GAZETKA UCZNIW SZKOY PODSTAWOWEJ NR 2 Z ODDZIAAMI INTEGRACYJNYMI IM. JANUSZA KORCZAKA W BONIU

STYCZE 2017 NUMER 5 (67)

Z

OT

Y L

AU

RE

AT

FO

RU

M P

ISM

AK

W

2016

2

KILKA SW WSTPU

NNAA DOBRYDOBRY POCZTEKPOCZTEK

W NUMERZE :W NUMERZE : 3 Budet Obywatelski 2017

4 Sztab Boski 151

5 Przystanek Cmentarze

7 Ku jednoci wszystkich chrzecijanwywiad z ks. Robertem aglewskim.

8 Tajemnice Jordaniiopowieci Pana Przemka

9 Religie wiata

11 By rabinem w Polsce to due wyzwaniewywiad z rabinem Moshe Bloomem

12 Zgadnij, czyj to koci?

13 KidSpeak

16 My, Sowianie...

18 Dwanacie prac Heraklesa

18 Humor mitologiczny

19 Moja wyprawa na Olimp

20 Wrd mitw greckich

22 Mam prawo do wyraania wasnego zdania

22 Czy jeste osob asertywn? - psychozabawa

23 Przygody Super Marchewki w Indonezji

24 Przygody Super Marchewki w Gruzji

25 Czy znasz mit o Odyseuszu? - amigwka

26 Zagadka fotograficzna

Na stronie tytuowej: Zdjcie grne: Wrd mitw greckich (fotografia ilustracji z ksiki Najciekawsze mity greckie). Zdjcie dolne po lewej stronie: Jerozolimawite miasto trzech religii: chrzecijastwa, judaizmu i islamu (fot. domena publiczna). Zdjcie dolne po prawej stronie: Ad-Dajr, czyli Klasztor - budowla wykuta w skale, Petra, Jordania (fot. Berthold Wernerdomena publiczna).

Przedstawiciele naszej redakcji na spotkaniu z ks. Robertem aglewskim proboszczem parafii Trjcy Przenajwitszej Kocioa Starokatolickiego Mariawitw w Boniu.

fot. Grayna Firsiuk

Przed Wami kolejny numer gazetki szkolnej. Zaczniemy rozmow z p. Przemkiem

Kubickim na temat Budetu Obywatelskiego i tego, co z niego dobrego wyniknie dla naszej szkoy i miasta. Jest te wywiad z p. Helen Szymask na temat tegorocznej boskiej akcji Wielka Orkiestra witecznej Pomocy. Moe kto z Was bdzie chcia zosta wolontariuszem WOP w przyszym roku? My ju nabralimy ochoty!

Tworzc dla Was ten numer gazety, wyruszylimy szlakiem rnych wierze i tych nam wspczesnych, i bardzo, bardzo dawnych.

Zapoznamy Was z niektrymi religiami wiata. Moecie przeczyta nasz wywiad z rabinem Moshe Bloomem na temat judaizmu i z ksidzem Robertem aglewskimproboszczem boskiej parafii Kocioa Starokatolickiego Mariawitw na temat rnic i podobiestw midzy mariawityzmem a wyznaniem rzymskokatolickim.

Poza tym sporo na temat wierze i zwyczajw dawnych Sowian (czy wiecie, e malowanie jajek pochodzi z czasw pogaskich?) oraz mitw staroytnych Grekw.

W styczniu w ramach projektu KidSpeak odwiedzili nas zagraniczni studenci, czyli Nicoloz Shinjikashvili z Gruzji i Michael Gilbert z Indonezji. Wszyscy mielimy okazj uczestniczy w prowadzonych przez nich zajciach. Nasi uczniowie przeprowadzili z nimi wywiady w jzyku angielskim (moecie si z nimi zapozna dziki filmowi nagranemu przez Korczak TV). W naszej gazecie przed-stawiamy je przetumaczone na jzyk polski!

Nie zapomnijcie rozwiza zagadek, amigwki i psychozabawy oraz przeczyta o nowych przygodach Marchewki!

Zapraszam do lektury!

Redaktorka naczelna: Marysia Wodnicka

Dodatkowa informacja o naszym udziale w WOP:

1400,12 z zebralimy w czwartek i pitek (1213.01) w szkole (dzikujemy za wszystkie sodkoci), do puszek wolontariuszy z Dwjki w niedziel 15.01 wrzucono prawie 7000 z, razem nasz wynik to: 8297,25 z + 5 EURO!

3

WYDARZENIA

Jeli chcesz, by co zostao zrobione dobrze, zrb to sam. (przysowie angielskie)

BUDET OBYWATELSKI 2017BUDET OBYWATELSKI 2017BUDET OBYWATELSKI 2017

W Urzdzie Miejskim spotykamy si z p. Przemysawem Kubickim Sekretarzem Gminy Bonie. Rozmawiamy na temat propozycji do tegorocznego Budetu Obywatelskiego i innych inwestycji planowanych w gminie.

- Co to jest Budet Obywatelski?

- Z budetu gminy Bonie zostay wydzielone rodki finansowe w kwocie 1 milion 200 tysicy zotych na rnego rodzaju pomysy, ktre zgosz mieszkacy. Te propozycje mogy by zgaszane do koca padziernika. Potem sprawdzalimy, czy s moliwe do zrealizowania i te, ktre mona zrealizowa, zostay poddane pod gosowanie. Byy karty do gosowania, na ktrych wszyscy mieszkacy gminy Bonie mogli wybra te projek-ty, ktre chcieliby, aby zostay przeprowadzone. Gosowao ponad trzy tysice mieszkacw. Wybrano dwadziecia siedem projektw.

- Jakie projekty zostay wybrane do realizacji przez mieszkacw gminy Bonie?

- Projekty s rne. Nowe kamery monitoringu, urzdzenie terenw zielonych, imprezy integracyj-ne, budowa ogrodzenia, chodnikw, owietlenia, parkingu, hutawka dla osb niepenosprawnych w Parku Bajka, dodatkowe zajcia jzyka angielskiego, wsparcie dla Zespou Pieni i Taca Tcza z Radzikowa.

- Czy bdzie realizowany rwnie projekt dotyczcy utworzenia Ogrodu Dydaktycznego przy naszej szkole?

- Tak, Wasz projekt uzyska 136 gosw. By drugi pod wzgldem liczby oddanych gosw w Obszarze nr 2. Najwicej gosw w tym obszarze (300) zdobya propozycja odrestaurowa-nia ciany frontowej budynku Ochotniczej Stay Poarnej w Boniu, za najwicej w caej gminie (351) ogrodzenie terenu OSP w Grnej Wsi. Szczegowe informacje znajduj si na stronie internetowej Bonia.

- Jakie jeszcze inne inwestycje s lub bd realizowane w gminie Bonie?

- Koczymy rozbudow Szkoy nr 1. Niedugo zaczniemy rozbudow Szkoy w Bieniewicach i budow nieduego Domu Kultury w Bramkach.

Priorytetem jest budowa basenu, a waciwie obiektu sportowo rekreacyjnego.

Rozpocznie si ona w tym roku, a zakoczy prawdopodobnie pod koniec 2019 roku. Cakowity koszt inwestycji to okoo 50 milionw. Bdzie pokryty z budetu gminy. Poszukujemy moliwoci dotacji. Na budow sali gimnastycznej mona otrzy-ma do 2 milionw zotych z Ministerstwa Sportu, ale to jeszcze za mao. Bdziemy poszukiwa pieni-dzy zewntrznych na t wan inwestycj, jednak jeli nie bdzie takich moliwoci, obiekt zostanie wybudowany ze rodkw wasnych gminy. Przypomn, e kilka lat po wybudowaniu Parku Bajka udao si uzyska 7 milionw dofinansowa-nia. Czekamy na przysze konkursy Ministerstwa, moe pojawi si pienidze na tego typu obiekty.

Przynajmniej trzystu mieszkacw Bonia uwaa, e konieczne jest odnowienie frontowej ciany budynku OSP.

Przy naszej szkole powstanie Ogrd Dydaktyczny.

fot. Mariola Siedlecka

4

WYDARZENIA

Wiksza rado w dawaniu ni w braniu.

Pani Helena Szymaska opowiada nam o boskiej akcji Wielka Orkiestra witecznej Pomocy.

- Pani Heleno, od czego si zaczo?

- Decyzj o ponownym przyczeniu si do oglnopolskiej akcji Wielkiej Orkiestry witecznej Pomocy podjlimy ju w padzierniku. Tym razem by to ju dwudziesty trzeci nasz fina, a w Polsce dwudziesty pity. Zaraz po otrzymaniu ze sztabu gwnego potwierdzenia udziau, prosilimy o zgaszanie si wolontariuszy, ktrzy chcieliby zbiera pienidze do puszek.

- Gdzie i jak mona si zarejestrowa?

- Co roku zapisy odbywaj si u p. Magosi Wagner w sklepie chemicznym. Do kadej puszki przydzielanych jest od dwojga do trojga wolontariu-szy. Przy rejestracji kady z nich podaje swoje imi i nazwisko, wiek, miejsce zamieszkania i nauki oraz numer telefonu. Musi podpisa owiadczenie i da swoje zdjcie. Za osoby do 16 roku ycia owiadcze-nie podpisuje opiekun.

- Co trzeba zrobi, aby otrzyma puszk?

- Na podstawie tych dokumentw wyrabiane s identyfikatory, do ktrych otrzymujemy zaplombo-wane puszki. Na kadej z nich znajduje si numer identyfikatora. Osoba, ktra otrzymuje tak puszk, jest za ni odpowiedzialna.

- Ile osb zgosio si do zbierania datkw w tym roku?

- W tym roku razem z Lesznem i Zaborowem, ktre wchodz w skad naszego sztabu, mielimy 51 wolontariuszy. Zgaszaj si te do nas instytucje, ktre chc wspomaga imprez, na przykad: szkoy, przedszkola, firmy, stowarzyszenia. Wasza szkoa corocznie bierze udzia w akcji WOP, za co Wam gorco dzikujemy.

- Jak przebiega tegoroczny fina w Boniu?

- Nasz boski fina rozpocz si ju 14 stycznia, w sobot. W sali sportowej Gimnazjum nr 2 odby si pokaz tacw, zumba i rnego rodzaju zajcia sportowe. Tego dnia te wolontariu-sze otrzymali serduszka, puszki i identyfikatory oraz odbyli szkolenie, na ktrym dowiedzieli si, gdzie mog zbiera pienidze, jak si zachowa w razie sytuacji trudnych i zapoznali si z numerem telefonu na policj.

