Funkcje aparatu

Wstęp• każdy aparat musi umożliwić ustawienie

podstawowych parametrów ekspozycji (ostrość, czas, przysłona)

• oprócz nich konstruktorzy aparatów wprowadzili wiele dodatkowych funkcji

• pozwalają one lepiej kontrolować proces powstawania obrazu

• mogą być dostępne bezpośrednio lub w menu aparatu• znajomość możliwości jakie oferuje aparat oraz ich

kreatywne wykorzystanie pozwala na uzyskanie bardziej interesujących fotografii

Automatyka ekspozycji• poprzez pomiar światła umożliwia określenie i

ustawienie poprawnych parametrów naświetlenia zdjęcia

• zazwyczaj cztery tryby pracy• P, S, A, M• z funkcją tą ściśle związany jest wybór sposobu

pomiaru światła• występuje w aparatach analogowych i cyfrowych

Automatyka ekspozycji

Tryb P - program• aparat sam dobiera wartość przesłony oraz czas

ekspozycji• czasem również wartość czułości matrycy• zazwyczaj są to średnie wartości• nie ma możliwości kontroli głębi ostrości oraz czasu

otwarcia migawki• w aparatach kompaktowych może to być jedyny tryb

pracy• niektóre aparaty umożliwiają przełączanie pomiędzy

automatycznie dobranymi parami czas-przesłona

Tryb A - aperture• priorytet przysłony• fotograf decyduje o wielkości przysłony• aparat dobiera automatycznie czas naświetlania• w przypadku aparatów cyfrowych także czułość• poprzez kontrolę nad przysłoną fotografujący świadomie wpływa na głębię ostrości zdjęcia

• należy kontrolować wartości dobierane przez automatykę

• zbyt długi czas naświetlania i zbyt duża czułość mogą być niekorzystne

Tryb S - shutter• priorytet migawki (czasu)• fotograf decyduje o czasie ekspozycji (otwarcia

migawki)• aparat dobiera automatycznie wielkość przesłony oraz

czułość matrycy• poprzez kontrolę nad czasem ekspozycji fotografujący świadomie wpływa na rozmycie poruszających się obiektów na zdjęciu

• należy kontrolować pozostałe wartości dobierane przez automatykę

Tryb M - manual• praca manualna• fotograf samodzielnie decyduje o czasie ekspozycji i

wielkości przysłony• automatyka aparatu sygnalizuje wartości, nastaw

jednak należy dokonać samodzielnie• aparat umożliwi wykonanie zdjęcia nawet przy

nieprawidłowym doborze parametrów• umożliwia pełną kontrolę nad głębią ostrości,

oddaniem ruchu na zdjęciu, celowe prześwietlanie lub niedoświetlanie zdjęcia

• ma duże walory edukacyjne

Automatyka ekspozycji

Tryby tematyczne• są dopełnieniem podstawowych trybów pracy

automatyki aparatu• w pewien sposób “podpowiadamy” automatyce, co

będzie tematem naszego zdjęcia• zazwyczaj oznaczane są ikonką z symbolem

fotografowanego obiektu• niektóre aparaty same potrafią “inteligentnie”

zorientować się co fotografujemy• świadomy fotograf potrafi samodzielnie zrealizować

każdy tryb tematyczny

Tryby tematyczne

Tryb krajobrazowy• przeznaczony do robienia zdjęć pejzażowych• aparat samoczynnie ustawia ostrość na

nieskończoność oraz przymyka przysłonę celem uzyskania jak największej głębi ostrości

• zazwyczaj ustawiany jest dłuższy czas naświetlania oraz większa czułość matrycy

Tryb portretowy• przeznaczony do robienia zdjęć portretowych• aparat ustawia małą wartość przysłony - małą

głębię ostrości• ostry będzie jedynie główny plan zdjęcia - twarz

fotografowanej osoby• czasem aparat ustawia również wartość ogniskowej na

około 80 mm• niektóre aparaty mają funkcję automatycznej detekcji

twarzy na zdjęciu i ustawiania w tych miejscach ostrości oraz ekspozycji

• zazwyczaj ustawiany jest krótszy czas naświetlania oraz mała czułość matrycy

Tryb sportowy• przeznaczony do robienia zdjęć obiektów w ruchu• aparat ustawia możliwie krótki czas naświetlania• obiekty szybko poruszające się nie zostaną rozmyte• dodatkowo aparat może przełączyć autofocus w tryb

ciągły lub z wyprzedzeniem• zazwyczaj ustawiana jest mała wartość przysłony oraz

większa czułość matrycy

Tryb nocny• przeznaczony do robienia zdjęć przy słabym

oświetleniu (np w nocy)• aparat ustawia bardzo długi czas naświetlania• przy małej ilości światła zdjęcie zostanie poprawnie

