Email address:sos.phils@gmail.comWebsite: sos-phils.blogspot.com

Nobyembre 2014

Bolyum 1, Isyu 1

Opisyal nga Mantalaan han SOS, Inc.SOS Manila Office, Rm. 505 Web Jet Bldg. Cor Quezon Ave. & BMA Quezon CitySOS Field Office, Unit 1, Marquez Compound, Brgy. Guindapunan, Palo, Leyte

All UP Worker’s Union- Manila | Alliance of Health Workers | Center for People’s Development and GovernanceCouncil for Health and Development | Community Medicine Development Foundation | Health Action for Human Rights

Health Alliance for Democracy | Health Student’s Action | Nars ng Bayan | People’s HealthMovement- Philippines | Philippines Nursing Students Association

SAMAHANG OPERASYONG SAGIP

Hibang durot han Bagyo Yolanda

Tantos nga hibang ha agrikultura:64 bilyon pesos.

Lubi (47B)Saging (5.6B)Humay (3.4B)Kamote (1.8B)

Bilanghoy (1.4B)Utanon (523M)

Mais (520M) Abaka (144M)Utanon 523M

60% han kabug-usan nga lubian syento porsyento an hibang

40% ha mga lubi partially damaged.

Fighting Hunger, Rebuilding Lives...

“Antes an bagyo nga Yolanda, nagkukuri na kami. Kahuman han bagyo mas duro kami nga nagkuri”. Kaudgan ini nga ginyayakan ni Marissa Cabaljao, tagapagyakan han People Surge. Ungod ngan samwak an kakurian ha Sinirangan Bisayas. Hadton 2012, gindeklara ine nga ika-2 ha Autonomous Region of Muslim Mindanao (ARMM) ha pinakamakuri nga rehiyon ha nasud. Mas nga ginpagrabe pa ine han paglabay han bagyo nga Yolanda. Ha yana, paglabay han usa katuig, ha luyo han kabaskog ngan kadig-on han mga survivors aada pa gihapon hira ha butnga han gutom, kawaray gin-uukyan, waray kaseguraduhan an kabubuwason ngan dako an panginahanglan nga itindog an agrikultura ngan pakabuhi.

Sinirangan Bisayas antes ngan matapos an Yolanda

Komon nga mahibabatian tikang ha mga survivor an pagyayakan nga, “kun waray an mga NGO, namatay na kami ha gutom”. Dako nga paki-ana hasta yana kun hain na an bulig tikang ha gobyerno ha luyo han pagresponde han bug-os nga kalibutan ha panhitabo ngan pag-abot han dirudilain nga bulig, ha mga tent ug ha mga makeshift nga puroy-anan pa gihapon naukoy an yuko-yukot nga pamilya nga na biktima ngan nawarayan hin urukyan. Dire pa gihapon nakakatindog ha ira makuri nga kahimtang an mga biktima han bagyo, tungod han kawaray han mga serbisyo sosyal tikang ha

gobyerno ngan ha mga ahensya hini sugad han DSWD.

Baton han gobyerno

Talagsa ngan guti an mga relief goods nga pinanhatag tikang ha gobyerno labi na ha mga lugar nga gindeklara nga dire kaupod han 50 kilometro nga erya han kalamidad sugad han Calbiga ngan Pinabacdao, ha luyo han pagkakadunot ngan pagraot han mga relief goods tikang ha mga donors. Napiritan la an DSWD nga manhatag han magrali an mga residente han duha nga bungto ha panrehiyon nga opisina hini ha syudad han Tacloban hadton

Hunyo 8. Panigamnan ini han kawaray labot ha mga tawo han gobyerno nga angay kunta ginhimo an responsibilidad niya tikang han igin balita an tisakob nga bagyo, ha sugad nalikyan kunta an trahedya nga nagdurot hin pagkamatay hin abot 18,000 subay ha forensic data.

Dire nababaton han programa nga ginlatag han administrasyon nga Aquino an pagkahibang han pakabuhi han mga biktima, an trauma nga ira gin-aagian, ngan an paglaom nga utro makatindog. Hadton Abril la, lima kabulan an naglabay matapos an bagyo, ginlatag hini nga programa ha rehabilitasyon. Imprastraktura an gintutukan han programa ha Sinirangan Bisayas, imbes nga rehabilitasyon para pauswagon utro an agrikultura. Waray natatagamtaman nga signipekante nga programa an pira ka milyon nga mga parag-uma nga nawarayan hin pakabuhi tungod han pagkadestroso han agrikultura nga inabot hin P64.5 bilyones. Sugad gihapon an mga parupangisda nga nagubaan han mga pangisdaan

Pagbisita han mga taga–MEDICO INTERNATIONAL, mapaso nga gintapo han mga binubuligan nga Komunidad

Hi Eva nga Till upod an SOS staff ngan mga parag-uma ha Basey.

