د. ئیحسان فوئاد: د. ئیحسان فوئاد: حاجی قادری كۆیی حاجی قادری كۆیی

موتئسیری بیروباوەڕ و موتئسیری بیروباوەڕ و بنماكانی شۆڕشی فرەنسی بنماكانی شۆڕشی فرەنسی

كریس كۆچرا: كریس كۆچرا: گلی كورد جینۆساید كراوەگلی كورد جینۆساید كراوە

محمد رەسوڵ ھاوار مژوونووس و محمد رەسوڵ ھاوار مژوونووس و رووناكبیركی گورەی كوردەرووناكبیركی گورەی كوردە

ئیحسان رەشاد موفتی: گرانیی گورەكانی كوردستان ل بغدا ب سای "برسیم" و ل ھولر ب "لیرە" ناسرا

حاجی ممۆ الپڕەكانی ژیانی بۆ بدرخان دەگتوە

جینوسایدا ئرمنی، ھۆلۆكۆستا جولكان و ئنفاال كوردان

عباس عبدوال یوسف: عباس عبدوال یوسف: ت بژوودا دەسم ل

رۆشنبیر نبووە

جمال حكیم ئاغا:جمال حكیم ئاغا: من شانازی ب شاری

ھولر دەكم

مانگنامیكی ھونریی رۆژناموانیی گشتیی ئازادە

دەزگای چاپ و بوكردنوەی "بدرخان" دەریدەكات

ژمارە (٩٠) ھینی ٢٠٠٨/٢/٢٢ زایینیبرانبر ب رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی

سای ھشتم

ر دۆالر دەدەن بكیم: دە دەفتئیبراھیم حھونرمندانی دەرەوە و ناوەوەش ھیچ

ئامانج غازی: برھمك شایســــت ب ئنفال ئامادە دەكم

ســـید ئحمد رەواندزی: ســـدا ھشـــتای ھونرمندانی ئم رۆشنبیر نین

موەزارەتی رۆشنبیری ئ :نعیرفان زەنگب ڤایرۆس دەزانت

ل ١١ل١٠ ل١٢ ل١١

ل ١٨ و ١٩

ل ٦

ل ٢٢ و ٢٣

ل ٣١

ل ١٥ل ٣ل ٥

ل ٤

حمید ئبوبكر بدرخان

ژمارە (٩٠) شوباتی ٢٠٠٨/٢/٢٢،2رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی دەروازە

مرۆ

٨١

بدرخان و عریف سلمان و كۆسۆڤۆ نو چۆن ئوەدابووین، لســـروبندی ماـــی دەزگای بدرخـــان ركبخینوە و بتوانین ب شوەیكی ئكتیڤ بردەوامی وە بوو لكارەكانی خۆمان بدەین. ئ بـــژمارەی پشـــووی بدرخان«ژمارە ٨٩» و رۆژنامی كوردستانی نوێ «٢٠٠٨/١/٣١» ژماره «٤٤٨٤» گوتبوومان لمۆ بدواوە یە مینحو بـــناتوانیـــن بـــ چیدیكـــبڕـــوە بدرخـــان دەزگای كاروبـــاری ببین، چونك كارەكان ســـنگی محكن ب وە مرۆیسوپاسك.. بموو الیبۆ ھ م و بوە كانی كوردستان ھاتنتحورمتكای دەنگ گوتیان: داخســـتنی دەزگای بدرخـــان محاو لھوی ئوەشـــدا ین،لزیـــاد بك یمینح و بدەبین ئـــكوردستان ھرمی حكومتی كاردانوەی «بڕـــز جگـــری ســـرۆكی حكومتـــی ھرمـــی كوردســـتان عومـــر فتـــاح» ی كـــردە «٢» ملیۆن دینار، واتكمینح١٠٠٪ زیادیكـــردو زۆریـــش ل برپرســـی دەزگاكانـــی راگیاندن بنـــی ئوەیان دا كـــ بھیچ جۆرك نایـــن بدرخان بكوـــت، بتایبتی ئوانـــی ھاوڕی ش ككانی دیكبوون و خنگانرۆژی تلرە ناوی ئو ھموو كســـ نابتوە، چونك خۆیان زیاتر ل «١٠٠» سد كس دەدات.. خمخۆرانی بدرخان و ھواداران و خونرانی ئوەندە زۆرن، بۆی لرەدا ندین ساوە، چۆن چیندووبارەی دەكب ممری و مژی ژیاوین و ئگر قرزار نبووبین خومـــان لنكوتووە، درژە ب خباتی رووناكبیری خۆمان دەدەین و بۆ یك خولكیش ســـنگر چۆناكین. زۆرك ل نووســـران گوتیـــان بدرخان خاوەنی زۆرە، ھندكیشـــیان دەیانگوت: «بدرخان چۆن دادەخرێ، كاككانی پشت بدرخان، ھرگیـــز قبوناكن، بدرخان

دابخرێ...». ئمـــ زۆر سوپاســـی رۆژنامنـــووس و نووســـران و رووناكبیـــران و كاككانی كوردســـتان دەرەوەی و كوردســـتان دەكیـــن. چونك باش دەزانـــن بدرخان بدیار پۆژەكانیشـــی ..مووانـــھ ھی دەخات ك چۆن و بچ شـــونخوونییك

توانیویان ج بجی بكین. لـــم تنگژەی ئـــم دواییـــی دەزگای ســـدان بســـریداھات بدرخـــان باشـــترین بم بۆكـــرا. خوندنـــوەی وەســـتھ و تامـــان خوندنـــوەو برادەركی كـــ ئوەبـــوو لســـركردن لخۆبردووئاســـای رۆژنامنووس گوتی: «ئو ونیی ك كوردستانی نوێ بوی كردۆتـــوە، بوەناچـــ پارەتان نب و «وە خراپ برووی داراییـــوەزعتـــان لمنیش پمگوت: برادەری ئازیز، لوەتی دروســـتبووم، كـــ خوندنی زانكۆشـــم كـــوڕی بشـــانازییوە تواوكـــردوەو كابرایكی شـــوان بووم، بدرژایی «٦٠» شست ساڵ شوانایتی خۆی كرد، دەستی پـــان نكردەوە برامبـــر ھیچ كس و تا مردیش سربرزان ژیا.. ھر دەیانگوت: بكـــر دەومندە، منیـــش كوڕی بكرم مجـــۆرە بمبینس بك تا دەمـــرم نابك دیان خۆشـــبب.. چونكـــ زۆرجاران ئوانی پرســـیار دەكن مبســـتیان و دووالینـــ كار دەكن، منیش تنیا یك الین كار دەكم و كاریشـــمان كردووە.. لو دەماندا خریكی بختی خۆم بووم، ئو كات خریكی نخشسازیی بدرخان بووین، لپـــ تلفۆن لیـــداو عریف ،باتگخ ،مانی زانا، شۆڕشـــگســـل نجـــاكان بی پرگشـــمر و پنووســـگوتی: بھز بدەنگكـــی و ھـــداوان حمیـــد گیـــان كۆســـۆڤۆ ســـربخۆیی وەرگـــرت و ســـدجار پیرۆزبایی لگلی كۆســـۆڤۆ و كورد كرد. دەیگوت: نوخشـــل گلی كوردســـتان بت، ئو ســـنوورە ،نـــی دروســـتكراوون نامدەســـتكردانئو لگریان. پبـــوون چاوەكانم منیش درخان كۆژەكانی بموو پھی لگریانســـردەكوت بسریدا بگوڕتر، منیش ل زارجار نوخشمانم وت: ھمام سل ب

..ردەستتانی ژموو میللكورد و ھ

ردوو پارتبی سیاســـی ھـــكتموەی كپاش ئ •ســـرەكیكی كوردســـتان رككوتن ك ھبژاردن ب توافوق بكرت ل ســـندیكای رۆژنامنووســـان و یكتی نووســـرانی كورد، ب واتا سندیكا بۆ پارتی و یكتی نووســـران بۆ یكتی بت، ئستا زۆبی زۆری ئندامكانـــی یكتـــی نووســـرانی كورد-لقی ھولر، دەن: ئم ب الینین و سرب ھیچ پارتكی كوردستانی نین، خۆ دەن ئویان پارتییكی یكتییو

ئوی دیكیان یكتییكی پارتیی؟!. • ھـــر لدوای ئوەی لژمـــارەی رابردووی بدرخان بدووا»عوە، كوكرایـــب یاســـی ھگۆشـــ لزەنگنـــ» لـــ ئركـــی سرنووســـرتی گۆڤاری رۆژنامنووسی سندیكای رۆژنامنووسانی كوردستان الدەبرت، چندین پیوەندی كرا ب بدرخان و پاشان دەركوت كوا عبدو زەنگن ھر ب سرنووسری گۆڤـــاری رۆژنامنووس دەمنتوە. لالیكی دیكوە لـــدوای ئـــوەی لگۆڤاری»لڤین» لـــ ریپۆرتاژك ئوە بوكرایوە لســـر زاری یك ل برپرسكانی كوردستانی رۆژھت، كوا ھر دەزگایكی راگیاندنی باشـــوور، كوردی رۆژھتی بڕیژەیكـــی زۆر كاری ،رانییئیتالعاتی ئ ر بس و دەزگایوە ئن، ئدابكتھربۆی لدوای بوبوونوەی ریپۆرتاژەك، كشیكی

گورە دروستبووە، ك ئستا درژەی ھی؟!. • كۆم دەزگاو بنكو ركخراو بردەوام فستیڤاڵ بۆ كســـایتی و شاعیرو سیاســـی كۆچكردووكانی كوردستان دەكن، دواترینییان فستیڤای جگ رخون بوو لشـــاری ھولر، ھروەھا بنكی ژین لسلمانی تائستا فستیڤای بۆ»محمد رەسوڵ ھاوار و شخی نمر»كردۆتوەو ئستاش بنیازن ك میھرەجانك بۆ كسایتی مژوو نووسی بناوبانگی كورد»ئمین زەكی بگ»ســـاز بكن، بم بنكی ژین»قلندەرخانی پیرەمرد» ك بناوی پیرەمردی شاعیرەوە دروستبووە، فستیڤاكی بۆ شاعیر خۆی»پیرەمرد»ساز نداوە، بكو بڕوەبرایتی رۆشنبیری ل وەزارەتی سلمانی، ئرك و ماندوو بوونكی خســـت ئســـتۆی خۆی و بنكی ژیـــن ل میھرەجانكدا وەكو میوان بشـــدار بـــوون تیایدا، ھروەھا لالیكـــی دیكوە، پارزگاری ســـلمانی باخانیكـــی ب گوژمی چـــوار ملیۆن

دۆالر بۆ بنكی ژین لســـلمانی دروستكردووە، بم قلندەرخانكی پیرەمرد»بنكی ژین»ھیچ دخۆش نیی بوە، چونك لوە دەترســـن لدوای تواوبوونی

لالین»كۆمپانیایك»دەستی بسردابگیرت!!!. • دەزگاكانـــی راگیاندن بردەوام گلیی ل حكومت و دەســـت دەكن و بـــ گندەـــی تۆمتبارییان دەكن، بم نازانن ك خۆشـــیان بوون ب بشـــك لم گندەیی، ھر بخۆیان كســـانی وایان ھناوە كردوویان بگۆشـــ نووس ك ھین و گزەر لیكتری جیا ناكنوە، یاخود پیاوە رۆژنامنووسكان بخۆیان بناوی كچان و ژنانوە دەنووسن و دەستبازی و شتی ری وا ھاتۆترو گوججن، پیاوی گوە دەكی پدیكناو بواری راگیاندن پیاو شـــرم لخـــۆی دەكاتوە ب من رۆژنامنووســـم، لم چند رۆژەی دواییشـــدا، مر»حسل گۆران»شـــتكی رۆژنامنووس»نبز ســـعید حسن»نووســـیوەو پدەـــت: كلیلـــی خانووەكی عنكاوەو كلیلی مۆنیكاكی و ختكی وەریگرتووە، تسلیم ب مكتبی سرۆكی حكومتی ھرمی كوردستان بكاتوە، خۆ بالیكی نبز گۆران

راستدەكات!!. • لم چند رۆژەی رابردوو ك فسیڤای جگرخون لھولـــر بڕوەچـــوو، بی»٦٠٠»ملیۆن دیناری بۆ تخانكرابـــوو، جگـــی داخ بوو كـــ میوانكان ئو س رۆژەی فســـتیڤاڵ بر ل توابوونی برنامكانی فستیڤاڵ دەگڕانوە بۆ ھۆتل و ب تلفۆن پرسیاری كارو چاالكی و چۆنیتی بڕوەچوونی فستیڤاییان ل یكتری دەپرســـی، شینی حســـن و حوسن بۆ

ھریسكیتی!!.

• رۆژنامنووســـك لدوای ئوەی كـــ دیمانیكی تروتســـل لگڵ ئندامكی ئنجومنی پارزگای ھولر دەكاو، ئندامكی ئنجومن چندین شتی ناو ئنجومـــن و پارزگای ھولر ب بگ دەخات روو، لدواییدا بۆ شـــو ئندامكی ئنجومن تلفۆن بۆ كدیمان دەكا كدەكاو تكاو نزای ل كنووسرۆژنامبو نكاتوە چونك ئوقســـان بخراپ لســـری ل كی ك یش ھگـــب روەھا بـــت، ھودەكبرپرســـكانی كورد ل بغدا ك پۆستكی باشیشی ھیـــ، لســـای»١٩٩٤» چۆت الی رژـــم لبغداو پیمانـــی وەفاداری بۆ بعس نوێ كردۆتوەو، واژووی كردووە كوا جگ ل حیزبی بعسی عرەبی ئیشتراكی، ئگـــر والئوو ئندامتی ھر حیزبكی كوردســـتانی

قبووكرد لدواڕۆژ، با لسدارەی بدەن!!!!!. • نازانیـــن ئو مایكل رۆبنانـــی ك لنو دەزگاكانی راگیاندنی كوردیدابوون چیان بســـرھات، ســـانی نوەدو دوو لدوای شـــڕی براكوژیش، خككی زۆر خۆیـــان ب مایـــكل رۆبنی كوردی دەزانی و باســـیان لگندەـــی و ماورانی كورد دەكرد، بم پاشـــان ھریكیان لشون بوون ب برپرسی دەزگاو خاوەن ئیمتیازو سرنووســـر و ختیان بسردا باراندن و بوون بخاوەنی خانوو و مۆنیكا، بگومان پویســـت لكان گنموون ش ناكات، چونكگوەی بنانھب

زۆرن!!!. • پـــاش ئوەی ك لژمارەی رابردوودا، دەنگۆی ئوە بوكرایوە ك مانگنامـــی بدرخان و دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان دەوەست و چیدیك بوبە پارەی ك مانگنان یك ملیۆن دینارە كارەكانی ناچت بڕوە، حكومت و رووناكبیران و رۆژنامنووسان بوون

بس بش: حكومت مینحكی ل١٠٠٪ زیادكرد، واتا كردی ب دوو ملیۆن، رووناكبیرانیش ب نامو تلفۆن و ســـردانیكردنی دەزگای بدرخان پیوەندییان كردو دەیانگوت بھیچ شوەیك نابت بیر لداخستنی دەزگا بكنوەو ھندكیشیان دەیانگوت: ئوە پیوەندیتان نب و ھقتان بھیچ شـــتك نب، ئم بخۆمان نامـــو نووســـراو ئاراســـتی دەزگا پیوەندیدارەكان دەكین بۆئوەی مشوركی ئم گرفت بخۆن، بشك ل سیاسییكانیش دەیانووت: بدرخان بفرمی یك ،وەزعمان خراپ ب نووسیوە كن منووسراوی بۆئخۆ حمید دەـــی ئاغای، ھرگیـــز داوای یارمتی ك لشـــب ك زیشـــی رگروەھا جكردووە، ھنرووناكبیرو رۆژنامنووســـان چ لماوەی رابردوو چ لم ژمارەیدا، بابتیان دەھنـــاو دەیانگوت: زۆر دەزگای چاپمنـــی پارەی مـــۆڵ دەدەن بئمـــ لبرامبر نووســـینكانمان، بم ئمـــ حزدەكین بب پارە

بابت لبدرخان بوبكینوە. • لم ماوەیدا لدوای مردنی كســـایتییكی كورد لـــ وتی ئمانیا، بی یانزە ھزار یۆرۆ تخانكرا بۆ ناردنوەی ترمك ل ئمانیاوە برەو كوردســـتان، بم جگی داخ كـــ پارەك وەرگیراو خورا، بم ترمكیان نھنایوە بۆ كوردستان، جا ئم ئاگاداری ئوەنین، داخوا بۆ چندین قوڕبســـری دیك پارەش ترخانكـــراوە بۆ ھنانوەی ترمكانیان لھندەران، ســـوكاریان لكنازی و دورر ل بم تانھۆش ببـــ

گۆڕستانی وتان نژراون!!!. • لدوای ب شالقدانی ســـتافی برنامی زووم ئین كرنامستا ستافی بالیتی كوردســـتان تائتس لئامادەنین دەســـت بكار بنوەو برنامی دیك تۆمار

!؟ ئامادەكردنى: بدگۆ

درخـان چ بـاسب ل یـاسھدرخـان چ بـاسب ل یـاسھبكن و ناڕازین لم پاشـــ گردانی و شـــكاندنانی یاســـا ل كوردســـتان برامبر ب راگیاندن كارەكان دەكرـــت، ھروەھا ئـــوڕۆژە ل تیڤی پۆفیشـــناڵ ستالیتكی كوردســـتان ل میھرەجانی جگرخون، كابرای پشكشكار لجیاتی ئوەی ب بخرھاتنی میوانانی»باتمان»دەكین، ك سرۆكی شارەوانی باتمان لوێ ئامادەبوو، دەیگـــوت: بخرھاتنی میوانكانی دیاربكر دەكین، ھر لو میھرەجانش شـــیوعییك لناو ھۆك ھســـابۆوەو بتاقی تنیا چپی بۆ م شیوعییگۆرانی»كوردستان»دەوت، دەیانووت: ئكاتی خۆی كوفربوو الی باسی مسلی نتوەی لال بكیت، ھر ب ئینتر ناسیوناڵ دەیخوڕی، ئستاش ئم پیاوەی لدەرچووە ك مسیحی گوتنی: لپاپا،

پاپاترە!!. ـــی زەرد لھۆب لجـــارەی كتشـــانگای ئپل •پایتحتی حكومتی ھرمی كوردستان، شاری ھۆالكۆ بزن، رۆژانی پشـــانگاك باران بوو، ھۆی زەردیش دۆپی دەكرد، برادەرك ك بۆ كینی كتب ھاتبوو، یك تووكیشی بسرەوە نبوو، دەیگوت: كورە ھموو تكـــ بارانی دۆپك بۆ نگبتی ھمووی بســـری كی نییھیـــچ جیاوازیی مـــت، خۆ ئومـــن دەكلگـــڵ تعزیبی كاتی خۆی ك رژم بكاری دەھنا. بۆ نگبتی كوردان ئـــوڕۆژەی ك كرس كۆچراش پشانگای لھۆی میدیا كردەوە، دیسان بوو بباران و حوشی ھۆی میدیا دەتگوت بۆ ئۆۆمپیاتی ملوانان ئامادەكراوە، چونك پ بوو لئاو خكی ب دەرگاكی را دەھاتن، دەبشانگای كۆچبۆ پ كوەی ھۆپشتكۆچرا لدوای گڕانوەی چیمان لسر بنووست!!؟. ر كولكانی شـــاری ھمیلل ڕەكگ ل كی لـــ •بازگیكی گورەی سربازی لی، ھاتووچۆی كۆستری ربازییڕە ســـقم مردەم ئب ك بڕەكنـــد گچتدەپڕت و ئوانیش رگاك ل كۆسترەكان قپات دەكن، پاش موفاوەزاتكی زۆر لسر ئوە ركدەكون ك خاوەن كۆسترەكان بكی زۆر ل كارتی مۆبایلیان بۆ بكن، ئینجا دەیكنوە، پاش وەرگرتنی كارتكان، ماوەیك كرایوە، بم دواتر دیسان داخرایوەو ئستا دەب گوتراوە ك رانو كۆستتی ئرپرســـی خب بھرخاوەن كۆسترك مانگ پنج ھزاردینار بدات!!!.

شـــیرین پروەر یكك ل دەنگ دیارەكانی شـــیرین پروەر یكك ل دەنگ دیارەكانی كوردســـتان. كات ك لمان پرسی»شیرین كوردســـتان. كات ك لمان پرسی»شیرین پروەر» ناوی راســـت قینی چیی؟ گوتی: پروەر» ناوی راســـت قینی چیی؟ گوتی: شـــیرین و بس، حزیش ناكـــم لوە زیاتر شـــیرین و بس، حزیش ناكـــم لوە زیاتر بم، ب دواتری گوتی: من شیرین شروانیم. بم، ب دواتری گوتی: من شیرین شروانیم. لبـــارەی ئوەش ك نازنـــاوی پروەر لچی لبـــارەی ئوەش ك نازنـــاوی پروەر لچی

ھاتووە، گوتی: پویست ناكا؟!. ھاتووە، گوتی: پویست ناكا؟!. كی جزیرینخ بنچین ب مئ :شیرین دە كی جزیرینخ بنچین ب مئ :شیرین دە شـــاری ماردین ل تم پاشـــان ھاتووینب شـــاری ماردین ل تم پاشـــان ھاتووینبباكووری كوردســـتان و ل یك ل گوندەكان باكووری كوردســـتان و ل یك ل گوندەكان نیشتج بووین. سبارەت ب مندای خۆشی نیشتج بووین. سبارەت ب مندای خۆشی دە: خۆش نبوو، چونكـــ ھر دەربدەر دە: خۆش نبوو، چونكـــ ھر دەربدەر بووین و بردەوام لشونكوە دەمانگواستوە بووین و بردەوام لشونكوە دەمانگواستوە بۆ شـــونكی دیك، ل باكوورەوە چووین بۆ بۆ شـــونكی دیك، ل باكوورەوە چووین بۆ ســـوریاو دواتریش بۆ لوبنـــان، ماوەیكیش ســـوریاو دواتریش بۆ لوبنـــان، ماوەیكیش بـــ پنابری لـــ لوبنان ماینـــوە تاوەكو بـــ پنابری لـــ لوبنان ماینـــوە تاوەكو .تم وڕی ناوخۆی ئكردنی شـــدەســـتپ .تم وڕی ناوخۆی ئكردنی شـــدەســـتپلـــدوای ئوەش دیســـان ئـــاوارەی ئوروپا لـــدوای ئوەش دیســـان ئـــاوارەی ئوروپا بووین»سرەتا بنیازبووم بچم پاریس بۆ الی بووین»سرەتا بنیازبووم بچم پاریس بۆ الی د. كامـــران بدرخان، بم جگی داخ بوو د. كامـــران بدرخان، بم جگی داخ بوو ك د. كامران چووە بر دلۆڤانی خودێ، ئیتر ك د. كامران چووە بر دلۆڤانی خودێ، ئیتر بناچاری روومكردە ئمانیاو لشـــاری بۆن بناچاری روومكردە ئمانیاو لشـــاری بۆن نیشتج بووم». ھر لوش خوندنی خۆم نیشتج بووم». ھر لوش خوندنی خۆم تواو كرد و دبلۆمم لسر كلتووری میللتان تواو كرد و دبلۆمم لسر كلتووری میللتان پروەر پروەر »شیرین لسای»١٩٨٤١٩٨٤»شیرین لسای»بدەستھنا بدەستھنا ك پرسیاری تمنیشی لدەكرت، دە من ك پرسیاری تمنیشی لدەكرت، دە من

.دایكبوویمل .دایكبوویم١٩٥٩١٩٥٩/٩/٢١٢١ ل ل ل* منداكی ھاروھاج بوویت، یا ھمن و لسر منداكی ھاروھاج بوویت، یا ھمن و لسر

خۆ، ئوەی ك لبیرت ماب؟ خۆ، ئوەی ك لبیرت ماب؟ - نا، منداكی زۆر ھمن بووم. ھر بمندایش زۆر بغـــم بووم، زۆرم بیـــر دەكردەوە، من منداكـــی ئاســـایی نبووم، بـــزۆری بیرم دەكردەوەو ب بچووكترین شتیش دم دەشكاو موتئسیر دەبووم، منداكی دناسك بووم. *ھموو كسك لتمنی ھرزەكاری خۆیدا، ھموو كسك لتمنی ھرزەكاری خۆیدا، دداری كردووە، ئایا شیرین پروەر لگنجتی دداری كردووە، ئایا شیرین پروەر لگنجتی

خۆیدا دداری كردووە؟. خۆیدا دداری كردووە؟. - ئرێ وە، لتمنی چواردەسایدا كوڕكی رۆژئاوایی، كوردی ســـوریام خۆشدەویســـت. مـــن لوە زۆرم حزدەكـــردوو، بداخوە ئو حزكردنی من لـــو خورت رۆژ ئاوایی ھیچ ئنجامكـــی نبوو، ئم یكـــم حزداری مـــن بوو، كوڕەكـــ خكـــی كۆڤانی بوو» ب پكنینكی زۆر، وەھی تائســـتا ئو زانیارییم بھیچ كسك نداوە، ئوە تووشی

گرفتم دەكن!!». * ئگر ئســـتا ئـــو كـــوڕە ببینییوە چ ئگر ئســـتا ئـــو كـــوڕە ببینییوە چ ھستكت ال دروســـتدەبت، ئم كوڕە ماوە ھستكت ال دروســـتدەبت، ئم كوڕە ماوە

لژیان؟ لژیان؟ - ب ماوە لژیان. وە ئگر بیبینموە، بگومان ئـــوە خاتیرەكـــی زۆر زۆر عزیزە

لسر دی من. * لنـــاون خزانـــ رۆژئاواییكان ســـگ و لنـــاون خزانـــ رۆژئاواییكان ســـگ و پشیل راگرتن لماوە بووە ب كلتور، ئایا پشیل راگرتن لماوە بووە ب كلتور، ئایا شیرین پروەر لماوە چ جۆرە گیانداركی شیرین پروەر لماوە چ جۆرە گیانداركی

راگرتووە؟ راگرتووە؟ - من لماوە ك لشـــاری بۆن ل ئمانیا دەژیم، بداخوە چ جۆرە گیاندارك لماوە بخو ناكم، چونك دایكم حز بوە ناكات. * ژیانی ھاوســـریت بیكوە ناوە، ئگر ژیانی ھاوســـریت بیكوە ناوە، ئگر

ب، ئی ناوی منداكانت چین؟ ب، ئی ناوی منداكانت چین؟ - ب، ژیانی خزانیم پكـــوە ناوە، بم ئستا نا، چونك بتنیا دەژیم و لھاوسرەكم جیا بوومتوە، س مندایشم ھی كئستا لالی خۆمن، دوو كچ و كوڕك، ھمووشیان ناویان لكدراوە(گون زین و لۆرین گرمین)

كوڕەكشم ناوی(تیرژ فورات)ە. * ئی لگڵ وەرزشكردن چۆنی؟ بزۆریش ئی لگڵ وەرزشكردن چۆنی؟ بزۆریش

چ جۆرە وەرزشك دەكی؟ چ جۆرە وەرزشك دەكی؟ - بلـــ وەرزش دەكـــم و زۆریـــش حزی پدەكـــم، ئگر كاتم زۆر بدەســـتوەبت وەرزش زۆر دەكـــم، بـــم ئو وەرزشـــی ك ھموو رۆژك ئنجامی دەدەم، وەرزشـــی

یۆگایا. * دەن شـــیرین پـــروەر گیانـــداری زۆر دەن شـــیرین پـــروەر گیانـــداری زۆر خۆشدەوت و گۆشـــتی گیانداریش ناخوات، خۆشدەوت و گۆشـــتی گیانداریش ناخوات،

ئم بۆچی؟!. ئم بۆچی؟!. گیاندارانی دیكش وەكو مرۆڤ مخلوقكی ئم ھسارەین، بۆی تا پمبكرت خۆم لخواردنی بووە كم جاری واھزم، بگۆشـــت دەپارمیوانداری دەكریت یان تۆ كسك میوانداری دەكیت و گۆشتی ماسی یا گۆشتی مریشك دادەنرت،ناچار دەبیت ك بۆ موجاملكردنی برامبرەكت تۆش كمكی لبخۆیت، ئگینا بھیچ جۆرك حز بخواردنی گۆشت ناكم، بم زۆر حز بخواردنی میوەجات و شـــتی نباتـــی دەكم، چونكـــ میوەجات جاركی دیك دروســـتدەبتوە، بم مریشك یا ھر كی دیكوە جارتۆ كوشـــتت ك كگیاندار

ناژیتوە. *ئایششـــان ك دە:(ل قـــدەرێ) ئم ئایششـــان ك دە:(ل قـــدەرێ) ئم

گۆرانییی ئو الی تۆ چ دەگینت؟. گۆرانییی ئو الی تۆ چ دەگینت؟. - ئویـــش جۆرك ل موعاناتی مرۆڤی كورد بتایبتـــی، ئم گۆرانیی بـــ بۆچوونی من حاتكی ئینسانی زۆر برزەو پە لكۆسپ و

ناخۆشی و ئازاری ئو. * شـــیرین پـــروەر ك مرد، بیســـوتنن و شـــیرین پـــروەر ك مرد، بیســـوتنن و خۆمشكی بخن ناو شاری دیجلوفورات، خۆمشكی بخن ناو شاری دیجلوفورات،

ئم وەسیتی خۆت، بۆ وادەی؟ ئم وەسیتی خۆت، بۆ وادەی؟ - چونك لوبوایم ك ژیانی مرۆڤ لم ئاوە دروستبووەو پویســـت ك جاركی دیكش ھر بۆ ئو ئاوە بگڕیتوە، بۆیش دیجلو فوڕات چونك من كوردم ئـــو دوو روبارەش

ھی كوردانن. * یكم گۆرانی شیرین پروەر چی بوو، لچ یكم گۆرانی شیرین پروەر چی بوو، لچ

ساكدابوو؟ ساكدابوو؟ - یكم گۆرانی من»بژی بژی كوردستان»بوو، یروت لمیھرەجانـــی ب ی ١٩٧٢ لســـال

پایتختی لوبنان گوتم. * تۆ لھموو فســـتیڤاكانی باشـــووری تۆ لھموو فســـتیڤاكانی باشـــووری جیـــاوازی دەكریـــت، داوەت جیـــاوازی كوردســـتان دەكریـــت، داوەت كوردســـتان دەركوتنـــی ئمجـــارەت ئوەبـــوو ك ھر دەركوتنـــی ئمجـــارەت ئوەبـــوو ك ھر لگڵ ھاتنوەت گوتت، حزدەكم ئمجارە لگڵ ھاتنوەت گوتت، حزدەكم ئمجارە جلوبرگی گرمیانی بپۆشـــم، بۆ جلوبرگی جلوبرگی گرمیانی بپۆشـــم، بۆ جلوبرگی

گرمیانی؟ گرمیانی؟ -خكـــی كوردســـتان بگشـــتی و خكی گرمیان بتایبتی مللتكی زۆر خۆشویستی لناو دی مـــن، زۆر قارەمانن، ب حقیقت دەســـتووری جلوبرگـــی ئوانیـــش لالی واجیبی خۆشـــمی دەزانم ك بـــوو، بمن ندەســـتووری جلوبرگ و شوازی قسكردنی ھر ناوچیكی كوردستان، بژیان بیدەموە. * شیرین پروەر لدوای تپڕبوونی تمنكی شیرین پروەر لدوای تپڕبوونی تمنكی

زۆر، بـــم ئســـتاش وەكو كچكـــی تازە زۆر، بـــم ئســـتاش وەكو كچكـــی تازە پگیشـــتوو ھر جوانو جوانیش ماوەتوە، پگیشـــتوو ھر جوانو جوانیش ماوەتوە،

نھنی ئم چیی؟ نھنی ئم چیی؟ - وەھی من ئوە تخمین دەكم بۆئوەی ك مرۆڤكی زۆر ب ڕەحم و دناسكم، دەزانم ك دنیا زۆر خۆشو، ئوەش دەزانم ك ئامانجم لم دنیای چیی، دنیا زۆر رۆمانسیی ئگر مرۆڤ لو رۆمانسیی تبگا، ئم شتكی زۆر گرنگ، ھروەھا زۆر گشـــبینم ب دنیا، لو بوایدام ك ئگر مرۆڤ س دەرگای لسر داخرابت پموای ھمووكات دەرگایكی كراوە ھر ھی بۆ دەرباز بوون، سرباری ئو ھموو زەحمتییی كـــ لژیان ھاتۆت رگام بم من ھمیشـــ دەڕوانمـــ دەرگا كراوەك، زۆر

سوپاسیش بۆ ئم موجامل خۆشی تۆ. * چۆن سیری كچ گۆرانیبژەكانی باشووری چۆن سیری كچ گۆرانیبژەكانی باشووری

كوردستان دەكیت؟ كوردستان دەكیت؟ - كـــچ و ژنی كـــورد من دەزانـــم ك چندە كی ،م قۆناغبـــگا ب ت دەتوانزەحمبلو ھۆكارانی ك ھانیدام بم سر تختی شانۆو گۆرانی بم، ھر ئوەبوو ك بیسلمنم متر نییت و ككچی كوردیش گۆرانی دە كل كچ و ژنانی میللتانی دیك، ھروەھا كچانی دیكش ھانبدەم كـــ باوەڕیان بخۆ بت و ویستزن، زۆریش پتی خۆیان بپارسایك خ بمتر بایت كگۆرانی دە ژنی كورد كرووخســـاری خۆی بدات و دەب تنھا لبیری

ھونرەكیدابت، ھروەھا ب خۆ رۆشـــنبیر كردن و قووبوونوە ل فرھنگ و ئزموونی بری خۆی، ســـوود وەربگرت و لمبارەیوە ك ھیوام وای ت، بۆیبواوی ھیشنی تگتكچان و ژنانی گۆرانبژ لباشوور ئوە لبرچاو

بگرن و ھیوای سركوتنیان بۆ دەخوازم. * چ حزو ھیوایك ھی ك شیرین پروەر چ حزو ھیوایك ھی ك شیرین پروەر

تائستا پینگیشتبت؟ تائستا پینگیشتبت؟ - من حزدەكم ســـفیركی كوردستان بم

رۆژێ لڕۆژان. * ھتاكو ئم ساتی ك تیدا دەژیت، شیرین ھتاكو ئم ساتی ك تیدا دەژیت، شیرین پروەر تائستا بزۆری لچ پشیمان كدەبوا پروەر تائستا بزۆری لچ پشیمان كدەبوا

بیكردبا یاخود نیكردبا؟ بیكردبا یاخود نیكردبا؟ - لژیاندا مرۆڤ زۆر فرستی بۆ ھدەكوت، جا یا لئیھمالی خۆی یا بھۆی كم تگیشتنی خۆی ئم فرســـتی لدەستدەچت. منیش دەستداوە، كتم لندین فرســـژیانمدا چللیان پشـــیمانم. من كاتـــی خۆی كچووم بـــۆ ئمریكا فرســـتی ئـــوەم بۆھكوت كـــ لگڵ گۆانیبـــژی ناوداری فارســـی و جیھان»داریوش» كاستك بیكوە تۆمار بكین، بم بداخوە لژر كاریگری ھندێ كس و ئحزابی كوردی، وایان تگیاندم كوا كی فارسسو داریوش كوكارە باش نییئك ئم بووە ھۆی ساردكردنوەم لم پۆژەو فرستكم لدەستچوو، بگومان زۆر فرستی دیكی ژیانیش ك دەبووا بمكردباو بداخوە من

نمكردوون، وەكو زۆر شتی دیكش ك ناموێ زۆر بچم ناو مسلكان»بپكنینوە!!»با ئوەش بم، من منداكانی خۆم خۆشدەوت بم من لوەش پشـــیمانم ك زەواجم كرد چونك پموای ھونرمند ناب زەواج بكات، لبرئوەی زەواج برپرســـیارییتییو ژیانی ھونرمندیش موســـتقیر نییو ناتوان ئم

برپرسیارتیی بئستۆ بگرت. ردەبندان دواجار ھرمبۆچی زەواجی ھون ردەبندان دواجار ھرمبۆچی زەواجی ھون *

ب فشل كۆتایی بت؟ ب فشل كۆتایی بت؟ - ھر لبر ئوەی، لوانش ك ھونرمند لگڵ كسكی دیكی دوور ل عالمی خۆی ك وەیبۆچوونی من ئ زەواج بكات، بۆیـــ ســـو دوو كئ وتوو دەبركزەواجی ســـھاوبش بن لپیشـــو بیركردنوەیاندا، بم بپچوانـــی ئم زەواجك ســـركوتوو

نابت.* بم ھونرمندان لوەشیان ھر فشلیان بم ھونرمندان لوەشیان ھر فشلیان ھناوە، بۆ نموون زەواجی شـــیڤان پروەر و ھناوە، بۆ نموون زەواجی شـــیڤان پروەر و گوستان یا نوور شریف و بووسی ل میسر، گوستان یا نوور شریف و بووسی ل میسر،

خۆ ئوان ھردووال ھونرمند بوون؟ خۆ ئوان ھردووال ھونرمند بوون؟ - ئمش دەگڕتوە ســـر كســـایتی و نفسییت، ئگر ھریكو خۆی ب ماڕشاڵ كدیسان زەواج وەی دیكر ئســـب بزانســـرناگرت. بۆی من نازانم ھۆكاری ئوان چیی بۆ جیابوونوە، دەكرێ ئم پرســـیارە

لخۆیان بكی.

شیرین پروەر:شیرین پروەر: یكم یكم

خۆشویستیم خۆشویستیم لتمنی لتمنی ١٤١٤سایدابووسایدابوو

دیدار: بدرخان

مومتاز حیدەری وەرزە گۆڤاری كوردستانی سدەی K 21 دەردەكات

ژمارە (٩٠) شوباتی ٢٠٠٨/٢/٢٢،3رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی دیمان

* مامۆســــتا ســــرەتا حزدەكین بو پرسیارە مامۆســــتا ســــرەتا حزدەكین بو پرسیارە دەســــتپبكین، بمندای ھاروھاج بوویت، یاخود دەســــتپبكین، بمندای ھاروھاج بوویت، یاخود

منداكی شرمن و لسرەخۆ؟ منداكی شرمن و لسرەخۆ؟ - لبرئــــوەی باوكــــم فرمانبری میــــری بوو، بۆی مندام لگل دھات و شاروشــــارۆچككی كوردستان بســــر بردووە، ل برزنج خوندنی توێ چوومكردووەو لــــرەتاییم دەســــتپســــقوتابخانی سرەتایی، دواتر ل ھبجو خورماڵ و چندجارك گڕاوینتوە ســــلمانی، ھروەھا قۆناغی دواناوەندیم لشاری ھولر تواو كردووە، بمندایش، منداكی زۆر ھمن و لسرەخۆ بووم، دیشــــم زۆر ناسك بوو ك شتك ببووای زۆر زۆر پی موتئسیر دەبووم، بۆی ناتوانم بخۆم بم: منداكی ھاروھاج، بكو بپچوانوە منداكی

فقیر بووم. منداكی بستزمان بووم. * ئگر پرســــیاری مامۆستا بشــــیر موشیرت ئگر پرســــیاری مامۆستا بشــــیر موشیرت لبكیــــن، دەب لوەوە دەســــتپبكین ك ئوە لبكیــــن، دەب لوەوە دەســــتپبكین ك ئوە

سرەتا چۆن ئوستادتان ناسی؟ سرەتا چۆن ئوستادتان ناسی؟ - من تنھا مامۆســــتا بشــــیرم بناو دەناســــی لســــرەتاوە، چونك ناوی لھموو گۆڤارەكاندا ھبــــوو، بتایبتــــی گۆڤاری گالوــــژ ك ھموو مانگــــك چاوەڕوانیــــم دەكــــرد، بــــردەوام ناوی مامۆســــتا بشــــیرم ل گالوژ دەكوت برچاو، جا ب وتارو نووســــین، یاخود ناوەكی ل برگی گۆڤاری گالوژ ھبوو، شونی فرۆشتنی گۆڤاری گالوژبــــوو، ك بۆ خوندن چووم بغدا، ھندێ ل بــــرادەران بتایبتی مامۆســــتا جمال نبز شتی سیرو سمرەیان لبارەی مامۆستا بشیر موشــــیر دەگایوە، ھروەھا شمسدین موفتی ك زۆر ھاوڕم بوو، بردەوام حیكایتی بشــــیری بۆ دەگاموە، بۆی بشــــیر الی من بوو بناوك ك بشونیدا بگڕم، خۆشبختانش دوكانكی ل شقامی رەشــــید بوو ل حیدەرخان برامبر ھوتلی شــــیمال، بۆی بینینی شتكی زەحمت نبوو، ھموو رۆژك بو شــــوندا تپڕ دەبووم، ڕ دەبــــووم، دەمبینی كپدا توب زۆرجار كــــ وانوێ دانیشتوون، لن لمتپیاوی ب كۆمكمن چند جارك ركوتم كردبن، رەفیق حیلمی، عالئدین ســــوجادی بــــردەوام خریكی گفتوگۆ بوون، ئم ئوكات كوا كمتمنتر بووین لوان، بۆیــــ ك نماندەتوانی بچین الیــــان و تكیان ببین، بم ك كۆلژم تواو كردوو بۆ تواوكردنی دكتۆراكم لكۆلژی ئدەبیاتی مۆسكۆ وەرگیرام، پویستم بجلی كوردی ھبوو، باوكم گوتی: بۆتی رەواندەكم بۆ بغدا، منیش گوتم: باشترین شون دوكانكی بشیر موشیرەو بۆمی رەوانك ئوێ، بۆیــــ جلكانی بۆ ناردبووم دوكانكی بشــــیر موشــــیرو منیــــش رۆژك چوومــــ دووكانكی و جلكان گیشتبوون و لوێ بوون، مامۆستا بشیر گوتی: سیركی بك بزان خۆیتی؟. منیش گوتم: ب خۆیتی. ل پچانوەی جلكاندا من وەكو ئو دەست و برد نبووم، چونك ئو خۆی خیات بوو، بگومان ل پچانوەی شتومك لمن كارامتر بوو، م زەماننجی ئت، گوە چۆن ئاوا دەبگوتی: ئزۆر بدەستن. پاشان لمی پرسی و گوتی: تۆ بۆ كوێ دەچیت؟ منیش گوتم: بۆ مۆســــكۆ، دواتر گوتی: بۆچی دەچیت مۆســــكۆ؟ پمگوت: لوێ زمــــان و ئدەبی كوردی دەخونم. گوتی: جا كی ئمــــ لو وتدا ھیــــ، وەرە ل دوكانكی من كت دەدەمھادەیمن ش ،ساڵ دابنیش دوو سزۆر ل دكتۆراكی مۆســــكۆ بنرختربت. ئوەبوو

مامۆستا بشیر موشیرم بمجۆرە ناسی. * حوت موژدە برەك كن؟ حوت موژدە برەك كن؟

- حوت موژدە برەك پنجیان ســــابتن، محمد تۆفیق وەردی، عالئدین ســــوجادی، كامیل ژیر، جمــــال نبز، كمال فوئاد، ئم پنج ســــابت بوون، لگڵ رەفیق حیلمی و شمسدین موفتی، ئم حوت موژدەبرەكانیان پدەوتن، ب نیسبت مام جاللیــــش گر بت و بھمــــوو پوانیك ك مرجك دابنیــــت، ك مرجی موژدەبرەكان ئوەبوو ك ئو كســــان شــــتیان لسر بشیر ،و نووسیبجیاتی ئیا شتیان ل ،موشیر نووسیبیا دەبــــ دەوریان ھبــــ یاخود ھوســــتیان لبرامبر مامۆستا بشیر بووب، بۆی لو بوایم بب ھیچ خاتر گرتنك مام جالل دەب ب ئندام ل بشیرســــتكان ل فراوانتریــــن دەرگاوە، بم كشــــك ئوەی ك مام جالل بھۆی ھبوونی وادەكات ك می وەزیفــــی و حیزبی، ئو پایپل یوانل وە، چونكو لیســــتئ تت بخرتوانرن مر ئگوە، ئتك بدرل كی دیكجۆرپاشان بدەوری مام جالل لم بوارەدا ھبسنگنین ك من ب ئمانت ھمووی دەگموە، ئایا ب چاوەدری كردنی مامۆســــتا بشــــیر بدرژایی ئو ماوەیی

ك خوندكاری كۆلژی حقوق بووە تا شۆڕشــــی چواردەی تممووز، یارمتیدانی بۆ رۆژنامی خبات ك مام جالل بردەوام بۆی دەبرد، بوكردنوەی دوو وتــــاری زۆر بنرخ ك مام جالل نووســــی و بناوی بشیر موشیری ل رۆژنامی ئھالی بوی كردۆتوە، ك یككیان وەمی سفیری ئرانی بوو، لسای»١٩٥٩»بۆی الت سیر دەب ئگر ئستا ئم وتارەی مام جالل بخونییوە ك ئوكاتی مام جالل ئو زاراوانی زانیبت وەكو فیلۆلۆژی چندین زاراوەی دیكی لم بابت، وتارەكش بشوازكی وەبوو كشی ئكت، خۆشییزانستی نووســــرابدوای بوبوونوەی وتارەك بناوی مامۆستا بشیر، كۆم گنج ســــردانی دەكن و دەستخۆشــــی لدەكن، لی دەپرسن مامۆستاگیان وتارەك زۆر دایكی تند زاراوەیم چخ بوو، ببایگرنگ و بك ماناكی تناگین لوان فیلۆلۆژی؟ مامۆســــتا بشیر خۆشی نایزان، پیان دە: ئوە حكومت بۆخۆی مانایان دەزان، پاشان ئم وتارە ھرایكی گورەی نایوەو ســــفیری ئرانــــی خۆی وەمی دایوە ھر ئمســــایش، ناوەرۆكــــی وتارەكش

وەمی دیمانیكی سفیری ئرانی بوو ك گوتبووی لئران یك میللت ھی، ئویش فارس، زمانی كوردیش زمان نییو شــــوەزارەو بشك لزمانی فارسی، ب واتا سفیرەك ل دیمانكیدا ئینكاری

میللتی كوردی و زمانی كوردی كردبوو. و وتارەی كی زۆر گرنگ بــــوو، لكموە بۆیــــمام جالل بناوی بشــــیر موشیر بوی كردەوە، دە: نخر، ئگر سیری بگو دیكۆمنتكان مم ئت، بی راستبكوانچپ یوانین، لبكتعسوبی قومی و عونســــوریمان نیی، ئگینا زمانی كوردی، زمانكی تواو ســــربخۆییو زۆر جیاوازە ل زمانی فارسی، ھروەھا جگ لم، مام جالل موراعاتكی تواوی مامۆستا بشیر موشیری كردووەـ تنانت ك جنابی مال مستفا ل یكتی شۆرەوی گڕایوەو ھات بۆ بغدا، كۆمڵ كۆمڵ بوو ك ش كســــوكالی، ئ كــــی دەچوونخخككی ب مال مستفا دەناساند، شخسی مام جالل بوو، بۆی كات ك بشیر موشیر ل ھوتلی سمیرە ئمیس بخۆی و سیدارەو گۆچان باستۆن و كابرایكــــی ب ھیبت ك چاك و چۆنی لگڵ مال مستفاش كردووە، پاشان ك رۆیشتووە مال مستفا ل مام جالل دەپرس، ئوە ك بوو ئو پیاوەی ك رۆیی، مام جاللیش وەســــفی بشیری بــــۆ كردووە، بۆی گر تنھا ئــــوە بۆ مام جالل حیســــاب بكیت، دەتوانین بین ك مام جالل

دەوركی گورەی بینیوە ل ناســــاندنی مامۆستا بشیر موشیر.

* ئــــم گرنگی دان ب بشــــیر موشــــیر، ئگر ئــــم گرنگی دان ب بشــــیر موشــــیر، ئگر ھۆكاركیشــــی لدواوەبــــت بوەی كــــ ھموو ھۆكاركیشــــی لدواوەبــــت بوەی كــــ ھموو ئوشتانی نتوانراوە ب ئاشكرا بنووسرت بناوی ئوشتانی نتوانراوە ب ئاشكرا بنووسرت بناوی خوازراوی ئوەوە نووسراوە، ئم بھكوت بووە، خوازراوی ئوەوە نووسراوە، ئم بھكوت بووە،

یاخود خۆتان بئنقست دروستتان كردووە؟یاخود خۆتان بئنقست دروستتان كردووە؟- مامۆستا بشیر موشــــیر وەكو شخ محمدی خاڵ ل وەســــفیدا دە: كابرایكــــی زۆر پاك و بســــۆز بوو، بــــۆ مســــلی كوردایتی، ھموو وەختك لخیای خۆیدا دەوتی كوردی و ئای دەیانزانی ك ككخ بوو، بۆیكوردســــتان ھئگر بناوی خۆیان شــــت سیاسییكان بنووسن تووشی كشــــو گرفت دەبن، بۆی بناوی ئوەوە شــــتكانیان دەنووسی، چونك ئو ھم ل دنیای رۆژنامگریی كسكی وا ناسراو نبوو، ھروەھا حكومتیش ندەچوو بگــــژ پیاوكی ئاوا پیردا، لبرئوە حكومت زۆر شــــتی لــــ قبوودەكرد، ھر لبر ئوەش یك لھۆنراوە بناوبانگكانی بشیر موشیر ك ل گالوژ بوكرایوە، عالئدین

ســــوجادی بۆی نووسیبوو، بوجۆرەش ل گالوژ غدا- بی- بقی ناســــتر نسوە:»لوكرایببشیر موشــــیر» ھروەھا ئوانی دیكش شتیان بناوی بشیر موشــــیر نووسیوە، وەكو د. كمال فوئاد، مام جالل، مام ھژار، عبدولخالق ئسیری، ھر دیوانكی بناوی بشیر بوكردۆتوە، جمال نبز، گیو موكریانی، منیش بم بناوی ئو شتم ندەنووســــی بكو چند توژینوەیكم لسر

بشیر نووسی و بومكردەوە. * مامۆســــتا تۆ لســــای»مامۆســــتا تۆ لســــای»١٩٧٧١٩٧٧» سفركی » سفركی ئمانیای رۆژھتت كردو لوێ دەستبسركرایت، ئمانیای رۆژھتت كردو لوێ دەستبسركرایت، دەكرت پمان بیت ھۆكاری ئو دەستگیركردنت دەكرت پمان بیت ھۆكاری ئو دەستگیركردنت

چی بوو؟ چی بوو؟ - ل پشــــووی نیوەسای»١٩٧٧» نووسراوكم بۆ راگری كۆلژ نووســــی و داوای پشووكم كردبوو، راشمگیاندبوو ك بنیازی سفری دەرەوەی وتم، بۆی راگری كۆلژ رەزامندی نیشانداو سفرەكم ت، كمانیای رۆژھبچم بۆ ئ وت ككبــــۆ ھ خانۆكف كم كــــرد، لیوێ من ھئ چوومــــندەبوو من بپاس بۆم، دەبوا لڕگای محتی قیتار بۆیشتبام چونك ئوكات برلینی شرقی و برلینی غربی ھبوو، ئوە ئگر ب شمندەفر بۆیشتبووای ئم لپرسینوەی ندەبوو لنوان برلینی شــــرقی و غربی، بــــم ئگر بپاس بۆیشتبای كات ك دەگیشت خای برلینی غربی

داوای ڤیزەیــــان لدەكردی، من ئــــوەم ندەزانی، یكسر سواری پاس بووم، ك گیشتین سنووری برلینی غربی، پۆلیســــی ئمانیــــای رۆژئاوایی گوتیــــان: ئی كوا ڤیزەكــــت؟ منیش گوتم: من بیستووم ك شاری برلین، شاركی ئازادەو ڤیزای ناوێ، گوتیان ئم چۆن بزانین تۆ لرەوە ناچیت بۆ وتكی تــــر، لبرئوەی دەب ڤیزا وەربگری، نشمانتوانی ھیچ بكین، چونك پۆلیسی ئمانیای رۆژئاوایی زۆر وشــــك بوون، یكسر جانتاكانیان بوو ل پ كی پۆلیــــس كیارەیســــ داگرتم و بپۆلیس منیان بردە فۆكخانی برلینی غربی، من لدی خۆمدا پكنیــــن گرتبوومی، دەمگوت ئرێ من لسلمانیم و مالزم موحسین منی گرتووە، موتوو شارستانیدام، ئشككی پتو یان من لچیی ئــــم ھموو پۆلیس و رەشــــاش و دەورەم گیراوە، ب دەستبســــركراوی منیــــان بردە ژر ،ك دنیاش زۆر سارد بوو، گوتیان: بوەستدەوارئم تسلیمت ب ئمانیای رۆھتت دەكینوە، مادامكــــ تۆ لرگای ئوــــوە ھاتووی بۆ ئرە، ئوان چیدەكــــن با بیكن، ك چووم پاش تۆزێ

كابرایكیان ھناو دوو س ساڵ لمن گورەتر بوو، ئمیان لناو دەوارەك داناو ل دەوروبرەكشــــی حوت ھشــــت كس ب رەشاشوە وەستابوون، وەكــــو ئوەی ئم چتو جــــردە یا موخابرات بین، ئو كابرایــــی ك ھنایان لالی من دایاننا، ئینگلیزییكی باشی دەزانی، گوتی: مسلی تۆ چیی؟ ك بۆم گایوە، گوتی: مســــلكی من پچوانی مسلكی تۆی، من ل برلینی غربی بۆ شــــرقی چووم و تۆش ل شــــرقی بۆ غربی ھاتوویت، پاشان گوتی: تۆ خكی كوی؟ منیش گوتم: من خكی عراقم و كوردم، ك وتم كوردم كابرا لشــــونی خۆی راچكی و گوتی: وەھی ئم سوتفیكی زۆر ســــیرە، من زۆر بختیارم و ئــــوە یكمجارە كوردك ببینم، گوتی: دەزانی من بۆچی ئمم ال گرنگ، چونك من تا ســــاك یاریدەدەری ھزی ئمانی حیلفی ئتلســــی ناتۆ بووم، وتی: ئســــتا مجالی قسكردن نیی، بم ئگر ڕــــت كوت ئمانیای غربــــی، وەرە الم ل ك ،ی خۆی دامكناونیشان ،و ناونیشــــانببرلینی غربی دادەنیشــــت. ئوەبوو دواتر منیان ب دەستبســــركراوی بردە فۆكخانی برلینی شرقی بۆئوەی تســــفیرم بكن، بم گوتیان كردووە بــــراق، گوتم: خۆ من رامنوە عینناتبسفر ھاتووم، گوتیان: بۆ بۆ ھر وتك بم ناب ل ئمانیای شرقی بمنیتوە، پۆلیسكیان

بدیارمــــوە دانابــــوو، دەچووم بۆھر شــــونك بدواموە بوو، لھمووشــــی ناخۆشــــتر كاتژمر بوو ب دووی شــــو فۆكخان چۆبوو كسی تیا نما، ئم پۆلیسشــــم بدیــــار بوو، ب ئینگلیزی پمگوت: بۆ ســــرۆككتم بۆ بانگ بك، لدوای دە دەقیق كوڕكی گنج ھات ك تمنی لنوان سی بۆ سی و پنج ســــاڵ دەبوو، ك سیرمكرد، كم جــــار روودەدا مرۆڤ ھندە قۆزو جوان بت، لمش ســــیرتر لگڵ ئوەی كــــ ئمان بوو، ئینگلیزییك قسی دەكرد، ئینگلیز ب باشی و ئاوا ب ركی قس ناكن، وتی: فرموو؟ مسلكی تای خۆت بوو كوە. گوتی: تۆ خایخۆم بۆ گســــواری پاس بوویت، بم من یارمتیت دەدەم، ئو پۆلیســــی ك كردبوویان ب موراقیب بسر منوە پیگوت: جانتاكانی ھبگرە، ئمجارە بوو ب حمای من، وتی: ئســــتا بۆ تكسی بگرەو یوانوێ لرقی و لرلینی شی بتحۆ بۆ مبرگات ندەن چونك ل ئمانیای غربی لســــر پاســــپۆرتكتیان نووسیوە دوور خرایوە، لوێ دە مــــارك خورد كــــرەوە، بۆی ئگــــر رگایان ل ،ت بۆ دەنووسم بیاندەیو وەرەقدای من ئن ویش بنووسرابوو، ئ وش نھا ســــت كوەرەقختی سوور، ل پســــوولیكی زۆر بچووك، وتی ئاگاداری ب، لت بزر نبت، منیش خســــتم ناو ك ت، بۆیبــــم ون نوە تاوەكو لوت شــــتح ،یدەغانگوتم، قو گوتی: پوێ وەكو ئئ چوومچونك ل پاسپۆرتكت نووسراوە دوور خرایتوە، منیش یكاست وەرەقم نیشاندان، ك سیریان كرد، ھموویان ســــویان كردو گوتیان: فرموو. ئوكابرایــــ ئامۆژگارییكی دیكی منیشــــی كرد، گوتی: نكی لمحتی شارلۆتن برگ دابزی، چونك ســــیخوڕی ئمانی غربی و شرقی لوێ بتگرن، بۆی یوانوجۆرە ببینن لتۆ ب ك ،نھ وەیوشزیم. ببوێ دانوم كردو لی ئقســــبگیشتم ئمانیای غربی، سیری ناونیشانكم كردو گوتم: با بچم ســــردانكی ئو كابرای بكم، ئوەی ك گوتی: یاریدەدەری ھزی ئاسمانی ناتۆ بووم، ك چووم الی، ســــرەتا كۆمك ونی خۆی ل ھزەكانی ناتۆی پ نیشــــاندام، پاشــــان رارەكگوتی: دەزانی من كوردم چۆن ناســــی؟ پبووملرزەیك لكوردســــتان روویدا، ل توركیا، لوە، گكانی كوردنشــــینی گرتــــموو ناوچھبتانــــی و شــــتومكیان بۆ ھات لــــالی ئموە، تانییدەچوون ب ،وەیئندەیان رق لكان ھتوركنویكانی ئمیان بۆخۆیان دەبردو لجیاتی ئوە بتانی و شــــتومك كۆنكانیان دەھناو دابشی سر خككیان دەكرد، منیش ئو ھموو ژن و مندام دەبینی لناو ئو بفرو سرمای، بزەییم

بم میللت دەھاتوە. ئستا زۆر خۆشبختم ك تۆم بینی، زۆر باشیش ئاگاداری مژووی كوردســــتان بــــوو، گوتی: پاش «١٩٧٥»و، تكچوونی ئم شۆڕش، ئوە نیازتان چیی؟ منیش گوتم: میللت موسە لسر مافكانی خۆی و بۆ ئم نیازەش ئســــتا شــــۆڕش دەستی پكردۆتوە، ك گوتم: شۆڕش دەستی پكردۆتوە. مئ م كاتل چونك ،تزۆر غ مــــگوتی: ئئامادەنین، ك دەیگوت: ئم دیاربوو ك مبستی رۆژئاوابــــوو، گوتــــی: ئم ئســــتا ناتوانین یك ببرتان ھر سگم ئب ،ترتان بدەیننتیمس ی دیكدەوری پانزە بیســــت سان، لكن لو پكشی ئوە دت برباس و خواس، ئم كی ئم قســــیی بمن گوت سای «١٩٧٧»قسكشی ھاتدی، ك گڕاموە ئو بســــرھاتم الی زۆر كس گایوە، لوان مســــعود محمد و كمال مزھر ھروەھا برادەرانی دیكش، ك مسلی راپڕین و ســــای «١٩٩١» ھاتگــــۆڕێ، من ئو قسیم ھر بیر چوبۆوە، ئوان ببیریان ھناموەو گوتیان: خۆ قسكانی ئم كابرای راست دەرچوو، ئم كابرای ھرچنــــدە دواتر نمبینییوە، بم

سۆزكی تواوی ھبوو لگڵ كشی كورددا. * مامۆستا تۆ ك دكتۆراكت لسر حاجی قادری مامۆستا تۆ ك دكتۆراكت لسر حاجی قادری كۆیی، پتوای ك چ پیوەندییك لنوان حاجی كۆیی، پتوای ك چ پیوەندییك لنوان حاجی قادری كۆیی و بنمای بدرخانییكان ھبووب؟ قادری كۆیی و بنمای بدرخانییكان ھبووب؟ - حاجی قادر ل ئستمبۆل ژیاوە، رۆی بنمای بدرخانییكانیش لشاری ئستمبۆڵ دیارە كوا گرنگییكــــی زۆریان ب بــــواری رووناكبیری داوە، خزمتكی زۆری شــــاعیرانیان كردووە، لبرئوە حاجی قادر لگــــڵ ئواندا پیوەنــــدی ھبووە، ھۆنراوەكانیشــــیدا باســــی دەكات كروەكو لھ

پیوەندییكی دۆستایتی زۆر گورەی ھبووە.* پتوای ك حاجی قادری كۆیی لم سردەمدا، پتوای ك حاجی قادری كۆیی لم سردەمدا،

خوندنوەیكی تواوی ھبووە بۆ ئوروپا؟ خوندنوەیكی تواوی ھبووە بۆ ئوروپا؟ ســــیرە بئحاجی قــــادری كۆیی موت ،ــــب -بیروباوەڕو بنماكانی شۆڕشی فڕەنسی، بھموو ڕەنسا سف ل ی كو شۆڕشــــكانی ئبادئییم

ریھدا.

دیداری: حمید بدرخان

محمد گۆران

وەیش

موژدە...موژدەحزدەكم ئوە بخكی بشـــڕەف و بشـــمینتی كوردستان ڕابگینم ك ھر لم نزیكانـــ، بندە وچند ھاوڕیكـــی وەك خۆتان دســـۆز و كوردپروەر (ل ڕووتان نم) بنیازین ببستین سرتاســـری كۆنگرەیكی و حیزبكـــی تازەی كـــوردی بناوی «پارتی ب پناوپسوانی كوردستان» ڕابگینین .جا حیزبكمان، حیزبی ھمووان وبۆ ھمووانیش، تابشیی حیزبكی ب الین، نـــ لدەرەوەو ل وە نشـــپ ل ناوەوە، نل نـــپاشوەش، ھیچ دەســـتكی لدواوە نییو، ناشـــمانوت ئندامكانمان ھربۆیش بكیـــن. ھرزانفـــرۆش تـــا ئســـتا داوای مۆتمان ل كس ،می ئكین. حیزبكردووەوناشیكنپارتی ب پناوپسوانی كوردستان، ئاراوە، ناویتھ ژیـــان زەروورەتی دواتر ئم بۆچـــی حیزب چنكین ؟!مگر ڕۆلی بئمك و وەفاداری ب منین، پاشان خۆ ئ تم میللئكودەتا نامانوت دەست بسر ئم حیزب ك ھی خۆتان، دابگرین. حیزبی ب پناوپسوانی كوردستان ھروەكو ل پیەووپۆگرامكی (ك ھشـــتا تواو نبووە) ھاتووە، ھموو تاككی كوردستان تا ئوپڕی ئازادی، ئازادە ل ھســـوكوت و ئاكاری ڕۆژانی خۆیدا، بـــ ب ھبوونی ھیچ كۆت و بندك یا خوانخواست لمپرك. ئم ب سراحت، برناموپرۆژەی ك كڕادەیب ،یكجار زۆرمان پینازانین ل كوێ و چۆنی دەسپبكین. ئینترنت خوی چاپدەكین، كتب و كۆمپیوتـــر دەكینـــوە، تراكتۆر دەدەیـــن ب جوتیـــاران، ڤســـتیڤاڵ دەدەیـــن كویـــن، ھـــوە دەبڕبب دەســـتووریش بیچســـپنین ھر و، جگســـناوپپ كی بتیھاوولخانوو دەب خاوەنی پارچیكیش زەوی بـــت، ئـــازادی ژن ب جۆرك فراھـــم دەكین ك ل خۆشـــیاندا شاگشك ببن وخۆیان داوابكن و بن ك ئاســـایی پیاو چوارژنی ھبت، ســـتیتی دەردەكین، ڕۆژنامش بۆی خۆشـــماندەبت، بـــ تایبت جـــا تـــازووە ھی ژیان ل دەســـت مدەن و خۆتـــان ناونووس بكن لم حیزبـــ تازەیدا كوا ھـــی خۆتان و ھرھمووتان بب جیاوازی مزھبی و ئیتنی و ئایینی و حیزبایتی تسك، .و بۆخۆتان خۆتانـــ ل كـــحیزبتاكـــ داوای ئم ل ئـــوەش تنھا ،زۆر ڕاست ،وەیوەی ئبوونساردنئمش ئـــو حقیقت دەزانین!! گر وابیربكنوە ك ئمی ھسوڕاوانی ئم حیزب تازەی، چند كسانكی ب ئیش و كارین و بم ھۆقبازییوە دەمانوت، لسر سینگ و پراسووی ئـــوە بۆخۆمـــان ببین بـــ خاوەنی ســـیارەوخانووی جوان و پاشانیش الف و گزاف بكین بســـر ئوەدا، ئوەشناشارینوە، ڕاست ك زۆربمان فراغی جنسیمان ھی و دەمانوت بتابكینوە، خۆمان وەیش بم ڕاســـتیكی ھرچی ئـــوە دەین و بیری لدەكنوە ڕاست!!بم ئوەش بومانای نایت ك ئوە ڕاست و چپ بھنن بسر كاری حیزبایتی ئمدا، چونكـــ ھرچۆنك بـــت، ئمش ین و پاشان خۆ لتو میللكوڕی ئو نھاتووین دیكوە ھســـارەیكی خۆمان فرزكردبت بســـر ئوەدا، حیزبكش بتانوـــت و نتانوت ھر ئوەیو دەشتوانن تنھا دەنگمان پندەن ل كاتی ھبژاردندا، ئگینا پیش بكوتن ھیچتان ل دەستنایت! بم ئوكات ئمش ھروا ب سووك و بسانایی تسلیم ب واقیع نابین، بكو ھربردەوام دەبین ل خبات و

ھوڵ و كۆششی خۆماندا!؟.

بشیر موشیر

مووكاتھدەوتی كوردی و ئای

كوردستانی لخیادا خشنكشابوو

د. ئیحسان فوئاد:

لـــ پیوەندییكـــی مانگنامـــی بدرخاندا، مومتـــاز حیدەری سرنووســـری گۆڤاری «كوردستانی ســـدەی بیست و یك»

گوتی: لبرچی گۆڤاری «كوردستانی سدەی لبرچی گۆڤاری «كوردستانی سدەی ٢١٢١»!! ك بنیازن بوی »!! ك بنیازن بوی

بكنوە؟ بكنوە؟ دیـــارە مـــن خـــاوەن ئزموونكی تایبتـــم ل میدانـــی ژیانی رۆژنامنووســـی و چند ســـا ھیچ كاركم نیی بتایبتی پاش ئوەی وازم ل سرنووســـری گۆڤاری «رۆژنامڤانی سندیكای خۆ ناتوانربمی سناوە. ھاوكات خاوەن قنووسان» ھرۆژنام

رۆی تواوی خۆی ل میدانی رۆژنامنووســـی كوردســـتان بگێ، بۆی لبر چند ھۆیكی دیك لپشكی گۆڤارەك باسی دەكم، بیارم دا گۆڤاركی كلتوری- گشـــتی- سربخۆ- وەرزی- تنیا ھر لماوەش لسر حیسابی خۆم دەربكم، ناویشم نا «كوردستانی سدەی ٢١» كورتییكی«k21». مومتاز حیدەری سرنووسری گۆڤاری كوردســـتانی سدەی بیست و یك، دیسان دەل: ھیوادارم تكای رووناكبیرو رۆشـــنبیرو ئكادیمیاكانی كوردستان بگۆڤاری خۆیانی بزانن، دەســـتی یارمتـــی بناردنی بابت و لكۆینوە بۆ

درژ بكن.

شاینی باس بابتكانی ئم گۆڤارە: زانستی، مژوویی، كۆمیتی، .دەبی، ئابووری دەبیی، ئنامگسیاسی، ب

گۆڤاری كوردســـتانی سدەی بیست و یك، مومتاز حیدەری خۆی سرنووسرەكیتی و خاوەن ئیمتیازیش «زیالن حیدەری»دەبت. شاینی گوتن ئم گۆڤارە بیارە ل رۆژی رۆژنامنووسی كوردیدا بو

بكرتوەبزمانی «كوردی و عرەبی».ئمش بناوی «دەزگای بدرخان»پیرۆزبایی ل مومتاز حیدەری دەكین، ببۆنی دەرچوونـــی گۆڤارەكیان ھیوادارین ل دەرچوون

بردەوامبت.

بشی یكمبشی یكم

ژمارە (٩٠) شوباتی ٢٠٠٨/٢/٢٢،4رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی دیمان

kurdistanonline.net سه ر نووسه ری •

چیمن ساح•

ئــــــه یـــــوب ســـه ره ڕای دته نگیم به نه خۆشـــی دایکم، خه مکـــی زۆر قوڵ ده روونی داگیر کردم، یادگارکی تای تۆخی مندایـــم بیـــر ھاتـــه وه و، مه رگی (ئه یوب) له ژر ده ســـتی دڕندانه ی

باوک وباوه ژنیدا تاساندمی.ئه و یـــادگاره تاڵ و تۆخه ی مندایم ئه وه بو له گه ڕه که که ماندا، باوک و یاسایان ئه یوب کوڕکی باوه ژنک و ده دا، ئـــازار رۆژـــک ھه مـــوو ئـــواران خه کـــی گه ڕه که که له بن ده ستی باوکه که یان ده رده ھنا دوای ئه وه ی له الیه ن باوه ژنیه وه شکاتی

لده کرا.له و کاته وه ھه میشـــه کـــه یه کک ده یانگوت باوه ژنی ھه یه ده موچاوی زه رد و الوازی (عه لی) م ده ھاته به ر چاوه ، ملی الوازی له نو ده ســـتو مه چه کی ئه ستوری باوکیدا... پاشان ده یان باوه ژنی تریشم بینی، به م ھه ندکیان ھه ر له فریشته ده چوون و

ھه مان ده وری دایک یان ده بینی. ئایا تاوانی کوشـــتنی (ئه یوب) له الیه ن بـــاوک و باوه ژنیـــه وه وه ک ئه وه ی ھه ندک، بـــه په له پرۆزێ خۆشـــیان نه یانزانی چـــی ده ن و حکومـــه ت و دارو بـــه رده ی دنیایان ھنایـــه پشـــه وه ... به شـــوه یه لدوانی لـــ ده کرێ... نه خر... له مه سه له ی ئه یوب و ھه موو ئه وانه ی که وه ک ئه یوب ده بنه قوربانی ئه و کاته رووده دات که باوکان ھه ست به لپرسینه وه ناکه ن... ژنیش الی ئمه که مجار که سایه تی و په یام و رباز و رچکه ی دروستی خۆی ھه یه ، که ...داب له مرۆڤبوونیه وه سه ری ھهبه کو ھه میشـــه مامه ه و ره فتاری ده که وته ســـه ر ئه وه ی پیاوانی که (به رپرسن له و چه ند ری پ ده ده ن و چه ند لی ھه ده گـــرن... ھه ر له بنه ماوه وا په روه رده کراوه ... ئه گه ر راســـت ب بن په روه رده کراوه ... به کو راســـتتر ئه وه یه کـــه گه وره بووه ... ھه موو ئـــه و باوه ژنانه ش که بینیوومن فریشـــته ئاسا له گه ڵ مندای ژنکی تر مامه ه یان کردووه و بوون بـــه دایکیان... یـــاداگاری ھه میشه (عه لی)وایلکردبووم تای به قوی ته ماشـــای ئه و کشـــه یه بکـــه م ... ئه وانـــه ن که ھاوســـه ره به رپرسیارتی منداه که یان خاوه ن خۆی به تـــه واوی جبه ج ده کات و منداه کانی فێ ناداته به رده م شه قی

رۆژگار ...،.»کوشـــتنی (ئه یوب) به ناھـــه ق له الیه ن که سانکه وه که ده ب له ئازار بیپارـــزن نه ک، ئـــازار ی بده ن... ئه وه مان ده ھنته به رده م که دوورایی مرۆیی له دڵ و مشـــکی گه لک له مرۆڤه کانی کۆمه ـــگای ئمه به ژن و پیاوه وه چه نده کاه !!؟؟ سه ره رای ئه وه ی بانگاشـــه ی ئه وه ده که ین که ئمه پره نســـیپ و به ھای مرۆیی و ھه یه ... کۆمه یه تیمـــان یه کگیری له ھه مان کاتـــدا ژن ده ب به زام و وم... ھه ر به وه ناوه ســـتبه مه ز ...ه که ی خۆی وه ده رنک له ماژنمنده که شی ل ده کوژێ... پیاو بۆ ئاره زووی خـــۆی... ھه موو ئه رک و سۆزکی باوکایه تی توڕ تھه ده دات ... جگه له سایه ی خزانیش... ھیچ ره سمی و ده وه تی داموده زاگایه کی نیه چه تـــری به زه یی به ســـه ر ب

نه وایه کدا ھه دا. شـــه یه دا ده شـــیی ئه و کبه قودامو ده زگا به رپرسه کان، له خۆیان ویسته بیکه ن... ناشبپرسن چی پتاوانبارانی کوشتنی ئه یوب ب ئازار ده رچـــن ؟؟؟!!! ئایا ئه یوب ده ب لبه ھۆی به خـــۆدا چوونه وه بۆ ئه و کۆمه گایه به گشتی له م سه ده مه دا که میدیاکان زۆر جیاتر له پشووتر تاوانی وا نابوـــرن ؟! یان ئه ویش ده ب به یادگارکـــی تۆخ و تاڵ بۆ مندانی ته یراوه ... ئه گه ر وا ب چ

کاره ساتکه . - ئه یوب ئه و منداه پنج سانه ی له الیـــه ن باوک به ناوی (یوســـف)باوه ژنیـــه وه به ناو ی (شـــیرین)، گیانـــی به جگه ره کـــرا به بژنگ و

پاشان خنکنرا.

ل دەستپشــــخری و كردەوەیكی كم ل دەستپشــــخری و كردەوەیكی كم وندا، جمالی حكیم ئاغا خانووەكانی وندا، جمالی حكیم ئاغا خانووەكانی برامبر كانســــكان لگڕەكی برامبر خۆیان كانســــكان لگڕەكی خۆیان ی زیاتر لرەكرووب باغی گشــــتی ك ی زیاتر لرەكرووب باغی گشــــتی كھزار متر دوجای، لدوو بینای گورەو ھزار متر دوجای، لدوو بینای گورەو توكھاتووەو دەككی فراوان پوشح توكھاتووەو دەككی فراوان پوشحجوانترین و خۆشــــترین ناوچكانی شار، جوانترین و خۆشــــترین ناوچكانی شار، پشكش ب بڕوەبرابتی تندروستی پشكش ب بڕوەبرابتی تندروستی و پــــروەردەی ســــلمانی كرد. جمالی و پــــروەردەی ســــلمانی كرد. جمالی حكیم ئاغا لبنمایكی رەســــن و حكیم ئاغا لبنمایكی رەســــن و كوردپروەری شــــاری ســــلمانیی، ھر كوردپروەری شــــاری ســــلمانیی، ھر رابردوو ســــدەی چلكانی رابردوو لسرەتای ســــدەی چلكانی لسرەتای تی بووە، بۆتباتی كوردایخڵ بكت تی بووە، بۆتباتی كوردایخڵ بكتخباتگكــــی بزووتنوەی كوردایتی، خباتگكــــی بزووتنوەی كوردایتی، لریــــزی ســــاڵ چندیــــن لریــــزی بۆمــــاوەی ســــاڵ چندیــــن بۆمــــاوەی پشمرگی كوردستان دژ بداگیركران پشمرگی كوردستان دژ بداگیركران جنگاوە، ك لــــم ماوەیدا بۆ چندین جنگاوە، ك لــــم ماوەیدا بۆ چندین جــــار للــــواری مرگ نزیــــك بۆتوە، جــــار للــــواری مرگ نزیــــك بۆتوە، جمالی حكیم ئاغا ئســــتا لپرسراوی جمالی حكیم ئاغا ئســــتا لپرسراوی ســــكرتری یاریدەدەرانــــی ســــكرتری مكتبــــی یاریدەدەرانــــی مكتبــــی گشــــتی»ی.ن.ك»ە، جمالــــی حكیم گشــــتی»ی.ن.ك»ە، جمالــــی حكیم ئاغا سبارەت ب بخشینی خانووەكای ئاغا سبارەت ب بخشینی خانووەكای دەــــ: ئم خانووانم ل باب و باپیران دەــــ: ئم خانووانم ل باب و باپیران بۆ ماوەتــــوەو بپــــارەی خــــۆم تازە بۆ ماوەتــــوەو بپــــارەی خــــۆم تازە كراوەتوە، پاش ئــــوەی مافی براكانم كراوەتوە، پاش ئــــوەی مافی براكانم لرگی یاســــادا بژاردۆتوە ك بوەش لرگی یاســــادا بژاردۆتوە ك بوەش بوو ب موكی تایبتی خۆم، منیش لری بوو ب موكی تایبتی خۆم، منیش لری یاساو دادگاوە بخشیوم ب سرۆكایتی یاساو دادگاوە بخشیوم ب سرۆكایتی مانی كروەردەی سلندروســــتی و پت مانی كروەردەی سلندروســــتی و پتلپاشــــی خۆم بكرێ بــــ مبندكی لپاشــــی خۆم بكرێ بــــ مبندكی تندروســــتی بناوی»مبندی جمال تندروســــتی بناوی»مبندی جمال ئاغا» بۆ چارەسركردنی نخۆشكانی ئاغا» بۆ چارەسركردنی نخۆشكانی ئم ناوچیــــ ك تائســــتا بینایكی ئم ناوچیــــ ك تائســــتا بینایكی لوجــــۆرەی تدا نیی، ئــــم خانووەش لوجــــۆرەی تدا نیی، ئــــم خانووەش ئمــــۆ نرخی دەگات یك ملیار دیناری ئمــــۆ نرخی دەگات یك ملیار دیناری

عراقــــی، ســــبارەت بژیانــــی مندای عراقــــی، ســــبارەت بژیانــــی مندای و قبووــــی ســــلمانی و خۆشــــترین و و قبووــــی ســــلمانی و خۆشــــترین و ناخۆشــــترین كاتكانی ژیانــــی و چند ناخۆشــــترین كاتكانی ژیانــــی و چند توەركی دیك، جمالی حكیم ئاغا بۆ توەركی دیك، جمالی حكیم ئاغا بۆ بدرخان ھات دوان و سرەتاش لبارەی بدرخان ھات دوان و سرەتاش لبارەی ك ،ی چییئاخۆ ھۆكارەك وەی كــــئ ك ،ی چییئاخۆ ھۆكارەك وەی كــــئ مابن كن لــــكوان یكدا ئــــكاتل مابن كن لــــكوان یكدا ئــــكاتلھرە رەسنكانی شاری سلمانی، بم ھرە رەسنكانی شاری سلمانی، بم ،ركووكلی»یییان»كمابن بنماییان»كركووكلی»ی، نازنــــاوی نازنــــاوی جمالی حكیم ئاغا، ورای بخرھنانی جمالی حكیم ئاغا، ورای بخرھنانی بدرخــــان، ل وەمی ئم پرســــیارەدا بدرخــــان، ل وەمی ئم پرســــیارەدا

گوتی: گوتی: عید كال ســــكیمــــی حاجــــی مح -دەكات باوكم، كوڕەگورەی حاجی مال ســــعیدە، حاجی مال ســــعید یكم حكومتی ل كوردســــتان مبعوســــی ئالــــی عوســــمان. حاجی مال ســــعید وەزیــــری حكومتی شــــخ محموودی نمریش بــــووە، وەزیری داد بووە، ئوە كی مــــی ئمابن ،باپیــــری منــــبــــووە لــــو بنمانی كــــ لخزمت پادشــــای بابان بووینو ھاتوون شاری ســــلمانیان ئاوەدانكردۆتوە، ماكانی ئم لشــــارباژەوە لخزمت پادشای گورەبوونو ھاتوونت ئم شارە، ئم بنمایی ئم كھاتوونت سلمانی م یونس ئاغایناوی یونس ئاغا بووە، ئدەومند بووەو وەزعی باشبووە، دیارە چنــــد كچكــــی ھبووە، بــــم كوڕی یانوتــــووە: بۆ ناچیتپ بــــووە، بۆینكركووك و زیارەتی بابگوڕگوڕ بكی، تاوەكــــو خودا كوڕكتان پبخشــــت، ئویــــش بقســــیان دەكاو دەچــــ بۆ كركووك، ژنكشــــی ك سكی دەبت ڵ خۆی دەبات و دووســــگویش لئمانــــگ ل كركــــووك دەمننوەو خودا كوڕكــــی پدەدات، ھــــر لوش ناوی دەنت»حمــــ» دایكــــی ھــــر ھری دەپڕن و دە: حم كركووكی...

حم كركووكی. ھاتوونتوە بۆسلمانی حم كركووكی پادەگاو گورەدەبت، دیارە باوكیشی نركووكی ژن دك مندە، حمدەو وت، حاجی عی دەبویــــش منداو ئ ل كی وع ،ركووكییك مكوڕی ح می حوت، حاجی عكوڕەكانی دەبعویش، حاجــــی ئــــم كركووكی، پاشان ژن دن و حاجی مال سعیدی

عیدیش كال ســــــــت، حاجــــی مدەبمبعوسی كوردستان دەبت ل دەوتی عوسمانیدا، شــــش برا دەبن، ئحمد

كی ركووكلــــی زادەش كئاغــــای كدەبت لــــ براكانی، توجارو بازرگانكی گورەی ئوكات دەبت لشاری بغدا، بۆی نازناوەك ھر دەمن»كركووكلی

زادە». ئمان ھردووكیــــان دەومند دەبن و دیارە لرە موك و دێ و دھات دەكن و مــــاڵ پكوە دەنن»علی ئیحســــان لی ئیحســــان كپاشا»پاشــــا واتــــا عقائیدی فرقی پنج دەبت، ك دت بر تد ،یم ناوچی رووس بكات لرەكانبســــلمانی و دەچت مای»حاجی مال ســــعید»ی، باپیرم و لالی ئو میوان دەبت. ماكی برامبر مزگوتی دوو ،ورەیكی گراجرەی گوبئ ،دەرگای ،یمورەی ئــــی باپیرە گــــوە مائــــخانووەكی لسر نخشی خانووەكانی ئوكاتی ئســــتمبۆل دروســــتكرابوو، حاجی مال ســــعید، مال بووەو ئاغاش بــــووە، دــــی زڕگوزو سدوبیســــت و ســــماوات و قگوكانی ماســــیی و ئو ناوچان ھمووی موكی باب و باپیرانی ئم بووە، ئســــتا ب ســــھم بیگریت ھر لدەشتی كانسكانوە تا دەباشان ھمــــووی موكی ئوان دەبت. جا بم شــــوەی بنمایی حمــــ كركووكی ماو بنركووكلی زادەو ئك بووە بــــنازناوەكی گوتم:ئــــاوا، ك بوجۆرەی گیشــــتووە بئم، ئگینــــا بنمای ئم دامزرنرانی شــــاری سلمانین و كركووكی نبووین، بۆیش كركووكلی زادەی پگوتراوە، چونك ئوكات، زەمان

زەمانی تورك عوسمانلییكان بووە. * ئگــــر بگڕینــــوە بۆ ســــردەمی * ئگــــر بگڕینــــوە بۆ ســــردەمی منداــــی خۆتــــان، دەــــن منداكــــی منداــــی خۆتــــان، دەــــن منداكــــی

ھاروھاج بوویت؟ ھاروھاج بوویت؟ كــــ بــــووم، ھاروھــــاج منداكــــی -پیاندەگوتم: تۆ كركووكی سلقاوخۆری ھمووجار شــــڕمدەكرد. دەگریام، من لكــــۆن منداــــكان پیاندەگوتم: تۆ می حاجی حــــوە ماركووكیت، ئكلگیان منیــــش كركووكین، عوی بشــــڕدەھاتم و دەبوو ب ھرامان، جا باوكــــم و دایكم بــــۆ ھوركردنوەی من، دەیانگوت: وانیی تۆ شڕ مكو تووڕە مب، منیش ئوەی كئستا دەیزانم و ئو ھقایتی كــــ لبارەی بنمای

ئوكات بگومــــان گامــــوە، خۆمان دەزانی، بۆیم نوشتانبووم و ئمنداك دەیانووت: تۆ كركووكیت؟ زۆر زۆر

تووڕە دەبووم. یمانی، ھی سلقبوو بارەت بس * یمانی، ھی سلقبوو بارەت بس *ھندك پاكستانییو لئسدا یوایك پندھ پاكستانییو لئسدا یوایپدەــــن خواردنك ل ئفغانســــتانوە دەــــن خواردنك ل ئفغانســــتانوە ھاتووە، تۆ سبارەت بم چی دەی، ھاتووە، تۆ سبارەت بم چی دەی، ئایــــا ســــلمانی ھرخــــۆی خــــاوەن و ئایــــا ســــلمانی ھرخــــۆی خــــاوەن و دروستكری قبوویی، یاخود لوتكانی دروستكری قبوویی، یاخود لوتكانی

دیكوە ھاتووە بۆ سلمانی؟ دیكوە ھاتووە بۆ سلمانی؟ تایبتی لدانیشــــتنكی جاركیــــان -خۆمان، پاش قســــو باسكی زۆر، د. كمال فوئاد گوتی: من قبوویم دۆزییوە كچۆن و لچییوە ھاتووە، ئو گوتی: چووم بۆ ئمانیاو ل چشــــتخانیك، لیستی ناوی خواردنكانیان بۆ ھنام و ل كر یرامببدا لكر لیســــتسلنووسرابوو»كابولی»منیش خواردنكان و خواردنمپرسی: ئكابرام بانگكردو لچۆن؟ گوتی: ئم برنج. بم كابولییی، قبوویــــم بیركوتــــوە، پمگوت: ئم برنج چۆن، بۆم ھی ســــیركی ئم خواردن بكم. كابرا بپشــــم كوت و چووین پلیكانپ دوایدا بــــمنیــــش لخوارەوە، شونی چشتخانك ك لژر زەمینكدا بوو، بردمی الی منجك و سرەكی ھدایوە، ك سیرمكرد، بینیــــم قبوییكی ســــلمانیی. گوتم: باشــــ لكابوولــــوە چۆن گیشــــتووە بســــلمانی، ئران لــــی نیی، توركیاو

عرەبستان قبووی ل نیی، لكوردستان سلمانی لیتی و، كركووك و ھولر و دھۆك لی نیی. منیش گوتم: كاك ئم قبوویی لسلمانی بوبۆوەو سنووری ئم سری ئاوی زێ بوو، لوسریشوە ھبجبوو، لــــ ھبجوە بۆ ئودیو ئــــران، پــــوە، ســــرەوخوار دەڕۆی ھر پــــوەو لســــلمانی دەرنچووەو نگیشــــتۆت ھولر و كۆی، بۆچوونی من وای ك قبووــــی لوكاتوە ھاتووە لــــ كوا»ئازادخــــان» بۆســــلمانی ئفغانستان شۆڕش برپا دەكاو پاشان ،ت و دەشكورناكســــ كشۆڕش لئــــو دەوروبرە ھیــــچ كامكیان ئامادە

نبوون ك ئازادخان و ئو كســــانی لگیدابــــوون، بگرنخــــۆ، تاھــــات و بیعتــــی كرد ب پادشــــای بابان و ئو وەریگرت، ھات كوردستان و شڕەكانی و سوننكانی شیعلسش مو دەمئ ھاتوان ســــوننی بوون، جا كبووە، ئكوردستان خككی زۆری لگدابوو، چونكــــ خــــۆی و لشــــكرەكی بوون، پادشــــای بابــــان ھمووی لســــلمانی دانان، مســــتر ریچ دە: كات من الی پادشای بابان دانیشــــتبووم ئفغانیشی لبــــوون، مســــتر ریچ دە: پرســــیم الی ئفغانیانچیــــن ئــــم گوتــــم: و تــــۆ، ئویش گوتی: ئوان شۆڕشــــیان كردووەو سر نكوتوون ل شۆڕشكو ھانایــــان بــــۆالی ئمــــ ھنــــاوە. جا الوەی مازەوە، كشتاش الی زڕگوئئوغانــــكان ھی، ماــــ ئفغانكان، ئوســــا ب ئفغانیان دەگوت: ئوغان، ل ھۆنراوەكانیشــــدا ھــــر واھاتووە، بۆ نموون، قانیعی شــــاعیر دە: با بزانن یك بیك، ئوغان و تورك و فارس و رۆم، گوتم: لناو ھبجشدا كانییكی بناوبانگی لی، پدەن كانی ئوغان، لبــــر گلزەردەشــــدا ئشــــكوتكی بچووك ھی پیدەن: ئشكوتی»ماین ئوغــــان»، لــــ قرەداغیشــــدا، ھۆمر ئوغانی، ئمش ھر ئوغان، د. فوئاد مك بخعسوم گوتی: با منیش شتمســــر زانیارییكانی تۆ، گوتی: دەن ،فغانییوی شــــاعیر ئولی مكــــژندیارە ھر لو ئوغانانی. پاشــــان ھر ئم باســــم بۆ جمال بابان گایوە، مانمــــوو ئھكی لگوتی: خۆ شــــتئاشكراتر ھی، ئكرەم بگ كوڕی مال ھمزە ئوغانییــــ، ك یكك لدوانزە

ســــوارەكی مریــــوان، پیرەمردیــــش مئ :ــــی خۆیدا دەرەكجشــــ للبنچــــدا كھاتوویــــن، ئوغانین، جا لــــرەدا ئوقبوولییی ك لســــلمانی ھی، كابوولییو ئوان ھناویان، ئیتر خككی ئرەش پیان خۆشــــبووەو

.یان ناوەو خواردوویانل* دەــــن، جمالی حكیــــم ئاغا كاتی * دەــــن، جمالی حكیــــم ئاغا كاتی خــــۆی دداری كردووەو پاشــــان ئوەی خــــۆی دداری كردووەو پاشــــان ئوەی ك خۆشــــی ویســــتووە بــــۆی نبووەو ك خۆشــــی ویســــتووە بــــۆی نبووەو ھر ئمش بۆت ھــــۆی ئوەی ك ژن ھر ئمش بۆت ھــــۆی ئوەی ك ژن

نھن؟ نھن؟ - بھرحــــاڵ، لوانی ئمش دەوری

خۆی ھبووب!؟»بپكنینوە». * لنوان شــــخ رەزاو شوكری فزی * لنوان شــــخ رەزاو شوكری فزی ھجــــوی كامیان بقوەتترە، دەشــــن ھجــــوی كامیان بقوەتترە، دەشــــن جمالی حكیم ئاغا دیوانكی شــــخ جمالی حكیم ئاغا دیوانكی شــــخ رەزای ھمــــووی لبــــرەو پشــــتگیری رەزای ھمــــووی لبــــرەو پشــــتگیری

شوكری فزی دەكات؟ شوكری فزی دەكات؟ - ئســــن شــــیعری ھجو، شــــیعری دەم: ھمووجارــــك من .شــــوكرییبریا ب بریای خوا، شوكری بیست ساڵ پش ئو تمنی ك لگڵ شخ رەزا رووبــــڕووی یكتری بوونــــوە، ئمی ،بیگوتبایو زەمانــــش ئو پبكردبوایچونكشخ رەزا لســــر ئو بوایبوو كوا كس نیی وەمی قسكانی بداتوە، كوڕە شخ بوو، تكیی ھبوو، خكی دەســــتی ماچ دەكردو حیسابی وردی بۆ دەكرد، بم شــــوكری كــــ رووبڕووی شــــخ رەزا بۆوە ھیچی تیا نھشتوە بۆ شخ رەزا، چونك ئوكات شخ رەزا دەھات ســــر ئو بواییــــی ك جنو ندات. باپیرم بۆمــــی گایوەو گوتی: رۆژكیان شخ رەزا پمیگوت: عباس، منیش گوتم: ب، گوتی: بشــــوكری ب من چیتر شڕەسگ ناكم. شوكری نزیكی باپیری من بوو لدایكیشــــییوە، عباســــ فنــــدی عبدولەحمان ئاغا، خ رەزا كویش بوو. جا شــــرەفیقی ئوەمكانی شوكری فزی زانی چندە ل ھجوەكانی خۆی ب كوتك تربوون، داوای لباپیرەی من كردبوو ك شوكری وازی ل بھنت، شــــخ رەزاو شوكری فزــــی دەچوونــــ الی یكتریش بم كات ك رووبڕووی یكتر دادەنیشیتن باســــی ئوەیان ندەكرد كبۆچی جنو بیكتــــری دەدەن، ئمــــ وەك باپیرم بۆی گاموە، ب، شــــوكری ھجوی

باشتر كردووە. * با ئوپرسیارەشت لبكین، سبارەت * با ئوپرسیارەشت لبكین، سبارەت ب كاك كۆسرەت و ھولر چی دەن؟ ب كاك كۆسرەت و ھولر چی دەن؟ خۆشــــدەوت، زۆر كۆســــرەتم كاك -كۆســــرەت پیــــاوە، ب كاك كۆســــرەت .یو بازیشی ھ یم: گازیشــــی ھدەكاك كۆســــرەت لــــزۆر رووی میدانی حیزبایتی خۆیدا، سری میللتی كورد و سری یكتیی نیشتیمانیی كوردستانی ی بۆچی من كردووموە، ئرزكردۆتب .م داوەتمانی و ئیقامكی ســــلخبتائســــتا من لژیانی خۆمدا تنھا ئوم كردووە بخكی ســــلمانی، ب كسی دیكم نداوە. بشــــڕەفی خۆم، الریم توكاك كۆســــرەت بك وەی كل نییشــــڕو من یك بم لوكسانی خۆمی

لسر بكوشتن بدەم. * سبارەت بشاری ھولر ك پایتختی * سبارەت بشاری ھولر ك پایتختی

ھرمی كوردستان، چیدەن؟ ھرمی كوردستان، چیدەن؟ - ھــــر كوردك شــــانازی بھولرەوە ك مری ئســــ ،كات كــــورد نیینــــ رە، كولكانی ھخال ــــرزە، خابكۆنترین شــــارە لعالما. موناقشــــی زانــــاكان بۆ كۆنترین جــــگا لجیھاندا، زۆرترین دەنگكان لسر ئو بۆچوونن ك ھولر كۆنترین شــــاری جیھان، ھر كوردك ئم راســــتیی بشارتوە كورد نیی. لبرئوە من شــــانازی بشــــاری

ھولر دەكم. * چۆن ســــیری مانگنامــــی بدرخان * چۆن ســــیری مانگنامــــی بدرخان

دەكیت؟دەكیت؟- زۆر زۆرم پ باشــــو زۆر دەســــتتان خۆشــــبت، ئومدیــــش دەكــــم زیاتر گشــــی پبدەن و زیاتر خۆتان ماندوو

بكن.

جمالی حكیم ئاغا: یو بازیشی ھ یكاك كۆسرەت گازی ھ

دیداری: حمید ئبووبكر

ھـــر كوردـــك شـــانازی بھولرەوە ك مری ئســـ ،كات كـــورد نییـــنـــبرزە، خاـــ لخاكانی ھولرە،

ك كۆنترین شارە لعالما

"

"منداكی ھاروھاج بووم، ك پیاندەگوتم: تـــۆ كركووكی ســـلقاوخۆری مـــن دەگریام، شڕمدەكرد. ھمووجار لكۆن منداكان

پیاندەگوتم: تۆ كركووكیت...

" "

ژمارە (٩٠) شوباتی ٢٠٠٨/٢/٢٢،5رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی دیمان

مال ئو فتوایت ل كوێ ھنا

ڤاالنتاین، ك ب رۆژی خۆشویســـتی ناســـراوە و كوردیش ل بـــر ئوەی ،نناھ برھم خۆشویســـتی خۆی لبـــر زۆر ھـــۆكاری كۆمیتـــی و بستۆتوە ژیانی تواوی سیاســـی، ل ریكخ وا دووســـا ،رق و كینبرۆژی خۆشویســـتیدا ب گوی نایلۆن

دی عاشقكان خۆش دەكات.عاشـــقانی ئم وتـــش لبر ئوەی ٣٦٤ رۆژ خریكی رقـــن، ناتوانن لو رۆژەدا خۆشویستی خۆیان دەرببرن و دەكون گلیـــی و گازاندە ل یكتری و ئـــوەی ك لـــم رۆژەدا بیســـتمان ھمـــووی باســـی ل بـــ متمانیی و بروا ب خۆشویســـتی نكـــردن بوو. مرەتاوە ئســـ ت لـــدەب واتـــكفری خۆشویســـتی بین، دواتر وەك ھمـــوو گالنی دونیا ب شـــوەیكی راســـتقین باس ل خۆشویســـتی و تنھا بكیـــن، خۆشویســـتی رۆژی الســـایی كردنوەی ئوانی تر نبت. بزانین، ڤاالنتاین چیرۆكی ویســـتپلبر ئوەی زۆر كـــس پیان وابوو ڤاالنتاین تیپكی تۆپی پی بیانی ئم

شوە یاری دەكات.بم ئوەی لرەدا دەموێ باسی بكم، ك ،وەیقكی شاری شالیفتوای ممال وتویتی ل رۆژی ڤاالنتاین نابت ،رامت حوە بكرنگی ژنگواستنئاھپم ســـیرە مالیك رگـــ ب خۆی دەدا شـــتك حالڵ یان حرام بكات، ت لرامم حال ئـــنابی مج باشـــكـــوێ ھنا،ئگر حرام بـــۆ ؟ ئایا ھیـــچ ئایـــت و حدیســـك ھی.دژ ب خۆشویســـتی، ئایا لســـردەمی لدایك ڤاالنتایـــن شـــق پغمبـــر ت لكان ببرببـــوو ؟ تا مارەیی ژنـــ

سربازەكان؟چۆن لـــ خۆتوە بب ئـــوەی ھیچ ر دەستداببكی ئاینیت لرچاوەیسبم شوەی قس دەكیت، ئاخر تۆ و نابت، كمامۆستایانی ئاینی وەك جھیچ ل دین نازانن و ئاینی ئیسالمتان كرد ب مۆتك بسر ئم كۆمگیو رۆژان چندین كـــس لبر نزانینی نتانتوانـــی دەكوژرن.ئـــوە ئـــوە بشـــوەیكی زانســـتی، ئایـــن وەكو خۆی بگینن ب خكی كوردســـتان، بكو خكتان چواشـــ كرد و رگای زۆربی پنیشـــاندان.ئمرۆ ھتان خكی لـــ كوردســـتان ئاینیان وەك

عادەت وەرگرتووە نك عیبادەت.ك سانك ھن خۆیان خوندەواریان نیی و تنھا گوێ ل قسو فتواكانی ئوە دەگرن و، ئوەش لكدانوەكانتان یشـــوەی كئایـــن و نان ل الدانـــلـــ نو تاككانـــی كۆمگ.زۆرینی خكیـــش ناتوانن بـــ دڵ و دەروون پابندی ئاین بن بكو خواپرســـتیان تنھـــا وەك عادەتـــك وەرگرتووە و خكی قسی لبر تنھا ھندكیش

خریكی خوا پرستین. ئوە دەبووای ب شـــوەیكی زانستی باس ل ئاین بكن و بۆ ســـوودی ئم ك ببننن، نكاری بھ ب یـــگكۆم

.گوتنی كۆمو دواكشك كھۆكارمالیكی عرەب ل خۆیوە قسی وا رچاوە كوە بۆ ســـترناكات و دەگقورعان و حدیســـ، خرە تۆ تاقتت یت و لرچاوە بكیری ســـســـ نیی

خۆتوە شت دەت.زۆر كۆنـــدا لـــ كـــورد مالكانـــی پشكوتووتر بوون ل مالكانی ئستا و مال محمدی كۆیی و قانیع و چندین مالی تر ئوان بوونـــ ھۆكاریك بۆ برەو پشـــبردنی كۆمگـــو ناردنی میشبۆ ھ بۆی ،ك بۆ قوتابخانخب نمری مانوە تا ئستاش میلتك

شانازیان پوە دەكات. تۆش مامۆستای برز جاریكی تر باش چونك ،بك رەوە دواتر قســـبیر بك ڤاالنتاین ل شـــر قگنیام ئمـــن دزەمانی پغمبریش ژیابا و ئو كارەی

كردبا ھر حرام ندەكرا.

تامان شاكر

دیداری: حمید بدرخان

ئو زۆر ھستیار و وریای ل قسكردن و ئو زۆر ھستیار و وریای ل قسكردن و ب ئاگای ل مژوو، ب تایبتی مژووی ب ئاگای ل مژوو، ب تایبتی مژووی گلی كورد، ئو ھموو ســـركردەكانی گلی كورد، ئو ھموو ســـركردەكانی كـــوردی بـــاش دەناســـیی و بتایبت، كـــوردی بـــاش دەناســـیی و بتایبت، برەگز ئـــو قاســـملوو.... برەگز شـــھید ئـــو قاســـملوو.... شـــھید فرەنسی و لگڵ خزانكیدا ك فامیلی فرەنسی و لگڵ خزانكیدا ك فامیلی (كریس كۆچرا)یان ھگرتووە بردەوام (كریس كۆچرا)یان ھگرتووە بردەوام لـــرە و لوێ كاردەكن ب نووســـین و لـــرە و لوێ كاردەكن ب نووســـین و راپۆرت و فۆتۆو ب ون دەگمنكانیان راپۆرت و فۆتۆو ب ون دەگمنكانیان ڕۆژنامكانـــی ئرە و ئوـــی پ زاخاو ڕۆژنامكانـــی ئرە و ئوـــی پ زاخاو

دەدەن....دەدەن....نووســـینی كتبكانی (كورد لسدەی نووســـینی كتبكانی (كورد لسدەی نۆزدەھـــم و كتبـــی رەشـــی ســـدام نۆزدەھـــم و كتبـــی رەشـــی ســـدام ل ك (كی یكبندین كتن و چحوس ل ك (كی یكبندین كتن و چحوسدوا كتبیان كتبكی تایبت ب ونی دوا كتبیان كتبكی تایبت ب ونی ســـركردەكانی كـــورد كـــكاری (ســـركردەكانی كـــورد كـــكاری (٣٥٣٥) ) ســـای خۆیان.. باســـی ئو نووسر و ســـای خۆیان.. باســـی ئو نووسر و ڕۆژنامنووسی ك دۆستكی زۆر نزیكی ڕۆژنامنووسی ك دۆستكی زۆر نزیكی كـــوردە و بۆ كـــورد و لســـر كوردان كـــوردە و بۆ كـــورد و لســـر كوردان بـــووە، بۆی شـــندین كتووشـــی چ بـــووە، بۆی شـــندین كتووشـــی چزۆرجاران ل نووســـینكانی داوای ئای زۆرجاران ل نووســـینكانی داوای ئای تایبـــت ب كـــوردان و دەوتی كوردی تایبـــت ب كـــوردان و دەوتی كوردی دەگرت.. رەخن ڕاســـتگۆیان دەگرت.. دەكات. رەخن ڕاســـتگۆیان دەكات. بمبستی زیاتر ناساندنی پرسی كورد بمبستی زیاتر ناساندنی پرسی كورد و نووســـین و پۆژەكانی لنووسینگی و نووســـین و پۆژەكانی لنووسینگی بدرخان بـــ چاك زانرا كـــ دیداركی بدرخان بـــ چاك زانرا كـــ دیداركی لگـــڵ ئنجامبدرـــت و لـــ حزوریدا لگـــڵ ئنجامبدرـــت و لـــ حزوریدا گوتمـــان: بخرھاتـــن بۆ كوردســـتان گوتمـــان: بخرھاتـــن بۆ كوردســـتان و بـــ تایبتی بۆ ھولـــر و پیرۆزبایی و بـــ تایبتی بۆ ھولـــر و پیرۆزبایی ئـــو كتب نویت لدەكین.. ھروەھا ئـــو كتب نویت لدەكین.. ھروەھا ســـرەتا دەخوازیـــن بژیـــن، تو چۆن ســـرەتا دەخوازیـــن بژیـــن، تو چۆن

سیری كوردستان دەكیت....؟سیری كوردستان دەكیت....؟- من زۆركیف خۆشـــم لكوردســـتان، و (ی.ن.ك) كاتـــ تایبتـــی بـــ(پ.د.ك) تبـــا دەبن، چونك پرســـی كورد پشـــدەكوت و كشی كوردیش رانییوڕ.. ماش ش، چونكپ تدەچ

بتایبتی كوردو كورد...* ژیانـــی مندای كریـــس كۆچرا چۆن * ژیانـــی مندای كریـــس كۆچرا چۆن

دەستی پكرد؟دەستی پكرد؟- ژیانـــی مـــن لگڵ جنگـــی دووەمی جیھانی دەســـتی پكرد، كاتك گشـــت خزانـــ فرەنســـییكان مـــاڵ و حای خۆیـــان ل بشـــی باكووری فرەنســـا جھشت و برەو باشـــوور بڕكوتن. ئم لـــ گوندكدا نیشـــتج بووین و كاتكی زۆرگرنگ بـــوو ل ژیانمدا، ژیان ل گوندكدا لگڵ جووتیاران و ئاژەن، ئـــوكات تمنم زۆر بچووك بوو. دوایی كیوە (لومون دی) شـــارۆچكڕاینگدەكوتـــ باكوری ڕۆژئاوای فرەنســـا، ھبوو، گورەمـــان خانوویكی لـــوێ باخچیكی گورەی تدابوو كاتكی زۆر

خۆشما بسر برد.* تمنی كۆچرا چندە؟* تمنی كۆچرا چندە؟

- مـــن لدایك بووی ســـای (١٩٣٨)ی زاینییم.

* ســـرەتای ئاشـــنایتی كۆچـــرا بۆ * ســـرەتای ئاشـــنایتی كۆچـــرا بۆ كشی كورد بۆكی دەگڕتوە؟ كشی كورد بۆكی دەگڕتوە؟

- لـــو پرتووكمدا ئاماژەم بوەكردووە كـــ ئمـــ لســـای ١٩٧١ ســـردانی عراقمان كرد، بمبستی ئامادەكردنی چنـــد ریپۆرتاژـــك، ئوكاتیش رژمی بعس حوكمانی عراقیان دەكرد، ھموو ڕۆژنامنووســـك دەبوا بچت وەزارەتی راگیاندن بـــۆ وەرگرتنی مۆت، لمر ئو ڕاپۆرتانی ك دەیویســـت ئامادەی خوندبووەوە پرتوككمان مئ بكات. دەربـــارەی زۆنگاوەكانی عراقی و چند لم بـــوو دفنمانبینـــی ونیكـــی یارماندا كب ر بۆیـــدا، ھرتووكـــپچنـــد ریپۆرتاژك ئامـــادە بكین لم زیز كرد كتاریق ع بـــوارەدا داوامان لدەمانوـــت بچین بۆ باشـــووری عیراق، ئویـــش لوەمدا گوتی باشـــ، بم دەب یكمجار بچن بۆ باكوور، لپاشان ئۆتۆمبل و شوفر و وەرگكی بۆناردین ك ئندامی موخابراتی عراقی بوو، بۆ

ئوەی مال مستفای بارزان ببینین.لسای ١٩٧١ ب ركوت برەو حاجی وتیـــن و چاومـــان بكڕران بئۆمـــجنڕاڵ بارزانی كوت و ئمش یكمین چاوپكوتنمان بوو لگڵ كوردان. ھیچ شتكم دەربارەی دۆزی كورد ندەزانی، تنھا ئوە نب ك چند ساك پشتر ل ویالیتی نیویۆرك ل ئمریكا دەژیام و ڕۆژنامی نیویـــۆرك تایمز راپۆرتكی دەربارەی كـــورد بوكردبووەوەو منیش خوندبووموەو ھســـتك لـــ ناخمدا دروســـت ببـــوو بـــۆ زانیـــاری و زانین سبارەت ب مســـلی كورد، ئوەبوو گیشـــتم كوردســـتان چاوم ب بارزانی كـــوت و ل كۆشـــكی (قصر الســـالم) نیشـــتج بووم ك كۆشكی میوانداری بارزانی بوو، ھروەھا دكتۆر قاسملووش لوێ ئامادەبـــوو. چاومان بیك كوت

و بووین بـــرادەری زۆر نزیك لیكتری. دكتۆر قاسملوو بۆ ئم پیاوكی ئاسایی نبـــوو، چونك بڕاســـتی مرۆڤكی زۆر شـــارەزا و لھاتوو بوو، ھموو شـــتكی لبارەی مـــژووی كورد دەزانی، زانیاری باشـــی ھبـــوو لبـــارەی مھابـــاد و مستفا مال پیوەندییكانی بارودۆخی

لگڵ حكومتی بغدا. وە چ بوو. كســـتی لـــبرا مكۆچ * وە چ بوو. كســـتی لـــبرا مكۆچ *

بایخی زیاتر بكشی كوردبدا؟بایخی زیاتر بكشی كوردبدا؟- ئم ل بغدا چند چاوپكوتنكمان لگڵ خـــكان و برپرســـانی بعس ئنجامدا، ئوان زۆر بڕەسمی و نابڕزی مامیـــان دەكرد و ھمـــوو جاركیش باسی ئیمپریالیست و زایۆنیتیان دەكرد، بڕاســـتی خكانكی دۆستان نبوون، بـــم ك چوین دیداری مال مســـتفا بارزانی، بینیمان ك خكی كوردستان چنـــد رووخۆش بوون ڕز لـــ میوانان دەگرن تال بارودۆخی ناخۆشیشـــدا ڕوو بپكنین و قسخۆش بوون، ھر لبر ئوە ئم حزە لناخماندا دروست بوو، شكی كوردســـتان و كخر برامبب

رەواكی.ئـــم حزەش بجارك دروســـت نابت خۆت دەزانی ئم كاتی پویســـت بوو. ئم ك گڕاینوە ڕاپۆرتكمان لیكك ل گۆڤارەكانی فرەنســـی بوكردەوە و یش ل(DAILY STAR) روەھـــاھبیروت، بم ئوكات خك ئارەزووی ناسینی حقیقتی باری سیاسی كوردی نبوو، دۆزی كوردیـــش لناو ئجندەی نبـــوو. نودەوتیـــدا كۆمگـــی زۆر ســـخت بـــوو ك لـــ ڕۆژنامكانی فرەنسیدا بتوانی راپۆرتك لسر دۆزی كورد بوبكیتوە. زۆر زانیاریم لبارەی دۆزی كـــورد ئامادەكردبوو، بم لبر رپندانـــی بوكردنوەی ل ڕۆژنام و گۆڤارەكانی فرەنســـادا بیرۆكی دانانی ئم زانیاریانم كرد ل پرتوككدا، بم نگاو زیاتر ئاشنا دەبووم بھ نگاو بھدۆزی كورد و زیاتر شـــارەزا دەبووم بم یكی گرنگ ھشـــت م دەبب ،تباببیم ئویش ئم بۆیكمجار لســـای (١٩٧١) بارزانیمـــان بینـــی و لدواییدا گڕاینوە، جاركی تر لسانی (١٩٧٢) و (١٩٧٣) ئوكات پیوەندی نوان مال مستفا و سدام مام ناوەندی بوو پاش ڕككوتنامی ئازار، ئوكات كوردستان رەوشی ئاسایی بوو ھشتا ورانی رووی تنكردبوو سردانی شونكانی بارزان و مرگسوور و بل و دۆی زابمان كرد، براســـتی زۆر جوان بـــوون، خكانی كوردســـتان زۆر دۆســـتان مامیـــان لگمان دەكرد و زۆر رووخۆش بوون.

* زۆرن ئوانی ك دۆســـتی كوردبوون * زۆرن ئوانی ك دۆســـتی كوردبوون كوردستان كاریان كردووە بۆ نموونو ل كوردستان كاریان كردووە بۆ نموونو لوەكو ھاملتـــۆن، ئو ڕگایی ھولر بۆ وەكو ھاملتـــۆن، ئو ڕگایی ھولر بۆ سرەوە لپاشـــان كتبكی دانا بناوی سرەوە لپاشـــان كتبكی دانا بناوی ( (READ OF KURDISTANREAD OF KURDISTAN)

الگریق الی كوردســـتان واتـــا كۆچرا تا الگریق الی كوردســـتان واتـــا كۆچرا تا ئستا نزیكی ئستا نزیكی ٤٠٤٠ ســـا لگڵ كوردە ســـا لگڵ كوردە بیری لوە نكردۆتوە یاداشـــتی ژیانی بیری لوە نكردۆتوە یاداشـــتی ژیانی

ڕۆژانی لگڵ كورددا بنووستوە؟ڕۆژانی لگڵ كورددا بنووستوە؟- ئمـــ ھر ئســـتا ئـــو پرتوكمان بونـــوە لســـر كوردســـتانی عیراق بوكردۆتـــوە، ھروەھـــا لـــ پالنمان دایـــ كـــ كتبكی تـــر كـــوا ھموو راپۆرتكانمان لگڵ كوردا دەگرتوەو ئامادەی دەكین، ئمیش لســـر ھر چـــوار پارچكی كوردســـتان دەبت، كوردســـتانی (عیراق و ئران و توركیا و سوریا) و ھروەھا یادەوەریكانیشمان

لخۆ دەگرت. شـــكی ھاوبوەكو ڕاپۆرت بم كتئـــئم كاتك چاومان بخكان دەكوت بدەیـــان تبینیمـــان لـــالی خۆمـــان دەنووسی و چندین یادەوەریمان لكاتی كشـــكان و ونكانمان ل كوردســـتان دەنووســـی و ھروەھا یادەوەریكانمان لگڵ مام جالل و كاك مسعود و گشت خكانی تر ئمان گشتیان لم كتبدا

دەنووسین.* ئســـتا منداكی (* ئســـتا منداكی (١٦١٦) ســـانیش ) ســـانیش مدەناســـی و ئ (راس كۆچكر) ناوی مدەناســـی و ئ (راس كۆچكر) ناویشـــانازیك بۆ ئو كـــ داكۆكی لمافی شـــانازیك بۆ ئو كـــ داكۆكی لمافی كورد كردووە بو نووسین ئكادیمییانی كورد كردووە بو نووسین ئكادیمییانی یخۆی شتی تری ھو بتی ئیھ ك یخۆی شتی تری ھو بتی ئیھ ك

بیخات سر مژووی كورد؟بیخات سر مژووی كورد؟- زۆر گرنگ بۆ ھموو كســـك كاتك ڕۆژنامنووس وەك كاربـــكات دەیوت مت ئدەب مـــنگ و چتووشـــی تدەمانوت شـــتك بكین و بنووسین، بم ئـــوان دەـــن نخر بـــارودۆخ مر ئســـرازی نین ل مو ئ نائارام روەھا زۆر گرنگھ تانم بابو شتی لبۆ ئم كاتك یكك دەیوت شـــتك ت و ئازادانبر نسبكات سانسۆری لكاربكات، ئم كتبمـــان ك ب نیازین بوی بكینوە ھیچ جۆرە سانسۆركی لســـرنیی، ئـــوەی بمانوـــت تیایدا دەنووسین. ئمتووشی چند كشیك دەبینوە ھندك جار كســـانك ھن ئوەی ك ئم نووســـیومان ھدەستن گۆڕانكاری لسر دەكن و ئینجا بوی كی تر. بۆ نموونوەیشـــوە بندەك((یاد) ستۆری لس ڕۆژنامی كوردی و (PUK) بوكرانـــوە جیـــاوازدا (PDK) و (؟) ئوەی كرازی نبوون

لسری ھستان ببینی.كاتك ئم ب ئینگلیزی دەمان نووسی ئـــوان لكاتـــی وەرگانداگۆڕانكارییان لسر دەكرد ب بیانووی ئوەی سرۆك مر ئســـالل، لبارزانی یاخود مام ج

.رازی نیی* چ ڕۆژك كریس كۆچرا لكورد تووڕە * چ ڕۆژك كریس كۆچرا لكورد تووڕە

بووە؟بووە؟ موویان زیاتركاتھم لزۆرجار، بـــ -شـــڕی براكوژی بـــوو، ھروەھا كاتك ئران كوردســـتانی دیموكراتی حزبـــی

یان بوونك جیابوونـــووە و زۆربیـــلپنابـــر لعیراقداو ب ھزبوون ئمش

جاركی تر تووڕەی كردم.* چ كاتـــك دخۆش بووی بكشـــی * چ كاتـــك دخۆش بووی بكشـــی

كورد؟كورد؟- خۆشترین ڕۆژالم كاتی ھبژاردن بوو

لسای ١٩٩٢.* كۆچرا قت ڕۆژـــك ل ڕۆژان بیری * كۆچرا قت ڕۆژـــك ل ڕۆژان بیری كـــی كـــورد ببوە كردبـــۆوە پیاولـــ كـــی كـــورد ببوە كردبـــۆوە پیاولـــ

بسرەك كۆماری عراق؟بسرەك كۆماری عراق؟- نخـــر، لســـای ١٩٩١ یـــان ١٩٧٩ یان پشتر بھیچ شـــوەیك پشبینی ئوەمان ندەكرد، ئم تلفۆنكمان بۆ كرد ل بغداوە ك زۆربی پرلمانتاران رازین لســـر مام جالل وەك سرەك كۆمـــاری عیـــراق، ھروەھا كـــورد زۆر وی بینیوە، بـــۆ نموونوراز و نشـــھلســـای (١٩٧٣) دەســـتی كوردی بـــاش بـــوو لســـای (١٩٧٥) كۆتایی تی كوردی ھاتبوو، بووبووندەســـبپنابر لـــ ئران و لدواییدا برە برە بھز بوونوە پاشـــان لســـای ١٩٨٨ رەوشكیان زۆرخراپ بوو، لم دواییدا لسای ١٩٩٠ و لشڕی كوەیتدا سدام ھرشكی خۆكوژی كرد و چانسی كورد

لووە دەستی پكرد.* خوندنوەی كۆچرا بۆ كســـایتی * خوندنوەی كۆچرا بۆ كســـایتی

مام جالل چۆن؟مام جالل چۆن؟- دەتوێ برادەرایتیم لگڵ مام جالل لدەســـت بدەم!! ئم زۆر شت لبارەی كســـایتی مام جالل و كاك مسعود دەزانیـــن. مـــام جـــالل بخرھاتنكی گرمی میوان دەكات و قســـ خۆش و حـــزی ل كۆمپانیای بـــاش و خواردنی باشـــ و ھروەھا ســـیگارەی باشیش،

.ینوكت ز لزۆرییشی ح* كۆچـــرا پـــی وای ئـــو ئازادییی * كۆچـــرا پـــی وای ئـــو ئازادییی لكوردســـتان ھیـــ دەتوانیـــن بین لكوردســـتان ھیـــ دەتوانیـــن بین گیشـــتۆت ئوەی بین ك كوردستان گیشـــتۆت ئوەی بین ك كوردستان

ئازادی و دیموكراتیشی ھی؟ئازادی و دیموكراتیشی ھی؟- جاركیـــان لچاوپكوتنكمدا لگڵ كناكی كوردی ل ھاوینھواری پیرمام دەربارەی ئازادی و دیموكراتی، من وتم» دیموكراسی نیوەی لكوردستاندا ئمش

پش ٦ تا ٧ ساڵ پش ئستا بوو».* ئی ئستاك؟* ئی ئستاك؟

- ئستاكشـــی سد لسد دیموكراسی نیی لكوردســـتاندا و ھمـــوو خكی كوردســـتانیش ئم حقیقتـــ دەزانن. خـــۆت دەزانـــی لبۆ نموونـــ لدونیای دیموكراســـیدا ڕۆژنامگریی دەب تواو ئازاد بـــت، بم لـــرە ڕۆژنامگریی بتواوەتـــی ئازاد نیی. ل فرەنســـادا ڕۆژان چندیـــن كاریكاتر ل ڕۆژنامی ســـرۆك لســـر (LEMOND)(ساركۆزی) بو دەكرتوە و زۆر بدڵ فراوانی وەریدەگرت، بم لكوردستان

.نیی وەیمشب* بـــم لـــ فرەنساشـــدا ئازادیـــو * بـــم لـــ فرەنساشـــدا ئازادیـــو رۆج بۆ نموونـــ دیموكراســـی نییـــ رۆج بۆ نموونـــ دیموكراســـی نییـــ

ل كــــــری ییامنپ ،ـــگارودی دە ل كــــــری ییامنپ ،ـــگارودی دەتلفزیۆنكانی فرەنسا چاوپكوتنكی تلفزیۆنكانی فرەنسا چاوپكوتنكی (٥) دەقیقـــی لگـــڵ مـــن ئنجامدا، ) دەقیقـــی لگـــڵ مـــن ئنجامدا، دوایی ئو پیامنـــرە لالین ئیدارەی دوایی ئو پیامنـــرە لالین ئیدارەی

تلفزیۆنكوە لسر كار الدرا؟تلفزیۆنكوە لسر كار الدرا؟- بـــ وایـــ، بـــم گارودی نكۆی لھموو شـــتك دەكات، بۆ نموون ئو ،ھۆلۆكۆســـت دەكات و دەـــی لنكۆ راست ش، بزۆر شتی دیك ،ئاوانییسرۆك ســـاركۆزی ھندك جار نكۆی لھۆلۆكۆســـت دەكات و ھروەھا شتی لم بابت، باش دەكرت لڕۆژنامكان ئوە دانیشـــن دەربارەی پرۆسیئنفال بنووســـرێ ك نبووە یان جینۆســـاید تۆبی نبووە و راســـت نیی، یان بی بۆی وایـــان بســـرھات چونك لدژی حكومت چكیـــان ھگرتووە یان ئو ھموو خكـــی دەكوژرن بدەســـت كنیا درۆیت ین وانییكان بمریكیئتۆ نابت نكۆی ل ھموو شتك بكیت، ھرچنـــدە وەكـــو گوتم،دەربارەی، خۆ ھۆلۆكۆست وەكو جولككانیش سرۆك

.مای نیین بنساركۆزی دە* كریس كۆچـــرا ھندك جار زەوقی * كریس كۆچـــرا ھندك جار زەوقی ھونـــری شـــوەكاری ھیـــ كاتـــك ھونـــری شـــوەكاری ھیـــ كاتـــك دەنووس م ئاغالك بۆ رۆستنووسینك دەنووس م ئاغالك بۆ رۆستنووسینكئم چۆن دەڕوانت ھونری شوەكاری ئم چۆن دەڕوانت ھونری شوەكاری

كوردی؟كوردی؟- ئم ب بایخوە دەڕوانین سیاست مئ لتووری كوردی بۆیـــژوو و كو م م ئاغالر رۆســـتســـریپۆرتاژمـــان لنووســـیوە و ھروەھا لســـر بھمنی ك كد كاتحمقوبادی و ئیبراھیـــم ئگرفتی بـــم بوكردەوە، كتابكـــی گورەی ئیم ئوەی ك كوردی نازانین و دەب ھردەم لگڵ وەرگك كاربكین و زۆر ببایخـــوە دەڕوانین كلتووری

ھونری كوردی.* ھیچ شـــتك لسر دەزگای بدرخان * ھیچ شـــتك لسر دەزگای بدرخان دەنووســـیت بۆ ئـــوەی كـــوا كاتك دەنووســـیت بۆ ئـــوەی كـــوا كاتك ئمش كـــ دەچین دەوتـــان بین ئمش كـــ دەچین دەوتـــان بین ئمش كریس كۆچرا شـــتكی جوانی ئمش كریس كۆچرا شـــتكی جوانی

لسر دەزگای بدرخان نووسیوە.لسر دەزگای بدرخان نووسیوە.- ئـــم جـــارە زۆر كارم ھیـــ، كاتـــم ئوەندە نییـــ، بم لوانی ئم جارە

ك ھاتموە بیكم.* پرۆژەی نوی كریس كۆچرا چیی؟* پرۆژەی نوی كریس كۆچرا چیی؟

یبم كتشـــتر باســـمان كرد ئـــپ -ریپۆرتاژەكانمی و یـــادەوەری كھموو مـــئ كوردســـتان، لســـر دایـــتیككیانو ئوی تریش ئســـتا كتبكم تـــواو كردووە لســـرپارتی كركارانی

.(PKK) كوردستان* ئـــاگات ل نووســـینكانی(د. كمال * ئـــاگات ل نووســـینكانی(د. كمال مزھـــر) ھیـــ وەكو مژوونوســـكی مزھـــر) ھیـــ وەكو مژوونوســـكی

كورد؟كورد؟- د. قاسملوو ئمی بد. كمال ناساند لســـای (١٩٧١)دا چند یادەوەریكی باشـــم ھی لســـر د. كمال مزھر كاتك كژن رووسكی البوو ئم ژنش روسیایی بوو شرابی زۆر باشی دروست دەكرد. ئم شانســـمان باش بوو لگل د. قاســـملوو چونك ئـــو د. كمال و ناســـاند، ك مئژاری بمـــن و ھـــھئمانیش كســـایتی گرنگن ل مژووی كـــورددا و ســـانكی دوور و درژە د.

كمالمان نبینیوە.* كۆچـــرا لبارەی د. كمـــال فوئاد * كۆچـــرا لبارەی د. كمـــال فوئاد كدەستكی بای ھبووە ل دۆزینوەی كدەستكی بای ھبووە ل دۆزینوەی دەستنووسی كوردی ھیچ سوودكی لم دەستنووسی كوردی ھیچ سوودكی لم

دەستنووسان وەرگرتوووە؟دەستنووسان وەرگرتوووە؟یارمتیدەرمـــان جارـــك چنـــد -بـــوو، كاتـــك چووین بۆ ســـلمانی بۆ چاوپكوتن لگڵ مام جالل و چندین گفتوگۆمان پكوە كردووە و برادەركی

.یمباشی ئ* بـــڕای تـــۆش پرۆســـی ئنفـــال * بـــڕای تـــۆش پرۆســـی ئنفـــال جینۆسایدە ك دەرھق ب میللتی كورد جینۆسایدە ك دەرھق ب میللتی كورد

كرا؟كرا؟- بگومان، ئو كتبی لبارەی سدام خشیوە باسم كردووە، كوەم بئ ب ك

جینۆسایدە.سوپاســـت زۆر كۆتاییـــدا لـــمئ سوپاســـت * زۆر كۆتاییـــدا لـــمئ *دەكین بۆ ئم چاوپكوتن و ئایا ھیچ دەكین بۆ ئم چاوپكوتن و ئایا ھیچ ســـرنجكت ھی لسر بوكراوەكانی ســـرنجكت ھی لسر بوكراوەكانی

دەزگای بدرخان؟دەزگای بدرخان؟- بڕاســـتی شـــتكی زۆر خۆشـــ ئم بوكراوان دەبینـــم. لیكمین كتابمدا لسر بزووتنوەی نتوەیی كوردستاندا یكم شـــت ب ئمیر بدرخان دەستم

پكرد.تبینی: تبینی:

بھاوكاری و یارمتی بڕزان ئیحسان رەشـــاد موفتی و فرھـــادی موھندیس ئو دیـــدارە ئنجامدرا، بتایبتی بڕز فرھاد ك وەكو وەرگ توانی كارئاسانی

بۆ ئم دیدارە ئنجامبدات. بدرخانبدرخان

كریس كۆچرا: قاسملوو منی ب كمال مزھر ناساند

ژمارە (٩٠) شوباتی ٢٠٠٨/٢/٢٢،6رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی ژیاننام

كانی كۆمكخستنك بوو رندســـاچ لنـــاو شـــاری ھولر بخـــۆ كوتبووەوە، بتایبت بدوای شـــاوی گرتنكانی سای ١٩٧٥-١٩٧٦ی ركخســـتنكانی پشووتر، كۆمك ھـــاوڕێ" ك ھوـــدەم لدەم و شونی خۆیاندا ناویان بھنم"ب ئامۆژگاری و رنماییكانی كاك"ئارام"ی نمر سرەتاكانی ركخســـتنكی نویانی دامزراندبوو. بندە ئودەم ئركی قوڕس و پ مترسی لژمارە نھاتووی برپرسیارتی ئوكارەم كوتبووە سرشان. لو كاروان یادەوەریی ھودەدەم روناكی بخم ســـر زۆر شتی گوماناوی و خكانی تكۆشـــری كم ونـــی ئوێ رۆژگار. بـــم جـــارێ لمگڕن فیلمی ئو رۆژە سخت و شـــوە تنگ چاوانتان بۆ ونابكم ك ھتا ئودەمی ب یكجارەكی چاو لیـــك دەنم، بـــردەوام لبرچاوانم دووبـــارە دەبنوە. بـــوام پبكن و نكن لگانوەو سرلنوێ لدانوەیان، موچرك بگیانمـــدا دت. ھندێ جـــاران لبرامبر موو لی موو بیانو ھاوڕقوربانی گیانی ئراپڕاندنی ئرككانم ھاوڕێ و ھاوكارو مۆمی ھگیرســـاوی رنیشـــاندەرم بوون، دەست بگریان دەكم و كنۆش بۆ سروەری گیانی نمرییان دەبم و ئوانش ھشتا ھروەك بندە زیندوون و دەژین، داواكاری و سرفرازی

و خۆشگوزەرانیان بۆ دەخوازم.. پاش ئـــوەی لالین ناوەنـــدی كۆموە ل خی ناوەزەنگی ســـر ســـنووری نوان كوردســـتانی خواروو و رۆژھـــت، بیاری تی ناوەخۆی كۆمركردایدروستكردنی سدرابوو، تازە یكم لپرسراوی سركردایتی ممانی كاك"حناو شـــاری ســـلناوەخۆ لچاوشین"تووشی راونانی دامودەزگاكانی رژم ھاتبوو. دەبوو یكك لھاوڕیانی ئندامی ئو ســـركردایتیی ك لنوان"سلمانی- بغدا-بادینان"چاالكی ھولـــر- كركووك- ركخراوەیـــی ھبـــوو، بنھنی ســـردانی

ناوەندی"كۆم"لشاخ بكات. ئودەم بارودۆخی ژیانی بندە بۆ ســـفر لھموو ھاوڕیانی دیكی ناوخۆ گونجاوتربوو ل و زەمانت ئتایبرە، برەفو ســـبۆ ئدائیرەكـــی خۆم مۆتی یك مانگم ھبوو بناوی سفر بۆ دەرەوەی وت- بداخوە لسر خای نوان سوریا- عراق گامیانوە ك گوای، ناوەكم منعی لسرەو دەب بچم ل دەزگا تایبتییكان چارەســـری بكم، بگومان خۆشـــم زۆر حزم ل چوون شاخ و بینینی ناوەندی"كۆم"ھبوو لنزیكوە، بتایبت لدوای شـــھیدبوونی كاك"ئارام" ك وە بوو، دەبمر دسورە لی گك گریبدوای ئو لپرسراوی یكمی"كۆم"بت و تاچند بۆشایی كاك "ئارام"ی پكردۆتوە.

