MATERIJALI ZA POKROV GRAĐEVINA - gfv.unizg.hr · PDF filematerijala krovne konstrukcije se dijele na drvene i ĉeliĉne. 2.1. DRVENE KONSTRUKCIJE Drvena su krovišta razmjerno vrlo

SVEUĈILIŠTE U ZAGREBU

GEOTEHNIĈKI FAKULTET

NIKOLINA GREGUROVIĆ

MATERIJALI ZA POKROV GRAĐEVINA

ZAVRŠNI RAD

VARAŢDIN, 2011.

SVEUĈILIŠTE U ZAGREBU

GEOTEHNIĈKI FAKULTET

ZAVRŠNI RAD

MATERIJALI ZA POKROV GRAĐEVINA

KANDIDAT: MENTOR:

NIKOLINA GREGUROVIĆ MIRNA AMADORI, dipl. ing. graĊ.

VARAŢDIN, 2011.

I

SADRŢAJ

1. UVOD ..................................................................................................................................1

2. KROVNE KONSTRUKCIJE ......................................................................................................2

2.1. DRVENE KONSTRUKCIJE ................................................................................................2

2.2. ČELIČNE KONSTRUKCIJE ................................................................................................3

2.3. KROVNA OPREMA.........................................................................................................4

2.3.1. KOPČE PROTIV NEVREMENA ....................................................................................5

2.3.2. VENTILIRANO SLJEME I GREBEN ...............................................................................5

2.3.3. VENTILACIJA NA KROVU ...........................................................................................6

3. KROV I POKROV ...................................................................................................................7

3.1. OPDENITO ....................................................................................................................7

3.1.1. POKROVI STRMIH KROVOVA ....................................................................................7

3.1.2. POKROVI KROVOVA BLAGOG NAGIBA ......................................................................7

3.1.3. POKROVI KROVOVA NEZNATNOG NAGIBA (RAVNI KROVOVI) ...................................7

3.2. OTPARIVANJE OBJEKTA.................................................................................................8

3.3. KONDENZACIJA .............................................................................................................8

3.4. ZAŠTITA KROVNIH KONSTRUKCIJA ................................................................................9

4. STARI MATERIJALI ZA POKROV GRAĐEVINA...................................................................... 10

4.1. OPDENITO .................................................................................................................. 10

4.2. ŠKRILJEVAC ................................................................................................................. 10

4.2.1. VRSTE POKRIVANJA ............................................................................................... 11

4.3. AZBESTCEMENTNE PLOČE ........................................................................................... 15

4.3.1. RAVNE AZBESTCEMENTNE PLOČE .......................................................................... 16

4.3.2. VALOVITE PLOČE.................................................................................................... 18

4.4. SLAMA I TRSTIKA ........................................................................................................ 19

4.4.1. SLAMA ................................................................................................................... 19

4.4.2. TRSKA .................................................................................................................... 20

II

4.5. ŠINDRA ....................................................................................................................... 22

4.5.1. BITUMENSKA ŠINDRA (TEGOLA)............................................................................. 22

4.5.2. DRVENA ŠINDRA .................................................................................................... 23

4.5.3. KAMENA ŠINDRA ................................................................................................... 24

4.5.4. ŠINDRA OD CEMENTNIH VLAKANA ........................................................................ 25

5. NOVI MATERIJALI ZA POKROV GRAĐEVINA ...................................................................... 26

5.1. CRIJEP......................................................................................................................... 26

5.1.1. BETONSKI CRIJEP ................................................................................................... 26

5.1.2. GLINENI CRIJEP ...................................................................................................... 27

5.2. LIM ............................................................................................................................. 30

5.2.1. VALOVITE LIMENE PLOČE ....................................................................................... 31

5.2.2. REBRASTE LIMENE PLOČE ...................................................................................... 31

5.2.3. LIM U OBLIKU CRIJEPA ........................................................................................... 32

5.2.4. SAMOUKLAPAJUDI KROVNI LIM ............................................................................. 33

5.3. KROVNA FOLIJA .......................................................................................................... 33

5.3.1. ULOGA KROVNIH FOLIJA ........................................................................................ 33

5.3.2. ODREĐIVANJE KVALITETE I ODABIR KROVNIH FOLIJA ............................................. 34

5.4. ZELENI KROVOVI ......................................................................................................... 36

5.4.1. POVIJEST ZELENOG KROVA .................................................................................... 36

5.4.2. VRSTE ZELENIH KROVOVA ...................................................................................... 37

5.4.3. OSNOVNE KARAKTERISTIKE.................................................................................... 39

5.5. LEXAN PLOČE .............................................................................................................. 40

5.5.1. SVOJSTVA I PRIMJENA LEXAN PLOČA ..................................................................... 40

5.5.2. PODJELA LEXAN PLOČA .......................................................................................... 41

6. ZAKLJUČAK ........................................................................................................................ 43

7. SAŽETAK ............................................................................................................................ 44

LITERATURA ........................................................................................................................... 45

1

1. UVOD

Krov sluţi da bi štitio graĊevinu od vjetra i vremenskih prilika. Naziva se još i „petom

fasadom“ jer prema obliku, nagibu i materijalu, prema krovnoj konstrukciji i

oblikovanju detalja predstavlja bitan oblikovni element objekta. Svaki krov mora biti

barem toliko ĉvrst i elastiĉan da uz vlastitu teţinu podnese teţinu snijega, tlak najjaĉeg

vladajućeg vjetra i teţinu ĉovjeka (pri slaganju i popravcima pokrova). Pokrovni

materijal mora odolijevati udarcima tuĉe. Ne smije prskati niti se ljuštiti uslijed

smrzavice. Osim toga ako se dobro iskoriste izgraĊeni krovovi i krovne terase nude

dodatni prostor za stanovanje. Odluko o tome kakav je krov najbolji za kuću ovisi od

više faktora: od geografskog poloţaja i klime, o planiranoj uporabi, o tlocrtu kuće, o

raspoloţivom budţetu i konaĉno o osobnom ukusu.

Krov mora ispuniti razliĉite funkcije i zahtjeve, za koje je osim krovne nosive

konstrukcije i pokrivaĉa potreban ĉitav niz pomoćnih elemenata: ţljebovi i ţljebne

cijevi za odvodnju kišnice, snjegobrana, opeka za odzraĉivanje, krovne folije, krovni

prozori, uvale, grebeni, razne kopĉe za priĉvršćivanje.

2

2. KROVNE KONSTRUKCIJE

Krovna konstrukcija ili krovište predstavlja nosivi dio graĊevine koji je najĉešće vidljiv

samo na tavanu. Osim svoje vlastite teţine, krovišta moraju nositi i teţinu pokrova,

snijega i ljudi koji rade ili se zadrţavaju na krovu, te podnositi tlak i udarce vjetra.

Svako krovište mora biti tako konstruirano da sve terete bez deformacije prenosi na

vertikalne konstrukcije zgrade (zidove, stupove, temelje) i na temeljno tlo. Prema vrsti

materijala krovne konstrukcije se dijele na drvene i ĉeliĉne.

2.1. DRVENE KONSTRUKCIJE

Drvena su krovišta razmjerno vrlo laka, lako se izraĊuju, podiţu i sastavljaju. Za pokrov

drvenih konstrukcija prikladne su sve vrste tradicionalnih pokrova, a i suvremeni

pokrovi od lima, te ravnih i valovitih ploĉa. Prema vrsti i veliĉini pojedine zgrade,

njezinom tlocrtnom obliku i poloţaju, a s obzirom na praktiĉne potrebe i estetske

zahtjeve, izraĊuju se razliĉite vrste krovišta. Razlike se oĉituju po jednostavnijim ili

sloţenijim tlocrtnim konturama zgrada, koje uvjetuju broj krovnih streha i rašĉlanjenost

krovova. Postoje razliĉite krovne konstrukcije, od jednostrešnih, dvostrešnih,

višestrešnih krovova, sloţeni, šatorasti krovovi, do tornjeva, kupola, bazilikalnih i

zaobljenih krovova.

Sl. 1 Jednostrešni krov

3

Sl. 2 Tradicionalni tornjevi i kupole

2.2. ĈELIĈNE KONSTRUKCIJE

Prema vrsti i svrsi pojedine zgrade, te prema rasponu i opterećenju, rade se razliĉite

vrste krovnih konstrukcija. Za raspone od 8 do 24 m najpovoljnije su trokutne i gredne

rešetkaste krovne konstrukcije. Za veće raspone, ĉak do 100 m, izraĊuju se od ĉelika

specijalne halske rešetkaste krovne konstrukcije.

Trokutne rešetkaste krovne konstrukcije prvenstveno se koriste kod dvostrešnih

krovova, kojima su štapovi simetriĉno nagnuti prema strehi pod kutom od 15° do 30°.

Prema rasporedu štapova rešetke razlikuju se engleski, belgijski i njemaĉki nosioci.

Sl. 3 Sheme glavnih vrsta trokutnih rešetkastih krovnih nosilaca

4

Engleski su nosioci karakteristiĉni po vertikalama i dijagonalama, koje simetriĉno

padaju prema središnjici, belgijski po dijagonalama u simetriĉnim cikcak linijama, a

njemaĉki po simetriĉnim cikcak dijagonalama s dodatkom štapova okomitih ili

pribliţno okomitih na štapove gornjeg pojasa.

Gredne rešetkaste krovne konstrukcije razlikuju se od trokutnih najviše po tome što im

oba gornja pojasa od sljemena do strehe padaju u blagom nagibu 5° do 10°, a vanjski su

im krajevi iznad leţišta uzdignuti vertikalnim štapovima.

