Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
Forest Trends Report Series opfawmqdkif&m ukefoG,fa&;ESifhb@ma&; Edk0ifbmv? 2013
jrefrmEdkifiH½Sd opfukefoG,fa&;pD;qif;rIrsm;ESifh vkyfudkifaqmif½Gufaeolrsm; -
jrefrmEdkifiHopfukefoG,frI\ EdkifiHa&;qdkif&mpD;yGm;a&;
The Political Economy of Myanmar’s Timber Trade
2
3
jrefrmEdkifiH&Sd opfukefoG,fa&;pD;qif;rIrsm;ESifh vkyfudkifaqmif½Gufaeolrsm;
jrefrmEdkifiHopfukefoG,frI\ EdkifiHa&;qdkif&m pD;yGm;a&;
Kevin Woods
Edk0ifbmv 2013
4
todtrSwfjyKrIrsm;
pma&;ol Kevin Woods onf jrefrmEdkifiH\ o,HZmwxkwfvkyfrIESifhywfoufonfh EdkifiHa&;qdkif&m pD;yGm;a&;
tay: ¤if;ESpfaygif;rsm;pGmjyKvkyfxm;onfh &vm'fjzpfaom þavhvmrItm; Forest Trends u wifjycGifhay;
onfhtwGuf aus;Zl;wifaMumif; ajymvdkygonf/ ,cktpD&ifcHpmonf Forest Trends rS Kerstin Canby ESifh
Eve Richer wdkY &ufa&mpGmay;onfh tcsuftvufrsm;aMumifh ydkrdkaumif;rGefvmNyD;? pdwful;oabmxm;rsm;
udk Forest Trends rS Anne Thiel ESifh Eszter Szocs wdkY\ tqufrjywfpdwf½SnfpGmjzifh graphics rsm;jzifh
yHkazmfay;&mwGif rsm;pGmtusdK;jzpfapcJhonf/ aemufqHk;taeESifh aemufcHtrsdK;pHkrSvmaom jrefrmvlrsdK;vkyf
azmfudkifbufrsm;onf þEdkifiHwGif opfukefoG,fa&; trSefwu,f rnfuJhodkY jyKvkyfaqmif½Gufaeonfudk
ydkrdkem;vnfvmap&ef ESpfaygif;rsm;pGmumvtwGif; ¤if;wdkY\tcsdefrsm;udk &ufa&mpGmay;cJhMuygonf/ ,ck
tpD&ifcHpm\ avhvmoHk;oyfrIrsm;xJwGif r&nf½G,fonfhtrSm;rsm;&SdcJhvQif pma&;olonf tjynfht0
wm0ef,lygrnf/
5
6
rmwdum
tusOf;csKyf ................................................ ..............................8
opfwifydkYrIrsm; ................................................ ........................ 11
w&m;0ifopfukefoG,frI ................................................ .........11
wifydkYrItcsuftvufrsm;ESifh wifydkYrIrsm;\w&m;0ifrI .............................13
a&½SnfwnfwHhcdkifNrJrI? a'ocHrsm;\ ajroHk;ydkifcGifhrsm;ESifh
usifh0wf ESifhtnDZmpfjrpf ½SmazGjcif; ................... ..........................14
opft&if;tjrpf½SmazGjcif; ...................................................... ........17
pufrIpdkufysdK;vdkufavsmrIrsm;ESifh opf½SmazGjcif;wdkY\ tcsdwftquf .......................22
jrefrmEdkifiH\ opfukefoG,frI\ t"duvkyfudkifaqmif½Gufaeolrsm; ......................23
&efukefrSwqifhwifydkYaeaom EdkifiHwumopfukefonfrsm;................. ........24
e,fpyfjzwfausmf opfukefonfrsm;....................................... ........25
jynfwGif;wGif rsm;pGmvTrf;rdk;vQuf&Sdaom vkyfief;tzGJUrsm; (“c½dkeDukrÜPDrsm;”).......27
jrefrmEdkifiHopfvkyfief;½Sifrsm;toif; .............................................28
ed*Hk; - FLEGT ESifh EUTR wdkYtay: tusdK;oufa&mufrIrsm; ..............................29
udk;um;usrf;rsm; .......................................................................31
i
7
twdkaumufpm&if;
AAC Annual Allowable Cut (ESpfpOfxkwfvkyfrI vsmxm;csuf)
CoC Chain of Custody (tqifhqifhxdef;odrf;apmifha½SmufrI)
CFI Community Forest Instructions (a'ocHjynfoltpktzGJUydkif opfawma&;&m
ñTefMum;csufrsm;)
EC European Commission (Oa&myaumfr½Sif)
EFI European Forestry Institute (Oa&myopfawma&;&mtzGJUtpnf;)
EUTR European Union Timber Regulation (Oa&myor*¾opfxkwfvkyfa&;Oya')
FLEGT Forest Law Enforcement, Governance and Trade (opfawmOya'Muyfrwfjcif;?
tkyfcsKyfrIESifhukefoG,frI)
ITTO International Tropical Timber Organization (tjynfjynfqdkif&m tylydkif;opfawm
umuG,fa&;tzGJU)
MOAI Ministry of Agriculture and Irrigation (v,f,mpdkufysdK;a&;ESifhqnfajrmif;0efBuD;Xme)
MOECAF Ministry of Environmental Conservation and Forestry (ywf0ef;usifxdef;odrf;a&;ESifh
opfawma&;&m0efBuD;Xme )
MSS Myanmar Selection System (jrefrmha½G;cs,frIpepf)
MTE Myanmar Timber Enterprise (jrefrmhopfvkyfief;)
MTMA Myanmar Timber Merchants’ Association (jrefrmEdkifiHopfvkyfief;½Sifrsm;toif;)
UMFCCI Union of Myanmar Federation of Chamber of Commerce and Industry (jynfaxmifpk
jrefrmEdkifiH ukefonfrsm;ESifh pufrIvkyfief;½Sifrsm;toif;)
VLO Verification of Legal Origin (w&m;0ifrlvZmpfjrpf twnfjyKjcif;)
VPA Voluntary Partnership Agreement (oabmtavsmuf vkyfazmfudkifbuf
oabmwlnDcsufrsm;)
8
tusOf;csKyf
jrefrmEdkifiH\opfudk a,bk,stm;jzifh Zmpfjrpf (5) rsdK;xHrSvmonf[k trsdK;tpm;cGJjcm;owfrSwfEdkifNyD; ¤if;
wdkYwpfckcsif;twGuf udk,fydkifyx0Dtaetxm;ESifh vkyfudkifaqmif½Gufaeolrsm; (actors) &Sdonf/ w&m;0ifrI?
a&½Snf wnfwHhcdkifNrJrIESifh a'ocHwdkY\ajroHk;ydkifcGifhwdkYESifhywfoufNyD; ¤if;trsdK;tpm; (5) cktm; wpfck
csif;taotcsm tm½Hkpdkufoifhonf/ ,cktcsdeftxd jrefrmhopfZmpfjrpf ½SmazGjcif;ESifhywfoufNyD;
aqG;aEG;rItrsm;pk? txl;ojzifh urÇmausmf jrefrmhuRef;opfESifh ywfoufvQif vrf;aMumif;rsm;xJrS
wpfckudkom tm½Hkpdkufavh&SdNyD; ¤if;rSm tv,fydkif;ajrjyefYa'orsm;wGif&Sdaom tpdk;&upDrHtkyfcsKyfonfh
uRef;opfawmrsm;yif jzpfonf/ jrefrmEdkifiH\ vwfwavm topf zGJUpnf;wnfaxmifxm;onfh ywf0ef;
usifxdef;odrf;a&;ESifh opfawma&;&m 0efBuD;Xme (MOECAF) ESifh jrefrmhopfvkyfief;½Sifrsm;toif; (MTMA)
wdkYonf taemufwdkif;tpkd;&rsm;ESifh opfwifoGif;onfh ukrÜPDrsm;xHodkYcsOf;uyfNyD; opfonf vuf&Sd
tajctaewGif odkYr[kwf jyKjyifrItenf;i,f jyKvkyfNyD;vQif w&m;0ifopftjzpf owfrSwfNyD; aemufcH wGif
auseyfavmufonfhpepfrsm; &Sdonfqdkwmudk wifjy vQuf&Sdonf/
,cktpD&ifcHpmu azmfjyonfrSm ,ckvwfwavm qGJac:aeonfh wdusrIr&Sdaom yHk&dyftm;,SOfí jrefrm
EdkifiH\opfukefoG,frIonf rsm;pGmydkrdk½IyfaxG;onfqdkwmyifjzpfonf/ opfZmpfjrpf (5) rsdK;pvHk;ESifh ¤if;wdkYudk
vkyfudkifaqmif½Gufaeolrsm;\ a½GUvsm;vIyf½Sm;yHkwdkY\ w&m;0ifrI? a&½SnfwnfwHhcdkifNrJrIESifh usifh0wfwdkYtm;
ydkrdkem;vnf&efvdktyfNyD; taMumif;rSm opftm; yHkrSeftm;jzifh jzpfEdkifonfhZmpfjrpfrsdK;pHkrS a&maxG;íwifydkYae
jcif;aMumifhjzpfonf/ wifydkYrIpnf;urf;rsm;ESifhudkufnDjcif;tm; tmrcHcsufvdkvm;onfh taemufwdkif;EdkifiHrsm;?
zGHUNzdK;a&;at*sifpDrsm;ESifh EdkifiHwum0,f,lolrsm;ESifh rl0g'rsm;tm; 0,f,laeonfh a&mif;csolrsm;onf ¤if;
½IyfaxG;rIrsm;tm; ydkrdkem;vnf&ef vdktyfonf/
,cktpD&ifcHpmonf opf\yx0Dqdkif&m ZmpfjrpfudkazmfjyNyD; EdkifiHtwGif; opf\ydkYaqmifvIyf½Sm;rIESifh e,f
pyfjzwfausmfrI? opfxkwfvkyfjcif;wGif ywfoufonfh vkyfudkifaqmif½Gufaeolrsm;? vkyfief;pOfESifhukefoG,frI
ESifh jrefrmhopf w&m;0ifrItm; tqHk;tjzwfay;onfh EdkifiHa&; tcsuftcsmrsm;? a&½SnfwnfwHhcdkifNrJrIESifh
usifh0wfESifhtnDZmpfjrpf&SmazGjcif;rsm;tm; azmfjyonf/ jrefrmEdkifiHtwGif; opfukefoG,frI\ EdkifiHa&;qdkif&m
pD;yGm;a&;tm; aemufaMumif;vdkufonfh þtpD&ifcHpm\ NcHKiHkawGU½Sdcsufrsm;rSm atmufygtwdkif; jzpfonf –
1/ opfxkwfvkyfjcif;\ rlvZmpfjrpf – EdkifiHwGif tvm;tvm&Sdonfh opfZmpfjrpf (5) rsdK;&SdNyD; wpfckcsif;
wGif w&m;0ifrI? a&½SnfwnfwHhckdifNrJrI? ajroHk;ydkifcGifhpepfrsm;ESifh usifh0wffESifhtnD ½SmazGjcif; wdkYESifh
ywfoufonfh udk,fydkiftqifhrsm;&Sdonf/
(u) EdkifiHawmfu pDrHtkyfcsKyfonfh (jrefrmhopfvkyfief; odkYr[kwf MTE) opfawmrsm;? trsm;pk
rSm uRef;opfrsm;jzpfonf/
(c) obm0opfawmrsm;twGif; opfckwfvSJjcif;vdkufavsmay;rItrsm;pkrSm wdkif;&if;om;y#dyu©
e,fajrrsm;wGif jzpfonf/
(*) obm0opfawmrsm;wGif toGifajymif;oHk;pGJonfhajrrsm; jyKvkyfjcif;onf rsm;aomtm;jzihf
pdkufysdK;a&;vkyfief;rsm;twGuf vdkufavsmjcif;rsm;rS jzpfay:vmjcif;jzpfNyD;? trsm;pkrSm
(odkYaomf tNrJr[kwf) wdkif;&if;om;e,fajrrsm;wGifjzpfNyD; ¤if;tm; toGifajymif; oHk;pGJonfh
opf (conversion timber ) [kvnf; ac:a0: onf/
(C) EdkifiHa&;ESifhpD;yGm;a&; tcsufrsdK;pHkaMumifh tvGefuefYowfxm;onfh opfyifpdkufysdK;jcif;/
(i) pD;yGm;jzpfopfxkwfvkyfjcif;tm; vkyfydkifcGifhr&Sdonfh a'ocHjynfoltpktzGJUydkifopfawmrsm;/
9
2/ obm0opfawm{&d,mrsm; – EdkifiHawmfu pDrHtkyfcsKyfonfhopfawmrsm;ESifh tenf;tusOf;tm;jzifh
opfyifpdkufcif;rsm;xHrSom opfrsm;½SmazGxkwfvkyfonf[k tpdk;&u w&m;0ifajymMum;aomfvnf;
jrefrmEdkifiH\ opfwifydkYrI\ &mckdifEIef;trsm;tjym;rSm toGifajymif; oHk;pGJonfhajr (land
conversion) ESifh opfckwfvSJjcif;vdkufavsmay;rIrsm;rS wqifhobm0opfawmrsm;rS ,lEdkifajc
tvGefrsm;jym;onf/ obm0opfawme,fy,ftopfrsm; avsmhyg;vmonfESifhtrQ tdE´d,EdkifiH
ta½SUajrmufbufESifh ucsifjynfe,fMum;&Sd ppfudkif;wdkif;a'oBuD;\ ajrmufydkif;ESifh ucsifjynfe,f
awmifydkif;a'otcsdKUonf tpdk;&xdef;csKyfxm;onfh e,fajrrsm;twGif; taemufqHk; opfckwfvSJ
onfh e,fy,ftopfrsm; jzpfvmonf/ obm0opfawmtrsm;pkrSm vuf½SdppfNyD;umv y#dyu©
e,fajrrsm;twGif;&Sd wdkif;&if;om;xdpyfe,fajrrsm;wGifjzpfNyD;? txl;ojzifh xdkif;e,fpyf (u&ifjynf
e,fESifh weoFm&Dwdkif;a'oBuD;) ESifh w½kwfe,fpyf (ucsifjynfe,f) wdkYwGifjzpfonf/ xdpyfe,fajr
rsm;wGifvIyf½Sm;aeonfh EdkifiHwGif;&Sd jynfe,frJh vuf eufudkiftkyfpkrsm;onf vuf½Sdtpdk;&ESifh
typftcwf&yfpJa&;oabmwlnDcsuftopfrsm; vufrSwfa&;xdk;NyD;onfESihftrQ y#dyu©rsm;\
trsdK;tpm;ESifh twdkif;twmwdkYonfvnf; tajymif;tvJ&SdEdkifonf/ odkYaomf xdktypftcwf
