Küçük Hayvanların Dental, Oral ve Maksillofasiyal Hastalıkları

KüçüK HayVanlarınDEntal, Oral VE

MaKsİllOfasİyalHastalıKları

KüçüK HayVanların DEntal, Oral VE MaKsİllOfasİyal HastalıKları

brook A. niEmiEc

Güncellenmiş ve gözden geçirilmiş elkitabının bu baskısı karton kapakformatıyla hekimlerimizin ilgisinesunulmuştur.

Editörlerimiz, veteriner hekimlerin yenigelişen bir ilgi alanı olarak, küçükhayvan diş hekimliğinde, klinik olaylarahızlı bir şekilde çözüm üretilmesineyardımcı bu kitabı yazmışlardır.

Bu kitap, klinisyenlerin sorunlarıdüşünme ve yaklaşımını yansıtmaktadır:Geriye dönük sorgulamayı, klinik ilgiyi,özellikle tanısal testleri, ayırıcı tanıyı,önemli hususları ve olgu yönetiminiiçermektedir. Bu metinde 400’e yakın üstkalitede çizim-renkli fotoğraflar,görüntüleme ve diyagramlar, kritiköneme sahip tamamlayıcı bilgiler olarakyer almıştır.

Bu renkli el kitabı, öğrenciler vepratisyen veteriner hekimler için güncelOral hastalıkların gelişimi hakkındagerçek bir kaynak oluşturması yanındadaha tecrübeli veteriner diş hekimlerineüst düzey yorum getirmelerine de olanakverir.

‘Pratisyenlerin kütüphanesinde ,teknisyenlerin ve veteriner fakültesiöğrencilerinin de okumaları gereken kitaplistesinde olmalıdır….Pratisyen veterinerhekimler için kaliteli renkli ve bolfotoğraflı önemli bir kaynaktır. Journal of Veterinary Dentistry

ISBN 978-975-420-948-8

re

Nk

lİ

el

kİt

ab

ıniEmiEc

a C o lo r h a Ndb o o kreNklİ el kİta b ı

VE

GÜ

NCelleNmİş

revİze edİlm

İş

Çeviri Editörleri

Dr. Oktay Deprem P rof. Dr. Tahs in Yeşildere

Çevirmen

Dilek Mobay

Niemiec new cover SB HZR_Layout 1 10.01.2013 10:07 Page 1

Küçük HayvanlarınDental, Oral veMaksillofasiyal

Hastalıkları

Brook A. NiemiecDiplomate, American Veterinary Dental College,

Fellow, Academy of Veterinary Dentistry

Southern California Veterinary Dental Specialties, San Diego, USAvetdentalrad.com

Çeviri Editörleri:Dr. Oktay Deprem Prof. Dr. Tahsin Yeşildere

Çeviri:Dilek Mobay

Renkli El Kitabı

NOBEL TIP KİTABEVLERİ

aFM niemiec SB 2nd imp 2012_FM niemic 26.12.2012 14:53 Page 1

© 2013 Nobel Tıp Kitabevleri Ltd. Şti.

KÜÇÜK HAYVANLARIN DENTAL, ORAL VE MAKSİLLOFASİYAL HASTALIKLARIRENKLİ EL KİTABI

Çeviri Editörleri: Dr. Oktay Deprem, Prof. Dr. Tahsin Yeşildere

ISBN: 978-975-420-948-8

A Color HandbookSMALL ANIMAL DENTAL, ORAL & MAXILLOFACIAL DISEASEBrook A. NiemiecISBN: 978-1-84076-108-5© Manson Publishing Ltd.

Bu kitabın Türkçeye çeviri hakkı © Manson Publishing Ltd. tarafından NOBEL TIP KİTABEVLERİ’ne verilmiştir. 5846 ve 2936 sa yı lı Fi kir ve Sa nat Eser le ri ya sa sı ge re ği her han gi bir bö lü mü, res mi ve ya ya-zı sı, ya zar la rın ve ya yın la yı cı sı nın ya zı lı iz ni alın ma dan tek rar la na maz, ba sı la maz, kop ya sı çı ka rı la maz, fo to ko pi si alı na maz ve ya kop ya an la mı ta şı ya bi le cek hiç bir iş lem ya pı la maz.