Sl. 4 Sheme grednih rešetkastih nosilaca

2.3. KROVNA OPREMA

Krovna oprema je dio krovišta koji je najĉešće nevidljiv, ali bez tih dijelova krov gubi

svoju funkcionalnost. Sve ono što je ispod glavnog pokrova, a iznad termoizolacije koja

se ugraĊuje na konstruktivni dio krovišta, spada u kategoriju krovne opreme: krovne

folije (paropropusne i vodonepropusne), kopĉe protiv nevremena, ventilirano sljeme i

greben, te ventilacija na krovu.

5

2.3.1. KOPĈE PROTIV NEVREMENA

Ĉine malen detalj koji ima veliku vaţnost. Posebno veliku primjenu imaju u podruĉjima

gdje puše jaki vjetar. Na primjeru crijepa se vidi da ne samo da se svaki crijep mora

ĉavlati, nego se tek s montaţom kopĉi protiv nevremena crijep neće odletjeti kuda vjetar

puše.

Ukoliko se uĉvrste crjepovi, u prvom redu strehe, u zadnjem redu ispod sljemena i rubni

crjepovi na zabatima, krov je gotovo 90 % siguran da ga vjetar neće dignuti. Vrlo rijetko se

dešava da se po sredini krovne plohe podigne crijep. Uglavnom postoji nekoliko tipova kopĉi,

ali zavisno od tipa crijepa mora se ugraditi kopĉa koja je proizvedena baš za taj crijep. Na

primjer, Tondach Venera ili Nexe Mediteran.

2.3.2. VENTILIRANO SLJEME I GREBEN

Da bi krov normalno funkcionirao treba postojati pravilan protok zraka. Zbog toga se

ugraĊuje letva koja konstrukciju s crijepom podiţe za nekoliko centimetara. Nekoliko

centimetara dovoljno je da se stvori zraĉni sloj u kojem zrak struji od strehe prema

sljemenu. U ljetnom periodu, za vrijeme nesnosnih vrućina, zraĉni sloj pomaţe

termoizolaciji tako što je pothlaĊuje i za tih nekoliko stupnjeva olakšava ţivot u

potkrovlju. Zimi, kada je postotak vlage puno veći, a temperature su uglavnom ispod

nule, zraĉni sloj prosušuje krovište.

Odzraĉnici se ugraĊuju pod sljeme i uz dovoljan dotok zraka sa strehe imaju bitnu

funkciju da krov odrţavaju funkcionalnim bez straha od velike kiše ili vrućine. Tu

proizvoĊaĉi crijepa koriste svoju inovativnost i na razne naĉine kamufliraju odzraĉnike

koji mogu i estetski pristojno izgledati na krovu.

Sl. 5 Prikaz odzraĉnika na sljemenu

6

2.3.3. VENTILACIJA NA KROVU

Ventilacija na krovu je ponekad neugledan detalj krova. Ventilaciju koja dolazi iz

sanitarnih ĉvorova ili kuhinje najĉešće je izvodio limar koja je na krovu graĊevine

izgledala poput nezavršenog pravog dimnjaka. ProizvoĊaĉi crijepa prodavali su

plastiĉne, a sve ĉešće i glinene ventilacije. Plastika bi već nakon nekoliko godina

promijenila boju i sve više zabrinjavala vlasnika hoće li nestati. Glina daje daleko više

sigurnosti, ali u prvom redu cijena, a ponekad i izgled, odbijale su potencijalne

korisnike. Neki proizvoĊaĉi nisu nikada ni pokušavali proizvesti ventilaciju već su tu

muku prepustili limarima da na licu mjesta skroje od lima ventilacione cijevi koje bi

nakon nekoliko godina korodirale i kvarile izgled nekoć prelijepom krovu.

7

3. KROV I POKROV

3.1. OPĆENITO

Krov predstavlja konstruktivni dio graĊevine koji joj daje neki oblik, dok je pokrov

vidljivi dio graĊevine koji daje sliku ili reljef u nekoj boji. Zbog toga se krov i pokrov

moraju estetski uskladiti ne samo s ostalim dijelovima graĊevine, nego i s okolinom u

kojoj je zgrada. O vrsti pokrova odluĉuje se već u prvoj fazi projektiranja graĊevine,

kada se odluĉuje i o vrsti krovne konstrukcije. Uz osnovne principe projektiranja treba

za odluku o vrsti krova i pokrova posebno uzimati u obzir mjesne klimatske prilike, te

vrstu i svrhu graĊevine. Prema nagibu krova postoje tri vrste krovova: strmi krov, krov

blagog nagiba, te krov neznatnog nagiba, odnosno ravni krov.

3.1.1. POKROVI STRMIH KROVOVA

Pokrovi strmih krovova imaju nagib od 25° i najĉešće se pokrivaju ploĉastim glinenim

crijepom. Uz crijep se dosta upotrebljavaju ravne i valovite azbestcementne ploĉe, ploĉe

od metalnih limova, staklene ploĉe, a za lake pokrove i valovite ploĉe od plastiĉnih

masa. Starinski su pokrovi od dasaka, šindre, slame i trske lako zapaljivi, pa se rade

samo u iznimnim sluĉajevima u svrhu seoskog turizma ili zbog svoje egzotike.

3.1.2. POKROVI KROVOVA BLAGOG NAGIBA

Pokrovi krovova blagog nagiba imaju nagib od 5° do 25°. Ti krovovi pokrivaju se

tlaĉenim crijepom i ţljebnjacima, prirodnim škriljevcem, salonit ploĉama, valovitim

limom i valovitim ploĉama od plastike, krovnom ljepenkom pod odreĊenim nagibima.

3.1.3. POKROVI KROVOVA NEZNATNOG NAGIBA (RAVNI KROVOVI)

Najmanji nagib krovnih ploha ne smije biti ispod 0,5°. Takav se krov pokriva

višeslojnim hidroizolacijama.

8

3.2. OTPARIVANJE OBJEKTA

Ovisno od vrste objekata i namjene prostora moţemo reći da će u gotovo svakom

objektu doći do stvaranja odreĊenih koliĉina vodene pare. Izvori vodene pare mogu biti

razliĉiti: ljudi i ţivotinje, biljke, kuhanje, kupanje, sušenje rublja, razni procesi i sl.

Vlaga moţe doći i izvana za vrijeme vlaţnih i vrućih ljetnih dana.

Istraţivanja su pokazala da se oko 85% izmjene vodene pare odvija kroz vrata, prozore i

postavljene ventilacijske otvore dok oko 15% prolazi difuzijom kroz zidove i krov (ovo

ovisi o naĉinu gradnje objekta i kvaliteti izvedbe ugraĊenih proizvoda, ali i objašnjava

problem izmjene vlage u današnjim izvedbama graĊevinskih konstrukcija koje savršeno

zabrtve sve moguće otvore i izmjena vlage se svodi na difuziju).

Dinamika difuzije vlage kroz krovnu konstrukciju moţe se regulirati upotrebom folija

koje se postavljaju u krovnu konstrukciju, a ovisi i o ostalim materijalima (beton, drvo,

vrste izolacija) koji su ugraĊeni u samu konstrukciju i koji na dinamiku mogu bitno

utjecati. Konaĉni će rezultat na kraju ovisiti o preciznosti izvedbe i pridrţavanju pravila

ugradnje od strane izvoĊaĉa.

3.3. KONDENZACIJA

Do kondenzacije dolazi kada temperatura zraka koji sadrţi odreĊenu koliĉinu vodene

pare (za neki pritisak zraka) padne ispod toĉke zasićenja (kondenzacije). Temperatura

zasićenja ovisna je o apsolutnoj koliĉini vodene pare u zraku i to tako da većoj koliĉini

pare odgovara viša temperatura zasićenja, pa zbog toga zrak više temperature moţe u

sebe primiti veću koliĉinu vlage. Ovo je razlog da se folije poznate kao parne brane

postavljaju na unutarnjoj, toplijoj strani krova (prostorije) jer će grijane prostorije moći

primiti veću koliĉinu vlage bez straha da će se kondenzacija pojaviti u prostoriji.

Istovremeno parna brana ima zadatak sprijeĉiti izlazak zraka iz prostorije u unutrašnjost

krovne konstrukcije ĉime se sprjeĉavaju toplinski gubici, ali i nagli prolaz vodene pare

u hladniji prostor ĉiju kondenzaciju ne bi mogli sprijeĉiti ventiliranjem termoizolacije

zbog premale brzine strujanja zraka niti propuštanjem kroz vanjsku paropropusnu

krovnu foliju koja ne moţe propustiti velike koliĉine vodene pare u kratkom vremenu.

Vrlo je vaţna izvedba kvalitetne parne brane naroĉito kod raznih spojeva i proboja za

instalacije, priĉvršćenja unutrašnje oplate i sliĉno, jer kod nepravilne izvedbe dolazi do

direktnog prodora vlage iz prostorije u unutrašnjost konstrukcije.

9

Ukoliko je parna brana ispravno postavljena vodena para će difuzijom prolaziti kroz

parnu branu (niti jedna parna brana ne zaustavlja prolaz vodene pare 100% nego

propušta odreĊene manje koliĉine vodene pare ĉija je dinamika prolaza kroz krovnu

konstrukciju takva da je suvremene paropropusne krovne folije postavljene na vanjskoj

strani krovne konstrukcije bez problema propuštaju, a ventilirajući sloj ispod samog

pokrova odnosi izvan objekta prije nego doĊe do stvaranja kondenzacije).