&yfpJa&; oabmwlnDcsufrsm;onf ,m,DoabmomaqmifNyD; ,ck tcsdeftxd EdkifiHa&;aqG;aEG;rI
tenf;i,frQom&Sdao;NyD; ppfNyD;umvtcsdKUae&mrsm;wGif ajry#dyu© vIdif;vHk;topfrsm;ESifh jrefrm
ppfwyf\yg0ifrI jrifhrm;vmjcif;wdkYonf a'ocHrsm;twGuf ylaqG;rIrsm; xyfrHjzpfay:aponf/
3/ opfrsm;a&maESmjcif; – &efukefrSwifydkYrnfh opfpkpnf;rItwGif;odkY ZmpfjrpfrsdK;pHkrSopfrsm;onf a&m
aESmNyD; 0ifvQuf&Sdonf/ tpdk;&onf wifydkY&ef&nf½G,fxm;onfh pD;yGm;jzpfopfrsm;\jcm;em;onfh
Zmpfjrpfrsm;tm; cGJjcm;owfrSwfjcif;r&Sdyg (obm0? pdkufcif;? pDrHtkyfcsKyfrIatmuf½Sd opfawmrsm;)/
¤if;onf Oa&myESifhawmiftar&du½Sd w&m;0ifopfaps;uGufrsm;twGif;odkY jrefrmEdkifiHrSopfrsm;
wifydkYEdkif&eftwGuf t"duusonfh twm;tqD;wpfcktaeESifh &SdaeNyD; udkifwG,faqmif½Guf&ef
vdktyfonf/
4/ vkyfudkifaqmif½Gufaeolrsm; - opfukefoG,fa&;pD;qif;rI wpfckcsif;pDwGif oD;jcm;vkyfudkifaqmif
½Gufaeolrsm;&SdNyD; ¤if;wkdYwpfOD;csif;pDwGif udk,fydkifEdkifiHa&;tcsdwftqufrsm;ESifh aiGaMu;axmufyHhrI
rsm; &Sdonf/
(u) jrefrmEdkifiHopfvkyfief;½Sifrsm;toif; (MTMA)? EdkifiHawmftpdk;&u ausmaxmufaemufcHjyK
onfh yk*¾vdupD;yGm;a&;tzGJUtpnf;/
(c) BuD;rm;NyD;vTrf;rdk;rI&Sdonfh jynfwGif;vkyfief;&Sifrsm;tkyfpk (Oyrm – “c½dkeDukrÜPDrsm;”)/
(*) &efukefrSwqifhwifydkYaeaom EdkifiHwumopfukefonfrsm;? txl;ojzifh tm½SaiGaMu;vnf
ywfrItay: tajccHolrsm;/
(C) jrefrm? w½kwfEdkifiHESifh xdkif;EdkifiHrS e,fpyfjzwfausmfopfukefonfrsm;/
(i) &efukefwGiftajcpdkufonfh jynfwGif;opfukefonfrsm;? vkyfief;vnfywfapolrsm;/
5/ w&m;0ifrIESifhwifydkYonfhae&m – ywf0ef;usifxdef;odrf;a&;ESifhopfawma&;&m0efBuD;Xme (MOECAF)
atmuf&Sd jrefrmhopfvkyfief; (MTE) \ wHqdyfygvQif opftm;vHk;onf w&m;0iftjzpfowfrSwfNyD;
&efukefqdyfurf;rsm;rSwqifh wifydkYonf/ vwfwavmESpfrsm;wGif jrefrmtpdk;&onf opfrsm;tm;
&efukefqdyfurf;rsm;rSom wifydkYjcif;udk tmrcHEdkif&ef odomonfhBudK;yrf;rIrsm; jyKvkyfvQuf&SdNyD; ¤if;
onf opfrS&&Sdonfh0ifaiGrsm;? EdkifiHESifhroufqdkifonfh xdpyfe,fajrrsm;&Sd wdkif;&if;om;vufeuf
udkiftkyfpkrsm;xHrS vrf;vTJ&ef&nf½G,fonfhrl0g'jzifh jyKvkyfjcif;jzpfonf/ þenf;vrf;jzifh opfrS&&Sd
10
onfh0ifaiGrsm; tpdk;&xHa&muf&Sdvmaomfvnf; opfrsm;onf w½kwfEdkifiHESifhxdkif;EdkifiHe,fpyfrsm;rS
wqifh qufvufcdk;xkwfvQuf&SdNyD;? txl;ojzifh wdkif;&if;om;a'orsm;&Sd obm0opfawmrsm;t
wGif;rS opfckwfvSJjcif;vdkufavsmrIrsm;rSjzpfum ¤if;onf jrefrmEdkifiH\Oya'wGifomrubJ e,fpyf
jzwfausmfNyD;wifoGif;aeonfh EdkifiHrsm;jzpfaom xdkif;EdkifiH1ESihfw½kwfEdkifiH
2wdkY\ Oya'rsm;wGifvnf;
w&m;0ifrIr&Sdum xdkEdkifiHrsm;onf jrefrmESifhukef;vrf;rS opfukefoG,frIESifhywfoufNyD; aMujimcsuf
rsm; xkwfjyefcJhonf/ jrefrmEdkifiH\xdpyfe,fajrrsm;&Sd tpdk;&r[kwfonfh vufeufudkiftzGJUtpnf;
tcsdKUonfvnf; ¤if;wkdYMoZmtmPm&Sdonfhe,fajrrsm;wGif opfxkwfvkyfjcif;tm; wm;jrpfxm;aomf
vnf; vufawGUwGif tvGefvdkufemcJonf/ xdktm;enf;csufrsm;onf jrefrmEdkifiH\tqifhjrifht&m½Sd
BuD;rsm; ukef;vrf;rSopfwifydkYrItm; w&m;0if>cif;csufrsm;jyKvkyfjcif;udk tcGifhtcgay;ovdkvnf; jzpf
aeonf/
6/ w&m;0ifrIESifha&½SnfwnfwHhcdkifNrJrI – jrefrmEdkifiH\ opfawmxGufypönf;rsm; w&m;0ifrIonf ywf
0ef;usif\a&½SnfwnfwHhcdkifNrJrIESifh tusdK;oufa&mufrIwdkYESifh qufEG,frIr&Sdyg/ a&½SnfwnfwhHcdkifNrJ
rI tvm;tvmtjrifhqHk;&Sdonfh a'ocHjynfoltpktzGJUydkifopfawmrsm;onf opfrsm;tm;w&m;0if
wifydkYEdkifcGifhr&Sdao;um opfyifpdkufcif;rsm;rS tvGefenf;yg;onfhopfyrmPom aps;uGuftwGif;odkY
0ifa&mufvQuf&Sdonf/ opfyrmPtrsm;qHk;\ZmpfjrpfrSm a&½SnfwnfwHhcdkifNrJrItenf;qHk;&Sdonfh
opfawm"avhrsm;rS &&Sdjcif;jzpfonf/ ¤if;tcsufonf aumif;rGefonfh opfawmpDrHtkyfcsKyfrIESifh
opfpnf;rsOf;Oya'rsm; azmfxkwf&eftwGuf w&m;0ifrIwpfckwnf;udkom toHk;csjcif;ESifhywfoufNyD;
av;eufonfh pdk;&drfrIrsm;ay:aygufaponf/
7/ ajroHk;ydkifcGifhrsm; – ,cktpD&ifcHpmwGif avhvmoHk;oyfxm;aom opfawmtrsdK;tpm; (5) rsdK;xJrS
(4) rsdK; (opfyifpdkufcif;rsm;? EdkifiHawmfupDrHtkyfcsKyfonfh opfawmrsm;? opfckwfvSJjcif;vdkufavsm
rIrsm;ESifh pdkufysdK;a&;-opfawmtoGifajymif;oHk;pGJrIrsm;) tm; a'ocHvlYtzGJUtpnf;rsm;onf jrefrm
EdkifiH\ trsdK;om;Oya'rsm;ESifhrl0g'rsm;t& ajroHk;ydkifcGifhr&Sdyg/ opfawmajrrsm;? txl;ojzifh opf
ckwfvSJcGifh vdkufavsmxm;onfh ajrtrsm;pkrSm e*dktpOftvmt& ydkifqdkifxm;onfhajrrsm;ESifh a'o
cH tzGJUtpnf;rsm;atmuf&Sdajrrsm;wGif owfrSwfavh&Sdonf/ jrefrmEdkifiH\ toGiful;ajymif;aeonfh
tpdk;& vwfwavm&ifqkdifae&onfh t"dutcsufrsm;xJwGif ajry#dyu©onf wpfckjzpfNyD; ¤if;
taMumif;t&monf a½SUvmrnfh Forest Trends tpD&ifcHpmrsm;xJwGif taMumif;t&mwpfcktae
ESifh yg0ifrnfjzpfonf/
EdkifiH\aysmufuG,fvQuf&Sdaeonfh opfawmrsm;wGif opfckwfvSJcGifh vdkufavsmrIrsm;tm; ppfwyfESifhtpdk;&u
jrefrmc½dkeDukrÜPDrsm;xH ay;aeonfqdkonfudk xkwfjyefxm;onfrSm MumjrifhaeNyDjzpfonf/ odkYaomf vuf&Sd
toGiful;ajymif;umvtwGif;wGif EdkifiHawmfupDrHtkyfcsKyfonfh jrefrmhopfvkyfief; (MTE) ydkif uRef;opf
awmrsm;xH tm½Hktrsm;pkrSm r[mAsL[majrmufpGmjzifha&muf&SdaeNyD; taMumif;rSm jrefrmhopfwifydkYrIonf
aumif;rGefonfh w&m;0iftajctae&Sdonfudk taemufwdkif;wifoGif;olrsm;tm; ajzmif;jz&efjzpfonf/ opf
1opfwifoGif;rIESifh jynfwGif;o,f,lydkYaqmifrIwdkYESifhywfoufonfh vuf&Sdxdkif;EdkifiH\pnf;rsOf;Oya'rsm;t& jrefrmEdkifiHrSopfrSm xdkif;EdkifiHtwGif;odkY w&m;0ifwifoGif;
&ef ppfrSefonfh jrefrmtpdk;&\cGifhjyKcsufrsm;jzifh &efukefrSwqifha&aMumif;rS wifydkY&rnfjzpfonf/ xdkif;tpdk;&onf jrefrmhopfvHk;rsm;tm; ESpfEdkifiHMum; e,fpyfrSjzwf ausmfwifydkY&ef txl;>cif;csufrsm;ay;Edkifaomfvnf; vGefcJhaom 10 ESpfumvwGif þuJhodkYjyKvkyfjcif; tvGefenf;yg;onf/ opftacsmxnfrsm;? txl;ojzifh uRef;y&d abm*rsm;tm; jrefrmEdkifiHwGif;rS&&SdNyD; tacsmxnfjyKvkyfxm;aMumif;twnfjyKonfh ppfrSefaompm½Gufpmwrf;rsm;jzifh xdkif;EdkifiHe,fpyftm;jzwfausmfNyD; wifydkYEdkif onf/ odkYaomf ydkenf;onfhyrmP&Sdonfh tacsmxnfrjyKvkyf&ao;aomopfvHk;rsm;onf xdkif;tpdk;&\cGifhjyKcsufrygbJ e,fpyftm;ukef;vrf;rSjzwfausmfvQuf&Sdonf
(Woods, K. ESifh K. Canby ? 2011)/ 2
“jrefrmESifh,leefjynfe,ftMum; opfrsm;ESifhwGif;xGufypönf;rsm; pDrHtkyfcsKyf&efjyKvkyfonfh Mum;jzwfaqmif½GufrIrsm;”/ ,leefjynfe,f\ jynfolYtpdk;&u arv 11?
2006 ckESpfwGif xkwfjyefonf/ rl0g'udk;um;csufeHygwf – rl0g'½Hk;? ,leef «2006» 91/ Xinhua 2006 wGifvnf; MunfhEdkifonf/
11
ukefoG,fa&;pepfrsm; jrefrmEdkifiHwGifazmfxkwfvQuf&Sdaom ,ckuJhodkY tvGefta&;BuD;onfhumvwGif opf
ZmpfjrpftrsdK;rsdK;? vkyfudkifaqmif½Gufaeolrsm;? wdkif;jynf\ opfukefoG,frIESifhywfoufaeaom yx0Dtae
txm;rsm;ESifhEdkifiHa&;wdkYtm; azmfxkwf&efvdkNyD; tpdk;&ucGifhjyKxm;onfh opfpD;qif;rIwpfckwnf;om tm½Hk
pdkufjcif;ESifh ½dk;½Sif;onfh w&m;0ifrI csOf;uyfyHkwdkYtay:vnf; pdwfylyefp&mrsm;jzpfay:aponf/ EdkifiHa&;qdkif
&mpD;yGm;a&;enf;jzifh csOf;uyfyHkrSmvnf; w&m;0ifrIwpfckwnf;jzifhom t"dyÜm,fzGifhonfh usOf;ajrmif;aom
opfukefoG,fa&;tm; ausmfvGefí EdkifiHa&;? a&½SnfwnfwHhcdkifNrJrI? a'ocHrsm;\tcGifhta&;rsm;ESifh usifh0wf
ESifhtnD Zmpfjrpfudk ½SmazGjcif;tp&Sdaom ydkrdkus,fjyefYonfhtcsuftvufrsm; yg0ifonf/ jrefrmEdkifiH opf
ukefoG,frI\ EdkifiHa&;qdkif&mpD;yGm;a&;ESifh EdkifiHwumaps;uGuf\ twnfjyKEdkifonfh w&m;0ifESifh odkYr [kwf
a&½SnfwnfwHhckdifNrJrnfh opfawmxGufypönf;rsm;taMumif;tm; awmif;qdkrIwkdYudk ydkrdkus,fjyefYpGmod&Sdjcif;
onf ydkrdkBuD;rm;onfh yGifhvif;jrifomrI? wm0efcHrIESifhaumif;aomajrqdkif&m tkyfcsKyfrIwdkYtm;jr§ifhwifNyD;
opfawmu@udk jyefvnfjyifqifjcif;wGif taxmuftulay;rnfjzpfonf/
opfwifydkYrIrsm;
w&m;0ifopfukefoG,frI
vufcH&&SdonfhEdkifiHrsm;rS w&m;0ifopfpm&if;tif;rsm;t& ,cktcsdefwGif tdE´d,EdkifiHonf yrmPESifhta&
twGuftm;jzifh (yHk 1 tm;Munfh&ef) jrefrmEdkifiH\opftwGuf tBuD;qHk;aps;uGufjzpfonf/ tjynfjynfqdkif
&m tylydkif;opfawm umuG,fa&;tzGJU (ITTO) \ vpOfowif;tcsuftvuf0efaqmifrIrsm; (MIS) u tpD
&ifcHonfrSm jrefrmEdkifiHrS ork'&mrSwqifhwifydkYonfh uRef;opfESifhopfrmtm;vHk;\ 80% onf tdE´d,EdkifiH
odkY oGm;onf/ w&m;0ifpm&if;tif;rsm;t& ,cktcsdefwGif xdkif;EdkifiHESifh txl;ojzihf w½kwfEdkifiHxHodkY jrefrm
EdkifiHrSopfrsm; a&aMumif;rSwifydkYjcif;onf usqif;vQuf&Sdonf/ odkYaomf ¤if;onf jrefrmEdkifiH\ w½kwfEdkifiH?
xdkif;EdkifiHESifh tdEd,EdkifiHwdkYESifhxdpyfe,fajrrsm;&Sd w&m;r0ife,fpyfjzwfausmfukefoG,frItm; xnfhrwGufxm;
yg/
yHk 1/ EdkifiHtvdkuf jrefrmhopfawmxGufypönf;rsm; wifydkYrI? 2000-2012 (tar&duefa':vm bDvD,Haygif;)
Zmpfjrpf – Oa&myopfawma&;&mtzGJUtpnf;? James Hewitt \pkaqmif;rI? 2013/3
3 tjcm;[kazmfjyrxm;vQif ukefoG,frIqdkif&mpm&if;tm;vHk;onf James Hewitt u Oa&myopfawma&;&mtzGJUtpnf; (EFI) twGuf pkaqmif;ay;xm;jcif;jzpfonf/
jrefrmtpdk;&onf tjyeftvSefukefoG,frIqdkif&mpm&if;rsm;tm; xkwfjyefjcif;r&Sdyg/ xdkYaMumifh jrefrmEdkifiH\wifydkYrIrsm;tm; tuJjzwf&ef wifoGif;onfhEdkifiHrsm;\ pm&if; tif;rsm;udkom toHk;jyKonf/ udk;um;onfh ukefoG,frIqdkif&mpm&if;tif;rsm;xJwGif yg0ifonfrSm – w½kwfjynfolYor®wEdkifiHrS taumifcGeftaxGaxGtkyfcsKyfa&;?