naświetlone• zazwyczaj ustawiana jest mała wartość przysłony oraz

duża czułość matrycy• czasem dodatkowo uruchamiana jest lampa błyskowa

celem “zamrożenia” i doświetlenia pierwszego planu

Tryb korekcji tylnego światła• przeznaczony do robienia zdjęć obiektu na jasnym tle• duże jasne tło powoduje zafałszowanie pomiarów

ekspozycji• obiekt na pierwszym planie jest niedoświetlony• tryb korekcji tylnego światła wymusza niewielkie

przeeksponowanie (prześwietlenie) zdjęcia niż wynika to z pomiarów automatyki

• obiekt jest naświetlany poprawnie, zaś tło nieco prześwietlane

• czasem dodatkowo uruchamiana jest lampa błyskowa celem doświetlenia pierwszego planu

Tryb makro• przeznaczony do robienia zdjęć małych obiektów• powoduje przestawienie optyki obiektywu tak, aby

możliwe było ostrzenie z bardzo niewielkiej odległości (nawet kilku cm)

• zazwyczaj zdjęcia makro charakteryzują się niewielką głębią ostrości

Tryb makro

Tryb video• przeznaczony do nagrywania filmów• wyłącznie w aparatach cyfrowych• możliwa jest rejestracja filmów o różnych

rozdzielczościach (nawet FullHD) oraz często o długości ograniczonej jedynie pojemnością karty pamięci

Tryby ekspozycji• pojedyncza - aparat wykonuje jedno zdjęcie• wielokrotna - umożliwia kilkukrotne naświetlenie tej

samej klatki filmu• można uzyskać ciekawe plastyczne efekty

nakładających się zdjęć• zdjęcia seryjne - aparat wykonuje serię zdjęć w

bardzo krótkich odstępach czasu (np 3 kl/sek)• przydatny jest podczas fotografowania scen w

szybkim ruchu, reportażu• szczególnie użyteczny w aparacie cyfrowym• odmianą jest wykonywanie serii zdjęć każde w

określonym odstępie czasu (np co 1 h)

Wielokrotna ekspozycja

Sterowanie lampą błyskową• zazwyczaj każdy współczesny aparat posiada lampę

błyskową• różne tryby pracy lampy umożliwiają pełniejszą

kontrolę nad naświetlaniem zdjęcia• w przypadku lustrzanek i bardziej zaawansowanych

kompaktów cyfrowych możliwa jest także współpraca z zewnętrznymi lampami błyskowymi na podobych zasadach

Sterowanie lampą błyskową• tryb automatyczny - automatyka aparatu decyduje o

uruchomieniu lampy błyskowej na podstawie pomiaru światła

• zazwyczaj lampa używana jest zbyt często• czasem w niewygodnych dla nas sytuacjach• zawsze włączona - lampa zostanie uruchomiona przy

każdym zdjęciu, nawet gdy jest wystarczająca ilość światła

• przydaje się do doświetlania obiektów na pierwszym planie

• odmianą jest błysk dopełniający (fill-in)

Sterowanie lampą błyskową• zawsze wyłączona - lampa błyskowa nie zostanie

użyta nawet, gdy automatyka stwierdzi, że światła jest zbyt mało

• przydaje się, gdy fotografujemy w miejscach, gdzie nie wolno korzystać z lampy błyskowej

• redukcja czerwonych oczu - lampa wysyła krótki przedbłysk lub serię małych błysków przed zasadniczym błyskiem i zrobieniem zdjęcia

• usuwa to efekt czerwonych oczu• przedłuża czas wykonania zdjęcia• ustawianie mocy błysku - regulacja ilości światła

emitowanego przez lampę

Błysk dopełniający

Bracketing• polega na automatycznym wykonaniu kilku zdjęć

(zazwyczaj 3) z różnymi nastawami• najczęściej stosowany jest bracketing ekspozycji• pierwsze zdjęcie jest wykonywane normalnie, drugie

niedoświetlone, a trzecie prześwietlone o zadaną wartość

• przydatny, gdy nie jesteśmy pewni swoich nastaw• w przypadku zdjęć cyfrowych daje większe

możliwości późniejszej edycji zdjęcia w programie graficznym

Bracketing

Kompensacja ekspozycji• służy do wprowadzenia stałej zmiany w poziomie

naświetlenia• wszystkie zdjęcia będą konsekwentnie prześwietlane

lub niedoświetlane o stałą ustawioną wartość• przydatna w prostych aparatach, nie posiadających

trybów manualnych do wpływania na ekspozycję zdjęcia

Kompensacja ekspozycji

Balans bieli• umożliwia korektę barwy oświetlenia• pozwala dostosować kolorystykę zdjęcia do

warunków oświetleniowych• umożliwia prawidłowe oddanie barw na zdjęciu• można też zmieniać kolorystykę zdjęcia• automatyczny - aparat sam dobiera korektę• predefiniowany - użytkownik wybiera kilka

gotowych ustawień (żarówka, słoneczny dzień, pochmurny dzień, itp.)