ھر چند مانگكیش دەبوو، لكۆبوونوەیكی ســـركردایتی ناوخۆ بیاری ئـــوە درابوو، ئـــو ھ ركخســـتنانی لنوان شـــارە جۆربجۆرەكان دروســـتكرابوو ھر یكیان بخرتوە سر كۆمیتی"ركخراوی"ئوشارە خـــۆی.. ئوەبوو ھی ركخســـتنی الی هاوڕێ"كۆسرەت"لشـــاری"كركووك"ەوە، بسترانوە ب كۆمیتی شھید ئیبراھیم عـــرۆ لشـــاری ھولرداو كاك كۆســـرەت یكسر بووە ئندامی كۆمیتك. من و كاك كۆســـرەت مودایكی لمژبـــوو یكترمان دەناسی و باوەڕی تواومان بیكتر ھبوو، لو رۆژانشدا ركخستنكانی ناوشار زۆرتر خكی جربزەو چاونترس و ب دڕاوكی گرەك بوو، ھیچ جۆرە دەستكوت و باق و بریقیك لگۆڕێ نبوو، تنیا مرگ و گرتن و ئشكنجدان و گیان فیداكاری پشوازی دەكردین و ھـــر ئوگیان چاونترســـی و جورئت شۆڕشگانیبوو لماوەی نزیكی پنج ســـاڵ بدەگمن ھاوڕی"كۆم"لناو شـــاری ھولر تووشی ئاشكرابوون و گیران دەبوون، تنیا یـــك دوو ھی خوارەوەی ھاوڕیكی تتر نبت"مغدیدی برگدروو"و

چوونـــی ھاوڕێ"ســـدیق رەنجبر"لگـــڵ ھاوڕێ"سردار" بۆ سردانی شھید"جمیل ی ھیران، كناوچـــر"و گیرانیان لرەنجبئویش ھاوڕی دلر"سدیق رەنجبر" لگڵ ئوەی ئندامی كۆمیتی ناوشاری ھولر بوو لسای"١٩٧٨"ەوە، بشكی زۆر ل ئندامانی كۆمیتی دەناســـی، بم خۆڕاگرانو گیان فیداكاران رووبڕووی دەزگای ئیســـتغباراتی عسكری رژم لھولر ببۆوەو لشوكی ئنگوست چاودا ب جربزەیی خۆی توانی رگشمزی پناو ھ زیندان رابكات و بگاتل

لسای"١٩٨٠"دا. لو ســـروبندەدا، لگڵ كاك كۆســـرەت بتنیا قسم كرد، ك من بنیازی سفركی لمجۆرەم و ئگر لناوچكانی سلمانییوە بۆم، زۆرم پدەچ و مترســـیش زیاترە. بۆی بیرم كردۆتوە بچم قدزە و ل رگای دوو دۆســـتی خۆم ك ل"بنگرد"مامۆستای كۆچكردوو"ئكرەمـــی مام علـــی"و یاخود مامۆســـتایكی دیك، كـــ ناوەكیم لبیر نیی، ل بناری قندیل مامۆستای سرەتایی و ھڵ ئگی خۆمـــان بوو، لبوو، ھاوڕركخستنی الی مامۆستای نمر"حمدەمین حوســـن" بـــوو، ئوەبوو كاك كۆســـرەت ھردوو پشـــنیارەكی بنـــدەی پ باش نبـــوو، چونك لناو ركخســـتنكانی الی بوو كرۆك"ھر"عومكۆشی تخۆیدا،ھاوڕدۆستایتی لگڵ كاك"حم سوور"ی نمر ھبوو ك دانیشتووی سنگسر بوو. ئیتر ئو رگایمان بباشزانی، بۆ دوو رۆژ پش جژنی نورۆز ب پیكاب لگڵ كاك"عومر یشتینوارە گرەوە بۆ ئولھرانی" لنۆغ ممیوانـــی كاك"ح ر و بووینســـنگسسوور"ی نمر ك پیاوكی چاوتری نبزو پشـــوازییكی خۆیدا لماكی دلربوو، گرمی لكردین، دەتگوت یكك بمبستی مدواندنی ئ بـــگوتـــووە، بی پمـــئلمبستمان گیشتبوو، ناوچك بفركی زۆری لـــ باریبوو، یـــك دوو رۆژیش دنیا بدایوەندە ساردبوو تفت ھبوو، ئقسایلئاسمان دەیبست. كاك حمسوور لالی خۆیوە ھر دەیگوت: بخربن سرچاوان، بم بڕاســـتی ئودەم كاتی سفری ناو ئو شـــاخان نیی، باوەڕناكم كس ھبت وا بئاســـانی بگرتان كوێ! كچی بندە بیـــاری خۆم دابـــوو، دەبوو ئو ســـفرە بكم، ئگر سریشم دابنم! ماك نانكی گـــرم و تـــری ئوارەیان داین و پاشـــان ساردییســـتم بر ئاو چووم، ھمن بۆســـجست تزنك كرد، كھاتموە ژوورەوە، دەم و ال روومتكانم ســـوور ھگڕابوون، جووتـــســـوور" بمرۆك" و "حعومـــ"كوتن ھودانی پشـــیمان كردنوەو ھتا لبیرم"حمســـوور"ی، نمر گوتی: باوكم ،كرە مفو ســـی، ئر بۆمنی دەكگئچونكـــ تـــدا دەچـــی و دەرچوونـــت زۆر زەحمت، بتایبت رووباری ئو شـــوانی

سر رگای ھمووی ھستاوە. بندە بتوندی وەمم دایوە: كاك من بیاری خۆمم داوە، ســـفركو دەیكـــم، ئگر بڕزتان یككمان ب وغ برزەیكوە بۆ پیدا بكن، دەنا غمی منت نب و پویست

بترس و لرز ناكات!. كاتژمر حوتی ئوارەبوو، كابرای شارەزای خـــاوەن وغ ب ژوور كـــوت، ئویش پاش رازیكردنی بپارەیكی باش ك ئگر لبیرم مابت دەوری"٨٥"دینار بـــوو، ئامادەبوونی ســـتامر ھكســـی. منیش یخۆی دەرب ركرد كبم لكوردیی و جلو ئ رپســـلگـــڵ خۆمان ھنابوومـــان و پانتۆكم

ب"عومرۆك"ناردەوە ھولر. دوای خۆ گورجكردن و دەمامكدان و ھگرتنی لوماكرد مائاواییم یاساغكان، پریسكك ئستاكش بجگ لھوای كۆچی دوایی كاك"حمســـوور"ھیچی تریـــان ل نازانم و بپ كوتم دوای كاك"وەسمان"ك رشمی ئو"وەســـمان"ەی، رادەكشـــا. وغكی ـــری بوو كی میھرەبانی و جوامنموونـــ

بدرژایـــی رگاك بۆم دەركوت و بگومان ئگـــر ھریككـــی دیكـــ وابووای، من

فوتابووم!. ھتا لجـــادە پڕینـــوەو دەگین لواری شـــوەك"دۆكی نـــوان سنگســـر و چرپۆی. وەســـمان بب پب ژاراوە"دەبپی وتم: ئودەم گوچكانم قوغ و ســـاغ

بوون. منیـــش لداخـــی ســـرماك، لناودـــی ناســـدەم ھو ب پرتـــ وتبومخـــۆم ك وتبووم. نزیك جادەكوە دوای كشانكھببووینوە، چند الییتكی تیژ بدوای یكوە وتم: "وەسمان"پی لالی"قدزێ"دەھاتن. زووكـــ خۆت بكـــ بو كۆنـــدڕەوە. لگڵ ھنگاوی دووەممدا، پم ھزەلی و پشـــتاو پشـــت لنـــاو قوڕەلیتك شـــپم ھات. ســـیارەكانمان لـــ نزیك بوونـــوە، بم وەســـمان لپشـــموە خۆی مالس دابوو، بچرپـــ ئاگاداری كردموە: ك لشـــونی خۆم نجوم و ســـایارەكان بب راوەستان كردو"وەســـمان"ھات گوزەریان جادەكـــلدەســـتی گرتم و راســـتی كردموەو گوتی:

ھست لرە نجاتمان بوو. دوای پڕینـــوە لجادەكـــو كوتن دەمی كندەنكـــی تاریك و توون ك ھر دەنگی خوڕەی ئاوم دەھاتگوێ، "وەسمان"دەستكی برد بۆ رشـــمی وغكی دای دەســـتم و بدەستكی دیكی منی ھدای سرپشتی كشمر وە كوەو ئاگاداری كردمكغوبرنـــدەم و خـــۆم گرمۆ بكـــم. خۆی لپشوە رۆیشت و منیش بسواری وغوە دوای كوتم، دیاربوو چاوەكانی وغك چاكتر دڕیـــان بشـــوەك دەدا، بچاكی رچكی دوای خاوەنكی گرتبوو، خۆشم رشمكم شـــوەزەنگكی بڕاستی شـــلكردبوو. بۆ سیربوو، ك پشتر نمبینبوو، ناچار بانگی وەســـمانم كرد: كاك وەســـمان لسرەخۆ بۆ، من ناتبینم! ئـــو مرۆڤ زۆر بھمنی وەمـــی داموەو ھات جلـــوەی وغكی لدەست وەرگرتم: لدەستكی ئمین دای، ھر زیندووبم بسالمت دەتگینم شونی مبســـت. بدەم چمك شۆڕ بووینوە. گوم لبـــوو، دیسان"وەســـمان"گوتی: ھر لوچم رزگارمان بت، ك زۆر شوان جاش و جیش دن تپكی ل دادەننوە، ئیتر

.!نش نامپوتۆمان لكی ئترسییمھر بدەم چمكدا ھدەكشـــاین، لرەوە كمبیســـتی زۆرتری خورەی ئاوی چگو ی دەكرد كبـــووم و چاكتریـــش چاوم بـــئـــاو پان و پـــۆڕی چمكی پـــ كردبوو. كغوەسمان"ی چاوشـــین بۆالی من و و"گڕایـــوەو بـــدەم ئامۆژگاریكردنی منوە كچاك خۆم بپشـــتی وغكـــوە بگرم و دەستم لكورتانك برندەم و القكانم شل نكم. كوت ھكردنی خۆی، لپشمان ملی لئاوەك نا، ھندك رۆیشت، دیاربوو زیاتر بی نكرد. ھات خۆی ھدای سرپشـــتی وغكو بدوای منـــوە جوی وغكی شلكرد، پاشان لوغكی راخوڕی، وغی بستزمان ھتا زگی كوتبووە ناو ئاوەكوە، ك القكانم ناو ناوە لبر ساردی و تزنی بـــرزو نزم دەكـــردەوە. ئاوكی ترســـناك و بســـام بپانتایـــی چمكـــ برەوخوار قۆشمی بوو. ئم بگورەی مزندەی خۆم گیشـــتبووین ناوەندی چمكو تادەھات ئاوەكـــ لقاچ و قومان نزیـــك دەبووەوە، موچركی تزن و دەمار میین ھراســـانی كردبووم، بم لنـــاكاو ھرئوەندەم زانی، وغك ساتمیكی كردو پاشی لناوەندی ئاوە رۆیشـــت و "وەســـمان"ھاواری لكردم: كارمان لـــكار ترازاوە، نكـــی خۆت فێ بدەی. كورە خۆ فدانی چی! من دەستكانم ب جوی وغكو پشـــی كورتانك رەق ببوونوە. ئاوەك گل تیژڕۆبوو. نازانم چۆن

لوشی لنداین!. نو دیموە لناو بیركردنوە لالی خۆممن لنقـــووم ببووم، ھموو جیھانی ژیانم ل ببوو بئاو و وغ و وەسمان و سبر و ھناسی

خۆم،ھر ئوەندەم پكرا بوەســـمان بم: دەمش نازانم، چۆن خۆم ھلمن م كاكخوارەوە. بم واپدەچوو وغی بستزمان لتاو گیانی خۆی حایبوونی لشـــپرزەیی ئم ك لســـر لواری مرگی چتوونین، وەك پنگ تكانـــی دایخۆی و بیك تاو ئمو خۆی لقوڕگی مرگ دەرھناو بە بە لتنكاو نزیك بووینوەو. لرەوە"وەسمان"ی جربزە وەك ئوەی نبای دیب و نباران، خۆی ھدای ناوئاوەكو سرلنوێ جوی وغكـــی بـــدوای خۆیدا راكشـــا، بم بنـــدە دەتوانم بم دەســـت و قاچكانم تا پلكانم ببوون بیك پارچ بووز"سھۆڵ". زۆری نبـــرد كلئاوەكـــ دەربازمان بوو، ھناســـیكم ھاتوەبـــرو چـــاوم بخاك كوتوە."وەسمان"ھوەســـتیكی كـــردو بكغر پشـــتی وســـر لوتی: جارێ ھھتاكو لـــو گردۆكانـــ تدەپڕین. بم كزەبایكی ئوەندە ساردی دەھات، دەتگوت مووســـ برجســـتت دەكوێ. ھرچند ھومدا خۆم زیاتر گرمۆ بكم، ھستمكرد قاچكانم، دەستكانم جویان تدا نماوە، بسر"وەســـمان"دا بوو بھرشـــوەیك قیژاندم: "وەسمان"دەســـت و قاچكانم رەق

بوونتوە!. ك ڕەوە دەنگبیســـتی یدا گوودەمرلھدەنگـــی مرۆڤان بووم. یكجاری ھترەشـــم چوو! وەك ئوەی"وەسمان"لھست و نستم گیشتب، یكسر خۆی گیاندەوە الی من و جـــارێ زوو گوتی: ئودەنگان كاروانچین، ترســـی ھیچت نب، ئمشو تنیا سرماو ســـۆ لرگادا ھن. ئوە بۆمن مژدەیكی خۆشـــبوو، ئـــاگام لقـــاچ و قۆـــم نما، ھتاكو"وەسمان"دەستی بقاچكانم داھناو دەستكانی لپشـــی كورتانك كردموەو لباری خۆ گرمۆكردن، راســـتی كردموە، چند وەســـمان غیرەتی دام برێ كخۆم فبدەم خـــوارەوە، كچی مـــن جووم نبوو، ناچار ئومرۆڤ میھرەبان باوەشـــی پداكـــردم و ھنامی خـــوارەوە. بم من ھرئوەندەم بۆكرا وەك مندای گاگۆكار، چند"وەسمان"راستی گاگۆكردن. وتمكدەكردموە، دووبارە دەكوتموە سرچۆكان و دەســـتكانم لـــزەوی گیردەكـــرد. ھتا كـــغو ھروا"وەســـمان"و مودایـــك بدیارموە دەڕۆیشـــتن. لوالشوە تادەھات ب كوەو كاروانكان نزیك دەبوونـــدەنگبردەممـــان تپڕین و یك دوو زەالم لمان نزیـــك بوونوەو ك ســـیری منیـــان كرد، یكسر لگڵ"وەسمان"سرلنوێ راستیان كردموەو بھموویان دەســـت و القكانیان شالم تاكو جســـتم گرمایی ھاتوەبرو جوولـــ كوتـــوە گیانـــم و ووردە ووردە كوتموە رۆیشتنی ئاسایی، كاروانچییكان رـــگای خۆیان بپچوانـــی ئم گرت و بمنیان گوت: پاش نیو ســـعات رۆیشتنی دیك، دەگن كالوەكانی گوندی"سون"ی، ورانكـــراو، لوێ چندان ئاگری خۆشـــمان كردۆتوە، لوێ جلوبرگی خۆتان وشـــك بكنوە، بتایبت جلكانی"وەسمان"ھشتا ئاوی لدەچوڕایوە. یكك ل كاروانچییكان داركی دای دەســـتم ك پـــی رێ بكم و

بڕاستی سوودی زۆر بوو. نیوەی شـــوی رابردوو، ناوە ناوە ســـیری ســـعاتم دەكرد، ل مترســـی تووشبوونی تپكـــی دوژمـــن و ھراســـانكردنی ئاوی چمكـــ رزگارمـــان ببوو، بئاســـوودەیی بجووت ملی رگامان گرتبوو، "وەســـمان" جـــوی وغكـــی گرتبوو، لپشـــوە دەڕۆیشت و منیش بدوایانوەیانوە ملی ئو باریك رگایمـــان گرتبوو، ك ھتا دەھات

زووتر روو لھوراز بوو. من جاركی دیكش لزســـتانی ١٩٧٤ ئازارم بدەم ســـرماوە چشـــتبوو، بـــم دیارە ئوكاتی زۆرتر ھرزەكارو خون خون گرمتر بووم، سرما لوێ سادا تنیا چاوەكانی كز كردم، كچی سرمای ئمجارە كاری لئسك و و پروســـكم كرد، ھرگیزنمدەزانی سرما

ئوەندە دەق و غدارە! مگر تنیا ستمی مرۆڤ ئو سنوورە تپڕن. كاتژمر نزیكی ر قوناگردانســـ یشتینو بوو گكی شیبجماوەكانی كاروانچییكان و كوتین خۆ گرم كردنوە،"وەســـمان"جارێ لپشـــوە كوردتانی لغكی كردەوە، كۆم پووش و پالشی پاشـــماوەی كاروانكی لبردەم وغكـــ كۆكـــردەوە، ئوجا ھاتـــ بردەم ئاگرەك. پاش حسانوەیكی باش، پشوومان ھاتـــوە بـــرێ و دووبـــارە بڕكوتینوە. بم لرەوە دەتگوت تازە سرلنوێ گیانی زیندووتر لجاران كوتوە جستم و ئوەی مانـــدوو بوون و ترس و رەقبوونوەی چچ و قاچ و قوڵ بت لبیرم نمابوو. لڕۆیشـــتندا لشانی"وەســـمان"رم دەكـــرد وو دارەكی دەســـتم لشونی حســـانوە لبیركردبوو. یشـــتینیانی بوو گر"٦"ی بتاكـــو كاتژمگوندی"شـــن"ك ھشتا ئاســـواری بفر لناو گوندەك مابوو، دووكڵ لســـر ھموو خانووەكانـــوە بری ئاســـمانی گوندەكی گرتبـــوو ك لدامنـــی خواری خـــوارەوەی چمكـــی برامبـــر قووت"مامنـــدە"و

بردەم"بدەالن"خۆی مالس دابوو. كاك"وەسمان"وەك لالین كاك"حمسوور"ی سنگسرەوە رنمایی كرابوو منی تسلیم ب كرتكی ھزی پارزگاری سركردایتی یكتـــی كـــرد كـــ وەك لبیـــرم بـــت، برپرسكیان ناوی"رەحمان"بوو ك بڕاستی پیاوكی جوامـــرو چاوتربوو، منی بردەوە ناومـــاڵ و منداكانی خۆی، پاش نان و چا خواردنی بیانی، كوت پرســـیاركردنم، ئایا بۆ پشمرگایتی ھاتووم! بم ك سیری دەكـــرد چاویلكم لچـــاوە زۆر ب عقلی داندەچـــوو ك بیری پشـــمرگایتیكردم ھبت، ھتا ئوەشی لپرسیم: ئاخۆ لالین حكومتوە ننردراوم! كاوا پاك و خاونم، ســـرباری ھیالك بوونم، چونكـــ لدوە خۆشـــحاڵ بووم بۆ ئو سفرەو تامزرۆی ناوەندی"كۆم"بووم. ھاوڕیانـــی دیداری ســـتی خۆم بـــۆ دركاند كبر مكســـیدەموێ بمبات الی ناوەندی كۆم یاخود خودی كاك"نوشیروان". ئیتر ئو تگیشت من تترم و لشارەوە ھاتووم بۆ خۆشی و ھاوڕیانی"كۆم"بوو. بۆ دەوری كاتژمر"٩"ی ناوزەنگ"بڕكوتین، برەو"خـــی بیانی وەو منیش كشـــپكاك"رەحمان" خۆی لدووبـــارە دەمامكی خۆم دابوو لپشـــتوە یشتینك گعاتس دەڕۆیشتم، پاش چارەكگوندی"زەلـــ"و ب كناری گوندەك ك ھر چند خانووك دیاربوو، لگۆڕەپانك چند پشمرگ ب چك یاری تۆپنیان دەكرد، ،رەیكاك"رەحمان"گوتی: بارەگای ناوەندی لبم دیارە زۆر قباغو دەورەی كادیرانی لرەی، ناچار بۆالی كاك"نوشـــیروان"ملی ئـــو ھـــورازە ڕكمـــان گـــرت و بۆ"خی ناوزەنگ"ســـركوتین. كاتژمـــر نزیكـــی "١١"ی پـــش نیوەڕۆیكی دنیا ســـاماڵ و خانۆلۆچككی یشتینگ بدەرەوە ھتاو ر ملی"زین"لوتكسب وشـــیروان"ككاك"ن

شاخكی كناری"مامند"ەوە، بوو. ئوەبوو من لپنایك وەستام و ناوی نھنی خۆم بۆ كاك"رەحمان"ھداو چوو بكاك"نوشیروان"ی راگیاند. پاش چند چركیك كاك "نوشیروان" خۆی بو وەســـفی لشـــارەوە بۆیـــان كردبووم لـــدوورەوە ناســـیم و بپشـــوازیموەھات و زۆر بگرم و گـــوڕی بخرھاتنی كردم و یكســـر بردمیی ژووری خوتنی خۆیوە. دیاربوو ھستی ب ھیالكی و ماندووبوونی من كردبوو، یكسر پی گوتم: بۆخۆم لسر ئو جگای پاكوم و دوای حسانوەم دتوە الم، منیان لژوورەوە جھشت و دوای دەرھنانی پریســـكو پۆستی ركخستن لناو معجوونی ددان و نیفۆی شـــرواكم ناو رم خستر سكسمگرتبوون، یم ھكنپشتسر بتانییك و لی خوتم، كاتك لكردنوەی دەرگای ژوورەك بخبر ھاتم، كاتژمر"٣"ی عسر بوو. سیرم كرد كاك"نوشیروان"بخۆی خۆراكی بۆ ھناوم ك بگومان لجوامری خۆی و پاراستنی نناســـینی من بوو لالی پشمرگكانوە ك لو

دەوروبرەبوون.

خوندنوەی الپڕەكان... ئو رۆژ و شوانی لبیرم ناچنوە

سه رفراز نه قشبندی

بۆچی سیناھی.؟! خویه ژ الی ستپ ســــیناھی په یڤه کا پرامانــــ ڤه ، تریســــکا روناھیــــه و ھه ر ده ست پ روناھییه کا گه ش ب سیناھییه ک

د که ت . ئــــه ز ژی تــــم شــــه یدا روناھی مــــه و ب ســــیناھیه ک خه تیرا وێ ھه لدکه م، له وڕا یا من گۆشه ك ب ناڤن ھه شتلداوییا سا

سیناھی نڤیسی.به ل، ل ناڤه راســــتا ســــالن ھه شــــت دا من گوشه ك لپاشــــکۆیا رۆژناما عیراق دا به ڤ دکر ب ناڤ (ســــیناھی)، کو نھو ژی ئه ز شانازی ب نڤیسن وێ گوش دکه م ژ

گه له ك الیا ڤه . د وی زه مان ن وێ گوشــــبابه ت یا یه کســــه خت دا ھاندانا گه نجا بۆ ژ بۆ پارستنا خــــو و کلتورێ خو ژ پلــــن داگیر که ری و ھاندانا ئافره تا بۆ، کــــو بنگه ھ کلتو رێ بابو باپیرا ب پارزن، توره و ره وشــــتن

کورده واری د زاروین خو دا ئاڤا که ن .گوشــــا ســــیناھی ره خنــــه بۆ ژبــــۆ وان ره وشــــه نبیرن ژ کانیا ھزراندنا نه ته وی ن بناغنامۆ د بن، بۆ وان ماموستا ئه و

په روه ردێ خار رڤه د به ن.. گوش ب ڤ کو ئه ز شانازی دوی تشتبکه م ئه وه کو جارا یه ک بۆ ئه ز گوشه ک ب زاراڤ کرمانجیا ژری ( سورانی) بنڤیسم، ئه ڤ ژی بسته بونه ك و وریانه ك د ڤییا ژ بــــه ر کو بۆ من زاراڤ دایك نه بو، بیرا من ت وی ده می که ســــه کی بۆ من نامه ك شاند تدا د گوت( تۆ بۆچی ب ڤی زاراڤی د نڤیسی کو زاراڤ ته نینه و تۆ ســــه رو گوالچکی نی) !!.. من ژی ھه ر لســــه ر رۆیده شــــکگوش به رسڤا وی دا و گوت( ئه ز کوردم و ئه ڤ زاراڤه یه که ژ زاراڤن زمان من و که س نه شت ل من قه ده خه که ت، تو ژی مینا من ھه ول ده بزاراڤ کرمانجیا ژۆری بنڤیسه ،

بال نڤیسا ته یا خار و ڤیچ بیت). ب زاراڤ مــــن دزانی ھه که ئه ز وێ گوشــــکرمانجیــــا ژۆری بنڤیســــم دێ بھزتــــر و تر وته ســــه ل تر بیت، ژ به رکو وی ده می فه رھه نگا من یا په یڤا د سورانی دا یا ساکار بۆ، گه له ك جارا به ری به ڤکرن من نیشا براده رن سورانی د دا، یان من پرسا ھنده ك په یڤا ژێ د کر و من ئه ڤه پ شه رم نه بۆ، چنکو رامانا من ژ ڤ شه رم پیروزتر بۆ . دســــه ر ڤ ھه می را ســــیناھی گه ش بۆ، خاندڤانه ک مشه ھه بو، ب ده ھان نامه بۆ مــــن د ھاتن ژ گه نجا، ژ ژنا، گه له کا گیرو گرفتن خو د ئینان زمان یان خوشــــیا خو

د ده ربری. قه له م ئه و چ رامان بو کو ئه ز ئا ست ل -خو ژ بۆ بکه م قوربانــــی و ب زاراڤه ک دی

بنڤیسم، پرس ئه ڤه یه ؟ل وی ده می رژما سه دامی پکوله کا مه زن دکر دا ھه ردو زاراڤن کوردی ژك ب قه تینیت و پارچه بونه کا دی ل ناڤ رزن گه ل دا ئه نجام ده ت، ئه ڤه ژی به شه ك بو ژ شه رێ تایبه ت دژی گه ل مه دھاته رڤه برن.. مروڤن ھزر ته نگ و زاراڤ په رســــت ژ ھــــه ردو زاراڤا دا بونه ھاریکار ژ بو رڤه برنا ڤی شه ری، بیی کو ھــــزرا ھندێ بکه ن ئه ڤه الواز کرنه که بو پاشه روژا نه ته وێ مه ، ئه رێ که سانن ھزر قه لس ژ بۆ وان نه خه م بۆ گه میا زمان مه

یی نه ته وی به ره و کیڤه د چیت.!!من ژی شه رێ خوی نه ھینی و نه رازی بونا خو ب ڤ گۆش رڤه بر، راڤه کرن ئه ڤه بۆ ( ئه ز کرمانجه کم بسورانی دنڤیسم و ئه ز دژی پارچه کرنا کوردانم و من دگوت ھه ر یه کژ مه ھه ر دو زاراڤا نه زانیت نیڤ کورده ، ئه ز

ھژ ژی وه د بژم).گوشا سیناھی به رده وام بۆ وگه له ك گه ش بۆ،ھه زا وه لھات گه له ك براده رن نڤیسکار

ب ناڤ سیناھی ئه ز بانگ دکرم. ئه مریکا و عیراق ھه یا شه رێ که نداڤا ی پاش داگیرنــــا کوه ت، وی ده می بیاره ك ژ ئیدرا روژنامــــا عیراق ده رکه فت کو ھه ر خودان گوشه ك دروژنام دا ھه که دژی ڤی شه ری نه نڤیسیت و پشتگیریا عیراق نه که ت گوشا وی بھته راگرتن. گوشا سیناھی دگه ل چه ند گۆشین دی بۆنه قوربانی ڤ بریارێ راستی ن ڤھات، که س سیناھی و مه رگدزانن ھــــژ لگۆره پانــــا رۆژنامه ڤانیدا د

خه بتن.ئه ڤه بیرھاتنه ك بۆ ژ بیرھاتنن وی زه مانی ھه کو من گوشــــا ســــیناھی د گوڤارا عیراق دا دنڤیســــی، ئه ز لبه رم بابه تن سیناھیا رۆژناما عیراقــــ یا زه مان رژما دکتاتور سه دام کۆمی سه رھه ڤ بکه م وه ك په رتۆك چاپ بکه م، ژبه رکو بابه تن وێ گۆش ھه ر زندینه و بکر ڤی زه مانی ژی تن و ژ ژیانا

جڤاک مه خه به ر د ده ن . (سیناھی )نھو ئه ز دیســــا بشــــانازیڤه ل گوشــــا نوی بناڤ خــــودی ده ردکه ڤم و ڤســــیناھی به رده وام د که م، سیناھی ئازاد

دکه م د کوردستانه کا ئازاد دا.

سیناھی

حاجی ممۆ

حاجی ممۆ حاجی ممۆ حاجی ممۆ حاجی ممۆ

ژمارە (٩٠) شوباتی ٢٠٠٨/٢/٢٢،7رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی كتبی بدرخان

شاخوان علی حمد

عیب نبی

ب و كابرایمان ئـــھ م رۆژانوت لـــكھ بـــتمنم بینی كـــ ل مجلیســـك یكمجار بوو بینیم و ك بینیم ب رەتـــ درۆی دەكرد، درۆیكانی سرسامی كردبووم چونك درۆی ئو جیابوو ل درۆی ئاسایی و جیاوازییكشـــی تنھا ئوەبوو یكك بســـرھات و رووداوكی خۆی بۆ بگابوایوە ئو بجوانی لمشـــكی خۆی خـــزن دەكردو لچوونی بـــۆ ھر شـــون و جگیـــك، ب وریایـــی چاوی ســـوكئ ر بیزانیایگاو ئدەگ ككناو خبلوێ نییـــ ھمان بســـرھات و رووداوی بناوی رەوە چوومشـــخۆو دوو كوە. بایخۆی دەگ لووتمان بوو ل رەكان بفرۆشـــم كششار تا كلووتی یكوە وتی:"ئوە چیی بدەستتوە؟!" ھر ئوەندەم خۆشبوو وتم:"ھاتووم بیانفرۆشم". یكسر پداھات:"ئۆۆۆی كسی كاكی بو كشران ببیرم كم لرشنی تۆدابووم كمتر لوە من ھھات م نایك پبیفرۆشم. كات كۆی وە برد بچمگوندییشـــار یكســـر كابرایكم ل پیدابوو و وتی:"ئو ب"دوو لیرەیكی بندن"وتم:"یبایی چ رانشكئنقست دەستی نای باخی و یك لیرەی دەركرد و وتی:"فرموو گر ب لیرەیكی دەدەی تا یككیانت ل بكـــم". ك وتم:"ئاخر یك لیرە كم". وتی:"نا ،یدانوە مشۆڕ ببم تم نییر من تاقھ م نییكئگینا ھـــی زۆر لوەی تۆ گورەتـــر ب یك لیرە خۆمم وت:"كگومان و ب وتموە كـــدم". لدەكدە وانیی واباشـــ لكیس خۆمی ندەم، لیرەكم لی وەرگرت و كشـــركم پدا ســـد متر دوور نكوتموە كابرایكی دیكم ل پیدابوو و وتی:"ئو كشرە دەفرۆشـــی، بچندی دەدەی" وتم:"دوو لیرە" وتی:"توخوا بمدەرێ بزانم چۆن"ھندەی ھنای و بـــردی وتی:" ئم كشـــرە نك دوو لیرە پنج لیـــرەش دەكا. من بدوو لیرە لتـــی دەكم، ئگر یارمتیم بدەی و لرە بوەســـتی ئم دەرگا شـــینی ســـری كۆنت دیوە ئوە مامان ھرئســـتا دوو لیرەكت بۆ دنم"وتم:"باشـــ". لجوە وەســـتام و ئویش پی ھنا تا گیشت راست قاپیی شینكو ئیتر ب راكردن برەو كۆنكی تنیشـــتی غاریدا ئوجا بۆم دەركوت ئوە دزەو ھندێ رامكرد بدوای بم وەك برزەكی بانان بـــۆی دەرچوو، نمزانی چی لھات و بۆكوێ رۆیشت.. لتك دیواركی ئو دەوروبـــرە ھقونجام ھر ھندەم زانی كابرایكی دیكم ل پیدابوو، ھات راستم و وەستا ب دیقتوە تماشـــایكی كردم و وتی:"دەی خكی ئرە نی" بسرھاتی خۆم بۆی گایوەو وتی:"جلكانت زۆر كۆن دیارەو منیش زۆر دەومندم وەرە بتبم الی خیات و جلكت بۆ ب ڕادان بدەم"زۆر لی ممنوون بـــووم و كوتمـــ دوای منی بـــردە الی خیاتك و وتی:"كسی كاكی توخوا كورتك و شرواك بۆ ئم خزم بكو دەموێ ھر لرە چاوەڕوانب تا تواوی دەكی". بابای خیات وتی:"وەی بســـرچاو، دەی وەرەپشـــوە"لی چووم پـــش، قایش مترەكی دەستدای و كوت پوانكردنم و ئوجا وتی:"فرموو دانیشـــ"كابرا دەومندەكش ب ئسپایی بگوی چرپاندم:"كســـی كاكـــی لـــرە چاوەڕوانكـــ ھر نیوســـعاتكم پدەچ و یكســـر دموە، ئوجا ویش بزۆر سوپاســـیم كردو ئ ."ی دەدەمپارەكئسپایی تی تقاند ن سعاتك و ن دووان، كابرا دەرنكوت و جلكانیشم تواوبوو ھر پیدا نبوو، كابرای خیات وتی:"ئگر چاوەڕوانی ئو كابرایی، كابـــرا درۆزنو بۆ پابواردن تـــۆی ھناوەتئرە" دام و بنـــوی پك جزارو یودان و ھجن وتـــكشـــق و پالق وەرگڕای سرم، بزۆری خۆم لبن دەستی راپسكاندو بڕاكردن ھتم و خۆم كر بماك و حارومسلی خۆم بۆ گانوە، زگیان پم سوتا، مئ یكمان ھو وتیان:"گای كی باشـــیان دامنانھر بتماین یكك بكرێ بگرین ئگر دەزانی وەرە زەوییكمان لو پشتوە ھی بۆمانی بك. دوو رۆژ .دامھیچیان ن ،كـــنان و زگل جگ زەویـــم كلرۆژی سیم رقم بۆوە بردكم دەستای و ھاوشتم رك قاچی گایكم شكاند بۆ ئوارە گایكم بالق شـــكاوەوە بردەوەو وتم:"دوو ئسپ سوار ھاتن بو دەوروبرە تپڕن، لشانسی من لراست من لیان بووە دەمقا و ناخۆشی، یككیان بردكی گورەی دەستدای لوی دی بدات، رك بقاچی ئم گای كوت و سواری ئسپكی بوو تیتقاند دوو بردی چاكم راھشت بم بری نكوت"خان خویك وتی:"دە ئاگات لی ب ئم تا ئوما دراوسیمان دەچین رەنگ تا درەنگی شـــو نیینوە ئگر ھستتكرد لرخ لرخی لوەھات یكسر چقوی بملدا دنی و كلوك تترچاو"لسی"وتم:"وەی بری دەبس لپـــك بوو بلرخ لرخ م لگو پراكشـــام لچقۆم دەســـتدای و لو تاریك گایكم ســـربی كاتك ھاتنوە ماڵ و بســـرھاتكم بۆ گانوە خان خوێ بخۆو چرایكوە چووە ئاخوڕەك بم كوەو مانگایوالوە مرداربۆتل كگا جووت چ ببینســـربدراوە. لترسان رامكردو كابراش كوت دوام لرە بۆئوێ كت و پ كوتم ناو بیركوە ك بقد بژنك ئاوی تدابوو. دوای دووسعات مانوە تازە بووكك ك یكم شـــوی بوو بمبســـتی دەست بئاو گیاندن لژوورەوە دتدەرێ نازان پشـــی بیرە، رك دەكوت ناوبیرەكو بسرمدا دەكوت. دوای دە دەقـــ چارەگـــك زاوا وەك دەنۆڕێ ژن دیار نیی بوشـــوە دەبت مقۆ مقۆ كتازە بووك بدوو كوتووەو رایكردووە. لوســـرو حددە ستیكیان شـــۆڕكردەوە من خۆم پوەی گرت و ھاتم دەرەوە، بـــ زاوام وت:"ژنكت وا لناو ئـــو بیرەی". زاوا دەســـتی بۆ خنجر درژكرد ك بچت ناوبیرەكو ژنك بكـــوژێ. لنووكوە بســـرھاتی خۆمم بۆ گایـــوە. كابرا منی الی خۆی راگرت و ھر ئویش

ژنی بۆھنام.

ربری ب ئاگا ل ناوەوە ربری ب ئاگا ل ناوەوە نووسینگی رۆژنامنووسی چ دەكا نووسینگی رۆژنامنووسی چ دەكا

نووسینگی رۆژنامنووسی چی و چی نی؟نووسینگی رۆژنامنووسی چی و چی نی؟پشكی:دانر

مایی خۆشحای و بختوەریم بوو لو چند ســـای رابردوودا، ك گشت بكم بۆ چندین وتانـــی ئوروپـــای ناوەراســـت و دەوتانی ك لشـــداربوویوروپـــاو ئاســـیا، وەك بئبرنامی گوتبژانی سر ب وەزارەتی دەرەوەی وت بكانم دا چـــاوم كشـــتگ مریـــكا. لئ ستن برپرســـانی میری. پشـــت بندین بچئزمونكم وەك رۆژنامنووسك و گوتبژی زمانحای چندین ئاژانسی میری ئمریكا، راوژ دەربارەی چۆنیتی كارگی پرۆسی كاروباری

گشتی كاریگریم پشكش كردن.ئـــم كتبـــش وەمـــی راســـتوخۆی ئو پرســـیارانی، ك ل گشـــتكمدا ئاڕاستم كـــران، وەك ربركـــی گیرفانیش ھســـتام ب نووســـینوەیان بۆ ســـركردە میرییكان و یاندنی گشتی، ككانی راگرمانگرپرسانی فبئارەزووی دروستكردنی ئامركی كارا دەكن بۆ پوەندیكـــردن ل نوان رۆژنامگری و میریدا، كیناونامیلك ل رســـتانو كبژاردنی ئھرەنگدانـــوەی ئو مســـالنی، ك گوتبژە تباب ر لكان ورووژاندیان، جا گـــرمییـــفدیاریكراوان بن، ك باسكران، یان ل سر ئاستی

ئو ووردەكاریان بن، ك لبر دەست دابوون.ب دنیاییوە پرســـیارە باســـكراون تایبیت نبوون ل ســـر بشك ب بشكانی جیھان، بكـــو زۆربیـــان وەك یك و وچـــووی ئو پرسیاران بوون، ك ل ووت یكگرتووەكان و ووتانی دی ئاڕاستم كران. چۆن سودا لگأل رۆژنامنووســـی دەكم ل كاتكانی تنگژەدا؟ چۆن گش ب پیامی برپرسی میری دەدەم، ك مـــن الی كار دەكم، بۆ ئوەی خك تی بگاو پســـندی بكا؟ چۆن داواكاری ســـازدانی دیمانیك ھدەسنگنم؟ چۆن كۆنگرەیكی رۆژنامنووسی ئامادە دەكم؟ چۆن پداویستی نوان نووسینگی رۆژنامنووسی بۆ ستراتیژتی راگینی درژخاین و نوان برپرسیارتی كار مای رۆژانر بنســـنووســـی لأل رۆژنامگل ،دۆستان ســـتو ھوە؟ ماوەی ئیتكۆ دەككـــ دەتوان یان دەب دروســـت بب ل نوان گوتبژە فرمی میرییكان و رۆژنامنووســـان

چندە؟ ئو بابتانـــی، ك ئم كتب ل خۆی ناگرێ و ھســـتاوم بـــ وەمدانوەی ئو پرســـیارە زۆرانی دەربارەیان " یاساكانی خۆر ھت"ەوە – یان یاســـای ئـــازادی وەرگرتنـــی زانیاری و ل -وتنی كراوەیككانی چاوپداویســـتییپووت یكگرتووەكانـــدا. بۆ وەرگرتنی زانیاری دەربـــارەی ئم بابتـــ حزدەكم خونر بۆ الی نامیلكی " زەی"شفافی" ل میرییدا"و " پڕەی دیموكراســـی ژمارە ١٠: مافی گل بۆ زانین"، ئویش بشك ل نامیلكیك دەربارەی دیموكراسی، ك نووسینگی برنامی راگیاندنی دەرەكـــی ل وەزارەتی دەرەوەی ئمریكا ئركی

بوكردنوەی ل ئستۆ دەگرێ.كرســـت ل خـــۆ گرتووەكانی ئـــم ربرە، تی خۆموەی شارەزایی كردەوەیی تایبرەنگدانل ووت یكگرتووەكاندا. سرنجم دا چۆن میری پوەندییكانی ئنجـــام دەدا ل دەرەوە، وەك رۆژنامنووسك و لدوانكارك كاروباری میری دەپۆش، ل ناوەوەش، وەك گوتبژكی فرمی میری لگأل رۆژنامنووسان كار دەكا. ھروەھا وەك رۆژنامنووسیش ل سر گشت ئاستكاندا ھستاوم ب داپۆشـــینی كاروبارەكانی میری، ل ئاســـتی ناوخۆییوە تا ئاســـتی نتوەیی. وەك گوتبژكـــی فرمی میریش، ھســـتاوم ب وەمدانـــوەو كاركردن لگـــأل ئندامانی رۆژنامنووســـی ھرم و نتوەیی و جیھانیدا. وەك سرۆكی یانی رۆژنامنووسی ل واشنتۆن و برپرســـی ل چندین كۆمی راپراندنی میری، ب شوەیكی راستوخۆ گرنگی ركخراوە پیشییكان فر بووم، ك ل رگایانوە دەتوانی لگأل ھاوكارانت بشداری ل شارەزایی و كشو

سركوتنكاندا بكیت.ل كۆتاییشدا، سرنجم دا ل ناوەوەو دەرەوەی ووتـــ یكگرتووەكانـــی ئمریـــكا دەلڤیی گرنگی رۆی گوتبـــژە فرمییكانی میری و رۆژنامنووسی ل كۆمگای دیموكراسی، چۆنیش یاندنی زانیاری لن بۆ گوە كار بككدەكرێ پمیرییوە بۆ ھاوتیان و چۆن دەتواندرێ برەو

پیلی بایخدانكانیان بچن.مارگرت سولیڤانمارگرت سولیڤان

ئوەی نووسینگی رۆژنامنووسی دەیكائوەی نووسینگی رۆژنامنووسی دەیكا" بوونی حكومتكی میللی ب ب زانیاری میللی یـــان ھۆیك بۆ وەرگرتنی ئو زانیاریان، تنیا دەسپكك بۆ گاتجاڕییك، یان كوكیك،

"ردووكیان ببۆ ھ شوانل

"سرۆكی ئمریكای چوارەم جیمس مادیسۆن"١٨٢٢ .كان ئاشنا بڕاستیی ك لن با خڕگل "

"ت ئارام دەبوو و كاتئئبرەھام لینكۆلن، سرۆكی شانزدەھمی ئمریكا، ١٨٦٤ ئـــو دوو ســـرۆك ئمریكییـــ دەربـــارەی چۆنیتی جبج كردنی دیموكراتیت دەدوان. پیڤكانیان لو ســـردەمدا راست بوون، تا

ئستاش لگل واقیعی ئیمۆدا دەگونجن.بۆ ئوەی خك مومارەســـی دەست بكا، دەب توانای ئنجامدانی چند بژارەیكی پشت بســـتوو ب زانیاریوە ھب، ھروەھا توانای بیاردانی سربخۆی ھب. ئوەش نایتدی گر زانیـــاری راســـت ودروســـت باوەرپكراو وەرنگرن. ئو زانیاریانـــش ل رۆژنامگری ری ئازادیش لگئازاد دا وەردەگـــرن. رۆژنامجیاتی ھاوتیان رۆی چاودر بسر میرییوە دەبین. ھروەھا ئاگاداری ھۆیكانی راگیاندنی میللی دەكاتوە ل چاالكییكانی میری وھانی دانوســـتانیش دەدا. برپرســـ گشتیكانیش پابندی برزترین پـــوەرەكان دەكا، ئوەش بودەكاتـــوە، كـــ ئایا میری بوای گشـــتی

دەپارزی یان نا.

ل شۆڕشـــی ئمریكا بیرۆكیك سری ھدا، ك میری دەب برپرسیار ب برامبر گل. ئو ن، دەبتیش كار دەكناو حكومی لسانكل خزمتی خك دابن. خزمتكردنی خك مسلیك دوو ئاراستی ھی: ل دیموكراسی دا خزمتكردنی خك ئركی رۆژنامگریی و

.كانمیریی رپرسركی بئھروەك سرۆكی ئمریكا (جۆن ئف كندی) دە: " ھقونی زانیاری و توانای ئنجامدانی ،گرتنو توانی رەخن ی زانیارییكبژارە بناغھموو ئو ئگرانی، ك دیموكراسی سیاسی لســـری دروســـت دەب، ل بنڕەتدا لسر

راگنی** وەستاوە". نووسینگی رۆژنامنووسی چی و چی نی؟نووسینگی رۆژنامنووسی چی و چی نی؟

یكانی میری بناخی كاروبارە گشتیینووسینگ"بۆ سیستمی راگنی تواو لگأل گل دا" ئوە قسی (شال تیت)ە، ك ل سرەتای ھشتكان دا سكرتری رۆژناموانی نانسی رگان خانمی یكمـــی ووت یكگرتووەكانی ئمریكا بووە، دوایش ھمان شـــت بۆ جگری سرۆك جۆرج بۆش ل ھمتی ھبژاردن سركوتووەكی ١٩٨٨دا. بگورەی قســـی (تیت) " پرۆسی ل ك ،یكی رۆژاننانووسی میری كرۆژنامرگایوە رۆژنامنووسی زانیاری دەربارەی ئیش

و كارەكانی میری وەردەگرێ".برنامكانی كاریگـــری چۆنیتی راڤكردنی میری وسیاســـتكانی لسر ھاووتیان رۆی سرەكی نووسینگی رۆژنامنووسیی. رەنجی زانیاریی گشتییكانیش بایخكانی لپرسراوە .نیل دەگكانیان بـــۆ گكان و پالنمیریییارمتی گلیش دەدا بۆ حای بوون، ك چۆن

مسل جیاجیاكان كار ل ژیانیان دەكا. (مایك ماكیری) سكرتری رۆژناموانی پشووی سرۆك (بیل كلنتۆن) یش دە:" حكومتكان

بكی یكجار زۆریان ل زانیاری ھی، ك پویستی ب ھۆیكی كارا ھی، تا بســـر ھاووتیانی دا دابشـــی بكا" ھروەھا دەـــ:" گوتبژی فرمی وەك ئو رۆژنامنووس وای، ك ل ناو میری دا كار دەكاو ھدەست ب كۆكردنوەی زانیاری بۆ گل" بۆی برپرس میرییكان دوو رۆأل دەبینین: ل مامكردن لگأل ھۆیكانی راگیاندن برگری ل ھوستی میری دەكن و ن و زانیارییكانی كاری میری دەكباسی چاكچوتكانیش راست دەكنوە. ھویش دەدەن راڤو تگیشتنی ئو زانیاریانی لبر دەست دای چاكی بكن. ل ھمان كاتیشدا ل ناو میری دا برگـــری ل ھۆیكانـــی راگیاندن دەكن و پداویستییكانیان دابین دەكن، وەك ئارەزووی ئامادەكردنی راپۆرتكی رۆژنامنووسی دەربارەی بابتك، ك لوانی برپرس میرییكان ئامادە بن بۆ باسكردنی یان نا. زۆرجارانیش گوتبژە فرمییكان تا رادەیك بكاری رۆژنامنووسكان ھدەســـتن، ب كۆكردنـــوەی زانیاریكان بۆ رپرسانی ئاخفتنی بنووسی و وەرگرۆژنام

میرییكان بۆ ھۆیكانی راگیاندن.ئاری فالیشر ســـكرتری رۆژناموانی سرۆك :كۆشكی سپی دا دە جۆرج دەبلیو بۆش ل" ئركی ســـكرتری رۆژنامنووسی پیشاندنی

ھوســـت و ھزری ســـرۆك بـــ رگایك، ك بتوانـــ یارمتی پشـــتگیری ئجندەكی بكا، ھاوكاتیش یارمتی رۆژنامنووســـی دەدا بـــۆ ئوەی ئاگاداری ئـــو كاران بن، ك میری ئنجامی دەدەن. فالیشـــر بـــردەوام دەب و ك دروســـت دەكا لپارســـنگ ككار ":دەنوان ھردوو ال و دەبت دادوەركی ھۆشـــیار ل خزمتكردنی ھردوو گـــورەدا". ل ھمان وەیرمـــی كۆكردنژی فبركی گوتكاتدا ئل نوان لباویـــی و كاردانوە، لبوای ب و واتایی ھودان بۆ جخت كردن لسر چند الینكی دیاریكراوی ھواكان،، كاردانوەش ك وەمدانوەی پرسیاری رۆژنامنووسان. بۆ نمونـــ، ل ووت یكگرتوەكانـــدا رۆژان وەك نریتك چنـــد بانگوازكی رۆژنامنووســـی دەردەچـــ دەربارەی برنامـــی نوێ یان كات و چاالكیكانی ســـرۆك، ك كۆشـــكی سپی .ینووســـی ھئارەزووی داپۆشـــینی رۆژنامل ھمان كاتیشـــدا رۆژنامنووســـان ئوانی دەستن بن، ھداپۆشینی كۆشكی سپی دەكپوەندی كردن لگأل نوسینگی رۆژنامنووسی و ئاراســـتی ئو پرســـیارانی پوەندی ب و ھوانوە ھی، ك لوانی برپرسیارەكانی كۆشكی سپی حز ب بوكردنوەی بكن یان

نا.جۆنی ئینمان ســـرۆكی كۆمـــی نتوەیی كیكان ( كۆممیریی رمییـــژە فبگوتنونرایتی برپرســـكانی گشتی راگیاندنی ئمریكییكان دەكا ل حكومت ناوخۆییكان و حكومتكانی ھرم و ل حكومتی فیدرای دا) دە:" لگأل ئوەشـــدا ئركك زۆر ترە ئیم .وەی زانیاری بوكردنـــنیا بوەی تلبگومان ئلقی پوەندی نوان میری و گلین، ھروەھا وەرگی زانیارییكانین ل میرییوە بۆ

گل، بم پویست ل سرمان بزانین ئوەی ل رگامانوە بۆ مان دێ و گوێ بگرین لوەی ل شقام روودەدا و بۆ برپرس میرییكانمان بگینوە" ئینمان بڕوەبری پیوەندیكانی ھاووتیانـــ لـــ شـــاری لیكوود لـــ والیتی

كۆلۆرادۆ.بـــم خۆ برپرســـی رۆژنامنووســـی میری جادووگر نیی، تا بتوان سیاست و برنامی وتوو بگـــۆڕی و وا نیشـــانبدا، كركنا ســـفرمانەوا كۆمی ھروەك ســـركوتووە. تكانی وویەوا نورمانكان بـــۆ فوەییتنیكگرتوەكان ل كرستو بوكراوە پناسییكانی دا دە: پوەندیی گشتییكان ناتوانن جگای برنامـــ كاراكان یان ھزرە كۆنكان بگرتوە. ســـكرتری رۆژناموانیش ناتوانـــ ونیكی بواپكراو دروست بكا، گر برپرس میرییكان باوەرپكراو نبن. توانای ئوەشـــی نیی میری كاندا دەنگیروگرفت دان ب وا نیشان بدا، كو بدەنگیانـــوە دەچ، گـــر گیروگرفتكان بـــردەوام بوون، ھیـــچ ناكـــرێ برامبریان. ،ننووســـی برۆژنام ت بناعق ناشـــتوان ك ،ك بنووســـتدەربارەی كراوەیی حكومل ڕاســـتیدا كراوە نیی، یان لســـر كارامیی ك ،كان بنوســـمیریی رپرســـری بكارگ

لوەشـــاوەیی كارگریان تدا نییـــ. ھروەھا توانـــای بدەرخســـتنی ئامانجكانی میریش، ل كاتكدا، ك ســـركردەكان ئامانجی روون و

.ئاشكرایان نییرۆژنامنووسان و رۆژنامنووسان و

برپرس رۆژنامنووسانی میریبرپرس رۆژنامنووسانی میریپویست لســـر برپرســـ رۆژنامنووسانی حكومـــت وا چاوەڕوان نكن، ك ببن ھاوڕێ ببن كان. دەبنووســـیان دوژمنـــی رۆژنام كانی. لالنی میری و كاروبارو پالنری بچاوددەوتكی دیموكراسیدا رۆژنامنووسی ومیری كشبردووكیان پش. ھھاوب ب ناتوانن ببن .یركـــی جیاجیایان ھكترن و ئئاســـایی یلسر ھردووكیشـــیان پویست رز ل رۆی وەش بزانن، كئ ویستم پكتر بگرن، بیگرژییكی ئاسایی ل نوانیاندا ھی. ل الیكدا پیوەندییك دروســـت دەب، ك برپرسكان ھندێ جار ھوأل دەدەن راڤی تایبتی خۆیان ن، یان دوور بن لش بكشكبۆ رووداوەكان پپرۆپاگندە كردن بۆی، ل كاتكدا رۆژنامنووسی ل ھكان دەگڕێ و گوشـــار دەكا بۆ ئوەی كوەندییوە پكی دیكالی ل .زانیاری دەربچئاوگۆرە، چونك رۆژنامنووسكان پویستیان ب یارمتی برپرس رۆژنامنووس میرییكان ھی، تا ل كاروچاالكییكانی میری و پالنكانیان بگن. برپرســـ رۆژنامنووس میرییكانیش پویســـتیان ب رۆژنامنووسان ھی بۆ ئوەی زانیاری دەربارەی كاروچاالكی و پالنكانی میری

بگنن گل.ھندێ ل برپرســـ رۆژنامنوســـانی میری وا ببن یوانن لنوسان دەكرۆژنام چاوەڕوان لھاوڕیكی كۆمیتی، تا راپۆرتی رۆژنامنووسی خراپ ننووسن. بم رۆژنامنووسی پیشوەر ھاوڕیتیكـــی لگـــأل برپرســـك رگای

نووسیانرۆژنام و جۆرە راپۆرتئامادەكردنی ئ كركك ئنوسك وەك رۆژنامنادا. بوونی مرۆڤب درژایـــی كات بردەوام، رۆژنامنووســـی

چاكیش لكار ناكوێ.مایك ماكیری قســـكری رەســـمی پشووی " :كۆشـــكی سپی، دە رۆك كلینتۆن لسپویست ل سر گوتبژە فرمییكان پوەندی دۆســـتان لگأل رۆژنامنووسان ببستن،بم دەب پوەندییكی پیشـــیی بـــ". ھروەھا دەب یكیان ھنووســـان كاررۆژنام ":دەبـــ ئنجامی بگینـــن، ھروەھا ئوەش ئی گوتبژە فرمییكان لسرتان چند كارك یرمی بۆی ھـــژی فبنجامی بدەن. گوتئببت ھاوڕی رۆژنامنووسك، بم ناب ئوە ل بیر بكرێ، ك رۆژنام نوسان ھمیش كاری خۆیان ئنجام دەدەن، ب ھمان شت ئوەش"

بۆن كان لـــمیریی رپرســـناكـــرێ بـــۆ بكۆمیتییكانـــدا چنـــد بنمایـــك بـــۆ و داخۆیانن، وەك گوتن ئنكانیان دانداخۆیان( بۆ بوكردنوە نیی) یان ( تنیا بۆ زانیاری پشتوەی) بزان ( ئاخافتن ب شوەیكی فرمی بۆ بوكردنوەیو ب شوەیكی نا فرمیش بۆ ،وەیكانیشدا ئما چاكبن ل (وە نییوكردنبن یان ھر شتك بكی، ك ناتوێ بیانی

ل الپڕەی یكمی رۆژنامكان دا بیبینی.جۆنی ئینمان دەـــ:" گوتبژە فرمییكان ی دۆستانییانكی پیشـــوەندییدەتوانین پلگأل یك ل رۆژنامنوســـان ببستن، بم ردەوام دەبب ."تتی زەحمسكی كوەندییپ كنووســـرۆژنام ك دادێ، ككات ":و دەپویســـتی ب ئاڕاستكردنی چند پرسیاركی تۆژینوەیی ھســـتیاری ھب، یان ھواك بنوس و بوبكاتوە، ك تۆ حزت ی نیی. تۆ چونك ،ستبب تیییو ھاوڕپشت ب ناتوانشـــتك ھر كاری ت دەكا، یان پوەندییكی پیشـــی یان ھاوڕیتی. بم تۆ پویستیت ب پوەندییكی پیشـــیی ھی، پویســـتیت بوە ھی بتوانی پوەندی ب رۆژنامنووسك بووی لوتوو نركی:" تۆ سی بی و پبك

"كواداپۆشینی ھئركی سودا كردن لگأل رۆژنامنووسیدائركی سودا كردن لگأل رۆژنامنووسیدا

جگ لوە پویست گوتبژە فرمییكانی میری رـــگای ھواك نگـــرن. چونك فرمانبری بریار بدا چی باشـــ وەی نییمیـــری مافی ئخك بیزان، كامشـــیان لـــ برژەوەندی دا نیی. ئركیان لوە دای كرەســـتی ھواأل بۆ ھموو رۆژنامنووسان دابین بكن، تا ئوانی

پیان وای دۆستیان نین.بۆ ئوەی خك مومارەســـی دەست بكا، دەب توانای ئنجامدانی چند بژارەیكی پشت بســـتوو ب زانیاریوە ھب، ھروەھا توانای بیاردانی سربخۆی ھب. ئوەش نایتدی گر زانیـــاری راســـت ودروســـت باوەرپكراو وەرنگرن. ئو زانیاریانـــش ل رۆژنامگری

ئازاد دا وەردەگرنجۆلیانا گلۆڤر، ســـكرتری رۆژنامنووســـی جگری سرۆك دك چینی دە:" سكرتری رۆژنامنوســـی چـــاك دەب بـــ دەنگ ھموو داوایكی زانیاری ل الین ركخراوە ھواكانی ش بچووك بكمر وەتا گ ،وە بیاســـایی ویســـتپ ":وب وەش بر ئھ كو قســـ ":روەھا دەر ھوە الت". گلۆڤـــمدوایی بدەب قسی خۆشـــی باو بنما ب، ھرچند ،كدا دوژمن بسات نووسی لرۆژنام یوانلبم كاتك ھر دادێ پویستیت پیان ب بۆ ئوەی نامكت بگینن. تا ئو كاتش دادێ ب بیریان دتوە ك لگیاندا ب ئدەب بووە،

كش ب پچوانوە بووە ". ندێ پرسیاری دوور لنوســـان ھرۆژنام كاتبابتی كۆنگرەی رۆژنامنووسی ل بر پرسكان دەكن، سرسورمانی خۆیان دەردەبن، ئمش كاركی ئاساییی. لوانی رۆژنامنووسان توانای كات رپرســـان، بۆیب ب بیشـــتنیان نگبواركی وایان بۆ دەرەخس، پرسیاری خۆیان ،بوە ھكتی باسباب وەندی بن، جا پدەكیان نا. ئمش بشك ل بوونی رۆژنامنووسی

ئازاد.تۆژینوەر ل كاروباری ســـرۆكایتی ئمریكا ستیڤین ھیس ل كتبكیدا بناوی ( پوەندی رپرسشی بب نووسان) لوان میری و رۆژنامن ":كانیان دەكان و نووسینگنووســـرۆژناملوانی نووســـینگ رۆژنامنووسییكان، نك ھر ئو الینن، ك پشتگیری دارایی دەكرن ل الیـــن میرییوە یان چاالكییكی میری بن، بلكو سرپشكردنك ل سروشتی كۆمگای ئازادو پوەندی دەوت لگأل ھاووتیان سر ھدەدا". پرسیاریش دەكاودە:" ئایا ئرككی ئاســـایی میری ھی ل رژمی دیموكراســـیدا، گرنگتر ب ل دابینكردنی زانیاری ل چۆنیتی شـــی وایەوایـــی؟" پرمانوەبردنـــی فڕب ل كركنووسیدا ئأل رۆژنامگوداكردن لس

ھر رژمكی دیموكراسیدا. بشی یكمبشی یكم

نووسینگی رۆژنامنووسی برپرسیار

رەسوڵ بختیار

ژمارە (٩٠) شوباتی ٢٠٠٨/٢/٢٢،8رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی وتاری مانگان كاتك

لیكترناگین

ھواكانخكی رۆژكـــدا چنـــد لمـــاوەی كوردستان بتایبتی لشاری ھولردا گوبیستی چند ھواكی زۆر ناخۆش بووین، كاتك بیر لدەكینوە یكسر چونك دت، بلشماندا مووچركك یكك كـــ چند مانگـــك مووچی وەرنگرتب خۆی دەكوژت، ئو بیری لوە كردۆتوە كچۆن بتوان خزانك

.بن ر مووچگو بكات ئخبھرچۆنك ب ئوھوا دی زۆرمانی روانیمان وبپرۆشـــوە برینداركرد ھموو وردەكارییكان تابزانین تا چند دەتواندرت ئمجۆرە حاتان لنو كۆمگكمان نمن، زۆر دەنگ برز بۆوە ئینجا چ بكپی ب یاخود بدەنگی

برز، لزۆر شون باس لم كرا.لنوەنـــدی باســـكانمان دووبـــارە ئمیان پچـــران كاتك گوبیســـتی ھوكـــی جرگ بـــی دیك بووین، وا خۆی نواند ك كوامجارەیان ھئ پمپی كاوەی قوشتكك لوادەیخانســـۆپاوە وبۆنی داگیرســـان بھۆی تابیانی گیانیان لدەستداوە، ئمش وەك ئوەی لنـــو خكیدا ھوای

یكم لبیر كرا. دووبارە گلیی وگازاندەكان دەســـتی پكردەوە،زۆر كس بتوسوە باسی لو ھوان كرد ك لچند مانگكی داھاتوو بك كارەبا زۆرك لشـــار وشـــارۆچككانی كوردستان رووناك

دەكاتوە. ھندك كســـیش باسی لوە دەكرد كبرمیلـــی نـــوت زۆر گـــران بووە بكـــس ناكـــدرێ، بۆیـــ زۆرك لخك ھانایان بردۆت بر داری ئو چیایان تاوەكو دار بنن ومنداكانیان پ گرم بكنوە نوەك ئو سرمای زستان كاریگری ھب بسریانوە وتووشی نخۆشـــخان وكینی حب

ودەرمان بن. ئوە جگ لـــوەی زۆر كس بدوای ھـــواڵ و وردەكارییكانـــی مـــادەی ١٤٠بـــوون تـــا بزانن بچی گیشـــت

وبۆجبج نكرا. لـــوالوەش چندین پـــۆژە كرایوە نیـــش یۆ فز ل نیت كا ە د ر گ مز وباســـی لگندەی ودیـــاردەی تق دەكرد، شـــارەوانی وچاالكییكانـــی ھمـــوو زۆرچاالكانـــ كتیمـــكان باندەكانی ســـر بیـــوە ك گومانی

ئنفلونزای باندەی لدەكرت.زۆرك لھواكانیش مایی دخۆشی دخۆشی كجگای ئوانشی بوون، خۆمانوە لـــالی ھریكو نبوون ســـرنجكمان دەداـــ تابزانین ئم

ھوا بچی دەگات.ناوخۆ لھواكانی ئـــوەی لبر ككۆنترۆب بووین،بۆیـــ بـــزار گڕاین تا بزانین ل وتان وشـــارانی می ئوانچوان پئ ،دونیا چ باسبوون لھموو شتك بۆیكبفر باری یكسر ئامری خاونكردنوەی بفر شقام ورگا دوورەكانیان خاونكردەوە ك قوتابخانیفتوەك بۆ ماوەی ھنورگاوبانـــكان دابخرـــت، ئوانی بۆماوەی چنـــد كاتژمك كارەبایان نبوو رژان سرشقام ھموو الیكیان ئاگادار كردوە ك ئـــوان رووبڕووی

كشیكی گورە بوونتوە.گومان لو ھوان بوو كاتك ھموو بیكترمان راگیاند ك ل كۆمگی بنســـوە خزانك ك لـــ(٣) كس پكھاتبوون بۆ ماوەی دوو ھفت كس سۆراخی كاتكیش نبینیوە، ئوانی دەكن دەبینن ھر سكیان ببۆنی غاز

مردوون. كاتك ئممان لشاشی تلفزیۆن بینی زۆر تاســـایین ولبـــر ئوەی لبرامبر ئم كارەســـاتدا ھیچمان پنكـــرا، تنیـــا ئوە نبـــ بداخ

.م كارەساتئ وانینینژارەوە بوپلمبارەیـــوەش زۆر قســـمان كـــرد مرھ ئـــم لكارەكانی وزۆرـــك بچووكمـــان بكمترخـــم زانـــی، یوانل ی دیكواندین ھوچمانئ

خۆت ئاگادارتر بی لی. یوانكان لوالھك لزۆر چونكالی من وتۆ نب بم بپرسیار كردن

زۆر ھوای دك ئاگادار دەبین.

r1970bakhtiar@gmail.cmm

عبدولغنی علی یحیالھفتو رۆژانی رابردوودا، گل ھوســـت و بۆچوونی جۆراوجۆرو ھنگاوی سیاسی لالین ســـركردەكانی كورد، ھندكیان بھاوبشـــی لگڵ ھندێ الینی ئراقی، داڕیژراو ھاوشترا. زۆربیانم لژر ناونیشانی ھ نوی كۆنكان دانا، لبرئوەی چ زوو چ درەنگ ھ نویكان

كۆن دەبن و دەچن پاڵ ھ كۆنكان. دەربارەی ئنجومكانی رابوون(دەربارەی ئنجومكانی رابوون(الصحوەالصحوە)

ھر لســـرەتای پیدابوونی پـــۆژەی رابوون نیل ،مریكییكـــی ئۆژەیڕەتدا پبنل كـــكوردەكان رەتیان كردەوەو وەك ھوڵ و پكۆك بـــۆ بوژداندنوەو زیندووكردنوەی جاشـــایتی لقمدا، نووسری ئم گۆشی بپچوانی الینكانی دژ ب رابوون بگورەی ئو خانی

خوارەوە سیری رابوون دەكات: ١- ھروەكـــو وتم پۆژەی رابـــوون ئمریكییو لســـرەتای پیدابوونیدا، حكومتی عراقیش بتایبت الین شیعكانی، رەتیانكردەوە، بم زۆری نبرد نرمیان برامبری نواند و رەزامندیان لســـردا، خۆزگ كوردیش پلی ل ھوست و زیرەكانگرتبایوەرن ۆژەكـــپ وەرگرتـــن لرەفتاری لگڵ دەكردو دژ بسیاستی ئمریكای دۆست نوەست، بۆماوەیك، ناوەندەكانی وای بۆ دەچوون توركیا لبر چاوی ئمریكا نختك ســـووك بوو لبرئـــوەی رگای بـــ ئمریكا ندا بنك ســـربازییكانی دژ بعراق لسای ٢٠٠٣دا بكاربن، ھر لدوای ئم ھوستی كشی ئیبادەكردنی ئرمنكان لسر دەستی ئیمپراتۆریتی عوسمانی لسانی جنگی یكمی جیھانـــی لالین ھندێ ل الینكانی رۆژئاواوە خرای روو و ھوستی رەتكردنوەی وەگرتنی توركیا ب ئندام ل یكتی ئوروپا زیاتر لجاران سری ھدا. ئیسائیل دۆستكی ھرە نزیكی ئمریكایـــ لناوچی رۆژھتی ناوەڕاســـتدا، بدەگمن بیســـتوومان ئیســـائیل بدرژایی تمنی دژ بئارەزووەكانی ئمریكا وەستابت، ئگر رۆژك لڕۆژان ھوستیشی وەرگرتبت

ئوا بۆنی موناوەرەو مانۆری لی دەكرا. ٢- رابوون وەك پۆژەو بشوازك لشوازەكانی دژ بتیرۆر دەژمردرت، ھر ربازو كاركیش دژ بتیرۆر بت، ھردەم بكاركی پیرۆز دادەنرت، تائســـتاش ئمریكاو ھاوپیمانانی ســـرقای دۆزینـــوەی جۆرەھا پالن و ربازن دژ بتیرۆر، رابوونیش یكك لو پـــالن و ربازان. رابوون دەگڕتوە، ھر بۆیش ئمریكا ویستی رابوون

بۆ ناوچكانی دیكی عراق بگوازتوە. شـــتی بتای٤- باشـــووری كوردســـتان، بئازادكراوەكی، تاكـــ وت ك ھزی چكداری غیرە نیزامی نیی، توركیا پاســـوانی گوندانی ھیـــو ھبـــووە، ئرانیش"چریـــك"و چندین لسوریاش"ســـرایا دیكـــش، تشـــكیالتی ئلدیفاع"و...تـــد، عراقیـــش ھـــردەم لھزو یرە نیزامی خالی و بربازی غشـــكیالتی ستبش نبووە، كوردیش بۆی ناكرت لبر گل ھۆ تدەوكو زیاتر لت، بكانیدا، شازبدراوسلدراوســـكان ھڕەشـــی نمانـــی لدەكرت، لبرئوە دەب بایخكی زۆر بجۆری و زۆریی زیرەكان كدارەكانی بـــدات و دەتوانـــزە چھپۆژەی رابوون بقۆزتوەو ســـركردەو میالكاتی بۆ دابنـــت و بیخات ژر فرمانی خۆی، كچی ھروەكو وتم: لسرەتادا بوونمان بجاشایتی لقمدا، نووسری ئو گۆشیش تا رادەیك لدژی وەستا، لكاتكدا جاشایتی لسردەمی حكومت یك لدوای یككانی عراق لسای ١٩٦١وە تا ســـای ٢٠٠٣ نیتوانـــی زەرەركی ئوتۆ بشۆڕشـــی كورد بگینت ورای ئوەی لشســـتكان و تا كۆتایی حفتاكانی سدەی رابردوودا پســـند نبـــوو، لگڵ ئوەشـــدا كســـانكی زۆری لشـــڕی یكمـــی كنداو زاران كورد رەتی ب١٩٨٠-١٩٨٨ پاراســـت و ھبشـــداریكردنیاندا لشـــڕەك بجۆرێ عرەب حســـوودی بكورد دەبرد، ل راپڕینی سای رەكی لس كی نیمچتی رۆ١٩٩١یش جاشایســـركوتنی راپڕینك بینیبوو و لوولی ئو

چكی ل حكومتی عراق وەرگرتبوو ئاراستی ســـینگی ھمـــان حكومتیان كـــرد. من نام جاشایتی باش یان باشبوو، بم ئمری واقیع بوو سركردایتی كوردیش لسردەمی شۆڕشدا

سوودی لوەرگرتبوو. تـــردەمی حكومســـتی لر جاشـــایگـــئعراقییكانی جاراندا بۆی نكرابت زەرەرو زیانكی ئوتۆ بكورد بگینت، بگومان لوسردەمی كـــ كورد حكومت و ھزە، تۆزقاك ناتوانت زەرەری پـــ بگینت، بتایبتی ئگر ھاتوو

لژر دەست و فرمانی كوردبت. ٥- ئگـــر ھاتـــوو رابـــوون لناوچكانی تازە ئازاكـــرداودا، ل شـــنگالوە بگـــرە خانقین و مندەلـــی، دامزرا، ئوا بشـــك دەیـــان ھزار كس دەچن پای و سوود لمووچ مانگانكی وەردەگرن، ئم لكاتكـــدا حكومتی عراق، ھوی ئـــوە دەدات لمیزانیی كوردســـتان و مووچی پشـــمرگو..تد، لھنـــدێ كرتی

دیكش لكوردستان كم بكاتوە. ٦-ناوچكانی تازە ئازادكراو، تائستا بڕەسمی ســـر ب حكومتی كوردســـتان نین، ھرچند لبـــواری فیعلـــی لژر دەســـتی حكومتی كوردســـتانن، بـــم لزۆربی شـــونكانیش ئیختـــراق كراون، بـــۆ نموون لـــ رۆژھت و باكووری شاری"موســـ"ھندێ كسان و الینی دژ بكورد بئاشـــكرا دەجونـــوەو چاالكیش ،ینزیماتیشـــیان ھســـان و تنـــن و كدەنو

لھندێ شون وەك"قرەقۆش و برتل"و چند ناوچیكی شنگالیش، ل ھبژاردنكانی رۆژی ٢٠٠٥/١٢/١٥یـــش دەنگكـــی برچاویان ھنا، ئمۆش ئو رەمزانی دژ بكوردستان ناسراون بردەوام ســـردانی ناوچ كوردســـتانیی تازە ئازادكراوەكانی موســـ دەكن و لبر گل ھۆ ناتوانرت رگایان لبگرت، ھركاتكیش رابوونیان پكھنا، ئوكات برەسمی دەبن بخاوەن چك و ھزی ســـربازی و ئینجا گیروگرفتیشمان بۆ

دروستدەكن و دەخوقنن. حیزبـــ واچاكـــ باســـمكرد لبرئـــوەی كـــوردی ئیـــدارەی و كوردســـتانییكان لپارزگای"نینوا"خرا رگایان لبگرن و رابوون بقۆزنوە، ئگینا ئـــوان، واتا ناحزان، رابوون پكدنن و خككی زۆریش بگیان دەكون، ماوەر لی جت زۆربـــچبیرنوەشـــمان لئھسوكوتی حیزب كوردستانییكان و ئیدارەی كـــوردی لناوچكانی ناوبـــراودا بزارن، بپی پویست خزمتیان نكراوەو دەستكورتیش ھر و زەمینمان ئكانیشم ھی زانیارییپك، بالیل یھ"زگای"موسپاررەی بۆ رابوون لخۆشكرلناوچكانی كركووك و گرمیان و ناوچ كورد

.یش ھكانی دیالنشین٧- پ چككردنی كوردو كوردســـتان بتایبتی ئگر ھاتـــوو بفرمان و رەزامندی حكومتی ھرمی كوردســـتان بت، یاخود لالی ئوەوە سرپرشـــتی بكرت، لقازانجی دۆزی كوردە، لبیرم لدوای لدانی شۆڕشی ئیلوول لسای ١٩٧٥، حكومتی عـــراق ھمتكی فراوانی لپناو كۆكردنوەی چك لكوردستاندا، چكی لھاوتیان دەكی، دوای نسكۆی شۆڕشكش بچند ســـاك، ئارەزووی تۆماركردنی جاشی نبوو، لســـانی كمیی چك لكوردســـتان،

بزاڤی رزگاریخوازی چكداری كورد زۆر الواز بوو، پاشان دوای ئوەی حكومت شڕی دژ بئران دەستیپكرد ووردە ووردە دیاردەی پ چككردنی وە، لندو كوردستانیشی گرترەی سراق پعراپڕینی ئاداری سای ١٩٩١ كورد ل سربازانی بتالیۆنكانی برگری نیشتیمانی جیشی شعبی یكسر لوولی تفنگیان ئاراستی حكومتی

عراق كردو لكوردستان دەریانكرد. ئگر رابوون كوت دەستی نیارانی كورد، ئوا ویستپ ت، بۆیی خراپ دەبكنجامبۆكورد ئھمـــوو تواناو دەســـتك بكاربت بۆئوەی

رابوون نكوت دەستیان. ٨- لناوچ تازە ئازاكراوەكان، دەست بتواوی یكالیـــی نكراوەتوە، بكو فرە دەســـتی تیایاندا ھیو رەنگ ھندێ ل دەســـتكان

رابوون بقۆزنوە. كشی وەرگرتنوەی متمان ل حكومتی كشی وەرگرتنوەی متمان ل حكومتی

مالیكیمالیكیلئنجامـــی ئـــو گرژییی ماوەیكـــ لنوان حكومتی ھرمی كوردستان و حكومتی بغدا ھی. لم دواییاندا پشـــبینی ئـــوە دەكرا، ھاوپیمانی كوردستانی متمان لحكومتی نوری ھۆ، ئاشكراش لر گبوە لتمالیكی وەربگروەرگرتنوەی متمان رووخانی حكومتی مالیكی دەگینت، ئم لكاتكدا دروشـــمی رووخانی حكومـــت یان رژـــم بگرە ھتا لســـردەمی شۆڕشـــدا دروشـــمی بزاڤی رزگاریخوازی كورد

نبووە، بكو ب شۆڕش ھیچ گرفتك نبووە مر ئبوساوە. لالنی چتی شۆڕشی گتایببئگر ڕوخانی حكومت (اسقاط السلط) دروشمی كورد نبت لكاتی شۆڕش و شڕدا، لبارودۆخی ئاشتی نابت بكرت ب دروشم، گریمان لئنجامی كشانوەی ھاوپیمانیی كوردستان ل حكومتی مالیكی، حكومتك رووخاو نماو حكومتكی دیك شونی گرتوە، لو حان مزندەی ئوە ناب بكرت، كورد بـــ جبجكردنی داواكانی خۆی بگات. د. برایم جعفری سرۆك وەزیرانی كی بۆ توركیا كردانر سسراق لشووی عپبۆنی پالنی دژ بكورد لی دەكرا، كورد بتوندیی ناڕەزایی دژ ب ســـردانكی و ھســـوكوتی دەربـــی و داوای نمانـــی لـــ ســـرۆكایتی حكومتـــی بغدای كـــرد، "جعفری"ل حوكم رپرسب ل لری" گعفدوای"جچی لما، كنعراقییـــكان، نوری مالیكی و جـــواد بۆالنی و..تد، ل برپرسی دیكش سردانی توركیایان كردو پالنیشـــیان لگدا دژ بكـــورد مۆركردو كۆكردنوەی ســـوپایكی زۆری تورك لســـر سنوور و تۆپبارانكردنی ناوچ كوردستانییكانی سر ســـنووری لكوتوە، ئســـتاش توركیا لســـر تۆپبارانكردنك بردەوام با مالیكی و حكومتكی بمنن، لبرامبریدا كورد بردەوام لسر داوا رەواكانی خۆی سووربت و پیوەندی یی لڵ حیزبی مالیكی بكاو گلگـــژ لو وتوبكات و ناچاری بكات واز ل دژایتیكردنی كورد بنت و دەب حیســـابكیش بۆ سایكۆلۆژیتی رەمزەكانـــی حكومتی بغدا، وەك تاك بكرت، چونك بدووری مزانن، ھودان بۆ رووخانیان زیاتر ھانیانبدات دژ ب داواكانی كورد بوەستن.

بـــ الوازكردنی ھر حكومتـــك ب حكومتی مالیكیشـــوە، كورد ب مافكانی خۆی ناگات،

ئزموونكان ســـلماندوویان حكومتی بھزو خاوەن ئابووریكی پتوو دیموكراس و ئاقل دان ب مافی گالن ئن، حكومت ئیستیعاریی، ئو رووپییكان، بریتانیا، فرەنســـا، ئیسپانیاو..تـــد، لوپڕی بھزی دانیان ب ســـربخۆیی موســـتعمراتی خۆیـــان نا، پاشـــان پابندی لیژنی نھشتنی ئیستیعار بوون ئو لیژنیی ل شستكانوە لالین نتوە یكگرتووەكان دامزرا. حكومتی"عبدولكریم قاســـم" لدوای كودەتا ســـربازییكی ١٩٥٨/٧/١٤ لوپڕی بھزییـــوە دانـــی بچندین مـــاف بۆ گلی كورد نـــا، ھروەھـــا رگا بچنـــد بگیكی دیموكراسیتیشـــدا، بم رووەو الوازبوون بوو، پیتا پیتـــا لھنگاوەكانی پشـــیمان بۆوەو مافكانـــی موســـادەرەكرد، كوتـــ جنگ دژ بكورد، حكومتی بعسیش لسایی ھاتن سر حوكـــم ١٩٦٨ بھز بوو، لگڵ كورد پكھات، بیاننامی ١١ئاداری دەركرد، بم دوای ئوەی لناو زوم و دیكتاتۆریت خنكاو پنای بۆجنگ و دژ بئـــران و ئینجا كوت برد، بش بحای خۆی بـــرەو الوازی ھنگاوی دەنا، ئو ھنگاو ھاوشـــتنش شان بشانی موســـادەرە كردنی

مافكانی كورد بوو..تد. گای بر زبوو كاتت جاران زلھتی سۆڤیكیگالنی"١٤"كۆماری جاراندا سربخۆیی وەربگرن و لی جودا ببنوە، ب جوودابوونوەیان"رووسیای

فیدراڵ" الواز نبوو و ئستاش زلھزە.

ب حكومتی ئســـتای عراق یكجار الوازە، لگڵ ئوەشدا ھوی موسادەرەكردنی مافكانی

كورد دەدات. !كی دیكوەزیر ھرستانی بگۆڕینی ش!كی دیكوەزیر ھرستانی بگۆڕینی ش

"ملیك مرد.. بژی ملیك"!"ملیك مرد.. بژی ملیك"!ب قســـی ناوەندەكان ئگری خســـتنرووی داوایك لالین ھاوپیمانی كوردستانی لپناو گۆڕینی وەزیری نوتی ســـر بحكومتی بغدا ،كی دیكوەزیر ھرســـتانی بن شد. حوســـلئارادای، ئویش ھر لبر ئوەی شھرستانی دژ ب گربســـتكانی نوتی نوان حكومتی ھرمی كوردستان و كۆمپانیا نوتیی بیانییكان ستوو ھمۆركرا، وەســـتاو رەتی كردەوە. ئچاوەڕوانكـــراوەش وەك كشـــی وەرگرتنوەی متمان لـــ حكومتی(ئلمالكی) دت برچاوو لك جودا ناكرنوە، ھردوو كشـــش زاراوەی (مندابازاڕی) یاخود ناونیشانی كتبكی(لیفی): (مرض الطفول الیســــاری فی الشــــیوعی) مندابازاڕی چپەوی ل شیوعییتدا، دەیانگرتوە، بباشی دەزانـــم لمـــودوا بیر ل رووخانـــی حكومت رپـــرس و فوالنب مانـــی فوالنو گۆڕیـــن و نبرپرس نكینوە، لبرئـــوەی چ حكومت چ كسایتیی پل برزەكانی فرمانی حیزب و

لیستكانی پرلمان جبج دەكن. لدوای پاراســـتنی كـــورد لالیـــن ئمریكاو ھاوپیمانانیوە ل پایزی ١٩٩١ تا رادەیك، تا ئمۆش، زدە رووی نیی گر بم كورد تۆزك لخۆ بایی و مغروور بـــووە، كات وای بۆچوو تاك دۆســـتكی ئمریكای لدوای ئیســـائیل ل رۆژھتی ناوەڕاســـتداو نیدەزانی برلوەی ئزموون دیموركراســـییكی پیدا بوو و دوای پیـــدا بوونیشـــی ئمریكا دۆســـت و برادەری چندین ئیسائیلی دیكی لناوچی رۆھتی

ناوەڕاســـتدا، وەك: توركیـــاو كوـــت و ھموو دەوت عرەبییكانی كنـــداوو ئوردون و..تد، لسر ئاستی كسایتییكانیش، دەیان دۆست و برادەرو پیـــاوی ھی. حزم دەكرد كورد ئو راستیی باش بزانت، ك مرج نیی ھموو حیزب و ركخراوو كســـایتییكانی شیع ل عراق و وتانی دیكش سر بئران بن، بكو گومانیش ر بن ســـوانیاندا ھن ئـــی وا ل وەدانییـــلئمریكاو دەوتی دیكشن، بۆی بدووری مزانن ھندێ ل حوكمانانی شیعیی عراق ب غیری وەیگرنگ ئ رواشستوور بن و ھران پشت ئئكورد خۆی خۆشویســـتر بكات لالین رۆژئاواو

بتایبتی ئمریكا. كورد و ئرمن ل پشبكی كۆماریی و كورد و ئرمن ل پشبكی كۆماریی و دیموكراسیخوازەكان بۆ كۆشكی سپیدیموكراسیخوازەكان بۆ كۆشكی سپی

ئمریكی"بارك بگورەی"TDN"ســـیناتۆری ئۆبامـــا"ی پایـــوراوی پارتـــی دیموكـــرات بۆ ســـرۆكایتی ئمریـــكا، ل لدوانكـــدا وتی:" وا دان بردرام ئبژرۆك ھس ر ھاتوو بگئ

جینۆسایدی ئرمنییكان دەنم". "ئۆباما"ئو لدوانـــی لكاتی چاوپكوتنكی لگڵ ســـركردەكانی دەســـتی نیشـــتیمانی

ئرمنییان ل ئمریكا ANCAدا. بر لم لدوانش، خاتوو"ھیالری كلینتۆن"پاوراوی پارتی دیموكرات بۆ سرۆكایتی ئمریكا بنی ب گلی ئمریكاو الینگرانی خۆیدابوو، ك ئگر ھاتوو دەنگیان پیداو بۆ ســـرۆكایتی ئمریكا ماف وەو بكورد دەداتوا ئاوڕ لـــردرا ئبژھرەواكانی دەگین. خاتوو"مادلین ئۆلبرایت"یش وەزیری دەرەوەی جارانی ئمریكاش لتازەترین كتبیدا داوای دابشكردنی عراقی كردووەو لگڵ مانوەی ھزكی چكداری ئمریكا لعراق بۆ

پاراستنی گلی كورد و كوردستان. پشـــتگیری كردنی كـــورد و ئرمـــن لالین ســـركردەكانی پارتی دیموكرات و ل برنامی ھبژاردنـــی ھردوو پاوراوی پارتی ناوبراو بۆ ســـرۆكایتی ئمریكا، نیشانی ئوەی، گلی ئمریكا زیاتـــر ل حكومتكی ھواداری كورد و ئرمنو پشـــتگیرییان لدەكن، لبر ئوە لپناو سركوتن و بردنوەی زۆرینی دەنگ، ھردوو پاـــوراوی پارتی دیموكـــرات دووپات لســـر پشتگیری ل كوردو ئرمن و بایخدان پیان دەكن. جاران بتایبتی ل شســـتكان و حفتاكاندا، كات دەوتی"ئیسائیل"ھشـــتا ســـاوا بوو و تازە دامزرابوو، نونرانی ھردوو پارتی ســـرەكی ئمریكی، كۆماری و دیموكرات پشتیگرییان ل جوولكو ئیسائیل دەخستڕوو ل برنامی ھبژاردنی خۆیان دەچســـپاند، ئوەش ئوەی دەسلماند ك ئیسائیل لالین گلی ئمریكاوە زۆر خۆشویســـتو پشتگیری لدەكرـــت. ھرواشـــبوو ئیســـائیل لـــرۆژی دامزراندنییوە تائمۆش خۆشویستی گل و

حكومتی ئمریكای و نخش لكوردیش. كردنـــی پشـــتگیری دیكـــی رووەكـــی دیموكراســـییكان لكورد دژایتیكی تواوی برژەوەندی دەوتی توركیا لســـر ھردوو برەی كوردو ئرمـــن دەگینت. ماوەیك لموبـــر لژـــر فشـــاری توركیا پـــۆژەی خســـتنڕووی جینۆســـایدی ئرمن لســـر دەستی دەوتی عوسمانی، سكراو بدەنگی لوولیدا، بم وەك پدەچـــت، ئگر ھاتوو دیموكراسییكان دەست وەربگرن و نونریان بگات كۆشكی سپی، ئوا پۆژەك سرلنوێ دەخرت روو. ب پشـــتگیریكردنی دۆزی كورد لعراق و شونی دیكش لالین ئمریكاوە، دیسان لدانكی كوشندە ئاراستی ناحزانی گلی كورد و كوردســـتان دەكرت بتایبتی دژ بتوركیـــا كـــ ئســـتاو ماوەیك خۆی بشرەســـواری میدان، زیاتر ل دەوتكانی دیك: ئران، سوریا، عراق، دژ بئاوات و ھیوای

گلی كورد دادەنت. كان لـــری كۆمارییـــنـــنو ـــی داخـــجھبژاردنكانی ئستای وت یكگرتووەكانی ئمریكا ل وەتری ھستیاری (كورد- ئرمن) نادات، ھۆی ئم شـــت نزانـــراوە، ھرچندە پاراستنی گلی كورد ل بشكی زۆری باشووری كوردستان لھر لسای ١٩٩١وە تا ماوەیكی نزیك، ل سردەمی حوكم سرۆك جۆرج بۆشی

باوك بوو، وات حوكمی كۆمارییكان. لرەداو لبارودۆخی پیالنگان دژ بكورد و حكومتی ھرمی كوردســــتان و دانانی كۆســــپ و تگــــرە لبردەمــــی، كــــورد لناو سیاســــتی بنكی بیــــار لجیھان (واشــــنتۆن) ھروادت شــــون پی قایم و باســــیش پشتگیری كردنت، قسدەب بۆ (٣) س راقشــــكردنی عكوردو دابلھرم، بگرە (٣) ســــ دەوت، تازە بۆ كورد گڕانوە بۆ دواوە نیی، كورد برەو پشوە ھنگاو دەنت و خۆ گونجاندنیش لگڵ بنكی بیــــار ھنگاوەكی خراتر

دەكات.

ھ نوی كۆنكانی كوردو بابتی دیكش

سم قایمكرولبدع

کیمال

ی ورنو

اللج

ام م

ینماک

اماۆبئ

ۆنلنتی ک

الرھی

ژمارە (٩٠) شوباتی ٢٠٠٨/٢/٢٢،9رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی بیرەوەری

موحسین ئاوارە

رۆژان بوو

پاش ئوەی ل ١٩٦٨دا ڕژمی بعس جلوی دەستی كوت دەست و ھشتا ب تواوەتی خۆی سقامگیر و قایم نكردبوو، كوت گفتوگۆ و پیوەندكردن لگڵ سركردایتی شۆڕشی ئیلول ل كوردســــتانی عراقدا، جا شــــڕ و گرتن و ورانكاری راگیرا و سوپای شۆڕشگی كوردســــتان ریزەكانی خۆی ڕكخســــت و حزب و ھروەھا یكتی قوتابیانی كوردستانیش لناو شارەكاندا جموجۆی و ڕكخستنكانیان لو ماوەیدا بھز و پتوتر بوو، ئم وەك ڕكخستنكانی یكتی قوتابیانی كوردستان ل ھولر پیوەندیكانمان ڕۆژ بڕۆژ لبرەو و پرەســــندندا بوو، بم وەكو ھموو ســــا یك بدوای یككان و ڕۆژگار و تجرەبكان بۆمانــــی روون كردۆتــــوە ك رژمكان پاش ئوەی خۆیان قایم كردووە و دەســــتی خۆیان بینیووە ل ھموو گفت و پیمانكانیان پشــــیمان بووینوە، جا ڕژمی بعسی بندەكانی ڕكوتنكانی ج بج نكرد و بۆی لمانگی ئاداری ١٩٦٩ جاركی تر شڕ و پكدادان دەســــتی پكردەوە لو ماوەیی ھمنی و ئارامیك بای بسر كوردستاندا كشابوو دام و دەزگاكانی بعس زۆر بوردی چاودریان كردووە و زانیاریان لســــر ھڤنمان كۆكردۆتوە و تا رادەیك توانیویان بۆشــــاییك كلنك لنو ریزەكانی یكتی قوتابیانی كوردستان دروست بكن و پی ب ڕكخستنكان ببن، لرەدا جاركی تر دووپاتی دەكموە ك یكتی قوتابیان لھولر ڕۆكی زۆر جوامران و بھزی ھبوو لخباتی سیاسی و ڕۆشنبیری، جا لمانگی ئاب/١٩٦٩، ڕژمی بعس ل ھولر كوت وزەی قوتابیان و چند ھڤاك لو ھڤانی ئمی گرت، لنو گیراوەكاندا ھبوو ڕۆی لپرسراوەتی ھبوو ل ڕكخستنكانی یكتی قوتابیانی كوردستان و پارتی دیموكراتی كوردستان، ھر لو مانگش ئاب/ ١٩٦٩ ك ھشتا مامان ھر ل گڕەكی عارەبان بوو، ھڤاڵ سردار ئبوبكر لگڵ ھڤاڵ ئسعد محمد قرەداغی ك ھردووكیان لگڵ من ئندامی لیژنی شــــاربوون ل یكتی قوتابیانی كوردستان، ئوارە بوو تازە گیشتبووموە ماڵ پیوەندیان پوەكردم و زۆر ڕارا و پشۆكاو بوون، پیان ڕاگیاندم وتیان ئیمۆ چند برادەرك ل ھڤانی خۆمان گیراون و رەنگ ناوی ئمش ھب و ئمش بگیرین، زۆربش ئاگادار كراونتوەو خۆیان حشــــار داوە لرە و لوێ، جا ئم وا دەڕۆین لمای خۆمان نامینین بزانین بچ ئنجامك دەگات، ئو كات یك ل گیراوەكان ھڤاڵ (ئیسماعیل حسین ئحمد) بوو ك لپرسراوی لژنی شار بوو ل ھولر كوات منیش وەك ئندامكی ئو لژنی و ك لپرسراوەكشم گیراوە دەب ھوست وەرگرم و بكوم خۆ، ب پاش ئو دەنگۆی .. نمویست باوكم پیبزان و بدایكی خوالخۆشبووم گووت ك گرتن و وەزعكی واھی، دەب یا بۆم ریزی پشــــمرگو شــــۆڕش یا ماوەیك خۆم حشار دەم ھست رابگرم بزانم برادەرانم اعتراف دەكن لسر یكتر یان ناوی منیش ھی ك بیگیرم، دایكم ڕەنگكی ھناو برد، ب رەنگی زەرد ھگڕاوی گری كوت قورگی و گووتی (كوڕم دوایی بشنیی لباوكت دەگنم) بم ئستا ھتا زووە چ شتكی نھنی و پسول و كاغزت ھی لگڵ خۆت بب و بۆ بۆ مای باوكم وات باپیرەم، ھروەھا وتی با وەكو جارەكی ترم ل نیت ك بكت و پی مامانیان پشكنی و ھموویان سرەوبن كرد، مای باوكم باشــــترین جگای چونك ماوەی حوت ڕۆژە گواستویانتوە ئو خانووە تازەی و كس پینازان، مبست ل پشكنینی جارەكی تر ك دایكم بیادی ھناموە ئو ھكوتان كت و پەی ئمن و پۆلیس بوو بیكوە مامانیان پشكنی لبر ئوەی فرمانی گرتنی برا گورەكم (جالل) یان پ بوو بگومانی ئوەی ك ڕۆی لپرســــراویتی ھبوو ل ڕكخستنكانی (پ.د.ك)، جا من خۆم كۆكردەوە كاتی ڕۆژئاوا بوو چووم مای باپیرم اسماعیل ل تیراوە لنزیك ساختمانكی جلیل خیات ك برامبر دادگای ھولرە، ھشتا ئو ساختمان نكرا بوو جگاكی حسارك بوو و لتنیشت ئو حسارەش دوكانكی گچ فــــرۆش و كرپووچ و چوولم فرۆش بوو، ك چووم مای باپیرە، ك ئو ما بریتی بوون ل كوڕكیان سابر لگڵ خزانی و باپیرەم و داپیرەم و پم گووتن چند ڕۆژك لرە دەبم بــــم كس نزان من لرەم و ھرچی پرســــیاری كرد ھتا خزمكانیش نزانن من لرەم چونك وەزعكی ئاوام ھی .. من ئاواو لالیكی تر برا گورەكم (جالل) بسزای ئیداری و گومانلكردنیوە ك ل ڕكخستنی پارتی دیموكراتی كوردستان گوازرابۆوە، وەك فرمانبر بۆ دادگای ڕواندوز، ئو كات ئویش ل رواندز لپرسراوی دووەمی ڕكخستنكانی پارتی بوو لوێ، منیش نك ھر ل ڕكخستنی قوتابیان بووم ئوكات بكو ئندامكی كارا بووم ل ڕكخستنی (پ.د.ك)، سرەتا ھڤاڵ عبدو خیالنی لپرسراو بوو پاشان ئو گۆڕدرا ھڤاڵ (حمید ابراھیم) حمیدی گچك بوو ب لپرسراوم، بۆی ب حمیدی گچك ناومان دەبرد چونك دوو حمید ابراھیم ھبوو ل ڕكخستنكانی یكتی قوتابیان و پارتی ك ڕۆی لپرسراوەتیان ھبوو، جا ئوكات ك لپرسراوەكم اسماعیل حسین گیرابوو پیان گووتم چند ھڤاكی تریش م كاتب (روەھا علی محمود جوكلسعدی خلیل ھ) كترمان دەناســــی وەكی گیراون كگۆڤاری گون بشــــی عرەبی ژمارە ٢٧ ل ئاب/ی ١٩٩٨ دا خوندموە لو بیرەوەریانی بڕز (كاكل محمد تاھر (بھرام) ك نووسیبووی ھڤای ناوبراویش لپرسراوی ھردوو لیژنی شاربوو ل یكتی قوتابیانی كوردستان و زانیاری زۆری پی، لو نووسینی ئو ھڤادا بــــۆم دەركوت ك ئوكات چند ھڤاكــــی تریش گیرابوون، وەك: عبدالرزاق احمد- محمد عباس (شــــھید شاخوان) – رفعت عبدالل وات شھید ڕباز) و كمال مستفا – یوسف محمد علی) بپی ئم نووســــین وادیارە بۆ ماوەیكی كم ل بندیخاندا ماونتوە دواتر ئازاد كراون لبر ئوەی ئازا و خۆراگر بوون و ل بردەم لكۆینوەكان ئیعترافیان لسر

خۆیان و كسی تر نكردووە.شــــو لمای باپیرەم ماموە بۆ بیانی باوكم و دایكم و براكی لخۆم بچوكتر ك تمنی (١٢) سان بوو (تحسین) ھاتن الم، باوكم ماچی كردم و ھیچی پوە دیار نبوو ك وەزعی بارەت بس ،ومپیاوان دەق ی گووتم كوڕم ئیش لی من، پیلسو مك چوو بی بتئم ئوە جاری یكم نی و دواجاریش ناب، مادام ئو ڕگایمان گرتۆت بر، ھرچندە حزم ندەكرد قوتابخانكت لدەست بدەی ئوكات من ل قۆناغی ئامادەیی ھولر قوتابی بووم، ھروەھا گووتی مادام وای ئمجارە نگیرای ناوت ھاتب یان نھاتبی جاركی تر ئو ڕگایت ھر لپش، من دەمزانی سین و بینكت ھی لرووم ندەدای بم نمدەزانی كوا مسئولیتت ھی، رووی ل كردم وتی تۆ چ (تكبیرك)ت ھی و دەی چی، منیش وتم لبر ئوەی زۆربی برادەرانی ھی ڕكخستنكانی ئم خۆیان حشارداوە و دەستم ڤاڵ (علی رسول) كی ھما تبا دایكم بچ یوەندە ھنیا ئك ڕاناگات، تگایھیچ جبئوكات لپرســــراوی ناوچی ھولر بوو ل پارتی و لناو شاری ھولر، مایان ل گرەكی تعجیل بوو جا كاك علی رســــول جگ لوەی لگڵ برا گورەكم (جالل) برادەر بوون و لپرسراوی ئو برایم بوو لحزب و ھامشۆمان ھبوو و ناسیاومان ھبوو، متمانی تواوی بمای ئم ھبوو، بۆی وام بباش زانی لڕگای ھڤاڵ علی رســــول بمنرێ بۆ دەشــــتی ھولر و لڕگای ھزی دەشتی ھولرەوە بچم رزی شۆڕش، باوكم ھیدای و گووتی تا دوو ڕۆژی تر لسر ئم ئیش دەوەستم ئگر ڕك كوت باش دەنا دەتبم بۆالی (جاللی برات ل رواندوز و ئویش لڕگای خۆیوە ڕەوانی ناو شۆڕش و (پ.م) كانت بكات جا دایكم چووە ماڵ ھڤاڵ علی رسول، دوای دوو سعات گڕایوە و وتی ھڤاڵ علی بمای خۆیان ڤاڵ علی بروەھا دایكی ھھ ،یرم ھفوەو ســــمینج ڕۆژی تر نتا پ گووتبوو، ڕەنگدایكی گووتبوو باشتر وای بچن الی خزوری علی كناوی ھڤاڵ (زرار محمد شریف كارەش) بوو، ل نخۆشخانی كۆماری ئوكات كارمند بوو، بردەوام پیوەندی لگڵ ھڤاڵ علی رسول ھبوو ك داو دەرمانی نخۆشخانی بنھنی وەردەگرت و دەیانناردە ناو شۆڕش بۆ ڤاڵ (زرار) لالی ھ توە دەچور لكسر، جا دایكم یولی دەشتی ھرگشمزی پھنخۆشخانی كۆماری ھولر و خۆی پدەناسن و ئویش بباشی ئمی دەناسی، ھڤاڵ زرار دەت پویست ھتا چند ڕۆژكی تر بوەستین چونك تترەكانیش ناتوانن بن شار و وەزع ل دەشتی ھولر ل بارنی و ناخۆش، دایكم ھاتوەو ئو ھوانی ھناوە، باوكم ڕووی تكــــردم ووتی كوات تا زووە تۆ ھویی قوتابخانت ھی بیانی خۆت ئامادەك و دەتبم بۆ الی (جالل)ی برات ل رواندز لووە ڕەوانی ناو شۆڕشت بكات، ھروەھا بزانین

ڕای ئویش چی؟

زنجیرەیكل بیرەوەرییكانم

بشی بیست و شش

فازڵ پیـــرداود، پاش ئـــوەی لالین حكومت گیـــراو، رەوانی زیندان كرا، چند رۆژك لزیندان مایوە. شمسدین موفتی ئوكات لكۆلژی حقوق لبغدا دەیخوند، ھاوین بوو، ھاتبۆوە ھولر، ڕابـــۆوەو كپشـــووی ھاوین گو لئھاتوەش بسر ئم وەزع و بارودۆخیدا ھاتوە، شمسدین موفتی یكك بوو لكسایتیی ناودار و كوردپروەرەكانی ھولر، ئوكات برپرســـی قوتابیان و برپرســـی مام جاللیش بوو ل بغدا، چونك ھردووكیان ئوكات قوتابی بوون لشاری بغداو دەیانخوند، ك دتوە پیادەگینن ك ھولر وەزعی تواو نییو شـــژاوە، ھروەھا پشیدەن: ك فازڵ پیرداود پیاوی قارەمان و شای ،دایندیخانب ران گیراوەو لكۆشـــتشمسدین موفتیش دەچ بۆالی حاكم ســـابیر ك برازای خۆی بوو، بگومان ئوكاتش پیوەندی نوان مال فندی و ملیـــك فیســـی، ھروەھا مای مالفندی و بنمای ملیك فیسی لبغدا پیوەندییكی بقووەت و توندو تۆیان ھبوو، جا حاكم ســـابیر برازای شمسدین موفتی بوو بم نزیكی سی ساك بتمن ل شمسدین موفتی گورەتربوو، دەچت الی حاكم سابیری و پیدە: من ھاتووم ك پتابگینم ك ئو ناوانی لناو شووشدا لمای

حسن مســـتفا دۆزراوەتوە پاشان گیراون، ئوكسان ھیچیان شیوعی نین و ھموویان كوردپروەرن، بۆی ئگربت مت، ئربسكیان بشت سانوكو ئوەكو بنمای مالفندی شرمزاری مژوو دەبین لـــدواڕۆژدا برامبر بو ڕاستیتتۆ ب :ویش دەی. ئتمیللك ئوانی گیراون ھموویان كسانی

.ب :روەرن؟. دەكوردپحاكم سابیر دە: باش، شمسدین :دین موفتیش دەمسین؟ شچی بكلبرئوەی فاعیل نگیـــراوەو نازانین :ب ؟ بۆینـــو كچیی و ناوانئـــ یلسم مداخســـتنی ئیارماندا ببتاوەكـــو فاعیـــل دەســـتگیردەكرت. فاعیلیش ك حســـن موســـتفابوو، ھشـــتا نگیرابوو، جـــا بیانییكیان من ك لواجبدابووم و لســـر شقام وەستابووم، خاتوو"بدریی"ی، خوشكی ،الم گوتی: كاكفازیـــل پیرداود ھاتـــگوتم، ست بدریی تۆی؟ ست بدرییی قارەمان و تكۆشر، ئو كچ قتییی فازی دەزانی. گوتی:"كاككوردی ن ك ماڵ"گوتم: چۆن؟!. گوتی: وەھات لبربوو ھات لماڵ. گوتم: ئی ئســـتا .؟ گوتی: تـــازە چووە دوكانیكول یدەزانـــی كـــفازیـــل پیرداودیـــش نشمســـدین موفتی بریداوە. منیش چووم بۆالی، دوكانكی ك لشونی

كباب كۆیسنجاق بوو، ك چووم فازیل گوتی: دەزانی بۆچی منیـــان برداوە، بۆئوەی بزانن ك ھاتووچۆی من دەكات و ئوانیش بگرن، بۆی دووكانك لژر چاوەدری دایـــو، پاكتك ھبگرەو

پارەكی دابن و بۆ. قوتابخانل وانفـــازڵ پیـــرداود شـــدەیخونـــد، بڕۆژ كســـابتی دەكردو بشـــویش لـــ قوتابخانی"ئربیـــل ئوال"دەیخوند، شـــخ لتیف ئویش ئودەم لوێ دەیخوندوو لگڵ فازیل پیرداودی بیكوە بوون. ل قوتابخانی ئربیل ئوالش، فازیل كۆم ئندامی ،ندامانو ئل كی شا كبۆ حیزب راكشخ لتیف كچزای شخ عبدولكریمی دارەخورمایی بوو ك ئوكات لمای ئوان بوون، جا ل پنجاكان لرگی شـــخ لتیفی ك لبردەستی فازیل پیرداودی ببـــووە حیزبی، كۆم دەروشـــكی تكیی مای شـــخ عبدولكریمیشی لگدابـــوو، توانیمـــان وەكـــو حیزب بگین ناو مای شـــخ عبدولكریمی دارەخورمای، تا وایلھات ك كوڕەكان و كچكانـــی شـــیخ عبدولكریمـــی، لسرووی ھموویانوەش"زەینب"بوون بـــ ئندامـــی حیزب و لمای شـــخ عبدولكریم و لســـر مرقدی شخ عبدولكریـــم بوكـــراوەو بیاننامی حیزبی دەشـــاردرایوە، تنانت ببوو بشـــونی حوانوەی موختفیكانی ك باتاسی" بتایبتی"حمید حیزب،

ناســـرابوو ب"ھڤاڵ مروول"ماوەیكی زۆر لكركووك ژیابوو، پاشان ھاتوەو لمای شخ عبدولكریمی موختفی بوو، پیاندەگوت: دەروش سعیدو بووە دەروش لوێ تاوەكو دام و دەزگاكانی

ئمنی پی نزانن.لســـای ١٩٦١ ك شۆڕشـــی ئیلوول رژـــم فۆككانـــی دەســـتیپكردو وكاتـــ٩/١١"ئ"ل لكوردســـتانیاندا ھموومان لسفین بووین و خبرمان و نرمامانوا زۆر سبۆ حیزب نارد كجلوبرگ و ن لف و بخفی نووستن، نھیچ ھۆكاركی خۆ گرمكردنوەمان پ نبوو، بۆیـــ داوامان لحیزب كرد ك لناو شـــارەوە ھـــاوكاری بكرین و ھندێ كلوپلمان بـــۆ رەوان بكن، بۆیـــ مای شـــخ عبدولكریمی زۆر چاالكان بتایبتی زەینبو كوڕەكانی، لگڵ ھندێ شرەژنی دیكی ھولر، روھید خزانی شخ یحسا :وانلعبدولكریـــم، خانی فتـــاح بگی، ناھیدەی ئحمد پایسكلچی، زولخای ژنی ســـعید مســـیفی، عیشگوی ژنـــی میرزاكریمی، ئوانـــ دەگڕان لمان و لفو كون قاپوت و بتانیان كۆدەكردەوەو كـــ زۆر دەبوو كابرایك بناوی شـــخ معرووف لھولر بوو، ئندامكـــی حیـــزب بـــوو، لۆرییكی ھبـــوو پیاندەگـــوت: كریم ئفلس دەچوو لخۆران و زیارەتی كری دەینا بۆ ھولرێ. جـــا ك كلوپلكان زۆر

دەبـــوون كریم ئفلس بـــاری دەكردن و دەیھنا بـــۆ گوندی زیارەتی ك لبن ســـفینی بوو، لوش شخ معرووف یا دەكـــردو بـــژی پدرنـــدێ گوھبـــاری گودرـــژ كلوپلكانی دەھنا بۆ ســـفینی، ھر ل دووســـ شو، شـــوك پیدا دەبوو كل و پلكانی بۆ دەھناین، راستییكشی شوان زۆر سارد بوو ئوكاتی، لبیرم جاركیان، حاجی شرەو حمساح، لگڵ چند پشمرگیكی دیك چووبوون بشو كمینیان دانابۆوەو ئوكات ئم ل"كانی عرووف بخ مو ششیالن"بووین، شباری گودرژەكان كلوپلكانی بسر ســـفین دەیخت و ئوانیش دەنگی دەدەن و شخ معروفیش بۆ جنودان زمانـــی زۆر پیس بوو، دەن تۆكیت، پیاو: كوژرای؟! شخ معرووفیش ھزار جنویان پدەدات و دەت: بوشوەی بـــو دەشـــت و دەرو ســـرچیایتان خســـتووم بۆ لســـر چاكی خۆشم

نامكوژن!!!. ی كوشـــتانمـــوو ئـــرەدا ھجا لدەیگموە، ھموو مبستم ل فازیل وەی كتـــی پاش ئتایبپیرداودە، بفازیل شخ لتیفی راكشا بۆناو حیزب، حیزبایتیمان بردە ناومای خودی شخ ك بتیش زەینتایبریم، ببدولكع

دەوركی یكجار بای ھبوو!؟.

عریف سلمان: حیزبایتیمان بردە ناومای خودی شخ عبدولكریمبشی یانزدەھم ئا: بدرخان

وەكو گوتم: ئوكات زۆربی دوكاندارەكانی ناو بازاڕی ھولر، ببوون ئیخوان موسلیمن، بۆی ئوڕۆژان خوانكا، كوا قوتابییك یا ،ڕبووایپناوبازاڕدا تب ریبكی غسكدووكاندارەكانـــی ناوبازاڕ دەیـــان توانج و پالرییـــان لدەداو ھوتافـــی: "ال ال االلله – محمد رســـول الله"یان، دەگوت و، وایان لوكس دەكرد ك خۆشی نزانت چۆن رادەكاو خۆیان لبردەست قورتار دەكات. ئم جگ لوەی كـــ لالیكی دیكوە، حكومت ئیخوانكانی بـــۆ دژایتیكردنی رایسپاردبوون ھاندەداو شـــیوعییكانیش ن و بكان بكی شیوعیرەكانر بوا بك كی كم بدەن، تاوەكو خقكافریان لبیروباوەڕی موسمانتیان ھی، لیان دوور بكونوەو قناعت بكن ك شیوعی بوون بڕاستی كوفركردن، ئمبوو ھوستی ئیخوانكانی ئودەمـــی ھولر برامبر ب كسانی نیشتیمانپروەرو بتایبتیش رەكان و ناكۆكیانر بم بكان. ئشیوعییچایخانكان، تنیبۆوە، شونكی ھموو ناوبازاڕو ھرشونكی كوا گردبوونوەی

تدا ھبا.لســـای"١٩٥٠"قوتابخانی شو لھولر كرایـــوەو زۆربـــی وانكانیـــش بزمانی شـــیرینی كوردی بوو، زۆربـــی ئو وانو دەرسانی كوا بزمانی عرەبیش بوون، انیزی"ی، وەریدەگمامۆستا"عیزەدین فســـر زمانی كوردی و، رۆكی كوردایتی

زۆر چاكی دەبینی لم سردەماندا. جـــا وەكو گوتـــم: بیروباوەڕی سیاســـی و موجادەلو موناقشـــ سیاســـییكان قوتابخانكانیشـــی زۆر بتوندی گرتبۆوە، ھر لقوتابخانش بوو ك من ئاشنابووم بو فیكرانـــو بیروبـــاوەڕی كوردایتی و حیزبیم قبووكـــرد. یك لو قوتابیانی ك لقوتابخانی شـــو ھر لگڵ خۆمدا محمد"بوو، ناوی"عبدولقادر دەیخوند، بیروباوەڕكی پتـــوی كوردایتی ھبوو، رۆژكیان خۆی لمن نزیك كردەوەو گوتی: دەموت ھندك قســـ بكین، ئو ھر لم گفتوگۆیی ك دەســـتمانپكرد توانی ندام لئ ببم ب ت كـــنبھتم پناعقپارتی دیموكراتی كـــورد، چونك ئوكات ناوەكـــی بمجۆرە بـــوو، نوەكو پارتی دیموكراتی كوردســـتان، بۆیـــ دان بوە دادەنم ك ئوكســـی بۆ یكمجار منی ھنای نـــاو حیزب، عبدولقـــادر محمد بوو، ئیتر لدوای ئوە پیەوو پۆگرام و بوكراوەكانـــی دیكی حیزبی بۆ دەھنام و، لدوای خوندنوەیان ھمووجارك بۆم دەگڕاندەوە، یاخود لسر راسپاردەی خۆی دەمـــدا ب یككی دیك ك بیخونتوەو

پاشـــان بۆ ئوی بگڕنتـــوە. ھموو نام كی"رزگاری"بۆ دەھژمارەكانی رۆژنامئۆرگانی پارتی دیموكراتی كورد بوو، پاشان ناوەكی گۆڕاو بوو ب"خباتی كوردستان"، دەردەكرد گۆڤاركیشـــی پارتی ھروەھا گۆڤارەشـــم جوتیار"ئم بناوی"نركـــی دەخوندەوە، ھروەھا عبدولقادر محمد پرتووكی"كیفاح االكراد"یشـــی، بۆ ھنام ك باســـی ل زوم و زۆرداری توركیای بۆ ســـر كوردەكانی توركیا دەكرد، ئویشم خوندەوە. ئیتر ســـرەتای چوونم بۆناو حیزب و بئندام بوونم لرگی عبدولقادر

محمدو خوندنوەی بوكراوەو رۆژنامو گۆڤارەكانی پارتی دەستیپكرد، عبدولقادر بووایی حیزبی ھكی نووكراوەیر بھبۆی دەھنام و منیش لماوە بدزییوە دەمخوندەوەو لپاش چند رۆژك دەھات وە یاخود دەیگـــوت: بیاندە بدەیبردنـــفن كس و با ئویـــش بیانخونتوە، ئوەبوو زۆرجار عبدولقادر دەیگوت: پاش خوندنوە بیاندە ب د. خالید، پاشان"د. وكاتو. د. خالید ئخالید"دەھات و دەمدا بسرباز"جوندی موكلف"بوو، پاشان بوو ب معاون توبی و ك شۆڕشـــی ئیلوول دەســـتی پكرد، چووە ناوشۆڕش و لوێ پیاندەگوت"د. خالید"، ئوەبوو جاركیان د. خالیدم لبارەگای پارتی لشاری بغدا دیتوە، ئوكات گفتوگۆ لنوان شۆڕش و حكومت بوو، پارتی بارەگای بئاشكرای لشـــاری بغـــدا كردبـــۆوە، د. خالیـــد پـــاش توقو چاك و چۆنـــی رووی كردە خككی بـــارەگاو گوتی: ئو پیاوەتان بینیوە، ئم لھولر دوكانی ئو پیاوەمان

واز لمن بنن و ئوە خریكی كاری خۆتان بـــن، چونك من بو نزیكانـــ عبدولقادر بـــردەدەم، ئوەبوو لدوای چوار ســـان عبدولقادری كوڕی بردا، بڕاستی شرە ژن بوو، لدوای ئوەی عبدولقادر لزیندان ھات دەرەوە، دیسانوە پیوەندی بحیزب كردەوەو لكوردایتی ھاوتابوو، دواتر چووە ناوشۆڕش ب"عبدولقادر شۆڕش"ناوبانگی دەركرد، لدوای ئوە زۆرجار پمان دەگوت: تۆ زۆر بم شۆڕش ماندوو بوویت، ئستاش وا برەكـــی ب ئنجام گییوە بۆ داوایان لناكیت لشون داتبمزرنن، دەیگوت: بـــۆ ئوان چاویان من نابینت، قت لیان ناپاڕموە، پاش تكچوونی بیانی ئازاریش لسای"١٩٧٥"دووبارە پیوەندی ب شۆڕش

خۆشی بوو، بوێ تووشـــی نكردەوە. لنخۆشی ریخۆ كورە مرد، كس نبوو نشترگریی بۆ بكا، چندەش پیانوتبوو، ك بگڕتـــوە، بم ئو خـــۆی ئامادە نبوو بگڕتوەو ل نخۆشـــخانی رژم نشـــترگریی بۆ بكرت"ھزار رەحمت

لگۆڕەكی". جا بـــا بگڕینوە ســـانی پنجاكان و ئـــو ڕۆژەی ك بووم ئنـــدام ل پارتی بووم وڕۆژەی كر لدیموكراتی كورد، ھئندام شـــوو ڕۆژ بوپڕی دســـۆزییوە تدەكۆشـــام بۆ بوكردنـــوەو مبادیئو كی وا كجۆرۆگرامی پارتی، بەوو پیپھیچ ئاگایكم لكاروكاســـبی خۆم نمابوو بھموو شوەیك كوتبووم دوای كاری حیزبایتی، جا دەموت ھر لپنجاكان باسی نورۆزی سای"١٩٥٣"ی ھولرتان زاز"كعید قورۆز"ســـن ر لم، ببۆ بكوەزیری ناوخۆی عراق بوو، بســـردانك ھات ھولرو"عونی یوســـف"ی، پارزەر و كوردپـــروەر خۆی گیانـــدێ و، داوای

كردبووە وەكری پارتی كۆبوونوەمان تیدا ئنجامدەداو بوكراوەی پارتیمان ئاوگۆڕ دەكرد، عبدولقادر لنـــاو بارەگای پارتی لبغـــدا ك عبدولەحمان گۆمشـــینی برپرســـی حیزبی مـــن بـــوو، ھاتالم و بناوی"عریـــف برادەركمـــان گوتـــی: عبدولقادر"ك رۆژنامی رزگاری، ئۆرگانی پارتی بوو، لژر ســـریداگیراوەو لدوای ئو چند كســـكی دیكشیان گرتووەو سربازگی حكومت بتواوی شژاوەو لـــدوای چندڕۆژك، دیســـان گڕایوە، ئمجارە گوتی: ئـــوڕۆژە ئمیان ھموو كردین، چونككۆكـــردەوەو ئیمالیـــان پنامیكی پ لھڕەشیان لدوای گرتنی عریف عبدولقادر فداوەت ناو سربازگو

نووسیویان بگرتنی چندكسك ناتوانن مكخستنی ئن و، رن بكچاوترس مئگیشتۆت ناو ســـربازگو تۆی گرتنی ئوكســـان بزووتریـــن كات دەكینوە، ئمی دەیگموە، ســـردەمی ملكی پنجایكان بوو، جـــا عبدولقادر گوتی: حكومت بۆی ئمی كۆكردەوەو ئیمالی تی كدەستخ وەی بزانن ككردین بۆئپبختی نامكـــ دەچت."ببۆچوونی من فدانی ئو نامی بۆناو سربازگ كاركی ھبـــوو، چوونك لدوای ئوە حكومت بۆی ئاشـــكرابوو ك ئم ركخســـتنمان كزیان نامل و جگـــیناو ســـوپا ھلھیچ ســـوودكی بۆ شۆڕش نبوو" لدوای ھڕەشـــو ئزییتدانكی زۆری ئندامانی پارتـــی، حكومت عریـــف عبدولقادری ب"١٠"ساڵ حوكم دا، بم دایكی ھوكی زۆری بـــۆداو لـــدوای چوارســـاڵ زیندان ئازادكـــرا. عریف عبدولقادر بڕاســـتی ك كمووجاررە ژن بوو، ھی شكدایكدەچووین سردانی كردنی بئمی دەگوت:

لكرد ك ئیجازەیان پبدات ئوسا نورۆز بئاشكرا بكن، چونك ساكانی دیكش نورۆز دەكرا بم ب نھنی بوو، ئوەبوو ســـعید قزاز لسر داوای عونی یوسف داوا ل پارزگاری ھولر دەكات ك ئیجازەی نورۆزیان پبدا. ساكانی دیكش دەكرا بم ئیخوانكانی ھولر بر برەكانیكی زۆری نورۆزیان دەكردو ب زیندووكردنوەی ئاگر پرستیان دادەنا، ھروەھا حكومتیش بھۆی وتاردانی سیاســـی و كۆبوونوەی جماوەری پیخۆشنبوو ك نورۆز بكرت، دەیانووت: ئیخوانـــكان كـــ ھرچندە ئوەی بچت نـــورۆز كافر دەبت، بم توژی قوتابیان وەمی ئیخوانكانیان بوە قورۆز ئاودانی عژنی نج وە كدەدای تی لوەیو ئاگاداركردنتو ھۆشی میلل وتنركرۆژی س ،رابردووی، رۆژی ئازادییبســـر حاكمی زۆردار، رۆژی سركوتنی كاوەی ئاسنگرە بسر حاكمی خونمژ، ھرچندە سای"١٩٥٣" حكومت ئیجازەی نورۆزەكی دابوو، بم لگڵ ئوەشـــدا ورۆزەكن وەدابوو كی ئوھرەوە لژلتكبداو نكرت، حكومت ھموو خاوەن گۆڕەپانكانی ھولری ئـــاگادار كردبۆوە كـــس گۆڕەپانی خۆی بكـــرێ ندات بۆ دەچووین ورۆز، بۆیژنی نسازكردنی جالی ھر خاوەن گۆڕەپانك، ئامادە نبوو ك ســـاحكی خۆییمان بكرێ پبدا بۆ جژنی نورۆز، تا دواجار نورۆزەك لنزیك بنزینخانی ئوكاتی ناوشار كرا لنزیك باخانی"حاجی قادر"نزیك شـــارەوانی، ئـــوكات ئوشـــون گۆڕەپان بـــوو، داوا نگرانی پارتی كرا كندام و الیموو ئھلئوڕۆژە بخۆیان و ماڵ و مندایان ئامادەبن ورۆزەكن وە دەترسان كل وێ، چونكلكسی بۆ ئامادەنبت و چۆڵ و ھۆڵ بت، بم دواجار ك لكۆبوونوەی جماوەركی یكجار زۆری شاری ھولر، مام جاللیش لرگی شمندەفری بغدا-ھولر، خۆی و قوتابیی فیلییكانی بغدا گیشتن ناو ئاپۆڕەی جماوەرو نورۆزەكیان بجۆش و خرۆشـــتركرد. نورۆزەك ب وتاری مام جالل دەستی پكرد وەكو نونری پارتی و پاشتر چندین وتاری دیك خوندرایوەو ئـــوڕۆژە دەھۆڵ و زوڕنا دەنگی بۆ ھموو شـــونكی ھولر دەڕۆیشت، مام جالل وتارەكی خۆی بزمانی عرەبی خوندەوە، ھرجارـــك كـــ دەیگـــوت: داگیركران بۆدەرەوە، دەبووە چپڕزان و شایلۆغان، نورۆزەكـــ ئوڕۆژە بخۆشـــی تواو بوو حماسكی باشبوو بۆ ئندامانی پارتی و ئندامكان بتواوی لڕووی معنوییوە ورۆز بوو كمین نـــكی موە. ئبوژانـــلســـردەمی ملكی بئاشـــكرا بكرت، بم ھمووساك ك نورۆز دادەھاتوە بدزییوە دەچووین بســـتۆڕەو نرۆزی

خۆمان دەكرد.

فازڵ پیرداود: نورۆزی١٩٥٣ ب وتاری مام جالل دەستی پكردبشی دووەمفازی پیرداود

١٣٦٢

/١١/١٨ لل حیخان

دینب

حسیب بابۆی

بعقوەعشقم ھبژاردووە...

بیر خۆمـــوە ل ھندجـــار بیركردنـــوەی لھنـــدێ ژنك (ئمرۆ قودەكمـــوە. خۆی بئاپۆڕەی كۆم خكی بتـــاوان تقانـــدەوە.. ئمرۆ براكی ئـــوەی لبر كچك مۆبایلی لقدەغكردووە خۆی ك دوای سمرۆ ژنسوتاند.. ئمناڵ رەدوی دۆستكی كوت.. لسرقرزاری پیاوك ئمۆ ھتـــد)، خنكانـــد... خـــۆی ئمان ھمـــووی دەمخات نو گژەنیكی سخت و ترسناك تـــا دەگات ئـــوەی بیر لوە بكموە تۆ بی ســـاتوەخت نیـــت ئممانانیـــش ئـــم ك ھنبژریـــن چكانـــر نگاونانـــمـــووی ھر ھھـــبرەو (رووخـــان).. روخانكی زۆر ســـادە و ســـاكار، چونكھـــر ھموویان دەكـــرێ زۆر بزوویی كاری بۆ بكین و لی م چارەنوســـدەربازبیت و ئ

تای لنكوتوە. كنك دەناســـم و سامن كچھاورم و ھمیش یككی توند و ببوا بوو لرووی عشـــق میشـــكان. ھیوەندییـــو پباوەری بـــوە نبوو ك ژیانی ھاوسرگیری لسر بنمایكی خۆشویستی دروست بكات، زۆر جار كل نوانی خۆماندا لمڕ ئم مســـلیوە دەدواین ئو بشداری لم لدوانان ندەكرد و زۆر خۆی ل خۆشویســـتی و عشـــق ب گورەتر دەزانی و ھمیشـــ گنجكانـــی ئم سردەمشی ب (گنجی كاتی) نـــاوزەد دەكـــرد و دەیگـــوت: (ئمان تنھا یك مانگ چژ لـــ خۆشویســـتی وەردەگرن دوای ئم كات ئامادەی ھموو خیانتكـــت لگـــڵ بكات و بھای ئو تمن جوانشـــت ل بشون و بتواوی نقومی

نو ب ھیواییت بكات)...بم زەمـــن ھـــات و زەمن وتم كی ھاوڕو كچچوو ئداوی عشـــقكی زۆر گورە و ھموو بۆچوونكانی رابردووی وە و رۆژانایرچاوا ســـبلخونی ئم عشقی سوزتر و سوزتر دەبوو و ھندجاریش مـــن ھر بـــۆ خۆشویســـتی مرۆڤ واتك) دەمگـــوت: ئو دەتوان بســـر ھموو دەردە ســـركوێ. رووخاوەكانیـــدا تۆش ئمۆ پاوانكی گورەی

خۆشویستی...).ئم نـــبل (وازم دەیگـــوت: س ناتوانودا پیرۆزە كـــمـــنیبـــێ، بم ئســـتاك من عشق ب تجرەب و بوابوونی دەكم پیـــەو برامبرەكم لووە و ل ئاونی تجرەبی ئوەوە سیری شتكان دەكم و ھمـــوو رۆحـــی خۆشـــمی بـــۆ ترخـــان دەكـــم، بم النگ ســـوتانكی بۆ نھانا و نبۆ كوشتنكی بئنجام و نچارەنوسكی نادیار دەبم.. یشـــتمگ وەختر ســـاتھقناعـــت ئم چرایـــ ھموو رگاكانم بۆ رووناك ناكاتوە (فـــوی) لدەكم و دیســـانوە دۆخـــی ســـر دەگرمـــوە جارانم، بم بوات ھب من ب عقـــوە لم عومرەی خۆم

عشقم ھبژاردووە.