Na taj se naĉin odvija izmjena vodene pare izmeĊu unutrašnjosti objekta i okoline bez

štetnih posljedica za krovnu konstrukciju, termoizolaciju i kvalitetu boravka.

3.4. ZAŠTITA KROVNIH KONSTRUKCIJA

Ravne krovne konstrukcije se moraju zaštiti od oborina s gornje strane, dok je s donje

strane neophodna zaštita od difuzije pare iz unutarnjih prostorija, kako bi se izbjeglo

vlaţenje krovne konstrukcije. Obloga krova se kod ravnih krovova sastoji od višeslojnih

brtvenih materijala od zavarenih bitumenskih, katranskih ili plastiĉnih brtvenih traka. Ti

brtveni materijali moraju se zaštiti od djelovanja UV-zraĉenja slojem šljunka.

Konstrukcija s donje strane mora imati blokadu pare ili difuzijski otvorenu blokadu

prolaza pare, u ovisnosti o tome radi li se o konstrukcijski hladnom ili toplom krovu.

Kod ventiliranog, takozvanog hladnog krova je termoizolirana, nosiva konstrukcija

razdvojena od omotaĉa krova zraĉnim slojem. Kod nagnutih, ali i ravnih krovova zrak

moţe ventilirati kroz taj sloj te transportirati vlagu, ali i toplinu iz krova u ljetnom

razdoblju. Rizik od graĊevinskih oštećenja je kod ventiliranih konstrukcija znaĉajno

manji nego kod neventiliranih toplih krovova. Vlaga nastala uslijed toplinskih mostova

ili konstrukcijskih grešaka ostaje u graĊevinskom elementu i trajno vodi ka stvaranju

plijesni. Alternativno rješenje za ravni krov je da se kod reverzibilnog krova uz nosivu

konstrukciju nanose direktno dva sloja polimer-bitumenske ljepenke. Na to se zatim

postavlja vodootporna termoizolacija postojana na mraz, ĉije su ploĉe povezane

meĊusobno po principu pera i utora. Na te ploĉe još se moţe staviti šljunĉani zasip,

ploĉe za hodanje ili zeleni krov.

10

4. STARI MATERIJALI ZA POKROV GRAĐEVINA

4.1. OPĆENITO

Tijekom povijesti gradnje razvili su se razliĉiti tipovi, oblici i izvedbe krovova iz

odreĊenih klimatskih uvjeta i raspoloţivih materijala za pokrivanje krovova. U

najranijoj povijesti ljudi su osigurali svoje nastambe jednostavnim pokrovom od slame

ili drveta. Kako se je tehnologija razvijala, ljudi su dolazili do novijih i kvalitetnijih

materijala za pokrov graĊevina koji je ovisio o klimatskom podruĉju i sirovinama koje

su se na tom podruĉju nalazile. Europsko graditeljstvo, a time i izgled naselja i

krajobraza, još uvijek obiljeţavaju krovovi razvijeni do sredine dvadesetoga stoljeća.

Oblikuju ih ravne krovne plohe ili krovovi u nagibu. Materijal koji je korišten za pokrov

tih graĊevina je škriljevac, azbestcementne ploĉe, slama i trstika te šindra.

4.2. ŠKRILJEVAC

Škriljevac je nastajao milijunima godina iz najfinijeg glinenog blata metamorfozom

gline i škriljca u uvjetima visoke temperature, tlaka i deformacije. Pri tome se formirala

i tipiĉna struktura škriljevca uz prisutnost slojeva tinjca, što omogućuje dobru

postojanost na vremenske utjecaje, te je izuzetno otporan na kiseline i toplinu. Kao

graĊevinski materijal škriljevac se uz najmanju obradu i dodatni rad moţe direktno

stavljati na krov, te se koristi već preko 2000 godina . Postoje primjerice mnogobrojni

dokazi da su upravo stari Rimljani koristili škriljevac. U srednjem vijeku ovim

plemenitim materijalom pokrivali su se dvorci, zamci, crkve. Škriljevac se dugo vrijeme

nije koristio za pokrov graĊevina, ali je u posljednjih 30 godina doţivio snaţni zamah.

Posebnost škriljevca je u tome što savršeno paše u tradicionalni dizajn s neformalnim

izgledom antiknog. U današnje vrijeme kod nas se koristi više kao ukras koji se polaţe

na betonsku ploĉu nego kao funkcionalni pokrov.

11

Sl. 6 Škriljevac

4.2.1. VRSTE POKRIVANJA

Postoji više razliĉitih naĉina kako se moţe pokrivati krov škriljevcem. Najĉešće se

ploĉe kalaju u debljinama po 5 do 8 mm, a rubovi se posebno oblikuju specijalnim

alatom u pravilne ĉetverokutne i višekutne komade, ili u nepravilnije komade s uglatim

i zaobljenim rubovima. Konaĉno oblikovane ploĉe koje nastaju nazivaju se šablone.

Prema nagibu krovnih ploha od 20° do 50° postoje tri vrste pokrova: prosti, gusti i kosi

pokrov te izdvojeni staronjemaĉki pokrov.

Kod prostog pokrova karakteristiĉna je dašĉana podloga koja mora biti prekrivena

ljepenkom. Na podlogu od ljepenke slaţu se ploĉe jedna do druge, s time da se s boĉne

strane gdje se dvije ploĉe dodiruju podmeće traka krovne ljepenke.

12

Sl. 7 Prosti pokrov

Gusti pokrov naziva se još i engleski pokrov. Gusti se pokrov radi od pravokutnih

ploĉa veliĉine 40 x 60 cm, a slaţu se na naĉin gustog pokrivanja. Svaka se ploĉa sa dva

ĉavla pribije na srednju letvu, što štiti ploĉe od podizanja uslijed udaraca vjetra.

Završeci pri sljemenu izraĊuju se od posebno formiranih ploĉa, koje za 5 do 6 cm

nadvisuju liniju sljemena prema onoj strani koja je protivna smjeru vjetra.

Sl. 8 Gusti ili engleski pokrov

13

Kosi se pokrov radi na podlozi od letava pod kutom od 45°.“ Poĉetni se red slaţe od

komada s peterokutnim licem tako da je pravokutni vrh peterokuta na gornjoj strani

reda. Daljnji se redovi pravilno slaţu od ploĉa kvadratiĉnog lica tako da slaganje

poĉinje na onoj strani strehe koja je protivna smjeru vjetra. Jedan se gornji rub ploĉe

izravnava sa gornjim bridom pripadajuće letve, na koju se ploĉa pribija sa dva

pocinĉana ĉavla kroz unaprijed probijene prostrane rupice. Uz sljeme i zabate slaţe se

po jedan niz ploĉa horizontalno i vertikalno, a ne dijagonalno usmjerenim rubovima.

Sl. 9 Kosi pokrov

14

Za staronjemaĉki pokrov upotrebljavaju se veće ploĉe, šablone, obraĊene tako da im

je samo donja „noga“ i prednja strana „prsa“ donekle u pravcu. Te dvije strane zatvaraju

kut veći od 45°, a manji od 90°. Gornja „glava“ i straţnja strana „leĊa“ obraĊene su u

liniji nepravilnog luka.

Sl.10 Grafiĉki prikaz pokosa ploĉe kod škriljevca

Njemaĉki propisi odreĊuju za tu vrstu pokrova najmanji nagib krovnih ploha 30°.

Podloga pokrova mora biti od dasaka. Ploĉe se slaţu po zacrtanim linijama od strane

protivne vjetru tako, da su im prednji bridovi „prsa“ okrenuti prema vjetru, jer te

bridove pokrivaju zaobljeni dijelovi „leĊa“ slijedećih ploĉa. Završetak pri sljemenu radi

se poslije slaganja zadnjih slojeva glavne krovne plohe.

Sl. 11 Dijelovi pokrivene krovne plohe i njezinih rubova

15

4.3. AZBESTCEMENTNE PLOĈE

Azbestcementne ploĉe kao pokrov koriste se od druge polovice 19. stoljeća koje su

zbog praktiĉnosti, male teţine i visoke otpornosti na mraz i kišu neko vrijeme

dominirale krovovima u Europi. Kod nas je takve ploĉe prva proizvodila tvornica

cementa u Solinu. Tvornica je po imenu toga grada svoje nove proizvode nazvala

salonit-ploĉe. Ploĉe se proizvode od laboratorijski ispitanih smjesa cementa i azbestnih

vlakanaca tlaĉenjem pod visokim tlakom u kalupima. Azbest je mineralno vlakno koje

je u ranijim geološkim slojevima Zemlje nastalo pod visokim pritiskom i kristalizacijom

iz silikatnog kamenja. Glavne prednosti ovih ploĉa su što su ĉvrste, lake, otporne prema

nepovoljnim vanjskim utjecajima, a lako se transportiraju i u pokrovu jednostavno

slaţu. Najviše se upotrebljavaju ploĉe u svijetlosivoj boji, ali ih još ima u tamnosivoj,

smeĊoj, te crvenoj boji poput crijepa.

Sl. 12 Valovite ploĉe u razliĉitim bojama

16

4.3.1. RAVNE AZBESTCEMENTNE PLOĈE

Za pokrove od ravnih azbestcementnih ploĉa propisan je nagib krovnih ploha od 18° do

45°. Proizvode se tri glavne vrste ovih ploĉa: ploĉe šablone, kvadratiĉne ploĉe i

pravokutne ploĉe. Sljeme i greben kod ravnih pokrova od salonit – ploĉa pokrivaju se

ţljebnjacima.

