Dydaktyka języków obcych w świetle badań nad mózgiem

NKJO ToruńNKJO ToruńDSW WrocławDSW Wrocław

Dr Marzena ŻylińskaDr Marzena Żylińska

Neurodydaktyka: od synapsy do Neurodydaktyka: od synapsy do szkolnej klasyszkolnej klasy

Naukowe podstawy neuronaukNaukowe podstawy neuronaukNeuroobrazowanie a falsyfikowalność Neuroobrazowanie a falsyfikowalność

Potrzeba badań nowego Potrzeba badań nowego typu w edukacjitypu w edukacji

Manfred Spitzer „Jak uczy się mózg”Manfred Spitzer „Jak uczy się mózg”

Goswami Usha „Neuroscience and Goswami Usha „Neuroscience and education: From research to education: From research to

practice?”, w: Nature Reviews practice?”, w: Nature Reviews Neuroscience 7 (5) Neuroscience 7 (5)

Termin „neurodydaktyka”Termin „neurodydaktyka”

Gerhard Preiß Gerhard Preiß

Co badania mózgu Co badania mózgu mogą wnieść do mogą wnieść do

edukacyjnej praktyki?edukacyjnej praktyki?

Dlaczego nauczyciele powinni Dlaczego nauczyciele powinni interesować się wnioskami płynącymi z interesować się wnioskami płynącymi z

badań nad mózgiem?badań nad mózgiem?

Interdyscyplinarność Interdyscyplinarność neurodydaktykineurodydaktyki

neurobiolodzy, lekarze, neuropsychologowie, neurobiolodzy, lekarze, neuropsychologowie, psychologowie poznawczy, neuroradiolodzy, psychologowie poznawczy, neuroradiolodzy, kognitywiści, chemicy, fizycy, dydaktycy, kognitywiści, chemicy, fizycy, dydaktycy, nauczycielenauczyciele

Transferzentrum Transferzentrum für für Neurowissenschaften und Lernen (ZNL) Neurowissenschaften und Lernen (ZNL)

w Ulm / Niemcy 2004w Ulm / Niemcy 2004

Manfred Spitzer Manfred Spitzer – dyrektor ZNL– dyrektor ZNL ppssyychologowiechologowie dydaktycy, nauczycieledydaktycy, nauczyciele biolodzybiolodzy biochemicybiochemicy lekarzelekarze informatycyinformatycy

„„Schule im AufbruchSchule im Aufbruch““W poszukiwaniu alternatywy W poszukiwaniu alternatywy

dla szkoły transmisyjnejdla szkoły transmisyjnej

Gerald Hüther – neurobiologGerald Hüther – neurobiolog

Universitätsklinik GöttingenUniversitätsklinik Göttingen

Idealna klasaIdealna klasa

Jakie wnioski płyną z badań nad Jakie wnioski płyną z badań nad mózgiem?mózgiem?

planowaniePodstawa

programowa

ewaluacjazewnętrzne testy

proces uczenia się

NEURONYneuroprzekaźniki

Subiektywny mózg w szkoleSubiektywny mózg w szkole

WnioskiWnioski

Jak najlepiej przygotować uczniów do Jak najlepiej przygotować uczniów do testów?testów?

NeuroprzekaźnikiNeuroprzekaźniki(neurotransmitery, neuromediatory)(neurotransmitery, neuromediatory)

adrenalina, adrenalina, noradrenalina, noradrenalina,

serotonina, serotonina, dopamina, dopamina,

acetylocholina,acetylocholina,glutaminianglutaminian

Motywacja zewnętrzna Motywacja zewnętrzna motywacja wewnętrznamotywacja wewnętrzna

Dlaczego właśnie w szkole Dlaczego właśnie w szkole uczniowie tracą chęć i uczniowie tracą chęć i motywację do nauki?motywację do nauki?

Działanie wewnętrznego Działanie wewnętrznego układu nagrodyukładu nagrody

Czy uczniowie chcę się uczyć?Czy uczniowie chcę się uczyć?

Kiedy rozwój daje radość?Kiedy rozwój daje radość?

Zapisywanie i reprodukcja danych, Zapisywanie i reprodukcja danych, czy ..... czy .....

Do czego zostały stworzone nasze Do czego zostały stworzone nasze mózgi?mózgi?

Motywacja a ciekawość Motywacja a ciekawość poznawczapoznawcza

Skutki nieuwzględniania w szkole Skutki nieuwzględniania w szkole ciekawości poznawczejciekawości poznawczej

Jasiu w szkoleJasiu w szkole

Jak utrudniamy mózgowi Jak utrudniamy mózgowi naukę?naukę?

HipokampalizacjaHipokampalizacja

Układ limbiczny:Układ limbiczny:grupa struktur korowych i podkorowych grupa struktur korowych i podkorowych

tworzących rodzaj obrzeża wokół pnia mózgutworzących rodzaj obrzeża wokół pnia mózgu

hipokamp, ciało migdałowate, zakręt obręczy, węchomózgowie, zakręt przyhipokampowy, przegroda przezroczysta, sklepienie, wzgórze, podwzgórze, śródmózgowie.Układ limbiczny jest odpowiedzialny za stany emocjonalne, zapamiętywnie, uczenie się, a także za wyobraźnię przestrzenną i orientację.