Dü zen le me: Nobel Tıp Kitabevleri Cenk AkayBas kı / Cilt: No bel Mat ba acı lık, Ha dım köy-İS TAN BUL

NOBEL TIP KİTABEVLERİ LTD. ŞTİ.

ANKARASağlık Sokak No:17/C Çankaya (Sıhhiye) Tel: (0312) 434 10 87

ANTALYAMeltem Mahallesi Dumlupınar BulvarıFalez Sit. Toros Apt. No: 183/2 Tel: (0242) 238 15 55

BURSAUludağ Üniversitesi Görükle Kampüsü Kampüs AVM No: 7 Nilüfer-BURSATel: (0224) 224 60 21

ELAZIĞYahya Kemal Cad. Üniversite Mah. No: 36/B Tel: (0424) 233 43 43

SAMSUNUlugazi Mah. 19 Mayıs Bulvarı 16/6 Tel: (0362) 435 08 03

ÇAPAMillet Cad. No:111 Çapa-İstanbul Tel: (0212) 632 83 33 Fax: (0212) 587 02 17

CERRAHPAŞA Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Karşısı Park içi Cerrahpaşa-İstanbul Tel: (0212) 586 17 58

KADIKÖY Rıhtım Cad. Derya İş Merkezi No: 7 Kadıköy-İstanbul Tel: (0216) 336 60 08

www.nobeltip.com


3İthaf

Okunmaya değer bir kitap yazabilmeme/düzenlememe yardımcı olan herkese bu kitabı ithaf etmekistiyorum.

Yaşamımı ve kariyerimi etkileyen pek çok veteriner hekim oldu. Diş hekimliği alanında ilk akıl hocamDr. Michael Floyd’dan yalnızca diş hekimliğini değil, mesleğimi zevk alarak nasıl uygulayacağımı daöğrendim. Bir diğer akıl hocam ve AVDC’nin kurucu üyesi Dr. Thomas Mulligan’a da teşekkürlerimisunmak istiyorum. Sizler bana güvendiniz ve başta isteksiz olmama rağmen özenle ve sebatla çalışarak bukitabı ortaya çıkarmama yardımcı oldunuz. Bana kol kanat gerdiğiniz ve Main Street’de geç saatlere kadarbana eşlik edip en iyisini ortaya koymayı bana öğrettiğiniz için teşekkür ederim. İlk işverenim ve bildiğimen iyi pratisyen hekim olan Dr. Barry Neichin’e bana veteriner hekimliğin temellerini öğrettiği içinmüteşekkirim. Dr. Michael Kelly ve Dr. Robert Tugend bu eğitime devam ederek bana ekip çalışmasınınne kadar tatmin edici olduğunu öğrettiler. Son olarak pazarlama ve hastalarla iletişim becerileriniöğrendiğim Dr. Robert Rooks’a teşekkür etmek istiyorum.

Bu süreçte bana yardımcı olan veteriner hekimlerin yanı sıra, mükemmel teknisyen ve asistanların yeraldığı bir grupla çalıştım. En başta son on yıldır sağ kolum (kimi zaman da sol kolum) olan DawnSabatino’yu anmak istiyorum. Onsuz, yaptıklarımın çoğu mümkün olmayacaktı; desteğin için çok teşekkürederim. Diş hekimliğine başlarken bana yardımcı olan ve bilgisayar, elektrik ve mekanik konularındakibecerileriyle yaşamımı kolaylaştıran Robert Furman’a (yakın gelecekte bir veteriner hekim olacak) şükranborçluyum. Asistanlarım Teresa, Wendy, Tia ve Diane’a da sonsuz yardımları için teşekkürler.