12
w&m;0ifukefoG,frItcsuftvufrsm;wGif rav;½Sm;EdkifiHxHodkY jrefrmhopfwifydkYrI ta&;ygavmufatmif
rawGU&aomfvnf; jrefrmESifhxdkif;ukefonfrsm;tjyif tjcm;t&m½Sda[mif;rsm;ESifhjyKvkyfonfh awGUqHkar;jref;
yGJrsm;t& jrefrmhopfukefoG,frItwGuf rav;½Sm;onf t"duusonfhr@dKiftjzpf yg0ifaeonf/4 jrefrmEdkif
iH\ obm0opfyrmPtrsm;tjym;? txl;ojzifh uRef;onf rav;½Sm;EdkifiHrSxdkif;EdkifiHxHESifh tjcm;EdkifiHrsm;
xHyg jzpfEdkifajc&Sdum xdkopfrsm;tm;vnf; rav;½Sm;EdkifiHxHrSxGufonf[kyif wHqdyfjyefvnfjyifqifNyD; wyf
qifxm;EdkifzG,f&Sdonf/
,ciftcsdefujyKvkyfcJhonfh EU ESifh US opfydwfqdkYta&;,lrIrsm;\ oufa&mufrIrsm;tm; a&mifjyef[yfum
tar&duefjynfaxmifpk (US) ESifh Oa&myor*¾ (EU) wdkYonf jrefrmEdkifiH\ opfawmxGufypönf;rsm;twGuf
ta&;ygonfh wdkuf½dkufwifoGif;olrsm; r[kwfyg/ odkYaomf jzpfEdkifajctvGefrsm;onfrSm jrefrmopfrsm;tm;
w½kwfEdkifiH? rav;½Sm;EdkifiH? xkdif;EdkifiHESifh AD,uferfEdkifiHwdkYwGif tacsmxnfjyKvkyfNyD; US ESifh EU aps;uGufrsm;
xHodkY jyefvnfwifydkYaeonfyifjzpfonf/ odkYaomf ¤if;tcsuftvuftm; pepfwusajc&mcH&ef cufcJonf/
US ESifh EU wdkYonf 2012 ckESpfwGif jrefrmEdkifiHtay:csrSwfxm;aom ydwfqdkYta&;rIrsm;tm; ,m,D½kwfodrf;
NyD;aemuf opfukefoG,frIpD;qif;jcif;onf ¤if;aps;uGufrsm;wGif ,SOfíajymif;vJrIrsm; jzpfay:vmrnf[k
arQmfvifh&onf/ odkYaomf xkdaps;uGuftcGifhtvrf;opfrsm;tay: jrefrmtpdk;&? opfukefonfrsm;ESifh aps;
uGufu rnfuJhodkYwkefYjyefrnfqdkonfudk ajym&efapmao;onf/ tar&duefjynfaxmifpk? Oa&myaumfr½Sif
(EC) ESifh Mopaw;vsEdkifiHwkdYtm;vHk;onf ¤if;wkdY\aps;uGuftwGif;odkY 0ifNyD; opfrsm;\w&m;0ifrIudk jyo&ef
vdktyfonfh pnf;rsOf;Oya'opfrsm; &SdMuonf/ jrefrmEdkifiH&Sd opfawmESifhywfoufonfh tzGJUtpnf;rsm;t
wGif;wGif Oa&myaumfr½Sif (EC) ESifh Oa&myopfawma&;&mtzGJUtpnf; (EFI) wdkY\tm;xkwfrIaMumifh 2013
ckESpf Oa&myor*¾opfxkwfvkyfa&;Oya' (EUTR) topfESifhtnD jrefrmhopfonf vdkufemEdkifaMumif; jyo
&efESifh tvm;tvm&Sdonfh opfawmOya'Muyfrwfjcif;? tkyfcsKyfrIESifhukefoG,frIqdkif&m oabmtavsmuf
vkyfazmfudkifbuf oabmwlnDcsufrsm; (FLEGT VPA) wdkYESifhywfoufNyD; EC ESifhjrefrmtMum; aqG;aEG;rIrsm;jyK
vkyf&ef tm½HkpdkufvQuf&Sdonf/ tqifhjrifh jrefrmopfawmt&m½Sdrsm;ESifh opfukefonfrsm;xJwGif jrefrmhopf
rsm; EU aps;uGuftwGif;odkY w&m;0if 0ifEdkif&efvdktyfonfh BudK;yrf;rIrsm;tm;oHk;oyf&ef vdkvm;rItrsm;tjym;
&Sdonf/
vuf½SdtcsdefwGif opfvHk;rsm;? txl;ojzifh uRef;opfESifh tenf;tm;jzifh jzwfxm;onfhopfrsm;onf opf
awmxGufypönf;wifydkYrI\ t"duopfrsm;jzpfonf/ opfawmxGufypönf;rsm;wifydkYrIESifh opfvHk;wifydkYrIrsm;
onf yrmPtm;jzifh 2005 ckESpfwGif xdyfqHk;txda&mufcJhNyD; 2007 ckESpfwGif wifydkYrItm;vHk;\wefzdk;rSm
2005 ckESpfxufrsm;pGmydkrsm;NyD; taMumif;rSm tpdk;&onf jrefrmhopf? txl;ojzifh uRef;opfwdkY\aps;EIef;rsm;
tm; jr§ifhwifcJhjcif;aMumifhjzpfonf/5 wefzdk;xyfwdk;xm;onfh opfawmxGufypönf; tenf;i,fomwifydkYcJhNyD;
¤if;onf vkyfief;tm;rSefuefpGmvkyfEdkif&ef tajctaer&SdonfhtwGuf (vQyfppfyHkrSefr&&Sdjcif;? vdktyfonfh
ygrpfrsm;&&Sd&efcufcJjcif; tp&SdonfwkdY) jynfwGif; opftacsmxnfjyKvkyfjcif; vkyfief;usqif;vmjcif;udk
a&mifjyef[yfNyD; ¤if;ESifh,SOfvQif opfvHk;tMurf;rsm; wifydkYa&mif;csjcif;\ tjrwfydkrdk&&Sdjcif; wdkYaMumifh
Eurostat (EU tzGJU0ifEdkifiHrsm;\ wifoGif;rIrsm;twGuf)? *syeftaumufcGef (*syefEdkifiHtwGuf)? udk&D;,m;taumufcGef 0efaqmifrI (awmifudk&D;,m;twGuf)?
Tradeline Philippines (zdvpfydkifEdkifiHtwGuf)? Directorate General of Customs (wdkif0rfEdkifiHtwGuf)? Customs Department of the Kingdom of
Thailand (xdkif;EdkifiHtwGuf)? United States International Trade Commission Dataweb (USA twGuf) ESifh UN Comtrade wdkYjzpfonf/ AD,uferfEdkifiH onf wifoGif;onfh,lepfrsm;ESifh wifydkYrIwefzdk;rSvGJí tjyeftvSefukefoG,frIESifhywfoufNyD; rxkwfjyefzdkY qHk;jzwfxm;onf/ xkdYaMumifh yrmPESifhtav;csdefwdkYtm; cefY rSef;íom &rnfjzpfonf/ vmtdkEdkifiHurl ukefoG,frIqdkif&mpm&if;rsm;tm; rxkwfjyef&efqHk;jzwfxm;onf/ ¤if;\jrefrmESifhjyKvkyfonfh opftajccHaomukefypönf;rsm; ukefoG,frIonf oknyifjzpfrnf/ xdkESpfrsm;twGif; (Oyrm – b*Fvm;a'h½Sf? 2008-2012 ESifh AD,uferf? 2012)EdkifiHtcsdKUuwifoGif;onfh tcsuftvufrsm; udk ,cktcsdeftxd xkwfjyefjcif;r&Sdao;yg/ 4 Woods, K ESifh K. Canby ? 2011/
5 Woods, K. ESifh K. Canby? 2011/
13
jzpfonf/ pwifNyD;opfvHk;wifydkYrItm; {NyDv 2014 ckESpf6 wGif pwifNyD;wm;jrpfawmhrnfESifhtnD trsm;u
awG;awmaeonfrSm tajccHusonfhopfvHk;rsm; tacsmxnfjyKvkyfjcif;tqifhrSmyif awmif;qdkrI rsm;tm;
wkefYjyefjznfh qnf;ay;Edkifajc&Sdrnfvm; qdkwmudkyifjzpfonf/
yHk 2/ jrefrmhopfawmxGufypönf;rsm; wifydkYrIyrmP (ukArDwm RWE rDvD,Haygif;)
Zmpfjrpf – Oa&myopfawma&;&mtzGJUtpnf;? James Hewitt \pkaqmif;rI? 2013 (Footnote 3 tm;Munfh&ef)/
wifydkYrItcsuftvufrsm;ESifh wifydkYrIrsm;\w&m;0ifrI
1990 ckESpfrsm;wGif xdkif;EdkifiH\ “ppfajrjyifrsm;tm; aps;uGufae&mrsm;tjzpf ajymif;vJjcif;” NyD;aemuf
jrefrm-xdkif;e,fpyf (trsm;qHk;rSm u&ifjynfe,fwGif&Sdonf) onf xdkif;vkyfief;rsm;yg0ifonfh w&m;r0if
opfxkwfvkyfrIESifh e,fpyfjzwfausmfukefoG,frIwdkY\ tjzpftrsm;qHk;ae&m jzpfvmonf/ 1990 ckESpfrsm;
aESmif;ydkif;rSpNyD; 2000 ckESpfrsm;tv,fydkif;txd t"du ucsifvufeufudkiftzGJUtpnf;ESihf typftcwf&yf
pJa&;jyKvkyfNyD;aemuf EdkifiHawmfryg0ifonfh opfckwfvSJjcif;ESifh e,fpyfjzwfausmfukefoG,frIwdkYonf ucsif
jynfe,f&Sd jrefrm-w½kwfe,fpyfodkY a½TUajymif;oGm;onf/7 2000 ckESpfrsm;tv,fydkif;rSpí opfxkwfvkyfjcif;
onf ppfwyf-tpdk;&\vrf;aMumif;rsm;ESifh vdkvm;onfhyk*¾vdupD;yGm;a&;orm;rsm; (jrefrmrsm;u “c½dkeD
ukrÜPDrsm;” tjzpfodxm;aom) xHodkY ydkrdka&muf&SdoGm;NyD; xdkrSwqifh &efukefqdyfurf;rsm;rS w&m;0ifoabFm
rsm;jzifh wifydkYonf/8
ywf0ef;usifxdef;odrf;a&;ESifh opfawma&;&m0efBuD;Xme (MOECAF) atmuf&Sd EdkifiHawmfydkifjzpfonfh jrefrmh
opfvkyfief; (MTE) trSwfwHqdyfygonfh opftm;vHk;tm; w&m;0iftjzpfowfrSwfNyD; &efukefqdyfurf;rsm;rS
wifydkYonf/ opfukefoG,fpD;qif;rItm; &efukefrSoGm;&ef tpdk;&\vdktyfcsufonf opfrS&&Sdaom0ifaiGrsm;?
EdkifiHawmfESifhrywfoufonfh vufeufudkiftzGJUtpnf;rsm;tajcjyKNyD; EdkifiHawmfuxdef;uGyfrI tenf;i,fom
odkYr[kwf vHk;0r&Sdonfh xdpyfe,fa'orsm;xHodkY ra&muf&Sd &efjzpfonf/ xdkYaMumifh &efukefrSwqifhwifydkY
6 Eleven News? 2012/ opfawmt&m½Sdrsm;ESifhawGUqHkar;jref;yGJ jyKvkyfjcif;? &efukefESifhaejynfawmf? atmufwkdbm 2012 ESifh Zlvdkif 2013/
7 Global Witness? 2005/ Woods?2011/
8 Milieu Defensie? 2009/
14
onfh opfyrmPydkrdkrsm;jym;vmNyD; opfrS&&Sdonfh0ifaiGrsm;tm; &,lEdkifcJhaomfvnf; opfrsm;onf ppfwyf
xdef;csKyfxm;aome,fajrrsm;ESifh EdkifiHawmfESifhrywfoufonfh vufeufudkiftzGJUtpnf;rsm;rS w&m;r0if
e,fpyfjzwfausmfNyD; wifydkYvQuf&Sdonf/ vGefcJhaom 5 ESpftwGif;wGif ,cifxdkif;EdkifiHESifh w½kwfEdkifiH
e,fpyfrsm; tm;jzwfausmfNyD; cdk;xkwfcJhaomaMumifh qHk;½HI;cJhaom opfrS&&Sdonfh0ifaiGrsm;tm; xdef;csKyf
Edkifjcif;udk ydkrdk aqmif½GufEdkifcJhonf/
vGefcJhaomESpfrsm;twGif;wGif w&m;r0ifjrefrmopfwifydkYrI? txl;ojzifh w½kwfe,fpyftm;jzwfausmfonfh
wifydkYrI\ twdkif;twmESifhywfoufNyD; xifaMu;rsm;pGm&Sdonf/ w&m;r0ifopfxkwfvkyfjcif;ESifh ¤if;ESifhywf
oufonfh ukefoG,frIjyóemtay: tpdk;&\w&m;0iftodtrSwfjyKjcif;onf w½kwfEdkifiHESifhxdkif;EdkifiHwdkYuJh
odkYaom ukef;vrf;e,fpyfa'orsm;wGif jzpfyGm;onfh cdk;xkwfjcif;vkyfief;rsm;tm; &nfñTef;onf/
2006 ckESpftv,fydkif;wGif EdkifiHwum&Sdt½Suf&rIrsm;pGm&&SdNyD; jynfwGif;zdtm;rsm;aMumifh w½kwfESifhjrefrm
tpdk;&wdkYonf xdktcsdefwGif cefYrSef;ajctm;jzifh ukArDwm 1 oef;cefY&Sdonfh9 e,fpyfjzwfausmfopfukefoG,frI
tm; ESdyfuGyfta&;,l&ef tjyeftvSefoabmwlnDcsuf jyKvkyfcJhonf/10
xdkta&;,lrIrsm;aemufydkif;wGif
w&m;r0if e,fpyfjzwfausmfopfukefoG,frIonf odompGmusqif;oGm;aomfvnf; ¤if;ukefoG,frIonf ,cif
avmuftxd rrsm;jym;aomfvnf; t½Sdefjyefvnfjr§ifhwufvmonf/ e,fpyfjzwfausmfopfwifydkYrItm; a½G;
cs,fNyD; wm;jrpfrIrsm;jyKvkyfcsdefrSpNyD; rSwfwrf;rsm;t& w½kwfEdkifiHtwGif;odkY0ifonfh jrefrmopfyrmPonf
qufvufíusqif;vmNyD; tdEd,EdkifiHxHodkYoGm;onfh opfyrmPuawmh wjznf;jznf;jzifh ydkrdkrsm;jym;vm
onf/
wifoGif;onfhEdkifiH\ w&m;0ifpm&if;tif;udef;*Pef;rsm;t& jrefrmEdkifiH\ opft"duw&m;0ifwifydkYolt
jzpf tdE´d,EdkifiHonf w½kwfEdkifiHtm;tpm;xdk;cJhaomfvnf; ¤if;onf w½kwfEdkifiH (tdEd,EdkifiHvnf;yg0if)
twGif;odkY e,fpyfjzwfausmfonfh w&m;r0if,dkpdrfhrIrsm;tm; xnfhrwGufxm;yg/ {NyDv 2013 ckESpfwGif
Forest Trends u w½kwf-jrefrme,fpyfodkY oGm;a&mufNyD;uGif;qif;avhvmpOfu tvGefBuD;rm;onfh ouf&ifh
opfrmopfvHk;BuD;rsm; wifaqmifxm;onfh w½kwfopfum;BuD;rsm; jrefrme,fpyfrSjzwfausmfoGm;onfudk
awGUcJh&onf/ Forest Trends u,HkMunfonfrSm þjzpf&yfonf opfxkwfolrsm;ESifhukefonfrsm;u ucsif
vGwfvyfa&;wyfrawmf (KIA ? ¤if;a'o&Sd t"duEdkifiHawmfESifhrywfoufonfh vufeufudkiftzGJUtpnf;) ESifh
jrefrmppfwyfwdkYtMum; typftcwfavsmhyg;vmjcif;tm; rkwfokHrdk;rsm;rvmrD tcGifhta&;,ljcif;jzpfNyD; arQmf
vifhxm;onfh {NyDv 2014 ckESpfwGifjyKvkyfrnfh opfvHk;wifydkYrIwm;jrpfjcif;tBudKwGif jyKvkyfjcif;jzpfonf/
a&½SnfwnfwHhckdifNrJrI? a'ocHrsm;\ ajroHk;ydkifcGifhrsm;ESifh usifh0wfqdkif&mZmpfjrpf ½SmazGjcif;
jrefrmEdkifiHrSopfrsm;\ t&if;tjrpf½SmazGjcif;ESifhywfoufonfh ta&;BuD;aomtcsufrsm;tm; twnfjyK&ef
toHk;csonfh tjcm;enf;vrf;rsm;ESifhpHEIef;rsm;vnf;&SdNyD;? txl;ojzifh a&½SnfwnfwHhckdifNrJrIESifh a'ocHrsm;\
ajroHk;pGJydkifcGifhpepfrsm;jzpfonf/ Oyrmtm;jzifh rwlnDonfhopft&if;tjrpfrsm;wGif rwlnDonfha&½Snfwnf
wHhcdkifNrJrI twdkif;twmrsm;&Sdonf/ a'ocHjynfoltpktzGJUydkifopfawmESifh opfyifpdkufcif;rsm;wGif tvm;t
vmtvGefaumif;onfh a&½SnfwnfwHhcdkifNrJrI tvm;tvmrsm;&Sdonf/ EdkifiHawmfupDrHtkyfcsKyfonfhopf
awmrsm;onfvnf; todtrSwfjyKcHxm;&onfh jrefrmha½G;cs,frIpepf (MSS) ESifhtnD rSefuefpGmjyKvkyfvQif
vnf; tvm;tvmrsm;Edkifonf/ odkYaomf obm0opfawmrsm;wGifjyKvkyfonfh opfckwfvJScGifhvdkufavsmrI
9 Global Witness? 2005/
10 “jrefrmESifh,leefjynfe,ftMum; opfrsm;ESifhwGif;xGufypönf;rsm; pDrHtkyfcsKyf&efjyKvkyfonfh Mum;jzwfaqmif½GufrIrsm;”/ ,leefjynfe,f\ jynfolYtpdk;&u arv 11?