Mapaso an nagin pagkarawat ngan pagpapasalamat han mga komunidad kanda Eva Bitterlich ngan Till Kuster, mga representante han Medico International kaupod an mga staff han Samahang Operasyong Sagip (SOS). An Medico International in madig-on nga kabakyang han SOS ha programa nga “Fighting Hunger, Rebuilding Lives”.

Ginbisita nira Eva ngan Till an Barangay Mabini ha bungto han Basey, Barangay Pelaon ha bungto han Pinabacdao ngan an Barangay Himyangan ha bungto han Villareal. An tulo

nga mga barangay in kaupod ha walo nga erya han program nga “Fighting Hunger, Rebuilding Lives”. Kaparte han ira pagbisita an pakig-istorya ha mga organisasyon han parag-uma ngan kababayin-an han tulo nga barangay. Ha mga pakigharampang, ginpasaro han mga parag-uma an ira nagin kahimtang matapos an bagyo nga Yolanda ngan kun tipaunan-o nakabulig an programa han SOS ha ira otro nga pagtindog. Iginpasaro gihapon han mga parag-uma ngan kababayin-an an mga problema nga

Sundan ha P2

Sundan ha P2

Page 2 Opisyal nga Mantalaan han SOS, Inc.

ngan mga higamit ha pangisda. Amo gihapon an gin-aagian han mga kablas ha syudad ngan iba pa nga mga kablas nga Waray. Imprastraktura an gintutukan han gobyerno tungod kay ini an magbebenipisyo ha dagko nga kapitalista nga ginpapaboran ni Aquino. Samtang nga an mga nagkukuri, determinasyon ngan kalugaringon nga paniningkamot an nagtitindog tikang ha destroso ni Yolanda.

An “Reconstruction Assistance on Yolanda (RAY)” in para ha programa nga Public Private Partnership (PPP) ni Benigno S. Aquino nga mga lokal ngan langyaw nga kapitalista an makakatagamtam. Usa nga pagpapalayas an polisiya nga “No Build Zone”, nga nagin “No Dwelling Zone” hiunong han protesta han People Surge, ha mga nag-uukoy harane ha dagat ngan ha mga parupangisda. Pagtuturungaon an tuna nga mababakante han mga dagko nga mga lokal nga kapitalista para pagtindugan han ira negosyo.

Kaupod an RAY nga programa ni Aquino ha iya dako nga programa nga Eastern Visayas Regional Development Plan 2011-2016. Iginlatag ini antes pa an bagyo nga Yolanda. An tumuyo hini amo an eco-tourism, agribusiness, ngan an potensyal nga Information

and Communication Technology (ICT). Pagkakakitaan ini hin milyon-milyon nga salapi han mga lokal ngan langyaw nga kapitalista.

An Samahang Operasyong Sagip

Pira kaadlaw matapos an bagyo, madagmit nga nagresponde an SOS ha prinsipal nga mga panginahanglan han mga biktima. Naglansar hin walo nga sunod-sunod nga medical-mission ngan relief operations ha 100 nga barangay ha 27 nga bungto han Leyte, Norte, Weste, ngan Este han Samar tikang Nobyembre 21, 2014 tubtob Abril 23, 2014. Inabot hin

8,892 nga mga pasyente an natagan han serbisyo medical. Bale 13,139 pamilya naman an nakatagamtam han nasabi nga relief operation. Tungod han duro nga mga panginahangalan, ginlansar han SOS tikang han Abril 2014 an usa nga programa nga rehabilitasyon ha Weste han Samar. May tema nga,