Veteriner hekimlik dışında, bana ilham kaynağı olan ve 1980’li yıllarda veteriner diş hekimliğini aklımasokan amcam Dr. Greg Steiner DDS’ye teşekkür ederim! Diş Hekimliği Fakültesi ve Akademiyebaşvurularım sırasında bana destek olup teknik konularda yardım eden eski dostum Lynel Berryhill’e deşükranlarımı sunuyorum. Yazdığım metnin düzenlenmesinde büyük emeği geçen Dr. Katie Kangas’a damüteşekkirim.

Son olarak bu kitabı esasen ebeveynim Jim ve Toni’ye ithaf ediyorum. Onların maddi ve manevi desteğiolmadan eğitim ve mesleki deneyim sürecim gerçekleşemezdi. Ebeveynim, arkadaşım ve akıl hocam olarakbana verdiğiniz sonsuz destek için teşekkürler. Siz harikasınız!

Bu kitabın ortaya çıkarılmasını sağlayan katkılarınız için hepinize teşekkür ederim.

Brook


Önsöz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6Giriş . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7Kısaltmalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

BÖLÜM 1 Anatomi ve Fizyoloji

Köpeklerde diş anatomisi . . . . . . 10Kedilerde diş anatomisi . . . . . . . 12Kemirgen ve lagomorf diş

anatomisi . . . . . . . . . . . . . . . . 13Dental terminoloji . . . . . . . . . . . . 14Diş gelişimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17Mine (Enemal), dentin ve

pulpa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18Periodont . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20Yüz ve çene kemikleri . . . . . . . . . 22Kaslar, yanaklar ve dudaklar . . . 26Nörovasküler yapılar . . . . . . . . . . 28Kafa eklemleri . . . . . . . . . . . . . . . 31Sert ve yumuşak damaklar . . . . . 32Dil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34Tükürük bezleri . . . . . . . . . . . . . . 36Lenf düğümleri ve tonsiller . . . . 38

BÖLÜM 2Ağız Muayenesi

1. Adım: Öykü . . . . . . . . . . . . . . . 402. Adım: Genel fizik muayene . . 413. Adım: Orofasiyal muayene . . 424. Adım: Uyanık (Bilinçli-aneste-

ziye alınmamış) intraoralmuayene . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

5. Adım: Anestezi altındaorodental muayene . . . . . . . . 54

BÖLÜM 3Veteriner Dental Radyoloji

1. Adım: Hastaya pozisyonverilmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

2. Adım: Filmin hastanın ağızınayerleştirilmesi . . . . . . . . . . . . . 64

3. Adım: Tüpe pozisyon verilmesi(röntgen tüpü) . . . . . . . . . . . . 65

4. Adım: Işın dozunun ayarlanması . . . . . . . . . . . . . . 67

5. Adım: Radyografi (Film) çekimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

6. Adım: Film banyosu(Radyograf banyosu) . . . . . . 69

7. Adım: Tek tek dişler içinteknikler . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

8. Adım: Dental radyografların(Filmlerin) yorumlanması . . 79

BÖLÜM 4Pediyatrik Hasta Patolojisi

Düşmemiş süt dişleri . . . . . . . . . 90Kırılmış süt dişleri . . . . . . . . . . . . 93Maloklüzyonlar (genel) . . . . . . . 95“Deciduous” (geçici)

maloklüzyonlar . . . . . . . . . . . 96Sınıf I maloklüzyonlar . . . . . . . . 98Mezioverse maksiller köpek

dişleri (mızrak etkisi) . . . . . 100Taban darlığı olan köpek

dişleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102Sınıf II maloklüzyon

(overshot, mandibular brakignatizm) . . . . . . . . . . . 104

Sınıf III maloklüzyon (undershot) . . . . . . . . . . . . . 106

Sınıf IV maloklüzyon (Çarpık kapanış) . . . . . . . . . 108

Yarık damak . . . . . . . . . . . . . . . . 110Yarık dudak (tavşan dudağı) . . 112Tight lip (kapalı dudak) . . . . . . 113Hipodonti/oligodonti ve

anodonti (konjenital olarakeksik dişler) . . . . . . . . . . . . . 114

Gömülü (sürmemiş)dişler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .116

Dentijeröz kist (foliküler kist) . . . . . . . . . . . 118

Odontoma . . . . . . . . . . . . . . . . . 119Tüylü dil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121Mine hipokalsifikasyonu

