pm;oHk;oltcGifhta&; umuG,fjcif;qkdif&m tvkyf½HkaqG;aEG;yGJ

Consumer Protection Workshop

October 4 2016, Melia Hotel, Yangon

Consumer Protection (စ ားသးားသ သအခြငသား က ကအယြျခြား)

Speaker – Rebecca Bowman Country Maryland, Office of Consumer Protection

Consumer Protection - CP စ ားသးားသ သအခြငသား က ကအယြျခြားသးြ ပးဂၢလကက႑ႏခြင

တြဆကြ န။ CP သးြ စ ားပအ ားားး ြားက ခြက ခြားတစြ း ျ စြ ြြသတအကြ သထ ကြသပငပားန။ CP ဆးသးြ စ ားသးားသ ႏခြင သကြဆးခြသးြင ဥပဒ Laws ားသ ပပပပကြလ ျခြား ျ စြန။ တတ ငလးပြခ ြားတအတြဟ လ တအ ႔ ြက ြတ င လးပြခ ြားတအကး ထးကြစတယြန။ စ ားသးားသ - Consumer

႕ တစြကးယြ လးသပြ ကြသ ျ စြစေစ၊ ႕ သ ားစးသတအကြျ စြစ ကး ြပစၥးြား ႔ း ြဆ ခြမတအကး းယြယ သးားစအ သ တးခြားကး စ ားသးားသ လး႔ သတြတြတယြန။ သ ဒ းယြယ မတြဟ စ ားပအ ားား လးသပြ ကြသ ျပ ြလးြသသးားျပ ြ းယြယ ျခြား ားကး ဆးလးပန။ သ ဒ ကး ြပစၥးြား ႔ း ြဆ ခြမတအကး ထးတြလးပြသ ားထ းယြယ ျခြား ျ စြသးြန။

ခြား သ - Merchant Merchant – ခြား သ ဆးသးြ ကး ြပစၥးြားျ စြ စေစ၊ း ြဆ ခြ မျ စြစ ခြား သ တးခြားကး ဆးလးသးြန။ သး႔သ ြ သလး တ ငသးြင ပစၥးြားတစြးသ ား ျပ ြလးြ ခြား သ ားကး Merchant တြဟး သတြတြပန။ Merchant ထ တအခြ သအ ြလးခြား ခြား သ ားေစ၊ ျ ြ႔ျ ဖားသ ားေစ၊ ထးတြလးပြသ ား ပပးခြသးြန။ စ ားသးားသ က ကအယြ ားကး ဘ က ခြငလးသပြတ လ ခြားသ ႏခြင စ ားသးားသ ား း သးြင ပပးပျခြား က ခြင ျ စြသးြန။ ခြားသ ၎ ခြား သးြင ကး ြပစၥးြား၏ ဇစြျစြႏခြင က ခြားက ား ဆးားက ားက သထ ားသးြငသတအကြ သ ားသ ကြ ျခြား ျ စြသးြန။ ထး႔ျပခြ းယြယ လးကြသးြင ထးတြကး ြ က ခြင စ ားသးားသ ား၏ က ြား ားေစ၊ လး မေစ၊ Welfare of Public ကး ထးကြစ ြ က ကအယြတ န။ ဒပငသျပခြ ႐းးားသ ားတ င Merchant တအကး စ ားကအကြသတအကြ Promote လးပြပား း႔န။ စ ားသးားသ သအခြငသား - Consumer Right

သ ြငဆးားသ ႔ စ ားသးားသ ႕ က ြား ား ႔ တျ ား ထးကြမတအ သ ခြ က ကအယြပားယြ ကး ြပစၥးြား ႔ း ြဆ ခြမသတအကြ ပားတ င တ ြ းား ႔ ထးကြတ ြတ စယြ းယြ ခြတ င ကး ြပစၥးြား ႔ း ြဆ ခြမသတအကြ သ ကြသလကြ ြတအ ယြ ကး ြစးြား ႔ ပတြသကြတ င ႀက လ ႏးခြတ င ယဘ ယ ထးကြ မတအကး သထ ားယြ (ဥပ - သ မ ြ႔) စြ မ ခြ ခြား တ ငသ ဆ က ခအျပ ြြတ ခြားပးခြအခြင ယြ သ ႕သ လးပြခ ြား ားတြဟ စ ားသးားသ သအခြငသား ႔ ပတြသကြလး႔ ားလးြတယြန။ တ ႕လးပြခ ြားတအက

သစးားက သ ားပားသ လ ခြ သလ တ ား တယြန။

စ ားသးားသ သအခြငသား ႔ ပတြသကြလး႔ ျပးြသ တအက သ အ ႕ အ ႕ ပ ား က ကအယြႏးခြန။ သ ဒ လး CSO, NGO တအက သားပပန။ ဘ လး႔ဆးခြ ဥပဒသ ျပ ျပခြ း႔ လးလ တ ားခြ သ ဒ CSO, NGO တအက ပ ား စ ားသးားသ ကးယြစ ား တခြျပႏးခြန။

သ ခြျခြသးြင စ ားသးားသ သအခြငသား က ကအယြျခြား ဥပဒ

သ ခြျခြတ င စ ားသးားသ သအခြငသား က ကအယြျခြား ဥပဒဆးခြ သးလး ျ စြပပယြန။ ဥပဒ ပပတ င သ ကြသလကြတအတြဟ သြားကး ခြားလခြား း႔ လးပပတယြန။ ဒပပ င ျပ တ လအယြ ပယြင ထခြသလ ကြတ င လအယြပပဘ ားန။ စ ားသးားသ က ကးယြင ႕ သအခြငသားကးလးြား သ း႔ လးပပတယြန။ သ ဒ သမ ႔ ဥပဒတြဟ ထပြတ က း႔လးြား လးပပတယြန။

တ ားျစြက ြ႔သတြ ကြ ား

စ ားသးားသ သအခြငသား က ကအယြျခြားဆးခြ ဥပဒ တ ားျစြ ကြ ႏစြ း ပပတယြန။ ကးယြငပစၥးြားကး ြက ြ ြျပတ ကး တ ားျစြပပတယြန။ ကးယြငထးတြကး ြ ပပတ င သ တအ ႔ ပတြသကြလး႔ တစြး းကး းြအယြ ကြ းားကအယြတ ကး တ ားျစြပပတယြန။

စ ားႏမ ြားကး ြက ြ ြျပတ ကး တ ားျစြပပတယြန။ (ဥပ သအ ြလးခြားက ၂းးး ႔ းယြလး႔ တ ငတြဟ ကး ၂၅းး ပား ပ ား သျပခြ းယြတ ားန။ သအ ြလးခြား ၂းးး ႔ းယြတ ကး သယြယ စတြဆး ပ ား ၅းး ထပြပပခြားလး႔ ၂၅းး ႔ ပားးယြ တယြဆးခြ ဂးကတးြားက ကး ထ ားပပယြန။)

တ ြ ကား ၂းးး ကး ြပစၥးြားကး ၄းးး တခြ ပ ား လ ငစ ား ၂းးး ႔ ခြားတယြဆး တ ားကး တ ားျစြပပတယြန။

ကး ြပစၥးြား ပပးခြတ င သ တအကး ြက ြ ြျပတ ကး တ ားျစြပပတယြန။ ကး ြပစၥးြားတြဟ ခြားကး သ းြားခယြျပ ျပခြ ပ ား သသစြပပဆး ပ ား ခြား တ ကး တ ားျစြပပတယြန။ စ ားကအကြ ကးယြင ပ ခြဘကြ ႕ သ ကြသလကြတအကး ြက ြ ြျပ ပ ား ကးယြငပစၥးြားကး

Promote လးပြ ခြားတ ကး တ ားျစြပပတယြန။ သသခြားသ အ ႕ တစြးး ႕ သ အ ႕းခြပပလး႔ သးား ပ ား ြျပပယြင သ ြတကယြ ပပးခြတ ကးလးြား တ ားျစြပပတယြန။ (ဥပ UMFCCI, ဆ ြစပပားသ အ ႕ သသခြားးခြပပဆး ပ ား လြး တ )

တစြဥ ားတးြား ျ ြ႔ အခြင ကးယြစ ားလယြပပဆး ပ ား ြျပပယြင တြဟးတြဘ ားဆးခြ တ ားျစြပပတယြန။

ဒးတယသ ကြက ကးယြငကး ြပစၥးြား ပပးခြတ င ပစၥးြားတအ ႔ပတြသကြလး႔ သတခြားသ ကြသလကြ ြက ြ ြျပတ ကးလးြား တ ားျစြပပတယြန။ (ဥပ - း ြား ကခြ ပပသခြငပယြင ပပတ ကး ြျပတ )န။ ဒ သ ကြသလကြတအ သ လ ခြ စ ားသးားသ သ ႔ ဘယြပစၥးြားကးတ င းယြသခြငတယြေစ၊ ဘယြတ င တ ြ ကားတယြဆးတ ကး ဆးားျ တြႏးခြ ျ စြပပတယြန။

ကး ြသးြ ားသတအကြ လးသပြ ကြ ကး ြသးြတအ လးကြ ယြငသ ကြတအက Consumer Protection Laws တအထ သကး ြ

ပပ ပ ားသ ားန။ သက ြ ဆးခြ ကး ြပစၥးြားကး သ ပားတ င စ စြ တယြန။ သ ဒ တက တ ငသ ကြသလကြတအ

ပပတယြန။ သကယြလး႔ ဒ သ ကြ ပား ပ ား ကြတစြ သ ကြ ပ ကြျပယြစယြငတြဟ ပပခြ သ ဒပကး တ ားျစြတယြန။ (ဥပ - ကး ြပစၥးြားတစြးကး ၁းး ႔ ခြားယြျပ ပ ား တျ ား ၁၂၅ ႔ ခြားတ ား)န။

စ ားသးားသ က ကး ြပစၥးြား သး႔တြဟးတြ း ြဆ ခြ မတစြ ပြပြကး းယြယ သသးားျပ ခြ ခြား သ က ျပစ ပားကး ပားတယြန။ သကယြလး႔ ပားတ ားခြ စ ားသးားသ က တ ခြားယြေစ၊ စ စြကး တးြငတြပားယြန။ စ ားသးားသ က ကအယြား သ အ ႕တအကလးြား ဒပ ား လ ခြ တ ားျစြပား း႔ တ း ြတယြန။

က ဖားလအ ြ မ ားသပပ ပားသပြ လင သးြင ျပစြဒဒဏြ Restitution – Repair, Replace, Refund

စ ားသးားသ က ျပ ထ ားတ င း ြဆ ခြ မကး ခြ သျပးြငသး ျပ ြပးခြအခြငတယြ းယြယ တ င ကး ြပစၥးြားေစ၊ း ြဆ ခြမ ႔ ပတြသကြလး႔ ႕ယအခြား ကြ ခြ ျပ ြျပခြ ပားတ ား ခြား သ ဘကြက လးပြဆ ခြပားယြ

ျပ ြျပခြလး႔ တ ားဆးခြ သသစြ ျပ ြပးခြအခြင တယြ

သကး ြလးား Series လးကြ ပ ကြတ ဆးခြ ပားထ ားတ င စ ားႏမ ြားသတးခြား Refund ျပ ြလးပြလး႔ ယြ (ဥပ ကး ြပစၥးြားတစြး ထးတြတ ငသပ သ ဒ ကး ြပစၥးြား Series လးကြ ပ ကြတ ား ျ စြလ ပ ဆးခြ ကးယြငပစၥးြားက ပ ကြပယြငလးြား ဒ ကး ြပစၥးြားသပပ ယး ကးြ မ တ ငသတအကြ ခအျပ ြထးတြတ ား လးပြပးခြအခြင)

Fine ကး ြပစၥးြားေစ၊ း ြဆ ခြမ ႔ ပတြသကြလး႔ Consumer Law ကး ား ကြခြ ဒဒဏြ ကား တပြႏးခြတယြန။ သ ဒ ဒဒဏြ ကားတြဟ ကြထပြ ဥပဒ ား ကြႏးခြ း႔သတအကြ တ ားဆ ားႏးခြလ ကြတ င ခအ ကား ပ ဒဏ ျ စြယြန။

ျပစြဒဒဏစြပားတ င ကး ၸဒဏ ကး သစးားက ဒဒဏြ ကားတပြလးကြ ပ ဆးတ ကး သ ားသ သ ခြ ကး ပားယြန။

စ ားသးားသ သတအကြ သႏ ယြစတ င ကး ြပစၥးြား ႔ း ြဆ ခြ မတအ စ ားကအကြထ ကြ း႔ စ ားသးားသ သအခြငသား က ကအယြမ ႔ ပတြသကြ ပ ား အ ႕စးြားထ ားတ င လ မသ အ ႕သစးြား CSO တအက တ ားျစြႏးခြတယြန။

စ ားသးားသ သ အခြငသား က ကအယြ မႏခြင စ ားပအ ားားလးပြခ ြားေစ၊ NGOs ႏခြင ဒ ယ ား သ ြားက႑

Speaker - Jaleen Moroney

Vice President, Corporate Operations Nathan Associates Inc.