• w niektórych aparatach jest możliwość kalibracji

Balans bieli

Kalibracja balansu bieli

Tryb pomiaru światła• określa sposób w jaki światłomierz aparatu dokonuje

pomiaru oświetlenia• wynik pomiaru jest wykorzystywany przez

automatykę aparatu do ustalenia ekspozycji• uśredniony - mierzona jest średnia jasność całej

powierzchni kadru• najstarszy, najprostszy tryb pomiaru• centralnie ważony uśredniony - pomiar

wykonywany w całym kadrze ze wzmocnieniem w miarę zbliżania się do centrum kadru

• nieco bardziej zaawansowany

Tryb pomiaru światła• wielosegmentowy (matrycowy, wielopunktowy) -

pomiar dokonywany jest w wielu punktach (czasem nawet cała matryca), następnie analizowana jest jasność kadru i obliczane parametry ekspozycji

• najbardziej zaawansowany algorytmicznie tryb pomiaru, najlepszy dla początkujących

• punktowy - pomiar dokonywany jest na małym obszarze kadru (2-5%) zazwyczaj w centrum

• umożliwia precyzyjny pomiar światła w danym punkcie kadru

• niektóre aparaty pozwalają na wyświetlanie histogramu dla wykonanego zdjęcia lub na żywo

Tryb pomiaru światła

Efekty, filtry twórcze• wbudowane w aparat algorytmy przetwarzania obrazu• występują wyłącznie w aparatach cyfrowych• zdjęcie czarno-białe, czasami symulacja ziarna filmu• sepia• symulacja niektórych filtrów (zmiękczanie)• symulacja starego aparatu, starego filmu• itp.• praktycznie każdy efekt możemy uzyskać w

programie do obróbki grafiki

Efekty, filtry twórcze

Efekty, filtry twórcze

Ustawienie czułości• w aparacie analogowym ustawiamy czułość zgodnie z

zakładanym filmem, czasem wykorzystuje się kod DX• forsowanie - naświetlanie i późniejsza obróbka

chemiczna filmu niezgodnie z jego nominalną czułością (podniesienie czułości)

• forsuje się cały film, nie można forsować pojedynczych klatek

• w aparacie cyfrowym można ustawić czułość matrycy indywidualnie dla każdej klatki

Tryby ustawienia czułości• automatyczny - aparat sam dobiera czułość• automatyczny z ograniczeniem - można określić

górną granicę czułości dobieranej przez automatykę aparatu

• umożliwia to uniknięcie szumów na zdjęciu• manualny - czułość ustawiona na stałe przez

użytkownika

Zapis zdjęć• rozmiar - fizyczny rozmiar zapisywanego zdjęcia w

pikselach - najlepiej ustawić na wartość maksymalną• proporcje - stosunek boków zdjęcia (3:2, 4:3, 16:9)• zmiana proporcji zdjęcia nie powoduje zmian

proporcji matrycy• format zapisu - sposób zapisu danych cyfrowych• jpeg - obraz kompresowany stratnie, po obróbce przez

oprogramowanie aparatu• RAW - dane bezpośrednio z matrycy, bez obróbki

przez aparat, duże pliki, konieczność obróbki• jakość - umożliwia ustawienie stopnia kompresji

pliku jpeg - najlepiej ustawić na najlepszą

Stabilizacja obrazu• system redukcji drgań aparatu• zmniejsza ryzyko poruszenia zdjęcia przy dłuższych

czasach naświetlania• stabilizowany może być obiektyw lub matryca• ponieważ system stabilizacji analizuje ruchy aparatu i

stara się ustawiać matrycę lub optykę z wyprzedzeniem, gdy nie jest on potrzebny powinniśmy go wyłączyć (paradoksalnie np. przy zdjęciach ze statywu z długim czasem naświetlania)

• czasem system sygnalizuje drgania aparatu i informuje o konieczności użycia stabilizacji

Inne funkcje• tworzenie panoram - automatyczne łączenie kilku

zdjęć w jedno zdjęcie panoramiczne• oznaczanie daty/czasu na zdjęciu• nagrywanie audio - umożliwia nagranie krótkiej

notatki dźwiękowej do zdjęcia• blokada ekspozycji/AF - umożliwia zablokowanie

nastawionych przez automatykę parametrów celem przekadrowania

• zoom cyfrowy - bezwzględnie wyłączamy• reset do ustawień fabrycznych - jak coś namieszamy• na pewno to nie jest wszystko...

Zadanie domowe• przeczytać dokładnie instrukcję obsługi swojego

aparatu cyfrowego• spróbować odnaleźć w menu aparatu wszystkie

wymienione funkcje• zanotować jakich funkcji aparat nie posiada