Upload
others
View
12
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
NANGADANAN UN IBLATU
Named Pictures
Margaret Cook and
Beth Kyle
Published
in cooperation with
Bureau of Public Schools
and Institute of National Language
of thp
Ministry of Education and Culture
Manila, Philippines
Additional copies of this publication may be obtained from
TCP P.O. Box 423 Greenhills, Metro Manila
A Picture Dictionary in Limos Kalinga
. . .~ ,~.. . . . ,, .. - . i: , .. . 53.28-1181-2.8C 83.. 140PTz814102B
Printed in the philippines
PAUNANG SALITA
Ang isang katangiang masasabi tungkol sa Pilipinas ay ang
pagkakaroon nito ng iba't ibang pangkat etniko na nag-aangkin
ug kani-kanilang wikang katutubo. Gayon man, ito'y hindi
naging balakid sa pag-unlad ng bansa, bagkus nagpatibay pa
nga sa pagbubuklod at pagkakaisa ng rnga mamamayan tungo sa
pagkakaroon ng isang diwang panlahat.
Ang aklat na ito ay isa sa serye 4g ganitong uri ng rnga
babasahing inihahanda para sa higit na ikalilinang ng rnga
kaalaman, kakayahan, kasanayan, pagpapahalaga at pagmamahal
sa sariling wika ng rnga mag-aaral.
Sinikap na malakipan ang aklat ng rnga paksang inaaakalang
magdudulot ng malaki at makabuluhang kapakinabangan sa mga
gagamit nito. Sa paghahanda ng mga ito'y isinaalang-alang ang
rnga pangkalahatang layunin ng bansa. Isinaalang-alang din ang
mga pangkasalukuyang pangangailangan ng rnga mag-aaral sa
pagpapalawak at pagpapayaman ng kanilang talasalitaan, paglinang
ng kakayahang gumamit ng wikang gamitin at wastong pagsulat nito.
May inilakip ding rnga pagsasanay na inaakalang makatutulong sa
mabisang pag-aaral ng wika. Matitiyak na ganap na nlladg
natutuhan at nauunawaan ang wika kung ito'y buohg katalinuhan
na nilang natatalakay sa klase at naiuugnay o nagagarnit sa
tunay na buhay.
Buong pagmamalaking inihahandog ng Ministri ng Edukasyon at
Kultura ang aklat na ito taglay ang matapat na hangarin at
mithiing lalo pang mapataas ang uri ng edukasyon para sa dl
marunong bumasa at sumulat sa pamamagitan ng pag-aaral ng
kinagisnang wika. At inaasahan din sa gayon ang madaling
pagkatuto ng wikang pambansa.
Onofre D. Corpuz Ministro ng Edukasyon at Kultura
DIRECTIONS TO TEE TEACX.ER
This picture dictionary is prepared in the Limos Kalinga,
Pilipino, and English languages. Limos Kalinga is the source
language, and the words are alphabetized according to the
Limos Kalinga language. It can be used by learners on many
different levels of reading ability:
The book can be usedby pre-literate learners who can, under
the direction of a teacher, note auditory and visual sameness
of beginning sounds and note the word configurations of many
common nouns.
The book can be used by newly-literate learners who can make
use of the picture clues to read the entries and in so doing
expose them to many common words in printed form.
The book can be used as a simple textbook for teaching.beginning
dictionary skills to middle grade pupils: alphabetical order,
locating words in a dictionary, using a dictionary for spelling
confirmation, as well as using a dictionary to learn words of
another language.
Finally, the book can be used by students of a second language
as a simple sourcebook to supplement vocabulary building in
learning a second language. Margaret Cook and Beth Kyle
prepared the book for publication.
Kathleen Bosscher
Literacy Department
Summer Institute of Linguistics
agas abb ak
gamot tsonggo/rnatsing
medicine monkey
. . . . . . . . . .