(hipoplazi) . . . . . . . . . . . . . . 122Kedilerde juvenil (püberte)

gingivit/periodontit . . . . . . 124Oral papillomatoz . . . . . . . . . . . 126

BÖLÜM 5Dental Sert DokularınPatolojileri

Komplikasyonsuz kron kırığı(kapalı kron kırığı) . . . . . . . 128

Komplikasyonlu kron kırığı (açıkkron kırığı) . . . . . . . . . . . . . . 130

Çürükler (kavite, diş çürümesi) . . . . . 133

Tip 1 felin diş rezorpsiyonu(TR) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136

Tip 2 felin diş rezorpsiyonu (TR) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .138

Mine hipoplazisi ve hipokalsifikasyonu . . . . . . . 140

Dental abrazyon . . . . . . . . . . . . . 142Dental atrisyon . . . . . . . . . . . . . 144Eksternal rezorpsiyon . . . . . . . . 146İnternal rezorpsiyon . . . . . . . . . 148İntrinsik lekeler

(endojen lekeler) . . . . . . . . . 149Ekstrinsik lekeler

(eksojen lekeler) . . . . . . . . . 151Sekonder periodontal hastalığın

söz konusu olduğu primer endodontik lezyon . . . . . . . 152

Sekonder endodontik tutulumun söz konusuolduğu primer periodontallezyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153

Kombine endodontik ve periodontal lezyon . . . . . . . 155

İdiyopatik kök rezorpsiyonu . . 156

BÖLÜM 6Dişeti problemleri

Gingivitis . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160Periodontitis . . . . . . . . . . . . . . . . 164Generalize gingival genişleme

(gingival hiperplazi) . . . . . . 170Travma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172Epulisler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173Kedilerde gingivostomatitis

(kaudal stomatit) . . . . . . . . 176

BÖLÜM 7Oral Mukoza Patolojileri

Oronazal fistül . . . . . . . . . . . . . . 184Eozinofilik granulom

kompleksi . . . . . . . . . . . . . . . 186Kronik ülseratif paradental

stomatit (CUPS) (“öpücük”lezyonları) . . . . . . . . . . . . . . 189

Oral kaviteyi etkileyen bağışıklık aracılı hastalıklar . . . . . . . . . . . . . . . 192

Üremik stomatitis . . . . . . . . . . . 194Kandidiyazis (pamukçuk) . . . . 195

İÇİNDEKİLER4


5İÇİNDEKİLER

Oral kavitedeki kostikyanıklar . . . . . . . . . . . . . . . . . 197

BÖLÜM 8Kas, Kemik ve Eklemlerleilgili sorunlar

Mastikatuvar miyozit . . . . . . . . 200Kraniyomandibular

osteopati . . . . . . . . . . . . . . . 202İdiyopatik trigeminal

neuritis . . . . . . . . . . . . . . . . . 204Temporomandibular eklem

luksasyonu . . . . . . . . . . . . . . 205Temporomandibular eklem

displazisi . . . . . . . . . . . . . . . . 206Kırıklar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207Travmatik diş avülsiyonu ve

luksasyonu . . . . . . . . . . . . . . 214Kök kırıkları . . . . . . . . . . . . . . . . 216

Osteomiyelitis . . . . . . . . . . . . . . 217Tümörler ve kistler . . . . . . . . . . 218Hiperparatiroidizm . . . . . . . . . . 221Tetanoz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222Botulizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224

BÖLÜM 9Malign Oral Neoplaziler

Giriş . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226Malign melanom . . . . . . . . . . . . 228Fibrosarkom . . . . . . . . . . . . . . . . 230Skuamöz hücreli karsinom . . . 232Histolojik olarak düşük grad’lı

(dereceli), biyolojik olarakyüksek gradeli fibrosarkom . . . . . . . . . . . . . 234

Osteosarkom . . . . . . . . . . . . . . . 235

BÖLÜM 10Tükürük SistemiPatolojileri

Siyaloseller . . . . . . . . . . . . . . . . 238Tükürük bezi tümörleri . . . . . . 240Siyalolitler (tükürük taşları) . . . 241