2006 ckESpfwGif xkwfjyefonf/ rl0g'udk;um;csufeHygwf – rl0g'½Hk;? ,leef «2006» 91/ Xinhua 2006 wGifvnf; MunfhEdkifonf/
15
rsm;onf nHhzsif;onfhtavhtxrsm;ESifh pDrHtkyfcsKyfrIpHEIef;rsm;aMumifh a&½SnfwnfwHhcdkifNrJrI enf;yg;Edkifajc&Sd
onf/ opfawmtoGifajymif;oHk;pGJrIrsm;onf opfawma*[epf0efaqmifrIrsm;ESifh xkwfukefrsm;twGuf a&
½SnfwnfwHhckdifNrJrIenf;yg;EdkifNyD; taMumif;rSm ajrtm; opfawmESifhrywfoufonfh toHk;csrItoGifodkYajymif;
oHk;jcif;aMumifhjzpfonf/ xdkrwlnDonfh a&½SnfwnfwHhcdkifNrJrItwdkif;twmtrsdK;rsdK; - tjrihfqHk;rSvHk;0r&Sd
onftxd – wdkYtm; MTE ygrpfrsm;tay:rlwnfí w&m;0if odkYr[kwf w&m;r0iftjzpf owfrSwfEdkifonf/
Oyrm – a&½SnfwnfwHhcdkifNrJrItvm;tvm trsm;qHk;&Sdonfh a'ocHjynfoltpktzGJUydkifopfawmrsm;rS opf
rsm;tm; w&m;0ifwifydkYcGifhr&Sdí opfpdkufcif;rsm;rSopfrsm;vnf; aps;uGufxJwGif tenf;i,fom&Sdao;onf/
¤if;aMumifh w&m;0ifrIwpfckwnf;udk toHk;jyKí aumif;aomopfawmtkyfcsKyfrIESifh opfpnf;rsOf;Oya' a&;
qGJjcif;wdkYtay: av;eufonfhpdk;&drfrIrsm; ay:aygufaponf/
a'ocHjynfolvlxkonf opfawmajrrsm;wGif ajroHk;pGJydkifcGifh tenf;i,fom&Sdonf/ a'ocHjynfoltpktzGJU
ydkifopfawmrsm;wGifom a'ocHjynfolvlxktm; ajroHk;pGJydkifcGifhay;xm;NyD; a'ocHopfawmXmeESifhtwl wGJ
vkyfoGm;&rnfjzpfonf/ ,ckoHk;oyfxm;onfh opfawmtrsdK;tpm;tm;vHk;jzpfonfh opfpdkufcif;rsm;? EdkifiH
awmfu pDrHtkyfcsKyfonfhopfawmrsm;? opfckwfvSJcGifhvdkufavsmrIrsm;ESifh pdkufysdK;a&;-opfawmtoGif;ajymif;
oHkpGJrItm;vHk;wdkYwGif a'ocHjynfolvlxkonf jrefrmEdkifiH\ Oya'rsm;ESifhrl0g'rsm;t& rnfonfhajrESifht&if;
tjrpfrS oHk;pGJydkifcGifhr&Sdyg/
opfawme,fajrrsm;? txl;ojzifh opfckwfvSJcGifhvdkufavsmrIrsm;onf tpOftvmt& a'ocHjynfol
tpktzGJUrsm;uxdef;csKyfNyD; MoZmtmPm&Sdaomajrrsm;ay:wGif jyKvkyfjcif;jzpfonf/ ,cifESifh,ck vuf&Sdjzpf
yGm;aeaom ajry#dyu©rsm;onf jrefrmEdkifiH\jyKjyifajymif;vJaeonfhtpdk;& vuf&Sd&ifqdkifae&aom t"du
tcsufrsm;xJrS wpfcsufjzpfonf/11 a'ocHajr&ydkifcGifhpepfrsm;\ aumif;aomtkyfcsKyfrItm; jr§ifhwif&mwGif
ta&;ygrItm;ydkrdk½Sif;jyEdkif&ef aemifwGifxkwfrnfh rl0g'½Sif;vif;csufrsm;wGif opfawmajrtrsdK;tpm;cGJrsm;
twGuf a'ocHajr&ydkifcGifhpepfrsm;ESifhywfoufNyD; Forest Trends u avhvmoGm;rnfjzpfonf/
OD;wnfcsufonf aumif;aomopfawmtkyfcsKyfrIESifh vkyfxHk;rsm;&&Sd&efjzpfygu a&½SnfwnfwHhcdkifNrJrItñTef;
rsm;ESifh a'ocHajroHk;ydkifcGifhpepfrsm;tm; rSDcdktm;udk;jcif;onf w&m;0ifrIenf;vrf;wpfckwnf;udk tvGeft
uRH tm;udk;aejcif;jyóemudk azmfjyonf/ EdkifiHwumopfawmxdef;odrf;a&; tzGJUtpnf;rsm;ESifh oabmwl
nDcsufrsm;onf jrefrmEdkifiH\tcsKyftjcmtmPmtm; ½dkao&rnfjzpfaomaMumifh opfw&m;0ifrIwdkif;wm
&mwGif jrefrmEdkifiH\trsdK;om; opfawmOya'rsm;ESifh rl0g'rsm;tm; vdkufem&rnfjzpfonf/ odkYaomf ¤if;t
csufonf ,ckwdkif;jynfwGif&Sdonfh vuf&SdOya'pnf;rsOf;rsm;\ tajctaeESifh ckdifrmonfhOya'pdk;rdk;rI r&Sd
jcif; ponfhtcsufrsm; ay:xGufvmaponf/
11 OyrmtaeESifhMunfh&ef – TNI? 2013? xdawGUcGifhrjyK – jrefrmEdkifiH&Sd ajrydkifqdkifrIrsm;ESifhwdkif;&if;om;vlrsdK;pk y#dyu©/ rl0g'½Sif;vif;csuf eHygwf 11? arv/
16
ajryHk 1/ jrefrmEdkifiH&Sd opfckwfvSJonfhae&mrsm;ESifh opfpD;qif;rI
þajryHkonf wdkif;&if;om;y#dyu©jzpfyGm;aeaomxdpyfe,fajrrsm;&Sd obm0opfawmrsm;ESifh jrefrmEdkifiHtv,fydkif;&Sd trsm;
tm;jzifh EdkifiHawmfupDrHtkyfcsKyfaom uRef;opfawmrsm;tm;EdIif;,SOfí opfckwfvSJrIrsm;jyKvkyfaeonfhae&mrsm;tm; jyoonfh
tjyif ukef;vrf;jzifhw&m;r0ifopfukefoG,frIESifh &efukefrSwqifh w&m;0ifopfwifydkYjcif;wdkYtm;vnf; ,SOfíjyxm;onf/
17
opft&if;tjrpf½SmazGjcif;
obm0opfawm{&d,mrsm;rS&&Sdaom toGifajymif;oHk;pGJonfhopfrsm;onf jrefrmEdkifiHwGif tBuD;qHk;wpfck
wnf;aom opft&if;tjrpfjzpfEdkifajc&Sdonf/ jrefrmEdkifiHtm;emrnfBuD;aponfh tqifhjrifhuRef;opfvHk;t
rsm;pkrSm tpdk;&upDrHuGyfuJonfhopfawmrsm;wGif ckwfvSJonfjzpfaomfvnf; xkwfvkyfonfhta&twGuf?
t½G,ftpm;ESifht&nftaoG;wdkYonf ,ckESpfrsm;twGif;wGif tvGeftuRHckwfvSJjcif;aMumifh usqif;vQuf&Sd
onf/ tpdk;&rS&&Sdaomtcsuftvufrsm; rvHkavmufrIESifh rqDavsmfrIwdkYaMumifh opfZmpfjrpfwpfckcsif;\ t
a&;BuD;rIonf r½Sif;vif;bJjzpfaeonf/ tpdk;&onf wifydkY&ef&nf½G,fxm;onfh pD;yGm;jzpfopfrsm;\Zmpfjrpf
rsdK;pHktm; cGJjcm;jcif;r&Sdyg (obm0? pdkufcif;? pDrHtkyfcsKyfxm;onfhopfawmrsm;)/ ¤if;tcsufonf jrefrmopf
rsm; Oa&myESifhajrmuftar&du w&m;0ifopfaps;uGufrsm;xHodkY0if&ef twm;tqD;wpfckjzpfaeum udkif
wG,f&efvdktyfonfjzpfonf/12
jrefrmhopf\Zmpfjrpftm; atmufazmfjyygukefpD;qif;onfh vrf;aMumif; (5) rsdK;xHrS ½SmazGEdkifonf –
1/ EdkifiHawmfupDrHtkyfcsKyfonfh (jrefrmhopfvkyfief;) opfawmrsm; - pepfwusopfxkwfvkyf&eft
wGuf ypfrSwfxm;onfh jrefrmhopfvkyfief; (MTE) atmuf&Sd tpdk;&upDrHtkyfcsKyfonfh opfawmrsm;
\trsm;pkrSm Armtrsm;pkBuD;pdk;onfh ajrjyefYa'orsm;wGif wnf&Sdonf/13
A[kdtpdk;& (ESifh ,cif
udkvdkeDtpdk;&) wdkYonf xdkae&mrsm;tm; umvMumjrifhpGmxdef;csKyfcJhonf/ xdkopfawmrsm;onf rl
tm;jzifh trsm;u,HkMunfpdwfcsonfh jrefrmha½G;cs,frIpepf (MSS) ESifh ¤if;\wGufcsufxm;aom ESpf
pOfxkwfvkyfrI vsmxm;csuf (AAC) jzifh pDrHtkyfcsKyfonfqdkaomfvnf; tpdk;&u0efcHonfrSm EdkifiHa&;
ESifhb@ma&;zdtm;rsm;aMumifh MSS tm; vufawGUwGif vdkufemjcif;r&SdonfrSm q,fpkESpfaygif;rsm;
pGmyif &SdcJhNyD;jzpfonf/ EUTR odkYr[kwf US Lacey Act wdkYtm; vdkufemEdkifaMumif;jyoEdkifonfh EdkifiHw
um odkYr[kwf EdkifiHtwGif; todtrSwfjyKcH&aompHEIef;atmufwGif jrefrmopftm; twnfjyK
axmufcHjcif;udk &vdkolrsm;\tm½Hkpdkufjcif;udk ¤if;EdkifiHawmfupDrHtkyfcsKyfonfhopfawmrsm;u &&Sd
rnf jzpfonf/
xdkpDrHtkyfcsKyfaeonfhopfawmrsm;xJwGif yg0ifonfrSm &efukefwdkif;a'oBuD;ajrmufbufrS ajrmuf
bufydkif;&Sd A[kdajcmufaoGUonfhZkefrsm;txda&muf&SdNyD; &cdkifjynfe,f\wpfpdwfwpfydkif;tcsdKU? tpdk;&
xdef;csKyfrIatmufwGif&Sdonfh u&ifjynfe,fESifh ppfudkif;wdkif;a'oBuD;wGif t"duyg0ifonfh A[kd
ajcmufaoGUZkef\ajrmufydkif;wdkY yg0ifonf/
2/ obm0opfawmrsm; - opfxkwfvkyfjcif;vdkufavsmrIrsm; (t"dutm;jzifhwdkif;&if;om;y#dyu©a'o
rsm;wGif) – jrefrmtpdk;& (MTE) onf rsm;aomtm;jzifh opfckwfvSJcGifhvdkufavsmrIrsm;tm; EdkifiH
awmfxdef;csKyfrIatmufr&Sdonfha'orsm; (Oyrm – wdkif;&if;om;xdpyfe,fajrrsm;) &Sd obm0opf
awmrsm;wGif pDrHcsKyfrI jyKvkyfavhr&SdaomaMumifh xdkae&mrsm;rSopfxkwfvkyfrIrsm;onf MTE \
cGifhjyKcsufjzifh jyKvkyfxm;jcif;r[kwfyg (qdkvdkonfrSm “w&m;r0if”)/ xdkA[kdtpdk;&xdef;csKyfrI
atmufwGifr&Sdonfh ae&mrsm;onf EdkifiHawmfESifhrywfoufonfh? opfawmajrrsm;tm; opfxkwf
vkyfrIrS&&Sdonfh 0ifaiG rsm;twGufESifh wcgw&H xdef;odrf;apmifha½Smufjcif;twGuftoHk;csonfh
12 Woods, K. ESifh K. Canby?2011/
13 ArmqdkonfrSm EdkifiHwGifta&twGuftrsm;qHk; vlrsdK;pkjzpfNyD; tpdk;&ESifhppfwyfae&mtrsm;pkudk BuD;pkd;xm;olrsm;jzpfonf/ EdkifiH\wdkif;&if;om;vlrsdK;pkrsm;rSm – ucsif?