شانۆی ئمۆی كوردی چۆن دەبین؟شانۆی ئمۆی كوردی چۆن دەبین؟ئوەی ڕاستی ب شـــانۆی كوردی لسر ڕگای ینینگت و ئۆكسجینی زوو نر بگو ئ مردنئوا برەو مردن دەڕوا. ئو قیرانی ئســـتاش دەیبینی لناو شـــانۆی كـــوردی ئم ھموومان لی برپرســـیارین، ھونرمندان ب پلی یكم و حكومت بپلی دووەم و نووســـرانی بپلی سیم، ئمی ھونرمندان و دەرھنران لبر ئوەی تنزیریان نی بۆ ئوەی بتوانن ك دەقكی وابنن خزمت بچینی چوســـاوەی ئســـتای میللتی كورد بكاتن، ئگر بتوو شانۆگری لگڵ ئش و ئازاری میللتی خۆت ب و میللتی خۆت و باوەڕەداموە لبینی رییو شانۆگناو ئخۆی لھۆكان پ دەكرن و قیرانك نامنتن ئوەیك، دووەم كـــ دەـــم حكومت لی برپرســـیارە حكومت كی (من و تۆ) یعنی ل فراشـــك حكومت ھتا دەگات بڕز سرۆكی حكومت، بۆ نموون ئستا وەزارەتی ڕۆشنبیری ك كاروباری ،وانمووی عایدی ئھ و شتانر و ئشانۆ و ھونیعنی وەزارەتی ڕۆشـــنبیریش لی برپرسیارە، من نام وەزیر لی برپرســـیارە، بم وەزیریش لی برپرســـیارە چونك دەبـــ وەزیر ڕاوژكاری ھونری ھبـــ و ئو ڕاوژكاریـــ ھونری، ئو ك وەیسووچ ل یرانو قوە، ئایا ئتببین یرانقئوان لی برپرسیارن یان ئم لی برپرسیارین، ئگر ئوان لی برپرســـیارن وەكو حكومت و دام و دەزگای پیوەند بشانۆ و دراما ھی، ئوە دەب ئوان خۆیان چاك بكن، بۆ نموون ئستا بڕوەبرایتی شانۆ ھی، بڕوەبرایتی شانۆ بڕوەبرایتیك نیتوانیوە ئو قیرانی شانۆ ب تتایب كتیرایوەبڕب ر بكا كچارەســـشانۆ، خاكی تر ئو ڕاوژكارانی ك ھن لناو حكومت، بۆ نموون سرۆكی حكومت ل ھموو بوارك ڕاوژكاری ھی، ئو ڕاوژكاران برپرسیارن، بۆ نمون ئستا لناو حكومت ڕاوژكاری ھونری ری ئاگای لژكاری ھونڕاو رپرسیارە، دەبی بلھموو كوردستان ب، چ خللك لناو ھونری كوردی ھی، ك برپرسیارە، دەبی ئو ببینتوە، ژكار نیوە ڕاوژكارە، خۆ بۆ ئی مادام بۆ ڕاوئبس بچیتن لپشت كورسیكی دابنیشیتن چای تراش ببدات و ف كی لرەســـوە و جبخوات عنی دەبی لژكار یگۆتـــت ڕاو ژۆرێ. خۆی كھموو بوارەكان شارەزابی، لبواری مۆسیقا، شانۆ، وانموو ئھ ما لـــفزیۆن و ســـینلدراما و ت ژكار، چونكڕاو تبب وجا دەبئ ،شـــارەزابڕاوژكار ئگر مۆســـیقی ب ئوا ئاگای لشانۆ نامن مانای وای شانۆ برەو قیران دەچی. ئگر ئاگای ل ت شانۆكار برۆكی حكومژكاری سڕاو وەیئ می ئعنی ھی نی نامكمۆسیقایك ئم خۆمان لی برپرسیارین و حكومتیش لی برپرسیارە، دواتر ئو دەقانی ئستا تقدیم دەكرن لســـر شانۆیكان براستی دەقی ئوھا و دەقانماشـــای ئوە تكادیمیڕووی ئل نینبكین باشـــ ئم بۆ لكاتی خۆی لساكانی (٧٠و٨٠)یكان شانۆگریكمان دەكرد، بیست ڕۆژ لسریك شانۆگریمان دەكرد ھموو ڕۆژیش ھۆڵ پبوو، جماوەر ھمان جماوەرە، خۆزگ كارۆخ كوڕم نبا، چونك ئستا بم كارۆخ دەن باسی كوڕی خۆی دەكا، بۆچی كوڕی من شانۆگریكی كرد لھۆڵ خك لسر عردی دانیشتن ئگر نمایشـــی بكردبا، دەڕۆژیش نمایشی دەكرد، بم ئو ڕۆژی تقینوە بوو ل ھولرێ ئوجا ھۆیش

پ بوو بۆ؟ بۆ پبوو؟دەتوانین بین ئستاش كاری جوان ھی بم دەتوانین بین ئستاش كاری جوان ھی بم

بالوە دەنرێ و گرنگی پ نادرێ؟بالوە دەنرێ و گرنگی پ نادرێ؟ئاخر خۆی ئم بووین ئیمپراتۆری شـــانۆگری ،ینجی موبدیعمـــان ھیـــن گڕناگكوردی لگنجمـــان ھی زۆر ئیبداع دەكا، ئســـتا گروپی گنج بۆ شـــانۆ ھیـــ، گروپكی تـــر ھی ھی مامۆستا مھدی حسنی، بۆ نموون كابرایكی وەكی ڕاوژكاری حكومت ھتا ئســـتا گنجكی شـــانۆكاری بینیوە و ب وەرە كاك ئوە چیتان دەوێ، بم مولحینكی ئبینی بۆ؟ لبر ئوەی مۆسیقی، شانۆكارەكانی ئرە نابینی بم ئچی ل سلمانی شانۆكار ببینت لبر ئوەی خركی رێ كولناوشاری ھستا لتا ئم ھب ،مانیسلپایتخت یك شانۆكاری نبینی، برێ باب شانۆی

كوردی لناو پایتخت بۆ برەو مردن بچیتن. دەكرێ بپرسین بڕای تۆ ڕاوژكاری ھونری دەكرێ بپرسین بڕای تۆ ڕاوژكاری ھونری

ناوچگری بسریدا زا؟ناوچگری بسریدا زا؟ كم (٣٥) سام، من كابرایستدەكمن واھ ،بلنـــاو ھونری كوردیم و لناو شـــانۆ و دراما و كاری تلفزیۆنی و ستالیتی كوردستان لبشی دراما مدیر ئینتاجم، ھتا ئستا یكك نیگوتووە وەرە كاك چوار ھونرمندی شانۆكار خبكوەو بزان قیرانی شانۆیی چی؟ ڕكخراوی ھونرمندان من ئیعترافی پردوو چاوم، ئر ھس ككخراوڕ

دەكم ڕكخراوی ھونرمندان یعنی دەب ئتو داكۆكی لمافی ھونرمندان بكی، خۆ ڕكخراوی ھونرمندان دانندرای ئتو دابنیشـــی كورســـی ،فیفتی وە فیفتی بئ وە و وەبابدەی چای بخۆیئـــوە نونری پارتی و ئوە نونری یكتی و لۆخۆیان دانیشتین و ئو دوو حیزب چیان پ برن

ئوان ئوەی دەكن تواو.باســـت ل قیرانی شـــانۆ كرد.. ئی درامای باســـت ل قیرانی شـــانۆ كرد.. ئی درامای

كوردی لچ ئاستكدای؟كوردی لچ ئاستكدای؟ ،كی زۆر خراپ دایئاست ر لدرامای كوردیش ھلبر ئوەی ئم نووسری باش و پۆفیشنالمان نی، چونك نووسینی ســـیناریۆی دراما ئویش ك كادیمیمان نیری ئنروەھا دەرھو، ھ عیلم واو ككی پرۆفیشنالی ترندەرھ تبتوانی ببتماشای درامایكی بكی یان زنجیرە تمسیلكی بكی، ھست بكی موتكامیل، بم (موتكامیل نی) لبر ئوەی نووسرەكانمان باش نیی و ئو شتانی دەنووســـین زۆر ب سادەیی دەنووسین، یعنی چۆن لمسلی شانۆ گوتم لبر ئوەی ل بۆی ،ســـتای كورد نیش و ئازاری ئڵ ئگلقیران دراماش ھـــروا، ئم یك كۆمڵ گیر و گرفتمان ھی، گیر و گرفتی كۆمیتی و سیاسی و زۆر كـــم و كورتیمان ھی، مفروزە نووســـر ڕەنگدانوەی میللتی خۆی بت، لنووسینكانی، فرموو كابرایكی وەكی عادل ئیمامی دەبینی یك زەق زەق موو لرەبـــی ھت و دوەلی عحكومنای، بۆ؟ لبر ئوەی نووســـرەكش، ئزانی چ ئنووســـیتن، ئوەی ك ئو فلیمـــی دەردەینی كادیمییكانی ئئینســـان ك وەیھای ئمونت بتوانین ب وەی كبـــۆ ئ ینزیری خۆی ھو ت

ن للســـم مكرێ، ئی دەرێ ئوەی ڕەوانئتلفزیۆنی ك ڕەوان ئكرێ؟ ئوەی ك ھوای ئخینیتوە، باش كاك سر ھردوو چاوم یعنی مسئول قسمكان ڕەوانی دەرەوە ئكرن لناو

بم ئستا بعسیك لناو دامودەزگاكان زۆر زۆر لمن بقدرتر و بڕزترە، من ئیسپاتم ھی بۆ ئو و ٣٥ سا رگشمكم ٧ ساڵ پمن كابرای ،یقس ھاتم م، من منداڵ بووم كری دەككاری ھونـــ ،نم (٥٨) سامســـتا باپیرم و تناو شانۆ، ئیعنی لو تمنی خۆم ٤٢ سام بۆ كوردایتی و ھونـــر ترخان كردووە، من عنوانم ل وەزارەتی ڕۆشنبیری شارەزای، بسرەمانگان دەچم مووچی وەردەگـــرم، بۆ جنابی وەزیر نووســـیم قیرانی ئوھای و ئوھای.. تحویلی كابرایكی مۆسیقی كردی ئایا ڕاتان چیی برامبر بو قیرانی شانۆ ئ كابرا مۆسیقی و چوزانی قیرانی شانۆ چی، جا لی كوانما، دووەمیش ئئیختیساساتی ن ئاوای نوانر ئبـــوون وەختی خۆی، ھ ی عاممانئلناو ئمانی عامی ئســـتا، ئـــوەی وەختی یتالمیان بۆ موان سر ئنفالی كرد ھخۆی ئ

ئنفالكان كرد، من بچاوێ خۆ دیتم.الینی پیوەندیدار بـــ ھونری ئمۆ چند الینی پیوەندیدار بـــ ھونری ئمۆ چند ك لری و یاســـایرن بـــۆكاری ھونخۆشـــكڕ ك لری و یاســـایرن بـــۆكاری ھونخۆشـــكڕ

برژەوەندی ھونرمندان ھب؟برژەوەندی ھونرمندان ھب؟ھر پرۆژەیكی تقدیم بكین ئگر ل ســـالحی ھونرمندان ب ناكرێ، بم ئگر بتوو لساحی

حكومـــت و خۆیـــان بی ئیكـــن، یانی شتكان ھیچی لبرژەوەندی ھونرمند ناكرێ لـــو ووتی مواتن دەرەج دووە! ،یت ئاگای لرۆكی حكومم سمن نا ینیتنایگ یـــوەی ئـــاگای لم ئبـــسرۆكی حكومت، سرۆكی حكومت خۆ ناتوان ببت فنان. سرۆكی حكومت ،نیی بگوەی ئیختیساساتی تئ دەبئوە خللی ئوە و ھركس و لبواری ك ،ت برۆكی حكومسب خۆی بچڕاوژكارەكانن، بم ئایا ھموو شتكان و باوەڕەیدامت، لرۆكی حكومس دەگات(ن ) بم ئگر تشـــتك بی لۆ باغر یننلكی بیگتی خۆیان بی بحسلو م

سرۆكی حكومت.

باش بوو وە بینی سووكایتی و

زوو دەب ،رمن گوەی خور ئبنج لویش گئپشـــتگیری تواوی بكرێ، ھتا ســـارد نبتوە ل ئیشـــكان دەب حكومت پشتگیری تواوی گنجكان بكا، ئو گروپان بینن ڕزیان ل بن و ب وەرە چیتان دەوێ و دووساڵ ل ئیختبار دایان بن و بزانی ئایا ئو گنجان چیان پی و چیان پ نی؟ ئگر چیان پ نبوو خوا حافیز و تواو بم ئگر پیان بوو ئو گنج دەبیت ڕخۆشكر بۆ گنجكی دی مانای وای شانۆی كوردی برەو بووژانوە ئڕوا، بم ئگر حكومت پشتگیری گنجان نكا، ئســـتا بۆ نموون شـــانۆگریك پویســـتی ب دە ملیۆن دیناری، باش لۆ گۆرانی بـــژەك لخاریج دتوە یـــان ئافرەتكی گۆرانی ئ ،ری دەدەنوە (١٠) دەفتتخاریج د ژ لبدەبینن پنج دەفتریش بدە ئو شانۆگریی، با شانۆگریكی بكا، نجاحتی وەرگرت بۆ سای دادێ بانگی بكن باكاركی تر بكا، ئگر خراپ

بوو ئیھمالی بكن. یت كڕووداوێ بكیـــن باس لـــز دەكحـــ یت كڕووداوێ بكیـــن باس لـــز دەكحـــ بسرت ھاتب و ئستا خمی بۆ بخۆی كتوووشی بسرت ھاتب و ئستا خمی بۆ بخۆی كتوووشی

كاری ھونری بووی لوكات؟كاری ھونری بووی لوكات؟لســـای ١٩٨١ ك شـــڕی قادسی ھات، ھموو

تلفزیۆنكان، لناو حكومتی خۆشمان ئوەی ك بزانن بواستبی ئو دەچی، ئمن ھتا ئستا نمزانی ك ھونرمندبـــی و چووبیتن ل خاریج مك، دووەمین ئوەیوە، ئدەورەكی بۆ كرابیتخریجـــی ئكادیمییمان ھن بس ئیختصاصی یك دووەكمان ھفزیۆنی یلئیختصاصی ت ،نینصالح حســـن و ئوانی تر ب پنجی دەست دەژمردرن ئویش لبر ئوەی ل تلفزیۆنكان ئیش ئكن و ناسر حسن توانی گۆمكی منگ بلقینی بممی ئاالن، ل سلمانیش نوعن ما برەو پش كوتن ئچن لڕووی دراما، بم ئمی ھولر ھتا ئستا نمانتوانیوە شتی درامای تواو ،یم ھقن (٣٥) حخسیین من خۆم شبكئمن ئســـتا نورم تقدیم بكم، لبر ئوەی ئگر تقدیم بكم ئو میزانیی كئمن تقدیمی ئكم، میزانیك ك كمكراوە ئیشكم پ ناكرێ، ئگر بیكـــم معنای وەی میزانیكی دی لبۆ دزی داندرای، سیق نما مابینی مو حكومتی، مسلن تشتكی ئكن میزانیكی پنج قاتی بۆ ئنووسن و عقیش تقبوولی ناكات، ئوجا ئوەی ئم فری دزی ئبین، فری ئوە ئبین وە، كتكرم ئش كندەروزیادە بنووســـین لئوان زانیان ئم زۆر زۆر زیاد ئنووسین ئوانیش ئوەندە كم دەكنوە ك ئیشـــكی پ نكرێ یعنی ســـیق نما ل مابین م، كابرای درۆزن گۆتی مارم سۆتا مارم سۆتا ك چوون گۆتی درۆم كرد، دواتر گۆتی مارم ســـۆتا برام لبر ئوەی درۆی كرد كس نچووە كنی، ئمش لبر ئوەی لناو میزانیكانی خۆمان وكی سیاسیكان گندەڵ

بووین و ھونریش گندەی كوتیت ناو. بخشـــینی پل و پایی ھونری لســـر چ بخشـــینی پل و پایی ھونری لســـر چ

بنمایك؟بنمایك؟ئـــو پرســـیارەت زۆر معقولـــ، ئمـــن وەك ،تیم كردیرگایشموت ساڵ پندەك حرمھونموئسیسی س تلیفزیۆنانم، ونگری ڕاپڕینم، پش ڕاپرینیش نقل و عقوب و خبال متعازیلیان بسردا چسپاندیم لبر ئوەی نبوویم بعسی،

كمكردنوە بوو ل جوانی و برزیكانی ھونرمند كمكردنوە بوو ل جوانی و برزیكانی ھونرمند چی دەی بۆ ئوە؟چی دەی بۆ ئوە؟

من لگڵ ئو قسیی دام، سووكایتی چیی؟ لوەش ئم ھر خۆمان برپرسیارین لی یعنی ئـــو قانونی ك داڕژرا قانونكی زۆر ســـقت بوو، زەالم ھی لسای (٧٠) كاركی پشكش كردووە، لپاش ھنگین كاركی تری پشكش ل كی تر كنانوەكو ف عقولكردووە. توخوا منھموو كاتك لسر شانۆی یان ھموو وەختكی لناو تلفزیۆنی و گۆرانی گۆتی و عتای ھبووە ی لو لجنك، دووەم ئوەیســـاڵ بۆ ســـاڵ، ئوەزارەت ھیـــ ئوان لی برپرســـیارن یعنی معقول ھشت ھزار كس ڕزلنانی وەربگرن، جا ئگر ھشت ھزار فنان و نووسرمان ھبی، ئوا مانای وای دەبـــی ھر بچینوە لما ھر قناتكان بگۆڕین و ھر درامای، بچیت سر شانۆ ھر شـــانۆی، و بین لـــ ڕۆژنامگری ئوە ھر ڕۆژنامگری، یعنی ئوە معقول، ھشت ھزار و واستموو بنان وەربگرن، ھزلی ڕك مووچشتو واستكاری قساب و چقال و بقال وەربگرێ، ئویش ئم لی برپرسیار بووین، ئگر بھاتبا و ھزار كس مووچی ڕزلنانی ھبا، نۆسد كس زی لبا، و ڕنانی ھزلی ڕقی خۆی مووچھببگیرابا، ك فنانی حقیقی نك چقال و بقال و قساب وەربگرن، ھبوو چقۆی بتنگی وەبوو ھات وەزارەت نیدەزانی بی ڕزلنان. گۆتی ئرێ موەش ئل وجا كاكت، ئحورم ت ھاتیحورم رپرسیار نیی بت لرپرســـیارین، حكومی بللبر ئوەی لوەش ئم فرن ل حكومت كرد.

ھونرمندە ئزمووندارەكان چندە دەستگری ھونرمندە ئزمووندارەكان چندە دەستگری گنجكانن بۆناو كاری ھونری؟گنجكانن بۆناو كاری ھونری؟

رەتا گوتم كاری بـــاش دەتوانســـخۆی من لخۆی فرزبكا، ئم گنجمـــان ھی، دەرچووی نزیلی نیت ،م ئیبداع و ڕوئیای نیب یمانگایپبۆ مستقبلی ئو شـــانۆیی، ئوجا گنجكان ئوەی جربـــزەو ئازابی دەتوان خۆی فرزبكا، یك شـــت ھم یر و ئیبداعی خۆی، بھون ب

ھونرمندەكان بانگ كران، گۆتیان ئوە شـــڕەو دەب ھموو چینك بشدارب لوشڕەی لۆ ئو وە دەب تـــی خۆمانوە حكومی، ئتـــحكومھونرمندیش ھموو بن، ئوەبوو مۆسیقیكان و گۆرانی بژەكان دەستیان پ كرد، من ئوكات ل ڕۆشـــنبیری جماوەری بووم تازە نقلی ئوێ بووین ب مۆزەف مومسیل، بانگی ئمشیان كرد گۆتیان دەب ئوەش شـــتكی بكن بۆ ســـدام و حكومتـــی، ئم گۆتمان نایكیـــن، ئكین، نایكین.. تووشـــی ھیالكـــت و ماورانی بووین وە ئمـــ ئیعداممان بۆ خۆمـــان دانابوو، بم بـــاش بوو لخوای بزیاد بی، ك ئمی داوە مار و منداری خۆ و ئم بعقوبی نقل عقوب دراین ك ھریك و نقلی قـــزا و ناحیكیان كردین، لوێ ل قزاو ناحیكان ل ندەگڕان بچین ناو دائیرەش، بتعال و قدم بالگعوە دەچووین سبینان توقیعمان ئكرد و ئچووین چایخانكان ئمن نقلی ڕواندزێ كرابووم لسر ئوەی ك تمسیلم بۆ سدامی نكرد، بم ئوەی ك كردی زۆر لمن ڕزدارترە ئوەی كچاوی لئم سووركردەوە ئو زۆر ڕزدارترە و لناو جرگی حكومت و حیزب

لمن پیاوترە. ئایـــا تلفزیۆنكان چند خزمتی ھونری ئایـــا تلفزیۆنكان چند خزمتی ھونری

كوردیان كردی؟كوردیان كردی؟تلفزیۆنكانمان زیاتـــر تلفزیۆنی حیزبین و ئیخبارین، و تلفزیۆنی ھونریمان نی، تماشای ئـــوەی مك تلفزیۆنـــك عفلكی ئكا یان كۆنسرتكی ئكا ئوا ھونریی، چ تلفزیۆنك توانیتی لناو تلفزیۆنكانی حیزب مســـلكی ئوھا بكاتن ك عق پی ڕابوەســـتیتن، یعنی

.كرایبووە و نن بۆچی تلفزیۆنكان دەستی خكی زیرەك بۆچی تلفزیۆنكان دەستی خكی زیرەك

ناگرن ك خككی زیرەك ھی؟ناگرن ك خككی زیرەك ھی؟ ،كانن ڕۆشنبیر نینفزیۆنلت وەی لئ چونكیككی ڕۆشنبیر و ئكادیمی ئچیت وندەر، بۆ ئوەی لخلل وان نگات، برپرچی ئكنوە، واو ككادیمی تن ئینســـانی ئڕناگعنـــی لی

ئیختیساسی بیتن بچیت ناو تلفزیۆنكیان، لبر ئوەی جی ئو كسان لقبیتن ك بواست و واستكاری و ڤیتامین (واو) ھاتین تلفزیۆنی، فرمـــوو یعنـــی كـــ تلفزیـــۆن تلفزیۆنی حكومتی، حكومـــت بابی میللتی، حكومت دەبی بچی ترتیب بكا لبر ئوەی ئم ئســـتا ھیچ شریكاتی فنیمان نی، حكومت دەبی ھتا شریكات و ئو تشـــتان ئبیتوە دەب بخۆی بوكاران ھربستیتنن و تلفزیۆنی كوردی چی كردی بۆ درامای كوردی، ئوە تلفزیۆنی نورۆز

چی كردی؟ ر سنووری نین ھونك مۆسیقاژەن دەندھ ر سنووری نین ھونك مۆسیقاژەن دەندھ و ھندكیش دەن ووتان سوود لئم وەردەگرن و ھندكیش دەن ووتان سوود لئم وەردەگرن عیب نی بم ئم سوود لوان وەرگرین عیب؟ عیب نی بم ئم سوود لوان وەرگرین عیب؟

چی دەی؟چی دەی؟ئ دەباشـــ مادام وای ئوان لۆدەچن ل عرەبی وەردەگـــرن، كورد میللتك لھموو میللتكی دەورەمندترە ل حزارەت و ل تئریخ و فۆلكلۆر، بۆ بیست ملیۆن كورد لتوركیای ھی فۆلكلۆرەكی ییان ھوھفۆلكلۆرەكی ئ ،یزیمیان ھزۆر عئم ھتا بیست سای كش فۆلكلۆرێ وان نوكاری تدا بكن، معتل نابین لرووی ھونری، لۆ بچین كان بینینرەبیع خ و شترم شرەو مسر و شبناو مۆسیقای كوردی، ئمن نارم ئوان ھینایتیان بم ك مۆســـیقا و گۆرانی سنووری نی، ئوان كو ئیعتیزار بتاریخ و فۆلكلۆری خۆیان دەكن با

ئمش بیكین.ئوەی ئیبراھیم تاتلیساس دزیتی باھكوت زاھیر بتـــن و ئوان بكاتوە كـــوردی لۆمن، ئمن زۆر ممنونی دەبم و دەستكانیشی ماچ دەكم. برام ئگر مۆســـیقیك ل مۆسیقیكان بچی شتكی عرەبی ل بغدای بیتن یان ل میسر و لوبنان و سوریا ببینین و لسرەمن عرزی بكا و فۆلكلۆری منیش لتوركیای بدزرتن ئمن كو دەتوانم تعامول

لگر ئو فۆلكلۆرەی بكم. چی بو ھونرمندان دەی ھونر و سیاست چی بو ھونرمندان دەی ھونر و سیاست

دەكن؟دەكن؟با بكا سیاست بكا، ئایدۆلۆجیت ھیچ عیبكی تدانی برام تئســـیراتی نبی لسر فنكی، چونك ئو فن لبۆ ھموو مللتی كوردە، برام ئو سیاست بس لۆ حیزبكت، ئمن كابرایكم پارتیم سر ھردوو چاوم پارتیم، برام ھونرێ من لۆ ھمـــوو میللت خۆم، تلفزیۆنی گلی كوردســـتان داوای لكردم ل كوەكانی قرەچوغ بشـــدار بووم ئمن لناو ئیعالمی پارتیش بووم، گۆتم سر ھردوو چاوم، مادام تشتك لۆ میللتی خۆمـــ و لۆ دراما و فنی كوردی، تواو، چووم و دەورەكشم وەرگرت و ھیچ كسیش نتوانی ڕم كھی حیزبی وەبر ن درۆیســـبگری ئ لل ناگڕێ، ئو كابرای ھونرمندە بچیتن بشدار بی لو ئیش، ھونرمند جریئـ بیتن، سر ھردوو چاوم ئمن پیاوێ توم لۆ ھموو تشـــتكی، بۆ ندامندێ ئرام لۆ ھب ،توم ندامتی ئكوردایتوو نیم، دووبرەكیم پ بكی، ئمن ئرم لۆخۆ حیزبیب، یكتی ب، پارتی ب، شیوعی ب، برام لكاتـــی كاری ھونری دەبـــ ئتو ھونرمندی

میللتی خۆت بی. بدرخان چۆن دەبینی؟ بدرخان چۆن دەبینی؟

كان بم و زۆر زۆر شـــتكدەدەكان ئموو عھســـدق بو دەكرتوە، ئمن وەختی خۆی كاك مان خۆشزەكی لۆناردم گۆتی پمیدیش كاغحدیمانكن دەگر بكین ئوەبوو بسردا نخۆش سوریای بۆی لیات بووم لمبووم و تووشـــی عنمتوانی ئـــو دیمانی بكم، ھتا كاغزی كاك حمیدیش ئوە لكنمن ئی رەئیسی تحریری

بدرخان. ئو سنترانی ئمۆ چۆن دەبینی ك ھیچ ئو سنترانی ئمۆ چۆن دەبینی ك ھیچ كارناكن و بدرخانیش ب كمترین كولف ئو كارە كارناكن و بدرخانیش ب كمترین كولف ئو كارە

جوانان دەكا؟جوانان دەكا؟ ،كانسولزۆری ئی كوڕە مب راننتو سخۆی ئئتو حیسابی ئو سنتران مك، ئوە سنتری ســـقافی نین، ئوە سنترەك كوڕە مسولك لۆخۆی ئوارێ دەچیتن لی دائنیشی لبرامبر دە دوازدە (كوڕ و كچ) ی موراھیق چای ئخواتوە راننتو ســـكو ئایا ئكا، نورە ئی گو قســـچیان كردی، چیان كردی بمن برن؟ ئو سدەھا وە چینازانم ئ دەنیـــگای مری كۆمنتســـ.. باشـــ ئو سنتران چیان ل وەزعی سیاسی گۆڕیـــ، ئایا چیان ب سیاســـیكان گۆتی، ئایا و دزانئایا چیان ب ،گۆتی چیانندەو گچیان بگۆتی، ئو سنتران ك كراینوە سنتری كورە ك سول بورجوازیك كورە مجموعم ،سوالنمدائنیشن چای لناو ئخۆنوە دائنیشن قسی گورە ئكن، نكو ھتا ئستا دوو س سنتری ل بت دەرێ ك ب پنجی دەســـت ئژمردرێ كنشاتیان ھبی، ئوانی دی ھمووی سنتری

.وە و ئی موراھیقینچا خواردن

ئیبراھیم حكیم: ئیبراھیم حكیم:

گای مردنر ڕسشانۆی كوردی لئا: بشی ھونری بدرخان

ھونـریدرخان دەردەچڵ بگل ری گشتییكی ھونوكراوەیب

ب سرپرشتی مسعوود ئیبراھیم مال ھمزەژمارە ١-٩٠، ھینی ٢٠٠٨/٢/٢٢ی زایینی

وو و ی ی و و م ۆ وڕەنگدانوەی میللتی خۆی بت، لنووسینكانی، فرموو كابرایكی وەكی عادل ئیمامی دەبینی یك زەق زەق موو لرەبـــی ھت و دوەلی عحكومنای، بۆ؟ لبر ئوەی نووســـرەكش، ئزانی چ ئنووســـیتن، ئوەی ك ئو فلیمـــی دەردەینی كادیمییكانی ئئینســـان ك وەیھای ئمونت بتوانین ب وەی كبـــۆ ئ ینزیری خۆی ھو ت

ن للســـم مكرێ، ئی دەرێ ئوەی ڕەوانئتلفزیۆنی ك ڕەوان ئكرێ؟ ئوەی ك ھوای ئخینیتوە، باش كاك سر ھردوو چاوم یعنی مسئول قسمكان ڕەوانی دەرەوە ئكرن لناو

شتكان ھیچی لبرژەوەندی ھونرمندناكرێ لـــو ووتی مواتن دەرەج دووە!،یت ئاگای لرۆكی حكومم سمن ناینیتنایگ یـــوەی ئـــاگای لم ئبـــسرۆكی حكومت، سرۆكی حكومت خۆناتوان ببت فنان. سرۆكی حكومت،نیی بگوەی ئیختیساساتی تئ دەبئوە خللی ئوە و ھركس و لبواریك ،ت برۆكی حكومسب خۆی بچڕاوژكارەكانن، بم ئایا ھموو شتكانو باوەڕەیدامت، لرۆكی حكومس دەگات(ن ) بم ئگر تشـــتك بی لۆ باغریننلكی بیگتی خۆیان بی بحسلو م

سرۆكی حكومت.

باش بوو وە بینی سووكایتی وباش بوو وە بینی سووكایتی و

ئیبراھیم حكیم ھموومان پی ئاشناین و زۆربی خكیش تا ئستا ھر ب سیدەئیبراھیم حكیم ھموومان پی ئاشناین و زۆربی خكیش تا ئستا ھر ب سیدە بانگی دەكن و ئو مرۆڤك خمخۆر بۆ ھونری كوردی و دەیوێ خزمت بكا وبانگی دەكن و ئو مرۆڤك خمخۆر بۆ ھونری كوردی و دەیوێ خزمت بكا و......ھویش بدا ك دەستی گنجان بگیرت بۆ ئوەی كاری جوان و داھنان بكنھویش بدا ك دەستی گنجان بگیرت بۆ ئوەی كاری جوان و داھنان بكن

ژمارە (٩٠) شوباتی ٢٠٠٨/٢/٢٢،11رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی ھونری بدرخان

نازم دبند

(مامی گورە) فریاكوە (بدرخان) دادەخرێ..!!!

تـــۆ وەك رۆژنامنـــووس و تۆ وەك ئم ئازادیخوازی گورەی سركردەی گل ل رۆژگاركی سرسختی ئوتۆ بانگشی (نان و ئازادی)ت بۆ نوسران و رۆژنامونوســـان كردووە ك تنھا شـــاخ ئاواتكانت ھموو پناگای سركشـــكان بوو.. ئو شـــوانی لپنـــای تروســـك روناكیكی كزی فانۆسكی ژوورەكت ل (سرگو و زە و ناوزەنگ و بالیسان) سروتاری (الشرارە و ربازی نوێ و ...ھتد) یت سوزەكانت ونخ ھموو دەنووسی بـــرەو ھھاتنـــی یكم ئاســـۆی برەبیانكی ئازادی بوو تا لسایی رۆژنامیكـــی مۆدـــرن و گۆڤاركی مۆدرن و دەزگایكی كلتوری مۆدرن بنیاتبنرێ.. ئم ئاسۆی وەردەكوت و م رۆژنامدایكبوو و ئ ل م ئازادییئو گۆڤارە و ئم دەزگایش دروستبوو تۆش نوســـینكانت تیا نووســـی و تۆش كتبكانت تیا چاپكرد... دوای تمنكی پ ل ســـروەری خۆشـــت و عراق دروســـتبوونی لمـــژووی خباتـــی پ لـــ ســـروەری كورد و ل ئنجامی شـــوە پـــ ئازارەكانی پشـــمرگ و زۆریتـــر.. گورەترین ھواڵ بگوی ھمـــوو دونیادا رادرا بوو كورد) (تابانـــی یكمجار بۆ بسرۆك كۆماری وتی عراق ئمش خونكی مژوویی گورەبوو بۆ كورد و بۆ ئازادیخوازانـــی ھموو دونیا و وەرچرخانكی لرادەبدەر مزن بوو دوای ئوەی ھموو دونیا ئم ھوای پراگیاندرا و ھر ئوە رۆژەش بوو لتعلیقـــی رادیـــۆی (BBC) دا ھات ك گووتـــی: (ماندال و تابانی) دوو

رووداوی گرنگن لمژووی سردەم.مامی ئازیز...

من كـــ ئـــم شـــتانش دەھنموە بحقی تـــۆی دەزانم و ھیچ منتك م، چونكوە دەیكـــرتیســـب نیھمیشـــ خۆت ل ھمـــوو (كوتن و ھســـانوەیك) ئو پیـــاوە بند و بورەی بووی ك ئـــم مژووەت بۆ دروســـتبوو. جا ئمرۆكـــش ك تۆ وەك ســـرۆككی ھموو مرۆڤكانی ئو وتـــ رەفتار دەكی دەب ل دوا ئنجامـــدا ھموومان رگامان ھر بۆ الی تۆ بت و كردنوەی دەرگاكانیش دەكات.. بۆیر الی تۆ وە دەســـتپھئمی بشداربوو ل ستافی دەرچوونی رۆژنامی (بردخـــان) گ ل دەزگای دەردەچ ھولر لـــ (بدرخان)ەوە دوای (٨)ساڵ دەرچوونی ببردەوامی ئمرۆ بنیازین دایبخین، چونك بر لچند رۆژك ئگـــر خرخوازك نبوایـــ ل بری دانانـــی كرێ ی (٦) مانگـــی شـــوق بچكوالنكـــی، ئم دەزگایـــ برادەرانی پۆلیس ب ئمری دادوەر ل ئامادەباشـــیدابوون دەرگای ن، چونكدابخ (درخـــاندەزگای ب)بدرژایی ئـــم ماوەی پارەی پدانی نبوو.. شـــوقیمان ئـــم كرـــی كان ئامادەنین بچیتریش چاپخانـــ(قـــرز) رۆژنامـــی (بدرخان) چاپ بكن، چونك ب (١٠٠٠٠٠٠) یك ملیۆن دیناری مونحی حكومت دەزگایكی

..وە ناچرئاوا بجا بر لھموو كســـك ك رووی ت بكـــرێ (مام جالل) كـــ ك ھر خـــۆی دەزان موعاناتـــی دەرچوونی (رۆژنامیك چند سخت و دژوارە) و ھر خۆشـــی دەزان لســـردەمی ئمرۆی گۆرانكاری دونیا و كوردستان لســـر دابین نكردنی چند ملیۆن دینارك دەزگایـــك و رۆژنامیكی (٣٦) الپرەی وەكو (بدرخان) دابخرێ (چند گوناح). پشموای ئگر ئم ھاوارەت بگات تۆ یكم كس دەبیت دیتـــ رـــزی موعاناتكانی ئمی دا، بۆییم رۆژنامنووس لرۆژنامدیســـانوە دەیینوە و ھاوارك بۆ

تۆمان ھناوە ( مامی گـــورە فریاكـــوە بدرخان

دادەخرێ....!!).

* پـــرۆژەی بنۆتكردنـــی حیرانت لژر * پـــرۆژەی بنۆتكردنـــی حیرانت لژر دەســـت بوو دەكرێ باسی بكی و بكوێ دەســـت بوو دەكرێ باسی بكی و بكوێ

گیشت؟گیشت؟- لڕاســـتیدا ئـــوەی دەب ئامـــاژەی بۆ بكرێ، یاخود چـــۆن بتوانین ئم دەقكی وەكو پخشـــانك یاخود شـــیعرك ئگر ش بیا نو كالســـیك ب ككستچی تبـــڕای من ئوە كشـــیك نی بۆ ئوەی وەكو میلـــۆدی و ئاواز بكرێ بنۆت، لنو زانستی میوزیكدا بتایبتی لدوای چرخی بیســـتوە ھیچ شتك نی بنۆتی مۆزیك ننووسرتوە لبر ئوەی ئو میوداتانی لبر دەســـتمان ھندك بیروڕا ھن كوا ئگر بتو حیران بنۆت بنوســـرتوە، ئوا دەبت وەكو چۆن بین دەست و كۆت و پوەندـــك دەكرت بـــر حیران بژ بۆ ئوەی نتوان بڕەھایی یا بسربســـتی بتوانی لنو حیراندا لسر بند و ناوبند وەكی زۆر ڕەھا بتوانشب ند بتوانو دوابمامـــ و ھاتووچۆیكـــی ھونری بكاتن، لراســـتیدا ئوەی تا ئستا لنو زانستی میوزیكـــدا ھیـــ، و ئو بابتانـــی كوا ئم لبردەســـتمان وەكو ئاپۆجۆتیۆرای پ ئن، لو بشـــانی كـــوا ھی ھر ھمووی ئســـتا دەكـــرێ بكرتن بنۆتی مۆزیكـــوە بو ھموو شـــوازە گوتنانی كوا ھـــن ئگر چی وەكـــو چۆن بین بزەحفوە ب یاخود بئاھاتوە ب یاخود بھر شوەیك بتن لو بابتانوە، ھر ھمووی دەچیتـــ نو قۆناغی ئوەی كوا بكرێ براســـتی لو بوارەشـــدا ئم كاتی خۆی دەتوانم بم ١٢-١٣ ساڵ بر لئمۆ پرۆژەیكـــی وامـــان لبردەســـت بوو وە توانیمان ب ئنجامی بگینین بم ئوەی ئستا لبردەســـتمان ئوەی ك بتوانین وە دەســـت پكانی كوردیموو مقامھ لبكیـــن و بیانكین بـــ نۆتیكی زۆر زۆر چاك بـــۆ ئوەی ئو دەقانـــ دوای پنجا سای تر لنو كتبخان كوردیكاندا وەكو دەقكی شـــیعری دەمنتوە ئگر بتوو نۆتـــی میوزیكی لگدا نبتن بۆ ئوەی ،الوك ب یران بچ ح م براســـتی ئبقتار ب ئوەیسی ب دەب ئمان وەكو ســـرەتای بۆچوونی بابتكانی مقاموە دەب بكرـــن بنۆتی مۆزیكوە ئگرچی ل دەنگكانیشوە ھمووی دەنووسرتوە بم دەب پگیكمـــان ھب بۆ ئوەی لسریدا بونیاتی مۆزیكی كوردی كالسیكی

ھروەھا فۆلكلۆری كوردی بنیات بنین. ی كوردســـتار چۆن بوو؟ الی كبیرۆك * ی كوردســـتار چۆن بوو؟ الی كبیرۆك *ســـری ھدا و پت وای خزمت بگنج ســـری ھدا و پت وای خزمت بگنج

بكات؟بكات؟- بڕاســـتی ھر برنامیـــك ئگربت و خزمت ب بوارك یان ھینكی كۆمڵ بكا، خۆی لخۆیدا شتكی پیرۆزە، ئو برنامی كوردسات براستی دەتوانم بم برای بڕز كاكـــ نیاز نـــوری كاتی خۆی لـــ ھولر پیوەندی پوەكردم ك شـــتكی وائكن بۆ ئوەی بتوانن برنامكانی خۆیان پرە

پ بدەن، بم ئوەی كوردســـتار ئتوانم وە نابینی شـــانزە سامتم زیاتر لبكمترب و كراوەی بۆ ھموو تمنك واتا تنھا بۆ گنـــج نی، بكو ئوەی تمنی لســـرووی چلیشوەب بشـــداری بكا و كتســـتاش كـــراوە، دەرفئ وەی كئو دەروازەیك كـــ تیدا گنج بتوان ئو بابتانـــی كخـــۆی ھیتـــی یاخود ئو گۆرانـــی بژەی كـــوا دەرفتی دەرچوونی نبووە ل بوارەكانی ئاواز و گۆرانی كوردیدا بتوانین لو دەرفتدا سوود وەربگرێ بم دیـــارە وەكو باس كراوە ئو لژنیی كوا زۆر ب یی كوردســـتارەوە ھرنامب لـــووردی و بزانستی بابتكان یكالدەكاتوە و ژیانـــی ئوەی ئم مبســـتمان ب لو برنامیدا زیاتر دەنـــگ و ئادا و بھرەی تازەی، واتا ئوانی الســـایی گۆرانی بژە كۆنكان دەكنـــوە دەتوانین بین كمتر مراســـتی ئب دەدرێ، چونك گرنگی پناتوانین گۆرانی بژكی وەكو (مامۆســـتا سید علی ئسغری كوردستانی و خالقی) و یاھر گۆرانی بژكی تر دووبارە بكینوە وەیویستمان بو پ رشاشس ینو بیخبڕاســـتی ئو دەنگان وەكو نموونیكیش یـــرنامو ببـــووە لــــــژ ھگۆرانـــی بدەركوتووە بچوار شـــوە گۆرانی گوتووە ل كۆتاییكی ھاتۆت ســـر ئوەی كوا بدەنگـــی خۆی و بقورگـــی خۆی گۆرانی گوتووە، ئوەش بۆت ھۆی ئوەی بتوانین ئم ئو دۆزینوەی لو دەنگخۆش بكین لبر ئوە گرنگـــی پدان بو برنامی و ئوەی زاگرۆزیش كاتی خۆی من بیرۆككم دانا، بم لبر چند ھۆیك من وازم لو

برنامی ھنا...!* ھۆیكان چی بوون ؟* ھۆیكان چی بوون ؟

یوەندیم براســـتیدا من كاتی خۆی پل -دكتۆر محمد زازا و مامۆستای خۆشویست مامۆســـتا وریا ئحمد و كاك ھبست ســـح كـــرد بـــۆ ئـــوەی بتوانیـــن لو برنامیدا بشداری بكن و وەئوەی من كرنامـــژەری بڵ داڕگكاتی خۆی للباســـمان كرد لگڵ بڕز (د.نیاز الجانی) و ھروەھا برپرسانی تلفزیۆنی زاگرۆس، وەیو شـــب یرنامو بوا ئوەبـــوو كئپشكش بكرتن دیارە من كپش ئوەی ئم برنامی پشكش بكم بیرۆكی من لگڵ بیرۆكی برنامی كوردســـتار زۆر لیك جیاواز بوو، ل شـــوەی داڕشتن و پشكشـــكردن و ھســـنگاندنی گۆرانی بژانیشـــوە، لبـــر ئـــوەی مـــن كاتی خۆی بنـــم دابوو ك وەكـــو لیژنیكی ھســـنگاندنی دەنگكان بشداربم، پش ئوەی ئم برنام ل زاگرۆس پشـــكش بكین، دواتـــر ندەكرا لـــدوو برنامبم، ئتوانم بم لرە (لزاگرۆس) پیان گوتم ئگر ل كوردســـتار بردەوام بی ناتوانی لرە برنام پشكشـــكی و منیش وەكو بنك و ئخالقكی ھونری خۆم لبر ئوەی ك بنم بوان دابوو پاشكشـــم كـــرد و چووم بـــۆ برنامی كوردســـتار، چونك ئتوانم بم لوێ وەكو لیژنیكی ھسنگاندن بشداریم كرد بم ئوشتی

كمن سرەتا لوێ دامشت و دروستم كرد ھر ئوەی ك ئســـتا لســـری دەڕۆن و

پیەوی دەكن.* ئـــوە لبرچاو نگیرا ك بیرۆكك ھی * ئـــوە لبرچاو نگیرا ك بیرۆكك ھی

تۆی و باست بكن؟تۆی و باست بكن؟-براســـتی من ئوەنـــدە گرنگی بوەنادەم بقد ئـــوەی كوا ئـــو برنامیدا بچ ئاســـتك دەڕوا، چۆن پیەو دەكرێ چۆن گۆرانی بژان ھدەبژرن، بداخوە ئوەی ڕۆژناموەی لوە یاخود ئتوا بیستومكو سایتكان باس دەكرت دیارە ل برنامی یكموە غدركـــی زۆر زۆر ل كۆمك ھونرمنـــد كراوە ك نتوانـــرا برھمیان بـــۆ بكرـــت و دوایش بیـــك، دوو ئاواز، قناعتیان پ كراوە ك ئاوازیان بۆ بكرت، یاخود برھمیان بـــۆ تۆمار بكرێ، یاخود ت، خۆی لبكر ری دەرەوەیان پفســـ كی گونجاو و چاك نییئاراست مخۆیدا ئبۆ ئوەی ل برنامك بردەوام بن، گرنگ ئوەی تۆ ئو دەنگانی ھی دەبژری ھیچ پیوەندیكی ب پیوەندی كسایتی یاخود شخسیوە نبت و یاخود تۆ دەب لسر بنمای ئو دەنگوە چۆن ھی دەبژری، چـــۆن دەگات ئاســـتی لپرســـنوە چۆن دەتوانی قناعت ب ھموو خكوە بكی ك بووە كراســـتی دەنگب و دەنگئ كشایانی ئوە بووە بكرت ب سوپر ستاری ئو برنامیـــ یاخود ھـــر برنامیكی تـــر لبر ئوە دیارە گلیـــی زۆر ھبووە،

ھیوادارم براســـتی ئم بابتان دووبارە و سرلنوێ بشـــوەیكیتر دابژرتوە و بتوانـــی زیاتر خزمت بھموو گنجان بكا ب وەی بتوانوە بۆ ئكاننموو شوھ ل ت چونكرلبژكان ھوە دەنگباشترین شخاوەنی دەنگ گۆرانـــی بژ، موكی كس ،یلموو گو ھكی ئند مورمھون نیـــكوا دەتوانن شـــوان چژی ل وەرگرن و بھر شوەیك دەسكاری كردنی دەنگكان یاخود بردنی بابتكان بشـــوەی مرامی تایبتی خۆیوە یان ئو كســـانوە ئوە ل ورەیكی زۆر گتخۆیـــدا خیانخۆی ل

ھونر.* برپرســـ ھونریكانـــی ئمـــۆ چند * برپرســـ ھونریكانـــی ئمـــۆ چند خزمتیـــان ب ھونری كـــوردی كردووە و خزمتیـــان ب ھونری كـــوردی كردووە و لســـر چ بنمایـــك گیشـــتوونت ئو لســـر چ بنمایـــك گیشـــتوونت ئو

پلی؟پلی؟- من براســـتی پم خۆش باس لوە بكم ك ھونرمند ناب خۆی بھیچ شـــون و دەزگایك ببستتوە بۆ ئوەی كارنامی ھونـــری خۆی بۆ دابـــژێ، برھمكانی وەی بتوانی ئـــشایســـت خـــۆی دەبن كـــی زۆر زۆر گرنگـــدا بتوانتو بابنل ش بكاتن، واتشـــكی خۆی پكـــتبابخك دەبـــ حوكمی ھونریان لســـر بابتكـــ بداتـــن، ئوەی ئســـتا پیەو دەكرێ دیـــارە گلیـــی و گازاندەیكی زۆر ھی كوا چۆنیتی داڕشتنی برنام، یان چۆنیتی خزمتكردنـــی ھونرمندان یان

چۆنیتی دەركردنی سیدییكان، چۆنیتی ھنان ناوەوەی بابتكان ب بابتك كوا بھیچ جۆرـــك خزمتی ھونـــری كودی ناكاتن، ئویش كۆمك بابتی ھونركی مـــردوو ئوانی كلســـانی شســـت و ،تانی دراوسووەو دەكر لیفتاكان پحبكوردەوە، لووتانی عرەبیوە وە ئستا ل كوردستاندا ئو بابتانمان پ دەفرۆشن نناگ تانم بابك ئـــوەیھیچ شـــو بئوەی كـــوا بتوانتن چژكـــی ھونری نـــان بداتخشـــن، داھبب ورەمان پگگۆرانی بژەكان، ئو برھمان ھناسیكی درژیان نی لماوەیكـــی زۆر زۆرر كورتدا دەچت نوقدی كتبكانوە، دەچت نو قدی نۆتكانوە بھیچ شوەیك خزمت

ناكا.* دواین و كار و پۆژەت چی؟* دواین و كار و پۆژەت چی؟

- مـــن ئســـتا لبـــر ئـــوەی لقۆناغی چوارەمی كۆلیژی ھونرە جوانكانم ئستا من تفروغكی تواوم بۆ بووە، ئم كارەم كردووە ل ئســـتاوە خۆم ئامادەكردوە بۆ ئـــوەی بتوانم بۆ خوندنی ماســـتر خۆم ئامـــادە بكـــم، و پیوەندیشـــم كردووە لگڵ یك ل ووتـــان بۆ ئوەی لووە زەمالیكی خوندنم بـــۆ دابین بكرێ، بۆ ئوەی بتوانم پرە ب خوندنی خۆم بدەم ل بواری خوندنوە، لبر ئوەی ئســـتا ھموو شتكم واز ل ھناوە لگڵ ئوەشدا برھمكی شایســـتی ئنفال ئوەی كاك ڕبوار سیوەیلیم ئامادەكردووە لكتبی زمانی شـــیعر و زەمنی ئنفال ك بوكراوەتوە لودا ھموو دیوانكم كردووە ب شیعرك و لوـــوە كاركـــی ھونری گـــورەم بۆ كـــردووە، وە دەتوانم بـــم یكمین جارە چـــوار دەنگی كۆڕای بتوانن بیكوە ھم گۆرانی بن و ھم مۆزیكیش بشوازكی گڕانوە بۆ ســـرەتاترین ئامری میوزیك كمرھرەدا ببتوانم ل قوڕگی مرۆڤ كـــپشـــك بكم، ئمـــش ئامادەكـــراوە بۆ ڤیستڤای كوردســـتان بۆ مۆزیك و گۆرانی ك بیاروابوو لمانگی (١٠)ی سای رابردوو ل سلمانی سازبكرێ بم دیارە دواخراوە بۆ ئمســـاڵ و ئیتر ئم برھم بڕاستی وەكـــو برھمك دەتوانـــم بم بۆ ماوەی ســـاڵ و نیوك زیاتر خریكی بووم، ئستا ئوەم ئامادەی بۆ پشكشكردن بۆ ئوەی جاركی تر ب ســـتایلكی نووە بابتكم

پشكش كم.* بدرخان چۆن دەبینی؟* بدرخان چۆن دەبینی؟

- دەتوانـــم بم بدرخـــان توانیویتی ئو بابتان ھمیشـــ نام بھیساوی بم بشوەیك بووروژنت ك خك بتوانت بیر بكاتوە ل ئاكامی ئو چاوپكوتننانی كوا لگڵ كۆمـــك ھونرمند كراوە و كۆمك پرســـی نوێ بخات ڕوو لبارەی چۆنیتی ئـــاواز و گۆرانی. مـــن بتایبت لسر بوارەكانی ئاواز و گۆرانی و میلۆدی كوردیـــوە قســـ دەكم، بۆ ئـــوەی لو ویستوتووبن، پركبوارەشـــدا زیاتر ســـلگڵ نوەی ھونرمندانی پشـــنگوە، ھمیش قســـبكرت، چۆنیتی داڕشتنی برنامكانیـــان چـــۆن بووە، بـــۆ ئوەی بڕاستی نوەی سانی (٧٠) ك سرەتای دروست بوونی تیپ ھونریكانی كوردستان بوو، بتوانین لوـــوە ئزموونكی زۆر زۆر جوان دروســـت بكین و ھمووشیان گرێ بدەین بموزیكی دوای ڕاپڕین و ئاكامكانی توانیومان مك ئڕوو تا چ ڕادەی ینـــبخ

سركوتن لو بوارە بدەست بنین.

ئو برھمانی ئستا ن ھیچیان لش دەكرشكپمتر نینفال و جینۆساید كئ

ئا: بشی ھونری بدرخان

ئامانج غازی خاوەن بیرۆكی برنامی ستۆدیۆی ئسترانی كنای ئاسمانی زاگرۆس سانك وەك میوزیك ئامانج غازی خاوەن بیرۆكی برنامی ستۆدیۆی ئسترانی كنای ئاسمانی زاگرۆس سانك وەك میوزیك زەنكی بتوانا و بســـلیق و خزمتكاری ھونر و فۆلكلۆری كوردی دەركوتووە. جگ لم كاران ل لیژنی زەنكی بتوانا و بســـلیق و خزمتكاری ھونر و فۆلكلۆری كوردی دەركوتووە. جگ لم كاران ل لیژنی ھبژاردنی بھرەمندان لكنای كوردسات و جارانیش ل ستالیتی زاگرۆس ھر لیژن بوو بم وەك خۆی ھبژاردنی بھرەمندان لكنای كوردسات و جارانیش ل ستالیتی زاگرۆس ھر لیژن بوو بم وەك خۆی دە لزاگرۆس گوتیان ئگر ل كوردسات بمنی الی ئم شونت نابتوە و ھروەھا لو دیمانیی بدرخان دە لزاگرۆس گوتیان ئگر ل كوردسات بمنی الی ئم شونت نابتوە و ھروەھا لو دیمانیی بدرخان

باسی ل بنۆتكردنی حیران و برنامی كورد ستار كرد....باسی ل بنۆتكردنی حیران و برنامی كورد ستار كرد....

له یال به درخان سه فیری ھونه ری كوردی بوو، له ئه وروپا له یال به درخان سه فیری ھونه ری كوردی بوو، له ئه وروپا

كچه كورد، له یال ھه ر له ســـه ره تای منداییه وه شـــه یدای ھونه ر بوو، كاتكیش پگه یشـــت بووبه جی توانینی رۆژنامه نووســـان و ره خنه گران، به شازاده ی

رۆژھتی ناســـرابوو، به م ئه و وه ك ســـه ماكه ركی كورد خۆی ده ناســـاند، بوو به ئه ســـترەیه كی گه شـــاوه ی ھونه ریی ســـه مای بالی له ئه وروپا، له

زۆر وتانی ئه وروپی چاالكی ده نوانـــد ره خنه گران و گۆڤـــار و رۆژنامه كانـــی وه كو: لیبه رتیه و غایدموزیكال و لوفیگار و... ھتد قســـه و باســـی زۆریان له باره ی له یال و ســـه ماكانی ده كرد، له سه ر شـــانۆی زۆر له وتانی عه ره بی و

توركیاش نمایشـــی ســـه ماكانی ده كرد.له یال له ســـای ١٩٠٨ له ئه ســـته مبۆڵ له دایك بووه كچی عبدوله زاق

به درخانـــه و دایكی ھنریت له ڤیه نـــا ھاتۆته دنیاوه واته دایكـــی نه مســـاویه،

له یال مندای له ئه ســـته مبۆل و كاتك له ســـای ١٩١٣ بریاری گرتنی به درخانییه كان ده رچوو ناچار چوون بۆ میســـر، له شـــڕی یه كه می

جیھانـــی چوون بۆ ئه وروپا له سویســـرا خوندویه تی، پیمانگای ھونـــه ری بای له ســـای ١٩٢٥ له ئه مانیا ته واو كردوه دواتر له فه ڕه نســـا

نیشـــته ج بوون ژیانیان له وێ به ســـه ر بردووه و كچكی ھه یه به ناوی نلین، له ســـاكانی ١٩٣٠ و ١٩٤٠ ســـه ماكه ركی ناودار و خاوه ن

جه ماوه ركـــی زۆر بـــوو، زۆر ئـــاره زووی مـــژوو خوندنـــه وەی ھه بـــووه، لكۆینه وه ی له ســـه ر ســـه مای بالی كردووه، لكۆینه وه ی له ســـه ر

مه راســـیمه ئاینییه كانی زه رده شـــتی و ئرانی ده كرد، گرنگی به ســـه مای رۆژھتی ناوه ڕاســـت ده دا، له ســـای ١٩٨٦ له پاریس مائاوایی لـــه دونیا كرد بم توانی الپڕەیه كـــی به نرخ و گش لـــه میژوویـــی

ھونه ریـــی جیھـــان و كـــورد تۆمـــار بـــكات.

یوسف ئه حمه د مه نتك

ژمارە (٩٠) شوباتی ٢٠٠٨/٢/٢٢،12رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی ھونری بدرخان

* ئكادیمیت لناو میوزیكی كوردیدا بوونی * ئكادیمیت لناو میوزیكی كوردیدا بوونی ھی؟ھی؟

- ئوەی ڕاستی ب بوونی ئكادیمیت لناو میوزیكی ئمۆماندا دەتوانم بم تا ڕادەیك ھوـــدراوە و كاری بۆ كـــراوە لالین چند كسانی پســـپۆر ل بواری میوزیك، لالین چندیـــن مامۆســـتای لھاتوو كـــ ل بواری میوزیك كاردەكن بۆ نموون مامۆستا دلشاد محمد ســـعید براســـتی كارەكانی ھموو شـــاكارن و كاری جوانی كـــردووە و ھروەھا مامۆســـتا عبدو جمال سگرم، دەتوانم بم زۆر ب ئكادیمیانـــ كارە ھونریكانی خۆی ئنجام دەدات لگڵ ئو ھونرمندانی كوا كاریان بۆ دەكاتن، ئیتر منیش وەك خۆم بڕاســـتی زۆر ھومداوە كلتـــووری خۆمان بپارزیـــن لھمـــوو ئو كارانـــی كوا من بخۆم ئنجامی دەدەم چ وەكو برنامب یا كۆنسرت ب یا كاری ئلبومی گۆرانی ب بۆ كی زانستیانگایڕ مداوە بوژان، ھگرانیب م و زۆر بڵ كارەكانی خۆمدا بكگل مامووردی كارەكانی خۆم ئنجام بدەم ئیتر بپی توانای خۆم توانیوم تاكو ئستا خزمتكی بچـــووك ب خك و ووتـــی خۆم بگینم، ھرچنـــدە ئم ناین ھموو شـــتكانمان كامل چ لڕووی دابشكردن یاخود بزانستی كردنی میوزیكـــی كوردی بـــم ھودراوە و كاری جـــوان كـــراوە لرە و لـــوێ، بم ل ن كو میوزیك زانانرە زۆری ئشی ھبكوردستان ھن زۆر سرپییان كاری خۆیان دەكن ئمش لگڵ ئو جۆرە كاراندانین براستی حزدەكین ھر كسك ك لبواری میوزیـــك كاردەكا ئب زۆر بـــ ووریایان و ھوشـــیاران تعامول لگـــڵ میوزیك بكا، بڕاستی میوزیك دونیایكی زۆر گورە و قوڵ خۆی ل ناتوان ســـموو كھ ،رفراوانو ب موەی پرەی بداتن مـــن وەكو توانا و ئقتاڕادەیك گیاندووم و توانیوم خزمتكی

بچووكی خك بكم.* كۆلـــژ و پیمانگاكانی ھونرە جوانكان * كۆلـــژ و پیمانگاكانی ھونرە جوانكان كادیمی پیان داوە قوتابـــی ئونـــد ھچ كادیمی پیان داوە قوتابـــی ئونـــد ھچ

بگینن؟بگینن؟- ئوەی ڕاستی بت دەتوانم بم بوونی ئو جۆرە بنكـــ ھونریان بتایبتی پیمانگای ھونرە جوانـــكان و ئكادیمیـــای كۆلیژی ھونـــرە جوانـــكان دەتوانم بـــم ڕۆكی زۆر زۆر كاریگریـــان بینیـــوە ل پگیاندنی چندین كاری ھونری چاك و چندین قوتابی چاك چونك براســـتی خۆت دەزانی ئگر ڕنماییكی زانستیان و یاخود بین ڕگایكی زانستیان نب ك لسر ئوەی قوتابی بھنن لســـر ئوەی ك بین ك بـــدوا ڕۆژكی گش و چاكی ل بدەربكوێ، ئو كسانن ك قوتابین ل پیمانگای ھونرە جوانكان، پیمانـــگای ھونرە جوانـــكان ئتوانم بم میوزیك زانان پ ندین كادری چاكی لـــچ ل ینجمان ھندین گوەتا چیاندووە، ئگپیمانگای ھونرە جوانكان و كۆلیژی ھونرە جوانكان ك قۆناغی دوای پیمانگای ھونرە و بوون یمانگا دەرچووینپ ل ك كانجوان ر بووینك فن زانستتمكۆلیژ ح قوتابی ل

* كارەكانی تۆ تـــا چند ڕەنگدانوەی ھونری * كارەكانی تۆ تـــا چند ڕەنگدانوەی ھونری كوردیی؟كوردیی؟

- ھونـــر بشـــوەیكی گشـــتی و بھمـــوو بشـــكانیوە شـــتكی ب ســـنوورە، ھموو میللتـــك میوزیكی ھی لھمـــوو ووتكدا مومارەسی كاری ھونری میوزیك دەكرێ، ھموو ووتی خاوەنی فۆلكلۆری خۆیتی، ك ناسنامی میوزیككی خۆی دەكا، پاشان ئو ستایالنی تر ك ھن، ئوا ستایلكی ئازادن و ھن، لبر ئوەی پش ھنگاونانی كاری من كســـانكی كم ھبوون كاری ستایل بكن و بستایل كاری خ كس كاك كاوە شوە برلن، بمیوزیك بكلسرەتای ســـای نوەدەكان كۆم ستایلی تازەی ھنای میوزیكی كـــوردی وەك (قلس و جاس) و ئو ســـتایالن، و ئـــو كارانی منیش دەیكم ستایلكان جارێ بگوی كسانی ئرە نا ئاشـــنای، بۆی ئاسان نی گوی ل میوزیكی كوردی ب ئارەبیسك ب یان جاس ب یان بلوس ب یا ئرەبیك یا ھرشـــتك ب، بر لمنیش چند ھونرمندك ھاتن ئو ھنگاوانیان كرد لـــو فترانی پشـــوودا، تۆمتباریان دەكردن ،میوزیكی توركی و فارســـی و میوزیك ستایلبئو ســـتایالنش ھمجۆرن ل ھموو ووتان ھی پویست بت ناو مۆسیقای كوردی و كاری

لسر بكرێ.* كۆم قســـ لســـر ھكـــوت زاھیر و * كۆم قســـ لســـر ھكـــوت زاھیر و

كارەكانی ھی چی دەی؟كارەكانی ھی چی دەی؟- ھیچیان پ نام و دەست خۆشیان ل دەكم

و ڕاو بۆچوونی خۆیان و ئازادن.* دەن ھكوت زاھیر میلۆدیكانی لمیســـر * دەن ھكوت زاھیر میلۆدیكانی لمیســـر بپارە دەكێ و دەیھن لرە بناوی خۆی بوی بپارە دەكێ و دەیھن لرە بناوی خۆی بوی

دەكاتوە، ئم چند ڕاست؟دەكاتوە، ئم چند ڕاست؟ الی من، جوابیشم پ ر پرســـیار نیوە ھئ -نیـــ بۆیان، ئوە ھر پرســـیار نی ناموێ ھر زان كواو نمست كی بكوە خی ئبشی كل میوزیكی ..... ناموێ ھر بشـــی كی ئوە خككی ب مســـتواو نزان كـــ ل میوزیك نازانن، غیـــرە بكاری من ئبن ك ھن.. نا نا ئو پرســـیاران ھر ترك ك. ببوورە مبستم تۆ نی، مبســـتم ئو ب مستاویانن ك ئو

قسان دەكن. نشـــول ك وەیـــســـتم ئبببـــوورە م * نشـــول ك وەیـــســـتم ئبببـــوورە م *ئامادەدەبـــی بۆ تنھا ئو ھونرمندان ئامادەن ئامادەدەبـــی بۆ تنھا ئو ھونرمندان ئامادەن رجی تۆیی ئایا متۆ كاریان بۆ دەك وێ كلـــ رجی تۆیی ئایا متۆ كاریان بۆ دەك وێ كلـــ

یا قزاو قدەرە؟یا قزاو قدەرە؟

و ھر لبر ئوەش لكۆلیژ وەرگیراون لبر .یكیان ھھرەیو ب یكیان پوەی شتئ* ئم گۆرانی بژی ئكادیمیمان ھی؟* ئم گۆرانی بژی ئكادیمیمان ھی؟

- بداخوە ئمۆ سیر دەكین بشی ھرە زۆری ئو گۆرانی بژانی ك لبواری گۆرانی وتنـــدا و ل ئداكردن گۆرانی دەن، دەتوانم بم شتكان ھمووی سرپی و كرچ و كاڵ و شتی ب مانان، بشی ھرەزۆری ئو گۆرانی بژانـــ زیاتر وەكو عیشـــقك و ھیوایتك دەستن بھ ی خۆیان كپیش تكردوویانگۆرانی ووتن، بڕاستی ئوەی چند خاكی سرەكی ھی لوەی ك دەب ب گۆرانی بژ بر ھیچ نھ و شـــتانك لدی بكرێ، یبدەب شارەزایی ھب ل مقام كوردیكان یا ھرجۆرە مقامك ل مقام شرقیكان وە ھروەھا شارەزایشی ھب ل زانستی مۆسیقا چ وەكو سۆفی غینایی یا وەك ڕیتم یاخود بین ئاواز یا ئو خانی ك زۆر سرەكین پویست گۆرانی بژ ل قورگیدا بدی بكرێ و زانینی یك ل ئامرەكان بڕاســـتی ئوە زۆر یارمتیدەرە بۆ ئوەی ك گۆرانی بژك

بتوان چـــۆن دەنگی خۆی لگڵ مۆســـیقا ڕابھن. چۆن پرۆڤ لگڵ میوزیك زانكان بكا، ئیتر لرەوە دەتوانم بم ل ٨٠٪ گۆرانی بژی ئم ڕۆشـــنبیر نین ل بواری زانســـتی كیانڕەمو ھ ییانر پسر بمۆسیقا و ھبناو كارەكان دەكون بب ھیچ بنمایكی

زانستی.* ئایـــا تكڵ بوونی ئو ئاوازە عرەبیانی * ئایـــا تكڵ بوونی ئو ئاوازە عرەبیانی ئســـتا ب ھونری كـــوردی ئكادیمیت و ئســـتا ب ھونری كـــوردی ئكادیمیت و

خزمت ب ھونری كوردی دەكا؟خزمت ب ھونری كوردی دەكا؟- خۆی ئوەی ڕاستی ب زۆر ل ھونرمندانی خۆمـــان بتایبتی میوزیك زانـــكان یا ئو كسانی ئاواز دادەنن و كاری ئامادەكردنی ،كی نین مۆسیقا حدودن دەمیوزیك دەك ،یا مۆســـیقا سنووردار نی ،كی نیییا بازنبـــم من لرە دەم ئو كارانی ك دەكرێ خۆ دەشـــكرێ ھر ھیچ نب كمك مۆرك و ڕەســـنایتی خۆت وون نكی و بپارزی، ئو شپۆی ئســـتا ھی لناو گنجكان منجان ناگرم ناكرێ ئقی گك ناھرسببیـــن تۆ تنھا گوێ ل مۆســـیقای عرەبی

ڕابھنی یا لشـــت توركیكان، فارســـكان یا ل مۆســـیقای كوردی خۆمای، بڕاســـتی دەتوانم بم ئگر نیكن بڕای من باشترە لوەی ك بیكن، بم ك دەشـــیكن وەكو ڤایرۆســـك، وەكو نخۆشیك و بوبۆتوە بناو خك و ئو میوزیك زانانی ك ئستا ی كوانتی ئتایبن بكاری میوزیك دەككاری ئرەبیســـك و توركی و عرەبی و ئو جـــۆرە كارانی دەكن من بخۆم پم خۆش نی، وەكو كسكی میوزیك زان، حزناكم ئو جۆرە كاران ھب بم ك ھش تنھا بمن چارەســـر ناكرێ، ل چندین دیمان و چاوپكوتن و كۆڕ و كۆبوونوە و ســـیمینار دانیشتووین و باســـمان لو كشی كردووە و كشـــیكی زۆر گورەی، ئم تووشـــی بووین بـــم لھمان كاتیش ھتا ئســـتا ،یشو كوە بۆ ئدۆزراوەتك نریچارەسئوانـــی بو جـــۆرە كارانش ھدەســـتن بڕاستی ل دواڕۆژ برپرسیار دەبن برامبر ھر كارك لو جـــۆرە كارانی ك دەیكن، چونك بڕاستی خۆت دەزانی ئو شپۆی نھا كاری من نیتب كستا ھاتووە شتئ ك

دابنیشم و بنبی ئو جۆرە كاران بكم.* الینـــی پیوەندی دار چند ھویان داوە * الینـــی پیوەندی دار چند ھویان داوە ھونری كـــوردی ئكادیمی ب بو مرجی ھونری كـــوردی ئكادیمی ب بو مرجی

ڕەسنایتی خۆی لدەست ندات؟ڕەسنایتی خۆی لدەست ندات؟- ئوەی راســـتی ب ئم زۆر جار باســـمان كردووە لو بابتان و پرسیارمان زۆر لكراوە لســـر مســـلی مۆركایتی و بزانستی كردنی مۆســـیقای كـــوردی، یاخـــود بین كاركردن بشوەیكی زۆر كوردیان و یاخود تام و بۆی كوردەواری ل كارەكان بدەربكوێ بم بداخوە چ وەزارەتی ڕۆشنبیری یاخود ل ری بژكاری ھونڕاو ك كســـوەكو كحكومتی ھرمی كوردســـتان یعنی نازانم وەكو پویســـت كاری خۆیـــان ڕانپڕاندووە وەكـــو ئوەی چۆن برگری لماف و لھقی ھونرمندان بكرێ، یاخود ئوكسانی كوا بكارك ھدەســـتن بر لوەی كارەكانیان تۆمار بكن، لیژنیكی پسپۆر دروست بكرێ ل وەزارەتی ڕۆشنبیری و بر لوەی كارەكان ئنجام بدرن لیك ل ستۆدیۆكان یا لھر ب رنامیا ب رت بنی جاوەكو كۆنسشـــو لبوم بیا كاری گۆرانی و دروســـت كردنی ئبۆ ھونرمنـــدان و و گۆرانی بژان، تاوەكو ئستا لیژنیكی پسپۆر نبووە وەكو پویست گ ل شـــتكان بگرێ ئایا تا چند مۆرك و رەســـنایتی پوە دیارە، بداخوە شتكان زۆر زۆر بمیزاجی شخسی زیاتر كاردەكرت و بب ئوەی ڕاو پرســـی ھیچ ھونرمندك وەربگرت و ب ئوەی پرسی بھیچ كسانی پســـپۆر بكرێ لو بوارە، برلوەی كارەكان ئنجام بدەن ھر بمیزاجی شخسی خۆیان كاردەكن و ئیتر خۆشت دەزانی ئم لڕووی داراییـــوە پارەیكی زۆری دەوێ و پارەیكی زۆری بۆ ترخان كراوە. بۆ ھر ھونرمندك كـــ كاری بۆ دەكـــرێ ئم نایـــن بھیچ شوەیك ناب كاربكن، نخر ب پچوانوە ئم حزدەكین گنجان تشـــجیع بكرن و پاپشتی ماددی بكرت بۆ ئوەی بتوانن كاری خۆیان ئنجام بدەن، بم ل ھمان كاتیشدا بڕاستی بوونی كسانی پسپۆر یا لیژنیكی پسپۆری ل بواری گۆرانی و میوزیك زۆر زەرور ،بھ ژنانم جۆرە لئ ویستیشـــو زۆر پبۆ ئوەی ھر كسو لخۆیوە ھدەستی ی ناڕازی بك لخ نجام بدا ككی وا ئكاریاخود خك قسی لسر بكات تاچند ئم

جۆرە كاران كوردین یا كوردی نین.

سیدئحمد رواندزی: ئو گۆرانی بژانی كاری ئاوازی عرەبی دەكن بڕای من نیكن باشترە لوەی بیكن

ھكوت زاھیر: ئو كارانی من دەیكم !!رە نا ئاشنایسانی ئی كگوجارێ ب

ئا: بشی ھونری بدرخان

ئا: بشی ھونری بدرخان

ســـید ئحمد رواندزی وەك مامۆستایك و مۆسیقاژەنكی ســـید ئحمد رواندزی وەك مامۆستایك و مۆسیقاژەنكی چاك و زیرەك و ئكتیڤ بدەركوتووە و سانك خزمت چاك و زیرەك و ئكتیڤ بدەركوتووە و سانك خزمت دەكا و یكك لو ھونرمنـــدە میوزیك ژەنانی بردەوام دەكا و یكك لو ھونرمنـــدە میوزیك ژەنانی بردەوام ھوی ئوە دەدا ك ڕەسنایتی فۆلكلۆر و ھونری كوردی ھوی ئوە دەدا ك ڕەسنایتی فۆلكلۆر و ھونری كوردی بپارزرێ و خۆشـــی مرۆڤكی قســـ خۆش و ڕۆح سووك و بپارزرێ و خۆشـــی مرۆڤكی قســـ خۆش و ڕۆح سووك و ئمش ل بدرخان بشك ل قسكانی تمنی ئو میوزیك ئمش ل بدرخان بشك ل قسكانی تمنی ئو میوزیك ژەنمان ترخان كرد بۆ قسكردن لسر بوون و نبوونی ژەنمان ترخان كرد بۆ قسكردن لسر بوون و نبوونی

ئكادیمیت ل ھونری كوریدا...ئكادیمیت ل ھونری كوریدا...

- من ككار بۆ ھونرمندێ دەكم و دروســـتی دەكم، دەمـــوێ جگ ل ھونـــر فری بكم كچۆن رەفتار لگڵ ماوەو دەوروبری بكات كات ك ونی لگڵ دەگرن یا دیمانی لگڵ دەكـــن لخۆبایی نب و زیاتـــر ڕزی خك بگرێ، یامن ك سردانی ڕكخراوك یا سنترك دەكم ئوا ھندێ ھونرمند ھن خۆم دەیانبم و ھندكی تریش ھن ك خۆیان داوا دەكن من

لگڵ خۆیان بیانبم.* چۆن برپرســـیاریتی ڕاوـــژكاری ھونری * چۆن برپرســـیاریتی ڕاوـــژكاری ھونری

سرۆكی حكومتی ھرمت وەرگرت؟سرۆكی حكومتی ھرمت وەرگرت؟- دیارە ئوە ب برنام كراوە، من تمنم (١٧-١٨) ساڵ بوو جنابی سرۆكی حكومت زانی من بھـــرەم ھی بۆی منی ڕەوانی دەرەوە كرد بۆ خوندنی میوزیك و دواتر من خاوەنی گورەترین سروودی كوردیم (بۆ پشـــوە پشمان كوە، بارزانی) ئی بۆ كس باسی ئوە ناكا، بۆی ئو كارە ب برنام بووە و من ب میوزیك پروەردە

كراوم.* بۆچی پۆژەكی ھبســـت سحت ڕەت * بۆچی پۆژەكی ھبســـت سحت ڕەت

كردەوە؟كردەوە؟- من پۆژەم ڕەت نكردۆتوە و ھیچ پۆژەیكی باشـــیش ڕەت ناكموە، من ئو كاتیش بكاك ھبستم گۆت ناب پۆژە كسك پشكشی ئنجومنـــی وەزیرانـــی بكات دەبـــ وەزارەتی ڕۆشـــنبیری و حكومت پۆژە پشـــكش بكا، دواتر مـــن زۆر ھاوكاری و یارمتی ھبســـتم داوە ل دەركوتنی لشاشی زاگرۆس و خۆشم دەوێ دیسان دەموە من ھیچ پۆژەیك ڕەت

ناكموە.* ھـــۆی چی بوو ك وریا ئحمـــد ل لژنی * ھـــۆی چی بوو ك وریا ئحمـــد ل لژنی

سرپرشتی ستۆدیۆی ئستران نما؟سرپرشتی ستۆدیۆی ئستران نما؟- كشـــانوەی وریا ئحمد پیوەندی بمنوە نی، ئوە پیوەندی بـــ ئیدارەی تلفزیۆنوە ھبوو، دواتر مرج نی ھر كسك لسرەتای ،ڵ بگڵ بوو تـــا كۆتایی لگك لیـــرنامب ی پوت زاھیر ڕكـــكی تر ھســـا یوانلندرێ لو برنامی وەك لژنی ھسنگاندن كاربكا، وەمن لرەوە دەموێ زۆر سوپاسی كاك نیاز الجانـــی بكم ك ئو دەرگایـــی بڕووی گنجان كردەوەو لـــو برنامی دەتوانین گنج پـــ بگینین و بیكین ھونرمندكی چاك و

خزمت بكا.لكۆتایی ئو دیمانیدا ھكوت زاھیر ویستی باس لڕەوشـــی ئمۆی ڕەخنـــی كوردی بكاو

گوتی : ك س ناگرم، ڕەنگ بكل ت ڕەخنمن بۆخۆم قبیروڕا لگڵ ھونرمندك بگۆڕیتوە، ھودەین وە، چونكینكتری نزیك بكیكانمان لبۆچوونڕەخنگرتن كاری كســـك بتایبتی لبواری ڕەخنی میوزیك خوندبتی و شـــارەزاب، لم ووتـــی ئم ئوانی ك ئكرێ تشـــھیرە و ،داخولی زەوقی تۆیت ،داخولی كاری تۆیـــت یوەست نیپ ،وە زەوقی منم ئمن واكاردەكبھیچ كســـكی كوە، ھیوادارم خك لڕووی ئـــوەوە تبـــگات، ئب ڕەخنگر كســـانك بئ زمانـــی كوردی بر لگبن شـــارەزابن ئ كسك كن،ب زمانی كوردی شارەزای ڕەخنللبوارەك ئیش دەكا بتوان ڕەخن بگرێ، نخر ئم ئسن ناب و زۆر زەحمتیش. كسك بی ئب شارەزاب و واقیعان لڕەخنی ھونری

.كی شارەزا بسك جالومتی و لندبخو

عیرفان زەنگن: وەزارەتی ڕۆشنبیری و ڕاوژكارەكان و برپرسكان چوارچرا ب ڤایرۆسك دەبینن بۆ خۆیان!!ئا: بشی ھونری بدرخان

* دیاردەی كۆپی كردن ڤایرۆســـك چوار چرا * دیاردەی كۆپی كردن ڤایرۆســـك چوار چرا چند ھوی داوە ئو ڤایرۆس نھ؟چند ھوی داوە ئو ڤایرۆس نھ؟

- ئگـــر بت و باســـی ئو ڤایرۆســـ بكین، لیكـــم ڕۆژەوە ك ئو ڤایرۆســـ ھی، چوار چرا زەرەرمندە، لبر ئوەی چوار چرا لیكم كاریوە ھوی ئیا كوا بشـــوەیكی جوان و ئۆرجینـــاڵ كارەكان بكات و لھمان كاتدا مافی چـــاپ كردن بپارزێ، وە ھمـــوو ئو الینانی بشـــدار دەبن ل ئنجام دانی كارەكدا بتوانین حقـــی خۆیان وەربگـــرن و مافـــی كارەكانیان بپارزرێ. جا بۆی چوار چرا لھموو دەرگاكانی یا و بشدار بوو لھموو ھوكانا بۆ ئوەی كوا بتوانت ئو ڤایرۆس لناو ببرت، بم بداخوە تاكو ئســـتا ن چوار چرا و نھیچ الینكی تر نیتوانی كارك بكا بۆ وەســـتاندن یا لناوبردنی

.و ڤایرۆسئ* چ بنمایكتـــان ھی بۆ ئوەی كاری چاپ و * چ بنمایكتـــان ھی بۆ ئوەی كاری چاپ و

بوكردنوە بۆ ھونرمندان بكن؟بوكردنوە بۆ ھونرمندان بكن؟- ئم ھر لیكم ڕۆژی دەست پكردنمان بۆ كار لكۆمپانیای چوار چرا شرت و شروت و ئو

مرجانی ئم جیاوازە ل گۆرانی بژ بۆ گۆرانی بژ دەگۆڕێ، خۆی ئزانی مرجكان چی؟ ئگر بین سر حقیقت مرجك شمولی ھمووی دەكات ئویش خاـــك ھی پی دەن خای تگیشتن، ئو خای تگیشتن ھموو الین و كس و ھونرمندان دەگرتوە كوا كار دەكن لگڵ چوار چرا. خای تگیشـــتن بریتی لو

واقعی ك ئمۆ ھی لناو بازاڕی كوردیدا.* وەزارەتی ڕۆشـــنبیری و ڕاوژكارانی ھونری * وەزارەتی ڕۆشـــنبیری و ڕاوژكارانی ھونری تاچند دەســـتی ھاوكاریان بۆ چـــوار چرا درژ تاچند دەســـتی ھاوكاریان بۆ چـــوار چرا درژ

كردووە؟كردووە؟- بداخوە من لزۆر شـــونا وتتوم ئم وەكو ،ھـــاوكاری ماددی نیویســـتمان بچوار چرا پئمـــ پویســـتمان بھاوكارییكـــی معنوی ھبوو، ھاوكاریك كوا لخای تگیشتن، بم وادەردەكوێ ھـــم وەزارەت و ھم ڕاوژكاران و ھم برپرسكانی تر چوار چرایان ب ڤایرۆسك ل مئ ك دەبینـــی بۆ خۆیان چونكرتو خئساس و ناوەڕۆك و لڕەگی ئیشكیا دەمانزانی ئوكارە چۆن دەكرێ و چۆن چارەســـر دەكرت و چۆن برەو پشـــوە دەڕوا بـــم بداخوە بدەیان جار وتووم ھاوكاری ماددی نكراوین و پویستمان بوەنی، چونك ئم وەكو پرەنسیپی

ئیشـــك دەزانین چۆن ھر لھینی خۆی نبت بتوانت ئو مســـروفی ك كردومان بیھنین وە توانیومانـــ بچند ڕگایكی دیكش چند داھاتك بھین بۆ ئـــوەی ك ئم بتوانین ئو موە ئداخم بـــوە، بڕین ببب كۆمپانیاینماددی و نمعنوی نكراوین لھیچ الینكوە بعكسوە ئم ھاوكاری معنوی زۆر الینمان

كردووە.* گروپی میوزیكی چوار چرا چۆن دەبینی لنوان * گروپی میوزیكی چوار چرا چۆن دەبینی لنوان ئو گروپانی ئمۆ و تا چند خزمتی گنجی ئو گروپانی ئمۆ و تا چند خزمتی گنجی

كردووە؟كردووە؟- ئم وەك چوار چرا چند ھدەفكمان ھبوو، ھدەفكانیـــش بریتی بوو لوەی كـــوا یك : بتوانین لھر ساكدا بتوانین ك كار بۆ یك دوو گنج بكین، و بتوانین ببین ھۆكاری ئوەی كوا چند گنجانك كوا دەستی یارمتی و دەستی ھاوكاریان بۆ درژ ناكرێ، ئم بتوانین یارمتیان بین و كاریان بۆ ئنجام بدەین و كلیپیان بۆ بكین و سیدیان بۆ تۆمار بكین، وە ھروەھا ئم ببین ب پردك ل بینی كوردستان و دەرەوە وە نزیك كردنوەی بۆچوون جیاوازیكان لبینی گۆرانی بژەكان و لبینی شوازی كاركردن و وەبتوانین زیاتر ئیھتمام بدەین ب گۆرانی بژەكانی ئرە، بۆ

ئوەی ئو پردە نزیك بكینوەو بتوانین ھموومان لسر تپڕین نوەك مسافیكی دوور و درژ ھبت، چونك خاكی تنگیشتنی زۆر گورە ھی لو بوارە ئم ھستمان پدەكرد بحوكمی ئـــوەی ئتوانم بم كس لگۆرانی بژانی كورد لھر چوار پارچی كوردســـتان نی پیوەندی نكردب بئم و ئازار و ئشی خۆی بۆمان باس مو بوارە الی ئكانی ئنمـــوو الیھ ،كردبنڕوون و ئاشـــكرای جابۆی ئمـــ وەكو چوار چرا ھمیشـــ خۆمان وەكو برپرسك و خمخۆرك دادەنا بۆ ئوەی بتوانین ھاوكاری و ئاســـانكاری ئـــو برادەران بكین بم بداخـــوە لھموو محدودە، ئش ممـــبـــوارەكان ئیمكانیاتی ئناتوانین زیاد لبڕەی خۆمان پمان ڕاكشین جا یورە ھكی زۆر گۆ بۆشاییموە ئداخب بۆیلناو موزوعكدای وە ئو بۆشاییش ھۆكارەكانی دیارە ئتوانین بپنجی دەست نیشانی بكین كـــ كمترخم، ك نیتوانیوە بشـــدار بت ویستی بعنی پی و بۆشاییانوەی ئبیركردنلدانیشتنكی برپرسیاریتی ھی، بۆ ئوەی كتۆ

بتوانی ئو خانی دەست نیشانی كی. تی ھاتوونو گیروگرفتانی ئیانی دەتوانی ب * تی ھاتوونو گیروگرفتانی ئیانی دەتوانی ب *

پش بسرتان بازداوە؟پش بسرتان بازداوە؟

،یكان ھرەكیســـ نھا گیر و گرفتت ب -ئوانـــی وەكو نبوونی مافـــی پارزرا و چاپ و وەكو تنگیشتنی میدیا و كنا ئاسمانیكان ئوان ل كۆمپانیایكی ھونری تایبت زۆر خاڵ ،كوزوعناوەڕۆكی م بچینـــ مر ئگئ یھئم دەتوانین دەستنیشـــانی بكیـــن دەزانین گیروگرفت ســـرەكیكان چیـــ، ئم لمژە ئیمانمـــان بوە ھی كـــوا كلیپی چاك بكین، ئم پش چوار،پنج ساڵ لموپش باشترین ئامرمان ھبوو، باشترین پرۆگرامی مۆنتاجمان ھبـــوو بۆئوەی كوا جوانتریـــن كلیپ بكین، بـــم دوای ئنجام دانی كلیپ دەچی كناكان ٢٠٠-٣٠٠ دۆالرت دەدەنـــ، ك ئوە ناكات یك لـــدەی كارەك، جا ئوە یكك لو ھۆكارانی كوا تۆ نتوانی خرجیكی گورە بۆ ئنجامدانی كلیپك و كلیپكی باشتر بكی و وات ل دەكن كرزانترین نرخ كلیپھ یت بڕوە بگدوای ئببكی، دواتر من كلیپـــك دەكم بۆنی ھونری ككۆتایی دیمانل نعیرفان زەنگ .ب كوردی لدواین كاری كلیپكانی خۆی ب بدرخان ڕاگیاند كـــ ئویش كلیپ بۆ ھریك لـــ ھونرمندان (نیلۆڤر ئیقبال، نازدار، تارا رەســـول، پیمان

عومر و چۆپی فتاح).

كۆمپانیای چوار چرا یكك لو كۆمپانیانی كوا كۆمپانیای چوار چرا یكك لو كۆمپانیانی كوا ڕۆكی ســـرەكی بینیوە ل برھمھنانی كاری ڕۆكی ســـرەكی بینیوە ل برھمھنانی كاری نندان. عیرفان زەنگرمســـیدی و كلیپ بۆ ھون نندان. عیرفان زەنگرمســـیدی و كلیپ بۆ ھونبرپرســـی ئو كۆمپانیای زۆربـــی ھونرمندان برپرســـی ئو كۆمپانیای زۆربـــی ھونرمندان بخمخۆری ســـرەكی ھونری كوردی دادەنت و بخمخۆری ســـرەكی ھونری كوردی دادەنت و دەر ڕۆح سووك و قسڕادەبكی لخۆشـــی مرۆڤ دەر ڕۆح سووك و قسڕادەبكی لخۆشـــی مرۆڤخۆشـــ بۆ قسكردن لســـر كارەكانی چوار چرا خۆشـــ بۆ قسكردن لســـر كارەكانی چوار چرا عیرفان بۆ بدرخان دوا و دواین كاری كلیپكانیشیانی عیرفان بۆ بدرخان دوا و دواین كاری كلیپكانیشیانی

ب بدرخان ڕاگیاند ...ب بدرخان ڕاگیاند ...

ژمارە (٩٠) شوباتی ٢٠٠٨/٢/٢٢،13رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی ھونری بدرخان

ھكوت سایی

سربستی كۆسۆڤۆ پیرۆزبت بھیوای ئو رۆژەش بۆ ھرمی كوردستان

وەچرخانكـــی ٢٠٠٨/٢/١٧ رۆژی گرنگ بوو لمژووی گلی كۆســـۆڤۆو ئو ھاتنـــدی كۆنـــدەر. ئلبانـــی ك ھای ســـاســـا وە بـــوو كخـــئو بچووكی گـــورەو ئاواتـــی ھیواو قوربانییكی ك تكۆشـــرەبوو. لگ ش بشككانی پرۆ شـــوماری ل ب مم و ستپاش زونیشـــتیمان كرد. ل ئازادیخوازە. ل لم گكان بۆ ئسریكوشتن و بین و كاولكردن و دەربدەری دەســـت ل دواجاریش ئاوارەبوون.. و درژی بۆ شـــت پیـــرۆزەكان ل خاك و گیـــان و نامووس، بـــم رۆژی ٢/١٧/ رۆژی شـــكاندنی كۆتی بندەیی و دیلی بوو.. بۆیـــ ھزاران خكـــی تنووی ئازادی كوتن ســـر جادەو شقامكان پ چاوەكانیان دخۆشییوە پڕی بو

لفرمسكی شادی بوو. بتكـــای كۆســـۆڤۆ پرلمانـــی دەنـــگ. دەنگیـــان دا بۆ ســـربخۆیی و ئـــای نویـــان بـــۆ دەوتـــ تازە كـــ ھبـــژارد، لدایكبووەكیـــان مافی و ،نا»ییان»برشـــكختپایت

رەوای خۆیان شانازی پوە بكن.. ب رزگار بوو كۆســـۆڤۆ.. پیوەندی رابـــردوو. بـــووە ســـریكان لگـــڵ ســـلۆڤامیلۆ دۆڤیچیش ســـزای خۆی لبندیخانـــی ھردوو دنیا پگیشـــت. دیكتاتـــۆرو چارەنووســـی یـــمئداگیركر. ھیوادارین ك ھتن و تیشكی ئو ڕۆژەی كۆسۆڤۆش بگات كوردستانی خۆمـــان، ئمش وەك ئـــوان رۆژك لڕۆژان ب ماف و چارەنووسی خۆمان بگیـــن، چونكـــ ھرمی كوردســـتان ھمـــوو مرجكانی بـــوون بدەوتی بدەســـتوەی. لـــ گـــل و ھرم و دەســـتی سیاسی.. ك ســـ مرجی سرەكین بۆ بوون ب دەوت.. ئمش وەك ئوان بكو زیاتر كوشتن و بین و ســـۆتمكردنی تڕو وشك.. ئینجاش جینۆســـایدمان و كیمیاباران و ئنفال

بینیوە.. خـــاوەن زمـــان و مـــژوو و كولتـــوور و ســـامانی دەومنـــدی خۆمانیـــن، لھمـــووی گرنگتـــر خـــاوەن ئیرادەو توانای خۆمانین ك لئنجامی ھموو رەنـــج و خباتك ســـركوتن ھربۆ ئیرادەی گالنو نمان و شرمزاریش بۆ داگیركرو چاو چنۆك و چاو لئاوو

خاك و سامانی خكانی ترە.

ل كی گرنگ دەبینری مكیاژ كردن دەورھون ل كی گرنگ دەبینری مكیاژ كردن دەورھونھموو زنجیرە درامایك و شانۆگریك و ھموو ھموو زنجیرە درامایك و شانۆگریك و ھموو كاركی ھونری و بگومان كوردیش كسانكی كاركی ھونری و بگومان كوردیش كسانكی ھی لو بوارە كاردەكات. موئید فق وەك ھی لو بوارە كاردەكات. موئید فق وەك ماكرەكی چـــاالك و بئزمـــوون بگواھی ماكرەكی چـــاالك و بئزمـــوون بگواھی ھندێ ل دەرھنرەكان سانك خزمت دەكا ھندێ ل دەرھنرەكان سانك خزمت دەكا و لمیانی گفتوگۆیكدا كم باسمان ل ماكیاژ و لمیانی گفتوگۆیكدا كم باسمان ل ماكیاژ

كرد لھونری كوردی..كرد لھونری كوردی..

* ماكیـــاژ ل ھونری كوردیـــدا چند دەوری * ماكیـــاژ ل ھونری كوردیـــدا چند دەوری ھی؟ھی؟

ســـتا لری كوردیدا تاكو ئھون ماكیـــاژ ل -قۆناغی حفتاكان و ھشتاكانوە زیاتر گرنگی پـــ دەدرا و دەوركی بای ھبوو یعنی ھیچ شـــانۆگریك بب مكیاج ندەچووە ســـر و قۆناغر ئبستا لم ئی شـــانۆ، بختتنویی شانۆی ئزمونگری و ئو جۆرە شتانی ئستا ناوی ل دەنن .. ئستا ئوەندە بایخ بمكیاج نادەن و زیاتر بایخ ب ئینارە دەدەن.

* ئایا مكیاج كردن بشـــوەی زانستی لناو * ئایا مكیاج كردن بشـــوەی زانستی لناو ھونری كوردی ھی، یا تۆ ھیچ خولی زانستیت ھونری كوردی ھی، یا تۆ ھیچ خولی زانستیت

بینیوە؟بینیوە؟- ب ھی، ئستا خۆی ھموو شتك بقیاسی خۆی، بعنی بین ك دەموچاوك وەردەگری، ئســـتا زۆر دەموچاو ھی وەكو مسلیكی

زانســـتی ئگر تماشای ئو دەموچاوە بكی بۆ نموون ،ك نایـــكبۆ ئارایشـــت كردن بدەموچاوی عســـكۆی ھرچی لبكی ھردەم و چـــاوی خۆیتی. زۆر ئكتر ھی شـــوازی ناگۆڕێ، دەتوانی پیری بكـــی، بم ناتوانی شكلكی بگۆڕی، ھندەك دەموچاو ھی یك نمت، من ل ٧٧ ل سندیكای ھونرمندانی بغدا خولكم بینی، لوێ شوازە زانستیكی ڕاستی كم داوە بوربووم، خۆشـــم زۆر ھفشانۆگریك یان تمسیلكی كوردی ك پشتر یا ئســـتا مكیاجم دەكرد، زۆرتـــر ھوم داوە،

خیبرەی خۆم بشوەیكی ڕك و پك بكم.* لكوردستان ھیچ خولك كراوەتوە بۆ مكیاج * لكوردستان ھیچ خولك كراوەتوە بۆ مكیاج

كردن؟كردن؟- تاكو ئســـتا ل ئران دوو مامۆستا ھاتووە،

یكیان ئستا ل تلفزیۆنی زاگرۆس كاردەكا، خولكی مكیاجی بۆ كردینوە ھتا بزاری خۆی گوتی موئید فق لمن باشترە، ئوجا نازانم بۆ تشـــجیعی منی بوو یان وایـــ ؟. ئوەبوو الی ئـــوان خولكمان بینی ل بڕوەبرایتی كی پسپۆریان بۆ لری شـــانۆ مامۆستایھونئران ھنابووین، من بووم و مامۆســـتا شرزاد پۆلیس و مامۆستا صالح محمد علی و یك دوو بـــرادەری تریش بوون، كـــ ئو خول بۆ پنج كـــس بوو خولك تایبت بـــوو، وە ھروەھا دینیش ســـوودم وەرگرتووە لمامۆستا قودبئارایشت و شتی وا، بم خۆی بھقیقت من زیاتر حزم ل تمسیل بم مامۆستا تلعت ســـامان یكم كس بوو كھانیدام و گوتی تۆ دەســـتكی بات ھی ل ئارایشت، ئوكاتی

ك لبغدا خولكمان بینی، خولك خولكی شـــمولی بوو بم زۆر تركیزم لسر مكیاج كرد و خۆی مكیاج زیاتر ڕەبتی بجل و برگ و دیكۆر و ئینارە ھی، ئوان ھمووی تواوكری تك نابشتك لسراســـتیش ككترین، بیكسك، تۆ ھرچندی بزانی، ھر ھیچ نازانی، بم كتابیشـــم زۆر خوندۆتـــوە ھی مژووی مكیاج و سرھدانی مكیاج و چۆنیتی مكیاج و دواتر خۆی مكیاج ھر ئوەنی تۆ سالۆنك دابنی و تنھا دەموچاوی ئوكســـ بگۆڕی و جوانی بكی، خۆی مكیاج شـــوازی ناشیرین كردن و پیركردن و برینداربوون و ڕووداو و شتی وای ھی، ھر بۆی ئوەی بكاری ئارایشـــت

.بزموونی ھمووی ئھ ل دەب دەستھ* حوكومـــت ھیچ ھوی داوە ئوانی مكیاژ * حوكومـــت ھیچ ھوی داوە ئوانی مكیاژ

دەكن لدەرەوە خولكیان بۆ بكاتوە؟دەكن لدەرەوە خولكیان بۆ بكاتوە؟- بخـــوای تموحی گورەم لـــزۆر دیمان و قســـكانم وامگوتووە، ئگر بماننرن باش، و ئیشا تمان نیرن دەسشـــمان نر نگئھودەدرێ، ڕكخراوی ھونرمندان تاكو ئستا ندە و كرمھون وە دەكا كرزی ئـــر فھھونرمند نی، تا ئستا بیریان لوە نكردۆتوە خولك بكنوە و بزانن كسانكی ھونرمند كیتی بدەن كو یارم باری گوزەرانی باش نیھونرمندە دەزانن لئارایت شـــت دەزان، من نام خبیرم، بم ڕاشـــم لخۆی و شتكانم جوانـــ و من لـــ (٧٧ەوە كاردەكم و لگڵ زۆربی دەرھنرە گـــورەكان كارم كردووە و ساڵ ھبووە لســـ چوار تیپ كارم كردووە و ھیچ جیاوازیم نكـــردووە لوەی ك ئوە تیپی خۆم و ئـــوە تیپكی ترە، زۆرجار لدھۆك و سلمانی ھاتوون لھولر نمایشی شانۆ بكن من ئارایشتم بۆیان كردووە و یارمتیم داون، من ویستی خۆم بۆ كارەكشم بۆ خۆشكزموونئ

دەگڕتوە.* ھیـــوای چـــی بۆ ماكیـــاژ ل كوردســـتان * ھیـــوای چـــی بۆ ماكیـــاژ ل كوردســـتان

دەخوازی؟دەخوازی؟- لســـر ماكیاژ ھرچندی فربم ھشتا ھر ھیچ نازانم، ھیـــوادارم و داواكارم ل حكومتی ھرمی كوردستان ئگر خولك ھب و بمنرن سوپاسیان دەكم، مرج نی بادەرەوەی ووت وەیگرنگ ئ ،ب كی دراوســـتبا وو ،بنسوود وەربگرم و سوپاسیان دەكم و سوپاسی

تۆ و كاك حمیدی بدرخانیش دەكم.

موئید فق: ڕكخراوی ھونرمندان تاكو ئستا ھر فرزی ئوە !ند نیرمھون ندە و كرمھون دەكا ك

ئا: بشی ھونری بدرخان

وەلیـــد معـــروف بڕوەبری بشـــی ســـینما وەلیـــد معـــروف بڕوەبری بشـــی ســـینما ماوەیكی كم ئو پۆستی وەرگرتووە و كسكی ماوەیكی كم ئو پۆستی وەرگرتووە و كسكی ئزمووندارە لبواری ھونری و دەرچووی كۆلیژی ئزمووندارە لبواری ھونری و دەرچووی كۆلیژی ھونـــرە جوانكان و زیاتر ل ســـی ســـا لناو ھونـــرە جوانكان و زیاتر ل ســـی ســـا لناو كاری ھونریدایـــ و بڕوەبری برھمی فلیمی كاری ھونریدایـــ و بڕوەبری برھمی فلیمی سینمایی، بۆ چند قس كردنك لسر ڕەوشی سینمایی، بۆ چند قس كردنك لسر ڕەوشی ســـینما ل كوردستان و باســـی فلیمی (كواتا ســـینما ل كوردستان و باســـی فلیمی (كواتا چاوەڕبـــ)ی جوان بامڕنی، ئـــو گفتوگۆیمان چاوەڕبـــ)ی جوان بامڕنی، ئـــو گفتوگۆیمان

لگڵ سازدا.....لگڵ سازدا..... چۆن بوو، بوویت بڕوەبری سینما؟چۆن بوو، بوویت بڕوەبری سینما؟

من پش ئوەی ببم بڕوەبری سینما پلی

شارەزام ھی ل وەزارەتی ڕۆشنبیری، كاك فلك دەستنیشـــانی كردم و ئمركی ئیداری دەرھنا و توقیعی كرد و گۆتی دەســـت بكارب و دەســـت ر ئیدارەكت ھبش ك عنی ئیدارەیكاربووم، یبنقســـی ئیدارەی، ئیدارە مانای وانی ك تۆ فلیم وەیـــر، ئیدارە مانـــای ئخی ندروســـت دەككاروباری كارگی ئو ئیدارەی تۆ بڕوەی دەبی ،ریارییندەرێ (ژمول یندەكت ھكارم جموعم ،كنیكت ،تی، كۆگایی، خۆیكارگ ،ووردبینیئرشیف، لگڵ ھۆكی، ئوانی بڕوە دەبی

ك ئیدارەی). ھیچ بوانامیكی سینمایت ھی؟ھیچ بوانامیكی سینمایت ھی؟

نخـــر بـــم من دەرچووی كۆلیـــژی ھونرە

جوانكانم، دووسای یكم عامم خیندی، یعنی (تمسیل، دەرھنان، سینما، تلفزیۆن) ئوانم

خوندووە. سینمای كوردی بڕای تۆ چۆن؟سینمای كوردی بڕای تۆ چۆن؟

ئم ئگر بخۆی ناول بنین ســـینما، ئو

سینمایی بســـدان و ھزار فلیمی ھی، بم ئمـــ چند فلیمكمـــان ھی، كرایـــ با بین بیســـت فلیمك ئگر ھبی، ئو بیست فلیمش ناب ب ســـینما، دوایی سینما پش ئوەی تۆ ،وانكوردســـتان و ئ ی لما بكناســـی سینپ ،تیانی صناع ،سازییما پیشبزانی سین دەب رانو ئامبی ئری ھئام بش ئتـــو صناعئئب لرە ھبی ھتا تۆ بتوانی دەســـت بكاربی، بم ئم ئوەشمان نی، ئوی ھی كلوپلكی كۆن، یعنی ھیچ ســـوودەكی نی لبۆ سینما، بم ھودەدرت ل دەرھنان لونگرتن، یعنی ئستا تسورك تۆ سینما ئكی بم زۆربیان D.Vcam، Vedio) وێ بـــوی دێ، دەیئtape) ئیش كا، ئوە سینما كار نی كاك، ئوە D.Vcam، Vedio) وەتا بفزیۆن ئلت لtape) ئیشكاتن، ئوە ئیشی تلفزیۆن بم ســـینما (negative)ە، ســـلیلۆزە، لھموو عالم، بم تلفزیۆن ھی ئیشی خۆی دەكاتن كامیرای خۆی ھی، جیھازی مۆنتاژی ھی، بم سینما شكلكی ترە، كامرەی سینما شكلكی ترە، كامیرای سینما تكنیكیشی شكلكی ترە، فلیمكی ئوەی لناوی بكاردەھنردێ شكلتی vhss یوماتیك و كـــتیڤ لگعنی نترە، یلك، جا ئســـتا تكو بووە، ئگر بشپرسی دەرێ قیـــدی چی كامیرا ھر كامیرای دایدەنین بـــم وانی، ســـینما موختبـــری دەوێ پش ھموو شتك. كتۆ دەست بكاری نگتیڤی كرد، كوە بزانی فلیمر و دەیشـــۆیبموخت یدەیب

بۆ ئـــو كارمندان و ئامران و ئو موختبرە و ھمـــووی دەڕوا یعنی بـــۆ نموون بچین ل ئران ل (گـــر، كامیرانو) یـــن، دەبینیقدەك بكعدەرەوە ب فلیم ل ئران یا لووتكی تر بشورێ، ،وێ بل ران دێ، شاریۆ و دەنگ دەبئ ن لكرماكر دەب لوێ ب، پالنژیشمان نی دەب ھر لوێ ب، یاریدەدەری ونگر دەب لوێ ب لبر ئـــوەی لینزەی كامرا دەب ئو لی بزان، چۆن بگۆڕی چۆن نگۆڕی یان چۆن نگتیڤ دائنیشی لســـر كامیراك، جا ئوانمـــان نی و ھمووی تكلیفی پارەكی زۆر دەكا مسلن (٢٠٠) ھزار دۆالر لـــ بودجك دەڕوا ئوا تۆ ھشـــتا ھیچت نكردووە ڕۆیی. بم ئگر تۆ ســـاك ڕاوەستی وانین تۆ وەرە ئ(١٠) فلیم دەك ین سابا ب دەكا (٢) ملیۆن دۆالر، تۆ ب مووی فی (٢٠٠)كھ(٢) ملیۆن دۆالر زۆرشت ھی دەیكی و دەیھنی لرە دایدەنی دەری فرموو كاكی دەرھنر ئوەتا تۆ بس ئگر ونگرەك بینی یان ئوانی دەنگ دەكن، یعنی تقلیـــس دەكرێ با بین (٢٠٠) ھـــزارە، (٥٠) ھزار دۆالر دەڕوا، ئو دیك گڕاوە

لبۆ حكومت و دائیرەی سینما. فیلمی چاوەڕێ ب، ك ھی جوان بامڕنی بوو، فیلمی چاوەڕێ ب، ك ھی جوان بامڕنی بوو، ماوەیك پش ئستا بشـــكی پیشان درا وەك ماوەیك پش ئستا بشـــكی پیشان درا وەك

ڕكالم، ئمیان چی بسرھات؟ڕكالم، ئمیان چی بسرھات؟ بزان ئســـتا باسی ئو شـــتانم كرد، یعنی

مسلن كامیرا بكرێ ھاتووە، و ئ دوو مانگ، وە چونكتڕبگ پاش دوو مانگ دەبی كامیرەكعقدە و لجیكی ك كاری ھی، جا ئو كامیرا و دەنـــگ و ئوانی ك كاردەكـــن بۆ دوو مانگ ،وەستڕائ كئخیر بوو ئیشـــھاتوون، تۆزێ تیعنی با بین زۆر تگرەو كۆسپ ھبوو ل پش ئو فلیم، تا گیشت ئو ڕادەی من پش ئوەی ببم بڕوەبری سینما بووم ب بڕوەبری ئو فلیم، تقریبن یك مانگ بڕوەبری برھمی ئو فلیمـــ بووم، و كاراكتری ســـرەكیم ھبوو ل فلیمكـــ، یعنی ئكتریشـــم دەكرد لگڵ بڕوەبری برھم، تا ڕاددەیك ئوانی پشمن ٢٥٪ تا ٢٨٪یان تســـویر كردبوو، بم من ھتا ٧٠٪، ٧٥٪ مان تسویر كرد، لبناری سفین بوو، بم پ ڕانگیشتین وەرزەك تواو بوو، وەرزی ھاوین تواو بوو، ئینجا فلیمك ل ھاوین دەكرێ، لنیوەی مانگی شـــش دیســـان فلیمك دەست

پدەكاتوە. سانوكما ئری ســـینوەبڕدەكرێ وەك ب سانوكما ئری ســـینوەبڕدەكرێ وەك ب دیاربكی ك دەتوانن خزمتی ســـینمای كوردی دیاربكی ك دەتوانن خزمتی ســـینمای كوردی

بكن؟بكن؟ بخۆی ئوەندە زۆرمان نی، دەتوانم بم كاك

جانۆ ڕۆژبیانی ھی، یعنی ئگر جوان بامڕنی خـــۆی تنزیم كا شـــتكی لـــ دەردەچی، جوان بامڕنی لگڵ شوكت ئمین ك ئستا فلیمكی پڕینوە ل غوبار تقریبن (١١) ختی ھناوە، ئوی تر ناتوانی تۆ بی سینمایی سدا ست، دەرھنری ســـینمایی ئوانـــی ك دەرھنرن لبـــواری تلفزیۆنـــی (DVcam)، ســـینما مئ و ناوانجا ئ ،رقو دووە زۆری فئ VHS ین، كوە دەتوانین كاربككر ئیشمان كرد پگئبتوانین فلیم دروست بكین. بم ئوانی تر دروستی

دەكن و بوشوەی نی فلیمی سینمایی.

مدەتوانی، چونكخشرا نمن ببم كینو پۆستدەب من لبیانیوە دەوام بكم ھتا سعات دوو یعنی مجالم نبوو، ئستاش ئگر مجالم ھبیت

دەتوانم بگڕموە. عروف ھیچ لوەلیـــد م رھاد دەنـــار فھ عروف ھیچ لوەلیـــد م رھاد دەنـــار فھ

سینما نازان چی دەیت؟سینما نازان چی دەیت؟ نازانم، ئوە لالی من كارمندە ل سینما، ئو

كارمندە و پلشی پلكی ھونری نی، بس نازانم لبرچ ئو قســـانی كردووە ئو بۆخۆی باشترە تازە دەســـت پ ك ی كاری خۆی بشـــغوم گرتن و فلیم دروست كردن، باشترنینو دەكا بمشغولی كاری سیناریۆی خۆی بی؟ یعنی بین ،خراپ م بو بكین باسی تۆ و ئك بكباسی خ

من ھر ناشیناسم. ما چیتی ســـینرایوەبڕدواین كارەكانی ب ما چیتی ســـینرایوەبڕدواین كارەكانی ب وەك فلیـــم و دەتوانـــرێ بو فلیمان بشـــداری وەك فلیـــم و دەتوانـــرێ بو فلیمان بشـــداری

ڤیستڤا جیھانیكان بكرێ؟ڤیستڤا جیھانیكان بكرێ؟ ئســـتا فلیمك ھیـــ و بودجكـــی عازرە

كشـــی نـــاكا، بودجوابزانم ب كم بودجبـــ (نفال و دەنگ فرۆشـــدەنگی ئ) خۆیب مـــكئویش ھی (شـــھرامی علی دی)ی ل ڕۆژھت ھاتـــووە، كوڕكـــ با بیـــن شـــتك دەكا، و

،زۆر جوان یكی ھیاخ ،ماییدەرچووی سینسیناریۆیكی پە لشت، دووناوی ھی و یك لو دووناوە ھدەبژری، ئو سیناریۆی باسی ئنفال دەكا و باسی كیمیا باران دەكا بم ب شوازكی نـــوێ، ئگر ئـــو فلیم بو شـــوازەی كلناو ی كژیو پالن ڕنووسراوە، یان ب كســـیناریۆیئو دایناوە و ئو بودجیی ك ئو دەیوێ، وابزانم ئو فلیم ســـركوتوو دەبی و زۆربی ختكان

وەردەگرێ. تنھا ئو فلیمیـــ برھمی بڕوەبرایتی تنھا ئو فلیمیـــ برھمی بڕوەبرایتی

سینما؟سینما؟ من ھمـــووم ڕاگرتووە، بم ئوە پش ئوەی

من پۆســـتك وەرگرم بودجكی بۆ دەرچووبوو، بم من ئستا ھموو شتكم ڕاگرتووە ل سینما تا بزانین بودجكی ئم ئوەی ك داوامان كردوە ل دارایی و لحكومتی ھرمی كوردستان ھیوادارم ما لی سینتا بتوانین بناغ بماندەن یو بودجئھولر دابنین ئگر ئم توانیمان پیشسازیكی بینینـــ ئرە، كـــم و كوڕیمان نامنـــ، كم و كوڕیكش ئوەی ك بودج دەردەچی بۆ فلیمك پش ھموو شتك (١٥٠،٢٠٠) ھزار دۆالر دەڕوا،

ھشتاش ئیشت نكردووە، بۆ؟

video tape م لب ،یان دروست نی دروستبتوێ دەتوانـــی بیبینی، ھندەكیش ھی دەن dv) وەپشتل یوتوو ھشـــككامیرای زۆر پcom)ت پیشـــان دەدا ك تۆ چت كردووە چیت یم ســـلیلۆز دەبی بیشۆی و بیبكردووە، بنموختبر ل موختبر ك شوورا پی دەن رەشز سیری دەكی مسلن می ڤیولی دەبینی ئایا

.واو نیواوە یان تت و فلیمئ تان چییرنامما بتی سینرایوەبڕوەك ب تان چییرنامما بتی سینرایوەبڕوەك ب بۆ ھنانی ئو ئامرە پشـــكوتووانی كباسی بۆ ھنانی ئو ئامرە پشـــكوتووانی كباسی

دەكی؟دەكی؟ ب، من ئوســـا بودجكی باشم داواكردووە

و بودجكی زۆر زۆر چاك بۆ ھنانی ھندێ ئامر بۆ كوردســـتان، من لدارایش گفتوگۆم لسر كرد ند رانو ئامنن تۆزێ لـــب و پارانعنـــی ئی

كوردستان. ھۆی چی بوو ل پیمانگای ھونرە جوانكان ھۆی چی بوو ل پیمانگای ھونرە جوانكان

نمایت؟نمایت؟ ل كـــككان یرە جوانـــیمانـــگای ھونـــپ

كۆرپكانی خۆم، من پیمانگای ھونرە جوانكانم ل ھولر دروســـت كرد و لســـر بودجی خۆم سای ١٩٩٢. من جم نھشتووە بم لبر ئو

وەلید معروف: جوان بامڕنی ئگر خۆی تنزیم كا شتكی ل دەردەچی بۆ

سینمای كوردی....!!!

ئا: بشی ھونری بدرخان

نـــازم دبند لژمـــارە(٨٩)ی مانگنامی بدرخانـــی ٢٠٠٨/١/٢٢ لـــ گۆشـــكی خۆیدا دە(ســـعد شـــكاك بوو عرەق ســـعد شـــكاك بوو عرەق فرۆشكی ســـلمانی كوشتفرۆشكی ســـلمانی كوشت) دواتر لدوا ،درۆی م قسئ :یدا، دەكری گۆشدبم لبدواداچوونكی ئاسایشی سلمانی قید خالید لیوەندی كردنی عو پاشتر پئاسایشی ســـلمانی ب بدرخانوە، ئوە روونكرایـــوە ك نازم دبنـــد لدوا در تی كی خۆیگج بۆیـــ ،درۆی :دەدەستخۆشی ل ئاسایشی سلمانی بكرت ســـبارەت ب بابتكو، ھروەھا ھموو الیكیش دنیا دەكینوە ك نازم دبند ل نووســـینی ئم بابت ھیچ مبستكی نبووەو ھیچ شـــتكیش لدواوەوەی ئم

مسلی نبووە.

روونكردنوەیكی پویست

ژمارە (٩٠) شوباتی ٢٠٠٨/٢/٢٢،14رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی گشتی

حیكمت نامیق

كۆمگای بدەنگ یگایو جۆرە كۆمدەنگ، ئگای بكۆكۆمكــــ ب كۆمك ســــیفتی برجســــتبوو لواقعدا جیادەكرتوە، وەك بوونی خاسیتی دواكوتویی كۆمگا و كای معریفییكانی ئو كولتور و كۆمگایی ك مرۆڤكان تیادا یوەندییپ ی كو مانایروەردە دەكات، بپخزانی و پرۆســــ كۆمیتییكان و بھاو نریت بۆماوەییكان ڕۆی ســــرەكی دەبینن لبدەنگ كردنی مرۆڤ ل كۆمگادا، زۆرك لــــ زانایانی بــــواری سۆســــیۆلۆژی ئاماژە بوە دەكن كۆمگای بدەنگ ھاوشــــوەی

.رەتاییگای سكۆمھبت لرەدا مبســــت ل بدەنگی ھموو ئو پرســــیار و حز و ئارەزوو داخوازیانی مرۆڤ كــــ جورئت نــــاكات دەریان ببت، تنھا ب شــــاراوەیی لناخــــی دەروونیوە دەیھت، دواتــــر دەبت گریكی دەرونی و كۆمیتــــی، ڕووناكبیركــــی وەك كنعان :دەنگی دەەقــــی و ببی دكت لــــ كیمبدەنگی كۆمگا ســــدام حوسینی دروست ســــتمان لبوە، موانچپك بكرد نــــ وەیرەوە ئی ســــو ئاماژانــــموو ئــــھك بۆچی خكی كوردســــتان لــــ برامبر ،دەنگتی سیاسی بكانی دەســــیندەگبۆچی ل برامبر ماف سادە و سرەتاكانی بدەنگ، ببۆچوونی مــــن وەك توژەركی كۆمیتی وای دەبینم كولتوری دواكوتوی كۆمیتی ڕۆی ھی لبونیادنانی مرۆڤی بدەنــــگ، تــــرس و دڕاوكــــی مرۆڤكان دەرھاویشتی خراپ پگیاندنی تاكی كوردە، ئو ترســــی ك ھر ل قۆناغــــی مندایوە بــــرەو ڕوی دەبتوە، لگی گورە دەبت ك دواجــــار مرۆڤكی دەســــتمۆو بدەنگ و ترســــاوی ل دەردەچت، ھروەك كۆمك پند و ئامۆژگاری كوردەواری ھی ھمدیسان یدەنگ كردنی مرۆڤی كوردەوە ھب یان لڕۆوەك ئو پندانی ك دەن بدەنگی جوانی مرۆڤ و دەســــت بكوەكی خۆتوە بیگرە بــــا نیبات، زۆر پند و ئامۆژگاری و شــــتی تری كولتوری ك بــــردەوام مرۆڤكان وەك سیستمك بكاری دنت بۆ شاردنوەی حز و ئارەزوو ماف مدەنی و سیاســــییكانیان، ھۆكاركی دیكی بدەنگی ئوەی ك كۆمگای مام ئاگایان و ب نباك كوردی زۆربــــ وەیكانی خۆی دەكات. پرسیار ئڵ مافگلك مرۆڤكان ســــنورك بۆ چوساندنوەی خۆیان دادەنن، كی مرۆڤكان بئاگا دنوە ســــنورك بۆ ئو پشــــلكاری و ب ڕزیی خۆیــــان دادەنن كــــ دەســــت ڕۆژان ئو ســــركوت كردن برامبر خك دووبارەی دەكاتوە، بڕای من مرۆڤی خاوەن ھوست و تندروست ئوەی سنورێ بۆ گندەیكانی دەســــت دابنن، مرۆڤی نیشــــتمان پروەر ئوەی ك ل بدەنگیوە خۆی ڕزگار بكات، بزووتنوەیك دروست بكات، تیایدا خك لــــ بدەنگی و تاریكی و ســــبوون و خوتن بئاگا بھنــــن، خبــــری ئوەیانبكاتوە ك ئوان زۆر ب بشــــن ل ماف دیموكراتی وە كنوەیانبكری ئبــــكان، خو ئازادیئوان ئوپڕی ناعدالتیان برامبر دەكرت

لالین دەستی سیاسییوە.

سۆسایتی

ماددەی دووماددەی دووئم پیمان دواتر ئیمـــزا دەكرێ و گۆڕینوەی پیمان ئیمزاكراوەك تـــا مانگكی دیك تواو دەب،بم دەتوانرێ خراتریش ئنجام بدرێ. تا ئو ماوە) وەزیرانی ئم دوو وت پیمانك ئیمزا دەكـــن و مۆری دەوتكانی خۆیانی ل دەدن (ئم پیمان ل برواری ٤ی حوزەیرانی ١٨٧٨

ل قوستنتینی نووسرا).پویســـت باســـی ئـــوەش بكین كـــ دواتر پاشـــكۆیكیش بۆ ئم پیمان زیادكرا. بپی ئم پاشكۆی ل برواری ١ی حوزەیران لالین ھـــردوو دەوتوە ئیمزا كرا.. بیار درا داھاتی دوورگی قوبرس لنوان ھردوو دەوت دابش بكرێ و (ئگر روســـیا، قارس و ئو ناوچانی دیكی ئرمنستان ك لكاتی دوا شڕی لگڵ عوســـمانیدا دابری كردبوو بگڕنتـــوە ئوا ئینگلستان قوبرس چۆڵ دەكا و پیمانكی ٤ی

حوزەیران ب ھوەشانوە دادەنرێ.ھروەكو سرنج دەدەی، ھموو شتك پشوەخت دیاری كرابوو. كۆنگرەش جگ ل پسندكردنیان دا كسیاسی و یارییدەكرا. لن ی پچی دیككۆنگـــرەی برلین نموونی دیار و برچاوی بوو

:ئارادای ر لكی سیاسی كاریگبژاردنھبرژەوندی ئینســـانی و رەوشتی كمین نتوە مسیحیكانی ئیمپراتۆری عوسمانی، ب ئاگاداری و زانینی تواوەوە كرایـــ قوربانی :( لھمان كاتدا گالدستۆن نامیلكیكی لبارەی رەفتاری دڕندانـــی بولغاریكانـــوە بوكردۆتوە و ھر دەمك ئم ئگرە ھبوو ك شڕ و خونشتن ی كوروپاییانئ و ناوچوان عوسمانی و ئنلپشتر لژر دەستیاندا بوو برپا ب). لراستیدا سوتانی عوسمانی بوەی ك قوبرسی خست ژر دەســـتی ئینگلیز خۆی لھر قید و بندك برانبر كمایتی ئاینیی ئازادەكان رزگار كرد و ئم بۆچوونی لال چســـپا ك سیاســـتی ئـــو دەوت ل ئنادۆـــدا لالین بریتانیاوە پشتگیری ل دەكرێ ھر چۆنك ب ئرمنكان ل برلین بدەســـتی خای گڕانوە. لڕگای كۆنگرەك وەشیاندا ســـوور دەیانزانی كڕانگنیتوانی ئو تمتومان بەونتوە ك ھڕەشی

لژیانی كۆمگاكیان دەكرد.١٨٨١١٨٨١: : دەوتی عوسمانی ڕووبرووی كۆمك تنگو چمی تشنسندوی دارایی و ئابووری بۆتـــوە. باجكان ھر بجارك بھیچ راناگن دەوتیـــش لچوار چوەی چارەســـریكانیدا دەســـتی دای بوكردنوەی سنداتی قرز، وا كشكانی تسۆنگ واوی باری دارایی لدیارە شداراییك سای ١٨٧٥دا ب شواوی سیستمی بـــاج وەرگرتن، گرانتـــر بوونی بـــاری خرج و سرەنجام بتوانایی ل ڕكخستنی سیاستكی دارایی راست و دروست یكالكرەوە پا پستۆ دەرەكیكان، بووەت ھۆی ئوەی ك بشـــكی زۆری ســـرچاوە داراییكانی دەوت لڕگای پوپـــووچ و نزۆك و ببرھـــم خرج بكرێ. زلھـــزە ئوروپاییكان لڕگای دروســـتكردنی ر لست بنقدەستی ئوە بكۆســـپی گومرگیپشكوتنی ئابووری دەوتی عوسمانی دەگرن.

ئیمپراتۆریتـــی عوســـمانی لدیـــدگای زلھزە ئوروپاییكانوە، تا ئو كاتی بیاری لســـر

دەدرێ دەب ھروەكو راوگیك بمنتوە.١٨٨٩١٨٨٩: : ســـردانی رەســـمی (گیومی دووەم)ی

.نتینیقوست مان لتی ئئیمپراتۆریلراستیدا ئم سردان نیشاندانكی برچاو بوو لـــ میلی ئمان بۆ خۆتخـــزان و نفوز پیدا

كردن لناو ئیمپراتۆریتی عوسمانیدا. دوابدوای ئو ڕككوتنامی لم سفرەدا ھات كایوە- ئمانیا گلك دەستی ئایینی جۆراو جۆری بۆ دەوتی عوســـمانی نارد. ل بواری پرەپدانی كولتووریشـــدا كۆمك ئركی لئستۆ گرت ریشـــی بندەفمی شنی بنیاتنانی ھو ب یمانانم سۆز و پعوسمانیدا. زۆر چاك دەتوانرا ئلپناو رگا خۆشـــكردن بۆ دەست توەخزان و دامزراندنی كۆمك پیوەندی، بمبســـتی كی لداھاتوودا ك سوود وەرگرتنی زۆر زیاتر لوەربگیرێ. دانانی ئو سرمای كمی باسمان كرد و ب ئانقستیش دەبووای ل ئاسیای بچووكدا با، بۆ گیشتن بسرچاوە نوتییكانی كنداوی

فارس و قفقاس – نرخكی نبوو.(گیومی دووەم) ل دیمشقدا لسای ١٨٩٨ دا لســـر مزی فراوین لوتاركدا خۆی بدۆستی

٣٠٠ ملیۆن موســـمان لقمدا. زۆر بچاكی گوزارشتی لم سیاستی ئمانیا دەكرد.

بھمان شوە دامزراندنی ھی ئاسنی بغدا (ك بشكی لســـانی ١٩٠٣- ١٩١٤ دامزرا) نیشانی ئوە بوو ك ئمانیا دەیویست دەست

بسر سرچاوە نوتییكانی ناوچكدا بگرێ.(لسرتاســـری وت ناوی بڕزی ســـوتان، بوپڕی خۆشویســـتی و شادمانییوە بسر زارانوەی) (١) ئم رستی ھی ئمیل مۆنوازن بوكـــرەوەی emile monuoisinی فرنسی. ل چاپمنییكانی فرەنسادا كاتك بوكرایوە ك عبدولمجید ھوڵ و كۆششـــی بۆ ئـــوە دەدا – ك ل دەرەوە ڕواتكی باش كتوا پاشای شیاوی وخۆی نیشان بدا: كل ی لو ئاژاوانئ .رادایكی خندنرەســـپ لپارزگاكانی عوســـمانیدا دەبینرن كاردانوەی جیاوازی ھنگری جگیركردن و پاراستنی ئمن و ئاساییش. ھندێ جار ئم ئاژاوان دەستكرد و داتاشـــراوی ناحزانی دەوت. سوتان لبر خاتری ئوەی بتوان دیسانوە قرز ل ئوروپا وەرگرێ پویستی ب ئارایشتكردنی رووی توركیا ل بوو كھ و دەنگ و باسانو باشـــكردنی ئ

دەرەوە لبارەی توركیا بو دەبوونوە.ل خونوە تا واقیعیت راستی:ل خونوە تا واقیعیت راستی:

ئرمن بش بحای خۆی بوای بمادەی ٦١ی

پیمانی برلین كرد و دی پی خۆش بوو، ئوان دوای چندان سدە ناندن لژر باری كۆیالیتیدا پندیـــان ل قیرانكـــی بولغاریـــا وەرگرت، ئوەشیان وەك ســـركوتنك بۆ ئامانجكانی خۆیان دادەنا ئرمنـــكان بخرایی ئو ترس ل بیـــر خۆیان بـــردەوە كیان لڕەشـــانو ھئنجامی دەستكارییكانی ماددەی ٦١ی پیمانی سان ئیستفانۆ ھات كایوە و بخیاپوی دی خۆیان بمادەی ٦١ خۆش دەكرد. ئای ك چند ملی ھیوای ژیانوەی گلی ئرمن لو ساندا دای لشقی باڵ! دوا كۆبوونوەكانی كۆنگرەی برلیـــن و بو نكردنوەی دەقـــی بیارەكانی دوای تواوبوونی كۆنگرە بچاكی پردە لسر ئم ڕاســـتی ھدەما ك ئـــو دەوتانی بیارنامكیان مۆر كرد. چ بایخكی ھرمایتی بـــو مادانـــ دەدەن ك خۆیان لســـری رك

دەكون، رۆژی ھشتمی تمموز، روسیا لرگای نونرەكانی خۆیوە ل كۆنگرە دەپرس كۆنگرە لسر بناغی كام رسا و بچ شوەیك دەیوێ بیـــارە باكانی خۆی جبجـــ بكا، ئمش راســـت و رەوان ھمان مسلی بنیاتی زامنی جبجكردنی بیارەكان. بـــم وا دیارە ھیچ دەوتك نیدەویست گوێ لم مسلی بگرێ. ل كۆبوونوەی دواتری كۆنگرەدا ل پرسیارەكی روســـیا دەكۆرتوە، بم نونـــری توركیا : نیوە رادەگراشكاویو زۆر ب جدەســـتبل توانای ئم بیارنامدا نی شتك لم بارەوە روون بكاتوە" پرنس بسمارك، ب زیرەكی بۆی دەردەكوێ موزوعی پارزگاریكردنی كمنتوە مسیحیكانی عوسمانی لئارادای، بم بھر حاڵ ناشب عوسمانی بۆ ھمیش بەنجنرێ و ر لھ كۆنگرە بتوان ك تان وانییت : پدەئستاوە پشبینی بكا ك بیارە رەسمییكانی ئوروپای یكگرتوو جبجـــ ناكرێ." با دان بخۆماندا بگرین ئگر ناكۆكییك ھات ناوەوە پاشدان دین ســـری، بھر حاڵ بیار وابوو ك ئگر ناكۆكییك ھاتـــ نوانوە نونران نتینیقوست وروپا لزەكانی ئیۆزی زلھو باخۆیان بۆ سازكردنی كۆنفرانسكی دیپلۆماتیكی دیك ئامادە بكن. ل لكۆینوەی دانیشتنكانی ك باشی ئاشكرا دەب م و یازدەم بڕۆژانی دەی

بیرۆكی چاودری راستوخۆ بۆ جبجكردنی بیارەكانی كۆنگرەی برلین (پشتگوێ دەخرێ). دەست بخات ستی نییبكۆنگرە م و ناوەی لب

كاروباری ناوەوەی ئیمپراتۆریتی عوسمانی.بم جۆرە زلھـــزە ئوروپاییـــكان نیانتوانی یان نیاندەویســـت، ل ئنجامكانی كۆنفراسی قوستنتینی زیاتر پ ھبن، یاخود دەتوانین بیـــن ك كۆنگرەی برلیـــن نیتوانی لبارەی چارەسری مســـلی ئرمنكان ھیچ جۆرە پشـــكوتنك بخاتـــ ڕوو، ڕۆژی ھشـــتمی cont كانوونی دووەمـــی ١٨٧٧ كۆنت كۆرتیcorti بایۆزی ئیتالیا ل قوستنتینی، بناوی شش ھزی ئوروپاییوە ھات گۆ و وتی : رك لو شـــوندا ك پویست ھلومرجی واقیعی متمان ن كوەمان بۆ دەكدابین بكرێ، باسی ئ

ب نیاز پاكییان بكین.