‘‘Fighting Hunger, Rebuilding Lives: A Reconstruction and Rehabilitation Program for Typhoon Haiyan-devastated Communities in Western Samar”, an tulo katuig nga programa. An Medico International (MI), usa nga NGO ha Germany an kabakyang han SOS para maabot han serbisyo an mga benepisyaryo. Kaapi han programa an walo nga mga barangay ha bungto han Calbiga, Pinabacdao, Basey, ngan Villareal, Weste han Samar. An sulod han programa Mayor nga tumuyo han programa an suporta nga agrikultural para ha pagpapa-uswag ngan pagtindog balik han pakabuhi. Kaupod hini an panhatag mga gahi hin humay ngan mga utanon, higamit ha pag-uma, ngan mga karabaw ngan kabayo. May trening ngan pag-aaram para ha pag-atiman han mga hayop ngan treyning para han organiko nga pamaagi han pag-uma. Kadungan an paghihimu hin demo farm nga organiko nga abono ngan pestisidyo an gamit nga susi agud magin sustenable an pag-uuma. May patikang na nga naipanhatag nga mga higamit ha pag-uma sugad han, grass cutter, hand traktor, arado, water pump, sprayer, ngan thresher.

May pira na gihapon

nga motor nga may makina an naipantahag, sugad ha bentolan ngan gamit para transportasyon. Isusunod an molinuhan (rice mill) ngan corn mill, pag-aalaga hin baboy ngan manok, ngan paghihimu han fishpond.Komponahe gihapon han programa an panlawas, may-ada mga treyning kaparte ha panlawas o Health Skills Training, edukasyon ngan kampanya panlawas, pagpapa-uswag han nutrisyon han komunidad, ngan treyning para ha mga Community Health Workers (CHWs). Kaupod gihapon an treyning para ha pag-aandam ha mga kalamidad. Usa ha walo nga barangay an may-ada 50 nga pabalay para han mga nawarayan hin puroy-anan.

Mayor nga tumuyo han programa an makabulig para mapa-uswag han komunidad an organisado ngan nag kaka-urusa nga paggios. Natuod an SOS nga dire kumpleto an programa kun waray an pagpapa-uswag han kahibaruan ngan kapasidad han mga tawo para han kalugaringon nga pagtindog ngan pag-atubang han mga problema ngan mga panginahanglan. Kinahanglan nira nga gumios para mabaton an ira mga batakan nga mga panginahanlan, makatindog para han ira mga katungod, makab-ot an hustisya ngan makatawo nga

Sundan ha P4

“An Reconstruction Assistance on Yolanda (RAY) in para ha

programa nga Public Private Partnership (PPP) ni Benigno

S. Aquino nga mga lokal ngan langyaw nga kapitalista an

makakatagamtam.”

Fighting Hunger… tikang ha P. 1

Pagbisita han Medico… tikang P 1padayon nira nga ginkaka-atubang ngada yana– kaapi na an human-induced disasters sugad han militarisasyon, padayon nga kakurian ngan kawaray maupay nga sistema han tubig partikular ha barangay Mabini.

Ginbisita nira Eva ngan Till an mga demonstration farms han mga pananum nga utanon, mais ngan humay ha Barangay Mabini ngan Barangay

Pelaon. Ginparayaw han mga oraganisasyon han parag-uma an dire na nira paggamit hin mga kemikal nga abono ngan pestisidyo pati an ira burublig nga pagtatrabaho ha ira demo farms.

Ha Barangay Mabini, kaupod hira ha haligot nga programa nga igin-andam han komunidad. Marayhak gihapon hira nga nakisayaw hin kuratsa kaupod an komunidad.

Nagin kaparte gihapon hira Eva ngan Till ha opisyal nga paghatag han unom nga motorboats nga may makina nga panbentol ngan tulo

nga panbiyahe ha Barangay Mabini ngan Barangay Himyangan nga komunidad. Ginlalauman nga ini nga mga motorboats in makakabulig ha pang-ekonomiya ngan otro nga pagtindog han mga naapektuhan nga mga komunidad.

Ha pagtatapos han pagbisita nira Eva ngan Till, iginpaabot nira an ira pagsaludar ha madig-on nga mapag-atubang ngan ma-isog nga pag-ato han komunidad para otro nga tumindog tikang ha destroso han Bagyo nga Yolanda ngan iba pa nga mga problema nga nagpapakuri ha iraBumisita hi Eva upod an SOS staff ha Himyangan, Villareal ngan pormal gin-turnover

an mga motorboats ha mga parupangisda.

