Opracowała: Barbara Bilińska

Dłuższe formy wypowiedzi

ReportażCechy reporterskiej relacji:

waga problemu;aktualność (np. z kronikarską dokładnością

i rzetelnością dokumentuje rzeczywistość, podaje fakty: czas i miejsce zdarzeń, imiona i nazwiska uczestników zdarzeń, liczby, skutki itd.);

 autentyzm (np. narracja w 1. osobie liczby

pojedynczej lub mnogiej, jest uczestnikiem wydarzeń: na własne oczy ogląda zdarzenia, rozmawia z uczestnikami itd.);

 

Reportażunaocznienie (np. stosowanie czasu

teraźniejszego);

„kontrolowany subiektywizm” (sam dobór i układ faktów zależy od autora reportażu);

 ukształtowanie językowo-stylistyczne

(oprócz faktów podawanych z kronikarską dokładnością – funkcja informacyjna, reporter dba o literackość swojego przekazu – funkcja estetyczna).

ReportażReporter:

dba o autentyczność i wiarygodność prezentowanego materiału – pisze o tym, co widział „na własne oczy” i słyszał „na własne uszy”;

dopuszcza do głosu bohaterów-uczestników „sprawy”, którzy mogą oświetlić ją z różnych punktów widzenia i ze względu na role, jakie w niej odgrywają; wprowadza ich wypowiedzi w mowie niezależnej;

dopuszcza do głosu także obserwatorów zdarzeń, by dać świadectwo dogłębnego zajęcia się problemem;

Reportażodwołuje się do rozmaitych ekspertów

niezaangażowanych bezpośrednio w relacjonowany przez niego problem w celu zobiektywizowania prezentacji;

odnotowuje czas i miejsce zdarzeń, opisuje konkretne sytuacje, odtwarza emocje bohaterów, zaznacza ich indywidualność;

 odtwarza aurę towarzyszącą prezentowanym

zdarzeniom, bywa że przez ich unaocznienie;

wstrzymuje się od własnych ocen i komentarzy, zabiega o obiektywizm relacji.

ReportażNajważniejsze (stałe) cechy reportażu:

 dokumentaryzm,autentyzm,wiarygodność,z reguły aktualność prezentowanych

treści.   

Reportaż 

powiadamia o zjawiskach realnych, które mogły być bezpośrednio poznane lub udokumentowane;

  podstawą odniesienia przedmiotowego dla treści reportażu są

rzeczywiście istniejący ludzie, ich zachowania, przekonania i doznania, ich działania oraz wytwory i skutki tych działań;

te obiektywne fakty ukazane są w reportażu jako autentycznie rozpoznane w konkretnym, określonym co do czasu i miejsca fragmencie rzeczywistości przez autora utworu, który był bezpośrednim obserwatorem zjawiska, uczestnikiem wydarzeń lub zrekonstruował je na podstawie informacji innych bezpośrednich świadków, a niekiedy źródeł i dokumentów;

 

Reportażze względu na sposób ukazania faktów oraz funkcję

czytelniczą reportażu w narracji utworu dominować mogą ujęcia informacyjne, relacjonujące bądź przedstawiająco-sceniczne (łączą się z nim różne stylistyki zapisu, od prezentacji protokolarno-opisowych przez ujęcia dyskursywne i komentujące aż po różne odmiany stylizacji ekspresywnych).

 

ReportażReportaż łączy w sobie funkcję

sprawozdawczą i funkcję wyjaśniająco-perswazyjną. Autor wykorzystuje je do kształtowania u czytelników postaw i przekonań oczekiwanych przez niego.

ReportażReportaż jako gatunek publicystyczny odznacza się następującymi cechami:

 opiera się na zebranych bezpośrednio,

autentycznych materiałach (ukazuje prawdziwe, aktualne zdarzenia, ludzi, zjawiska);

kształtuje opinię publiczną, dostarczając informacji, wyjaśnień i oddziałując emocjonalnie w określonym celu;

ukazuje w dynamicznym opisie środowisko ludzkie i przyrodnicze oraz zaistniałe w nim sytuacje i wydarzenia, nie rozwija jednak akcji i nie ukazuje wydarzeń w łańcuchu przyczynowo-skutkowym;

Reportażw reportażu wymienia się rzeczywiste sytuacje,

nazwy miejscowości, nazwiska, liczby, podaje fragmenty wypowiedzi, rozmów, często w ich dosłownej formie;

sposób przedstawiania, i ze względu na indywidualność autora, i ze względu na cel publicystyczny, jest subiektywny i intencyjny (autor selekcjonuje fakty czy wydarzenia, akcentuje niektóre z nich, w określonym celu dopowiada i uzupełnia to, co stwierdził naocznie, odwołuje czasem do historii.

 

CharakterystykaPisząc charakterystykę należy zwrócić uwagę

na:

• wygląd zewnętrzny• usposobienie• charakter• intelekt i uzdolnienia• osobowość

CharakterystykaWygląd postaci – czyli jak bohater wygląda; czy jest wysoki, czy niski; tęgi, szczupły, przygarbiony, wysportowany itp.Ważny jest kolor włosów, oczu, a także to, jak bohater się ubiera, jak się porusza, w jaki sposób gestykuluje.

CharakterystykaUsposobienie – czyli to, jak bohater się zachowuje, jaki jest z natury, np.:

• pogodne, miłe, wesołe usposobienie• ponure, gwałtowne, kłótliwe

CharakterystykaCharakter – czyli to, jakim się jest w środku, innymi słowy, wszystkie cechy wewnętrzne bohatera.

Uwaga!Usposobienie jest tym, co prezentujemy

na zewnątrz, w stosunku do innych ludzi.Charakter to nasze wnętrze, nasza dusza.

CharakterystykaSłownictwo do charakteru:

• słaby charakter• silny, nieugięty, żelazny charakter• nieskazitelny, czysty, dobry charakter• gwałtowny, trudny, despotyczny, zawzięty

charakter• zły, czarny charakter• niezłomny charakter

CharakterystykaIntelekt i uzdolnienia – czyli umiejętności bohatera.

Słownictwo:inteligentny, bystrydobry organizator lub przywódcaświetny malarz, szermierz

CharakterystykaOsobowość – to inaczej indywidualność człowieka; to, czym wyróżnia się z tłumu.O osobowości mówimy wtedy, kiedy opisujemy człowieka wyjątkowego, nietypowego, nieprzeciętnego, różniącego się od innych.

Słownictwo:• nieprzeciętna, niepowtarzalna, bogata

osobowość• barwna, niebanalna osobowość

CharakterystykaJednolity plan charakterystyki:I. Nawiązanie do tematuII. Przedstawienie postaciIII. Część zasadnicza

1.Wygląd zewnętrzny 2. Umysłowość 3. Usposobienie 4. Cechy charakteru 5. Stosunek do otoczenia 6. Bohater w oczach innych 7. Stanowisko narratora (w utworach epickich)

IV. Zakończenie