ل برانبـــر ئـــم تروانینی ئویش پاشـــا رادەگینـــ: ئـــو زەمانتانی كـــ دەوتی عوســـمانی دەتوان بیدا، زەمانتی رەوشـــتین ك ل ھســـتی دەوتوە بۆ وەدەســـتھنانی

برژەوەندیكانی خۆی سرچاوە دەگرێ.لـــ ٢٧ی ئیلولی ١٨٧٨، ڕـــك مانگك دوای بســـتنی پیمانی برلین، ودینگتـــون وەزیری ك كســـرەنســـا، ككاروبـــاری دەرەوەی فخـــودی خـــۆی زەمانتی ل دەوتـــی توركیا فیری فرەنســـا لك بۆ ســـیوەرگرتبوو نامقوستنتینی دەنووس و تیدا نیگرانی خۆی ل ئاژاوەی پارزگاكانی عوســـمانی دەردەبێ و ب پرۆشوە باسی شوازی دەوتی عوسمانی وڵ دەدا كۆســـپ بخاتوە ھھ ب دەكا كـــبر جبجكردنی ناوەڕۆكی بیارنامك و ڕگای

سستی گرتۆت بر.لسای ١٨٨٠ دا ئرمنكان زۆر بڕەنجڕۆییوە تگیشتن ك بھوودە لم ماوەیدا ب ناوەڕۆكی بیارنام و پیمانكانی نو دەوتان دی خۆیان خۆش كردبوو. لم ســـادا ھروەكو پشـــوو زلھزەكان ل ڕگای بایۆز و نونرەكانی خۆیانوە ل قوستنتینی یادداشتكیان بۆ سوتان ناردوە و ئیسالحاتاندا باسی ئم یادداشتی ئدوو تولكـــراوە ك دبوای ل پارزگا ئرمننشـــینكان بكرایـــا. لم یاداشـــتدا ك ل بـــرواری ١١ی

مانگـــی حوزەیران ب مقاماتی عوســـمانی درا ھـــزە ئوروپاییكان لگـــڵ دووپاتكردنوەی ئم خا ك (پشنیارەكانی عوسمانی لبارەی ئیسالحاتوە، وەم دەرەوەی گیان و ناوەڕۆكی مادەی ٦١ی بیارنامی برلین نیی:) پشنیاری ورد و لـــ روویان لبارەی چۆنیتی ئنجامدانی ئیسالحاتكان خست برچاو : یكسانی تواو لنوان مسیحی و موســـمانكان- پاراستنی مسیحیكان ل ھموو دەستدرژییكی كورد و چركسان – ڕكخستنی ئیداری لسر بناغی لبر چاوگرتنی ئایینی. نوكردنوەی دامزراوی ژاندرم و دادپـــروەری، بڕوەبرایتی باجی دەرامت و گرتن بری سیاستی المركزی ئم یادداشـــتی ك دەب بدرژە پدانی كارەكانی كۆنگـــرەی برلیـــن دابنن، لالیـــن دەوتی عوسمانییوە بایخكی زۆری ھبوو. بابی عالی دەبووای ،كان رازی بووایئیســـالحات ر بگئســـرلنوێ دەست بدات ڕكخستنوەی تواوی یادداشـــتی ناوبراو ب نادۆڵ، چونكی ئناوچراشـــكاویكی تایبتی باسی لھلومرجكانی

ژیانی كۆمیتی ئرمنكان دەكرد.بم دەشتوانرا یادداشتی ناوبراو وەك سرەتای دەســـتپكردنوەی یاریـــی دیپلۆماســـی نوان عوســـمانی و زلھزەكان دابنرێ. ئوەی لیاری ككانی یارییشك گۆڕدرا بوو بنوێ تا رادەیبوو: ئو پارزگایانی ك مبســـت بوو گۆڕدرا بشـــوو مابۆوە. بروەك پوی تر ھبوون. ئھیـــچ جۆرە گۆڕانـــك دەوت گـــورەكان ١٥ ســـاڵ پشتر یادداشتكی دیكشـــیان لبارەی پویســـتی ئنجامدانی ئیســـالحات لپارزگا ئرمنینشـــینكانوە ب دەوتی عوســـمانیدا بوو، ب چ ســـوودی ھبوو. ئو یادداشـــتش ھروەكو یادداشـــتكی ١١ی حوزەیرانی ١٨٨٠ بـــن گۆم بـــوو. لســـای ١٨٨١دا بریتانیا بۆ شنیار كرد ككانی خۆی پوروپییئ دۆســـتپكـــوە ل دەوتی عوســـمانی داوا بكن، تا كانی ناوچبواری ئیسالحاتكانی خۆی لنبئرمنینشینكان جبج بكا. بم پشوازی تدەو ك لككرا و ھیچ یشـــنیارە نم پلئوروپاییـــكان ئامادەیی خۆی بـــۆ ئم كارە كان لنرمئ وەیی ئكدا. راستیینیشان نپشتبســـتن ب ماددەی٦١ی بیارنامی برلین

تووشی ھیكی گورە بوون.ئوان لگـــڵ ئوەدا ك خۆیـــان ب تبعی ســـوتانی عوســـمانی دادەنـــا و لشـــوازی رەفتارەكانیان لگڵ عوســـمانیدا وەفادارییكی زۆر برچاویان نیشان دەدا – داوای سربخۆیی كدەكرد – بروسیای تزاری ن یان لكاندنیان بل جۆرە خودموختارك دەگڕان و ھر ب تنیا لشـــتك دەگڕان تا بك بھۆیوە دەوت بكا ك جبج و ئیســـالحاتانن ئناچار بكبنی دابوو- ئیسالحاتك ك لسای ١٨٣٩وە بردەوام ل ئاســـتی جیا جیادا گفتوگۆی لوە دەكرا، بم ھیچ جاركیـــان بدەر ندەكوت. لحاكدا خۆ وەخراندنی دەوتی عوســـمانی بۆ دەســـپكردنی ئیسالحات – سستییك بوو شـــا بوو- دەبووایژەی كدەیان ســـاڵ در كبشوەیكی ئاســـایی ئرمنكان لناو دنیای خون و خیاڵ بھنت دەر و رووبڕووی واقیعیان بكاتوە، ئم واقیعیتی ھموو كاتك دەیتوانی

ھڕەشیان ل بكا.چی بوو لو سســـتی و خۆوەخزاندنـــ دوور و درژانی دەوتی عوســـمانی بـــۆ ئنجامدانی ئیسالحتكان ئرمنكان دەركیان بوە نكرد ك ئم دەوت میلكی وای ل ئنجامدانی ئم

كارە نیی؟؟؟بشی سیمبشی سیم

لپاش رووخانی رژمـــی كوڕەكی عۆجو ی لكدیوەخان ر لدانیشـــتنی پۆل بریمبغدا، ماوە ماوە كـــ لگڵ ھندێ برادەر دەكوتین گفتوگۆ سبارەت ب رووداوەكان بتایبتـــی پـــش ھبژاردنكانی عراق و ئامادەكارییكانی لیســـتی ٧٣٠ ھاوپیمانی كوردســـتان، یك لوبرادەرانی ك زۆرجار دا كوكاتانی، لگگفتوگـــۆ ل وتمدەكدروشم و بانگشـــ بریقدارەكان بچشنی یارییـــ ئاگرییكانی بۆن گورەكانی جیھان ھموو كوچو شونكی كوردستانی گرتبۆوە بۆ داھاتووی پاش ھبژاردنكان، ئو برادەرە ھندە پابندبوو ب بۆچوونكان و پشبینكانی شی لكشبینییژەی گكردبوو رتا وای لسدا نوەد و پنجی تپڕی كردبوو، زۆرجار ئوەندەی ندەما قسكانی وەك وتبژكی سیاســـی دەرببێ تنانت زۆرجار منیشی ب ڕەشـــبین ناودەبرد.. بم جیاوازی من و ئوبڕزە ن لتمن بوو ن لبوانام تنھا م زەمانی ئكی تۆپی پو وەكو یاریزانئلدوای راپڕینوە بپی حزو بیركردنوەی ھرماوەو یاریزانكی الینك بوو، واش خۆی نیشاندەدا كگوای ئو لمن زیاتر ئاگاداری رووداوەكانو لدیوەخان سیاسییكانیشـــدا

دوای بشداریكردن ل سیمیناری پروەردەیی نج ٢٠٠٨ لدانـــی بیری گرەپجیھانی بۆ پبریتانیا،دكتـــۆر دشـــاد عبدالرحمن وەزیری پـــروەردەی حكومتی ھرمی كوردســـتان وشاندی یاوەری،گڕانوە ھرمی كوردستان.

ل كشـــداریكردنو دوا قۆناغـــی بمـــئ روەردە لســـیمیناری ناوبراو،،وەزیـــری پـــ یشـــتنی لـــكگكی تی١٤\١ یادداشـــتنامگأل زانكۆی كامبریـــج مۆركرد،بۆ پرەپدانی سیســـتمی تاقیكردنـــوەكان لـــ ھرمـــی كوردستان و بوار ڕەخســـاندن بۆ قوتابیان و مامۆســـتایان بۆ بشـــداریكردن ل وەدەست ھنانـــی بوانامـــی لھاتوویـــی نودەوتی ھاوكاری ئاســـتی برزكردنوەی CIE،بـــۆ پیوەندی نوان ھرمی كوردستان و بریتانیا داویستییشـــتی كردن و دابینكردنی پبۆ پاپـــروەردەو تكنلۆژییكانـــی و ھونـــری فركردن ل ھرم.ھر لدوای مۆركردنی ئم یادداشـــتنامی ك ب ئامادە بوونی نونرانی ی عیراق لیۆزخانـــم و بارتـــی ھحكوم روەردە لوە چوو، وەزیری پـــڕنـــدەن بلوتاركـــی چدا ھیواخوازبـــوو،واژۆ كردن ئم یادداشت،سرەتایكی گرینگ و ھاندەر بت بۆ پتوكردنی پیوەندی پروەردەیی و فركردن

ل بـــواری سیســـتمی گۆڕین و چاكســـازی بـــۆ پرۆگرامكانـــی خونـــدن و چۆنییتـــی نوكردنوەی سیستمی ئزموونكان و بوارە كان و ڕاھینان لییكان و پیشـــزانســـتییھرمی كوردســـتان.دواتر دكتۆر كاید جگری ســـرۆكی زانكۆی كامبریج و بڕز ســـایمۆن لیۆش سرۆكی جبج كردنی ھسنگاندن ل زانكـــۆی ناوبراو،لـــ وتكانیاندا جختیان كردەوە لســـر ھـــاوكاری نـــوان بریتانیاو ھرمـــی كوردســـتان لبـــواری پـــروەردەو فركردن،بتایبتیش ل بواری سیستمكانی ھســـنگاندن و تاقیكردنوەكان و ڕاھنانی قوتابیان و مامۆستایان لسرجم بوارەكانی خوندن،ئمش ب گواســـتنوەی ڕاستخۆو ناڕاستوخۆی شارەزایی و پسپۆڕییتی بواری

خوندن بۆ ھرمی كوردستان.

دا لزانســـتیی شـــتو گی ئمیانر لھـــڕـــگای گڕانوەدا بۆ ھرـــم ل ١٧\١ دكتۆر دشـــاد عبدالرحمـــن وەزیـــری پـــروەردەی ھرم لـــ عممانـــی پایتختی شانشـــینی ئوردن،پشـــوازی كرا لالین دكتۆر تیسیر ئـــل نوعیمی وەزیری پـــروەردەی ئوردن و لكۆبونوەیكدا ڕەوشـــی پروەردەی ھرمی كوردســـتان شیكردەوەو ســـوی ئنجومنی وەزیرانی كوردستانی ڕاگیاند بۆ شا عبدوالو وەكی كۆبونمیانـــ ردەن.لتـــی ئحكومباسكرا لو ٢٤٠٠٠ قوتابییانی عیراقی ل ئوردن و سیستمی بوانامو فرگكانی كۆمپییوتری و باخچی ساوایان و خوندنی زمانی ئینگلیزی و بكارھنانی IT لبواری پروەردەوفركدندا بۆ بابت زانستییكان و بیركاری و ئیداری و خوندنی ئواران.ھروەھا وەیزری پروەردەی ھرم ئاماژەی كرد ب ھوڵ و كۆششـــكانی حكومتـــی ھرم بۆ بنبكردنی كشـــكانی م لرھ روەردە لوتنی پـــشـــكردەم پب و خۆ رزگار كردن لی قوتابخانمـــی بینایكسیستمی كۆنی پروەردەو چۆنییتی سوود وەرگرتن ل سیستم پشكوتووەكانی جیھان بۆ نوخوازی ئو بـــوارە گرینگ و چارەنووس سازەدا.لبرامبردا وەزیری پروەردەی ئوردن ئامادەیی حكومتكی و شای ئردەنی نیشاندا بۆ ھماھاھنگی و ھاوكاری پروەردەیی لگڵ

ھرمی كوردستان.

شبینییرحاڵ پھوە.. بی خواردۆتچایسیاســـییكانی ئو برادەرە ھندە زۆربوون لوانـــی ك لیادم ماوە دەیگوت: پاش ئو ھبژاردن كورد ئاواتكانی بتواوی دتدی و لعـــراق قســـمان دەڕواو كركووكیش دەگڕتوە ســـر كوردستان و نوتكشی ك ساھای سا دەدزرێ خۆمان دەبینوە بخاوەنی و ئمی دانیشـــتوانی كوردستان وەك وتكانی كنداو ژیانكی پلداھات و ئاسوودە بسر دەبین، ھمووساكیش بۆ ی كپۆرتو پاسوە بسانپشوودان و حبزمانی كوردیش نووسینی لسر دەب برەو ھروتك حزی لبكین دەچین.. سرتان نیشنم منیش لدوە ئامینم بۆ دەكرد، دەر بووبو جـــارێ دەربر ئگئ چونكـــمن ســـ جار، بم ھـــروەك وتراوە"ئاش لچ خیاڵ ئاشوان لچ خیاڵ".. بقسی ئو بووای ھر دوای ھبژاردنكانی عراق شـــپۆلكی پلـــ دیموكراتی و ئـــازادی و بختوەری ئابووری ھموو شـــارو دەشتی ئوەشـــدا لگڵ دەگرتوە. كوردســـتانی بۆددانـــوەی ئـــم بڕزە دەـــم بتنھا پشبینیی سیاسییكی تۆ نبوو ك رووی ی كوردستان كمســـاكو ئكردین بن للچاو ســـانی پشوو ســـاكی كم باران و زۆربـــی خك نیگرانـــن لدواكوتنی باران ھنـــدێ لـــ تلڤزیۆنكانی خۆمان

ك پشـــبینییكانی كش و ھوا لســـر شاشـــكانیان نیشـــان دەدەن زۆرجار وایان دەرخســـتووە ك گوای لرۆژانی دادێ باران دەبارێ یـــان رۆژكی بھورە كچی وابووە پچوانی ئو پشبینیان بووە نھور بووە

ن بارانیش... ل كیواش لش و ھكانی كشبینییدوا پتلڤزیۆنكان لسر شاشكی، لئوارەی ٢٠٠٨/١/٤ نیشـــاندرابوو كواتـــ تاچنـــد رۆژكی تریش ســـاماڵ دەبـــ واتا نھورو ی واتكیانییربـــۆ بم ھباران.. بـــن دەنگی ســـوالوكیانی ٢٠٠٨/١/٥ برەببل

بئاگا ھاتم!!!. دواتریش دەركوت ك شپۆلكی باران ھولر و زرۆبی ناوچكانی كوردســـتانی گرتۆتوە

لگڵ بارینی بفر لناوچ شاخاوییكان! رەنگ ئم برادەرانی ئامادەكاری ئم بشن بیانوویـــان ھب و بن ئمـــ لخۆمانوە ئممان لسر شاش دەرنخستووە بكو پشـــتمان ب فن سرچاوە یان فن دەزگا بســـتووە.. جا تۆش بـــرای بڕز ك ئو ی كوەرییختب پ سیاســـیی پۆلشـــچندان جار پشـــبینیت لســـری دووپات دەكـــردەوەو پاشـــان رووی لكوردســـتان نكرد، دەب تاوانكی بخن ئستۆی ئو

سرچاوەو دەزگایی كپی دابووی؟!.

كوشتاری ئرمنكان و: گوشاد حم سعید

پشبینی سیاسی و پشبینی كش و ھوا زانكۆی كامبریج شانشینی ئوردن و ھاوكاری وەزارەتی پروەردەی ھرم دەكات

باوكی پۆ جمال ھموەندی

مانەحولبدد عشاد

د.ردەروەپ ریەزیو

مانەحولبدد عشاد

د.ردەروەپ ریەزیو

ژمارە (٩٠) شوباتی ٢٠٠٨/٢/٢٢،15رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی جینوساید

سیاستا ئلمانیا نازی، كو پویست جڤاك سالم جاسمو رەگزێ ئلمانی ی ئـــاری ژ ئلمنتن پیس بھن پاككرن. ئیدیولوجیا ناسیونالیزما عرەبی جھك مـــزن د پروگرام و باوەریا حیزبا بعســـا عرەبی یا سوسیالیســـت دا كتو وە ون ب دیروكا ئیسالمدگرت. خعرەبی ژ كنداوی حتا مغرب ڤ ددیتن. كورد وەك خائین ھاتن دەستنسیشـــانكرن و ژبرھنـــدێ ژی ئـــو رگـــر بـــوون بو ب جھئینانا سیاست و ئیدیولوجییا نتوەیی یا بعســـیزم، ھر ژبر ڤـــان ئگران ژی بریارا قركرن و كونترولكرنا كوردان ھات دان. ر سدپالن و بجھئینانا ڤان ھ ئیدیولوجیجینوسایدا دا رولك ھری مزن لییست.

٣. میتودن بكری: . میتودن بكری: میتـــود و ركـــن بجھئینانا جینوســـایدا كریدەســـتپ نـــا ب گرتن و كومكرنرمئب رەمیكرنا كۆم، تانكرن و ڤگوھاســـتنا ب زور ژ وەتـــ وان بـــو وەتك دی كو پتر شـــام بو، ركا دویر، مـــرن ژ ئگرن برســـ و وەســـتیان و لدان ب دویماھی ژی جـــوی ھاتین ل ھولوكوســـت .ھاتیـــگرتـــن، كۆمكرن، تانكرن، ڤگوھاســـتن و كومكرن ژ دەرڤـــی جھ ئو ل دژیان كو ،(Auschwitz) پولونیا بو ل تپتر وەھولوكوست ب كوشتنا كۆم یا قوربانی یان ب ن گران و ژناڤچونو كار گازێ، برسی بوونب دویماھی ھاتیـــ. ئنفاال كوردان ژی ھر بھمان متۆد دەســـتپكری، ئانكو گرتن و كۆمكرن پشـــتی ب لدانا چك كیمیاوی، تی وەگوھاســـتن بو دەرڤنكرن و ڤتاوان كو پتر باشـــورێ عیراق بو، كوشتنا ب

.دانكی، برسی كرن و لكوم ب چ٤. زورلكرنا سكسی: . زورلكرنا سكسی:

د جینوســـایدا ئرمنـــی یـــان دا ب ھزاران ژن و كـــچ زۆری یا سكســـی ل ھات كرن و پاشی ھاتن كوشـــتن، یان ژی ھاتن فروتن و رەڤاندن. ھژمارەكا مزن یا ن خویا ژ ژن دا زۆرییا سكسی ل و كچان د ھولوكوستھاتكرن. د ئنفال ژی دا ب ھزاران ژن و كچ زۆرییا سكســـی ل ھاتكرن و ھاتن كوشتن و فروتن ژی، وەكی د بگنامین رژم دا ئاشكرا بووین. ھرچندە گلك ژ قوربانین سكســـی ژبر ئگرن شرەف و نامیس و ترس بحس زورلكرنا سكسی ناكن ژی، ل ھژمارەكا مزن ئاشـــكرا بووین و گلك

.كچ و ژنان ژی خوكوشتی ی٥. قوربانی: . قوربانی:

قوریانییـــن جینوســـایدا ئرمنییـــان، ھولوكوســـت و ئنفال جوداھ تدا نینن. ئانكـــو قوربانین ھر ســـ یـــان، زەالم، ژن، ژنـــن دو گیان، پیرەمـــر و پیرەژن و زاروكن ســـاڤا بوون. كســـك یان ژی چ روح نھاتبوونـــ ئاورتكرن، ھمی ب یك چـــاڤ ھاتبوون دیتن وەك ئرمنی، جوھی

و كورد. :نجامدانرێ ئر وەك فاكتش . :نجامدانرێ ئر وەك فاكت٦. ش

سیستما سیاســـتا دەولت و دامزراو و ری و ئاساییشســـكن عن وێ یھدەزگب ھـــر شـــوەیكی بن ژی، ل دشـــرن ناڤخویی یـــان ژی ین دەڤری و جیھانی دا ئگرن چبونا جینوسایدێ گلك مزنتر ل دھن. ھولوكوست نمونیكا گلكا بر بچاڤ. ل بری ساال ١٩٣٩ ژی كومكوژی ل دژی جوھییان ھبوو، ل نوەك سیاســـتا ڤنن كو دكمی جوھییان یكو ھ تدەول تڤ سیاســـبن كونتـــروال وان بكوژن. ئدوی دەمی دا ھات بكارئینان دەم ئلمانیا كتی دناڤ شـــرێ دوێ ی جیھان دا، ب بشداربوونا رژما ئتتیحاد و ترەقی دشرێ جیھان ی ئك دا دگل ئلمانیا و نمسا ل دژی ئنگلیز و فرەنسا و روسیا دەلیڤیكا مزن بو بجھئینانا پالنا جینوسایدێ چبو و بو ئگرێ رخوشكرنا ژناڤبرنا ئرمنی یان ل ســـالن ١٩١٥-١٩١٦. ھرچندە بری ڤی دەمی ژی كۆمكوژییـــا ئرمنییان ھبو. ب

جینوســـایدێ دا و ئنوەر پاشـــای وەزیرێ شڕی ھات بجھئینان. ھروەسا ژی ئلمانیا نازی كو سیســـتما وێ یـــا توتالیتر بو و تن پارتا سوسیالستا نتوەیی یا ئلمانی دەســـھتدار بـــو و ھمـــی پارتیـــن دی ت ددەستمی دەستھبوون. ھ دەغدقھتلری دا بو و جڤاكا ئلمانی ھمی ھات بو عسكری كرن. ئوپوزسیون چ شیانن خو ن بوون. ل عیراق ژی سیســـتما سیاسی توتالیتر بو، ھمی دەســـتھتا سیاســـی، عســـكری و قزائی د دەست حزبا بعسا عرەبی یا سوسیالستی دا سددام حوسنی دەغن سیاسی د قكخستنمی ردا بو. ھبوون. جڤاكا عیراقی ب میتودن عسكری

و ئاساییش ھات بو كونترولكرن. ٢. ئیدیولوجی: . ئیدیولوجی:

Jane Springer رسپرینگ ر یانكوللل وی بـــاوەرێ ی كـــو رژمـــك گروپكا نتوەیی، سیاسی و یان جڤاكی ژناڤ دبت، چونكی ئو وێ گروپا دەستنیشانكری وەك بڤ – خگر – ل ســـر خو دبینیت. یان ژی سیاستا ھندەك رژم و دەستھتا ئوە كو دخوازن جڤاككا سداســـد راست، دروست و پاك، ئانكو جڤاكـــكا خیالی – ئوتوپی - چكن، كـــو تن مروڤـــن رەگزەكی، تخكا جڤاكی یان دینكی ماف ژیان تدا ھبیت. گلك بكرن جینوســـایدێ دبژن

ئو دخوازن گل خو پاقژ بكن. ھـــوكارێ میتولوجیا تورانی ل دژی ئرمنی یان دجینوســـایدێ دا رولكـــ مزن دیت. ناسیونالیزما توركی كو دخواست دەولتكا نتوەیی یا توركی و ئیســـالمی ژ رەگز و كارتكرنن دەرڤ وەكی روسیا و ئوروپا یا دویربیت، چكت. ئرمنی وەك كمنتوە و دینك جودا كو ن ئیســـالم، رگر بوون بو ڤ سیاست. ئیدیولوجیا نازی ژی كو دڤیان رەگزێ پاك ئاری بپارزن، ژناڤبرنا جوھـــی یـــا ببـــو ئارمانجا ھری مـــزن یا

ھندەك لكولر و سیاســـی ژی، ب تایبتی ژی یـــن ئســـرائیل ل وێ بـــاوەرێ ن كو ھولوكوســـت ژبر مزنیا ھژمارا قوربانییان و متودـــن كوشـــتنا وان نابیـــت دگـــل راوردكرن، لب تـــن دی بھجینوســـایددیتنن ھژمـــارا مزن یا زانـــا و لكولران بروڤاژی ڤ بوچون ن؛ ل دویڤ ھزرا وان براوردكرن ن كمكـــرن یان ژی بچویككرنا دەستنیشـــانكرنا بلكی ،ی ھولوكوســـت ،را دو رویدانانن دناڤبڤی و جوداھیوەكھ

دا باشتر بھن پناسكرن. ژ بو كـــو ئم بكارین براوردەكا زانســـتی و شـــروڤیی بو دانبرھڤدانا جینوســـایدا ئرمنـــی یـــان، ھولوكوســـتا جوھی یان و ئنفـــاال كوردان بكین، مـــ پكول كری ب متودا «براوردكرنا لكولینن جینوسایدێ" ڤ لكولین ئنجامدەین و م شیای فاكتر و خالن وەكھڤ ین خوارێ دەستنیشـــان

كین:١. سیستم سیاسی: . سیستم سیاسی:

ئنجام شروڤكرن و لكولینن دیروكی و براوردكرنا جینوسایدان وەسا خویا دكن كـــو ئنجامدەرـــن جینوســـایدێ ب پتری سیستما سیاســـی یا توتالیترە و یان ژی ن ئازادیمبونـــا مافرە. ب كیـــا ئوتوریتو دیموكراتی مرجن رویدانا جینوســـایدێ دناڤ سنورن دەولت دا، ئانكو جینوسایدا ناڤخویـــی، مزنتـــر لـــ دھـــن. د دەمـــا دەستھتا ئتتیحاد و ترقی دا ل ساال ١٩١٥-١٩١٦، كـــو ھمی ربرن وێ عســـكری بوون و ھمی پارت و ركخســـتنن سیاسی د قدەغ بوون، سیســـتم یك پارتی بو كو ھمی دەستھتن سیاسی، عسكری و قزائـــی ددەســـت وان دا بـــو. بریـــارا جینوسایدكرنا ئرمنییان ژ كومیتا ناڤندی دان و ژ الی رەقی ھاتـــیا ئیتیحـــاد و تمحمت تلعت پاشـــا، كو وەزیرێ ناڤخو بو و ركخرێ سرەكی بو د ئورگانیزەكرنا

دكـــت، كو ئو ژی داگیركـــرن، تولڤكرن، .ت و ئیدیولوجی یڤتی، دەستھدەســـتكبرسڤا پرســـا دوێ ژی گردایی پرسگركا كارتكـــرن و قوناغن جینوســـایدێ ن، كو تیپـــ مروڤن دھن قركـــرن – قوربانی - و پشـــكڤتنا ئالتن تكنیكا ژناڤبرن و

.ی یژا وێ یا دویماھرڤ Mihran نی میھران دەباغرمرێ ئكولل ئینستیتوتا دیاسپورای روكس ،-Dabagو لكولینـــن جینوســـایدێ ل زانكویا روھر بوخومـــ ل ئلمانیـــا، دبژیـــت مـــروڤ دكاریت وەكھڤی د ســـتراكتر و پروسسا برواوردكرنا جینوســـایدان دا دەستنیشـــان بكت، ل مودلكا جینوسایدێ، كو ھمی

.كن، نینجینوساید وەكی ئھرچنـــدە ھـــر جینوســـایدەك دھندەك مرج و رەوشـــن جودا ژی دا رویدای و ھر ئكـــ جودابونك دگل یـــا دی ھی ژی، ل لكولـــر و زاناین بوارێ جینوســـایدێ كارین ھندەك مودالن یان ژی موســـتران دەستنیشـــان بكن كو ھمی جینوسایدان ھمبز دكن. شروڤكرنا ڤان مودالن خویا دكت كا بوچی، ل كیـــرێ، كنگی و چوا

جینوساید چدبیت. Eric D. ریـــك د. وایتـــسدیروكـــزان ئیـــن جـــودا مودلـــن ســـ -Weitz ،ن روژەڤژوویـــی و ین مجینوســـایدێ ی

دەستنیشان دكت:١. مودلن مژوویی كو جینوساید دناڤندا سیاستا دەستھت دا بو، وەكی ئلمانیا نازی، كو حتا ئو ئلمان ژی د كوشـــتن، ین كو ل دژی سیاســـتا وان دراوەستیان، و روئاندا كو ئو ھوتو ژی دكوشـــتن ین كو

دڤیان ھاریكاریا توتسی یا بكن.٢. مودال سیاســـی كو توندوتیژی و كوشتن دناڤندا سیاســـتا وێ دای، و جینوســـاید تیـــان، دھماتیـــان، مینوریتل د ژی ك

بكارئینان.٣. مودـــال جینوســـایدا كولونیالـــی كـــو ـــن كولونـــی دا ھاتیتدەول ردەمدســـ

ئنجامدان. شـــروڤكرنا «دانبرھڤدانـــا لكولینـــن جینوســـایدێ" گلـــك ھـــوكار و ئگرن ســـا جینوســـایدێ بو من پروسگرنگ ی

:دەستنیشانكرین ن نتو دەولـــن دكتاتور و ئـــت١. دەولدیموكراتی پتر ئگرا رویدانا جینوسایدێ ل

.یھ خو ل لكدژی خ٢. پیوەندییـــكا مزن یا جینوســـایدێ ب شری ڤ ھی، كو شر رك خوش دكت

بو ئنجامدانا جینوسایدێ.٣. بكرێ جینوســـایدێ، ئانكـــو الین ب جینوســـایدێ رادبیت، بردەوامی ب كارێ خو ددەت و جینوســـایدێ دوبارە ژی دكت،

ئگر سنورەك بو نھت دانان.٤. سیســـتمن سیاســـی ین یك پارتی، كـــو تن یك پارتی دەســـتدارە، وەكی سیســـتمن یك پارتین كومونیزم، پتر برف ئنجامدانا جینوسایدێ ڤ دچن وەكی سیستمن دیموكراتی كو دمژوویا نیزیك دا

.كرین چ جینوساید ندانبرھڤدانا جینوسایدا ئرمنی یان، دانبرھڤدانا جینوسایدا ئرمنی یان،

ھولوكوست و ئنفالھولوكوست و ئنفالگلـــك لكولین و شـــروڤین ئكادمی ل ســـر بوارن دیروكی، سیاسی، جڤاكناسی، دەرونناســـی و رەھندن جینوسایدا ئرمنا و ھولوكوست ب متۆد و شوەین زانستی یـــن جودا ھاتین كرن، كـــو بگومان ژ بو لكولینان ل سر ئنفاالن بھایك پر مزن ھن. ئو تیوری و پناســـین كو لكولر و زانایـــن بـــوارێ جینوســـایدێ ب دەھان ساالن ل سر ئرمن و ھولوكوست كرین، كارئاســـانییك بو ھر كســـك بخوازیت ت. ژ الیكولینـــان بكنفاالن لر ئل ســـسیاســـی ڤ ژی بگومان پویســـت سود ژ

ئزمونا ھۆلۆكۆست بھت وەرگرتن.

«كی ئڤرو ھژ بحســـ ژناڤبرنا ئرمنی یان دكت"

- ئادولف ھیتلر ١٩٣٩-دڤـــان چند پیڤـــن ل روژا ١٩٣٩,٨,٢٢ دگـــڵ جنرالن خو ین عســـكری دا، ھیتلر ھوسا شرعیت ددەت قركرنا جوھی یان. گومانبە ھك جینوسایدا ئرمنی یان نـــ ھاتبا ژبیركرن و ھمی ئنجامدەرن وێ ھاتبان ســـزادان و دەستوەردانا سیاسی و عسكری ھبای، ھولوكوستا جوھی یان ژی ھوســـای ددا یان ژی ب وی رەنگڕوی نـــ

ھوڤ ن دبوو. زانست «براوردكرنا لكولینن جینوساید" ل دویماھیا سالن حفتیان ژ سدساال بوری دەســـت ب وەارێ كـــر. ھرچندە ھژمارەكا ـــش و گرنـــگ ژی ھاتینـــن بالككولینلبڤكـــرن، ل ئڤ زانســـت ھژ ل دویڤ خواســـت و ھیڤین گلك لكۆلران نین و ئڤ بابت ژ گرفتان ی ڤاال نین. خویاكرنا ھوكارن ڕویدانا جینوســـایدێ نتن ژ بو ،یمی گرنگییـــا خو ھكادـــن ئكولینلبلكی ژ بو پاشروژا سیاست، ئانكو ژ بو روەریسیاســـییان، دیروكزان و بوارێ مافپ

.یندیا خو ھتمژی گرنگی و تایبئركـــ ســـرەكی یـــ «دانبرھڤدانـــا راوردكرنوە كو بن جینوساید" ئكولینلدناڤبـــرا ھمـــی جـــور و شـــون قركرنا مروڤان – جینوســـاید- دا بكت، دا بكاریت خال و ســـتراكترن وەكھڤ دەستنیشـــان بكـــت. دڤان لكولینان دا ھوكارن چبونا نن وێ دھیا قوناغجینوســـایدێ و پروسشـــروڤكرن، دا دپاشـــروژێ دا رێ ل بر كوشـــتن وقركرنا كمنتوەیـــان یان ژی ن كوشـــتنفر گـــن ئایینی كو ل ژگروپ -ژا –نتیجرگرتن. ڤ تبھ ،دان مانو نشروڤكرنا لكولینن جینوسایدێ بو سیاسی یان، راگھاندن و بوارێ ماف مروڤان وەك سیستم ئالرم، ئانكو ی ھوارێ ی، دا كو زوی دھوارا گروپن دكڤن بر سیاستا

جینوسایدكرن بھن. نتـــن جینوســـایدێ نكولینل ركـــئشـــروڤكرنا قركرنـــن دیروك نـــ، بلكی ئاشكراكرن و دەستنیشـــانكرنا ئاگھدارین پشـــوەخت ل ســـر رویـــدان و چبونـــا

جینوسایدێ. زانـــا و لكولرـــن جینوســـایدێ ل ســـر براوردكرنـــا ھولوكوســـت و جینوســـایدێ د ھڤدەنـــگ نینن. ل وەكـــی مژوونڤس Emmanuel Geiss ل گایسمانوئئدبژیت: براوردكرن ن وەكھڤكرن، بلكی ئاشكراكرن و دەستنیشانكرنا خالن وەكھڤ

و نوەكھڤن. Peter رر ترومتجینوســـایدێ پ زانایI. Trummer خویا دكت كو جینوساید ن تن پرســـگرككا مژوویی ی، بلكی د ھمـــان دەمـــی دا پرســـگركا ئكتوئال ی گاڤڤ ئانكـــو یا دەمـــ ،ی روژەڤـــژی، ھروەكی ئم رەوشـــا ئڤرو یا دارفور ل ســـودان دبینین. شروڤكرنا لكولینن جینوســـایدێ بو م روناھی دئخیت سر .بوویندا چ ن كو ددیروكمی جینوسایدھلكولر گونار یوناسون ل وێ باوەرێ ی كو براوردكرنا لكولینن جینوســـایدێ، گرانیا خو دئخیت ســـر ل دویفچوون و پیداكرنا ھمی خلكن زنجیرن جینوسایدن كو د

.بوویندا چ دیروك Roger W. Smith ر سمیتر روگكوللبرسڤن دو پرسیارا دبراوردكرن دا گلك گرنگ دبینیت: ئامانجا بكرێ جینوسایدێ، ئانكو ئو الین ب جینوسایدێ رادبیت، چی ی و یا دوێ ژی فورم پروسیا جینوسایدێ ی چوای؟ ئو برســـڤا پرسا ئك وەك گراماتیكا ئارمانجن جینوسایدا دەستنیشان

ھمان شوەی ئنفال و جینوسایدا كوردان ژی رویدای: بری دەستپكرنا ئویراسیونن ئنفال رژما عیراق كورد ب كۆم دكوشتن، وەكی گرتن و ب سروشوینكرنا ٨٠٠٠ ھشت ھـــزار بارزانییـــان ل ســـاال ١٩٨٣، ل وەك كارەك پالنكری، ركخســـتی و درژخاین ئوپراســـیونن ئنفال وەك جینوســـاید ل سا دویماھی ی شرێ ئك ی كنداوی – شـــرێ عیراق و ئیران – ئانكو ل ساال

١٩٨٨ ھات ئنجام دان.٧. فاكترێ مینورتیا (اقلی) نتوەیی و . فاكترێ مینورتیا (اقلی) نتوەیی و

دینی: دینی: د جڤاكك دا كو گلك نتوەپرست یان ژی ب نتوەپرســـتی ھاتی پروەدەكرن و خو باشـــتر و مزنتر ببینیت ژ نتوەین دی و ب چاڤكـــ نـــزم ل نتوەیـــن دی بنریت و ی ڤكری نبیت بو ھندەك ھزر و ،ن دی و ئازادییا دەربرینن دی، دیندیتند جڤاكك ھوســـا دا گلك ب ســـاناھی تر جینوساید دھن ئنجامدان وەكی د جڤاككا لیبرال و دیموكراتی دا بیت. دین و نتوە فاكترن بنگھین بوون ژبو جینوسایدكرنا مینورتیا ئرمنییـــان؛ ل ڤرێ دین وەك كنی رولرموە وەك ئتـــكریســـت و نمزن لیســـتی ی. د ھولوكوســـت ژی دا دین و نتوە كو جوھین فاكترەن ھرن گرنگ بوون بو ئنجامدانا ژناڤبرنا جوھییان. د ئنفـــاالن ژی دا كـــورد وەك نتـــوە و ناڤكرنـــا ئوپراســـیونان ب ئنفـــال، كو د دیروكا ئیســـالم دا ئنفـــال ل دژی كافران ك دینی دایترعیعسی یان شب ،بوویچجینوســـایدێ. ل ڤرێ رژما بعسی كورد وەك كافر پناس كرین و ھوسا ژی كوشتن و قركرنا وان حالل كری. د ئوپراســـیونن ئنفاالن دا جوداھی دناڤبرا كوردن بسلمان و ئزدی و ھروەســـا كلدو ئاشـــورییان دا نھاتی كرن، بلكی ژناڤبرنا وان ھمی یان

ئارمانجا جینوسایدێ بوون. Yves ترنـــون ییڤـــس مژوونڤـــس Ternon گلـــك دەزگھان د پروســـیا ئنجامدانا ھولوكوست دا دەستنیشان دكت؛ ئڤ دەزگھـــن بیروكراتی وەكی خلكن زنجیرەكا درژن و ھر یك بی بژیت بوچی و ژبر چ فرمانان بجه دئینیت. ئنجامدەرن جینوســـایدێ نوەكی تاوانبارەكین ی كو ،(ب تن تاوانبارەك) دكوژیت كســـكبلكی ئو كســـك ی بشـــدارە د گل تن دەولن دی یه و گروپھنـــدەك دەزگد بجھئینانـــا سیاســـتا دەولت دا (كارێ كشو خو ددانیت بكتیڤ)، ئانكو ئكۆلبچوك ژ ئنجامدەرن جینوســـایدێ و خو ژ ھر برپرســـیارییك د دزیت. ئم دكارین ڤـــان دیتنان بو جینوســـایدا ئرمنی یان و ئنفال ژی بـــكار بینین كو گلك دەزگه و دامـــزراو دپراكتیزەكرنا جینوســـایدێ دا دبوارن عســـكری، ئیداری، لوجســـتی و

.شدار بووینكنیكی دا بتبگومـــان گلـــك جوداھـــی ژی د ھندەك خالن مینـــا پلیا پشـــكڤتنا تكنیكی، ئابوری، كولتوری و عســـكری دا دناڤبرا جینوســـایدێ، ھولوكوســـت و ئنفاالن دا ھی. ھروەسا جوداھی د ئامانج، ئگران، .یندان ژی دا ھھژمارا قوربانی یان و رەھبروڤاژی ھولوكوست و ئنفاالن دجینوسایدا جینوســـایدێ؛ قوناغـــن دا ئرمنییـــان مافـــان، ســـتاندنا ژێ دەستنیشـــانكرن، راسیونك ئوپگوھاســـتن و ژناڤبرن دیڤ

دا چبون. .جاسم ل ساال 1961 ل دھوك ژ دایك بووی سالم *ئامادەیی ل دھوك ســـاال 1981. ژ ســـاال 1982 ل ئلمانیا. دبلوم و ماستر ل زانستن سیاسی، روژنامڤانی و زانســـتن ئیسالمی ل ســـاال 1993 ل زانكویا ئازادا برلیـــن. خواندەڤان دكتورای ل زانكویا ئازادا برلین ل بش زانستن سیاسی ل سر بابت ئنفال-جینوساید. تكولیژا سیاس رێ كوڤارا ھاڤیبون. ماموستایرنڤیسس

ی ل زانكویا الحرە ل ھولندا. نڤیسر و روژنامڤان.

جینوسایدا ئرمنی یان، ھۆلۆكۆستا جولكان و ئنفاال كوردانل بر روناھیا زانست «براوردكرنا لكولینن جینوسایدێ"

ژمارە (٩٠) شوباتی ٢٠٠٨/٢/٢٢،16رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی یادداشت و مژوو

ئایینی پیرۆزی ئیســـالم لدوو شونا باسی ل ڕاوژ كردووەو، تنانت یك ل سورەتكانی قورئانا بنوی ڕاوژەوەی ھروا خودا یكجار باسی

ل وەزیر كردووە.لدیـــرۆك و كرۆنۆلۆژیكی مرۆڤایتیدا بوونیان ھبـــووە. برام زوو زوو تختوبتیان لنو چووە ل برگندەی بۆ نانیان (ئاریۆ باگوســـیان) ھبووە، ك واتای ئنجومنی با دەبخشت. ئمش ل ئم نامیدا وەك (ھیومانتیان) ئم نامی ئاڕاســـت دەكین، ك ئوەش بدیدكی ســـتاتیكیان لقمی بدەن. ھروەك لژمارەكانی ڕابردووی ڕۆژنامی بدرخانا. نامیكمان ئاڕاســـتی مامی خۆشویست ھڤاڵ مام جالل بارەت بتانی جیھان كرد ســـی وكمان ئاڕاســـتیروا نامكردو، ھژینۆســـایدی گلی كوردو، ئمجارەش ھیواداریـــن دەگل ئوەی بڕز

كۆلیكتڤیبوون بین. ویستپ مووشـــتمان و من و ھرلنی وەزیران و پنجومگومان ئبنـــاوە ناوە بدیزاینكی تازەتر خۆی نمایـــش بكات، چونك وات منی ستا دەبوایئ ر مناڵ بوایگئ .نڤدە سایوەو واتا حتی براشییھ تستا دەبوا بئ ندكار بوایر خوگئ !ربازی بپۆشـــپۆشـــاكی س

!كۆلیژەكان ب ل كمامۆستا و دەرچووی یھرچندە ھموو كســـ سنینســـی خۆی درك پـــ دەكاتن بھۆی .قینك ڕاستت ندەب ســـترجكی فریودەر بمكیاژەوەش جوانیی یندەگ مزەوە ئم تئ ش لوە، بۆیقالبی موتورب تیش ناچمئوشگلی زۆر بیستراوو، بینراو. واتا وشو ڕستگلی ئمجارێ ساوا بن، ســـرەتای دەستپكمان، ئمان لیاسادا ھیچ جگ و پگ و ڕگیان

!بۆ نیییان ڕستی دوژمنمان زۆرە! جالرەدا پرسیار ئوەی ئگر دوژمنت زۆرە دەب كاراتر بیت. دەب وەك خاوەن ماڵ ئاســـا بنواڕی وەزیرەكان واتا بزانیت كوا وەزیرەكانت چۆن چۆنین، چی و چی دەكن؟ ئگۆ ئیمكان لكسانی گشتی جیاكیتوە، چونك ئمانش جۆركن ل مافیا. ھروا كاپیتالیسكان پروەردە بكیت بۆ ئوەی چیدی بھۆی مۆنۆپۆیوە ژیان بسر نبن و، ڕۆتین ھتاكی؟ ئوەتا تكستكانی قورئان دەگڵ برژەوەندی گشـــتی دای، ئركی سرشانی ھموو الیكمان، بتایبت ئـــوە؟. كواتا گل دەنگی ب ئـــوە داوەو، دەتوان متمانی ب ئوە نمن، ئگر شاشی ئمساڵ نكن شاش و كناكی ڕنسانس. فافانو، ش كتیڤانر ئگن، جا ئنادەكركان ونرا زۆر و زەبكاملبوو، دیارە ئم جگی بزەی ئمی ل برجست دەبت. بۆی ئركی ئوەی ك بڕەوشی ڕاست قینگوزەر بكن و، بچشنكی كۆنكرت و، دوور لرۆمانسییت و ترادیسیۆن گۆڕان دروست بكن، بۆ ئوەی خۆمان ندینیینوە ل ئۆردوگای دۆڕان! كشـــ و پرۆگرامكانتان ئبستراكت بكن. بریتمكی تازەوە، لسای تازەوە، لعراق و ھرمی كوردستانی تازەوە، ئینجانی ئازادی و سربســـتی و لیبرای پشكشی گنجان بكن، چونك ئگر لگڵ پارســـا ھمان كارە و برنام ئاڕاســـتی ،ھ ونـــوە دەكن، ئكگۆڕان نز بن، حك بكـــنی خكۆمچونك گۆڕان بشكی دینامكیتی ژیان و وستگی ئازیزان. پۆلینی ساتكان بكن بۆ تیولوژی و ئینسایكلۆپیدیای گشتی. ئمان و زۆرانی دی ھموویان فونكسنســـكن بسرشـــان و بای ئوەوە. ھرچندە ندە. جگوەش چروا چاالكی ئندەو، ھوە چی ئمووچ ك دەزانخ

لئمانش پانۆڕاماتان ل سایدەكانی خۆتانا تۆمار كردووە. مانرشانی پارلركی سزانم: ئڕكارە! بدیارە تۆماریش باشترین قسدلران بت زانیاری ھبت لســـر بودجی گشتی و، یاساكان و، ھر كاتكیش پارلمان ئۆپۆزسیۆنی تیابوو ئوا پارلمانكی یۆتۆپیای. برام خوانخواست ل ئوێ بخون و یان چشتخانی تیابت. یاساش دەرچت باش، برام ئویش دەقكی مردووە، ھتا ئوكاتی كاری پدەكرت خۆ موو كۆو ھچاكترە!؟. من ئ چوونی ڕەنگكرێ دەرننر كاری پگئئرك ناخم ئستۆی بڕزتانوە بتنھا، چونك ھریك ل ئم مانان كی كاریزمبكات وەك وەزیر تی خۆی چاالكانرپرسیاریی بڕۆ دەب جالی بارەت بت سدار بقلیدی. زۆر وریا و بك كالسیكی و تت، نبو ھاوتیانی ھندەرانمان چونك دەیان كۆسپ و تنگ و چمان بیوە ئوەتا لشاخا ھاتین شـــار و، ڕاپڕین كراو، پرلمان دامزراو، ئیدی تكڵ بـــ پارلمانی عراق و وتانی دەرەوە بـــ ئو مووچی وەری دەگریت مووچی گلو، لپناوی گلدا خرجی بكو، بشداری خۆشی و ناخۆشی بب، بیۆگرافیت بك ئالتون. لجیاتی ئوەی حوتیك بۆ ترغ كردنی جگرە ترخان دەكیت، یك ڕۆژ خرخ بك لژینۆســـاید و، یك ڕۆژ خرج بك لكۆبوونی خۆراك و، یك ڕۆژ خرج بك لسر كشـــی كوڕ و كیژەكانی وتكت!؟ ك ئو بڕی پارەی چوونشار و لفیكیان لگیرفانای! كارئاســـانی بۆ ئوان زدە بك فشار بخ سر نكسانی بتی و یتراستی برایوەی بخوازەكان بۆ ئكۆمپانیا مونۆپۆ یندەخ یم نامئ یش ھیومانتین بۆیمئ یدانـــی كارەوە، چونكمئرشیفتانوە. برام ئگر ئم شونی بكین كافیتیریا ئاخۆ لبردەم خوداو، گلی كوردا چندە خجاتین؟ ئوانی ئاماژەمان پكردووە ھر ھموویان غریزە گلكی لناخی كۆمنی خكا چكرەیان كردووە مژووش شـــایتحای ھموو الیكمان. جگ لئمش مژووی ئمۆ یو نامئ ستا، چونكئ ر لك بدەیند سژووی چل مدەگ جیای

بنمون بھۆی ئنترنتوە، بھۆی ئۆفستوە، تۆمار دەكرێ.ئنجومنـــی وەزیران ئگر نب ب فاكترێ، ب بلۆك بۆ ناســـاندنی كات لدار نرمی بفك بنی خجیھانا كۆمی كوردستان بگكۆمئندش و فانتازیا مۆدیل و مۆدرنی كاراتر و شیاو، بۆ ژن و بۆ پیاو، بۆ

حوكومتكی یۆتۆپیاتر.بتانوێ نتانوێ كۆمنی خك چاالكی ئوە دەزانن، گندەی ئوەش دەزانن، موچی ئوەش دەزانن، كۆمنی خلك داوای بنیاتنان ناكن لكمیكی ڕادیۆكان، بن لی تیڤی و، بیستنی دەنگتان ناكشاشـــ لداوامان كارەباو، ئاوو، ھـــات و ھرزانی.، چونك ڕەنگدانوەی كارەكان چونك ،نگی چی و چی پایانی نیینگی سارد و، جن. جدیسماننۆم میشھ ت و، دۆزەخیش نیدی خۆش ببئب شـــت نییھجیھان بناخۆش بت!؟ ھیچ گلكیش ئوەندەی كورد پویســـتی ب پیوەندی نییـــ پیوەندی دەگڵ یكتر و دەگڵ نـــاوەو دەرەكی. ئمش وەك مـــالی دینـــی و ڕۆژنامنووس ناكرێ الڵ و پاڵ بین. ناكرێ بوشـــی ڕۆتینی (دەترسم) (دەگیرم) دەنگمان ھنبین و، گندەلی ھندڕین و، ئوە حڤدە ســـا ھنافرین!؟ دنیابن ئگر ســـامانی گندەی ر لت؟ ھكی یۆتۆپۆ دەبزگایم بای پارروە بۆ بانكـــی ھتكۆبكرئوڕۆژەوە كۆمیتیك ل پۆلیســـی دسۆز ئامادە بكن ئوكات دەزانن دۆسی حوكومتی كوردســـتان چندە الوازە كسان چندان موچی ھیو، چندان زەوی وەرگرتوەو، چندان كارەبای دزیوەو، چندان جار خۆزگ ســـیخوڕی ھبوای ل بۆ قسی چاك. ھر لبر ئمیش ئم ینمساڵ بكران. ئیدی با ئوان و شین گپمانگرتن و ڕ ە لپ مرھسای پیەوو پۆگرامی چاك و پاك. بفۆنتی تازەوە، لسای تازەوە، لعراقی تازەوە، بژانركی تازەوە، ئینسایكلۆپیدیای ھرمی كوردستان

ڕەنگدانوەی ھب دەنگدانوەی ھبت. وە. دوور لتمبكركان ژمارەیـــان كمانندام پاڕكان و ئوەزارەتـــتنزەوە ھندەی وتی چین وەزیر و گزیرمان ھی؟ بھرحال من وەك دسۆزێ داواكارم لبڕزتان یك وەزارەت ئمساڵ بت میدان بنوی ندامی كاراو كاریزمدان ئســـ ش لم وەزارەتی ئندەوەزارەتـــی گو دلر و لۆژیك و مال و ســـدان ناســـناوی چاكی ھبت ب بگومان شۆڕشـــی ڕاستقین برپادەبت، چونك ھر ھیچ نبت ئمان لبر نمانی پۆست و موچی خۆیان وەك جنگاوەر دن میدان و ئوكات ئوان پشمرگانو، پۆلیسان و، مامۆستایانو، كۆی پیش و پۆستكانی حوكومتییان ل برجســـت دەبت. ئگینا باوەڕ ناكم كمكردنوە بتنھا واتای گۆڕان ببخشت! منیش كس ھانی نداوم ئم قسان بۆ خاتـــرێ بێ پارە بورژنم بۆ زانیاریتان بلك موچخۆر نیم و ببازوی

خۆم دەژیم!

مامۆستا مال عبدولخالق شوانی٢٠٠٨/٢/٢٠

مژوونووسكانی عرەب، شونی نیشتنی گلی عاد دەبن –ئحقاف-ی- یمن- تنھا لبر ئوەی – خودا ل قورئان فرموویتی

: واذكر اذا عاد اذ انظر قومه باالحقاف.بم – شونی- ئحقافی- دیاری نكردووە

كوتۆت كوێ.بم تفســـیرچیكان تنھا لبر ووشـــی كت. گۆیی / زیخ – دواتاكحقاف = كئ -یرەبی ھبیابانـــی ع نھا لزیخیـــش ت / وتۆتك كنحقاف- شـــووابی ئن كدە

نو بیابانی عرەبی!!!!بـــم –بتلیمـــۆس- نـــاوی گلـــی- عاد= oaditae دە ئمان ل باكووری خۆرئاوای نیمچ دوورگی عرەبی نیشتج ببوون – لنزیك ماكانی سموودەكان – قورئانیش- نـــاوی- عاد- و ســـموود- پكـــوە دن و

لتك یك باسیان دەكات.(١).بكـــری – دەـــ :- ئحقاف- ك شـــونی- عادەكانـــ ناوچكیـــان دەكوتـــ چیاكانی

شام- یان ل – خشاف/ە. ردەالن – دەشـــتایی كشـــاف= واتا بـــخبردینـــی بـــ. (١) ئحقـــاف = ناوەكـــ بـــۆ خۆی – حقاف/ە- عـــرەب ئلف و المیان

پوەلكاندووە. (٢)حقـــاف – ناوچیك دەكوت باشـــووری – وتی- میدیا. (٣) ســـمودەكان – قورئان شـــونی ئوانیشـــی دیاری نكردووە بم ئاماژەی بوەداوە – ك خانوەكانیان لشاخ

تاشیوە. (٤) یتی ھخزمای ،تی وایناعدی بریسفال- قلنوان ســـموودەكان و قیدارە ســـوور و (قیدار كوڕی ئیســـماعیلی كوڕی ئیبراھیم)ە. س.و لگـــڵ- خۆریـــكان. یـــان خزمی-

ئشكوت نشینكانن، ل وتی- سعیر- – تـــی وایـــناعر-دی- بریســـفال- قھـــســـموودەكان- ھر خۆریكانـــن. ئوانی دەســـتكیان- دەگیشـــت دەشتاییكانی

فاران = (مك-ن)(٥): ١١) دە_ - ی ھیدایتسیلسیل

وتی – ئیوب، خاكی /عوس/ە – عوسیش نـــوەی = كـــوڕێ كـــوڕی – ســـعیری-

.(٦)خۆریســـعیر- لوتـــی چیا – نیشـــتج ببوو، وتكـــش لـــو ڕۆژگار ھر بنـــاوی ئو

ھدراوە. كسنیی ٢:١٢. (٧).شـــاری ئخالت = مژوونووسان بم شارە دەـــن داربلـــ – واتا شـــاری تیـــرەی پیاوە توۆ دەكمئ م شـــارە (كـــژەكان، ئدرنو كوردســـتانی توركیا-ن)، مبندی عاد-

بوە. س. (عمالیقكان = پیاوە كگتكان = دڕژەكان-ن) ئم شـــارە – شاكانی- ماه،

ماد- بنیاتیان ناوە). (٨)ئلمونجیـــد – دە :- عمالیقكان – گلك جستین نیشتلباشووری ف بوون، ھاتن پۆند شڵ چگل مانگومان ئبوون، (بكوردكی تر وەك- گۆتیكان و ھیسكۆسیكان = ملیك شوانكارەكان،ل ئنجامی بوركان و بووملـــرزە و چند ھۆكاركی تر چیاكانی كوردســـتانیان ج ھشـــت و خشین برەو پدەشتكان ! .. ھتد-ن)، ك لچند پرسیارەم

ئاماژەی پكراوە. ی ھاتنـــوكاتـــر لھـــ -مالیقانـــم عئـــفلستین، عیبرانیكان برەنگاریان بوونوەو تا ھاتنی – حزقیا لسای /٦٨٧/٧١٦ی پش

زایینی، شڕیان بردەوام بوو. (٩).نیسابووری- ل تفســـیری ھردوو ئایتی (١٢٨، ١٣٠) ل ســـوورەتی الشـــعراء- لمڕ عـــادەكان دە : عـــادەكان = (عمالیقكان) بایـــان بقـــد داری خورمـــا درـــژ دەبوو.

.(١٠)سعلبی ل تفسیری ئایتی ٦٩ سوورەتی- ئعراف- دە : ئمان زۆر بھز و بشان

و باڵ و با درژبوون.ئیبـــن خلدوون – بۆ ئو- عمالیقان- عبد زەرخمی بكار ھناوە- واتا پیاوە ب قالفت

و بھزەكان.ئورســـیوس- ل كتبی تاریـــخ العالم الپرە/

: ٩٢ دەھاجری عیمالق = (مبست ھاجری ژنی دووەمی ئیبراھیم پغمبرە، س) ئیسماعیلی بوو، ئیســـماعیلیش ژنكی عیمالقـــی ھنا و

دوازدە كوڕی لی بوو. (١١).تـــورات – تكوینـــی -٢١،٢٢ دە : ھاجر – میســـری بـــوو، ژنكی ل میســـریكان بۆ ئیســـماعیلی كوڕی ھنـــا. (ل شـــونكی تر -ر میسریھاج – دە وە، كساغمكردۆت چونكـــ ،كانـــعیمالق ھـــر كســـتبمعیمالقكان لقكی كوردە ھیسكۆســـیكانی ملیككانی = فیرعونكانی میسری بوون دوای ئـــوەی ئاژاوەیـــان تكـــوت لقكیان واتا – عیمالقكان لھیسكۆســـیكان جوێ شـــت ھاتن لھ وە و میســـریان جبوونـــ ،كدەرەوەی –م و لـــ دینـــپریـــب= می

نیشتج بوون-ن) مالیقانو عدەگوترێ ئ : ســـعودی دەمبكـــن لـــ- فیرعونكانـــی میســـری، ئم راھـــاتنـــ یمنـــوە- -لـــ مالیقانـــع

حیجاز(١٢):بی دەعلس

خودا ئسماعیلی ب پغمبرایتی بۆسر – عمالیقكان – ھنارد. (١٣).

: لقمینی- دەحموود ئید مسعمالیقـــكان= واتا- جورھومـــكان = واتا ھردووكیـــان یـــك رەگـــزن. (١٤) دكتـــۆر كریم دەـــ : جورھوم – واتا- كۆچكردوە ناف- كروەھا – ناوی- مكان. ھمیســـری

نرێ لكار دەھرەبی بـــی عدوورگـــ لـــ–وشـــی- منف-ی، میسری وەرگیراوە- واتاكـــی – پیـــاوی بھـــز و بقالفـــت- عیمالقـــكان- بـــۆ- نـــاوەش ئـــم دـــت،

بكاردەھنرا(١٥).سید محموود دە : زۆربی لكۆرەوەكان قناعتیان ئوەی ھتا سردەمی – حزرەتی یوســـفیش، فیرعونكانی میســـری، خلكی و- ھیسكۆســـیانكو لبـــوون، بمیســـر ن

بوون، ك ھاتن میسریان داگیر كرد. (١٦)زاراوەی :ـــدە محمـــوود ســـید ھـــر وەرگیـــراوە مجـــر- -لـــ –جورھـــوم-

مرجیش- واتا- میسر.عقیدەی –یزیدیش- كۆك لگڵ كلتووری ئیســـالم و دان بوەدا دەنن- ك- حزرەتی ئیبراھیم-س. بۆ یكمجار شاری – مك-ی بیناكردووە. بواشیان ب چیرۆكی سربینی حزرەتی ئیســـماعیل ھیو، دان بوەشـــدا دەنن ك ئیسماعیل ژنكی ل عمالیقكان = پیاوە داربلكان = درژەكان ھناوە، ھروەھا دان بوەشـــدا دەنـــن ك كعبـــ حزرەتی -تی الیزیدیكئیبراھیم- بینای كـــردوە.- ی التاریخ والعقیدە المجتمع- االیرانی و معادی

االموی/ ط١ السوید/ ٢٠٠١ ص٢٩.ل زۆربـــی ھرە زۆری كیتابكانی مژوو، ســـربردە و كلتووری عرەبی و لكۆینوە زانســـتیكان كـــ دەربـــارەی درەختـــی = شجرەی- محمد پغمبر و.س. حزرەتی ئیبراھیم دەدون یك لوان زوبری كوڕی بـــكار- دە : موعد كـــوڕی عدنان كوڕی ئدەد كوڕی زەند- كوڕی بری= یارا كوڕی

ئیسماعیل). رستان- كرەب پرەبی و عرانی عنووسعرەب بســـر دوو بشـــدا دابشدەكن- عرەبی قحتانی و عرەبی عدنانی دەن- عرەبـــی عدنانـــی- كراون ب عـــرەب واتا پشتر ل نتوەیكی تر بوون- جا ھر لم ڕگیوە بھۆی ئم لقی عدنانی دەن-

!!!رەبورەی عگئیبراھیم بابھـــر بۆخۆیان دەن ئم بشـــی عدنانی كراون ب عرەب ھر بھۆی ئم بشـــش دەـــن ئیســـماعیل و ل ھندكی تـــر دەن

ئیبراھیم باپیرە گورەی عرەبن!!!مـــن دەـــم ئگـــر ســـلماندمان حزرەتی ئیبراھیـــم كـــ باوكـــی ئیســـماعیل و ھموو رەب یان دەبوا عكوردە، ئ – رانمبغپ م درۆشاخدارەو یان دەبگرن لدەست ھ

- بنچینی عرەب كوردبن!! نموونب ی كـــدرەخت گـــم بپاشـــان ئھناموە- ناوەكان ھیچی ناوی عرەبی نین مگر تاق و لۆقك ئویش بدرەنگوە بم ناوە پشـــینكان ھمووی كوردین عدنان- بنچینـــی ناوەك = ئادانی، ئادان بوە، ص٨٥

.بی/ الیزیدیكتئدەد – ھر كوردی و عرەبی نی- قحتان-

ل قاتان ھاتوە ص٨٥. كناوە پاراوەكانی كورد ناول ككزەند- ی

میدی- زەند و بازەندی ئاڤستا بخونوەیـــری= بشـــوە عرەبی نووســـراوە بم بـــ ئیمـــالی كـــوردی/ یارا-ی، ئـــم ناوەش مشـــت و می ناوێ كوردی. ئیســـماعیلیش ل ســـمان عل- ئاسمان عل- خل= خودان

عشیرەت.عدنانیكان كن؟!عدنانیكان كن؟!

: ئیبن ھیشام دە یلی دەسوھھمـــوو عـــرەب لـــ كوڕانی ئیســـماعیل و

قحتانن. (١): حموود دەید مس

عرەب ئیســـماعیلیكان ب عرەبی عدنانی ناسراون، ئمانش ئو عرەبانن ك كراون ب عـــرەب، ئمان ل باكـــووری دوورگی ك (راقنواتا باكووری سوریا و ع)= رەبیع

.ی ئیبراھیمتی ھۆزەكند و وبم مكیوشی عدنان ل دوو بگ پكھاتووە

برگی یكم عدن(ئاســـمان- ئانانـــی= – دووەم برگـــی ھردووكیشـــی وشـــی كوردی،ن) عدن+ ئانانی ئان = عدنان = ك ل ئاخاوتن ناڕك

قووت دەدرێ.خـــوداش لـــ قورئـــان- ئاماژەی بـــ جننت عدن = كردووە مژوونووسانی عرەبی – ك عرەب بســـر دووچیـــن دابش دەكن عرەبـــی عدنانـــی و عرەبـــی قحتانـــی- دەشـــ ئم دووبش ك ســـر بھۆزەكی شكیان واتا بزرەتی ئیبراھیم-ن، بح –قحتانیك- چووین لباشووری دوورگی عرەبی نیشـــتج ببن ل – عـــدن = واتا یمنی –ن. ال ٥٩ سید محمود لقمان وە ھر بیادی وتـــی باپیرانیان ك(جنـــت عدن)ە، = خاكـــی ماســـت و ھنگوینـــو= وتی وەش كدانـــك گرن، بۆ خۆ-كانخۆریئمانـــ لقكن ل رەگـــزی ئیبراھیم- ناویان لم شوننا ك ئاوەدانیان كردوە ل یمن-

ناویان ناب (عدەن) سید محمود.:چیرۆكی خولقاندنی مرۆڤ دە ورات لت

بنچكـــی ئادەمیزاد ل شـــونك پیدا بوە پی دەگوترێ (جننت عدن)= بھشـــتی رەبی نیكی عیر وشھ (شننج) دنع

و كوردی-ن).ھـــر لو خاكـــی –(جننـــت عدن) چوار ،ت ڕووبارەكانیش – دیجلدەقوڕووبار ھ

فورات، فیشون، جیحون، تكوینی/٢:٨-١٤.تورات ناوی میتانیكانی ب ئارام و ناھاران

ناوبردووە.ھروەھا میسری كۆنكانیش بمیتانیكانی

گوتووە ناھاری ونھری. (٢): سید محمود القمنی- دە

و حۆریـــكان تـــورات، لدەرەوەكانـــی ئارامیكان، بیـــك رەگز و بنچ لقلم دەدەن و دەن با ھۆزەكی ئیبراھیم ســـر بدوو رەگزن، تورات دان بوەشدا دەنت ك شـــاری حادان= (ھاران-ن) ئو شـــارەی دەكوت باكووری شـــام ناو وتی ئرمینیا ئو شـــارەی ك ئیبراھیـــم و ھۆزەكی لی

نیشـــتج ببـــوون و ئـــم شـــارانش وەك ئارام ســـۆب، ئـــارام نھرین فدان ئـــارام،... دەكونـــ نـــاو بازنی وتـــی حۆریكان =

(خۆریكان-ن) (٣): كوینی /٢٤: ١٠- دەورات تتئارام نھرین، شاری ناحور-٥

ناحوریـــش- باپیـــرەی ئیبراھیمـــ و شـــای دەســـتداری ئـــارام نھرینـــ، ناحـــور و ك نـــاوون. ناحاریـــش دەكاتناحاریـــش یـــ

حاران.ئیبن ھیشام- دە : زمانی ئیبراھیم- سریانی بـــوە!! بـــم ك لزـــی ئـــوردن پڕیوە بۆ كنفـــان زمانكـــی گـــۆڕاو بوو بـــ زمانی

عیبری. !!! (٤)پچۆالندنـــی و دابـــان لبـــر / تبینـــی زۆربی زۆری خونری كورد لپشوەی ھمووانیش مالكانمان، بم درۆیی كوڕی ھیشـــام و ئوانی تر بـــوا دەكن! بم بو راســـتی بواناكن ك ئیبراھیم كوردی عیار

٢٤ بووە!! : دە وەمان پش ئرباری درۆكرە سل

ك ئیبراھیم عرەب نبوە.وەك ل نمونكانی پشـــوو ك پیشـــانماندان تـــورات لچنـــدان شـــون ئامـــاژە بگلی حـــۆری، حیسســـی.. دەكات. كـــ ئـــم دوو

گلش باپیرانی كوردن..ســـید محمـــود دەـــ : حیســـیكان گلكی زرانـــد لزنیـــان دامكـــی متكۆنـــن دەولباكـــووری- شـــام= (ســـووریا-ن) لســـر مان ناوچھتی حۆری، لپاشماوەی دەوئو ھرمـــش ھر بنـــاوی والتی حۆری

دەناسرا، الپڕە/ ٤٨،٤٩.بۆ چیتـــر پگیشـــتن دەربـــارەی پیوەندی وانلی حیســـی بلی حۆری و گـــوان گنكتبی جرنی بناوی / الجیشون- ترجم- د. محمد عبدالقادر محمد/ سلســـل االلف كتاب/

القاھرە ١٩٦٣.نـــوان پیوەنـــدی دەربـــارەی ھروەھـــا حیســـیكان و میســـریكان تماشای كتبی سیرئالن جاردنر مصر الفراعن الترجم- د. الصاح المصریـــ نجیـــب میخائیـــل- الھیئ الكتاب القاھرە،ط٢، ١٩٨٧ ص ١٧٩، حاشـــی

.بكلســـای ١٥٣٥ی.پ.ز- میرشـــلی ملیكـــی حیسی یكم توانی بابل بگرت و برەبابی

حامورابی ل حوكم البرت. (٥)ھـــر زبیر بیـــالل دە حیشـــی لباكووری پتختكیـــان پیدابـــوون ســـووریا وتنناوەراســـتی ئاســـیای بچووك دانا، كلملمالنـــ لگـــڵ حۆریكان لســـر خاكی

باكووری- سووریا.لگـــڵ رقابـــری وتنـــك ھروەھـــا میســـریكانیش لســـر خاكی خۆرھتی

ناوەندی. (٦).دوا بشدوا بش

مامۆســـتا بابتكانـــی مامۆســـتا ســـرچاوەكانی بابتكانـــی ســـرچاوەكانی عبدولواحید دیبگیی ل ئرشیڤی بدرخان عبدولواحید دیبگیی ل ئرشیڤی بدرخان

پارزراون.پارزراون.

نامیكی كراوە بۆ ئنجومنی وەزیران

عاد كن؟!

شاری كۆی ھرلكۆنوە چند بنمایكی دیارو ناوداری تدابووە لرەوتی كاروانی ئاینی وئدەبی، سیاســـی و رۆشنبیری دا دەوری بر چاویان دیوە، كۆی ھمیش سرچاوەی ئدەب ومعریفت بووە حوزی، شـــخكان، بنماكانی(غفـــووری، مالیان وزۆری تریش) لوبنمانن خكی كۆیو

ناوچك شانازیان پوە دەكن.بنماـــی (شـــخكانی برزنجی) بـــ یكك لبنماناودارەكانی شـــاری كۆی دەناســـرن بۆ زیاتر ناســـینیان پویست ئاوڕك لمژووی چند

سدەیك بر لئستابدرتوە.شـــخكانی برزنجی (ســـاداتن) واتـــ لنوەی پغمبر (محمد)ن دروودی خوای لسرب لزیكرو تی قادرین،كاتریقەوی ترڕســـئیرشـــادا لباپیرە گورەیان (شـــخ عیسا برزنجی وبراكی شخ موســـای برزنجی ) كوڕانی (شخ باباعلی ھمدانی) فرمانیان پدەكری لھمدانوە برەو رزنجبـــن ولردووكیان دۆن، ھكوردســـتان بنیشتج دەبن، لو دێ ی مزگوت وتكییك بۆ خواپرستی و زیكرو تقوا درووست دەكن مژووی ژیانی ئو دووزات دوورو درژە، شخ موسا شھید دەكرێ وھیچ مندای ناب، شخ عیسابپی شرع وبڕەزامندی كســـوكاری خزانی شخ موسای برای دەكات ھاوســـری خۆی، پشت بپشت نوە دوای نوەئو بنمای بكاری ئیرشـــادو ووشیار كردنوەی خك ماندوو بوون، ئھلی ناوچكش زۆر رزیان لگرتوون بخزمایتیان خۆشحاڵ بوون، شخ عیســـا بقوتبی بنمای برزنجی دادەنری یماو بنوەكانی ئنك لككوردستان دا، یلكب(٨)ھشت پشت دەگاتوە سر شخ عیسای برزنجی ناوی(ســـید باباڕەسوولی برزنجی )بووە خاوەنی(١٧) حڤدە كوڕو شش كچ بووە زۆرترینی (ســـادات) لكوردستان وئران دەچنوە سر ئو زات. كوڕكی سیدباباڕەسوول ناوی (شخ علی ) مشھوور ب شخ علی وەندەرنیی بووە ئویش دووكوڕی بووە یكیان بناوی(شخ محمدی نۆدێ) ناسراو بكبریت االحمر (مربی الپقلین) ئویتریان (شخ عیســـای لۆتری) كزۆربی نوەكانی ئو زاتش لناوچكانی ڕانیو سنگسرو دەوروبری

وزۆر شونی تری كوردستان نیشتجن.شخ محمدی نۆدی كسایتیكی زۆر پایبرزی

سردەمی خۆی بووە، پاش مردنی پنج كوڕی بووە چواریان ناووناو بانگی گورەبان ھبووە لوسردەمدا كوڕی پنجمـــی زوو كۆچی دوایـــی كردووەك ئم

زاتانن : ١/ شخ ئیسماعیل ك ب (شخ ئیسماعیلی ولیانی) ناوبانگی دەركـــرد بوو لنوەكانی ئوزات (شـــخ مستفای شخ عبدالكریمی دارەخورما)ی كب(شخ كاك) ی ھور دەناسرا،شخانی ھشزینی وشخ

.یتی تریان ھسایدان كسمحمدی ولی عھدو ب٢/ شخ حســـن كب(شخ حســـنی گزەردە) ناوبانگـــی بوو شـــخكانی بشـــكی ســـلمانی وھولروكۆیوكركووك وقرەداغ و ھرەجو دیبگو

زۆر ناوچی تر ل نوەكانی ئو زاتن.٣/ شـــخ احمد كب (شـــخ احمدی غزایی) ناوی دەركرد، حزرەتی شـــخ مارفی نۆدێ وكاكحمدی شـــخ وشـــخ محمـــوودی ملیكی كوردســـتان

وسدەھاكسایتی تر لنوەی ئو زات موبارەكن.٤/ شخ علی ك ب(شـــخ علی دۆپمۆ) ناسراوە شخكانی مریوان وبانو زەن و سورن وزۆر شونی

تر لنوەی ئو زاتن.٥/ شخ محمد بمندای كۆچی دوایی كردووە.

كوڕی دووەمی شخ محمدی نۆدێ ك شخ حسنی گزەردە بوو (٨) ھشـــت كوڕی بووە بناوەكانی : (( شخ محی الدینی قوول، شخ عبدالكریم، شخ عبدالجبار، شـــخ عبدالرحیم، شخ عبدالصمد، شخ محمد عارف،شـــخ عیسا، شـــخ معروف ) نوەی ئوزاتانـــ لناوچكانی كۆیو قـــرەداغ وگرمیان وشـــارەزوورو ســـلمانی وھولرو كركـــووك وزۆر جگای تر بوبوونتوە بمبســـتی ئیرشادوقووڵ بوونوەوتگیشتن لئایینی پیرۆزی ئیسالم ودیفاع

ل ووت.یكك لكوڕەكانی شخ حسنی گزەردە كناوی (شخ عبدالكریم) دەب دت گوندی(ھشزین)وھر لوگوندە پاش بسر بردنی تمنكی كورت كۆچی دوایـــی دەكات ولوێ بخاك دەســـپردرێ لپاش

-: خۆی(٣) كوڕی دەب ،یكۆیزاری پیرۆزی لمخ عبدالســـالم ك١/ شـــدووكوڕی بووە بناوەكانی(شخ زوھرو شخ نبیل) برەو رۆژھتی ئوردن رۆیشـــتوون نـــوەی زۆریان

.یئوردن ھل٢/ شخ محمد بمندای كۆچی دوایی كردوە ٠

٣/ شخ احمدناسراو ب (شخ احمدی راجی) شونی باوكی گرتۆتوەو لسر راسپاردەی حزرەتی (شخ مارفی نۆدی) بۆشخایتی وبوكردنوەی تریقتی قادری دت شـــاری كۆی،بۆھاتنكی واباس دەكرێ كـــ حزرەتی شـــخ مارفی نـــۆدێ وحاجی قادری كۆیی وشـــخ احمدی راجی وحاجی مال ئســـعدی جلی زادە سردانی مامۆستا مال محمدی مشھوور ب(ئیبن وئادەم) دەكن لگوندی دزێ ی ناوچی باكایتی، پاش بسر بردنی ماوەیك دەگڕنوە شـــاری كۆی و لتكیی حاجی مال ئسعد شخ مارف باســـی ئوە دەكات كۆی مامۆســـتای ئایینی وخوتب خونی زۆر باشـــی ھی كســـایتیكانی ،تی شارەزامان نیریقخی تم شن بش ئكۆیحزرەتی شخ مارف ئفرموێ ڕازین كسكتان بۆ بنرم ھردوو سیفتكی تداب، لوێ بیار دەدات ك(شـــخ احمدی راجی) بۆ ئم پلی دەستنیشان كات، ھركس شخ مارف دەستنیشانی بكرباكس بۆی نبوو رەتی كاتوە چونك مستشـــاری ئایینی

وسیاسی حوكمی بابانیكان بوو، بم جۆرە (شـــخ احمـــدی راجـــی) بیكـــم كســـایتی بنمای(شـــخكانی برزنجی) دادەنرێ لشـــاری كۆی بۆ زانیاری زیاتر شخ احمدی راجی لگڵ شخ مارفی نـــۆدێ كوڕە ئامۆزان، (شـــخ مارفی نۆدێ) كوڕی شخ مستفای شخ احمدی غزایی ی، (شخ احمدی راجی)كوڕی شخ عبدالكریمی شخ حسن ی گزەردەی، ھردوو شخ (غزایی وگزەردە) كوڕی (شخ محمدی نۆدێ) ن كناسرابوو ب كبریت االحمر،

ئو زاتش دوای خۆی دووكوڕی بووە : أ / شخ معروف لتمنی مندای مردووە.

ب/ شخ عبدالكریم كبناوی باپیرەیوە ناونراوەتوە و زاتوەی ئن (رەجو ھكۆی) كانیخموو شھگورەن كب(شخ كریمی كۆی) دەناسرامرقدەكی

یشاری كۆیلشخ كریم لماوەی تمنیدا (٣) س ژنی ھناوە،

:م ناوانكچی بووە ب شت كوڕوسھ (رەجخ مارفی ھشـــ)خ معروف ناسراوب١/ شـــھموو شـــخكانی ھرەجـــو دەورو بری لنوەی

ئو زاتن زۆر كسایتی ناوداریان تدا ھكوتووە لونی شـــخ تایرو كاك سید(شـــخ عبدالقادر)

.یرەجگوندی ھدی پیرۆزی لرقم٢/ شخ محی الدین ی كۆی مورشدی تكیو رابری تریقتی قادری بوو لكۆی، شـــاعیركی زۆر ناودار بووە لقبی شـــیعری( نیھانی) بوو تكیی (شخ جعفر) لھولر نوەی ئو زات سرپرشتی دەكات

.یرەجگوندی ھدی لرقم٣/ شـــخ باباعلی زۆربی نوەكانی لكۆیو دەورو برین ولگڵ بنمای غفوریان خزمایتی پتویان

.یكۆیی لدەكرقمیھ٤/ شـــخ نجـــم الدیـــن نوەكانی لكۆیـــو ھولر موبارەكخو شـــی ئو چریكھچوەچتوبوونبل بۆنـــ ئایینیكان خكی دەھژاند وەكو باســـی دەكن لدەنگی زولی پیاوپرداخی ســـر ڕەفی تكیكی ھناوەت لریـــن و بربوونوە،مرقدی

.یرەجگوندی ھپیرۆزی ل٥/ شـــخ عبدالســـالم نوەكانی زۆریان لدەشـــتی یتوانیوە لس نرین، ككانی دەوروبرو ناوچولھپاوانی وزۆرانبازیدا شـــان ل شانی بدات مرقدی

.یرەجھل٦/ شخ رەزا نوەكانی زۆریان لھولرو دەورو برین

.یرەجگوندی ھدی لرقم٧/ شخ احمد ناسراو ب(سیداحمد) ی كۆی شاعیركی نـــاوداری كۆی بووە نازناوی (حســـینی) بوو دیوانی گورەی شیعری بزمانی كوردی وفارسی ھی، دەست نووســـكی تری ھی بزمانی فارسی بناوی ( بحر االنساب للعائل البرزنجی)، ھمووئو دەستنووسانی الی(شخ ئنوەری) كوڕی پارزراون، نوەكانی ئم یكۆیدی لرقن ممانی وكۆیرو سلوھل زات

الی باوك و باپیری نژراوە. ٨/ شـــخ صدرالدین نوەكانی ئـــم زاتش لكۆیو ھولـــرو بغـــدا بوبوونتوە كســـایتیك بوو ل تكیـــو دیوەخانكـــی كـــس بنامحروومی نگڕاوەتوە شـــخ بۆی جبجی كردووە مرقدی

لشاری كۆیی نزیك باوك وباپیرانی نژراوە.٩/ زباخان ھاوســـری شـــخ مســـتفای (كاكی ھیرانی) ناسراو ب(صافی) شاعیری گورەی كورد بوو نوەكانی لناوچكانی خۆشناوەتی وكۆیو ھولرن

لناحیی(ھیران) نژراوە.١٠/ زەینب خان ناســـراو ب(حزین) ی شاعیر ھاوسری جنابی حاجی مال عبداللی جلی زادەی كۆی بوو، دایكی دووەمی مال محمدە كب(مالی گورەی كۆی) مشـــھوور بوو، نوەكانی لكۆیو

ھولرو بغداو زۆر شونی ترن لكۆی نژراوە.١١/ عائشخان ھاوسری شخ عبدالكریمی حاجی شخ محموودی حاجی شخ محمدی تكتوو بوو نوەكانی لكۆیو ھولرو بغداو ھندی شـــونی

ترن ل سلمانی نژراوە.لڕووداوكی ناخۆشدا لكۆی ھوی كوشتنی(شخ كنـــدە پیالنرچدەدرێ، ھ (ریمـــی كۆیـــك كشكسولح كۆتایی بپاشان ب وتوو نابركسدەھنرێ، شـــخ مارف و ھریـــك لبرایكانی (شـــخ محی الدین وشـــخ رەزاو شخ نجم الدین ر ولولدەشتی ھ نخ عبدالسالم) ڕوو دەكوشگوندەكانی ھرەجو ئاخوڕەو رەسول بچكۆل والجان جھاتی تر نیشتندێ دغ ومیرزاغا و ھوســـابدەبن ب(شـــخكانی ھرەج) دەردەكون، شخ باباعلی وسیداحمدوشـــخ صدرالدیـــن ل خزمت باوكیـــان درژە بژیانی ئاســـایی دەدەن تاكۆچی دواییان لگۆڕســـتانی (دەروش خدر)ی كۆی الی باوك و باپیرانیان دەنژرن ئوانیش ب (شخكانی

كۆی) ناودار دەبن.باس كردنـــی ھریك لخانوادەو بنمانی ئو شخان، ژیان وسربوردەیان، ھدەگری چندین كتب ونامیلكیان لســـر بنووســـرێ وبھموو

خكی كوردستان و عیراق ئاشنا بكرن ڵ بكجۆرێ تب (رزنجیـ كۆیكانی بخشـــ)شارستانی بوون لھموو بوارەكانی ئاینی وئدەبی، رۆشنبیری وسیاسی،سربازی و ئیداری كسایتی زۆر لھاتوو وبتوانایان تـــدا ھكوتووە مایی

شانازین بۆ نتوەكمان. الپڕەكانی مژووی كوردایتی وكاروانی رۆشنبیری لوكسایتیانو باس بســـربرزیوە وئدەبی (ریمی كۆیخ كش) وەكانیكانیان دەكا،نمابنلكۆیو ھوروئوشـــونانی لی نیشتجن، ئـــو خزمتی پشكشـــیان كـــردووەو دەیكن بئمانتوە، بویژدانی ئخالقی ونیشـــتمانیوە الپڕەكانی ســـروەری وشـــرەفمندی تۆماریان دەكات، ئوانی كۆچی دواییان كردووە ل خانی نمرانن ئوانش لدونیاداماون لش ساغ وتمن درژبن تازیاتر خزمتی گل و نیشتمانكیان بكن

.كوردو كوردستانك

عبدولواحید دیبگیی

رزنجی ـ كۆیكانی بخی شمار بنسك لند زانیارییچ شخ سربست برزنجی

ژمارە (٩٠) شوباتی ٢٠٠٨/٢/٢٢،17رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی یادداشت و مژوو

ر زەوی بالنی سموو گھ كی ئاشكرایشــــتپیاوە بلیمتكان و كمردان شانازی دەكن ئوەتان گلی عرەب شــــانازی بك مردی وەكوو عومری كــــوری عبدولعزیزەوە دەكات گلــــی كوردیش گلك ھــــزاران ھزار پیاوی م كوردســــتانخاكی ئ رد لملھاتــــی و كلڕەنگین ژیاوە. بم بداخوە یا ھر باســــیان نكراوە بھیچ جۆرك یان لداســــتان و زمانی خك باسیان پارزراوە ئویش مرج نی دەقا و

دەقی ئو كل مردانمان بدات دەست.خونری بڕز ناموێ بدرژی لم بارەوە بدوم وەیئ ستمبوەی زۆر مم ئرتان كاس بكسك كلمردی خۆشــــناو (میرانــــی قادر بگ) بگورەی بیستن لزمانی پیرەمردانی ناوچی بخم و چندین ســــرچاوەی دیك ك باسی

میران دەكات...الم وای بیســــتنیش لزمانــــی كۆمكی وەیا كسكی راستگۆ ئبت سرچاوەیكی پتو بۆ

.كستبملوانیــــ دەربارەی میری ناوبــــراو ل دەفتر و نووسراوی دەوتی عوسمانی و بگنامكانی بریتانیــــا و دەوتی ئمریكاش باس كرابت. جا لبر ئوە دەربارەی ئم میران دەنووســــم ھمووی ل ســــرچاوەكان و لزمانی مالی پیر و پیاوی ئایین و ل ئرشیفی نووسران و مژوو نووسان و پرستگاكان وەرگیراوە، ك جگی

بوای نووسرانن.چۆن بنمای میرەكان ھاتن خۆشناوەتیچۆن بنمای میرەكان ھاتن خۆشناوەتی

ران كئ ل (كانوییفس) تیرۆژگاری پاشایل

پایتختیان شاری ئیسفھان بوو (ئمبزخان) (سن) شــــارینی لردەگی ئكوڕی مونزیر بكار بدەستی دەوت بووە، خوشككی ھبوو ناوی (خورشیدەخان) بوو ل جوانی و شۆخیدا ناوبانگی دەركردبوو. برای شــــای ئران كناوی (توھماســــیب) بــــووە، داوای خورشــــیدەخانی كردوەو، بم ســــورخاب بگ برای ئمبزخان خورشــــیدەخان بدات وەی كبــــووە لالری ھبرای شــــا، توھماسیب ویستوویتی ب زۆرداری خورشیدەخان بستن. سورخاب بگ برگكی مالیان دەكاتــــ بــــری و خنجرك بدزی ھدەگرێ و روو دەكات ئیسفھان. بنمای ســــفوییكان زۆر بوایان بھۆزی ئمبزخان ھبوو، لبر ئــــوە چ ئمبزخان و چ براكانی ردە دەچوونپــــ بدەچوون بۆالی شــــا ب كژوورەوە، بھر جۆرك ب فورست وەرئگرێ و (توھما سیب) ئكوژێ و بۆیدەردەچ و رزگاری دەب و دتوە بۆ كوردستان، ئمبزخان خۆی نك دند ڕۆژچن بــــی باردەكو ماڵ و منا

گوندی (ھرمك) ل خۆشناوەتی ك لو كاتدا میری خۆشناو ناوی میر (شرك) بووە.

دەزان دەگرێ ك زیان لــــرك زۆر ڕمیر شــــ كیــــان دەداتند زەوی و زاردانــــن و چخانبۆ كشــــتوكاڵ، بم كورەكانی میر شرك زۆر الیــــان ناخۆش بوو بھاتنــــی ئم بنمای بۆ ھرمك و دەستیان كرد ب دژایتی ئمبزخان. كوڕەكانی ئمبزخان میر (ئاودەل و میر یوسف و میر محمــــڵ) بئمبزخانی باوكیان ئن كشــــتوكاكمان لبر ب ئاوی ووشــــك بوو، ھر جارێ دەچین بۆ ئاودانی ئاوەكمان لدواوە ئبن. ئمبزخــــان و كوڕەكانی دەچن بۆ الی میر شرك سكای لال دەكن. لم بارەوە میر شرك دەت ھركس ئاوی لدواوە بین كوڕی منیش بت بیكوژن. شو كوڕەكانی ئمبزخان دەچن بۆ ئاودانی كشــــتوكاڵ. كات ئمبزخان ك سیر دەكات ل بناوانی ئاوەك ھندێ پیاو یان لقت كڕەشــــ نگتف ویش بدیارن ئدەكات زەالمكان دەڕۆن كدەچن تماشا دەكن

الشیك لوێ كوتووە سیر دەكن ئوە كوری میر (شــــرك)ە كوژراوە، بپلــــ دەگڕتوە بۆالی باوكیان ڕوداوەكی بۆ دەگنوە. لبر ئــــوە میر ئمبز گۆتی میر شــــرك لخونی كوڕەكی خــــۆش ناب(٢).بۆی ھر ل ھمان كاتدا چوون میر شركیشــــیان كوشت و بانگیدا

.زخانمبتی ئت دەستدەست كخكی سریان بۆ دانواند و كوتن جنودان بمیر شرك و ھزار ناوو ناتۆرەیان بۆ دۆزیوە ھــــروەك گوتــــراوە (دەوران ھــــر وای كس ھاودەمــــی دۆڕاو نیی) میر ئمبز پش ھاتنی بۆ خۆشناوەتی كاربدەستی دەوتی ئران بوو ل ھرمی (تیكان تیر ھوشاری) كوردستانی ئران خۆی خاوەن دیوەخان و پیاوكی لھاتوو بوو ل ھســــوڕاندن و ڕاكشــــانی دی خك ئوپڕی بلیمت بوو، كات ھات خۆشناوەتی ھر بھۆی زیرەكی و زانایی و سخاوەتی خۆی دی پیاوە ماقوالنی خۆشناوەتی بۆالی خۆی ڕاكشا ھر لبر ئوە كات داوای میرایتی خۆشناوەتی

كرد ھموو خك ســــریان بــــۆ دانوواند و زۆر بدخۆشی میرایتیی ئمبزخانیان وەرگرت و بوون گوێ لمستی ئو بۆ ھموو كاروبار. بم جۆرە ئمبزخان بووی میری خۆشناوەتی ئنجا كی دایشش بب می خۆشناوەتی كردە سرھدەستی میر محملی كوڕی ك باپیرە گورەی كیشی دایشو (٣) ب لییحمگزادەی میرمبمیر یوسفی كوڕی ك باپیرە گورەی بگزادەكانی میر وسویی وبشی سیمی دای میر ئاودەلی یلگزادەكانی پشتگورەی بباپیرە گ كوڕی كبم جۆرە میرایتی ھر س بشی خۆشناوەتی بــــۆ بنمای میــــر ئمبزخان رەخســــا ھتا رسھ ل ماو بنوەكانی ئر نستاش ھئبشی خۆشناوەتی سرەك عشیرەتی دەكن میر لــــدوای میر ناوچی بتوات و ھرمك درا ب (میر ئــــاودەل) ك لدوایدا رۆ و نوەكانی بپشتگری (پشت گلی) ناوبران چونك گوندی ھرمك كوتۆت پشــــت گلی ھرمك. ئنوەر بگی بتوات سرۆكی برەی عشیرەتی (میر

ئاودەل)ە بپشت گلی ناوبراون.(٤)گوندی بالیسان ك جگایكی خۆش و بسوود بوو ببر میر (یوســــف) و (میــــر محمل) كــــوت میر محملی برا گورەیان بوو خكی خۆشناوەتی بباش بۆ داواكارییكانی رادەپرین پاشای بابانكان چند جارك ھویاندا نیانتوانی

ئم میران بخن ژر دەستتی خۆیان.بم وا دەگنوە ك میر یوسف و میر محمل كیان كژیان دەكــــرد ڕۆژوت نوك مزگیــــللمزگوت دەرچوون لســــر مندان لیان بوو بشــــر و ناخۆشــــیان كوت نوان و پاشای بابان ئمی بھلزانی توانی دەســــت بســــر ناوچكیانــــدا بگرێ. لپاشــــان لســــردەمی عوسمان خانی كوڕی ئحمد خانی میر محمڵ و میرەكان ڕك كوتنوە بۆ وەستان برامبر ب ھرشكانی پاشای كۆرە (٥) (محمد پاشای رەواندز) بب شــــڕ ھریری گرت و دای مزراند و لــــدوای ســــ ڕۆژان چند جار چووە ســــر میرەكانی خۆشناوان وەیان سر ھۆزی خۆشناوان ك عوســــمان بگی كــــوری ئحمد خانی میر محمل ســــركردەی لشكری میری خۆشناو دەچت پش ھرشك دەیشكن لدوای شر و كوشــــتاركی قورس میرانی بایز بگ گورەو میری خۆشناو دەب بھاوپیمان ڕك دەكوێ لگڵ محمدی پاشای رەواندز، بسوند عوسمان بگ دەبخشــــ، وە لگڵ خۆی لســــر ئم ھاوپیمانی دەیبات ھریــــر ل مانگی رەبیعی دووەمدا ســــالی (١٢٣٨)ه، دەیخنكن و ئوە

لالی خك زۆر گران وەستا.١- حاجی میرانی خدر بگ، عبدالســـالم محمد نبی

خۆشناو.٢- حاجی میرانی خدر بگ، عبدالســـالم محمد نبی

خۆشناو.٣- حاجی میرانی خدر بگ، خۆشـــناو، عبدالســـالم

محمد نبی خۆشناو٤- حاجی میرانی خدر بگ، خۆشناو، عبدالسالم محمد

نبی خۆشناو٥- لكتبی میری سۆران حسین حزنی موكریانی.

بشی دووەمبشی دووەم

كاك ئحمدی شخ، كوڕە تاقانی زانای كورد شخ معروفی نۆدەھی، كســـایتییكی ئاسایی نییو باپیرەگورەی شخی نمرە ك شون شانازی نك سرانسری كوردستانو رابركی گلكمان بووە لســـردەمی خۆی بكو ناوو ناوبانگی رۆژھتی گرتبـــۆوە، دوای ئـــوەی وەك رابركـــی لھاتوو لســـنگری برەنگاری و لپاڵ ئوگاش بردەی، ك دواتر ب بـــردە قارەمان ناســـرا، ب برینداری بدیل دەگیرت و سرەنجام داگیركرانی كوردستان فرمانی لسدارەدانی بسردا دەسپنن و دواتر لترسی ھوست و كاردانوەی كۆمنی خكی كوردســـتان فرمانكیان گۆڕی بـــۆ زیندانی ھتا ھتایو رەوانی دەرەوەی عراقیان كرد. باسكردن لـــم كـــ قارەمانمان كاك ئحمدی شـــخ و كاریگـــری گیانیی ئمی دوایـــی پانتاییكی زۆر فراوان دەگرتوە، نـــوەك بچند وتارك بكو ترخانكردنی چندین برگ نووسین و لكۆینوەی

دەوت بۆئوەی بتواوی بیناسین. ئوەی لرەدا دەمانوت ئاماژەو باســـی لوەبكین مـــرۆڤ و پیاوكی كوردی زانـــاو لھاتوو و موفتی شـــارو وت و ســـرچاوەی فتوای لكوردســـتان كـــ كزانایكی ب ھاوتای ســـردەمی خۆیتی ئویش حاجی عومرەفندی موفتی شاری ھولر و مرجعی فتوای كوردســـتان، ك دەكات كوڕی ،كری گچكبوبال ئر مولورەی شاری ھزانای گباپیـــرە گورەی مال ئفندی و رەشـــاد موفتی و ئحمد عوسمان یكم"موتسریفی"شاری ھولر

بووە. "١٨١٦ز-١٨٩٢ز""١٢٣٠ك-١٣٠٩ك". ئم زانـــا گورەی، حاجـــی عومرەفندی موفتی

گورەی شـــار، وەك لو نامان دەردەكوت ك كاك ئحمدی شخ لشاری ســـلمانییوە بۆی ناردووەو ژمارەیان شش نامیو بڕز ئیحسان رەشاد موفتی لمانگنامـــی بدرخان لژمارەكانـــی رابردوو بوی كردبوونوەو لیكۆیبۆوە. ئوەی پویســـت كلرەدا فرامۆش نكرت ئوەی لرووی مژووییوە بایخی

.یتی خۆی ھتایبزاناو بلیمتی ســـردەمی خۆی كاك ئحمدی شخ ئامۆژگاری حاجی عومری زۆر ال گرنگ بووە. ئویش بمبســـتی ئیرشـــادی موریدەكانی تاوەكو لرگای

ئایینكیانوە الدانیان ال دروست نبت. لھوست و ھسنگاندنی كاك ئحمدی شخوە گورەیـــی و ســـنگی ئم"حاجی عومـــر ئفندی ھولریی"مان ال روونتر دەبتوە لكاتكدا الپڕەكانی مـــژووی ھولرو كوردســـتان وەك پویســـت مافی

دروستی خۆیان بم زانای نداوە. كاك ئحمدی شخ دوای كۆچی دوایی شخ معروفی نۆدەھی باوكی، ك ئم شخ معروف سرۆكی زانایانی ئیمارەتی بابان بووە، وەك پیاوی ئایینی و پشـــوای رـــگای تریقتی قادری رزی تایبتی لگیراوەو ناوو ناوبانگی تنانـــت بۆ دەرەوەی ســـنووری دەوتی

عوسمانیش رۆیشتووە بتایبتی ل رۆژھتدا. كاك ئحمدی شخ یك ل برھمكانی، سرەڕای ئوەی كـــ تریقتی قـــادری نوكردۆتوە، چندین نووســـراوی زانســـتی و ئایینی بزمانی فارسی لدوا بجماوە. ئم شش نووسراوەش ك لبرگكدا چند الپڕەیكی رەشكردۆتوە پشـــی نزیكی"١٣٠"ساڵ

لالین بنمای"موفتی"لھولر پارزراوە.(١) خ تیایدا داوا لدی شـــحمی كاك ئو نامانك لیحاجی عومر ئفندی دەكات یكك ل فقیكانی ك خكی شـــاری"بان"ی، رۆژھتی كوردســـتانو لبنمایكی خاندانی ئوشـــارەی. لقوتابخانی

مزگوتی قی ھولر وەربگیرت.وەك ئیحسان رەشاد موفتی ئاماژەی بۆدەكات. مزگوتی گورەی قی ھولر رۆی مزگوتی گورەی ئزھری قاھیرەی دیوە لكوردستان.(٢) بتایبتی ك بۆ پتر لپنج سد ساڵ زانای بتوانای دەرچوواندووە. ئویش وەدەكات كویست برەدا پان. لپچ بردەوامی بببئاماژە بۆ یك ل پیوەندییكانی نوان مال ئفندی بكین ك لگڵ كاك ئحمدی شخ ھیبووە ئویش داواكردنی دووەم لحاجی عومرەفندی بۆ دانیك ورەكان" لقیدە گكان و عقیدە بچووكبی"عكت لكاك ئحمدی شـــخ. دواتر سوپاس و پزانینی كاك

.بانم كتوەی ئوكردنخ بۆ بدی شحمئ یش نامم شـــرا بۆ ئكی خوەیندنر خوگـــئبكین ك جنابی كاك ئحمدی شخ بھموو مزنی و گورەیـــی زانایی و خۆیوە نزای بۆ جنابی شـــخ حاجی عومرە ئفندی دەكات داوای ئوەی لدەكات كـــ ڕۆی ھبت و فرمان بدات بۆ چارەســـركردنی گرفتك ك ئوســـاك شاری ھولر دووچاری ببۆوە. ئویش خواردنی بردو ئاگربوو لالین دەروشكانی تریقتی قادری. جنابی كاك ئحمدی شخ بھموو گورەیی خۆیوەو ئـــو پایدارییی ك ھیتی لم نامیـــدا ك بنازناوی"غمبار ل كمترخمی ئایین

سید ئحمدی نودەھی بنا ناڵ"نووسیویتی و داوا لزاتی شخ حاجی عومرە ئفندی دەكات ك لبواری نھیكردن لخراپكاری چارەسری ئم دیاردەی بكات ك ئوسا لھولر بوونی ھبوو، تاوەكو ئستاش ئم

دیاردەی لنو تریقتی قادری ماوە.لنامی دووەمیشـــدا جنابی پایدار كاك ئحمدی شـــخ بنازناوی"نزاركری غمبار ســـید ئحمدی بناـــ ناڵ" روو لحاجی عومـــر ئفندی دەكات و دەت: گورەم. خۆشویستم حاجی عومرە ئفندی. ھگری ئم نامی لبنمایكی ناوداری"بان"یو، شاینی ســـۆزو بزەیی. ئگر ســـرنج بدەین كاك ئحمدی شـــخ بھمـــوو گورەیی خۆیـــوە ئو بگورەی خـــۆی دەژمرت.. ئینجـــا خوندكاركی بۆناردووە ك لبنمایكی ناوداری"بان"یو، دەت: ئوكسی ك سر ب بنمایكی ناودارە، شاینی سۆزو بزەیی، واتا كاك ئحمدی شخ داواكاری سۆز و بزەیی لشخ عومری موفیتییوە بۆ خوندكارە

ئایینیی نردراوەكی. لنامی چوارەمدا داوای نیشـــاندانی رزو ستایش بۆ جنابی حاجی عومر موفتـــی. لپراوزی نامكدا نووسراوە"ھزاران ســـوپاس" "أالف شكر"ك بڕاستی لرەدا بایی پلو پایی شـــخ عومر موفتی بۆمان رووندەبتوە ك جنابی كاك ئحمدی شخ لیناوە. ندییو شكۆمرنج بدەین ئر سگمدا ئنجی پناملگورەمان ال بدیار دەكوت ك حاجی عومر موفتی لمزگوتـــی گورەی قی ھولـــرەوە لالین كاك ئحمدی شـــخوە دەفرموت: دەستی ئازیزم مال

عومر ئفندی ماچ دەكـــم...و لدرژەی نامكیدا دت ســـر مۆت بخشـــین ب رۆیكی لھاتووی ئم"شخ عومرە". ك ئویش"مال ئبوبكر"ی كوڕی ك دواتر بنازناوی"مال فندی"ناسرا. لبابت نووسینی نوشتوە ئاماژەی بۆچند كتب و سرچاوەیك كردوە

ك لكارەكیدا بكاریبھنت. مجارەیان بم: ئشی شر نامس ینكۆتایشدا دلزاناو رنیشاندەر ناوی"شخ عومر موفتی"دن و تیایدا ،ی"یزوید فناوی"س كگری نامیاندنی ھداوای گبۆ شاری موس، دیارە ك جنابی شخ عومر موفتی دەســـتكی تنیا ئایینی نبووە لوســـردەمدا. بكو تواناو كسایتی و شكۆییكی لپلیكدا بووە .ری موسبووە بۆ دەڤكی ھیاندنی ختوانای گ ك

(٣)وەك لــــم نامیدا بدیار دەكوــــت. ئویش دیارە ك لدۆخكدا بووە ك گشــــت و گیشــــتن بشاری موس جۆرك لئســــتمی تیا بووە. بۆی جنابی كاك ئحمدی شــــخ پنای بۆ شخ عومر موفتی بــــردووە لھولــــرەوە بۆ ئم مبســــت. ھروەكو ئیحســــان رەشاد موفتی ئاماژە بو زانیارییان دەكات ك ل ئینترنتوە دەستی كوتووە.(٤) حاجی عومر موفتی ك چووە بۆ حج دەیان مۆتی زانستی ئایینی بزانایانی دیمشق و ئسكندەرییو حیجاز بخشیوەو لھمان كاتدا مۆتی زانستی ل موفتی حیجازو نجد ك ئویش"ئحمــــدی كوڕی زــــن ئلدەحالن"بووە

وەرگرتووە. ل دەستنووســـكی موفتی و زانای حیجاز"ئحمدی

كوڕی زن ئلدەحالن" ك لڕۆژی دووشممی ٩ی مانگی زی ئلقعیدەی ســـای ١٢٩٨ك نووسراوە. نووسیویتی و دەت: زانای موحترەم شخ عومر م زاتربیللی. ئكری كوردی ئبوبخ ئكوڕی شـــلشاری ئربل"ھولر"ھاتبوو، بۆئوەی ئركی حج

ئنجامبدات. ئـــم حیجازەی ل ركوتی ٢ی تشـــرینی یكمی

.ی ١٨٨١ز یساواتا ئم زانا گورەیی شاری ھولر پش ١٢٧ ساڵ ھستی پیرۆزی نتوایتی كوردانی خۆی لحیجاز دەربیوە. ئمش بگی كوردپروەری ئم زات گورەی ك ئوسا پیاوە ئایینییكانمان لو ســـردەمدا بو راشـــكاوییوە، بھۆكاری ئایینی و كاریگری داگیركران و الوازی ئاستی رووناكبیری لوسردەمدا، الیان لكوردایتی و

خۆ بكورد ناساندن نكردۆتوە. لكۆتاییشـــدا با ئاوڕك لـــو دیمان بدەینوە ك كاك ئیحســـان رەشاد موفتی لمانگنامی بدرخـــان ژمارە"٨٩"لـــ الپڕەی"١٨-١٩"یدا. ئاماژە بۆئو درە شـــیعرە دەكات ك شـــخ رەزای تابانی بتوركی دەربارەی شخ عومر

ئفندی وتوویتی و دەت: حزرەتی"حاجی عمر زادە كوچك مال"كیم

مایی كسبی سایی احسانیدر ال گچكر زادە موەك زاتی حاجی عوم :وات

.یی پیاوەتی و چاكرمایس كلھمان كاتدا ستایشـــی كاك ئحمدی شخ

دەكات و دەت:مربوت حیاتم بسولیمانی و خاكی مربوت حیاتم بسولیمانی و خاكی

خۆزگم بسگی قاپیكی ئحمدی كاكی خۆزگم بسگی قاپیكی ئحمدی كاكی

مژووی میرانی خۆشناو

كامران عوسمان میران

كاك ئحمدی شخ و ستایشكی بۆ حاجی عومر موفتی زادەی ھولر قاسم محمد

ل راستوە: حمید نووری ھركی، ل ل راستوە: حمید نووری ھركی، ل ٢ تا تا ٥ نناسراوە، نورا ئاغا ھركی، كریم مجید ئاغای كۆڕێ، عوسمان میران، سیدە ئاغا ھركی، عبدولكریم قاسم، فتاح ئاغای ھركی، محموود ئاغای برادۆست، عومر میران قادر سای نناسراوە، نورا ئاغا ھركی، كریم مجید ئاغای كۆڕێ، عوسمان میران، سیدە ئاغا ھركی، عبدولكریم قاسم، فتاح ئاغای ھركی، محموود ئاغای برادۆست، عومر میران قادر سای ١٩٥٨١٩٥٨ بغدا بغدا

ژمارە (٩٠) شوباتی ٢٠٠٨/٢/٢٢،18رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی دیمان

خالید جوتیار

قامووسیفۆلكلۆر

حیران پارچ پخشـــانكی شـــیعر ئامزە دەســـتوور و ئاكاری تایبتی خۆی ھی، پویســـت سربندو دوابندی یكبگرنـــوە لناوبنـــدا، حیرانبژ سربســـت لجۆری دەربین، بم لمبست دوور ناكویتوە، لناوەرۆكدا حیران دەربینكی ئوینداریی دەگڕتوەســـردەمكی ئجگار كۆن لبراوردكرنیدا لگڵ دیالۆگی دەقی زەماوەندی پیرۆزی ســـۆمری نزیـــك دەبتـــوە، لرووی ناوەرۆك و مژوویدا ھولر شونواری حیرانو لناوچی مركییو كندناوەو قراج چبۆتوەو پرەی ســـندووە لو شـــونان ناوبانگی ھموو بشكانی دیكی گوتن دادەگرێ ئگرچی لھموو ،یم تـــا زۆر ھر كولكانـــی ھزاو ناحیقـــلكوردستانی ئرانیش حیران لناوچی موكریان و ھندێ شـــونی تر ھی، وەك فۆرمكی گوتن لسر زاری خكو لتك بیت و ئازیزە سیمای

گوتنی زارەكی پكدنن. ئســـتا گك نووســـری فۆلكلۆریش پناسی دوای ھموویـــان بـــم كـــردووە حیرانیـــان پناسكی نووســـری ئم چند درە كلسای ١٩٧٦ لگۆڤاری»رۆشنبیری نوێ»بوی كردۆتوە لـــوێ ھمـــوو ئو بـــاس و بابتانی ئســـتا بودەكرنـــوە ئاماژەی پدراوە لـــرووی گوتن حیران دوو جۆرە،حیرانی مجلیس و سرچیایی، حیرانی كـــۆڕو دانیشـــتنكان یـــان دیوەخانان بشـــوەیكی ھمن و دەنگكی ئاسایی دەگوترێ بۆ سرنجاكشـــانی دانیشـــتوان، تا س بگی حیرانكـــ تواو دەبت لھســـتان و ناوبندو تسلیمكردنوەكی ك بشوەیكی جوان لگڵ شپۆلی لرانوەی قوڕگ دوا وش دەداتوە، لوێ جوانكاری گوتن بدیار دەكوێ، ھر حیرانبژك تت، ناببوتوو نركس وەیسلیمكردنو تلحیرانبژ، چونك ئگر دوا وشـــت پشتر داوە ئوا وشی قافیدارت نامن لگڵ سربند یك بگریتوە، بۆی ناچاردەب ب وشی تر تسلیمی

.یوەش ھوە، ئبكاتلدەستپكی حیران پویست رەوی ناوھنانی شون بپی لك نزیكی و پیوەندی باسبكرت، دەنا لبنچدا تونی حیرانك تكدەچ، ئوجۆرە دەربین پیوەندی بمبستی حیرانبژ ھی بۆ دەستنیشانكردنی خۆشویستی شونكان و كسی مبســـتدار، ئو شونانی لحیران ناویان دێ گرنگی تایبتیان لھۆنینوەی دەق ھی، شونی جوان، ھبوونی چاك و پیر، جگی ژوان، جی سیران و سردان، بۆی لحیراندا ناوی ھموو گوندەكانی دەشتی ھولر نھاتووە لناوھنانی كیـــژان، تنھا ئوانـــی ناویان ھاتـــووە كزۆر جوان و بناوبانگ بوون و كسوكاریشیان لسر ناوھنانك شـــڕو گچیان پیـــدا نكردووە، لكوردەواریدا ھمووكس گوێ لحیراندا دەگرن و لگیان دەجۆشـــن، گنـــج، پیر، كیژ، ژن، شخ، مال، ئوبارە پیرۆزییكی داوەتوە حیران كـــ ناوەرۆككی دەربی بـــاری دەروونی ھموو كســـك، بۆی برایی حیران دەمانباتوە سر تقسی گوتن ك لئســـدا گوتنی حیران پیرۆز بووە، رەگ و ریشی بپی براوردكاری دەق لگڵ زەماوەندی پیرۆزی سۆمری بۆ پیرۆزی سكس و بپیت و برەكتـــی زەوی و پیوەندی ئاژەداری و زەوی و زار بكاردەھـــات و پش جووتبوون یا لچاوەڕوانی یكتردا دیالۆگی وروژاندنیان دەچی، تـــواو لدەقی دیالۆگی حیـــران دەچت ئوەندە

بس بۆ لكۆینوەیكی تر ھدەگرین.گوتنـــی دووەم: حیرانی ســـرچیایی، ئمجۆرە چینـــ ھمان دەقـــی حیران بـــم بدەنگكی برز ھدەدەرێ بـــۆ ئوكیژوكارانی لقد یان ســـر چیان، واتا حیرانبژ بۆئوەی دەنگكی بگات ئوان بھدانكی برزو نفســـكی درژ حیرانكی ھدەدەات، ئو گوتن بۆ گیاندنی و گوتنرزو دوور، ئـــنی ببۆ شـــو ســـتبملسروشتی كندناوەو قراج دەگونج ك دەشت

.و چیایگوتنی حیـــران بشـــوەزاری دەشـــتی ھولر زۆرشـــت یكالدەكاتوە ك ھۆزو تیرەكانی ئستا لوناوچیـــ دەژین زۆربیان لشـــونی دیكوە ھاتوون، لشونی برایی خۆیان بشوەزاری تر قسیان كردووە، بم كھاتوونت دەشتی ھولر ناچار كوتوونت بن زەبری دەستی شوەزاری ئودەشـــت، ئوە تایبتمندی دەشتی ھولرە، وە بزانی خۆت بكۆكشیرەتعستا تۆش لئپش چند پشت ھاوتی دەشتی ھولر بوویت، بم ئستا تۆ كوڕی دەشتی ھولری، ئو دەقانی حیران- كتبی پیرۆز یان سروودی پیرۆزی بینی تاك و خاك، ئو نھنیی پشینی ھی پیوەندی بپیرۆزی گوتنی حیرانوە ھی، واتا ھرگوتنی حیران تقســـكی پیرۆزە، بۆیـــ داب و نریتی كوردەواری ری داوە حیرانبژ بودەق زۆر خیای و پـــ حز و ھچوونی سكســـیی وڕنی تاك بخك بگین، حیرانبژ لرۆژانی براییوە دیالۆگی نروم ی، ئو تابلۆیان ھمان مژووی كۆنی ھی ك لبینی، ئینانا، دوموزی، ھبوو پش جووتبوون و زەماوەندی پیرۆز ك بتقسكی تایبـــت ل پرســـتگاكان دەكرا، كـــ، ھولر، دووجار سۆمرییكان داگیریان كردبتوە، ئگر پشـــتر خۆیان ئو قتیان دروستكردب پاشان لبر ل»بســـتۆرەوە»ب»ئاوم –سنحاریب- خاتری خواوەندی خۆشویســـتمان عشتار واتا قسو تئ ر- چۆن دەبولھ ناوەتئینانا- ھ

«كرابرەش نولم ھپیرۆزە ل

١٤

* ھروەكوو ل ژمارەكانی پشــــوودا زۆر جار باسی * ھروەكوو ل ژمارەكانی پشــــوودا زۆر جار باسی گرانییكانی دەكرد كه دیكۆمنتكانیش ل كتبخانی گرانییكانی دەكرد كه دیكۆمنتكانیش ل كتبخانی باوكت پارزراوە سبارەت بم بابت چیت ھی بۆمان باوكت پارزراوە سبارەت بم بابت چیت ھی بۆمان

باس بكیت؟باس بكیت؟قوتابخانكی نو دیوەخانقوتابخانكی نو دیوەخان

ھروەكو ل ل ژمارەكانی پشوی مانگنامی بدرخان ھروەكو ل ل ژمارەكانی پشوی مانگنامی بدرخان ئاماژەم كرد ك كتبخانكی خوالخۆشبووی باوكم ئاماژەم كرد ك كتبخانكی خوالخۆشبووی باوكم رەشــــاد موفتی (رەشــــاد موفتی (١٩١٥١٩١٥ - - ١٩٩٢١٩٩٢ ) ھاندەری سرەكی ) ھاندەری سرەكی ئم نوسینانم بوون، وئم ماوەیی ل خزمتی دابوم ئم نوسینانم بوون، وئم ماوەیی ل خزمتی دابوم وئامادەی دیوەخان دەبــــووم، ھر ل ماوەی مندای وئامادەی دیوەخان دەبــــووم، ھر ل ماوەی مندای ی كو گفتوگۆیانم رادەگرد لوپاشــــان الویم دا، گو ی كو گفتوگۆیانم رادەگرد لوپاشــــان الویم دا، گولنوان ئندامانی ئامادەبووی دیوخانك دەكرا، خۆی لنوان ئندامانی ئامادەبووی دیوخانك دەكرا، خۆی ل خۆیدا قوتابخانیكی رۆشنبیری و زانستی بوو، ھر ل خۆیدا قوتابخانیكی رۆشنبیری و زانستی بوو، ھر ل باسی شاعیران ب ونی، نالی وحافز، وشخ رەزای ل باسی شاعیران ب ونی، نالی وحافز، وشخ رەزای تابانی، موتنبی و كانی. ھتد، بجك ل قســــی تابانی، موتنبی و كانی. ھتد، بجك ل قســــی نســــتق و خۆش، روداوی مژوویی جیا جیا شیان نســــتق و خۆش، روداوی مژوویی جیا جیا شیان سرقای تفســــیری ئایاتی قورئان و فرموەدەكانی سرقای تفســــیری ئایاتی قورئان و فرموەدەكانی پغمبر(د.خ) قسی ســــرەكی رۆژانی دیوەخان پغمبر(د.خ) قسی ســــرەكی رۆژانی دیوەخان بوو، ئم مبندە رۆشــــتبیریی بــــووە ھۆی، دەزگا بوو، ئم مبندە رۆشــــتبیریی بــــووە ھۆی، دەزگا كردنوەیــــك بۆ ھودانی ئم نوســــینانم ك ھر كردنوەیــــك بۆ ھودانی ئم نوســــینانم ك ھر ل ســــرەتای سانی ھشتاكانی ســــدەی پشوو ل ســــرەتای سانی ھشتاكانی ســــدەی پشوو خریكی كۆكردنوەو نوســــینوەم بووم، ھندكیم خریكی كۆكردنوەو نوســــینوەم بووم، ھندكیم بالو كردەوەو بردەوام بووم ل ســــر كۆكردنوەیان، بالو كردەوەو بردەوام بووم ل ســــر كۆكردنوەیان، ئو جۆرە پرتووك ونامو وئیجازەنامانی زانســــتی ئو جۆرە پرتووك ونامو وئیجازەنامانی زانســــتی خستم تانم بابركی پاراستنی ئزانایانی كورد، ئ خستم تانم بابركی پاراستنی ئزانایانی كورد، ئسر ئســــتۆی خۆم، ئوەبوو ل سای سر ئســــتۆی خۆم، ئوەبوو ل سای ١٩٨٤١٩٨٤ چند چند نامیكی كاك ئحمدی شخ پش سدوو نامیكی كاك ئحمدی شخ پش سدوو ١٣٠١٣٠ ساڵ ساڵ نوسیبوی ك بۆ حاجی عومر ئفندی مال گچكی نوسیبوی ك بۆ حاجی عومر ئفندی مال گچكی

مفتی زادەی ھولر ناردبووی بالوم كردەوە . مفتی زادەی ھولر ناردبووی بالوم كردەوە . من ب ئركی خۆمی دەزانم ھر پرتوكك الی ھر من ب ئركی خۆمی دەزانم ھر پرتوكك الی ھر كسك بت حق بالوی كاتوە ئگر نا بیدات ئو كسك بت حق بالوی كاتوە ئگر نا بیدات ئو كســــانی ك دەتوانن یارمتیان بدەن لم بوارەدا، كســــانی ك دەتوانن یارمتیان بدەن لم بوارەدا، وســــتی براســــتی میژوی كورد وكوردســــتان پب وســــتی براســــتی میژوی كورد وكوردســــتان پبكۆكردنوەی ھر پرتوكك ھی بۆ ئوەی تیشكك كۆكردنوەی ھر پرتوكك ھی بۆ ئوەی تیشكك بخات الینك لم الین تاریك و شاراوانی مژووی بخات الینك لم الین تاریك و شاراوانی مژووی

گلكمان. گلكمان. سگرانی گورەی كوردستانسگرانی گورەی كوردستان١٧٥٦١٧٥٦-١٨٨٠١٨٨٠- - ١٩١٧١٩١٧

بیرۆكی نووســــین دەربارەی ئــــم بابت ماوەیك بیرۆكی نووســــین دەربارەی ئــــم بابت ماوەیك بــــوو، خریكی كردبــــووم. ھۆكارەكشــــی بۆ ئوە بــــوو، خریكی كردبــــووم. ھۆكارەكشــــی بۆ ئوە م جــــۆرە ڕووداو و كارەســــاتانئ وە كڕایــــدەگ م جــــۆرە ڕووداو و كارەســــاتانئ وە كڕایــــدەگبشكی ل گرنگیدان و بیركردنوەمی داگیر كردبوو. بشكی ل گرنگیدان و بیركردنوەمی داگیر كردبوو. نی بۆ پتر لمباسمان كرد، ت ی كیبخانو كتئ نی بۆ پتر لمباسمان كرد، ت ی كیبخانو كتئپنج سدە دەگڕتوە. كلنو رەفكانیدا چندین پنج سدە دەگڕتوە. كلنو رەفكانیدا چندین چیرۆك و داســــتان و ڕووداو و دەستنووسی بنرخی چیرۆك و داســــتان و ڕووداو و دەستنووسی بنرخی مژوویی ئوتۆی لخۆوە گرتووە، ئگر زبانی گرتبا مژوویی ئوتۆی لخۆوە گرتووە، ئگر زبانی گرتبا زۆر ل ڕووداو و پندی ئوتۆ ك لناوچكدا ڕویدابوو زۆر ل ڕووداو و پندی ئوتۆ ك لناوچكدا ڕویدابوو

بۆی دەگاینوە.بۆی دەگاینوە.زۆرجــــار واڕكدەكوــــت لكاتــــی پداچوونــــوەو زۆرجــــار واڕكدەكوــــت لكاتــــی پداچوونــــوەو نام ك لندھ ،كبخانی كتنوەی ساكخستنڕ نام ك لندھ ،كبخانی كتنوەی ساكخستنڕو دەستنووســــم دەكوت برچــــاو. ئمجارەیان لو و دەستنووســــم دەكوت برچــــاو. ئمجارەیان لو پراوز و پڕ و دەستنووســــانی كوت بردەستم.پراوز و پڕ و دەستنووســــانی كوت بردەستم.دوو دۆكیومنتی بچوك بوون بم گرنگ یكمیان بۆ دوو دۆكیومنتی بچوك بوون بم گرنگ یكمیان بۆ ســــای ســــای ١٧٥٦١٧٥٦ زایینی دەگرتوە ك پش دووسدو زایینی دەگرتوە ك پش دووسدو پنجا ســــاڵ پش ئستا نوسراوە، ئوی دیكیان بۆ پنجا ســــاڵ پش ئستا نوسراوە، ئوی دیكیان بۆ ســــای ســــای ١٨٨٠١٨٨٠ زایینی ك پش زایینی ك پش ١٢٨١٢٨ ســــاڵ نوسراوە، ســــاڵ نوسراوە، و گرانییر ئســــ نتیشــــك دەخ ردوكییان كھ و گرانییر ئســــ نتیشــــك دەخ ردوكییان كھگورەیی كوردستان ك دوچاری ببوو، ك بھزاران گورەیی كوردستان ك دوچاری ببوو، ك بھزاران كسی فوتاندووە وشیرازەی سدان خزانی تكدادوە كسی فوتاندووە وشیرازەی سدان خزانی تكدادوە ئوەشمان لبیرنچ ك كوردستان بجگ لم دوو ئوەشمان لبیرنچ ك كوردستان بجگ لم دوو گرانی سای گرانی سای ١٩١٧١٩١٧ برەنگاری دووچاری بواری شڕی برەنگاری دووچاری بواری شڕی جیھانی یكم بووە و باری ئابوری دەولتی عوسمانی جیھانی یكم بووە و باری ئابوری دەولتی عوسمانی زۆر خراپ بووە خكی كوردستان دوچاری گرانیكی زۆر خراپ بووە خكی كوردستان دوچاری گرانیكی

گورە بووە .گورە بووە .بم سرچاوەكان ئاماژە دەكن ك ل سای بم سرچاوەكان ئاماژە دەكن ك ل سای ١٨٢٤١٨٢٤ گرانیك لبر كشــــی ھوای ساردوو بفر خكی گرانیك لبر كشــــی ھوای ساردوو بفر خكی كوردستان نیانتوانیوە بروبومیان ب دەست كوێ، كوردستان نیانتوانیوە بروبومیان ب دەست كوێ، ن، كوەش دەكرچاوەكان ئاماژەی ئمان كات سھ ن، كوەش دەكرچاوەكان ئاماژەی ئمان كات سھســــای ســــای ١٩٠٧١٩٠٧ _ _١٩٠٨١٩٠٨ شاری ھولر دووچاری گرانی شاری ھولر دووچاری گرانی

بووە ب ناو بانگ ب سای بفر . بووە ب ناو بانگ ب سای بفر . ژوویم م دوو دەست نوسوەی ئر ئبرە لل مئ ژوویم م دوو دەست نوسوەی ئر ئبرە لل مئ

گرانی و سر ئس تیشك دەخات وە كینبالو دەك گرانی و سر ئس تیشك دەخات وە كینبالو دەكسرەكیی، ھرچندە گرانی ئاسواری بۆ كۆمڵ وەك سرەكیی، ھرچندە گرانی ئاسواری بۆ كۆمڵ وەك یك بووە، لتــــك دانی باری خزان و تك چوونی یك بووە، لتــــك دانی باری خزان و تك چوونی

شیرازەیان، ھروەك باسی لوە دەكین . شیرازەیان، ھروەك باسی لوە دەكین . برگی كتبكی سووتاوبرگی كتبكی سووتاو

گرانی سای گرانی سای ١٧٥٦١٧٥٦ بدیار دەخات بدیار دەخاتل نو ئم كتب بنرخانی ك پاراســــتووم برگی ل نو ئم كتب بنرخانی ك پاراســــتووم برگی كتبك ئاسواری دووسدو پنجا سای ب خۆووە كتبك ئاسواری دووسدو پنجا سای ب خۆووە رگم بنھا ئوە تیبكا بیرك وات ل گرتووە، كھ رگم بنھا ئوە تیبكا بیرك وات ل گرتووە، كھكتب ئستوورە بۆچی ماوە دووای دوو سدەو نیو، كتب ئستوورە بۆچی ماوە دووای دوو سدەو نیو، ھۆی سووتان ك ڕاوە بگخوارەوە رەش ھ ل ك ھۆی سووتان ك ڕاوە بگخوارەوە رەش ھ ل ك بو كتبۆ زۆر ل تی بۆ بخۆین كفخ وەیگای ئج بو كتبۆ زۆر ل تی بۆ بخۆین كفخ وەیگای ئجب نرخانی ك فوتان یان ل نزانی خك وە نبنی ب نرخانی ك فوتان یان ل نزانی خك وە نبنی ڕۆشنیرییان، لبر دەربدەری تكچوون ب ھۆی شڕو ڕۆشنیرییان، لبر دەربدەری تكچوون ب ھۆی شڕو كارەســــاتی وەك ئو گرانیانی دووچاری كوردستان كارەســــاتی وەك ئو گرانیانی دووچاری كوردستان بووە ئم برگ كتب باس لو كشــــ ساردو سە بووە ئم برگ كتب باس لو كشــــ ساردو سە دەكا، ك كوردستانی گرتبۆوەو سرەنجام گرانییكی دەكا، ك كوردستانی گرتبۆوەو سرەنجام گرانییكی گورەی بدوای خۆیدا ھنا ئم ساردیی برادەیك گورەی بدوای خۆیدا ھنا ئم ساردیی برادەیك تی، كستوویب ی دجلوا سارد بووە زشــــی ھك تی، كستوویب ی دجلوا سارد بووە زشــــی ھكنزیكــــی یك مانگی خایانــــدووەو خك ب وغ و نزیكــــی یك مانگی خایانــــدووەو خك ب وغ و مڕو ماتیان بســــر ئاوە بستووەكدا ھاتوچۆیان مڕو ماتیان بســــر ئاوە بستووەكدا ھاتوچۆیان كــــردووە. لو ســــاتدا ئوەم ھاتوەیــــاد، ك باوكم كــــردووە. لو ســــاتدا ئوەم ھاتوەیــــاد، ك باوكم لیك ل دانیشــــتنكانیدا، ك ڕۆژان ئنجامی دەدا، لیك ل دانیشــــتنكانیدا، ك ڕۆژان ئنجامی دەدا، ی ئامادەبوان كرد وتی : ئایا لكی ئاراستپرســــیار ی ئامادەبوان كرد وتی : ئایا لكی ئاراستپرســــیارباوك و باپیرانی خۆتان ھیچ باســــكی ئوتۆیان بۆ باوك و باپیرانی خۆتان ھیچ باســــكی ئوتۆیان بۆ (دیجل) ســــتنی رووباریب باس ل وە، كتاونگ (دیجل) ســــتنی رووباریب باس ل وە، كتاونگ وە بتڕیبریدا پسك كاروان بندازەیئ بكات ب وە بتڕیبریدا پسك كاروان بندازەیئ بكات بئوەی پویستی بپردك ھبت، ك دوو جمسری ئوەی پویستی بپردك ھبت، ك دوو جمسری

رووبارەكی بیكوە بستبتوە؟رووبارەكی بیكوە بستبتوە؟عبد جاسم وعبد جاسم و

باسی گرانی گورە دەكا باسی گرانی گورە دەكاھر ھموو ئامادەبوانی دانیشــــتنك ب دەنگ بوون ھر ھموو ئامادەبوانی دانیشــــتنك ب دەنگ بوون ك لكی ت،كــــبن (بد جاســــمید عســــ) نیات ك لكی ت،كــــبن (بد جاســــمید عســــ) نیاتئامادەبووە ھمیشــــییكانی كۆڕ و دیوەخانی باوكم ئامادەبووە ھمیشــــییكانی كۆڕ و دیوەخانی باوكم بوو، تمنی نزیكی پتر ل نوەد ســــاڵ بوو، ئوسا بوو، تمنی نزیكی پتر ل نوەد ســــاڵ بوو، ئوسا مشككی دەومند ب یادەوەرییكی زیندووی ھبوو. مشككی دەومند ب یادەوەرییكی زیندووی ھبوو. لوەمدا وتی لیك لپیرە بتمنكانی بیستووە، لوەمدا وتی لیك لپیرە بتمنكانی بیستووە، ك ل باوكییوە بۆی گدراوەتوە، دۆخكی لم جۆرە ك ل باوكییوە بۆی گدراوەتوە، دۆخكی لم جۆرە ب كوردســــتاندا تپڕیوە، بم ھیچ وردەكارییكی ب كوردســــتاندا تپڕیوە، بم ھیچ وردەكارییكی ئوتۆی لم بارەوە النبوو، ك بیگتوەو چۆنیتی ئوتۆی لم بارەوە النبوو، ك بیگتوەو چۆنیتی باســــكمان بۆ ڕوون بكاتوە.بم وتی پش گرانی باســــكمان بۆ ڕوون بكاتوە.بم وتی پش گرانی شڕی یكمی جیھانی ل كوردستان گرانی دی رووی شڕی یكمی جیھانی ل كوردستان گرانی دی رووی داوە ھمان برســــیاتی وســــاردی كشوھوای لگڵ داوە ھمان برســــیاتی وســــاردی كشوھوای لگڵ خۆی ھناوەت سر شارەكانی سرووی شاری موسل خۆی ھناوەت سر شارەكانی سرووی شاری موسل دەشیوت من ل شــــڕی یكمی جیھانی گنج بووم دەشیوت من ل شــــڕی یكمی جیھانی گنج بووم ب رگای كشــــتی بچووك ك پیان دەوت "كلك ب رگای كشــــتی بچووك ك پیان دەوت "كلك " خكمان دەگواســــتوە ل موســــل بــــۆ تكریت، " خكمان دەگواســــتوە ل موســــل بــــۆ تكریت، ھاتم و كات كبد جاسم دەی وت : ئخۆشبو عخوال ھاتم و كات كبد جاسم دەی وت : ئخۆشبو عخوالكوردســــتان و بووم ب پۆلیس ل شاری كۆی لگڵ كوردســــتان و بووم ب پۆلیس ل شاری كۆی لگڵ ھاوڕكی مــــام " دەرمان» ( ك دەكا باوكی متی ھاوڕكی مــــام " دەرمان» ( ك دەكا باوكی متی دەرمان " مامۆستای زمانی ئینگلیزیم ل پۆلی ششی دەرمان " مامۆستای زمانی ئینگلیزیم ل پۆلی ششی ئامادەیی ل ھولر ) " ل بیستكانی سدەی رابردوو ئامادەیی ل ھولر ) " ل بیستكانی سدەی رابردوو چند جار ل شــــاری "ھولر " ل حسارەكی شخ چند جار ل شــــاری "ھولر " ل حسارەكی شخ جمیل ئفندی كوڕی شح علی ئفندی كوڕی مال جمیل ئفندی كوڕی شح علی ئفندی كوڕی مال گچكی ھولری دەحساینوە، پیاوە پیرەكان ئم گچكی ھولری دەحساینوە، پیاوە پیرەكان ئم گرانیی گورەیی پش سی چل ساڵ ل ھولر رووی گرانیی گورەیی پش سی چل ساڵ ل ھولر رووی دابوو ناویان دەنا ب سای "لیرە" گوای برووبوم وەك دابوو ناویان دەنا ب سای "لیرە" گوای برووبوم وەك گنم وجــــۆ زۆر گران بووە، ماوەیك گرانی وا قورس گنم وجــــۆ زۆر گران بووە، ماوەیك گرانی وا قورس م راستییك بووە، ئلیرەی نم بگ ك حۆقبووە ی م راستییك بووە، ئلیرەی نم بگ ك حۆقبووە ی

سرچاوەكان پسندی دەكن .سرچاوەكان پسندی دەكن .خوال خۆشــــبوو عبد جاسم ب رەگز عرەب بوو و خوال خۆشــــبوو عبد جاسم ب رەگز عرەب بوو و ئامۆزای تاھیر یحیای سرۆك ئنجوومنی حكومتی ئامۆزای تاھیر یحیای سرۆك ئنجوومنی حكومتی عراق بوو ل ناوە ڕاستی شستكانی سدەی پشوو عراق بوو ل ناوە ڕاستی شستكانی سدەی پشوو بم ل شــــارۆچكی كۆیسنجق نیشتجی دەب و بم ل شــــارۆچكی كۆیسنجق نیشتجی دەب و تكی كۆمگای كوردەواری دەب مام عبد زمانی تكی كۆمگای كوردەواری دەب مام عبد زمانی توركی و كوردی وعربی وجوولكیی ومسیحیشی توركی و كوردی وعربی وجوولكیی ومسیحیشی دەزانی، ئویش ب ھۆی یاوەرەكانی، ك جوولكبوون دەزانی، ئویش ب ھۆی یاوەرەكانی، ك جوولكبوون یان برایانی مسیحی فر ببوو، پش ھمو ئندامانی یان برایانی مسیحی فر ببوو، پش ھمو ئندامانی دیوەخــــان ئامادە دەبوو ل زســــتان خــــۆی ل كوا دیوەخــــان ئامادە دەبوو ل زســــتان خــــۆی ل كوا خوورییكی حلبی رەنگ شین دەپچاو دارجغارەو خوورییكی حلبی رەنگ شین دەپچاو دارجغارەو قوتیی ئاسنكی، ك پر بوو ل تووتنی كوردەواری، قوتیی ئاسنكی، ك پر بوو ل تووتنی كوردەواری،

ك بدەســــتی خۆی ئامادەی دەكرد بردەوام یاوەری ك بدەســــتی خۆی ئامادەی دەكرد بردەوام یاوەری بوو. بوو.