.ab aka
abatra
hemp
aganggang
i p i s
cockroach
abukadu
e abOkadO avocado
aggo l a
allmango/ alirnasag
crab
akkup I
pandakot '
dustpan
agudun g
suso/kuhol
s n a i 1
I
ogudung
kabib i
s h e l l
aladu
araro k plow
aldan '
hagdan
ladder / s t a i r s
a l i t u s
lzikaw
earr in g
a l l u
p e s t l e
alsom I
amussu
& pat ar!i
beans
antokos
salamin s a mata
I glasses I
angingiwan
anino
shadow
spay a - Papay a
papaya fruit
apuy
apoy /gat ong
f i r e
assisigom
small black ant
as u
aso
dog
as uli I
usok
smoke
at a I
mat a
I
bat ang b ab ae
g i r l
baka
baka
caw
I
4 A bakaw
mais
corn
\
bakbakot
mat a? da
o l d person
bakka I baO
coconut s h e l l
@& ....a
wooden c l o g s
I badang I
I b o l o I
badut
kamise p o l o
s h i r t
bainan
b a i n a
b o l o sheath
I b a l a n s i
b a l a t
s a g i n g
banana'
baldong I
balena
p l a u t a .
f l u t e
b a l e n a
I
d r i l l
b a l i l i s
dram/bar i l e s
b a r r e l
f l y i n g l i z a r d
1
Bb
I b anga
p a l a y o k
c l a y p o t
bangka
bangkang may k a t i g
- b o a t
b a t t u k u n g
b a s u
b aso
g l a s s
b a t e l e d
bun dok
r mountain . .
b a p o l
b a p ~ r / b a r k o
s h i p
b a s k e t s a l a k o t
, ,
., ,
b a s k e t h a t
b a t t i n g a
t i p a k i o n g
g r a s s h o p p e r
, , . ~ . . . h . . . , , .
I
battukung bawwot
v sumbrero t rumpo !
I hat t OP I
!
L
b [ i
I !
i r ! I i. r !
i
bat u
b a t o
s t o n e
bawong
s i b u y a s na mura
green onion
baybay
dagat / karagat an
ocean-
bawong
s i b u y a s
*
on ion
b i n o l a
s i n u l i d
thread
binalyun
kulungan ng ibon
b i r d cage
I b i n t i n g ~ ,
beynte s i n g k o sent imos
25 centavDs
b i s i k l e t a
b i s i k l e t a
b i c y c l e
b i s i g l a
h i n g e
bituwon
b i t u i n
s t a r
biyugan
put a k i t
wasp
I bolok 1
baboy
P iz
S o l o y
bahay
house
dat bo loy
mga bahay
houses
boloy ls igay b u l a
kubo b o l a
house b a l l
I
bolpen bulan
bolpen b uw an
Pen moon
I b o t i l y a 1 " bul a s I
I
b o t e eskob a
b o t t le brush
! 'I
Rb,
I,
bulu buuk
Raw ay uu buhok
bamboo
buoot
ulap
cloud
bungluu
bahaghari
rainbow
hair
\
buway a
buway a
crocodile
I . I
kabayu
kab ay o
I h o r s e i
! k ab on
i I I . I baul/kabofi
, ! 1 wooden - c h e s t
i I
' kakkamel
wa l i s t i n t i n g
s t i c k broom
I k a l a k a l
k u l i g l i g
I c i c a d a
b a t
k a l d i n g
kambing
go at
k a l e s a
k a l e s a
k a l e s a
k a l i t u n kalubasa
k a r i t o n ka labasa
c a r t squash
k a l i t t agongan/ duwala
t u t u b i
dragonfly
k a l s a
ka lsada
road
ka l ton
kar ton
c a r t on
I
k a l t i b
gunt ing
s c i s s o r s
I ka lu t
karo t
c a r r o t
*
' kamat is
kamat is
tomato
kan de 1 k a p a t e l a I k a n d i l a k a p i t e r a
c a n d l e c o f f e e p o t
I
.
! I , -
k a n d e l u k a s i I g I s a i n g a n lor0
I rice pot p a r r o t
i I i I
kampu
e s k w e l a h a n / p a a r a l a n
s c h o o l I
k a p a t e l a
t a k u r i
k e t t le
k a n d o l
k a l a b a s a
w h i t e s q u a s h
k a t am I
katam
p l a n e I I
g;~ . ~
4, S. ~
k I:. F!, I i ;; ~
1; 1.
k a t l i .+ ..,
. . papag . . . . .
tj bed made from-bamboo
kawa
gagamba . , .. 3
s p i d e r . ~ .
kay it
. .