SZTAB BOSKI 151SZTAB BOSKI 151SZTAB BOSKI 151

W dniu finau chronia ich policja, stra miejska oraz zaprzyjaniona agencja ochroniarska.

W niedziel 15 stycznia o godz.9.30 wszyscy bylimy ju gotowi do pracy. Klub HDK - PCK Straak zorganizowa pobr krwi zebrano jej 35 litrw, zgosio si prawie 80 osb. Odbyy si dwa turnieje w Gimnazjum nr 2 - piki halowej, tenisa stoowego, gier komputerowych. Na placu targowym organizowany by drift - pokaz jazdy na dwch koach. Na boisku liceum natomiast odby si pokaz synchronicznego taca maszyn cikich. Mona byo nie tylko te maszyny ogl-da, ale te i do nich wej, poczu si kierowc.

W tym roku po raz drugi odby si zorganizo-wany przez Gimnazjum nr 1 bieg Policz si z cukrzyc. W budynku OSP w Bieniewicach zorganizowano zabaw dla dzieci, a w Centrum Kultury - jaseka. W tym roku licytowalimy te zote serduszko. Wyprodukowano sto zotych serduszek i poniewa na rzecz sztabu pracujemy ju wiele lat, otrzymalimy takie serduszko, miao numer 89. Licytowalimy zegarek marki Bonie. Byy te gadety takie jak: kubki, koszulki, kalendarze.

O godzinie 20.00 zebralimy si na Rynku i zapalalimy zimne ognie. Wszystkie pienidze zebrane do puszek zostay policzone przy osobie, ktra zbieraa. W banku pienidze byy liczone ponownie. Jak si okazao, w tym roku zebralimy 127 tysicy 530 zotych 73 grosze. W kadym miejscu zebrano wicej ni w ubiegych latach (w zeszym roku udao nam si zebra 90 tysicy 117 zotych).

Bardzo dzikujemy Pani Helenie Szymaskiej za organizacj tak piknej akcji, ktra ratowaa ycie i zdrowie dzieci i seniorw oraz integrowa-a spoeczno naszego miasta.

Rozmawiamy z p. Helen Szymask.

fot. Mariola Siedlecka

5

CIEKA PO ZABYTKACH BONIA

Trzeba uwaa: czas si zbyt atwo w przeszo zamienia. Krzysztof Kamil Baczyski

PRZYSTANEK CMENTARZEPRZYSTANEK CMENTARZEPRZYSTANEK CMENTARZE

Cmentarz zosta zaoony w 1760 roku. Prowadzi do niego szeroka brama, na szczycie ktrej znajduje si figura Jezusa dwigajcego krzy. Za ni znajduje si Aleja Matki Boej Bolesnej, zwana dawniej Drog ku Wiecznoci.

CMENTARZ RZYMSKOKATOLICKI

Pidziesit trzy zabytkowe nagrobkiz lat 1834 do pocztku lat trzydziestych XX w.podlegaj ochronie. Znajduj si te tu groby protestantw.

Mogia zbiorowa onierzy polegych we wrzeniu 1939 i w styczniu 1945 r. Zoono tu rwnie ziemi przywiezion z mogi pomordowanych w Katyniu.

Zbiorowa mogia ofiar barbarzystwa hitlerowskiego w 1939 r. Ewidencja pochowanych onierzy znajduje si w Urzdzie Miejskim.

Zdjcie obok wykonano w marcu 2009 roku. Przedstawia mogi nieznanych z imienia i nazwiska onierzy Armii Czerwonej, umownie nazwanych Saszk, Griszk i Wak, ktrzy zginli we wrzeniu 1943 roku z rk andarmerii hitlerowskiej.

Widocznej na zdjciu tablicy obecnie ju nie ma. Zagina w 2013 roku.

W czasie drugiej wojny wiatowej przy cmenta-rzu pochowano bardzo wielu ydw pomordowa-nych w Fabryce Zapaek w Boniu. Po wykonaniu ogrodzenia nekropolii nieoznakowane miejsca ich pochwku znajduj si na jej terenie.

fot. Mariola Siedlecka fot. Mariola Siedlecka

fot. Mariola Siedlecka fot. Mariola Siedlecka

fot. Wiesaw Siedlecki

6

CIEKA PO ZABYTKACH BONIA

CMENTARZ MARIAWICKI

Cmentarz Kocioa Starokatolickiego Mariawitw powsta przy budynku kocioa w 1901 roku.

CMENTARZ YDOWSKI

fot. Andrzej Baszczak CC BY-SA 4.0

Pooony jest przy ul. Polnej w Boniu. Znajduje si na nim kilkadziesit mogi. W tle widoczny koci.

fot. Mariola Siedlecka

Cmentarz ydowski (kirkut) powsta prawdopodobnie w 1855 roku. Latem 1940 r. na cmentarzu pochowano kilkunastu onierzy polskich wyznania mojeszowego, polegych podczas kampanii wrzeniowej. Ich szcztki zostay wczeniej ekshumowane z polowych mogi.

Ju w czasie drugiej wojny wiatowej rozpocza si jego dewastacja, jednak po jej zakoczeniu liczy on kilkadziesit macew.

1960 r. lipiec 2011 r.

W 1989 roku kirkut wpisano do rejestru zabytkw. Pomimo tego, ostatnie macewy ulegy zniszczeniu wskutek wandalizmu, ktrego dopucili si nieznani sprawcy wiosn 2013 roku.

Jesieni 2013 r. na filarach bramy zostay umieszczone dwie tablice, upamitniajce pochowanych na cmentarzu onierzy Wojska Polskiego, polegych we wrzeniu 1939 r., a 10 grudnia 2016 r. postawiono metalowe ogrodzenie.

kwiecie 2013 r. grudzie 2016 r.

fot. Wiesaw Siedlecki

fot. Wiesaw Siedlecki fot. Mariola Siedlecka

Autor zdjcia nieznany.

7

SZLAKIEM RNYCH WIERZE

Mariawityzm a rzymski katolicyzm. To, co czy i to, co dzieli.

Rozmawiamy z Ksidzem Robertem aglewskim proboszczem parafii Trjcy Przenajwitszej Kocioa Starokatolickiego Mariawitw w Boniu.

- Jak dugo Ksidz jest proboszczem tej parafii?

- Od lipca 2016 roku jestem proboszczem parafii w Boniu i w Lesznie. Wczeniej, ponad 30 lat, byem proboszczem parafii koo odzi.

- Co oznacza nazwa mariawityzm?

- Nazwa mariawityzm pochodzi od aciskich sw Mariae vitam, co w jzyku polskim oznacza Maryi ycie naladujcy. Wyraa naladowanie ycia Matki Boej. Koci Starokatolicki Mariawitw szczeglnie czci Matk Bo Nieustajcej Pomocy.

- Jakie byy pocztki wyznania mariawickiego?

- Pocztkowo mia by to zakon w kociele rzymskokatolickim. Pewna zakonnica Felicja Kozowska 2 sierpnia 1893 roku miaa objawienie w kociele w. Jana Chrzciciela w Pocku, przed otarzem Matki Boskiej Nieustajcej Pomocy. Widziaa oglne zepsucie wiata, a wic grzechy ludzi. Ostatnim ratunkiem dla gincego wiata, jest cze Przenajwitszego Sakramentu i pomoc Maryi. Zgodnie z Objawieniem zaoya Zgroma-dzenie Kapanw Mariawitw, jednak w wyniku ekskomuniki papieskiej, oddzielio si ono od Kocioa rzymskokatolickiego i stao si osobnym Kocioem. Tak wic mariawityzm jest wyznaniem oryginalnie polskim. Ju w 1907 roku liturgi odprawiano w jzyku polskim (Koci Rzymskoka-tolicki posugiwa si wtedy jeszcze jzykiem aciskim).

- Jakie s rnice midzy wyznaniem rzymsko-katolickim a mariawickim?

- Nie ma duych rnic. Wierzymy w tego samego Boga, mamy siedem Sakramentw witych, takie same naboestwa i wita kocielne. Troch inaczej wyglda Msza witakapan jest zwrcony przodem do tabernakulum. Komuni wit wierni przyjmuj pod dwiema postaciami (Chleba i Wina). Obowizuje spowied oglna w czasie Mszy witej, jednak jeeli kto zayczy sobie indywidualnej, ksidz nie moe odmwi. W kociele w Boniu nie ma ani jednego konfesjonau, nie jest on niezbdny do spowiedzi. W kociele lesznowskim mamy konfesjona. Dzieci

KU JEDNOCI WSZYSTKICH CHRZECIJANKU JEDNOCI WSZYSTKICH CHRZECIJANKU JEDNOCI WSZYSTKICH CHRZECIJAN

i modzie do 18 roku ycia powinny wyspowiada si usznie przed wielkimi witami.

Podobnie jak w Kociele Rzymskokatolickim, jest tu hierarchia kocielna: biskupi, kapani diakoni, siostry zakonne.

- Jak wielu wyznawcw ma Koci Mariawicki?

- Parafia w Boniu liczy 60 osb. W Lesznie okoo 250. W mojej poprzedniej parafii byo okoo 1000 osb. W Polsce jest okoo 30 tysicy mariawi-tw. Poza Polsk najwicej osb wyznania mariawickiego jest we Francji.

- Kiedy w tutejszym kociele odbywaj si Msze wite?

- W kad niedziel o godzinie 12.00 odprawia si naboestwo. Ponadto kadego dnia miesica w wybranej parafii mariawickiej odbywa si Adoracja Najwitszego Sakramentu, w czasie ktrej wierni gromadz si na modlitwie. Jest to naboestwo dzikczynne i bagalne, w czasie ktrego prosimy o miosierdzie dla caego wiata. W Boniu odbywa si ona 11 dnia miesica, w Lesznie - 10.

Mariawici s zwolennikami ekumenizmu i dialogu midzyreligijnego. Ich dziaalno dy do przywrce-nia chrzecijastwu jednoci. Postawa ta jest zgodna z dziaalnoci ekumeniczn papieaw. Jana Pawa II. Wedle jego sw zewntrzna rnorodno nie sprzeciwia si jednoci Kocioa, ale przeciwnie przysparza mu chway i przyczynia si znacznie do wypenienia jego misji.