Bolyum 1, Isyu 1 Page 3

Pagbakdaw tikang han hibang durot han Bagyo Yolanda—Eksperyensya han Pinabacdao

Pito nga kabatan-onan han Nabong, Pinabacdao an tumambong ha Regional Cultural Workshop nga gindumara ha Tacloban City han nakalabay nga Oktubre 3 – 5, 2014 ha inisyatiba han People’s Surge. Gin-atendiran ini hin 28 nga kabatan-onan tikang ha Ormoc ug Tanauan, Leyte; Pinabacdao; Catbalogan; Calbayog ug Northern Samar. Tumambong gihapon an duha nga staff han Samahang Operasyong Sagip (SOS) ug usa tikang Health Empowerment and Advancement for Leyte and Samar (HEALS). An mao nga aktibidad pangandam para han una nga anibersaryo han Bagyo Yolanda yana nga tiarabot nga Nobyembre 5 - 8.

Umabot ha 56 katawo an tumambong ha Paralegal Training nga ginlansar ha Pelaon ug Magdawat, Pinabacdao han nakalabay nga Oktubre 10, 2014. Patikang pala ini ha serye hin Paralegal Training nga ilalansar ha iba-iba nga barangay na sakop han programa nga rehabilitasyon han SOS. Hi Atty Kat han Katungod – SB an naghatag han treyning.

Tumoyo han treyning nga maging batid an kaapi han mga parag-uma nga organisasyon han ira tawhanon nga katungod.

Ginpaklaro gihapon ha dokumetasyon kun hain dapat i-sumiter an mga kaso para ma-aksyunan an ira problema.

Naglansar hin Regional First Aid training an Samahang Operasyong Sagip (SOS) ug Health Empowerment and Action in Leyte and Samar (HEALS) ha Tacloban City han nakalabay nga Oktubre 12, 2014 nga gintambungan hin 20 katawo tikang ha Tabang Sinirangan Bisayas, People Surge, Alliance of Health Workers, Bayan, Gabriela Calbayog, Calbiga at Carigara. Pangandam ini para han Nobyembre 6-8 nga aktibidad paghinumdom han dako nga hibang nga ginbilin han SuperBagyo Yolanda ha Sinirangan Bisayas us aka-tuig na an nakalabay. Tumoyo hini nga magkaada hin kahibaruan ha Pauna nga Pagtambal an mga kaparte han Medical Team ha nadabi nga aktibidad.

Kabatan-onan han Nabong tumambong ha Cultural Workshop

Paralegal training para taga Pelaon ug Magdawat ginlansar

First Aid Training para ha Nobyembre 5 – 8 nga anibersaryo

Mga Aktibidad han SOS

An Sinirangan Bisayas mayda unom ka probinsya ngan upat ka milyon nga populasyon. An Pinabacdao, Samar, fourth class nga bungto, usa ha 136 nga bungto ha rehiyon. Mayda ini populasyon nga 16,949. Sentro an Pinabacdao hin produksyon hin humay ha bug-os nga probinsya han Samar.

Sumala han National Statistics Coordinating Board (NSCB), upod an Pinabacdao ha 55 nga pinaka-kablas nga bungto ha rehiyon. An tantos hin kakablasan (poverty incidence) ada ha 45% (2009), ngan mayda malnutrition rate nga 21%. Mga higamit ug hayop ha pag-uma nga ginhatag han SOS.

Bagyo Yolanda

Usa ha pinakagrabe nga bagyo nga umabot ha nasud an Bagyo Yolanda han nakalabay nga Nobyembre 8, 2013. An Samar usa ha apektado nga mga probinsya han bagyo. Subay ha datos han Alyansa han mga Biktima han Yolanda ha Calbiga, Pinabacdao ngan Hinabangan, ha sakob la han 23 barangays han tulo nga bungto, umabot ha P75.1 milyon an hibang ha agrikultura, an hibang nga nadurot ha balay ug mga higamit umabot ha P4.4 milyon o 6% samtang ha imprastraktura ug kuryente umabot P2.3 milyon. An ihap han mga apektado nga pamilya ada ha 1,570 895 hini tikang ha Calbiga, 408 ha Pinabacdao ug 267 ha Hinabangan.