ကး ြသးြ ႔ စ ားသးားသ က ား ခြား သ က ပးသ ားသ တ ငသတအကြ Consumer Protection သ အ ႕တအ တယြန။ ကြ ပ ား Consumer Protection ႔ ပတြသကြ ပ ား ကး ြသးြ တအဘကြကလးြား သ ားလးြ း႔ လး ပ ား ကး ြစးြ ခြား သ တအသတအကြ းြက သားႀက ားပပတယြန။ စ ားကအကြ ကးယြငပစၥးြား ႔ ပတြသကြလး႔ ယး ကးြ း႔ လးတယြန။ ဂးဒဏြသကၡ ပ ား ႐းးားသ ားတ င စ ားပအ ားားလးပြခ ြားတအလးြား ပပတယြန။ စ ားကအကြ ႐းးားသ ားတ င ယဥြ ပ ခြမတအ က ခြင သ တး႔လးြား ထးကြမတအ ပပတယြန။ တေစ၊ ြက ြတ င လးပြခ ြားတအ စ ားကအကြထ ခြ က ြသ တအသ ားလးား စြ စတယြန။ ဥပဒတအ လ ခြ တစအ ယဥြ ပ ခြ း႔ ြတ ားႏးခြတယြန။ ျပးြပကး ပး႔ း႔သတအကြလးြား သထ ကြသပင ျ စြစႏးခြတယြန။ စ ားသးားသ သအခြငသား စ ြစးႊ ြားတအထ ားခြ ကး ၸဒဏ တအက သ ခြ လးကြလးပြလ ယြန။ စ ြစးႊ ြားျခြငခြ ကး ြပစၥးြား ႔ း ြဆ ခြမတအ က ခြားလ ပ ား ထးတြလးပြမျ စြစဥြ က ခြားအ ြလ ပ ား ႏးခြခတက လ ယြန။ ႏးခြခတက ကး ထးား ကြ း႔ဆးခြ စ ြစးႊ ြားတအကး လးကြ ႏးခြ းခြဆ ြ႔ႏးခြယြန။ ျပးြတအခြား စ ားသးားသ တအသတအကြလးြား စ ြစးႊ ြား တ င ကး ြပစၥးြား ႔ း ြဆ ခြမတအကး

ြလခြငလ ႏးခြယြန။ ဒပပ င စ ြစးႊ ြား ႔ ပတြသကြတ င သတြတြ ကြတအကး တ င သထ ားယြန။ ဒ လး တြဟးတြခြ ျပးြပကး စ ြစးႊ ြား တ တအ တခြပး႔ း႔ ထးတြလးပြ ပ ား ျပးြတအခြား စ ြ ြငတ င ပစၥးြားတအ ခြားတ ား ျ စြလ ႏးခြတယြန။ းခြ သးြင စ ားသးားသ သအခြငသား က ကအယြ မ းခြ တ င Consumer Protection Laws တအ ျပပ ြားလးပြကးခြႏးခြ ခြ သလးပြသကးခြ သအခြငသလြားတအ ြတ ားပားႏးခြသလး ႏးခြခင ႕ စ ားပအ ားား တးားတကြမကးလးြား သထ ကြသပင ပားႏးခြတယြန။ စ ားသးားသ သအခြငသား က ကအယြ မႏခြင NGOs သ ြားက႑

စ ားသးားသ သအခြငသား က ကအယြမ ႔ ပတြသကြ ပ ား သသပး ပားႏးခြတယြန။ စ ားသးားသ တအ င ျပ တအကး က း ပားႏးခြတယြန။ (ဥပ - ကး ြပစၥးြား သး႔တြဟးတြ း ြဆ ခြ မ ႔ ပတြသကြ ပ ား စ ားသးားသ ဘကြက စြ တ ားလး႔ တးခြ က ားလ ခြ)

တးခြ က ားမ တအကး သစးားသ အ ႕ တ း ြသ တအဆ သ က ခြား က ားပားႏးခြတယြန။ ဒသတအခြား သ အ ႕သစးြား NGOs တအတြဟ စ ားသးားသ တအ ႀက တအ႕တ င ျပ တအကး ႀက သႏးခြ ပ ား သစးားသ အ ႕တအကတ င ကြက သ သႏးခြတယြန။

စြ မ တ င စ ားသးားသ တအကး ဥပဒသ သက သကအယြပားႏးးခြတယြန။ စ ားသးားသ ကးယြစ ား တ ားစအ ဆးမတအ ျပ လးပြႏးခြတယြန။ စ ားသးားသ ႔ ကး ြစးြ ခြား သ က ား က ားးခြစငစပြပားမ ားတအ လးပြႏးခြတယြန။ ပး ြက သစးားသ အ ႕သစးြားတအက လးပြဆ ခြ ျ စြပပတယြန။

စ ားသးားသ စြ မ တအသတအကြ တ ားးခြ ကးယြစ ားလယြလးပြ ပ ား တ ားစအ ဆးႏးခြတယြန။ စ ားသးားသ သအခြငသား က ကအယြ မႏခြင ဒ ယ သ ြားက႑

စ ားသးားသ သအခြငသား ႔ ပတြသကြလး႔ စ ားသးားသ တအကး ပး ပားတ င ဒ ယ တြဟ သားႀက ားတ င က႑က ပပတယြန။ ဒ ယ ဆးတ င TV, Radio, သတခြားစ တအက ြျပႏးခြတယြြန။ သး ကြပးခြား လ မကအ ြကြတအက တစြဆခြငလးြား ပး ပားမ လးပြလ ႏးခြတယြန။

စ ားသးားသ သအခြငသား ႔ ပတြသကြလး႔ စားပအ ားားလးပြခ ြားတအဘကြက တ း ြယ ယြင သပးခြားတအကး လ ထးသသ ခြ ားသ ား ြျပႏးခြတယြန။

သယ စအ သ ားစအ ခြ ားသ ား ြျပႏးခြတယြန။ (ဥပ - HIV/AIDS ပ ကြတယြဆး ပ ား တးခြားခြားဆားတအက က ြျခ ခြား တ ား)

စ ားသးားသ သအခငြြသား ႔ ပတြသကြ ပ ား မခြားတအသပပ သစးား ႕ ဆ ခြအကြ ကြတအကး ြျပႏးခြတယြန။ ဒပတြဟ သြားသားႀက ားပပတယြန။

တးခြတ ြားမ တအ လ ခြ စြ မတအသတအကြ ျပ ြသအခြငသား ႏးခြ က ခြားကး ြျပႏးခြတယြန။ စ ားသးားသ သအခြငသားကး ား ကြႏးခြတ င စ ားပအ ားားလးပြခ ြားတအကး ြထးတြားသ ားျခြားသ ားျ ခြင တ ားျစြႏးခြတယြန။

ဒ ယ က ဥပဒ က ခြားသ ားတယြဆးခြေစ၊ စ ားပအ ားားလးပြခ ြားတစြးး ႕ ျပစြမက ဖားလအ ြမကး ားတ င သပ တ း ြ မ း႔ လးသပြပပတယြန။ ႕ ားသ ား ကြ က ခြင စ ားပအ ားားလးပြခ ြားတစြပြ ပြဆးခြားသအ ားႏးခြတယြဆးတ ကး သတ ပြပပယြန။

တ ႕သ စ ားပအ ားားလးပြခ ြားခြတအတြဟ စ ားသးားသ သအခြငသား က ကအယြမ ႔ ဆးခြတ င သပြဘကြ သ အ ႕သစးြား CSOs တအေစ၊ သစးားသ အ ႕သစးြားတအက တးကြတအ ြားခြ လးကြ တတြတယြဆးတ ကး ငပပ ႔န။

ဒ ယ တအတြဟ စ ားသးားသ သအခြငသား ႔ ပတြသကြလး႔ ားသ ား ြျပျခြားတြဟ စ ားသးားသ တအကး ပး ပ ား သ ဒဏ လ စပပတယြန။

စ ားသးားသ တအ ႕ ထးကြမကး ဒ ယ က ြျပတ ငသပ သစးားက သလ ႏးခြ ပ ား ဥပဒျပပ ြား း႔သတအကြ ႏးခြခားသ သ ားပားႏးခြပပတယြန။

စ ားသးားသ သအခြငသားဆးခြ သတခြားသ ကြသလကြ တအ ဘယြက လ

စ ားသးားသ သအခြငသား က ကအယြမ ႔ဆးခြသးြင NGOs ား စ ားသးားသ ဆးခြ သစးားဌ ား FDA ႏးခြခတက သ အ ႕သစးြားႏခြင းကြဘြဆးကြ ား

o Consumer International o Consumer Reports o Websites of Consumer Protection Agencies သ ဆ ယႏးခြခတအခြားက စ ားသးားသ သအခြငသား က ကအယြမ ႔ ပတြသကြ ပ ား ားသ ားထးတြျပ ြ ကြတအကး ကးားက ားႏးခြပပတယြန။ လား ား တ င စ ားသးားသ သအခြငသား က ကအယြ မ ႔ ပတြသကြ ပ ား သ ားက ခြားပပတယြန။

Other Methods of Empowering Consumers ကး ြပစၥးြား ႔ း ြဆ ခြ မတအ ႔ ပတြသကြလး႔ စ ားသးားသ သအခြငသား က ကအယြ မ ေစ၊ ကး Survey စစြတြားက ကြယ ႏးခြပပတယြန။ စ ားသးားသ တအ ႕ သးားသပြ ကြကး Online က စစြတြားက ကြႏးခြသလး Trip Advisor က လးြား က ကြယ ႏးခြပပတယြန။ လ မကအ ြကြ Facebook ပပက Online Selling တအကလးြား သ ကြသလကြတအ က ကြယ ႏးခြပပတယြန။ Online က ကး ြပစၥးြား ႔ း ြဆ ခြမ တအ ခြား မတြဟ စ ားသးားသ သအခြငသား က ကအယြမ ႔ ပတြသကြလး႔ ျပ တအ စပပတယြန။ ခြား တ င ကး ြပစၥးြားတြဟ ဘယြက လ တယြေစ၊ ဘယြလး သးြသသအားတယြဆးတ ေစ၊ ျပ လ ခြ Complain ဘယြလး တကြလ ဆးတ ကး စ ားသးားသ ဘကြက သတ ားတအ ျ စြတတြပပတယြန။ ကြ ပ ား Major Source တအက စ ားသးားသ း ြဆ ခြမသတအကြ း ြားဆကြားတ တအ လးပြလး႔ပပတယြန။ းြႀက ား ကး ၸဒဏ တအ ကးယြ ပားထ ားတ င း ြဆ ခြ မ ႔ ပတြသကြလး႔ စ ားသးားသ ႕ သးားသပြ ကြကး သႏးခြ း႔သတအကြ Department တအထ ား ပ ား လးပြဆ ခြတ ပပတယြန။