½Srf;? u&if? u&ifeD (u,m;)? rGef? &cdkif? csif;ESifhtjcm; jrefrmEdkifiHtwGif;aexdkifonfhvlrsdK;pkuGJ wpf&mausmfwdkYyg0ifonf/
18
vufeufudkiftkyfpkrsm; vTrf;rdk;rIatmuf&Sdae&mrsm;wGif usa&mufonf/14
tpdk;&ESifh tpdk;& xdef;
csKyfrI atmufr&Sdonfh wdkif;&if;om;a'orsm;wGifjyKvkyfonfh opfxkwfvkyfjcif;vdkufavsmay;rI
trsm;pktm; a'owGif;tcGifhxl;cH&&Sdolrsm;xH ay;tyfNyD; ¤if;wdkYxJwGif a'owGif;&Sd jrefrmppfwyf
ESifh tpdk;&t&m&Sdrsm;tygt0if wdkif;&if;om;acgif;aqmifrsm; (rsm;aomtm;jzifh EdkifiHawmfESifh
rywfoufonfh vufeufudkiftkyfpkrsm;ESifh cdkifrmonfh qufpyfrI&Sdolrsm;) wdkYyg0ifonf/ xdkrSwqifh
¤if;opftrsm;pkrSm w&m;r0ife,fpyfjzwf ausmfíwifydkYNyD; þudpöwGif w½kwfEdkifiHESifhxdkif;EdkifiH
wkdYxHjzpfonf/
jrefrmA[dktpdk;& ESifh odkYr[kwf ppfwyfonf wdkif;&if;om;e,fajrrsm;&Sd obm0opfawmrsm;t
wGif; opfckwfvSJjcif;vdkufavsmrIrsm;udk ¤if;wdkYESpfoufonfh “c½dkeD”ukrÜPDrsm;? txl;ojzifh xdka'o
rsm;wGifaqmif½Gufaeonfh tajccHtaqmufttHk zGHUNzdK;rIpDrHudef;rsm; (Oyrm – a&umwmrsm;? vrf;
rsm; tp&Sdonfh) ESifhywfoufolwdkYtm; ydkrdkwdk;ícsay;vmonf (atmufwGifMunfhyg)/ ¤if;opfrsm;
tm; e,fpyfrSjzwfausmfíwifydkYEdkifNyD; (txuft&m½Sdrsm;xHrS cGifhjyKcsuf&vQif w&m;0ifjyKvkyfEdkif
ajc&Sdonf) odkYr[kwf &efukefrSwqifha&aMumif;jzifh w&m;0ifwifydkYEdkifonf/
Z,m; 1/ jrefrmEdkifiH&Sd obm0opfawmrsm;twGif; opfxkwfvkyfrIrsm; - opfckwfvSJjcif; vdkufavsmrIESifh
ajrtoGifajymif;toHk;csrIwdkY\ uGmjcm;csufrsm;
opfckwfvSJjcif;vdkufavsmrIrsm; ajrtoGifajymif;toHk;csrI
(“opftoGifajymif;toHk;csrI”) yx0Dwnfae&m trsm;pkonf wdkif;&if;om;
y#dyu©e,fajrrsm;wGif&Sd trsm;pkonf wdkif;&if;om;
y#dyu©e,fajrrsm;wGif&Sd? okdYaomf wdkif;&if;om; r[kwf onfh wdkif;rsm; (Oyrm – ppfudkif;wkdif; a'oBuD;ESifh weoFm&D wdkif;a'oBuD;)/
ygrpf – (xkwfay;ol? tcGefaumufol )
trsdK;om;ESifhha'owGif; jrefrm ppfwyf
MTE jynfolYppfrsm; EdkifiHawmfESifhrywfoufonfh
vufeufudkiftkyfpkrsm;
trsdK;om;ESifhha'owGif; jrefrmppfwyf
v,f,mpdkufysdK;a&;ESifh qnfajrmif;0efBuD;Xme
MTE trsdK;om;Armppfwyf jynfolYppfrsm; EdkifiHawmfESifhrywfoufonfh
vufeufudkif tkyfpkrsm; xkwfvkyfjcif; + ukefoG,fjcif; “c½dkeD”ukrÜPDrsm;
jynfwGif;EdkifiHa&;qdkif&m pD;yGm;a&; txl;tcGifhta&;cH tkyfpkrsm;
jynfolYppfrsm; EdkifiHawmfESifhrywfoufonfh
vufeufudkiftkyfpkrsm;
“c½dkeD”ukrÜPDrsm; jynfwGif;EdkifiHa&;qdkif&m
pD;yGm;a&; txl;tcGifhta&;cH tkyfpkrsm;
jynfolYppfrsm; EdkifiHawmfESifhrywfoufonfh
vufeufudkif tkyfpkrsm;
14 OyrmtaeESifh KESAN 2008 tm;Munfh&ef/
19
e,fpyfjzwfausmfukrÜPDrsm; (wdkif;&if;om;xdpyfe,fajrrsm;&Sd)
w&m;0ifrI w&m;0if-MTE ygrpfrsm;&Sd opfrsm;e,fpyfjzwfausmfí
o,f,l jcif;onf w&m;r0ifyg (txl;tcGifhta&;ay;xm;onfh tcgrSvGJí)
w&m;0if-MTE ygrpfrsm;&Sd opfrsm;e,fpyfjzwfausmfí o,f,ljcif;onf w&m;r0ifyg (txl;tcGifhta&;ay; xm;onfhtcgrSvGJí)
a&½SnfwnfwHhcdkifNrJrI
wefzdk;&Sdonfhopfrmrsm;twGuf tjywf odkYr[kwf a½G;cs,fíopf xkwfvkyfjcif;
pDrHtkyfcsKyfrItpDtpOfr&Sd odkYr[kwf jyefvnfpdkufysdK;jcif;r&Sd
tjywfESifh^odkYr[kwf rD;½dIU
a'ocHrsm;\ajroHk;ydkifcGifhrsm; tpOftvmt& ajroHk;pGJydkif cGifhrsm;tm; todtrSwfrjyK
EdkifiHawmfucGifhjyKxm;onfh a'ocH jynfoltpktzGJUwdkY\ opfawmoHk;ydkifcGifhrsm;tm; rMumcPtodtrSwfrjyK
tpOftvmt& ajroHk;pGJydkif cGifhrsm;ESifh wcgw&H Oya'jyK xm;onfh ajroHk;ydkifcGifhrsm; tm; todtrSwfrjyK
EdkifiHawmfucGifhjyKxm;onfh a'ocH jynfoltpktzGJUwdkY\ opfawmoHk;ydkifcGifhrsm;tm; rMumcP todtrSwfrjyK
3/ obm0opfawmrsm; - ajrtoGifajymif;oHk;pGJrIrsm; - pdkufysdK;a&;pdkufcif;rsm;? a&tm;vQyfppf? owåK
wGif;rsm;ESifh vrf;pDrHudef;rsm;twGuf ajrvdkufavsmay;rIrsm; raqmif½GufrDjyKvkyfonfh opfawm½Sif;
vif;jcif;rsm;onf wdkif;jynfwGiftvGefta&;ygonfh opft&if;tjrpfwpfckjzpfaomfvnf; w&m;0if
todtrSwfjyKjcif; odkYr[kwf tpdk;&\ pm&if;tif;udef;*Pef;rsm;xJwGif azmfjyjcif;rsm; ododomom
vpf[if;aeonf/15
opfawmajrrsm;toGifajymif;oHk;pGJjcif;onf o,HZmwayg<u,f0onfh wdkif;
&if;om;y#dyu©e,fajrrsm;wGif trsm;qHk;jyKvkyfum ,cktcsdefwGif xdkae&mrsm;onf EdkifiH\ aemuf
qHk;usef&Sdonfh rxdawGU&ao;aomopfawme,fajrrsm;jzpfum xdktcsufonf tpdk;&\ xdke,f
ajrrsm;tay:ydkrdkxdef;csKyfvdkjcif;ESifh o,HZmwrsm;tm;&,lvdkjcif;\ tydkif;wpfydkif;jzpfonf/ xdkopf
awmajr toGifajymif;oHk;pGJonfhpDrHudef;trsm;pktm; a'ocHwdkif;&if;om;tpktzGJUrsm;ESifh a½G;cs,fcH
xm;&onfht&m½Sdrsm;tm; jrSlqG,fNyD;ajym&mwGif ¤if;wdkYonf Nidrf;csrf;a&;ESifhpD;yGm;a&;BuD;xGm;rI ay:
xGufvm&ef&nf½G,fonfh zGHUNzdK;a&;pDrHudef;rsm;[kqdkonf/ odkYaomf ¤if;zGHUNzdK;a&;pDrHudef;rsm;onf
A[kdtpdk;&ESifha'ocHjynfe,frsm;\ zGHUNzdK;rIOD;wnfcsufrsm;xuf tquftoG,faumif;onfh jrefrm
yk*¾vduukrÜPDrsm; opfESifhajrrsm;&&SdEdkif&ef ydkítav;omaeonf/ Oyrm – tpdk;&\ trsdK;om;
qDtkef;zGHUNzdK;rItpDtpOfonf q,f*Pef;ESifhcsDonfh vTrf;rdk;rI&SdaomjrefrmukrÜPDrsm; jrefrmEdkifiH
awmifydkif;&Sd weoFm&Dwdkif;a'oBuD;wGif BuD;rm;onfhqDtkef;vdkufavsmrIrsm; &&SdapcJhonf/ xdkae
&monf xdkif;EdkifiH\e,fpyfwavQmufwGifjzpfNyD; rJacgifa'o\aemufqHk;ajrjyefY Dipterocarp rdk;opf
awm&Sdonfh ae&mvnf;jzpfonf/ ,cktcsdeftxd&vm'frSm trSefwu,f qDtkef;pdkufjcif;xuf opf
ckwfvSJjcif;u ykdrdkrsm;jym;aeonf/16
15 Woods, K, Forthcoming/
16 Woods, K, Forthcoming/
20
Z,m; 2/ ZmpfjrpfrsdK;pHrSopfrsm;\ toGiftjyifvu©Pmrsm;
a'ocHjynfol tpktzGJUydkif opfawmrsm;
opfpdkufcif;
EdkifiHawmf pDrHtkyfcsKyfonfh opfawmrsm;
obm0opfawm{&d,mrsm;
opfvdkufavsm rIrsm;
ajrtoGifajymif; oHk;pGJrI
(“opftoGifajymif;
oHk;pGJrI”)
qufpyfonfh ckwfvSJjcif; yrmPrsm;
tusdK; roufa&muf
enf;
tv,ftvwf
rsm;jym;
rsm;jym;
yx0D taetxm;
jrefrmEdkifiHt 0Srf;? ajrodrf; qnf;rItm; qefYusif&eft wGuf twdkif; twmrsdK;pHkjzifh toHk;csjcif;
Armtrsm;pk &Sdonfh tv,fydkif; ajrjyefYrsm;
jrefrmEdkifiH tay:ydkif;ESifh atmufydkif;wdkY txd Arm trsm;pk&Sdonfh tv,fydkif; ajrjyefYrsm;
wdkif;&if;om; y#dyu©e,fajr rsm;wGif trsm;pk&Sd
wdkif;&if;om; y#dyu©e,fajrrsm; wGif trsm;pk&Sd aomfvnf; wdkif;&if;om; r [kwfonfhwdkif;rsm; wGifvnf;&Sd (Oy rm-ppfudkif;ESifh weoFm&Dwdkif; a'oBuD;rsm; )
ygrpfrsm;
opfawmXme
opfawmXme MTE
- tpdk;&ESifh a'ocHjrefrm ppfwyf
- MTE
- jynfolYppfrsm; - tpdk;&r[kwf onfh vufeuf udkiftkyfpkrsm;
- tpdk;&ESifh a'ocHjrefrm ppfwyf - v,f,mpdkufysdK; a&;ESifhqnfajrmif; 0efBuD;Xme
- MTE
- Armtpdk;&ppfwyf - jynfolYppfrsm; - tpdk;&r[kwf onfh vufeuf udkiftkyfpkrsm;
ckwfvSJjcif;ESifh ukefoG,frI
a'ocHjynfol tpktzGJU
jynfwGif; ukrÜPD odkYr[kwf EdkifiHawmf
- MTE
- “c½dkeD” ukrÜPDrsm;
-jynfolYppfrsm; - tpdk;&r[kwf onfh vufeuf udkiftkyfpkrsm;
- “c½dkeD” ukrÜPDrsm; - e,fpyfjzwf ausmfukrÜPDrsm; (wdkif;&if;om; xdpyfe,fajr rsm;twGif;) - jynfwGif; EdkifiHa&;qdkif&m
- jynfolYppfrsm; - tpdk;&r[kwf onfh vufeuf udkiftkyfpkrsm;
- “c½dkeD” ukrÜPDrsm; - jynfwGif; EdkifiHa&;qdkif&m pD;yGm;a&;tcGifh xl;cHrsm;
21
pD;yGm;a&;tcGifh xl;cHrsm;
aps;uGuf
0rf;a&;zlvHk rItwGufom
jynfwGif; trsm;pk
trsm;pkrSm &efukefrSwqifh wifydkY
trsm;pkrSm &efukefrSwqifh wifydkYESifh e,fpyfjzwfausmf
wefzdk;&Sdonfhopf rsm;tm; wifydkY? wefzdk;enf;onfh opfrsm;tm; jynfwGif;wGifoHk;
w&m;0ifrI
tusdK; roufa&muf
tm;aumif;
tm;aumif;
tv,ftvwf- enf;
tv,ftvwf
a&½Snf wnfwHhcdkifNrJrI
jrifhrm;
jrifhrm;
tv,ftvwf- edrfh
edrfh
r&Sd
a'ocHajr oHk;pGJydkifcGifhrsm;
tv,ft vwf-jrifh
r&Sd
r&Sd
r&Sd
r&Sd
ajrtm;½Sif;vif;&ef MTE xHrS&&Sdygu (trsm;pkrSm us,fjyefYonfhpdkufysdK;a&;vkyfief;rsm;)? xkdYaemuf
opfonfh &efukefrSwifydkYvQif w&m;0ifjzpfonf/ tcsdKUtajctaersm;wGif vdkufavsmay;rIonf
EdkifiH\e,fpyfwGif&SdaeaomaMumifh opfrsm;tm; e,fpyfjzwfausmfí wdkuf½dkufwifydkYvQif wifydkYrnf
jzpfum xdkopfrsm;tm; txl;uif;vGwfcGifhrsm;r&&Sdxm;ygu w&m;r0ifopfrsm;[k owfrSwfrnfjzpf
onf/ vdkufavsmrIrsm; rsm;aomtm;jzifhvkyfavh&Sdaom umuG,fxm;onfhopfawmrsm; odkYr[kwf
vdkufavsmrIrsm;twGif;rSmyif a'ocHrsm;onf ajroHk;pGJydkifcGifhr&Sdyg/17
4/ opfpdkufcif;rsm; - opfpdkufcif;rsm;xHrS&&Sdonfhopfrsm;onf EdkifiHawmfESifh yk*¾vduopfpdkufcif;rsm;
tMum; vuf&Sd&ifqdkifae&onfh jyóemrsm;aMumifh t"duusaomopfZmpfjrpf r[kwfao;yg/ opf
pdkufcif;rsm;wGif yk*¾vdu&if;ESD;jr§KyfESHrItwGuf csrSwfxm;onfh A[kdtpdk;&\rl0g'onf a½SUaemuf
rnDí rwnfNidrfao;um t"dutvm;tvm&Sdonfh yk*¾vdu&if;ESD;jr§KyfESHolrsm;onf ¤if;wdkY\ &if;
ESD;jr§KyfESHrIrsm;\vHkNcHKrItwGuf pdwfrcsEdkifMuao;yg/ ,cktcsdefwGif opfpdkufcif;u@twGuf &if;ESD;
jr§KyfESH&ef yk*¾vdutydkif;udktm;ay;aeaomfvnf; EdkifiHawmfu rnfonfhaiGa&;aMu;a&;qGJaqmifrI
rsdK;rS jyKvkyfay;jcif;r&Sdao;onfhtjyif uRef;onf EdkifiHawmfydkifrsdK;pdwfjzpfaeoa½GUvnf; uRef;rsm;
pdkufjcif;rS&&Sdrnfh tusdK;tjrwfonfvnf; ar;cGef;xkwfp&mjzpfaeonfhtjyif t&nftaoG;aumif;
onfh rsdK;pdwfrsm;onfvnf; Zmpfjrpf&Sm&efcufcJvQuf&Sdonf/ xdkYtjyif ajrydkifqkdifjcif;rcdkifvHkrIonf
vnf; tvm;tvm&Sdonfh &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;twGuf tusdK;taMumif;qDavsmfonfh pdk;&drfrIjzpfum
ajrvdkufavsmrI&&Sdxm;onfh ae&mrsmwGifvnf; v,form;rsm;\ ajrodrf;qnf;jcif;udkqefYusifae
rIrsm;onfvnf; ¤if;wdkYtm; pdwfroufomrI jzpfaponf/ vsifjrefpGmavsmhyg;vmonfh obm0
opfawmrsm;tm; tpm;xdk;&ef opfawmXmeonf opfpdkufcif;pDrHudef;rsm;tm; jyefvnf½Sifoefvm
&ef OD;wnfcsufrsm;csrSwfxm;onf/
5/ a'ocHjynfoltpktzGJUydkifopfawmrsm; - 1992 ckESpfopfawmOya'ESifh 1995 ckESpfopfawmrl0g'
wdkYonf aus;vufa'ocHjynfolrsm;tm; tuefYtowfwpfckjzifh w&m;0ifaxmufcHrIay;onfh
1995 ckESpf a'ocHjynfoltpktzGJUydkif opfawma&;&mñTefMum;csufrsm; (CFI) tm; opfawmrsm;
17 Oberndorf, R.? 2012/
22
udk opfawmXmeESifhtwl rltm;jzifh yl;wGJpDrHtkyfcsKyfaponf/ tpdk;&\a'ocHjynfoltpktzGJUydkif
opfawmrsm;twGuf ESpf 30 trsdK;om;pDrHudef;onf uefYowfrIrsdK;pHkaMumifh ¤if;\&nfrSef;csuf
a&muf&Sd&ef rsm;pGmvdkaeao;onf/18
1995 ckESpfpDrHudef;onf a'ocHvlYtzGJUtpnf;rsm;tm; ¤if;
wdkY\ a'ocHjynfoltpktzGJUydkifopfawmrsm;wGif xkwfvkyfcGifhr&Sdum aemufvmrnfh trsdK;om;opf
awmOya'topfwGif xnfhoGif;rnfh jyifqifxm;onfhopfawmrl0g'wGifvnf; xdkenf;wljzpf
rnf/ ,cktcsdeftxd rnfonfha'ocHjynfoltpktzGJUydkifopfawmrS opfrmrsdK;pdwfrsm; (uRef;opf
ESifhysOf;uwdk;) tm; aus;½Gm 3 ½GmtwGuf pwifckwfvSJjcif;r&Sdao;yg/ rnfonfhtpdk;&tpDtpOfxJ
wGifrS a'ocHjynfoltpktzGJUydkifopfawmrsm;tm; wdkif;jynf\opfu@twGuf opfrsm;yHhydk;&ef
xnfhoGif;xm;jcif;r&Sdyg/ xdkYtjyif a'ocHjynfoltpktzGJUydkifopfawmrsm;tm;&nfñTef;í rnfonfh
trsdK;om;axmufcHcsuftpDtpOfrS r&Sdao;yg/
pufrIpdkufysdK;vdkufavsmrIrsm;ESifh opf½SmazGjcif;wdkY\ tcsdwftquf
ajrvdkufavsmrIrsm;? txl;ojzifh pufrIpdkufysdK;Zkefrsm;onf vsifjrefpGmjzifh “toGifajymif;oHk;pGJjcif;opf” \
ta&;ygaomZmpfjrpftopfrsm; jzpfvmonf/ wpfEdkifiHvHk;t0Srf;&Sd pdkufysdK;a&;vdkufavsmrIrsm;rS 5.2 rDvD,H
{ucefYjzpfNyD; Zlvdkifv 2013 ckESpfta&mufwGifxkwfay;cJhNyD; trsm;pkrSmjrefrmukrÜPDrsm;xHodkYjkzpfNyD; ¤if;
onf ,cifESpf\ 3.5 rDvD,H{urSwufvmonfjzpfNyD; xdkESpfrwdkifrDESpfwGif 2 rDvD,H{u A[kdESifha'o
qdkif&m tpdk;&rSwfwrf;rsm;uqdkonf (yHk 2)/
yHk 2/ pdkufysdK;a&;vdkufavsmrIrsm;atmuf&Sd ajr{&d,m (2011-2013)