Ekler . . . . . . . . . . . . . . . . . 243

Kaynaklar . . . . . . . . . . . . 249

İndeks . . . . . . . . . . . . . . . 267

Chapter 1: Anatomy and PhysiologyJohn R. Lewis, VMD, FAVD, DAVDC

Assistant Professor of Dentistry and Oral SurgeryMatthew J. Ryan Veterinary Hospital of the

University of Pennsylvania, Philadelphia, USAAlexander M Reiter, Dipl Tzt, Dr med vet,

DAVDC, EVDCAssistant Professor of Dentistry and Oral Surgery

Matthew J. Ryan Veterinary Hospital of theUniversity of Pennsylvania, Philadelphia, USA

Chapter 2: Oral ExaminationLee Jane Huffman, DVM, DAVDC

Pet Emergency Clinics and Specialty Hospital,Venturaand Thousand Oaks, USA

This chapter is dedicated with all my love to Rebeckah,Nonatime, and my wee ‘Monsieur’.

Chapter 3: Veterinary Dental RadiologyBrook A. Niemiec DVM, DAVDC, FAVD

vetdentalrad.comChapter 4: Pathology in the Pediatric Patient

Brook A. Niemiec DVM, DAVDC, FAVDSouthern California Veterinary Dental Specialties, San

Diego, USAChapter 5: Pathologies of the Dental Hard Tissues

Gregg DuPont DVM, DAVDCShoreline Veterinary Dental Clinic, Seattle, USA

Chapter 6: Problems with the GingivaLinda DeBowes DVM, MS, DACVIM, DAVDCShoreline Veterinary Dental Clinic, Seattle, USA

Chapter 7: Pathologies of the Oral Mucosa Brook A. Niemiec DVM, DAVDC, FAVD

Southern California Veterinary Dental Specialties, SanDiego, USA

Chapter 8: Problems with Muscles, Bones, and JointsKendall G. Taney, DVM, DAVDC, FAVD

Center for Veterinary Dentistry and Oral Surgery,Gaithersburg, MD, USA

Mark M. Smith, VMD, DACVS, DAVDCCenter for Veterinary Dentistry and Oral Surgery,

Gaithersburg, MD, USAChapter 9: Malignant Oral Neoplasia

Ravinder S. Dhaliwal DVM, MS, DACVIM, DABVPPet Care Veterinary Hospital, Santa Rosa, CA, USA

This chapter is dedicated to my two little angels, Sionaand Nikita,

who have given a new perspective to my life.Chapter 10: Pathologies of the Salivary System

Brook A. Niemiec DVM, DAVDC, FAVDSouthern California Veterinary Dental Specialties, San

Diego, USA

KATKIDA BULUNANLAR


ÖNSÖZ6

Veteriner diş hekimliği, 1970’lerde ve 1980’lerin başında, o güne değin sıklıkla göz ardı edilmiş bu sahayı elealıp birincil öneme sahip bir odak noktası haline getiren klinisyenlerin yorulmadan bitmez tükenmez çabalarısonucu son 20 yıl içinde veteriner hekimlik kapsamında ortaya çıkmış bir disiplindir. Veteriner diş hekimliğininbu öncülerine müteşekkiriz, pek çoğumuz veteriner hekimlik kapsamında sesimizi duyurabildik ve hayvanlarahizmet verme şanını elde ettik. Veteriner diş hekimliğinin ilk zamanlarında diş hekimliğine ilgisi olanlar biraraya gelmiş, faydalı ve başarılı buldukları koşul ve tedavileri tartışmıştır. Bu toplantılar sonucunda AmerikanVeteriner Diş Hekimliği Derneği ve Veteriner Diş Hekimliği Forumu oluşturulmuştur. Veteriner Diş HekimliğiForumu her yıl düzenlenen ve yaklaşık 1000 katılımcının yer aldığı bir toplantıya dönüşmüş, en zorlayıcı/tatminedici olguların soğuk bir içecek eşliğinde konuşulduğu buluşmalardan bugüne gelinmiştir. Ayrıca bu çabalarıngelişimi neticesinde, veteriner diş hekimliğinin hâlihazırda uluslararası kabul görmüş, üç ayda bir yayınlanandergisi “Journal of Veterinary Dentistry” hayat bulmuştur. Tüm bu çabaların amacı veteriner hekimleri veterinerdiş hekimliği konusunda eğitmek ve genel anlamda veteriner hekimlik uygulamalarının gelişmesine yardımcıolmaktır.