Obecny koci zosta konsekrowany 15 sierpnia 1971 r. Zbudowano go na miejscu dawnego drewnianego kocioa.

fot. Mariola Siedlecka

8

SZLAKIEM RNYCH WIERZE

Przedstawiamy Wam dalszy cig opowieci Pana Przemka Kubickiego o jego podrach po krajach Bliskiego Wschodu.

TAJEMNICE JORDANIITAJEMNICE JORDANIITAJEMNICE JORDANII

Jordania jest niewielkim pastwem lecym na Bliskim Wschodzie. Ssiaduje z Syri, Irakiem, Arabi Saudyjsk, Izraelem i Palestyn.

Ten muzumaski kraj synie z piknych zabytkw i dawnych twierdz krzyowcw. Jako jeden z pierwszych zosta podbity przez Arabw i zislamizowany. W redniowieczu by miejscem, gdzie toczyy si wojny krzyowe.

Jednym z najpikniejszych zabytkw Jordanii jest Petra - miasto wykute w skale [zdjcie nr 1]. Jest to ciekawe miejsce, do ktrego dochodzi si wskim (w najszerszym miejscu majcym trzy metry), okoo czterokilometrowym wwozem As-Sik.

Wychodzc z wwozu, widzi si wykut w skale pitrow budowl o nazwie Al-Chazna, zwan przez Beduinw Skarbcem Faraona. Ma ona wysoko okoo 40 metrw, powstaa okoo I-II wieku naszej ery. W filmie Indiana Jones i ostatnia krucjata bya wityni chronic witego Graala.

Budowli wykutych w skaach jest w Petrze bardzo duo.

Pena czerwonego piasku pustynia Wadi Rum jest jednym z najbardziej turystycznych regionw w Jordanii [zdjcie nr 2]. Rozsawi j tytuowy bohater filmu Lawrence z Arabii. Al.-Chazna, czyli Skarbiec Faraona.

Pustynia Wadi Rum.

1

fot. B

ertho

ld W

erner C

C B

Y-S

A 3.0

fot. Daniel Case CC BY-SA 3.0

Atrakcj jest nocleg na pustyni w namiotach koczowniczych, jazda konna oraz wspinaczka skakowa. W takich miejscach mona spotka wielu interesujcych ludzi. Warto zna jzyk angielski, aby mc z nimi rozmawia i dziki temu pozna wiele bardzo ciekawych przygd.

2 3

Kerakzamek krzyowcw.

fot. Leonardo CC BY-SA 3.0

W miecie Al-Karak znajduje si synny zamek krzyowcw, jedna z najwaniejszych twierdz obronnych [zdjcie nr 3]. W grudniu zeszego roku byo o nim gono w telewizji, w zwizku z atakiem terrorystycznym na turystw odwiedzajcych to miejsce.

9

SZLAKIEM RNYCH WIERZE

Stolic Jordanii jest Amman [zdjcie nr 4]. Bywa on nazywany najbrzydszym miastem wiata. Jest bardzo stary, zosta zaoony w staroytnoci. Ma wiele zabytkw, takich jak: cytadela, amfiteatr, forum, witynia Herkulesa, ruiny paacu Umajjadw, liczne meczety.

Domy, ze wzgldu na suchy i gorcy klimat Jordanii (temperatury okoo 40 stopni Celsjusza), maj szare, niedue okna z okiennicami, po to, eby w mieszkaniu byo jak najchodniej. Aby nie byo duszno, w pomieszczeniach stosuje si klimatyzacj lub po prostu robi si przecigi.

W miecie obecnie przebywa wielu uchodcw palestyskich.

Inne miasto Darasz [zdjcie nr 5] ley na pnocy kraju. Zostao zaoone w IV wieku przed nasz er prawdopodobnie przez Aleksandra Wielkiego. Ma wiele zabytkw, pochodzcych z czasw Cesarstwa Rzymskiego, jak na przykad: witynia Artemidy, witynia Zeusa, hipodrom, kompleks ani rzymskich. Jest w nim te wiele ruin kociow chrzecijaskich.

W 749 roku miasto ulego zniszczeniu wskutek trzsienia ziemi. Ruiny odkryto dopiero w 1806 roku. Kto wie, ile nieodkrytych miejsc znajduje si jeszcze na wiecie?

Domy Ammanu z daleka przypominaj pudeka od zapaek.

fot. Chris CC BY-SA 2.0

4

fot. Jerzy Strzelecki CC BY-SA 3.0 Miasto Darasz pochodzi z czasw Cesarstwa Rzymskiego.

RELIGIE WIATARELIGIE WIATARELIGIE WIATA

Religia to wiara ludzi i Koci, ktry ich gromadzi. Podejcie do wiary moe by rne, tak jak rni s ludzie i rodowiska, w ktrych yj.

Ile na wiecie jest religii? Jest to pytanie, na ktre zapewne nie ma odpowiedzi. Nie da si ich wszyst-kich wyliczy, poniewa poza gwnymi religiami, istniej liczne odamy, doktryny, sekty Tylko w Polsce zarejestrowanych jest 158 rnych Kociow i zwizkw wyznaniowych.

Do najwaniejszych religii zaliczamy: chrzeci-jastwo (liczy okoo 2 mld wyznawcw, z tego wikszo stanowi katolicy), islam (okoo 1,5 mld), hinduizm (ok. 950 mln), buddyzm (ok. 450 mln), judaizm (ok. 15 mln).

Spord wymienionych religii najstarsz jest hinduizm (powsta ok. XIV w. p.n.e.), potem judaizm (ok. 1500 r. p.n.e.), buddyzm (ok. 500 r. p.n.e.), chrzecijastwo (I w. n.e.) i najmodsz islam (VII w. n.e.).

Chrzecijastwo i islam wywodz si z judaizmu. To religie wierzce w jednego Boga, przez chrzecijan i ydw nazywanego Jahwe, a przez muzumanwAllahem.

fot. b

y T

heG

reenE

dito

r (do

men

a p

ub

liczna

)

Mapa religii wiata: chrzecijastwo (kolor fioletowy), islam (zielony), hinduizm (pomaraczowy), buddyzm (ty), judaizm (niebieski), religie chiskie (czerwony), religie plemienne (rowy) i obszary niereligijne (szary).

Gwnym zaoeniem chrzecijastwa jest wiara w istnienie Trjcy Boej: Boga Ojca, Jego Syna Jezusa Chrystusa i Ducha witego. Syn Boy urodzi si jako CzowiekMesjasz i dla zbawienia ludzi zgin ukrzyowany i zmartwychwsta.

10

SZLAKIEM RNYCH WIERZE

Dla ydw Jahwe jest jedynym Bogiem, a Mesjasz ma by dopiero przez Niego zesany. Natomiast muzumanie wierz, e jedynym Bogiem jest Allah, ktry nie posiada syna, a Adam, Noe, Abraham, Ismael, Izaak, Mojesz, Aaron, Salomon, Dawid, Jonasz, Jakub, Jan Chrzciciel, Jezus (czyli postacie znane nam z Biblii) i Muhamed byli Jego prorokami. Tak wic wyznawcy islamu uznaj Jezusa nie jako Boga, lecz wycznie jako posta historyczn, proroka i zapowiadanego wczeniej Mesjasza, a MaryjJego Matk szanuj, gdy jest Ona ucielenieniem ideau kobiety muzumaskiej posuszna Bogu, oddana i gotowa Mu wszystko powici, prowadzca pobone i sprawiedliwe ycie, wypenione milczeniem, modlitw i postem.

Gwnymi rytuaami chrzecijastwa s modlitwa i Eucharystia, judaizmumodlitwa i witowanie szabatu (soboty). Islam posiada pi filarw wiary: wyznanie wiary (nie ma bstwa ponad Boga Jedynego, a Mahomet jest Jego prorokiem), modlitwa odprawiana pi razy dziennie (z gow zwrcon w stron Mekki), jamuna (datki dla biednych), post (przez miesic, zwany ramadanem, w cigu dnia muzumanin nie moe je ani pi, lecz po zachodzie soca je i pije do woli) oraz pielgrzymka do Mekki (przynajmniej raz w yciujeli pozwala mu na to sytuacja materialna).

Odmiennymi religiami od wyej wspomnianych s hinduizm i buddyzm.

Wyznawcy hinduizmu czcz wielu bogw, z ktrych najwaniejsi to Brahma, Wisznu i iwa. Gwnym zaoeniem jest wiara w reinkarnacj (wedug ktrej dusza po mierci ciaa moe si odrodzi w innym czowieku, zwierzciu lub rolinie), karm, denie do nirwany (nieba) lub naraki (pieka).

Buddyzm natomiast, co ciekawe, to religia bez boga. Jej zaoycielem by Budda Siakjamuni. Stawia ona na wewntrzn doskonao i harmoni, uwolnienie si od wszelkich trosk i pragnie.

Jak powinnimy odnosi si do ludzi, ktrzy wierz inaczej ni my?

Wane jest, abymy szanowali kadego czowieka i kad religi. Uznawanie czyich przekona, wierze i upodoba, nawet jeli rni si one od wyznawanych przez nas, to tolerancja. Nie chodzi o to, aby bezgranicznie si zgadza z czyimi pogldami, lecz by je szanowa. To, e kto wyznaje inn religi, wcale nie oznacza, e jest gorszy, gupszy, e do niczego si nie nadaje. Wiara w okrelonego boga to kwestia indywidualna kadego czowieka i nikt nie powinien si do tego wtrca, a tym bardziej go krytykowa.

Papie Franciszek spotyka si z wyznawcami innych religii.

fot. Grzegorz Gazka / galazka.deon.pl

Asy, 1986 r. Na zaproszenie Jana Pawa II przywdcy religijni przyjechali modli si o pokj.

Wolno wyznania gwarantuje nam konstytucja i Karta Praw Czowieka.

Przykadem poszanowania innych religii jest postawa w. Jana Pawa IIpapiea, ktry w 1999 roku ucaowa Koran (wit ksig islamu), ofiarowany mu przez muzumaskich duchow-nych. Uczyni tak dlatego, e dla ludzi, ktrzy dali mu t ksig, bya ona wita. Szanowa ich wiar i ich samych.

Innym przykadem, tym razem ze strony judaizmu, jest zachowanie naczelnego rabina PolskiMichaela Schudricha, ktry wzi udzia w katolickiej mszy aobnej wewntrz kocioa w czasie pogrzebu Prezydenta RP Lecha Kaczyskiego, podczas gdy inni rabini i przedstawiciele delegacji ydowskiej pozostali na zewntrz.