Co nauczyciele o układzie Co nauczyciele o układzie limbicznym wiedzieć powinni?limbicznym wiedzieć powinni?

HipokampHipokamp Proces konsolidacjiProces konsolidacji Ciało migdałowateCiało migdałowate

Co to znaczy wykorzystać potencjał Co to znaczy wykorzystać potencjał mózgu?mózgu?

Neuroplastyczność:

zdolność modyfikacji połączeń neuronalnych pod wpływem bodźców wytwarzanie uprzywilejowanych dróg obiegu informacji

Jeśli chcesz dla ucznia Jeśli chcesz dla ucznia zrobić więcej, zrób mniej.zrobić więcej, zrób mniej.

Ułatwianie przez utrudnianieUłatwianie przez utrudnianie

Czytać, patrzeć, notować i Czytać, patrzeć, notować i podziwiać podziwiać tworzyć, tworzyć,

próbować, sprawdzać, działaćpróbować, sprawdzać, działać

Efekty neuroplastyczności:Efekty neuroplastyczności:

Umieranie lub tworzenie się nowych Umieranie lub tworzenie się nowych neuronów (neurogeneza)neuronów (neurogeneza)

Rozrost lub regresja dendrytówRozrost lub regresja dendrytów Powstawanie lub zanik kolców Powstawanie lub zanik kolców

synaptycznych i synapssynaptycznych i synaps

Procesy uczenia się Procesy uczenia się przebiegają inaczej niż przebiegają inaczej niż

dotychczas zakładaliśmy.dotychczas zakładaliśmy.

Lejek norymberskiLejek norymberski

Przekazać można Przekazać można informacje, ale nie wiedzę.informacje, ale nie wiedzę.

Wpływ środowiska na Wpływ środowiska na strukturę mózgustrukturę mózgu

Na czym polega proces uczenia Na czym polega proces uczenia się?się?

Słowa to nie wszystkoSłowa to nie wszystko

Uczenie się jawne i utajoneUczenie się jawne i utajone

Uczenie jawne: wiem dlaczego, umiem Uczenie jawne: wiem dlaczego, umiem wyjaśnić, ale mimo to czasami się wyjaśnić, ale mimo to czasami się mylę, muszę się zastanowić.mylę, muszę się zastanowić.

Uczenie utajone: nie wiem dlaczego, Uczenie utajone: nie wiem dlaczego, nie umiem wyjaśnić, ale umiem zrobić nie umiem wyjaśnić, ale umiem zrobić bez zastanawiania się.bez zastanawiania się.

Uczenie utajone: intuicyjne, Uczenie utajone: intuicyjne, bezpośrednie, przedrefleksyjne, bezpośrednie, przedrefleksyjne, automatyczne, spontaniczne, automatyczne, spontaniczne, niewymagające świadomych niewymagające świadomych przemyśleńprzemyśleń

Joachim Bauer „Empatia. Co potrafią lustrzane Joachim Bauer „Empatia. Co potrafią lustrzane neurony”neurony”

Neurony lustrzane a proces Neurony lustrzane a proces uczenia sięuczenia się

Giacomo Rizzolatti, Corrado SinigagliaGiacomo Rizzolatti, Corrado Sinigaglia„„Empathie und Spiegelneurone. Die biologische Basis des MitgefEmpathie und Spiegelneurone. Die biologische Basis des Mitgefühls“ühls“

Jak wykorzystać w szkole Jak wykorzystać w szkole potencjał neuronów potencjał neuronów

lustrzanych?lustrzanych?

Co ułatwia zrozumienie i Co ułatwia zrozumienie i zapamiętywanie?zapamiętywanie?

Emocje jako markery Emocje jako markery pamięcipamięci

Mózg jako organ Mózg jako organ społeczny (social brain)społeczny (social brain)

Wnioski?Wnioski?

Powell J., Lewis PA, Dunbar R., Orbital prefrontal cortex Powell J., Lewis PA, Dunbar R., Orbital prefrontal cortex volume correlates with social cognitive competence, w: volume correlates with social cognitive competence, w:

Neuropsychologia 48Neuropsychologia 48Gerald Gerald Hüther „ Was wir sind und was wir sein könnten“Hüther „ Was wir sind und was wir sein könnten“

Homunkulus ruchowyHomunkulus ruchowy

Homunkulus czuciowyHomunkulus czuciowy

Detektor nowości Detektor nowości

Jak wprowadzać nowe informacje, by Jak wprowadzać nowe informacje, by układ limbiczny traktował je jako układ limbiczny traktował je jako

ważne i potrzebne?ważne i potrzebne?

Odejść od banału, od tego, co Odejść od banału, od tego, co oczywiste, jasne, typowe, oczywiste, jasne, typowe,

schematyczne i przewidywalne.schematyczne i przewidywalne.