Consumer Reports Magazine - ျ ြ ျပးြ တ င သားပပဘ ားန။ တ း တ င ကး ြပစၥးြားတအေစ၊ း ြဆ ခြမတအကး လငလ ပ ား ႏမခြားယဥြ ြျပမတအ လးပြပားပပတယြန။ သ ဒ လး လးပြပားျခြားသ ားျ ခြင စ ားသးားသ ကး းယြသခြငေစ၊ းယြသခြင - ကး ြပစၥးြား သးြသသအား ႔ ကးယြပားယြငခအ တ ြေစ၊ တ ြ စတ င စဥြားစ ားဆးားျ တြ မသပးြခြား က း ပငငပးားပားပပတယြန။ ဒပ ားတြဟ ပး ြသသးားျပ က ကး ြပစၥးြား ႔ း ြဆ ခြမတအ သတအကြ သပြထ ကြသ ြလးြား တစြပတစြသ းယြယ သသးားျပ တ င ကး ြပစၥးြား ႔ း ြဆ ခြမတအ သတအကြ သသးားးခြပပတယြန။ ျ ြ ႏးခြခ စ ားသးားသ သအခြငသား ႔ ပတြသကြလး႔ ကး ြပစၥးြား ႔ း ြဆ ခြမသပပ ျပ ြ ပ ား စ ဒကတကြ း႔သတအကြ း ြလားတတြပပတယြန။ ဒ တ င ဒ ယ တအ ႔ NGOs တအ ႕ သ ြားက႑က ပး ပ ားတ င သားႀက ားပပတယြန။ စ ားသးားသ သအခြငသား က ကအယြ မႏခြင Governance စ ားသးားသ တအကးယြတးခြ စ ားသးားသ သအခြငသား က ကအယြ မ ႔ဆးခြတ င သ ြားက႑ ဘယြလ ကြသထ ပပးခြအခြငတယြဆးတ က သားႀက ားပပတယြန။ ဘ လး႔ဆးခြ သစးားက စ ားပအ ားားလးပြခ ြားခြတအ ႕ သသကး က ားႏးခြပယြင လ တစြဥ ား ခြားဆ က သသတအကး သႏးခြပပတ က ခြငပပန။ ဒပတအကး ဒ ယ က သ သႏးခြပပတယြန။ သစးားက ဒ ယ တအဆ က သခြ တစြ ကြပတြ ျ စြတ ငန။ စ ားပအ ားားလးပြခ ြားခြတအတြဟ သက ားသတအကြပ ျပ ကတ ငသသ းြားပ တြဟးတြတ ငဘ ားန။

Question & Answer Section ား - Hand Made တအသတအကြ ဥပဒ သလ ားန။ Rebecca - ဒ ကစၥက သတခြားသ ကြသလကြ ြ းားကအယြထ ားျခြားဆးတ ပပတယြန။ USA တ င ပပတ ငသ တအကး ြျပတယြန။ ကး ြပစၥးြားပပ တးြ ပ ား FDA, Consumer Protection CSOs တအက ယဘ ယ ဆးားျ တြ ကြ ပားတယြန။ Safety Law က ဥပဒတအ သကး ြ ပပခြားစပြထ ားတ င ျ စြတယြန။ တ ႕တြဟ တအ စ ားသးားသ သ း႔ လးတ တအ သလးပယြင သဂ ခြစ တအကတ င သယြန။ သဂ ခြစ တအ ဘ တအ သးားဘ ားဆးတ င List ယြန။ စ ားပအ ားားလးပြခ ြားတအကလးြား စ ားသးားသ သသခြငတ ငသ တယြဆး ြျပ း႔ သဂ ခြစ တအက ျပ ယြန။ Jaleen Moroney - တစြႏးခြတစြပးခြ စ ားပအ ားားလးပြခ ြားက သ ႔ ႕ ကး ြပစၥးြားေစ၊ း ြဆ ခြမကး သစးားဆ က တ င ႔ လးပြတ ဆးခြ ႔ ပတြသကြတ င တ း ြယ မ ပပဘ ားန။ ဒပပ င က ြတ ငသပးခြြား ႔ ပတြသကြလး႔တ င တ း ြပပတယြန။ စ ားသးားသ တအ သထ ား က သ ဒ ထးတြကး ြ ႔ ပတြသကြလး႔ တကယြ လး မ ျ စြေစ၊ ျ စြကး တ င သထ ား း႔ လးပပတယြန။ စ ြစးႊ ြားဆးတ က တစြႏးခြခ ႔ တစြႏးခြခ တ း သလး လးပြခ ြားပ ဒဏ သပပ တးြ ပ ားတ ငလးြား ကအ ျပ ားပပတယြန။ စ ားသးားသ သအခြငသား ႔ ပတြသကြလး႔ စ ားသးားသ က ကးယြငသအခြငသားကး သယြေစ၊ သအခြငသားကး တ ခြားဆးယြေစ၊ ကး ၸဒဏ တအက စ ားသးားသ သအခြငသား က ကအယြ မ ႔ ပတြသကြ ပ ား လးကြလးပြ ယြေစ၊ သစးားက ပပးခြလ ယြန။ Rebecca - သက ြ ၁၉၆း းႏစြတး ြားက စ ားသးားသ က ကးယြငတ း ြ ကးယြယ တယြန။ သးားယြင ကး ြပစၥးြား/း ြဆ ခြမသပပ ကးယြက သတယြန။ သ ဒ စ ားဆ တစြဥ ားက ျ ြျ ြ ခြား ခြားေစ၊ ႏားႏား ခြား ခြား စတြ ပပဘ ားဆးး ပ ား ားလးကြတယြန။ သ ဒ သပ လ ထးက ကြစပအခြငသအ ားတယြန။ ဒ ယ တအက စးစြား ြထးတြားသ ားမတအ ျပ လးပြလ ငတယြန။ သ ဒ ကြ တ င ကး ြပစၥးြား လး စတြ မဥပဒ ထအကြလ တ ျ စြတယြန။ သ ဒ ကတစြဆခြင သတြတဆပြဆးခြ ဥပဒေစ၊ စ ားသးားသ က ကအယြ ား ဥပဒတအ ထအကြလ တယြန။ သဆခြငဆခြင ျပ ခြားလ လ ငတယြန။ ား - Multilevel Marketing – MLM ႔ ပတြသကြလး႔ သက ြ ဘယြလး သလ န။ Rebecca - သက ြ သပပသးခြ သစ တားလ ေစ၊ လား ားတး႔ MLM ႔ ပတြသကြလး႔ တခြား ကပြတ င ဥပဒတအ တယြန။ လား ား ဆး အခြငျပ ဘ ားန။ သ ဒ သ ကြတ င သပြသ ပပဘ ားန။ သက ြ တ င ဒပကး တ ားျစြထ ားဘ ားန။ ကး ြပစၥးြားပပတ င MLM ကး အခြငျပ ထ ားတယြန။ ကး ြပစၥးြား ပပတ ကးတ င အခြငျပ ဘ ားန။ ဥပ AIDS ပ ကြပပတယြဆး ပ ား ဆားတအကး စ ားႀက ားပား ခြားမ ားပပငန။ ဂပပ ကြတယြဆး ပ ား လြလးြ ခြား တ တအ တယြန။ ဒပက စ ားသးားသ က ကအယြ ား ဥပဒသ လြလးြတ ျ စြလး႔ တ ားဆ ားယြန။ သ ားျ ား MLM ဥပဒခြတ ခြ Consumer Protection Law သ ထ ြားသြား က ကအယြႏးခြတယြန။

Jaleen Moroney - ဒ Media Role က သားႀက ားတယြန။ MLM ႔ ပတြသကြ ပ ား ဒ ယ က ားလး႔ သစးားက သ တယြန။ ား - သစးား ႕ Consumer Affair က သားႀက ားလးပြ ယြငတြဟ က ဘ တအျ စြတယြလး႔ သႀက ပားထ ားတ သလ န။ ျ - သစးားကးတ င ဘ လးပြပပလး႔ ျပ ပပဘ ားန။ သစးားက သားႀက ားတယြလး႔ သတြတြထ ားတ ငက႑တအ သတခြားသ ကြသလကြတအ ပားပပတယြန။ သသားစတြ သ ခြတယြဆးခြတ င သစးားကး ားပပန။

စ ြ ပ မ ားႏခြင သ အခြငသလ ြား Speaker - U Maung Maung

Sectary, Myanmar Consumer Union

- Challenges တြဟ က လ တ င Opportunities ျ စြလ တယြန။

- ျ ြ စ ားသးားသ ားသဂၢဆးတ င သးြ က ခြင သးြစ ခြားသအခြားတ င ျပ တယြန။ သးတ င တ ြတ ြလား သဆခြျပသအ ားန။

- MCU ကး ဘ လး႔ လးသပြတ လ ေစ၊ ဘယြလးတးြထ ခြလ ေစ၊ Fund ဘယြလးသးားလ ဆးတ တအ ျပ ျပ ခြတယြန။ သလးပြတးခြား Vision တယြန။ “စ ားသးားသ တ ား တမျ ခြင သ ယ သ က ၻလ ကကး တးြဆ ကြ ြ” ဆးတ ကၽအ ြတ ြတး႔ ျ ြ စ ားသးားသ ားသဂၢ ႕ Vision ျ စြတယြန။

- ျ ြ စက ား တ ားတ ယြေစ၊ တတ ယြ ဆး ပ ား ၂ ား တယြန။ စ ားသးားသ သားကး လးပြခြား ႔ ဒပလားကး ျပးြင စ ခြတယြန။ ကၽအ ြတ ြတး႔ လးပြခ ြားတြဟ International Organization တအ ႔ တြဆကြဘ ႔ သ ခြျခြႏးခြဘ ားန။

- Myanmar Consumer Union ၃ ကြ တယြန။ (၁) ႏးခြခားပပတ ကခြားယြန။ ဘ လး႔လ ဆးတ င သ ဒ သထ ကြသ က ခြင လမပြ ား ကြ တ တအ ျ စြႏးြခြတယြန။ (၂) သက ားသျတြ တ န။ ဒပက သြားသားႀက ားတယြန။ စ ား ခြားဘ ားေစ၊ ပအ သအခြားဘ ားေစ၊ Member Form တ ခြ ခြားဘ ားန။ သ ဒ လး သသားသ အ ႔ကသစ ဂ႐းးစးကြတယြန။ (၃) စ ားပအ ားားလးပြခ ြားခြတအဆ က သထ ကြသပင ယ ဘ ားန။ ဒပဆး Funding ဘယြလးသအ ားလ ဆးတ င Member Constitute ႔ သအ ားတယြန။ သသခြားသ ား သလဖခအဆးလးြား သြားလကြလး႔ ဘ ားန။ ကၽအ ြတ ြတး႔သ အ ႕က ျ ြ ျပးြ ပထဥ ားဆးား ပပလ တ င သ အ ႔သစးြားလးြား ျ စြတယြန။

- ဒပကး ဘ လး႔ လးလ ဆးတ င (က) ဒ က ဆခြား ြားသ ကအ တြဟမ သြားႀက ားတယြန။ သ ဒ ကအ တြဟမကး က ဥြားႏးခြသ ခြ ႀက ားစ ား း႔ လးတယြန။ () သက ခြငပ ကြတ င သ တအ က ခြငလးြား လးတယြန။ (ဂ) စ ား တြ ားက႑တ ြတ ြ ား ား သးြသသအား သဆခြငသတ ြား ျပးြင တ က ခြင ***သထ ား သျ ခြင ဆခြား ႏး မ၏ ကြဆကြတအ လဒြတအျ စြ ဆခြား တ တ ခြ ႐းးား႐းးားဆခြား တ တြဟးတြဘ ားန။ ႏး ပ ား ဆခြား တ န။ ဆးလးတ Mindset တအ က ခြားဘ ားေစ၊ ပး ား ြငက တယြန။

- လ ၂ ားေစ၊ သခြ ပားလး႔ တ ငသ ယြေစ၊ သခြ ပားလး႔ တ ငသ ယြလး႔ ဒပစးက ျပာဖ းတယ။

- Quality of Life - လ မသဆခြငသတ ြား ႔ တးခြားန။ သ ားႏးခြခတအက စ ားသးားသ သအခြငသားတအကး းြ းြား ႔ ျ ခြားတယြန။ ဒ ႏးခြခ တ င တစြ ပြစ ား းြား ႔ပ ျ ခြား ကတယြန။ သ တး႔ဆ Consumer Production ႔ ထခြပပက ြ က ား ကတ ားတယြန။ ဒ ႏးခြခ ဆး လ သပြသ ကဘ ားန။

- ကး ြထးတြစအ ြားသ ားသ က ခြား ျပ ခြ ဘယြသ သပြစတြ ခြစ ား ကဘ ားန။ Productivity ကး ဥ ားစ ားပားတ င တးခြားျပးြတအတြဟ လ ႔စအ ြားသ ားခြားျစြ သပြသ ားက ခြားတယြန။ Productivity တ င တးခြားျပးြတြဟ သယဇ တ ကး ြတ ပ န။