Veteriner diş hekimliği pek çok açıdan sürekli biçimde evrilmekte olmasına rağmen, değişmeden kalan birhusus veteriner diş hekimliğinin uygulanabilirliğidir. Söz konusu durum bu kitabın organizasyonunda vedüşünce sürecinde yansıtılmıştır. Dr. Niemiec pek çok dental durumu son derece uygulamaya yönelik bir bakışaçısından ele alarak mükemmel bir iş çıkarmıştır. İlk muayene süreciyle başlayıp dental radyografi gibi tanısalsüreçleri vurgulayarak Dr. Niemiec pragmatik ipuçları vermektedir. Bu metnin okunuşu ile veterinerhekimlerin kendi uygulamaları kapsamındaki tanı sürecine ilişkin düşünce biçimleri arasında bir benzerliksöz konusudur. Normal oral/dental anatomiyi konu alan ilk bölümlerden başlayarak ağız muayenesi ve ilişkilitanısal süreç ile birlikte bu metin, pratisyen hekimler ve deneyimli veteriner diş hekimleri için değerli birreferans oluşturmaktadır.

Dr. Niemiec gibi, veteriner diş hekimliğinin ilk günlerinde bu işe soyunan bizler, hastanın gereksiz acıçekmemesi arayışı kapsamında diğer hekimleri eğitme geleneğinin sürmesini umut ediyoruz. Bu kitap tümhekimler için mükemmel bir hediyedir.

Minnet ve teşekkürlerimle,

Micheal Peak, DVM, DAVDCAmerican Veterinary Dental College, Geçen dönem başkanı

ÇEVİRİ EDİTÖRLERİNİN ÖNSÖZÜ

Değerli meslektaşlar, sevgili öğrenciler; Elinizdeki bu kitap, editörlüğünü ve çevirisini yaptığımız pet alanındaki kitaplar içinde veteriner hekimliğe

yeni bir kavram, Veteriner Diş Hekimliği kavramı getiren, oldukça ayrıntılı ve özenle hazırlanmış bir kitaptır.Amerika ve Avrupa ülkelerinde veteriner diş hekimliği kavramı son yirmi yıl içinde oldukça fazla sayıdameslektaşımızın ilgi duyduğu görece yeni bir disiplin haline gelmiştir.

Ülkemizde de son yıllarda bir çok meslektaşımız, Veteriner Diş hekimliği alanındaki eksikliği hissetmişler,hatta bazı meslektaşlarımız, bu kitabın yayın hayatına girmesinde bizi teşvik etmiş, önerilerde bulunmuşlardır.

Kitap, yazarının önsözünde de belirttiği gibi, ağızın doğru muayenesinden, oral patolojilerin doğrutanınmasına; diş çekimlerinden, röntgen çekim tekniklerine, enfeksiyöz oral hastalıklardan, oral cerrahihastalıklara kadar bir çok hastalığın tanı ve tedavisini içeren geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır. Ağız içindekitüm anatomik yapıların bir çok spesifik hastalıklarının tanı ve tedavisi ayrıntılı bir şekilde anlatılmaktadır.Özellikle bu alandaki önemli bir eksiklik olan röntgen çekim tekniklerinin ilginizi çekeceğine kuvvetleinanıyoruz.

Bu kitabın hazırlanması tartışmaları ABD'de Veteriner Diş Hekimleri Derneği gibi örgütlenmeleri deyaratmıştır. Bu açıdan da çok olumlu bir işlevi yerine getirmiş denebilir.