Karolina Siedlecka

Corocznie 17 stycznia w polskim kociele katolickim obchodzimy Dzie Judaizmu, a 26 styczniaDzie Islamu.

fot. AFP (portal wiedzy.onet.pl)

11

SZLAKIEM RNYCH WIERZE

Ten, co twierdzi, e nic nie wie, wie znacznie wicej od tego, ktry utrzymuje, e wie wszystko. (przysowie ydowskie)

Na nasze pytania odpowiada rabin Moshe Bloom, Rabin Warszawskiej Gminy ydowskiej, Rosz Kollel Noyk Warszawa, wysannik organizacji Torah MiZion.

Rabin Moshe Bloom urodzi si w 1984 roku w kibucu Ma'ale Gilboa, w Izraelu. Studiowa w jesziwie w Yerucham i suy w armii izraelskiej w stopniu oficera. Uzyska licencjat z ydowskiego nauczania i otrzyma ordynacj rabinack. Razem z on Chav i trojgiem dzieci (Le, Awraham, Rin) mieszka w Yerucham, w miecie w poudniowym Izraelu. Dziaa w organizacjach dobroczynnych oraz uczy imigrantw w jesziwie. Jego pasj jest nauczanie, wycieczki po grach i uczenie si.

- Panie Rabinie, na pocztek prosimy powiedzie nam, jak powinnimy si do Pana zwraca :)

- Po prostu rabinie, mona doda nazwisko rabinie Bloom.

- Kto to jest rabin?

- Rabin to osoba, ktra przestrzega nakazw i zakazw zawartych w Torze oraz tych, ktre dodane zostay przez naszych przodkw mdrcw, studiowaa w szkole rabinicznej i uzyskaa certyfikat rabina (tak zwan smich).

- Czym si taka osoba zajmuje?

- Praca rabina zalena jest od miejsca jego przebywania (w jakiej znajduje si spoecznoci i w jakim kraju). Oglnie rzecz ujmujc, rabin naucza Tory, filozofii, prawa ydowskiego, odpowiada na halachiczne pytania (zwizane z prawem ydowskim), zajmuje si organizacj i prowadzeniem modlitw w synagodze, pogrzebami, uczy, przygotowuje do bar/bat micwy, pomaga w organizacji i udziela lubw, reprezentuje gmin ydowsk na uroczystociach, jest osob kontaktow pomidzy gmin ydowsk, w ktrej pracuje a innymi gminami w danym kraju czy poza nim.

- Jak si ubieraj rabini?

- Rabin nosi (jak kady religijny yd) may taes i kip (jarmuk) na gowie. Zwykle ubiera si w garnitur i krawat, ale to nie jest niezbdny strj rabina, niektrzy nosz czarne kapelusze i paszcze (chaaty).

BY RABINEM W POLSCE TO DUE WYZWANIEBY RABINEM W POLSCE TO DUE WYZWANIEBY RABINEM W POLSCE TO DUE WYZWANIE

Rabin Moshe Bloom przy Aron ha-Kodesz.

- Czym judaizm wyrnia si spord innych religii?

- Mocno w skrcie: judaizm to wiara w jednego Boga, 613 nakazw i zakazw pochodzcych z Tory (micwot), ktrych powinien przestrzega kady yd, modlitwa trzy razy dziennie (midzy innymi o odbudowanie wityni).

- Kto by zaoycielem religii judaistycznej? Jakie byy jej pocztki?

- W wielkim skrcie: na pocztku oczywicie jedyny Bg, nasz praojciec Awraham, ktry wierzy w jednego Boga, jego wnuk Jaakow, ktry trafi do Egiptu (jego rodzina pozostawaa tam przez 210 lat), nastpnie Mojesz zosta wysany przez Boga, aby wyprowadzi nard ydowski z niewoli egipskiej i doprowadzi do otrzymania Tory na grze Synaj.

- Do czego zobowizany jest wyznawca judaizmu?

- Do przestrzegania 613 micwot (nakazw i zakazw), z ktrych mamy 248 pozytywnych i 365 negatywnych, do spoywania wycznie koszernego pokarmu, do modlitwy 3 razy dziennie, do przestrzegania Szabatu oraz wit ydowskich, do bycia uczciw, prawdomwn, praw osob.

- Jakie s zasady wiary?

- W skrcie: jeden Bg oraz wiat przez Boga stworzony, nard ydowski wyprowadzony z egipskiej niewoli, ktry otrzyma Tor (prawo ydowskie) i zosta zobowizany do jego przestrze-gania.

fot. Krzysztof Bielawski

12

SZLAKIEM RNYCH WIERZE

- Czy atwo jest by rabinem w Polsce?

- Gminy ydowskie w Polsce s niewielkie, czasem pozostaj bez penej wiadomoci dotycz-cej tradycji, ktrej trzeba powtrnie naucza. To due wyzwanie.

- Jak wielu jest w Polsce wyznawcw religii judaistycznej?

- Kilka tysicy, miedzy 7 a 14 tysicy osb z pochodzeniem ydowskim. Nie ma dokadnych danych, niestety.

- Jak wyglda ich codzienne ycie?

- yj i pracuj jak kady inny czowiek, poza tym uczszczaj do synagogi, przestrzegaj Szabatu i wit, jedz koszernie, uczestnicz w wydarzeniach zwizanych z kultur ydowsk.

- Czy maj jakie trudnoci, problemy zwizane ze swoj wiar?

- Trudnociami mog by ewentualne przejawy antysemityzmu, brak ydowskich szk nastawionych na nauk religijn, czasem miejsce zamieszkania odlege od duych orodkw ycia ydowskiego.

- Co Rabin chciaby przekaza ludziom innej wiary?

- ydzi byli i s bardzo wan czci Polski i spoeczestwa polskiego. Chcemy i moemy funkcjonowa razem w pokoju i tolerancji.

- Bardzo dzikujemy za rozmow.

Jeeli macie pytania do rabina Moshe Blooma, piszcie: diamir72@o2.pl

ZGADNIJ, CZYJ TO KOCI?ZGADNIJ, CZYJ TO KOCI?ZGADNIJ, CZYJ TO KOCI?

fot. Konrad Kurzacz CC BY-SA 2.0 fot. Jorchr CC BY-SA 3.0

fot. Mariola Siedlecka fot. Moonik CC BY-SA 3.0

1 2

3 4

wityni t wyrniaj kopuy, ktre s symbolami nieba, Boga, witych i wiata anielskiego. Liczba kopu jest symboliczna. Na kadej z nich jest krzy.

Wedug tradycji jej symbolika i rozplanowanie wywodzi si od wityni w Jerozolimie, z ktrej pozosta do dzi jedynie fragment ciany zwany cian Paczu".

Charakterystyczn cech tych kociow jest prostota. Ten na zdjciu jest szczeglny: zosta zbudowany w cigu 12 miesicy, w 1657 roku, z drewnai stoi do dzi.

witynie te maj kopuy i minarety, czyli wysokie, zwykle smuke wiee z nadwieszonymi balkonami lub galeryjkami, z ktrych muezin moe nawoywa wiernych na modlitw.

13

NIECODZIENNY WYWIAD Z...

Przez cay tydzie w ramach projektu KidSpeak w naszej szkole gocilimy dwch zagranicznych wolontariuszy. Uczniowie przeprowadzili z naszymi gomi wywiady w jzyku angielskim.

Podczas pobytu w Boniu, gocie opowiadali uczniom Dwjki o historii, kulturze, przyro-dzie, kuchni, religii swoich krajw. Prezentowali zdjcia i filmiki ukazujce pikno ich pastw. Spotkali si z panem burmistrzem i zwiedzali nasze miasto. W swoim domu nadzwyczaj gocinnie przyjmowaa ich rodzina Janki i Mai Paradowskiej.

Rozmawiamy z dziewitnastoletnim Michaelem Gilbertem pochodzcym z dalekiej, egzotycznej Indonezji.

- Gdzie Pan mieszka w Indonezji?

- Pochodz z Dakarty, ale studiuj na Samarze, bardzo daleko od mojego rodzinnego domu.

- Ma Pan rodzestwo?

- Tak, mam dwie siostry bliniaczki. Maj imiona Chrysella Carolina i Chrysilla Caroline.

- Jakie jest Pana hobby?

- Moje hobby to przede wszystkim siatkwka i pika nona.

- Czy lubi Pan pywa w morzu?

- Hmm, pywanie w morzu nie jest, moim zdaniem, najlepszym pomysem. Rozumiecie? Rekiny! Wol pywa w basenie.

- Ktry sport jest popularny w Pana kraju?

- Badminton.

- Jaki jest Pana ulubiony kolor?

- Czarny, czerwony, niebieski, biay, rowy, ty

- Czy ma Pan jakie autorytety i kim s te osoby?

- Osob, ktr bardzo podziwiam, jest moja kuzynka, ktra pracuje w pewnej organizacji i obecnie zajmuje bardzo wysokie stanowisko. Podziwiam rwnie moich rodzicw.

- Jakich ludzi Pan nienawidzi?

- No c, pewnie bdzie zaskoczeni, ale pierwszy, ktry mi przychodzi do gowy to Justin Bieber. Przykro mi.

- Czy lubi Pan zwierzta?

- Tak, uwielbiam koty i psy, ale nienawidz insektw.

KIDSPEAKKIDSPEAKKIDSPEAK

Michael Gilbert w boskim Parku Bajka.

- Czy ma Pan w domu jakie zwierzta?

- W akademiku, w ktrym mieszkam podczas studiw, mamy kota, ale w domu rodzinnym, niestety, nie mam adnych zwierzt.

- Czy woli Pan najpierw przeczyta ksik czy obejrze film oparty na jej podstawie?

- Lubi oglda filmy, ale niezbyt przepadam za czytaniem ksiek. A wic odpowiadajc na twoje pytanie wol ogldanie filmw ni czytanie ksiek.

- Jakie jest Pana ulubione polskie danie?

- Polskie jedzenie? Hmmm. Lubi ros i placki ziemniaczanie.

- Czy mgby nam Pan opowiedzie o swoich ulubionych daniach indonezyjskich?

- S to: rendang, siomay bardung i martabak telor. Rendang to woowina w sosie kokosowym, ze specjalnymi przyprawami. Siomay bardung s podobne do pierogw, ale nadzieniem jest tylko i jedynie ryba, nie szpinak, miso czy ziemniaki, natomiast martabak telor to ciasto zapiekane z misem i warzywami.