စ ားသးားသ ဆးသးြ -

- ကး ြစးြ သး႔ ြဆ ခြမကး ကး ြသအယြ ခြား ယြ မသတအကြ တြဟးတြဘ စ ားသ ကြျခြား သး႔ သးားစအ ျခြားျပ သ ကး ဆးသးြန။ ဒပက တစြယ ကြ ႔တစြယ ကြ တ သလး တစြႏးခြခ ႔ တစြႏးခြခလးြား တ ဘ ားန။ ပပက စ ားသးားသ သအခြငသားဥပဒက သပြျပးြငစးတယြန။ ဒ ဥပဒက သက ား ႔ သအ ားတ တ တအ႔တယြန။ ဒ လ ကြ ႔ လးလ ကြပယြင ဒပက သ ၼတကလးြား လကြတြထးားထ ား တ ျ စြတ ငသတအကြ ကၽအ ြတ ြတး႔ ဘ ျပ ပးခြ အခြင ဘ ားန။ ကၽအ ြတ ြတး႔ ႕ သဓပၸ ယြ အခြငဆး ကြ (Definition) ကတ င းြတယြန။ တ ြ းား သတြတြ ကြ တစြစးတစြ ပားပး၍ ယြယ ျခြားေစ၊ စ ားသ ကြျခြားေစ၊ ဆား ပား ျခြားေစ၊ ကးသမ ယ ျခြားေစ၊ ပး သခြ က ားယ ျခြားေစ၊ သးားစအ ျခြားသ က လထးေစ၊ ထးကး ပြတးြသးားစအ ျခြားေစ၊ လဖတ ြားပားကြားျခြားေစ၊ ခြားႏ ားျခြား ျပ လးပြ သ သ ေစ၊ လ ားဘ သ ေစ၊ သသ ားသ ခြေစ၊ ဥစၥ ဓ ေစ၊ ပး သသတ ား အ ျ ားမေစ၊ လ ႔သအခြငသား စ ြေစ၊ ႏးခြခသ ားသအခြငသား စ ြ ားျ ခြင ပြတးြ စ ားအခြငသ သ ားလးားကး ဆးလးပပသးြန။

- လ ႔သအခြငသား ဘ လး႔ ထးြငလ ဆးတ င ႏးခြချ ားသ ားတအကး က ကအယြ စးားလး႔န။ သစကတ င သစးားက က ပြပယြင ကြပးခြားတ င လကြ တယြန။ စစြတပြက လ က ဆားကး ခြခြ တပြတ ြဆား႐းး သအ ားတယြန။ သပြသ ားက တပြတ ြဆား႐းး သအ ားလး႔ တ န။ သ ဒ လး ားပပငန။

- စ ားသးားသ ဆးတ လးပြခ ြားခြက ခြားလးြား ျ စြယြေစ၊ သဘ ပတြ ြားက ခြသပပ တ ြသတတြ ယြေစ၊ စ ားသးားသ ဆးခြ သအခြငသားတအကး က ကအယြပားယြန။

Universal Consumer Rights

၁) သျ လးသပြ ကြ ားႏခြင က ပြႏစြသကြပးခြ အခြင

- ပးခြ အခြင ႔ပ သအ ားယြေစ၊ သအခြငသားလး႔ သးားဘ ားန။ ပးခြ အခြင သအခြငသားလး႔ သးား ခြသးားန။

၂) ဘားကခြားလး အခြင

- Safety တြဟ ဒ ႏးခြခ သးငဆးားန။

၃) သတခြားသ ကြသလကြ ား ႏးခြ အခြင

၄) အား ယြပးခြအခြင

- ကၽအ ြတ ြတး႔ တးခြားျပးြ အား ယြပးခြအခြင တ တအ တယြန။ ကၽအ ြတ ြ ႔ သဆခြျပ ခြ ကၽအ ြတ ြလးပြတ င A ကးပ ပားတယြန။ B က ဘယြလ ကြ က ခြားက ခြား ပားဘ ား ဆးတ ားပပငန။ စ ားႏမ ြားတအ ကး ြပစၥးြားတအ အား ယြပးခြ အခြင ယြ

၅) ျပ ြလးြတ ခြားဆးပးခြ အခြင

- စ ားသးားသ သအခြငသားသ တ ခြားဆးပးခြအခြငတအ တယြန။

၆) သ ားျပခြဆခြအခြငႏခြင လ ြ ကားပးခြအခြင

၇) စ ားသးားသ ဆးခြ ပး ား ား ဆးြားပ ားလငလ အခြင

၈) က ြား သ ြ႔ခြား သႏ ယြကခြားသ ပတြ ြားက ခြ ထးခြလးပြကးခြႏးခြအခြင

- က ြား သ ြ႔ခြားတ င ပတြ ြားက ခြ ထးခြအခြငဆးတ ဒ ထးခြ ပ ား စ သခြ ခြား ားလ ခြ ပ ဆးပပစး႔န။ ဘယြက ဘယြလးသအ ားယြေစ၊ ဘယြက သအ ားခြ ဘယြ ကြယြေစ၊ ဘ သခြလးပြသခြငလ ဆးတ ား လးပြထ ား း႔ လးသပြသလး ား ဒ ဆး ဘ ဘ ားန။ ဒပဆး သႏ ယြကခြားတယြလး႔ ဘယြလးပလ န။

- သခြတး ြားက consumer ဆးတ လ တအ သ ကဘ ားန။ ပးခြ အခြင ဘယြကလ လ ေစ၊ Constitution က လ တယြန။ တစ ၦ ြ သအခြငသားဆးတ တယြန။ တကယြက တစ ၦ ြတအ ႕ ပးခြ အခြင လန။ တျ ားႏးခြခ တအ ကးယြငသြ အားထ ားတ င အားတအ က ခြားခြ ဆား ြားျပတယြ ျပခြ သားယ န။

- ဒ ကလ တအက Master ႔ Servant ား ကတ န။

Challenges

- စ ားသးားသ သအခြငသားတအ း ဘ ားန။ ကၽအ ြတ ြတး႔တးခြားျပးြ သဆးားဆးားက လ ဘြ ပား လ ဘြယ ပ န။ ကြတစြးက Policy ႔ လကြ တအ႔က သစးားသတအကြ သပြဘကြသ အ ႔တအ သတအကြ သပြသားႀက ားတယြန။

- ကြတစြးက ကၽအ ြတ ြတး႔ဆ က Rules တအေစ၊ Laws တအေစ၊ Regulations တအက တသ ား သ ား းြားတယြန။

- က ား ႔ ပတြသကြခြ ကၽအ ြ တ ြတး႔ဆ းြားပး ဘ ားန။ က ား ႔ ပတြသကြတ င ပပလစ လးြား ဘ ားန။ ကြပးခြားက ားတအဆးလးြား ၅ ႏစြ ၆ ႏစြဆး သအ ား ပ န။ ဒပက သပြ Challenges ျ စြတယြန။

- ကၽအ ြတ ြတး႔ဆ စသတြ တြ ကြ သ ား းြားတယြန။ ကၽအ ြတ ြတး႔တးခြားျပးြ တစြးတးြားသ သ အ ႔သစးြားက FDA ပ န။ ျ ြ ျပးြ ႕ ဥပဒသ FDA ကး က ြ ပ ား ထးတြလး႔တ င Product ဘ ားန။

- ကၽအ ြတ ြတး႔ တးခြားျပးြက က ၻ႔သမကြပးႀက ားပ န။ သ တး႔ႏးခြခက ႏစြျပးြငက ားတအ ကးယြငႏးြခြခ ကြလ တယြန။ ၅ ႏစြလ ကြ သးားတယြ ပ ကြတယြန။ က ပားထ ားတ င ပးကြဆ ႔ တ ြ တ ြ ကား သးားဘ ားန။ သ ားႏးခြခ တစြးးကး ပစြ း႔ ဆးတ သြားစးားြ တယြန။ ဒ ႏးခြခ တ င သ ဒ လးတအ ဘ ားန။

စ ားသးားသ ဆးခြ ပး ား

ဒ ႔ လ တ ငပအ သဓက ျပ ခြတ င သ က ခြားသ ပ န။ ဘ က ခြင းငလ ားခြ သ ဒဏ ခြ က ခြငပ န။ သ ားႏးခြခ Consumer Education က Ph.D ထ တယြန။

စ ားသးားသ ပး ားက ဘ သထ ကြသပငျပ လ ဆးတ င (က) လ သ ားသ ခြား ခြား တ ြ းားထ ား စ ခြင ကြစတယြန။ () က ၻႀက ားကး က ကအယြ စ ခြင ကြယြ - သယဇ တကး သဆခြသျခြ င ထးတြသးား တ တအ လးပြသခြငဘ ားန။ (ဂ) စ ားသးားသ ဆးခြ သအခြငသားတအကး သျခြလ စန။ (ဃ) တ ား တမားန။ စ ားပအ ားား ႔ ႏးခြခားဆးားက ား က ခြင လ တ ြားစ ား ကအ ျ ားမတအ လ တယြန။ (ခ) စးြားလးားး းအတြ မျ ခြင စအ ြားသ ား ား ပ ားထ ခြားန။

ကး ြစ ားႏမ ြားတကြ စးားလး႔ ႀက ယြတ င Supply / Demand တ ငသပ ကး ြစ ားႏမ ြားက ပးတကြတယြန။ ကး ြစ ားႏမ ြားတကြတ င Quality တ တအ ပးထအကြလ ႏးြခြတယြန။ စ ားသးားသ က ကး ြစ ားႏမ ြားသတအကြ ဘ တကြႏးခြဘ ားန။ ဒပဆး ဘ လးပြႏးခြလ န။ စ ားသးားသ လးပြႏးခြတ တစြးတ င တယြန။ သ ဒပ သပတြ ကြလးကြတ ပ န။ သ ဒပကး ထးတြလးပြသ တအက သြားဂ႐းးစးကြတယြန။ ဒပက သပြက ခြားတ င းြားလြားပ န။ ဒပပ င စ ားသးားသ တအ း းအတြ း႔ လးတယြန။ သ ဒ း းအတြတ တအသတအကြ ကၽအ ြ တ ြတး႔လး သ အ ႔တအ

လးတယြန။ ကၽအ ြတ ြတး႔လး သ အ ႕တအက ဂးဒဏြသကၡ း႔ လးတယြန။ ဒ တ င ဆ တး႔ ဆ တး႔လးြား သတခြားားတ ငသပ က ား ား ား ႔ ားပပ ႔န။ ကးယြတးခြ ျခြ ပ ား ားပပန။ သပၸ းြားက စစြဆားႏးခြတ ား ျ စြပပစန။

စ ားသးားသ လ တ ြားစ ား ၅ း တယြန။ စ ားသးားသ ပး ား က ခြားခြ အား ယြ မ ြက ြယြန။ လးပြခ ြားခြတအဘကြကလးြား သစစြ ဆား ႏးခြ ယြန။ ဒပကး လးပြခ ြားတးားတကြ တးားတကြ က ခြား သတအကြလးြား သထ ကြပ တအ ျ စြယြန။ သးပြ ပြသ လ တ ြားစ ား သစးားတအ သ ႔လးြား လးသပြ တ င စးြား ဥြားေစ၊ ဥပဒတအကး သ ားက ခြားသ ြ စတ င လကြတတစြးသျ စြ ျခြ း႔ လးတယြန။

စ ားသးားသ တ ြ တ ား ၅ ကြ

သထ ားသတျခြား ( ားလ ခြ ခြ ဘယြလပားက ဆခြားယြဆးတ ား) ကးယြတးခြကးယြက သားယ ဆ ခြအကြျခြား လ မ ြားက ခြကး သလားထ ား ပ ပ ြ မ ျခြား သဘ ပတြ ြားက ခြဆးခြ သသတ ားျခြား စ ားသးားသ သ ခြား ခြား စးြားလးားး းအတြမျခြ

ကြ က ခြားျပ ြလ ြ အစ ားစြားျခြား (Traceability)

- Traceability ဆးတ သကး ြလးားက တြတြားတြ ယြန။ Traceability က ဘ က ခြင သားႀက ားလ ဆးတ င သ က Quality Control သတအကြ သပြသားႀက ားတယြန။ Quality က ခြား ဘ ားဆးခြ ဘ က ခြင က ခြားတ လ ဆးတ း႔ လးတယြန။ ကြ က ခြား ျပ ြလ ြတ က Logistic သတအကြလးြား သထ ကြသက ျ စြတယြန။ Traceability ခြ Safety ျ စြဘ ားန။ Traceability က Safety သတအကြ သြားသားႀက ားတယြန။