¤if;vdkufavsmrIrsm;\ &mckdifEIef;tenf;i,frSm zufpyfvkyfief;rsm; odkYr[kwf tjynfht0EdkifiHjcm;ydkifukrÜPD
rsm;jzpfaomfvnf; tcsdKUrSm EdkifiHjcm;&if;ESD;jr§KyfESHolrsm;u aiGaMu;ausmaxmufaemufcHjyKxm;onfh jrefrm
ukrÜPDrsm;jzpfonf/
pkdufysdK;a&;vdkufavsmrIrsm;\ 60 &mcdkifEIef;txuf (t"dutm;jzifh ZD0avmifpmESifh &mbm) wdkYonf a'o
ESpfckwGifomwnf&SdNyD; ¤if;wdkYonfwdkif;jynf\ opfawma'otrsm;qHk;&Sdonfh weoFm&Dwdkif;a'oBuD;ESifh
ucsifjynfe,fwdkYjzpfonf/19 tcsuftvufrsm;t& opfawma'orsm;wGif&Sdonfh pdkufysdK;a&;vdkufavsmrIrsm;
xHrS&&Sdaomopfrsm;\trsm;pkrSm pdkufysdK;a&;ESifhopfawm0efBuD;Xme 2 ckpvHk;wdkYxHrS tpdk;&\w&m;0ifcGifhjyK
csuf&&SdNyD; &efukefrSwqifh wifydkYygonf/ vkdufavsmrIrsm;onf EdkifiH\xdpyfe,fajrrsm;wGif wnf&Sdygu t
oGifajymif;oHk;pGJonfhopfrsm;onf e,fpyfrS w&m;r0ifausmfjzwfrIrsm;vnf;&Sdonf/
18 ausmf wifh? Springate-Baginski? ESifh Mehm udkudkBuD;? 2011/
19 Woods. K.? 2013/
23
Z,m; 3/ jynfe,f wdkif;a'oBuD;t& jrefrmEdkifiHtwGif; pdkufysdK;pD;yGm;vdkufavsmrIrsm;? 2010^11-2012^13
jynfe,f^ wdkif; a'oBuD;
csrSwfay;onfh ({uaygif;)
pdkufysdK;onfh ({uaygif;)
2010^11
2011^12
2012^13
vdkufavsmay; onfh %
Zlvdkif 2013 txd
pdkufysdK; onfh %
weoFm&DÄ 671,594 993,887 1,896,970 36.4% 395,455 19%
ucsif 596,180 1,396,575 1,381,165 26.5% 172,348 12.5%
ppfudkif; 100,057 259,273 533,406 10.2% 19,543 3.7%
{&m0wD 193,353 285,844 335,331 6.4% 212,969 63.5%
½Srf; 117,096 160,626 323,833 6.2% 120,403 37.2%
rauG; 202,492 211,292 219,578 4.2% 95,949 43.7%
yJcl; 19,772 52,238 200,150 3.8% 91,074 45.5%
&cdkif - 7,826 131,667 2.5% 13,176 10.0%
&efukef 30,978 30,980 80,208 1.5% 76,243 95.1%
rEÅav; 10,300 6,262 56,046 1.1% 14,497 25.9%
u&if 2,161 4,011 34,946 0.7% 15,867 45.4%
aejynfawmf - 7,408 17,554 0.3% 5,217 29.7%
csif; - 1,542 1,743 0.0% 118 6.8%
u,m; - - - - - -
rGef - - - - - -
pkpkaygif; 1,943,983 3,417,762 5,212,597 1,196,859 23%
Zmpfjrpf – pdkufysdK;a&;pDrHudef;Xme (DAP)? MOAI? aejynfawmf/
Ä – weoFm&Dwdkif;a'oBuD;twGuf tcsuftvufrsm;onf (2012^13) a'oqdkif&m½Hk;rS &&Sdonf/
jrefrmEdkifiH\ opfukefoG,frI\ t"duvkyfudkifaqmif½Gufaeolrsm;
a,bk,stm;jzifh jrefrmhopfukefoG,frItm; t"duvkyfudkifaqmif½Gufaeol (5) rsdK;u xdef;csKyfxm;NyD; ¤if;
wpfckcsif;pDwGif opfawmajrrsm;ESifhopfrsm;&&SdyHk? yx0Dtaetxm;? pwif wifydkYonfhae&mrsm;? w&m;0if
rItwdkif;twm? a&½SnfwnfwHhcdkifNrJrI? usifh0wfqdkif&mZmpfjrpf½SmazGjcif; tp&SdonfwdkYESifhywfoufNyD; udk,f
ydkifyHkpHrsm;&SdMuonf/ opfwifydkYrItm; vufawGUwGif atmufazmfjyyg t"duopfvkyfudkifaqmif½Gufolrsm;ESifh
opfpD;qif;rIrsm;taeESifh cGJjcm;owfrSwfEdkifonf –
1/ jrefrmEdkifiHopfvkyfief;½Sifrs;toif; (MTMA) – MTMA onf EdkifiHawmfuausmaxmufaemufcHjyK
onfh yk*¾vduopfvkyfief;tzGJUtpnf;jzpfNyD; ¤if;onf MTE xHrSopfrsm;&,lum tzGJU0ifrsm;odkY t"d
utm;jzifhwifydkY&ef cGJa0ay;onf/ MTMA onf tpdk;&udk,fpm; EdkifiHjcm;rSopf0,folrsm;tm; qGJ
aqmifívnf;aumif;? rMumcPqdkovdk EdkifiHjcm;opfukefonfrsm; jrefrmopfrsm;0,f,l&ef Mum;cH
ay;onf/ tao;pm;ESifh tv,ftvwfopfukrÜPDrsm;onf MTMA xHrS opfrsm;r&&Sdum t
aMumif;rSm ¤if;wdkYonf MTMA \tzGJU0ifrsm; r[kwfMuyg/
2/ BuD;rm;NyD;vTrf;rdk;rI&Sdonfh jynfwGif;vkyfief;tkyfpkrsm; (qdkvdkonfrSm- “c½dkeD” ukrÜPDrsm;) – tBuD;pm;
vlodrsm;NyD; &efukefwGiftajcpdkufum xdyfwef;ppfwyft&m½SdBuD;rsm;ESifh &if;ESD;onfhjrefrmukrÜPDrsm;
(“c½dkeD” ukrÜPDrsm;) onf MTE ucGifhjyKonfh opfckwfvSJcGifhvdkufavsmrIrsm; (wdkif;&if;om;y#dyu©
24
e,fajrrsm;wGif ydkírsm;jym;vm) ESifh obm0opfawmrsm;wGif ajrtoGifajymif;oHk;pGJrIpDrHudef;rsm;
&&SdMuonf/ opfckwfvSJcGifhvdkufavsmrIrsm;ESifh ajrtoGifajymif;oHk;pGJrI zGHUNzdK;rIpDrHudef; (pdkufysdK;a&;?
a&tm;vQyfppf? owåKwGif;? vrf;cif;jcif; tp&Sdonfh) wdkYrS&&Sdonfhopfrsm;onf rsm;aomtm;jzifh
&efukefrSwqifh w&m;0ifwifydkYaomfvnf; tcsdKUonf EdkifiH\xdpyfe,fajrrsm;wGif&Sdaomtcg w&m;
r0if (tcsdKUtcgwGif w&m;0ifygrpfrsm;yif&&Sdonf) e,fpyfjzwfausmfíukefoG,frIjyKvkyfonf/ ¤if;
onf toGifajymif;oHk;pGJonfhopfrsm;\ t"duvkyfudkifaqmif½Gufaeoljzpfonf/
3/ &efukefrSwqifhwifydkYaeaom EdkifiHwumopfukefonfrsm; – EdkifiHwumvkyfief;vkyfudkifaeolrsm;?
t"dutm;jzifh tm½SaiGaMu;vnfywfrI0if½dk;rsm;jzpfoonfh puFmyl? befaumuf? rGefbdkif;ESifh
a[mifaumifwdkYonf t"dutm;jzifh wdkif;jynfpDrHtkyfcsKyfrIatmuf&Sd opfawmrsm;ESifh wdkif;&if;om;
t"due,fajrrsm;twGif;&Sd obm0opfawmrsm; 2 ckpvHk;rS MTE cGifhjyKxm;aomopfrsm;tm; rSm,l
í &efukefqdyfurf;rSwqifh w&m;0ifwifydkYonf/
4/ e,fpyfjzwfausmf opfukefonfrsm; – ¤if;xJwGif e,fpyf 2 bufpvHk;rS ukefonfrsm;yg0ifNyD;? ,ck
udpöwGif tao;pm;ESihftv,ftvwf wdkif;&if;om;ukrÜPDrsm;? ukefonfrsm;? jrefrmbufjcrf;rS
wdkif;&if;om;EdkifiHa&;acgif;aqmifrsm;ESifh wifoGif;rnfhEdkifiHrsm; a'owGif;opfukefonfrsm; (Oyrm-
w½kwfEdkifiHESifhxdkif;EdkifiHrS) yg0ifonf/ ¤if;wkdYonf q,fpkESpfaygif;rsm;pGm jzpfcJhaomppfaemufydkif;
wGif tpdk;&topfESifhjyKvkyfonfh typftcwf&yfpJa&;oabmwlnDcsufrsm;aMumifh pwifyGifhvm
aomopfa[mif;rsm;&Sdonfh e,fpyftem;&Sd wdkif;&if;om;y#dyu©Zkefrsm;xHrS t&if;tjrpf½SmMuonf/
xdkopfrsm;onf MTE cGifhjyKcsufr&&Sdum e,fpyfrsm;rSjzwfausmfí w&m;r0ifwifydkYjcif;jzpfonf/
5/ &efukeftajcpdkufonfh jynfwGif;opfukefonfrsm;^xkwfvkyfolrsm; – &efukeftajcpdkufonfh t
vwfpm;t½G,f jrefrmukrÜPDrsm; avvHwifonfhtcgrsm;wGif pDrHtkyfcsKyfxm;onfhESifh obm0opf
awmrsm;xHrS MTE cGifhjyKxm;onfhopfrsm;tm; avQmuf,lEdkifonf/ odkYaomf trsm;pkrSma0pk&&ef Edkif
iHa&;tquftoG,frsm; &SdMuonf/ jynfwGif;oHk;aps;uGuftwGufrSmrl trsm;pkrSm arSmifcdkaps; (aps;
EIef;BuD;jrifhpGmjzifh 0,f,l&) wGif 0,fMuonf/ xkdukrÜPDrsm;onf opfawmrSt&if;tjrpfrsm; wdkuf
½dkuf&&Sd&ef opfckwfvSJcGifhvdkufavsmrIrsm;r&BubJ ppftpdk;&ESifhydkrdktquftoG,faumif;onfh ukrÜ
PDrsm;ESifh MTE xHrS opfrsm;wkduf½dkuf&&Sdonfh EdkifiHydkifopfxkwfvkyfa&;vkyfief;rsm;tm; cufcJrIBuD;
pGmjzifh ,SOfNydKifMuonf/
&efukefrSwqifhwifydkYaeaom EdkifiHwumopfukefonfrsm;
&efukefrSwqifhwifydkYaeaom EdkifiHwumopfukefonfrsm;rSm a,bk,stm;jzifh &if;ESD;jr§KyfESHrI rsm;rsm;pm;pm;
&Sdonfh tv,ftvwfrStBuD;pm;ukrÜPDrsm;yg0ifNyD; tm½S\b@ma&;tcsuftcsmusaom ae&mrsm;wGif
tajcjyKxm;um jrefrmEdkifiH\ tylydkif;opfrsm;tm; a'owGif;ESifhurÇmhaps;uGufxH wifydkYvQuf&Sdonf/
EdkifiHwum tm½SukrÜPDrsm;onf puFmylEdkifiH&SdbPfpm&if;ay;acsrIrsm;jzifh MTE xHrS avvHrsm;udk,lonf/
xdkopftrsm;pkrSm ta&taoG;tvGefjrifhonfh uRef;opfvHk;rsm;jzpfNyD; tpdk;&xdef;csKyfNyD;pDrHuGyfuJonfh
uRef;opfawmrsm;rS trsm;qHk;,lonf/ toGifajymif;oHk;pGJrIrS&&Sdaom opfrsm;uJhodkYaom tjcm;ZmpfjrpfrS
vmaomopfrsm;onfvnf; 0ifNyD;a&maESmaeEdkifonf/ MTE rScGifhjyKaomopfrsm;onf &efukefqdyfurf;rS
wqifh tdEd,EdkifiH? rav;½Sm;EdkifiH? w½kwfEdkifiH? puFmylEdkifiHESifh xkdif;EdkifiHwdkYuJhokdYaom tm½Sqdyfurf;
NrdKUrsm;xHodkY wifydkYonf/ wifoGif;onfhukrÜPD odkYr[kwf wqifh0,folu wefzdk;jznfhjr§ifhrIjyKvkyfNyD;vQif
jrefrmEdkifiHrS jzwfom; (Sawn Wood) ESifh opfawmxGufypönf;rsm;tm; tacsmxnfjyKvkyfonfhEdkifiHrS xGuf
onf[krSwfom;NyD; urÇmtESHYodkYwifydkYjcif; odkYr[kwf jynfwGif;aps;uGufwGif a&mif;csjcif;rsm; jyKvkyfavh
25
&Sdonf/ þvrf;aMumif;onf urÇm&Sdtylydkif; opfaps;uGufrsm;twGuf t"duBuD;pdk;aeonfh jrefrmh
opfrsm;wifydkYyHkjzpfonf/
e,fpyfjzwfausmf opfukefonfrsm;
a'otwGif; e,fpyfjzwfausmfopfukefonfrsm; (trsm;pkrSm w½kwfjynfrBuD;ESifhxdkif;EdkifiHwdkYrS jzpfaomf
vnf; tdE´d,EdkifiHta½SUajrmufbufESifh b*Fvm;a'h½SfEdkifiHwdkYrS ukefonfrsm;vnf;yg0if) onf rsm;aomtm;
jzifh tao;pm; odkYr[kwf tvwfpm;ukrÜPDrsm;jzpfNyD; ¤if;wkdY\pD;yGm;a&;&nf½G,fcsufrSm jrefrmESifhe,fpyf
jzwfausmfukefoG,frI jyKvkyf&efjzpfonf/ opfZmpfjrpfrsm;rSm wdkif;&if;om;xdpyfe,fajrrsm;wGif&Sdonfh ouf
&ifhopfawmrsm; (wcgw&H tpdk;&xdef;csKyfrIr&Sdonfh e,fajrrsm;) jzpfMuNyD; tNrJr[kwfaomfvnf; yHkrSeftm;
jzifh tpdk;&xdef;csKyfrIr&Sdonfh e,fajrrsm;tm;jzwfNyD; opfo,f,lydkYaqmifa&;rsm;jyKvkyfum rMumcPqdko
vdk ppfNyD;y#dyu©ESifhtMurf;zufrIrsm; &Sdonfhae&mrsm;wGifjzpfonf/ ukefonfrsm;onf a'ocHaphpyfñSdEdIif;
a&;tmPmydkifrsm;ESifh wqifhvkyfudkifNyD; ¤if;wdkYrSm ArmppfwyfESifhtpkd;&r[kwfonfh vufeufudkiftkyfpkrsm;
ESifh tenf;tusOf;tm;jzifh a'ocHtpkd;&t&m&Sdrsm; yg0ifonf/ a'ocHwdkif;&if;om; opfukefonfrsm;ESifh
jrefrmbufrS tpdk;&r[kwfonfh vufeufudkiftkyfpkrsm;ESifhqufpyfaeonfh wdkif;&if;om;EdkifiHa&;
acgif;aqmifrsm;onf ¤if;opfxkwfvkyfrItay;t,lrsm;tm; aqmif½Gufay;onf/
¤if; MTE r[kwfonfhopfrsm;tm; ukefwifum;BuD;rsm;rS armfawmfqdkifu,ftao;av;rsm;txdjzifh tpkd;&
cGifhjyKxm;onfh*dwfrsm;rS odkYr[kwf awmvrf;rsm;jzifh e,fpyfjzwfausmfí wkduf½dkufukefoG,frIjyKvkyfMuonf/
uRef;ESifhuRef;r[kwfonfhopfrmrsm;onf rsm;aomtm;jzifh opfvHk;rsm;jzpfaomfvnf; tenf;pktcsdKUrSm
jzwfom; ESifh useftcsdKUrSm y&dabm*rsm;jzpfNyD; ¤if;onftxl;ojzifh xkdif;EdkifiHxHwifydkYonfhtcgrsm;wGif jzpf
onf/ [muGufrsm;aMumifh tqifhjrifhjrefrmt&m½Sdrsm;tm; ukef;vrf;opfwifydkYrIrsm;udk w&m;0if>cif;csuf
rsm;jyKvkyfcGifh ay;xm;aomfvnf; jrefrmtrsdK;om;Oya't& opfrsm;tm; e,fpyfjzwfausmfNyD;ukefoG,fjcif;
onf rsm;aomtm;jzifh w&m;r0ifyg/20
jrefrmEdkifiHESifhukef;vrf;opfukefoG,frI jyKvkyfjcif;tm; qefYusif
onfh aMujimcsufrsm;jyKvkyfcJhaom xdkif;EdkifiH21
\A[kdtpdk;&ESifhw½kwfEdkifiH22
wdkYonf jrefrmEdkifiH\ e,fpyf
jzwfausmfopfukefoG,fa&;tm; w&m;0ifwm;jrpfcsufrsm; jyKvkyfjcif;tajctaeudk xyfrHNyD;yHhydk;ay;&ma&muf
onf/ jrefrmEdkifiH\xdpyfe,fajrrsm;&Sd tpkd;&r[kwfonfh vufeufudkiftkyfpktcsdKUonfvnf; ¤if;wdkYvTrf;rdk;
rI&Sdonfhe,fajrrsm;wGif opfxkwfvkyfjcif;tm;wm;jrpfaomfvnf; ¤if;tm;vufawGUwGifjrefrmA[dktpdk;&uJh
odkYyif vdkufemrIenf;yg;onf/23
20 &JvGif? 2006? Xinhua ? 2006? KNG? 2007/ ukef;vrf;opfukefoG,frIonf w&m;r0ifaMumif;aMujimxm;onfh pm½Gufpmwrf;rSmenf;yg;NyD; (þ footnote wGif&Sd
onfh udk;um;csufrsm;tm;Munfh&ef)? opfawmXmeonf yHkrSeftm;jzifh ukef;vrf;rSjzwfausmfonfh opfwifydkYrItm;w&m;r0if[kqdkonf/ 21
opfwifoGif;rIESifh jynfwGif;o,f,lydkYaqmifrIwdkYESifhywfoufonfh vuf&Sdxdkif;EdkifiH\pnf;rsOf;Oya'rsm;t& jrefrmEdkifiHrSopfrSm xdkif;EdkifiHtwGif;odkY w&m;0ifwif
oGif;&ef ppfrSefonfh jrefrmtpdk;&\cGifhjyKcsufrsm;jzifh &efukefrSwqifha&aMumif;rS wifydkY&rnfjzpfonf/ xdkif;tpdk;&onf jrefrmhopfvHk;rsm;tm; ESpfEdkifiHMum; e,fpyfrSjzwf ausmfwifydkY&ef txl;>cif;csufrsm;ay;Edkifaomfvnf; vGefcJhaom 10 ESpfumvwGif þuJhodkYjyKvkyfjcif; tvGefenf;yg;onf/ opftacsmxnfrsm;? txl;o jzifh uRef;y&dabm*rsm;tm; jrefrmEdkifiHwGif;rS&&SdNyD; tacsmxnfjyKvkyfxm;aMumif;twnfjyKonfh ppfrSefaompm½Gufpmwrf;rsm;jzifh xdkif;EdkifiHe,fpyftm;jzwfausmfNyD; wifydkYEdkifonf/ odkYaomf ydkenf;onfhyrmP&Sdonfh tacsmxnfrjyKvkyf&ao;aomopfvHk;rsm;onf xdkif;tpdk;&\cGifhjyKcsufrygbJ e,fpyftm;ukef;vrf;rSjzwfausmfvQuf
&Sdonf (Woods, K. ESifh K. Canby ? 2011)/ 22 “jrefrmESifh,leefjynfe,ftMum; opfrsm;ESifhwGif;xGufypönf;rsm; pDrHtkyfcsKyf&efjyKvkyfonfh Mum;jzwfaqmif½GufrIrsm;”/ ,leefjynfe,f\ jynfolYtpdk;&u arv 11?