ئیتــــر ئوەبوو كــــ باوكمان دەســــتی بگانوەی ئیتــــر ئوەبوو كــــ باوكمان دەســــتی بگانوەی كارەساتی گرانی گورەی ســــای كارەساتی گرانی گورەی ســــای ١٧٥٦١٧٥٦ زاینی كرد، زاینی كرد، وتیشــــی عبد جاسم راست دەكا بجگ لو گرانیی وتیشــــی عبد جاسم راست دەكا بجگ لو گرانیی ســــای ســــای ١٧٥٦١٧٥٦ ز گرانییكی دیكش ل ھولر رووی ز گرانییكی دیكش ل ھولر رووی ردەموسری ئولن موفتی ھالی ش لمداووە ئ ردەموسری ئولن موفتی ھالی ش لمداووە ئ ندی بووە نووسراوە، كفلی ئخ عخۆشبوو شخول ندی بووە نووسراوە، كفلی ئخ عخۆشبوو شخولل ســــای ل ســــای ١٨٨٠١٨٨٠ ز رووداوە .باوكم درژە ب قسكانی ز رووداوە .باوكم درژە ب قسكانی ســــر برگ كتبكی داو، برگی كتبكی كۆنی ســــر برگ كتبكی داو، برگی كتبكی كۆنی وت لكڕ ش ببكت رگم بوە گرت. ئدەستب وت لكڕ ش ببكت رگم بوە گرت. ئدەستبئاگركوتنوەكی كۆشــــكی مال ئفندی ل باداوە ئاگركوتنوەكی كۆشــــكی مال ئفندی ل باداوە رزگاری ببــــوو (رزگاری ببــــوو (١) ... لــــ توــــی برگكیدا چند ) ... لــــ توــــی برگكیدا چند دە ھۆنراوەیك تۆمار كرابوو، ك كارەساتكی ئو دە ھۆنراوەیك تۆمار كرابوو، ك كارەساتكی ئو سردەمی دەگایوە و مژووەكی بپی پیتكانی سردەمی دەگایوە و مژووەكی بپی پیتكانی ئبجدی، ك لالی ھۆنراوەزانان ئاشــــكرای، لگڵ ئبجدی، ك لالی ھۆنراوەزانان ئاشــــكرای، لگڵ ئوەی، ك ھندك لدە شیعرەكان ھی ڕزمانی ئوەی، ك ھندك لدە شیعرەكان ھی ڕزمانی وە، كینم وەك خۆی تۆماری دەكوتووە، بكت وە، كینم وەك خۆی تۆماری دەكوتووە، بكت وایشوھو كرەبی نووســــراوەو باس لزمانی عب وایشوھو كرەبی نووســــراوەو باس لزمانی عبساردە دەكات، ك خكی كوردستانی شپرزە كردووە ساردە دەكات، ك خكی كوردستانی شپرزە كردووە

: وەیرە شیعرەش ئند دم چئ: وەیرە شیعرەش ئند دم چئحفت درە شیعروحفت درە شیعرو

گرانی سای گرانی سای ١٧٥٦١٧٥٦ لعمر بھذا العام قد شاب طفلنالعمر بھذا العام قد شاب طفلنامن البرد والقر الذی فیه اصابنامن البرد والقر الذی فیه اصابنا

مانای : سوند بو ژیان مندای بچووك پیربوو مانای : سوند بو ژیان مندای بچووك پیربوو لو سرماو بفرەی ك دووچاری بووین لو سرماو بفرەی ك دووچاری بووین وفی نصف كانون الریاح تواردتوفی نصف كانون الریاح تواردتمن الزمھریر الصرف حیث اصابنامن الزمھریر الصرف حیث اصابنا

لناوەراستی مانگی كانوون رەشبا رووی ت كردین لناوەراستی مانگی كانوون رەشبا رووی ت كردین ل ساردیكی وا ب ون دووچاری بووین ل ساردیكی وا ب ون دووچاری بووین و دجل اضحی فوقھا الثلج راقماو دجل اضحی فوقھا الثلج راقماو زاد علینا البرد وشتت حالناو زاد علینا البرد وشتت حالناری راوەستسفر لھات ب وای ل دیجلری راوەستسفر لھات ب وای ل دیجل

سرماش قوڕستر دەبوو ھال ھالی كردین سرماش قوڕستر دەبوو ھال ھالی كردین وصار لنا جسر لغاد و رایحوصار لنا جسر لغاد و رایحتمر علیه كالصعید حمالناتمر علیه كالصعید حمالنا

رووباری دیجل بۆمان بووە پرد بۆ ھاتن و ڕۆیشتن رووباری دیجل بۆمان بووە پرد بۆ ھاتن و ڕۆیشتن وەك بیابان لسر دەرۆیشت باری سر والغمانوەك بیابان لسر دەرۆیشت باری سر والغمان

دعونا زوال البرد عند اضطرارنادعونا زوال البرد عند اضطرارنافزال بفضل الله رصقا بحالنافزال بفضل الله رصقا بحالنا

نگانت یشتینگ دوعامان كرد ك نگانت یشتینگ دوعامان كرد كب خوا بسرچوو، ك رەحمی خۆی پ بخشین ب خوا بسرچوو، ك رەحمی خۆی پ بخشین

عسی ربنا یعفوو یلطف منعسی ربنا یعفوو یلطف منویجمعنا بعد تشتیت حالناویجمعنا بعد تشتیت حالنا

رەنگ خوا لمان خۆشب ب لوتفی خۆی رەنگ خوا لمان خۆشب ب لوتفی خۆی دووبارە كۆشمان كاتوە دوای پرت بونماندووبارە كۆشمان كاتوە دوای پرت بونماناشار لسان الحال تأریخه بدااشار لسان الحال تأریخه بدالقد اجمد البرد الكثیف میاءنالقد اجمد البرد الكثیف میاءنازوبانی حاڵ مژووەكی دەسنیشان كردزوبانی حاڵ مژووەكی دەسنیشان كردئوسرمای بھزە ئاوەكانمانی بست ئوسرمای بھزە ئاوەكانمانی بست

چند راستییك لم حفت درە شیعرە بۆمان روون چند راستییك لم حفت درە شیعرە بۆمان روون دەبتوە :دەبتوە :

،م شیعرە خاوەنی دیار نییتی ئوەی نوسیویئ - ،م شیعرە خاوەنی دیار نییتی ئوەی نوسیوی١- ئ ك ،یبی دەستنووسی باو باپیرانمان ھكت م كب ك ،یبی دەستنووسی باو باپیرانمان ھكت م كببدەسختی خۆیان نووســــیویان مژووی ل ماوەی بدەسختی خۆیان نووســــیویان مژووی ل ماوەی گرانی كۆنترە، بۆیــــ ھر پارزراوە ل كتبخانكی گرانی كۆنترە، بۆیــــ ھر پارزراوە ل كتبخانكی

باوكم .باوكم .٢-باســــی چۆنیتی بســــتنی رووباری دیجل دەكات -باســــی چۆنیتی بســــتنی رووباری دیجل دەكات

و وەســــفكی وا جــــوان ھناوە تاوەكو قوڕســــایی و وەســــفكی وا جــــوان ھناوە تاوەكو قوڕســــایی ســــرمایك بۆمان روون ببتوە، ئوەش رەشوغ ســــرمایك بۆمان روون ببتوە، ئوەش رەشوغ بوا و نقوم نب ر زیســــوە لیبارەك خۆو ب ب بوا و نقوم نب ر زیســــوە لیبارەك خۆو ب بدەب ئم ئاوە چۆن شختی بستوب سرمایكش دەب ئم ئاوە چۆن شختی بستوب سرمایكش

. ز بووبھ ند بچ. ز بووبھ ند بچ٣-ھمان كات شاعیر لم چند درە شیعرەدا ئاماژە -ھمان كات شاعیر لم چند درە شیعرەدا ئاماژە رەتای كارەســــاتی گرانی لســــ ل وە دەكات، كب رەتای كارەســــاتی گرانی لســــ ل وە دەكات، كبمانگی كانوون بــــووە، لرە مانگكی ك ل كۆتایی مانگی كانوون بــــووە، لرە مانگكی ك ل كۆتایی شــــیعرەكیدا نی توانیوە دەسنیشان بكا، ل دری شــــیعرەكیدا نی توانیوە دەسنیشان بكا، ل دری یكم باسی كردووە، بم لبر كشی شیعری كام یكم باسی كردووە، بم لبر كشی شیعری كام مانگ بووە كانونی یكم یان دووەم ئم سرچاوەكان مانگ بووە كانونی یكم یان دووەم ئم سرچاوەكان

دەن مانگی كانونی یكم بووە .دەن مانگی كانونی یكم بووە . (ویجمعنا بعد تشتیت حالنا)ب :دە شــــاعیر ك- (ویجمعنا بعد تشتیت حالنا)ب :دە ٤-شــــاعیر كچند وشــــیك روون دەكا ئوە، ك شیرازەی خزان چند وشــــیك روون دەكا ئوە، ك شیرازەی خزان تكچووە، بۆی ل خوا دەپاڕتوەك دووبارە دۆست و تكچووە، بۆی ل خوا دەپاڕتوەك دووبارە دۆست و

خزمانی كۆ كاتوە.خزمانی كۆ كاتوە. ٥-ل كۆتایی زۆر ب جوانی مژووی گرانی و سرمای -ل كۆتایی زۆر ب جوانی مژووی گرانی و سرمای سای سای ١١٧٠١١٧٠ كۆچی، ك برامبری كۆچی، ك برامبری ١٧٥٦١٧٥٦ زاین تۆمار زاین تۆمار

دەكا، ھروەك ل خوارەوە باسی لوە دەكین .دەكا، ھروەك ل خوارەوە باسی لوە دەكین .لرەدا خریكی لكۆینوە لكش و سروای ئم دە لرەدا خریكی لكۆینوە لكش و سروای ئم دە شیعران نین، بكو مبستمان تیشك خستن سر شیعران نین، بكو مبستمان تیشك خستن سر ئو ماوە مژووییی، ك بناوچك تپڕیوە.شاعیر ئو ماوە مژووییی، ك بناوچك تپڕیوە.شاعیر لدی دواییدا سای روودانی ئم كارەساتی تۆمار لدی دواییدا سای روودانی ئم كارەساتی تۆمار كردووە بم چشنی خوارەوە، ك دەت : " بدا لقد كردووە بم چشنی خوارەوە، ك دەت : " بدا لقد

اجمد البرد الكپیف میاھنا)(اجمد البرد الكپیف میاھنا)(٢).).بدا لقد اجمد البرد الكثیف میاءنابدا لقد اجمد البرد الكثیف میاءنا٧ ١٣٤١٣٤ ٤٨٤٨ ٢٣٧٢٣٧ ٦٤١٦٤١ ١٠٣١٠٣

= وات سای = وات سای ١١٧٠١١٧٠ كۆچی كۆچیشپۆلی برسییكانشپۆلی برسییكان

ل دیاربكرەوە گیشتن بغدا ل دیاربكرەوە گیشتن بغدا ئم شپۆ ساردیی ل ناوەڕاستی مانگی (كانونی ئم شپۆ ساردیی ل ناوەڕاستی مانگی (كانونی یكم)ی سای یكم)ی سای ١٧٥٦١٧٥٦ز- ز- ١١٧٠١١٧٠ك دەستیپكرد. ك بوو ك دەستیپكرد. ك بوو ب ھۆكاری تنگژە لرووی بــــاری ژیان و گوزەران و ب ھۆكاری تنگژە لرووی بــــاری ژیان و گوزەران و وەی، كھۆی ئتی بدانی برسرھرەتای ســــس وەی، كھۆی ئتی بدانی برسرھرەتای ســــسنتوانرا ئو ساڵ بروبومكان بدوورنوە. سرەڕای ئم نتوانرا ئو ساڵ بروبومكان بدوورنوە. سرەڕای ئم شپۆ ساردیی لم سادا،لسای دواتر شپۆك، شپۆ ساردیی لم سادا،لسای دواتر شپۆك، ك بسر ناوچكدا ھات، ك لبوای مرۆڤدا نبوو ك بسر ناوچكدا ھات، ك لبوای مرۆڤدا نبوو رەتا لس تییم برست، ئوە دەكرروەكو باسی لھ رەتا لس تییم برست، ئوە دەكرروەكو باسی لھ(دیاربكر) و شارەكانی دەوروبری دەستیپكرد. ئو (دیاربكر) و شارەكانی دەوروبری دەستیپكرد. ئو خكی ك پاروە نانكیان دەست نئكوت ناچار خكی ك پاروە نانكیان دەست نئكوت ناچار شونی نیشتجی خۆیان جھشت و ئیتر بپیادە شونی نیشتجی خۆیان جھشت و ئیتر بپیادە دەستیان ب كۆچكردن كرد برەو خوارووی كوردستان دەستیان ب كۆچكردن كرد برەو خوارووی كوردستان و لم شارانل كم دۆخكانی. بھاتو شــــار و د و لم شارانل كم دۆخكانی. بھاتو شــــار و دشــــارەكانی دیك، ك لوەی ھاتبوون باشتر نبوو. شــــارەكانی دیك، ك لوەی ھاتبوون باشتر نبوو. ئوەبوو بناچاری پتر برەو خواروو ڕۆیشتن، تاوەكو ئوەبوو بناچاری پتر برەو خواروو ڕۆیشتن، تاوەكو

بشاری (بغدا) گیشتن.بشاری (بغدا) گیشتن.ھر لــــم بوارەدا مژوونووس (ســــتیڤن ھیمســــلی ھر لــــم بوارەدا مژوونووس (ســــتیڤن ھیمســــلی لونكریــــك) دانری كتبی (چوار ســــدە لمژووی لونكریــــك) دانری كتبی (چوار ســــدە لمژووی عراقی نوێ) لالپڕە عراقی نوێ) لالپڕە ٢٠٦٢٠٦یدا ئاماژە بۆ ئوە دەكات یدا ئاماژە بۆ ئوە دەكات كتییت: تینی برسدەكات و دە و ماوەیو باس ل كتییت: تینی برسدەكات و دە و ماوەیو باس لل زەوی دمی و وتی ئاشوور زۆر سخت و قوڕستر ل زەوی دمی و وتی ئاشوور زۆر سخت و قوڕستر كانیان بروبووموەی بدوورین بوو. جووتیارەكان ل كانیان بروبووموەی بدوورین بوو. جووتیارەكان لھیوا بوون. ئویش نــــك یكجار بكو بۆ دووجار. ھیوا بوون. ئویش نــــك یكجار بكو بۆ دووجار. ئوەبوو ك چنووكی برستی برەو خواروو كشایوەو ئوەبوو ك چنووكی برستی برەو خواروو كشایوەو بكناری بغدا گیشــــت. بھزاران ل برسییكان بكناری بغدا گیشــــت. بھزاران ل برسییكان بكۆك لھژاری و ب دەرەتانی بســــر خوارودا بكۆك لھژاری و ب دەرەتانی بســــر خوارودا

بارین.بارین."ریچارد كۆك" دانری كتبی (بغدا شــــاری سالم) "ریچارد كۆك" دانری كتبی (بغدا شــــاری سالم) لبشــــی (لبشــــی (٨) الپڕە ) الپڕە ٩٢٩٢دا باسی لم ئش و ئازارەو دا باسی لم ئش و ئازارەو كاریگرییكی لسر شاری بغدا دەكات و دەت كاریگرییكی لسر شاری بغدا دەكات و دەت : لســــردەمی سلمان پاشــــا یك كارەسات روویدا : لســــردەمی سلمان پاشــــا یك كارەسات روویدا ئویش برستییكی سای (ئویش برستییكی سای (١٧٥٦١٧٥٦ز- ز- ١١٧٠١١٧٠ك) بوو. ك) بوو. شاری بغدا بشپۆی برسییكان، ك ل باكوورەوە شاری بغدا بشپۆی برسییكان، ك ل باكوورەوە ھاتبوون، بسریدا دابارین. ئم نھامتیی دووسای ھاتبوون، بسریدا دابارین. ئم نھامتیی دووسای

تواوی خایاند.تواوی خایاند.یك لجارەكان كمی دانو وایكرد، ك بكارەسات یك لجارەكان كمی دانو وایكرد، ك بكارەسات و لناوچــــوون ھڕەشــــ بكات و بیاری ئــــوە درا، و لناوچــــوون ھڕەشــــ بكات و بیاری ئــــوە درا، ك (فارسی)ە نیشــــتجبووەكانی ئوەی زیانكان ك (فارسی)ە نیشــــتجبووەكانی ئوەی زیانكان كمبتوە شارەك جبھن. بم لدواییدا بپویست كمبتوە شارەك جبھن. بم لدواییدا بپویست نزانرا، ئمش دوای ئوەی لپكدا دۆخك برەو نزانرا، ئمش دوای ئوەی لپكدا دۆخك برەو

باشی چوو.باشی چوو. سترۆژ دەیب ست٢٠٢٠ رۆژ دەیب رووباری دیجل رووباری دیجل

لالی خۆشییوە عبدولسالم رەئووف دانری كتبی لالی خۆشییوە عبدولسالم رەئووف دانری كتبی رھاتسم بئ (كانداردەمی عوسمانییس ل موس) رھاتسم بئ (كانداردەمی عوسمانییس ل موس)بدرژی باس دەكات، ھر لالپرەی بدرژی باس دەكات، ھر لالپرەی ٢٨١٢٨١ەوە تا دوایی ەوە تا دوایی بابتكــــ، تنھا بم چند درە كورتی دەكینوە : بابتكــــ، تنھا بم چند درە كورتی دەكینوە : " ھرمی جزیرە ب شــــپۆك لساردییكی زۆر " ھرمی جزیرە ب شــــپۆك لساردییكی زۆر ســــخت ناوچكی گرتوە (دیاربكر) و ماردین و ســــخت ناوچكی گرتوە (دیاربكر) و ماردین و حلــــب و تنانت رووباری دیجلش بســــتبووی و حلــــب و تنانت رووباری دیجلش بســــتبووی و

بدرژایی بدرژایی ٢٠٢٠ رۆژ كاروان بسریدا تدەپڕی". رۆژ كاروان بسریدا تدەپڕی".لــــرەوە ئوەمان بۆ روون دەبتــــوە، ك ئاماژە بۆ لــــرەوە ئوەمان بۆ روون دەبتــــوە، ك ئاماژە بۆ كردنكی عبدولسالم رەئوف بۆ بستنی رووباری كردنكی عبدولسالم رەئوف بۆ بستنی رووباری دیجل لگڵ ئو باســــی لدە شیعرەكاندا ھاتووە دیجل لگڵ ئو باســــی لدە شیعرەكاندا ھاتووە یكدەگرتوە، ك چۆن باسی شپۆ ساردییكی یكدەگرتوە، ك چۆن باسی شپۆ ساردییكی

كردووە، ك پشتر ئاماژەمان بۆ كردبوو.كردووە، ك پشتر ئاماژەمان بۆ كردبوو.داڕمانی دۆخی ئابووری ل ئنجامی ئم شــــپۆدا داڕمانی دۆخی ئابووری ل ئنجامی ئم شــــپۆدا ســــرەنجام و لكۆتاییكیــــدا بــــاری كۆمیتی ســــرەنجام و لكۆتاییكیــــدا بــــاری كۆمیتی وا تكشــــكاند كاریگریــــی لســــر داب و رەفتار و وا تكشــــكاند كاریگریــــی لســــر داب و رەفتار و

ھسوكوتی تاككان جھشــــت. ھر لسرەتاوە ھسوكوتی تاككان جھشــــت. ھر لسرەتاوە كاری كردەســــر خككــــ. ئوەبــــوو ناچاربوون كاری كردەســــر خككــــ. ئوەبــــوو ناچاربوون كلوپلكانیان بفرۆشــــن. دواتریش پنایان بردەبر كلوپلكانیان بفرۆشــــن. دواتریش پنایان بردەبر خواردنی گۆشــــتی ئاژەكان، وەك پشیل و سگ و خواردنی گۆشــــتی ئاژەكان، وەك پشیل و سگ و

گودرژ. ك دواتر دۆخك ســــختر بۆوە بناچاری گودرژ. ك دواتر دۆخك ســــختر بۆوە بناچاری پنایان بۆ فرۆشــــتنی منداكانیان دەبرد، ئوەبوو پنایان بۆ فرۆشــــتنی منداكانیان دەبرد، ئوەبوو پیوەنــــدی و شــــیرازەی خزانــــداری لكداپچاند و پیوەنــــدی و شــــیرازەی خزانــــداری لكداپچاند و باوككان منداكانیان لدابا، بتایبتی خزان ھژار باوككان منداكانیان لدابا، بتایبتی خزان ھژار و نــــدارەكان، ك بناچاری لپنــــاو پارووە نانك و نــــدارەكان، ك بناچاری لپنــــاو پارووە نانك

دووچاری ئم مرگسات بوونوە..دووچاری ئم مرگسات بوونوە..بزاری و لجو دەرچوونی خكك لوپڕیدابوو. بزاری و لجو دەرچوونی خكك لوپڕیدابوو. ب ران دروســــت بــــوون، كنوســــچ ك لچین ب ران دروســــت بــــوون، كنوســــچ ك لچینبازرگانانی دانو ناســــرابوون. رۆژان دزی و كاری بازرگانانی دانو ناســــرابوون. رۆژان دزی و كاری ی، كو رادەیئ یشتردەوام بوو تاكار گوتر بدز ی، كو رادەیئ یشتردەوام بوو تاكار گوتر بدز

مرۆڤ گۆشتی برای مرۆڤی خۆی دەخوارد.مرۆڤ گۆشتی برای مرۆڤی خۆی دەخوارد.ھر وەكو زانراوە جووتیارەكان ل ماكانیاندا زەخیرەی ھر وەكو زانراوە جووتیارەكان ل ماكانیاندا زەخیرەی ســــاكی تواو لخۆراك و خواردەمنی ھدەگرن ســــاكی تواو لخۆراك و خواردەمنی ھدەگرن

تاوەكو دەگن وەرزی دروونی سای ئایندەیان.تاوەكو دەگن وەرزی دروونی سای ئایندەیان.كلۆی ب باڵ كلۆی ب باڵ

ل دجل برەوھولر پڕییوە ل دجل برەوھولر پڕییوە ل مرگســــاتی برســــتی گورەی ســــای ل مرگســــاتی برســــتی گورەی ســــای ١٧٥٦١٧٥٦ ز ز وەی، كبــــوون لواوەتی ھیوابتجووتیــــارەكان ب وەی، كبــــوون لواوەتی ھیوابتجووتیــــارەكان بســــای داھاتوو دەنك دانویكیان چنگ كوت. ســــای داھاتوو دەنك دانویكیان چنگ كوت. بوو، كو كلۆبارین چ رشــــو ھھۆی ئویش بئ بوو، كو كلۆبارین چ رشــــو ھھۆی ئویش بئناوچكــــی گرتوە، بشــــوەیك ببیری كســــدا ناوچكــــی گرتوە، بشــــوەیك ببیری كســــدا ندەھات. عبدولســــالم رەئوف درژە بقســــكانی ندەھات. عبدولســــالم رەئوف درژە بقســــكانی

دەدات و دەت :دەدات و دەت :" سرەتا رەوە كلۆكان ك ب باڵ بوون لسر زەویدا " سرەتا رەوە كلۆكان ك ب باڵ بوون لسر زەویدا دەخشین. ھر لگڵ گیشــــتنیان بھر شونك دەخشین. ھر لگڵ گیشــــتنیان بھر شونك ئوەی شــــینایی بوو قچۆیان دەكرد.. دواتر برەو ئوەی شــــینایی بوو قچۆیان دەكرد.. دواتر برەو رووباری (دیجل)ھاتن و ئیتر برەو ئاوەكی كشــــان رووباری (دیجل)ھاتن و ئیتر برەو ئاوەكی كشــــان پۆڵ پۆڵ و یك لدوای یكتر و لسر پشتی یكتر پۆڵ پۆڵ و یك لدوای یكتر و لسر پشتی یكتر تاوەكو ل شــــوەی حسیرك دەچوون و لرووباری تاوەكو ل شــــوەی حسیرك دەچوون و لرووباری (دیجلــــ) پڕینوە بۆ الی ڕۆژھــــت (وات برەو (دیجلــــ) پڕینوە بۆ الی ڕۆژھــــت (وات برەو شــــاری ھولر) ھرچی شــــینایی ھبوو بنبیانكرد شــــاری ھولر) ھرچی شــــینایی ھبوو بنبیانكرد و تنیــــا كمكی زۆركم مایوەو بــــرەو ڕۆژھت و تنیــــا كمكی زۆركم مایوەو بــــرەو ڕۆژھت

لكشاندا بوون".لكشاندا بوون".والی موس دەرگاوالی موس دەرگا

ل رووی برسییكان دا دەخا ل رووی برسییكان دا دەخائو كار و كاردەنوانی ك لشاری موس ئنجامدرا ئو كار و كاردەنوانی ك لشاری موس ئنجامدرا ئوەبووە ك والی شــــاری موســــ بیــــاری ئوەیدا ئوەبووە ك والی شــــاری موســــ بیــــاری ئوەیدا دەرگاكانی شوورەی شاری موس دابخرت بمبستی دەرگاكانی شوورەی شاری موس دابخرت بمبستی ئوەی رگا لو كسان بگیرت، ك روودەكن ئم ئوەی رگا لو كسان بگیرت، ك روودەكن ئم شارە. بھۆی ئوەی، ك لتوانایاندا نیی ئم ھموو شارە. بھۆی ئوەی، ك لتوانایاندا نیی ئم ھموو خك زۆر و زەوەندە ل باوەش بگرت. دیمنی دیتنی خك زۆر و زەوەندە ل باوەش بگرت. دیمنی دیتنی

الشی مردووان لنوان شارەكاندا ئاسایی بوو..الشی مردووان لنوان شارەكاندا ئاسایی بوو..لكۆتایی ســــای لكۆتایی ســــای ١٧٥٧١٧٥٧ز لســــرەخۆ بووژانوەیك ز لســــرەخۆ بووژانوەیك ژوونووس لكاندا ھات. (لۆنكریك)ی مر الدســــب ژوونووس لكاندا ھات. (لۆنكریك)ی مر الدســــبكتبكیدا دەت : ( ویالیتی موســــ زۆر بھز و كتبكیدا دەت : ( ویالیتی موســــ زۆر بھز و كزبوو، بم ل سای كزبوو، بم ل سای ١٧٥٧١٧٥٧ز جۆرك ل بووژانوەی ز جۆرك ل بووژانوەی

بخۆوە دیت".بخۆوە دیت".مبست ل ویالیتی موس بشكی زۆر لخوارووی مبست ل ویالیتی موس بشكی زۆر لخوارووی كوردســــتان، ك ھریك ل ھولــــر و كركووك و كوردســــتان، ك ھریك ل ھولــــر و كركووك و سلمانی و دھۆك و ژەنگار .. دەگرتوە و دواتر ئم سلمانی و دھۆك و ژەنگار .. دەگرتوە و دواتر ئم

ناوان گۆڕانكارییان بسردا ھات...ناوان گۆڕانكارییان بسردا ھات... گرانی ھولر گرانی ھولر ١٨٨٠١٨٨٠ز

ل دەستنووسكی كتبخانی موفتی ل دەستنووسكی كتبخانی موفتی لكاتكدا خریكی ئم باســــ بووم دەستنووسكم لكاتكدا خریكی ئم باســــ بووم دەستنووسكم ھات بردەســــت ك ھی زانای گورە شــــخ محمد ھات بردەســــت ك ھی زانای گورە شــــخ محمد علــــی موفتی ھولری بوو، ك كوڕی مال ئبوبكر علــــی موفتی ھولری بوو، ك كوڕی مال ئبوبكر و نووســــراوەی، كئ . ( الگچكــــم) ناســــراو ب و نووســــراوەی، كئ . ( الگچكــــم) ناســــراو ببدەســــتی نووســــرەكی حاجی خدر كوڕی حاجی بدەســــتی نووســــرەكی حاجی خدر كوڕی حاجی علی نووســــراوەتوە. لگڵ ئوەی، ك نووســــراوە علی نووســــراوەتوە. لگڵ ئوەی، ك نووســــراوە چند ھیكی نووسینیشی تیای، بم نووسراوكی چند ھیكی نووسینیشی تیای، بم نووسراوكی تییبرس كیدا باس لشبی لكو ناوەڕۆك نایاب تییبرس كیدا باس لشبی لكو ناوەڕۆك نایاب كوردستانی گرتبۆوە ل ی دووەم دەكات، كورەكگ كوردستانی گرتبۆوە ل ی دووەم دەكات، كورەكگســــاكانی (ســــاكانی (١٨٧٩١٨٧٩ز- ز- ١٨٨٠١٨٨٠ز) ركوتی (ز) ركوتی (١٢٧٩١٢٧٩ك- ك-

ئیحسان رەشاد موفتی:

گرانی گورەكانی كوردستان ل بغدا ب سای "برسیم" و ل ھولر ب "لیرە" ناسرا

سازدانی: حمید بدرخان و محمد گۆران

گرانی سای برسيم گرانی سای برسيم ١٨٨٠١٨٨٠ زايينی زايينی

زخا خانزخا خان

ژمارە (٩٠) شوباتی ٢٠٠٨/٢/٢٢،19رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی دیمان

(ورەكگ ژووی گرانییم) ر ناونیشانیژك) ل (ورەكگ ژووی گرانییم) ر ناونیشانیژ١٢٩٨١٢٩٨ك) لتیایدا ھاتووە:تیایدا ھاتووە:

سرەتاو ل دەستپكی نووســــراوەك وشی (سرەتاو ل دەستپكی نووســــراوەك وشی (سجلسجل) ) ھاتووەو ك وشیكی نامۆی و ئینجا دت سر باسكو ھاتووەو ك وشیكی نامۆی و ئینجا دت سر باسكو دەت : خكك وەك شپۆی دەریا مردووەكانیان دەت : خكك وەك شپۆی دەریا مردووەكانیان دەخوارد و نرخكان بچشنك رووی ل ھوراز دەكرد. دەخوارد و نرخكان بچشنك رووی ل ھوراز دەكرد. سرەنجام كین و فرۆشتن كۆتایی پ ھات.. لم سادا سرەنجام كین و فرۆشتن كۆتایی پ ھات.. لم سادا بفر لنوان موســــ و ژەنگار باری و مڕومات قیان بفر لنوان موســــ و ژەنگار باری و مڕومات قیان

تكوت.تكوت. یكگرانیی ت بــــتایب ی، كشــــو بكۆتایی ئل یكگرانیی ت بــــتایب ی، كشــــو بكۆتایی ئلنووسراوەو باس لوە دەكات، ك كچ و بوەژنكان تنھا نووسراوەو باس لوە دەكات، ك كچ و بوەژنكان تنھا برامبر ب ئوەی خواردنیان مســــۆگر بكرت بشوو برامبر ب ئوەی خواردنیان مســــۆگر بكرت بشوو دەدران، خكك ھروەكو مگل مڕك ئم شــــار دەدران، خكك ھروەكو مگل مڕك ئم شــــار و ئوشاریان پدەكراو، تنانت جنابی موفتی بیاری و ئوشاریان پدەكراو، تنانت جنابی موفتی بیاری ئوەی دا، ك خواردنی گۆشتی بۆگن دروست... ھتد.ئوەی دا، ك خواردنی گۆشتی بۆگن دروست... ھتد.نووســــری بابتك ئاماژە بۆ نرخــــی كلوپلكانی نووســــری بابتك ئاماژە بۆ نرخــــی كلوپلكانی رەدا بل دەكات، ك كردەمی گرانییســــخۆراك ل رەدا بل دەكات، ك كردەمی گرانییســــخۆراك لپویستی دەزانین لم خشتیی خوارەوە بمبستی پویستی دەزانین لم خشتیی خوارەوە بمبستی پتر ڕوونكردنوە بوی بكینوە. ئگرچی نرخكانمان پتر ڕوونكردنوە بوی بكینوە. ئگرچی نرخكانمان الروون نییــــ، كــــ ئایا پش گرانییكــــ چند بووە. الروون نییــــ، كــــ ئایا پش گرانییكــــ چند بووە. راوردیان پب م نرخانڵ ئگوەی لســــتی ئبمب راوردیان پب م نرخانڵ ئگوەی لســــتی ئبمببكیــــن. بم گومان لوە دانیی، ك ل بكیــــن. بم گومان لوە دانیی، ك ل ١٠١٠ جار بۆ جار بۆ ٥٠٥٠

جار، ئگر پتر نبت، گرانی بسردا ھاتووە.جار، ئگر پتر نبت، گرانی بسردا ھاتووە.نخشی نرخی كلوپلكانی خواردن ل ڕۆژانی گرانی نخشی نرخی كلوپلكانی خواردن ل ڕۆژانی گرانی

گورە سای گورە سای ١٢٩٧١٢٩٧ كۆچی ڕككوتی كۆچی ڕككوتی ١٨٨٠١٨٨٠ زایینی. زایینی.ناوی بابت قبارەی بابتك نرخكیناوی بابت قبارەی بابتك نرخكی

١ كل (وەزن) كل (وەزن) ٢٠٠٢٠٠ قورشی ساغ قورشی ساغ گنم گنم ١ كل كل ٢٠٠٢٠٠ قورش قورش برنج برنج ١كل كل ١٠٠١٠٠ قورش قورش جۆ جۆ ١ من من ٦٠٦٠ قورش قورش موژ موژ ١ من من ٢٠٢٠ قورش قورش خورما خورما ١ حۆق حۆق ٢٠٢٠ قورش قورش نان نان

١حۆق حۆق ٦ قورش یان پتر قورش یان پتر گۆشت گۆشت ١ حۆق حۆق ٣٠٣٠ قورش قورش رون رون ١ حۆق حۆق ٣ قورش قورش چوەندەر چوەندەر ١ حۆق حۆق ٢ قورش قورش شلم شلم ا حۆق ٢ قورش قورش ا حۆق تور تور گنم ل تلعفر گنم ل تلعفر ١ قاپ ( گاس) قاپ ( گاس) ٣٠٣٠ قورش قورشجۆ ل تلعفر ا قاپ ( گاس) جۆ ل تلعفر ا قاپ ( گاس) ٣٠٣٠ قورش قورشھلك ھلك ١ (ژمارە) نیو قورش (ژمارە) نیو قورشلۆبیا لۆبیا ١ (وەزن) (وەزن) ٧٠٧٠ قورش قورشنیسك نیسك ١ (وەزن) (وەزن) ٩٠٩٠ قورش قورشنۆك نۆك ١ (وەزن) (وەزن) ٩٠٩٠ قورش قورشپاقل پاقل ١ (وەزن) (وەزن) ٦٠٦٠ قورش قورشگزۆ گزۆ ١ (وەزن) (وەزن) ٧٠٧٠ قورش قورش

رەشباو رەشباو سرتای گرانی ل كوردستانسرتای گرانی ل كوردستان

دەربارەی ئم برستیی (سلمان ئلسائغ ئلموسی) دەربارەی ئم برستیی (سلمان ئلسائغ ئلموسی) لــــ كتبكیدا (مژووی موســــ)، ك لــــ قاھیرە و لــــ كتبكیدا (مژووی موســــ)، ك لــــ قاھیرە و لســــای لســــای ١٩٢٣١٩٢٣ بچاپی گیاندراوە ل الپڕەكانی بچاپی گیاندراوە ل الپڕەكانی ٣١٤٣١٤ : وەمان بۆ دەكات كمیدا باسی ئكشی یبل : وەمان بۆ دەكات كمیدا باسی ئكشی یبو و ٣١٥٣١٥ ل(لمانگكانی كۆتایی سای (لمانگكانی كۆتایی سای ١٨٧٩١٨٧٩ز بارانكی زۆر بتین ز بارانكی زۆر بتین لباكــــووری عراق باری، ك بوو بھۆی ئوەی تواوی لباكــــووری عراق باری، ك بوو بھۆی ئوەی تواوی خككی كوتن خۆشــــی و دیان بوە گشایوە، خككی كوتن خۆشــــی و دیان بوە گشایوە، كــــ ب ھاتنــــی وەرزكی نوــــی بــــاران بارین، نرخی كــــ ب ھاتنــــی وەرزكی نوــــی بــــاران بارین، نرخی كلوپلكانی خۆراك روو لدابزین دەكات. بم ئم كلوپلكانی خۆراك روو لدابزین دەكات. بم ئم گشبینییی خكك زۆری نخایاند ھۆیكشی بۆ گشبینییی خكك زۆری نخایاند ھۆیكشی بۆ ئو رەشبا ژاراویی سووتنرە دەگڕتوە، ك تواوی ئو رەشبا ژاراویی سووتنرە دەگڕتوە، ك تواوی چاندراوەكانی لناوبرد و گوی دار و بار وا پووچكردەوە چاندراوەكانی لناوبرد و گوی دار و بار وا پووچكردەوە وەك ئوەی دەنك برك بخۆیانوە نگرن. دواتریش وەك ئوەی دەنك برك بخۆیانوە نگرن. دواتریش ساردی و سییكی ئوتۆ بای بسر ناوچكدا كشا، ساردی و سییكی ئوتۆ بای بسر ناوچكدا كشا، كــــ رووبارەكانی دووچاری بســــتلۆكی كرد. ئوەش كــــ رووبارەكانی دووچاری بســــتلۆكی كرد. ئوەش

سرەتای گرانی و برستییك بوو.سرەتای گرانی و برستییك بوو.رۆلی قونسلی فرەنسیرۆلی قونسلی فرەنسی

ل یارمتیدانی خكی برسی ل یارمتیدانی خكی برسی دكتۆر علی ئلوەردیش ل بشی سیمی كتبكی دكتۆر علی ئلوەردیش ل بشی سیمی كتبكی (لمحات اجتماعی من تأریخ العراق الحدیثلمحات اجتماعی من تأریخ العراق الحدیث) ل سای ) ل سای ١٩٧٢١٩٧٢

لبغدا، چاپكراوە لالپرە لبغدا، چاپكراوە لالپرە ٣٦٣٦یدا دەت:یدا دەت:ئو بیانییانی ك ل شــــاری موســــل بوون، رۆكی ئو بیانییانی ك ل شــــاری موســــل بوون، رۆكی ئوتۆیان ھبوو ك ناكرت بھند ھنگیرت لبواری ئوتۆیان ھبوو ك ناكرت بھند ھنگیرت لبواری یارمتیدانیان بۆ ھژار و لقوماو و دەســــتكورتكان. یارمتیدانیان بۆ ھژار و لقوماو و دەســــتكورتكان. ئوەبوو ك قونســــوی فرەنســــا ل موس (میسیۆ ئوەبوو ك قونســــوی فرەنســــا ل موس (میسیۆ ی نووسی لكتكی بۆ حكومســــیۆفی) نووســــراو ی نووسی لكتكی بۆ حكومســــیۆفی) نووســــراوبرواری برواری ٢٣٢٣ی شــــوباتی ســــای ی شــــوباتی ســــای ١٨٨٠١٨٨٠ بمجۆرە باسی بمجۆرە باسی

برستییك دەكات:برستییك دەكات:" وشك ســــاییك بووە ب برســــتییكی بڕاستی " وشك ســــاییك بووە ب برســــتییكی بڕاستی قورســــاییكی ڕۆژ بڕۆژ قورستر دەبت. ژمارەیكی قورســــاییكی ڕۆژ بڕۆژ قورستر دەبت. ژمارەیكی یكجــــار زۆر ل دانیشــــتوانی الدــــكان گوندەكانیان یكجــــار زۆر ل دانیشــــتوانی الدــــكان گوندەكانیان تكدوای لن و بمان دەكشارەكشتووەو روو لھج تكدوای لن و بمان دەكشارەكشتووەو روو لھجنانك دەكون دوای ئوەی برستی زۆری بۆ ھناون و نانك دەكون دوای ئوەی برستی زۆری بۆ ھناون و ماكانیان تنگیان پھچنیون. بسدان ل دانیشتوی ماكانیان تنگیان پھچنیون. بسدان ل دانیشتوی ئم شــــارە ك ل چین زەحمتكشكانی ئم شارە ئم شــــارە ك ل چین زەحمتكشكانی ئم شارە دەژمردرن ئستا چینی ھژار و سواكری ئم شارە دەژمردرن ئستا چینی ھژار و سواكری ئم شارە پك دەھنن. لژر قورســــایی نداری و برستی ژیان پك دەھنن. لژر قورســــایی نداری و برستی ژیان بســــردەبن و ب كاری و ئم ھرشــــ ب ئامانی بســــردەبن و ب كاری و ئم ھرشــــ ب ئامانی كارەكان ك ب دەست كان و پیشــــدانیشتوانی الد كارەكان ك ب دەست كان و پیشــــدانیشتوانی الدھر ھموویان برســــین، ھر ھموو ئمان كاری خۆی ھر ھموویان برســــین، ھر ھموو ئمان كاری خۆی ھی لســــر پتر بوونی ژمارەی برســــییكان ك ھیچ ھی لســــر پتر بوونی ژمارەی برســــییكان ك ھیچ سرچاوەیكی ژیان شــــك نابن. لماوەی تنیا یك سرچاوەیكی ژیان شــــك نابن. لماوەی تنیا یك مانگدا ژمارەی ھژارەكانمان بۆ ســــ ھند برزبۆوە. مانگدا ژمارەی ھژارەكانمان بۆ ســــ ھند برزبۆوە. ھندكیان لژر كاریگری گی برســــتی پنایان بۆ ھندكیان لژر كاریگری گی برســــتی پنایان بۆ

خواردنی الشی ئاژەكان بردووە". خواردنی الشی ئاژەكان بردووە". دیارە رۆلی قونسولی فرەنسی ل ھرس ویالیتكانی دیارە رۆلی قونسولی فرەنسی ل ھرس ویالیتكانی ن كرچاوەكان ئاماژە دەكبووە ســــی ھــــراق رۆع ن كرچاوەكان ئاماژە دەكبووە ســــی ھــــراق رۆع ساح" ب ناو بانگ سرە بشاری ب ل یك ھگۆرەپان ساح" ب ناو بانگ سرە بشاری ب ل یك ھگۆرەپانام البــــروم " ئو ناوەش لوە ھاتوە ك ســــای ام البــــروم " ئو ناوەش لوە ھاتوە ك ســــای ١٨٨٠١٨٨٠ م گۆرەپانسرەو لب یشتۆتڕەنسا گتی فتیمی یارم م گۆرەپانسرەو لب یشتۆتڕەنسا گتی فتیمی یارممنجلی گورەیان داناوە بۆ ئوەی شۆربا لسر خلك منجلی گورەیان داناوە بۆ ئوەی شۆربا لسر خلك دابش كن و وشــــی " برم " یان " قدر " بعرەبی دابش كن و وشــــی " برم " یان " قدر " بعرەبی مانای منجلی گورە كاتی خۆی زۆربی ماكان ھیان مانای منجلی گورە كاتی خۆی زۆربی ماكان ھیان

بووەو ساواریان ل دەكوندووە. بووەو ساواریان ل دەكوندووە. "ی "برسیمگرانی سا ل"ی "برسیمگرانی سا ل

ل كركووك رۆژان ل كركووك رۆژان ٣٠٣٠ كس دەمردن كس دەمردندەربارەی بارودۆخی شــــاری كركوكیش دكتۆر علی دەربارەی بارودۆخی شــــاری كركوكیش دكتۆر علی ئلوەردی ل بشــــی ســــیمی كتبكی (المحات ئلوەردی ل بشــــی ســــیمی كتبكی (المحات اجتماعیــــ من تأریخ العراق الحدیپ) ل الپڕە (اجتماعیــــ من تأریخ العراق الحدیپ) ل الپڕە (٣٧٣٧)ی )ی كتبكی درژە ب قسكانی خۆی دەدات و دەت : كتبكی درژە ب قسكانی خۆی دەدات و دەت : چاو شــــاری موس ركووك لك ژاری لداری و ھن " چاو شــــاری موس ركووك لك ژاری لداری و ھن "

كاریگر و قورســــتر بوو مترانی كلدانی ئم شارە بۆ كاریگر و قورســــتر بوو مترانی كلدانی ئم شارە بۆ بتریاككی نووسیویو دەت رۆژان لم شارەدا (بتریاككی نووسیویو دەت رۆژان لم شارەدا (٣٠٣٠) ) كس دووچاری مردن دەبنوە". قونسولی بریتانی لم كس دووچاری مردن دەبنوە". قونسولی بریتانی لم تی كردووە لبووە داوای یارمس ھم ككشــــارەدا ی تی كردووە لبووە داوای یارمس ھم ككشــــارەدا یلندەن. ئویش بپی ئو بروسكی كبۆ حكومتكی لندەن. ئویش بپی ئو بروسكی كبۆ حكومتكی ناردووەو ل بروسكیكدا ھاتووە " یارمتی.. یارمتی ناردووەو ل بروسكیكدا ھاتووە " یارمتی.. یارمتی .. زۆر بپلــــ، مردنكان گل زۆرن، منداڵ دەكدرێ .. زۆر بپلــــ، مردنكان گل زۆرن، منداڵ دەكدرێ و دەفرۆشــــرێ، بۆ ڕۆژگار جدەھدرن، برسییكان و دەفرۆشــــرێ، بۆ ڕۆژگار جدەھدرن، برسییكان

بلشاو ل گوندەكانوە روو لشار دەكن".بلشاو ل گوندەكانوە روو لشار دەكن".ئوەبــــوو ك ل ئوروپاوە بكی زۆر ل پارەو پول بۆ ئوەبــــوو ك ل ئوروپاوە بكی زۆر ل پارەو پول بۆ موس نردرا، منجی گورە دامزرا و چشتی شۆربای موس نردرا، منجی گورە دامزرا و چشتی شۆربای تیادا ئامادەكراو برسییكانی تركرد و ژمارەیكی زۆریان تیادا ئامادەكراو برسییكانی تركرد و ژمارەیكی زۆریان

ل برستی و مردن رزگار كرد"..ل برستی و مردن رزگار كرد"..ئم یارمتیی مرۆییان دەنگدانوەیكی زۆرباشی ھبوو ئم یارمتیی مرۆییان دەنگدانوەیكی زۆرباشی ھبوو الی كۆمنــــی خك كــــ رق و قینیان لوپڕی بی الی كۆمنــــی خك كــــ رق و قینیان لوپڕی بی وەبوو كتی عوسمانی، ئدەســــ زاریدابوو دژ بو ب وەبوو كتی عوسمانی، ئدەســــ زاریدابوو دژ بو بدەنگــــی ناڕەزاییان ب ھیچ ترس و ســــمینوەیك دەنگــــی ناڕەزاییان ب ھیچ ترس و ســــمینوەیك برامبر ب دەوتی عوسمانی دەردەبی. دەگنوەو برامبر ب دەوتی عوسمانی دەردەبی. دەگنوەو ب ی كنو شورەنســــاوی لقونسولی ف ن كدە ب ی كنو شورەنســــاوی لقونسولی ف ن كدە(باب ئلسرای) ناسراوەو سنتری ئوشارەیو خكی (باب ئلسرای) ناسراوەو سنتری ئوشارەیو خكی شاری موس كۆببوونوە. ژنك ھاواری كردبوو و روی شاری موس كۆببوونوە. ژنك ھاواری كردبوو و روی لكردبوو وتبووی : (خودا بتپارزێ، تۆ لموسمانكان لكردبوو وتبووی : (خودا بتپارزێ، تۆ لموسمانكان

باشتری چونك دت بۆ ھژاران دەسووتت".باشتری چونك دت بۆ ھژاران دەسووتت".عباس العزاوی : عباس العزاوی :

برسیاتی وای كرد كچ و منداڵ بفرۆشرن برسیاتی وای كرد كچ و منداڵ بفرۆشرن مژوونووسی كۆچكردووەی عیراقی (عباس ئلعزاوی) مژوونووسی كۆچكردووەی عیراقی (عباس ئلعزاوی) لــــ كتبكی (تأریخ العراق بین االحتاللین) بشــــی لــــ كتبكی (تأریخ العراق بین االحتاللین) بشــــی ھشتم دەربارەی قوماوەكانی سای ھشتم دەربارەی قوماوەكانی سای ١٢٩٧١٢٩٧ك دەت : ك دەت : غدا و موستی دووچاری بی و برسساگرانی و وشك غدا و موستی دووچاری بی و برسساگرانی و وشكبۆتوە. لســــای بۆتوە. لســــای ١٢٩٧١٢٩٧ك ڕككوتی ك ڕككوتی ١٨٨٠١٨٨٠ز سایكی ز سایكی سخت و پژان بوو. پیاو دیمنی زۆر ب ئازاری دەدیت سخت و پژان بوو. پیاو دیمنی زۆر ب ئازاری دەدیت لڕگای الشی مردووان و فرۆشتی كیژ و مندان.. ھتد لڕگای الشی مردووان و فرۆشتی كیژ و مندان.. ھتد

.نی دیكندین دیمو چ.نی دیكندین دیمو چ (عباس ئلعزاوی)پتر لســــر بابتی گرانی سای (عباس ئلعزاوی)پتر لســــر بابتی گرانی سای شاری موسل تییم برست ئت و دەدەدو شاری موسل تییم برست ئت و دە١٨٨٠١٨٨٠ دەدوناسراوە ب " سای لیرە) چونك كل (وەزن)كی گنم ناسراوە ب " سای لیرە) چونك كل (وەزن)كی گنم ئوســــاڵ ب لیرەیك (ئوســــاڵ ب لیرەیك (٤) دەفرۆشرا ل كاتكدا ئوسا ) دەفرۆشرا ل كاتكدا ئوسا لیرە نرخكی زۆرگرانی ھبوو. لشاری (بغدا)ش ئم لیرە نرخكی زۆرگرانی ھبوو. لشاری (بغدا)ش ئم برســــتیی ب (سای برسیم) ناسرابوو. ھۆكاری ئم برســــتیی ب (سای برسیم) ناسرابوو. ھۆكاری ئم نازنــــاوە ئوەی ك ژمارەیكــــی زۆر ل كوردان روویان نازنــــاوە ئوەی ك ژمارەیكــــی زۆر ل كوردان روویان تی رایانكردبوو كبرســــغدا كردبوو و لشــــاری بل تی رایانكردبوو كبرســــغدا كردبوو و لشــــاری بل !م شــــارە ھاواریانكردبوو (برســــیمئ یشــــتبوونگ !م شــــارە ھاواریانكردبوو (برســــیمئ یشــــتبوونگ

برسیم!) ئم وشی لم دۆخوە سری ھداوە.برسیم!) ئم وشی لم دۆخوە سری ھداوە.(علی الوردی) :(علی الوردی) :

با كوردەكان مژوویی خۆیان بنووسنوەبا كوردەكان مژوویی خۆیان بنووسنوەئــــوەی لكتبكی دكتۆر (علی ئلوەردی) تبینی ئــــوەی لكتبكی دكتۆر (علی ئلوەردی) تبینی دەكرت ئوەی ك باس لو برستییی ك كوردستانی دەكرت ئوەی ك باس لو برستییی ك كوردستانی گرتوە لسای گرتوە لسای ١٧٥٦١٧٥٦ز ناكات، ئوە لبشی یكمی ز ناكات، ئوە لبشی یكمی ئم وتارە ئاماژەمان بۆكردبوو، ھروەھا بھیچ شوەیك ئم وتارە ئاماژەمان بۆكردبوو، ھروەھا بھیچ شوەیك خۆی ل باسكردنی ئو كارەساتان نادات ك كورد رۆی خۆی ل باسكردنی ئو كارەساتان نادات ك كورد رۆی تایبتیان تیادا ھبووە. ھر ل میرنشین كوردییكان و تایبتیان تیادا ھبووە. ھر ل میرنشین كوردییكان و ئو رووداوە مژووییانی ك لسردەمی عوسمانییكان ئو رووداوە مژووییانی ك لسردەمی عوسمانییكان رویانداوە. لكاتكدا زۆر لمژوونووســــكان ك باسی رویانداوە. لكاتكدا زۆر لمژوونووســــكان ك باسی لم ســــردەمان دەكن بدرژی باسی لڕۆی كورد لم ســــردەمان دەكن بدرژی باسی لڕۆی كورد دەكن لمــــژووی نوێ و ڕۆیان لڕــــەوی رووداوە دەكن لمــــژووی نوێ و ڕۆیان لڕــــەوی رووداوە مژووییكان وەك ڕۆی ئوان ل پاپشتی والییكان. مژووییكان وەك ڕۆی ئوان ل پاپشتی والییكان. بــــۆ نموون (داود پاشــــا) بدرژایی (چل) رۆژ پنای بــــۆ نموون (داود پاشــــا) بدرژایی (چل) رۆژ پنای بردووە بۆ میری میرنشــــینی بابان و داواكاری یارمتی بردووە بۆ میری میرنشــــینی بابان و داواكاری یارمتی بووەو ھاتۆت قی ھولر الی مال گچك موان بووە بووەو ھاتۆت قی ھولر الی مال گچك موان بووە داوای یارمتی بۆ فتوای دەربكا ك كوردەكان پشكیری داوای یارمتی بۆ فتوای دەربكا ك كوردەكان پشكیری بكن بۆ ئــــوەی مزبت بكن بــــۆ ھروەكو بڕز " بكن بۆ ئــــوەی مزبت بكن بــــۆ ھروەكو بڕز " عالءموسی كاڤم نورس" ل كتبكی (عالءموسی كاڤم نورس" ل كتبكی (العراق فی عصر العراق فی عصر الممالیكالممالیك) () (١٧٥٠١٧٥٠ز- ز- ١٨٣١١٨٣١ز) ســــرەرای ئاماژەكردنی بۆ ز) ســــرەرای ئاماژەكردنی بۆ چندین باسی دیك ك پیوەستن بمژووی كوردەوە چندین باسی دیك ك پیوەستن بمژووی كوردەوە لمبارەیوە دەگنوە كوردەكان ل بغدا ل ســــانی لمبارەیوە دەگنوە كوردەكان ل بغدا ل ســــانی حفتای سدەی پشو ڕەخن ل دكتۆر علی ئلوەردی حفتای سدەی پشو ڕەخن ل دكتۆر علی ئلوەردی دەگرن سبارەت بوەی ك لم بارەیوە، وات مژووی دەگرن سبارەت بوەی ك لم بارەیوە، وات مژووی كورد، وەك پویســــت باســــی لنكردووە. لوەمدا كورد، وەك پویســــت باســــی لنكردووە. لوەمدا ،یژوونووســــی خۆیان ھتی "كوردان خۆیان موتووی ،یژوونووســــی خۆیان ھتی "كوردان خۆیان موتوویئركی خۆیان مژووی خۆیان بدەستی خۆیان تۆمار ئركی خۆیان مژووی خۆیان بدەستی خۆیان تۆمار

بكن".بكن".گرانی شڕیگرانی شڕی

یكمی جیھانی یكمی جیھانی١٩١٧١٩١٧ بۆ ئوەی باسی گرانی دووای كوردستان بكین و دووعا بۆ ئوەی باسی گرانی دووای كوردستان بكین و دووعا بكین گرانی و دەربدەری جارەكی دی دوچاری میللت بكین گرانی و دەربدەری جارەكی دی دوچاری میللت نبتوە، بیرمان ل خزمتی ھژارە دەســــت كورت و نبتوە، بیرمان ل خزمتی ھژارە دەســــت كورت و پارووی حل بت كارەســــاتی گرانی سای پارووی حل بت كارەســــاتی گرانی سای ١٩١٧١٩١٧ زۆر زۆر ل ســــرچاوەكان باســــیان لكراوە ل نیۆ باسكانیان ل ســــرچاوەكان باســــیان لكراوە ل نیۆ باسكانیان كارەساتكانی شڕی یكمی جیھانی ئو گرانیی تنھا كارەساتكانی شڕی یكمی جیھانی ئو گرانیی تنھا كوردستانی نگرتبو بم گشت ئو والتانی گرتبۆوە كوردستانی نگرتبو بم گشت ئو والتانی گرتبۆوە ك دەولتی عوســــمانی ل شــــڕدابو لگڵ بریتانیا ك دەولتی عوســــمانی ل شــــڕدابو لگڵ بریتانیا و فڕەنســــا لــــ دەوروبری عراق، ھر ل ســــرتاوە و فڕەنســــا لــــ دەوروبری عراق، ھر ل ســــرتاوە عراق گۆڕەپانی شــــڕ بوو ل ســــای عراق گۆڕەپانی شــــڕ بوو ل ســــای ١٩١٤١٩١٤ ل بسرە ل بسرە دەســــتی پكرد، و شــــڕ برەو باكووری عراق ھدی دەســــتی پكرد، و شــــڕ برەو باكووری عراق ھدی ھدی بسر دەكوت تا سای ھدی بسر دەكوت تا سای ١٩١٧١٩١٧ بغدا داگیركراو بغدا داگیركراو شڕ برەو گوردســــتان دەھات ئوە بۆ سای مایسی شڕ برەو گوردســــتان دەھات ئوە بۆ سای مایسی سای سای ١٩١٨١٩١٨ كركووك داگیركرا وپاشان ھولر، ل ھر كركووك داگیركرا وپاشان ھولر، ل ھر ھرشك دەوتی عوسمانی ل سرۆك عشیرەتكان ھرشك دەوتی عوسمانی ل سرۆك عشیرەتكان داوایان دەكرد بشــــداری شــــڕ بكن ب ناوی جیھاد داوایان دەكرد بشــــداری شــــڕ بكن ب ناوی جیھاد دژ ب ئینگلیز ل كۆتایی ســــر باری ئابوری كۆمالنی دژ ب ئینگلیز ل كۆتایی ســــر باری ئابوری كۆمالنی كوردستان قورس بوو جوتیار ئو گنمی ك بۆ چاندن كوردستان قورس بوو جوتیار ئو گنمی ك بۆ چاندن ھی گرتبوو یان سوپای عوسمانی ك باج لسر مرو ھی گرتبوو یان سوپای عوسمانی ك باج لسر مرو مات چند جار زبادیان كردبوو و ھرچی بھاتبای ژر مات چند جار زبادیان كردبوو و ھرچی بھاتبای ژر وە باسی باشووری كوردستان لیانبرد ئدەستیان ئ وە باسی باشووری كوردستان لیانبرد ئدەستیان ئالیكی دیكوە ماڵ ل خۆیی نبو ئینجا سوپای روسی الیكی دیكوە ماڵ ل خۆیی نبو ئینجا سوپای روسی پش دۆســــتكانیان ل شڕ ئینگلیز ھاتن ناو خاكی پش دۆســــتكانیان ل شڕ ئینگلیز ھاتن ناو خاكی كوردســــتان گیشتن رواندوز ودوەرو بری ئامدی زۆر كوردســــتان گیشتن رواندوز ودوەرو بری ئامدی زۆر ب دڕندان ھسوكوتیان دەكرد مندای ناو بشكیان ب دڕندان ھسوكوتیان دەكرد مندای ناو بشكیان دەكوشت بم شۆڕشی شوعیكان ل روسیا سریھدا دەكوشت بم شۆڕشی شوعیكان ل روسیا سریھدا و كشانوە ئوە ھۆی گرانی خراپی و كشانوە ئوە ھۆی گرانی خراپی ١٩١٧١٩١٧ و روداوەكانی و روداوەكانی

ھندكی باسی لوە دەكین.ھندكی باسی لوە دەكین.شخ جمیل ئفندی(شخ جمیل ئفندی(١٨٧٨١٨٧٨-١٩١٩١٩١٩)كۆمكی برسیانی شاری ھولر دەكاتكۆمكی برسیانی شاری ھولر دەكات

شخ جمیل ئفندی كوری شخ علی ئفندی كوری شخ جمیل ئفندی كوری شخ علی ئفندی كوری ل ی ١٩١٩١٩١٩ لسا رە لولی ھال گچكبوبكری مال ئی مسا رە لولی ھال گچكبوبكری مال ئمتمنی چلویك سای كۆچی دووایی كردووە ل شاری تمنی چلویك سای كۆچی دووایی كردووە ل شاری ھولر پیاوكی خوا ناس دۆستی ھژاران بوە زۆر لسر ھولر پیاوكی خوا ناس دۆستی ھژاران بوە زۆر لسر خــــۆ وە یك بووە ك رگای تریقتی نقشــــبندی خــــۆ وە یك بووە ك رگای تریقتی نقشــــبندی

گرتووە، شخ حوسامدین تویی نقشبندی لبر گرتووە، شخ حوسامدین تویی نقشبندی لبر ئوەی باوكی شخ جمیل زۆر دۆستی ئو بووە، شخ ئوەی باوكی شخ جمیل زۆر دۆستی ئو بووە، شخ جمیل خوشكی شخ حوسامدین دەخوازێ دوای پاش جمیل خوشكی شخ حوسامدین دەخوازێ دوای پاش مردنی ئو كچی شخ حوسامدین نقشبندی دەخوازێ مردنی ئو كچی شخ حوسامدین نقشبندی دەخوازێ خاوەن بیست گوند بووە ل ھولر ك كارەساتی گرانی خاوەن بیست گوند بووە ل ھولر ك كارەساتی گرانی لــــ ھولر دوچاری شــــاری ھولر دەبــــ ل ھردوو لــــ ھولر دوچاری شــــاری ھولر دەبــــ ل ھردوو گرانی ســــای گرانی ســــای ١٩٠٧١٩٠٧ - -١٩٠٨١٩٠٨ و ل گرانی شڕی یكمی و ل گرانی شڕی یكمی جیھانی جیھانی ١٩١٧١٩١٧ رۆكی بوچانی ھبووە بۆ رزگار كردنی رۆكی بوچانی ھبووە بۆ رزگار كردنی خكی شــــار و دەوروبری شــــاری ھولر و ئوانی خكی شــــار و دەوروبری شــــاری ھولر و ئوانی ر كرددوە گشت سامانی بن دەستی لولھ روویان ل ر كرددوە گشت سامانی بن دەستی لولھ روویان لپارەو پول و ئو چانی ل دەشــــتی ھولر بۆ گنم پارەو پول و ئو چانی ل دەشــــتی ھولر بۆ گنم و جۆ پاراســــتبووی ھنایــــ دەرەوە، ل قی ھولر و جۆ پاراســــتبووی ھنایــــ دەرەوە، ل قی ھولر ب پشــــنگیری ئامۆزاكانی ( مــــال ئفندی، محمدی ب پشــــنگیری ئامۆزاكانی ( مــــال ئفندی، محمدی ورە كلی گنجم ندی ) ســــفد ئحمموفتی، ئ ورە كلی گنجم ندی ) ســــفد ئحمموفتی، ئپانــــی دوو متر ك بۆ كوندنــــی گنم ھاوینان بكار پانــــی دوو متر ك بۆ كوندنــــی گنم ھاوینان بكار دن بۆ دروســــت كردنی ســــاوار لناوەڕاستی مزگوتی دن بۆ دروســــت كردنی ســــاوار لناوەڕاستی مزگوتی ق ستاش لئ ی خۆیی كش ماپ و لورەی قگ ق ستاش لئ ی خۆیی كش ماپ و لورەی قگماوەو ھروەھا ل خوار قت ل حســــارەكی خۆی ماوەو ھروەھا ل خوار قت ل حســــارەكی خۆی ك ئستاش جو شونی ماوە نزیك گۆرەپانی كۆتری ك ئستاش جو شونی ماوە نزیك گۆرەپانی كۆتری ئاشتی دوو جم شۆربای بسر ھژاران و برسیكانی ئاشتی دوو جم شۆربای بسر ھژاران و برسیكانی شاری ھولر دابش كردووە، لو دوو كارەسات شخ شاری ھولر دابش كردووە، لو دوو كارەسات شخ جمیل ئفندی و ئامۆزاكانی ل مزگوتی ق رۆژك جمیل ئفندی و ئامۆزاكانی ل مزگوتی ق رۆژك دوای نوژی ھینی ب ئامادەبوان دە كی من برسی دوای نوژی ھینی ب ئامادەبوان دە كی من برسی بــــوم مانای ئوەی روب گنمك بۆ خۆم و خزانكم بــــوم مانای ئوەی روب گنمك بۆ خۆم و خزانكم

نماوە ھموو دانیشتوانی قی ھولر ئوە وەك برای نماوە ھموو دانیشتوانی قی ھولر ئوە وەك برای منن ئوەی ھم ل راھی خوا دابشی دەكم، ئوەبو منن ئوەی ھم ل راھی خوا دابشی دەكم، ئوەبو قســــكانی ھینای ج و بردەوام بوو، شــــخ عدنان قســــكانی ھینای ج و بردەوام بوو، شــــخ عدنان ،ندییقشبدین نخ حوسامفیدی شح ندی كقشبن ،ندییقشبدین نخ حوسامفیدی شح ندی كقشبنرۆی شخ جمیل ئفندی برز دەنرخن، ك ھردەم رۆی شخ جمیل ئفندی برز دەنرخن، ك ھردەم لناو خك باسكراوە، شخ جمیل ئفندی ك گنم لناو خك باسكراوە، شخ جمیل ئفندی ك گنم و جۆی دابــــش دەكرد، لھمان كات یارمتی پارەی و جۆی دابــــش دەكرد، لھمان كات یارمتی پارەی دەبخشــــی مامۆستایانی گوندەكانی شــــاری ھولر دەبخشــــی مامۆستایانی گوندەكانی شــــاری ھولر تا ئوان قورســــایی نو دانیشتوانی گوند كم كنوە تا ئوان قورســــایی نو دانیشتوانی گوند كم كنوە براســــتی پیاوی وەك شــــخ جمیل ئفندی ونی براســــتی پیاوی وەك شــــخ جمیل ئفندی ونی كم دەرگای قی ھولرییكان دانخست لبردەم كم دەرگای قی ھولرییكان دانخست لبردەم وەم بمیل ئخ جتی شژاران وەك والی موسل ھیمھ وەم بمیل ئخ جتی شژاران وەك والی موسل ھیمھبیردنتوە ك خكی ھولر ل ناو دەرونیان زۆربیان بیردنتوە ك خكی ھولر ل ناو دەرونیان زۆربیان نفسی شخ جمیلیان تدای لكارەساتی ئنفال كردنی نفسی شخ جمیلیان تدای لكارەساتی ئنفال كردنی بارزانیكان سای بارزانیكان سای ١٩٨٣١٩٨٣ و ل كۆمك كردنی كۆمگای و ل كۆمك كردنی كۆمگای جژنیكان ب ونبوون دەگنوە ك شــــخ جمیل جژنیكان ب ونبوون دەگنوە ك شــــخ جمیل ئفندی كۆچی كرد تازی ل ھرماك و تكی وخانقا ئفندی كۆچی كرد تازی ل ھرماك و تكی وخانقا ل ھولر وسلمانی و تول كركووك دانرا ب دووای ل ھولر وسلمانی و تول كركووك دانرا ب دووای ترمكی بابرۆ گشت ھژارنی سانی برسی بدوای ترمكی بابرۆ گشت ھژارنی سانی برسی بدوای

كوتبون .كوتبون .شــــخ جمیل یك كچی دەب عیزەددین مالئفندی شــــخ جمیل یك كچی دەب عیزەددین مالئفندی

.كی دەبدەیخوازێ كوڕو كچ .كی دەبدەیخوازێ كوڕو كچقی ھولروقی ھولرو

چند چیرۆكی سانی گرانی چند چیرۆكی سانی گرانی ل ســــرەتای باســــی روداوەكانی كارەســــاتی سانی ل ســــرەتای باســــی روداوەكانی كارەســــاتی سانی ل جكب ل جكی ١٩١٧١٩١٧ بی وســــای ١٨٨٠١٨٨٠ وســــای وســــاگرانی گرانی ١٧٥٦١٧٥٦ وســــاوەی گرانی دیكش رووی داوووە لو ماوەیدا بم بو وەی گرانی دیكش رووی داوووە لو ماوەیدا بم بو سختی نبوە ك خكی كوردستان جگاو نیشتمانیان سختی نبوە ك خكی كوردستان جگاو نیشتمانیان ب جبھلن و ل باكور كۆچ بكن برەو كوردســــتانی ب جبھلن و ل باكور كۆچ بكن برەو كوردســــتانی باشوور و لوشــــوە برەو خوارووی زنجیرە چیاكانی باشوور و لوشــــوە برەو خوارووی زنجیرە چیاكانی ری بغداو دەورو برەو تخوبی شــــاری بمرین بح ری بغداو دەورو برەو تخوبی شــــاری بمرین بح باس ل ك كك یان شــــیعرر ھاتســــر بگومان ھ باس ل ك كك یان شــــیعرر ھاتســــر بگومان ھروداوــــك دەكا ئوە ئــــو روداوە ل الپڕەكانی مژوو روداوــــك دەكا ئوە ئــــو روداوە ل الپڕەكانی مژوو دەچسپنت منیش ھندێ لم چیرۆكان لسر زاری دەچسپنت منیش ھندێ لم چیرۆكان لسر زاری

باوكم بیستوە یان ل خكی دی ئوانیش یان ب چاوی باوكم بیستوە یان ل خكی دی ئوانیش یان ب چاوی تا دەگات خۆیان روداوەكانیان دیوە وەیا بیســــتویان تا دەگات خۆیان روداوەكانیان دیوە وەیا بیســــتویانكاتی روداوەكــــ ل وان ئمش بۆ ئوەی نگینوە كاتی روداوەكــــ ل وان ئمش بۆ ئوەی نگینوە تا وون ب و زیاتر بشــــوندرێ بینوسینوە تا بۆدوا تا وون ب و زیاتر بشــــوندرێ بینوسینوە تا بۆدوا

.رۆژ بمین .رۆژ بمینچیرۆكی یكم: مال زادەیچیرۆكی یكم: مال زادەیشاری ھولرو دوو دزی برسیشاری ھولرو دوو دزی برسی

نی كساویش لباوكم بیســــتوە ئ م لو چیرۆكئ نی كساویش لباوكم بیســــتوە ئ م لو چیرۆكئشــــاری ھولر دوچاری یك لــــو گرانیان دەبتوە، شــــاری ھولر دوچاری یك لــــو گرانیان دەبتوە، ئوسا مزگوتی قی ھولر قوتابخانكی نزیكی ئوسا مزگوتی قی ھولر قوتابخانكی نزیكی ١٠٠١٠٠ ،ندن (سوختبواری جیا جیای قۆناغی خو ل قف ،ندن (سوختبواری جیا جیای قۆناغی خو ل قفمســــتعد ) خۆیان ئامادە دەكرد بۆ ئیجازەی مالیتی مســــتعد ) خۆیان ئامادە دەكرد بۆ ئیجازەی مالیتی كساڵ لداویستی خواردنی یوت پدوانزە عیلم، مزگ كساڵ لداویستی خواردنی یوت پدوانزە عیلم، مزگخانووی مامۆستایانی مزگوتی قی ھولر دەپارزرا، خانووی مامۆستایانی مزگوتی قی ھولر دەپارزرا، باوكم ووتی : شــــوك مــــال ئبوبكری مال گچكی باوكم ووتی : شــــوك مــــال ئبوبكری مال گچكی رجعی فتوا بوە لر مولمفتی شــــاری ھ ر كولھ رجعی فتوا بوە لر مولمفتی شــــاری ھ ر كولھكوردستان (س كوڕی ھبوە حاجی عومر ئفندی كوردستان (س كوڕی ھبوە حاجی عومر ئفندی باوكی مال ئفندی، مال عوسمان باپیری باوكم حاكمی باوكی مال ئفندی، مال عوسمان باپیری باوكم حاكمی جزا بووە ل شاری موسل و شخ علی موفتی خاوەنی جزا بووە ل شاری موسل و شخ علی موفتی خاوەنی یكم پخشــــانی كوردی بوە ل كوردســــتانی باشور یكم پخشــــانی كوردی بوە ل كوردســــتانی باشور ) پــــش بانكی بیانی ل خو ھلدەســــت بۆ نوژی ) پــــش بانكی بیانی ل خو ھلدەســــت بۆ نوژی بیانی، سیردەكا دوو پیاو سر سورماو ل گۆرەپانی بیانی، سیردەكا دوو پیاو سر سورماو ل گۆرەپانی حوشــــی خانووەكی راوســــتاون و ل سر شانیان حوشــــی خانووەكی راوســــتاون و ل سر شانیان كیسك پر ل گنم، بم وەك ب تمابن یك وەالمی كیسك پر ل گنم، بم وەك ب تمابن یك وەالمی سرســــورمانكیان بداتوە، مال زادەی ھولریش، سرســــورمانكیان بداتوە، مال زادەی ھولریش، لیان دەپرســــ دە : پم ناــــن ئوە چی دەكن لیان دەپرســــ دە : پم ناــــن ئوە چی دەكن كمن دەم ر شانتانسل نمپر گ م كیسرە، ئل كمن دەم ر شانتانسل نمپر گ م كیسرە، ئل

سیرتان دەكم؟ سیرتان دەكم؟ دزی یكم دە : قوربان ئم دەزانیین ئم خانوی دزی یكم دە : قوربان ئم دەزانیین ئم خانوی برزتان الی خكی شــــاری ھولــــر نزیك بونوەی برزتان الی خكی شــــاری ھولــــر نزیك بونوەی حرام بم قوربان برسیاتی وای ل كردین، ھوبدەین حرام بم قوربان برسیاتی وای ل كردین، ھوبدەین

ئم كیس گنم بدزین، منداڵ و خزانمان برسین .ئم كیس گنم بدزین، منداڵ و خزانمان برسین .دزی دووەم : سرمان سور ماوە ك ھاتین ژوورێ كیسی دزی دووەم : سرمان سور ماوە ك ھاتین ژوورێ كیسی گنمان لسر شان دادەنین دەرگای خانومان ل بزر گنمان لسر شان دادەنین دەرگای خانومان ل بزر دەبو و نمان دەدۆزییو بچین دەرەوە، كیس گنمان دەبو و نمان دەدۆزییو بچین دەرەوە، كیس گنمان بج دە ھشت رومان ل دەرگا دەكرد كرایتوە، ئوە بج دە ھشت رومان ل دەرگا دەكرد كرایتوە، ئوە چندین جارە خۆمان تاقی كردۆتوە دەرگای سرەكی چندین جارە خۆمان تاقی كردۆتوە دەرگای سرەكی خترزە ستان شورەی بر داخراوە خانوەكخانوو ھ خترزە ستان شورەی بر داخراوە خانوەكخانوو ھبمانتوانیایــــ بچین دەرەوە، دوا جار دەرگا بیكجاری بمانتوانیایــــ بچین دەرەوە، دوا جار دەرگا بیكجاری نما سرمان سورماوە چاوەروانیین بمان بخشی و ئم نما سرمان سورماوە چاوەروانیین بمان بخشی و ئم

سرسورمانی ئو شوەمان لۆ روون كیوە .سرسورمانی ئو شوەمان لۆ روون كیوە .مال گچكــــ دە : ئم گنم خواردنی فقیكانی مال گچكــــ دە : ئم گنم خواردنی فقیكانی مزگوتی قی ھولرە، ئم فقیان كاریان خوندنی مزگوتی قی ھولرە، ئم فقیان كاریان خوندنی ئاینی ئیسالم، ئوان دوا رۆژ رگا نیشاندەری راستین ئاینی ئیسالم، ئوان دوا رۆژ رگا نیشاندەری راستین بۆی دەرگاتــــان ندۆزیتوە، بم ھرچۆنی بت ھر بۆی دەرگاتــــان ندۆزیتوە، بم ھرچۆنی بت ھر یك یك روب گنم، ببن بۆ ماوە خوداش عفوتان یك یك روب گنم، ببن بۆ ماوە خوداش عفوتان

دەكا دووبارەی نكنوە.دەكا دووبارەی نكنوە.ك دوو دزەك روب گنمكیان لســــر شان دادەنن ك دوو دزەك روب گنمكیان لســــر شان دادەنن ئینجا مال گچك پ پنجی دەستی ئیشارەت دەكا بۆ ئینجا مال گچك پ پنجی دەستی ئیشارەت دەكا بۆ دەرگای دە : ئستا ب حی گنمك دەبن بۆن دەرگای دە : ئستا ب حی گنمك دەبن بۆن

ئم جارە دەرگا بۆتان كراوەتوە دانخراوە.ئم جارە دەرگا بۆتان كراوەتوە دانخراوە.ئو دووپیاوە ك بیانی دەچن نو خكی شاری ھولر ئو دووپیاوە ك بیانی دەچن نو خكی شاری ھولر ئم رووداوە دەگنوە ب نیشــــانی پل برزی پیاو ئم رووداوە دەگنوە ب نیشــــانی پل برزی پیاو چاكیی مال گچكی دەی ژمرن ك یك ل خلیفكانی چاكیی مال گچكی دەی ژمرن ك یك ل خلیفكانی

موالنا خالیدی نقشبندی دەژمرت.موالنا خالیدی نقشبندی دەژمرت.مال گچك بم ناوە ناســــراوە لبــــر ئوە ل تمنی مال گچك بم ناوە ناســــراوە لبــــر ئوە ل تمنی تی وەرگرتوە كالیی ئیجازەی مبیســــتو دوو ســــا تی وەرگرتوە كالیی ئیجازەی مبیســــتو دوو ســــا بوە، دەستی كردووە بكوردستان ھاوتای ن س لك بوە، دەستی كردووە بكوردستان ھاوتای ن س لكدەرسدانی نو مزگوتی ق ك مال ئوكات ل دەرسدانی نو مزگوتی ق ك مال ئوكات ل ٣٠٣٠ سی سی وتویان ئیجازە وەردەگرن بۆی ساڵ یان زیاتر توانیویان وتویان ئیجازە وەردەگرن بۆی ساڵ یان زیاتر توانیویان

. الی گچك( كچوك مال ) م . الی گچك( كچوك مال ) م رم دەدیت دەھاتنولكی شــــاری ھی خمندا من ل رم دەدیت دەھاتنولكی شــــاری ھی خمندا من ل وتۆتستا كئ ر ( كولگۆرســــتان كۆنی شــــاری ھ وتۆتستا كئ ر ( كولگۆرســــتان كۆنی شــــاری ھنــــوان دووبــــازاری گــــورەی ئم دوایی كــــ بناوی نــــوان دووبــــازاری گــــورەی ئم دوایی كــــ بناوی "نیشتیمان" ناسراوە ) بردكی بچوكیان ب كلی گۆری "نیشتیمان" ناسراوە ) بردكی بچوكیان ب كلی گۆری مال گچكیان دەســــوا گر بیگرتبا دیان خۆش دەبو مال گچكیان دەســــوا گر بیگرتبا دیان خۆش دەبو "ال گچكم" م زاتت. ئــــدەب وا مرازیان حاســــ ك "ال گچكم" م زاتت. ئــــدەب وا مرازیان حاســــ كك داود پاشا والی بغدا دت قی ھولر پشتگیری ك داود پاشا والی بغدا دت قی ھولر پشتگیری ئــــو داوادەكا و ھمان كات خلیفی موالنا خالیدی ئــــو داوادەكا و ھمان كات خلیفی موالنا خالیدی نقشــــبندی بووە كــــ داود پاشــــاش موردیدی ئم نقشــــبندی بووە كــــ داود پاشــــاش موردیدی ئم تریقت بووە وچندین رۆژ موانی دەبت و ئیجازەی تریقت بووە وچندین رۆژ موانی دەبت و ئیجازەی

خوندنی بشك ل زانستئاینیكانی لوەرگرتووە .خوندنی بشك ل زانستئاینیكانی لوەرگرتووە .چیرۆكی دووەم :چیرۆكی دووەم :

شھاب و ھڕەشی كوشتنی شھاب و ھڕەشی كوشتنیشــــھاب ئوناوەم بدەیان جار بیســــتوە ل نو باسو شــــھاب ئوناوەم بدەیان جار بیســــتوە ل نو باسو روداوەكانی كۆنی قی ھولر، شھاب وەك باوكم باسی روداوەكانی كۆنی قی ھولر، شھاب وەك باوكم باسی دەكا یك لھرە خۆشــــترین دەنگخۆشی كوردستان دەكا یك لھرە خۆشــــترین دەنگخۆشی كوردستان بــــووە، كاتی گرانی جیھانی یكم الوك بووە، لگڵ بــــووە، كاتی گرانی جیھانی یكم الوك بووە، لگڵ ر لولری شارەكانی ھی دەوروبو الشاوە برسیانئ ر لولری شارەكانی ھی دەوروبو الشاوە برسیانئ

شــــار كردووە بۆ رزكار بوون ل كوردســــتان روویان ل شــــار كردووە بۆ رزكار بوون ل كوردســــتان روویان لمرگی مردن ب ھۆی برسیاتی بابیرم (محمد موفتی) مرگی مردن ب ھۆی برسیاتی بابیرم (محمد موفتی) شھابی ل بر دەنگخۆشی ژورەكی بچوكی بۆ ترخان شھابی ل بر دەنگخۆشی ژورەكی بچوكی بۆ ترخان دەكا ل مزگوت قی ھولر، ئو بانكی دەدا ل سر دەكا ل مزگوت قی ھولر، ئو بانكی دەدا ل سر منــــارەی مزگوت ق ئــــوكات كارەبا نبوە خكی منــــارەی مزگوت ق ئــــوكات كارەبا نبوە خكی یات لالی باشور گو ل و دانشــــتوانی خوار ق ق یات لالی باشور گو ل و دانشــــتوانی خوار ق قدەنگی دەبو، ھندی كس دەیان ووت گر شنبا برەو دەنگی دەبو، ھندی كس دەیان ووت گر شنبا برەو رۆژھالت بوای ل گونــــدی باداوان مال ئفندی گۆی رۆژھالت بوای ل گونــــدی باداوان مال ئفندی گۆی ل دەنگی دەبوو، ل دوا گرانی شاری ھولیر رۆژكیان ل دەنگی دەبوو، ل دوا گرانی شاری ھولیر رۆژكیان دووای نوژی عســــر شھاب چشــــت ل مای بابیرم دووای نوژی عســــر شھاب چشــــت ل مای بابیرم بــــۆ فقكانی مزگوت ق دەبا لــــ رگا دوو كس بــــۆ فقكانی مزگوت ق دەبا لــــ رگا دوو كس نانكی ل دەســــتینن و ھمــــووی ل دەخۆن ئوجا نانكی ل دەســــتینن و ھمــــووی ل دەخۆن ئوجا ئویش ھر چاوەروان دەكا قاپكانی وەرگرتوە بم ئویش ھر چاوەروان دەكا قاپكانی وەرگرتوە بم ك دوو رگری زگ برســــی یككیان دە حز دەكم ك دوو رگری زگ برســــی یككیان دە حز دەكم ئو ھتیم بكوژم، دەس بج شــــھاب دە، برا بۆ ئو ھتیم بكوژم، دەس بج شــــھاب دە، برا بۆ دەم كوژی، خواردنك پی تر نبون، ترشی كم بو دەم كوژی، خواردنك پی تر نبون، ترشی كم بو یان ب خی بوو؟ !!!!!! جا بو وەمی وازی لدنن یان ب خی بوو؟ !!!!!! جا بو وەمی وازی لدنن و دەگڕتوە ب داپیرم دە ك خوشكی عبدولجبار و دەگڕتوە ب داپیرم دە ك خوشكی عبدولجبار ئاغای دوغرەمچی شــــاری ھولرە ( كانی شاعیر)ی، ئاغای دوغرەمچی شــــاری ھولرە ( كانی شاعیر)ی، ئویش گومانی دەبت ل چیرۆككی و دە كوڕم گر ئویش گومانی دەبت ل چیرۆككی و دە كوڕم گر ئوان بن یان تۆ نۆشی گیانتان بی برسی بوین ئدی ئوان بن یان تۆ نۆشی گیانتان بی برسی بوین ئدی

!! بۆ برسی نی یشت بۆ كچ!! بۆ برسی نی یشت بۆ كچچیرۆكی سیم : چیرۆكی سیم :

حاجی زولخا جندرمی برسییحاجی زولخا جندرمی برسیی

حاجی زولیخــــا ل خزانیكی دیــــاری گوندی قوریتان حاجی زولیخــــا ل خزانیكی دیــــاری گوندی قوریتان بووخوشكی مال ئادەمی قوریتان ل مای خوالخۆشبوو بووخوشكی مال ئادەمی قوریتان ل مای خوالخۆشبوو زەید ئحمد عوســــمان دەبت پاشان الی ئم ژیا تا زەید ئحمد عوســــمان دەبت پاشان الی ئم ژیا تا كۆچی دوایی كۆچی دوایی ١٩٩٣١٩٩٣ تمنی تمنی ٩٦٩٦ ساڵ دەبوو چند جارك ساڵ دەبوو چند جارك ل ماڵ نان خواردن دەماوەو دەرژا یادی رۆژانی گرانی بۆ ل ماڵ نان خواردن دەماوەو دەرژا یادی رۆژانی گرانی بۆ ئحمدی كوڕمی دەگاوە دەیووت : كچ بووم ھیشتا ئحمدی كوڕمی دەگاوە دەیووت : كچ بووم ھیشتا مردم نكردبو ل گوندی قوریتان ( مردم نكردبو ل گوندی قوریتان ( ١٠١٠ كم لباشــــوری كم لباشــــوری شاری ھولرە ) ل "سفر بلك " (ئو ووشی پشان شاری ھولرە ) ل "سفر بلك " (ئو ووشی پشان زۆر بكاردەھــــات ل نو خكی ھولر مبســــتیان زۆر بكاردەھــــات ل نو خكی ھولر مبســــتیان شــــڕی جیھانی یكم ھروەك عوسمانیكان ناویان شــــڕی جیھانی یكم ھروەك عوسمانیكان ناویان نابو) پش ھاتنی ئینگلیز ب ســــاك یاكمتر گرانی نابو) پش ھاتنی ئینگلیز ب ســــاك یاكمتر گرانی دەستی پكردوە جندرمی تورككان دەھاتن پیاو و دەستی پكردوە جندرمی تورككان دەھاتن پیاو و الوی گوند راپچ بكن بۆ ئاگری شڕ، ئوانیش خۆیان الوی گوند راپچ بكن بۆ ئاگری شڕ، ئوانیش خۆیان دور دەخستوە نوەك راپچ بكرین بۆ شڕی ئینگلیز، دور دەخستوە نوەك راپچ بكرین بۆ شڕی ئینگلیز، ھمان كات ئازوقو مڕوماتیشــــان دەبرد، ك گرانی ھمان كات ئازوقو مڕوماتیشــــان دەبرد، ك گرانی باری قورس، چای گنمــــان ھبووھمان دەكند بۆ باری قورس، چای گنمــــان ھبووھمان دەكند بۆ كی لی ساو ئازوق ی دابوەی تۆی چاندنی سائ كی لی ساو ئازوق ی دابوەی تۆی چاندنی سائحشار دەین و بی پارزن، بم ل گرانی، ئو گنمی حشار دەین و بی پارزن، بم ل گرانی، ئو گنمی نو چاك ب شو چویین و دابشمان كردە سر شش نو چاك ب شو چویین و دابشمان كردە سر شش حفت چای بچووك دوور ل یكتر، ل مترسی ئاشكرا حفت چای بچووك دوور ل یكتر، ل مترسی ئاشكرا بوونی و ئمش ببینب سواكر، وەك جندرم تورك بوونی و ئمش ببینب سواكر، وەك جندرم تورك ر و لولری شاری ھگوندەكانی دەوروب وە لدەسوڕان ر و لولری شاری ھگوندەكانی دەوروب وە لدەسوڕانمزگوتی قۆریتان دەخوتن ھاواریان دەكرد " ئجم " مزگوتی قۆریتان دەخوتن ھاواریان دەكرد " ئجم " وە ئكمك " ب واتای "برسیم" یكمیان و دوەمیان وە ئكمك " ب واتای "برسیم" یكمیان و دوەمیان "نان " ئو ونیی كحاجی زولخا باســــی دەكا ئو "نان " ئو ونیی كحاجی زولخا باســــی دەكا ئو ماوەیــــ ك ئینگلیز تا ئالتون كۆپری ھاتبون و شــــر ماوەیــــ ك ئینگلیز تا ئالتون كۆپری ھاتبون و شــــر بــــر دەوام بو ئینگلیز رۆژی بــــر دەوام بو ئینگلیز رۆژی ٧ ایار ایار ١٩١٨١٩١٨ كركووكیان كركووكیان داگیر كرد پاشان ب شڕ ھاتن نو ھولر، منیش ئو داگیر كرد پاشان ب شڕ ھاتن نو ھولر، منیش ئو كات ســــای كات ســــای ١٩٨٩١٩٨٩ ل سای "برسیم " م دەكۆیوە، ل سای "برسیم " م دەكۆیوە، وەئم دوو دۆكیومنت مژوویی ك باسی گرانی دەكا وەئم دوو دۆكیومنت مژوویی ك باسی گرانی دەكا ی حاجی زولیخا كینو ور دەســــتم، ئونبوە بك ی حاجی زولیخا كینو ور دەســــتم، ئونبوە بك مایی دەھاتكی ســــینبۆی باس دەكردین وەك فیلم مایی دەھاتكی ســــینبۆی باس دەكردین وەك فیلمبر چــــاوم چۆن كورد پش بر چــــاوم چۆن كورد پش ١٢٨١٢٨ دەربــــدەر بووە وە دەربــــدەر بووە وە شیرازەی خزانی تكچووە ب شوەیك ك بغدا ئم شیرازەی خزانی تكچووە ب شوەیك ك بغدا ئم سا ناسراوە ب "برسیم " ھمان شوە حاجی زولیخا سا ناسراوە ب "برسیم " ھمان شوە حاجی زولیخا خوالخوشــــب ئم دوو وشــــیی ل یاد مابو " ئاج " خوالخوشــــب ئم دوو وشــــیی ل یاد مابو " ئاج " برســــی، حاجی زولیخا دەی ووت : ب شو ھویرمان برســــی، حاجی زولیخا دەی ووت : ب شو ھویرمان م توركانژمار، ئ نانمان دەكرد ب ستوركلال و ئدەش م توركانژمار، ئ نانمان دەكرد ب ستوركلال و ئدەشك دەھاتن یان خكی برســــی دەھات پاروە نانكمان ك دەھاتن یان خكی برســــی دەھات پاروە نانكمان

پ دەبخشین. پ دەبخشین. چیرۆكی چوارەم : چیرۆكی چوارەم :

مال حوسن مرگ ھدەبژری نوەك سواكردن مال حوسن مرگ ھدەبژری نوەك سواكردن مال حوســــن یك بــــوە ل خكی شــــاری ھولر مال حوســــن یك بــــوە ل خكی شــــاری ھولر خزانداربــــوە خاوەن ســــ منداڵ بــــووە دوای ئیجازە خزانداربــــوە خاوەن ســــ منداڵ بــــووە دوای ئیجازە وەرگرتنــــی مالیتــــی ژوركی ب كریــــ دەب خۆو وەرگرتنــــی مالیتــــی ژوركی ب كریــــ دەب خۆو وخزانكی، ئم بســــر ھات ل دیوخانكی باوكم وخزانكی، ئم بســــر ھات ل دیوخانكی باوكم بیستوم بم كام گرانی بووە نزاندرای رەنگ گرانی بیستوم بم كام گرانی بووە نزاندرای رەنگ گرانی سای سای ١٧٥٦١٧٥٦ بووە، ك برسیاتی باری ئابووری خكی بووە، ك برسیاتی باری ئابووری خكی شــــاری ھولر دەورو بری تك دەدا رۆژ ل دوای رۆژ شــــاری ھولر دەورو بری تك دەدا رۆژ ل دوای رۆژ نان برەو كمی دەڕوا مال حوســــن، زۆر نفس برز نان برەو كمی دەڕوا مال حوســــن، زۆر نفس برز : وچیرۆكانك لوە یندەگ بــــووە، چیرۆكی دی ل : وچیرۆكانك لوە یندەگ بــــووە، چیرۆكی دی ل رمایی ھیچ ســــوت نانی مامزگ ل دەب قف ك رمایی ھیچ ســــوت نانی مامزگ ل دەب قف كدارك وە تاجركی نخواردووە نوەك پارەكی ســــد دارك وە تاجركی نخواردووە نوەك پارەكی ســــد ل سد حل نب، رۆژك یك لو كسان ك مال ل سد حل نب، رۆژك یك لو كسان ك مال حوســــن خۆی ل دوور دەخستوە گشت فقیكان حوســــن خۆی ل دوور دەخستوە گشت فقیكان لمزگوت دەعوتی ماــــی خۆی دەكا دە ك ماوە لمزگوت دەعوتی ماــــی خۆی دەكا دە ك ماوە نھاتب دەن مال حوســــن ب زۆر داری ل مزگوت نھاتب دەن مال حوســــن ب زۆر داری ل مزگوت دەیھنن بۆ دەعوەت چاو دەگری مال زادەی ھلر(مال دەیھنن بۆ دەعوەت چاو دەگری مال زادەی ھلر(مال گچك) ھاتوە دەن نخــــر نھاتووە، دە ئوەش گچك) ھاتوە دەن نخــــر نھاتووە، دە ئوەش تاندم، بۆ ھاتن، ناچار دەبلیان خك بوو ھدرۆیــــ تاندم، بۆ ھاتن، ناچار دەبلیان خك بوو ھدرۆیــــدادەنیشــــ، ك نان خواردن دەســــت پ دەكا، مال دادەنیشــــ، ك نان خواردن دەســــت پ دەكا، مال حوسن ل جۆڕكی پشبندی نان و خورما دەردەكا، حوسن ل جۆڕكی پشبندی نان و خورما دەردەكا، ھاوەكانی دەســــت دەكن ب پكنین، خاوەن ماڵ ھاوەكانی دەســــت دەكن ب پكنین، خاوەن ماڵ

،داین نانم بۆ ناخۆی نانم حرامی تال حوسم : دە ،داین نانم بۆ ناخۆی نانم حرامی تال حوسم : دەدەســــت دەكا ب فشــــاركردن و رابواردن، خزمتكاری دەســــت دەكا ب فشــــاركردن و رابواردن، خزمتكاری ئاغاش پی پ دەكنن، لرە مال حوســــن ل گیانی ئاغاش پی پ دەكنن، لرە مال حوســــن ل گیانی كار دەكا دە ئــــرێ وە نانكت پارووی حرامی كار دەكا دە ئــــرێ وە نانكت پارووی حرامی تدای حقی ھتیوو چوســــاوەو ھــــژاری تدای وە تدای حقی ھتیوو چوســــاوەو ھــــژاری تدای وە خونی چند كســــی تدای ھاوار دەكا پر ب دەنگی خونی چند كســــی تدای ھاوار دەكا پر ب دەنگی ب جۆرێ دەنككی وەك گۆچكان نو دۆلی دۆل لدەر ب جۆرێ دەنككی وەك گۆچكان نو دۆلی دۆل لدەر وابی دە : حرام ... حرام. مشــــتك ب دەستی وابی دە : حرام ... حرام. مشــــتك ب دەستی ل برنجی پش خۆی ھدەگرێ دەگوشــــی و شــــلك ل برنجی پش خۆی ھدەگرێ دەگوشــــی و شــــلك كنن شوال حوســــوجا من ئدەردێ وەك خو لی كنن شوال حوســــوجا من ئدەردێ وەك خو لیبج د . ئم حكایت چند راستو چند راست بج د . ئم حكایت چند راستو چند راست نی ئم تنھا دەیگینوە ك الینك ل خورەوشتی نی ئم تنھا دەیگینوە ك الینك ل خورەوشتی

ئوسردەم ئاشكرا بكا .ئوسردەم ئاشكرا بكا .مال حوسن لخواروی ق خانوو دەگرێ ك زۆر باری مال حوسن لخواروی ق خانوو دەگرێ ك زۆر باری ئابووری خراپ دەبی و خزانكی و منداكانی نوتقی ئابووری خراپ دەبی و خزانكی و منداكانی نوتقی قس كردنیان نامین ل ب ھزی وە كمی نان خواردن قس كردنیان نامین ل ب ھزی وە كمی نان خواردن وەك ئو خكانی ئستا خۆیان ل نانخواردن دەپارزن وەك ئو خكانی ئستا خۆیان ل نانخواردن دەپارزن بۆ ئوەی پیامكی سیاســــی بگینن كۆمگای نو بۆ ئوەی پیامكی سیاســــی بگینن كۆمگای نو دەوتی دبن مال حوســــن ل بر نفس برزی سواڵ دەوتی دبن مال حوســــن ل بر نفس برزی سواڵ ناكاو ك دەچتوە ماڵ دەبین گشت ئندامانی خزانی ناكاو ك دەچتوە ماڵ دەبین گشت ئندامانی خزانی توانای قس كردنیان نماوە ل برسیاتی، دت دەرەوەو توانای قس كردنیان نماوە ل برسیاتی، دت دەرەوەو ماڵ ئاوای ل دۆست و دراوسكانی دەكا دە (ھولر ماڵ ئاوای ل دۆست و دراوسكانی دەكا دە (ھولر بج دلــــم و دەچم شــــارەكانی دەورو بری، مال بج دلــــم و دەچم شــــارەكانی دەورو بری، مال حوسن دت ماوە) و دەرگای ژوری ل سر خۆیی و حوسن دت ماوە) و دەرگای ژوری ل سر خۆیی و منداكانی خزانكی دادەخا و چاوەروانی مرگ دەكا منداكانی خزانكی دادەخا و چاوەروانی مرگ دەكا

نك بچ كچكانی بفرۆشی و ب خۆشی سواڵ بكات .نك بچ كچكانی بفرۆشی و ب خۆشی سواڵ بكات .ئم چیرۆكی مال حوســــنم چند جــــار ل دیوخان ئم چیرۆكی مال حوســــنم چند جــــار ل دیوخان بیســــتووە، من لــــرە ئاماژە ئــــوەی دەكــــم برز بیســــتووە، من لــــرە ئاماژە ئــــوەی دەكــــم برز م سئ م سی ١٩٨٦١٩٨٦-١٩٨٩١٩٨٩ ئسا حیا لنی علی یبدولغی عسا حیا لنی علی یبدولغعسا خریكی كتبك بو ب ناوی ( دیوەخانی رەشاد سا خریكی كتبك بو ب ناوی ( دیوەخانی رەشاد ئفندی ) ك چندین بسر ھاتو رووداوی كوردستانی ئفندی ) ك چندین بسر ھاتو رووداوی كوردستانی بخــــۆوە گرتبو نزیكی بخــــۆوە گرتبو نزیكی ٦٠٠٦٠٠ الپڕەی، گر چاپ بكرێ الپڕەی، گر چاپ بكرێ

بۆشایك پر دەكاتوە ل ئدبیاتی كلتوری كوردی.بۆشایك پر دەكاتوە ل ئدبیاتی كلتوری كوردی.چیرۆكی پنجمچیرۆكی پنجم

كارەساتی سای كارەساتی سای ١٩٩١١٩٩١زۆر ب كورتی باسی كارەساتی كۆچەوی سای زۆر ب كورتی باسی كارەساتی كۆچەوی سای ١٩٩١١٩٩١ دەكم، ئویش كمتر نبوو ل سانی گرانی گورەی دەكم، ئویش كمتر نبوو ل سانی گرانی گورەی كوردستان، ھمان كات ك قونسلیی فرەنسی پش كوردستان، ھمان كات ك قونسلیی فرەنسی پش ھانای كوردســــتان ل ورە ھاتگرانی گ دســــاڵ لس ھانای كوردســــتان ل ورە ھاتگرانی گ دســــاڵ لسكۆچەوی كوردان دیســــانوە ســــای كۆچەوی كوردان دیســــانوە ســــای ١٩٩١١٩٩١ فڕەنسا فڕەنسا دەسپشــــخری كــــرد بۆ ئوەی ناوچی كوردســــتان دەسپشــــخری كــــرد بۆ ئوەی ناوچی كوردســــتان بپارــــزرێ ئــــم كارە دڕندانیی كــــ دژ ب كورد كرا بپارــــزرێ ئــــم كارە دڕندانیی كــــ دژ ب كورد كرا ھرچندەی بنوســــرێ ھشتا كم، بۆ ئوەی خۆمان ھرچندەی بنوســــرێ ھشتا كم، بۆ ئوەی خۆمان لبیرنكین و لیادمانبت، رۆژك ل رۆژان ئاوارە بووین لبیرنكین و لیادمانبت، رۆژك ل رۆژان ئاوارە بووین / /٣١٣١ ری لولن ھدام حوسســــوپای س و ڕۆژە كئ ری لولن ھدام حوسســــوپای س و ڕۆژە كئ١٩٩١١٩٩١/٣ داگیر كرد روومان لو دەشــــت كردو پشتمان داگیر كرد روومان لو دەشــــت كردو پشتمان كردە شار ل دەســــت دڕندەیی سوپای رژمی بعس، كردە شار ل دەســــت دڕندەیی سوپای رژمی بعس، برسییكانی گرانی سانی پشووش لدەست نبونی برسییكانی گرانی سانی پشووش لدەست نبونی بیرناچد لم قینو وشــــت ئھ ج شــــاریان ب بیرناچد لم قینو وشــــت ئھ ج شــــاریان بسدان كس شڕیان بوو بۆ ئو ئازوقانی، ك سوپای سدان كس شڕیان بوو بۆ ئو ئازوقانی، ك سوپای رەكی كی سم رۆشدەكرد، بئیرانی نزیك سنور داب رەكی كی سم رۆشدەكرد، بئیرانی نزیك سنور دابھردەم لبیرم ناچی رۆلی كوردی كوردستانی رۆژئاوا ھردەم لبیرم ناچی رۆلی كوردی كوردستانی رۆژئاوا

بۆ خكی خان و مھاباد و سن و سقز.بۆ خكی خان و مھاباد و سن و سقز.با ئــــو ڕۆژان ھاندەری برایتــــی بزەیی ھاتنوەمان با ئــــو ڕۆژان ھاندەری برایتــــی بزەیی ھاتنوەمان ب ب ما شــــھیدو ئنفالكراوەكان ب دەرامتكانی ب ب ما شــــھیدو ئنفالكراوەكان ب دەرامتكانی

كوردستان . كوردستان . بانگ وازك انگ وازك

ل گۆرستانی گورەی كۆنی شاری ھولر ل گۆرستانی گورەی كۆنی شاری ھولر راست ئم بانگ وازەم لگڵ بابتك ناگونج بم راست ئم بانگ وازەم لگڵ بابتك ناگونج بم ك باسم كردووە، زۆرم رەخنر كۆڕو باسھ ل كدەم ك باسم كردووە، زۆرم رەخنر كۆڕو باسھ ل كدەمل برادەرانی كار بدەست گرتووە،من باسی گرانی دەكم ل برادەرانی كار بدەست گرتووە،من باسی گرانی دەكم ل ھمان كاتیش دیارە گرانی واز ل گۆرســــتانی كۆنی ل ھمان كاتیش دیارە گرانی واز ل گۆرســــتانی كۆنی

.نر ناھولشاری ھ .نر ناھولشاری ھل شاری پاریس بووم مایسی سای ل شاری پاریس بووم مایسی سای ٢٠٠٤٢٠٠٤ نزیك تاوەری نزیك تاوەری ئیفل ( برج ئیفل) گۆڕستانكم دیت بۆیان باس كردم، ئیفل ( برج ئیفل) گۆڕستانكم دیت بۆیان باس كردم، ك تمنی پتر ل ھزار سا، وەك بھشت وا رازابووە ك تمنی پتر ل ھزار سا، وەك بھشت وا رازابووە لــــ داری جوان و گوڵ وگوزار و پیكری ناودارەكانی لــــ داری جوان و گوڵ وگوزار و پیكری ناودارەكانی گۆڕستان ناونیشانی ھر یككیان خك بۆ گشتگوزار گۆڕستان ناونیشانی ھر یككیان خك بۆ گشتگوزار ســــردانی دەكن، ل شــــاری قو منارەش حیف، ســــردانی دەكن، ل شــــاری قو منارەش حیف، ك بدا، كت م گۆڕستانوە ئمجۆرە بیربكاتب كی ك بدا، كت م گۆڕستانوە ئمجۆرە بیربكاتب كیبشك ل كلتووری شــــار بمبستی ب مبستی بشك ل كلتووری شــــار بمبستی ب مبستی دروستكردنی باالخانو بازار، ئم شون، ك ھسكی دروستكردنی باالخانو بازار، ئم شون، ك ھسكی پروســــكی باوبابیرانمانن و زانــــای وەك مال گچكی پروســــكی باوبابیرانمانن و زانــــای وەك مال گچكی ھولری و حاجی عومــــر ئفندی ك كاك ئحمدی ھولری و حاجی عومــــر ئفندی ك كاك ئحمدی شخ ستایشی بۆدەكا ل نامكانی پش شخ ستایشی بۆدەكا ل نامكانی پش ١٣٠١٣٠ساڵ، شخ ساڵ، شخ علی ئفندی خاوەن یكم پخشــــانی دەستنووسی علی ئفندی خاوەن یكم پخشــــانی دەستنووسی كوردی ل باشــــووری كوردستان، ك ل قی ھولر كوردی ل باشــــووری كوردستان، ك ل قی ھولر نووســــیویتی، وعبدولجبار ئاغای (كانی)شــــاعیر، نووســــیویتی، وعبدولجبار ئاغای (كانی)شــــاعیر، ئحمد ئفندی یكم موتســــریفی شاری ھولر، ئحمد ئفندی یكم موتســــریفی شاری ھولر، شــــخ جمیل ئفندی ئوەی ل پشدا باسمان كرد، شــــخ جمیل ئفندی ئوەی ل پشدا باسمان كرد، بجگ ل دەیان ســــرۆكی بنماكانی ھولر و پیاو بجگ ل دەیان ســــرۆكی بنماكانی ھولر و پیاو ماقوالنی شار ك ئوگۆڕستان ل باوەشی كردون رۆژك ماقوالنی شار ك ئوگۆڕستان ل باوەشی كردون رۆژك ب پاش س چوار سدە ئنفال بكرن، لرە ھرچند ب پاش س چوار سدە ئنفال بكرن، لرە ھرچند باس باسی گرانیی بم خۆ گرانی زەوی زار نیی چند باس باسی گرانیی بم خۆ گرانی زەوی زار نیی چند زۆرە دەشتی ھولر زۆرە، ل وتان شارستانی بازاڕی زۆرە دەشتی ھولر زۆرە، ل وتان شارستانی بازاڕی گورە ل دەرەوەی شار دەكرێ، ھودەدرێ باخانی گورە ل دەرەوەی شار دەكرێ، ھودەدرێ باخانی برز لنو شار نكرێ بتایبتی قت وەك شونوار، برز لنو شار نكرێ بتایبتی قت وەك شونوار، پش سی چل ساڵ دروستكردنی باخان قدەغبوو پش سی چل ساڵ دروستكردنی باخان قدەغبوو نوەك كاربكات سر سیمای دەوروبری قی ھولر، نوەك كاربكات سر سیمای دەوروبری قی ھولر، ب ناوی خۆم و گشت خكی شاری ھولر داوا دەكم ب ناوی خۆم و گشت خكی شاری ھولر داوا دەكم ئوەندە گۆڕەی پش چند ساڵ ھكندرا، ك ندەبا ئوەندە گۆڕەی پش چند ساڵ ھكندرا، ك ندەبا رووبدا، لوەو دوا قدەغ بكرێ ب پی یاســــا دەست رووبدا، لوەو دوا قدەغ بكرێ ب پی یاســــا دەست ندرت گۆڕی ئم زانایان، ك شــــانازی كوردستانن، ندرت گۆڕی ئم زانایان، ك شــــانازی كوردستانن، بزر دەب گاتان لر، پاشان رولنھا شاری ھك تن بزر دەب گاتان لر، پاشان رولنھا شاری ھك تن الی گچكی مگۆڕەك نر بگوە گو دەرگا نادۆزنــــ الی گچكی مگۆڕەك نر بگوە گو دەرگا نادۆزنــــھولری!!!، تــــكام وای پرۆژەیك ئامــــادە بكرێ بۆ ھولری!!!، تــــكام وای پرۆژەیك ئامــــادە بكرێ بۆ دروستكردنی ھشــــت نۆ پیكری ئم كل پیاوانی دروستكردنی ھشــــت نۆ پیكری ئم كل پیاوانی شاری ھولر ل بردەم دەرگای گۆرستان، برزی ھر شاری ھولر ل بردەم دەرگای گۆرستان، برزی ھر یككیــــان یككیــــان ١٥١٥ متر بت تا ون نبــــن ل ژر برزایی متر بت تا ون نبــــن ل ژر برزایی بازاڕی نیشتمان، ب شوەكی ئندازەی، بجگ ل پالنی بازاڕی نیشتمان، ب شوەكی ئندازەی، بجگ ل پالنی چاندنی داری بچووكی ھردەم سوز و نووسینی ناوی چاندنی داری بچووكی ھردەم سوز و نووسینی ناوی

بنماكان ل ھر بشك لناو گۆڕستان ... بنماكان ل ھر بشك لناو گۆڕستان ... كشب و گۆڕستانر ئولكی شاری ھخ ل تكام وای كشب و گۆڕستانر ئولكی شاری ھخ ل تكام وای تی و كوردستان بتایبب تانلتووری شــــارەكك ل تی و كوردستان بتایبب تانلتووری شــــارەكك ل

گشتی بیك دەنگتان بیپارزن!گشتی بیك دەنگتان بیپارزن! گرانی سای برسيم گرانی سای برسيم ١٧٥٦١٧٥٦ زايينی زايينی

ـ ١٩١٩١٩١٩ ـ ـ عابد جاسمعابد جاسمشخ جمیل ئفندی شخ جمیل ئفندی ١٨٧٨١٨٧٨ـ

كلچریدرخان دەردەچڵ بگل كی رووناكبیریی گشتییوكراوەیب

ستافی كلچری بدرخان:عبدولەحمان معروف، سعدول نووری، جوھر شخانیب ھاوكاری راوژكاری رووناكبیریی دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان:

د.ھیمداد حوسن

ژمارە ٢٤-٩٠، ھینی ٢٠٠٨/٢/٢٢ی زایینی

عبدولەحمان معرووف

٣٠٠ در-٤٠٠در=-١٠٠درناونبردنــــی دیــــاردەی ئگــــر ســــرچاوەو ئاماژە نكردن ب فیكرو ،كی دیكســــانئــــاراو بۆچوونی كخــــوش و ننگی ب و بچت خانی لیســــتی رەش و دزی و خۆ ھكشان ب كراســــی خــــك، وەك لجاری پشوودا گوتم: ئوا ئوجارە دەموێ كی دیكوەش خار ئرامببم لبھی، رەنگ بتوانین رك پچوانی كــــ بكینــــوە، حاتــــی ئــــو الپڕەیی چند بابتكی لنووسینی و كتبك دەیان و ســــدان سرچاوە رــــز دەكرن، بڕادەیــــك جاری وا ھیــــ ل الپڕەیك ١٠ ســــرچاوەو پراوــــزی ھی، بۆ ســــ در ناوی پنج سرچاوەی بردووە، ب واتایكی دیك پنای بۆ پنج سرچاوە بردووە لس دردا، ل برایی ھموو شتك نووسین پتر ل مكیش ئو نووسین گوای دەبینرــــت، ئكادیمییــــكان ئم بابــــت و لكۆینوەی یكجار دەومندو پــــ زانیارییو گڕان و سۆراغ و پشــــكنینی كون و كلبرو رووناككانــــی و تاریــــك ژوورە كتبخانو تاقینچككانی پوەدیارە، توژەر ئوەندە خۆی ھیالك كردووەو شــــونخوونی كشــــاوە، ئم دەرگاو دوای تاكو دەرگای كوتاوە بــــئــــیك ســــرچاوە، پــــڕ زەردەكان و ئوانــــی مۆرانی لداون و مشــــك قرتاندوونی ســــاغ كردوونتوە، جا لرەدا نیازم بم ئگر ل نووسینی بابت و لكۆینوەو باسی ئكادیمی لمجۆرە كرداری جــــاران و دابش و لكدەركردنی حیساب و بیركاری بكار بنین، رووبرو پانتاییكی ئوەندە بر تسك دەبتوە، رەنگ و رووی كۆڕو مجلیســــانی نابــــت، تۆ وەرە "٢٠" الپــــڕە "١٥٠-٢٠٠"ســــرچاوەی ھبــــت، ئگر ھر ســــرچاوەیك ب تكایــــی "٢" در ھیــــچ زیاتر نا "٣٠٠-٤٠٠" دەكاتــــ وەربگرین، لی در، ئدی بابتكو بشی نووسر چندی ل دەمنتوە!! رەنگ جاری واھبــــ نووســــر قــــردار بتوەو

دەستی لبنی ھمبانی دەرچت. جا ئگر ئوە ئكادیمییت نووسین و ســــرچاوە ریزكردن و تكبردنوەو لكدوورینی بابــــت و مالك "قم" توەرندانی توژەربت، ئوە ئگر زۆر ئاسانیش نبت، ھروا كاركی قورسیش نیی، مرۆڤ نتوان شانی خۆی بدات برێ، ئگر ھندۆكك خونــــدەواری ھبت!! ئوە لالیك بوەســــت، جــــاری وا ھیــــ ھــــاو ،دەپۆش كی دیكرگمان بكشــــكئوا ئو كســــ "توژەر"نوەك ھر نیــــوەی ســــرچاوەكانی ریز كراون، نخوندۆتوەو چارەگكیشــــی بگرە ئگر لمی وەربگــــرن نازان رەنگی ئوەش ،چۆنــــ كتبــــش برگــــی لرەوە سرچاوە دەگرت، ك توژەر ھاتووە لكتبكوە سری دەرناوەو دزەی كردووە بۆ ســــرچاوەكانی ئم كتب، ك نووســــری كتبك پشتی ماندوو پــــوە خۆی بســــتووەو پخۆی مشــــكی كردووەو شــــكت و كرۆشتووەو شــــوو رۆژی لكداوە بۆ ئویش لدایكبوونی، و ھنجــــان زۆر لســــرەخۆ ھاتــــووە بزمان و شواز و داڕشــــتنكی دیك، بھارات و بۆنی خۆی لــــداوە، چۆڕەئاوكی رەگشــــی دارو ژــــر كردۆتــــ ت، ببر ھگــــی، ئكنووســــینواتایكی دیك بۆ چاوبستنی خك و ب ھلدردابردنیــــان كلك و گوی رستو زاراوەو داڕشتنكانی كردووە، بــــو مانیی ئویش تــــواوی ئو سرچاوانی خوندۆتوە، ك توەری بابتكی پوە گرداوەو باســــكی

لو خوگیدا دەخویتوە. لڕاستیشدا دوورە ل ڕاستی....

بئسپایی

ئگر (ڵ) خرای شونی (ل) ل وشی (چل)دا، دەبت (چ) ك وشیكی ترە و واتایكی تری ھی. ئم ئوە ئگین ك (ڵ) و (ل) لـــ زمانی كوردیدا دوونرخی جیاوازیان ھی و

دوو شتی جیان. ئگر (ڕ) خرای جی (ر) ل وشی (برین)دا، دەبت (بین) ك وشیكی ترە و واتایكی تری ھی. ئم ئوە ئگین ك (ڕ) و (ر) لـــ زمانی كوردیدا دوونرخی جیاوازیان ھی و

دوو شتی جیان. ئگر (ز) خرای جی (ن) ل وشی (ھنار) دا، دەبتـــ (ھـــزار)، ك وشـــیكی ترە و واتایكی تر دەبخش. ئگر (ژ) خرای جی (ن) یا (ز) ل وشـــی (ھزار) و (ھنار) دا دەبن ((ھژار) و واتای سیم سرھدەدا. بم دەرئكوێ ك (ز - ن - ژ) ســـ نرخی جیا ل سیستمی زمانی كوردیدا پشان ئدەن.

واتا س (فۆنیم) ن. ل وشـــی (بار) دا ئگر (ك) خرای جی (ب)، ئبت (كار) ك وشـــیكی ترە و واتا یكی تری ھی. ئگر (ش) خرای شـــونی (ب) یان (ك) وشـــی ســـیم دەرئكوێ

(شار) و اتای سیم سرھڵ ئدا. ڵ (ز - م – ھـ - پ). وشگ مان شت لھ و واتای چوارەم و پنجم و ششم و حوتم

(زار – مار – ھار – پار) پك دت. بـــم جۆرە (ك – ب – ش – ز – م – ھـ

- پ) حوت نرخی جیا پشـــان ئدەن. واتا حوت (فۆنیم) ن.

ب لكدانوە و نموونكانی سرەوە دەرئكوێ ك ئگر دوو دەنگی جیاواز توانیان ل ھمان كر یوتنـــی ھون و دەركندا دەركشـــو كوش ویتری بتنی ئدەرك كی جیا لواتایبخشی ئوە ئم دوو دەنگ دوو نرخی جیایان لـــ زمانی كوردیـــدا ھی. واتا ســـر ب دوو

فۆنیمی جیان. ن دەنگ فۆنیم و نـــ فۆنیم دەنگ. دەنگ .یو (بوون) ی ھ كی (فیزیاوی) ییرەسك abstract ـ (ڕەدموج) كیفۆنیم شـــتبوونی نیی، تمسیلی چن دەنگكی جیاواز ئكات ھموو پكوە یك نرخ پشان ئدەن، و ژینگنجامی ئوانیان ئھۆی جیاوازیی ن ك

جیاوازانی ك تیایاندا دەرئكوێ.ھندێ لم جیاوازییان ب ئاســـانی ھستیان كـــرێ وەك دوو دەنگی (س) و (ص) لئ پزمانی كوردیدا ل وشـــی (سگ - صگ) و (ســـاوار) دا. ئم دوو دەنگ ل زمانی كوردیدا سر ب ھمان فۆنیمن، چونك ھیچ وشیكی تیا نادۆزرتوە یك لم دوو دەنگی تیا ب و

ب گۆڕینی ب ئویتر كار ل واتاكی بكات.زۆر جووت دەنگ ھن ك ل دوو زماندا ھاوبشن كچی ل یككیانا سر ب دوو فۆنیمی جیان و مان فۆنیمن. بۆ نموونھ ر بویتردا سئ ل(ر) ی الواز و (ڕ) ی قـــو لزمانی كوردی

و عرەبیدا.ئم دوو دەنگ ل زمانی كوردیدا ســـر ب دوو فۆنیمـــی جیان چونك زۆر وشـــ لم زماندا ر بگ ،یان تیایم دوو دەنگلـــ كن یھدەنگكـــی تر جگیر كرا واتاكیان ئگۆڕێ. وەك ل وشی (كر)دا. (ر) الوازە گر جگیر كـــرا ب (ڕ) واتاكی دەگۆڕێ. واتا (ر) و (ڕ) ل .یزمانی كوردیدا ھ دوو نرخی جیایان لوشـــی (وەڕین) دا (ڕ) قوە گر ب الواز جگیر كرا وشك ئبت (وەرین) ك واتایكی تر ئبخشـــ. ھمان شت ل گڵ (پری –

پڕی) (تر – ت).. ھتدئـــم دوو دەنگـــ ل زمانی عربیشـــدا ھن. كوە یتكی تیـــا نادۆزریم ھیچ وشـــبلم دەنگانی تیاب، ب ئویتر جگیر بكرێ واتاكی بگۆڕێ. بۆی ئم دوو دەنگ ل زمانی عرەبیدا یك نرخیان ھی و ســـر ب ھمان

فۆنیمن. ب پچوانوە (س) و (ص) ل زمانی كوردیدا سر ب ھمان فۆنیمن چونك لم زماندا ھیچ وشیك نادۆزرتوە یك لم دەنگانی تیا ب ب جگیر كردنی ب ئویتر واتاكی بگۆڕێ. كن یھ وش لرەبیدا گزمانی ع چی لكلم دەنگانیان تیای، ب جگیركردنی ب ئویتر واتاكانیان ئگۆڕێ. وەك ل(فسیح – فصیح)،

(عسیر – عصیر).. ھتد. تاك كن لی وەك یوشان م جۆرە جووتئ

minimal pair جووتۆك ب بكا ندەنگناو ئبرن. وەك

ژیان – گیان / شو – خو / زار – ھار / ر زمانكانی ھبۆ دەست نیشان كردنی فۆنیمدەب (جووتۆككانی) بم جۆرەی ســـرەوە

برامبر بكرن. ك ی خوارەوە بكم وشانیری ئئیستا ســـ كی تریانكر یی ھیان جووتۆكل كر یھ{ ھزار – ھنار – ھژار – ھوار – ھكار} ب جووتۆكی (ھزار - ھنار) دوو فۆنیمی (ز)

و (ن) دەست نیشان كرا.ب جووتۆكی(ھزار - ھوار) دوو فۆنیمی (ز)

و (و) دەست نیشان كرا.بـــ جووتۆكی (ھزار – ھكار) دوو فۆنیمی

(ز) و (ك) دەست نیشان كرا.بـــ جووتۆكی (ھنار – ھژار) دوو فۆنیمی

(ن) و (ژ) دەست نیشان كرا.بـــ جووتۆكی (ھنار – ھوار) دوو فۆنیمی

(ن) و (و) دەست نیشان كرا.ب جووتۆكی (ھنار – ھكار) دوو فۆنیمی

(ن) و (ك) دەست نیشان كرا.ب جووتۆكی (ھوار – ھكار) دوو فۆنیمی

(و) و (ك) دەست نیشان كرا. بم جۆرە ل ری ئم پنج وشـــان ك ھر یكیان جووتۆكی ئویترە ئم پنج فۆنیمی زمانی كوردی (ز – ن – ژ – و – ك) دەست

نیشان كرا.

ھـــر كۆم وشـــیك ھر یكیـــان تیا (تۆكس) كی تریان بكر یی ھجووتۆك

یكminimal set پك دەھنن. ب ھمان پەو ل ری ستۆكیكی تری وەك

(چور – ھور – كور):ب جووتۆكی (چـــور – ھور) دوو فۆنیمی

(چ) و (ھـ) دەست نیشان كرا.ب جووتۆكی (چـــور – كور) دوو فۆنیمی

(چ) و (كـ) دەست نیشان كرا.ب جووتۆكی (ھـــور – كور) دوو فۆنیمی

(ھـ) و (ك) دەست نیشان كرا. ئم فۆنیمان (چ – ھـ - ك) دەســـت نیشان

كران.(ك) ل ھردوو دەستكدا دەركوتووە. ھر

فۆنیم دووبارە دەركوتوە الئبرێ. ب براورد كردنی ســـتۆكی تر فۆنیمی تر ئدۆزرتوە. تا رادەیك چن ستۆك براورد

بكرن ھیچ فۆنیمی تر نادۆزرتوە. ب فۆنیم دەست نیشان كراوەكان سیستمی

فۆنۆلۆجیی زمانك پك ئھنن.سرچاوەكان

١ - وریا عومر ئمین(١٩٨٢) ئیمالی كوردی و چن تبینییك. گ. كۆڕی زانیاریی عیراق

– دەستی كورد. ژ ٩ س ١٩٨٢.جووتۆك.رۆژنامـــی (١٩٩٠) -------- - ٢

ھاوكاری ژمارە ١١٧٠ ی ١٦/ ١٩٩٠/٤. An Introduction (١٩٦٥) .Gleason،H.A – ٣.to Descriptive Linguistics. New York

تۆكس

ئاگرێ بۆ كوژایوەڕشتی بوو پچا

دڵ ل بندیتی تۆ رزگار بووجامی جادوویی خفت شكا

***ھاتم ئاوزانت بم

كچی چكی ب پلكیبۆ رووی ئومدمخندەی مرگی

***ند شیرینوەی چ

لسر گۆڕی تۆ ئی عشقی پ نیازسما كردن

ند شیرینوەی چئی ماچی پ ئاگراوی مرگ ھنر

چاو پۆشینند شیرینوەی چ

لتۆ دابان و ئاوزانی تردەرگا لروو غم داخستن

رەیشت لھبرەیورو ئارامی لی ھخوا سایب

***تۆ ھر ئوەب بیر نكیتوەلمن و ئازار و گیانی سووتاوم

بنب ئازارم ناب كگم بمن داناگیرس ك

و. بیان محمد ھبجییو. بیان محمد ھبجیی

پش ئوەی پش ئوەی ١ی شوبات بوو ی شوبات بوو ل مۆگیك رەش و چكن ل مۆگیك رەش و چكن

لم شارەدا لم شارەدا چكنكان چكنكان

لھموویان چكنتریان لھموویان چكنتریان لناوخۆیان لناوخۆیان حشاردابوو حشاردابوو

وانی ژەھر پژانیان بۆ دەوتوە.. وانی ژەھر پژانیان بۆ دەوتوە.. توندتر...تیژتر توندتر...تیژتر

بۆیان دووبارەو سدبارە دەكردەوە.. بۆیان دووبارەو سدبارە دەكردەوە.. نوەكو مرۆڤ بوونی لبژیتوەو نوەكو مرۆڤ بوونی لبژیتوەو لم خۆكوژیی پشیمان ببتوە لم خۆكوژیی پشیمان ببتوە

چكنكان.. چكنكان.. توندتر...تیژتر توندتر...تیژتر

وانی تیرۆرو رەشپرستیان بۆ دەوتوە.. وانی تیرۆرو رەشپرستیان بۆ دەوتوە.. سپدەی رۆژی جژن بوو سپدەی رۆژی جژن بوو

بریانكرد. بریانكرد. بدكی پلقین و بمشككی ژەھر پرژن بڕیانكرد بدكی پلقین و بمشككی ژەھر پرژن بڕیانكرد كسی چكن.. عق چكن.. پۆگرام و دڵ چكن.. كسی چكن.. عق چكن.. پۆگرام و دڵ چكن..

پنجی دەستی پنجی دەستی تنیا پالكی كوژانوەی رووناكی بوو ك پیدەكردتنیا پالكی كوژانوەی رووناكی بوو ك پیدەكرد

سرەنجام ئوەی ك دیتم تنیا گبوو سرەنجام ئوەی ك دیتم تنیا گبوو مشخی سووتانی جستی ھڤان و میوانان بوو مشخی سووتانی جستی ھڤان و میوانان بوو

لناویاندا مرگوەڕك بچكییوە لناویاندا مرگوەڕك بچكییوە بھموو مۆخ و ریشی چكنییوە بھموو مۆخ و ریشی چكنییوە

ب پیامی چكنییوە ب پیامی چكنییوە بشرموە.. بشرموە..

لھناوی چە دووكی خنكاودا. لھناوی چە دووكی خنكاودا. سرلشواو خریكی خۆی گومكردن بوو سرلشواو خریكی خۆی گومكردن بوو

بروسكیك لرۆژی محشر ھاتبوو. بروسكیك لرۆژی محشر ھاتبوو. لی نووسرابوو. لی نووسرابوو.

ئو بیانیی، شپۆلك رۆح، لشاری قومنارە.. ئو بیانیی، شپۆلك رۆح، لشاری قومنارە.. برەو ئرە بگوڕھاتن.. برەو ئرە بگوڕھاتن..