. .
kayun b a l a t
pun0 ng s a g i n g .
banana tree
kayun d i apaya
pun0 ng papaya
papaya tree
kayun i y u g
pun0 n g n i y o g
J* coconut tree
I k i d a y kinawad
n oo kadena !
f o r e h e a d c h a i n I i
I *
I
k i l a t k o l a n g
k i d l a t b u l a t e
worm
k i l u m k u l l a p o y
s u k a paruparo
v i n e g a r b u t t e r f l y
e y e l a s h
kirnat
p i l i k m a t a
bamboo g u i t a r
- k u l l i t o n g
bumbong g i t a r a n g
kutsala dama
kutsara dama
spqon game board
I I
, . ". ~ . k d
dapan kuup
kuwago
foot ow 1
,
~. kusa
pusa
cat i
firewood 1
dal lipong
kalang bat0
/
f i re s tones
I j
pagong i .to'rtoise i
dumug/ alwod
salagubang
b e e t l e
rnangkok
baw 1
dop 1 a s
, t alpn
. . ,
w a t e r f a l l
.
e l p u l a n o / gagganak pulanun n a p i g s a
jet i n ah i n
jet hen
gawgawa/ patu
b i b i
duck
g i t a l a
- g i t asa
. , ,. .~ .. . ~
.. .#. ,
'1 I . . ,*:. \ . ' , ,,..
gui tar
. . . ~
gayyaman
.,
a.lupihan . I
. . centipede
i
goled
. . : g a l i s I
. . i
scab ie s I I I
gus i
gus i
jar lvase
f,?
j l . .
!I
& 1 , . 1;. r: 4 3 6: 1' '.
i ! 1' _ _ * . , . . . ii . x.
ii 6 i i
i il I,, . : i.
, -
i k i i i p l t
b i n t i p a n g - i p i t ng s inampay
l e g s c l o t h e s p i n
L
i b l u i g a d
l i b r o kudkuran . .
book g r a t e r
i kan
i s d a
-
i k i n manuk
4- pangkah ig ng manok
c h i c k e n f o o t
I -..-
i g a u I I !
b i l a o I I
, . ! f i s h
d
i l o k
lamok
mosqu i to
winnowing i b a s k e t I
i
i n i t
a r aw
sun
i p l u g
it log
i p o s I
t a i l . *
I I
i s e k e l i m
s o r b e t e s
ice cream
i s n a I
r i c e I
i s p i l i
perdib le
s a f e t y p in
i s t a l
par01
Christmas lantern .
i y u k a n l a l i g
pukyut an
b e e
1 ab an u s
p e t s a y
1 Pet chay
lakoy ,
an ay
termite
ladyu
' radyo t
radio
lagadi
_--- l a g a r i
saw
lagdaw
ulanp
c r a y f i s h
l a l a k i
batang l a l a k i
b OY
l a l a t I s i n t uron
b e l t
laman/babuy
baboy ramo 1
w i l d p i g 1
lamesaan
mesa
t a b l e
I
l a t a l a n s a
b a l d e
Can n a i l
.
lansones' l a t a
l a n s o n e s lat a
opened can iansone
. .I
2 4
lampa
gasera / lampara
kerosene lamp
-
1 an duk
a s a r o l
hoe
l a p i s
l a p i s
pen c i 1
l a s t i k o
goma
rubber bands
I lingaw
I
I . l u y i i langaw . . . . . . .
g i n g e r f l y
.,. ~
! . , . layab l u b i d
b a n d i l a
' I
I
i l i d o y
. . gabi
t a r o
1 ub 1d
l u b i d
rope
>
li-. ' , .
5 1 ima
f i v e
I lusong I
I lusong
I I
I
i
searing machine
kalabaw
man- i b i 1
mi y ak
cry
man - omos
ma1 igo
bathe
0
mot01
motorsiklo
motorcycle
- i
mot 01
mut or
motor
mut i t
mus an g
lemur/ civet cat
+
.
.
n a b t a k a ""ti".