2006 ckESpfwGif xkwfjyefonf/ rl0g'udk;um;csufeHygwf – rl0g'½Hk;? ,leef «2006» 91/ Xinhua 2006 wGifvnf; MunfhEdkifonf/ 23 Oyrmtm;jzifh ucsifjynfe,fESifh½Srf;jynfajrmufydkif;? ,leefe,fpyfwavQmufwGif vIyf½Sm;aeonfh ucsifvGwfvyfa&;tzGJUESifh wyfrawmf (KIO/A) onf ¤if;wkdY\ydkif
euftwGif; opfckwfvSJjcif;onf w&m;r0if[k ¤if;wkdY\ 2002 ckESpfwGifjyKvkyfcJhonfh aMujimcsuf (xdk KIO aMujimcsufonf pma&;q&m file oGif;xm;onf) ESifh
xyfrHí 2011 ckESpfwGifjyKvkyfonfhaMujimcsufrsm;wGif yg0ifonf (KNG? 2011)/
26
Box 1/ w½kwf-jrefrme,fpyfjzwfausmf opfukefoG,frI
trsm;odMuaom e,fpyfjzwfausmfw&m;r0ifukefoG,frI OyrmwpfckrSm jrefrm-w½kwfukefoG,fa&;vrf; aMumif;jzpfNyD;? ¤if;taMumif;odcJhonfrSm MumjrifhNyDjzpfNyD; av;eufonfhylyifrIrsm;vnf; jzpfay:apcJhonf/ 2000 ckESpfrsm;tapmydkif;wGif w½kwfEdkifiHuwifoGif;onfh jrefrmopftrsm;pkrSm jrefrmEdkifiHajrmufydkif; &Sd ,leefxdpyfe,fajrrSjzpfonf/
24 owif;ydkYcsufrsm;t& ¤if;ukefoG,frIonf w&m;r0ifopfckwfvSJrIrsm;? ajr
odrf;qnf;rIrsm;? opfawmtm;tajccHonfh vlaerIb0rsm;qHk;½HI;jcif;ESifh wdkif;&if;om;y#dyu©rsm;jzpfay:vm &ef avmifpmjyKvkyfay;ouJhodkYjzpfaomfvnf; a'ocHvlxkrsm;twGuf tusdK;tjrwftenf;i,fom jzpfap onf/
25 jrefrmEdkifiHajrmufydkif;&Sd opfawmrsm;wGifjzpfyGm;aeonfh opfckwfvSJrIrsm;ESifhywfoufNyD; w½kwfEdkifiH
\tcef;u@tay: jynfwGif;ESifhEdkifiHwumtm½HkpdkufrIrsm;onf 2006 ckESpftv,fydkif;wGif jrefrm-w½kwf tjyeftvSef tpdk;&oabmwlnDcsufjzpfay:apNyD; ¤if;wdkYa0iSxm;onfhe,fpyfwavQmuf&Sd e,fpyfjzwfausmf opfukefoG,fa&;tm; wm;qD;&efjzpfonf/
26 xdktcsdefrSpí w½kwf-jrefrmopfukefoG,frIonf &efukef&Sdqdyf
urf;rsm;xHodkY ydkía½TUajymif;vmNyD; opfrsm;tm; w½kwfEdkifiH\ta½SUbufqdyfurf;rsm;xHodkY w&m;0ifwifydkY vmMuaomfvnf; ¤if;onf w½kwfopfukefonfrsm;twGuf ukefusp&dwfydkrdkrsm;jym;aponf/ odkYaomf t qifhjrifh jrefrmpdk;&t&m&Sdrsm;onf ukef;wGif;opfwifydkYrIrsm;tm; a½G;cs,fNyD;w&m;0ifjyKvkyfcGifh&SdyHkay:um ¤if;onf EdkifiH&Sd tjcm;t&if;tjrpfxkwfvkyfonfhu@rsm;wGif udkifwG,fyHkESifhqifvQuf&Sdonf/
27
,aeYwGif ykdíenf;yg;vmaomfvnf; rsm;jym;ao;onfhopfyrmPonf ,leefe,fpyfrS opftrsm;pktm; w &m;r0ifjzwfausmfNyD; ulrif;xHodkYqufNyD;ydkYonf (xdkrSwqifh w½kwfEdkifiH\ta½SUbuf yifv,furf;½dk;wef; xHodkY)? yHk 3wGifazmfjyxm;onfhtwdkif;/ ,leef\ jynfe,fNrdKUawmfjzpfaomulrif;onf w½kwfEdkifiHxHodkY jref rmopfrsm;wifydkY&mwGif tBuD;qHk;yef;wdkifjzpfonf/
28 2006 ckESpftv,fydkif;wGif tjyeftvSefjyKvkyfcJhaom
jrefrmESifhw½kwftMum; e,fpyfjzwfausmfukefoG,fa&;tm; ta&;,laqmif½GufrIrsm;aemufydkif;wGif wefzdk;&Sd onfhopfyrmPaygif;rsm;pGmonf jyefvnfwkd;jrifhvmNyD; vGefcJhaomESpfrsm;twGif;wGif ydkírsm;jym;onf/ ¤if; onf taMumif;rsdK;pkHaMumifhjzpfNyD; ¤if;wkdYxJwGif EdkifiHwumtm½Hkpl;pdkufrIenf;yg;jcif;? ucsifa'otwGif; “y #dyu©opf” ckwfvSJjcif;udktm;xnfhjcif;ESifh {NyDv 2014 ckESpfwGif jyKvkyfrnf[k arQmfrSef;xm;aom opfvHk; wifydkYrIydwfyifjcif;wdkY yg0ifonf/ ulrif;xHodkYvmonfh odkYr[kwf wifydkYonfh wifydkYrItm;vHk;onf ukef;vrf; jzifh jrefrmEdkifiHe,fpyftm;jzwfausmfí jyKvkyfjcif;jzpfonf/ {NyDv 2013 ckESpfwGif vmrnfhtpdk;&\ opf vHk;wifydkYrIydwfyifjcif;tm;a½S;½IíESifh ,ckESpftapmydkif;jyefvnfjzpfay:vmonfh ucsify#dyu©tay: tpdk;& \tarQmftjrifr&SdzdkYvdkaMumif; opfvHk;yrmPrsm;pGmonf w½kwfe,fpyfNrdKUjzpfaom eefa'gif;&Sd w½kwft aumufcGefppfaq;a&;*dwfrsm;rSwqifh ,leefjynfe,ftwGif;odkY ukef;vrf;rSjzwfausmfNyD;0ifoGm;onfudk awGU &Sd&onf/ opfrsm;tm; ½Srf;jynftaemufajrmufbufESifh ucsifjynfe,fta½SUawmifbuf&Sd tpdk;&xdef;csKyfrI atmuf&Sd a'orsm;wGifckwfvSJNyD; jrefrmtpdk;&ESifhtpdk;&r[kwfonfh vufeufudkiftkyfpk 2 ckpvHk;xdef;csKyf xm;onfh e,fajrrsm;tm;jzwfausmfí ,leefjynfe,ftwGif;odkY0ifum vrf;aMumif;wavQmufwGifvnf; t pdk;&r[kwfonfh vufeufudkiftkyfpkrsm;u tcGefaumufvQuf&Sdonf/
29 ¤ifjzpfpOfrsm;tm; ydkrdkem;vnf&efESifh
vTrf;rdk;rIjyKvkyfEdkif&ef okawoeESifhaxmufcHtm;ay;rI ydkrdkjyKvkyf&efvdktyfonfjzpfonf/
24 Global Witness? 2005? Woods? 2011/
25 Kahrl? Weyerhaeuser ESifh Yufang?2004? Woods? 2011/
26 “jrefrmESifh,leefjynfe,ftMum; opfrsm;ESifhwGif;xGufypönf;rsm; pDrHtkyfcsKyf&efjyKvkyfonfh Mum;jzwfaqmif½GufrIrsm;”/ ,leefjynfe,f\ jynfolYtpdk;&u arv 11?
2006 ckESpfwGif xkwfjyefonf/ rl0g'udk;um;csufeHygwf – rl0g'½Hk;? ,leef «2006» 91/ Xinhua 2006 wGifvnf; MunfhEdkifonf/ 27
EdkifiH&Sd xdyfwef;tpdk;&ESifhppfwyft&m&SdBuD;rsm;onf Oya'pdk;rdk;rItxufwGif qufvufí rsm;pGmaqmif&GufaeNyD; wdkif;jynf\Oya'opfrsm;twGif;wGif pnf;rsOf;
pmydk'ftopfrsm;jznfhpGufNyD; 0efBuD;rsm;ESifh¤if;wdkY\txufwGif&Sdonfh tmPmydkifrsm;tm; ydkrdktmPmvTJay;aeonfh vuf&SdjyKjyifajymif;vJrIumvtwGif;wGif qufvuf jzpfyGm;vQuf&Sdonf/ 28 aemufvmrnfh Forest Trends
29 Forest Trends okawoD? {NyD 2013/
27
yHk 3/ w½kwfEdkifiH\ a'otvdkuf jrefrmEdkifiHrSopfawmxGufypönf;rsm; wifydkYrI
Zmpfjrpf – w½kwftaumufcGefpm&if;udef;*Pef;rsm;? Forest Trends \ pkpnf;rI/
jynfwGif;wGif rsm;pGmvTrf;rdk;vQuf&Sdaom vkyfief;tzGJUrsm; (“c½dkeDukrÜPDrsm;”)
,cktrsdK;pm;onf jrefrmEdkifiH\pD;yGm;a&;wpfckvHk;wGif tvGefta&;ygonfhtcef;u@rSyg0ifNyD; opfu@
wpfckwnf;wGifr[kwfyg/ yHkrSeftm;jzifh “c½dkeD” ukrÜPDrsm;[ktrnfwGifaom BuD;rm;NyD;rsm;pGmvTrf;rdk;rI&Sdum
tquftoG,fvnf;rsm;pGm&Sdonfh ausmfMum;aom &efukefwGiftajcpdkufonfhukrÜPDBuD;rsm;onf jrefrmEdkifiH
\pD;yGm;a&;u@tm;vHk;eD;yg;wGif yg0ifywfoufaeonf/ ukrÜPDydkif½Sifrsm;onf wdkif;jynf\xdyfwef;ppf
wyftqifhrsm;ESifh &if;ESD;onfh pD;yGm;a&;qufqHrIrsm;&SdNyD; tpdk;&topfvufatmufwGifyif wdkif;jynf\0if
aiG&&SdEdkifrI tvm;tvmtrsm;qHk;&Sdonfh vkyfief;rsm;jzpfaom ppftpdk;&tm; aqmufvkyfa&;? [dkw,fESifhc
&D;? owåKwGif;? opfESifh,ckwGif pdkufysdK;pD;yGm;a&;vkyfief;wkdYwGif ulnDaqmif½GufvQuf&Sdonf/30 ¤if;ukrÜPDrsm;
\ ppfwyft&m½SdBuD;tcsdKUESifh trIaqmift&m&SdcsKyf (CEOs) tcsdKUwdkYonf vTwfawmftrwfrsm; (MPs)tjzpf
vwfwavm cefYtyfcHxm;Mu&olrsm;jzpfNyD; tcsdKUrSm tpdk;&topftwGif;wGif tqifhjrifht&m&SdBuD;rsm;
jzpfonf/
xdktkyfpkonf wdkif;jynf\ tBuD;pm;opfckwfvSJcGifhvdkufavsmrIrsm;ESifh opfukefoG,fydkifcGifhrsm;\ trsm;pktm;
MTE xHrS&&SdNyD; ¤if;txJwGif BudK;0dkif;opfawmrsm;twGif;rS pdkufysdK;pD;yGm;vkdufavsmay;rIrsm;vnf; yg0if
onf/ tcsdKUjzpf&yfrsm;wGif tpdk;&aqmufvkyfa&;pDrHudef;rsm;wGif yg0ifvkyfaqmifrItwGuf tcaMu;tjzpf
opfckwfvSJcGifh vdkufavsmrIrsm;ay;onf/ xdkenf;jzifh opfckwfvSJcGifhvdkufavsmrIrsm;onf xdyfwef;ppfwyf
t&m&SdBuD;rsm;ESifhukrÜPDrsm;tMum; aiGaMu;pepfwpfcktjzpf&SdaeNyD; ppftpdk;&\ oD;oefY,EÅ&m;armif;wH
wpfckjzpfaeonf/ ¤if;wdkY\ ppfwyfESifhtpdk;&wkdYESifh eD;uyfpGmqufEG,faejcif;onf opfckwfvSJrIESifho,f,lydkY
aqmifrIwdkYtwGuf ygrpfrsm;ESifhuefx½dkufrsm;ESifhxdkrSwqifh MTE \ w&m;0ifopfwifydkYrIygrpfrsm; &&Sdjcif;wdkY
udk yHhydk;ay;onf/ ¤if;wdkYxJrSwcsdKUrSm udk,fydkifqdyfurf;rsm;ESifh ukefaowåmoabFmrsm; ydkifqdkifMuonf/ xdk
tajctaeonf ,ckvwfwavmjyKjyifajymif;vJrI umvrwdkifrDwGif usdef;ao&SdcJhNyD; trsdK;om;EdkifiHa&;qdkif
&mpD;yGm;a&;jyKjyifajymif;vJrIrsm;? txl;ojzifh opfawmu@wGifjzpfay:vmrnfh jyKjyifajymif;vJrIrsm;onf
30 ¤if;wdkYxJrS tcsdKUukrÜPDrsm;onf wdkuf½dkuf odkYr[kwf oG,f0dkufNyD; tenf;ESifhtrsm; rl;,pfaq;0g;xkwfvkyfjcif;ESifh jzefYjzL;jcif;tygt0if Oya'ESifhqefYusifaom
pD;yGm;a&;vkyfief;rsm; aqmif½Gufaeonf[k vnf; xifjrif&onf/
28
wdkif;jynf\pD;yGm;a&;ESifh txl;ojzifh t&if;tjrpfxkwfvkyfjcif;wGif ¤if;wdkY\BuD;pdk;aeonfhtaetxm;tm;
rnfuJhodkYtusdK;oufa&mufrI &Sdrnfqdkonfudk rodEdkifao;yg/
xdkukrÜPDrsm;tm;ay;xm;aom tcsdKUopfckwfvSJcGifhvdkufavsmrIrsm;onf EdkifiHtwGif;&Sd tpOftvmt& tpkd;
&u pDrHtkyfcsKyfonhfopfawme,fajrrsm; (jrefrmjynftv,fydkif;) wGif wnf&Sdaomfvnf; &mckdifEIef;trsm;
tjym;rSm ArmvlrsdK;rsm;\ pDrHtkyfcsKyfrIr&Sdonfhopfawmrsm;ESifh ydkírsm;jym;vmonfrSm wdkif;&if;om;y#dyu©
jzpfyGm;aeaom xdpyfe,fajrrsm;wGif jzpfonf/ xkdtBuD;pm; vTrf;rdk;vQuf&Sdaom vkyfief;tzGJUrsm; toGif
ajymif;oHk;pGJonfh opfawmajrrsm;xHrS opftrsm;tjym; (odkYaomf yrmPtm;jzifhrod) &&SdNyD; ¤if;wdkYxJwGif
pufrIpdkufysdK;a&;pdkufcif;rsm;? a&tm;vQyfppfESifh vrf;aqmufvkyfa&;pDrHudef;rsm; yg0ifonf/ ¤if;wdkYudk,fwdkif
aqmufvkyfaeonfh zGHUNzdK;a&;pDrHudef;rsm;rSajrrsm;tm; MTE \ pDrHudef;e,fajrtwGif; opfckwfvSJcGifhjzifh
(“toGifajymif;oHk;pGJonfhopf”) udk,fwdkifyif½Sif;vif;rIrsm;jyKvkyfNyD; &efukefrSwqifh MTE \cGifhjyKcsufjzifh
wifydkYrIrsm;jyKvkyfonf/
¤if;ukrÜPDrsm;jyKvkyfonfh opfckwfvSJjcif;? o,f,lydkYaqmifjcif;ESifh ukefoG,frIjyKvkyfjcif;wdkYonf jynfwGif;oHk;
ESifh wifydkYrItwGuf opftm;vHk;\ ukefoGif;jcif;uGif;quf (supply chain) tm; jznfhqnf;ay;NyD; ¤if;ukef
oGif;jcif;uGif;quftrsdK;rsdK;wGif rnfonfhopfukefoG,frI vkyfudkifaqmif½Gufaeolrsm;u yg0ifonfudkazmf
xkwf&ef rnfonfhenf;vrf;rS rcsrSwfxm;yg/
vTrf;rdk;rI&SdonfhukrÜPDtcsdKUxJwGif yg0ifonfrSm Htoo Trading? Max Myanmar? Yuzana? Dagon ESifh Asia
World wdkYjzpfonf/ Yuzana ukrÜPDonf {u 200,000 &SdonfhZD0avmifpmvdkufavsmrItm; ucsifjynfe,f