دەرگای بھشتیش وابوو.. دەرگای بھشتیش وابوو.. تنیا بۆ ئوی چكنیان تنیا بۆ ئوی چكنیان

ئویش تكڵ بھاوكارو دۆستانی بوو.. ئویش تكڵ بھاوكارو دۆستانی بوو.. تكڵ ب ئبوجھل و مرگوەڕ و زەرقاوی و سدام و ئوسام بوو تكڵ ب ئبوجھل و مرگوەڕ و زەرقاوی و سدام و ئوسام بوو

رەوانی توونی رەشتر لتونكرا.. رەوانی توونی رەشتر لتونكرا.. لگڵ جاش و ئنفالچییكان زنجیركرا. لگڵ جاش و ئنفالچییكان زنجیركرا.

شیعری: فروغی فروخزاد

شیعری :قاسم مستفا

د. وریا عمر أمین

چكنكی ١ی شوبات نیازك ھوەری

ھموو ئوانی ل كاری ئامادەكردنی فیستیڤال و سانی ناو لیژنتی كتایب ن، بتدا كاردەكخسرپرشتییارەكان، دەزانن ل ناو چ پرۆسیكی تـــژی لـــ كارو چاالكیدا دەبن، دەشـــب ھوڵ و تقیكی برچاویش بدەن ل پناو ركخســـتن و دانانـــی پرۆگرامی گونجاو. ل ھمان كاتیشـــدا م دەبستت ئكی تایبیدابینكردنی بودج بســـركوتن وەدەســـت بھن، یان باشترە بم ب دەشـــ .میش بنكنگاوی یھ تـــزەحملبار بوونی ھۆكارەكان سرەتایك و ئزموونك بت كایوە، ببت مایی ئنجامدانی فیســـتڤاڵ وختكان بۆ جارك یان زتر، بم ل ھمووی بۆ كردنی ب نگاونانردەوامبوون و ھگرنگتـــر ب

نریتك.ئمی بنمای ســـید برایم، كاتـــ بیر لوە كرایوە كارك بۆ باوكمان بكین، یان ب شوەیك ل شوەكان پاداشتی باوكمان بدەینوە. باوكمان ســـید برایمی حاجی سید ســـعیدی برزنجی شـــاعیرو كوردپروەر ١١ جاران لسر كوردایتی گیراوەو شانازی ب ھردوو كوڕەكانیشی كردووە، ك بوون ب پشمرگ ل ١٩٧٩. بیرۆك زۆر بوون، كچـــی لنگری ل ســـر ئنجامدانی ختك گرت. من پم وابوو، كـــ رزلنان و ختكردن شایانی داھنران، بتایبتی ل بارودۆخی ئوساو ئستادا. چاكترین ھاندەریش بۆ برەودان ب چاالكی ھمجۆر، جگ لوەش حزی خودی باوكمان بوو. ھموو ساك، ك ل قوتابخان پلی باشم دەھنا، یان سركوتوو دەبووم خالتكی باشی دەكردم. ندن دەدا، لھانـــی خو كیشـــی دا، كشیعر ل

:یدا دەككۆتاییموژدەی سركوتووی سام بۆ بنی

پم خۆش ئوسا چیم بسنیب تمای تۆی گشت خوشك برات

بت پشەو رەھبری وتل ئلمانیاوە پداویستكانی ختی سید برایمم دابین كردن و لگڵ خـــۆم ھنانوە. بۆ ئوەی

جیدیت وكۆكی تدا برجست ب شوە پرۆژە دەستوركم بۆ دانا، ك بریتی بوو ل پشكییك كانی لو ووردەكاریناسپ ندین مادەو برگو چخۆ گرتبوو. ھرچند بوە رانگیشتم راستوخۆ ری برام بم رەھبـــم، بدا بكـــشـــداری تب ژ لالودەبی گی رووناكبیری و ئھاوكاری بنك-١٤ ید برایمیان لتی سم خككدا یفیستیڤا٢٠٠١/١٠/١٥ ئنجـــام دا و ١٥ كس ل بوارەكانی شـــیعرو چیرۆك و لكۆینوەو ئاواز و گۆرانی و

كسایتی ختیان پبخشرا. ئیدی ســـان خالتی ســـید برایـــم ب چندین گۆڕانكارییوە ھنگاوی بردەوام بوونی نا. بۆ سای ٢٠٠٧ ل ١٢/٣٠ ئمسادا ختی ششمی سید برایم ئنجام درا، دوای ئوەی شوەو بروەبردنی گۆڕانكاری تدا كرا، ل فیستیڤاوە بۆ دابشكردنی خت. ئم بڕزانش ختی سید برایمیان بۆ

سای ٢٠٠٧ لم بواراندا وەرگرت:ختی شیعر (قوبادی جلی زادە)ختی لكۆینوە (كریم شارەزا)

ختی ئاواز (ربین جمال)ختی ھونری نواندن (شلر كۆیی)(بدود عممح) تیسایتی كخ(لم ئاغرۆست) وەكاریتی شخ

زۆرجاران ل كاتی ئنجامدانی ختك پرسیارك دەوروژێ : بۆ دەب ختك ل ســـنوری قزای كۆی تپر نكا؟ وەك ل پرۆژەی دەستورەكشدا ی دەین: چونك ســـید برایم وەك شـــاعیرو كسایتی سیاسی ل دەڤری كۆی ب شارو دەشت تر ناســـرا بوو. دووەم، چونكوە زتی كۆیو ونووســـر و ھونرمندانی ئو شارە تا ئستاشی لگدا ببش بوون ل ئاوەڕدانوەو خت كردن. ســـیم، ئم ھنگاوك بۆ گورەكردن و سنور بزاندنی ختك بۆ دەوربری كۆی ل ئایندەدا.

شایانی گوتن، ختی سید برایم ل سر ئركی بنماكی ھموو ســـاك ئنجـــام دەدرێ. تا ئستا ل ھیچ الیك و الینكدا دەستی یارمتی بۆ درژ نكراوە. سرباری ئوەش بنماكی بیاری

بردەوام بوونی ل ئستۆ دەگرێ.

ختی سید برایم نریتكی كۆی ل ینسا

پشەو

لڕاستوە بۆ چپ: ربین جمال، قوبادی جلیزادە، شلر كۆیی، رۆستم ئاغال، كریم شارەزا.

ژمارە (٩٠) شوباتی ٢٠٠٨/٢/٢٢،21رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی كلچر

ئوان ژن و مردكی تنیا بوون و خودا ھیچ (جیلخ) دابوون، سروشتین كی پمندا كی تووڕە و قیسكردەوام ئافرەتب وابوو كتنگ بوو، زۆرجار كـــ مندان لناو كۆن یف خـــۆش بوون، پلیاریان دەكـــرد و كخجیل تووڕە دەبوو وەدەستی دەكرد بجنو دان و فرمانی بمام عو دەكرد ك بدوای

مناكان بكوێ..! وع) ن بموو منـــاو ھنل ومام ھـــگورگۆ) ناوبانگی دەركردبـــوو، ئو كاتانی ك مام عـــو لتمنكی ناســـكی نوان گنجی و پیری دابوو، ھرك لسری كۆن بدەردەكوت ھمـــوو مناكان ھریك و بالیكا ڕایان دەكرد و شـــونیان پ شون نبوو لترســـی مام عو.بم ئســـتا مام عو ئو سام و ترســـی جارانی نماوە و مناكانیـــش ئوەندە لی ناترســـن و بگرە مندا شـــیتانكان زۆر جار ڕووبڕووی مام

عو دەوەستن و قسی پ دەن.عو گورگـــۆ و خجیلـــی خزانی تنھا شـــكردنی ئازووقی دابكبچووك دوكانب

دەژیان. جیلخ و پل ومام ع ل كریرچی ھگئخودان خزمكی زۆر بوون بم لبر ئوەی

ھژار بوون ھیچ كس ئاوڕی ل ندەدانوە.سردەمانك عو گورگۆ زۆر نخۆش بوو، خجیل زۆر دەترســـا عو بمرێ و بتنیا جی بھ، بۆی خجیل بردەوام بھموو كســـكی دەگوت : دوعا بۆ عو بكن زۆر و من ب ر بسكی بكا شتن ،خۆشـــن

تنیا بمنموە.لگڵ تپڕبوونی كات عو باری تندروستی من و ككۆ باشـــتر بوو جار جار دەھاتقسی خۆشـــی لگڵ ھاوتمنكانی خۆی دەكرد، بم پاش ماوەیك ئاراستی شتكان

گۆڕا و ھموو شت پچوان بۆوە!!!!خجیلـــ نخـــۆش كوت و عـــو گورگۆ جیلوە دەترسا خالی بوو زۆر لردەوام لب

!...ی بنیا جتبمرێ و ببم بداخوە لگڵ ھاتنی ســـری سای نوێ دوای ئـــوەی ھموو خك لئاھنگ بوون و بدڵ خۆشـــیوە پشوازیان لسای تـــازە دەكرد كچی خجیل دواســـاتكانی تمنی دەبردە ســـر و دوایین قسكانی ناو وی عكو خوشـــك وناخی خۆی بۆ ع

دەكرد و دەیگوت :ئگر مردم ھواڵ بھیـــچ برایكم مدەن، چونك تا نخۆش بووم نھاتن الم و لیان نپچاموە و بسریان نكردموە و عتۆ سم نیك توخوا تۆش زۆر بۆم بگری چونك

بۆم بگری ن مناڵ.. ن نوە..

ن دایك.. ن باوك....

خجیل ئو قسانی تواو كرد و دوا مائاوایی ل عو گورگۆ كرد. عوش وەك مناكی دوور لسۆزی دایك و باوك و ب كس و كار ھات كۆن و پ بدەنگـــ گەكی ھاواری

كرد:ئی ھاوار خجیل مرد...

ئی ھاوار مارم وران بوو.....كس لو باوەڕەدانبوو عو گورگۆ ئوەندە خم بۆ خجیل بخوا چونك ھموو ئوەیان لبرچاو بوو ك ڕۆژان ئو دووكســـ چۆن لگـــڵ یك دەمقایان بوو، چیان بیكتر

دەكرد.ھر لو ساتوەی مام عو دەستی بھاوار كـــرد، تووشـــی لرزك بووەو ھـــر بكوڵ دەگری.. تنانت ل پرسشـــدا نیدەتوانی بخـــر ھاتنی كـــس بكات ھـــر دەگریا و دوای پرســـش مام عو خۆی لسر قاچ وكیان مام عھات ڕۆژدەگرت تا وای لڕان سركستاش ھربووەوە و قاچی شكا و ئبدەچت الی مام عو پی دە : دوعام بۆ بك پاش خجیل، ئمنیش بمرم و ڕەزیل و

ب زەوەر نبم و نكوم ژر دەستان.

عو گورگۆمسعود ئیبراھیم

ھراسانی رۆح لشیعری«ملوانكیك ل موحیبت"ی

كژاڵ ئیسماعیلداسرھنگ حمساح

چندە نامۆن ئوســـاتانی شاعیر ل غریبیدا دەســـتودامن پنا بۆ كۆپلكانی شیعر دەباو چاوەڕوانی ســـفرك، كچی زەمن دەرفتی ك لـــیـــنـــادا. ھۆنراوەی"ملوانكوەی پئـــ نو وە لژاڵ ئیســـماعیل پـــت"ی كموحیبئســـتاتیكای شـــیعری، بگومان شـــاعیر لم ھۆنراوەیدا لژر ســـبری دیالكتی شیعرەوە چۆت نو ئفسانی تنھایی و ھراسانی خۆی دەربیوە، وەك ل بشـــك ل كۆپلی یكمی

:دەزۆر دەمك لنو ھرزی نیشتیمانكا

تكڵ ب بۆنی سحر نبووم رۆحم ئاۆدەی موحیبتكی پمیی نبووە

باوەڕناكم. سفر ببر دەركی ژوورەكما گوزەر بكاو

بارگی خمكانم لگڵ خۆی برت. ك ،رەیفو ســـرەدا شـــاعیر چاوەڕوانی ئل وەو چۆتئس دۆزیوەتی ل كی پتو حانلژـــر پردەیكی پ لمحاڵ و ل پنجرەكانی غوربتوە سیری گۆشـــ جوانكانی عشقی

:كردووە، وەك دە كانپۆلدەنگی شم لگو

ب ئسپایی نھنی عشقی ماسییكان بۆ كنار ئدركنن

لباوەشی پ لسۆزی دەریاداخۆیان لسبری مانگ ھئسون

سیرە...!! چند تابلۆیكی رۆمانسیی لگڵ شـــق بپۆلی دەریاوە عكانی شـــئاوازی نۆتئســـپایی پیامكانی بۆ كنـــاری دەریا دەباو مانگیش لباوەشیدا پرچی خۆی دەھۆنتوە. ئا ئوەی ونی شیعری جوان، ك شاعیر لتنھایی خۆی دەبزن و ســـۆفیگران پنا دەبات بر

ھونری"مجازی"شیعرەوە: كستییتۆ نازانی.. چ م

ئو ساتی دوو كوختی شرم ئگۆڕنوە ئایتی پ لنوور

بسر مرقدی ئم یئسمدادەبارت.. لرەدا شاعیر باس لم تابلۆی پ لمیھرە دەكات، ك سومبولیزمان كاری كردۆت سر دەروونی و وەك ئایتكی پ لنوور بســـر مرقدی ئم

عشقیدا دەبارت. كژاڵ لم شیعرەیدا ھراسانو چاوەڕوانی ھنگاوە نامۆكانی ســـفرك، پنجكانی ئاوتی نو لپی سوزی بكا لنو مملكتی قییدەیكی دەری بنت، ئوســـات لبردەم ســـوجدەی عشـــقكی ئبدی پ لنووری نیشـــتیمان و پیام ھچووەكانی عشق بۆئوەی ئایتكانی ئاوت بوونی رۆح بدەنگی نوساوی بخونتوە، چاوەڕوانـــی ئوەی زەنگیان شـــینكانی نو گیرفانی مندای ل گردنی بئان و گوكانی و ل نكانی بقرتنجپ نی بمركانی تو من

پرچمی بدات: كی سیحراویچ تابلۆی

ئسترە بتاوك ل كزیی مانگ زەنگیان شینكانی گیرفانی مندایم

ئھۆنتوە بۆ گردنم. :ی دەكدانئینجا گو

بدەستی پ ل میھرەی خۆت چپك ل گو مرواری بنرە ئامزم و

گوكیش بدە ل پرچمت با بۆ ئبد ژوورەكمان

بۆنی ئشق و بۆنی قیدەو

بۆ بھاری ل ببارت. دیارە شـــاعیر لكۆتایی ھۆنراوەكی چاوەڕوانی ئو بھارەی، ك ل پایزی تمنیدا ھراسانو لبر دەرگای غوربتوە ھـــر چاوەڕوانی ئو

سفرە دەكات. كژاڵ ئم شـــیعرەی بھســـتكی نۆستالیژی داڕشـــتووە، ســـۆزك بۆ یادەوەری نیشتیمان و دووری لھـــاوەن و یادگارییكانـــی مندای، دواتر دابان و ھســـتكردن ب نامۆیی، ك درك ب تنیایی و گۆشگیری خۆی دەكات، ئمش ك زتر بزمانی خود ون شیعرییكانی پوخت كردۆتـــوەو دیالۆگكانی بیكتر پیوەســـت كردووە، بایخی ب ریتمی ناوەوەی شیعرەكی داوە، ك بۆت شـــاكاركی شیعری جوان بۆئوە

ھدەگرێ زتر قسی لسر بكرێ.

وشی دەسپك:وشی دەسپك:- دیارە لم ماوەیی دوایی مشـــت و م و گ و گوزارشت و تینكی زۆر ھی لمڕ ڕێ و شون و چۆنیتی كاركردن بۆ ھنانكای و چسپاندنی زمانكی یكگرتـــووی كوردی (ســـتانداردی) لالین ئوانی ك تایبتمندیان لبواری زمان ھی، ئوانش ك نووســـرن و بپرۆشن بۆ

كردەیكی ئاوەھا.ك ھم بنڕەتكانی زمان چ لڕووی گوزارشتوە یان شـــوازە ڕـــك دەخـــات و تـــواوی ئو پیوەندیی تكراییانی، كلڕووی ئۆرگانییوە بھای شووناســـی زمانن، وەك زمانكی زیندوو بۆ زمانكی ب قوارەی تواو چسپاوی سیاسی

.كایتد لجا مـــن ژی لدیڤ وێ ئرك و پداویســـتیدا بئركی سرشانی خۆمی دەزانم ك توانین و بۆچوونم بۆ ئم پرس پر نرخ و گرنگ بپشت بستن بچند سرچاوەیك ئاماژە پ بدەم. ئم وەك نتوەی كـــورد ل قۆناغی خباتی سیاسی و شۆڕشـــگیدا، ك ئمۆ پاییكی سرەتایی و بئزمونكی كم و بتگیشتنكی انیدا، دەبحوكم ل ،یتارادەیك ڕۆشنمان ھئوە بزانین بۆ پرســـی ســـربخۆیی یان ھر ئامانجكی ڕامیاری تر، بۆ بنیادنانی قوارەیكی كوردی پویستمان ب زمانكی پوانیی ڕك و وە دەكرێ كچۆن باس ل ،یگرێ ھ ڕەوان و بگوتاری ڕامیاری یك بت و فلسف و پیەو ڕەوتی كار بھماھنگی و دێ بچشنكی بیت كو لخزمتاكارێ ڕامیاری و ئامانجت كۆملن كوردســـتان بیت، دبیت ئڤژی لبرچاو بیت كو زمانی پوانیی ك زمان حای نتوەی كورد

.زۆر گرنگ م پرست بۆ ئبگرنگ بنرخی ئوەی ك كۆمنی خك داوا ل دەزگاكانی حوكمانی دەكن بۆ دابین كردنی پداویســـتییكانی ژیانی ڕۆژان (سوتمنی – نان – ئاو- ئازادی- ئاشتی- ئاسایش- كۆمگی كر گوزارشتگدەنی...تاد) و زۆر زیاتریش. ئمگونجـــاو بت.دیارە ھر گـــل و نتوەیك بۆ خۆی خاوەنی معریف و تگیشتنكی تایبت و ئفراندنی چندین بنماو بنڕەتكن ك زمان

یكی خستوون.كوات زمانی ستاندار یان یكگرتوو لرەو لچند شـــونی تر گرینگی و بھای دیـــار دەكوێ، لگردانی پیوەندی نوان معریف و كلتوور و

پیوەندیی كۆمیتییكان و...تاد).لناوەندە ڕامیارییكانی كوردستانیش (ھرم- گرنگ ركم ئر ئسداگریان ل ت) پحكومكردووەو بئركی زمان زان و شارەزایانی تایبت بم بوارەیان دانا، ك زانستیان ئم پرس یك الیی بكنـــوە، بم نك بپل، بكو كاتی

.تواوی خۆی بدرت- زمانی ســـتاندری (یكگرتـــوو) چیی و چۆن

دروست دەبت؟...- زمـــان ك ھۆیك لـــو ھۆیانی ك كۆمی مرۆڤایتی بھۆیـــوە پیوەندیكانی نوانیان ڕك دەخن ھر لســـرەتای دروســـت بوونی ل كی پوەر زنجیـــرە ڕوداومـــرۆڤ و بوونـــنزمـــی و برزی ژركوتن و ســـركوتن ڕادەی قۆناغكانی پشـــكوتنكانی بخـــۆوە دیوە. گشـــتتی و تایبتتی خۆی ھی ھم لڕووی یوەندییڕوی پم لـــوە ھتـــی و خودییباب

دیالكتییكانییوە.جـــا ئنجامی بـــرەو پشـــچوونیش لھموو زمانكانـــی جیھانییك یـــان جیاوازییكی زۆر بچووك و ساكار و سادەیان ھی، ھر زمانش ڕبـــاز و بنڕەت و فلســـفی تایبتی خۆی

.یھ ك ،وەدایشچوونی زمانیش لرەو پنجامی بئنتـــوە یان گل زمانی پوانیی و یكگرتووی خۆی ھبت. ئمش لـــزۆر جاراندا بتكڵ

بوونی چند زاراوەیك دت برھم. ت، واتك داگیـــر دەكرتو ـــك جار كندھزمانیشـــی داگیر كراوە و ھوـــی لناو بردنی ـــژوودا ڕووی داوە، كم ش لـــمـــدەدەن ئگیشتووەت ڕادەیك ك نتوەیك زمانی خۆی لبیـــر چووەتوە یان لی شـــۆرنراوە و زمانی

داگیر كارەك بای بسردا كشاوە. م رەنگب ،یكگرتومان ھستاش زمانی یئزمان حـــاڵ نبت، ھوڵ بـــۆ بوونی زمانكی پوانیـــی ی كـــ زمان حای نتـــوە و گل یوەندییكاری ڕامیاری یان باری پـــت (چ لب

كۆمیتییكان و كاری ئابووری و...تاد)بۆ ئمش پویست ســـوود ل ئزمونی زمانی نتوەكانی تر، ك لم بوارەدا پگیشـــتوون

وەربگیرت.لزۆر باردا وا لك ئدرتوە، ك زۆری زاراوەیی لســـنووری زمانكدا تگرەی بـــۆ پوانیی ت، چونكك بیھ ڕەنگ مـــئ بوون، كزۆری دیالكت و لق و پلوپۆ لزماندا بنڕەتی پوانیی بوونی زمان فراوانتر دەكات و ئگری

دەومندی زمان بڕووتی نیشان ئدات.ھندێ لزمان ناسان (فلۆلۆژییكان) لجیھاندا لو باوەڕەن ك یك بوونی ســـ شت لچند دیالكتكی زماندا ئو زمان دەكات ب زمانكی

یكگرتوو و ئمیش ئمانن:١- ڕزمانی زمان (گراماتیك).

٢- شوەی دەربین (فۆنتیك).٣- بنڕەتی فرھنگی زمان.

ئمش ئوە ســـاغ دەكاتوە، ك زمانی كوردی ب ھموو دیالكتكانییوە سربخۆ و یكگرتوو

پتوە. كان كگانت بتایبزاناكان بك لندھ ڕاستدن سر باســـی زمانی كوردی و دیالكتكان تنیا الین و ڕوی جیـــاوازی نوانیان دەدون، بم زۆربی لكۆینوەكان ك ورد و ببھان لالین ھندێ زاناوە دەســـلمنرێ، ك زمانی كوردی یك. ڕەنگ بت وردە جیاوازی ھبت، بـــم ھر ئوەی ك ل زمانكانی تری جیھان

.یھبۆ پشت ڕاست كردنوەی ئمش لھر تاككی كورد بپرســـی لھر كونجكی كوردستان یان ی دەدەك ك قســـچ زمانت تۆ بجیھان بكوردی. نات (نارت) (سۆرانی یا گۆرانی یان

بادینی یان موكری یان...تاد).زمانی كـــوردی ك لڕووی جوگرافییوە دابش دەب بۆ (كرمانجی ژووروو (سروو). كرمانجی ناوەڕاســـت، كرمانجی خـــواروو (ژری) لرووی دانشتوانی و دیالكتییوە خاوەنی چوار دیالكتی

گورەی، ك ھریكیان خاوەنی چند لقكن.دەبت ئم راستیی بزانین، ك زمانی یكگرتوو ب ئارەزووی ئو پاشـــا و ئم پاشـــا یان ئم سركردە نایت كایوە، یان ببیاركی سیاسی ئم پرســـ یكالیی نابتوە. وا دەزانم زۆربی شارەزایان لسر ئوە كۆكن ك زمانی ئدەبی یكگرتوومان ھی ك وەكو بنمایك بۆ زمانی پوانیـــی خوندن و نوســـین و خوندنوە و ئاخاوتن و حاڵ، لسر ئو رایشن، ك لسدەی نۆزدەھموە دەستی كردووە ب دروست بوون و ڕگی خۆی گرتووە و لگشی بۆ یكگرتوویی

و پوانیی.دیـــارە ك زمانی ئدەبی یكگرتـــوو وە زمانی یكگرتوو (پوانیی) شـــتك نیی، ك چند زانایك بپ ی نخش و كتلۆكك ئامادەی

بكن، بكو بنما و ڕسا و یاسا و راسپاردەی .یخۆی ھت بتایب

كمژووی گل و نتوە خۆی دروستی ئكات و ھـــر نتوەش ڕباز و ڕەوی تایبتی خۆی ھی، مـــژووی گالنیـــش ڕەوكی ھی بۆ پشوە ك مرۆڤ (ئادەمیزاد) ناتوانت بیگۆڕێ لگڵ ئوەی، ك دروستكر و خاوەنی مژووە، نینرەی بۆ بگكیش كۆسپ و تبا بۆ ماوەی

پشوە.بـــم زانایان و شـــارەزایانی نتـــوە دەتوانن شبینی بن و ببینن، كخاوەنی ڕاو بۆچوون و پڕەوتی مژوو بۆ چ ئاقارك، لگیدا برەو پش ماوەی واتیدا. كگڕكۆســـپ ل بنبچن و نزمانی یكگرتوو ھی، ك خاوەنی خست و تایبتمندی خۆیتی لڕووی ڕزمان و فرھنگ

و شوازی دەربیندا.لگڵ ئـــوەش ك ئم زمانـــ خاوەنی چند دیالكتكی جیایـــ و ھر دیالكتكیش چند

بشكی لدیالكتی ھی، ئوەی ك زانا (تۆفیق وەھبی بگ) ب (بچووە دیالكت)یان دادەنت. بم خاســـیت و بھا یكگرتووەكانی زمانی كتاندیال شـــچوو بم بموو ئھكـــوردی لدیارە، لگڵ ئوەی ھریكشیان تایبتمندی خاسیتی جیاوازی خۆی ھی، بم لكوردی جیا ناكاتـــوە و نایكات زمانكی جودا. بكو شـــقل و تایبتتی و بھـــزی دەدات زمانی یكگرتوو و سامانی وشی جیاواز دەڕژت ناو زمان یكگرتووەك (كوردی) وەكو سرچاوەی وشی ھمجۆر ســـوودی دەب و دەومندی

دەكات.كوات دەگین ســـرئوەی كـــ بین زمانی یكگرتوو : ئوەی ك لخاسیت و بنماكانی

ھموو دیالكتكانوە وەردەگیرت. و زمانـــكگرتـــوو : بـــدەبـــی یزمانـــی ئدەـــن، كـــ ل زمانـــی یكگرتـــوو بھموو دیالكتكانیوە وەردەگیریـــت، یان بناغكی لیكك ل دیالكتكانوە وەردەگیرت، لزۆر بـــاردا پوختیكـــی زمانـــ یكگرتووەك یان ،كردنی زمانی قستی یان پوختكییكتدیالھر ئم زمانشـــ ك دەبت زمانی نووسین و خوندن و ئدەب و خوندنوە و پشت بھموو سرچاوەكانی برەو پش چوون و فراوان بوون و دەومندی زمان گشدەكات و پش دەكوێ.

دەتوانیـــن بین ك زمـــان و وژەی فۆلكلۆری نتـــوەو زمانی نتوە و دراوســـكان و زاراوە زانستییكانی جیھانی پ بایخترین سرچاوەی

ئم گش و فراژو و بوون و دەومندیین.لم بارەوە شارەزایان و زانا و زمانناسانی كورد چند ھۆ و ڕگایك دەخن ڕوو بۆ دروستبوونی

:بریتین ل ،م زمانئ١- زمانی ئدەبی یكگرتوو پوانیی (ستاندارد) لزمانی نتـــوە بھمـــوو دیالكتكانییوە

وەردەگیرت.٢- بناغی ئم زمان لیكك ل دیالكتكانییوە

وەردەگیرت. كردنكی زمانی قســـكراو ٣- زۆرجار پوخت

(زمانی گوفتار و حاڵ).ھندكی تری زانایانیـــش كۆم خاكی تر ،ستبم مڕوو بۆ ئندەدەن و دەخ ئاماژە پ

ك ئمانن:١- ڕگای ســـپاندن و چسپاندنی شوەیك

لشوەكانی زمان، ك ئمش بۆ گالنی خاوەن .وارەی ڕامیارییق

٢- لخۆوە دروســـتبوونی شوەیكی ئدەبی و پوانیی، ك بچند ڕگایك دەبت:

أ/- بھۆی ھاتنی پیامكی ئاسمانی وەك زمانی عرەبی ڕوویدا، ك زاراوەو شـــوەی قوڕەیشی ســـپاند، ك ئم بۆ زمانی كوردی ئگركی یامقورئان دوا پ چونك .تمییو حكراوەین

وەك خۆی ئاماژەی داوە. تاكوە بتژەی نوەی ووەو نووسینب/ ژیاندن

شوەیكی زمان و لسنوركی زۆر برفراواندا.ج/ خزمتكردنـــی زانســـت و زانیـــاری بتنیا شـــوەزارك دەرچوونـــی ڕۆژنامـــ و گۆڤار و بوكراوەی (بیســـراو، بینـــراو، خونراو) ھر بو شـــوەی، ئم دەبت ھـــۆی ھاتنكایی

شوەیكی یكگرتوو و پوانیی. یوەندییوت و پـــس و كد/ زۆر جاریش ھكۆمیتی و بازرگانی و ئابوورییكان ئم شوە

یكگرتوویی دەڕەخسنن.٣- ھـــوڵ و وچـــان و كاركـــی بـــردەوام و ڕكخراوەیی و زانســـتیانی ھمن و لسرەخۆ دەبتـــ ھۆی برھم ھاتنـــی زمانكی ئدەبی

یكگرتوو دواجار (پوانیی).برای دكتۆر جمال نبـــز ڕگای دوایی (٣) باشـــترین و گونجاوترین ڕگایكـــ، ك كورد

بھۆیـــوە بتوان پیـــدا بـــواو بگات زمانی یكگرتوو و پوانیی (ستاندار) و ئدەبی.

بـــم بڕای (كریم شـــارەزا) بنچینی زمانی ئدەبی یكگرتووی نتوە لدیالكتوە یان ھر بش دیالكتكی زیندووی زمان وەردەگیرت، بمرج كك لوشی پتوی و دیالكتكانی ب گایم ڕت، ئبكر ت و موتوربتر وەربگیر

باشترین ڕگا دەزان بۆ نتوەی كورد.بـــڕای منیـــش ڕگا و خای ســـیم: ھوی زانســـتیان و ڕكخراوەیی بھمنـــی و ئارامی ببزاوتریـــن ئگری كراوەیـــ بمرج ماوەی

.تژویی خۆی بدرمواتـــ لگڵ ڕای بڕـــز (دكتۆر جمال نبز)م. بم بھوست و ھوەستكردن لسر ھموو خاكانی تر و ھوڵ و كۆششی گونجاوتر و زیاتر، بكـــك وەرگرتن ل ئزمونی گالنی تری جیھان و ھنان و ئامادەكردنی پســـپۆر و شـــارەزا و زمانزانی بتوانا، ھـــم كوردی ھم ھـــی تـــر، ك كار بـــۆ ئم پرســـ گرنگ و پر بایخ بكن. و پشـــتیوانكی سیاسی بھز و بـــ دوودیش ھب.ك ئمش پشـــتیوانی و ھاوكاری دەزگاكانـــی ڕامیاری و بڕوەبریی دەوتی زۆر پویست، بتایبت دەب بودج و دەرامتكی تایبتی بۆ ترخان بكرت و لژنی شارەزا ئامادە بكرت، ئم كارە راپڕنت پم وایـــ كاتیتی، كارەك ل كردەی بیرۆكیییوە ھنگاوە سرەتاییكانی كرداری بۆ ھنرت، ك دەســـتپكی ب كۆكردنوە و ڕك خســـتن و بیـــرازی فرھنگ كوردییكان بت بھموو شـــوازەكانییوە. دیارە ك ڕنووسیش دیسان ئگركی تری كردارەكی یان بگوزارشتكی تر دیوكی تری پرســـكی. بـــوەی ك ئایا ڕنووســـی التینی یـــان ڕینووســـی پیتكانی زمانی عرەبی گونجاوترە، ك ئمش دیســـان ھوەست و لكۆینوەو ھسنگاندنكی زۆری دەوێ. چونك باشووری كوردستان و ڕۆژھتی كوردستان. زیاتر لژر كاریگری ڕنوسی پیتی عرەبی بوون، بم باكووری كوردســـتان ھتا ڕۆژئاوای كوردستانیش كاریگری ڕنووسی پیتی

.رەوەیسالتینییان زیاتر بزاراوەی ســـۆرانی كـــ بۆ كرمانجی خـــواروو و ناوەراســـت بكارەبرێ، ڕەنگ لشونی خۆی نب، چونك ئم دوو بش شوەزاری، بچووە شـــوەزاری تریش دەگرتخۆ، ك (موكری و ســـلمانی.. تاد) كاریگریی ناولنانی ئم دوو شـــوەزارە ڕەنگ بۆ بارودۆخی مژوویی میری ســـۆران لڕواندز بگڕتوە، كـــ ئوە ئركی مژوونووسانیشـــ بھاوبشـــی لگڵ زمانزان و شـــارەزایانی ئم بوارە ســـاغی بكنوە. بۆ كرمانجـــی ژوورووش ھروای، كـــ دەگوترت (بادینی) لزۆر جاردا لكاتی گوفتار و قســـ و باس بو شوەزارەی. كچی بچووە شوەزاری تری تدایـــ وەك (زازایی – ھكاری- بۆتانی) دواجـــار : ئم بابت زۆر ھدەگرێ و قســـ و باس و خواســـی زۆری دەوێ بۆی دەم ئركی ھر تاككی كوردە، ك بوردی و بپی توانای

ھوی دروست كردنی....باشـــترین و گونجاوترین ھاوكشی و تكویی بـــدات، بـــ وەزارانم شـــو ئالودەیـــی ئـــشـــوەیك ك لگـــڵ بنـــڕەت و بنماكانی زمان و فلســـفی كاری زانستی ئم ھوی شـــارەزایان و زمان زانان بگونج. فری ھموو مئ ت. ككان بكتدیال شی بیان زۆرینئركی حكومتك لڕـــی وەزارەتی پروەردە روەردەیی، دابنكی گونجـــاوی پیفلســـف بشـــیان ھوەزارەكان ھاوبموو شـــھ كـــتیاییدا، بمرجـــ بنڕەتكانی یكتر بپارزن و لبایخی یكتر كم نكنوە، ھریكشیان بپی قبارەوكاملی و پگیشـــتوویی خۆیان بشـــداری پ بكات. لپناوی تگیشتنكی ك لككوردســـتان، وەكو یری لرتاســـسئامانجـــ بنڕەتییكانـــی كۆمنـــی خكی كوردســـتان لھر چوار پارچكانی كوردستان كۆششـــی بۆ بكرێ. بۆ ئـــوەی تاكی كوردی بتوانـــ ل زاراوەكانی پكھاتوو ل بشـــكانی شـــوە دیالكتكان ت بگات و لھیچ كامك مئ ڕەنگ وە، كتمسوەزارەكان نشـــلبھزترین ھوڵ بت بۆ ھاتن كایی زمانكی

پوانیی سرتاسری كوردی. یی (ســـتاندار) كوانكگرتووی پكی یزمانزمانحای كوردی بت لنووسین و نووسینوەو خوندن و خوندنوە و قســـكردن و ئاخاوتن و گوزارشـــتدا ك خونك یان بین ڕاســـتی وئامانجك دەب ھر بتدی. ك نوەی نوێ، نـــوەی، نوێ تر ھمیشـــ لچاوەڕوانی دان تا

ڕسكانی.- ئـــم ســـرچاوانی ك ككم لـــ دیون بۆ

:تم بابنووسینی ئ رنجفا رەسول : س١- دكتۆر عزەدین مســـتل زمانی ئدەبـــی ی یكگرتوی كوردی. بغدا

.١٩٧١ –٢- كریـــم شـــارەزا : نالی و زمانـــی ئدەبیی

یكگرتووی كوردی. ١٩٨٤.

زمانی یكگرتووی كوردی كرداری زمانی پوانیی (ستاندارد) بۆتان لتیف ماویلی

ژمارە (٩٠) شوباتی ٢٠٠٨/٢/٢٢،22رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی كلچر

ئو دیمن پچ پچانی بیرەوەری و تاخواردنوە دت برھۆش و گۆشتی ئستاكی ھندكیان ژانی ئوتۆن لكاتی خۆیاندا ڕوویانداوە ھندێ وشی زۆر شیرینن ھندكیش زۆرتاڵ و نابلدن لدەست ریك بوای(دالخان) خ كی بندبوو چخۆیدا نلی تـــر ندەبوو لالیكوە ڕیشـــی خفتی زۆر لمژە پوە بســـتراوە لالیكی دیكشوە پیوەندی پوە بھزە.. لرەشدا بسرھاتی ئو ڕۆژانی دتوە برچاو ك بشكیان بكاوسوە بند بوو بشكیشـــی بو دداری پاكوە ھبوو ك كاوس لی تاڵ كردبوو.. ترسی ئوەی ھبوو ك لخۆی قومابوو ســـری خۆی لدوورە ووت ھبگـــرێ و ڕووی كردبتـــ ووتكی ندیت و شـــاركی فرەوان و كس نزان نكس دەیناسی و ب دیتكی نك دەناسی.. شارســـو كئ نكس و خزم و دۆست و ئحبای خۆی... ئوەی شك ببا بپناو پسیوی خۆی بزان تنیا خواو سك س بیتی... شارەو شاریش كپیرەك باوكنكس وەكو كسكی ناسیاوە چاوكی ل ب و

فراشی دی بدا.باوك پیرەكی دەســـتكورتی و بســـادا چوون و لقومان زۆر و ناچـــاری دەكرد بگرتنبری كســـایتی ئوتـــۆ لژیاندا لڕواـــت خزمت و خزمتـــكاری تكیـــ بكا.. بـــم لگڵ ئم حاتشدا شـــخ لودیوەخان و تكیدا ڕووی

خۆشی دەدای ڕزی بقدەر حای ل دەنا. تو ڕواك بـــوو لـــكخ یحـــاڵ شـــمھب ردەمو سر ئولناســـراوەكانی ھ تییكۆمخكی ھولر بتكای پیان دەگوت شـــخی

ڕوحانی و ترتیپ.حیامك چوو شوك و دوان نبوو چند ڕۆژك نبوو بھاتنی فاتمخان و باوكی كاك ئیسماعیل كوڕی شـــخی گورە بباس و خواسی خبری ڕۆژانـــی باش و نالبـــاری فاتمخان ھات الیان لگـــڵ داین و فاتمخـــان دواو چاوی پكوتن بنیازی ئوەی لدوا ڕۆژدا وورد و درشتی ناوەڕۆكی ژیانی ئو ئافرەت بزان.. ئنجام ئوھابوو ھردوو ئافرەتـــكان یكیـــان.. دای نكبـــوو ھر لو حوشو دوو ژوورە دەژیا.. بچند ساك پش

فاتمخان لوێ بوو.بتنیشـــت تكیوە لالی چپیوە دوو ھۆدەو حوشكی ل ھنراو، دەرگای چوون ژوورەوەی دەكوت تیلیكی التریك بحوشی تكیوە.. دار توك ھبوو لو حوش، ل ھموو درەختكانی ناو حوشـــی تكی گورەتر بوو برزتریش بوو بدیتنی دیمنی ئو درەخت گل جار فاتمخان بدەوریدا دەخوالیوە تا دی فاتمخانی بۆ خۆی ی ڕادەما و دواتر فكری لزۆری تشـــا بڕادەك الر بری كۆشك و تبسریشی لبكردەوە سبھاتر و بتخمین تر بوو.. تواوكیش دوای پاش نیوەڕۆیان ھتاوی ل ندەبا... بۆ دیتنی دیمنی

ئو درەخت گل جار شادی دەكرد.لو دەماندا كاك ئیسماعیل دەچوو بۆالی داین و فاتمخان... فاتمخان بتنیا دەمایوە و خۆی دەدای بر بیر و ئندشـــ جـــۆراو جۆرەكانیوە زامی پشـــوی ھیواش ھواش كژان دەكوت... چاكی بژەنی خۆی بی دیدەتوانی گۆم نبو بۆ كاك ئیســـماعیلی وەك ســـماوەر تاوبدا.. فاتمخان ئمی لدی دابوو نیدەتوانی بتواوی بیدركنـــ... چوونك دەیزانی كاك ئیســـماعیل ر كاك ئیسماعیل بزانگری دەكا دەترسا ئچاودنخۆشیی دەروونیكی باش نی دەب چی بۆ بكا و تووشی چ گفتاركی نریت و دوعای شخانی بكا... كاك ئیسماعیل تواوەكی بدیاریوە وەستاو ووردە نزیرەو گازندەكانی دەخواردەوە بۆی كشا دواوەو پشتی ب دارتووەكدا، پاش قدەرێ چاوی تبـــی و پی گوت: ئرە دواین مای تۆی، لرە

.یكیخ و تتی خواو، شرە ئامانئ ،ترسمفاتمخـــان ســـیما و ویقاری كاك ئیســـماعیلی ندەبینی بم بۆی دەركوت ك كاك ئیسماعیل بنوازشوە سیری دەكا و گوی بۆشل كردووە.. پاش كمك فاتمخان كوت سروبردەی خۆی و ماخی بۆ بـــاس كرد ئی شـــم دیس ماھ دان ك راقران و عوان ئسنووری نی لخشبخۆیی و باوكی پنایان پ دابوو دیسان نوقمی زەریای خیات و قوربسریكی بۆوەو دوا مای شـــخ. زەمینی جوبی دەروونی خۆی ھبوو لـــدەوری ٥٠ مترك چند كۆخك كرابوو مای خزمتكاری شخ ژنی دانیشمندی شخی (نانكر و چشـــت لنری شخ ژن) بوو ئو خزمتكارە

ب دەومند و خاندانكی كوردســـتانی ئران بوو.. مای ئو كۆم پاســـوانكان و خزمت چی و سقا و دەست و پاوەندی دیكی گشتیان سربمای شـــخ بوو.. لو قشـــرە گورەیی دابوون.. یان ھفتی یكم یان ھفتی دووەمی و قشـــرەخانم نا برپندەر.. من ھھاتم بۆ و وارەیو ئداخیل بوونم ئخ لسر و قسوری شقكیژۆیكی سیسی چاوشین و یك ڕەویلكی باریك و ســـپیلك ئادگار خاندان و پ دەچوو ھر لعومریدا سرە ڕم خوڕیتی، ئو بنرمیوە دەســـتی گرتم و بۆ ژووری قشـــرەكی ڕاكشام بردمی ئو ژوورەی ونكی كاوســـی لھنداو سی براموە كاوواسرابوو... ووتی ئران ھس

ئفسرە لسوپای عراقی لشاری بغدا.منیـــش بدزیوە نۆڕینم خوســـتی تریشـــقی و كورك و ترپ موو ســـركم ھدەدا دكنوبو وردە خوســـتكی موان نوازی منی دەكوتا.. ڕاســـت دەن جوھری خۆشویستی لغریبی ســـرھدەدا. بڕاســـتی و بكورتـــی ئو ڕزە لونكـــدا ھقری ڕەگ و ریشـــی غوربتی بدوائودا ھی تریش بتواوی خستمی باركوە دەتگـــوت بغنیمـــی دمـــوە ھچنینكی خاســـرەنگی جودا كرەوە ل تســـوراتی سر لنوو دابـــووم، لواقیعك ك ئگـــر وەكو من ئفسونی ئو شـــرۆڤ دابارینی ك نوقمی سۆز و خۆشویستی ئفســـونی تازەم دەبوو.... ئو ونیی كاوس گلك باری ســـخت و نالباری

بنرخ و بایخی خۆی دا دەمركاند.پویســـت گۆمی زكری پاكانی نـــوری خیبی چاوگی نوەندی ســـری تروكاوی خۆشویستم كی سدوای سات و ماوەی نم كوەدا بھدان بچوار مانگی لھاتنم بۆ شاری ھولر یادگاری مای شـــخ ب ئۆقرەی كردم بھیچ شوەیك حای پ نھشـــتم.. ھرگیز ئوەنـــدە لوما دوور نكوتووموە بزۆر باردا ئوەندە غنیمی فردی نبوومـــ.. ھیچیان بقدەر ئو زەمینی ئارامی ندەكردم ك دەچووم ژوری تایبتی ماك برەو ونك دادەنیشتم بدڵ نۆری سۆزەوەو ھاتنوەی كاوس ڕگی بغدا و كركوك و ھولر لنیگای ونكی كاوـــس دەم دیت ئـــواران لتارمی ھیوانكـــی دیوەخان ڕوو لـــ ڕگاكی ئاوایی ڕادەوەســـتام ڕگاكم ل دیار بـــوو تا چاوتری دەكـــرد لموە دیاربوو ســـرە كاروان و ھاتوچۆ بسر ڕگاكوە وەكو مۆر و زەنگیان تنۆكی مۆر راش و مام ناوەندی و كچكۆكو رەش و بۆری ھبـــرەو ئاوایی گۆر دەبوونوە ب سروســـواد دەكرا و ب ی ھۆزی لـــودا دەچـــوون ھو ســـبرچاومـــا وون دەبوون ل دووری چاوەكانم تۆزی بند دەكرد و وەكو تول الو الوە قف قف پكدا دەچوونوە لپاشدا پرت دەبوون و پوخوستنی خمیان دروست دەكرد... ئوانی ل ئاواییكمان سفری بغدایان دەكرد وام دەزانی بۆالی كاوس دەچوون بۆی ھردەم بخیاڵ لگیاندا سفرم

دەكرد.ئستاك لبیرم نماوە چۆن بوو.. ھرچۆن بوو شوك ل شوان لژووری تایبتی خۆم دەمویست خۆم تنیا كم لپ خوشكی كاوس وەژووركوت بپلقاژە دەســـتی گرتم و ووتی كاوســـی برام راندنی بكخب كخخۆت جوان ڕ جیشـــتگو یكتر ببینن: منیش بپل و بدكی ترسوە خۆم ئامادەكرد خوشـــكی كاوس ڕاپچی دام و سینك و چاییكی لسر بوو بردمی بردەرگی ژووری كاوس.. دەرگاكی كردەوە خۆی بدواوە

كشاوە. دیتبوو جگســـم نند كاورچوەی ھر لـــبـــبون بنی بشر نیدەزانی و گومانی بۆ ئوە نچووە ك چ جۆرە ســـۆزی خۆشویستی گ و گپـــی دەرونیم كردوە بۆ ڕەھابوون لدەســـتی عشق و برەبیانی خۆشویستی... ھرك بم خۆوبخت كـــژی ھوەل ب ســـرەتا تكم لم ژوورەدا... ھر لدەرگا ئاودیوی ژوورێ بووم سنی و چایك لدەستم نوەستان وەك شق شقی دەســـتی منداك ھڵ دەلرزین زۆر بزەحمت بۆم ندەوەســـتا كات چاوم ب كاوس كوت ئو كاوسی لمژە ب ون یاری بدم دەكا ئستاش وەكو مرۆڤكی نخش و نیـــگار ڕك لبردەمم دانیشتووە و سیری مقاماتی حزوور خۆی دەكا... بزمانی تكڵ و وەرپچان و بشرمكی زۆرەوە سالمم كرد و گوتم (بخر بیوە).. كاوسیش یك پـــ برزبۆوە و جوابی داموە و ســـنی و چایكی ل وەرگرتم و لتنیشـــت خۆی بالی تختكی الی خۆی دانام..... دواتر ك ھۆشـــم بو دیتنی كاوس ھور بۆوە بیرم لوە دەكردەوە چۆناوچۆنی دڵ نوازی ئو ھموو چاوەڕوانی بو دانیشتن دوو قۆی بنموە ھۆش.. لبرچاو و چاونۆرینی كاوس ئو دەمدا لچۆی ژوورەكدا كـــی چۆڵ و ھـــۆڵ وابوو دەرزیت لڕیایوەك ببرببایوە گوت لدەنگی دەبوو.. ب دەمزانی كاوس لونكی پشوشـــی جوانتربوو ئمیش

تاڕادەیك ڕای ھنابووم بدیتنی.

رۆمان

فاتم خان"٣"

فوئاد خۆشناو

* ب خـــۆ ھقورتاندن عباس عبدوال یووســـف * ب خـــۆ ھقورتاندن عباس عبدوال یووســـف كی؟كی؟

ل كورت ھۆنراوەیك دەم: من ھم میمم.. ھمیش نوون

* ەی كشكانی ئم ناوە؟ * ەی كشكانی ئم ناوە؟ ل ســـردەمانكی زوو نـــاوم لگڵ نـــاوی برزان عبدوال عباس و پاشتر لگڵ عباس عبدوال ساح تكڵ دەبۆوە، ئو كشـــانم ب كورتناو و ناسناوی

(ع.ع.یووسف) چارەسركراوە.* دەن خۆت ب ھیچ فیلسووفك ناگۆڕییوە ؟* دەن خۆت ب ھیچ فیلسووفك ناگۆڕییوە ؟

ئـــوەی فلســـف و لۆژیك و فۆلكلـــۆر و زمان زۆر بخون،ئوەی بردەوام ســـركوتكردن بچژت، ئم خســـت ھدەگرت. ســـرەڕای ئمش بۆخۆم

بگۆڕموە؟!* پدەچی ل دیوانی (ئاو) و (لم نیازم) پشـــیمان * پدەچی ل دیوانی (ئاو) و (لم نیازم) پشـــیمان

بیت؟بیت؟دەردی ھیراكلیتسم لی، ھر برھمكم بوبكرتوە، تنیا سیركی دەكم، بزانم ھی چاپی تدای تیدا نیی. تا بۆ خونران ب قلم چند دانیكی ل راست بكموە، یان حز دەكم سر ل نوێ دەسكاری ئو دەق بكم.یان پاش بوبوونوە ھر سیری ناكم، تا

ل ھۆنراوەیكی پاشتردا السای نكموە.* * نخۆشنووســـكی بردەوام، نرۆماننووس، بم نخۆشنووســـكی بردەوام، نرۆماننووس، بم

رەخنگركی سر سخت؟ رەخنگركی سر سخت؟ خۆشنووسی ھونركی قورس،تیدا نگیشتم ئو ئاســـت برزە، بم وەك چژو مژوو و تگیشتن، سوود ل ئیستاتیكای خۆشنووسی دەبینم. ل مژووی ئم ھونرەدا، كورد بشدارییكی كاریگر و داھنری كـــردووە و ناودارەكانیشـــی ئمانـــن: (محمد تاھیر الكردی- حامـــد االمدی – خلیل الزھاوی – ســـباح مغدید) ھروەھا: بژار،زیاد موھندیس،نجات ئنوەر، ،یەحمـــان) ھبدولد عحمرزنجـــی و ئزیز بع .یكی خۆشنووســـانمان ھشـــكرش لمانل جگل پشـــبكی خۆشنووســـی دا ك ل توركیا ســـاز دەكرت،خۆشنووسانی كورد بردەوام خت دننوە.

ك ل قۆناغی دواناوەندی خوندن دا فرە خۆشنووسی بووم، وەك خوویكی خۆم زۆر كسم فرە خۆشنووسی كرد.ل ئســـتاش دا ك ســـیری كۆمپیوتر دەكم، دەبینم دەستی نزانان چند خۆی كردۆت زاناو پیتی نبخر م پیتانوەی ھاتووە ئبۆ داڕشتووە. كاتی ئ

:وە.بۆ نموونی ئیستاتیكییر رەخنبســـقتترین جۆرە ختی ناو كۆمپیوتـــر ئمانن:

فارسی، دیوانی. ثلث. رقع راو قوول لكی خھاونیگای ك دەبینم بنووسین ك

بونیادو ماناو جوانییكی رادەمینم. ل بـــۆ رۆمانیـــش، یـــك دوو جارە ھوـــم داوەو نمگیاندۆت سر، نام ســـركوتوو نبووم. بم ھر ھمووی ختای من نبوو، بسرھات و تفكرین و ھوســـتكانی خۆم و ئوانـــی ئی ئو خكی ك لیان نزیـــك بوومتوە، ئوەندە زۆرن بای دەیان

:رۆمانن.بۆ نموون ل ســـرەتای حفتاكان رۆمانكم نووسی،پیاســـی ستر بپردی س ی: لجوگرافیاك ،نیایكی تنجگالی منارەی چۆلی (ئســـتا ئو بست پكراوەتوە و شونكی بۆت فلك)دەست پدەكات و الی نافوورەی (ئاوی كسك و سۆر) برامبر ئوتلی زەیتوون كۆتا پ دـت، ئوسا ئو ری تاك شقام بوو و رۆخكی

ب روولك چیندرابوو. و ئاسترە و لۆدا ھونمئ ھۆنراوە زیاتر، رۆمان ل ل

برزەدا خاوەنكی لالی سیاستكاران نووسیارە.سبارەت ب رەخن الی ئم رەخنی چاك دوو سری

:یھ ١- رەخن لگیراو، لتوە فردەبت و ل ئایندە خۆی

پ راست دەكاتوە ٢- رق و كین ھدەگرت و پاشـــمل ب خراپ باست دەكات و ھمیش چاوەنۆڕە تۆت ل بكاتوە، بدترین دۆخیش، ك راپۆرتكی نھنیت لسر دەنووسی یان

پنا دەبات بر حیزب و ل زۆر شت ببشت بكات.. چونك یـــســـتا خراپتریـــن قۆناغـــی رەخن٣- ئ

برژەوەندارە* لـــ كۆمـــڵ یاخیـــت یان لـــ دەســـت، بۆ چ * لـــ كۆمـــڵ یاخیـــت یان لـــ دەســـت، بۆ چ

دەگڕتوە؟دەگڕتوە؟مندای بچووك وەختی رك بگرت، ئم ســـرەتای یاخیبوون، پیرەمردیش كـــ بۆ دواكوتن یا نمانی

.و دوا یاخیبوونی مرۆڤخۆراك بگری، ئزاراوەكانی (یاخیبوون و شۆرش و ئاژاوەو و ل قیتبوون

و قایل نبوون و داڕســـان)ب ئاستی جیا جیا تكڵ بیك دەبن و ھندە یاخیبوون ھی قورمیشـــكراوە، زەحمتترین یاخیبوونیش كات خۆت دژ ب خۆت یاخی

دەبیت. یاخیبوون بپی نیشانی ترافیكالیت بوا رەنگ باش بت، ھم خۆت دەپارزی، ھمیش ئوانی تر. مبست یاخیبوونكی وریاو زانستیان ب، ئگرچی یاخی بوون ئندازەدار ناكرت، ب گشتی خۆی كرداركو ل دوە

ھدەقوول نك ل مشكوە.ل ھموو شتك یاخی بووین، ك كس ل ھموو شت یاخی ب، ئوا بئاگا لخۆی یاخیی.لمش خراپتر

ھی، كات یاخیبوون دەبت كردەیكی میكانیكی.* لـــ ھۆنراوەیكـــی تاكدیـــدا دەـــی: كریش * لـــ ھۆنراوەیكـــی تاكدیـــدا دەـــی: كریش

ئابووریناس!سیرە؟!ئابووریناس!سیرە؟!تواوكرەكی دە: زەڕین كانگی زرە.

* پش و پاش راپرین، عبســـییت چند خزمت * پش و پاش راپرین، عبســـییت چند خزمت ب كلتوور دەكات؟ب كلتوور دەكات؟

كلتوورەك و فۆلكلۆرەك خۆی الینی عبســـییتی زۆرە، ھناســـ ســـاردی و فرھادنی ئنجامكن،من ل ئدەبیاتـــی رۆژھت ل خیاموە و ل ئدەبیاتی رۆژئاوا ل دستۆڤسكی و سارترو كامۆ و سیمۆن دی بوڤوار و كافكاوە، فرە عبسكی رۆشنبیران بووم، ھاندەرەكشی سیاسی و چینایتی و خووەری(ژاتی) بوو، بس نماندەزانی ئم ل عبســـی سیاسیش

داین. لـــ وتكـــی وەك عـــراق و وەك كوردســـتان، عبســـییت ھزار جۆری ھیـــ و بمجۆرە پۆلین دەكرت: ١- بھوودەیی كســـان ٢- بھوودەیی رووداو ٣- بھوودەیـــی بیر،٤- بھوودەیـــی گاڕانخك واتا جماوەر٥- بھوودەیی مژوو، ٦- بھوودەیی شون و

جوگرافیاكی.٧- بیھوودەیی بھۆ. ســـرەرای ئمانش، ئوانی بانگشی راست و عقالنیت دەكن، ئوانیش ل عبسییت دوور نین. وەك دیارە لناو چوتی و عبســـییت دا راستی و

.ر راستش ھمی ئوانچپ.یت ھجیدی لپاش راپرین عبســـییت فراوانتر بوو و بچند رۆخساركی نوی خۆی پیشان دا. ھپی چاوچنووكی و ببش كردن و گندەی دیمنی تازەی بھوودەیین.

ئـــو بھوودەیی كـــ لناو كتبی ئدەبیـــدا ھی و دەیخونینـــوە، زۆر جیاوازە لگـــل ئوەی ل واقیع ھی، ئوەی تازەی برچاو، ب ئاماژەیكی ستراتیژی

لسر ھندە توەر داسپاوە * پرۆژەی (وران) و (جوایز) چۆن بوو؟* پرۆژەی (وران) و (جوایز) چۆن بوو؟

پرۆژەك خۆی نوێ بوو، جبج كردنیشـــی لگڵ پیدابوونـــی (ئازادی) ل پاش راپڕین، ئاســـان بوو، پش راپرین پۆژەیكی وا زەحمت بوو، چونك دوو سانسۆر ھبوو، یكمیان: رژمی بعس، دووەمیان: بزاڤی رزگاریخوازی كوردە، ل سردەمی یكمیان، دوو دیوانی شیعرم دا ب ڕەقاب: (حز دەكم چونك حز دەكم – ئاونـــی خودا) ھردووكیان قدەغ كران، راین رەھایی بدەیندەوردەمی دووەمیشیان نســـ ل ڵ بكت مراین گدەوو سۆز و ھزری خۆمان،نوشھونر و ئدەب بكین، دەترساین نوەك بوختانكی

سیاسیمان بۆ ھبستن و تدا بد ئنجام بین. (وران) ب قوارە و دەرھنان كوتبۆوە بر كاریگری نابی و برادەرانی للجبدولقـــادر ئع (فرادیس) ك الرغب) فرادیس من ل ر لپاریـــس دەریان دەكرد، باالباحیـــ) و ھنـــدە گۆڤاری بیرووتیوە، ئاشـــنای نووســـینكانی جنابی بووم. جنابی نووســـركی

عراقییو ھڕمن ب داداو سوریال و فانتازیا دەدات.* دە (راستی – حقیقت) ناگۆترێ، تنیا نیوەی * دە (راستی – حقیقت) ناگۆترێ، تنیا نیوەی

دەم، بۆ؟ دەم، بۆ؟ باش نیی من وا دەم ! زەالم ھی چاركی چاركی

راستی نا و پیوای، ل ١٠٠٪ راستیی گوتووە. * بو پیی كوا ل پشتری، ھیچ كاریگریت لسر * بو پیی كوا ل پشتری، ھیچ كاریگریت لسر

بختیار علی ھی؟بختیار علی ھی؟ل شـــیعرا، من ب (لم نیازم) كاریگریـــم ل زۆران كردووە.بم لم ســـردەم كـــس پی ل نانت، م كن، بموویان باســـی ھاودەقی(تناص) دەكھدت ســـر كاریگری، ھموو خۆیـــان دەكن (كار لنكراو....!). گلك شاعیر چامی دریژی نووسیوە، ڵ (لم نیازمگـــل ،كانیان داســـتاناوییم چامب١٩٧٨)دا چامی ب توانین و شكی نووە پیدا بوو.

ئگر بواناكن: (ئم مژوو... ئمش واژوو)* پتوای گۆڤاری مرگ دوا منزلگی رۆشنبیریت؟* پتوای گۆڤاری مرگ دوا منزلگی رۆشنبیریت؟

بۆ مشـــك حســـانوە، بۆ زانیارییكـــی لبار، بۆ جستیكی شـــووش و دروســـت،بۆ پیوەندییكی نختك ركتر و پكتر ب،بۆ گوندناســـی و بۆ شار ناســـی،بۆ وردەوای بتام. ئوا (ب ركالم) مرگ دەست رانی ننرو خوكاردەكات. نووس یدانو مل

بژاردەیكی بورجی ماھین و ن خوندەواری ســـادەو ساكاریشن.

* ك سوكراتی كوردە؟ * ك سوكراتی كوردە؟ سوكرات ئگرچی ب تراژیدی مردندرا، بم بختی ھبـــوو، ئو دكی ن نووســـیبوو، ئفالتوون ھات و نمری كرد.وەختانك لـــ چایخان و كۆن و چیا ب پیاســـو ب تۆمـــار كردن، من یان كســـانی دی قسمان دەكردو تیوانین و بیرو بۆچوونمان ببالش

دەڕۆیشت. دوور ل سۆفستایكی بد، ل سوقراتوە فری (ھونری نر دەڕەخسرامبیان بوار بۆ بممایۆتیك) بووم، ئ

و یارمتی دەدات بۆ زایاندنی بیرو بۆچوون. لی ھات لجراپۆرتا نوسرا، ئ نكاوا خنكا، لت ل * لی ھات لجراپۆرتا نوسرا، ئ نكاوا خنكا، لت ل *

تاكدك وا دەنووسی بۆ؟تاكدك وا دەنووسی بۆ؟ئم (توس)ە، ئم كۆمیدیای رەش،چونك كس ل تنكاودا ناخنك، لوانی راســـتكی (خنكنرا) بت ل عراق ب كوردستانیشـــوە، ژمارەی مردووی ئاســـایی زۆر زۆر كمترە، ئگر براورد بكرن لگڵ

تكای مردووان.* ئگر ســـاك ھموو پداویستی ژیانت بۆ دابین * ئگر ســـاك ھموو پداویستی ژیانت بۆ دابین بكرـــت، دەتوانی شـــاكاركی جیھانی بنووســـی یا بكرـــت، دەتوانی شـــاكاركی جیھانی بنووســـی یا

بخوقنی؟بخوقنی؟ یوەندی بجیھانیبـــوون پس بدەتوانم، بـــ ـــبنووســـرەوە نیی، مدیا بفیتی سیاست، نووسر

دروست دەكات و ناوبانگیشی بۆ پیدا دەكات.مبستم بم: نووسرەك خۆی دەب ل ٥٠٪- تا-٨٠٪ بھرەی ھبت، ئویتر ٢٠٪ - تا-٥٠٪ ســـنترەكانی ھزو سیاست بۆی دابین دەكن، جا بو پی، ئوھا

سیری نووسرە بناوبانگكان دەكرت:ب ھـــزاران دەقی ھرە برزو پ داھنانی شـــیعر و چیرۆك و شانۆنام بب خت و ئاوڕدانوە رەتبوون، چونكـــ بپی داخوازیكانی سیاســـت نبوون یان

ندەكوتن بر (تسخیر)كردن. ل مرۆ – بریتییجیھانی ئ ناوبانگ – لرۆمانـــی بنووســـینكاریكی ھاوبشـــ بمۆنتاژ و تیمسازی و فرەقمی ساز دەكرت و بناوی تاك نووسرك فرێ

دەدرت بازارەوە.* دەی بشـــكی زۆری رۆماننووسكانی جیھانیش * دەی بشـــكی زۆری رۆماننووسكانی جیھانیش

ھیچن، ب نموون (پاولۆ كۆیلۆ) دەینییوە!ھیچن، ب نموون (پاولۆ كۆیلۆ) دەینییوە! مبســـتم ئوانـــی ناوبانگیـــان ھی.چونك لپاڵ ئمانوە (پردەپۆشـــكراوەكان) گلكن و كسانی داھنـــر و زدە داھنریان تدای،پاولۆ كۆیلۆش زۆر

ساكارە و وەك موژدەدەرك كاردەكات. بناوبانگكانی دونیا تا سردەمی شۆرشی ئوكتۆبر ١٩١٧ بھوڵ و كۆششـــی خۆیان ناوبانگیان دەركرد بوو، پاشان جنگی سارد دەستی پكرد.ھر برەیك ھوی دەدا الینگرانی خـــۆی ببات پش، بۆی جار جارە و لـــ درەنگانك دا مژوو دەســـنگرتوە و

تیشكك دەخات سر لبیركراوكی داھنر.* پۆستمۆدرنیزم، سرچاوە شیعرییكی ھولرە یا * پۆستمۆدرنیزم، سرچاوە شیعرییكی ھولرە یا

سلمانی؟سلمانی؟ل سلمانی وەك وتار و كۆڕ زۆر باس ل پۆستمۆدرنیزم كراوە و ھندك لوانی باسیان كردووە شاعیرن، بم دەقیان مۆدرنیزم. ل ھولر دەقی پۆستمۆدرنیزم م رەوتئاست و روخساری جیاجیا زۆرە. شاعیرانی ئب

بمۆدرن و پۆستكی گلكن لوانی دیار:(فرھاد پیربال، ئنوەر مســـیفی،جالل برزنجی، ئحمد رۆڕۆ، ھاشـــم سراج، دشاد عبدوال، كریم دەشتی، نژاد عزیز سورم، موجوود سامان، محمد باوەكر،د.موحســـین عومر،رزگار عبدوـــال، نوزاد رەفعت، عبدولخالق، سرسام، دانا سعید سۆفی،ساالر عوسمان، فرید زامدار، عبدولموتلیب عبدوال،زانا خلیل،نا عبدولەحمان، ئیسماعیل برزنجی،رۆستم باجن،شروان خدر، ســـامان دزەیی،نا حسن، نـــوزاد علـــی ئحمد،شـــركۆ محمـــوود، ئازاد حمشریف، فرەیدوون ســـامان، سباح رەنجدەر، سركوت رەســـووڵ، تلعت تاھیر، ھندرن،شونم زەندی،حم عباس، دزارحسن،تحسین موحسین، ئســـكندەر جالل،ھۆشنگ شـــخ محمد، فھد گردەوانی، مسعوود پرشان، بۆتان جالل،ئیدریس شیداھۆ، ئسعد ماوەرانی،عبدولقھاری شخ،قاسم شـــروانی، شوان ســـرابی،فرحان ھیواز، حسن

جاستانی، خۆم...)* ئی جگ لوان ھیچت لبیر نكرد:* ئی جگ لوان ھیچت لبیر نكرد:

موحسین ئاوارە، س ،ریم كاكلی زادە، كقوبادی جشاعیری چاكن. * ئی دەرەوەتر؟* ئی دەرەوەتر؟

ئیســـماعیل حم ئمین،موحســـین قۆچان، دالوەر قرەداغی،عارف حیتۆ،یونس رەزایی، بڕۆژ ئاكرەیی

* ئی ل الوان؟* ئی ل الوان؟

ئگر ھر ل بازنی ھولر بمنموە ئوا : شروان حیدەری، ردار سابیر و علی شخانی،بند باجالن.

* شیعری ئافرەتان چۆن ھدەسنگنی ؟* شیعری ئافرەتان چۆن ھدەسنگنی ؟ خونر ك شیعری ئافرەتان دەخونتوە جووت ونی (ئافرەت شاعیرەك+ دەق) دت بر چاو، بشی ھرە

زۆری خونرانی كچانی شاعیر، كوڕەكانن. ل ســـلمانی كچكان ل كوڕەكان شـــاعیرترن، كم شـــاعیری نری ھاوتمن ھی بتوان بگات ئاستی

داھنانی كژاڵ ئحمد.ھر ل برڕەوی (سیاق) ئم پرسیارەدا،دیارەكان:

چنـــور نامیـــق، بھرە موفتی، تریف دۆســـكی، رۆژ ھبجیی، مھاباد قرەداغـــی، نزەند بگیخانی،

چنار نامیق.* تیراوە چ یادەوەرییكی الی تۆ ھی؟* تیراوە چ یادەوەرییكی الی تۆ ھی؟

الفاوی تیراوە ل شســـتكان، كندی مام خورشید پئاوی بـــاران بوو و مامان لگـــڵ كۆمك مای تری خكـــی كوت بر ئاوی باران، دروســـت كرنی شـــقامی سی متری و شســـت متری،خكانكی زۆر كـــ ھـــر یكیان كســـایتییكی ھی و ھر یكیان رۆمانك،ھر یكیان چامیك،ھر یكیان وەی لئ ،كیـــان دونیایكر یھ ،كـــوەیژینتو وەی مردووشژی بۆ دەخوازم، ئن درمژیان ماوە تبھشت نشین ب، لوان: شاعیری میللی حمدێ، عوسمان حیران، شھید خالید عوسمان، شھید بھرام جمیل، حمالوی شلغم فرۆش، ل پاسكلچییكان (حویز پاســـكلچی)، قوشـــ حمبال، مال عومری بحرك، ل وەرزشكاران (ئنوەر پاوان) شقاوەكان (مســـتۆ كۆر، كمال ھرقل)، جرجیس ئینزیبات، عریف زەرزور،بشیر چلل، حمید گزۆ، ئیسماعیل سمل تیارە، سابیر سارۆخ، محموود عارەب،جوكۆ، مام باشی عریج فرۆش،عبدوال گ بگوارە،مووسا (ئنســـاری عبدولحلیـــم حافز بوو)، كســـۆ،ئبوو

علی،تھا مال علی، عبۆ كشكش.* كۆالژ، ھونركی شوەكاری و ئدەبیش وانیی؟* كۆالژ، ھونركی شوەكاری و ئدەبیش وانیی؟

ســـای ١٩٧٤ دیوانی (ئاو)م چاپ كرد، ھۆنراوەیكی تدای ب ناونیشـــانی (كۆالژ)، پاش چند ســـاك فرھاد پیرباڵ دەقی چند دەقكی كۆالژی ســـازكرد، ل رەسمیش دا (نژاد عزیز سورم) ھونرمندكی كۆالژە جگـــ لویش تاك و ترا ھی وەك: ئاســـۆ حسن كتبكی خۆی ب كۆالژكی دەسكردی خۆی

نخشاندووە.لو چند سای دوای راپڕین، ھندك لو قوتابیانی ھونـــر تابلۆی كۆالژداریان دروســـت كـــردووە، كۆالژ Collage ســـدان جۆری ھیـــ، من (دۆبالژ)یش بكۆالژكی دەنگوەر دادەنم. بسوعبت و فانتایاداری دەمگوت: كۆالژ پینی ھونریی، نووسنك كۆالژی

.ڕانم* دەكرێ بین تۆ ل شیعر حزت ل مت؟* دەكرێ بین تۆ ل شیعر حزت ل مت؟

ئمیـــان لوەوە ھاتووە: متڵ كورت و داڕشـــتی پتوەو تكنیككی سیرە، ناوەڕۆككشی جیابازی

.دای(پارادۆكسیا)ی تلدوا دیوانمدا ســـوود ل متی چنبارە وەرگیراوە، پنچ جار خرا لســـر یك بی (كلكی كتكی...)

پیتكانت ل ئاۆز دەبن.* ل ھولری پش چند ساك چیت ل بیرە؟* ل ھولری پش چند ساك چیت ل بیرە؟

دروست كردنی سینمای: سیروان و جوندیان و سفین، ر برامبیات بلیل خپارتمانی جدروست كردنی ئ

دادگا. شڕی مندانی قت و تیراوە،شڕی الینگرانی فرید ئترەش و عبدلحلیم حافز، بقســـ دەیانگۆ (حافز- وات كۆرە) برامبرەكانیش دەیانگۆ (فرید كالش) چونكـــ ل كاتی گۆرانی دا

دەمی گورە دیار دەبوو. ویســـتپ كر دیاردەیولھ ومی لـــرەس قحـــچند الپرەیكی لســـر بنوسرت. البای (قیادەی ویستر، پولھ زی) ی حیزبی شـــیووعی لركم

شتكی لسر بنوسرت.جگ ل دابشكردنی چینایتی دابشكردنی برەگز كان برییولری و كرمانـــج. ھولھ :بـــوو، واتھكرمانجیان دەگوت (كڕە، كڕە كرمانج) كرمانجكانیش

بوانیان دەگۆ (ھولری ب مریشك كورك ناوری).ھولری زاراوەیك كســـانی توركمان و نیمچ كورد دەگرتوە. كرمانجیش مبست كوردی ھژاری الدیی

ك رووی ل شار كردبوو.* براوردك بۆ حفتاكان و ھشتاكان؟* براوردك بۆ حفتاكان و ھشتاكان؟

ل حفتاكان، بیاننامی ئاداری مژوویی ھات ئاراوە. روانگ،سرەتای حفتا پیدا بوونی بعس ل ھولر.

ل ھشتاكان جنگی قادسیی سدام. ل ھشتاكان ئدەبی شاخ و ئدەبی ھندەران ھبوو.

دەب و رۆشـــنبیری كوردی لڵ یازدەی ئازار، ئگلھولر چسپاو فراوانتر بوو

* چۆن گرووپك خۆیـــان رووت بكن و ب ناو بازار * چۆن گرووپك خۆیـــان رووت بكن و ب ناو بازار پیاس بكن؟پیاس بكن؟

مبستت ل درەنگ شوكی نۆتك و ب كارەبادا؟! * ك نووسری بوودەی؟* ك نووسری بوودەی؟

ئـــوەی بدوای رەخنگرانوە و تا ب وتارك پفی بكن.

* ك نووسری داھنرە؟* ك نووسری داھنرە؟ ،یرمان ھنری داھتی خۆمان نووســـچاو میللللچاو دراوســـ لوانیـــ دان دانـــ ھبت، لچاو

.چاو جیھان نیمانگومانم، لتی ناوەراست برۆژھ

نجاو دوو پرسیار لدرخان پبعباس عبدوال یووسف دەكات

خاوەن ئیمتیاز

ژمارە (٩٠) شوباتی ٢٠٠٨/٢/٢٢،23رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی كلچر

بزووتنوەی ڕۆمانتیكی ل ئوروپا ووروژنری مســـلی (دروســـتی و نادروســـتی ئقلی ئدیب) بوو، كاتك داوای پشكنینی دروستی ئم ئقلودەست نیشان كردنی نخۆشیكی خۆشیم نشدا بوو، ئردەمم سر لكرد. ھبتواوی خۆی دەرخســـت، ئویش لڕگای پیوەســـت بوون ب چند سیفاتكوە. بم شوەیش شت مانا (راستقینكی پدرا، لم ســـانی دوایـــش ھوـــی دۆزینوەی پیوەندیك كرا لنوان ئدیب و نخۆشـــی عقی. نك لڕگای ئوانی دژایتی ئدەب دەكن، بكو لڕگای ئوانی بشداریكی كاریگریان ھی لم میداندا، چونك ئوانش زۆر بحماستوە، ئم بیرۆكیان وەردەگرت. كوا ئدیب نخۆشـــیكی ئقلی ھی، ئم وەی بۆ دەرخستووە كش توانای ئخۆشین

ڕاستیكان بخات روو. ندانرمدیب و ھونك ئندی ھش نموونمئ وانل ،قلی بوونخۆشـــی ئتووشـــی ن كڤـــان كوخ، ھروەھـــا زانایانـــی دەرووناس و فیلسوف (یاسپرز) كوا تووشی نخۆشی شـــیزۆفرنیابوون، نیچی گورە فیلسوف وكردنی دەماغ ببوو ككی ھخۆشیتووشی نناسراو بوو ب (ئیفلیجی شت بوونی گشتی) لم كاتش دا بانگشـــی ئوەی دەكرد كوا دەب بحزرەتی (مســـیح)!! دەستۆفسكی نووسریش تووشی نخۆشی گشك (الصرع) بووە، تیرلنـــگ و ھانز زاخـــس بوایان وابوو كوا ئدیب نابت ئدیـــب گر ھریك لم ســـیفتانی تدا نبت ئوانیش دەمار گرژی نرگـــزی ،(NEUROSIS (العصـــاب-

.(NAREISM – النرجسی)-١ دەمـــار گرژی (نیۆرۆســـیس) () : بپی بۆچوونـــی یكك لشـــیكرەوانی فۆیدیزم، ئكـــرێ وەچـــی مـــرۆڤ ناوی لـــ بنرت (گیانلبـــری نیۆرۆســـیس)، ئـــم جـــۆرە نیۆرۆسیس وەكو مرۆڤ پیوەندی ب ئفراندن و ھۆكاری دتنگیمان یكم شت ك لبارەی دەســـت نیشـــان كردنی حاتی تندروستی ئدیبوە كرابت، كوا ئدیب مرۆڤكی دەمار گرژە، لم بارەشوە شـــیكردنوەی دەروونی مرھب ت واتدیب دەمار گرژ بر ئت گدەئدەبیكشـــی دەمار گرژە. بم شوەیش كی بیوەندیی ھیـــچ پناوەڕۆكـــی كارەكواقیعوە نابت، بم شیكردنوەی دەروونی وە ساكارە مامم شـــۆدا بمڕۆژگاری ئللگڵ ئدەب ناكات، چونك ئدیب كسكی دەمـــار گرژە، بم لھمـــان كاتدا مرۆڤكی

.ستی پاكخاوەن رەوشت و ھدەمار گرژی : نخۆشیكی دەروونی، یاخوود دەماری ك لدەروونوە ســـرچاوەی گرتووە پكھاتووە ل كۆمك نیشانی دەروونی وەك (الصدم) دمكراوەكان و ھفخ چوونـــھو مـــل مالن نـــاو خودی مـــرۆڤ و بیرۆكی خراپ و ھستیریا، دەمار گرژیش ڕگیك بۆ وەرگرتنی ئم واقیع تاـــ و نالباری ژیان، لگڵ ئمش دا ھیـــچ كاركی ئدەبی ڕەت ،دایزی دەمار گرژی تڕەگ وە چونكتناكرچونك ئم لبھای ئدەبك كم ناكاتوە، بكـــو دەمار گرژی ھوســـتی ســـۆزداری ڕاستقین وەردەگرت ك لزۆر ھوستكان

مانا بخشترە. بوا لبیر نچووەكانی فرۆید دەربارەی ھونر و شوبھاندنی بدەمار گرژی كاركی ناتواوە، فۆید بوای وابوو ھونرمند وەك كســـكی تووش بـــوو ب نیۆرۆســـیس وایـــ، بھۆی پویســـت غریزی بھزەكانوە تووشی غم و ئـــازار دەبت بۆی پنـــا دەبات بر خیاڵ و لواقیـــع دوور دەكوتوە، بم ھونرمند زانئ ،خوازەكانی دیكیای خوانـــچپ بچۆن زیندە خونكانی خۆی پروەردە بكات و شـــوەیان پ ببخشـــت و خۆشی بكات، بجۆرك الی كسانی تر جگای قبوڵ كردن بت لگڵ ئم قناعتی كوا ئدیب بابایكی دەمار گرژە، ئایا ئم دەمار گرژی ھۆكارك بۆ

داھنان ئدەبیكی؟فرۆیدیش بوای وەھای كوا مل مالن (الصراع) سرچاوەی كاری داھنان ئم ھزە نستی كوا دەبتـــ ھۆی چارەســـركی داھنراو. تی دەبســـتزە نو ھڵ ئگل ریبھاوتھۆی تووش بوون بـــ دەمار گرژی ب گوتی فرۆید (ئو ھزە پانرەی ھونرمند ھمان ئو بربرەكانییی دەروونی كسانی ترە بۆ

تووشبوون بدەمار گرژی).لڕاســـتیدا لپـــاڵ ئم بـــوا بـــاوەی، كوا پیوەندیكـــی ھۆكاری لنـــوان دەمار گرژی ئدیب و توانای بۆ داھنان ھی، بوایكی تری كۆن ھی كوا دەت : دەستكوتنی تواناكان تنھا لڕگـــی موعاناتوە دەبت، بوایكی تریش ھی كوا دەت ئازار و گیانبخشـــی پیوەستن بھزەوە، كوات ھاوكشك بم

شوەی دەروات:ئازار چشـــتن..... ئندشـــ و خیاڵ......

داھنان... ھز.... چژ وەرگرتنبـــم لگڵ ئمانشـــدا بابـــای دەمار گرژ بشـــوەیكی نســـتی واز لھندك چژ و تواناكانی خۆی دەھنت یاخود ئو ھر ئازاری خـــۆی دەدات تاكو ھز یـــان جۆرك لچژ

بدەست بھنت.گۆرانی شاعیر دەت :

ھر چن ئكم، ئو خیای پی مستمبۆم ناخرت ناو چوار چوەی ھبستم!

لك دانوەی دەروون، قسی زمانم!بۆچی وەھا دەروون لیك؟ نازانم!

ئمویست دەروون بكرایوە وەك تۆماردەركوتبای دونیایی جوانتر لبھار

(دیوانی گۆران)لرەدا ئندشـــ و خیاڵ ســـرەتای لدایك بوونی برھمكی، ھســـتك ھی لناخی شاعیرەوە ئازاری دەدات، ئازارك پە لجوانی (ئم جوانییی كوا لســـنگی قتیس ماوەو دەرناچـــت)، ئالرەدا داھنـــان دت كایوە لشوەی شیعر نووســـیندا. كاتكیش شیعر ستو ھر ئســـتوانی ب وە، واتكای ھاتپســـتدا زاڵ بیت و چژكـــی ل وەربگرت كاتك ئازارەكان ڕوو ل مرۆڤ دەكن، چژی پیامی شـــیعرك الیان دەبـــات، لم چژەدا ھریك لـــدەرد و دەرمان ھی، وات بھۆی ئم ئـــازارەوە پیـــام ھات كایـــوە، لگڵ پیامكش چـــژ ھاتكایوە، بواتایكی تر لگڵ موعانات پیام ھیـــ، لگڵ ئویش داھنان ھی ئم داھنانش ڕگایك بۆ كم

كردنوەی ئازارەكان و چژ وەرگرتن.وات نبوونی ئازار..... نبوونی چژ... نبوونی

داھنانئمـــش تئكیدی نوان بابـــای دەمار گرژ و مكم چت ئم دەبوە، بنان دەكاتـــداھڕاســـت بكرتوە كوا دەت ئم كس زۆر ھدەچت چونك ھونرمنـــدە، بكو ئو كســـ ھونرمندە چونك زۆر ھدەچت! تیرلنگ جخت لسر ئوە دەكاتوە كوا ئو شتی ئم پی دەن نخۆشی سرچاوەی زانیاریـــ روحیكان چونك ھندك كســـی دەمار گرژ دەتوانن ھندك الینی دیاریكراوی ژیان بشـــوەیك ببینن زۆر روونتر لكسی ئاســـایی، لگڵ ئمانشـــدا تیرلنگ باسی ســـرچاوەی ئم توانای ناكات، پرسیاركی گرنگیش ئوەیـــ بۆچی ئم دەمار گرژی الی ھندـــك دەبتـــ نخۆشـــی و الی ھندك دەبت داھنان؟ تا ئستاش تیۆرەكان لسر شیكردنوەی سروشتی مل مالن ی وھۆكاری واتكردنیان كۆك نین. كشدان و گرھسپویســـتمان ب ئرك و ھودانی زیاترە تاكو وەمی ئم پرسیاران بدەینوە لگڵ دانپنان بو ڕاستییی ك شاعیر بابایكی دەمار گرژە، بـــم توانای بكارھنانـــی دەمار گرژیكی كاركـــی دەمار گـــرژی رووت نییـــ، بكو پیامكی دروستی ھۆش، چونك ئدیب چوار چوەیك بۆ ئندش و خیاكانی دروست دەكات و شوە و بنمایكی كۆمیتیان بۆ

دادەنت.ھروەكو شاعیر ھمن دەت :

دەمگـــرێ : ئممـــا لگـــرت و گرتوخان رق ئستورترم

دەمكوژێ، ئمما لســـر داوا رەوایكی خۆم سورترم

لـــم دەدا، ئممـــا بگشـــت جلالدەكـــم دادموە..

كوردم و ناتوموە.. ناتوموە.. ناتوموەلرەدا بكارھنانی دەمار گرژی، بۆ مبستكی كستبكو مھاتووە، بكار نسی بك تاكنیشتمان پروەری، ھۆشـــی ئدیب ھۆكاری زا و دەمارگرژیش تنھا ھۆیكی ووروژنرە. بم توانای ئدیب بۆ داھنان پیوەست بم حاتوە. فرۆیدیش ئاگایكی تواوی لجیاوازی نوان ئدیب و بابـــای دەمار گرژ ھبوو، ئو پمان دەت كوا ئدیب وەك بابای دەمار گرژ نی چونك دەزانت چۆن دەروازەیك لجیھانی

خیاڵ دەدۆزتوەو دەیھنت جیھانی واقیع.

باری دەروونی ل ئدەببشی دووەمرازاو رەشید

بس لموپاش داھنرمان زۆر دەبت و دەچن نو جیھانوە.

* ك نووسری ماستاو چیی؟* ك نووسری ماستاو چیی؟ھر كســـ كلك لق بۆ لخۆ بچووكتر و گورەتر

بكات.* رزلنان با، پت خۆشبوو، یان ناخۆش؟* رزلنان با، پت خۆشبوو، یان ناخۆش؟

.مان بشبوو تا پك نرنان خزلم ناخۆش بوو.رپتكای بزاڤی رزگاریخوازی كورد قرداری نووسرانی

خاوەن ھوستن. :زراون بۆ نمووننگی دامـــلنان بزلكانی روانپكابرایكی بازرگان رزلنان وەردەگرت گۆیا فرمانبر نییـــ. واریداتی ئو بازرگان بای تكای مووچی دە

نووسری فرمانبرە.* رات چیی ب ئزموونی شركۆ بكس؟* رات چیی ب ئزموونی شركۆ بكس؟

شـــاعیركی دیارە و تا ئســـتا ل ھموو شـــاعیرانی كورد بناوبانگترە (وات ناسراوترە)، داھنرە، بم داھنركی گورە نیی و لو شیعرانی دوایی ھست بوە دەكرێ زۆرك لخۆی دەكات، تا ببت شاعیركی

!...م درەنگب ،(ۆمئ) یوانپ خواز بنو* ئو بزاڤی تغریبیی چبوو؟* ئو بزاڤی تغریبیی چبوو؟

سوعبتك بوو!* نووسین ب التینی؟* نووسین ب التینی؟

دەتوانین زمانی كوردی ب ھموو شـــوە ئلفوبیك بنووسین، تنانت ب چینی و ھیندیش، ئو (حوتی ســـر و ژر ھندە پت) ك لی بزارین، ل التینیش

ھر دەمنت. ئـــو كتبی كوا ب (حفتا الپڕە) چاپی دەكین. ب التینی دەبت (نۆھت الپڕە)، تۆ ئگر شارەزای پیتی التینی بیت و توركی نزانی، ئو شـــارەزایت بھیچ ناچ، ئگر شوەزاری سۆرانی و وە نییت. مانای ئالتینی بنوسرورامی ببادینی و ھ

تۆ ئو دیالكتان دەزانیت.لناو عرەبیش دا ئو ئاراســـتی ھبوو، ل میســـرا ســـای ١٩٤٤ عبدولعزیز فھمی بانگشی التینی كردبـــوو و بنوســـراو پشـــنیارەكانی دا بـــ كۆڕی زمانوانی ل قاھیرە. ھروەھا ل لوبنان سعید عقل بانگشی التینییكی خۆشـــكراوی دەكرد. ھروەھا كی ناسراوی وەك (ساطع الحصری) لرستوە پتنسردەمكی كورتی ژیانیدا داوای پیتی التینی كردووە

و پاشان دژی وەستا.پیرەوكردنی ھر ئلفوبیكی نوێ ب ھاوبیاری كۆڕی زانیاری كورد و پرلمانی كوردستان دەبت، زۆردارەكی

و سرەبیار سوودی نابت.

ناونیشـــانی (ســـ كـــت دەركـــرد بییاننامب * ناونیشـــانی (ســـ كـــت دەركـــرد بییاننامب *قوتابخانی شیعری) ئی پاش ئو چ نھات؟قوتابخانی شیعری) ئی پاش ئو چ نھات؟

ئـــو بیاننامیـــ یك دوو ســـاڵ پـــش راپڕین ئامادەكرابوو، ك ئوسا جیك نبوو لی بوبكموە. كوت پاش راپڕین و لـــ ھفتنامی ئای ئازادی بوكرایوە. شـــیعری كوردی لناو س رچكی دیار ،ی روانگی كفری، قوتابخانپۆلین دەكات (قوتابخانقوتابخانی ھولر) بیاننامك دەنگ و ســـدایكی زۆری ھبوو، تا گیشت ئو ئاستی ھندە رۆشنبیری

بوودە دەیانویست دامپلۆسن.ئستا ئیش كوتۆت دەست ئوانی ماجستر و دكتۆرا وەردەگرن. بداخوە ھندكیان بقلمی رق و كینو

ئاراست كراوی نامی خۆیان دەنووسن.* ھۆنراوەی (پشیل) زۆری لسر نوسرا؟.* ھۆنراوەی (پشیل) زۆری لسر نوسرا؟.

بای كتبكی ناوەنجی شتی لسر نوسراوەو زۆر كس (چ دژ چ لگڵ) راوبۆچوونی خۆیان دەربیوە، ھروەھا ئم ھۆنراوەی بكورتـــ وتاركوە ترجمی زمانی

ئینگلیزی كراوە و ل ئمریكا بوكراوەتوە. ل وتك ھمـــوو (بژی...بژی)یكانی بۆ دیكتاتۆر

یت: بژی پشیلی و بتۆ ب تت، زەحمبلســـ پكھاتی زیندووی زەمین (رووەك و گیاندارو

مرۆڤ) دا زیاتر بالی گیاندارەوە داچووم* كم ل چاوپكوتنكانی تلفزیۆن و رۆژنامگری * كم ل چاوپكوتنكانی تلفزیۆن و رۆژنامگری

دەردەكوی؟دەردەكوی؟ ناموێ كشـــو گرفت بۆ خـــۆم بورووژنم، ك پم

نكرێ ھموو راســـتییك بم پم باش بدەنگ بم، نك بچم ئو راستیان بشونم.تبینی ئوەم كردووە ئوانی زۆر دەردەكون، دەگن ئاســـتی (جوینوە، شـــواندنی راستییكان، جنو، ھڕەش، پشیمانی، مج كیان سندھ (و پای تی، پلكلكای ،پاكانبدیار دەكون و قۆنتراتی دەركوتن بوان دراوە، زۆر دەركوتنی ھندە نووسر دەبت تیرۆر كردنی بینران، ،ردەمم سلۆژیای ئكنكانی تباشیی ل كم یبتۆ دەتوانی ب داگرتنی دوگمیك ئو بچمان البری.

* قسیكت ھبوو لبارەی شیعركی گۆران؟* قسیكت ھبوو لبارەی شیعركی گۆران؟ ب ئیلھامی مۆســـیقاری میسری (سید دەرویش)، ھۆنراوەی (دەروش عبدوال)ی نووســـی، زمانحای گۆران دە:ئی سید دەروش،ئی دەروش عبدوال (ئوە ھاوناون، ھاوھونرن، ھاودۆزن) ئوە ل بیتھۆڤن

گل زیاتر ب رۆحم ئاشنان.ل دەیكانی ناوەڕاســـتی ســـدەی رابردوو كشـــی ئیمپریالیزم ھبوو، گالن ھستابوونوە سرپ داوای

مـــاف و سربســـتییان دەكرد.دەروش عبدوالش ئگرچی ھۆنراوەیكی زەقی سیاسی نیی، بم یك لو ھۆنراوە چاكان، ك ب دوای (ناسنامیك)یكی

خۆیی دا دەگڕێ.* چی ل دایكت فر بووی؟* چی ل دایكت فر بووی؟

سرەرای ھژاری دایكم (زولیخا ئحمد) ئافرەتكی نوخواز بوو، ب پاستیل لسر مقبای فردراو، چند جارك رەســـمی پۆرترتی ئافرەتی دەكرد و ئمش لسر دیواری قوڕینی ماوە ھماندەواسی، جاركیان لسر مقبایكی بۆردا پاستیلی سپی بكارھنابوو، ك گـــورە بووم و شـــارەزای قوتابخانكانی ھونری شكداری بووم ئو تابلۆیم ھاتوە یاد، ب تابلۆیكی

تعبیری ئمانی دەچوو. * ئی ل باوكت؟* ئی ل باوكت؟

حكایتی مندان (ھسترە شل كوە دەچی)، منیش ك گورەبووم و ژنم ھنا، بدەنگ و ئیقاعكی تایبت و تككراو ب وشی نووە، شوان پش خوتن بۆ

منداكانی خۆمم دەگۆتوە. حكایتی (ئسكندەری قۆچدار و سرتاشكی) فرە ئوەی كردم، رگ بدۆزموە بۆ گوتنی راستییكان و

ل نگڕم لناو دم بمنن و بخنكن. ،گاچارەیژاری خۆت باشترین رھ كردن دژ ببات نخ

(رەواقی)ی واتوانیكی ترم ل ژیانی باوكم وەرگرت (بب حیزبایتی) باتی سیاســـی خۆی بكات، چونكخ مرۆڤ دەتوانباوكم ل عســـكریدا لسر كوردایتی چندین ساڵ

نفی بیابانی H3 كرا.* ل گوندان زۆر فر بووی وا نیی؟* ل گوندان زۆر فر بووی وا نیی؟

ل گوندان فرە كلپووری میللی بووم. شیدایان گوم لدەگرتن و سیرم دەكردن.ئم الین لناو دەقكانم رەنگی داوەتوە، خالید جوتیار گل جار بسوعبت و ئیعجابوە ئو قسیم دووبارە دەكاتوە: ئم بڕكم

بۆ نوخوازیی و ئو بڕكشم بۆ فۆلكلۆرە.* رۆشنبیرو دەست؟* رۆشنبیرو دەست؟

ل ھیـــچ كاتكی مژوودا، دەســـت ب رۆشـــنبیر نبووە. ل ٩٠٪ رۆشنبیرانی كورد لگڵ دەستن و لم الیندا دەست بختوەرە، دەست رۆشنبیر كی زۆر بت و پارەیدادەچ ھندە جار بە، ھككســـانكی ب كك دەدات.ھروەھا دەست خۆی شـــڕ ب ھندە رۆشنبیرانی خۆی دەفرۆشت و خۆی سیناریۆ بۆ ھندك دەســـازن و پوپاگندەیان بۆ

دەكات.دەست نووسری سیاســـی و نووسرانی نزیك بو بوارەی دەوێ، دەســـتی كوردیش بردەوام شاعیرو چیرۆكنووسی سیاسی ویستووە و بدەر ل سیاست كسكی تری ناوی.من دژی سیناریۆی ھقپرست نیم، یسو كت، ئدەس ر بردترین رۆشـــنبیری سمكوا ل پناو میللت و سركوتنی مرۆڤ سیناریۆیكی

پ بھا و جوانی و چاك ئنجام بدات.* ل پندان چی سرنجی راكشاوی؟* ل پندان چی سرنجی راكشاوی؟

لگڵ سگان كوتین چاك – رەحمت ل كفندزی .د باقب كا -!ختب گ.. ب–

* وەختك خریكی رەخنی تشكیلی بووی؟* وەختك خریكی رەخنی تشكیلی بووی؟وەستام كاتك زانیم شوەكارەك دەیوێ نووسینكی من بكات ب پردك بۆ دەسكوتی ھرە تایبتی خۆی، یك لو ھونرمندان رایسپاردم شتك بۆ كتالۆكی پیشـــانگاكی بنووسم، چاپیشـــی كرد، بم نورا دابشی بكات، نوەك قۆمیساری ئدەب و ھونر لی

تووڕە بت. * تۆش لبارەی گندەییوە، قسیك بك؟* تۆش لبارەی گندەییوە، قسیك بك؟

گندەی دیاردەیكی جیھانی ئمۆی سرمایداریی،ئم سیســـتم خۆی گندەكار پروەردە دەكات و تیدا ل، ئاســـت برزەدا، گندەی ویاســـا بشوەیكی

ھونروەران و تكنیكان ئاوتی یكتر دەكات.الفاوەكی گندەی بگورەترین بربســـت ناگیرێ ل مئ رێ، وا باشـــدۆزەر راناماورەتریـــن بگو ب

كوردستان دروشمكمان ھبت كاری بۆ بكین:(با گندەی ب یكسانی یان نیمچ یكسانی دابش

بكرت!!!).* ل كاری فرھنگنووسیدا گیشتووی بكوێ؟ * ل كاری فرھنگنووسیدا گیشتووی بكوێ؟

ل بنرەتا فرھنگنووسی كۆكاریی، ل رۆژگاری كۆن و تاكنجـــام دەدرا، ئك ئســـك تاك م كارە بئكســـش لناو خۆیدا بریتی بوو ل كۆم كسكی بتوانا.ئستاش ھركس بتوان فرھنگكی باش

.كی دەرئاسایوا مرۆڤت، ئبنیاد بنھوكانم لم بوارەدا (فرھنگی رەنگ) (فرھنگی گونـــدان) (فرھنگـــی دەنگ) و چنـــد پرۆژەیكی ترم لبر دەســـت، بم ســـرقایی بـــوون بكاری رۆژنامگری ل ناگرێ ئم پرۆژانم تواو بن، ئگر دەزگایك ھبـــت چاپكاركم بۆ ترخان بكات، ئوا

دەتوانم ئو دەسنووسانم بنم بر رووناكی. * مرۆڤی سردەم چۆن دەژی؟ * مرۆڤی سردەم چۆن دەژی؟

پشان دەیانگۆ (دونیا ب ئومد خوراوە)، ئمرۆ (دونیا ب فانتازیا دەگوزەرێ) فانتازیای وندار تاك رگایكی مرۆڤ، بۆ ئوەی خۆی ل ملیۆن ئاستنگ و پستنگ

قوتار بكات. ئگر بھشت جوانترین خون و ئاواتی مرۆڤ بت، رزەمین و بس شتی دەسكرد ھاتۆتھمرۆ بوا ئئخونیش ئاخنراوە، ھبت ئگر بھشت دراوستان بت، ئوا بۆت ھی ب گیرفانكی (پ پارە) بچی نو

ئو بھشـــتوە، لم رووەوە جیھانی سدەی بیست و یـــك، حوت بردی بئفســـان ویۆتۆبیا داداوە و سیســـتمكی پیتی ل فیردەوسی تسك تسك

لناو دۆزەخكی فراوان دا.ئایندەناســـی futurlogy ھـــوڵ دەدات فراوانی و فرەیی بمرۆڤ بدات. ئگر پشان بتگۆتبا من ناپلیۆنم ،تم، دەیانگرتی و دیانگۆ شمی زایان من رۆســـتدەروونناسانیش دەیانگۆ تووشی (پاڕانۆیا) بووە، ئمۆ

و بیانییكی ئمۆ، ئمیان ئاسا دەبت * ھندە جـــار ب ئیعجابوە باســـی فرھاد پیرباڵ * ھندە جـــار ب ئیعجابوە باســـی فرھاد پیرباڵ

دەكیت؟ دەكیت؟ ل كمۆیرھـــاد پیربـــال داینڕین فپـــاش راپ نوخوازیدا، فرھاد ئاماژەیكی ئاھنگسازە، كسكی دســـاف و پ برائت (رەخن دەگرت و رەخنش قبوول دەكات) ئو تبینیم لوە ھنجاوە: (گلكن یان لد رازی نین رەخندەگرن و ق ی رەخنوانـــئ

بگیرێ). ئژدیھای خوتووم خولیـــام نختك بخبر ھات، دوای خۆم ب كردەی خۆم نواندم. ئســـتاش جارجارە ھدەستتوە و دەنوتوە من دەمویست ل سرەتای حفتاكان ئو گمو بزمان بخوقنم،ئوكات فرھاد ل كۆالنان تۆپانی دەكرد بیری ل ئدەب ندەكردەوە، حزی دەكرد ببت ناوكی وەرزشی یا گۆرانی (عیبی تدا نییـــ، ئم راســـتیی).بۆی دەبینی بجوولی وەرزشكار و بژەی گۆرانیبژ ئدەب دەبژت، بم بۆ مدەدا.ئتی نش دەرفكردەمت بوو، سمن زەحمب چقۆیكانـــی رژمك ئابلوقدرا بووین، ئگرچی برھمكمان داوەو بۆت بناغیكی ئو نۆخوازییی

ئمرۆ. فرھاد بزمانی فڕەنســـی بینووسیای، ئوا دەبووە ناوداركی گورەی ئدەبیاتی فرانكفۆنییت و ختی

پوەردەگرت.* لگڵ وەڕگران چۆنی و چ دیدكت ھی؟* لگڵ وەڕگران چۆنی و چ دیدكت ھی؟

كۆمك دەقی شـــیعر و چیرۆك و بابتم وەرگاوە، لوان بابتی فۆلكلۆرین.

ل ژمارە دووی ســـای ١٩٨٩ گۆڤاری (التراث الشعبی)دا بناونیشانی (من اغانی الممخض) بابتكم بنووسین و وەرگان لبارەی (مشك)وە ھی، ھروەھا دەقی

.تكی زەحمتویش بابئ اوە، كیرانم وەرگحمن وەرگانی دەقاودەق وات (ترجم حرفی) پیرەو دەكم و تا پم بكرێ خۆم ل دەردی دۆگمایی وەرگران دوور بخم و ئگر شتكم پ نكرێ وەریگم، ئوا ل پراوز ئاماژەی پ دەدەم. بر ل راپرین ب چند ساك ل ھاوكاری وتاركم بو كردەوە ناونیشانكی سانو كم لبوو. تیایدا رەخن (!وەدەســـكاریی ب)گرتووە، ك بب پرسی خاوەن دەق دەسكاری دەقی

وەرگردراو دەكن ئمش ل نزانینوە دت.* ل زاراوەسازی دا، كن ئوانی زاراوە دادەتاشن؟* ل زاراوەسازی دا، كن ئوانی زاراوە دادەتاشن؟

ل بواری زاراوەسازی دا پویستمان ب تیپكی بتواناو كارگـــر ھی. وا رۆژان دنیا دەكوت بر شـــاوی زاراوان. ھموو زمانزانك نابت زاراوەساز،ئم ئركش

چند خستكی دەوێ:١- ھر بواركی زانســـتی، زاراوەسازكی تایبتداری

دەوێ. ٢- زاراوە ساز، ب تواوی ئاگاداری زمانی میللتكی

خۆی بت.ب مژوو و شوەزاراوە.٣- زاراوە ساز شارەزاییكی تواوی ھبت ل چۆنیتی

زاراوەرژی كوردی پشگرو ناوگر و پاشگر بناست.٤- دەب زاراوەساز بزان كام زاراوەی بیانی (وەرگرێ)

(نبكورد) یانو كام٥- كورتی و درژی و مۆسیقای زاراوە رەچاو بكات.

* مرگ، بگومان بیری ل دەكیتوە؟* مرگ، بگومان بیری ل دەكیتوە؟سانك مرگ گناگی داگرتبوو، ل پاش چ سای دا مرۆڤ تووشی (مرگش) دەبت. لناو ھۆنراوەكانم گلك جار بترس و گاتـــوە باس ل مردن كراوە. ت لتۆل كییلسانسۆرە، خ ،(ردەخۆشی نامن)دەكاتوە، (مرگ مردە) دەتحسنتوە.لبر ھندێ

.نستا نامترسرگ دەبوو، ئم شان رقم لپ* وەختانـــك بر ل راپریـــن، چیرۆكی زۆر كورتت * وەختانـــك بر ل راپریـــن، چیرۆكی زۆر كورتت

بودەكردەوە؟بودەكردەوە؟ئو دەقان چنـــد بنمایكیان ھی، لوان: چی و پی. كورت دیمنكی ناکاودار و عنتیك و نائاســـا، ھندێ جار دیمن یا ھوستكی راستقینی ژیان پیشـــان دەدەن. چونكیش رووبری ئـــم دەقان زۆر بچووك. بۆیكا (ناكاو)ەكی دەنگ و سدایكی گورە

دروست دەكات.پموای چیرۆككی زۆر كورتی سركوتوو، زۆر باشترە ل رۆمانكی سرنكوتوو. نخشی خۆم، ئزموون و تگیشتنم ل ژیان و ئدەب و شوازی نووسین دا،

چیە درژەكانم ب (كورتی) دابژم.* لناو ئدەبی كوردی ك زۆر مغدوورە، مبســـتم * لناو ئدەبی كوردی ك زۆر مغدوورە، مبســـتم

كمی لسر نوسراوە؟كمی لسر نوسراوە؟ســـالح جاللی شاعیر و رۆماننووس، ئحمدی مال، ئـــازاد دزار. مودرك ژای، موجوود ســـامان، كژال

ئحمد، حیسام برزنجی.

رەوەندی مانھایم ب مانی لناوەندی رۆشنبیری كوردی- ئ ،كی رووناكبیریی گشتییوكراوەیب

ھاوكاری دەزگای بدرخان دەریدەكاتژمارە ٤-٩٠، ھینی٢٠٠٨/٢/٢٢ی زایینی

له به دواداچوون و گفتۆگۆی گه رمی شـــاره زایان له به دواداچوون و گفتۆگۆی گه رمی شـــاره زایان دوای ڕوودانی ئه و توندوتیژیانه ی له سه ر ده ستی دوای ڕوودانی ئه و توندوتیژیانه ی له سه ر ده ستی ھه ندك گه نجی له ڕه چه لـــه ک نائه ـمان کرا، ھه ندك گه نجی له ڕه چه لـــه ک نائه ـمان کرا، ھه ندك ڕا بۆ ئه وه ده چن که ســـزاکان توندتر ھه ندك ڕا بۆ ئه وه ده چن که ســـزاکان توندتر بکه ن له ســـه ر گه نجه کان به تایبه ت ئه وانه ی له بکه ن له ســـه ر گه نجه کان به تایبه ت ئه وانه ی له بنه ڕه چه کی ئه مانی نین، زانای ئه نثه ربۆلۆجی بنه ڕه چه کی ئه مانی نین، زانای ئه نثه ربۆلۆجی رۆشنبیری ئه مانی (شیف ئاوه ر) مامۆستای رۆشنبیری ئه مانی (شیف ئاوه ر) مامۆستای زانکۆی فیادرینا/فرانکفـــورت له وه می چه ند زانکۆی فیادرینا/فرانکفـــورت له وه می چه ند

پرسیاره ك تیشك ده خاته سه ر ئه م بابه تهپرسیاره ك تیشك ده خاته سه ر ئه م بابه ته• ئایـــا ده وـــه ت چاوپۆشـــی ده کات له گرێ ئایـــا ده وـــه ت چاوپۆشـــی ده کات له گرێ

کوره کانی کۆچبه ران؟کوره کانی کۆچبه ران؟شـــیف ئاوه ر: لـــه م کاته دا ھه مـــوو ڕوداوه کان ده به ســـتنه وه به کۆچ و گونجادن ، کشه یه ك ھه یه په یوه ســـته بـــه گه نجه کۆچبـــه ره کان، شاره زایان له زانستی تاوان ده ن ڕژه ی تاوان له نـــاو گه نجان له پاشه کشـــه یه ، به م ژماره ی ئه وانه ی قـــوڵ بوونه ته وه له تـــاوان ھه ر وه ك خۆیه تی و ڕوو له زیاد بوونه ،پویســـته له سه ر ھه موو کۆمه گایانه ی پشـــوازی له کۆچبه ران

ده که ن به سه ر ئه م کشه یه زاڵ بن.• زیادبوونـــی ڕژه ی تاوان و توندوتیژی له ناو زیادبوونـــی ڕژه ی تاوان و توندوتیژی له ناو گه نجی ئیسالم بۆ چ ھۆکارك ده گه ڕنیته وه ؟گه نجی ئیسالم بۆ چ ھۆکارك ده گه ڕنیته وه ؟

شـــیف ئاوه ر:کریســـتیان پفایفر شـــاره زا له زانستی تاوان پشبینی ده کات زیادبوونی تاوان به ڕژه یه کـــی زۆر له ناو کۆچبه رانی ھاتوون له یه کتی سۆڤیه تی پشوو یوگسالڤیا و تورکه کان ببت...، من ده بینم به قســـه له ســـه ر گه نجه ئیســـالمه کان کشـــه که قوتر ده که ینه وه به و ڕوشونه کشه کان به ئیسالمی پۆشاک ده که ین.

ئه وه ی تا دون به کشه ی کۆچ و کۆمه یه تی ده پورا ئســـتا به رگی ئیســـالمیان به سه ردا

پۆشیوه ، منیش ئه وه به کاره سات ده بینم.• چ په ستت ده کات له م کاره ؟چ په ستت ده کات له م کاره ؟

شـــیف ئاوه ر:کاتک مرۆڤ به وردی چاودری باره کـــه ده کات کاره که له وه قوتر و تکه ڵ تر ده بینت ، با بۆ نمونه ئه و گفتوگۆیانه ی له سه ر توند و تیژی قوتابخانه ی ڕۆتلی له به رلین لره دا تاوانه که خرایه ســـه ر ئیســـالم به م له دوایی ده رکه وت ، کشه که په یوه سته به په نابه ریه تی ئه و گه نجانه ی فه له ستینی و ئیقامه ی په نابه ری کاتیان ھه یه به ھۆی ئه وه وه تووشـــی کشه ی ده روونـــی بوون وه ك ( کأبه ) و پاله په ســـتۆی ده روونـــی توندوتیژی له ناو خـــزان، ئه م الوانه ھه لیـــان نیه بۆ ئه وه ی له نـــاو کۆمه ڵ جگه ی خۆیـــان بکه نه وه به ھۆی ئـــه و ئیقامه یه که واته دواڕۆژکی نادیار چاوه روانیانه ، کاتك کشه یه کی کۆمه یه تی بۆ ئیسالم بوون بگه ڕنینه وه ئه وه شـــواندنی ڕاســـتیه کانه مرۆڤ پویسته وریا بت ،چیـــه ھۆکاره کانی تاوان کـــردن، ئه وه ی زۆر پویســـتمانه لکۆینه وه ی قوڵ و باشـــه بیرۆکه یه کمان پ بدات ھۆکاره کانی ده وروبه ری

كشه کان له ناو خزانه کۆچبه ره کان ده ربخات.• ئه وه بۆ توندوتیژی له شـــه قام و کۆنه کان، ئه وه بۆ توندوتیژی له شـــه قام و کۆنه کان، به م ھه ندك گه نج ڕاکشی تیرۆری ئیسالمی به م ھه ندك گه نج ڕاکشی تیرۆری ئیسالمی

ده کرن ، ئوه ھۆکاره کان له چی ده بینن؟ده کرن ، ئوه ھۆکاره کان له چی ده بینن؟شـــیف ئاوه ر : پویسته توندوتیژی سیاسی و ناو شه قامه کان لک جیا بکه ینه وه، ئه و الوانه ی

که له ســـه ر جاده کان توندوتیژی ئه نجام ده ده ن ھیچ داوک به ئیســـالمیان نابه ستته وه ، به م تیرۆرســـته کان تاوانه کانیان به ناوی ئیســـالم ده لکنـــن بـــه وه دا ده بینین ڕابـــردوو و فایلی که ســـتیان توندوتۆڵ نیـــن، بۆنمونه ئه و دوو گه نجه لوبنانیه ی جانتای پـــ ته قینه وه یان له یه کک له وستگه کانی شـــه مه نده فه ر دانابوو، پش ســـاك ھه ویان دا بچن بۆ زانکۆ به م

دوایی ڕوویان کرده کاری تیرۆر.بینه سه ر شـــانه ی ھامبۆرگ (محه مه د عه تا) که ســـکی زۆر گونجاو بوو به م له گه ڵ ئه وه ش شـــانه ی ھامبۆرگ توانیـــان بیخه نه ژر ڕکفی خۆیـــان ، یان ئه و گه نجانه ی پالنیان داڕشـــت

بۆ کاری تیرۆر له زارالند ھه ندکیان به ڕه چه له ک ئه مان بوون به م دواییانه ببون به ئیسالم.

له کۆی تیرۆرســـته کانی ناو کۆچبه ران ســـه دا ھه شتایان ئه کادیمی بوون ، ئه وه ش به ڕ که وت نیـــه له به ر ئه وه ی زیاتر قوتابیه الوه کان مه یلی

به ده ست ھنانی ڕادیکالین.• ئایا پویســـته له ســـه ر ده زگای پاراستنی ئایا پویســـته له ســـه ر ده زگای پاراستنی ده ســـتور چاودری ڕه وه نده کان بکات تا زووتر ده ســـتور چاودری ڕه وه نده کان بکات تا زووتر

ئه و مه یالنه ی بۆ ئاشکرابت؟ئه و مه یالنه ی بۆ ئاشکرابت؟شـــیف ئاوه ر :ڕه وه نده کان پگـــه ی ڕوانی ئه م جۆره شـــانانه نین، ئه وان تیرۆرسته کان زۆری له چســـتخانه ی زانکۆکان یه کتـــر ده بینن و زانیاریه کانیان له ڕگه ی ئه نته رنت به ده ست دنن

و به ھۆی بازنه ی گفتوگۆ بیروڕا جیھانیه کانیان به پیت ده که ن.

ھه ندـــک له ڕه وه نـــده کان ھـــه وڵ ده ده ن بـــۆ شخســـتنی ئه نجومه نی بادروســـتکردن و پو ناوه نده ئیســـالمیه کان بـــۆ به گژاچوونه وه ی

ڕادیکالیه ت ،• چی ده بـــت ئه گـــه ر ووتارخونه کان پش چی ده بـــت ئه گـــه ر ووتارخونه کان پش نوـــژه کان ھه ســـتان بـــه ھاندانـــی ڕه وه نده نوـــژه کان ھه ســـتان بـــه ھاندانـــی ڕه وه نده

ئیسالمه کان به ڕق و کینه ؟ئیسالمه کان به ڕق و کینه ؟شـــیف ئاوه ر : ئه وانـــه ژماره یـــان زۆر که مه که ھانـــده ری ڕق و کینه بن ، بـــۆ نمونه وه ك ئـــه وه ی له ئولم ھه یه ، بـــه م ڕه وه نده کان بۆ خۆیان گرنگی گه وره ده ده ن به پاراستنی خۆیان و چاودری کردنی ئه و جۆرانه و جیاکردنه وه یان له خۆیان. زۆر له ڕه وه نده ئیســـالمه کان گرنگی ده ده ن بـــه خۆگونجاندن له کۆمه گای ئه مانی ، به که مـــی ڕووده دات ڕه وه نده کان پشـــتگیری ئـــه و جـــۆره وتارخونانه بکه ن کـــه وا زمانی ڕادیکالـــی به کاردنن ، ھه ر بۆ ئه وه بزوتنه وه ی (ملله لی جۆرش)له و سانه ی دوایی ھه ستا به البردن و له کارخستنی پنج له م وتارخونانه ی ھانده ری توندوتیـــژی ڕق و کینه بوون ،له ناو زۆرـــك له ڕه وه نده کان ملمالنی مه زھه بی ھه یه به م له ھه موویان به ھزتر ئه وانه ن که ھه وی خۆگونجاندن ده ده ن له ناو کۆمه گای ئه مانی.

• بـــه م ده وه ت ناتوان وه ك ســـه یرکه رك بـــه م ده وه ت ناتوان وه ك ســـه یرکه رك بوه ســـتت چاوه ڕوان بت تـــا ڕه وه نده کان له بوه ســـتت چاوه ڕوان بت تـــا ڕه وه نده کان له وتارخونه کانی ھانده ری توندوتیژین بزار ده بن وتارخونه کانی ھانده ری توندوتیژین بزار ده بن

و به الیان ده نن و دوریان ده خه نه وه .و به الیان ده نن و دوریان ده خه نه وه .شـــیف ئاوه ر :له یاســـا بگه ی پویست ھه یه ده وســـتته وه دژی نانه وه ی فیتنه ی جه ماوه ری ھه روه ھا ده ســـه تی دادگاش ھه یه ،ئه وه ی من په ســـت ده کات به کار ھنانی یاســـای تایبه ته به بگانه کان وه ك چه کك دژی ووتارخونی ڕق

وکینه . ئه وه ئاســـانه تاوانك بخه یته پاڵ که ســـك به تۆمه تی وتارخونـــی ڕق وکینه ،نزاو دوعای وتارخونـــان بـــۆ قوربانیانی شـــه ڕی عراق

له مزگه وته کان به سه بۆ توه گالندنیان .ھه ر ئه وه دووپات ده کاته وه ڕاپۆرته تایبه تیه کانم که بـــۆ دادگا ده ینوســـم ،یاســـای بگانه کان دژه یاسای تاوانه ھیچ ھه لك نادات به به رگری کردن له خۆ، لـــره به کاردت بـــۆ ناردنه وه ی ڕه وه نده کان وکۆچ پکردنیان،ھه روه ھا یاســـای بگانه کان ده توانی به سه ر تاوانبارانی بسه پنیت پش ئه وه ی تۆمه ته که ی به سه ریدا ساغ بته وه

یه كال بکرته وه .• ئه ی باشـــه ده توانرت چی بکرت بۆ سوك ئه ی باشـــه ده توانرت چی بکرت بۆ سوك

کردنی بارگرژییه که کردنی بارگرژییه که شـــیف ئاوه ر : من داوا ده که م به ڕه وت کردنی ڕۆشنبیری له ســـه ر بناغه ی دانانی کاروباره کان له ناو چوارچوه ی ڕاســـته قینه ی خـــۆی ، وه ده شـــکرت چه کی یاســـای تاوان بـــه کار بت ،له کاتك سزا بۆ ئه وانه بت که فیتنه ده ننه وه ، به م دژی ھه بوونی یاسای تاوانی دووفلیقانه و جیاوازم یاســـایه ك بۆ ئه مان و یه ککیش بۆ بگانه کان، ھه ســـوکه وتی نایه کسانی ھانده ره بـــۆ ئه و انه ی ده ن بگانـــه کان ھیچ مافکیان نیه له ئه مانیـــا، گه وره ترین ھزی گونجاندن له و کۆمه گایه ده رده چت که ھه موو تاکك له

ھه س وکه وت له گه ڵ کردن یه کســــان بت .

پرۆســـه ی خه باتـــی رزگاریخـــوازی کـــورد، وه ک ھـــه ر پرۆســـه یه کی سیاســـی تر، ئه گه ر ره چاوی ئه و فاکته ر و ئه گه ره رئالیســـتانه ی خواره وه نه کات، سه ره نجامکی ســـه رکه وتووی نابت و زیانبه خش ده بت. ســـه ره نجامه سیاسییه کان وه ک به ره نجامه ئه ندازه یی و ماتماتیکییه کان، بریتین له کۆئه نجامی ئه و ئه گه ر و فاکته رانه ی که ھاوکاتی پرۆسه ی سیاسین، تا ئه گه ر و فاکته ره کان رۆشن و دیاربن، ئه رکی سیاســـه تمه داران ئاسانتر ده بت و ئه گه ر بخوازن ده توانن سه رکه وتووانه تر ھه نگاو بۆ ئامانجه کانیان بھاون. سیاسه تمه داری وریاو لھاتووش، ئه وانه ن، که زووتر په ی به ئه گه ر و فاکته ره نادیاره کان ده به ن. به م خۆشبه ختانه ئه گه ر و فاکته ره کانی په یوه ند به کورد، زۆر رۆشنن، کاری سیاســـه تمه دارانمان ئه وه نده ئالۆز نیه ، که ھه ندێ جار وا پشانده درت، بۆیه ھه قه ، پرۆسه ی خه باتی رزگاریخوازی

کورد که م تووشی ھه ه بت.ئه و ئه گه ر و فاکته رانه که کاریگه ری چاره نووسســـازیان له سه ر بزووتنه وه ی رزگاریخوازیمان ھه یه ، گه ره که ره چاویان

بکه ین و بیانخه ینه ناو حسباتی سیاسی گه له که مان: ١. بارودۆخی بزووتنه وه ی رزگاریخوازی کورد له کوردستانی باکوور، چۆنیه تی راپه ڕاندنی ھه نگاوه کانی ئه و بزووتنه وه یه ، کاریگه رترین فاکته ره بۆ دیاریکردنی ئاستی بزووتنه وه ی

رزگاریخوازی نه ته وه ی کورد. ٢. ده وله تی تورکیا تا ئستا داننانت به پرسی سیاسی کورد، ھیچ وه مکی سیاسی بۆ چاره سه ری کشه ی کورد نه داوه ته وه ، وه له ھه ولی به رده وام دایه ، که شکه ســـت به ســـه رجه م بزووتنه وه ی رزگاریخـــوازی کورد بھنت. له م روانگه یه شه وه تا ئستا له ھه ول و مقۆ مقۆی ئه وه دایه ، که ھه رمی فیدرالی کوردستان له بارببات. بۆ ئه مه ش ھه موو

ھه لک ده قۆزته وه . ٣. لـــه ناوچه که دا، تورکیا تاکه ده وله ته ، بووه به پرد له نوانی ئه و وتانه ی که کوردستانیان به سه ر دا به شکراوه ، له گـــه ڵ ئه وروپـــا، چ له ڕووی جوگرافییـــه وه چ له ڕووی کلتووری سیاســـییه وه . وه له گه ڵ ھه مـــوو که موکورتییه دمۆکراتییه کان، تاکه ده وله تی ناوچه که یه ، که ئه ندازه یه ک سیسته می دمۆکراتی تدا سه قامگیر بووه . ھه رچه نده ئه و

دمۆکراتییه له ژر پاه په ستۆی سه ربازییدا ده نانت.

٤. سه باره ت به ھه ولی تورکیا بۆ بوون به ئه ندام له یه کتیی وته ئه وروپییه کان، تورکیا به رده وام له ژر پاله په ســـتۆی دمکۆکراتی ئه وروپی دایه ، بۆ ئه وه ی پوه ره کۆپنھاگنیه کان پیاده بکات، بۆیه له گه ڵ نشســـته دمۆکراتییه کانیشـــی،

پشکه وتنی دمۆکراتی، له م وته به رده وامه . ٥. پارته سیاســـییه کوردییه کانی کوردســـتانی باکوور، د.د.پ. یـــان. پ،ک،ک، یان ھه ر گروپکی سیاســـی تر، ئه گه ر ژیرانـــه ره فتار بکه ن، ده توانـــن رۆلی کاریگه ر له خراکردنـــی ره وڕه وه ی دمۆکراتی تورکیا ببینن، به مه ش

پرسی کورد له چاره سه ری سیاسی نزیک بخه نه وه . ٦. ئه مرۆ ســـه رکه وتنه کانی کوردســـتانی باشوور، بووته پاپشـــتکی سیاســـی کاریگه ر و زه به الح، بۆ سه رجه م بزووتنـــه وه ی رزگاریخـــوازی کـــورد. ھه روه ھـــا بووه ته فاکته رکی گه وره ی نه فسی (پسوشی) بۆ ھه موو تاککی کـــورد، که مرۆڤی کورد له مژووی خۆیدا، ته نھا له کاتی کۆماری کوردســـتانی ته مه ن کورتدا، بارکـــی ئاوای به خۆیـــه وه دیوه . بوونی ئه و ھه رمه ئازاده به قه د ھه زاران کتب و چاوگی راگه یاندن، وره و باوه ڕی مرۆڤی کوردی به سه رکه وتن، به رز کردۆته وه . مانه وه ی ئه م سه رکه وتنانه ی باشوور، په یوه ندیکی مه رگ و ژیانیی ھه یه به سه رجه م

بزووتنه وه ی رزگاریخوازی کورد . بزووتنـــه وه ســـه رجه م ئه مـــرۆدا، رۆژگاری لـــه .٧چه کدارییه کان، به ھۆی تاوانکاری گروپه ترۆریستیه کان، له که دار بوونه و، به چاوی گومان ته مه شای ھه موو گروپکی چه کـــدار ده کرت. الی زۆرینه ی ئه وروپاییه کان نه ک ھه ر بزووتنه وه یه کی چه کدارییی، به کوو، وشه ی شۆڕشیش، وه ک وشـــه ی رابه ر و ربه ر و ھه نـــدێ زاراوه ی تر، بووه به وشه یه کی سیاسی شه رماوه ر، له کاتکدا ھشتان ئه م زاراوانه الی کورد و نه ته وه کانـــی ده وروبه رمان، پیرۆزن،

به م الی ئه وان قزه و نن. ٨. دمۆکراتی داواکاری ھزه پشکه وتووه کانه و ، مافه کانی خۆپشـــاندان و مانگرتن و بیروباوه ڕی ئازاد، به مه رجی

سه ره تایی دمۆکراتی ده زانرت. ٩. کوردســـتانی رۆژھـــه ت، وه ک پارچه یه کـــی مه زنی کوردستان، تائستا به شی ھه ره زۆری وه ک خۆی ماوه ته وه ، دانیشتوانی کورد له و پارچه ، له سه ر وتی خۆیان ده ژین و له مژووی نودا تووشی راگواستنی به زۆره مل نه ھاتوون.

که ئه مه به خته وه رییه کی زۆر گه وره یه . ١٠. سیســـته می سیاسی ئســـتای ئران، سیسته مکی ناحـــه زه ، ھه موو دنیای پشـــکه وتوو به چـــاوی گومان ته مه شای ئه و سیســـته مه ده کات. وه به چاوگی ترۆر و ئاژاوه ده زانرت. به شـــکیش له و ترۆرانه ی دژ به خه کی

عراق ده کرت، له ئرانه وه دت. ١١. سیســـته می رژمی سوریاش ھه ر وه ک ئران ته ماشا

ده کرت. ١٢. ئه مرۆ به رژه وه ندی ئه مه ریکاو کورد، له یه کتری نزیک بوونه تـــه وه ، دۆســـتایه تی ئه مه ریکا، چه نـــد له قازانجی

ئه مه ریکا دایه ، ئه وه نده ش له قازانج کورد دایه . ١٣. ئه مه ریـــکا ئه مرۆ گه وره ترین زلھزی ســـه رزه مینه .