Pagresponde ha mga biktima han bagyo

Mahinay an naging pagresponde han gobyerno ha mga naapektuhan han Bagyo Yolanda. Kaurugan nga bulig nagtikang ha mga nasyunal ngan langyaw nga Non-government Organizations (NGO). Ha mga naapektuhan nga probinsya, an Calbiga ug Pinabacdao an kulang an nabulig mahitungod

nga basar ha gobyerno, diri daw ini kaapi han sakop ha 50-kilometro nga lupgop tikang ha sentro nga gin-agian han bagyo. “Daan na kami naghihimakuri antes pa umabot an bagyo. Waray man kami namatay han bagyo pero mamamatay kami ha gutom tungod diri kami ginbubuligan,”sumala kan Marissa Cabaljao, usa nga lider nga parag-uma nga taga- Pinabacdao.

Pagresponde han SOS

Ini nga sitwasyon an gin-abtan han SOS han una hiya nga sumakob hini nga mga bungto. Usa ha pipira la nga nagresponde an SOS. Tulo nga barangay ha Pinabacdao an kaapi han proyekto han Programa han Rehabilitasyon han SOS nga ginpopondohan han Medico International. Kasumpay an lokal nga mga barangay opisyal ug mga Parag-uma nga Organisasyon hini nga

“Pinakadako nga nahibuligan traktor, thresher, mgahayop pan-uma ngan iba pa.Napadali an amon produksyon.” - Jerry Tabique

mga lugar, nagtikang an proyekto hadton Abril 2014. Ha una nga parte han proyekto, tumutok ha pagbulig ha mga parag-uma nga mahibalik ha sitwasyon antes umabot an bagyo an ira produksyon. Naghatag hin mga gahi nga humay ug utanon para makabalik pagtanum. Naghatag gihapon mga higamit pag-uma ug mga carabao ngan kabayo nga magagamit ha transportasyon ngan pag-uma. “Karamihan ng areas ng SOS ay malalayo na baryo na hindi naabot ng serbisyo sosyal ng gobyerno dahil dito mas malaki ang pangangailangan. Sa Pinabacdao at iba pang areas, binigyan ng tuon ang pag-angat ng lebel ng sistema nila sa pagtatanim. Kung noon ay bolo lang ang gamit sa pagtanim, nagbigay ang SOS ng araro, tractor, thresher at iba pang kagamitan para mapaunlad ang kanilang pagsasaka,” sumala kan Noemi Garcia, Field Coordinator han SOS.

Rehabilitasyon han produksyon Pag-uma an prinsipal nga surok han pakabuhi ha Pinabacdao salit dako an epekto han nahibang an kadak-an han ira pananum katapos han bagyo. Subay kan Kapitan Lolito Sabuco han Brgy. Pelaon, umabot ha 1M an tantos han hibang ha pananum ug kabalayan ha ira barangay la daan. Pinaagi

Sundan ha P4

Di-organiko nga pag-uuma, dako nga problema

Dara han pankadagmitan nga mga panginahanglan para maibanan an duro nga kakurian han kada pamilya, dire natatagan hin halarum nga atensyon an pag-aaram han tukma nga mga pamaagi han pagpapa-uswag han pag-uma. Nahihigot hira han di-organiko nga pamaagi. Nagamit hira hin mga produkto han mga mu l t i n a s yuna l nga korporasyon, mga abono nga mayor nga ginkokomponer hin dirudilain nga mga kemikal, nga nagdadara hin dirudilain nga mga problema. Tungod kay produkto ine han mga dagko nga industriya han mga pataba o fertilizers, kontrolado hini an presyo ngan kadak-an ha kita han mga parag-uma in nahingangadto la ha mga negosyante nga nagtatag-iya hini. Mayor nga ginkokomponer ini hin

mga kemikal, nagdadara ini hin darako nga pelegro ha kalibungan partikular ha tuna ngan ha magkadirudilain nga mga organismo nga nabubuhi dinhe. Nahalo in ha tubig ngan ha hangin nga nagiginhinungdan han pagkaruba han kalibungan.

Durudako nga problema an gindadara hini ka panlawas han kumonidad tungod kay ini nga mga kemikal in nahingangadto ha tuna ngan ha tanum ngan han mga produkto hini nga amo an ginkaka-on o gin kukunsumo han tawo. Usa ha mga komponente han programa nga “Fighting

H u n g e r , Rebuilding L i v e s ” han SOS, amo an p a g p a p a -uswag han

pag-uma ngan pag-uundong han organiko nga pamaagi agud magin sustenable an agrikultura nga kinabui han kumonidad

sugad man agud mabaton an dirudilain nga mga problema nga ginkaka-atubang han mga parag-uma ha padayon nga paggamit han di-organiko nga pamaagi han pag-uma. Natuo an SOS nga dire kinahanglan maisakripisyo an kaupay han kalibungan para han mauswag nga pan-ekonomiya.