*a b a s a g n a b o t e
b roken b o t t l e
obok
b a n i g
m a t
o l a s
r e l v
watch
onom
6 an i m
s i x
o n g o l
i l o n g
n o s e
.
ong-ong
kuwint as
neck lace
opat
ap at
f o u r
o s a
i s a
one
paam- ama
h in l a l a k i
thumb
Pagayy amot d i i k i
d a l i r e ng' paa
t o e s
pagayy amot d i ima I
, d a l i r e
i- \- * ~ 4 2 f i n g e r
pagoy
palay
r i c e
pala
pala
shovel
I palangga I
palanggana
w i s h basin
palangngipang
palmera
palm t r e e
palatu I
p l a t e
p a l s i i t
t i rador
s l ingshot
pa l t ug I
papattung d i gangsa
pantambol ng gong
- gong m a l l e t
- I
p a t t u k i
paragos
s l e d
I Pau
mango
J //* ' p a &
s an dok , :? -- , ..
. l a d l e ,
payak
pakpak
wing
payong
payong
umbrel la ,
pesok
p i s o
one p e s o
p e t lomak
P e t romaxl h a s a g
P r e s s u r e lamp
p i lak
p e r a
money
p i n g k i
k i n g k i
w i c k lamp
p i n g g a l i n g
s i n g s i n g
r i n g
p i n g y a
p i n y a
p i n e a p p l e
p i t s e l
p i t s e l .-
*
p i t c h e r .
p i t u
p i t u
s e v e n
poset
gr ipo
faucet
.
pus0 ng sag lng
banana blossom .
pulanu
eroplano
alrplane
pullayuk
kawali
frying pan
p u s l a i t
l e n t e / p l a s l a y t
f l a s h l l g h t
-- .
\
1
*
-
sabon
sabon
'iL soap
sabsabung
bulaklak
f l o w e r
sagaysay
suk lay
comb
s a i s
d i y e s sentimo,
10 centavos
s a i t
t i n i k
t h o r n s
s a l a k s a k
p i skador
k i n g f i s h e r
s a l a p i
s ingkuwent a s e n t imos
50 centavos
s a l l i k o p -.
lawin
hawk
.
S
35
,
salop
s a l o p
gant a
sapatos
s apat os
shoe
'3
sanga sapegu
sanga ( p a l i t o ng)
t r e e branch
sangi
b i b i g
mouth
s a w g
-2 IIrl,c
pospo ro
matches
sawang
blntana
window
,
say-ang \ spear s i b a t
s i k u
5 i k o
elbow
s i g a y
kubo
hut
I s i l a v .
t uko
gecko
s i l i
s i l i
ch i 11
s impulu
10 s-pu
t e n
I s i n e l a s I t s i n e l a s
thongs
s i n sapad I p i l i n g ng s a g i n g
hand o f bananas
i z e d
I. i r o n r o o f i n g
s iyam
s i y a m
n i n e
t abukul un s i d a
s a l o k
f i s h n e t
s i y o p
s is i w
c h i c k
', t a k l a y
b i s i t / b r a s o \ arm
suwaku t agwan
sagwan
padd le
t a l a k
t rak
t r u c k
t a l a k t a n s u
t rak s i n g k o s e n t i m o s
'5 c e n t a v o s t r u c k
t a s a
t asa
t a l a k / d i p
dy i p
jeeprrey
tasa
tasa
- - CUP
I p a i 1 I
t i n a l i
p u l s e r a s
b r a c e l e t
1 b r e a d i
t i n u n u n d i b o l o k
b a r b i k y u
- kabobs
t ongod
l e e g
neck
t u b u
dahon
l e a f
t ukak
p a l a k a
\
f r o g
t ukod
ha1 i g i
p o s t
t udoy
a l u l o d
water conduit
tu l -ang
bone '
tulbok
s u s i
key
t u l u
t a t l o
t h r e e
.I
t u n n i l y u
t u r n i l y o
screw
P t upt upok
tuyu
t o y 0
s o y sauce
UL,
ubbun d i luwang udan
b i s i r o / umulan guya
c a r a b a o c a l f r a i n
ukoq ugs a a
t u t a u s a
PUPPY d e e r
Won u l o g
t u t a a h a s
PUPPY s n a k e
uku/glpon urnlnurn
k u t s l l y o uminom
knife d r i n k
mas
t ubo
sugar cane
upit
sakO
s-ack
ut ue
daga
mouse
umg
kabute
mushroom
waswassay
palakol
hatchet
walu
8 walo
e ight
.