کاریگه ری له سه ر ھه موو بارودۆخی جھاندا ھه یه . ١٤. تورکیا، نزیکترین دۆستی ئه مه ریکایه و ئه ندامی ناتۆیه . ئه مه ریکا به ئاسانی ده ســـت له و دۆسته ھه ناگرت، به

تایبه ت که دۆستکی له م باشتری بۆ ھه نه که وت. ١٥. گروپه ئیسالمییه توندڕه وه کان، له ھه موو الیه کی دنیا بوونه ته ھۆی مه ترسی، ئه و ترسه کوردستانیشی گرتۆته وه . ١٦. ئه مۆ چاوی دنیا ھه موو قوژبنکی سه ر ئه م زه مینه ده بینت، له سایه ی ھۆکاره کانی په یوه ندی ھیچ تاوانکاریه ک و ره فتارکی دکتاتۆرانه ی ده ســــه تداران و پشلکردنی

مافی مرۆڤ ناشاردرته وھو دیزه به ده رخۆنه ناکرت . چی بکه ین؟ چی بکه ین؟

له ژر رۆشـــنایی ئه و فاکته ر و ئه گه ره ئاشـــکراو به گه نه ویستانه ، ھزه سیاسییه کانی کورد چی بکه ن تا قازانج

به بزووتنه وه ی رزگاریخوازی نه ته وه که یان بگه یه نن ؟ ئه و ئه گه ر و فاکته رانه پمان ده ن:

• پویسته ھه موو ھزه نیشـــتمانپه روه ره کوردییه کان، ھیچ ھه نگاو نه نن و ھیچ کارک نه که ن که کۆســـپ بھنته پش کوردستانی ئازاد. په یداکردنی ھه موو کۆسپ و زیانک بۆ ھه رمی ئازادی کوردستانی باشـــوور، زیانی بۆ سه رجه م بزووتنه وه ی رزگاریخوازی کورد ھه یه . له ده ســـتدانی ئه و ســـه رکه تنه ، ئه وا

بزووتنه وه که ده باته وه سه ر ھانگاوه کانی پش سفر. • بزووتنـــه وه رزگاریخـــوازی کـــورد له باکـــوور، نابت ببن به کۆسپ له رگه ی پرۆســـه ی به دمۆکراتیکردنی تورکیـــا، بگره ده بت ببن به ھانـــده ر و فاکته ری به ره و پشـــه وه چوونی. ئه مه بزووتنه وه ی چه کداری پ.ک.ک. ده گرته وه . که تاراده یه ک بووه به ھۆی ئه وه ی، جه نه راله سه ربازییه کان، پ.ک.ک. بکه ن به پوازشی چاالکییه کانیان له دژی پرۆسه ی دمۆکراتی له تورکیا، ھه روه ک کردوویانه به گه وره ترین پوازش بۆ ھرشـــی ســـه ربازی بۆ ســـه ر کوردستانی باشوور، که له باری ئستادا له ژر پاله په ستۆی نوده وله تی دوایان خستووه ، به م ئه م ھرشه ھه ر ده که ن و ده یانه وت به ھه نجه تی پ.ک.ک ده ست له کوردستانی

باشوور بووه شنن. • فاکته ره کان وا ده خوازن کـــه پ.ک.ک. و بزووتنه وه ی رزگاریخوازی باکوور، له باری ئســـتادا واز له ھرشـــی چه کداری بھنن. پرۆسه ی دمۆکرتی له تورکیادا بقۆزنه وه و خه باتی خۆیان بخه نه مه یدانی سیاسی. ئه وان ده توانن به خۆپشاندانی جه ماوه ری به رفراوان له شاره کانی ئه سته نبۆل و ئه نقـــه ره به قه د په المارکی چه کـــداری کار له تورکیا بکه ن. ئه گه ر ئه وه ش بھنینه وه یادی خۆمان، تا ئســـتا سیاسه تمه دارنی تورک و ده سه تی تورک نه گه یشتوونه ته ئـــه و راده مه ده نیه ت و مرۆڤایتییه ، که کوشـــتنی چه ند سه ربازکییان ال گرنگ بت. کورد له کوردستانی باکوور ده توانن له سه ر جاده داوای مافه کانی خۆیان بکه ن. ده کرت به خه باتی سیاسی و دمۆکراتی چۆک به تورکیاوه بنرت، نه ک به خه باتی چه کدار. با خۆپشاندانی چه ندین ھه زار که سی، یا ملیۆنی سازبکرت، ئه گه ر چه ند خۆپشاندانکی وه ک کۆڕه وی باشوور بتوانرت له باکوور سازبکریت، که ده شتوانرت، ئه وا ره وڕه وه ی نزیک بوونه وه له چاره سه ری پرســـی کورد خراتر ده بیت، خراتر له وه ی که به ھۆی

خه باتی چه کدار دته ئارا. • پارچه کانی تری کوردستانیش، کوردستانی باشووریش، ھزه سیاســـییه کان، پویســـته جه مـــاوه ری خه ک بۆ خۆپشـــاندان بۆ پشـــتگیری لـــه داخوازییـــه ره واکانی کوردســـتانی باکوور، ھانبـــده ن. چونکه چاره نووســـی

کوردســـتانی باکوور بیارده ری باری پارچه کانی تریشه . که س له دنیای ئه مۆدا ناتوانت خۆپشاندان و خه باتی

سیاسی بکاته پوازش بۆ په الماری سه ربازی. • کـــوردی ده ره وه ھزکی زۆر کاریگه ره ، پویســـته له یه کتری کۆببنه وه ، ھه ر ھه موو خه باتی خۆیان له ده ره وه ته رخان بکه ن بۆ کوردستانی باکوور. وه له ناو چوارچیوه ی دمۆکراتی و یاســـاکانی ئه وروپادا خه باتکی رکخراو و

خه ست بۆ کوردستانی باکوور ده ستپبکه ن. • سیاسه تمه دارانی کوردستانی باشوور، به تایبه ت ئه وانه ی به رگه ی پایه ی ده سه تیان له حکومه تی عراق ده گه نه سه ر سه کۆ سیاسییه کان و چاوگه گرنگه کانی راگه یاندن، له دیارخستنی کشه ی کورد له پارچه کانی تر و له باکوور به تایبه تی، وه له داخوازی شـــیکاری سیاسی و ئاشتی بۆیان، نه سله مننه وه . ئاشتی، مافه کانی مرۆڤ، داخوازی مافه دمۆکراتییه کان، داخوازیکن، دنیای پشـــکه وتوو ناتوانت دژیان بووه ســـتت. له راستیشـــدا، داخوازییه

نه ته وه ییه کانمان، له ناواخندا، له مانه پتر نین. • ده بت، کورد به گشتی به ئاشکرا نه فره ت له ترۆر بکات. پ.ک.ک. پویسته خه باتکی سیاسی کاریگه ر بکات، بۆ ئه وه ی بیســـه لمنت بۆ ھه موو ال، که ھزکی ترۆریست نیـــه و خۆی دژی ترۆره . دان به ھه له کانی رابردووی خۆی بنت و بیانکات به وانه بۆ داھاتوو. ئازادکردنی ٨ سه ربازه تورکه گیراوه کان، کارکی ھه تا بی باش بوو، بۆ خۆیان و بۆ پرسی کورد. پویسته پ.ک.ک. واز له ربازی دۆگمای ئایدۆلۆجـــی و ربازی تاکه وی که سپه رســـتی بھنت. پویسته روو له دمۆکراتی بکات و ربازکی نوی سیاسی بۆخۆی ده ستنیشـــانبکات، که له گه ڵ گیانی ســـه رده مدا بگونجت. ئه و ربازه ستالینییه ی که ئستا پ.ک.ک.ی پ ده ناســـرت و پیاده ی ده کات، ده بت بگوڕدرت ده نا پ.ک.ک. بـــه و ربازه له دنیای سیاســـی ئه مرۆ ھزکی خۆسه ویست نابت و له بازاڕی سیاسیدا زه ره رمه ند ده بت. پویســـته به گیانی ھاوکاری و دۆستایه تی و راوژکاری له گه ڵ پارته سیاسییه کانی تری کوردستان، ھه سوکه وتی

سیاسی بکات، نه ک به گوێ مه دیانه . بـــه ھیچ جۆرک دروشـــمی دوژمنایه تـــی ھه نه گیرت، دژی ھیـــچ ال. داخوازی گه لی کـــورد داخوازیکی ره وایه . تـــا ده کرت له نـــاو نه ته وه کانی دنیا و لـــه ناو تورک و عه ره ب و فارسیش دۆســـت بۆ گه له که مان په یدا بکه ین. نه عره ته ی نه ته وه په رستی و که م ته ماشاکردنی میلله تانی تر، نه که ین به ربازی خۆمان. ھه ندێ ده نگی نه شاز له ناو نوووسراوه کوردییه کان، رق و کینه و دوژمنکاری کورانه یان تدا ده رده که وت، که کاردانه وه یه کی زیانبه خشه و ھه رزه یی سیاسی و دواکه وتنی مشـــکییان تدا دیاره ، ده بت به توندی شـــه رمه زاربکرن و ره تبکرنـــه وه . نابت ئمه ی قوربانی ده ستی ره گه زپه رستان، رگه به ره گه زپه رستی بده یـــن و چاومان له چه وســـاندنه وه ی غه یره کورد بت. ده ســـه تی کوردی له م باره له باشوور زۆر ژیرانه ره فتار ده که ن، که جگه ی شانازیه. ئه وه ی چاوی له سووکایه تی و چه وســـانه وه ی غه یـــره بـــت، ته نھا شـــه رمه زاری بۆ خـــۆی و گه له که ی و مرۆڤایه تی دنته ئـــارا، وه ک ئه و شه رمه زاریانه ی که تووشی عه ره ب و تورک و ئه لمان کرا له

الیه ن ده سه تداره کانیان .

به ئیسالمی کردنی کشه کۆمه یه تیه کان شواندنی راستیه کانه چاوپیکه وتنک له گه ڵ پۆفیسۆر ڤرنر شیف ئاوه ر زانای ئه نثه رپولوجیای ڕۆشنبیری ( شاره زا له بواری ئیسالم و کۆچ به ران)

زیاتر له حه فتا ساه ،له شاری به رلینی پایته ختی ئه مانیا سانانه له ناوه ڕاستی مانگی کانوونی دووه مدا پشانگایه کی نو ده وه تی زۆر گه وره ســــاز ده کرێ به ناوی پشــــانگای ھه فته ی ســــه وز. مه به ســــتی ئه و پشــــانگایه بریتیه له پشاندانی به رووبوومی کشووکای و ئاژه ی و پشه سازی خۆراک و ئه و ته کنیکه تازانه ی له و بوارانه دا به کار ده برن ھه روه ھا خستنه ڕووی قۆناغه کانی به رھه مھنانی جۆره ھا خۆراک و شــــیره مه نی به جۆره ھا شــــوه ی کــــۆن و نوێ. له م پيشــــانگایه دا نه ک ھه ر ھه ر ته نھا ســــه رتاپای شار و شــــارۆچکه و گونده کانی ئه مانیا به شداری ده که ن به کو زۆربــــه ی وتانی دونیاش دن و به رھه مه کانی خۆیانی تیا پشــــان ده ده ن جا مه رج نیه به رھه مه که یان داھنراوکی تازه ی ئــــه و بوارانه بت، به کو ھه ندێ جار ته نھا خۆراک و به رھه مه خۆمای و فۆلکلۆریه کانی خۆیانی تیا نیشــــان ده ده ن، ھه ندێ له م وتانه نموونه ی به روبوومه کانی خۆیان ده ھنن و ڕاسته وخۆ پيشانی ده ده ن ھه ندکی تر له ڕگه ی ونه و نامیلکه و فلیمه وه ئه و به رووبوومانه نیشان ده ده ن. به شداری کردن له و پشانگا نوده وه تیه سه ره ڕای ئه وه ی جه خت کردنه له ســــه ر ئاماده بوونــــی ھه ریه که له و وتانه له ھه مان کاتدا ھۆکارکه بۆ چاک کردنی پۆسه ی بازرگانی کردن له نــــوان ئه و وتانه دا ئه مــــه ش له ڕگه ی یه کتر ناسین و ڕگه خۆشکردن بۆ سازدانی گربه ستی بازرگانی ل نوانیاندا، چونکه له م پشانگایه دا به سه دان کۆمپانیای خۆراک دن و داشکاندنی زۆر گونجاو ده خه نه ڕوو به جۆرک الیه نی کیار ده توان ڕاسته وخۆ له گه یاندا بدوێ ، زۆر جۆره پیشه ســــازی خۆراک ھه ن زۆر ده گمه ن و دووره ده ســــتن به تایبه تی پیشه سازیه کانی ئاسیا و وتانی ئه مه ریکای التین که زۆر ده وه مه ندن له و بواره دا، له وێ به ئاسانی ده بینرن. له الیه کی تر ئه م پشانگایه وه ک که ڕنه ڤاکی نوده وه تی وایه که گه النی دونیا که لتوور و داب و نه ریته کانی خۆیان لــــه بواری ژیانــــی الدێ و خۆراکه میللیه کانی خۆیانی تیا ده خه نه ڕوو ئه مه ش بایه خکی زۆری ھه یه بۆ یه کتر ناسین و له یه کتر نزیک بوونه وه ی که لتووره کان ، مرۆڤ تا نه چته ئه و پشانگایه ناتوان به چاوی خۆی ئه و ھه موو که لتووره جیاوازانــــه ی دونیا ببین. له الیه کی تره وه ھه ر له رۆژانی ئه م پشانگایه دا به ده یان کۆڕ و سیمینار و کۆنگره ی کراوه ســــاز ده کرێ بۆ ڕوون کردنــــه وه ی ئه و باس و لکۆینه وه زانستیانه ی تایبه تن به پشخستنی پیشه سازی خۆراک و که رتی کشت و کای و سامانی ئاژه داری که ده بته مایه ی سوود وه رگرتن بۆ ئه وانه ی بایه خ به و الیه نه ده ده ن ئه مه ش ده بته بوارکی تر بۆ ئاوگۆڕی زانیاری و شــــاره زا بوون له ئاستی به ره و پشه وه چوونی ته کنۆلۆژیای وه به رھنانی

کشتوکای.بۆ وتک که وا ئه م جۆره پشــــانگایه ی تیا ساز ده کرێ بایه خکــــی په روه رده ییشــــی ھه یه بۆ منــــدان و نه وه ی نــــوێ ، که ئه مانه ته نھا وه ک به کاربه ر مامه ه له گه ڵ ئه و به روبوومانه ده که ن و ئاشــــنانین به سه رچاوه و چۆنیه تی به رھه م ھنانیان، به بینینی پشــــانگایه کی وه ھا ئاسۆی زانیاریان فراوانتر ده ب، بۆیه له م ھه فته یه دا قوتابخانه کانی ئه مانیا به ده یان ھه زار قوتابی ده ھنن تا به چاوی خۆیان ســــه رچاوه ی ئه و خۆراکانه و ئه و که لتــــوور و داب و نه ریته

جیاوازانه ببینن.

جی خۆیه تی لره دا خۆزگه به وه بخوازین که رۆژک بت کوردستانی ئمه ش له و پشانگا نو ده وه تیه دا به شداری بکا، وه ک چۆن ئمه ی کوردی ھه نده ران چه ند ســــاکه ده بینیــــن که وه زاره تی ڕۆشــــنبیری حکوومه تی ھه رمی کوردســــتان به شداری له پشــــانگای کتبی نوده وه تی ده کات له فرانکفۆرت – که به ڕاستی ئه وه جگای شانازیه - خۆزگه ئــــاواش وه زاره تی کشــــتوکای حکوومه تی ھه رم ھه وی به شداری کردنی دابوایه له پشانگایه کی وه ھادا ، تا بمانتوانیبوایه زیاتر که لتووری خۆمان به خه ک بناسنین و ئاماده یی حکوومه تی ھه رمیشمان له نو ئه و خۆپشاندانه نیو ده وه تیه دا بچه ســــپاندبوایه ، ئــــه م ھه نگاوه نه ک ھه ر له ڕووی به ره و پشــــه وه بردنی که لتــــووری نه ته وایه تیمان .کو له ڕووی سیاسیشه وه بایه خی تایبه تی خۆی ده ب بهخۆ ئه گه ر ئه وه کارکه بــــه الی حکوومه ته وه گرانه ، خۆ ده کرێ پشانگایه کی وه ھا سانه له پایته خت ساز بکرێ و ھه موو شار و شارۆچکه و دھاته کانی کوردستان به شداری تدا بکه ن ، وه ک پشــــانگایه کی که لتــــووری، تا نه وه ی ئستامان زیاتر له و که لتووره نه ته وایه ته مان دانه بێ و تا شــــار و شارۆچکه کانی کوردستان زیاتر ئاشنایه تی له گه ڵ که لتــــوور و داب و نه ریته جۆراوجۆره کانی یه کتری په یدا بکه ن. به ده یان ئه گه ر نه م به سه دان جۆره پشه سازی میللی له کوردســــتان ھه ن له بواری خۆراک و کشتوکاڵ و ئاژه داری له ھه ر ناوچه یه ک به شــــوازک که ڕه نگه ئه م جۆره شــــوازانه ته نھا تایبه ت بن به میلله تی کورد وه کو مۆرککی که لتووری نه ته وایه تیمان بن، سه یر که ن له بواری ئاژه داریدا کوردســــتانی ئمه چه نــــد ده وه مه ند بووه له پیشه سازی شیره مه نی ، ماســــت و په نیر و که ره و ژاژی و فــــرۆ و ســــه رتوو و لۆر و که شــــک و دۆ، له به روبوومی کشتوکایدا ده یان به رھه می وه ک شه ربه ت و دۆشاو و سرکه و تورشــــیات و باسوق و برمه و خۆشاو و گه زۆ و حه لوا و له وزینه و موژ و جۆره ھا موڕه بای دروستکراو له ھه نجیر و سو و ھه ووژه و خۆخ و گالس وسووره توو و قه یسی و وشک کردنه وه ی جۆره ھا سه وزه و میوه جاتی وه ک ھه نجیر و تــــرێ و گه مــــو و بیبه ر و باینجان و ســــیر و بامیه و دروست کردنی دۆشاوی ته ماته بۆ زستان، پاشان کوندنی گه نمی ســــاوه ر و کوتینی به به رده جۆنی بۆ دروستکردنی گه نمه کوتراو، له الیه کی تر ئه و ھه موو پیشه ســــازیه ی له به روومی کشتوکای و ئاژه داری له کوردستان دروستکراوه ھنده زۆرو زه وه ندن که وای کردوه وتی ئمه به درژایی چه ندین ســــه ده له مژوودا پشت به و به رھه مه خۆمایانه ببه ســــت به ب ئه وه ی ناچاری کیــــن و ھاوردنیان بت له ده ره ی کوردســــتان .سازدانی پشــــانگایه کی له و جۆره دووباره نووسینه وه یه کی مژووی که لتووری نه ته وایه تیمانه ، با نه ین ئمه له سه رده مکی نودا ده ژین ئیتر ئه و شتانه پویست نین پیان له سه ر دابگرین ،نه خر ئه مانه به شیکن له مــــژوو و که لتووری ئمه ، مــــژوو ھه ر ته نھا بریتی نیه له نووسینه وه ی ڕووداوه سیاسیه کان ، ئه گه ریه کک له ئامانجه کانی نووسینه وه ی مژوو بریتی بت له چه سپاندنی مافی بوون و ژیانی نه ته وه یه ک له سه رخاکی خۆی ، ئه وا نوسینه وی مژووی ژیان و که لتووری ئه و نه ته وه یه له سه ر ئه و خاکه زیاتر ئه و مژووه ده وه مه ند ده کات.به تایبه تی له کاتکدا که پداگرتن له سه ر داب و نه ریت و که لتووری ژیانی کۆمه یه تی له دوای خــــاک و زماندا به یه کک له کۆه گه

گرنگه کانی ھه بوونی ھه ر نه ته وه یه ک داده نرن.

ھه فته ی سه وز له شاری به رلین و خۆزگه یه ک عه بدولغه نی کاکۆ

عه بدولموئمین ده شتی-برلین

وتوووژ: کالودیا مه ندهوه رگانی: فه رھاد باپیر

فاکته ره گرنگه کانی پرسی سیاسی کورد

ژمارە (٩٠) شوباتی٢٠٠٨/٢/٢٢،28رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی رەوەند

ھونه رمه نـــدی شـــوه کاری حه مید جه مال ھونه رمه نـــدی شـــوه کاری حه مید جه مال له مانگـــی شـــوباتی له مانگـــی شـــوباتی ٢٠٠٨٢٠٠٨ به ســـه ردانکی به ســـه ردانکی تایبـــه ت بۆ به ســـه رکردنه وه ی مۆزه خانه و تایبـــه ت بۆ به ســـه رکردنه وه ی مۆزه خانه و گه له ریه کانـــی ئه وروپـــا ھات لـــه کۆتایی گه له ریه کانـــی ئه وروپـــا ھات لـــه کۆتایی ســـه ردانه که و پش گه ڕانـــه وه ی بۆ خاکی ســـه ردانه که و پش گه ڕانـــه وه ی بۆ خاکی وت به ھه لمـــان زانـــی چاوپکه وتنکـــی وت به ھه لمـــان زانـــی چاوپکه وتنکـــی ھونه ری له گه ل ساز ده ین ده رباره ی ئامانجی ھونه ری له گه ل ساز ده ین ده رباره ی ئامانجی سه ردانه که ی و دوا پش ھاته کانی ھونه ری سه ردانه که ی و دوا پش ھاته کانی ھونه ری ھونه رمه ند بۆچوونه کانی له م سه فه ره دا،له ھونه رمه ند بۆچوونه کانی له م سه فه ره دا،له

دوتۆ ی گفتوگۆیه ک بخه ینه ڕوو.دوتۆ ی گفتوگۆیه ک بخه ینه ڕوو.

• ده توانـــی ئامانجی ئه و ســـه فه ره ت بۆ ده توانـــی ئامانجی ئه و ســـه فه ره ت بۆ ئه وروپا بۆ خونه ران ڕوون بکه یته وه ؟ئه وروپا بۆ خونه ران ڕوون بکه یته وه ؟

به داخه وه دوای ٤٠ سای ته مه نی ھونه ریم له کوردســـتان جموجۆلی وکارکی زۆر تا ده گاته ئه وسه فه ره م نه م توانیبوو ته نانه ت یه ك تابلۆی ھونه رمه نـــده جیھانیه کان به ئه سلی خۆی ببینم ئه وه گه وره ترین کشه ی من بوو ،ھه ر چه نده به ش زۆری تابلۆکانم به ھۆی که ته لۆک و چـــاپ وبوکردنه وه ی گۆڤاره جیھانیـــه کان بینیبوو له و فرســـه ته ھه وم داوه زۆرتریـــن کاری ھونه رمه ندانی کاره ڕووبـــه ڕووی جیھانـــی ناســـراوی ئه سیه کانیان ببمه وه بینینی ئه و تابلۆیانه

یه کک بو له ئامنجه کانم.• له ماوه ی ســـه ردانه که ت تا چه ند توانیت له ماوه ی ســـه ردانه که ت تا چه ند توانیت مۆزه خانه کانی ھونه ری شوه که رانی کۆن و مۆزه خانه کانی ھونه ری شوه که رانی کۆن و

تازه ی ئه وروپا به سه ر بکه یه وه؟ تازه ی ئه وروپا به سه ر بکه یه وه؟ ھه روه ک باسم کردبه شـــ زۆری تابلۆکانم له ڕگای که ته لۆک وچـــاپ وبوکردنه وه ی گۆڤاره جیھانیـــه کان بینیبـــوو، چـــی لـــه وســـه ده کانی کالســـیکیه کان مۆدرنه کان پشـــوو ،به م له و ســـه فه ره م به تایبه تی کاره که ســـه یری لۆڤـــه ر مۆزه خانـــه ی ھونه ریییه کانم کرد ئه و ھه سته الم دروست بـــوو که شارســـتانیه کی گه وره له پشـــت ئه و تابلۆیانه یه کـــه وا قۆناغ له دوای قۆناغ ھاتـــوووه ھیچ کامك لـــه م قۆناغانه بازی به ســـه ر ئه وی تر نه داوه سودفه دروستی نه کـــردوه مـــن ھزه که لـــره ده بینم ئه و گۆڕانکاریانه ی له م قۆناغانه دا ھه یه به رامبه ر ئه وه ش گۆڕانکاری له ڕووی ته کنه لۆجی و کۆمه یه تی ھه موویان به ھلکی ( موازی ) یه کسان به ز بووینه وه ،به م کاتک باس له ھونه ر ده که ین باســـی الیه نه حسسی و مرۆڤایه تیه که ی ده که ین ئه گه ر ته ماشـــای ھونه ری ئه فریقی بکه ین له ڕووی ده ربین و شوه نیشان دان له و په ڕی لوتکه یه ته کنیکی شـــوه کان و ته حویر کردنیـــان کاریگه ری شته کان به دی ده که ین چۆن دروست بووه لـــه ڕووی ده روونی کارتکردنـــی ئاینی که ئه وانه پانه ری کاره کانن ســـه رنج ڕاکش نین به المه وه . که چی ئاســـتی ده ربینیان زۆر ســـاده و کاریگه ره کـــه ئه وروپیه کان دوای ئه و ھه موو ھه وـــدان و قۆناغ بینه گه شـــتون به و ســـاده و ســـاکاری شوه ده ربرینه که له زه مه نکی دووری مرۆڤایه تی له ئه شکه وته کان به و جۆره کاری ھونه رییان

ئه نجام داوه ،• ئایا به ڕزتان ھه ســـت به وه ده که ن ئه و ئایا به ڕزتان ھه ســـت به وه ده که ن ئه و ئه فریقیه کان ده ربینه ی وســـاکاری ئه فریقیه کان ساده ده ربینه ی وســـاکاری ساده کۆبۆوه ی پاپشتکی ڕۆشـــنبیری یه یان کۆبۆوه ی پاپشتکی ڕۆشـــنبیری یه یان ته نیا ئه زمونی ئه نجام دانی کاری ھونه ری ته نیا ئه زمونی ئه نجام دانی کاری ھونه ری

گه یشتوه به و ساده یی ده ربینه ؟گه یشتوه به و ساده یی ده ربینه ؟ھه به ته ئه زمونیان ھه یه له گؤڕان به سه ر شـــوه کاندا بنن ،به م له بیرمان نه چت ئه فریقیـــه کان الیه نـــی ده روونـــی و ئاینی پانـــه ری ئـــه و داھنانه بوونه که ئســـتا به دی ده کرت، من زیاتر مه به ســـتم شوه ده ربینـــی ئه فریقیـــه کان و ئه وروپیه کانه که وا له ھلکی( موازی) یه کسانیان بیوه به به راورد لـــه نوانیـــان دوو کۆمه گای جیاوازن که یه کیان به پاپشتکی زانستی وته کنه لۆجیا و بیر وفه لسه فه کان سیسته می تازه ،ئه وی تریـــان که پانه ری ده روونی و ئاینی له دواوه یه به م له شـــوه ده ربیندا

ھونه رمه ندی شوه کار حه مید جه مالله سه ردانکی بۆ مۆزه خانه و بنکه ھونه رییه کانی ئه وروپا

زۆر به ھزه و ھزیکه ی له ســـاده یی یه که ی دربیـــن ده رده که وـــت له ھه ندـــک کاتدا ته نیا له ســـه ر یه ک( ته پشـــو) ئه و ڕوبه ره بچوکه توانیویه تی دنیایه ك شـــی کاته وه ، که واته ناکرت ئمه خه تک به سه ر ئه وانه

دابنین.ھـــه ر لـــه و ســـه ردانه م ئه گـــه ر باســـی ھونه رمه نده کۆنه کانی ئه وروپی بکه م وه ک (داڤید،ئه نگه ر،دالکـــروا ..زۆری تـــر) که لره ناویانم نه ھناوه مـــن که ئه وانه م بینی توشی تاســـان ھاتم له ناو ھۆه که نه مزانی ڕوو له کوێ بکه م!! من ئه وکارانه م پشـــتر گۆڤاروبوکراوه کان چاپی به ھۆی بینیبوو به م ئه و به ھایه ی نه بـــوو وه ك له ناو ئه و ھۆه به و ھه یبه ت و میھره بانیه ده رده که وت ،ئه وانه به ڕاســـتی ئیشیان کردوه له ڕووی قه باره و ته کنیکی کاره کان ھه ست به ھه بوونی چۆن له وناوه نده زۆرده که ی منافه سه یه کی توانیویانـــه زاڵ بن به ســـه ر ئـــه و ھه موو گیروگرفته ی ئـــه وکات که ته کنه لۆجیایه کی درووست کردنی پویستیه ھونه ریه کان له ژر ده ســـتدا نه بووه که ئســـتا ھه یه ھه ر له ئامده کردنی ڕووبه ری کارله ســـه رکردن و ڕه نگه کان قه باره کان تاده گاته ڕوناکی ،که باس له وکارانـــه ده که م ھه موویانم به چاپ بینیوه ئســـتا که ڕووبـــه ڕوو ده یان بینم

جیاوازیه کی زۆر به دیده که م،• ئایا جیاوازیه کان له کام ڕوانگه وه به دی ئایا جیاوازیه کان له کام ڕوانگه وه به دی

ده که ی؟ده که ی؟ئه و پرســـیاره به المـــه وه زۆر گرینگ بوو ئامانجـــی دیتنـــی مـــن بـــۆ ئه وتابلۆیانه حه قیقه تی ئیشـــه کان بـــوه له ھه مان کاتدا به راورد کردنک له گـــه ڵ کاره ھونه ریه کانی

خۆم.• به چاوی ھونه رمه ندک تاچه ند له دیتنی به چاوی ھونه رمه ندک تاچه ند له دیتنی

ئه و تابلۆیانه سودمه ند بووی؟ئه و تابلۆیانه سودمه ند بووی؟ھه به ته من بۆ سه یریان ده که م کاریگه ریان ده بـــ به ســـه رمه وه ،من یه کـــه م کار که لـــه ئه مانیـــا بینیم تابلـــۆی ھونه رمه ن( ئه میل شـــوماخه ر) بوو لـــه و ھونه رمه نده که له گـــه ڵ ئه مانیایـــه به ناووبانگانـــه ی

کۆمه ه ی تابیسی کاریان کردوه ئه و تابلۆیه م له گۆڤاری( art ) بینیبوو من کاتی خۆی به و تابلۆیه زۆر سه رســـام بووم زۆرپوخت بووبه الی منه وه ،به م که ڕاســـتی ئیشه که م بینی له ڕووی ته کنیکـــه وه موفاجه ئه یه کی زۆر گـــه وره بوو بۆمن تابـــی خراپ بوو زۆر پس وپۆخـــل کاره که ی ئه نجام دابوو ئـــه وه ی من به چاپ بینی بووم ڕه نگه کانی

جیاوازیه کی زۆری ھه بوو.• که واتـــه ده توانین بییـــن ته کنه لۆجیای که واتـــه ده توانین بییـــن ته کنه لۆجیای چاپ و بوکردنه وه یاریده ده رکی باشـــی چاپ و بوکردنه وه یاریده ده رکی باشـــی پیشـــاندانی کاری ھونه رمه نـــدان وبه نـــرخ پیشـــاندانی کاری ھونه رمه نـــدان وبه نـــرخ کردنـــی تابلۆکانیانه ،ئه گه ر ئه و پاپشـــته کردنـــی تابلۆکانیانه ،ئه گه ر ئه و پاپشـــته نه بوایه له و شونه دیارانه ده رنه ده که وتن،نه بوایه له و شونه دیارانه ده رنه ده که وتن،

ئـــه و ته نیـــا نـــه وه ک به دنیاییـــه وه ھونه رمه نده ی باسم کرد من له مۆزه خانه ی ۆڤه ر له پاریـــس زۆر حه زم کرد تابلۆکانی (کیفه ر) ببینم له ڕووی ھیزره وه که ســـکی دیاره له ناوه نده کانی ھونه ری جیھان به م که ته ماشـــای کاره کانیم کـــرد ئه وانه نین که مـــن له چاپی تابلـــۆکان بینیومه له چاپی گۆڤـــاره کان به ڕه نگـــه کان ھه ده خه له تی چه نـــد بریســـکه دارن و کـــراوه ن چه نـــد ســـه رنج ڕاکشـــن من له گه ڵ کاک شوکری ھونه رمه ندو ھاوڕیم ھه ستمان کرد ئه وکاره ی ئمـــه بینیومانه جۆرکی تـــره له وی لره پشـــان دراوه من زۆر به په له ھه نگاوه کانم ده بی له چه ندین جگا پرسیارمان کرد تا گه یشـــتین به به شی کاره کانی کیفه ر به م کاریگه ریه کی نه خسته ســـه رمان به ساردی

پشتمان له تابلۆکانی کرد، • به گشـــتی کاری ھونه ری تابلۆکانتان وا به گشـــتی کاری ھونه ری تابلۆکانتان وا

بینی!؟بینی!؟ڕۆمانتیکیـــه کان کالســـیکیه کان نه خـــر وه ر خۆیـــان ھه قـــی جۆرـــک به ھیـــچ نه گرتـــوه لـــه و چاپانه ی به ده ســـت ئمه گه یشـــتون،کۆمه یکی تر وه ک ڤان کۆخ و سیزان وئینتباعیه کان مان ومۆنیه و ھه قی خۆیان وه رگرتوه که سه یری کاره کانی مۆنده کـــه ی ئه و ھونه رمه نـــده زانیویه تی چی ده کات چاوک بووه ڕه نگی شـــی کردۆته وه

ھه رچه ند له نزیکه وه پیسیه ک به ڕه نگه کان ده رده که وت به م ھه ر به ھای خۆی ھه یه ، له ڕاستیدا ســـیزانی ھونه رمه ند له ھه ندک پشـــاندان شـــایانی کاره کانی قۆناغـــدا له مۆزه خانه نیه ئه گه ر تۆماری به شـــکی

مژو نه بت و بپارزرت . • الوازی کاره کانی ھونه رمه ند ســـیزان له الوازی کاره کانی ھونه رمه ند ســـیزان له

کام ڕوه وه ده بینیت؟کام ڕوه وه ده بینیت؟من زۆر له تابلۆکان نزیک ده بوومه وه سیزان ونه ی گوی کردوه نه ی زانیوه کام ڕه نگ به کار بنت ڕه نگ به دوای ڕه نگ تاله کۆتایی له سه ر ڕه نگک وه ستاوه ته وه له ئه نجام دا کی لک ره نگ به سه ریه که وه گوشـــه به قدرچوه ، ھونه رمه ندماتیس کاتک ھله کان ڕاده کشـــت ئه وه نـــده به ترســـه وه کاری کردوه له قۆناغک به ســـه ر زۆرمان داھاتوه ھه ســـت به له رزینـــی په نجه کانی ده که ی، ک نـــاو ھه یه ئه وبه ھایـــه ی دراوه تھه ندله و زه مه نه تائســـتاش بـــه به راوردله گه ڵ ھونه رمه ندی تر له ھه مان زه مه ن که وا مژو پشتگوی خستون به الی منه وه چه ندین ناو ھه یه پویسته ڕاست بکرته وه به ھایه ی به ھه ندکیـــان دراوه وه ربگرته وه ھه ندکیان ھه ق و به ھـــای خۆی وه ربگرت له جگای ئه وان بۆ ئه وه ی ھه موو کارک له شـــونی

شایه سته ی خۆی بت،• له به سه ر کردنه وه ی مۆزه خانه کان سه رنج له به سه ر کردنه وه ی مۆزه خانه کان سه رنج

و تبینی ترت ال گه ه بووه ؟و تبینی ترت ال گه ه بووه ؟من له و گه شـــته م بۆ ئه وروپا ته نیا گه ڕان بووه به ناو مۆزه خانـــه و گه له ریه کان ، له به رنامـــه م دا بوو ســـه ردانی ئیتالیا بکه م بـــه م له به ر کورتی مـــاوه ھه ندک گۆڕان

به سه ر خشته ی گه ڕانه کانم دا ھات.داواتابلـــۆی ھونه رمه ندی مۆدرن (کیفه ر) به المـــه وه داوه ئه نجامـــی ٢٠٠٧ لـــه مه به ســـت بووبینینی ئه و کاره باسی ئه و ھونه رمه نـــده زۆر الیه نی ھه یـــه کاره که ی له لوتکه دابوو،له ڕووی ھیزره وه زۆر به ھزن ،ھونه رمه نـــدی تریش ھاوشـــوه ی ئه وانه ھه ن بـــه م الیه نی گرنگی پـــدان که زۆر ھه ده گرێ جی ھووه ســـته یه ده بت له و

ناوه نده ئینتمـــات بۆ کام گروپ یان الیه ن ھه یـــه به پی ئـــه و ئینتمایه بـــه رزو نزمی ئامـــاده بوونت له مه یدانـــی کاری ھونه ری زیادوکـــه م ده بت ،ئه وه ش به داخه وه ، ھه ر بۆنمونه ئســـتا له ناو ناوه ندی ڕۆشنبیری عه ره بی ئه دیـــب و ڕوناک بیره کانیان چاک درکیان به وه کـــردوه ئه گه ر ته لمیعات بده ن به ھه قی بوون و سه روه ری و ئاشتی له گه ڵ ئیســـرائیل به و پیه نزیـــک تر ده بنه وه له خه تـــی (نۆب) چه نـــد ھه نگاوک ناویان پشـــتر ده خرت ، بمه وه سه ر باسه که ی کیفه ر ئه وه یان کاری له ســـه ر جوله که کان کردوه ،مـــن نازانـــم خؤی لـــه کام ڕه گه زه به م له کاره ســـاتی ســـوتانی جوله که کان له سه رده ســـتی نازیـــه کان تاده گاته بچوک تریـــن ھمای نـــاو كلســـه کانیانی به کار ھناوه ،ڕاســـته له ڕووی ھیـــزره وه به ھزه به م له ڕووی ڕه نـــگ له گه ڵ ئه و چاپانه ی

ئمه بینیومانه زۆر له یه ک جیاوازن.• ئایا له پش ســـه ردانه که ت ئســـتا که ئایا له پش ســـه ردانه که ت ئســـتا که زۆربه ی بنکه ھونه ریه کانی زیندوی جیھان زۆربه ی بنکه ھونه ریه کانی زیندوی جیھان به ســـه ر کرده وه ھه ســـت ده که ی له مه ودوا به ســـه ر کرده وه ھه ســـت ده که ی له مه ودوا ئه زمونه کانـــت قوڵ تر ده بته وه گراناییه ک ئه زمونه کانـــت قوڵ تر ده بته وه گراناییه ک

به خۆیه وه ده بینی؟به خۆیه وه ده بینی؟لـــه ڕووی گۆڕانکاریه وه من لـــه و باوه ڕه دام ئه گـــه ر ھونه رمه ند له ســـتۆدیۆکه ی خۆی نه چتـــه ده ره وه بـــه رده وام بـــت له کاری ھونـــه ری گۆڕانکاری به خؤوه ده بینیت، من ھه به ته به رده وام گۆڕان به سه ر ھونه ره که م دادـــت ،که ســـه ردانکی وابکه م کۆمه ک ئه زمونـــی ھونه ری ترم بینیوه کاری گه ری ده بت به سه رمه وه به م له ڕووی ھزره وه من قه ت نایـــه م پ بده مه کاری ئه و و ئه م من

ناتوانم منا یه ککی تر به خو بکه م.• مـــن پرســـیاره که م بـــه و جـــۆره نه بوو مـــن پرســـیاره که م بـــه و جـــۆره نه بوو بـــا دووبـــاره دای بژمـــه وه ڕوون تر تا بـــا دووبـــاره دای بژمـــه وه ڕوون تر تا چه ندئـــه و ســـه فه ره ت کاریگـــه ری ده بت چه ندئـــه و ســـه فه ره ت کاریگـــه ری ده بت به قـــوڵ بونه وه له ئه زمونـــه ھونه ریه کانی به قـــوڵ بونه وه له ئه زمونـــه ھونه ریه کانی تایبه ت به حه مید جه مال بۆ نمونه کاتک تایبه ت به حه مید جه مال بۆ نمونه کاتک ژیان نامـــه ی که ســـکی ناســـراو چاالک ژیان نامـــه ی که ســـکی ناســـراو چاالک له بواره کانی کۆمه یه تـــی ده خونیه وه تۆ له بواره کانی کۆمه یه تـــی ده خونیه وه تۆ

له و خوندنه وه یه ھه ذه ستیت به وه رگرتنی له و خوندنه وه یه ھه ذه ستیت به وه رگرتنی ســـود له ئه زمونه کانی مانای ئه وه ناگه یه نی ســـود له ئه زمونه کانی مانای ئه وه ناگه یه نی ژیانی ئه وکه سه کۆپی ده که ی ئایا تاچه ند ژیانی ئه وکه سه کۆپی ده که ی ئایا تاچه ند

تۆ له بینینانه ت سودمه ند بویت.؟تۆ له بینینانه ت سودمه ند بویت.؟ئه گه ر ڕاســـتی بیم من چم ده وت بیری چـــ ده که مه وه ئایا ماڵ و خزانه که ت یان ھه ولـــر یان چیتر من بیری ســـتۆدیۆکه م ده که م به ودان به کاری ھونه ریم تابلۆکانم ، کاریگه ری سیســـته می ئه و وتانه زیاتر کاریگـــه ر بوه به ســـه رمن له ڕووی شـــار و بیناو ڕگاو بانه کان وڕه وشتی ئه و خه که و سیسته مات کردنی ژیانیان به ته کنه لۆجیای سه رده م، به ئه وانه زۆر کاریگه ری ھه بوه له سه رم به م له بواری ھونه ری من ھاتوم به راوردک به کاره کانی خۆم بکه م تا بزانم

له کوی نه خشه که م،. • پگـــه ی خـــۆت بـــه دی کـــرد له ســـه ر پگـــه ی خـــۆت بـــه دی کـــرد له ســـه ر

نه خشه که ؟نه خشه که ؟له گـــه ڵ ئـــه وه ی له نـــوان چـــوار دیواری دارو فایبـــه ری ســـتۆدیۆکه م کارم تـــدا کردوه ، بـــه به رواردک له گه ڵ ئره ھه موو پویستیه کانی ئه نجام دانی کاره ھونه ریه کان له به ر ده ستدایه بگره له ڕوبه ری کار له سه ر کردن وقه باره کانیان ڕه نگ وفلچه و گه وره و بچوکی پویســـتیت، له کوردستان نه بونی وشـــوینه له میدیا پویســـت پشـــتگیری ھونه ریه کانی ،کاره بواره کان به رپسه کانی من زۆر پشـــکه وتوه به ســـه رخۆ ھه دان نیـــه به م مـــن کاتک کارکـــی ھونه ری به ئه نجام ده گه یه نم به ســـه دان کشه دته پشـــم بیرمه ڕه نگـــی زه ردم ل با په نام برده به ر (کاری به ھاراتـــی زه رد) ڕه نگی سورم پویست بوه خۆی چیای سۆره کی شـــه قوه م بـــه کار ھناوه من ئســـتا له دواکاره کانم خۆه مشی که بابخانه ی یاسین به کاردنـــم به تکه ڵ کـــردن له گه ڵ ڕه نگی ماتکۆی دیواره کان له نه بونی پویستیه کان من ھونه رکی پوختی ل وه به ردنم کاتک ئه وروپا ھونه رمه ندانی کاره کانی به راوردی ده کـــه م کاره کنمان ھیچی لـــه ھی ئه وان

که مترنیه .• کاک حه مید دواپرسیارمان زۆر کات ئه و کاک حه مید دواپرسیارمان زۆر کات ئه و رســـته یه دووباره ده بته وه باسی ھونه ری رســـته یه دووباره ده بته وه باسی ھونه ری شـــوه کاری کوردی یـــان بابین مۆرکی شـــوه کاری کوردی یـــان بابین مۆرکی جۆرک ھونه رو ده خه نه ســـه ر جۆرک نه ته وه یه ک ھونه رو ده خه نه ســـه ر نه ته وه یه ک له ڕه نگه کان .لـــه م بواره تۆچی ده فه رمووی له ڕه نگه کان .لـــه م بواره تۆچی ده فه رمووی ھه ســـت ده که ی میرات گری کام له وڕه وته ھه ســـت ده که ی میرات گری کام له وڕه وته

ھونه ریانه ی؟ھونه ریانه ی؟ئه وپرسیاره زۆرالی عه ره به کان دوژرنرت ئه وه سه رده می قبتیه کان یان مه کسیکیه کان یـــان چین وژاپۆن وتپه ڕی شارســـتانیه ك له سه رئاســـتی یه ك ھل دروســـت ده بوو ،ئـــه وه ی مـــن مه به ســـتمه به دواگه ڕانـــی ھونه رکـــی مرۆڤایه تـــی جیھانیـــه نه وه ك ھونه رکـــی نه ته وه یـــی زۆر ھه یه مۆرکی نه ته وه یی به مافورکی الی حاجی ئۆمه ران یان جه وایکی فیسار شون ده پون به سه ر ھونـــه ر ئه مه دووره له ڕاســـتی ھه ه ن من

ئه وانه به ھونه ردانانم • له به شکی پرســـیاره که م گوتم خۆت به له به شکی پرســـیاره که م گوتم خۆت به میرات گری ھونه ره جیھانیه کان له چاخه کانی میرات گری ھونه ره جیھانیه کان له چاخه کانی

کۆن تازه دا ده زانی؟کۆن تازه دا ده زانی؟له پش ھه موو شـــتک مـــن میرات گری حه میـــد جه مالـــم له گه ل ئه وه ش ســـودم وه رگرتوه لـــه ھه موو ھونه رـــک له وانه ی چاخـــی به ردینـــی نـــاو ئه شـــکه وته کان کالسیك ســـه رھه لدان تا ده گاته ئه مۆمان به م کۆپیـــم نه کردوه ،ھونـــه ری ھه موو جیھان له ھـــه رکات و ســـه رده مک بوبت بۆھونه رمه ندان میـــرات به ئه زمونه کانیان ماوه ته وه ھه ر کارکی ھونه ری جشـــونی له الی من ج ھشتوه که واته ھونه ر له ھه ر سه رده مک له ھه ر ســـوچکی ئه م جیھانه بـــت زمانکی جیھانی ده ربرینی ھه ســـت و نه ســـتی ســـه رده مه بووه له ســـه ر زاری

ھونه رمه نده که .

سازدانی: فه رھاد باپیر

ژمارە (٩٠) شوباتی٢٠٠٨/٢/٢٢،29رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی رەوەند

له رۆژی ١٩,٠١,٢٠٠٨ له مای کورد له شاری مانھایم و له ســـه ر بانگھشتکردنی کۆمه ه ی کی سل کۆڕز یه لماز چه ملیبکۆمکار به ڕســـه عاتی ده رباره ی چه ند الیه نکی شۆڕشی ئاگری پشکه ش به ئاماده بووان کرد، به ڕزی چه نـــد کتبکی نووســـیوه ده ربـــاره ی ئه م

شۆڕشه به زمانی کوردی و تورکی .له پاش کۆتایی کۆڕه که چه ند پرسیارکمان ئاڕاسته ی کرد و به سوپاسه وه ئه م وه مانه ی

داینه وه.• به ڕز چه ملیبل ئه م ســـیمیناره ی ئیمۆ له به ڕز چه ملیبل ئه م ســـیمیناره ی ئیمۆ له گه ڵ ئـــه وه ی بابه تیکی مـــژووی بوو، به م گه ڵ ئـــه وه ی بابه تیکی مـــژووی بوو، به م زانیاری و دۆکۆمنتی نوێ ی خســـته به رده م زانیاری و دۆکۆمنتی نوێ ی خســـته به رده م ئاماده بووان، ده توانی پمان ب ی شۆڕشی ئاماده بووان، ده توانی پمان ب ی شۆڕشی ئاگری جیاوازی چ بوو له گه ڵ شـــۆڕش و ئاگری جیاوازی چ بوو له گه ڵ شـــۆڕش و

سه رھه دانه کانی پش خۆی؟سه رھه دانه کانی پش خۆی؟ئاگری ســـه رھه دانی جیـــاوازی چه ملیبل ئه مانه ی خـــواره وه ن، که بۆ یه که مین جار له سه رھه دانی ئاگری ئه نجام دراون وله بزوتنه وه و شۆڕش و سه رھه دانه کانی پشتر نه بینراوه

:١. ئه م شۆڕشـــه له سه رده ســـتی پارتکی

ھاوچه رخ ( خۆیبوون ) ڕک خرابوو.٢. خۆیبـــوون کاری بۆ ده وه تی ســـه ربه خۆ ده کرد، له ده ستووری خۆیبوون ئامانجی پارتی به م شـــوه یه ده ستنیشانکرابوو ( خۆیبوون دژ به زوـــم و زۆری ڕژمی تورکیا،داخوازی ژیانـــی ئازاد بۆ گه لی کـــورد دایه به ر چاوی خۆ، لـــه به ر ئه مه یه که میـــن ئامانجی ئمه ڕزگارکردنی کوردستان و دامه زراندنی ده وه تی

سه ربه خۆیه ).٣. ئایه کی فه رمی که ناوی ئای سه به خۆیی

بوو، له سه ر باره گاکانی شۆڕش ھه کرابوو.٤. سروودی سوپای کوردستانی ھه بوو.

٥. سوپایه کی په روه رده کراوی دامه زراندبوو.٦. جه نگا وه رانی کورد جل و به رگی فه رمیان

له به ر ده کرد.٧. ژن له ئاگری دا تفه نگی له ده ســـت بوو و

ڕاسته وخۆ که وتبووه ناو شه ڕ.٨. به نـــاوی {ئه نجومه نی شـــه ڕی ئاگری}

په رله مانکیان دامه زراندبوو.٩. نووسینگه ی دارایی دامه زراندبوو.

١٠. دادگای نه ته وه یـــی دامه زراندبـــوو، دادگا ھه ندک جار به پی شـــه ریعه ت و ھه ندک جاری تر به پی عورف و عاداتی کورده واری

بیاره کانی ده دا.١١. لـــه ناو شـــه ڕدا چاکـــی بوکراوه یی ئه نجام ده درا، رۆژنامه یه ک به ناوی {ئاگری}

ده رده چوو.١٢. ھـــه م لـــه ووت و ھـــه م لـــه ووتانی تر نووســـینگه ی خۆیبـــوون کرابۆوه ، بـــه زمانی کوردی، تورکی،ئینگلیزی و فه ره نسی رۆژنامه یان

بوده کرده وه .• ئه ی شکســـتھنانی ھۆکاری ناوخۆ بوو یان ئه ی شکســـتھنانی ھۆکاری ناوخۆ بوو یان

ده ره کی؟ده ره کی؟چه ملیبل ده توانم ھۆکاره کانی به بن به ســـت گه یشتن و شکاندنی سه رھه دانی ئاگری له مانه

کورت بکه مه وه :١. یه کتی نه ته وه یی له ناو کوردان نه بوو، شه ڕ ته نیا له سه ر شـــانی عه شیره تی ( جه اللیان)

بوو.٢. که می چه ک و جبه خانه و پداویستیه کانی

له شکری زۆربوون.٣. له به رامبه ر ٥٢ فۆکه و ٥٥٠ مه تره لۆز و ٣٢ تۆپ و ٦٠ ھه زار سه رباز، شه رکردن و سه رکه وتن

نامومکین بوو.٤. ڕژمی ســـۆڤیه ت و شـــای ئران ھاوکاری

تورکیایان ده کرد.٥. له ئه نجامی تیرۆری ده وه تی تورکی،گه لک عه شیره ت ده ستیان له شـــه ڕکردن و ھاوکاری

به ردا، چوون که وتنه پاڵ ده وه تی تورکیا.٦. له ناو سیاســـه تی نوده وه تی دا دۆســـتی کوردان که مبوون، به ته نیا پارتی (تاشناق)ی

ئه رمه نی ھاوکاری کوردی ده کرد.• ھه ڤاڵ یه ماز تۆ له ســـیمیناره که ت باســـی ھه ڤاڵ یه ماز تۆ له ســـیمیناره که ت باســـی ژنه قاره مانی کوردت کرد ( ھه دێ خانم ) و داوات ژنه قاره مانی کوردت کرد ( ھه دێ خانم ) و داوات کرد بۆ ڕزلنان له م ژنه تکۆشه ره نه وه ی ئیمۆ کرد بۆ ڕزلنان له م ژنه تکۆشه ره نه وه ی ئیمۆ نـــاوی کچه کانیان ھه دێ ناولبنن، ده توانی بۆ نـــاوی کچه کانیان ھه دێ ناولبنن، ده توانی بۆ

خونه را نمان چیرۆکی ئه م ژنه باس بکه ی؟خونه را نمان چیرۆکی ئه م ژنه باس بکه ی؟چه ملیبـــل لـــه ناو له شـــکری کـــوردان ٦٠٠ سه ربازی شـــه ڕکه ری ڕاھندراوی تدابوو، ٤٠٠ ملیس ھاوکاریان ده کردن که له وانه ٥٠ یان ژن بوون، من له کتبه که م ناوی ١٨٦ شـــه ڕکه رم تۆمارکـــردووه ، یه ک له وانه ھـــه دێ خانم بوو، شخ زه ھار رۆشـــنبیرکی کورد بوو، خه کی ئیدره بوو،. به بنه ماه وه له ناوشـــۆڕش بوون، ھه دێ خانم ژن برای شـــخ زه ھار بوو، له گه ڵ مرده که ی شـــخ عه بدوله حمان له به ره کانی شه ڕکردن پکه وه بوون له شه ڕکدا ھه ردووکیان ده که ونه ده ست تورکه کان، له ئه ده نه داداگایی کران و ھه دێ خانم به ١٠ســـاڵ حوکم درا و ھه ر ده ســـاڵ له زیندانی مه رســـین ژیانی برده سه ر .پاشـــتر گه ڕایه وه ناوچه ی ژیان خۆی، ھه دێ زانم پش ١٥ ســـاڵ چووه ســـه ر دلۆڤانیا خۆ. خۆی و مرده که ی له ئیدره له گوندی حه سه نان

نژراون.• بۆ نووســـینی کتبه که ت ده رباره ی شۆڕشی بۆ نووســـینی کتبه که ت ده رباره ی شۆڕشی ئاگری له ئارارات، پشـــتت به کام ســـه رچاوه ئاگری له ئارارات، پشـــتت به کام ســـه رچاوه به ستووه بۆ ئه وه ی کتبه که ت پوخت و له ئاستی به ستووه بۆ ئه وه ی کتبه که ت پوخت و له ئاستی

ئه م به شه گرنگه ی مژووه که مان بت؟ئه م به شه گرنگه ی مژووه که مان بت؟چه ملیبل من ده رباره ی سه رھه دانی ئاگری ســـ جۆره زانیاریم کۆکردۆته وه ،یه که م، من له م ھه رمه گه ڕاوم و ئه و که ســـانه م بینیوه شۆڕشـــه که یان به چـــاوی خۆیـــان بینیوه خوالخۆشـــبویان لـــه گه وره پیاوانـــی یان بیستووه .دووه م، له دۆکۆمنتی ھه گیراوی په رتوکخانه کان ســـودم وه رگرتووه . سیه م، سودم له و کتبانه وه رگرتووه که تاکو ئستاکه

چاپکراون و بوکراونه ته وه .• ھه ڤاڵ تۆ بۆ ماوه ی س ساڵ تۆ سه رۆکی ھه ڤاڵ تۆ بۆ ماوه ی س ساڵ تۆ سه رۆکی پارتکی کوردی بـــووی، ده توانی به کورتی پارتکی کوردی بـــووی، ده توانی به کورتی پمان ب ی ئامانجـــی ئه م پارته چی بوو و پمان ب ی ئامانجـــی ئه م پارته چی بوو و چ ڕۆکی ھه بوو له کاری سیاسی کوردی له چ ڕۆکی ھه بوو له کاری سیاسی کوردی له

تورکیا؟تورکیا؟چه ملیبـــل ئامانجی پارتی دیموکراســـی و ئاشتی چاره سه رکردنی مه سه له ی کورد بوو، پشخســـتنی ژیانی ئابـــووری، دامه زراندنی رژمکی دیموکراسی بوو. DBP پارتکی یاســـایی بوو واتـــه به پی یاســـای تورکیا دامه زرابـــوو. ئه و کاته نه ده توانرا زۆر شـــت ده رباره ی مه ســـه له ی کورد ب ی یان کاری بـــۆ بکه ی، له گه ڵ ئه وه ش خه بات و کارکی

زۆرمان ده کرد.• ده توانی له ڕسته یه ک پمان ب ی کورد بۆ ده توانی له ڕسته یه ک پمان ب ی کورد بۆ

گرفتی ھه یه له به ده ستھنانی مافه کانی؟گرفتی ھه یه له به ده ستھنانی مافه کانی؟چه ملیبل ئه وه ٢٠٠ ســـاه میلله تی کورد له پناو ئازادی، سه رفرازی و ده وه مه ندی کورد و کوردســـتان ڕاده په ڕێ، شـــه ڕ ده کا. به م مه خابن ئمه تاکو ئســـتا نه گه یشتوینه ته ئامانجـــی خۆمان،به ی دوژمنی ئمه گه له ک به توانـــا و فبازن. ســـوودیان له چه وتی، که موکـــوڕی و کاری ناڕاســـت وه رگرتـــووه . گه وره تریـــن که موکوڕی ئمـــه له ناو خۆمان

یه کتی نه ته وه ییمان دانه مه زراندووه .• په یامت چی یه ؟په یامت چی یه ؟

چه ملیبـــل لـــه ئۆـــداران بگـــره تاکـــو سۆسیالســـته کان، ده بـــت ھه موو مرۆڤکی نیشتیمانپه ره ری کورد ده ستی یه کتری بگرن . پکا ھه ستینه سه رپیان. بۆ نموونه ھه نگاوی پارته کانـــی باشـــوور، که وازیان له شـــه ڕی براکوژی ھنا و ده ســـتی یه کتریان گرت، له باشووری وت بزووتنه وه ی کورد چه ند به ھز بوو، به ره و پشـــه وه چوو، ژیان و مژوومان له دوو تـــوێ ی یه کتی دایه ، ئمه ش ده بت

ئاوا بکه ین.• دواووته ت چی یه ؟دواووته ت چی یه ؟

چه ملیبـــل ئـــه ز بـــۆ کۆمه ه ی ئـــوه ، بۆ رۆژنامه که تان و خونده وارانی ھیوای خۆشی و گه شـــی و ســـه رفرازی ده خوازم،به خۆشی

بمنن.

له ڕکه وتی ٣. شـــوباتی ٢٠٠٨ ، له شاری ڕۆژھه تی خـــواروی (لودڤیگســـھافن)ی ئه مانیا ، کاتك خه کی ســـه رقای بینین و به شداری ڕپوانی که رنه ڤای (فاشینگ)ی ئه م ســـاڵ بوون له م کاته دا ئاگر به ربووه بینایه کـــی چوارنھۆمی ، گه که له ماوه یه کی کورت دا په ره ی ســـه ند، سه رنشینانی ئه و بینایـــه خه کـــی شـــاری (گازی ئه نتابی) تورکیا بوون ، تـــا تیمه کانی ئاگرکوژنه وه و فریاکه وتـــن به ھـــاوکاری پیاوانی پۆلیس توانیان گه که دابمرکننه وه ،له و ئه نجامه (٩)له سه رنشینانی ئه م بینایه گیانیان له ده ست داو(٦٠)ی تریـــش به برینداری و ســـوتاوی

گه یانرانه نه خۆشخانه کان.ھه ربۆڕوون کردنه وه ئه م بینایه یه ك ده رگای ناوچوون و ده رچوونی ھه یه قاندرمه کانی له دار درووست کرابوو ، بسه ی یه که می ئاگره که له به شـــی ژره وه ی قاندرمه کان ده ســـتی پکردبوو ھه رئه وه بـــوه ھۆی رگه گرتن له

خۆده ربازکردنی سه رنشینه کانی ،ھه رله با ره ی ھه مان بابه ت ڕاپۆرته ڕۆژنامه گه رییه تورکه کان لکدانه وه ی زۆریان بۆ کردبوو له وانه ھه بوونی ده ستی ڕه گه زپه رستانی ئه مان دژی بگانه کان به تایبه ت دژی تورکه کان ھه روه ھا دواکه وتنی تیمه فریاگوزاریه کان ،شـــایانی

ھاوار یه ککه لـــه و گۆڤاره کوردیانه ی که له ئه مانیـــا ده رده چیـــت و ، توانیویه تی جـــگای خۆی له کاروانـــی رۆژنامه گه ری کوردیـــدا بکاته وه ...ئـــه و گۆڤـــاره زتر کوردســـتان ڕۆژھه تـــی کورده کانـــی لـــه ده ره وه ی وت تیـــدا ده نوســـن و ده رچوونی سه رپه رشـــتی ھه رئه وانیـــش

ده که ن.بوکراوه یه کـــی له سه ربه رگینوســـراوه ! گشـــتییه ،که چی له ســـه ر ھه مـــان به رگ له دیـــوی ژوره وه ی نوســـراوه گۆڤارکی ڕۆشـــنبیری وه رزیـــه ،یه کـــه م ژمـــاره ی له ناوه ڕاســـتی سای ١٩٩٧ دا به قه باره ی (ESSEN ) سنله شاری ئ ( A٤ (ده رچوو . ژمـــاره دووی له خه زه لوه ری ١٩٩٧ و ژماره ســـی لـــه گونی ١٩٩٨ دا ده رچـــوو ( ئه نوه ر محمـــه د ئه حمه د ،تاھیر به رھۆن، تاھیر حیکمه ت، حه سه ن ماوه رانی، حســـین به خشـــی، مه نســـور سه دیقی ) ده سته ی نوسه رانی ھاوار بوینه ، ھـــه ر ژماره یـــه ك یه کک له ده ســـته ی نوســـه ران بۆته سه رنوســـه ری ژماره ھه ر

گوتنه ڕه وه ندی تورکه کان گه وره ترین ڕه وه نده لـــه ئه مانیا ژماره ی ئه وانـــه ی له تورکیاوه

ھاتوون ده گاته٢,٢٥٠,٠٠٠.شایانی باسه که له وه و پشتر توشی ھرشی ره گه زپه رستانی ئه مان ھاتوون، ھه ر ھه مان بینایه له ســـای٢٠٠٦ ھرشـــی سوتنه ری کراوه ته ســـه ر له وکاتـــه ئه نجـــام ده رانی

ده ستگیرنه کران.لکۆینه وه کان به رده وامن دوای ئه وه ی دوو مندای سه رنشـــینانی بیناکـــه گوتوبوویان که ســـکیان بینیوه ده ب ئه وکه سه ئه نجام ده ری کاره ســـاته که بت، لـــه م ڕوانگه یه وه وه زیری ناوخۆی ئه مانی(ڤۆلفگانگ شویبله ) وریایی په له نه کردنی دا له تاوان خستنه پاڵ، ڕه تی ئه وه ی کرده وه که لکۆله ره وه ی تورک له پاڵ ئه مانه کان به شداری لکۆینه وه کان بکه ن،ئه وه ی به نه مانی باوه ڕپبوون له الیه ن تورکه کان له قه ه م دا گوتیشی ئه م ڕووداوه په یوه ست نیه به ھیچ ڕه گه زک ، ھاووتییه تورکه کان ھه قـــی خۆیانه زیاتر دنه وابن له لکۆینه وه کان چی له دوای ئه م کاره ساته دایه

ئاشکرا بکرت.له درژه ی ھه مان کاره سات ڕۆژی ٧ شوباتی ٢٠٠٨ سه ره ك وه زیرانی تورکیا ڕه جه ب ته یب ئه ردۆگان به سه ردانك گه یشته ئه مانیا یه که م وستگه ی شاری لودڤیگســـھافن بوو پاش به رامبه ر کاره ساته که شونه واری سه ردانی ڕه وه ندی تورکی کۆبۆوه له م شونه لدوانی

ئه ویش زتر سه په رشتی ده رچوونی ژماره ی کـــردوه ، له ژماره ھه شتیشـــه وه خراوه ته ســـه ر تۆڕی ئه نته رنت و وب سایته کان www.hawar. وه یه بووهبـــه م شـــ

de له و ژمارانه ی که له بنده ستی مندان کاتی ده رچـــوون وژماره ی الپـــه ڕه کان و

سه رنوسه ره کان به م شوه یه بوینه ،- ژمـــاره (٨) ،پوشـــپه ڕی ،٢٠٠٠ ،٤٨ ل

،حسن به خشی

داوگوتـــی: (دان به خۆدابگرن پویســـت به گه وره کردنی کاره ساته که ناکات ڕووی گوتاری کرده میدیـــاکان به تایبه ت میدیا تورکیه کان که ھه ست به برپرسیاریه تی بکه ن له م کاته دا ڕاپۆرتی جۆشدانی ھه ستی ھاووتیان به ڕێ نه که ن ، ستایشی ھه وی بورانه ی تیمه کانی

فریاگوزاری ئه م شاره ی کرد).ئه م ووتاره له وه می ووروژاندنی میدیاکانی تورک دت که ئه مه ھشكی تره که ئه مانه ڕه گه زپه رستاکان ده یکه ن و سه ره تایه که بۆ قکردنی موســـمانه کانی ئه مانیا ھه روه ک چۆن پش ٧٠ ساڵ جوله که کان له ئه مانیا

جینۆساید کران.ســـه رۆک وه زیرانی ھه رمی ڕاینالند پفالز له ھه مان کۆبوونه وه دووپاتی کرده وه له ســـه ر ئه وه ی که ئه م کۆســـته ھه روه ک ئه وه وایه که ھاووتی ئه مان بووبن له م کاره ســـاته گیانیان له ده ســـتدا دابت و ھه موو کارک ده که ن بۆ گه یشتن به ھۆکاری ئه م ڕووداوه و به زووترین کات ئاسانکردنی ژیانی قوربانیانی

ئه م ڕووداوه .له میانـــی کۆبوونه وه که ھه ندک کۆچبه ری تـــورک الفیته ی (دونـــ جوله که و ئیمۆ موســـمان) یان به رزکربۆووه که ئه مه بوه ھۆی دروســـتبوونی گفتفۆیه کـــی دووردرژ له نوه نده کانی سیاســـی و میدیـــاکان له ئه مانیا که ئـــه م ووروژاندنه ناڕه وایه یاخود

پویسته ؟؟

- ژمـــاره (٩) ،به فرانباری ٢٠٠٠، ٥٦ ل ، ئه نوه ر محه مه د ئه حمه د

- ژمـــاره ( ١٠) بانه مـــه ڕی ٢٠٠١ ،٦٠ ل ،تاھیر حیکمه ت

- ژماره (١٢) بانه مـــه ڕی ٢٠٠٢ ،٦٠ ل ، تاھیر حیکمه ت

- ژمـــاره ( ١٣) به فرانباری ٢٠٠٣ ،٦٠ ل ، ئه نوه ر محه مه د ئه حمه د

- ژمـــاره (١٤)بانه مـــه ڕێ ٢٠٠٣،٧٢ ل ، حسن به خشی

- ژمـــاره (١٥) ربه ندانی ٢٠٠٤ ، ٦٨ ل ، مه نسور سه دیقی

- ژماره (١٦) خاکه لوه ی ٢٠٠٤ ،٧٢،ل ، ئه نوه ر محه مه د ئه حمه د

ھونه رییـــه وه نه خشه ســـازی لـــه ڕووی گۆڤارکـــی ھه ژارانه یه و بده رامه تی پوه دیـــاره ، ھه موو ژماره کانیشـــی به ڕه نگی ڕه ش و ســـپی ده رچووینه ، ئه و نوسه رانه به رھـــه م و بابه تیان تـــدا بوکردۆته وه ( تاھیـــر حیکمه ت ، حســـین به خشـــی، باوکی ئـــارام ، د وه یس، ئه نوه ر محه مه د ع ، حه ســـه ن ئه حمه د،حه مه ســـه عید .مازیار، د.کامه ران، حه مه فه ریق حه سه ن،

خه سره وپیربال)

شۆڕشی ئاگریکتبک و نووسه رک و چه ند پرسیارک

سازدانی: ئاسۆ حه یده ری

ئاگره که ی ئه مانیا ویاری نوان ڕه گه زپه رسته کانی تورک و ئه مان

ئه رشیفی ڕۆژنامه گه ری کوردی له ئه مانیا

ھـــــاوار

یه لماز چه ملیبل له چه ند درکدایه لماز چه ملیبل له چه ند درکدا• له • له ١,٣,١٩٣٨١,٣,١٩٣٨ بناری چیای ئاگری له شاری بازید چاوی به دونیا ھه ناوه . بناری چیای ئاگری له شاری بازید چاوی به دونیا ھه ناوه .

• خوندنی بای له ئه سته نبوڵ ته واو کرووه.• خوندنی بای له ئه سته نبوڵ ته واو کرووه.• ئه ندازیاری دروستکردنی که شتی یه .• ئه ندازیاری دروستکردنی که شتی یه .

• ســـای • ســـای ١٩٨٠١٩٨٠ و پاش کوده تای ئه وکاته گیراوه و ئه شـــکه نجه ی زۆری دراوه، به تۆمه تی ئه نامبوون له و پاش کوده تای ئه وکاته گیراوه و ئه شـــکه نجه ی زۆری دراوه، به تۆمه تی ئه نامبوون له پارت سۆسیالســـتی کوردستان (پارت سۆسیالســـتی کوردستان (PSKPSK) و دامه زراندنی ده وه تی کوردی و سۆسیالستی، ) و دامه زراندنی ده وه تی کوردی و سۆسیالستی، ١٢١٢ ساڵ حوکم ساڵ حوکم

دراوه که شه ش سای له زیندانی دیاربه کر بردۆته سه ر.دراوه که شه ش سای له زیندانی دیاربه کر بردۆته سه ر.• سای • سای ١٩٩٢١٩٩٢له گه ڵ چه ند که سانکی تر وه قفی لکۆینه وه و ڕۆشنبیری کوردی یان دامه زراندووه ، که له گه ڵ چه ند که سانکی تر وه قفی لکۆینه وه و ڕۆشنبیری کوردی یان دامه زراندووه ، که

یه که مین ده زگای کوردی یه که به فه رمی دانی پیانراوه ، بۆ ماوه ی یه که مین ده زگای کوردی یه که به فه رمی دانی پیانراوه ، بۆ ماوه ی ٧ ساڵ سه رۆکی وه قف بووه . ساڵ سه رۆکی وه قف بووه .• له سه ر داوای چه ند سیاسه تمه دارکی کورد بووه به ئه ندامی (• له سه ر داوای چه ند سیاسه تمه دارکی کورد بووه به ئه ندامی (DBPDBP ) پارتی دیموکراسی و ئاشتی. ) پارتی دیموکراسی و ئاشتی.

• س ساڵ سه رۆکی ئه م پارته بووه .• س ساڵ سه رۆکی ئه م پارته بووه .به دواداچوون: باپیر

ئیسماعیل ته نیا- ئه مانیا

ژمارە (٩٠) شوباتی٢٠٠٨/٢/٢٢،30رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی رەوەند

به شی دووەمبه شی دووەمئه ده ب و نووسه رانئه ده ب و نووسه ران

١. دامه زراندنی یه کتی نووسه ران دامه زراندنی رکخراوکی نوێ به ناوی یه کتی نووسه رانی کورد، که ھه موو نووســـه رانی کـــورد له ھه رچوارپارچه ی کوردســـتانه وه ببنه ئه ندام و الیه نگری. وه ئه م رکخراوه ده بـــت ره ســـمییه ن بکرته نونه ری شـــه رعی ھه موو

نووسه رانی کورد. ئه و ڕکخراوه ش ده بت به م شوه یه دابمه زرت:

A. گۆنگره ی گشتی. سازدانی کۆبوونه وه یه کی گشتی، که نووسه رانی ھه ر چوار

پارچه ی کوردستان تیدا به شداربن. B. دانانی پرۆگرامکی نوێ

ئـــه و به رنامه یه ی که ئه مرۆ کاری پده که ن، به رنامه یه کی زۆرکۆنـــه ، ده گه ڕتـــه وه بۆ کۆتایی شه ســـته کان. ئه م به رنامه یه ش له ژرچرای ســـتالیزم و سۆڤتدا نووسراوه . له بـــه ر ئه وه ئه م به رنامه یه بۆ ئه م کاته به که ک نایه ت. پویسته به رنامه یه کی ســـه رده میانه دابنرت و، سوود

له به رنامه ی رکخراوه جیھانیه کان وه ربگیرت. C. ھه بژاردنی ده سته ی به ڕوبه ر

ھه بژاردنی ده ســـته یه کی به ڕوبه ر، که لـــه ١١ ئه ندام پکھاتبت. ئه م ١١ ئه ندامه ش به م شوه یه دابه شبکرت. ٤ بۆ نووسه رانی باکوور، ٣ بۆ باشوور، ٣ بۆ رۆژھه ت،

١ بۆ نووسه رانی رۆژئاوا. ئه وکه سانه ش که ھه ده بژرن، پویسته ھیچ ئینتمایه کی حیزبیان نه بت. وه ده بت به الیه نی که مه وه ١٠ ســـاڵ خه ریکی کاری نووسین بووبت. وه ئه م ده سته یه ھه موو کارووباری رکخراوه دیاری بکات، لیژنه ی کاری جیاواز بۆ

ڕاپه ڕاندنی کاره کان دابنت. D. ھه بژاردنی سه رۆکی رکخراو.

ھه بژاردنی نووســـه رک بـــۆ ئه وه ی ببته ســـه رۆکی ڕکخراوه که و نازناوی (مامۆستا) ی ل بنرت.

ده بت ئـــه رک و ئه نجامه کانی ســـه رۆک دیاری بکرت و که زیاتـــر کاری نونه رایه تی بـــت و، کاره کانی تر بۆ ده سته ی به روبه ر به جبھت. پویسته ھه ر دووساڵ جارکیش ھه بژاردن بکرت و ھه موو که سکیش ته نھا

دووجار بۆی ھه یه خۆی بۆ سه رۆکایه تی ھه بژرت. E. ئه ندام

ئه و که سه ی که ده بت به ئه ندام، ده بت به الیه نی که مه وه کتبکی نووســـیبت. پویســـته ڕابوردوویه کی پاکی ھه بت و جاش یان فایلی ڕه شی نه بت، دزینی ئه ده بی

نه کردبت، جنوفرۆش نه بت. F. گۆڤارکی ئه ده بی

دانانی گۆڤارکی ئه ده بی مانگانه ، که به ب سانســـۆر و به وپه ڕی ئازادیه وه ، ووتاری نووسه ران بوبکاته وه . نابت ھیچ ووتارک (جنو، یان قسه ی ناشرین، ھرشی ناڕه واو

نابه جی بۆ خه لکی تری تدابت). ده بت ئه م گۆڤاره به ھه رس شوه زاره کان (کرمانجی،

سۆرانی، ھۆرامی) ووتار بوبکاته وه . ٢. مووچه ی نووسه ران

ھه ر نووســـه رک کتبکی نووسیبت، یان ٢٠ ووتاری نووســـیبت، پویسته مانگانه ٤٠٠ دۆالری بۆ ببیته وه . گه ر کتبک زیاتری نووســـیبت، بـــۆ ھه ر کتبه ی ٢٠

دۆالری بۆ زیادبکرت. ٣. خه ت و شتپیندیۆمی ئه ده بی

خه ت و شتپندیۆم گرنگیه کی ئجگار زۆری ھه یه بۆ نووسه ران. ھه ربۆیه پویسته گرنگیه کی زۆر به م به شه بدرت. من پشـــنیار ده که م که یه کتی نووسه ران ئه م

خه تانه ی خواره وه پشکه ش به نووسه ران بکات. A. خه تی مه وله وی

ئه م خه ته سانه له الیه ن یه کتی نووسه رانه وه بدرت به و نووسه رانه ی که له بواره کانی (شیعر، رۆمان، کورته چیرۆک، یکۆینـــه وه ی ئه ده بی، ســـاتیر) داھنانیان

کردووه . بی خه ته که ش ٢٠ ھه زار دۆالربت. B. خه تی خانی

ئه م خه ته ســـانه بت بدرت به نووسه رانی بگانه ، که داھنانیان له بواره کانی (شـــیعر، رۆمـــان، کورته چیرۆک، یکۆینه وه ی ئه ده بی، ساتیر) دا کردووه . بی

خه ته که ش ٢٠ ھه زار دۆالر بت. C. خه تی قانیع

ئـــه م خه تـــه وه رزی بـــت و ئه و نووســـه رانه خه ت بکن که له بواره کانی (شـــیعر، رۆمان، کورته چیرۆک، یکۆینه وه ی ئه ده بی، ســـاتیر) داھنیان کردبت. بی

خه ته که ١٠ ھه زار دۆالر بت. D. خه تی گۆران

ئه م خه ته زیاتر بۆ نووســـه رانی گه نـــج بت، که تازه ده ستاین کردووه به نووسین. ئه م خه ته ش وه رزی بت و له الیه ن یه کتی نووسه رانه وه بدرت به و گه نجانه ی که له بواره کانی (شیعر، رۆمان، کورته چیرۆک، یکۆینه وه ی ئه ده بی، ساتیر) خه ریکی نووسینن. بی خه ته که ش ٥

ھه زار دۆالر بت. E. خه تی وه زاره تی رۆشنبیری

پویسته وه زاره تی رۆشنبیری خه تی (سانه و وه رزی و مانگانه ) بۆ نووسه ران دابنت. له ئاھه نگکی شایسته دا،

پشکه شی نووسه ران بکرت. F. خه تی ده زگا و ڕکخراوه کان.

پویسته ڕکخراوه کان و ده زگاکانی چاپه مه نی، خه تی تایبه ت بۆ نووســـه ران دابنن. ئه و نووســـه رانه ی که له بواره کانی (شیعر، رۆمان، کورته چیرۆک، یکۆینه وه ی

ئه ده بی، ساتیر) خه ت بکرن. G. خه تی قووتابخانه و زانکۆکان

پوسیته قووتابخانه کان و زانکۆکان خه تکی وه رزیانه بۆ ئه و خوندکارانه دابنت، که له بواره کانی (شیعر، رۆمان، کورته چیرۆک، یکۆینه وه ی ئه ده بی، ساتیر) ده نووسن. ١. دامه زراندنـــی ده زگایه کـــی تایبه ت بـــۆ پگه یاندنی

نووسه ران دامه زرادندنی ده زگایه کی تایبه ت که له کۆمه ک نووسه ری به توانا پکھاتبت، بۆئه وه ی یارمه تی ئه وکه سانه بدده ن، که ده یانه وت (ووتارک، شیعرک، چیرۆکک، رۆمانک، کۆینه وه یه کی ئه ده بی) بنووســـت. وه پویسته ئه م ده زگایه له (شـــارو شـــارۆچکه کان) لقیان ھه بت. یان له ڕگای ئینته رنته وه ، یارمه تی ئه وکه سه بدرت. ھه روه ھا یارمه تی به چاپگه یاندن و ریکالمکردنی به رھه مه کانیان

بکرت. ٦. دامه زراندنی ده زگایه کـــی تایبه ت بۆ کۆینه وه له

دزینی ئه ده بی و جنوفرۆشی ئـــه م ده زگایه ده بت کاری ئه وه بت، که له و کشـــانه بکؤتـــه وه کـــه په یوه ندیـــان به (دزینـــی ئه ده بی و جنوفرۆشی) یه وه ھه یه . پویسته ئه م ده زگایه له چه ند نووسه رکی به تواناو خاوه ن ئه زموون پکھاتبت، حیزبی نه بن و دووربن له ده زگاکانی حکومه ت. ھه رکه سکیش ئه م تاوانانه ی به سه ردا سه پنرا، ئه وا ده بت سزابدرت.

سزاکه ش به م شوه بت:١. ل سه ندنه وه ماڤی ئه ندام بوون بۆماوه ی دووساڵ

٢. ماڤی به شداری له کۆڕوسیمیناره کاندا نه بت٣. ھیـــج ووتارکـــی لـــه رۆژنامـــه وگۆڤاره کانـــدا بۆ

بونه کرته وه ٤. ھیچ کتبکی بۆ چاپنه کرت

٥. له ٢٠٪ ی مووچه که ی ببت ده بت ئه وکشـــانه ی په یوه ندی بـــه (دزینی ئه ده بی و جنوفرۆشیه وه ھه یه ) له الیه ن پۆلیسه وه چاره سه رنه کرت،

به که ته نھا له الیه ن ئه م ده زگایه وه چاره سه ربکرت. ٧. چاپکردنی کتب

A. ھه وه شاندنه وه ی یاساکه ی به عس ئه و یاسایه ی که ئه مرۆ بۆچاپکردنی کتب په یه وده کرت، یاســـایه کی نابه جی سه رده می به عســـه . ئه مرۆ ده بت بۆھه مووکتبـــک ڕه زامه نـــدی وه زاره تی رۆشـــنبیری و ئاسایشـــی گشـــتی و ھه بت. ئه مه ش دژی ماڤه کانی مرۆڤه ، چونکه ھه مووکه س ئـــازاده چۆن بیرده کاته وه و چـــی ده نووســـت. ھه ربۆیه پویســـته ئه و یاســـایه

ھه وه شنرته وه و چیتر کاری پنه کرت. B. ئاسانکاری ماڤی چاپکردنی کتب بۆھه موو که سک

ئه مرۆ به داخه وه ھه تاوه کوو مه ســـئوولک یان که سکی بـــه رزی ده وه ت نه ناســـیت، زۆر زه حمه ته کتبک یان نامیلکه یه ک چاپبکه یت. ھه ربۆیه پویســـته ده زگاکانی چـــاپ و بوکردنه وه ، به ب سانســـۆرو ئینتمای حیزبی کتب بۆ نووســـه ران چاپبکـــه ن. به تایبه ت گه نجه کان. پویسته ھه ر ده زگایه کی چاپ و بوکردنه وه ، سانه ٢٠٪ کتبه کانی ھی نووسه ره تازه پگه یشتوو گه نجه کان بت. ده بـــت بی ٣٥٪ نرخی ھه موو کتبک بۆ خاوه نه که ی

(نووسه ره که ) بت. C ریکالم له رۆژنامه وگۆڤاره کان ب پاره بت

ده بت ھه موو رۆژنامه و گۆڤاره کان به ب پاره ، ریکالم بۆ ئه و کتبانه بکه ن، که تازه چاپکراون.

D. دانانـــی گۆڤارکی تایبه تی مانگانه بۆ ناســـاندنی ئه وکتبانه ی که تازه چاپکراون.

له م گۆڤاره دا له ســـه ر کتبه که بنووســـرت و ڕانانکی باشـــی کتبه که بکرت و به خونه ران بناســـرت. ئه م گۆڤاره ده بت له الیـــه ن کۆمه ک ڕه خنه گری به تواناوه

به ڕیوه ببرت. E. پویســـته رادیۆ و تیڤیه کان، ھه فتانه به رنامه یه کی تایبه تی بـــۆ ڕانانی کتب ســـازبکه ن. نووســـه ره که و

ڕه خنه گرکیش بانگھشتی به رنامه که بکرت. ٨. دامه زراندنی کۆڕی زانیاری کوردی

ئه م ده زگایه ده بت له الیه ن چه ند که ســـکی پسپۆری بواره کانـــی (زمان، شـــیعر، رۆمان، چیـــرۆک، مژوو، که له پوور) ی کـــوردی دابمه زرت. وه ده بت ئه ندامانی ئه م ده زگایـــه ، مانگانه ڕاپۆرتکی تایبه ت به کاره کانیان پشکه ش بکه ن. ھه روه ھا گۆڤارکی مانگانه ده ربکات، که ببتـــه زمانحای ئه م ده زگایـــه و، کاروچاالکیه کانی تدابوبکاته وه . پویسته ھه ر شوه زارک لقی تابه تی خۆی ھه بت: ١. کرمانجی، ٢. سۆرانی، ٣. ھۆرامی، ٤.

زازایی، ٥. فه یلیده بت به بـــ جیاوازی ئیھتمام بـــه ھه موو ناوچه کانی کوردســـتان بدات و، لکۆینه وه ی ئه کادیمیانه له ســـه ر کولتـــووری کـــوردی له وناوچانه دا بکات. ئـــه م ده زگایه

پویسته له الیه ن یه کتی نووسه رانه وه دابمه زرت. ٩. دانانی ئه کادیمایایه کی تایبه ت به مژووی کورد

ئه م ده زگایه کاری ئه وه بت، لکۆینه وه ی زانســـتیانه له سه ر مژووی کورد بکات. ھه روه ھا وه می ھه موو ئه و بۆچوونه خراپانه بداتـــه وه که ده یانه وت مژووی کورد بشـــونت. ئه و کتب و نووســـینانه ی که بۆ شواندن و خراپکردنـــی مژووی کورد نووســـراون، ره تبکاته وه و دژیان بوه ســـتته وه . به تایبه ت ئه و نووسه ره کوردانه ی که بۆ به رژه وه نـــدی تایبه تی خۆیان مـــژووی کوردیان شواندووه . نابت ھیچ کتبکی مژوویی به ب ڕه زامه ندی ئـــه م ده زگایه له چاپبکرت و بوبکرته وه . ئه م ده زگایه

پویسته له الیه ن چه ند مژوونوسکی به توانای کورده وه به ڕوه ببت. پشـــنیاری ڕووناکبیر و زاناو مژوونوسی گه وره ی گه له که مان (جه مـــال نه به ز) ده که م، که ئه رکی

به ڕوبردنی ئه م ده زگایه بگرته ئه ستۆ. ١٠. پشانگای کتبی نوده وه تی

کردنه وه ی پشـــانگایه کی گه وره ی کتب، که سانه له (ھه ه بجه ) ببه ســـترت. له ھه مـــوو وتانی جیھانه وه ، ده زگای چـــاپ و بوکردنه وه میوانـــداری بکرت. ھه ر ساه ی وتکیش بکرت به میوانی شه ره ف و، خه تیش به سه ر چه ند نووسه رکی (کورد و بگانه ) دابه شبکرت.

به شی سیه مبه شی سیه مھونه رو موزیک ھونه رو موزیک

١. دامه زراندنی ڕکخراوکی کوردستانی بۆ ھونه رمه ندان پویسته ڕکخراوکی کوردستانی بۆھه موو ھونه رمه ندانی کوردستان له ھه ر چوارپارچه که پکبھنرت. ئه م رکخراوه ده بت دوورله بۆچوونی حیزبی و سیاســـی بت. نابت که س له سه ر ئه ساسی لیستی حیزبایه تی دابنرت. تاکه مه رج بۆ ئه نداموون ئه وه یه که نابت ئه وکه ســـه پشتر

جاش یان خزمه تی داگیرکه رانی کوردستانی کردبت. ٢. دامه زراندنی په یمانگایه کی تایبه ت بۆ موزیک و گۆرانی

کوردی ئه م په یمانگایه کاره کانی ئه مانه بت:

A. یارمه تیدانی گۆرانی بژه گه نجه کان، ھه وبدات ڕنمایی و کارئاسانیان بۆبکه ن. ئه وکه سه ی که حه زده کات گۆرانی

بت، ده بت ئه م په یمانگه یه یارمه تی بدات. B. نابت ھیچ گۆرانیه ک به ب ره زامه ندی ئه م په یمانگه یه

بوبکرته وه یان له تیڤیه کان په خش بکرت. C. کۆکردنه وه وگـــه ڕان بـــه دوای گۆرانیه فۆلکلۆریه کان

له ھه موو ناوچه کانی کوردستاندا. D. نابت ھیچ که سک به ب ڕه زامه ندی ئه م په یمانگه یه ، گۆرانی فۆلکلۆری بته وه . ده بت پشتر ره زامه ندی ئه م

په یمانگه یه وه ربگرت. E. مانگانه فیســـتیڤای گۆرانی ســـازبکات و، خه ت

به سه ر گۆرانی بژه سه رکه وتووه کاندا دابه شبکات. F. ده بت به ب ئینتمای حیزبی یارمه تی ھه موو که سک

بدات که حه زده کات گۆرانی بت. G. ئه وگۆرانیانه ی که پشتر خراپ ووتراون یان له ڕووی موزیک و ده نگه وه باش نه ووتراون، ماڤی بوکردنه وه یان

لبستنته وه . ئه م په یمانگه یه ده بت به م شوه یه دروستبکرت:

A. چه نـــد گۆرانی بژکی به توانـــاو به ئه زموون له وانه (عوســـمان کمنه یی، عه باســـی که مه ندی، مه زھه ری

خاله قی)B. چه ند مۆزیک ژه نکی به تواناوبه ئه زموون، که شاره زاییان

له ھه موو بواره کانی گۆرانی کوردیداھه بت. C. چه ند ئاواز دانه رکی به تواناو به ئه زموون، که پشتر

گۆرانیه کانیان سه رکه وتنی به ده ستھنابت. D. چه ند شاعیرکی ھه ست ناسک و ئاشنا به جیھانی گۆرانـــی وموزیک، که پشـــتر شـــیعره کانیان کرابت

به گۆرانی. E. دامه زراندنی چه ند تیپکی موسیقا، که له الیه ن چه ند مامۆستایه کی به تواناو به ئه زموونه وه به ڕوه ببرت. ئه م تیپانه بۆئه وه دروســـتده کرت، تاوه کـــوو گۆرانی نوێ و

گۆرانی بژی نوێ دروستبکات. ٣. لســـه ندنه وه ی ماڤـــی بوکردنه وه وپه خشـــکردنی ئه وگۆرانیانه ی که له ستۆدیۆکانی توورکیاو میسر کراون. ٤. دامه زراندنـــی چه ند ســـتۆدیۆیه کی مۆدرن و مه زن. بۆئه وه ی که س ڕوو له و وتانی داگیرکه ری کوردســـتان

نه کات. ٥. سازدانی ڤیســـتیڤای سانه و وه رزیانه بۆگۆرانی و

موزیکی کوردی ٦. ســـازدانی ڤیستیڤای تایبه ت به (مه قام، حه یران،

ھۆره ی جاف، سیاچه مانه و گۆرانی ھۆرامی) ٧. خه تی موزیک و گۆرانی کوردی.

A. خه تی حه سه ن زیره ک. سانه بدرت به وگۆرانی بژه کوردانه ی که له کاره کانیان

سه رکه وتووبون. بی ٣٠ھه زار دۆالربت. تی مامل خه .B

ئه م خه ته تایبه ت بت به گۆرانی بژانی بگانه . سانه بت و بی ٢٠ ھه زرادۆالربت.

C. خه تی تاھیرتۆفیق وه رزیانه بـــت بدرت به و گۆرانی بژه گه نجانه ی، که له گۆرانیه کانیدا سه رکه وتووبون. بی ١٠ ھه زرا دۆالر بت.

D. خه تی عه لی مه ردان وه رزیانـــه بت، بدرت به و تیپی مۆســـیقایانه ی، که له

کاره کانیاندا سه رکه وتووبون. بی ١٠ ھه زار دۆالر بت. E. خه تی محه مه د شخۆ

وه رزیانه بت بدرت به و ئاواز دانه رانه ی، که له کاره کانیان سه رکه وتووبون، بی ١٠ ھه زرا دۆالر بت.

ده بت ھه موو ئه م خه تانه له الیه ن وه زیری رۆشنبیریه وه بدرت. وه نابت له ســـه ر ئه ساسی حیزبایه تی خه ت به ھونه رمه ندان ببه خشرت. به که ده بت له الیه ن لیژنه یه کی

تایبه ته وه ئه و که سانه دیاری بکرن. ٨. ئه و گۆرانی بژانه ی که له ھه نده رانه وه بانگھشـــتی کوردستان ده کرن، ده بت به شوه یه کی عادیالنه بت و نابت ته نھا ئیھتمام به چه ند گۆرانی بژک بدرت. به که

ده بت ئه م ده عوه تنامانه به شوه یه کی عادیالنه بت. ٩. دامه زراندنـــی ئه کادیمیایه کی تایبه ت بۆ ھه په رکی

کوردی. ئـــه م ئه کادیمیایه تایبه ت بت بـــه ھه په رکی کوردی، جۆره کانـــی دیـــاری بـــکات. به نـــاوالدێ و ناوچه کانی کوردستاندا بگه ڕت، شوازه ھه مه جۆره کانی ھه په رکی

کوردی کۆبکاته وه . ده بت ئه م ئه کادیمیایه ، له که ســـانی پسپۆرو شاره زا له

بواری ھه په رکی کوردی پکھاتبت. ١٠. به ستنی ڤیستیڤای سانه و وه رزیانه بۆ ھه په رکی

کوردی

١١. خه تی تایبه ت بۆ ھه په رکی کوردی دابنرت. ١٢. پاراســـتنی ماڤی تایبه تی بوکردنه وه ی ســـیدی و

گۆرانی A. ھه ر ته سجیالتک یان ھه رکه سک، به ب ڕه زامه ندی گۆرانی بژـــک، به رھه مه که ی بوبکاته وه ، پویســـته

(سزای ماددی و زیندان) بدرت. B. پویســـته ھـــه ر رادیۆیـــه ک یان تیڤیـــه ک بۆھه ر گۆرانیه ک که رۆژانـــه بویده که نه وه ، بک پاره بدده ن به خاوه نه که ی. من پشـــنیار ده که م بۆ ھه ر گۆرانیه ک (١٠) دۆالر بدرت به گۆرانی بژه که . دیاره ئه م یاســـایه له تـــه واوی ئه وروپاو ئه مه ریکا دا په وده کرت، ھه ربۆیه

گۆرانی بژه کانیان وه زعیان باشه . به شی چواره مبه شی چواره م

فۆلکلۆرو که له پووری کوردیفۆلکلۆرو که له پووری کوردی ١. دامه زراندنی ئه کادیمیایه کـــی تایبه ت به که له پووری

کوردی به م شوه یه دروستبکرت:

A. چه ند که سکی پسپۆر له بواری فۆلکلۆرو که له پووری کوردی

B. له ھه ر شارو شارۆچکه یه ک لقی ھه بت C. ده ستیه کی به ڕوبه ر، که له ٩ که س پکھاتبت.

D. پویســـته ســـوود له پســـپۆرو شـــاره زایانی ھه ر چوارپارچه ی کوردستان وه ربگیرت.

کاره کانی ئه مانه بت:A. کۆکردنه وه و نووســـینه وه وی (چیرۆک، حکایه ت،

شیعر، داستان، گۆرانی، مژوو) کوردی. B. ھه موو ئه ندامکی ئه م ئه کادیمیایه ، ده بت مانگانه

ڕاپۆرتی کاره کانی خۆی بنووست و بویبکاته وه . C. دانانی گۆڤارکی مانگانه ، که تیدا کاروچاالکیه کانی ئه کادیمیاکه و، ئیھتمام به فۆلکلۆرو که له پووری کوردی

بدات و به خونه رانی ئاشنابکات. D. سازدانی سیمیناروکۆڕ بۆئه وکه سانه ی له بواره کانی

که له پووری کوردیدا شاره زاییان ھه یه . E. نووســـینه وه ی عادات و ته قالیدی کۆنی کورده واری، بۆنموونه (ڕوره ســـمی ژنھنان، جـــه ژن، یاری کۆنی کـــوردی، ســـه یران، شـــایی و ھھپه رک، خـــواردن و

خواردنه وه ی کۆنی کوردی). ٢. به ستنی ڤیستیڤای سانه بۆ فۆلکلۆرو که له پووری

کوردی. ٣. کردنه وه ی پشانگای تایبه ت به فۆلکلۆرو که له پووری

کوردی، له ناوه وه و ده ره وه ی وت. ٤. سازدانی پشانگای تایبه ت بۆ ئه و کارو سنعه تانه ی که پشتر له کوردستاندا ھه بوون وه کو (کش چنین،

فه رش چنین، ھه الجی و... ھتد)٥. سازدانی پشانگای تایبه ت بۆ ئه و جلوبه رگانه ی که له

ناوچه جیاوازه کانی کوردستاندا ھه بوون. ٦. پویســـته له ھه موو شارو شارۆچکه یه کدا بنکه یه کی کولتـــووری بۆ ئاییـــن و مه زھه به کانی ناو کوردســـتان دابنرت، وه کوو (کرســـیتی، کاکه یی، ئزیدی، فه یلی، عه له وی، ). پویســـته ئه م بنکانه ھه وی ئه وه به ن، که ئه و ئایین و مه زھه بانه ، به خه کی کوردی ئاشـــنابکه ن و، کۆڕوســـیمیناری ھه مه جۆر له وباره یه وه ببه ستن. ئه م بنکه کولتووریانه یارمه تیده رکی باشن ، بۆئه وه ی گیانی (تۆله رانـــت، کراوه یـــی، یه کترقبووڵ کردن) دروســـت بکات. به داخه وه به شـــکی زۆری خه کی کوردســـتان، ھیـــچ زانیاریه کیـــان ده رباره ی ئه و ئاییـــن و مه زھه بانه نییه، که له کوردستاندا ھه ن . ھه رئه مه شه وایکردووه ، که گیانکی دووره په رزی و ڕق و کینه له ناو خه کیدا دژی

ئه و ئایین و مه زھه بانه دروست بکات. به شی پنجه مبه شی پنجه م

میدیا و ڕاگه یاندن میدیا و ڕاگه یاندن ١. ڕۆژنامه کان

A. دامه زراندنی ڕکخراوی رۆژنامه نووسانی کوردستانئـــه م رکخـــراوه ی که ئه مـــرۆ ھه یه ، نونـــه ری ھه موو رۆژنامه نووسانی کوردستان نییه . پویسته رکخراوکی سه رتاسه ری کوردستانی دابمه زرت، که ببته نونه ری شـــه رعی ھه موو رۆژنامه نووسانی کوردستان. نابت ئه و رکخراوه له ســـه ر ئه ساسی ئینتمای حیزبی دابمه زرت. ھه ر دووســـاڵ جارکیش کۆنگره ی خۆی ببه ســـتت و

ده سته ی به ڕوبه ری نوێ ھه بژرت. کاره کانی ئه م رکخراوه :

١. به رگریکردن له رۆژنامه نووسان پیشـــه یی و مۆڕالـــی و دارایـــی یارمه تیدانـــی .٢

رۆژنامه نووسان ٣. پشخستن و ســـه رکه وتنی رۆی رۆژنامه نووسان له

کۆمه گای کوردیدا٤. به ســـتنی سیمینارو پشـــنگای تایبه ت به رۆژنامه و

راگه یاندنی کوردی ٥. سازدانی ڤیستیڤای سانه ی رۆژنامه گه ری کوردی. ته نھا ئه م رکخراوه ده توانت ئه و ڤیستیڤاه سازبکات. ٦. به خشینی خه ت و شتیپندیۆم به رۆژنامه نووسان.

وه رگرتنی ئه ندام:١. ھه موو که ســـک که زیاتر له ١٠ ووتاری رۆژنامه وانی

نووسیبت٢. ده بت پشینه ی باش بت و، فایلی ڕه شی نه بت

٣. جنوفرۆش نه بت ٤. ووتاری که سی نه دزیبت.

B. ھه وه شاندنه وه ی ئه و یاسایه ی که به عس دایناوه ئه و یاسایه ی که ئه مۆ په یه و ده کرت، یاسایه کی سه رده می به عسی فاشیه . دیاره به عس وه کوو حیزبکی فاشیستی و دیکتاتـــۆری، دوژمنی سه رســـه ختی رۆژنامه نووس و رۆژنامه ی ئازادبووه . ھه ربۆیه ئه م یاسایه بۆ حکومه تک

نابت، که خۆی به دیمۆکرات له قه ه م بدات. C. رۆژنامه نوس کیه ؟!

رۆژنامه نووس ئه وکه سه یه ، که به دوای راستی و دروستی ھه واڵ و کشـــه وگرفته کانی ناوکۆمه ـــگادا ده گه ڕت. رۆژنامه نووس ئه و ده روشـــه یه ، که ھه مـــووکات به دوای

راستیدا وه . کاری ھه میشه یی بریتییه ، له گه ڕان و پشکنین، دۆزینه وه ی نھنیه شاراوه کان، ئاشکراکردنی ڕووی تاریکی کشه کان،

کۆینه وه ی به رده وام له سه ر کشه کانی ناوکۆمه گا. D. مووچه ی رۆژنامه نووسان

ھه ر رۆژنامه نووسک که ئه ندامی ڕکخراوی رۆژنامه نووسان بت، گه ر له ٣٠ ووتار زیاتری نووسیبت، ئه وا مانگی ٣٠٠ دۆالری بۆ ببته وه . گه ر له ٣٠ ووتار زیاتری ھه بت، ئه وا

بۆ ھه ر ووتاره ی ٥ دۆالری بۆزیادبکرت. E. سزادانی رۆژنامه نووسان

رۆژنامه نووس له سه ر ئه م تاوانانه سزابدرت:١. جنوفرۆشی، یان قسه ی ناشرین و سووک و چرووک

٢. دزینی ووتاری خه کی تر ٣. ھه به ســـتنی درۆ بۆ که ســـک یـــان حیزبک یان

ڕکخراوک٤. راسیزم یان بووچونی فاشیزمانه

٥. به کارھنانی ته عبیـــری نادیمۆکراتیانه ، یان ھاندانی تووندوتیژی له ووتارو نووسیندا

٦. ھاندانـــی خه کی بۆ کاری ئاژاوه گری و تووندوتیژی دژی گرووپک یان نه ته وه یه ک یان ئاینک.

چۆن رۆژنامه نووس سزاده درت:١. ده رکردنـــی له ڕکخراوی رۆژنامه نووســـان بۆ ماوه ی

دووساڵ٢. ھیچ ووتارک یان کتبکی بۆ بوناکرته وه

٣. ماڤی کارکردنـــی له ھیچ رۆژنامه یه ک یان ده زگایه کی ئیعالمی نابت

٤. به شداری ھیچ کۆڕوسیمینارو پشانگایه ک ناکات٥. پاش دووساڵ ده بت داوای لبووردن بکات. بۆماوه ی ساک ده خرته ژر چاودریه وه ، ئینجا ده گه ڕته وه بۆ

ناو ڕکخراوه که . F. یارمه تی حکومی بۆ رۆژنامه و سایت وگۆڤاره کان

ده بـــت حکومه ت یارمه تی رۆژنامـــه وگۆڤاره کان بدات. پویسته به م شوه یه بت:

١. ھه ر رۆژنامه یه کی (رۆژانه ، ھه فتانه ، مانگانه )، که زیاتر له ٤ھه زار فرۆشی ھه بت، بۆ ھه ر رۆژنامه یه ک ٢ دۆالری

.تبدر٢. ئه و رۆژنامه یه ی که تازه دروستبووه ، ده بت زیاتر له ١٠٠٠ دانه فرۆش ھه بت. گه ر ساک بت، ئه وا ٢ھه زار

فرۆش ھه بت. ٣. ئه و گۆڤاره ی (مانگانه ، وه رزیانه )، ده بت زیاتر له ٢

.تت. بۆ ھه ر دانه ی ٥دۆالری بدرھه ب ھه زار فرۆش٤. ئه و گۆڤاره ی که تازه دروستبووه ، ده بت زیاتر له ١٠٠٠

ھه زاردانه فرۆشی ھه بت. ٥. ئه و رۆژنامه یه ، گۆڤاره ، که جنو و قســـه ی ناشرین، درۆ ھه به ســـتن، ھه وای ناڕکوپک، پروپاگه نده دژی

.ویسته حکومه ت یارمه تی نه داتالیه ک، پ٦. ھه ر سایتکی ئینته رنتی، که رۆژانه زیاتر له ٧ھه زار که س ســـه ردانی ده کات، پویسته مانگانه ١٠٠٠ دۆالری بۆدابنرت. گه ر له ٧ھه زار که س زیاتر سه ردانی بکات، بۆ

ھه ر ١٠٠٠ که س، ١٠٠ دۆالری بۆ زیادبکرت. ٧. ئه و ســـایتانه ی که جنو و قســـه ی ناشـــرین، درۆ ھه به ستن، ھه وای ناڕکوپک، پروپاگه نده دژی الیه ک

.ویسته حکومه ت یارمه تی نه داتده که ن، پ٨. نابـــت رۆژنامه یـــان گۆڤارو ســـایت، یارمه تی له ڕکخراوی بگانه یان ده وه تکی بگانه وه ربگرن. نابت حکومه ت یارمه تیان بـــدات، به که ده بت کۆینه وه و لپرســـینه وه یان له گه دا بکرت. وه ده بت له ھه ردوو

ڕکخراوی (نووسه ران، رۆژنامه نووسان) ده ربکرن. G. سایتی ئینته رنت

ئه و که سانه ی که سایتی ئینته رنتی یان ژووری پاتاک داده مه زرنن، پویسته حکومه ت یارمه تیان بدات. وه کوو له سه ره وه باسمان کرد، پوسته یارمه تی دارایی بدرن.

سزادانی سایته کان:١. گه ر سایتک جنو و قسه ی ناشرین، درۆ ھه به ستن، ھه واـــی ناڕکوپک، پروپاگه نـــده دژی الیه ک ده که ن،

.ویسته حکومه ت یارمه تی نه داتپ٢. ده رکردنی له ڕکخراوی رۆژنامه نووسانی کوردستان

٣. نابت ھیج رۆژنامه نووس یان نووسه رک، کارو ووتاری بۆ بنرن. ھه ر رۆژنامه نووســـک یان نووســـه رک له و سایته دا شت بنووست، له ڕکخراوی رۆژنامه نووسان و

نووسه ران ده رده کرن. ٤. تا دووساڵ له ڕکخراوی رۆژنامه نووسانی کوردستان ده رده کرن، له ھه موو ماڤکی رۆژنامه نووســـی ب به ش

ده کرن. H. خه ت و شتپندیۆم

١. خه تی به درخان خه تکی سانه بت، بدرت به و رۆژنامه نووسانه ی که له بواره کانی (سیاسی، کۆمه یه تی، فه رھه نگی، ئه ده بی) داھنانی کردبت. بی ٥٠ ھه زار دۆالر بت. ئه م خه ته له الیه ن وه زیری رۆشـــنبیری ده به خشرت و، رکخراوی

رۆژنامه نووسانیش ئه و که سانه دیاری ده کات. ٢. خه تی موکریانی

خه تکی ســـانه بـــت بدرت به و رۆژنامه نووســـانه بگانانـــه ی که لـــه بواره کانی(سیاســـی، کۆمه یه تی، فه رھه نگـــی، ئه ده بـــی) داھنانـــی کردبـــت. بی ٣٠ ھه زاردۆالربت. ئه م خه ته له الیه ن وه زیری رۆشـــنبیری ده به خشرت و، رکخراوی رۆژنامه نووسانیش ئه و که سانه

دیاری ده کات. ٣. شتپندیۆمی وه زاره تی رۆشنبیری

پویسته وه زاره تی رۆشنبیری شتپندیۆمکی تایبه ت بۆ رۆژنامه نووســـان دابنت، که بی ٢٠ ھه زاردۆالربت. ئـــه م یارمه تییه بدرت بـــه و رۆژنامه نووســـانه ی که له بواره کانیی(سیاسی، کۆمه یه تی، فه رھه نگی، ئه ده بی) داھنانی کردبت. ئه م شـــتپندیۆمه له الیه ن وه زیری رۆشنبیری ده به خشرت و، رکخراوی رۆژنامه نووسانیش

ئه و که سانه دیاری ده کات. ٤. شتپندیۆمی ڕکخراوی رۆژنامه نووسانی کوردستان

پویســـته ڕکخراوی رۆژنامه نووســـانی کوردســـتان، شتپندیۆمکی ســـانه بۆ رۆژنامه نووســـان دابنت، که بره که ی ١٠ ھه زار دۆالربت. ئه م یارمه تییه بدرت به و رۆژنامه نووسانه ی که له بواره کانیی(سیاسی، کۆمه یه تی،

فه رھه نگی، ئه ده بی) داھنانی کردبت. ٥. خه تی تایبه ت به گه نده ی

پویســـته خه تکی تایبه ت دابنرت بۆئـــه و رۆژنامه نوووســـانه ی که گه نده یه کی سیاسی که شف ده که ن. ئـــه م خه ته ده بت وه رزیانه بت و، له الیه ن حکومه تی

کوردستانه وه ببه خشرت به و رۆژنامه نووسانه . J. په یامی نه ته وه یی

پویســـته ھه مـــوو رۆژنامه یه ک، گۆڤارـــک، تیڤیه ک، ســـایتک، خاوه نی په یامکی نه ته وه یـــی بت. ده بت رۆژانه خونه ران وبینه رانی کورد، له پرســـی نه ته وه یی ھۆشـــیاربکرنه وه . خه کی له و کاره سات و ماورانیه ی که ســـانه به ســـه ر کوردا ھاتووه ، ھۆشـــیاربکرنه وه . ده بت میدیاکانی کوردی، خه کـــی له دوژمنانی کورد ئاگاداربکرنه وه به تایبه ت(رژمی فاشیســـتی توورکی). نابـــت ھیچ میدیاکان، پروپاگه نده بـــۆ دوژمنانی کورد

بکه ن. پوسته گرنگیه کی زۆر به م پرسانه بدرت:

١. دوژمنان و داگیرکه رانی کورد ٢. چۆنتی ھه ســـووکه وتی رژمه فاشیسته کان له گه ڵ

گه لی کورد٣. دانانی الپه ڕه یه کی تایبه ت له رۆژنامه کان بۆ چۆنتی

داگیرکه رانی کورد سووکایه تی به گه لی کورد ده که ن ٤. دانانـــی به رنامه یه کی رۆژانه لـــه رادیۆوتیڤیه کان، بۆ

ھه مان مه به ستی سه ره وه ٥. دانانی الپه ره یه کـــی تایبه ت بۆ بۆچوونی میدیاکانی

جیھان له سه ر کورد٦. ئیھتمام دان به (کاره ساتی ھه ه بجه ، ئه نفال، پرسی زمان له توورکیا، پرســـی نه بوونی ناسنامه له سووریا، ھه ژاری و برســـتی له به شـــه کانی تری کوردســـتان، کۆڕه و، ته عریب و ته تریک). ئه م باسانه ده بت رۆژانه له میدیاکانه وه باس بکرن و یکۆینه وه یان له سه ر بکرت. ٧. گرنگی دان به مه ســـه له ی ئیســـالمی سیاســـی و، ترسناکی ئه و ره وته نه فره ت لکراوه ، بۆسه ر کۆمه گای

کوردی. ٨. که شـــفکردن و ریسواکردنی ئه و که سانه ی که جاش

و خۆفرۆشن. ٩. ئاگادارکردنه وه ی خه کی، له نه خشه و پالنه نه باوه کانی

داگیرکه ران بۆ سه ر گه لی کورد. K. ده زگایه کی تایبه تی بۆ ئه رشیفی رۆژنامه گه ری

ئه م ده زگایه کاری کۆکردنه وه و ھه گرتنی ئه و رۆژنامه و گۆڤارانه بت، که له کوردستان چاپده کرن.

به شی شه شه مبه شی شه شه مکۆمه ه و ڕکخراوه کولتووریه کانی ھه نده رانکۆمه ه و ڕکخراوه کولتووریه کانی ھه نده ران

بوونی ڕه وه ندکی زۆری کوردی له ده ره وه ی کوردستان، کارکی پۆزه تیڤانه یه . ئـــه م ڕه وه نده کوردیه ده توانت، له زۆر ڕووه وه خزمه تی کوردستان بکات. وه ل به داخه وه ھه تاوه کـــوو ئســـتاش، حکومه تـــی کوردســـتان ھیچ ئیھتمامکی وای به م ڕه وه نده کوردیه نه داوه . ته نھا له کاتی ھه بژاردن یان له شکرکشـــی توورکدا، باسی ڕه وه ندی کوردی ده کرت. ھه ربۆیه پویسته حکومه ت یارمه تی ئه م ڕه وه نده بدات، ئه ویش له ڕگای یارمه تی دانی ئه و کۆمه ڵ

و ڕکخراوانه ی که له ھه نده ران کار ده که ن. ١. دامه ز راندنی ده زگایه کی تایبه ت به ڕه وه ندی کوردی

ئه م ده زگایه ڕاسته وخۆ په یوه ندی به حکومه ته وه بت، باشتره به وه زاره تی ده ره وه په یوه ست بت. ئه م ده زگایه کاری ئه وه بت (یارمه تی و ھـــاوکاری رکخراو کۆمه ه کوردیه کان بکات. ھه روه ھا ئاگاداری کشه و گرفته کانی

ڕه وه ندی کوردی بت له ده ره وه ی وت)٢. یارمه تیدانی ڕکخراو کۆمه ه کوردیه کان

پویسته حکومه ت یارمه تی ئه و ڕکخراو کۆمه ه کوردیانه بدات، که له ھه نده ران خزمه تی کوردســـتان ده که ن. وه

ده بت ئه و رکخراوانه ش ئه م مه رجانه ی تدابت:١. خزمه تی په نابه رانی کورد بکات، له کشـــه و گرفته

حکومیه کان یارمه تیان بدات. ٢. کردنه وه ی کۆرسی فربوونی زمانی کوردی بۆ مندانی

کورد. ٣. کردنه وه ی پشـــانگا یان سیمنار که خزمه تی دۆزی

ڕه وای گه له که مان ده که ن. ٤. سازدانی کۆڕوسیمینار بۆ نووسه رانی کوردو بگانه .

٥. له پشـــناگاو کۆڕو کۆبوونه وه کان به شداری بکات، چاالکیه کانی خۆیان بخه نه ڕوو.

٦. ناساندنی کولتووری کوردی به و وته ی تیدا ده ژی. ٧. سازدانی جه ژن و یاده کوردیه کان.

٨. یارمه تیدانـــی ژنانی کورد بـــدات و، له توندووتیژی خزانی بیانپارزت.

به داخه وه له م چه ند ســـاه ی دوایدا چه ند ڕووداوکی دڵ ته زن روویدا، که ســـووکایه تی و ڕیسوایی زۆری تووشی

کورد کرد. ٩. دانانی کتبخانه ی کوردی.

٣. میدیاکان و ره وه ندی کورد له ده ره وه ی وت پویسته میدیاکان گرنگیه کی به رده وام به ڕه وه ندی کوردی بده ن. ده بت ھه موو تیڤیه ک یان رادیۆیه ک، به رنامه یه کی ھه فتانـــه بـــۆ ڕه وه ندی کـــوردی دابنـــت. (چاالکی، کۆڕوسیمیناره کان، پشانگاکان، جه ژن و یاده کان) باس بـــکات. له ھه مان کاتدا به رنامه یه کی تایبه ت بۆ مندانی کورد دابنت. ھه وی زمان فرکردن و کولتووری کوردیان بکات. ئه مۆ به شـــکی زۆری ڕه وه نده کانی تر، ته نھا له ڕگای میدیاکانه وه ، توانیویانه ڕه وه ندی خۆیان له (وون بون) ڕزگاربکه ن. ئمـــه ش ده توانین له ڕگای میدیاوه ، ڕه وه ندی کوردی به وته وه ببه ستینه وه و له (وون بون) ڕزگاریان بکه ین. به تایبه ت مندان، ده بت زۆر ئاگامان

لیان بت و گرنگیه کی زۆریان پبده ین.

پۆژەی ڕوژیار

ئم پۆژەیـــ بپی یاســـا نونتوەیکان ئم پۆژەیـــ بپی یاســـا نونتوەیکان بـــۆ خاوەنکی پارـــزراوه. ب ب پرســـی بـــۆ خاوەنکی پارـــزراوه. ب ب پرســـی خاوەنکی بۆھیچ کسک نیی بویبکاتوە خاوەنکی بۆھیچ کسک نیی بویبکاتوە

یان بکاریبھنت.یان بکاریبھنت.All rights is reserved to Ardalan Abdulla.

بدون عردەشی دووەمئب

ژمارە (٩٠) شوباتی٢٠٠٨/٢/٢٢،31رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی گشتی

مزنی مرۆڤ، لچند جمســــرو كۆمیتی، فاكتــــری: ھــــۆكارو مژووییو پروەردەیــــی، ئابووری، نتوەیی درووست دەب. بكورتی بوونــــی ژینگیكــــی ھمالینــــی ژیان. ســــرەڕای بھرەو لھاتوویی ئقیــــو – مشــــك – بیرتیــــژی ولكدانــــوە، ھبت لگڵ بوونی ھموو ئومرجانش لچوار چوە گشتییكدا، گورەیی مرۆڤ- لھر بواركــــی ژیــــان بت- بئاســــانی درووســــت ناب..! چونكــــ تابی پرۆســــیكی ئاــــۆزی مژوویــــی، كۆمالیتی، نتوەیی ی.. لوەش بنتوەی ســــبارەت زەحمتــــر نك ســــا كســــدان كوردەوە، سرچاوەی نتوەیی، خاكی تنیا بیركردنــــوەی ئقــــی داگیركراوە، لوەش زیاتر ببیانوی دابو نرتی ئایینی و كۆنپرستیو بناوی برایتی ئایینی وسیاستی رەگز پرستیی نتوەی با دەســــتی چوسنر، ســــدان ســــا، بوپڕێ درندەیی بھــــا كۆمیتیــــو نتوەییكانو گلــــی مرۆڤپروەریــــی ئامانجــــی كوردســــتان وردو خاش دەكرن..! ــــكۆمل وردتــــر، بواتایكــــی مرۆڤی بزەحمت زۆر كوردەواری،

مزن ھدەكوێ..!بدەوركردنوەیكــــی دیــــارە، ای رەوتی ژیانی پكت ،تییانبابنیشــــتمانی، كۆمالیتی، چاالكی، برھمــــی نتوەییــــو سیاســــی، كلتووریــــی گرنگ، ئوە مامۆســــتا ككق یھد رەسوڵ ھاوار، بممحلگورە پیاوانی كورد، كلئاگردانی ئشو ئازاری كۆمیتیو نتوەیی بمانای داگیركــــران، ھارینــــی و وشو پ بپســــتی خۆی ئم ناز ناوەی: (مرۆیكی مزن، یان گورە پیاوكی كورد وەدەســــت ھناوە..! جاركــــی دیكــــ، دەــــم، تنیــــا لماوەی چند خولیكدا، سیركی بپلی لیســــتی بــــر ھمكانی: لدیوانــــی شــــیعرییكی - یــــادی بادینان- تادوا چركی ژیانی، ئوە زرینی لدەرگایكی نلمدەســــگورەیی شــــونی نتوەییــــوە، خۆی لمژووی كوردو كوردســــتاندا جالرەدا، كردۆتــــوە..! برەھایی رمانو خو رەوسك ئھیچ جۆربھرە گورەیی چاالكی ھم جۆرو نووسین زۆرو دەومندەكانی ئم

زات بمن ب ناكرێ..!!بۆیــــ، زۆر بپل، تنیــــا ئاماژە م، كرە بــــاس دەكندێ ســــھببــــۆ ئــــوەی بدنیاییــــوە، ئوە بســــلمنم، كجنابــــی مامۆســــتا محمد رەســــوڵ ھــــاوار مرۆیكی مزن و رووناكبیركی مژوو نووس

بوو..! ،مووشــــتھل بــــر جــــارێ دیــــارە، رەوتــــی ژیانــــی ئوگورە پیــــاوە، وەك تكــــای تاكی كورد، لناوكۆمــــك ھــــۆكارو ژینگــــی نتوەیی، دژواریكۆمیتی، زیدە سیاســــی ھــــژاری، نخوندەواری لدایــــك بــــووەو پروەردەكــــراوە، لناوجرگی دیكــــ بواتایكــــی ئشــــو ئازارو دەردی ژیانی ئاۆزی كوردەوە چاوی كراوەتوە، ھۆشــــی گشــــی نتوەیی كۆمیتیــــو كردووە،. ئوەت بۆدەســــت نیشان كردنی چوونیتــــی پروەردە بوونو ئاستی ھۆشیاری ھمالینی، ئوە ســــرەتایی بگیكی بھزترین تی، كیشیعرەك رتاپای دیوانسكت و مت رەنگدانوەی ھوســــت .یو مرۆڤیامی ئــــو ئــــاوات و پلپشــــكی دیوانكیــــدا، پیامی خۆی وەك مرۆڤ ونیشــــتمانپروەر زۆر بگیانكی خۆنویستان دووپات دەكاتوە، ئاشكرای، تاكۆچی دوایی ھووســــتو پیامــــ مزنكــــی بوپڕدلســــۆزیو بوــــری و گیانی

كورد پروەرییوە بج گیاند.لپشــــكی ھــــاوار مامۆســــتا

:یدا دەكدیوان"یــــادی بادینــــان.. بریتیی لچند ھبستك یاخود ھر چیكی تری ستانبم ھی بوترێ رازیم، ئپبریتیــــن لدەربرینی ھســــتو بیرو ،م نیشتمانجوانی ئباوەڕی خۆم ببرامبــــ ر بژیانی كۆمیتیمان، وەكو چۆن لكاتی پاشایتی بۆگنا كۆم نداو بب ســــلمینوە زۆریم

كۆمیتی و سیاسیی نتوەكیدا دەكات، بگــــرە، دەربینــــو وشــــو شیعری كردۆت ئامرازكی كاریگری شارستانییان تكۆشان، ئوەشییان پشــــكوتن بیری لبررۆشــــنایی خوازی ســــردەمكی، كچرایكی رۆشــــنی رــــگای خباتــــی گالنی

..جیھانھرلــــرەوە، ھــــاوار، مامۆســــتا چند شــــیعرەكانییوە، لمحیرابی برۆشنی چمكی مرۆڤ پروەردیو مزنایتیــــو مرۆڤ و فلســــفی ژیــــان، بگــــرە بردەوامــــی ژیــــان لدایكوە دەست پدەكات. ھبت مامۆستا ھاوار چاك لوەگیشتووە، ھیچ شــــتك لژیانــــدا ناگات بھاو گورەیی مــــرۆڤ، بتایبتی دایك، كســــر چاوەی بوونــــو بردەوامی ،دیك بواتایكــــی ،تییــــمرۆڤایبوونــــوەرە- پیرۆزتریــــن دایــــك گیانلبر- مامۆستا لیكم شیعری دیوانكیدا، لژرسردری: نوزەی دایكــــك لجژنــــا ســــای ١٩٥٢ نووســــیویتی. لــــرەدا ســــرەڕای دایــــك، پیامــــی وەك ئــــوەی، مرۆڤپروەردەیو نوزەكــــو باســــی دەستنیشــــان كۆمیتییكــــی دەكات.. بــــم، كــــی؟ لجژنا ئوەش زیاتر باری دژواری كۆمنی خكی ھــــژار دەخات روو، ك بۆ جژن دایك بۆ جگر گۆشكانی چ بكا..؟! ناونیشــــانی شیعرەك، یان ھبژاردنی ناونیشــــانك ( نوزەی دایكــــك لجژنا) خــــۆی لخۆیدا ئگر بوردی و لروانگی چمكی مــــرۆڤ و زانســــتی كۆمناســــیو دەروون نناســــی شــــی بكینــــوە، ئوە بدنیاییــــوە دەم: تابلۆی ژیانی كۆمیتیو ئابووری ئاوسای كۆمــــی كــــوردەواری برۆشــــنی

دەخات برچاوان. ئــــوەی راســــتی ب، مامۆســــتا ھاوار، زۆربرۆشــــنی، گیانو ھستو ھۆشــــی مرۆڤ پروەریو مسلی

ســــیتمكی میللیی دادپــــوەر دژی زومو زۆرداری دەستت دەكات.

ھاوار مامۆســــتا لســــرەتاكدا، دەفرمووێ:

چ جژنك، خوا سامن بچی خۆشكم دی ماتمچ جژنك، خوا سامن بچی خۆشكم دی ماتم چ جژنك، چعومرك كوا من بكس وتم چ جژنك، چعومرك كوا من بكس وتمھیچ رەنگم بئاسمانا گومان نابرووناكایی لھیچ رەنگم بئاسمانا گومان نابرووناكایی لدەنگ نیی وقشنیی ،ستوتاریكراپا پسدەنگ نیی وقشنیی ،ستوتاریكراپا پستاریك م ژینل یی رەش و روتم ھچوار كۆرپ ستاریك م ژینل یی رەش و روتم ھچوار كۆرپ س.ختو باریكدورو س گم رم لكش ئموویان كھ .ختو باریكدورو س گم رم لكش ئموویان كھ برەو دواو رۆژكی پستو برەو ژینكی پمینتبرەو دواو رۆژكی پستو برەو ژینكی پمینتبشم زوخاو ناسوورەو ھناسو ئاھی پ حسرەتبشم زوخاو ناسوورەو ھناسو ئاھی پ حسرەتیوانی پشتیری حئ كك دام، ج ژوورژوورلیوانی پشتیری حئ كك دام، ج ژوورژوورلكی زیندانی سوچستیو تاریكی ئر پبلكی زیندانی سوچستیو تاریكی ئر پبل

ھتد....:كدا دەكۆتایی یل

رەو خواربر بو س بروخ م دامو دەزگایر ئگمرەو خواربر بو س بروخ م دامو دەزگایر ئگمزدی پیاوی زۆردار بل ش راست بپ تك بنڤامزدی پیاوی زۆردار بل ش راست بپ تك بنڤاممرگر ئوسا ھزاری وەك منی بچارەو ب دەستمرگر ئوسا ھزاری وەك منی بچارەو ب دەستنجاتی ب لبرسیتی و رەش وروتی و لژینی پستنجاتی ب لبرسیتی و رەش وروتی و لژینی پست

***ھروەكو گوتم، دیارە ئم مرۆڤ،ھر ســــرەتاوە بگورەییــــو جوامری پروەردە بووە، بۆی ك تۆزقاك خزمتكردنی گیاندنــــو پ لخۆ بپیچچوانی نتوەھژارەكی، درغــــی رۆژگارەكیــــوە، دژواری نكــــردووە. دیــــارە پــــاش ئوەی رەوشــــی ئاۆزو سیاســــتی ئاگرو ئاســــنی حوكمرانكانــــی عارەبــــی ئــــراق، روو ل ھنــــدەران دەكات وشارستانیتی ئوروپای دیموكرات و تكنلۆژیــــا دەرگایكی گورەی بۆدەكاتوە، بگرە ئقی كلتووری پیامــــی لھاتووییــــو ئوروپــــا، ی پشــــیدا، گكوەیــــی یتندەكات. ئوەتــــ تماشــــای ئــــو ماوەیــــی ك لــــ ئوروپــــا بووە بكــــن، بتایبتــــی لپایتختی كلتووری دیموكراتیو قوتابخانــــی دیكۆمتــــی خزنــــی كــــراوەو ھمجۆری سیاسی، چۆن مامۆستا و ژینگزنی لكی مھاوار چ سوودئوروپا پشكوتووەوكراوەی زیدە

بگشــــتی كوردســــتان كــــوردو ھمووی،بتایبتــــی لچادرانوە داگیــــر كــــراوە. ھرچنــــد ھندێ لشرەفخانوە كراوە، باش كاری تادەگات د.كمــــال مزھر، بم بگورەی مژووی ســــدان سای گلــــی كــــورد و كوردســــتان زۆر كمن،بكو ھندكیان شــــواون، یــــان الوازن، بتایبتــــی ئوانی دوژمنكانییوە بیانیــــو لالیــــن نووســــراون. كچی مامۆستا ھاوار قانــــون زانســــتی- لپگیكــــی میدانكی روولــــ وسیاســــ-وە، دەكات دژوار گرنگــــو زانســــتیو وخزینیكــــی گــــروەی مژوویی زیــــدە گرنگ، لبــــارەی ژمارەیك ســــركردەو رەوشــــی سیاســــی و نتوەیی كوردستان بقبارەی – .نم درھرین بڕەی ز٣٤٦٢ الپئوەت خۆی-واتا مامۆستا ھاوار - زۆر بوردی و بگیانكی زانســــتیو لپشــــكی گورەوە، بخمكی قارەمانو محمودی شــــخ كتبی كوردستان، خوارووی دەوتكی چۆن..؟! بــــۆ..؟! یكم: برگی رگی لكۆینوەی مژوویی، یان میدانی مژوونووسی ھبژاردووە؟ ،رنجســــ شــــایانی ئــــوەی (٢٤)كــــ كییشــــپ ئــــو ھر الپڕەی، باســــكی فراوان و قووڵ ھدەگرێ. ئوەتلالپڕە(١٦) دا

نووسویتی: " .. بۆیــــ ھرچۆنك بت بیارم دا ك سوربم لســــركۆكردنوەی ســــرچاوەو باســــو بگ نھنیو و لدۆســــت راوژكــــردن پرســــو گوم و خونــــدەواران برادەرانــــو ندای ئــــوەی خۆم یــــا خكگ پمب كمن مــــژوو نووس نیمو ولباسی شــــیعرو ئدەبوە بۆچی رزاییو بر ئــــوە ســــبازدداتــــســــخت مژوویی، باخۆم بخۆم بــــم كئمئركــــی سرشــــانی من نیو كاری مژوو نووســــكانی

بوكردەوە، گۆڤارەكانا لرۆژنامو یارم داوە كودوا، بمش لئیستھر كۆڵ نــــدەم و نبزم، نبزم ھیچ شــــتك كارم ل نكاو ساردم نكاتــــوە. بوونو نبــــوون دەردی سری و كورەوەری و ل قومان، ئمان ھمووی ئخمی ژرپم ئو برامبر رمس لك پویستییی ئــــم گلو ئم نیشــــتمان ئوەی

لتوانا ماب بج ئھنم"!!. ،وەیــــپاتكردن دوو شــــایانی پیامی دیوانكی، كســــرتاپای قسكانی دەســــلمنی، بواتایكی شــــیعرەوە، گــــرل ،دیكــــلجووالنوەی تواو بشــــداریكی

نبوونــــی یكســــانی كۆمیتــــی بواتایكــــی ھژاری،یــــان دەردی وردتــــر چوســــانوەی چینایتــــی لكوردســــتان لچ ئاســــتك بووە ھــــاوكات پیامو ئركــــی دایك چی بووە...؟ دەســــت نیشــــان دەكات نمونك برند دنیا چرەدا (تلناوێ، شرۆڤی ئوەیش دنینوە، چونك زۆر رۆشــــن، شیعرەك نك ی كۆمدژوارەكنیــــا رەوشــــتكــــوردەواری لرگی نــــوزەی ئو دایك زدە ھژارو ھست بریندارە، بگرە دەست نیشــــانی لناو چوونی سیاســــیو كۆمیتیــــو ئوبــــارە بھاتنــــی چوســــاندنوەیش،

وەریگرتووە..! ھبــــت لــــرەدا بھیــــچ جۆری ناكــــرێ، بگرە بتاكــــس ناكرێ، برھمكانــــی خرمانوەروســــی یكانــــی ومژوویــــی بگشــــتی وە، چونكنتــــی دەوربكرتایبب ندنو پمورەو دەووەندە گــــئ -بوەن ننیــــا ئــــرن. توھــــگزانستی لروانگی بكورتی- زیدە مژووییــــوە، ككلیلــــی تكــــای ھبســــنگندرێ، كانزانســــت كورد ل وەی كڵ ئگراورد لبــــمیدانی نووســــین و لكۆینوەی راســــتو درووســــتی مژووییدا زۆر ھــــژارە، لــــوەش خراپتر مژووی

جوان بو بــــوارە بۆئكوردەو ئبھــــم. بۆ ئو مبســــت پنام بردە بر ھر سرچاوەیك كبزانم بۆ ئو باســــی من چوەو ھیچ دوو دڵ نیــــم لوەدا، ك لــــدوا رۆژدا، زۆر مــــژوو نــــووس و خوندەوار لم باســــی مــــن شــــارەزایانترو پسپۆڕانترو تروتسللتر گك بــــاس دەربــــارەی شــــخ محمود ئنوســــنو ھیــــودارم ئمــــی من ھاندەرك بــــت بۆئوەی ئوكمو ســــتی پرەدا ھر لگكــــوڕی ئ كی رۆژانرنجبكــــرێ، وەكو ســــمــــژوو خوندەوارانــــو لالیــــن نووســــانی كوردەوە دەست نیشان

بكرێ..". لــــرەدا، ئــــوەی زیــــدە مایــــی رســــكی ھشــــپل ،رنجســــھســــت خونــــر كتبكانیــــدا بگورەییو گیانی زانست پرووەریو خمخۆریی مامۆستا ھاوار دەكات. لالپڕە(٦) ھمدیسان فرموون، كۆتایی پشــــكیی برگی یكمی كتبی "كوردو باكوری كرودســــتان لســــرەتای مژووەوە ھت شڕێ دووھمــــی جیھان" بچ ھســــت و نست گیانی نتوە پروەرییوە، بپی "ھیــــوادارم دەفرمــــووێ: ریكوا خم كنمم تتوانــــای ئخۆی ئدا ل (٧٥) ساڵ توانیبتم شانم لسر پویســــتییمی بو بــــو بشــــ گرنگی كوردســــتان ك بریتیی لباكووری كرودســــتان بجم ھنابتــــو و داوای لبوردن ئكــــم لھر كمــــو كورپكدا، لباســــكاندا یاخو لبۆچوونكانما

ھستی پ بكرت....". ھــــر لــــرەدا، لمیحرابی پیرۆزی مژوو و زانستی مژووەوە،مامۆستا ھاوار بریبازو شــــوازكی زانستی ئكادیمییان ئو كتب شاكارانی نووســــیون. بۆ نموون تماشــــای كتبكی شخ محمودی قارەمان چوویتر نكسین، دەبینین یدەكناوباســــكوە، بیــــن لگونــــدی پــــ دەســــتی (داركلی)یــــوە كردبت، بكو لپاشــــخان دوورو درنی خودی ژیان لكوردســــتان و قۆناغــــ كۆمیتیو چینایتی، ..ھتد سیاســــیاكانوە ئابــــووری،

دەست پیدەكات. لــــوەش گرینگتــــر لبــــارەی ئو زانســــتیو بربازی ســــربانش، واتا شــــیكردوتوە، مژوو رگی رگی لكۆینوەكی، بشوازكی زانســــتی مژوویی خۆش كردووە، لكۆینوەدا، نووسینو لمیدانی نیشانی ئوەن، كمامۆستا ھاوار رووناكبیركی لھاتوویی ھمالینی رۆشــــنبیرو دســــۆزو پشوو درژی بــــدوا داچوونو لكۆینوەی وردو فراوان.. لكاتك لسرەتای ژیانی كوردایتییكی،وەك رۆشــــنبیریو شــــاعیرو مافناس ناســــراو بووە.. ،برگ كتش بــــو شــــئ بۆیــــكردنــــوەو ســــاغ كلمیدانــــی مژووی گرنگی بشكی نووسینی بكاركــــی كوردســــتان، كــــوردو ھرەگروەی میدانی لكۆینوەی ســــرمایكی دەژمرو مژوویــــی خاوەن ك ،وەیییتمری نرەنھرەســــنكی ئو گــــورە پیاوەی كورد، ماۆمســــتا محمد رەســــوڵ

ھاوارە. ھرلرەوە، من پشــــنیاز دەكم، كوردســــتان،بتایبتی زانكۆكانی ئو برەسمی مژووییكان، شبمژوو بشی لپرۆگرامی شاكارانگورەو پیكركــــی بخونــــدرن. شایســــتی بۆ بكــــرێ لگۆرەپانی بشــــی مژوو، لیكی زانكۆكانی كوردســــتان دابنرێ..ھــــر چنــــد بالی منوە، كتبكانی مامۆســــتا ھاوار ھــــردەم پیكری نمرین..ھركســــ لــــدەرگای مژوویــــی كوردبــــدا، ئــــوە ماۆمســــتا ھاوار .شــــوازیدایوەی پشــــریزی پللگڵ ئوشــــدا، ھــــر چی بۆی

بكرێ ھقی رەوای خۆییتی . تم دەرفم، لكۆتاییــــدا، دەل زۆر پلیــــدا، ھــــر ئوەندەم بۆ كرا. بو كورت نووسین بشداری حــــوزەی یادكردنــــوەی، ئو مرۆ ژوونووســــو رووناكبیرە مزنــــم

بكم.