taemufydkif;&Sd [l;aumif;csdKifh0Srf;wGif vkyfudkifaqmif½Gufae&m ¤if;ae&monf urÇm\tBuD;qHk;usm;ab;rJh
awm&Sdonfhtjyif EdkifiH\tBuD;qHk; ajrjyefYopfawmpm;usufajrvnf;&Sdonf/ Yuzana ukrÜPDESifhwdkif;jynf\
tiftm;tBuD;qHk; yk*¾vduopfukrÜPDwpfckjzpfonfh Htoo Trading wdkYonf jrefrmEdkifiHawmifydkif;&Sd weoFm&D
wdkif;a'oBuD;wGif tajcpdkufonfh qDtkef;vkyfief;rsm;tm; aqmif½GufaeNyD; ¤if;ae&monf ta½SUawmif
tm½S\tBuD;qHk; wpkwpnf;&Sdonfh Dipterocarp opfawmrsm;&Sdaomae&mjzpfonf/ Asia World ukrÜPDESifh
ppfwyfonf ucsifjynfe,f&Sd y#dyu©jzpfyGm;aeaomae&mrsm;&Sd opfawmrsm;wGif tBuD;pm;a&umwmrsm;
ESifhvrf;rsm;wnfaqmuf&ef pmcsKyfcsKyfqdkcJhNyD;jzpfonf/ xdkemrnfBuD;aomukrÜPDrsm;tm; ¤if;wdkY\pDrHudef;
e,fajrrsm;wGif opfxkwfvkyfydkifcGifhrsm; ay;xm;onfjzpfonf/31
jrefrmEdkifiHopfvkyfief;½Sifrsm;toif;
jrefrmEdkifiHopfvkyfief;½Sifrsm;toif; (MTMA) tm; 1993 ckESpfwGifxlaxmifcJhNyD; ¤if;xJwGif tpdk;&u cGifh
jyKxm;onfh jynfaxmifpkjrefrmEdkifiH ukefonfrsm;ESifhpufrIvufrIvkyfief;½Sifrsm;toif;csKyf (UMFCCI) t
oif;atmuf&Sd jrefrmopfukefonf 250 ESifh jrefrmopfukrÜPDaygif; 900 ausmfjzifhzGJUpnf;xm;onf/
UMFCCI tm; ,cktcsdefwGif jrefrmpD;yGm;a&;avmuu “c½dkeD” tjzpfowfrSwfxm;onfhyk*¾dKvfwpfOD;u
OD;aqmifaeNyD; ¤if;onf ,cifppfwyftmPmydkifrsm;ESifh aumif;rGefonfhtquftoG,f&SdNyD; ,cktcsdefwGif
UMFCCI twGif;wGif ½kef;uefvIyf½Sm;rIrsm;jzpfay:avh&Sd&m taMumif;rSm UMFCCI twGif; c½dkeDr[kwfonfh
t&if;½Sifrsm; ajcukyf&&SdEdkif&efydkrdkNyD; 'Drdku&ufwpfusonfh tkyfcsKyfrIatmufwGif&Sd&efjzpfonf/32
yk*¾vdu
u@rsm;twGif;wGif MTMA onf opfxkwfvkyfrI? ta&mif;jr§ifhwifjcif;? jzefYjzL;jcif;ESifhwifydkYjcif;wdkYESifh ywf
oufonfhwpfckwnf;aom tzGJUtpnf;jzpfonf/ MTMA onf MTE ESifh yk*¾vduu@tMum; vG,fulacsm
31 Woods, K, Forthcoming/
32 Su Phyo Win? 2013/
29
armap&efyHhydk;ay;onf/ MTMA onf tpdk;&udk,fpm; EdkifiHjcm;rSopf0,folrsm;tm; qGJaqmifí vnf;aumif;
rMumcPqdkovdk EdkifiHjcm;opfukefonfrsm; jrefrmopfrsm;0,f,l&ef Mum;cHay;onf/ xdkYtjyif MTMA onf
trsm;jynfolydkifESifhyk*¾vdujynfwGif; opftajccHonfhvkyfief;rsm;tm; MTE cGifhjyKxm;onfhopfvHk;rsm;ESifh
Sawn Wood rsm;tm; ulnDíjzefYjzL;ay;onf/ ppfwyfESifh odkYr[kwf tpdk;&ESifh qufqHa&;aumif;aom ydkrdk
BuD;rm;NyD;t½SdefMoZmydk&Sdonfh ukrÜPDrsm;tm; vpOfaps;uGufwefzdk;atmuf aps;EIef;jzifhopfcGJwef;rsmtm; ay;
&mwGif OD;pm;ay;jcif;cH&aomfvnf; ao;i,fonfhjynfwGif;ukrÜPDrsm; (txufwGifMunfhyg) onf MTE^
MTMA rSay;aom wefzdk;xufydkrdkrsm;jym;onfh aps;EIef;rsm;jzifh arSmifcdkaps;uGufxHrS ukefMurf;rsm;tm; rMum
cPqdkovdk rvTJra½Smifomjzifh0,f,lMu&onf/
ed*Hk; - FLEGT ESifh EUTR wdkYtay:tusdK;oufa&mufrIrsm;
jrefrmEdkifiHrSwifydkYonfhopfrsm;onf tpdk;&pDrHtkyfcsKyfonfh opfawmrsm;xHrS&&Sdonfh MTE opfrsm;omru
bJ obm0opfawmrsm;wGif&Sdonfh opfckwfvSJcGifhvdkufavsmrIrsm;ESifh pdkufysdK;a&;pdkufcif;rsm;? a&tm;vQyfppf?
owåKwGif;xkwfvkyfrIrsm;ESifh vrf;cif;jcif;pDrHudef;rsm; (“toGifajymif;oHk;pGJonfhopf”) tp&Sdaom trsdK;om;
zGHUNzdK;rI pDrHudef;rsm;twGufjyKvkyfonfh toGifajymif;oHk;pGJonfhopfawmajrrsm; yg0ifonf/ opfpdkufcif;rsm;rS
&&Sdonfhopfrsm;tm; vHkavmufonfh&if;ESD;jr§KyfESHrIESifh ajrydkifqkdifjcif;vHkavmufrIr&SdonfhtwGuf t"duwpfck
taeESifhpOf;pm;ír&aomfvnf; MOECAF \ ydkrdkav;eufonfhtm½HkpdkufrItm; pwif&&SdvmNyDjzpfonf/
jrefrmEdkifiH\ pD;yGm;a&;jyKjyifajymif;vJrIrsm;ESifhtwl pD;yGm;a&;ajrvdkufavsmrIrsm;onf EdkifiHwGif ta&;
ygvmNyDjzpfNyD; txl;ojzifh pufrIpdkufysdK;a&;zGHUNzdK;rItwGufjzpfum opfawmtoGifajymif;oHk;pGJrIonf jrefrm
EdkifiHwGif obm0opf\ tBuD;qHk;Zmpfjrpfjzpfvmrnf/ ZmpfjrpfrsdK;pHktm;½Smjcif;ESifhywfoufonfh tpdk;&\
tcsuftvufrsm; r&SdaomaMumifh opfZmpfjrpfwpfckcsif;\ ta&;ygrIonf r½Sif;vif;ao;yg/
jrefrmtpdk;&onf opf\ZmpfjrpfESifh a&½SnfwnfwHhckdifNrJrIwdkYtm;*½krjyKbJ MTE \ygrpfrsm;ygNyD; &efukefrSa&
aMumif;jzifhwifydkYvQif ¤if;opftm; w&m;0ifonf[kowfrSwfonf/ tpdk;&w&m;0if todtrSwfjyKxm;onfh
w&m;r0ifopfxkwfjcif;ESifh ¤if;ESifhywfoufaom ukefoG,frI\jyóemqdkonfrSm w½kwfEdkifiHESifhxdkif;EdkifiH
tp&SdonfhEdkifiHrsm;odkY wdkif;&if;om;xdpyfe,fajrrsm;rS ukef;vrf;rSwqifh MTE \ygrpfrygbJ opfrsm;tm;
wifydkYjcif;udk qdkonf/
opfukefoG,fa&;pD;qif;rIrsm;ESifh jrefrmopfrsm;0,f,ljcif;ESifhwifydkYjcif;wdkYudk vkyfudkifaqmif½GufaeolwdkYtm;
cGJjcm;owfrSwfjcif;onf jrefrmEdkifiHrSopfrsm;\ w&m;0ifrI? a&½SnfwnfwHhckdifNrJrIESifh toHk;jyKrI\usifh0wfrsm;
ESifhywfoufNyD; ta&;BuD;onfhar;cGef;rsm; ay:xGufvmaponf/ opf supply chain trsdK;rsdK;wdkYwGif yg0if
onfh rwlnDaom vkyfudkifaqmif½Gufaeolrsm;aMumifh rMumcPqdkovdkqHkrdum opf\Zmpfjrpfudk½IwfaxG;
apNyD; xdkYaMumifh jrefrmEdkifiH&Sdopfrsm;\w&m;0ifrI? a&½SnfwnfwHhcdkifNrJrIESifh usifh0wfwdkYtm;vnf; wpfzef
½IwfaxG;aponf/ xdkYaMumifh tqifhqifhxdef;odrf;apmifha½SmufrI (CoC) rsdK;pHkwdkYtm; NidwG,faejcif;rS jznfcs
&ef tvGefta&;BuD;jyD; xdkrSom jrefrmhopfZmpfjrpfrsm;\ w&m;0iffrI? a&½SnfwnfwHhcdkifNrJrI? usifh0wfESifhtnD
Zmpfjrpf&SmazGjcif;? ESifh ajroHk;ydkifcGifh rsm;tm; wdkif;wmEdkifrnf jzpfonf/ jrefrmhopfawmu@\ tem*ESifh
ywfoufNyD; udkifwG,f&rnfh yxrta&;MuD;qHk; tqifhrSm jrefrmEdkifiH\ tajctaeatmufwGif Zmpfjrpf
w&m;0iffrI twnfjyKjcif; (VLO) \ ½IyfaxG;rItm; tpdk;&? yk*¾vduu@ESifh tvSL&Siftodkif;t0dkif;rsm;u
yGifhvif;pGm aqG;aEG;Mu&ef jzpfonf/ jrefrmhopfawmu@ESifh ywfoufonfh tem*wfaqG;aEG;yJGrsm;wGif
wdkif;&if;om; y#dyu© e,fajrrsm;wGifobm0opfawmrsm;\ tcef;u@tm; vpfvsL½IvdkU r&yg/
30
yHk 4/ opfpD;qif;rIESifh jrefrmEdkifiHwGif;&Sd opfukefoG,frIvkyfudkifaqmif½Gufaeolrsm;
31
udk;um;usrf;rsm;
Buchanan, J., Kramer, T. and K. Woods. 2013. Developing Disparity: Regional investment in Burma's borderlands. TNI and BCN, Amsterdam, February.
Eleven News, 2012. “Myanmar to ban timber exports in 2014.” 29 October.
Forest Trends, 2013 (forthcoming) China-Myanmar timber trade update. Policy Brief. Global Witness, 2005. A Choice for China: Ending the destruction of Burma’s northern frontier forests. London, UK. Global Witness, 2009. A Disharmonious Trade: China and the continued destruction of Burma's northern frontier forests. London, UK. International Tropical Timber Organization (ITTO). 2011. Tropical Timber Market Report, Market Information Service, Vol. 16, No. 14, July 16-31.
Kachin Network Group (KNG), 2007. "Maj-Gen Ohn Myint bans gold mining, logging in Kachin." 17 July. Kachin Network Group (KNG), 2011. "KIA bans logging in northern Burma." 15 December. Kahrl, F., Weyerhaeuser, H., and S. Yufang, 2004. Navigating the Border: An Analysis of the China-Myanmar Timber Trade. World Agroforestry Center, Forest Trends. Karen Environmental and Social Action Network (KESAN). 2008. Khoe Kay: Biodiversity in Peril. Chang Mai, Thailand. Karen Human Rights Group (KHRG), 2013. Losing Ground: Land conflicts and collective action in eastern Myanmar. Thailand. Kyaw Tint, Springate-Baginski, O. and Mehm Ko Ko Gyi. 2011. Community Forestry in Myanmar: Progress and Potentials. Yangon: ECCDI. Milieu Defensie 2009. Sanctioned but not Stopped: Research on timber trade between the European Union and Burma. Amsterdam. Oberndorf, R. 2012. Legal Review of Recently Enacted Farmland Law and Vacant, Fallow and Virgin Lands Management Law: Improving the legal & policy frameworks relating to land management in Myanmar. Land Core Group (LCG) of the Food Security Working Group (FSWG), Yangon, Myanmar. Su Phyo Win, 2013. "Pressure mounts on blacklisted business leader." Myanmar Times. 4 August. Transnational Institute (TNI) and Burma Center Netherlands (BCN), 2013. Access Denied: Land rights and ethnic conflict in Burma. Policy Briefing no. 11, May. Woods, K. 2011. “Conflict Timber along the China-Burma Border: Connecting the Global Timber Consumer with Violent Extraction Sites.” In: Tagliacozzo, E. and Wen-Chin Chang (Eds.); Ethnic Chinese Merchants and Chinese Capitalism in Southeast Asia: A History through Commodities. Duke University Press. Woods, K. 2013. Emerging Agribusiness Trends in Myanmar: Opportunities and challenges for poverty reduction. Yunnan University Press, Kunming, China. Woods, K., Forthcoming. Agro-Timber Conversion in Myanmar: The next driver of deforestation. Forest Trends, Washington D.C.
32
Woods, K. and K. Canby, 2011. Baseline Study 4 Myanmar: Overview of Forest Law Enforcement, Governance and Trade. Forest Trends and European Forestry Institute (EFI). Xinhua, 2006. "Yunnan Public Security Border Defense Brigade takes actions to ensure the Yunnan-Burma timber and mineral trading cooperation." 27 March. Ye Lwin, 2006. "Bid to end illegal timber trade." The Myanmar Times. 16-22 January.
33
Forest Trends qdkif&maqmif½Gufcsufrsm;