- Czy jest jakie wyjtkowy, specjalny owoc azjatycki, o ktrym mgby Pan nam opowiedzie?

- Tak, durian to niezwykle ciekawy owoc. Troch wyglda jak ananas, ale jest wikszy. Z zewntrz jest do ostry, ale najciekawsze jest, gdy go otworzysz wwczas naprawd porzdnie mierdzi. Natomiast przy tym wszystkim jest przepyszny. Bardzo go lubi. Smakuje jak lody.

fot. Aldona Cyranowicz

14

NIECODZIENNY WYWIAD Z...

- Ile w Indonezji jest pr roku?

- Dobre pytanie! S tylko dwie pory roku deszczowa i sucha. Deszczowa trwa od wrzenia do kwietnia, a pozostaa cz roku to pora sucha.

- Czy zna Pan jakie polskie sowa?

- Jeden, dwa Uwaga, jabko, dzikuj, pierogi, placki, biaa

- Czy jest Pan zadowolony z wzicia udziau w tym projekcie?

- O tak! Jasne, e tak! Wiedziaem, e spotkam tu duo miych ludzi z rnych krajw, a take e spotkam takie fajne dzieciaki jak Wy!

- Podoba Panu si w Boniu?

- Bonie podoba mi si bardzo. To mae miastecz-ko, ale wietnie zorganizowane.

- Czy chciaby Pan ponownie odwiedzi Polsk?

- Tak, z pewnoci!

- Co Pan myli o tej szkole?

- To naprawd fajna szkoa.

- Jakich przedmiotw ucz si dzieci w szkoach w Indonezji?

- Wikszo przedmiotw jest takich samych jak tutaj u was. Rnic s oczywicie jzyki (wy macie polski, my mamy indonezyjski) i religia. Jak widzielicie w mojej prezentacji, w Indonezji mamy sze oficjalnie obowizujcych wyzna i kady moe uczestniczy w wybranych przez siebie lekcjach religii.

- Czy wszystkie dzieci nosz w szkoach mundurki?

- O tak!

- Czy im si to podoba?

- Ciko mi wypowiada si w imieniu wszyst-kich, ale dla mnie osobicie nie byo to zbyt fajne. Kadego dnia trzeba byo nosi dokadnie to samo.

- Jak dugo trwaj wakacje w Indonezji?

- Trudne pytanie, poniewa my nie mamy takich charakterystycznych pr roku jak wy. Mamy wakacje od grudnia do stycznia oraz od lipca do poowy sierpnia. Podsumowujc, nie mamy tych wakacji zbyt duo.

Go z Indonezji w naszej szkole.

Ro z m a w i a m y z Ni c o l o z e m Shinjikashvili z Gruzjikraju lece-go na pograniczu Europy i Azji.

- Czy Pan co teraz studiuje?

- Tak, studiuj biznes. Mam ju tytu licencjata w biznesie i obecnie studiuj MBA (Master of Business Administration).

- Jak prac chciaby Pan wykonywa w przyszoci, a moe ju Pan ma jak prac?

- Teraz nie mam pracy, ale mam wieloletnie dowiadczenie. Pracowaem ju w wielu miejscach, zaczem na pierwszym roku studiw. Zajmowaem si sprzeda i marketingiem. W przyszoci rwnie chciabym si zajmowa marketingiem w mojej wasnej firmie.

- Czy ma Pan rodzestwo?

- Tak, mam dwie starsze siostry. Maj dwadzie-cia pi i dwadziecia sze lat.

Nika Shinjikashvili w naszej szkole.

- Czy Pan woli najpierw przeczyta ksik czy obejrze film oparty na ksice?

- Wol oglda filmy. Kino to moje hobby. Chodz do kina kilka razy w tygodniu.

fot. Aldona Cyranowicz

fot. Aldona Cyranowicz

15

NIECODZIENNY WYWIAD Z...

- Jaki rodzaj filmw oglda Pan najchtniej?

- Lubi filmy fantastyczne, a take o drugiej wojnie wiatowej.

- Jakie s najpopularniejsze sporty w Pana kraju?

- To judo i rugby.

- Jaki jest Pana ulubiony sport?

- Pika nona i koszykwka.

- Jaki jest Pana ulubiony kolor?

- Kolor? Czarny, jak widzicie, i biay.

- Jakie jest Pana ulubione gruziskie danie?

- Hmmmm, macie tu co podobnego, nazywacie to szaszyk. To wieprzowina z rnymi warzywami nadziewana na patyk.

- A jakie jest Pana ulubione polskie jedzenie?

- Moim ulubionym daniem tu, w Polsce, jest bigos.

- Czy chciaby Pan odwiedzi Polsk ponownie?

- Oczywicie, e tak. Zamierzam odwiedzi Polsk latem, poniewa zauwayem, e jest tutaj wiele miejsc wartych zobaczenia wanie o tej porze roku.

- Czy sysza Pan o polskich grach?

- Tak, wiem, e macie gry na poudniu kraju, ale nie byem w tamtych stronach podczas tej wizyty. Przyjaciele mi o nich opowiadali, a take widziaem zdjcia w internecie.

- Jakie jest Pana ulubione zwierz?

- Pies i ko. Mam w domu psa.

- Jakiego ma Pan psa?

- To pies gruziskiej rasy, ktr moecie spotka tylko w moim kraju.

- Jak muzyk Pan lubi?

- Rap i pop.

- Ma Pan swj ulubiony zesp muzyczny?

- Nie.

- W jakich jzykach potrafi si Pan porozumie-wa?

- Po angielsku, gruzisku i po rosyjsku.

- Czy zna Pan jakie sowa po polsku?

- Tak, oczywicie: dzie dobry, cze, siema, nie ma problemu, dzikuj bardzo, winda, dobrze

- Ile macie pr roku w Gruzji?

- Cztery, tak jak w Polsce.

- Ma Pan swoje ulubione wino?

- W Gruzji wino jest niezwykle popularne. Mamy duo winnic i niemal w kadym domu wytwarzane jest wino domowej roboty.

- Czy s jakie ciekawe owoce, o ktrych Pan mgby nam opowiedzie?

- Obawiam si, e nie ma u nas adnych ciekawych, tropikalnych owocw.

- Jakich przedmiotw ucz si dzieci w szkole?

- Hmmmm historii, geografii, matematyki, gruziskiego, muzyki.

- Czy dzieci nosz mundurki w szkoach?

- Nie. Mundurki mona tylko zobaczy w prywatnych szkoach. Na cae szczcie, poniewa dzieci chc chodzi do szkoy ubrane w to, co im si podoba.

- Co myli Pan o projekcie, w ktrym obecnie bierzemy udzia?

- To pierwszy tego typu projekt w moim yciu i moja pierwsza podr zagraniczna. W przyszoci chciabym podrowa wicej, a take studiowa za granic.

Wywiady zostay przeprowadzone w jzyku angielskim przez uczniw klas 5 6.

Opracowanie w jzyku polskim: p. Magorzata Paradowska.

Nasi gocie z p. Jolant Task (nauczycielk jzyka angielskiego) podczas zwiedzania Bonia.

Dlaczego warto zna jzyki obce? - w obcym kraju poczujesz si jak w domu; - moesz czyta ksiki w oryginale; - lepiej zrozumiesz zagraniczne filmy; - atwiej nawiesz nowe znajomoci; - zwikszy si Twoje poczucie wartoci. Najczciej uywane na wiecie jzyki to: hindi,

angielski, hiszpaski i bengalski.

fot. Aldona Cyranowicz

16

SZLAKIEM RNYCH WIERZE

W co wierzyli pradawni Sowianie? Jakie zwyczaje nam pozostawili?

W dawnych czasach Lech, Czech i Rus wyruszyli w poszukiwaniu nowych miejsc na swoje osady, poniewa jako Sowianie mwili podobnym jzykiem, nie mieli problemu z porozumiewaniem si.

Nazwa Sowianin pochodzi prawdopodobnie od wyrazu sowo i oznacza pobratymca w jzyku, dziecko tej samej mowy.

Sowianie przed przyjciem chrzecijastwa nie posiadali pimiennictwa, nie zostawili po sobie adnych ksig. Wiemy wic o nich tyle, ile zdoali odkry archeologowie i ile zapisali obcy kronikarze.

JAK POWSTA WIAT WEDUG WIERZE JAK POWSTA WIAT WEDUG WIERZE JAK POWSTA WIAT WEDUG WIERZE DAWNYCH SOWIAN?DAWNYCH SOWIAN?DAWNYCH SOWIAN?

Na pocztku istniao tylko wiato, bezkresne morze i krcy pod postaci abdzia nad przepast-n otchani bg witowit. Bogu dokuczaa samot-no. Spostrzeg jednak na wodzie swj cie. Posta-nowi wic oddzieli cie i ciao zwizane z cieniem. W ten sposb powstali bogowie Swarg i Weles.

Swarg ze wiata uplt d i zamieszka w niej, koyszc si na falach. Weles zanurkowa w gbiny i tam spdza wikszo czasu. Jednake obu bogom znudzia si monotonia morza i zapragnli stworzy stay ld. Swarg namwi Welesa, aby ten zanurko-wa a na samo dno otchani i przynis mu gar piasku. Ten, w czasie zbierania piasku, mia wyrzec formu Z moc Swaroga i moj. Dwukrotnie nurkowa, ale nie mg dosign dna bezkresnego morza. Dopiero przy trzeciej prbie, wypowie-dziawszy poprawn formu, udao mu si dosi-gn dna otchani i schwyci gar piasku. Jednake Weles chcia stworzy ziemi tylko dla siebie, wic kilka ziaren piasku ukry w ustach. Po wynurzeniu si wycign do ku Swarogowi, a ten wzi z jego doni kilka ziaren i rozrzuci po powierzchni wody. Piasek po zetkniciu z wod zamienia si w suchy ld i rs. Rwnie ziarenka w ustach Welesa zaczy rosn. Zmuszony by wic do wyplucia pczniejcych ziaren. Tam, gdzie splun, zaczy pitrzy si gry.

Kolebka wiata stworzona przez bogw bya niewielka. Na tej nieduej wysepce dwaj bogowie ledwie si miecili. Samolubny Weles postanowi sam zapanowa nad wiatem i postanowi zepchn Swaroga do morza i utopi w otchani. Kiedy tylko Swarg zapad w sen, Weles podnis go i zacz nie w kierunku brzegu, ale gdy prbowa zbliy si do brzegu, odsuwa si on dalej w morze.