Ploĉe šablone upotrebljavaju se kod dijagonalnih pokrova. Dimenzije ploĉa najĉešće su

400 x 400 mm. Za podlogu se upotrebljavaju daske debljine najmanje 18 mm, a široke

10 do 20 cm, ili letve presjeka 48 x 48 mm, na razmacima ovisnim o tome za koliko

donji rubovi gornjih ploĉa prihvaćaju gornje rubove donjih ploĉa. Cjelokupni pokrov

sastoji se od više vrsta ploĉa. Krov se poĉinje prekrivati ploĉama podloţnicama. Povrh

podloţnica slaţu se ploĉe poĉetnice, a nakon toga slijedi pravilan niz šablona. Na kraju,

pri sljemenu se pokrov završava šablonama kojima se odreţe gornji trokutni dio, te se

uz dobiveni rub takva ploĉa pribija pri sljemenu sa dva ĉavla.

Sl. 13 Vrste ravnih azbestcementnih ploĉa

17

Dimenzije kvadratiĉnih ploĉa su kao i kod šablona 400 x 400 mm. Podloga moţe biti

od dasaka ili letava istih dimenzija kao kod šablona. Kvadratiĉne se ploĉe slaţu na naĉin

da se gusto pokrivaju, tj. da se na svaku letvu priĉvršćuje po jedan niz ploĉa, ali su tada

izmeĊu susjednih letava po dva, a nad samim letvama po tri reda ploĉa izmeĊu

susjednih letava po dva, a nad samim letvama po tri reda ploĉa.

Sl. 14 Pokrov od azbestcementnih kvadratiĉnih ploĉa

18

Dimenzije pravokutnih ploĉa su 200 x 400 mm. Ploĉe se slaţu u nizovima s time da

svaku kvadratiĉnu ploĉu zamjenjuju dvije pravokutne.

Sl. 15 Pokrov od azbestcementnih pravokutnih ploĉa

4.3.2. VALOVITE PLOĈE

Proizvode se tlaĉenjem azbest-cementne mase u specijalno oblikovane kalupe pri ĉemu

se dobivaju valovite ploĉe manjeg formata od ravnih ploĉa, koje s obzirom na odvodnju

kišnice i meĊusobne prihvate svih ĉetiriju rubova mnogo bolje zadovoljavaju nego

ravne ploĉe. Proizvodna je površina salonit ploĉa 655 x 410, od koje je pokrovna

površina 610 x 365 mm. Debljina ploĉe iznosi oko 6 mm. Lijevi rub ploĉe ima skraćen

poĉetni val, na sredini je puni val, a na desnom je rubu samo poĉetak trećeg vala.

Podloga za salonit ploĉe moţe biti od letava presjeka 76 x 48 mm ili podloga od dasaka

debljine 24 mm. Slaganje ploĉa poĉinje s lijevog kraja strehe i završava na desnom

kraju, s time da to vrijedi za sve nizove i za obje strane dvostrešnih dijelova krovova. Za

pokrove grebena proizvode se grebenjaci, dok za pokrivanje sljemena sljemenjaci.

Prema broju valova na ploĉi postoje više tipova ploĉa: valoviti salonit profila 5, 6, 6a i

8. Ove ploĉe uglavnom se razlikuju po broju valova. Zajedniĉko kod ploĉa je što se

19

svaki profil proizvodi u pet standardnih duţina ( od 500 do 2500 mm), ali ploĉe profila

5, koje su najuţe, proizvode se i u šestoj, najvećoj duţini valovitog salonita (3500 mm).

Zajedniĉki su im visina, meĊusobni razmak valova i debljina ljuske, dvije stalne duţine

uzduţnih prijeklopa ploĉa i dva stalna razmaka podloţnih gredica, ali su visina i

meĊusobni razmak valova profila 8 manji nego kod ostalih profila.

4.4. SLAMA I TRSTIKA

Slama i trstika su ekološki prihvatljivi materijali koji spadaju u zapaljive pa ih

graĊevinski propisi zabranjuju, a samo u pojedinaĉnim sluĉajevima toleriraju. Spadaju u

skupinu pokrova koja zadovoljavaju sve uvjete za strme krovove. Za pokrove od slame i

trske naši propisi odreĊuju nagib krovnih ploha od 45 do 80°. Zbog toga su sve do

prošlog stoljeća te vrste pokrova upotrebljavane, većinom izvan gradova, ne samo za

skromnije i gospodarske, nego i za znaĉajnije zgrade.

4.4.1. SLAMA

U prošlosti je slama bila materijal iz okoliša koji je nakon ţetve bio dostupan. Tim

pokrovom su se jeftino prekrivale kuće za stanovanje i štale. Ovi pokrovi imaju dobru

toplinsku zaštitu i ljeti i zimi, te zaštitu od atmosferskih prilika, meĊutim vrlo su

osjetljivi na vatru i moraju se kemijskim putem osposobiti za vatrootpornost.

Danas su pokrovi od slame dosta rijetki, te ih samo ima u nekim selima, npr. u

MeĊimurju, uglavnom na gospodarskim zgradama. MeĊutim, ti pokrovi od slame se

upotrebljavaju kao egzotiĉni, te na nekim vilama.

Sl. 16 Slama kao pokrov

20

Osim slama od pšenice, koristi se i slama od raţi koja se cijeni kao najbolja. U poljima

se odabiru plodnije površine na kojima se sije i uzgaja raţ specijalno za pokrove. Zrela

se raţ ţanje srpom da bi bilo što manje lomova slame. Kada se odstrane klasi sa

snopova, snopovi se spremaju pod krov i postepeno se odnose na upotrebu.

Podloga za pokrov tradicionalno se radi od oguljenih motki promjera 4 do 5 cm, a

novija je upotreba gredica presjeka 48 x 48 mm. MeĊusobni je razmak motki ili gredica

25 do 35 cm.

Sl. 17 Prikaz podloge kod pokrivanja slamom

4.4.2. TRSKA

Tradicionalni pokrovi od trstike izvode se od prvoklasne posebno birane trske za tu

namjenu. Proces odabira trske za pokrivanje krovova provodi se tijekom berbe trske jer

je za ovu namjenu potrebno koristiti trsku koja je pogodna za izradu krovova - sitniju

trsku manjeg promjera. Danas je trstika uglavnom uvozni artikl, iz delte Dunava, koju još

vrlo mali broj ljudi zna obraĊivati.

21

Sl. 18 Trska iz Dunava

Sam krov od trske izvodi se na standardnoj krovnoj konstrukciji koja treba biti tzv.

"poletvana" na razmak od cca. 50 cm s debljinom slame od 25 do 35 cm, s nekoliko

naĉina završetaka, odnosno tzv. sljemena, ovisno o samoj konfiguraciji krova te ţelji

naruĉitelja.

Najpoţeljniji nagib krovišta za izradu krova od trske je 45° jer se time osigurava dobro

otjecanje svih padalina i višestruko se produljuje vijek trajanja krova, odnosno potreba

za njegovom obnovom. Prosjeĉni vijek trajanja krova od trske, uz redovito odrţavanje

odnosno obnovu svakih 20-ak godina, je preko 200 godina. Redovito odrţavanje krova

od trske ukljuĉuje obnovu i servis gornjeg sloja pokrova od trske ĉime krov dobiva

novu svjeţinu i izgled.

Ne treba zanemariti ĉinjenicu kako ispod krova od trske nije potrebno stavljati nikakvu

toplinsko-zvuĉnu izolaciju jer je on sam po sebi izvanredan izolator, što dodatno

umanjuje troškove izrade krova.

Sl. 19 Pokrivanje trskom

22

S gledišta zdravog ţivljenja krov od trske definitivno je najbolji izbor jer, osim što

pruţa izvanrednu toplinsko-zvuĉnu izolaciju, ima prirodni fenomen da u trsku ne zalaze

nikakvi nametnici niti insekti, te ĉine ţivot u potkrovlju najpoţeljnijim dijelom kuće.

Trska ima prirodno svojstvo zaštite od štetnih zraĉenja, a i sama posjeduje pozitivno

zraĉenje u prostor oko sebe.

4.5. ŠINDRA

Šindra je vrsta pokrova s tisućljetnom tradicijom. Predstavlja najstariji oblik pokrivaĉa

za krov. Ljudi su u pradavnim vremenima postavljali i slagali ravne kamene ploĉe jedne

do drugih ili djelomice jedne preko drugih po krovovima kako bi se po njima slijevala

voda i kako na taj naĉin ne bi dospjela u unutrašnjost objekta. Od prirodnog se kamena

škriljevca zbog njegovih dobrih osobina i dugotrajnosti i danas izraĊuje šindra. Umjesto

kamenih ploĉa ponekad se je koristila i kora stabala. Ovakav oblik krovnog pokrivaĉa

koristila su indijska plemena u Sjevernoj Americi koja su preko ovakvih pokrovnih

elemenata postavljali kamene ploĉe koje bi cijelu konstrukciju dodatno uĉvršćivale.

Daljnji korak u razvoju šindre je peĉena glinena šindra, koju su stari Rimljani nazivali

''scandula''. Glinene se ploĉe, odnosno glinena šindra proizvodi i danas i mi je

poznajemo pod imenom biber crijep. Općenito, šindra se koristi na svim onim mjestima

na kojima se iz nekih razloga ne moţe koristiti krovni crijep ili krovni kameni pokrov.

To su većinom izrazito strmi krovovi, krovovi crkava i sliĉno. Postoji više tipova šindre:

bitumenska šindra, šindra od drva, kamena, te cementnih vlakana.