Issue in Modern Societies

- ကၽအ ြတ ြတး႔ သ ားစးတအ စ ား တ င သစ ားသသ ကြတအ ဘယြက လ တယြဆးတ သ း႔ လးတယြန။ သတ င က လ တ င ထးတြကး ြ တအ ခြားလး႔ ဘ ားန။ စ ားထ ကး ဒ ထးတြကး ြတအ ဘယြလး ကြလ လ ဆးတ သယြန။ ဘယြလြား က ခြားက လ လ ဆးတ သယြန။ ျ တြလ တ င လြား က ခြားက ပးားႊ ားတအ ယြဆးလးြား ျပ တယြန။ ကြတစြ းက စ ားလးကြခြ သလ ငဂ ျ စြတ တအ သအ ားတ ားတအျ စြခြ ျ ြျ ြ ျ ြျ ြ သားယ း႔ လးတယြန။ လး စတြ တ င သစ ား သသ ကြ တအက တစြက ၻလးားကး ပတြ ပ ားလ တ န။ သ ဒပတအ Traceability တ ငဘ ားန။ ဒပတအက တ ႔တျ ား ပးပးဆးားလ တယြန။ ကးယြငဆ ဘ တ ငတ ငသပ ထးတြႏးခြတင ခြ သ ားကၽအားတ စ ားတ င န။ ဒပႀက ားက တြ လလ ပး ပ ားျပ ႀက ားလလ ျ စြ ပ န။ Traceability က တစြ းး ားသအ ားခြ စ ားသးားသ လကြထ ကး ကြသအ ားခြ ျ ြျ ြ ႔ ကြ ခြား ျပ ြသြားလး႔ သ ခြ လးပြတ ပ န။

Opportunities

- Consumer Protection Law က ကြား ျ စြ ပ န။ သစးား ႔ လးပြခ ားြခြတအထ လးြား ျပ ခြား ခြတ င သ တအ းြား းြားတ င လ ပ န။ စသတြတြ ကြတအလးြား လးပြ တ တအ ပ န။ INGO တအ ႕ ပ ားပပခြားပပ ခြမ တအ ပပလ ပ န။ UN ႕ Guideline ႕ သ ကြ စ ားသးားသ တအကး က ကအယြပားတ တအ လးပြပားန။

- ကြတစြးက အ ႔စးြားသးပြ ပြပးန။ သ ဒ ထ လအတြလပြ မကး ဆးားမား စြ မ စန။ သးက လ ပးဂၢ လြ တစြဥ ားကပ က ကအယြ သလး ျ စြ တယြန။ သ လး ျ စြလး႔ ဘ ားန။ တကယြက ဥပဒက က ကအယြတ ပ ျ စြယြန။ ဒ ဥပဒတအကး သထ ားတ ငသ တအက လးပြပားတ ငသပ ကၽအ ြတ ြတး႔တအက သဆခြသခြင ျ စြ း႔ လးတယြန။ ဒပတအ သတထ ား ဥပဒသ က ကအယြတယြ ဆးတ ပ န။ က ြတ တအ ဆးတ က သစးားဆခြားသအ ားခြ ခြ န။ သ ႔သဘ က ထ ြားကအပြတ င သဘ ပ န။ သဓကက ဥပဒ က သက ကအယြပားထ ားတ ပ ျ စြတယြန။

ဆကြလကြ ြဆ ခြ းြင ကစၥပြ ား -

USAID က Grant ထ ားတယြန။ သ လး လမပြ ားလး႔ ပ ျ စြတ ငသတအကြ သးလး Workshop လားတအ လးပြလး႔ ပ န။ ကၽအ ြတ ြတး႔ သလးပြကးလးပြတ ငသပ ျ စြ ပပတ င သ အ ႔ ၄ း တယြန။ သစးားယြေစ၊ သစးား တြဟးတြတ ငသ အ ႔တအယြေစ၊ စ ားသးားသ တအယြန။ တ ားသ ႀက ား ႕ ဆခြျခြတးတ ားကး သ က ကြဆးားပပတ ငန။ သ ဒပ က ခြင ဒ စ ားသးားသ က ကအယြပားား ဥပဒ တ ားသ ႀက ား ႕ ဆခြျခြတးတ ားကး ထ ားဘ ၂ ႏစြဆး ၂ ႏစြေစ၊ ၃ ႏစြဆး ၃ ႏစြ စသျ ခြင သတြတြထ ား း႔ လးတယြန။

Consumer ႔ Customer ကအ ျ ား ကြ

Consumer စ ားသးားသ ႔ Customer ယြယ သ / ကြသးြ ဘ ကအ လ ဆးတ င စ ားသးားသ က း သစြကး ႔ တ တယြန။ သ က းြသအ ားတ န။ Generation to Generation ပ သအ ားတ န။ ကြသးြဆးတ က သ ခယြ ခြား ႔ တ တယြန။ သ က တးသဘ ပ န။

Q & A

ပစၥးြားသတး တအ ပပလ ခြ ဘယြလးလးပြ လ န။ ဥပ - တ႐းးတြစၥးြား သတး တအန။

တကယြကတ င ကြ က ခြားခြားဘ ားဆးခြ ားကတြပပကး ကြလ သခြငဘ ားန။ ဒပ က ခြင ားစင ကတးြားက သခြားကး စစြပပလး႔ တ ႕း ြ႔တအက ျ ြ ႏးခြခ လးပြတယြန။ တ႐းးတြတဆပြ ကပြလးကြတယြန။ သ ဒပက တကယြငကး ဥပဒ ား ကြတ န။ သ ဒပ ားကး သခြ လးပြ ဘ ားဆးတ တ ားယြန။ သားယ ယြန။ ဒပတြဟ Laboring Law သ လးပြဘ ားဆးတ သယြန။ ဒ တ င တ႐းးတြး ြ႔ယြလး႔ ျပ သြားကြတယြန။ ဒပတအ သဓက တ ြတ စးြပခြပပငန။ ဆးခြတ ြတ ြ ား ား ႕ စ ခြားဇယ ားတအက

စးြပခြ ပ တယြန။ ကၽအ ြ တ ြတး႔က Check လးပြတ တ င တယြန။ သထ က ပစၥးြားကး Test လးပြတ က ကၽအ ြတ ြတး႔ လးပြအခြငဘ ားန။ တးခြခြ တ င တယြန။ Test လးပြလး႔ ဘ ားန။ သက ခြားဆးားကတ င ဒ ယ တယြန။ ဒ း ြ႔ ဒ း ြ႔ ခြားဘ ားဆး ကြ ႔ ကြ းြတစြ း ႔ ထအကြတ ပ န။ ကၽအ ြတ ြတး႔ကတ င Pre Market ကး လးပြစ ခြတယြန။ သး ဗ း ြ႔ကး ျပ ခြားလးပြ တ တယြန။ ဒပပ င သ ဒပတအက က က ဘ ားန။ ျ ြ း ြ႔ဆးခြတ င ဘယြ လ ကြ စတြ လ န။ ျ ြ လးပြခ ြားခြတအလးြား ျပးြတအခြား ထးတြႏးခြခြ တ႐းးတြတြဟ တအ တ ြတ ြလ ငသအ ား ပ န။ ဒပတအကး သ ခြလးြား သ ခြျခြစ ခြတယြန။

စ ားသးားသ အခြငယအ ေးႏငယ ဥ စ ဌာန

Speaker – ဥ ားဆအတခြင ကဖား းႊ ြ က ားားဖားေစ၊ စ ားသးားသ ား ဥ ားစ ားဌ ေစ၊ စ ားပအ ားားႏခြင က ားသ ြား ခြားးယြားး ြႀက ားဌ

Esperado Hotel, Yangon (5.12.2016) စ ားသးားသ - ကး ြစးြ (သး႔) း ြြဆ ခြ မကးကး ြသအယြမသတအကြတြဟးတြဘ စ ားသ ကြျခြား (သး႔) သးားစအ ျခြားျပ သ န။

ကး ြစးြ ႔ း ြဆ ခြ မတစြ းးကး သးားစအ ပ ား ကြပးခြား ျ စြလ တ ငျပ တအကး တ း ြယ ပပတယြန။

ထးတြလးပြသ ႔ းယြယ သးားစအ သ တအကးပ Focus လးပြတ ျ စြပပတယြန။

စ ားသးားသ ား ဥ ားစ ားဌ ၏ Vision

စ ားသးားသ တအ လး စတြ မ စ း႔ (ဥပ -ကး ြပစၥးြားတစြးကး းယြယ လးကြ ပ ဆးတ ႔ ဒ ပစၥးြားပပ

ယး ကးြ မစ း႔ပပင)

လ တအကစ ားးယြခြ စ ားကးပ ကးြငတယြန။ သးြသသအား ႔ဘယြပစၥးြားတအသးားထ ားလ လး႔ ကးငြ

ကဘ ားန။

ကအ ြတ ြတး႔ဌ က စ ားသးားသ တအ aသ အား ယြးယြယ ႏးခြ း႔ ပး ပားပပတယြန။

Mission

စ ားသးားသ တအ ႕သက ားစ ားပအ ားကး က ကအယြပား း႔ေစ၊ (ခအ ား ကားားသပ ျ စြျ စြေစ၊ က ြား ား သပ

ျ စြျ စြေစ၊ စြ မတအကးျ ခြားပားတယြန။

ထးတြကး ြ တအလး စတြ မ း႔ (FDA တး႔ေစ၊ စးြပခြတး႔ ႔ပ ားပပခြား ပ ားစ ားကအကြထ ကြခြ ကး ြပစၥးြား

တအ သးြသသအားသ ခြ စစြဆားတ ား)

ကး ြြပစၥးြား ႔ း ြဆ ခြမတအ ႕သးြသသအားတအ စ ြ႔အ တယြန။

စ ားသးားသ ား ဥ ားစ ားဌ တြဟ စ ားပအ ားက ားသ ြား ႕လကြသ ကြ တယြန။

စ ားပအ ားက ားသ ြားး ြႀက ားဌ သ ႔ ျ စြ ားဆအ ျပဌ ြားယြင ဥပဒ (၂)ပြတယြန။

စ ားသးားသ သက သကအယြ ပားားဥပဒ (သ ဆ ယ ႏးခြခသ ားလးား ဒ ဥပဒကး ျပပ ြား ျ စြတယြန။)

ယဥြ ပ ခြ မ ဥပဒ ( ျပပ ြား ပ ားပယငြ သက ခြသထးြပပသား)

စ ားသးားသ တအကး သက သကအယြပားားဥပဒ ႔ က ကအယြ ပားထ ားတယြန။ လးပြခ ြားခြတအကး

ယဥြ ပ ခြမ ဥပဒ ႔ သက သကအယြပားထ ားတယြန။

စ ားသကြသ ပ ား သးြသသအား ငြတ ငပစၥးြားတအ တခြသအခြားသ ခြေစ၊ ကးယြကပး႔သ ခြ လးပြ ထ ြား

တယြန။

စ ားသးားသ ား ဥ ားစ ားဌ ႕လးပြခ ြားတ း ြ

စ ားသးားသ တအ ႕ စြ မတအကး လကြ ပ ားျ ခြားပားတယြန။

သစးားတြဟးတြတ ငသ အ ႕သစးြားတအေစ၊ ႏးြခြခတက သ အ ႔သစးြားတအ ႔ ပ ားပပခြားလးပြဆ ခြတယြန။

စ ားသးားသ သက ားစ ားပအ ားကး က ကအယြပားတယြန။ Consumer Education လးြားလးပြ တယြန။

၂း၁၄ တြ ၁၄ စ ားသးားသ က ကအယြ ားဥပဒကးျပဌ ြား

သ ဒ တးခြခြက သ ြ႔းအ ြ က ား ကြ တအ ႔ပ လးပြ ငတယြန။ ဥပဒ င လကြတအ႔လးြားလးပြ ငတ င

က ခြားႏးား ားလး႔ သ ား းြား ကြတအသ ားႀက ား ငတယြန။

ဥပ - ခ႐းးတြသ ားမ ြ႔တအ ဒ တးခြား ခြား တ ားတအ တအ႔တယြန။ ကြ ခြား ြား ပ ား ကြဆ ား ျ စြ

ပယြင သ ဒ လးလးပြႏးခြတ ငသအခြငသ ဒဏ ား ကအ ြတ ြတး႔ဌ ကး ဥပဒက ပားထ ားဘ ားန။

စးြပခြလး ဌ တအ ႔ပပခြားလးပြတယြန။

လကြဥပဒက တးခြ က ား လးပြလး႔သလးျ စြ တယြန။ ဥပဒသသစြက ခြတ င စ ားကအကြ

စ ခြင ကးငြားသ အ ႔တအေစ၊ Investigation Team တအကး ဒ ဌ ကလးပြႏးခြလ ျ စြတယြန။

ဥပဒတစြးကး သ ြသ းြားခယြသတအခြား ဆအ ယြဆးတ က စ အကြပပ လးပြလး႔ခြယြေစ၊

သက ခြသထးြ ြ း႔ ယဥြားတယြန။

း ြႀက ားဌ က ကအ ြ တ ြတး႔ဥပဒကး သ ားျ ခြငသဘ တ ပ ဆးခြ ႕ ပြြ႐းးားက စစစြယြန။ သ က

အခြငျပ ခြသစးားသ အ ႔ကးတခြယြန။ ပ ားခြလႊတြတ ြြႏစြပြကးတခြတယြန။ ဥပဒ ကြား က ြတ

သဆခြငဆခြငက ကးြင ပ ားလး႔လႊတြတ ြႏစြပြသဘ တ ခြျပးြထ ခြစးလႊတြတ ြက သတးြျပ ပ ား

သ ၼတ လကြတြထးားထးတြျပ ြ ဥပဒသစြတစြးက သသကြးခြတယြန။

ဥပဒတစြးားဆအ တ ငသပ လကြပစၥ ပၸ ြတစြးတးြား ကးငြလး႔ဘ ားေစ၊ ကြ သ ဂတြ

ျ စြလ ႏးခြတ တအပပ ထးြငစဥြားစ ားားဆအ တယြန။ သဆခြငဆခြငလးြားသအ ားတ ငသတအကြ သ ြယ

ပပတယြန။

စ ားသးားသ သအခြငသား (၈) ကြ

စ ားကအကြတအခြား ကး ြစးြ (သး႔) း ြဆ ခြမႏခြငြစပြလ ဥြားပး၍ စ ားသးားသ ကးယြတးခြစတြႀက ကြ အား ယြ