MY, SOWIANIE...MY, SOWIANIE...MY, SOWIANIE...

W miar tego, jak zdesperowany Weles nis Swaroga, wiat osiga coraz to wiksze rozmiary. W kocu bg zrezygnowa.

Kiedy Swarg obudzi si, spostrzeg, e ld si powikszy. Weles z radoci przekaza mu wiadomo o tym, e wiat stale si powiksza. Na pocztku obaj byli zadowoleni, ale Swarg po pewnym czasie zacz si niepokoi, e niebo stanie si zbyt mae i nie bdzie zdolne duej przykrywa ldu. Mimo e podzieli si z Welesem swoim niepokojem, ten nie chcia go sucha i niczym si nie przej. Swarg zacz wic podej-rzewa, e Weles co przed nim ukrywa i stworzy pszczo, ktr wysa na przeszpiegi. Pszczoa siada cicho na ramieniu Welesa i ledzia jego poczynania, a ten z morskich fal stworzy koza i zacz z nim rozmawia. mia si z gupiego boga Swaroga, ktry nie potrafi powstrzyma rozrastania si wiata. Weles opowiedzia kozowi, e wystarczy kijem wyznaczy wszystkie strony wiata, aby ten przesta si rozrasta.

Kiedy pszczoa wrcia do Swaroga i opowiedziaa mu, co syszaa, ten skrci z fal i ze wiata kij, wyznaczy nim wszystkie strony wiata i rzek "Wystarczy Ziemi". wiat przesta si rozrasta i sta si takim, jakim go dzisiaj widzimy. Bogowie popatrzyli na siebie i zaczli si kci o panowanie nad niebiosami, ale tego witowit nie mg ju cierpie. Zawoa Swaroga i Welesa do siebie i podzieli pomidzy nich wiat.

Rejony, ktrych mieszkacy posuguj si jzykami sowiaskimi.

17

SZLAKIEM RNYCH WIERZE

Swarg mia panowa nad ldem, a Weles mia rzdzi pod ziemi. W ten sposb krainy bogw zostay rozdzielone i Welesowi przypada w udziale Nawiakraina, gdzie bg mg wypasa na kach dusze zmarych ludzi. Swarg za sta si bogiem ognia, soca i ziemi.

KTRE ZWYCZAJE DAWNYCH SOWIAN KTRE ZWYCZAJE DAWNYCH SOWIAN KTRE ZWYCZAJE DAWNYCH SOWIAN PRZETRWAY DO DZI?PRZETRWAY DO DZI?PRZETRWAY DO DZI?

Przywitanie Nowego Roku Sowiaski kalendarz wit rozpoczyna si 21

grudnia, symbolicznym zwycistwem wiata nad ciemnoci. Uroczystoci koczyy si 6 stycznia. Rado z coraz duszych i cieplejszych dni okazy-wano, wykonujc pieni zwane koldami, a pomyl-no miao zapewni odwiedzanie znajomych. W domach stawiano snop zboa lub jemio. Pierwszego dnia zimy nie zapominano o duszach przodkw: na cmentarzach palono ogniska, by ogrza zmarych, przyrzdzano uczty tryzny. Tego dnia przewidywano pogod na nastpny rok.

Topienie Marzanny Marzanna to sowiaska bogini, ktra

symblizowaa zim i mier. Jej topienie miao przywoa wiosn i dobre plony w danym roku.

migus-dyngus, malowanie jajek na Wielkanoc, wiosenne porzdki

migus i Dyngus to pocztkowo byy dwa zwyczaje. migus gwnie polega na symbolicznym biciu witkami wierzby po nogach i oblewaniu si zimn wod, co symbolizowao wiosenne oczysz-czenie z brudu i chorb. Na migus naoy si zwyczaj dyngusowania, dajcy moliwo wykupie-nia si pisankami od podwjnego lania. Jajka malowane byy gwnie na czerwono w celu ochrony przed szkodliwymi mocami.

Wiosenne porzdki byy zwizane z usuwaniem pozostaoci po minionym roku i przegonieniem zych duchw.

Noc Kupay, czyli puszczanie wiankw na wod w noc przesilenia letniego (21/22 czerwca)

Najkrtsza noc w roku bya witem ognia i wody. Na wzgrzach wzniecano ogniska, co miao wzmocni uczestnikw obrzdw, a polom i zwierztom zapewni podno. Taczono i piewano, a skoki przez ogie chroniy przed z energi. Dziewczta ploty wianki z kwiatw i zi, nastpnie puszczay je z nurtem rzeki. Jeli wyowione przez chopcw trafiy do swojej wacicielki, modzie kojarzya si w pary.

Doynki, czyli wito plonw Podczas wita dzikowano bogom za plony

i proszono o lepsze w nastpnym roku. Pleciono wiece i wypiekano koacze (rodzaj chleba lub placka pszennego).

wiatowidbg o czterech twarzach, wadca niebios, wojny i urodzaju oraz Perunwadca piorunw.

Zwyczajowo kapan stawia pieczywo midzy sob a ludem pytajc, czy jest spoza niego widoczny. Jeli mg si za nie schowa, odczytywano to za przejaw dostatku.

Obrzdy lubne i weselne Dawniej maestwo byo dobrowoln, przyja-

cielsk umow midzy rodzinami. Za m moga wyj nawet czternastolatka. W przeddzie zalubin do domu panny modej przybywa orszak weselny, a starosta, pierwszy druba lub brat dziewczyny rozplata jej warkocz. Z ener-gi miao oddali przejcie przez bram, na progu ktrej leaa siekiera skierowana do wntrza podwrza. Przysig maesk skadano przed bogami w obecnoci ercy lub Swata. Mod par i goci witano chlebem i sol, uroczycie dzielc weselny koacz, taczono i pito weselny mid.

witowanie narodzin dziecka Narodziny dziecka byy najwiksz radoci.

Aby ochroni je przed rzuceniem na nie uroku, przy koysce zawizywano czerwon wstecz-kta cz zwyczajw przetrwaa do dzi.

Obrzdy pogrzebowe Zmaremu zakadano odwitne ubranie

i zawijano go w biae ptno. Po modlitwach ciao palono. Prochy zamykano w glinianym naczyniu, a w najdawniejszych czasach sypano pod prg chaty, by dusza bronia domownikw i oczyszczaa goci (dlatego nie witamy si przez prg). Istotn czci ceremonii byy uczty, tak zwane stypy.

Dziady, czyli dzie zaduszny (2 listopada) Wierzono, e duchy kilka razy w roku

powracaj do wiata ywych, aby dawa im nauki moralne, wic naley godnie je ugoci. Na groby przynoszono dla nich poywienie i napoje. Ostatecznie chrzecijastwo ograniczyo wito zmarych tylko do dnia 2 listopada (dzie zaduszny).

fot. w

ww

.ma

pio

.net

fot. U

kra

inia

n rid

no

vir C

C0

18

WYDARZENIA

Herakles by synem Zeusa i krlowej Alkmeny. Syn z niezwykej siy i odwagi.

DWANACIE PRAC HERAKLESADWANACIE PRAC HERAKLESADWANACIE PRAC HERAKLESA

Nasi pierwsi ludzie opanowali Ziemi.

Czy to moliwe, aby pitoklasista zosta Heraklesem? Tak, ale oczywicie pod warunkiem, e wykona dwanacie trudnych prac!

Pomagalimy Prometeuszowi ulepi pierwszych ludzi, rozwizywalimy zagadki Sfinksa, pokony-walimy labirynt Dedala, ukadalimy drzewo genealogiczne i menu na uczt greckich bogw, przeprowadzalimy wywiad z Aten w trakcie swojej wizyty na grze Olimp, uwalnialimy Syzyfa od wiecznej kary, podrowalimy z Odyseuszem lub porzdkowalimy chaos, budujc pastwa - miasta...

Na pocztku by Chaos. Z tej napenionej otchani, kryjcej w sobie wszystkie zarodki przyszego wiata, wyoniy si dwa potne bstwa

Mieli oni dzieci By to wcale pikny zastp modych bogw: synowie Hades i Posejdon oraz trzy siostry: Hera, Demeter i Hestia.

HUMOR MITOLOGICZNYHUMOR MITOLOGICZNYHUMOR MITOLOGICZNY

Dedal przyklei jednak swe skrzyda w sposb zbyt prymitywny. Dedal wybudowa skrzyda dla siebie i Ikara i zabra go na bezludn wysp, eby si z niego nie miali ludzie.

Dedal, a moe i Ikar, w kadym razie ktry z nich, jak gosi legenda, odparzy sobie skrzyda i wpad z pluskiem do morza.

Diogenes wypi wino z beczki, a pniej w niej siedzia. Do dzisiaj nie wiadomo, czy Homer by Grekiem czy udawa Greka, czy go wcale nie byo.

Syzyfowa praca

Humor z zeszytw szkolnych

rys. Piotr Siedlecki (na podst. rys. A. Mleczko)

fot. Mariola Siedlecka

fot. Mariola Siedlecka fot. Mariola Siedlecka

19

NASZA TWRCZO

Greckie mity s tak pikne, e nie poszy w zapomnienie, cho ludzie dawno przestali wierzy w istnienie helleskich bogw.

MOJA WYPRAWA NA OLIMPMOJA WYPRAWA NA OLIMPMOJA WYPRAWA NA OLIMP

Czy na greckim Olimpie mona jeszcze dzi spotka staroytnych bogw? z takim pytaniem poleciaem samolotem z Warszawy do Salonik, a stamtd pojechaem autobusem do podgrskiej wsi Litchoro. Zamierzaem przej cay Olimp, cho wiedziaem, e to do niebezpieczny masyw grski. Dawniej uwaano go za nieosigalny do zdobycia przez czowieka. Miaem jednak nadziej na spotkanie Ateny, Zeusa, Hermesa lub innego boga, ktry zechciaby mi si ujawni.

Przenocowaem w wiosce i po wschodzie soca wyruszyem w gry. Kiedy szedem przez ciemny i dziki las, wydawao mi si, e widz, jak midzy drzewami przemykaj lene duszki. Wtem zza wysokiej sosny wyszed dziwny stwr, wygldem przypominajcy satyra. Mia gow i tuw mczy-zny, kozie nogi, ogon, brod i rogi. W rku trzyma kij pasterski. Najpierw przypatrywa mi si w mil-czeniu, a potem znikn. By moe to by boek Pan, ktry swoim krzykiem potrafi wzbudza ogromny lk u zbkanych turystw i pasterzy? Cieszyem si, e na mnie nie krzykn widocznie nie ba si, e swoj obecnoci zakc spokj Olimpu.