4.5.1. BITUMENSKA ŠINDRA (TEGOLA)

Bitumenska šindra sastoji se od staklenih vlakana na koje se s obje strane nanosi

bitumenski materijal. Gornji pokrovni sloj šindre je prekriven mineralnim granulatom

koji se moţe pronaći u razliĉitim bojama.

23

Sl. 20 Bitumenska šindra

Pogodna je za sve vrste krovova. Koristi se za krovove od samo nekoliko stupnjeva

nagiba pa do izuzetno strmih nagiba. Bitumenskom šindrom je moguće prekrivati

površine cijelih krovova, no najĉešće se koristi za prekrivanje vrtnih kućica, manjih

krovova i sl. Na trţištu postoje pokrovni elementi od šindre koji se na ljetnim vrućinama

na krovu sami meĊusobno lijepe i tako se uĉvršćuju. Uobiĉajeno naĉin uĉvršćivanja

elemenata šindre je ĉavlima i ljepilom.

4.5.2. DRVENA ŠINDRA

Drvena šindra ima dugu tradiciju kao pokrovni materijal, ali i kao fasadna obloga za

vanjske zidove u zemljama Srednje i Sjeverne Europe, te u alpskim zemljama. IzraĊuje

se u razliĉitim širinama i duţinama od hrasta, bukve, ariša, smreke i cedra. Uobiĉajeni

formati su 8 x 10 cm, odnosno 10 x 25 cm. S obzirom na veliĉinu krova na cijelu

konstrukciju krova nekad se moţe posloţiti 4000, 6000 ili ĉak 12000 komada šindri.

Sl. 21 Drvena šindra

24

Šindra se dobiva na naĉin da se drveni komadi cijepaju, jer se tijekom cijepanja drvena masa

razdvaja duţ unutarnjih vlakana. Kad se drvo cijepa, ostaje trajnije i izdrţljivije na vanjske

utjecaje, te vlakna ostaju saĉuvana. Kvaliteta drva pospješuje se njegovim sušenjem, a

„elastiĉnost“ drva omogućuje da kroz njega struji zrak i da je u stanju okolini predati vlagu.

Proizvodi se i rezana šindra, koja se danas koristi za ureĊenje fasada dok se cijepana šindra od

hrasta i ariša postavlja na krov jer se do sada pokazala kao izvrstan krovni pokrov. Što se tiće

oblika, postoji velik izbor: od okrugle, ravne, jajolike, segmentne, oštre pa sve do srcolikog

oblika. Drvena šindra je izrazito ekološki prihvatljiva no istovremeno i vrlo skupo rješenje kad

je rijeĉ o proizvodnji i ugradnji.

4.5.3. KAMENA ŠINDRA

Sl. 22 Kamena šindra

Standardne dimenzije kamene šindre su formata od 20 x 20. Postavlja se na drvenu

podlogu koja je debljine oko 24 mm, a prije toga se na podlogu postavljaju bitumenske

trake. Na dobro pripremljenu podlogu uĉvršćuju se elementi kamene šindre.

25

4.5.4. ŠINDRA OD CEMENTNIH VLAKANA

Cementna vlakna predstavljaju materijal sastavljen od vlaknastog materijala, cementa

izvrsne kakvoće, vode i dodataka. Glavno obiljeţje im je da su otporne na vatru, tj. nisu

zapaljiv materijal. Vaţne karakteristike materijala su i postojanost na velike vrućine,

nije podloţan truljenju i/ili drugom prirodnom raspadanju, otporan na koroziju, vrlo je

elastiĉan i posjeduje vrlo dobru vlaĉnu ĉvrstoću.

Sl. 23 Šindra od cementnih vlakana

Šindra od cementnih vlakana proizvodi se u obliku krovnih ploĉa razliĉitih oblika, boja

i površina. Spektar boja seţe od klasiĉnih boja kao što su tamno smeĊa i crvena pa sve

do kristalno bijele, svijetlo sive i tamno plave. Sama površina elementa šindre moţe biti

ravna, strukturirana ili naborana.

26

5. NOVI MATERIJALI ZA POKROV GRAĐEVINA

5.1. CRIJEP

Crijep je materijal koji se koristi za pokrov graĊevina još od vremena starih Rimljana

koji su donijeli crijep u srednju Europu. Za izradu crijepa koristili su mješavinu gline i

ilovaĉe. Pošto crijep ima dugaĉku tradiciju proizvodnje s vremenom su razvijene

mnogobrojne vrste crijepa za krov. Osim što se noviji crijep razlikuje po obliku, velikih

razlika ima i u naĉinu proizvodnje, formiranju ţlijeba, u boji. Crijep bez ţljebova

predstavlja klasiĉnu varijantu proizvodnje. Crijep moţe biti sa ili bez ţlijeba. Boja se

stvara prilikom peĉenja. U proizvodnom procesu moţe nastati crijep u prirodnoj boji,

obojeni crijep ili crijep s glazurom.

Crijep je izdrţao sve promjene tijekom vremena i opstao kao osnovni pokrov za većinu

kuća. Osim prirodne ljepote, nove tehnologije su omogućile da se materijali poput gline

prilagode novim zahtjevima korisnika, ne samo kao funkcionalna zaštita od vremena,

već i kao estetski ukras pete fasade objekta. Prema vrsti materijala iz kojeg je izgraĊen

crijep se dijeli na betonski i glineni crijep.

5.1.1. BETONSKI CRIJEP

Betonski crijep prisutan je na krovovima već duţe od 150 godina, koji je uz glineni

najviše korištena vrsta krovnog pokrova u ovom podneblju. Sastoji se od cementa,

kvarcnog pijeska, vode i pigmenta u obliku boje. Te se komponente miješaju u

odreĊenom omjeru, po odreĊenoj recepturi koju svaki proizvoĊaĉ ima, s malim

vodocementnim omjerom, tako da se dobije polusuha mješavina. Polusuha mješavina

se oblikuje na kalupima koji su raznih oblika. Takav svjeţi crijep se stavlja u sušaru,

gdje se provodi ubrzano dozrijevanje pod povišenom temperaturom i velikom

relativnom vlaţnosti zraka. Oĉvrsnuli crijep odvaja se u kalupe, te se pakira i odvozi na

skladište. Moguće su razne završne obrade površine crijepa, npr. moţe se nanijeti

akrilna boja u odreĊenim ţeljenim tonovima – crvena, smeĊa, zelena, crna, siva, plava.

Pored standardne crvene boje tu je i opcija sa zagasitim i sjajnim površinama.

27

Sl. 24 Betonski crijep

Svojstva betonskog crijepa mijenjaju se ovisno o vanjskim utjecajima, npr. u sluĉaju

obilnih kiša javlja se odreĊena zasićenost crijepa vodom, ali i pri potpunoj zasićenosti

vodom, on ne bi smio propuštati vodu u unutrašnjost objekta. Što se tiĉe otpornosti na

mraz, dakle smrzavanja, betonski crijep zbog svoje strukture upija odreĊenu koliĉinu

vode koja se u zimskom razdoblju moţe smrznuti te izazvati oštećenja na crijepu u vidu

ljuštenja i pucanja.

To se moţe izbjeći isušivanjem crijepa. Sa svoje gornje strane on se isušuje prirodnim

putem djelovanjem sunca i vjetra, a s donje strane pravilnom izvedbom ventilacije

(odzraĉivanja) koja podrazumijeva mogućnost ulaza zraka na okapnici kod ţlijeba,

njegovo prirodno uzlazno nesmetano kretanje, te izlaz pri vrhu krovne plohe. Ako je

potkrovni prostor namijenjen boravku ljudi, ventiliranje se mora predvidjeti u prostoru

izmeĊu pokrova i hidroizolacije.

5.1.2. GLINENI CRIJEP

Glineni crijep koristi se stoljećima i proizvodi se od kvalitetne prirodne gline koja kroz

vlastite kapilarne pore prihvaća i relativno brzo ispušta vlagu. Crijep predstavlja

prirodni materijal, koji stvara optimalnu klimu za stanovanje, ima dug ţivotni vijek i

otporan je na utjecaje iz okoliša, pogodan je za razliĉite sanacije i popravke, te je

ekonomiĉan. Brzo se i jednostavno postavlja, lako se reţe i ne puca i ima veliku

ĉvrstoću.

28

Sl. 25 Glineni crijep

5.1.2.1. BIBER CRIJEP

Predstavlja ravni model crijepa koji se savršeno uklapa u gradskim i seoskim

okolinama. Prikladan je za pokrivanje zaobljenih krovnih oblika i stilskih detalja te

najzahtjevnijih krovova.

Sl. 26 Biber crijep za tornjeve i crkveni biber crijep

Klasiĉni oblik biber crijepa je kruţnog oblika. Ostali poznati oblici su biber ravnog

oblika, ovalnog oblika, plemenite površine s prstenastim utorom ravnog oblika,

plemenite površine s prstenastim utorom ovalnog oblika, biber šesterokutnog oblika i

gotik biber. Propisana mu je proizvodna duţina 380 mm, a širina 180 mm, s

29

tolerancijom od ± 9 u duţini i ± 4 mm u širini. Debljina mora biti oko 14 mm. Površina

crijepa moţe biti glatka ili uzduţno brazdana, dok struktura i boja crijepa moraju biti

jednoliĉne. U crijepu ne smije biti zrna ţivog vapna, jer bi moglo doći do ljuskanja, a ni

topljivih soli koje bi izazivale povećano cvjetanje površina.