Bu eserin ülkemiz veteriner hekimliğine kazandırılmasında emeği geçen, başta Nobel Tıp Kitabevlerininyöneticisi ve personeline, çevirmen Dilek Molbay arkadaşımıza, yine her zaman bizleri yüreklendiren veyardımlarını esirgemeyen sevgili ailemize şükranlarızı sunarız.

Oktay Deprem Tahsin Yeşildere


7

Bu kitap veteriner hekimlere yönelik olarak, köpek ve kedilerde yaygın görülen oral patolojileri tanımlamaküzere hızlı bir referans olarak tasarlanmıştır. Tüm patolojiler özgün fotoğraflar ve bazı olgularda radyografikörneklerle gösterilmiştir. Grafik örneklerin yanı sıra patolojiye ilişkin kısa ancak eksiksiz ve güncel birtanımlama verilmiştir. Söz konusu tanımlama etiyoloji, patogenez, klinik özellikler, ayırıcı tanılar, tanısaltestler ve tedavi/yönetim süreçlerini kapsamaktadır. Peşi sıra her bir başlık akılda kalacak bir biçimdeözetlenmiştir. Bu format oral hastalıkların tanınmasını ve ilk tedaviyi çok daha etkili kılacaktır.

İlk üç bölüm oral patolojinin değerlendirilmesi ve tanınması adına bir temel oluşturmaktadır. Birincibölümde oral anatomi ve fizyoloji ele alınmıştır. Kitabın biçimi itibariyle metin çok sayıda renkli resimledesteklenmiştir. İkinci bölümde doğru bir ağız muayenesinin nasıl yapılacağına dair aşamalı bir rehbersunulmuştur. Bu yaklaşım, hekimin, kitap içinde sıralanan çözümü zor patolojileri bulmasını sağlayacaktır.Son olarak dental radyoloji sunulmuştur. Üçüncü bölümün ilk kısmında nitelikli dental grafilerin eldeedilmesine ilişkin uygun teknikler tartışılmış, son kısımda ise yüksek nitelikli dijital görüntülerin yer aldığıdental grafilerin uygun tanısı ele alınmıştır.

İlk üç bölüm oral patolojinin değerlendirilmesi ve tanınması adına bir temel oluşturmaktadır. Birincibölümde oral anatomi ve fizyoloji ele alınmıştır. Kitabın biçimi itibariyle metin çok sayıda renkli resimledesteklenmiştir. İkinci bölümde doğru bir ağız muayenesinin nasıl yapılacağına dair aşamalı bir rehbersunulmuştur. Bu yaklaşım, hekimin, kitap içinde sıralanan çözümü zor patolojileri bulmasını sağlayacaktır.Son olarak dental radyoloji sunulmuştur. Üçüncü bölümün ilk kısmında nitelikli dental grafilerin eldeedilmesine ilişkin uygun teknikler tartışılmış, son kısımda ise yüksek nitelikli dijital görüntülerin yer aldığıdental grafilerin uygun tanısı ele alınmıştır.

Bu giriş kısmını takiben kitap, patolojisi bilinmeyenlerin kolaylıkla tanınması adına anatomik bölgeleregöre sunulmuştur. Bunlar dişler; dişeti; oral mukoza; kemiklerle ilgili sorunları, oral/dental problemleri vemalign oral neoplazileri içermektedir. Bu özgün başlıklar diğer bölümleri tarayarak harcanacak zamanı enaza indirmek üzere anatomik bölümler şeklinde ayrı ayrı sunulmuştur. Bu etkili format dikkate alındığında,dokuz aylıktan daha küçük bir hasta söz konusu ise hekim yalnızca nadir olguda pediatrik bölümündışındaki bölümleri inceleme durumundadır. Ayrıca, yeni bir patoloji söz konusu ise, hekim hastalıksürecinin adını bilmeyebilir, dolayısıyla bu noktada bir indeks de yararlı olmayabilir. Ağızda söz konusubölgeyi ele alan bölümü (diş üzerindeki lezyon gibi) araştırarak, hekim, sorguladığı lezyona benzer resmibuluncaya kadar yalnızca birkaç patolojiyi tarayabilecektir. Böylece birkaç dakika içinde okuyucu, tanıyıdoğrulamak üzere yapılması gereken testler ve hastalığın en iyi nasıl yönetileceği de dahil olmak üzerehastalık süreci hakkında pek çok şeyi öğrenebilecektir. Deneyimli hekimler dahi bu kitapta yer alan sonbilgilerden yararlanabilecektir.