းယြယ အခြငျခြားန။

ကး ြစးြ (သး႔) း ြဆ ခြမကး ဘားသႏ ယြကခြားခြားစအ သသးားျပ အခြငစျခြားန။

ကး ြစးြ (သး႔) း ြဆ ခြမကး သသးားျပ တအခြ လးသပြ သ သတခြားသ ကြသလကြ ား ြက ြစအ

စျခြားန။

စ ားသးားသ သအခငြသားႏခငြပတြသတြပး၍ စြ ကြ ားကးတခြျပအခြငႏခြငျ ခြားအခြငစျခြားန။

ကး ြစးြ (သး႔) း ြဆ ခြမ ားႏခြငစပြလ ဥြားပး၍ သျလးသပြ ကြ ားသပပစတြက ပြမ စျခြားန။

ကး ြစးြ (သး႔) း ြဆ ခြ မကး းယြယ သးားစအ ျ စြပပလ သ စြ မ ားသတအကြ ကးစ ားမ

စျခြားန။

ကး ြစးြ (သး႔) း ြဆ ခြ မႏခြငစပြလ ဥြားသးြင သသပး ဗတြဟးသးတ ားေစ၊ သ ကြသလကြ ား သ

လငလ အခငြစျခြားန။

က ြား ပ ား စဥြဆကြျပတြ အ႔ ားတးားတကြသးြင ပတြး ြားက ခြတအခြ ထးခြႏးခြသးငြသအခြငသား စ

ျခြားန။

သပပက (၇) ကြကးပ လးပြႏးခြ ပ ဆး ပပတြ (၈) သ ကြက ထးကြသခြငသလ ကြ ပ ဆးတ ကး

ဆးလး ခြတ ပပန။

သစးားက ဥပဒကးျပဌ ြား ေစ၊ ကအ ြတ ြတး႔က စ ားသးားသ ႕သအခငြသားသျပးြငသးသ ခြ

က ကအယြ ပားယြန။ ခြ ဥပဒသ Enforcement လးပြယြန။

လကြသ ြ က ားတအ “က ြ ပစၥးြား တ း ြ ယ ပပ” ဆးတ ငစ ႔ ပတြသကြလး႔ ဆအားႏအား တယြန။

ြတ ြယ ဥြလးခြားတအသ ႔ ဒပ ားသးားစ ခြဘ ားန။ သပြထ ဆအ တ င ယ ဥြလးခြား ားကး ဆးလးဘ ားန။

ဥပ -သးားျပားက ားတအသ ႔ ဒပ ားသးားသခြငဘ ားန။ ဘယြလးပ က ြ ငက ြ င ြတ ြယ ဥြလးခြား

တစြးသ ႔ ဂတြ ပြ ပ ားတ ငသပ သ ႔က ားကး သ ျပ ြစစြ း႔လးတယြန။ သး ြဆး လး ားသ ပးလး

တယြန။ သ ဒ သပ ားသးြတစြယ ကြက း ြားဆကြတ ငသပ ကအ ြတ ြတး႔ စစြဆား ပ ား ပ န။ လ ႀက ားခြား

ပစၥးြားကတ င က ြ ငပပဘ ားဆးတ ား ဆ ခြ အကြ ပားသခြငတယြန။

ကး ြစးြ ႔႔ း ြဆ ခြ မက႑ း ြဆ ခြ မဆးတ ဒ ႔တြ က ယြက ယြျပ ြ႔ျပ ြ႔ က ားလ တ န။

၁၁၅ းခြက စ ားသ ကြဆးခြတအ စ ပ ားတ င သသပး ပားပပတယြန။

ျ ြ ႏးခြခ း ြဆ ခြမ ႔ပတြသကြ ပ ားတ င စ ခြင ကးငြျ ခြားပားတ ငသ အ ႔ သားပပဘ ားန။

သ ဒ တ း ြြကး ကအ ြတ ြတး႔ဌ က စလးပြ ပပတယြန။

ျ ြ ႏးခြခ စ ားသးားသ ျပ က တ ြတ ြႀက ားတယြန။ (ႏလားစ ား သစ ားသသ ကြတ ြား

တအကး စစြတ င းကြသ ခြားဆးခြ ဘ သ ခြားဆးားလ ားတ ငသပ သ ခြဆးားထ ားတ င

တ ပ းယြတယြလး႔ျပ တယြန။ ကြတစြႏစြား ကးြငတ င သ ခြပပတ ပ းယြ ကတယြလး႔ ျပ

တယြ)န။ တ ြတ ြ ား ားက သစ ားသသ ကြ ႔ပတြသကြခြ ဆခြျခြလ ကတ ကး တအ႔တယြန။

တျ ားး ြႀက ားဌ တအ ႔ တ တ ငသ ကြ တအ

က ြား ားး ြႀက ားဌ က Safety and Standard ကး သဓက ကးငြတယြန။

စ ားသးားသ စြ မကး လကြ ျ ခြားယြငဌ က ကအ ြတ ြတး႔ စ ားသးးးးးားသ ား ဌ ပ တယြန။

ခြ Complain တအသ ားလးားလကြ ယြန။ ခြားပားႏးခြတ င က႑ဆး တျ ားသကြဆးခြ

ဌ တအကး လႊ ပားယြန။

ဥပဒသ စ ားသးားသ သက သကအယြပားားဆးခြ ဗတြဟး က ြတ အ ႔တယြန။ သအခြငသ ဒဏ သ ားလးားက

ဗတြဟးက ြတ ပ တယြန။ ဌ သလ ကြ ျ စြ တယြန။

ခြားဥပဒ ပပတ ငတြဟ ကး းြားဥပဒ ထးြငလး႔တ ငသတအကြ သကြသ တယြန။ ခြားဥပဒ

ပပတ ကးပ ျပခြဆခြလး႔တယြန။

သ း ဥပဒသစြလးပြ တယြန။ ပ ားခြ းြားဥပဒကး ဆကြလးပြယြန။

လကြ တးခြား ႔ျပးြ ယြသသ ားသ ား တ င သျခခြားပအ ားမသ အ ႔တအကးလးြား ဗတြဟးက ြတ ကပ အ ႔ပပတယြန။

ဥပဒသစြက ခြတ င လ တးခြတ ႔ ကအ ြတ ြတး႔ဌ က ကြ ခြား (Repair, Refine, Replace)