Kiedy wyszedem na grskie ki, mogem podziwia wspania panoram okolicy. Wok wida byo szare, skaliste gry, w ktrych szczeli-nach bieli si nieg. W dolinkach znajdoway si mae, bkitne jeziorka, na kach pasy si owce. Moj uwag jednak przede wszystkim zwrcia, siedzca na pobliskim kamieniu dziewczyna i bawice si w jej pobliu nimfy. Gdy mnie zobaczya, umiechna si.

- Witaj! Jestem Kora, a to moje rusaki. Syszae na pewno o Kyane i Echo?

- Oczywicie przytaknem. Dobrze znam opowie o Korze Persefonie i jej matce Demeter.

Wtedy dziewczyna powiedziaa: - Zaprowadz ci tam, gdzie jeszcze nie by

aden wspczesny ci miertelnik. Chod ze mn. Troch baem si, e Persefona zaprowadzi mnie

do podziemnego krlestwa, skd nikt, poza pechowym Syzyfem, jeszcze nie wrci, ale ona nie prowadzia mnie w d, tylko w gr.

Nie zatrzymujc si, wspinalimy si na szczyt. Doszlimy tak wysoko, e wok widziaem tylko niebo i chmury.

Nagle przed nami pojawi si przepikny, lnicy zotem i drogimi kamieniami, ogromny paac.

Prowadzia do niego szeroka droga utworzona z promieni sonecznych. Odgradzaa j od nas wielka, kamienna brama, ktrej strzegy hory - boginie pr roku.

- To tu jest siedziba Zeusa najwyszego z bogw. Musimy chwil poczeka, aby Hermes, nasz boski posaniec, zanis mu wie o twoim przybyciu.

Wida, e uzyskalimy pozwolenie na wejcie, bo brama otworzya si. Byem ciekawy, jak wyglda paac boga piorunw, wic czym prdzej wszedem na drog zbudowan przez samego Heliosa.

Po wejciu do paacu usyszelimy gwar rozmw. Wanie bogowie skoczyli wan narad i miaa zacz si uczta. Hermes zaproponowa, e oprowadzi mnie po paacu, a potem bd mg doczy do biesiadnikw.

Siedziba boga bogw miaa tysice pokojw, na ktrych cianach wisiay przepikne obrazy, ukazujce sceny znane mi z mitologii. W kadej komnacie znajdoway si antyczne meble: stoliki, szafki, krzesa i oa z baldachimami. Uwag zwracaa ogromna ilo kolorowych, egzotycznych kwiatw, midzy ktrymi fruway rnobarwne motyle i malutkie, zielono niebieskie kolibry.

Pomieszcze byo za duo, by wszystkie zobaczy, wic po prawie godzinnym zwiedzaniu weszlimy do przepiknie owietlonej sali bankie-towej. Przy stole ju siedzieli znani mi bogowie.

Gra Olimp w pnocnej Grecji. Widok z miejscowoci Litchoro.

fot. J.F. Kennedy (domena publiczna)

20

RECENZJE

Posejdon zajada si ryb po grecku, Atena czstowaa si saatk z oliwek, Artemida kroia wanie pasztet z zajca, a Hestia przewracaa kiebaski na grillu. Afrodyta, najpikniejsza z bogi, poczstowaa mnie kawakiem szarlotki. Zastana-wiaem si, czy do jej upieczenia uyto jabka dla najpikniejszej, ale oniemielony gronem tak wanych osobistoci nie miaem odwagi o to zapyta.

Zaproszono mnie do stou, abym sprbowa boskich przysmakw. Najbardziej smakoway mi sodkie owoce granatu, ktre sama bogini Hera, pomimo swojej wrodzonej dumy, osobicie kroia na cienkie plasterki.

Bogowie okazali si bardzo sympatyczni i towarzyscy. Z ciekawoci przysuchiwaem si ich opowieciom o wyprawie Argonautw oraz historii Perseusza i Andromedy. Byli peni podziwu dla pomysowoci Heraklesa i miali si z dowcipu, jaki Prometeusz zrobi Zeusowi. Nawet sam bg bogw nie czu urazy do tego niepokornego tytana i cieszy si, e zosta on uwolniony ze swojej udrki.

Gdy ju wszyscy najedli si i napili, przyszed czas na zabaw. Apollo piewa i gra na harfie, a pozostali bogowie zaczli radonie taczy. Ja take przyczyem si do wsplnej zabawy, a gdy ju poczuem si zmczony, pomylaem, e czas wraca do domu. Przede mn bya jeszcze duga droga powrotna.

Kiedy si egnaem, podszed do mnie sam Zeus i powiedzia:

- Dzisiaj na wsplnej naradzie, postanowilimy podarowa ludziom troch ambrozji i nektaru, aby stali si zdrowsi i szczliwsi. Zabierz ze sob nasz dar i daj tym, ktrzy go potrzebuj.

Zabraem ze sob podarunek i wyruszyem w drog. Kiedy wyszedem poza bram posiado-ci Zeusa, znikn paac i cae jego otoczenie. Zrozumiaem, e nigdy ju nie spotkam swoich nowych przyjaci.

Gdy wrciem do swego rodzinnego miasta, przekazaem ludziom dar bogw, jednak nikt nie uwierzy mi, e naprawd ich spotkaem.

Piotrek Siedlecki

WRD MITW GRECKICH WRD MITW GRECKICH WRD MITW GRECKICH

Spord wielu mitw greckich jest pi, ktre mnie szczeglnie zaciekawiy.

Jednym z nich jest historia Tantala. Ten krl cieszy si ask bogw Olimpu. Wraz z nimi zasiada do uczt, na ktrych podawano nektar i ambrozj. Z czasem sta si zuchway i postano-wi udowodni, e bogowie wcale nie s bogami. Wyprawi uczt, na ktrej midzy innymi poda piecze z wasnego syna. Wszechwiedzcy bogo-wie rozgniewali si na niego. Wskrzesili Pelopsa, a jego samego srodze ukarali. Mia cierpie gd, pragnienie i strach.

Opowie o Tantalu jest dla nas przestrog przed nadmiern pych i zuchwaoci.

Mit o Europie wybraem ze wzgldu na nazw naszego kontynentu. Bya to najpikniejsza kobieta swych czasw. Zeus zachwyca si jej urod i postanowi j porwa. Uy podstpu i pod postaci biaego byka porwa Europ i znik-n w morzu, ktrego fale wygadzi Posejdon.

Bg piorunw umieci swoj urodziw wybrank na Krecie. Myl, e Europ zgubia nadmierna ciekawo i nieostrono.

Kolejnym mitem jest opowie o Antygonie. Jej historia jest raczej smutna i nie ma dobrego zakoczenia, jak w przypadku Europy.

Antygona, crka Edypa, wbrew rozkazowi krla TebKreona pogrzebaa swojego brata.

Postacie mitologii greckiej czsto widoczne s w sztuce europejskiej, w tym polskiej. Tu obraz Antoniego Brodowskiego Edyp i Antygona (1828 r.).

fot. Antoni Brodowski (domena publiczna)

21

RECENZJE

Polinejkes zosta uznany za zdrajc i krl nie pozwoli go pochowa. Za swj czyn dziewczyna zostaa skazana na mier poprzez zamknicie ywcem w grocie skalnej. Mit ten opowiada o zuchwaoci osoby sprawujcej wadz i mioci rodzestwa wobec siebie, odwadze Antygony i jej trosce o rodzin.

Kolejnym mitem jest opowie o wadcy, ktry ponad wszystko ukocha zoto, czyli o krlu Midasie. Dziki jego nierozwanemu yczeniu do Dionizosa wszystko, czego si dotkn, zamieniao si w zoto. By szczliwy do chwili, kiedy odczu gd, ale, niestety, gdy dotkn jedzenia, ono take zamienio si w zoto. Oszala z godu, prosi o odwrcenie czasu.

Bogowie przebaczyli Midasowi. W niedugim czasie krl przechadzajc si po gajach Arkadii, by guchy na uroki przyrody i jej dwiki. Myla tylko o swoim bogactwie. Nie sucha nawet dwiku harfy Apollina. Rozgniewany bg ukara go tym, e wyrosy mu ole uszy.

Ostatnim z omawianych przeze mnie mitw jest historia Faetona, syna Okeanidy Kilimeny. Chopak powtpiewa w to, e jest take dzieckiem boga Heliosa. Ten, aby mu to udowodni, oficjalnie uzna go za syna i obieca speni kade jego yczenie.

Nierozwany Faeton poprosi o pozwolenie na powoenie rydwanem zaprzonym w skrzydlate rumaki. Helios nie by zadowolony, poniewa brakowao synowi wprawy. Konie poniosy modzieca, gdy wyczuy jego sab rk.

Ziemi grozia cakowita zagada! Wtedy sama Gaja zadaa, aby Zeus strci rydwan piorunem. Nieszczsny Faeton straci ycie. Gdyby wczeniej uwierzy na sowo swojemu ojcu i nie pragn udowodni wasnej pozycji syna boga, pewnie dugo cieszyby si yciem. Czasami trzeba zaufa dorosym, kiedy przestrzegaj nas przed niebezpie-czestwem i nierozwag.

Prawdy zawarte w mitach uczyy staroytnych Grekw, jak y. S aktualne te dzisiaj.

Wszystkie te mity tworz fantastyczn opowie o stworzeniu wiata, bogw i ludzi.

Wiem teraz, jak du rol te historie wywary na nasze ycie. Niektre okrelenia i powiedzenia stay si dla mnie zrozumiae, nabray nowego sensu. Bd ich uywa, a moe nawet zaskocz swoich bliskich niektrymi porwnaniami. Ju wiem, kogo nazwa krlem Midasem, a kogo porwna do Afrodyty. Podziwiam staroytnych Grekw za nie lada wyobrani.

Micha Firsiuk

rysunki: Pawe Miszczuk

1

2

3

4

5

6

Rozwi amigwk mitologiczn.

1Jej mieszkacom od poaru sczerniaa skra.

2Siostry nimfy zamienione w topole.

3Ojciec Faetona.