5.1.2.2. VUĈENI UTORENI CRIJEP

Tipiĉna osobnost ovoga crijepa temelji se na njegovim dvostrukim simetriĉnim utorima

blagih zaobljenih oblika. Ti dvostruki utori jamĉe posebno dobro odvoĊenje vode. Velik

ĉeoni pomak omogućava jednostavno i brzo polaganje, te nudi ĉak i pri sanacijama

veliku fleksibilnost bez rezanja, a time i bolji estetski dojam.

Vuĉeni utoreni crijep je ravni crijep s jednostavnim boĉnim utorom. Proizvodi se na

naĉin da se glinena masa protiskuje kroz ĉeliĉni kalup kroz kojeg se masa „vuĉe“ uz

automatsko rezanje komada odreĊenih dimenzija. Ova vrsta crijepa moţe se dobiti na

trţištu u razliĉitim oblicima. Crijep je širok 200 mm, visok 400 mm i teţi oko 2,7 kg.

Sl. 27 Utoreni biber crijep

Tradicionalni, boĉno utoreni vuĉeni crijep s dva simetriĉna uzduţna ţlijeba na površini

predstavlja utoreni biber crijep kruţnog oblika. Na donjoj strani se nalaze ţljebovi za

bolje provjetravanje kao i šuplje komore na duţini pokrivanja.

30

5.1.2.3. TLAĈENI UTORENI CRIJEP

Crijep posjeduje dvostruko boĉno ţlijebljenje koje osigurava više sigurnosti, a koristi se

za sanaciju starih krovova, ali izvanredno odgovara i betonskim novogradnjama.

Sl. 28 Tlaĉeni utoreni crijep

Proizvodi se na naĉin da se glinena masa „tlaĉi“ u ĉeliĉnim kalupima iz kojih se

dobivaju formirani crjepovi. Nakon sušenja od 5 – 10 dana peku se na temperaturi od

900 °C. Crijep je vodonepropustan, otporan na smrzavanje i udovoljava svim

zahtjevima iz standarda. Prirodno je crvene boje, no dodavanjem glinene smjese za

bojenje moţe biti i u nekoj drugoj boji.

5.2. LIM

Pokrov od lima donedavno se smatrao optimalnim za prekrivanje objekta sekundarne

namjene, hale, skladišta, te zgrade koje se ne koriste za stanovanje ljudi i njihovo

boravljenje. U današnje vrijeme pokrov od lima postaje sve traţeniji zbog sve većeg

izbora u vrsti lima kojim se pokriva. Lim se najĉešće koristi u podruĉjima koja su

karakteristiĉna po dugim i snjeţnim zimama, prvenstveno u hladnim predjelima bez

šuma u kojima nema mogućnosti upotrebe drvenog materijala. Koristi se i u krajevima

gdje je jaki i ĉesti vjetar. ProizvoĊaĉi lima nude velik izbor boja, od svjetlijih do

tamnijih nijansi, u zemljanim ili klasiĉnim tonovima. Najviše se upotrebljava pocinĉani

ĉeliĉni lim, rjeĊe cinĉani lim, još rjeĊe bakreni i olovni lim, dok ĉeliĉni lim bez prevlake

31

ili zaštite protiv korozije ne dolazi u obzir. Metalna industrija od ravnih limenih ploĉa

proizvodi posebno oblikovane komade s kojima se pokrivaju krovovi kao što su

valovite limene ploĉe, rebraste limene ploĉe, lim u obliku crijepa, samouklapajući

krovni lim.

5.2.1. VALOVITE LIMENE PLOĈE

Najviše se koriste ploĉe od pocinĉanog ĉeliĉnog lima koji moţe biti od samog ĉeliĉnog

(crnog) lima i od cinĉanog lima. Zbog svojih valova koje imaju ploĉe, podloga mora biti

napravljena od drvenih ili profiliranih ĉeliĉnih gredica paralelno sa strehom. Za pokrove

od valovitih ploĉa propisan je nagib krovnih ploha od 12° do 35°.

Sl. 29 Valovita limena ploĉa

5.2.2. REBRASTE LIMENE PLOĈE

Rebraste limene ploĉe dobivaju se na naĉin da se kod ravnih ploĉa pocinĉanog ĉeliĉnog

lima tvorniĉki izraĊuju rebraste limene ploĉe, na kojima su uglato formirane izboĉine ili

rebra. Pravilno rasporeĊena rebra ili izboĉine meĊu ravnim dijelovima ploĉe, u prvom

redu ukrućuju ploĉu što ju ĉini izuzetno izdrţljivom pri velikim opterećenjima, a zatim

joj daju i bolji estetski izgled.

Sl. 30 Rebraste limene ploĉe

32

Ploĉe se najviše proizvode od pocinĉanog ĉeliĉnog i aluminijskog lima u ĉetiri razliĉita

tipa koja se razlikuju po visini i meĊusobnom razmaku rebra. Najveća proizvodna

duţina ploĉa je 15 m. Debljina lima u kojima se proizvode ploĉe su 0.6, 0.7, 0.8 i 1 mm.

Ploĉe se izraĊuju neobojene, obojene i plastificirane, tj. s tankim zaštitnim slojem od

plastiĉne mase. Izvrstan su izbor za pokrivanje objekata, a posebno su pogodni za

pokrivanje industrijskih hala, gdje i nalaze najĉešću primjenu.

5.2.3. LIM U OBLIKU CRIJEPA

Smatra se odliĉnim za pokrivanje svih vrsta graĊevinskih objekata, od malih montaţnih

kuća, spremišta, vikendica, obiteljskih kuća, pa do velikih stambenih i poslovnih

objekata.

Sl. 31 Lim u obliku crijepa

Prilagodljivost krovnog lima kod pokrivanja omogućuje njegovu uporabu na svim

oblicima krovova. Dobrom pripremom krovne konstrukcije i ugradnjom izolacije,

postiţe se i odliĉna zvuĉna izolacija. Lim ove vrste moţe se nabaviti u razliĉitim bojama

od crvene, srednje plave, tamno zelene, cigla crvene, smeĊe, sivo bijele, crne pa sve do

srebrne boje.

33

5.2.4. SAMOUKLAPAJUĆI KROVNI LIM

Samouklapajući krovni lim je proizvod izvrsnih karakteristika, univerzalne

primjenjivosti i izvrsnog izgleda. Osim što je relativno jeftin u odnosu na druge

pokrove, te se brzo i lagano postavlja, ima mogućnost primjene kod velikog broja

razliĉitih krovnih konstrukcija. Montaţa samouklapajućeg krovnog lima moţe se izvesti

jednoslojno, dvoslojno ili u kombinaciji s rebrastim limenim ploĉama. Najnoviji je

proizvod koji je svoju odliĉnu reputaciju stekao širom Europe. Zbog svojih izvrsnih

karakteristika i univerzalnosti u primjeni, ali prije svega zbog svog izvrsnog izgleda,

vrlo brzo će postati standard u našoj zemlji. Samouklapajući krovni lim izuzetan je

proizvod koji kombinira jednostavnu arhitekturu klasiĉnih krovova sa modernim

dizajnom, jednostavnom primjenom, i superiornom tehnologijom.

5.3. KROVNA FOLIJA

Krovne folije štite objekt u sluĉaju oštećenja primarnog pokrova, ali preuzimaju i

odreĊene vaţne funkcije u svakodnevnoj i redovitoj eksploataciji objekta. Danas je

ovisno o naĉinu gradnje i vrsti pokrova graĊevinu moguće i dodatno zaštititi od prodora

vode pomoću tzv. sekundarnog krova koji se postavlja neposredno ispod glavnog

pokrova. Tada govorimo najĉešće o krovnim folijama. Danas u Europi gotovo 3 od 4

krova imaju sekundarni krov u obliku neke od krovnih folija. Dio tih rješenja i dalje se

odnosi na klasiĉne bitumenske proizvode (krovne ljepenke) koje su sve više

supstituirane od strane novih paropropusnih, ali i paronepropusnih materijala.

5.3.1. ULOGA KROVNIH FOLIJA

Osnovna uloga krovne folije je svakako dodatna zaštita objekta od prodora vode putem

kiše ili sitnog snijega. Zaštitna uloga krovne folije oĉituje se i u zaštiti od ulaska pijeska,

prašine i ostalih disperzija koje se mogu naći u zraku, a u stanju su proći kroz sitne

otvore na spojevima elemenata pokrova, ali i kroz velike otvore kakvi mogu nastati

uslijed vremenskih neprilika i oštećenja primarnog pokrova. Posebnu zaštitnu ulogu

krovna folija ima kod malih nagiba (ispod 20°) kada u nekim sluĉajevima moţe doći i

do povratnih strujanja vode.

34

Krovne folije nude i zaštitu od vjetropropusnosti jer spreĉavaju ulazak zraka u prostor

termoizolacije ĉime se znaĉajno smanjuju svojstva termoizolacije. Zaštitu od

vjetropropusnosti moguće je povećati i lijepljenjem folija na mjestima preklopa što je

moguće izvesti samoljepljivim spojnim trakama, ali i folijama koje na sebi imaju

ugraĊen samoljepljivi preklopni sloj. Time se smanjuje i pogonska sila za prodor

vanjskog medija u podruĉje izmeĊu i ispod crjepova ĉime se ostvaruje dodatna

sigurnost.