ဆးတ င 3R ႔ ျပ ြဆ ခြအကြ ပားတယြန။

ဥပဒသသစြ တးခြ က ားလ ခြ သ ြဘယြလ ကြသတအခြားတး ြ႔ျပ ြမလးပြ လ ဆးတ ပပလ ယြန။

လကြ ျ ြ သ ခြလးပြပား ခြပယြင ဥပဒသလးပြလး႔တ တယြန။ ဥပဒသစြက ခြ လးပြကးခြ

အခြငတအ လ ပပလြငယြန။

ဥပဒသသစြသ ျ ြ ႏးခြခစ ားသးားသ က ကအယြားက ြခြဆးတ ျ စြလ လြငယြန။ သ ဒပ ႔

သအ ားပပယြန။

ASEAN Economic Community

ဒ ထ သ လကြထ စြကး ြသအယြ မက သားႀက ားတယြန။ ဥပဒလးြား ားဆအ း႔ ယြန။

ASEAN Committee on Consumer Protection

တစြႏစြ ႏစြႀကြသစးြားသးားလးပြတယြန။ လ ယြငႏစြ ျ ြ ႏးခြခ လးပြယြန။

သ ဆ ယ လးပြယြငတြဟ သ ားလးားသးြ သစးြားသးား သတးြျပ ပ ားသက ားးခြပပတယြန။

ကး ြပစၥးြားတစြးက ဒ ႏးခြခ သးြသသအား ဘ ားဆး Notify လးပြလးကြယြန။ သ ဒ တြဟ က

သ ဆ ယႏးခြခသ ားလးား သကြ ကြပပတယြန။

သ ဒ တ င ထးခြားကထးတြတ င Notification ကး ဒ က သလားထ ားယြန။ သ ႔ႏးခြခ သးြသသအား

ဘ ားဆး ဒ တယြလးပြ ပ ား သးားဘ ားန။ သလကး ြပစၥးြားတအ ဆး ဒ လးျပ တ ြတ ြ တအ႔

တယြန။

ကအ ြတ ြတး႔ႏးခြခက ဘ ျ စြ လ ဆး Training Ground ျ စြ တယြန။ သးြသအား ေစ၊ သ ခြခြ

ဒ ႏးခြခထ ျ ြ႔တယြန။ သစြားသပြလးျ စြ တယြလး႔ပ ျခြတယြန။

သ ဆ ယထ လးြား Strategy တအ ပ ားလးပြ တယြန။ တစြႏးခြခ ႔တစြႏးခြခ ဥပဒ ခြားတ င တ ဘ ားန။

လးားးဆ ြ႔က ခြဘကြျ စြ တ လးြားတြဟးတြဘ ားန။ သ ဆ ယ Framework Standard တအ ႔ းလးပြ

တ န။

သ ဆ ယစ ားသးားသ က ကအယြ ားတြဟ ဗ တြဟ လးပြခ ြားစ ကြပပ တြဟ ဗ တြဟ (၄)ပြ

တ း သ သ ဆ ယစ ားသးားက ကအယြ ား ဘ ခြ တြျခြား

စ ားသးားသ ား၏ စအ ားြဆ ခြႏးခြမႏခြငဗတြဟးသးတသဆခြငျခြင ားစျခြား

သ ဆ ယစ ားပအ ားားသသးကြသး ြားႏခြငႏးခြချ တြက ြက ားသ ြား ခြားးယြားလးပြခ ြား ားတအခြ

စ ားသးားသ ယး ကးြ မျခြင ားစျခြား

သျ ားသ ဆ ယ းပဒ ားတအခြ စ ားသးားသ သားကစၥ ားကးထးြငသအခြားဆ ခြအကြျခြား

o ပပတြ ၃သ ကြက လးကြ မ းြားပပတယြန။ ျ ြ တြစ ားတ င Kenbo ဆး တ႐းးတြသစးားက

တ႐းးတြ စ ားအခြငျပ ဘ ားန။ Export Only ပ န။ သးြသသအားတ ငပစၥးြားကသပ ကြသစ ားလးြား

းြားတယြန။ သးြသသအား ငြတ တအက ေစ၊ သႏ ယြ ားတယြန။

o ဂ ပ ြဆးက ား တအထးတြြတယြန။ သ ပး႔တ ေစ၊ သကပး႔တ ကအ လတ တ ဘ ားန။ စ ားကအကြ

သဆခြငသတ ြားပပ တးြ ပ ားကအ တယြန။

o သး Complain Center အခငြ း႔သစ သစဥြတယြန။ စ တးကြကျ စြစတးခြလး႔တယြန။ ကြထပြ

း ြားက တးခြႏးခြသ ခြလးပြ ပား း႔လးပြ တယြန။ သ ဆ ယ လးြား ဘ ခြထ ဒပ ားလးပြ း႔

တးကြတအ ြားထ ားတယြန။ Application က တးခြႏးခြသ ခြလးြားလးပြယြန။ ကအ ြတ ြတး႔ းြား

လးပြဘ ားန။ သခြတ ကြလးတယြေစ၊ လ ပြစစြပး ြြ း႔တအလးြားလးတယြန။

း ြ ဆ ခြ မ ႔ပတြသကြ ပ ား ဥပ တစြ း ျပ ခြတယြန။

စ ားသ ကြဆးခြ တအကဘ ကြ တအ Services Charges ႔ Commercial Tax ပပတယြန။

တ ႕ဆးခြတအက Price ႔ Commercial Tax ၂ ားပ တယြန။ တ ႕က ၃ ားတယြန။ သ ငဒ ႏစြး

စ ားသးားသ ကးဘယြတြဟ က စြ စလ ဆး

ဆးခြ ၂ဆးခြ တစြဆးခြက ၃းးး ခြားတယြေစ၊ တစြဆးခြက ၃၂းး ခြားတယြန။

၃းးး ခြားတ ငဆးခြက Price + Service Charges + Commercial Tax ဆး ပ ားထးငြတယြန။

၃၂းး ခြားတ ငဆးခြက Price + Commercial Tax ဆး ပ ား ထးြငတယြန။

၃းးး ခြားတ ငဆးခြက ပးသကြသ သလးထခြပယြင သ က ပးပားတယြန။ စ ားသးားသ ကး လြး

တ လး႔ပတယြန။

Price ကး က ြ႔သတြဘ ားန။ ျခြသ ထခြသ တ င Price ကးျခြသ ထခြသ သ ခြ လးပြပား

ယြန။ Menu ထ လးြား Price ကး ျခြသ သ ခြ ထ ားပားယြန။

Service Charges က ကြယြဆးလးြားး ြဆ ခြမယ ခြကတးြားက ျခြသ ထခြသ တ င

ကျခ ထ ားပားယြန။ စ ားႏမ ြားသျပခြထပြကး ြက ယြင ပ ဒဏကး စ ားသးားသ ကး ႀက တခြ ပ ား

ခြားခြားလခြားလခြားသသပားထ ားယြန။

ကြတစြးက ယဥြ ပ ခြမသဘ တ ား ႔ျပ ခြတယြန။

ယဥြ ပ ခြမက Unfair Competition ျ စြ တယြန။ (၃းးး) ခြား ပ ား (၃၂းး) ထကြ ပးယ လးကြတ န။

စ ားသးားသ ကတ င (၃းးး) က သကြသ တယြဆး ပ ားစ ားတယြန။ ကြပးခြား ဥပဒသစြ သသကြးခြတ င

သပ ဒပတအကးလးြားသားယ ပပန။

လငလ သလ ကြ သ ားလးားတြဟ Including Price ပ ျ စြသခြငတယြန။

Facebook တအ႔တ င ျပ တစြ းလးြားျပ ခြတယြ

ပးသြ သ ားသ ားတစြယ ကြက က ားလကြတြးယြတယြန။ က ားဂတြကးသအ ားတ င က ားက ထအကြ

က ကထအကြဘ ားန။ တျ ားကထအကြတယြန။ ထအကြတ ငဆ လးြကြတ ငလးြား သ ယ ထ ားတ င းဘ

တြဟး ကြဆးားသအ ားတယြန။ သ ကဒပကး Facebook ပပတခြလးကြ တ င ကအ ြတ ြက ပးသြ႐းးခြက

႐းးားကးျပ တယြန။ ယ ဥြလးခြားက တ း ြ သ တအ ႔ ဆအားႏအားတယြန။

Customer ဘကြက အ တြယအခြား ကြ တြဟးတြဘ ားန။ သ ြ ကြက တ တြဟးတြဘ ားန။ ပ ားတ င း ပပတြ

ျပ ခြားသအ ားခြ ျပ ခြားယြဆးတ ျပ ယြန။ သဘ တ ခြ ခအျပ ြသြားယြန။ တစြး းျ ခြား

ပားယြန။ သ ဒပ ားကး ကအ ြ တ ြတး႔လးပြပားယြန။

လ ယြငႏစြ တြလထ တးခြား ႔ျပးြ ယြ (၅) း World Consumer Right Day ကး တ ပ ခြတးြား

လးပြသအ ား း႔တယြန။

႕ဆကြ ပ ားတ ငတးခြ က ားတ တအ သလားပားလးပြယြန။ စ ားသးားသ တအကလးြား ပ ားပပခြားပားစ

ခြတယြန။

Question & Answer

1. ဘ ားကးဒြ တအ ြတ ဘယြလးသားယ း႔သလ န။

GS 1 format တယြန။ တစြက ၻ လးား ဘ ားကးဒြတအထးြငပားတယြန။ ၁၃ လးား ႕ ၂ လးားက ႏးခြခေစ၊ ပ ား Company Codeေစ၊ ပ ား Product Code န။ GS 1 ဘ ားကးဒြကး တစြက ၻ လးား လ ကြထ ားခြျပ ဘ ားန။

ျ ြ ႏးခြခ ႏးခြခသတအကြ ကးဒြသားဘ ားန။ GS 1 စးြား ဥြားသ သစးားက လးပြ ပားလး႔ ဘ ားန။ NGO လး သသခြားတစြးးက လ ကြယြန။ သ ဒပဆး ဘ ားကးဒြသစစြယြန။ သးလးပြ တ ယးားဒယ ားကးဒြေစ၊ တ႐းးတြကးဒြတအသးားတယြန။

2. ဘ ားကးဒြသတး တအကး ဘယြလးဆ ခြ အကြ း႔သလ န။

ဘ ားကးဒြသစစြသ ခြ သအ ားယြန။ လ ခြ သလးသလ ကြ ကအ ျပ ားသအ ားလြငယြန။ ထးခြားႏးခြခက လ ကြလးကြတယြန။ သ ဒပကး သးားတယြဆး က ြ႔ကအကြလး႔ဘ ားန။ ကးယြငဘ သ ကးယြ း ြား ပပတြလးတြဟ ကး ႐းးကြ ပ ား လးပြတ တအလးြားတယြန။ သ ဒပကတ င သးားသခြငဘ ားန။ လကြသျသ ဘယြလး ား လးပြသအ ား ပားႏးခြလ ဆးတ တြထ ားပားပပငယြန။

3. Consumer Complain and Information Center ႔ ပတြသကြလး႔ ခြားျပပားပပဥ ားန။

CICC အခြငယြဆးတ သကၤတတစြ းသ ႔းြးႊ ြားတ န။ ႐းးားတအ တးခြ က ားလး႔တယြန။ ႐းးခြ (၅၅) း သျခခြားပအ ားမျ ခြားတ ငသ အ ႔တအ ပပတယြန။ CICC ဆးတ ကးငြလးကြတ ႔ စ ားသးားသ တးခြယြင ဆးတ သသ ခြ သ ားျ ားသျပခြသဆခြ ႔လးပြပပယြန။ ခြသပ Online က ဆကြလးပြယြင သစ သစဥြတအလးြား ပပတယြန။

4. CICC ဘယြလးဌ ဆးခြ တအ ပပလ န။

စ ားသးားသ ား ဥ ားစ ားဌ က း ြထြားတအ ႔ပ လးပြယြန။ စငစပြးႏမခြားတ ငသဆခြငလးြားပပယြန။ သ ဒ ထ တျ ားဌ ပပဘ ားန။ စ ားသးားသ ႔ ခြားတ ငလ က ား းႏမခြားပားလးကြလး႔ ျပလးြသအ ားတ တအလးြား တယြန။ 3R သ ႔ တးကြ႐းးကြဆ ခြ အကြ တယြန။ လကြကတ င တးခြလ သ ကးသျခခြားပအ ားမသ အ ႔ကး တခြတယြန။ သ က ဆးားျ တြဆ ခြအကြလး႔တ န။ CICC အခြငတ ငသပစ ားသးားသ သ ႔ ပထဆးားယြင သအခြငသားက သျ ြဆးား ျ ခြားပားႏးခြျခြားားပပန။

5. CICC သတအကြ Budget ပ ဒဏက ဘယြ လ ကြလး လ န။

CICC က သး လ သသ ခြလးပြ တ ငသ သထ ားပပန။ ပးကြဆသ ားႀက ားတြဟးတြပပဘ ားန။ လ တးခြတ ႔ လကြပားႏးခြယြန။ ႐းးား ႔ စ ားပအ ႔ ကအ ြပ ဖတ ႔ ဒ လ ကြပ လးတ ပပန။ သ ားျ ားဘတြဂ တြ တ ခြားတ က တစြႏးခြခလးား ယ ခြားသ ႔ ျ စြသ ခြတ ခြားတ ပပန။ CICC အခြင း႔ကထးကြသခြငတ င ဘတြဂ တြတ ႔ လးပြယြန။

6. ဘယြ တအ အခြငလ ေစ၊ ပး ပားမသစ သစဥြကဘယြလး လ န။ ဓ တြ အ ြားစစြ ဆားယြ ဆး ခြ

တးခြတ ငသ က ပား လ ားန။

ပထသဆခငြက ျ ခြားယြန။ ဒပကး က ပြခြ သျခခြားပအ ားမသ အ ႔ကး တခြယြန။ သ တး႔က စးစ ြား စစြဆားတ င သလးပြလးပြယြန။ တးခြ က ားတ ြတယြလး႔ ဆးားျ တြ ကြထအကြလ ခြ စြ သ ခြလးပြသ က ဒ စတြ ယြန။

7. ျပးြ ထ ခြစးသစးား ြပးခအကလ ားေစ၊ တးခြားဒသႀက ား ြြပးခအကလ ားန။

Phase 1 , 2 , 3 ႔ လ ဥ ားထ ထပြတ င တအ လးပြယြန။ ြကး ြေစ၊ ႏလားေစ၊ ကအားေစ၊ ြားတ ခြန။ သ ဒ သ ကြက ႐းးခြတအ လးပြယြန။ ျပးြထ ခြစးသ အ ႔သစးြားျ စြတ ငသတအကြ ျပးြ ထ ခြစး ဘတြဂ တြက သးားစအ ပပတယြန။

8. 2017 -18 က ပ လ ားန။ ဘယြလးသက ခြသထးြ ြသအ ား လ န။

႐းးားတအက ႏးခြခသႏ႔သျပ ား တယြန။ သးလးြား တးခြလး႔ ပ န။ ႐းးခြ (၅၅) း အခြင ပ ား ပ န။

9. သ ဆ ယ Level ကး ႏးခြ း႔ ဘယြလး စ က ြား ထ ားလ န။

(၂း၁၈) က (၂း၂၅) သထ စ က ြား Plan တယြန။ တ ႕ကစၥတအက ဌ တစြ းတးြားသစ သစဥြ ႔ေစ၊ ျပးြသ တအပပ း႔လးြားလးတ ငသတအကြ ကအ ြတ ငြသ ႔ သ ြက လ ြား း႔ကြတယြန။ (၂း၂၅) သက ခြသ ထးြ ြ ပ ား ျ စြယြ ဆးတ တ ငလကြ တယြန။

10. ပစၥးြားတအစစြ ပယြင သ ြားယ တ တအ႔တ ဘ လး႔လ န။

စစြတ ထကြစ ခြ စစြတ က ပး ပ ားသက ားတယြန။ စစြလး႔တအ႕ခြ ကတး ြ ကြလးပြတယြန။ လကြဥပဒသ ကအ ြတ ြတး႔ကး တးကြ႐းးကြသြားဆးြားအခြငပားထ ားဘ ားန။ ဥပဒသသစြက ခြ ပပလ လြငယြန။ စးြပခြသ ယ ယြေစ၊ အားျဖား ႔ကးသားယြေစ၊ က ြား ားယြ ႔ပ ားပပခြား ပ ား ခစအ ြား ခြ သြားဆးြားတယြန။