Nakipag-koordina ha Phil. National Red Cross (PNRC) ha rehiyon an SOS kabahin serbisyo medical ha mga matambong ha una nga anibersaryo han Superbagyo nga Yolanda. Kau pod an HEALS ha ginhimo nga medical team para han aktibidad. Mga doktor, medical interns/estudyante, nars ug iba pa nga propesyunal panlawas an mabulig paghatag serbisyo medikal ha mga delegado.

Gin-aprubahan ni Mr. Edwin Pamonag han PNRC an hangyo nga tents, ambulance ug First Aiders para han aktibidad. An EVRMC nagpatapud gihap hin stand by ambulance ngan Code White an ospital hito nga takna. Nagsaad gihapon an DWU ug RTR Hospital nga abre an ira ospital para manginginahanglan bulig medikal.

SOS nagkoordina ha PNRC ug iba pa nga grupo para Nob. 8 anibersaryo han Yolanda

Mga Aktibidad han SOS

Pagbakdaw… tikang P. 3

Fighting Hunger… tikang P. 2

han Cooperative Cash Aid han SOS, nagkaada temporaryo nga kita an mga parag-uma samtang nagta-trabaho ha ira gintukoy nga umhanan nga barangay ug indibidwal nga uma. Tomoyo hini nga mapugngan an grabe nga kagutom samtang nagbabalik ha produksyon. Gamit an mga naihatag nga gahi ug higamit pag-uma, nagbalik pananum an mga parag-uma ha mga erya han SOS. Partikular ha Pinabacdao, marayhak an bubligay han mga miyembro nga organisasyon ha pagtukod han umhanan han barangay (community farm). Labot la han pankabug-osan nga umhanan, gintutukan liwat han mga miyembro an mga indibidwal nga umhanan. Dako an naibulig han mga abante nga higamit ha pag-uma para mapalaksi an ira sistema hin pag-uma. “Pinakadako nga nahibulig an traktor, thresher, mga hayop pan-uma ngan iba pa. Napadali an amon produksyon. Komo miyembro, nakakagamit kami hini nga mga higamit pag-uma ha mas hamubo nga plete.

Dako an naiban na suhol ha pan-uma. Halimbawa, an suhol han traktor kun magplete ha gawas 180 an oras, kun ha organisasyon 50 la,” pasaro ni Jerry Tabique, lider parag-uma ha Brgy. Pelaon. Ha pagkayana, nagtitikang na pag-ani han mga utanon nga naitanom ug han paray. Nagpasaro hi Carlito Nablo, lider parag-uma ha Brgy. Magdawat nga kun dati antes an bagyo Yolanda nakakaani hira 15 ka sako hin humay, yana nga tuig lima ka sako la ira nakuha. “Waray pa kami pakakabawi ha produksyon pero dako na an pag-uswag tikang han destroso ni Yolanda. Ha pagkayana, sigurado na nga may makakaon an amon pamilya,” siring ni Cheryl Mabanan, Treasurer han Asosasyon ha Brgy. Pelaon.

Durudiretso nga pag-uswag An sunod nga karabuton ha mga project areas an pagpahitaas han produksyon ngan pag-abot hin mga sobra nga produkto o surplas. Mahihimo ini pinaagi han padayon

nga pagsuporta ug pagpauswag han mga umhanan han barangay pati indibidwal nga produksyon. “Dako an amon pagpasalamat nga kabulig namon an SOS ha pagtindog balik tikang han destroso han bagyo,“ dugang ni Jerry Tabique.

panginabuhi. Ini an pira ha mga panigamnan kun epektibo an programa o dire.

Tulo katuig an programa han SOS. Ha masunod pa nga mga bulan ngan tuig an pira pa nga mga aktibidad. Ha haligot nga panahon han programa nga “Fighting Hunger, Rebuilding Lives…” gin sumada ni Ernesto Balundo, taga Brgy. Nabong, Pinabacdao an epekto han programa ha ira. “ginkakaptan han SOS an amon mga kamot ngan ginbabaton kami agud maka-ursa tikang ha grabe nga kakurian nga durot han bagyo nga Yolanda.”