„„Mój dzień”, „Zakupy w sklepie Mój dzień”, „Zakupy w sklepie spożywczym”, „Co można spożywczym”, „Co można załatwić na poczcie?”załatwić na poczcie?”„Opisz swój pokój” - z punktu „Opisz swój pokój” - z punktu widzenia sposobu widzenia sposobu funkcjonowania detektora funkcjonowania detektora nowościnowości

Rola iskry w Rola iskry w okuoku

Biologiczne Biologiczne podłoże podłoże

ciekawości ciekawości poznawczej ipoznawczej i

zachwytuzachwytu

CiekawośćCiekawość

Pragmatyczny mózg Pragmatyczny mózg zawsze pyta: Po co mi to?zawsze pyta: Po co mi to?

Przypadek SzwecjiPrzypadek Szwecji

SzwecjaSzwecja

Pierwszy język (angielski) 1-6-11-25-57 Pierwszy język (angielski) 1-6-11-25-57

Drugi język (hiszpański) 36-50-10-3-1Drugi język (hiszpański) 36-50-10-3-1

Początek lekcjiPoczątek lekcji

Jak włączyć mózg?Jak włączyć mózg?

Od czego zależy efektywność Od czego zależy efektywność uczenia się?uczenia się?

Od nastawienia, tzn. od motywacjiOd nastawienia, tzn. od motywacji Od czasuOd czasu Od głębokości przetwarzania Od głębokości przetwarzania

informacjiinformacji

potrzeba aktywnościi działania

potrzeba sprawdzania, jak funkcjonuje świat

silna motywacjawewnętrzna

potrzeba autonomii „Ja chcę”!

działanie układu nagrody

kierowanie się emocjami

stawianie pytań

działanie detektora nowości

potrzeba współpracy z innymi

skłonność do pracy rękami

dzieckouczeń

Zadanie szkołyZadanie szkołyJak z dziecka zrobić ucznia?Jak z dziecka zrobić ucznia?

Dydaktyka języków Dydaktyka języków obcych z punktu widzenia obcych z punktu widzenia

funkcjonowania mózgufunkcjonowania mózgu

EUROPEJSKIE BADANIE KOMPETENCJI EUROPEJSKIE BADANIE KOMPETENCJI JĘZYKOWYCH (ESLC) JĘZYKOWYCH (ESLC)

Ogłoszenie wyników Warszawa, 21.06.2012 Pracownia Ogłoszenie wyników Warszawa, 21.06.2012 Pracownia Języków Obcych IBE Języków Obcych IBE

dr Magdalena Szpotowiczdr Magdalena Szpotowicz

i Agata Gajewska-Dyszkiewiczi Agata Gajewska-Dyszkiewicz

Polscy uczniowie w III klasie Polscy uczniowie w III klasie gimnazjumgimnazjum

1.1. Język angielski (24% - poziom Pre-A 1, Język angielski (24% - poziom Pre-A 1, 34% -poziom A 1)34% -poziom A 1)

2.2. Język niemiecki (44% - poziom Pre A 1, Język niemiecki (44% - poziom Pre A 1, 42% poziom A 1)42% poziom A 1)

Rola „ja” na lekcjiRola „ja” na lekcji

Materiały przyjazne mózgowiMateriały przyjazne mózgowi

Jakie teksty?Jakie teksty?

Ocena treści nauczaniaOcena treści nauczania

Jakie ćwiczenia?Jakie ćwiczenia?

Zapamiętywanie a głębokość Zapamiętywanie a głębokość przetwarzania informacjiprzetwarzania informacji

Reguły gramatyczneReguły gramatyczne

YoutubeYoutube

Grammatik andersGrammatik anders

Dlaczego znaczenie ma Dlaczego znaczenie ma znaczenie? znaczenie?

Lekcja poprawna Lekcja poprawna metodycznie metodycznie lekcja lekcja

budząca ciekawośćbudząca ciekawość

Przykłady tekstów i zadańPrzykłady tekstów i zadań

Języki Obce w SzkoleJęzyki Obce w Szkole

Numer specjalny 6 Uczymy inaczej?Numer specjalny 6 Uczymy inaczej?

Grudzień 2009/styczeń 2010Grudzień 2009/styczeń 2010

BlogBlogNeurodydaktyka, czyli Neurodydaktyka, czyli

neurony w szkolnej ławceneurony w szkolnej ławce

Niedługo ukaże się nakładem Niedługo ukaże się nakładem wydawnictwa „Wyspa” książka wydawnictwa „Wyspa” książka

„Neurodydaktyka, czyli „Neurodydaktyka, czyli nauczanie i uczenie się nauczanie i uczenie się

przyjazne mózgowi”przyjazne mózgowi”

KonferencjaKonferencjaNauczanie języków obcych w Nauczanie języków obcych w świetle badań nad mózgiemświetle badań nad mózgiem

NKJO ToruńNKJO Toruń

16.04.201316.04.2013