5.3.2. ODREĐIVANJE KVALITETE I ODABIR KROVNIH FOLIJA

Prema mogućnosti primjene krovne folije moţemo podijeliti na:

a) Paropropusne folije za polaganje na dašĉanu oplatu

b) Paropropusne folije za polaganje na termoizolaciju

c) Paronepropusne folije

d) Bitumenske za postavljanje na dašĉanu oplatu

e) Polietilenske folije

Sl. 32 Paropropusna folija

Kvaliteta krovne folije izraţava se Sd-om i to znaĉi ako je Sd = 0,02 krovna folija

predstavlja isti otpor difuziji vodene pare kao i zraĉni sloj debljine 2 cm.

WDD vrijednost pokazuje koliko grama vodene pare proĊe kroz foliju u 24 sata. Ove

vrijednosti dostiţu danas vrijednosti do 1700 (g/m²x24h).

Statiĉka vodonepropusnost pokazuje koliko je krovna folija nepropusna za vodu

izraţenu kroz statiĉki pritisak koji folija moţe izdrţati bez pojavljivanja tri vodene kapi

35

s druge strane folije. Za najbolje paropropusne krovne folije ova vrijednost dostiţe 3000

- 4000 mm.

Uzduţna i popreĉna ĉvrstoća oznaĉavaju ĉvrstoću krovne folije na vlak u uzduţnom i

popreĉnom smjeru. Folija mora izdrţati sve sile koje nastaju prilikom postavljanja, loših

vremenskih prilika prije pokrivanja i razlike pritisaka u eksploataciji (pogotovo ukoliko

uslijed jakog vjetra doĊe do oštećenja primarnog pokrova). Najveće vrijednosti koje

postiţu današnje vrhunske folije dostiţu vrijednosti do 500 N/cm, dok se vrijednosti od

250 N/cm smatraju dobrima.

Vrijednost sile paranja ĉavlom (N) daje nam silu na foliju koju je potrebno uloţiti da na

mjestu probijanja ĉavlom doĊe do paranja folije. Vrijednosti su vaţne zbog opterećenja

koju folija preuzima prije pokrivanja primarnim pokrovom.

Sve krovne folije izloţene su sunĉevom zraĉenju prije polaganja primarnog pokrova.

Zbog štetnog djelovanja UV zraĉenja potrebno je krov pokriti prije nego doĊe do

trajnog oštećenja krovne folije. Ovaj kriterij daje duljinu trajanja (u mjesecima ili

tjednima) izloţenosti folije direktnom sunĉevom zraĉenju prije nego se pojave trajna

oštećenja materijala. Vrijednosti se kreću najĉešće od 1 do 4 mjeseca. Krovne folije

danas odgovaraju zahtjevu za primjenu u temperaturnom podruĉju od – 40 do + 85 °C.

36

5.4. ZELENI KROVOVI

5.4.1. POVIJEST ZELENOG KROVA

Zeleni pokrovi poznati su od davnina i danas opet doţivljavaju svoj novi procvat. Prvi

zeleni pokrov spominje se u doba starih civilizacija Rimskog Carstva, pa i dalje.

Najpoznatiji od tih pokrova su Semiramidini viseći vrtovi u Babilonu koji se svrstavaju

u sedam svjetskih ĉuda.

Sl. 33 Semiramidini viseći vrtovi

U srednjem vijeku nisu se gradili takvi pokrovi, dok se u renesansi pojavljuju na vilama

plemstva. U Švedskoj i Norveškoj mogu se naći takvi pokrovi na pastirskim kolibama,

koji su nastali zbog klimatskih prilika hladnog i vlaţnog sjevera Europe i odgovarajućeg

biljnog materijala. Danas zeleni krov predstavlja najmoderniji element u graĊevinarstvu,

te je znaĉajan u smislu gospodarenja prostorom, odrţivog razvoja i dobrog osjećanja

stanara. Najviše se upotrebljava kod ravnih krovova, a Njemaĉka prikazuje dobar

primjer jer je 10% svih ravnih krovova zeleno.

37

5.4.2. VRSTE ZELENIH KROVOVA

Uobiĉajena podjela takvih pokrova je u odnosu na zahtjevnost slojeva, projektiranost

biljnog sloja i prema zahtjevnosti odrţavanja. Prema zahtjevnosti dijele se na

ekstenzivne (nisko zahtjevne) i intenzivne (zahtjevne) zelene krovove.

Ekstenzivni su krovovi manjih debljina, ograniĉenog izbora za biljni sloj, ali i zahtjevi

za odrţavanjem su minimalni. Korištenje takvih krovova je ograniĉeno, ali osim toga

zadrţavaju sve tehniĉke prednosti koje vrijede za zeleni krov.

Sl. 34 Primjer intenzivnog zelenog krova

Takvi krovovi najpopularniji su u Njemaĉkoj, Austriji i Sloveniji. Biljke koje se

preporuĉaju za zelene krovove u Sloveniji, a i za Hrvatsku su sedumi. Sedumi su vrlo

otporni na Sunce, vjetar, sušu i ostale vremenske neprilike. To su biljke trajnice s

ljepotom cvijeća i otpornošću krova. Trebaju samo 8 cm biljnog supstrata, što je statiĉki

i financijski vrlo povoljno. Odrasle biljke ne trebaju se zalijevati, ali se za vrijeme suše

preporuĉa zbog estetskih razloga.

38

Sl. 35 Razliĉite vrste seduma

Intenzivni krovovi kao pravi krovni vrtovi pruţaju široku mogućnost korištenja, ali

postavljaju veće zahtjeve, kako kod ugradnje, tako i kod odrţavanja. Smatraju se oni

krovovi koji izgledaju kao parkovi i sadrţe drveće, grmlje i travu. Zahtijevaju

odrţavanje kao i parkovi posaĊeni na zemlji: drveće i grmlje treba obrezivati, kositi

travu, dodavati gnojivo i navodnjavati za vrijeme suše. Ovaj oblik krova vrlo je

popularan u sjevernoj Italiji.

Što se tiĉe projektiranja mogućnosti su neograniĉene. Moţe se izgraditi najjednostavnija

zelena površina ili krovni vrt u punom smislu rijeĉi. Potrebna je kosina od 0,5°.

Općenito, nagib zelenih krovova ne bi smio biti veći od 40° zbog erozije i oĉuvanja

kompaktnosti zelene mase. Postoje tehnologije gradnje i na većim kosinama, ali su one

zahtjevnije i ekonomski skuplje. Ovisno o statici objekta, treba paziti i na teţinu zelenog

krova. Postoje krovovi u ĉijoj izvedbi sloj zemlje doseţe debljinu od ĉak pola metra do

onih s vrlo tankim slojem zemlje. Postoji mogućnost stavljanja šljunka ili bala od slame

iz kojih s vremenom krene vegetacija. Prvo se razmnoţavaju gljive, a zatim ţitarice iz

zaostalih sjemenki u balama. Slama s vremenom istrune pa organski materijal koji

ostane sluţi kao izolator.

39

5.4.3. OSNOVNE KARAKTERISTIKE

Zeleni krov karakterizira dobra zaštita hidroizolacije od UV zraĉenja, velikih

temperaturnih razlika i mehaniĉkih oštećenja. Ispod ozelenjenog krova, hidroizolacija se

nalazi u podruĉju ujednaĉene temperature, te smanjenog prodiranja UV zraka što

doprinosi sporijem uništavanju hidroizolacije, tj. mogućnosti da hidroizolacija procuri.

Zeleni pokrov štiti od nepovoljnih mehaniĉkih utjecaja, vjetra, vandalizma i posljedica

nekontroliranog vatrometa.

Za graĊevine koje se nalaze u podruĉju jakih izvora buke kao što su zraĉne luke,

tvornice, diskoteke preporuĉuje se da imaju zeleni krov. On na tim graĊevinama sluţi

kao izolator buke tako da smanjuje refleksiju zraĉnog zvuka od krovne površine, te

smanjuje prijenos zvuka u prostor neposredno ispod krova.

Naknadno ozelenjivanje štiti postojeću toplinsku izolaciju i istodobno pridonosi da se

saĉuvaju projektirane, zakonom propisane toplinske vrijednosti. Krovni vrtovi s

uĉinkom toplinske izolacije aktivni su ĉimbenici u procesu smanjenja nepovoljnih

utjecaja na globalne klimatske promjene i uštede energije. Ljeti zeleni krov odrţava

niţu ugodnu temperaturu i smanjuje potrošnju zimi, odnosno zimi sprjeĉava gubitak

topline, a ljeti osvjeţuje stambeni prostor.

Na krovnim površinama moguće je ostvariti raznolikost korisnih sadrţaja. Ako statiĉka

i financijska konstrukcija omogućuju, na krovu je moguće formirati prostore za sport i

rekreaciju, umjetna jezera ili bazene za plivanje.

U gradovima krovovi upijaju ugljiĉni dioksid i smanjuju stakleniĉki efekt. Upijaju kišu

s krovova i smanjuju pritisak s odvodnih sustava te pridonose odrţavanju

bioraznolikosti omogućujući pticama i kukcima lakše preţivljavanje u okolišu koji je

ĉovjek radikalno izmijenio.

40

5.5. LEXAN PLOĈE

Leksan ploĉa je trgovaĉki naziv za polikarbonatne ploĉe koje su proizvedene od

polikarbonata. Lexan polikarbonat je plastomer poznat po vrlo velikoj otpornosti na

udarce, izvrsnoj optiĉkoj prozirnosti i izuzetnim protupoţarnim svojstvima. Ta

jedinstvena svojstva, uz pojaĉanu UV zaštitu i izolacijsku višeslojnu izvedbu, ĉine

Lexan ploĉe idealnim za prekrivanje razliĉitih površina u domaćinstvima, sportskim,

rekreacijskim i industrijskim objektima. Ploĉe se distribuiraju u dimenziji 2100 x 6000

mm. Standardne debljine ploĉa su 4.5 mm, 6 mm, 8 mm, 10 mm, 16 mm i 20 mm, te

kao fasadni i krovni paneli i do 40 mm. Boje u kojima ih moţemo naći su bezbojna,

kristal, opal i bronza.