Ayrıca, kitabın özlü ve uygulamaya yönelik stili onu okuyucu dostu bir eğitim aracı kılmaktadır.Veteriner hekim, meslektaş incelemesinden geçmiş bu kitabı yönetim önerilerini desteklemek üzere dekullanabilir. Bu durum veteriner diş hekimliğinde son derece önemlidir zira çoğu patolojilerde hayvansahiplerinin fark edeceği görünür klinik belirtiler (örneğin kırık dişler) mevcut değildir. Dikkatli bir hekimhayvan sahiplerini konu ile ilgili patoloji konusunda yayınları okumaları konusunda cesaretlendirecek,böylece hasta sahiplerinin tedavi önerilerine uyumunu iyileştirebilecektir. Dental hastalık hemen tümhayvanlarda mevcut olduğundan, her klinikte bu kitabın bulunmasını öneriyorum. Dişlere ilişkin tartışmalıdurumlarda size yol gösterecektir.

Bu kitapta tedaviye ilişkin pek çok öneri yer almaktadır ancak teknik bir el kitabı değildir. Teknikbecerilerini geliştirmek isteyen hekimlere Veteriner Diş Hekimliğinde Teknikler, 3.baskı, Holmstrom SE,Frost P ve Eisner ER (editörler), Saunder, 2004’ü öneriyorum. Ancak bu teknikler (dental radyoloji de dahilolmak üzere) en iyi uygulanarak öğrenilir. San Diego’da yer alan “wetlab”larımın listesine www.sdvdtc.comadresinden ulaşabiliriniz.

Brook A. Niemiec, DVM, DAVDC, FAVD

GİRİŞ


8

AI amelogenesis imperfectaAPD parlatma cihazıBPAB siyah pigmentli anaerob bakterilerBT Bilgisayarlı TomografiCBC Tam kan sayımı (TKS)CEJ Sementoenamel BağlantıCI Calculus indeksi CK kreatin kinazCOC kalsifiye odontojenik kistCUPS kronik ülseratif paradental stomatitDI dentinogenesis imperfectaDR dijital radyografiEGC eozinofilik granülom kompleksiEMG ElektromiyografiFCV felin (kedilerin) kalisivirüsFE furkasyon maruziyetiFeLV kedi lösemi virüsüFIV Kedi İmmun Yetmezlik VirüsüFNA ince iğne aspirasyonuFSA fibrosarkomGI gingival indeksHIV insan bağışıklık yetmezlik virüsüIL-1 interlökin1IVIG intravenöz immünglobülinLEO endodontik kökenli lezyonlar

MGM/MGL mukogingival sınır/hatMM Mastikatuvar MiyozitMRI manyetik rezonans görüntülemeMTA mineral trioksit agregatıNSAİİ non-steroidal antiinflamatuvar ilaçlarOAF oroantral fistülOSA osteosarkomPDL periodontal ligamentPEG perkütan endoskopik gastrostomiPİ plak indeksiPTH paratiroit hormonRT-PCR ters transkriptaz polimeraz zincir

reaksiyonuSCC skuamöz hücreli karsinomSE ekstrinsik boyamaSI intrinsik boyamaSLE sistemik lupus eritematozusSLOB Aynı -Lingual/Karşıt -BukkalSRP kök temizliğiTEN toksik epidermal nekrolizTME Temporamandibuler eklem TNF tümör nekroz faktörTVT Bulaşıcı Veneral Tümör (Transmisible

Venereal Tümör)VOHC Veteriner Ağız Sağlığı Tedavi Konseyi

KISALTMALAR


Documents

Küçük Hayvanların Dental, Oral ve Maksillofasiyal Hastalıkları