11. ျပခြဆခြ ားဆအ တ င ဥပဒ ဘယြလးသ ကြသလကြသသစြ တအထးြငထ ားလ န။

ငတ ငသတအ႔သႀက တအ ပပ သျျပ ပ ားားဆအ တယြန။ လကြ ဗတြဟးက ြတ ပ သ ဒဏ တယြန။ ဥပဒသစြ စ ားကအကြ ထ ကြလြားတ ား ကအ ြတ ြတး႔ကလးပြ ယြန။ Product Safety ႔ ပတြသကြလး႔ လးြားလးပြယြန။ ဥပဒသသစြ တးြခြသးြျ စြစေစ၊ တးခြသးြျ စြ စ စ ားကအကြ ထ ကြလြားားသ အ ႕က စစြဆားတအ႔ခြစစြဆားယြန။ သြားဆးြားယြန။ သ းက သဆခြငဆခြင သအ ား ျ စြတ ငသတအကြ သ ကြျ ပ ခြားယြန။ ျပးြထ ခြစးသဆခြငက ကးခြတယြဆးတ တ ြတ ြ ႀက ားက ယြတ င သမ ားပ န။

12. ဘယြႏ းႏစြ လ ကြ သ ဒ ဥပဒသစြကး ျပဌ ြားႏးခြ လ န။

ဌ တအခြား ဥပဒ ကြားားဆအ တယြန။ ပထ ကြား ပ ားသလ ကြ ပ န။ ြကး ြေစ၊ ႏလား ႔ ပးသြ ျပးြသ တအကး ျပယြန။ သလးပြ႐းးဆအားႏအားပအ တအ လးပြသအ ားယြန။ သ ားစးလကြႏးခြတ င သတးခြားသတ ခြ း ြႀက ားဌ က သတးြျပ ကြယ ပ ား ႕ ပြ႐းးားကး တခြယြန။ ဒ ႏစြကး ြခြ ႕ ပြ႐းးားတခြြျပႏးခြသ ခြ လးပြထ ားပပတယြန။ ၂း၁၇ ထ ျပဌ ြားႏးခြယြလး႔ ြလခြငပပတယြန။

13. း ြ ဆ ခြ မ ႔ပတြသကြ ပ ား ဘယြ တ ငစလ န။

း ြဆ ခြမ ႔ပတြသကြလး႔က သးကတးြားကလးပြ တ ပပန။ သားယ ယြငသပးခြားကတ င သး ျပဌ ြား သားဘ ားန။ လ လ ဆယြတ ပြ ယြန။ ကြက ခြ ဒပတအကး ဥပဒ ႔သး ဆ ခြအကြႏးခြသ ခြ ဆကြလးပြသအ ားယြန။ ကြဆးားတ ခြားြားစ ားသ ကြသ တ ခြ က သခြငခအ ပားခြ စ ားသးားသ ပပပ န။ ထးကြ သခြငတ င း ြဆ ခြ မတ ငတ ြားတ ယြန။ း ြဆ ခြ မတအ ႔ပတြသကြခြ လးပြခ ြားခြတအကး သတ ြလား ပး ပားဥ ားယြန။ သ ားျပးြသ သသးားျပ တ င း ြဆ ခြမတအ သဓကလးပြယြန။ ဥပဒသစြက ခြတ င ပး ပ ားတ ငသားယ မတအပပပပလ ယြန။

14. Online Market ႔ပတြသကြ ပ ား ဘယြလးလးပြ လ န။

သ ဆ ယ Level ဒ သ ကြပပတယြန။ သ ဆ ယႏးခြခတအ Online Market ႔ပတြသကြလး႔ စ ားသးား သ ဘကြက စြ တ တအကး ဘယြလးျ ခြားပား လ ဆးတ ႔ ပတြသကြ ပ ား ဆအားႏအားျ စြတယြန။ ကၽအ ြြတ ြ တး႔လးသပြ တ Legal Enforcement ပပငန။ e-commerce law ဆအ း႔လးြ တယြန။ ျ ြ သားဘ ားန။ က ြြႏးခြခတ ြတ ြ ား ား တယြန။ e-commerce law ကအ ြတ ြတး႕ဌ က လးပြ ယြငသပးခြားယြေစ၊ သကြဆးခြ ဌ က လးပြ ယြငသပးခြားယြတယြန။ ဥပ -ခအျ းြြငကဒြျစြခြ ဂဒဏ ြားတအပ ကြသအ ားတယြန။ သ ြက ပလတြစတစြသးပြ န။ သးပြဘ ႔စက ဖပပ ႐းးကြ ပ ား ဘ ႔ပ လးပြခြပ ကြသအ ားတယြန။ သ ဒပ ားက ခအျ းြငကဒြလးပြတ င Company ျ စြစေစ၊ သ ႔လကြသ ကြ Company ကးျ စြစ သားဆးယြန။ ဥပဒသသစြဆး လ ြ ကားတအ သတ ြ ား ား ထးြငသအခြားထ ားပပတယြန။

15. Online က SME ထ လးြားပပေစ၊ တြပးလးြားတခြ ထ ားတ င တးခြ က ား င ခြဘယြလးလးပြ လ န။

ဥပဒ းခြ းခြ ကျပဌ ြား ပ ားခြ တ င လးပြတ လအယြယြန။ Online က ဘယြႏးခြခ ဆး ျပ တယြန။ ယြျက ြ႔သတြ ကြတ ငသတအကြ တ ႕ႏးခြခတအ ဆး Online လးပြယြဆးထပြ ပ ား Registration လးပြေစ၊ လ လ ဆယြတ င ဆကြသအယြားက႑လးြားပပတ င စ ားပအ ားက ားသ ြားသ ႔ လးပြ း႔ သကြသ တယြန။ စ ားသးားသ တအကး သတပား ခြတ က ပစၥးြား ကြ ပ ား ခအ တ ငကစၥက ပးသဆခြျပတယြန။ ပစၥးြား ကြ ပ ား ခအ တ က လးပြတ လအယြတယြန။ ခအႀက ပားထ ား ပ ား ပစၥးြား ကြလ တ က သကြ သ တယြန။ းယြသ တအသ ႔ Online က းယြတ င ယြဆး လကြလြား သလ ကြ သ လငလ ပ ား းယြပပန။

16. ယြစပြျ တြ က ြကး ြသအယြ ားလးပြခ ြားတအကး ျ ြ ႏးခြခ ဘယြလးပးစ ႔သအ ား တ လ န။

ဒပတအကး စ ားစ ားလးပြ း႔ သ ဆ ယ Guideline တ င တယြန။ သက ခြသထးြ ြ း႔က လးပြ ဆ ခြ ႏးခြစအ ြားယြေစ၊ ဥပဒယြေစ၊ းြားပး ယြလးပပတယြန။ ကးယြငျပးြတအခြား သားတႀက ား လးပြယြင ကစၥတအလးြား တယြန။ လ လ ဆယြတ င ထထ ကြ ကြ လးပြႏးခြသားဘ ားန။

17. ကး ြပစၥးြားးယြတ ငသ ပ သ ကြ ပားထ ားပယြင သ ဒ လးြား သ ား းြား ကြ တအ ပပတယြန။ ဒပ ႔

ပတြသကြ ပ ားက ဘ လးပြ း႔ သလ န။

သျ စြသပ ကြတစြးျပ ခြတယြန။ တ ႕ ျ စြတ န။ သ ဒ က လကြ ကြးြဆးခြပးခြခြက TV းယြတယြန။ ျ ကြလလ ကြ က တ င သစခြားတအထခြလ တယြန။ ဆးခြကလးြား သ တးး႔ ခြား႐းး ခြားတ န။ ခြားဆးခြကးသအ ားျပ ပပဆးလး႔ျပ တ ငလးြား သ တး႔ပားတ င သ ထ LCD ပ ကြတ ပပဘ ားန။ ထပြလးပြ ခြ တစြသ ြားစြသ ခြားလ ကြျပ ြပားယြ ျပ တယြန။ ကအ ြတ ြတး႔ကး လ တးြခြတ င သ သ ခြစစြတယြန။ သ က ဘ ကြ တအျပတယြန။ သ ကြပပတယြန။ ျပ ခြတ င ဘ ျ စြျ စြသးားတ ငလ သျပစြျ စြ တယြန။ ကအ ြ တ ြတး႔က Company ႔ပတအ႔တ င သ တး႔က သ ကြထ ဒပပပဘ ားျပ တယြန။ ခြား သစတားလ က လးပြထ ားတ ငသ ကြတအက လား ကြႏ လ ကြ တယြန။ ဘယြသ ကြတအပပလ န။ ျ ြ ႏးခြခက ဘ လး႔ဒ လးျ စြ တ လ ားတ င ျ ႏးခြဘ ားန။ သ ဒ တ င ဒ ကစၥကးျပလးြ သ ခြလးပြပားပပန။ ခြ ခြား Company ႔ျပ ယြဆး ပ ားလးပြတယြန။ ဒ ပစၥးြားကး ဘယြႏးခြခ ပ ခြား ခြား ဒ သ ကြပ ပားယြန။ ဥပဒသသစြ သ ကြကး ဘယြလးပား လ ဆးတ သသားစတြ ားပပားပပလ ပပန။ ကြပးခြား သ ကြပားခြ ခြား း႔သထ လးပြ း႔ ပပတယြန။

18. လ ပြစစြပစၥးားြတအကး ားသ ားသတကြသက ႔ပတြသကြ ပ ား သ ကြ ပားတ တယြန။ Service

ကလးြား ားသ ားသတကြသက ျ စြလး႔ လကြ တ တယြန။ သ ဒပက လ ပြစစြဌ ကး တ ားျပ ြစအ လး႔

လ ားန။

လကြတးြဆ ဥပဒသ စအ လး႔ပပတယြန။ သ လးြား း ြဆ ခြမ ပားတ ပ လန။ ပားခြလးြား voltage ျပးြငသ ခြပားေစ၊ ျ တြ ခြလးြား လးားးျ တြန။ သ ဒပ ားျ စြလ ဘ ားဆး ကြပးခြား း ြဆ ခြမပားတ င သစးားဌ ပ ျ စြျ စြေစ၊ ပးဂၢလကဌ ပ ျ စြျ စြ တက တ ငထးတြြျပ ြ ကြ တအ ထးတြထ ား း႔လးပပတယန။ြ ဒ ကစၥက ကအ ြတ ြတး႔ ႔ တးကြ႐းးကြသကြဆးြခြဘ ားန။ စ ားသးားသ က တးခြ က ားလ ခြ ျ ခြားပား း႔ပ တယြန။

19. သ ကြ ဘ းခြလ တ ငပစၥးြားတအ တယြန။ သ ဒပက သက ကြ အ ြ Custom ႔ စ ားသးားသ က

ကအယြ ား ဥ ားစ ားဌ ဘယြလးပ ားပပခြားလ န။

သအ ြဆ ခြလ ား ဆ ခြလ ားေစ၊ Import Tax တအ ႔ းြား းြားဆးခြပပတယြန။ စ ားသးားသ က ဒ ပစၥးြားကး သးားပ ယြန။ စ ားသးားသ က သသပး ခြ ဒ ပစၥးြားက ဆကြးခြ တြဟးတြတ ငဘ ားန။ ျပးြသ တအက Quality တ ငပစၥးြားကး သးားႏးခြယြဆးခြေစ၊ Demand ခြ ဒပတအကလးြား းခြလ တြဟးတြတ ငဘ ားန။ ယြစပြတအ သသပး ပားယြန။

20. စ ားသးားသ တအကး ဘယြလး တအ ဘယြလး းြားလြား ႔ပား လ န။ တ တ င းြားလြားတအ

သားလ ားန။

ပး ပားပယြငလးြား သပသ သးား ပ ဆးတ င လ တအလးြားတယြန။ သသပး ပား လးပြခ ြား တအကးလးြား စဥြဆကြ ျပတြဆ ခြအကြသအ ား ျ စြတယြန။ လကြလးပြ တ ကတ င စ စ ခြ တအ းတယြန။ ဂ ယြ တအ ထးြငတယြန။ ဒ ယ တအ တြ ပ ား ပအ တအလးပြတယြန။ အအ တအထ ဆခြားလးပြတ တအလးြားပပတယြန။ ကြလ ယြငလးပြခ ြားစဥြတအ ဒ ယ တအကး သးား ပ ား လးပြသအ ား တယြန။ ပး ပားဇ တြလြားတးလားတအ ႐းးကြတ ား လးပြ း႔တယြန။

21. Phase 1 2 3 လးပြသအ ားယြငသ ြသတသက ကးသ ခြပပတယြန။

ဘတြဂ တြက တ ႔ စယြန။ တစြႏစြသတအခြား လးပြႏးခြယြန။ တးခြား ႔ျပးြ ယြ တ ပ ခြတးြားလးပြလး႔ ယြန။