4zy rozpaczajcych sistr.

5Rydwan Heliosa.

6wietliste, cigny soneczny rydwan.

Haso:

Opracowa Pawe Miszczuk.

22

PRAWA DZIECKA

Kady jest kowalem wasnego losu. Appiusz Klaudiusz Caecus

MAM PRAWO DO WYRAANIA WASNEGO ZDANIAMAM PRAWO DO WYRAANIA WASNEGO ZDANIAMAM PRAWO DO WYRAANIA WASNEGO ZDANIA Bdc dzieckiem, masz prawo do posiadania

i wyraania wasnego zdania w sprawach, ktre bezporednio Ci dotycz.

Nie oznacza to jednak, e rodzice maj bezkrytycznie wsuchiwa si w Twoj wol. Trud Twojego wychowania spoczywa na opiekunach i oni podejmuj wszystkie istotne decyzje. Docelowo wraz z wiekiem Twoje opinie bd coraz bardziej si liczy.

W kontaktach z rwienikami Twoje zadanie jest tak samo wane jak ich. Pamitaj, e maj oni takie same prawa jak Ty, wic w swoich pogldach nie musz si z Tob zgadza.

Umiejtno wyraania swoich uczu w jasny sposb, bronienie swoich praw, nie czujc przy tym dyskomfortu, jednoczenie respektujc prawa i potrzeby innych ludzi, to asertywno.

Dla wielu osb wypowiadanie wasnego zadania nie jest atwe.

Przypomnij sobie jak sytuacj, w ktrej czue, e masz co do powiedzenia (czy wrcz masz racj), a nie zabrae gosu lub zrobie to zbyt mao stanowczo i wyranie. By moe bae si, e zostaniesz skrytykowany, niezrozumiany, omieszony za wygaszanie odmiennego zdania. Czasem po prostu nie chciae si przeciwstawi

Praca w dziennikarstwie to czste okazje do wypowiada-nia wasnych pogldw i opinii.

fot. A

lexas C

C0 (d

om

ena

pu

bliczn

a)

CZY JESTE OSOB ASERTYWN?CZY JESTE OSOB ASERTYWN?CZY JESTE OSOB ASERTYWN? 1. Podczas rozmowy z koleg, gdy ten ma inne zadanie na dany temat ni Ty: A. wolisz milcze, aby niczym nie urazi kolegi. B. Wasza rozmowa koczy si ktni. C. jeste pewny siebie i starasz si rozmawia spokojnie.

2. Okazuje si, e kupiony wanie przez Ciebie sprzt w domu nie dziaa. Co robisz? A. Pomylae To w kocu nie wina sklepu, e nie dziaa. W sklepie dziaao i kupujesz nowy sprzt w innym sklepie. B. Idziesz do sklepu z awantur. C. Idziesz do sklepu z reklamacj i oddajesz zepsuty sprzt.

3. Jeli co idzie od duszego czasu nie po Twojej myli to: A. czekasz na odmian losu. B. masz pretensj do caego wiata za swoje niepowodzenia. C. starasz si znale przyczyn niepowodze.

5. Widzisz, e jaki ucze dokucza koledze z Twojej klasy: A. udajesz, e nic nie widzisz i szybko odchodzisz, by nie zacz on dokucza i Tobie. B. doczasz si do dokuczania. C. stajesz w obronie kolegi i odcigasz go w inne, bezpieczne miejsce.

6. Dostae jedynk za brak pracy domowej. Twoja reakcja to: A. rozalenie z powodu pecha. B. wcieko na wrednego nauczyciela. C. zo na siebie za gapiostwo.

7. Ktre z powiedze dotyczy Ciebie? A. Stojc na uboczu, widzi si najlepiej. B. Oko za oko, zb za zb. C. Cierpliwo kluczem do mdroci.

Wyniki psychozabawy na str. 25.

Opracowaa Karolina Siedlecka.

lubianemu koledze albo w ogle wstydzisz si wypowiada w wikszej grupie.

Asertywno to nie tylko grzeczne i pene szacunku dla innych wyraenie zdania, ale te stanowcze odmwienie komu lub obrona wasnego stanowiska wobec silnej presji innych. Pamitaj, e masz prawo odmwi, gdy kto nakania Ci do tego, co jest ze, co szkodzi Tobie lub innym. Najczciej wystarczy spokojne, ale zdecydowane Dzikuj, ale nie ....

23

CZAS NA KOMIKS

PRZYGODY SUPER MARCHEWKIPRZYGODY SUPER MARCHEWKIPRZYGODY SUPER MARCHEWKI W INDONEZJI W INDONEZJI W INDONEZJI

24

CZAS NA KOMIKS

Wymylia i narysowaa Marysia Wodnicka.

PRZYGODY SUPER MARCHEWKIPRZYGODY SUPER MARCHEWKIPRZYGODY SUPER MARCHEWKI W GRUZJI W GRUZJI W GRUZJI

25

MDREJ GOWIE...

Uczniu, rodzicu, nauczycielu baw si z nami!

CZY ZNASZ MIT O ODYSEUSZU?CZY ZNASZ MIT O ODYSEUSZU?CZY ZNASZ MIT O ODYSEUSZU?

Odpowiedzi wraz z hasem przekazujcie naszej redakcji. Do rozwizywania naszych zagadek i amigwki zapraszamy te nauczycieli!

Rozwicie amigwk. Odczytajcie haso.

Przedstawiamy poprawne rozwizania amigwki z poprzedniego numeru.

Objanienia hase: 1 zwierz, ktre stao si podstpnym podarun-kiem dla Trojaczykw; 2 nimfa z wyspy Ogigii; 3 wyraz bliskoznaczny do wyrazu wyprawa; 4 Bg wiata podziemnego, ktrego odwiedzi Odyseusz; 5 by nim Polifem, ktry rzuci kltw na Odysa; 6 lepy wrbita, ktry zabroni podrnikom polowania na zwierzta Heliosa; 7 czarodziejka z wyspy Ajai; 8 potwr poerajcy ludzi;

9 przywrcia Odyseuszowi pami po tym, jak przyby do Itaki; 10 Krl Wiatrw; 11 poczwara pochaniajca morze; 12 p kobiety, p ptaki w opowieci o Odyseuszu; 13 inne imi Odysa, take tytu jednego z filmw o nim; 14 wierna ona Odyseusza; 15 autor Iliady i Odysei.

Haso: .

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

Wyniki psychozabawy Czy jeste osob asertywn?:

Najwicej A: Jeste zbyt ulegy. Zbyt atwo si poddajesz w trudnych sytuacjach i stoisz na uboczu, bojc si wypowiada wasne zdanie. Popracuj nad asertywnoci.

Najwicej B: Kiedy brakuje Ci argumentw lub napotkasz jakie trudnoci, reagujesz agresj skierowan do siebie lub innych. Pracuj nad asertywnoci! Najwicej A: Brawo! Nie boisz si w sposb spokojny i zdecydowany wypowiada swojego zdania i stawa w obronie innych. Tak trzymaj!

1 Norwegia; 2narty; 3plecak; 4Grenlandia; 5Amundsen; 6pingwin; 7Antarktyda; 8sanki; 9Kamiski; 10biay; 11niedwied; 12Mela; 13nieg; 14Innuita; 15renifer. Haso: Wyprawa na biegun.

26

ZAGADKA FOTOGRAFICZNAZAGADKA FOTOGRAFICZNAZAGADKA FOTOGRAFICZNA

OD REDAKCJI: OD REDAKCJI: OD REDAKCJI:

Gazeta SP2 Nasze Sprawy i Sprawki w roku

szkolnym 2016/2017 tworzona jest w ramach projektu pn. NAUKA BEZ TAJEMNIC wsparcie uczniw z terenu gminy Bonie poprzez wyrwnywanie ich szans edukacyjnych oraz wykorzystanie nauczania opartego na metodzie eksperymentu, realizowanego w ramach RPO WM 2014-2020.

Czekamy na Wasze propozycje tematw do gazety, ciekawe informacje i zdjcia.

Piszcie na temat wydarze szkolnych, lokalnych, oglnopolskich. Pytajcie w wanych dla Was sprawach. Wsptwrzcie z nami gazet SP2.

ZOTA MYL NA CAE YCIE: ZOTA MYL NA CAE YCIE: ZOTA MYL NA CAE YCIE:

Spraw, aby kady dzie mia szans sta si najpikniejszym dniem Twojego ycia. Mark Twain

NA ZAKOCZENIE

Jeeli zainteresoway Was wywiady, moecie przekazywa wasne pytania do naszych rozmwcw. Odpowiedzi przekaemy Wam osobicie lub na amach gazety.

Zastrzegamy sobie prawo do skracania i zmian w przekazanych tekstach oraz do nadawania tytuw.

Prace mona przekazywa osobicie opiekunowi redakcji, redaktorom lub przesya na adres internetowy: diamir72@o2.pl

Kontakt z opiekunem redakcji moliwy jest take p o p r z e z s e r w i s s p o e c z n o c i o w y : www.facebook.com/sprawyisprawki.

STOPKA REDAKCYJNASTOPKA REDAKCYJNASTOPKA REDAKCYJNA

Redaktorka naczelna: Marysia Wodnicka

Zesp redakcyjny: Gabrysia Burzyska, Kacper wiek, Joasia Duha, Micha Firsiuk, Micha Gawart, Ula Jagodziska, Ola Kamiska, Oliwia Kara, Mateusz Kobierecki, Milena Kuchta, ukasz Mulawa, Janka Paradowska, Daria Przygoda, Maja Rosiska, Piotr Siedlecki

Opiekun redakcji: Mariola Siedlecka

Adres redakcji: Szkoa Podstawowa Nr 2 z Oddziaami Integracyjnymi im. Janusza Korczaka ul. Narutowicza 21, 05870 Bonie; tel. (22) 7253260

Kontakt: diamir72@o2.pl Spotkania redakcyjne: wtorek, godz.14.30 (czytelnia)

Prosimy przyjrze si fotografii przedstawionej obok. Jak zawsze, nawizuje ona do tematu nastpnego numeru gazety.

Jak si nazywa to miejsce?

Poprawne rozwizania prosimy przesya na adres mailowy: diamir72@o2.pl.

Podajemy rozwizanie grudniowej zagadki fotograficznej. Zdjcie przedstawia koci mariawicki w Boniu.

fot. wikipedia.org.pl (CC) fot. Aleksandra85 CC0 (domena publiczna)