Funkcionalna anatomija

Uvod

ICEPS, 2018. godina

Dr Vladimir Krstić

Nastavne jedinice

Funkcionalna anatomija ramenog pojasa

Funkcionalna anatomija zgloba kolena- doc. dr Radmila Matijević, KCV

Funkcionalna anatomija zgloba lakta i zglobova ručja

Fukcionalna anatomija kuka

Fukcionalna anatomija aparata za disanje

Funkcionalna anatomija skočnog zgloba- doc. dr Radmila Matijević, KCV

Anatomski položaj

• standardni, odnosno referentni položaj tela

- telo u uspravnom stavu

- glava i oči usmerene unapred

- ruke prislonjene uz telo, dlanovi okrenuti prema napred

- noge sastavljene ili blagi raskoračni stav

Anatomske ravni i preseci

• omogućavaju definisanje odnosa, položaja i smera organa

• opisivanje preseka delova tela

1. Ravni 2. Preseci

- frontalna

- sagitalna

- horizontalna

Anatomske ravni

1. Frontalna ravan

- vertikalna, paralelena sa čelom

- deli telo na prednji i zadnji deo

2. Sagitalna ravan

- pruža se od napred prema nazad

- deli telo na desni i levi deo

3. Horizontalna ravan

- deli telo na donji i gornji deo

Anatomski preseci

1. Transverzalni

- preseci normalni na osovinu organa

2. Longitudinalni

- preseci koji prate uzdužno osovinu organa

3. Kosi

Orijentacione linije tela

• koriste se za odredjivanje položaja i smera organa

Linea mediana anterior

Linea medioclavicularis

Linea mamilaris

Linea axilaris anterior, posterior, media

Linea scapularis

Linea mediana posterior

ZGLOBOVI- osnovni pojmovi

dele se na nepokretne i pokretne zglobove

• Nepokretni zglobovi

- vezivni i hrskavičavi spojevi kostiju

- daju stabilnost pojedinim delovima kostura

• Pokretni zglobovi

- pasivni deo lokomotornog sistema

- najosetljivije mesto pribora za kretanje

- svaki pokretni zglob ima u svom sastavu glavne i

sporedne elemente

ZGLOBOVI- osnovni pojmovi

ZGLOBOVI- osnovni pojmovi

• Glavni elementi zgloba:

- zglobne površine

- zglobna šupljina

- zglobna čahura

• Sporedni elementi zgloba:

- zglobne veze (ligamenti)

- vezivno-hrskavičave ploče

(meniskusi, diskusi, čašične usne)

GLAVNI ELEMENTI ZGLOBA

• Zglobne površine – delovi kostiju pokriveni hrskavicom čija debljina zavisi od pritiska koji trpi zglob

• Zglobna šupljina – prostor između zglobnih površina ispunjen sluzavom tečnošću (sinovija)

• Zglobna čahura – sastoji se iz spoljašnjeg sloja (fibrozna kapsula) i unutrašnjeg sloja (sinovijalna membrana)

SPOREDNI ELEMENTI ZGLOBA

• Ligamenti – fibrozne trake koje spajaju zglobne krajeve kostiju i pojačavaju zglobnu čahuru spolja (ekstrakapsularne veze) ili se nalaze u zglobnoj šupljini (intrakapsularne veze)

• Vezivno – hrskavičave ploče –nalaze se unutar pojedinih zglobova; ublažuju udarce, adaptiraju i povećavaju zglobne površine

PODELA POKRETNIH ZGLOBOVA

1. PREMA BROJU KOSTIJU KOJE ULAZE U SASTAV ZGLOBA

• prosti zglobovi (izgrađuju ih dve kosti)

• složeni zglobovi (tri ili više kostiju)

2. PREMA OBLIKU ZGLOBNIH POVRŠINA

• loptasti, jajasti, valjkasti, sedlasti, ravni zglobovi

3. PREMA RAVNIMA U KOJIMA SE IZVODI POKRET

• jednoosovinski, dvoosovinski, troosovinski zglobovi

PODELA POKRETNIH ZGLOBOVA

1. Loptasti (zglob ramena, zglob kuka)

2. Jajasti, ovalni, elipsoidni (radikarpalni zglob)

3. Ravni ili klizeći (metakarpalne, metatarzalne kosti, 2.-7. rebra sa grudnom

kosti, sakroilijačni zglob)

4. Tip šarke (lakat, koleno, falange prstiju)

5. Pivot (proksimalni radialno-ulnarni zglob; pršljenovi atlas i axis)

6. Sedlasti (prvi karpo-metakarpalni zglob)

Loptasti zglob

Ovalni ili elipsasti zglob

Ravni ili klizeći zglob

Zglob po tipu šarke

Pivot tip zglobova

Sedlasti zglobovi

OSNOVNI POKRETI U ZGLOBOVIMA

• pokreti čovečjeg tela kao i njegovih delova vrše se u sve tri ravni(frontalnoj, sagitalnoj i transversalnoj) i oko sve tri osovine (vertikalne, sagitalne i transversalne)

• pokreti mogu biti prosti i složeni

• prisutni su sledeći oblici kretanja:

- klizanje (kod ravnih zglobnih površina; npr. kod zglobova između vratnih pršljenova)

- ugaoni pokreti

- kružni pokreti

Pokreti u zglobovima

Pokreti u zglobovima

pregibanje - flexio

opružanje - extensio

Odvođenje - abductio

Privođenje - adductio

Spoljašnja rotacija – rotatio externaUnutrašnja roracija – rotatio interna

Pokret spoljašnje rotacije podlaktice - supinatio

Pokret unutrašnje rotacije podlaktice - pronatio

Adukcija i unutrašnja rotacija stopala - inversio

Abdukcija i spoljna rotacija stopala - eversio

Podizanje - elevatio

Spuštanje - depresio

Pokret širokog kruženja - circumductio