5.5.1. SVOJSTVA I PRIMJENA LEXAN PLOĈA

Zajedniĉko svojstvo svih Lexan ploĉa je što su vrlo otporne na udarce, imaju izvrsnu

optiĉku prozirnost i izuzetna protupoţarna svojstva. Osim tih glavnih karakteristika

ploĉe imaju i neke druge dobre strane. To su poseban premaz sa unutarnje strane koji

djeluje protiv stvaranja kapljica vode bez smanjivanja propusnosti svijetla, nanesene

bijele pruge s jedne unutarnje strane koje imaju dekorativnu ulogu i u znatnoj mjeri

smanjuju intenzitet sunĉanih zraka, obostrani premaz za zaštitu od UV-zraka, poseban

reflektirajući sloj s jedne unutarnje strane koji smanjuje nakupljanje topline, a velika

propusnost svijetla ostaje nepromijenjena, brojne komore mirnog zraka izvrsnih

termoizolacijsih svojstava, velike ĉvrstoće i odliĉne otpornosti na atmosferilije.

Lexan ploĉe su višeslojne ploĉe koje sluţe za ostakljivanje i natkrivanje krovova i

prozora industrijskih graĊevina, komercijalnih rasadnika i staklenika, staklenih verandi,

krovova bazena, zimskih vrtova, nadstrešnica, krovova potrošaĉkih centara i

benzinskih stanica, ţeljezniĉkih i autobusnih kolodvora, stajališta u javnom prijevozu,

te natkrivanje sportskih dvorana.

41

Sl. 36 Nadstrešnica i autobusna stanica prekrivene lexan ploĉama

5.5.2. PODJELA LEXAN PLOĈA

Prema izgledu, boji i primjeni lexan ploĉe se dijele na valovite, saćaste i pune ploĉe.

Valovite ploĉe primjenjuju se za izradu plastenika, za pokrivanje krovnih površina i

fasada u obliku potpune prekrivenosti ili u kombinaciji sa azbestno-cementnim ili

aluminijskim ploĉama u vidu svjetlosnih traka. Boje u kojima se proizvode su: prozirno-

bezbojna, prozirno-ţuta, prozirno-plava, prozirno-zelena i smeĊa. Koriste se za

pokrivanje staklenika, sekundarno pokrivanje, za pokrivanje zimskih vrtova, pješaĉkih

staza, bazena.

Sl. 37 Valovita lexan ploĉa

42

Saćaste ploĉe idealne su za široki spektar primjene kao što su krovovi, nastrešnice,

pregradni zidovi, terase, bazeni, reklame, muzeji, sportski stadioni. Prednost ovih ploĉa

je što su samoperive, imaju infracrveni blokator, obostranu UV zaštitu, malu teţinu i

ĉvrstoća, termiĉku izolaciju i mogućnost savijanja na hladno.

Sl. 38 Saćaste ploĉe

Pune ploĉe idealne su za sigurnosna ostakljivanja u arhitekturi, za ostakljivanje voznog

parka, terasa, nadstrešnica, aerodroma, ţeljezniĉkih stanica. Prednost im je što imaju

visoku propustljivost svijetlosti, malu teţinu, visoku otpornost na udar, otpornost na

habanje, starenje, utjecaj kemikalija, visoku protupoţarnu zaštitu, mogućnost savijanja

na hladno, zaštitu od infracrvenog zraĉenja.

Sl. 39 Puna lexan ploĉa

43

6. ZAKLJUĈAK

Cilj ovog rada je bio dati pregled materijala koji se koristi u graĊevinarstvu za pokrov

graĊevina. Da bi mogli pokrovni materijal ugraditi trebamo imati krovnu konstrukciju

koja ovisi o vrsti pokrova koja moţe biti drvena ili ĉeliĉna. Što je krovna konstrukcija

bolje zaštićena od oborina s gornje strane i difuzije pare iz unutarnjih prostorija funkcija

krova će biti dugotrajnija. Pokrov predstavlja vidljivi dio graĊevine što daje konaĉni

arhitektonski izgled. Materijali koji se koriste za pokrov ovise o klimatskim prilikama,

te vrsti i namjeni graĊevine. Tijekom povijesti gradnje razvijeni su razliĉiti materijali za

pokrov. U stare materijale se ubraja škriljevac, azbestcementne ploĉe, slama, trstika i

šindra. Ubrzani razvoj krajem 20. st. rezultirao je velikim promjenama u naĉinu gradnje

zahvaljujući tehnologijama koje su ponudile nove materijale. Novi su materijali crijep,

lim, krovna folija, razliĉite biljke koje se koriste za zelene krovove i lexan ploĉe. Novi

materijali za pokrov graĊevina otvorili su put novim konstruktivnim mogućnostima.

44

7. SAŢETAK

Autor: Nikolina Gregurović

Naslov: Materijali za pokrov graĊevina

Krovna konstrukcija predstavlja nosivi dio graĊevine koja mora nositi vlastiti teţinu,

teţinu materijala s kojim je krov prekriven, snijeg i ljude koji rade ili se zadrţavaju na

krovu i vremenske nepogode kao što su udari vjetra.

Pokrov je vidljivi dio graĊevine i u prvoj fazi projektiranja odluĉuje se s kojim će

materijalom krovna konstrukcija biti pokrivena. Prema starosti materijal za pokrov

graĊevina dijeli se na stari i novi materijal.

U stare materijale ubrajamo: škriljevac, azbestcementne ploĉe, slamu, trstiku i šindru. U

nove materijale ubrajamo: crijep, krovnu foliju, lexan ploĉe i zelene krovove.

Krovna oprema je dio krovišta koji najĉešće predstavlja nevidljivi dio pokrova, ali bez

te opreme krov gubi svoju funkcionalnost.

45

LITERATURA

1. Peulić, Đ. (1986): Konstruktivni elementi zgrada, Drugi dio, Tehniĉka knjiga, Zagreb

2. Ĉasopis: GraĊenje & opremanje, Struĉni ĉasopis, broj 22, studeni 2009., Godina 3

3. Ĉasopis: GraĊenje & opremanje, Struĉni ĉasopis, broj 23, travanj 2010., Godina 4

INTERNET:

1. http://www.gradimo.hr

http://www.gradimo.hr/Krovne-folije-/hr-HR/11823.aspx

http://www.gradimo.hr/Tehnike-ucvrscivanja-krova/hr-HR/7312.aspx

http://www.gradimo.hr/Izolacija-krova---Izolacija-kosih-

krovova/hrHR/7313.aspx

http://www.gradimo.hr/Sindra/hr-HR/2151.aspx

http://www.gradimo.hr/Krovista/hr-HR/11318.aspx

http://www.gradimo.hr/Ostale-vrste-pokrova/hr-HR/8981.aspx

http://www.gradimo.hr/MATERIJALI/hr-HR/g1396.aspx

http://www.gradimo.hr/Slama-kao-gradevni-materijal/hr-HR/22222.aspx

http://www.gradimo.hr/Sto-cini-jedan-krov/hr-HR/20901.aspx

DATUM SKIDANJA SADRŢAJA: 20. 5. 2011

2. http://www.savic.nadlanu.com

http://www.savic.nadlanu.com/internal/3076/3469/krovni-pokrivaci.html


http://www.gradimo.hr/

http://www.savic.nadlanu.com/

46

3. http://www.gradri.hr

http://www.gradri.hr/adminmax/files/class/KROVNI%20POKROVI.pdf


4. http://www.exco.hr

http://www.exco.hr/eaadmin/catpics/J28_1_E_1.pdf


5. http://www.uredidom.com

http://www.uredidom.com/PODRU%C4%8CJA/GRADNJAdetalji/tabid/86/Iteta

ils/Default.aspx


6. http://translate.google.hr

http://translate.google.hr/translate?hl=hr&langpair=en|hr&u=http://www.osha.gov/Osh

Doc/data_AsbestosFacts/asbestos-factsheet.pdf


7. http://www.svijet-trske.hr

http://www.svijet-trske.hr/krov_od_trske.htm

http://www.svijet-trske.hr/izrada_krova_od_trske.htm


http://www.gradri.hr/

http://www.exco.hr/

http://www.uredidom.com/

http://translate.google.hr/

http://www.svijet-trske.hr/

47

8. http://www2.hgk.hr

http://www2.hgk.hr/znakovi/kvaliteta/glineni_crijep.asp


9. http://www.creaton.de/hr/

http://www.creaton.de/ hr/proizvodi/krov/biber/klassik-333-komm2/okrugli-oblik/


10. http://www.termag.hr/

http://www.termag.hr/ProductDetails/414/pg/65/ct/GotoviLimarskiProizvodi/lan

g/HR/Samouklapajuci-krovni-i-fasadni-lim.wshtml#empty


http://www2.hgk.hr/

http://www.creaton.de/hr/

http://www.termag.hr/

Documents

MATERIJALI ZA POKROV GRAĐEVINA - gfv.unizg.hr · PDF filematerijala krovne konstrukcije se dijele na drvene i ĉeliĉne. 2.1. DRVENE KONSTRUKCIJE Drvena su krovišta razmjerno vrlo