خدری ئحمد پاشـــا سرۆك ھۆزی دزەیی لدەومندیو پاشـــایباوكی بووئحمـــد ئازایتـــی وزیرەكی خۆی ئو پاشـــایتیی بۆماوەتـــوە.. ئـــو شـــوھرەتش لالین دەوتی عوســـمانییكانوە پی بخشراوە وەك باســـی لوەدەكـــن لســـردەمانی ئیمپراتۆریتی عوسمانیدا ئوكاتی سوپای تی لتایب راق بوون بعكان لعوسمانییكوردستانی باشووردا گرانیكی زۆر سخت بسر فرمانەوایی سوپای عوسمانی داھات ك مووچی فرمانبرانی ناوشـــاری ھولر ندرابوو. ئحمدپاشای دزەیی ھستالسر ھبوونی خۆی مووچی بسر فرمانبرانی فرمانەوایی عوســـمانیدا دابشـــكرد لناو شاری ھولردا... لسفركی شخ سعید ك شخ محمودی نمربوو بۆ ئستنبوڵ لوێ ئـــو ھوســـتی ئحمد پاشـــا دزەیی لباوكی الی سولتان عبدولحمیدی فرمانەوایی عوسمانیكان دا باس كردبوو بۆیـــش ســـولتان عبدولحمید بـــدوای ئحمد پاشـــای دزەییدا دەنرێ و وە پلی (پاشایتی) دەدا ب ئحمد پاشای دزەیی وگ و عخدر ب دەدات ب (گب) یو پلـــبگ وە لیرەیكی زۆریشـــی پدابوو لبی د پاشای دزەیی كحمئ ك و ھاوكارییئبرامبر فرمانەوایی عوسمانیكانی لناو

شاری ھولردا كردبوو.خـــدری پاشـــا پیاوكی زیـــرەك و ئازا بوو لرووی نشكنی و سوار چاكی و بڕوەبردنی وەك ســـرۆك ھـــۆزی دزەیـــی ناوبانگكی باشـــی بۆخۆی تۆمار كردبـــوو ھم لگڵ خكی ناوچكـــ و ھم لرووی پیوەندی لگڵ كسایتی ناســـراوەكانی سیاسی و كۆمیتـــی پگیكی بھـــزی ھبوو.. فراوانی جوگرافیای ھۆزی دزەیی لناوچی دەشـــتی ھولـــروەك لـــ گوندەكانی ١- قوتپو- كردز و – سۆربش و قورشاغلوو – قازی خان و- گڕەشخان و چرەبش و ئۆمراوە ك ژمارەی گوندەكانیان (٤٢) گوند دەبوون وەك دەگنوەبھۆی دەومندی وەبھـــۆی پاشـــایباوكییوە ئحمـــد گوندان ئـــو دزەییكانوە دەومنـــدی ئاوەدان كراوەتوە ھر برایكیان و كوڕكیان كژنی ھناوەشونكی وەك گوند ل ئاوەدان كردۆتوە و لدواییدا خكی تری لناوچی جی نیشـــتدوورەكاندا ل ر و ناوچولھبوونـــ وە ھـــۆزی دزەییـــكان پیوەندی عشائیری زۆرباشی لگڵ سرۆك ھۆزەكانی وەك: ئاغـــای زراری و گردی و تابانی و ئتروشـــی و منتك و بلبـــاس و گراری و بندیان و مامســـنیدا ھبـــووە لرووی ژن و ژنخوازیـــدا ئو پیوەندیـــ فراوانتر بووە. خدری پاشا ھتا ل رووی پیوەندی كردنی خزمایتییوە كیـــژی حاجی ئاغای زاخۆیی ھناوە بۆ برازای خـــۆی دیوەخانی خدری پاشا دەگنوە زۆر گرم و گوڕ بووە قسی خۆشـــی تدا كراوە وە خدری پاشا شیعری فارسی دەزانی وەحزی ل شیعر خوندنوە كـــردووە وە زمانی توركی بـــاش دەزانی وە لھجی زمانی ئاخاوتنی خدری پاشا زیاتر ب الی سلمانی دابووە نك ھولری وە جل و برگیشـــی كواو ستو عبا بوو ھوری بڕیش دەبســـت.. وە قسخۆش و حزی

ل تكوی ناو كرمانجیتی گوندی دەكرد. وە جار جارەش موانی ناو دیوەخانی ئیزن نئدا حزی دەكـــرد نانی ئوارەی لگلدا بخۆن دەینارد (كباب) بھاتای لســـاانی حفتـــا ئـــوكات نان و كبـــاب زۆر خۆش بوو وە خكی گوندیش گر بھاتبای شـــارو بگڕبایوە بـــۆ گونـــدی خكك دەیوت (كبابت)خوارد ئگـــر بیوتای (ئا) ئوە ( ن) ر وتووبایگشاری ئ دەیانوت چوویتئوە دەیانوت نچوویت شار –بۆی (خدری پاشـــا) ل گوندیوە دەیناردە شار (كباب) ی وە لككانی دیوەخانبۆ میوان بھاتبایساكانی حفتادا زۆر ل ڕۆژناموانانی بیانی وەك بریتانی دەھاتن الی خدری پاشـــا بۆ گانوەی مژووی ڕووداوەكانی سردەمانی تمنی رابردووی خـــۆی وە دەگنوە زۆر جـــار ل دانیشـــتنی لگڵ ســـرۆك ھۆزە چكدارەكان و ھتا لگڵ پیاوەكانی خۆیدا ئامـــۆژگاری دەكـــردن ك كـــورد – كوردی ھاتۆت كۆ زروفمئ دات چونكت نزیئپشمان ك چك ھگرین بم بۆ دژایتی و كوشتنی برای كوردی خۆت نبی ھتا دەیوت ئو پشمرگی دەیگری برای خۆت كوڕی خۆت معاوەل بك تسلیمی مك ھاوكاری بك چونك چكی دەســـتی تـــۆ یا لرووی الوازی ماددی یاخود دوژمنداریی بۆ دژایتی برای خۆمان بكاری نھنین.. خدری پشا لرووی دۆستایتییوە لگڵ پشمرگكانی ســـردەمانی خۆیاندا زۆر بـــاش بووە چند رووی خدری پاشا بوونجار تووشـــی رووبگات و قســـی خۆشیان لگڵ كردووە وە زەخیرەی سالحی خۆی بۆ پشمرگ بتاڵ كردووە و یاخود لیانی الی داوە تقیان لك نكردووە خدری پاشـــایان ناسیوە... خدری پاشا لنیشان شكاندن زۆر سركوتوو بووە (جرەی ئاویی لســـر شـــانی ژنی الددا) شـــكاندووە و لدواییدا بۆشی كیونتوە.. خدری پاشا دووەمین كوڕی ئحمد پاشا بووە دایكی كرمانج بووە ل عشیرەتی (گراری) ش كیو قسئ ن كوە دەنبووە دەگلو مجلیسدا ئامادە بووە كراوە ك ئویش علی ئاغای حمامیان بووە ك سرۆك ھۆزی موكریان بوو. ئن ل ساكانی چلكاندا ئوكاتی (بارزانی نمر) ل ئران بووە لناو مجلیسدا موزوعكی ھناوە لسر خدری پاشا (بارزانی نمر) ووتوویتی لجوانی و ئازایتی یك ل ئاغاكانی دزەیی ھی خدری ری دەباننجی خن دەدە پاشـــای پجوھری ل پیدا دەب) وە خدری پاشـــا ل بیاننامی یانزەی ئازاریشـــدا سردانی (بارزانی نمری كردووە چۆت الی ئوكاتی ســـای ١٩٤٤ ك (بارزانی نمر) مفاوەزاتی لگـــڵ حكومتی بغـــدادا ھبووە لكاتی گڕانـــوەی بارزانی نمر ل بغدا ل ڕگادا نزیك ھولر چۆت گوندی شخانان و میوانی (خدری پاشا)ی بووە وە بژمارە ٢٢ كاوڕی كوشـــتۆتوە خدری پاشا بۆ بارزانی نمر و پیاوەكانی وە لدوای میوانداریدا بارزانی نمر بیاوەری خدری پاشـــایدا چۆتوە ھولر و سردانی مای عزالدین مالفندی كردووە وە بۆ گڕانوەشی بارزانی نمر، خدری پاشا و عزالدین مال فندی تا شارۆچكی شقالوە

لگیدا بوون بڕیان كردووە.

خدری پاشای دزەییبشی دووەمئا: رزگار سیان

مامۆستا محمدرەسوڵ ھاوارمرۆیكی مزن، رووناكبیركی مژوونووس

مومتاز حیدەری

فۆتۆ4درخان دەردەچڵ بگل كی فۆتۆگرافییوكراوەی٢٠٠٨/١/٢٢ی زایینیب ممش ژمارە ٨٩، س

ئم الپڕەی "ئیحسان رەشاد موفتی" ئامادەی كردووە،ئم الپڕەی "ئیحسان رەشاد موفتی" ئامادەی كردووە، كان، دەتوانن لندەگم و دەستنووسنپرۆژەی نووسین و و ل كشب ك كان، دەتوانن لندەگم و دەستنووسنپرۆژەی نووسین و و ل كشب كرگای ئیمیلی "رگای ئیمیلی "ihsan.mufti@yahoo.com" پرۆژەك دەومند بكن." پرۆژەك دەومند بكن.

مام جالل و ھڤاكانی مام جالل و ھڤاكانی

ل راستوە بۆ چپ: شخ لتیف، مالمحمدی بحرك، كریم خان، خدری پاشا فۆكخانی ھولر ل راستوە بۆ چپ: شخ لتیف، مالمحمدی بحرك، كریم خان، خدری پاشا فۆكخانی ھولر ١٩٦٨١٩٦٨

محموود عوسمان لگڵ ئحمد حسن بكرمحموود عوسمان لگڵ ئحمد حسن بكر

ل راستوە: حاكم ئحمد ساح، عوسمان میران، رەشید بایز میران، جبار سابیر ئاغا ل راستوە: حاكم ئحمد ساح، عوسمان میران، رەشید بایز میران، جبار سابیر ئاغا ئرشیڤی كامران میرانئرشیڤی كامران میران

ل راستوە: نناسراوە، جمیل شاكر نقشبندی، میرانی قادر بگ، علی پاشا، مال گچك (مال فندی)، موفتیشی ئیداری، مجید بگ، خزانی موفتیش، موختار بگ، موفتیشی ئیداری، نناسراوە ل راستوە: نناسراوە، جمیل شاكر نقشبندی، میرانی قادر بگ، علی پاشا، مال گچك (مال فندی)، موفتیشی ئیداری، مجید بگ، خزانی موفتیش، موختار بگ، موفتیشی ئیداری، نناسراوە ئرشیڤی كامران میرانئرشیڤی كامران میران

شقوە: شقوە: ملیك فیسی دووەم، سدیق میران ئرشیڤی كامران میرانملیك فیسی دووەم، سدیق میران ئرشیڤی كامران میران

مسعوود بارزانی، محموود عوسمان، ئیدریس بارزانیمسعوود بارزانی، محموود عوسمان، ئیدریس بارزانی

ل راستوە: كمال سیدئحمد، نووری سیدساح، بشیر حوسن سعدی، عومر ئمین ل راستوە: كمال سیدئحمد، نووری سیدساح، بشیر حوسن سعدی، عومر ئمین ١٩٦٠١٩٦٠ یانی مامۆستایان یانی مامۆستایان

ل راستوە: سدیق میران، عبدولحمید وەزیر، سماحتی محمد سدر، خلیل كن، نجمدین سائب ل راستوە: سدیق میران، عبدولحمید وەزیر، سماحتی محمد سدر، خلیل كن، نجمدین سائب سای سای ١٩٥٠١٩٥٠ شقوە ئرشیڤی كامران میران شقوە ئرشیڤی كامران میران

عبدولەحمان عارف ل پشوازی سرۆك عشیرەت كوردەكاندا بغدا عبدولەحمان عارف ل پشوازی سرۆك عشیرەت كوردەكاندا بغدا ١٩٦٥١٩٦٥ ئرشیڤی كامران میران ئرشیڤی كامران میران

كاریكارتۆنیدرخان دەردەچڵ بگل زی گشتیینزئامكی توكراوەیب

سرپرشتیاری كاریكارتۆنی بدرخان:محمد فتاح

ژمارە ١٥-٩٠، ھینی ٢٠٠٨/٢/٢٢ی زایینی

موئید نیعم ژان تاكانی كرد ب كاریكاتر

ھندرن ئسعد خۆشناو

ئم ل رۆژئاوا پشكوتووترین!!

ك بتر ووتنی ھوتن و دواكشـــكپ ك بتر ووتنی ھوتن و دواكشـــكپروات ل دیمنی گشـــتی ئـــو وت و روات ل دیمنی گشـــتی ئـــو وت و خاونی و جوانی شـــارەكانی و ركوپكی خاونی و جوانی شـــارەكانی و ركوپكی ھاتوچۆ و بڕوەبردنـــی دامودەزگاكانی ھاتوچۆ و بڕوەبردنـــی دامودەزگاكانی حكومتـــی ئـــو وتـــ و یكســـانی حكومتـــی ئـــو وتـــ و یكســـانی كۆمیتی و خۆشـــگوزەرانی تاككان و كۆمیتی و خۆشـــگوزەرانی تاككان و نبوونی گندەی و ئاسانكاریی كاروباری نبوونی گندەی و ئاسانكاریی كاروباری ھاوتیان و دەستبركردنی تكنۆۆژیای ھاوتیان و دەستبركردنی تكنۆۆژیای نوێ و ئازادی بۆ خك و چندین شـــتی نوێ و ئازادی بۆ خك و چندین شـــتی

ترە. ترە. ل جگش وەلشـــوكر و لیلـــال بمـــئ ل جگش وەلشـــوكر و لیلـــال بمـــئنبوونـــی پدوایســـتی ســـرەكیكانی نبوونـــی پدوایســـتی ســـرەكیكانی خكـــی وەكو كارەبا و ئـــاوی خاون و خكـــی وەكو كارەبا و ئـــاوی خاون و نیشـــتجبوون كشی و نیشـــتجبوون ســـوتمنی كشی و ســـوتمنی و نزمی ئاســـتی داھات لچـــاو خرجی و نزمی ئاســـتی داھات لچـــاو خرجی رۆژانی زۆرینی خك ( ئم تبعن رۆژانی زۆرینی خك ( ئم تبعن ئســـحابول معالی ناگرتوە)...، دەنا ئســـحابول معالی ناگرتوە)...، دەنا ل وتانی رۆژئاوا پشكوتووترین نك ل وتانی رۆژئاوا پشكوتووترین نك تنھا ئوەندە بكو ئازادیكانیش زیاتر تنھا ئوەندە بكو ئازادیكانیش زیاتر دەستبركراوە، نمونش گلك زۆرن با دەستبركراوە، نمونش گلك زۆرن با لرە نختكیان عرزی جنابتان بكین و لرە نختكیان عرزی جنابتان بكین و ئوەش بۆخۆتان حوكمكی دادوەران بدەن ئوەش بۆخۆتان حوكمكی دادوەران بدەن بب واست و ماســـتاو!. لرە ب ئازادی بب واست و ماســـتاو!. لرە ب ئازادی خۆت بخۆ و بخۆرەوە و پاشـــماوەكانیش خۆت بخۆ و بخۆرەوە و پاشـــماوەكانیش ھر لناو ســـیارەوە فبدە سرشقام ھر لناو ســـیارەوە فبدە سرشقام (پویست ناكات جنابت ئزیت بكشی (پویست ناكات جنابت ئزیت بكشی و نختی ل كشی كرشـــ نازدارەكت و نختی ل كشی كرشـــ نازدارەكت كمكیتـــوە!) ھر كس جورئت ناكات كمكیتـــوە!) ھر كس جورئت ناكات پت ب بـــۆ وادەكی . ئمش ئوپڕی پت ب بـــۆ وادەكی . ئمش ئوپڕی ئازادیـــ! ھر بوەندەش راناوەســـتین، ئازادیـــ! ھر بوەندەش راناوەســـتین، بكـــو كرـــكاری بیانـــی دنیـــن بـــۆ بكـــو كرـــكاری بیانـــی دنیـــن بـــۆ چونك پاشماوەكانمان، چونك خاونكردنوەی پاشماوەكانمان، خاونكردنوەی خاونكردنوە لخۆمان ناوەشـــتوە و خاونكردنوە لخۆمان ناوەشـــتوە و شایستی جنابمان نی! ل ھموو رۆژئاوا شایستی جنابمان نی! ل ھموو رۆژئاوا خواردنوەی ئلكولیكان لناو سیارە خواردنوەی ئلكولیكان لناو سیارە قدەغیـــ، ھتا ئگر كارەساتیشـــت قدەغیـــ، ھتا ئگر كارەساتیشـــت نقاوماندبـــ! بـــم لرە بـــو پڕی نقاوماندبـــ! بـــم لرە بـــو پڕی ئازادیوە دەتوانی ئوە بكیت و قووتی و ئازادیوە دەتوانی ئوە بكیت و قووتی و دەیتش دەتوانی فكشروبی مشوش دەیتش دەتوانی فكشروبی مشوش ك كـــی بزانتا خقام، ھر شـــســـ ك كـــی بزانتا خقام، ھر شـــســـجنابت سپۆڕتی و قوزەقورتت كردۆتوە! جنابت سپۆڕتی و قوزەقورتت كردۆتوە! وە لكی تریشـــالیك لالیوەش لئ وە لكی تریشـــالیك لالیوەش لئرۆژئـــاوا ناب ئوەی تمنی ل خوار رۆژئـــاوا ناب ئوەی تمنی ل خوار ١٨١٨ ســـای ب بخواتوە و مشروب بكێ، ســـای ب بخواتوە و مشروب بكێ، كچی لرە تمن ھر گرنگ نی، بكو كچی لرە تمن ھر گرنگ نی، بكو گرنگ ئوەی رادەی فرۆشتن زیادبكرێ، گرنگ ئوەی رادەی فرۆشتن زیادبكرێ، چونكـــ ئوە بنماكانی بـــازاڕی ئازادی چونكـــ ئوە بنماكانی بـــازاڕی ئازادی كوردی!كـــ ل بازاڕی ســـرمایدارترین كوردی!كـــ ل بازاڕی ســـرمایدارترین وتانـــی جیھان ئازادتـــر و بڕەالترە. وتانـــی جیھان ئازادتـــر و بڕەالترە. وەی لرۆژئاوا ئـــ كـــی تر لـــینمون وەی لرۆژئاوا ئـــ كـــی تر لـــینمونخوارەوەی خوارەوەی ١٨١٨ سای ب قدەغی سیارە سای ب قدەغی سیارە ،نتریش بی كوڕی عزدەكخوڕی، حل ،نتریش بی كوڕی عزدەكخوڕی، حلكچی لالی خۆمـــان زۆر ئازادان ئوەی كچی لالی خۆمـــان زۆر ئازادان ئوەی منا دەومند و برپرســـ، چاكترین منا دەومند و برپرســـ، چاكترین و نوتریـــن مۆدلی ســـیارە لدەخوڕن و نوتریـــن مۆدلی ســـیارە لدەخوڕن ل!!. لل رێ بكم دەوێ بوو پۆلیســـ ل!!. لل رێ بكم دەوێ بوو پۆلیســـرۆژئـــاوا مناڵ بۆی نیـــ مۆبایل بكێ و رۆژئـــاوا مناڵ بۆی نیـــ مۆبایل بكێ و بفرۆشـــ، كچی الی ئم كات ك سیم بفرۆشـــ، كچی الی ئم كات ك سیم كارتی مۆبایل دابشـــدەكرێ، ك ئویش كارتی مۆبایل دابشـــدەكرێ، ك ئویش ســـرە و ریزگرتن و ھاتوھۆریاوە دەب ب ســـرە و ریزگرتن و ھاتوھۆریاوە دەب بئنجامبدرێ (ك ئویش نیشانیكی تری ئنجامبدرێ (ك ئویش نیشانیكی تری جیاوازی و پشكوتنمان)، سیردەكی جیاوازی و پشكوتنمان)، سیردەكی زۆربی ئوانی سرەیان گرتووە مردمناڵ زۆربی ئوانی سرەیان گرتووە مردمناڵ و ھـــرزەكارن، و گرنگیش نی ئوان بۆ و ھـــرزەكارن، و گرنگیش نی ئوان بۆ ،نیكیان پھیچ كار ن كچی مۆبایل دەك ،نیكیان پھیچ كار ن كچی مۆبایل دەكجگ ل سیركردن و ئاوگۆڕكردنی ونی جگ ل سیركردن و ئاوگۆڕكردنی ونی xxxlxxxl و ونگرتنـــی پاشـــكۆی زەعیف و و ونگرتنـــی پاشـــكۆی زەعیف و معیف لـــ بازاڕ و ســـوپرماركتان! و معیف لـــ بازاڕ و ســـوپرماركتان! و بنیوەی شـــو تلفۆن كردن بۆ خكی بنیوەی شـــو تلفۆن كردن بۆ خكی و ئافرەت و كچـــان، و نانوەی چندین و ئافرەت و كچـــان، و نانوەی چندین

كارەساتی كوشتن و تقدان ...!كارەساتی كوشتن و تقدان ...!ئوە و چندیـــن نمونی تریش ك لرە ئوە و چندیـــن نمونی تریش ك لرە جگی باســـكردنیان نماوە، نیشانی جگی باســـكردنیان نماوە، نیشانی پشكوتنی ئمی و دواكوتنی وتانی پشكوتنی ئمی و دواكوتنی وتانی رۆژئاوایـــ، بۆیـــ حق شـــانازی بو رۆژئاوایـــ، بۆیـــ حق شـــانازی بو و ئازادیی خۆمـــان و ئـــوتنشـــكپ و ئازادیی خۆمـــان و ئـــوتنشـــكپدەستبركراوە بكین، و زیاتریش برەو دەستبركراوە بكین، و زیاتریش برەو پشتری ببین، تا ئو رادەیی ك خكی پشتری ببین، تا ئو رادەیی ك خكی و وتانی دراوس ئیرەیی و حسودیمان و وتانی دراوس ئیرەیی و حسودیمان پببـــن، و لـــو داخ یاخـــی خۆیان پببـــن، و لـــو داخ یاخـــی خۆیان

دادڕن!!دادڕن!!

ھندرن ئسعد خۆشناو

كورتیك ل ژیاننامی لــــ دایكبووی شــــاری بغدای ســــای

.١٩٥١ھونرەجوانكانی پیمانگی دەرچووی

بغدای – بشی نیگار سای ١٩٧١.بوانامــــی بكالۆریۆســــی ئكادیمیای ھونرەجوانكانی بغدای بدەستھناوە

– بشی سیرامیك سای ١٩٧٦.ل سای ١٩٧٩ ەوە وەكو كاریكاتریست لــــ رۆژنامكانــــی عیــــراق و عرەبــــی

كاریكردووە.بۆ نودەوتــــی ختــــی ســــیمین كاریكاتر پبخشــــراوە ل كابرۆگۆ –

بولگاریا ل سای ١٩٧٩.ســــندیكای ختــــی یكمیــــن رۆژنامنووســــانی عیراقــــی بۆكاریكاتر

پبخشراوە ل سای ١٩٨٩.لــــ چندیــــن پشــــانگی كاریكاتری نودەوتــــی بشــــداریكردووە وەكــــو: بلجیــــكا ١٩٧٥ و ١٩٨٧، یۆگســــالفیا ١٩٨٦، ژاپــــۆن ١٩٨٧، كوبــــا ١٩٨٧. رەبی لــــری عی كاریكاتشــــانگو پپاریــــس ١٩٨٨، توركیا ١٩٨٨ و ١٩٨٩

و ٢٠٠١. یــــاردان بــــوو لی بژنــــندامــــی لئپشــــانگی وت تازە پگیشتووەكان

ل قاھیرە سای ١٩٩٠.ســــرۆكی لژنی كاریكاتــــری عراقی

بووە ل سانی١٩٩٢ – ١٩٩٧.

سرۆكی بشی سیرامیك بووە ل خانی كلپوری میللی ل بغدا سای ١٩٩٣.

ل سای ١٩٧٥ بووە ب ئندامی یكتی رۆژنامنووسانی عرەب.

ل سای ١٩٧٢ بووە ب ئندامی یكتی رۆژنامنووسانی عیراق.

ل ســــای ١٩٧٨ بــــووە بــــ ئندامی سندیكای ھونرمندانی عیراق.

ل ١١ / ٩ / ٢٠٠٥ كۆچی دواییكرد.

ســــتراكچری تابلــــۆی كاریكاتری الی ســــتراكچری تابلــــۆی كاریكاتری الی د نیعمیموئد نیعمیموئ

د نیعمیری الی موئتابلــــۆی كاریكاتبریتی ل بابتكــــی توند ك تواناكی ك كترادەی ھاواركردن، باب دەگاتــــئو لكنچــــوون و دژبیككان تیایدا یكتی كســــایتی كشــــراوەكانی ناو كدا كینناو ونن، لكدھپ تابلۆكــــ .یڵ ناخدا ھگــــتوانــــای ئاخاوتنی لتابلۆكانــــی موئیــــد نیعمــــ ب چند ئاستك دەخوندرتوە، ئاستی یكم ك دەتوانرێ ب ئاســــتی شۆك ناوبنرێ، وە كاتندنمین خوكی ل برییت ك تابلۆك مجــــار چاوت بــــكبــــۆ ی ك تابلۆك ك لماوەی ك وێ، كاتدەكــــرادەمنی و تیدەگی تا خوندنوەیكی ترت ال دروست دەب و ل ئاستكی تر، كــــ دەتوانین ب ئاســــتی بیركردنوە و ھستپكردن و ھچوون و كارتكردنی ل ین، كبنناوی ل تابلۆك ت بتایبئاستی یكم ل وەرگرتن و تگیشتندا نختــــ ســــاردتر و بــــ تامانتــــرە.

ی كوانــــندنو خوزۆرجاریــــش ئــــلــــ تابلۆیكی كاریكاتری بدەســــتت دەكــــوێ، ل بیر و ھــــزردا دەمنتوە و تابلۆیوردەكاریی ئــــ ندێ لــــو ھتابلۆكانی وردەكاریی ب دەتبستتوە تری موئید ك پشتر كشاونتی یان

.شدەیانككاریكاتر الی موئید نیعم ھونركی گشتگیریی ل ھل و رەنگی مبستدار و ســــكچ و توندی و رەقی دەموچاوی كســــایتیكان و یــــان ھوســــان و فوتكراویی دەموچاوەكانی كسایتی نا كالسیككانی تر ...، مبستیش لوەدا

و جوانی كرینھا جوانكاریی كارە ھونتشــــوەكاریكانی نی، بكــــو موئید تابلۆیكی كاریكاتری پشكش دەكات ،رەكیكی سیوتووی بیرۆكنكشو كســــبارەت ب بابتكی كۆمیتی یان سیاسی، پیوەست ب كات و زەمانكی دیاریكراو و كشــــیكوە. بۆی تابلۆی بھایكی موئیــــد الی كاریكاتــــری ھونری پكدەھن، تنھا پیوەســــت ل كو بریتیكی كاتیی، بتباب ب نیئاستكی ھنانكای نوێ و ئفراندنوە، د نیعمیــــموئ ی كفراندنــــو ئئــــپشكشكردووە، و ئو رەوە ھونری ل د نیعمیدانی موئوی ھژوویومبوارە پانوپۆرەكی ھونری شوەكاریی. موئیــــد ل كاریكاتری سیاســــی ھر ئو موئیدەی ل بواری نیگاركشــــانی چیرۆكی مندانوە، بم ل سیناریۆی وە بســــتراوەتد بیــــن موئمنــــدابابتكی نووســــركی تــــرەوە، و ئو تنھــــا شــــون پنجــــ و پڕەموچــــی بكارھناوە، خــــۆی كاریكاتریانــــی ســــیناریۆیكی پشكشــــكردنی بــــۆ ی كو ســــیناریۆیانجیا لــــ نــــمنداگۆڤارەكانــــی تــــری نیگاركشــــكانی (مجلتی و مزمــــار) وەكو تاب مكی و ئدیب مكی، عبدولرەحیم یاسر، سح جیاد، زیا حجــــار، علی مندەالوی و فیسڵ لعبی و ئوانی تر دەیانكشا. ك موئید ھگری شون پنجیكی تیژی بستراو ب لكنچوونی قبارە و رەنگكان، وەكو بشــــك ل سیمایكی

كاریكاتریانی گاتجاڕ.

ل بارەی موئید نیعموە گووتراوە* ئحمــــد روبیعــــی دەــــ: تابلــــۆ كاریكاتریكانی لنو دەستماندا ماون، ردەمم ســــكانی ئتا ژان و باس لدەكــــن، بــــاس لــــ سیاســــتمدارە ورگنكان و مرۆڤ گندەكان دەكن، ژانی ب ن كــــك دەكمرۆڤ باس لــــچاوی خۆی بینــــی و ب چقۆ كۆی و

كردی ب ھلكاری.* فیسڵ لعبی دە: ل سردەمكی ھ ژیا و ل ســــردەمكی ھشوە كۆچی دواییكرد، موئید نیعم بلیمتی

كاریكاتری عیراقی بوو. :ــــھمــــازی دەەحمــــان تبدولع *میدانــــی ھاتــــ نیعمــــ موئیــــد ھونــــری كاریكاترەوە ل ســــردەمی ل خنكنر فرمــــی ئایدۆۆژیایكــــی حفتاكانوە، ل بوارەكانی پۆســــتر و گرافیك و دیواربنــــد و برگی كتب و نیــــگار و كاریكاتر كاریكــــردووە، ھتا ــــری خســــترەكانــــی كاریكاتكارەكتنــــو كارەكانــــی تــــری ل ســــرامیك و

پیكرتاشینوە.* فاروق یوســــف دە: ب كۆچكردنی موئید، ھونــــری كاریكاتری عیراقی یك لــــ كگــــ و بھرەمندەكانی لدەســــتچوو، یكــــ بــــوو كــــ مانای پكنینی گاتجــــاڕی كردە كردەیكی برگریی، و گاتجاڕیشــــی برزكردەوە

بۆ ئاستی قدەغكراوەكان.

د نیعمیموئد نیعمیموئ

نرگزی مندانیدرخان دەردەچی بڵ مانگنامگل نپاشكۆی مندا

سرپرشتیاری گشتی:رۆستم باجالن

دەستی راویژكاری برھمی ل منداوە بۆ منداڵ:شیرین رۆستم، رەوەز عبدول شریف، گیالن ھوشیار ھرش،

بند باجالن، بند بژار، رابر فاخیر

ژمارە ٢٤-٩٠ ھینی ٢٠٠٨/٢/٢٢ی زایینی

ناو: علی ئازاد تمن: ١٢ ساڵ ئارەزوو: تۆپی پ

یكترناسین...

ناو: ئحمد محمدتمن: ٧ ساڵ

ئارەزوو: سیركردنی فیلمی كارتۆن

پشكوتوو شاری"مان"شاركی ،یردەمم ســـئاوەدانـــی ئـــشارك ھر ل بچووكترین كاری ھتا دەگات گورەترین پرۆژەی، بدەســـت كۆمپیوتـــرەوە ھر كۆمپیوتریشـــ دەستی بسر ھموو كاركدا دەشك لم شارە ،وتووە، پۆلیس نابینشـــكپئوە ھـــر كۆمپیوترەو بڕوە دەباو ھر كاركیش پویســـتی دەرەوەی بنكـــوەكـــرد لـــبئفســـری ئوە ئنجامبدرێ، گوێ ســـووك و چاوتری لش سووك بڕكی ب گرێ بڕوەی

دەبات. رۆژی ١٩٨٠/١/١ كاتژمر ھشت و دە دەقیق كم-بارام- لشقامی پش قوتابخان لماشین دابزی، جانتای كتبی بدەستوە بوو، كانی لگس گورگك لگسپیدابوو، ھر لی دەھاتپش، ل ھوەوە- بـــارام- وایدەزانی ســـگك دەیوێ یاری لگدا بكات! بم، كاتك بخۆی زانی

سگك سواری ملی بوو. مامۆستاو قوتابیانی قوتابخانی-كتـــازە ئوانـــی بـــارام- دەرگای پـــش یشـــتبوونگقوتابخان، ك زیەو ھاوارەكیان كگدەوری-بارام-و س بیست ل كگســـ بم، كۆبوونـــوە.

ھندە دەست سووك و دەم گرم بـــوو، كس پی رانگیشـــت-بارام- بزیندوویی لبن دەسنی دەربن! خـــۆ ك خككش نیشانی ملی سگكیان دی،

تگیشتن ك چ كسك!؟سگك پاش ئوەی دنیابوو-بـــارام- جوولی ب؟! كارتكی لملی خـــۆی دا پچی و بدەم داینای سر الشی خون لبر و بدەم رۆیشـــتووەكی-بارام- اللغاوی بخونوە چاوكی بنو وتووانركاو سدا گككخ

شونكی بجھشت. مامۆســـتایك ك باوكی بارامی كـــكارتدەناســـی، خـــۆی لخوارەوەی ئمی خواركردەوەو

تدا خوندەوە: فرمان

ژمارە: ٢١٧٤٩رۆژ:١٩٨٠/١١

ئمـــ كپاراســـتن و ھمنـــی شـــارمان ئاسایشـــی و بئستۆوەی،دەب ھرلئستاوە ریشـــی تاوان و و سركشـــی بنبـــ بكین! بۆئـــوەی نوەی كی بداھاتوومـــان بتوانن ژیانگیروگرفت و دوور لئاژاوە بسر ببن! ئوا لسایی كۆمپیوتری ژمارە ٨١١وە بۆمان روون بۆتوە ك-بـــارام- كوڕی ئـــارام كوڕی

مرۆڤ، كئستا تمنی شش ساڵ و حوت مانگ و س رۆژە، پاش بیســـت ســـای تر چك پیدا دەكات و، تق لپاشـــای شـــار دەكات، جا بپی یاسای مجۆرە تاوانســـتای شـــار ئئسزای كوشتن. بۆی بڕێ"كڕۆ" ك ،كوڕی بۆرەی كـــوڕی قوتئفســـركی دەستپاك و ئازای پۆلیس، فرمانی جبجكردنی ئم كارەی خراوەت ئستۆ، ئیتر ھیوادارین جی بوای دانیشتوانی و ھموو خكی شاربینلپناوی پاراســـتنی ھمنی و دواڕۆژكی شـــادو خزمتكردن ەبمرۆڤ و

مرۆڤایتی.

واژۆ كۆمپیوتـــری ژمارە:٦٢٠ جگری پاشای شار

واژۆ كۆمپیوتـــری ژمارە:٢١٣ قازی شار

واژۆ كۆمپیوتـــری ژمارە:٥٣٢ برپرسی پۆلیس

ژمـــارە:٢٧ كۆمپیوتـــری واژۆ نونری پیران

تبینـــی: ئـــم چیرۆكـــ دوا یچیرۆك و كۆمچیرۆكی، ئك ســـای ١٩٨٥ روخســـتی بـــم، وەگـــرت، چاپكردنـــم بداخوە چاپ نكـــراو دواجار بسوپاســـوە"بدرخان"ژیانی

وەبرھنان.

چیرۆك بۆ مر مندان

پشبینی!

د. مولود ئیبراھیم حسن

جارـــك لجـــاران، پیاوكـــی چاوچنۆك، ل كون دیواركوە چۆلیكی بچكۆل دەگرێ، خرا دەیوت ملـــی پل بدات، بم چۆلكی بستزمان، بجریوە جریو دەكوت پاڕانوە، بكو ســـری پل ندات، چونك ئو ی بكـــی بچكۆالنـــربگیانلئوە گۆشتكشی ،،ســـووچنیی كســـك تربكات! بم ر ســـووردەبكابرای الســـار ھلملی ســـری لســـرئوەی بكاتوە!! لو تاوەدا كابرا دەست ككقـــۆ دەبـــات، چۆلبۆ چ

بۆدواجار بكابرا دەت: ی، من سبرم نر سگئ *بدرژایی پدەم، ئامۆژگاریت

ژیانت سوودی لوەردەگری.

كـــی ھاتـــندەیخ پیاوەكـــسرلوی، لدی خۆیدا گوتی: دەب چۆلك خۆی چی بت و ئامۆژگاری چ بت! كچی دوای ھندێ بیركردنوە، دەستی خۆی

شلكردو گوتی: ئامۆژگارییكانت بزانم دەب -

چین؟ * بم جارێ دەب ئازادم بكی، بۆخۆم بچم سر ئولقدارەوە، ئوجا ئامۆژگارییكانت پدەم. خـــۆی ختـــن پیاوەكـــھناوبرد، بیری بالی دركاندنی ئامۆژگارییـــكان بوو، دەســـتی خۆی كـــردەوە، چۆلكك برز ھفی، چوو لســـر برزترین ر پیاوەكرامببـــك، لدارلق

ھنیشتوە. پشـــوودان، ھنـــدێ دوای ھمژینی ھناســـی ئـــازادی،

ر بوو،لبوو ناوی پیت ك ھكوڕالی باپیری ل نزیك دارستانكی گورە ل روسیا دەژیا. ڕۆژكیان پیتر یارمتی باپیری دەدا، باپیری داری گـــورەی پارچـــ دەكرد، ئویش كۆی دەكردەوەو لســـر یكتری دادەنا، كاتك كارەكانیان تواو كرد ب باپیری گوت: ئستا دەتوانـــم بچم ل دارســـتان یاری بكـــم؟ باپیری وەمـــی دایوە: نخر پویست لسرت، ھرگیز ل دارســـتان نزیك نبیتوە. ھر ئو شـــوە پیتر پرسیاری كرد: بۆ نابت بچم بۆدارستان؟ باپیری گوتی: ئســـتا وەرزی زســـتانو دارســـتان پە ل گورگی برسی. پیتریـــش گوتی: مـــن لگورگ ر زوو لیانی پیتناترســـم. بۆ ب شـــتا باپیری لسا، ھو ھخخو ھنستا بوو، تفنگی یاری وھندێ پتـــی لگڵ خۆی برد، ل ماھات دەرەوەو بۆ دارســـتان ڕۆیشت، بۆڕاو كردنی گورگ، گوتی بم شوەی تقی لدەكم (پۆو پۆو). ساشای قل پرسیاری كرد:

ئم دەنگ دەنگ چی؟ پیترگوتی قت وە منم، وانیشان دەدەم كئل گورگ دەكم. ساشـــا گوتی: ئرە شـــونی یاری نیو گورگی ڕاســـتقینی لی. پیتر گوتی: ھاتووم یككیان ڕاو بكم. ساشا ب چككی پیتـــر پكنی و

رووی لپیاوەك كرد: ئامۆژگاری یكمـــم: لژیان تنیـــا باوەڕ ،ردەســـتتدایبل ك ،وە بكببچاوی خۆت دەیبینی، بگوی خۆت دەیبیســـتی، دەنا ئوەی

.!الشب دیكپیاوەك زمانی خۆی گســـت، بدوای چۆلكك كوت، بم چۆلككـــ ئمجارەیان برزتر ھفی، چووە سر گردكوە، دەنگی وەتـــرئھ پیاوەكـــ ی گوت: دەبپ ،یشـــتدەگ

ئامۆژگاری دووەمت چیی؟ - كابرا تۆ پیاوكی ئجگار نزانی، چـــۆن بپیڤـــی چۆلكیكی بچكۆالنـــی وەك مـــن، باوەڕت كردو برەت كردم، ئگر منت ســـربیبای، لناو ســـكم دوو مرواری گوھردار ھبوون، ك بۆ زیاتر لبیست ساڵ پی دەژیای.

بۆی ھمیش دە چۆلكیكی ناو لپی، زۆرترە ل دە چۆلكی

سر داران! ناســـكجاری ھیب پیاوەكـــساردبوو، بم پشیمانی دادی نـــدا، دوای چۆلكك كوت، ككوێ، چۆلـــرە، ھالـــھال ر لووتكسمجارەیان چوو لئ پیاوەك ھنیشت، شاخكوە

بھموو دەنگی بانگی كرد، - ئـــدی ئامۆژگاری ســـیمت

چیی؟ * وادیارە بڕاستی تۆ پیاوكی گمژەی، دەنا چـــۆن دوای من دەكـــوی، ھی گلـــ، مرواری

لناو سكی من چیدەكات! ئیتر ئوەبـــوو چۆلكك بۆخۆی ھفی، كابرا بنائومدی، لشونی خۆی بجما، منیش لوسرەوە،

بدەست بتای ھاتموە.

چۆلكو س ئامۆژگاری

كرو گورگپیت

كاكباس

و: ڕكان محمد زراری كو چ رگیز بـــگوتـــی: تۆ ھ

مندایانتگورگی زینـــدوو ڕاو ناكی. پیتر ھودەدەم.ساشـــاگوتی گوتی: كوات پویســـتیت بـــ یارمتی ھی. پیتـــر گوتی: دەبا بۆین.

ل ناكاو ورەو ڕە ش ھاتكی گربســـبردەمیـــان پیتر ب ئســـپایی

گوتی:وابزانم ئوە سبری گورگ! ساشا

.ر(سۆنیای) مراویخ گوتی نسۆنیا پرســـیاری كرد: ئوە چی دەكن لرە؟ پیتر وەمی دایوە

ھاتوین گورگ راوبكین. ســـۆنیا گوتی كرد منیش حـــزم ل ڕاوی گورگ بابم لگتان.پیتر گوتی ۆین. ئیڤانی پشـــیلباب باشـــزۆر برســـی بوو، دەیویست ساشا شتت و بیخوات. خۆی ھاوبگرسر ساشـــاو گرتی، بم پیتر ن یھشـــت بیخـــوات، ئیڤانیش پشیمان بویوەو داوای لبوردنی كرد. لناكاو ئیڤان شتكی بینی،

بازكی گورەی دا،كوت سر سری پیتر، ھاواری كـــرد، ئاگاداربن ئوەتا گورگكی گورەو برســـی. گورگك ھدی تا ددانوە، ھشپ دی دە ھاتھتیژو زمان پ م یی یكیان بینی.

پیتر وئیڤان بسر دار كوتنساشا فی بۆ الیان، بم سۆنیا ن یتوانی ســـر بكوت. پیتر

ووتی: سۆنیا خۆی خست .ڕاك رابخ

نـــاو دارو درە خـــت و گی دار دوای بـــوو، كش بـــكـــگورگگورگك ھات دەرەوە پڕی بای سۆنیا ل دەمی بوو. بم سۆنیا دیار ن ما، پیترو ھاوڕكانی دڵ تنگ بون و دەســـتیان ب گریان كـــرد، ب م ئســـتا كی كاتی كگورگ .سك ڕشتنگریان وفرم بك ر دارە كســـی دەدا بوھوت و بیان خـــوات، پیتر بیری لـــ پالنـــك دەكـــردەوە، ئینجا پیالنكی ب ساشاو ئیڤان گوت، ساشـــا فی بۆخـــوارەوە تاوەكو

گورگك سرقابكات ب كوەی ئیڤان كلكی گورگبۆئپت بب ستنوە، پیتر پتكی بۆ سرەوە را كشاو گوتی: ئیڤان خراب باگورگك برز بكینوە

كاتك گورگك زانی بستراوەتوە، ھوی خۆ ڕزگار كردنی دەدا،

پیترو ئیڤان بیكـــوە خۆیان كخوارەوە تاوەكو گورگ دایھبـــرز بتوە، پیتـــر پتكی پیتری ئیڤانیـــش ڕادەكشـــاو

ڕادەكشا.ساشـــا ھفی وگوتـــی: دەچم یارمتی دە ھنم. س یری ھموو الیكی دەكرد، ل ھموودارستان دە گڕا، بۆ یارمتی. س ڕاوكری بینی، بۆ ڕاوی گـــورگ ھاتبوون، ساشا ھاواری دەكرد بدوام وەرن.

نـــی تكان ل م ڕاوچیـــ بـــ ردەوام بوون لیشـــتن، بـــدەگ

ڕۆیشتن. كان قغردەم ڕاوچیبساشـــا ل

قغی كـــرد، ڕاوكـــرە كان زانیان لبردەمـــی دەوێ، شـــتكی وەستان، ئویش بقاچكانی لبر

دەمیان نوسی(یارمتی) یكك ل ڕاوچی كان لدوای قیشت وگووتی بابگتڕەش بكویـــن، ئوانی بردە الی پیتروئیڤان. ڕاوچیكان سریان ســـوڕما ك بینیان پیترو ئیڤان گورگیـــان ڕاوكـــردووە. ڕاوچیك

ووتی:من ئو گورگ دڵ ڕەق وب بزەیی

ی دەكوژم. پیتر گوتی: یكــــوژن، دڵ ڕەق نی ر مخنبكو برسی، بابیبین باخچی ئــــاژەن. ڕاوچیــــكان گوتیان، بیركــــی باشــــ، بم ساشــــا

وگورگگوتی:ئ سۆنیای ل یانیم بئ ،برسی نی

جیاتی نانی بیانی خواردووە.ی ككیــــان گوتی: نخر ئوەو برادەرەكانی ھاتــــوە. ســــۆنیا گوتیان سۆنیا سالمتی. ئینجا پیادە ڕۆیشتن،گورگ موویان بھكیــــان بــــۆ باخچی ئــــاژەن دەبرد. چ نمایشك بوو ! پیترو ھاوڕكانی ل پشوە دە ڕۆیشتن، ڕوچیكانیــــش گورگــــ كیــــان بدارك ب ســــتبوو وە ھیان گرتبوو، ك ب پش مای پیتردا

تپرین،باپیــــری ئوانی بینــــی ھرگیز دەكرد كچاوەكانی ن باوەڕی بپیترو ھاوڕیكانــــی گورگیان ڕاو

كردووە.

ژمارە (٩٠) شوباتی ٢٠٠٨/٢/٢٢،32رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی نامگب

فارگۆنه که ده بوو، چه ند سوارده بوون دوو فارگۆنه که ده بوو، چه ند سوارده بوون دوو ئه وه نده ش بـــۆ ترنکی تر به جده مان، ئه وه نده ش بـــۆ ترنکی تر به جده مان، دیاربـــوو ھه مـــوو جیھان لـــه رۆمابوو، دیاربـــوو ھه مـــوو جیھان لـــه رۆمابوو، ھه موو زمانـــه کان، ھه مـــوو ره نگه کان، ھه موو زمانـــه کان، ھه مـــوو ره نگه کان، ھه مـــوو نـــازداره کان، له ناو ئـــه و ترنه ھه مـــوو نـــازداره کان، له ناو ئـــه و ترنه

کۆببوونه وه .کۆببوونه وه .یه که م پگه مان (په یژه کانی ئه ســـپانیا) یه که م پگه مان (په یژه کانی ئه ســـپانیا) بـــوو، که لـــه الیه ن (فرانشیســـکۆ دی بـــوو، که لـــه الیه ن (فرانشیســـکۆ دی سانتیکس) له سای سانتیکس) له سای ١٧٢٦١٧٢٦ دروستکراوه ، دروستکراوه ، گۆره پانیکی به ردرژی کۆن، به کۆترو به گۆره پانیکی به ردرژی کۆن، به کۆترو به گه شـــتیاران و به په یتوونی به ئه سپه وه گه شـــتیاران و به په یتوونی به ئه سپه وه قه پات ببوو. نافووره که ی ناوه ندیشی به قه پات ببوو. نافووره که ی ناوه ندیشی به که ره سته و په یکه ره کانیه وه دیاربوو، زۆر که ره سته و په یکه ره کانیه وه دیاربوو، زۆر کۆن بوو، تا که نیســـه ی (ســـنتا تریننا کۆن بوو، تا که نیســـه ی (ســـنتا تریننا دی مونتـــی) که لـــه ســـای دی مونتـــی) که لـــه ســـای ١٤٩٥١٤٩٥ بۆ بۆ کاسۆلیکه ئه سپانیه کان له به رزاییه که وه کاسۆلیکه ئه سپانیه کان له به رزاییه که وه بنیـــات نـــراوه ، بـــه په یـــژه به ریـــن و بنیـــات نـــراوه ، بـــه په یـــژه به ریـــن و ئاپووره که ســـه رده که ویت، چه ند زۆرتر، ئاپووره که ســـه رده که ویت، چه ند زۆرتر، ســـه رده که وتین، چه ند به رز ده بوویته وه ، ســـه رده که وتین، چه ند به رز ده بوویته وه ، که نیســـه که ی ســـه ر گرده که ی به رزترو که نیســـه که ی ســـه ر گرده که ی به رزترو شـــکۆدارتر ده رده که وت، له و به رزاییه وه شـــکۆدارتر ده رده که وت، له و به رزاییه وه ئه و شـــاره زۆرترو گه وره تـــرو نازدارتر ئه و شـــاره زۆرترو گه وره تـــرو نازدارتر ده رده که وت. له به رزاییه که وه شـــه قامه ده رده که وت. له به رزاییه که وه شـــه قامه بازرگانیه کانیه زۆر گرانباھه کان دیاربوون. بازرگانیه کانیه زۆر گرانباھه کان دیاربوون. که یه ککه له ســـه نته ره بازرگانیه کانی که یه ککه له ســـه نته ره بازرگانیه کانی رۆما. له ناو که نیســـه که ، لـــه ناو تابلۆیه رۆما. له ناو که نیســـه که ، لـــه ناو تابلۆیه ھونه ره ییـــه کان، له گـــه ڵ وینه گرتن، بۆ ھونه ره ییـــه کان، له گـــه ڵ وینه گرتن، بۆ دیتنـــی زۆره ھا ئاکار، ماوه یه کی باش له دیتنـــی زۆره ھا ئاکار، ماوه یه کی باش له به رزاییه که ی به رده م که نیسه که و روو له به رزاییه که ی به رده م که نیسه که و روو له

رۆما ماینه وه .رۆما ماینه وه . ھاوسه ره که م تا پشووی بدات، زۆرتر له ھاوسه ره که م تا پشووی بدات، زۆرتر له ناو ئاپووره که پیاده نه روات، پشنیاری ناو ئاپووره که پیاده نه روات، پشنیاری کرد ســـواری په یتوون بیـــن، نه رم نه رم کرد ســـواری په یتوون بیـــن، نه رم نه رم ئه سپه کان به ره و فاتیکان بمانبات، نیازی ئه سپه کان به ره و فاتیکان بمانبات، نیازی بـــوو وه ک له فیلمه کان چۆن شـــاھه کان بـــوو وه ک له فیلمه کان چۆن شـــاھه کان له شـــاره کۆنه کان ده سوورنه وه ئه ویش له شـــاره کۆنه کان ده سوورنه وه ئه ویش وا بکات، منیش دم نه شـــکاند، وتم برۆ وا بکات، منیش دم نه شـــکاند، وتم برۆ بپرســـه ، ئه گه ر پاره کـــه ی معقول بوو، بپرســـه ، ئه گه ر پاره کـــه ی معقول بوو، ئاساییه ، که ھاته وه به پکه نینه وه ، وتی ئاساییه ، که ھاته وه به پکه نینه وه ، وتی داوای پاره یه کی وای کرد، ئمه دووسه ره داوای پاره یه کی وای کرد، ئمه دووسه ره بۆ ھه ردووکمان به فرۆکه له ستۆکھۆلمه وه بۆ ھه ردووکمان به فرۆکه له ستۆکھۆلمه وه بۆ رۆمـــا نه مانداوه ، بۆیـــه جانتاکانمان بۆ رۆمـــا نه مانداوه ، بۆیـــه جانتاکانمان له شـــانکرد، به رنمایی نه خشـــه که مان له شـــانکرد، به رنمایی نه خشـــه که مان به ره و فاتیکان رۆیشـــتین، نه خشه که مان به ره و فاتیکان رۆیشـــتین، نه خشه که مان ده رھینایه وه ، ھدی ھدی رۆیشتین، به م ده رھینایه وه ، ھدی ھدی رۆیشتین، به م له به ر ئـــه و ھۆکارانه ی خواره وه بریارمان له به ر ئـــه و ھۆکارانه ی خواره وه بریارمان دا چیتر نه خشـــه که به کارنه ھنین، یان دا چیتر نه خشـــه که به کارنه ھنین، یان بیم پویســـتیمان پی نه مـــا، چونکه بیم پویســـتیمان پی نه مـــا، چونکه له بـــه ر بارانه کـــه ته ڕببـــوو، پیته کان و له بـــه ر بارانه کـــه ته ڕببـــوو، پیته کان و ھله کانی زۆر وردبوون، ناوه کانی سه ری ھله کانی زۆر وردبوون، ناوه کانی سه ری کورتکراوه بوون، به م بیانۆی سه ره کیمان کورتکراوه بوون، به م بیانۆی سه ره کیمان ئه وه بوو، ھه ر ده رۆیشتین، ده که وتینه ناو ئه وه بوو، ھه ر ده رۆیشتین، ده که وتینه ناو کاروانی گه شـــتیاران، ھه نگاو به ھه نگاو کاروانی گه شـــتیاران، ھه نگاو به ھه نگاو

(گایده کان) ده سته ده سته خه کیان به (گایده کان) ده سته ده سته خه کیان به دوای خۆیانه وه دابوو، زۆربه ی گایده ژنه دوای خۆیانه وه دابوو، زۆربه ی گایده ژنه ناســـکه کان که ده رۆیشـــتین، بۆ ئه وه ی ناســـکه کان که ده رۆیشـــتین، بۆ ئه وه ی له ناو نه کـــه ن، له ناو ھاوریه کانیـــان بـــزری نه کـــه ن، بـــزری ھاوریه کانیـــان ئاپووره که تکه ڵ نه بن، ئه و له پشه وه ئاپووره که تکه ڵ نه بن، ئه و له پشه وه ده ســـت به چه تره وه پارچـــه په رۆیه کی ده ســـت به چه تره وه پارچـــه په رۆیه کی ره نگینی بـــه رز کردبۆوه ، لـــه دووره وه ره نگینی بـــه رز کردبۆوه ، لـــه دووره وه ده یانبینـــی و بـــه شـــونی ده که وتن، ده یانبینـــی و بـــه شـــونی ده که وتن، به راســـتی لـــه و ئاپووره یـــه نه خشـــه ی به راســـتی لـــه و ئاپووره یـــه نه خشـــه ی نه ده ویســـت. بۆیه راســـت ب بزربوون نه ده ویســـت. بۆیه راســـت ب بزربوون و له سه رســـوورانه وه ، لـــه گۆره پانه که ی و له سه رســـوورانه وه ، لـــه گۆره پانه که ی

فاتیکان خۆمان دۆزیه وه .فاتیکان خۆمان دۆزیه وه . بۆ چوونه ناو فاتیـــکان ده بووایه نۆره بۆ چوونه ناو فاتیـــکان ده بووایه نۆره بگرین، دوو دوو ســـ س راده وه ستان، بگرین، دوو دوو ســـ س راده وه ستان، بـــه نه رمـــی نۆره که ده رۆیشـــت، که س بـــه نه رمـــی نۆره که ده رۆیشـــت، که س نۆره بـــی نه ده کرد، که س بۆ گه یشـــتن نۆره بـــی نه ده کرد، که س بۆ گه یشـــتن ته نگاو نه ده بوو، که س له پشکنین خۆی ته نگاو نه ده بوو، که س له پشکنین خۆی نه ده دزییـــه وه ، له ئامره که ی پشـــکنین نه ده دزییـــه وه ، له ئامره که ی پشـــکنین ده ربازمان بوو، لـــه ده روازه که ی گه وره ده ربازمان بوو، لـــه ده روازه که ی گه وره چووینـــه ژووره وه، که نیســـه که ی پاپا، چووینـــه ژووره وه، که نیســـه که ی پاپا، فاتیکان به په یکـــه رو به نه خش و نیگارو فاتیکان به په یکـــه رو به نه خش و نیگارو بـــه گۆره پانی گه وره پـــان رووبه ری نیو بـــه گۆره پانی گه وره پـــان رووبه ری نیو کیلۆمه تـــری رازاندیتـــه وه، مژوو و ناوو کیلۆمه تـــری رازاندیتـــه وه، مژوو و ناوو په یکه رو لیستی ناوی پاپاکان، چیرۆکی په یکه رو لیستی ناوی پاپاکان، چیرۆکی ئازاره کانی مه سیح و دروستبوونی که ون ئازاره کانی مه سیح و دروستبوونی که ون و به سه رھاتی ئادم، له تابلۆکانی مایکل و به سه رھاتی ئادم، له تابلۆکانی مایکل ئه نجلـــۆ به دیـــوارو بـــه بنمیچه کانیه وه ئه نجلـــۆ به دیـــوارو بـــه بنمیچه کانیه وه مانه وه و دیاربـــوون نـــازدار مانه وه و شـــکۆدارو دیاربـــوون نـــازدار شـــکۆدارو که نیسه ی له ناو تابلۆکان، که نیسه ی ته ماشاکردنی له ناو تابلۆکان، ته ماشاکردنی فاتیکان ته واو نابت، ھه موو گۆشـــه کان فاتیکان ته واو نابت، ھه موو گۆشـــه کان تابلـــۆن، ھه مـــوو تابلـــۆکان نـــازدارن، تابلـــۆن، ھه مـــوو تابلـــۆکان نـــازدارن، په یکـــه ره کان رووناکییـــه کان، کـــۆن و په یکـــه ره کان رووناکییـــه کان، کـــۆن و گه وره و نایابن، له ناو ئه و بینایه مه زنه دا گه وره و نایابن، له ناو ئه و بینایه مه زنه دا خاک نییه ، گۆشـــه یه ک نییه شـــیاوی خاک نییه ، گۆشـــه یه ک نییه شـــیاوی

سه رسامی و نیگا نه بت.سه رسامی و نیگا نه بت.که به قاچاخ له یونان په ریمه وه گه یشتمه که به قاچاخ له یونان په ریمه وه گه یشتمه ئـــه و رۆمایـــه ، ماندوو که ســـاس، الت، ئـــه و رۆمایـــه ، ماندوو که ســـاس، الت، نه شـــاره زا، پاره که م، پیس و شه رمه زار، نه شـــاره زا، پاره که م، پیس و شه رمه زار، له ناو رۆما ته نھا ده ســـوورامه وه ، ھاوین له ناو رۆما ته نھا ده ســـوورامه وه ، ھاوین بـــوو، له نـــاو شـــه قامه کاندا، له به رده م بـــوو، له نـــاو شـــه قامه کاندا، له به رده م ده روازه ی به رزو له به ر ھه یبه تی گومبه زو ده روازه ی به رزو له به ر ھه یبه تی گومبه زو په یکه ره کانی که نیسه کان و نافووره کان، په یکه ره کانی که نیسه کان و نافووره کان، ده بینـــی، گه شـــتیارم ده بینـــی، ده سته ده ســـته گه شـــتیارم ده سته ده ســـته منیش له به رخۆمه وه ده مووت، ده ب من منیش له به رخۆمه وه ده مووت، ده ب من جارکی تر، به م به شـــوه یه کی ترو به جارکی تر، به م به شـــوه یه کی ترو به مه زاجیکی تره وه بمه وه ناو ئه و رۆمایه . مه زاجیکی تره وه بمه وه ناو ئه و رۆمایه . له ته نیشت ئه و ته له فۆنه ی پش ده ساڵ له ته نیشت ئه و ته له فۆنه ی پش ده ساڵ ته له فۆنم بۆ که مپی کـــورده کان کردبوو ته له فۆنم بۆ که مپی کـــورده کان کردبوو خۆم ناساندبوو سووره ی جه ریده فرۆشی خۆم ناساندبوو سووره ی جه ریده فرۆشی بن قه تی ھه ولر ھاته ھانام، ده ســـتی بن قه تی ھه ولر ھاته ھانام، ده ســـتی گرتم، گه رامه وه الی ته له فۆنه که ، له دیار گرتم، گه رامه وه الی ته له فۆنه که ، له دیار ئه و ته له فۆنه ی سه ر شه قامه سه ره کییه ئه و ته له فۆنه ی سه ر شه قامه سه ره کییه وینه یه کـــم بـــۆ یـــادگاری په یمانه کـــه و وینه یه کـــم بـــۆ یـــادگاری په یمانه کـــه و

ماپه ره کانـــی ســـه رفه نامه ی ماپه ره کانـــی له نـــاو ســـه رفه نامه ی له نـــاو گه شـــتکی بـــه دوای گه شـــتکی گه شـــتوگوزاردا، بـــه دوای گه شـــتوگوزاردا، بگومان ده گـــه رام، ھه رزانا بگومان ئاســـمانی ده گـــه رام، ھه رزانا ئاســـمانی نرخه که مـــه کان وه ک چۆن مه به ســـتم نرخه که مـــه کان وه ک چۆن مه به ســـتم بـــوو، له ســـه ره وه ی لیســـتی الپه ره کان بـــوو، له ســـه ره وه ی لیســـتی الپه ره کان ده نووســـرت، خونه ران ماندوو ناکه ن، ده نووســـرت، خونه ران ماندوو ناکه ن، فر ناکه ن، ئه وه ی ھه رزانه له سه ره وه یان فر ناکه ن، ئه وه ی ھه رزانه له سه ره وه یان ده نووسن، ئه وه ی زووتره له پشه وه یان ده نووسن، ئه وه ی زووتره له پشه وه یان ده نووســـن، لـــه ھه موویـــان ھه رزانتـــر ده نووســـن، لـــه ھه موویـــان ھه رزانتـــر ســـه فه ری ســـ رۆژه ی رۆمابوو، منیش ســـه فه ری ســـ رۆژه ی رۆمابوو، منیش یه کســـه ر کلیکم له ســـه رکرد، سه عات و یه کســـه ر کلیکم له ســـه رکرد، سه عات و رۆژو ورده کارییه کانم خونده وه، پاره که م رۆژو ورده کارییه کانم خونده وه، پاره که م بۆ ناردن، بلیته که م راسته وخۆ بۆ ھات، بۆ ناردن، بلیته که م راسته وخۆ بۆ ھات، له رۆژی دیاریکـــراو له فرگه ی ئارالندای له رۆژی دیاریکـــراو له فرگه ی ئارالندای ســـتۆکھۆلم ســـواربووین. له به رئـــه وه ی ســـتۆکھۆلم ســـواربووین. له به رئـــه وه ی بلیته کـــه ھه رزانـــه ، بۆیـــه فرۆکه که له بلیته کـــه ھه رزانـــه ، بۆیـــه فرۆکه که له فرگه یه کـــی الچه پـــی رۆما دابـــه زی، له فرگه یه کـــی الچه پـــی رۆما دابـــه زی، له ده روازه ی ده ره وه ی فرگه که گایده که مان ده روازه ی ده ره وه ی فرگه که گایده که مان چاوه روانمان بوو، له ســـه ر تابلۆیه ک ناوو چاوه روانمان بوو، له ســـه ر تابلۆیه ک ناوو ئارمی کۆمپانیایه که ی تدا نووســـرابوو، ئارمی کۆمپانیایه که ی تدا نووســـرابوو، به رز راگرتبوو، بۆیه به ئاســـانی ئه ومان به رز راگرتبوو، بۆیه به ئاســـانی ئه ومان ســـویدییه کی به ئه ویـــش ســـویدییه کی دۆزییـــه وه ، به ئه ویـــش دۆزییـــه وه ، ره وان، ئه درـــس و نـــاوی ھوتله که ی ره وان، ئه درـــس و نـــاوی ھوتله که ی بۆمـــان گیرابوو له نـــاو زه رفک پدایین بۆمـــان گیرابوو له نـــاو زه رفک پدایین ... تا گه شـــتیاره که پـــاره ی زۆر نه داته ... تا گه شـــتیاره که پـــاره ی زۆر نه داته (عـــه داد) ی تاکســـیه کان، ھوتلکـــی (عـــه داد) ی تاکســـیه کان، ھوتلکـــی نزیکی س ئه ستره ی وه ک له ریکالمه که نزیکی س ئه ستره ی وه ک له ریکالمه که تۆماربوو بۆی گرتبوویـــن، له ھوتله که تۆماربوو بۆی گرتبوویـــن، له ھوتله که بـــه س بۆ ناســـینمان پا ســـپۆرته که یان بـــه س بۆ ناســـینمان پا ســـپۆرته که یان لمان وه رگرت، ئه گینا له ســـواربوون و لمان وه رگرت، ئه گینا له ســـواربوون و لـــه دابه زین و ھاتنمان بـــۆ وتکی تر، لـــه دابه زین و ھاتنمان بـــۆ وتکی تر، که س پاسپۆرتی لمان نه خواستبوو. ئه و که س پاسپۆرتی لمان نه خواستبوو. ئه و کۆدو کارته ی له ئشـــگره که ی ھوتله که کۆدو کارته ی له ئشـــگره که ی ھوتله که وه رمانگرتبـــوو، ده رگای ژووره که و گلۆپ وه رمانگرتبـــوو، ده رگای ژووره که و گلۆپ و رووناکـــی و ئاوی گه رمی بۆ کردینه وه ، و رووناکـــی و ئاوی گه رمی بۆ کردینه وه ، من زووتر ئـــه وه م ده زانـــی ته له ڤزونی من زووتر ئـــه وه م ده زانـــی ته له ڤزونی ژووره که و کبلی ئه نته رنته که به پاره یه ، ژووره که و کبلی ئه نته رنته که به پاره یه ، پاره که ش که م نییه ، بۆیه ته نھا له کاتی پاره که ش که م نییه ، بۆیه ته نھا له کاتی زۆر پویست و به که می به کارمان ھنا.زۆر پویست و به که می به کارمان ھنا.

ریسیپشـــوونه که ژنه که ی ریسیپشـــوونه که به یانیه کـــه ی ژنه که ی به یانیه کـــه ی (پرســـگ)، له سه ر نه خشه یه کی گچکه ی (پرســـگ)، له سه ر نه خشه یه کی گچکه ی رۆما شـــونه درینه کان، ئه و شونانه ی رۆما شـــونه درینه کان، ئه و شونانه ی

گه شـــتیار بۆی دن، به قه ه میکی جاف گه شـــتیار بۆی دن، به قه ه میکی جاف به بازنه یه ک بۆ دیارکردین، تا ماندووش به بازنه یه ک بۆ دیارکردین، تا ماندووش نه بیـــن، نه وه ک کشـــه ی زمان و پاره ی نه بیـــن، نه وه ک کشـــه ی زمان و پاره ی ورده مـــان ھه بـــت، به نرخی ره ســـمی ورده مـــان ھه بـــت، به نرخی ره ســـمی خۆیان، پلیتی میترۆکه ی پفرۆشـــتین، خۆیان، پلیتی میترۆکه ی پفرۆشـــتین، خۆشی وتی، ده توانن بۆ ھه موو رۆژه کان خۆشی وتی، ده توانن بۆ ھه موو رۆژه کان لره ئـــه و بلیتانـــه بکن، یـــان رۆژانه لره ئـــه و بلیتانـــه بکن، یـــان رۆژانه

ده توانن داوا بکه ن .ده توانن داوا بکه ن .له به رئـــه وه ی ھوتله که مان له ده ره وه ی له به رئـــه وه ی ھوتله که مان له ده ره وه ی شـــاربوو، بۆیـــه له ئیســـتگه ی یه که می شـــاربوو، بۆیـــه له ئیســـتگه ی یه که می میترۆکه به ئاسانی شـــونی دانیشتنمان میترۆکه به ئاسانی شـــونی دانیشتنمان ده ســـتکه وت، به م که ترنه که رۆیشت، ده ســـتکه وت، به م که ترنه که رۆیشت، چه ند له سه نته ری شـــار نزیک ده بۆوه ، چه ند له سه نته ری شـــار نزیک ده بۆوه ، ئاپووره کـــه زۆرتر ده بوو، تا وای لھات، ئاپووره کـــه زۆرتر ده بوو، تا وای لھات، بـــه پادانی ژن و پیاوه کان، به ئاســـایی بـــه پادانی ژن و پیاوه کان، به ئاســـایی به جووتبـــوون و به یـــه ک وه نووســـانی به جووتبـــوون و به یـــه ک وه نووســـانی ھه ردوو ره گه ز، بواری ھاتنه ژووره ی ناو ھه ردوو ره گه ز، بواری ھاتنه ژووره ی ناو

سووره ی جه ریده فرۆش گرته وه .سووره ی جه ریده فرۆش گرته وه .کولوســـیو، یاریگه ی کۆنی زۆرانبازی و کولوســـیو، یاریگه ی کۆنی زۆرانبازی و گیانبازی و وه حشـــیه تبازی، سه رســـام گیانبازی و وه حشـــیه تبازی، سه رســـام و ئه بلـــه ق وه ســـتام، له بـــه ر شـــکۆیی و ئه بلـــه ق وه ســـتام، له بـــه ر شـــکۆیی ئـــه و گۆره پانه داخراوه ، بـــه رزه ، زۆری ئـــه و گۆره پانه داخراوه ، بـــه رزه ، زۆری نامینت، پیاو کفرێ بکه یت، بت درۆیه نامینت، پیاو کفرێ بکه یت، بت درۆیه چـــۆن ئه و شـــاکاره به ردینه له ســـای چـــۆن ئه و شـــاکاره به ردینه له ســـای ٧٢٧٢ ی زاینـــی دروســـتکراوه ، که پش ی زاینـــی دروســـتکراوه ، که پش ١٩٣٥١٩٣٥ ساڵ دروســـتکراوه ، تا س سه د ساڵ دروســـتکراوه ، تا س سه د چوارسه د ساڵ زۆرتر له چوارسه د ساڵ زۆرتر له ٩٠٩٠ ھه زار گیانباز ھه زار گیانباز له شه ڕی درندانه ی وه حشیه تدا گیانیان له شه ڕی درندانه ی وه حشیه تدا گیانیان له ده ستداوه . ئه و یاریگایه به په یژه کانی له ده ستداوه . ئه و یاریگایه به په یژه کانی ده تباته ســـه ره وه تر، ئه گه رچی به شکی ده تباته ســـه ره وه تر، ئه گه رچی به شکی رووخـــاوه ، به م یه ککه لـــه ھیماکانی رووخـــاوه ، به م یه ککه لـــه ھیماکانی جوانی و گه وره یی شارســـتانیه تی رۆماو جوانی و گه وره یی شارســـتانیه تی رۆماو

ھونه ری بیناسازی.ھونه ری بیناسازی.ســـ چوار پیاوی چوارشانه ی که لله زلی ســـ چوار پیاوی چوارشانه ی که لله زلی

شرزاد ھه ینی ـــ سوید

رۆژانه ی پاسپۆرتگه شتکی ھه رزان بۆ رۆما و فاتیکان

ده ست گه وره ، خۆیان به پۆشاکی پیاوه ده ست گه وره ، خۆیان به پۆشاکی پیاوه گیانبازه کان پۆشـــیبوو، ده ست به شیرو گیانبازه کان پۆشـــیبوو، ده ست به شیرو به قه غان، ســـینگ بـــه زریپۆش و کو به قه غان، ســـینگ بـــه زریپۆش و کو ئاسن له سه ر، له شوه ی گالداتوریاکه ی ئاسن له سه ر، له شوه ی گالداتوریاکه ی جاران وه ســـتابوون، بۆ ونه گرتن به به ر جاران وه ســـتابوون، بۆ ونه گرتن به به ر نه ده که وتـــن، کوه کانیان لوه رده گرتن، نه ده که وتـــن، کوه کانیان لوه رده گرتن، شیره کورته پانه کانیان ده گرته ده ست، شیره کورته پانه کانیان ده گرته ده ست، به رامبـــه ر چه نـــد یۆرۆیـــه ک ونه یـــان به رامبـــه ر چه نـــد یۆرۆیـــه ک ونه یـــان له گـــه ڵ ده گرتن. له ناو کولوســـیودا، له له گـــه ڵ ده گرتن. له ناو کولوســـیودا، له گۆره پانه که ی ئه و ماوه یه کی باش مه ستی گۆره پانه که ی ئه و ماوه یه کی باش مه ستی دیمه نه که و ســـۆزی گه شتیاره کان بووین، دیمه نه که و ســـۆزی گه شتیاره کان بووین، ئه گه رچـــی ناچاری بۆ الیه کی تر برۆیت، ئه گه رچـــی ناچاری بۆ الیه کی تر برۆیت، به م دڵ و نیگاو ھزرت به گۆره پانه که وه و به م دڵ و نیگاو ھزرت به گۆره پانه که وه و گیانبازییه کانی شه ڕکه ره کانی جارانی ناو گیانبازییه کانی شه ڕکه ره کانی جارانی ناو

یاریگه که ده مینت. یاریگه که ده مینت. رۆما شـــاری کۆن و بـــه ردی ره نگین و رۆما شـــاری کۆن و بـــه ردی ره نگین و په یکه ری ناو باوه شـــی به رزی ئاسمان، په یکه ری ناو باوه شـــی به رزی ئاسمان، رۆما شـــاری پیتـــزاو بیره ی ھـــه رزان، رۆما شـــاری پیتـــزاو بیره ی ھـــه رزان، رۆمای شه رابی نایاب، شاری ھونه رمه ندو رۆمای شه رابی نایاب، شاری ھونه رمه ندو په یکه رتاشی گه وره مایکل ئه نجلۆ، شاری په یکه رتاشی گه وره مایکل ئه نجلۆ، شاری فاتیکانی ده وله تی گچکه ی کریســـتیان و فاتیکانی ده وله تی گچکه ی کریســـتیان و پاپا، رۆمـــای زۆر ئاپووره و گه شـــتیار، پاپا، رۆمـــای زۆر ئاپووره و گه شـــتیار، بارانـــی نـــه رم و ھه وری گه رم و شـــی بارانـــی نـــه رم و ھه وری گه رم و شـــی

ئارام.ئارام.بـــه رده بـــه ڤینیســـیا، بـــه رده گۆره پانـــی بـــه ڤینیســـیا، گۆره پانـــی ســـپیه کانیه وه ، مه زاری سه ربازی ونه وه ، ســـپیه کانیه وه ، مه زاری سه ربازی ونه وه ، به یادی یه کتی ئیتالیا، ھیماو شـــکۆی به یادی یه کتی ئیتالیا، ھیماو شـــکۆی له و گۆره پانه وه ده نوواند. ئه و باه خانه یه له و گۆره پانه وه ده نوواند. ئه و باه خانه یه له سای له سای ١٨٨٥١٨٨٥ ده ستکراوه به بنیاتنانی ده ستکراوه به بنیاتنانی و له سای و له سای ١٩١١١٩١١ ته واوبووه . که ھه یبه تی ته واوبووه . که ھه یبه تی

زۆری به شاره که داوه .زۆری به شاره که داوه . دیاره له و شاره دا قه ته که ی پرده کانی، دیاره له و شاره دا قه ته که ی پرده کانی، په یکه ره کانـــی ھه موو به رده گلبووه کان، په یکه ره کانـــی ھه موو به رده گلبووه کان، ستوونه کانی په یکه ری زۆر نازداریان که ستوونه کانی په یکه ری زۆر نازداریان که زۆر له میژه به رز بۆ ئاســـمان راگرتووه ، زۆر له میژه به رز بۆ ئاســـمان راگرتووه ، حه وزه کانـــی ئاو، تابلۆکان ھه موو زۆرن، حه وزه کانـــی ئاو، تابلۆکان ھه موو زۆرن، مژوویـــان زۆری دوت، تا له پیرۆزی و مژوویـــان زۆری دوت، تا له پیرۆزی و ھونه ری و گه وره یی شـــاره زابیت، به م ھونه ری و گه وره یی شـــاره زابیت، به م ده کرێ بیت شـــاره که پیشانگایه کی به ده کرێ بیت شـــاره که پیشانگایه کی به قیمه تی ھونـــه رو مژووه ، ره نگ و به ردو قیمه تی ھونـــه رو مژووه ، ره نگ و به ردو ئاره زوو و ده ســـت ره نگینی دروســـت و ئاره زوو و ده ســـت ره نگینی دروســـت و پایه داری کرده وه . ســـه فه ر بۆ ئه و شاره پایه داری کرده وه . ســـه فه ر بۆ ئه و شاره ته واو نابیت، ونه ته ماشاکردن و ته ئمل و ته واو نابیت، ونه ته ماشاکردن و ته ئمل و به رزی ھونه ی و پیرۆزی ھونه ری دوماھی به رزی ھونه ی و پیرۆزی ھونه ری دوماھی نییـــه .! به م گرانی ھوتـــل و خواردن نییـــه .! به م گرانی ھوتـــل و خواردن و کرینی دیاری و مانه وه زۆرت له ســـه ر و کرینی دیاری و مانه وه زۆرت له ســـه ر ده که وـــت، بۆیه ناچاری ســـه فه ره که ت ده که وـــت، بۆیه ناچاری ســـه فه ره که ت کورت بت، دووجار به ناچاری تاکسییمان کورت بت، دووجار به ناچاری تاکسییمان به کارھنا بۆ چوونه ھوتله که و گه رانه وه به کارھنا بۆ چوونه ھوتله که و گه رانه وه بۆ فرگه کـــه ، ئه گه رچی بـــه عه دادبوو، بۆ فرگه کـــه ، ئه گه رچی بـــه عه دادبوو، به م پاره که ی زۆربوو، باندۆری له ســـه ر به م پاره که ی زۆربوو، باندۆری له ســـه ر گیرفانمان کردبوو. به م ئه وه ی شیاوی گیرفانمان کردبوو. به م ئه وه ی شیاوی باسه ئه و وته ھه موو شاره کانی نازدارن، باسه ئه و وته ھه موو شاره کانی نازدارن، به ســـه فه رکردنی رۆما جوانی و به رزی به ســـه فه رکردنی رۆما جوانی و به رزی ھونه ری له وتی ئیتالیا کۆتایی نات. ھونه ری له وتی ئیتالیا کۆتایی نات.

شرزاد ھینی ب جل و برگی رۆمانیشرزاد ھینی ب جل و برگی رۆمانی

ژمارە (٩٠) شوباتی ٢٠٠٨/٢/٢٢،33رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی سیاست

ك برپرسیارە ل ھنواسینی ونی سرۆك كۆماری عراقی فیدراڵ...؟

ئای كوردستان و عراق له پرلمانی كوردستان ھكرا

لئا ل ســـردەمی ئمدا ل كوردستان، دیارە كـــ خك گلیی و ناڕەزایی یكی نادادپـــروەری ڕووی لـــ یـــھ زۆری ل ی و ھندەتـــی و بوونی گیكۆمبڕوەبردندا.خكی كوردســـتان ك باس لم بابتـــ دەكن، گومـــان لچندین بیرو بۆچوونی جۆراوجۆر دەب ك لرەدا ھوڵ دەدەین تاوتوویان بكین: ئوانی ك كموكوڕیكان دەبینن و ب ڕاستگۆیی و دســـۆزی یوە باســـی دەكن، خمی ب ،چاكســـازی وایان بدەخۆن و ب لـــگوـــرەی توانایان ھروەك ســـربازكی وەكان لش ك لوەیشـــ ناسراو، بنئاستی خۆیاندا كار بۆ چاككردنی دەكن،. ھی تر ھن ك ڕاســـتیكان دەزانن بم ھیچ ئامادە نین بۆ كاركردن بۆ چاكسازی، جـــا یا لبر ئوەی ك نازانن چی بكن،

.ترسان وە یا لھن ك بوایان وای ك ب ھیچ شوەیك دان بۆ گۆڕانكاری، چونكوھ سوودی نیمســـلكان ب بن بســـت گیشتوون و ھوڵ بۆ چاكســـازی ھیـــچ دەرەنجامكی ناب جگ لوەی ك مرۆڤ زیان ب خۆی مانكورتی ئ ب .نیی دەگكزانو خ

ڕەشبینن. ك وە نیوایان بـــن بھـــی تریش ھـــ دەب ك یان وایچاكســـازی بكرێ و پ

ل بنڕەتوە ئم سیســـتم و حكوومتـــ بگۆڕێ و

.ی خۆی ببیندادگاش ڕۆ ھی دە گندەیك وا ڕەگی داكوتاوە، دامـــو دەزگاكان و زۆریش ل خكك وا توەگالون، ك مگر ب گۆڕانی نخشی سیاسی ناوچك ئم مسلی چاك بت متیانی وەكو ئی ھاوووھ رنا بگئ

.چاك نابھی ك باس ل كم و كوڕی و گندەی دەكات ل دسۆزی یوە نی بكو دەیوێ دەســـتی كوردی نمن و ھی بغدای مركـــزی بگڕتوە. ئمانـــ زۆربیان لكۆن بعســـی پیاو خراپكان و ھندێ ل كمـــ نتوایتیكانی كوردســـتانن (لگڵ ڕزم بۆیان، دژیان نیم، ھموومان ندێ لھ متی كوردســـتانین). ئھاووگروپ ئاینی توندڕەوەكانیش دەگرتوە. ئم جـــۆرە خكان زۆریان خزاونت ناو حزبكان، ل سرەوە دسۆزی حزبكن ندن،پلیان دەخۆن و ســـوودمو باش ل ل ،یو پشـــتیان ھ یـــان دراوەتو پایژرەوەش جنویان پ دەدەن و بئاشكرا دژایتـــی خكی دســـۆزی گلكمان دەكن، دژی ئوانن ك بتوانان و چۆك باس ل ی. كندەو گـــدانادەن بۆ ھچاكســـازی دەكرێ لگڵ ئم گرووپ دژ ب گل و نیشتیمان، ئوان دەن: ئوە دەستتان ناگات ئو گندەیی ك ئوە باســـی دەكن، ئگرنا لـــ ئم خراپتر دەكن، ئ كوڕە دەلدە بیخۆ عقیتی ئو میللت ھر ئوەنـــدەی قابیل. ئم یدابوون كتی پی حزبایملمالن ژە لتو ،ب ر كو ھ ـــك بر چۆندەگوترا ھوەری گرن و برزیان كنوە، تنھا گرنگ ئوەی الینگرانمان زۆربن و ب مسۆگری گوێ ڕایمان بن. گوایا بم دەستیان بھزتـــر دەبـــ. جگ لمانـــ، ھندێ خكی كوردی ســـادەش ھـــن لوانی ك بـــاری ئابووریان زۆر خراپو ب چاوی خۆیان گندەی و نادادپروەری دەبینن و دەن: ئم حوكمـــی كوردەكمان بینی ك خكی ھژاری تدا ب بشـــ، ئینجا من ب من چی كـــ بـــ ككوردوســـتانكۆلمرگی تیدا ژیانم ببمسر. توژكی تر ھن كدەن ھر مركزیك باشترە، ،مان زیـــاد دەبخـــۆ مووچ بھیچ ننرخ و بـــی گازو بنزین و نوتیشـــمان باشـــتر دەب. من بوام وای ئركی سر شـــانمان ك ھركس ل ئاستی خۆیوە

بشـــداری ل چاكســـازی بكات بۆ بھز كردنـــی حكوومـــت. خبات كـــردن بۆ گل و نیشـــتیمان درـــژەی ھی، تنھا گۆڕاوە. زۆربی حكومتكانی شـــوەی جیھانی ســـیم گندەیان تدای، برەو ندە بمی سیاسیان بشچوونی سیستپڕادەی ھۆشیاری گلكیانوە. ھودان بۆ تكدان و ڕووخانی حكومتی كوردستان، بزی بۆ خونی شھیدان، ھودان بۆ بـــ فیۆدانی ماندووبوونی تكۆشـــرانی گلكمـــان. ئمان ھرچنـــدە ناتوانن م ڕەنگنن،بووخب مـــتـــی ئحكومبتوانن ھنـــدێ زیان ب گـــل بگینن. ییان ھیی و ڕەخننھا گلت ش كوانئپیان دەم ك پندك ھی دە : حاكم ئاونی میللت. لووتی ئمدا خك دەب بڕگی دیموكراســـیان شـــوەی حوكم و ئیدارەكی چاكتر بكات. ب ھیچ شوەیك بباشـــی نازانم توندو تیژی و ھز برامبر بـــ حكومت و كارمندانی و دەزگاكانی بكاربـــت. خۆ ئگر وای لھات ك نووسین، ڕۆژنامگری و خبات گای دیموكراســـیانڕ بۆ چا كســـازی بو بۆ دیموكراســـیی ھیچ ســـوودی نبوو، مسلك كوت ســـزادان و سووكایتی پ كـــردن و گرتن وفاندن و كوشـــتن، ڕەشـــین و ھكارالدان ونانبوەیـــا لـــكردن و داخســـتن، ئوكاتـــ دەرئكوێ كـــ حوكمكـــ دیكتاتۆریـــ. ئـــازادی نامن، دیكتاتۆر دەســـت بسر سامانی گلدادەگرێ و سروەری یاسا دەخات ژر

پرسیارەوە. ،م ڕادەیئ یشـــتگ باری سیاســـی كئینجا تكۆشـــران ھروەكو جاران ناچار دەبن دەســـت بكنوە ب خباتی نھنی .مم ڕژوازی تـــر بـــۆ الدانی ئـــوشـــدەســـتداران دەب ب دكـــی فراوان و ڕوحكـــی دیموكراســـیان ئـــم ھوی چاكســـازی قبووڵ بكن. دەب خكی دســـۆزو ناپاك لیكتری جیابكرنوە. دەب زیاتر بوار بدرت ھاوتی تكۆشر و نیشـــتیمانپروەرو ب توانا ك شـــونی شیاوی خۆی وەربگرێ، ناب پراوز كردن و نانبیـــن و بچوك كردنـــوەو تۆقاندن و ســـووكایتی پـــ كردنی دســـۆزانی گلكمان ل بر مسلی لیست و چۆك پدادان و كلكایتـــی برنامب. ئگرنا .كی كاتی دەبشـــت وتنركم ســـئدروســـت نی وا بیر بكرتوە و بگوترێ: ئم چی دەتانوێ ڕمان پیشـــان بدەن و ئامۆژگاریمان بكن، ئمی لپرسراوی دان، قابیلرز و خانر، بكۆشزیرەك، ت نی كی ژیرانكار .ناشـــك قلمان پعھڕەشـــ بكرێ و نكۆی لـــ گندەی و مروەری بكرێ. ئالوازی ئیدارەو نادادپباس ل تواوی سیستمك دەكین نوەك ھوڵ بدرێ برپرسیارتیك بخرت سر كســـك یا بتنھا پارتكی سیاســـی. ئمـــ كشـــی ھموان و ھۆكاریشـــی زۆرە. من پم وایچند عقك باشـــترە ل یك. بوام بوە نی ك دەســـتدار ویســـتی بو پ ك دەزانمـــوو شـــتھ ل كان دەبـــشـــك .س نیـــڕای كـــچند ڕووكوە ســـیری بكـــرێ. چند ڕاوژكاركـــی دەوروبر بس نی. خك و دەستدار تواوكری یكترن. مبست لرە پشكوتنو خزمتی خك. ئازادی نووســـین، ڕۆژنامگـــری دروســـتكر و خباتی ئاشـــتیان بشوەی دیموكراسی ویســـتبكرێ. پ پشـــتیوانی ل دەبـــھمو كســـكی ڕۆشـــنبیر و ئازادیخوازو نیشـــتیمانپروەر داوای ســـروەری یاسا بكات. ئگر خك حكومت ب ھی خۆی نزانـــ، كارەســـاتك كاریگری خراپی دەبـــ، حكومـــت الواز دەب. دەســـتی دوژمنان ب ئاســـانی دەگات ناوخۆ، ئو لسك دەگات. ممووالیھ زیان ب كاتنتوایتی گرنگكان لم كات ناســـكدا

دەكون مترسیوە. كانـــی چاكســـازی بتبینی:جـــا بابتدەستنیشـــان كردنی ھـــكان و دیاردە ناشـــیرنكان و پیشـــنیار بۆ چاك كردن ب گشـــتی نـــك تنھا دەربـــارەی باری سیاسی، بكو دەربارەی چندین بابتی تری شارستانیت، بدرخان بنیازەو داوا لھموو نووســـران دەكات ب نووســـین لـــو بشـــداربن لكۆینوەكانیـــان و زو سوپاســـماندا. بڵ رگوەرەدا...لتزنجیرەیـــك ووتار بـــو دەكرتوە. بو

ھیوایی سوودمند بت.

چۆن خك و دەستدارانیكوردستان ل یكتری نزیكتر ببنوە؟

ساالر مستفا سعید

كازم عومر دەباغ

دەمك بوو ئمی كـــورد خونمان بڕۆژك دەدیت ك میللتی كورد بگات ب ئاواتكانی، پاش خبات و تكۆشانكی خوناوی ك ونی لمژووی میللتانـــدا دەگمن خونكانمان ك وەیوەش گرنگترە ئی لمـــدی، ئھاتســـرۆكی عراقی فیدرای پشـــمرگیكی ماندوو نناسی شاخ و شارە، جگای دخۆشی بوو بۆ ھموو كوردك ك خاوەنی ویژدان بت لھمان كاتیشدا مایی نیگرانی و دڕاوكی دوژمنكانمان و ناحزەكانمـــان بوو. ئوەی جگای نیگرانیی ئوەی، ئم ئگر سردانی زۆربـــی زۆری قوتابخانـــو خوندنگاكانـــی پایتختـــی حكومتی ھرمی كوردســـتان- ھولر-بكین ونی سرۆك كۆماری عراقی فیدرامـــان برچاو ناكوت لســـر دیوار یا لكونجی ژووری بڕوەبرەكان، تنھا ئوەی برچـــاو دەكوت ونی ســـرۆكی ھرم و ك .می كوردستانرتی ھرۆكی حكومســـبگومان شـــون رزو قدر زانینمانن و پگو

.یی خۆیان ھشایستھندك ل بڕوەبرەكان بۆ موزایدە ونی جۆراوجۆرو رەنگاوڕەنگی دیكی تنیا ئم دوو بڕزەیان لوێ داناوە. بۆئوەی چاوبستكی بكن ل لپرســـراوان ل پایتختدا. لوانش سرنجاكشـــتر ئوەی بڕوەبری یكك لقوتابخانكانی ناو ســـنتری شاری ھولر ونیكی لپشت مز لسر دیوار ھواسیوە ك لگڵ بڕز ســـرۆكی حكومتی ھرمی كوردســـتانی گرتووە. ئـــوەی لرەدا جگای سرنجاكشـــان ئوەیـــ ئـــم بڕوەبرە ناســـماندوو ن م زاتی ئنو ئامادە نییك وەك نونری كوردستان سرۆكی عراقی فیدرا ھواســـت ك ھموو ژیانی لپناو خۆشگوزەرانی كوردو كوردستان ترخانكردووە، ئگر ســـیری ونیكی ئم بڕزە بكین ربندانـــی ٢٧٠٧ لژمـــارە»٨٩»ی، كـــ ت كووسا بۆمان دەردەكوە. ئوكراوەتب

لكاتی پشوودانیشـــدا ھر لســـرپ بووە، ھرگیزاو ھرگیز خاككی لپناو گیاندنی دەنگی گلكمان نسرەوتووەو رانوەستاوە. چ رەوای ھقـــ بم شـــوەی رەفتاربكین و ھواســـینی ونیك بۆ ئم زات ب ڕەوا نزانین. ئمی پاداشـــت كوردایتییكی، یا ئمـــ ھردەب مردوو پرســـت بین. خۆ ھموومان بـــاش لبیرمان ك ئـــم بڕزە نخۆش بوو چۆن بـــوو ب مقۆ مقۆو زۆربی زۆری میللت لخمی لشســـاغی و تمن مـــزە بووین. ئڕركردە بم ســـژی ئدرئگر لسر كاركی ئوھا رك نكوین چۆن دەتوانین ماددەی سدوچل یكالیی بكینوە

لدەستووری عراقی فیدرادا. ویســـتم پوە دەـــرەدا من ئـــم لبـــھمووكس ئوە باش بزانت ك ھر ھموو بڕوەبرەكانی خوندنگاو قوتابخانكانی ناو شـــاری ھولر لالین ناوچی مامۆستایانی حیزبكی دەســـتدار پشـــتیگری دەكرن و دادەنرن ئم بڕوەبرانش فرمانكانی ئم الین جبج دەكن، ك لكۆبوونوەكانیاندا

ئاراستیان دەكرت. پروەردەیـــی سرپرشـــتیاری وەك مـــن ك لكردانی یم ســـردەمانی ھاوینســـل ـــرم كرد لولكانـــی ناوشـــاری ھقوتابخان

ئه نجام دراون، بۆیه خه كی عیراق پابه ند نه بوون به م دروشمانه . راشیگه یاند بۆ سه لماندنی عیراقی بوونمان ئمه له وكاتـــه وه ئای شۆڕشـــی ١٤ ی ته موزمان

له په رله مانی كوردستان ھه كردووه .وتیشـــی: ئومد ده كه م ده رچواندنی ئه م یاســـایه و ئه م بۆنه یه بته ســـه ره تایه ك بۆ چاره ســـه ركردنی كشه كانی به رده ممان و سه رتایه كیش بت بۆ خه باتی

داھاتوومان. دوای ئه وه ی سه رۆكی په رله مان وته یه كیشی به زمانی عه ره بی پشكه ش كرد داوای له سه رۆكی حكومه تی ھه رمی كوردســـتان كـــرد وته یه ك بـــه م بۆنه یه وه

پشكه ش بكات.ووتاری سرۆكی پرلمان لرورەسمی برزكردنوەی ووتاری سرۆكی پرلمان لرورەسمی برزكردنوەی

ئای عیراق لھرمئای عیراق لھرمبرز كاك نچیرڤان بارزانی ســـرۆكی ئنجومنی وەزیران برز كاك عومر فتاح جگری ســـرۆكی ئنجومنی وەزیران برز ســـرۆكی دیوانی سرۆك كۆمار برزان ئندامانی ئنجومنی نونرانی عیراق، برز كاك محمد حرمان نونری سرۆك وەزیرانی عیـــراق برزان نونرانی قونســـویات و مكاتبی دەوتـــان لھولر، خوشـــك وبرایـــان ئندامانی پرلمانی كوردستان، میوانانی برز بناوی ئوەوە ئندامانی پرلمان مجالم دەن بخرھاتنی ھموو ئو برزان بكم ك لگماندا بشدارن ئمرۆ بۆ رانی عیراق كننی نونجومكردنی بریاری ئجبجلالین سرۆكایتی كۆماری عیراقوە پسندكراوە لكوردستانی عیراقدا شان بشانی ئای كوردستانی عیراق ك لالین كۆماری كوردستانوە پسندكرابوو برز كراوەتوە بدایمی، بـــو بۆنیو حز دەكم پتان رابگینم، ك ئم عیراق تازەیی ك خباتمان بۆ كـــردووە بۆ دامزراندنی عیراقی فیدراڵ لســـر بنمـــای دیموكراتیت ومافی مـــرۆڤ و فیدرایت، عیراقك قدەرەی ھموو الیكمان، ئم پابندی پین وە سلماندوومان ئو پابندیی، خباتمان بۆ كردووە ھزاران شھیدمان لپناویدا داوە لپناوی عیراقی فیدرای دیموكرات لپناوی كوردســـتانكی ئازاد، پابندبوونمان بعیراقی فیدراڵ لوەدا رەنگی داوەتوە ك پكوە خباتمان كردووە لگأل ھموو پكھاتكانی عیراق دەنگمانداوە بۆ دەستووری عیراق، موو بریارەكانی كھموو یاســـاكان بھندین بپاب ی كمایانو بنی ئپوە بتستوە دەمان بكپ

لدەستووری عیراقدا ھاتووە.برزكردنوەی ئو ئای فرســـتك ب ھموو دنیا بین، ك ئم لگـــأل ھموو پكھاتكانی عیراق ،باتو خردەوامبـــوون لئیال ب دەرگای ترمانییـــپكـــوە خبات بكین دژی ھموو ئو كســـانی كـــ ناحزی دیموكراتیتن ناحـــزی عیراقی تازەن ناحـــزی كوردن یاخود دوژمنی كوردیشـــن، لرەدا دەموت ئامـــاژە ب بریـــاری ئنجومنی نونران تازەی م یاســـایئ م قانووننانی ئدەرھم ببك راســـت تازەی م یاســـایئ چونك ،ملم عبۆ ئ بوونی كم ھۆیانم ئب ،تكی موقوەیشـــبھۆی ئوەی ئو ئای لكوردستان برز نكرتوە

بڕوەبری قوتابخانكم پرسی. تۆ دیواری ئم ژوورەت كردووە ب ئلبووم. بۆچی ونیكی ســـرۆكی عراقی فیدرات ھنواســـیوە؟. ك نییز.. ھیچ نووسراوڕمدا گوتی: بوەل

بفرمی داوای ئم داواكاریی بكات. كی دیككر یگدواڕۆژدا ئر لگئ باشـــبسرۆك كۆماری عراقی فیدراڵ دەرچوو خۆ دەب ونی بۆ ھواسن. ئمجۆرە بیركردنوە تسكانو بۆچوون ھن لدواڕۆژدا بخراپی تمان. دەبكتر میللســـوە بتدەشـــكبنشتخۆشی سرزاری دوژمنكانمان، وەك پشـــینان گوتوویان: گری دەست مخ بر ن ككان وادەكۆزییموو ئاو ھمددان. ئكشـــكانمان ئاۆزتر بكن. ھر لسر ئم رك نكوتنبوو كشی كركووك و ماددەی سدوچل بم شـــوەی دواكوتوو ئاۆز بوو. ھروەك ئستاك بگوی خۆمان دەبیستین كچۆن زۆر كابانی ل كركووك بووە بھۆی ئوەی ك چشتك سوربت و بب خواردن بمنتوە. دیسان پشینان گوتوویان: گورە

دەیژت و گچكش پی ل دەخشنت. لرەدا مـــن وەزارەتی پـــروەدەی حكومتی ھرمی كوردستان ب برپرسی یكم دەزانم لـــم دیاردەی، دەبوو وەزارەتـــی پروەردەی نمی كوردســـتان الیرتی ھزی حكومڕب

بو یاسای الدرا.ئو ئســـترانی لئای پشـــووی عیراقدا ھبوو بپی یاســـای لالین مجلیسی قیادەی سورەی عیراقـــوە دەرچووبوو ئاماژەبوو بۆ شـــیعاراتكانی حزبی بعس، ك تمسیلی ھموو میللتی عیراقی ندەكرد، وە خكی زۆرینی خكی عیراق پابند م شیعاراتانر ئژكو لب و شـــیعاراتانبوون بنزۆرینی خكی عیراق ساھای ساڵ چندین تاوانی رانســـتو ئبردنی ئب ردا كرابوو، بۆیرامبـــب یم ئاوەی ئرزكردنردەم ببورە لكی گكۆسپ وە كینرە دووپاتی بكت لدەب مالچوو، دیارە ئ ی كو وەخترانی عیراق ئننی نونجومئ ویستپدایناوە لو سادا بپی دەستووری عیراقی ئایكی تازە بۆ عیراق پســـند بكات وەكو یاسا دەربچتن، بۆ ئوەی بتوانین بیكجاری ئو ئای لكوردستان

ھبگرین.ئای تازە دەبت وەكو ماددەی دەســـتووری دەت تعبیر لتكویناتی عیراق بكات لپكھاتی عیراق بكات واتا دەبت مژووی عیراق رەچاو بكرت پكھاتی عیراق رەچاوبكرت تنوعی كۆمگای عیراق رەچاو وەیتفـــرە ن كگایكۆم و عیراقت، ئـــبكرفرە ئاین خاوەن مژوویكـــی دوورو درژە، خاوەن خباتكی دوورو درژە میللتكی بۆئوەی ئمرۆ ك دەبت پكوە پكوە بژین دەبت یاســـایكی ك دەردەچی تعبیر لو ھموو شتان بكاتوە، بم ئم ئو یاسایی ك دەرچووە گۆرانكارییكی باشی تدا كراوە بۆ ئوەی میللتی عیراق ھموویان پكوە

قبووی بكن و برزی رابگرن. وەینگاومان ئم ھكرە دەردەچیـــن یل ك بۆی مموز لوول بدەین، ئینجا دەچینی ١٤ی تیو ئائدەرەوەی ھۆكـــ دەرەوەی پرلمان مراســـیمی برزكردنوەی ئای عیراقیش دەســـت پدەكات، بۆ كدەرچوو قانوون كقانوونی یاسای ك گایو رئدەرچوو ئم پیوەندیمان كرد لگڵ سرۆكی كوتلی ھاوپیمانی كوردستان كبشداربوو لدەرھنانی ئو یاسای دكتۆر فوئاد معسوم، دواتر لالین خۆمانوە لگـــڵ لیژنی یاســـایی و لیژنـــی بدوادچوونی نووسینوەی دەستووری عیراق بۆ ئوەی ت بگین و یاسایوە ئرووی دەستوورییلفیاتی لمای خبنل و بریارە كئ یشـــتینت، گی بكرلچۆنی معامئم لگڵ دەستووری عیراقدا دەگونجت و بریاركی

ئیتیحادیی دەبت جبج بكرت .براوژ و گفتوگۆكردن لگڵ جنابی كاك مسعود سرۆكی ھرمی كوردستان و جنابی كاك نچیر و كاك عومر، بریارماندا ك رۆژی ٢٠٠٨/٢/١٠ واتا ئمرۆ رۆژ بیتن بۆ برزركدنوەی ئای عیراق لسر ھموو دامودەزگاكانی ھرم شان بشانی ئای كوردستان، بۆی لمـــرۆوە ٢/١٠ ئای كوردســـتان وعیراقیش پكوە لھموو دامو دەزگاكانیش برز دەكرنوە، دەبت دەسپكی رۆژكی تازە لپیوەندی وە ھموو ھموو ئو تۆمتانی ك لو ماوەیدا خراونتپاأل ئم رەت دەكینوە، كپیانوابووە برز نكردنوەی ئای عیـــراق بمانای ئوەبووە ك ئم پابند نین

پیوەندیدارەكانی بۆ ئم مســـلی ئاگادار ،دەنگ بكردبوایك خـــۆی بوە نبكردبوایچونكـــ بڕز عراقی فیـــدراڵ تنھا مولكی یكتی نیشـــتیمانی كوردستان نیی، بكو مولكی ھموو گلی كوردستان. ھروەك چۆن كاك مســـعود بارزانی وەك سرۆكی ھرمی .لی كوردستانموو گكوردستان، مولكی ھل ھرمی كوردســـتان نـــك مولكی پارتی

دیموكراتی كوردستان بتنھا. باش ئم پاساومان ھبوو ك ئای عراقی فیدرامان ھندەدا لســـر دامودەزگاكانی حكومتی ھرمی كوردســـتان، بم نازانم چ پاســـاوك ھی بۆ ھنواســـینی ونی

سرۆكی عراقی فیدراڵ. ئمـــ وەك گلـــی كورد دەب شـــانازی بو سرۆكی خۆمان بكین ك ھبژاردەی ھموو گلی كوردە ك توانیویتی شونی خۆی لناو ناوەندە برزەدبلۆماسییكانی دنیادا بكاتوە. كورد بدنیا بناسنت و ببت جگای متمانی دۆســـتان و شون ئاراســـتی تیری ژەھراوی

دوژمنان. بۆی لرگای ئم مینبرەوە داوا لبرپرسانی حكومتـــی ھرمـــی كوردســـتان دەكـــم بدواداچوونك بكن لـــم دیاردەی. وابكن رـــز لســـركردەكانمان بگریـــن و وابكین بشكۆداری لناو دڵ و دەروونمان بمننوەو وابكن ونی ھردوو سرۆك، بڕز سرۆكی عراقی فیدراڵ و سرۆكی ھرمی كوردستان لناو ھموو دەزگاكانی سرتاسری ھرمی كوردستان ھبواســـرت و رزیان لبگرت، نك لناوچیك ونی یككیان ھبواسرت و لناوچیكی دیك ئوی دیك قدەغبت. ھـــر لبـــر ئوەیـــ قوتابـــی لھنـــدێ قوتابخانكانی بنڕەتی تائستا نازان سرۆكی ھرمی كوردســـتان كی؟. یا ك سرۆكی عراقی فیدرا؟. من خۆم لســـردانكانمدا رووبرووی ئم پیشی بوومتوە ك دەتوانم بم ئمی كارەسات، ك قوتابی كورد ناوی

سرۆكی خۆی نزانت؟!.

شایســـته دا له مه راســـیمكی ٢٠٠٨/٢/١٠كه به ئاماده بوونی مه سعود بارزانی سه رۆكی ھه رمی كوردستان به ڕوه چوو ئای تازه ی عیراق شانبه شانی ئای كوردستان له باه خانه ی په رله مانی كوردستان له الیه ن عه دنان موفتی سه رۆكی په رله مانی كوردستان ھه كرا، له مه راســـیمه كه دا كه ســـه رۆكی حكومه تی ھه رم و جگری ســـه رۆكی حكومـــه ت و نونه رانی ســـه رۆك كۆماری عیـــراق وســـه رۆكی ئه نجومه نی وه زیـــران و ئه نجومه نی نونه رانی عیراق و نونه رانی كونســـلخانه كانی وتانی بیانی له ھه رم به روه چوو، دوای ئـــه وه ی ئاكه له الیه ن ســـه رۆكی په رله مانه وه ھه كرا مه راســـیمه كه به سرودی نیشتمانی عیراق و

سوردی ئه ی ره قیب كۆتایی ھات.سه ره تا ســـه رۆكی په رله مانی كوردستان له وته یه كدا دوای ئه وه ی به خرھاتنـــی میوانانی كرد رایگه یاند: دانیشـــتنی ئه مۆمـــان بۆ جبه جكردنی یاســـای ئه نجومه نی نونه رانی عیراقـــه ئه ویش به ھه كردنی ئای تـــازه ی عیراقـــی فیدراڵ شانبه شـــانی ئای كوردستان. رونیشیكرده وه له م بۆنه یه دا ده مانه وت به ھه موو ئه وانه بین كه دوژمنی كوردو عیراقی تازه ن ئمه ی كـــورد له درزه مانه وه خه باتمان بۆ ھنانه دی عیراقكی دیموكرات و فیدراڵ و كوردستانكی ئازاد كردووه له و پناوه شدا خونمان رشتووه و شه ھیدمان داوه و له سه ر بنه مای فیدرای و دیموكراسیش عیراقی

بوونی خۆمان سه ماندووه .ســـه رۆكی په رله مانی كوردســـتان له به شكی تری قسه كانیدا ئاماژه ی به ھۆكاره كانی ھه نه كردنی ئای كۆنـــی عیراق كردو رونیكرده وه كه ئای پشـــووتر به تایبه تی ھه رس ئه ستره كه كه دروشمی سه ره كی حزبی به عس بوون و له ژر ئه و دروشـــمانه چه ندین تـــاوان دژبه گه النی عیـــراق به تایبه تیش گه لی كورد

بعیراقی فیـــدراڵ ئمانـــ رەت دەكینوە ئومد دەكین ببت سرەتایكی باش وپتوتر بۆ رز گرتن لیاسا بۆ پابندبوون بپكوە ژیان بۆ دیموكراسیت بۆ ھنگاو نان بۆ دامزراندنی دامودەزگاكانی عیراقی فیـــدراڵ و وە پیوەندی باشـــتر لنـــوان ھرمی

كوردستان و عیراقی فیدراڵ.نچرڤان بارزانی: پیویسته ئا ره نگدانه وه ی واقیعی نچرڤان بارزانی: پیویسته ئا ره نگدانه وه ی واقیعی ئـــه و وته بت و ھمایه ك نه بـــت بۆ تاقمك یان ئـــه و وته بت و ھمایه ك نه بـــت بۆ تاقمك یان

الیه نك له م وته داالیه نك له م وته دانچرڤان بارزانـــی له وته كه یـــدا دوای به خرھنانی ئامه ده بووان، مه راســـیمی ھه كردنـــی ئای تازه ی عیراقـــی به رۆژكی مژووی وه ســـف كـــردو وتی: به رزكردنـــه وه ی ئـــه م ئایه له م شـــونه دا ده ربی ھه وستی راسته قینه و كۆنكرتی ئمه یه له به شداری

كردنی جددی و راسته قینه مان له عیراقی تازه . سه رۆكی حكومه ت ئاماژه ی به وه شدا كه ئای تازه ی عیراق له سه ر خواست و داواكاری ھه رمی كوردستان بریاری له ســـه ردرا بۆیه ئه مـــرۆ له پاڵ ئای ھه رمی كوردســـتان له ھه رمه كه مان ھه ده كرت. وتیشـــی: پیویســـته ئا ره نگدانه وه ی واقیعی ئه و وته بت و ھمایه ك نه بت بۆ تاقمك یان الیه نك له م وته دا.

سه رۆكی حكومه تی ھه رم له به شكی تری وته كه یدا ئاماژه ی بـــه وه دا كـــه به جددی كار بـــۆ بنیاتنانی عیراقكی تازه و نه ھشتنی ئاســـه وارو نیشانه كانی رژمی دیكتاتۆری پشـــوو ده كه ین و رونیكرده وه كه ھه ندك اله یه ن وه ك پویست پشوازیان له گۆڕینی ئای عیراق نه كرد و به ھه ه ش له ھه وســـتی ئمه تگه یشتبوون كاتك داوای ئای تازه مان ده كرد به م

ده ركه وت مه سه له كه به م شوه یه نه بوو.كشـــه كانمان ده مانه وـــت وتـــی: له كۆتایشـــدا له چوارچوه ی ده ستووری عیراقدا به یه كه و گفتوگۆیان

له سه ر بكه ین و چاره سه ریان بكه ین.

تاریق جوھر سارممی

ژمارە (٩٠) شوباتی ٢٠٠٨/٢/٢٢،34رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی ناوداران

ناودارانی كوردناودارانی كورد

ئا: نریمان عبدو خۆشناو

پرۆفیسۆر د. خلیل ئیسماعیل محمد

یكم: ژیانییكم: ژیانی ر بندەلی ســـم ی ١٩٤٥ لســـا ل -

پارزگای دیال لدایكبووە.دووەم: خوندن و پلی زانستیدووەم: خوندن و پلی زانستی

- خوندنـــی ســـرەتایی و ناوەندیـــی و ئامادەیی ل مندەلی تواو كردووە.

- ل ســـای ١٩٦٦ ل بشی جوگرافیای زانكـــۆی بغدا بوانامـــی بكالۆریۆس

بدەست دەھنت.- ل ســـای ١٩٧٣ ماجستری ل بواری جوگرافیای دانیشتوان بدەست دەھنت، ناونیشانی نامكشی (قزای خانقین-

لكۆینوە ل بارەی دانیشتوان).- لـــ ســـای ١٩٨٠ بوانامـــی دكتۆرا بناونیشـــانی ك دەھنت، بدەســـت ل بوونـــ جندەكانـــی نیشـــتڕەھ) ل وەیینكۆم لراق، ئكانی عھاتدسر دھاتكانی پارزگاكانی (سلمانی،

ئنبار و زیقار) ل خۆدەگرت.- ل ســـای ١٩٨٤ پلی پرۆفیســـۆری

یاریدەدەری بدەست ھناوە. ی پرۆفیسۆری لی ١٩٩٠ پلســـا ل -زانكۆی سالحددین ب دەست ھناوە.

سیم: كاركردنیسیم: كاركردنی- ل سای ١٩٦٦-١٩٧٤ دەبت مامۆستا ل پارزگای دیالـــ، دواتر دەگوازرتوە بۆ زانكۆی ســـلمانی، بھۆیوە لسای ١٩٧٥-١٩٧٦ دەبت ســـرۆكی بشـــی دراساتی كوردی ل كۆلیژی ئاداب، دواتر دەبتـــ سرپرشـــتیاری پرتوكخانی

ناوەندی زانكۆی سلمانی .- ل سای ١٩٨٦ دەبت سرۆكی بشی

جوگرافیا ل زانكۆۆی سالحددین .چوارەم: نووســـینی ل بواری رۆژنام و چوارەم: نووســـینی ل بواری رۆژنام و

گۆڤارەكاندا گۆڤارەكاندا وە و وتـــاری لكۆلینـــدەھا لســـ _بوارەكانی ( جوگرافیا، مژوو، سیاست، كۆمالیتی، ئدەب و رۆشنبیری گشتی .......بوكردۆتوە، ئم لكۆلینوانش ل گۆچارەكانی زانســـتی و رۆشـــنبیری ب فتانـــو ھ كانـــی رۆژانـــو رۆژنامزمانكانی كوردی و عرەبی و ئینگلیزی

بوكردۆتوە._ زیاتر ل (٧٠) لكۆلینوەی زانســـتی ل گۆڤـــارە ئكادیمیكان بوكردۆتوە، لوان:( گۆڤاری زانكۆی سلمانی، ئادابی موستنســـریی، ئادابی بســـر، گۆڤاری كۆمـــی جوگرافیانـــی عراقی، كۆڕی زانیاری عراق، یكتی مژوونووســـانی عرەب، سیاســـتی دەولی، ســـنتری

برایتی ......) .

_ زیاتر لـــ (١٣٠) لكۆلینوە و وتاری لـــ گۆڤارە رۆشـــنبیری و گشـــتییكان گۆڤارەكانـــی وانـــل بوكردۆتـــوە، (متیـــن، گـــون، گونـــی عرەبـــی، كاروان، زاگـــرۆس، شـــاندەر، ھـــاواری كركووك، ســـرخۆبوون،ھولر، اللش، الحوار، روناھی، الصوت االخر، سردەم، پرشـــنگ، الھـــدی، بارش، بیـــری نوێ، االضواء توژینوە، پیڤیـــن، ھرژین،

.(البالغ البغدادی ،النجفی فتانو ھ كانـــی ڕۆژانـــڕۆژنام لـــ -زیاتر لـــ (٢٠٠) وتـــاری بوكردۆتوە، لوانـــ (خبـــات، برایتـــی، التاخی، االتحـــاد، كوردســـتانی نـــوێ، الموقف، المواطــــن، الموتمر، المنار، نداء الرافدین، قارداشـــلق، میدیا، یكگرتوو، حمرین، نداء المستقبل، دەنگی میللت، باسڕە، الصباح، الحقیق، التحالف الكردستانی).

پنجم / كتبكانیپنجم / كتبكانی- تـــا ئســـتا زیاتـــر لـــ (٢٠) كتبی

:وانوە، لوكردۆتب١- اقلیم كردســـتان العراق، دراسات فی التكویـــن القومی للســـكان، واعید طبعه ثالث مرات بین سنتی (١٩٩٨- ١٩٩٩).

٢- موشـــرات سیاســـ التعریب فی اقلیم كردســـتان العراق، واعید طبعه اربع مرات

بین سنتی (٢٠٠١- ٢٠٠٤).٣- المجتمع المدنی و مســـتقبل االتنیات

فی العراق (٢٠٠٤).٤- منطق التخصر الحدودی بین العراق

وایران، ١٩٩٨.٥- سیاســـ التعریب فی اقلیم كردستان

العراق، ٢٠٠٤.٦- الكرد الفیلیون بین حمالت التســـفیر

وسیاس التعریب، ٢٠٠٥.٧- محافظ كركوك: دراس فی التكوین

القومی للسكان، ٢٠٠٢.دراســــات – اربیــــل محافظــــ -٨

.٢٠٠٣ ،اقتصادی -دیموگرافی٩- دھوك - نینوی، دراسات دیموگرافی،

.٢٠٠٥١٠- البعـــد القومی للتغیـــرات االداری فی

كركوك، ١٩٩٧.١١- القضیــــ الكردیـــ: حدود ام وجود/

.٢٠٠٦ فی جغرافی ١٢- قظــــاء خانقین – دراس

السكان، ١٩٩٧.١٣- انماط االستیطان الریفی فی العراق،

.١٩٨٢١٤- جغرافی االستیطان الریفی، ١٩٨٩.ششم: بشداری كردنی ل لیژنكان ششم: بشداری كردنی ل لیژنكان

ل زۆربی لیژن زانستی و رۆشنبیریكانی نـــو زانكۆكانـــی كوردســـتان و دەرەوە بشـــداری كردووە، جگ ل بشـــداری

كردنـــی ل لیژنـــ گفتوگـــۆی قوتابیانی خوندنـــی با لـــ زانكۆكانـــی (بغدا، موسل، بسرە، سلمانی، كۆی، زانكۆی جیھـــان ل لنـــدەن، ســـالحددین) و بشـــداری ل كۆنگرە و كۆڕی زانســـتی

كردووە، چ وەك بشـــداری كردن یاخود بشـــداری كردنی بھـــۆی لكۆینوەی زانســـتی، لناوەوەی وت و دەرەوەی

:وانت، لو١- كۆنگـــرەی جیھان بۆ پشـــڤچوونی

.١٩٨٦ ھۆڕەكان، ناسری٢- كۆنگرەی نودەوتی (١٥) ل قاھیرە

.(١٩٩٠)٣- كۆنگـــرەی جوگرافیاســـانی عرەب،

.١٩٨٨ كان لننجومتـــی ئك٤- كۆنگرەی ی

وت عرەبییكان، ١٩٩٢.٥- كۆنگـــرەی نودەوتـــی – لبارەی

دراساتی كوردی، ھولر ٢٠٠٦.لكۆینوەیـــك بوكردنـــوەی -٦بناونیشـــانی (موشــــرات الخصوصی فی اقلیــــم كردســــتان العــــراق)، لـــ كۆنگرەی

نودەوتی ل قاھیرە، ٢٠٠٦.٧- (ملتقی ابن ماجد)، زانكۆی بســـرە،

.١٩٩٠٨- كۆنگرەی پـــالن دانان و بوژاندنوەن

.١٩٨٩ ،زانكۆی مووس٩- كۆنگرەی كۆمی جوگرافیاناســـانی

عراقی، ١٩٦٩- ١٩٨٩ز ئاو ل) ت ب١٠- كۆنگرەی زانستی تایب

كوردستان)، ھولر، ٢٠٠١. ت بـــ١١- كۆنگـــرەی زانســـتی تایبـــ

(كركووك)، ھولر، ٢٠٠١. ت بـــ١٢- كۆنگـــرەی زانســـتی تایبـــ

(ئنفال) ھولر، ٢٠٠١.١٣- كۆنگرەی زانستی تایبت ل زانكۆی

سلمانی، ٢٠٠٠.١٤- كۆنگرەی زانستی ل زانكۆی دھۆك،

.٢٠٠١١٥- كاتكانـــی ڕۆشـــنبیری ل (دھۆك،

ئاكرێ، ملبندی اللش) شخان، .... مـــوو كۆنگرەكانـــی زانســـتی ل١٦- ھ

زانكۆی سالحددین.حوتـــم: كاركردنـــی لـــ بوارەكانـــی حوتـــم: كاركردنـــی لـــ بوارەكانـــی

ڕۆشنبیری:ڕۆشنبیری:١- سرۆكی ئنجومنی كارگی مبندی ڕۆشنبیری، زانكۆی سالحدین، ١٩٩٤.

٢- ســـرۆكی لیژنی نووسرانی گۆڤاری زانكۆی، زانكۆی سالحدین، ٢٠٠٠.

٣- ئندامی ســـندیكای ڕۆژنامنووسان، ھرمی كوردستان، ٢٠٠٤.

٤- ئندامی یكتی مامۆستایان، ھرمی كوردستان.

ی ئاشتی و ھاوكاری لندامی لیژن٥- ئعراق- لیژنی ھولر، ٢٠٠٦.

٦- ئندامی لیژنی نووســـرانی گۆڤاری (دەنگی ئنفال) ھولر، ٢٠٠٢.

ملبنـــدی ڕاوـــژكاری ئندامـــی -٧كوردستان بۆ لكۆینوە ستراتیژیكان،

سلمانی، ١٩٩٣.٨- ئندامی لیژنی ڕاوژكاری گۆڤارەكانی كاروانـــی دۆزینـــوە، نـــوێ، (بیـــری ئكادیمی، ھاوكاری كركووك، سیاستی

نودەوتی).

٩- ســـرۆكی كۆمی جوگرافیاناسانی عراق- پارزگای ھولر ١٩٨٨-١٩٩١.

١٠- ئندامـــی لژنـــی برزكردنـــوەی (ترقیان) – زانكۆی سالحدین.

١١- ســـرۆكی لیژنی پشكشـــكارانی زانكۆی مامۆســـتایانی تاقیكردنـــوەی

سالحدین.١٢- یاریـــدەدەری ســـرۆكی كۆنگـــرەی

یكتی مژوونووسانی عرەب، ١٩٨٦.١٣- ئندامـــی لیژنی بـــای كۆنگرەی یادی (٩٠) سای لدایكبوونی بارزانی،

.١٩٩٣١٤- ئندامـــی لیژنـــی دانانی یاســـای

خوندنی با، ھولر، ١٩٩٣.ئامادەكردنـــی سرپرشـــتیاری -١٥ راق، لمی كوردستانی عری ھخشن

پرلمانی كوردستان، ٢٠٠٦.١٦- نونـــری زانكۆی ســـالحدین بۆ جبارەی نیشـــت كۆنگرەی زانســـتی ل

بوونی دھاتكان، بغدان ١٩٨٩.١٧- نونـــری زانكۆی ســـالحدین بۆ پرۆگرامكانـــی خونـــدن لـــ وەزارەتی

خوندنی با، بغدا، ١٩٩٠.١٨- ســـرۆكی لیژنی ھاوبشـــی نوان وەزارەتـــی و ســـالحدین زانكـــۆی ڕۆشنبیری لكۆڕی (كوردستان_ ئستا

و داھاتووی) ھولر، ١٩٩٧.١٩- سرۆكی وەفدی حكومتی كوردستان

بۆ كۆریای باشوور، ٢٠٠٥.٢٠- سرۆكی لیژنی گفتوگۆی دەستووری

ھرم ل زانكۆی سالحدین، ٢٠٠٦.لیژنـــی ســـرۆكی یاریـــدەدەری -٢١كۆنفراسی زانستی ل وەزارەتی خوندنی

با، ھولر، ٢٠٠٦.٢٢- ئندامـــی لیژنی بـــا بۆ كۆنگرەی زانستی دەربارەی خوندنی با، ھولر،

.٢٠٠٧٢٣- ئندامـــی لیژنی بـــای كۆنگرەی زانستی ل زانكۆی سالحدین لسانی

١٩٩٠، ١٩٩٣، ١٩٩٧ و ٢٠٠٠.٢٤- نونـــری زانكۆی ســـالحدین بۆ كۆنگـــرەی جیھانی لبارەی (دراســـاتی

كوردی) ل ھولر، ٢٠٠٦.٢٥- ھروەھا وەكو وانبژ ل زانكۆكانی وانوە، لرەبی دەرسی وتۆتراق و ععزانكۆكانی (بغدا، مووســـ، بســـرە، كوف، دھۆك، ســـلمانی، كۆی، زانكۆی

یرمووك ل ئردەن).٢٦- ئســـتاك مامۆستای ل كۆلیژی و ســـالحدین، زانكـــۆی ئادابـــی كۆلیژی پۆلیس و زانســـت ژە لبوانسیاســـییكان ل ھولـــر، ھروەھا مامۆستای خوندنی بای ل زانكۆی

.مانی و كۆیسل

ژمارە (٩٠) شوباتی ٢٠٠٨/٢/٢٢،35رەشمی ٢٧٠٧ی كوردی لكۆینوە

٤. كارمندەكانی بشی كوردی ل دەنگی . كارمندەكانی بشی كوردی ل دەنگی VOAVOA مریكامریكا ئئ

بشی كوردی دەنگی ئمریكا دیارە وەك ھر دەزگایكی تر پویستی ب كارمند و كسانی پرۆفیشـــنال ھی بۆئوە ب باشترین شواز ی بكات. بۆیجبت و جنركارەكانی رابپھولی داوە ئو كسان ب كارمند وەر بگرت ك رەگزنامی ئمریكیان ھی، پیامنریش مرج نیی خاوەنی رەگزنامی ئمریكی بت ب الم ب گورەی سیتمی رادیۆك كاردەكات ك ب شـــوەی پارچ (قتعـــ)و وات ل ھر ١٤ ئیش بۆ رادیۆك رەكیامنت پكدا دەبمانگبكات وەك ھواڵ، راپۆرت، بدواداچوون و... ر زیاتر لیامنپ ر $٨٠٠ دۆالردا.كرامبب لكارەكی خۆی كرد ئوســـا ل برامبر زیادە كار كردنكی پاداشتی پ دەدرت وەك رز گرتـــن ل ماندوبوون و زیـــادە كار كردنكی، جگ لوەی پاداشـــتی مادی دەكرت ب نمرە یك پاداشـــتی معنوی دەكرت ھتا باشتر و چاالكان تر كار بكات. ((ئاســۆ: ژمارە ١١:

٢٠٠٣: ل ٦))ئمانی خوارەوەش چند ناوكن ك ل بشی ستا لكیان تائشكوردی كاریان كردووە و ب VOA مریكاكانی دەنگی ئ شب كار كردن ل

بشی كوردی بردەوام و دەست بكارن:ناوەكان ((ئزگو تل فزیۆنت كوردی ١٩٣٩ ـ ٢٠٠٢، وەســـفی حســـن ردنی ٢٠٠٥)) / عومر دزەیی (یكم بروە بری كورد بووە)، ھۆمر شـــخ موس (ئســـتا بروە برە)، ئحمـــد بارزانی، حیدەر كریم، بلن صالح :٢٥ ممشند،: ژمارە ٢١٢٤: سســـیام))٠٤، ٢٠٠٦:ل ١١)) بلن ســـالح (برای برھم خریف ،(لیاسئ) مۆسالح)ە، دەخیل شـــشـــروانی، موعتبر دۆســـكی (جوھر)، خلفی زباری، شـــایان پاشـــا، نازێ گمۆ، سالخ پیرۆتی، جان دیالن، چرین برواری، ،شوان كاد تاھیر، نحمجیھان سندی، ئھرۆ زەنگن، فاتیم سندی، ئردەالن فرەج، وریـــا جاف (ئســـتا نمـــاوەوەك كارمند) ((رۆژنامی ئاســۆ، ژمارە ١١، ٢٠٠٣، ل ٦))،

بریڤان یوسفی، ئڤین باو دوھانیش. ٥. پیامنرانی بشی كوردی دەنگی ئمریكا . پیامنرانی بشی كوردی دەنگی ئمریكا پیامنرانی بشی كوردی ل دەنگی ئمریكا پارچ ب یوازی كاركردنیان جیاوازی ھشـــكار دەكات، بتایبتـــی ئوانی رەگزنامی ئمریكیـــان نبـــت وئـــوەی تریـــش وەك فرمانبركی رەسمی ب مانگان كار و خباتی

خۆی دە دۆمنت.بشـــی كوردی دەنگی ئمریكا دوای ھشت ساڵ كار ل سای ٢٠٠٠ بۆ یكمجار پیامنری مجار سكمی كوردســـتان دانا و یرھ لپیامنری ل ســـ پارز گاكانی باشـــووری مانی و دھۆك دانا. لر، سلولكوردستان: ھ یی ل الم بالر ھادی، ســـر فر عومولھ

دھۆك و لتیف نرۆیی ل سلمانی. ئم پیامنرانی ناومان بـــردن بۆیكمجار ل نیســـانی ٢٠٠٠ دەست بكاربوون ك ئوسا روا بر حوكم بوو ھس می ئیراق لشتا رژھئاسانی كس نیدەتوانی ببت پیامنری ئو بش یا ھر بشكی تر ل ئراق بھۆی گرفتی ئمنیوە ك رەنگ زۆر ب ئاســـانی دەستیان پرا بگیشـــتبای و لناویـــان ببردای، بم دوای روخانی رژمی ئیراق پیامنر یان دانا و ،٢٥: ٠٤ ممشند،: ژمارە ٢١٢٤: سسیام)) بدول واحید، لغدا سروە عب ٢٠٠٦:ل ١١)) لكركوك یحیا برزنجی، لموسل ئمیر گۆران، رگپۆل فاخیر مستۆكۆلم ش دەرەوە ل وە لسوری، لندەن بریڤان دۆسكی، ھڤی برواری ل برلین و بم دوایی ل كۆتایی سای ٢٠٠٥ و ســـرەتای سای ٢٠٠٦ ل ئامد (دیاربكر) جلیل كایا بوو پاشان بھۆی رەوشی تایبتی نیتوانی بر دەوام بت و ئستا پیامنركی تریان ھی ب نـــاوی زنار مندكی و ل تاران بختیار ئحمد و ھر كس ب شـــوەزاری

ناوچكانی خۆیان راپۆرت دەدەن. شی كوردی لكانی بییفتانھ رنامب . شی كوردی لكانی بییفتانھ رنام١. ب

دەنگی ئمریكادەنگی ئمریكاشمم: فرھنگ و تۆرەی كوردی

فرھنـــگ و تۆرە برنامیك ھموو رۆژانی شممیك ل كاتژمر١٢:٠٠ ی نیوەرۆ ب كاتی واشـــنتۆن ل الین خلفـــی زباری و بلن سالح» ەوە پشكش دەكرت. لم برنامیدا ھر جارە لگڵ شاعیرك، ھونرمندك،رۆژناموانك،رۆشنبیرك و یان ئوانی ل بواری

فرھ نگی دیك كار دەكن، دەكرت.خف زباری، بن ساحمزگرد مزگرد

لـــم برنامیدا ك ل كاتژمر ٢:٠٠ ی باش پشكش شممیك ھموورۆژانی نیوەرۆی تر بابســـرم لـــت، جڤیـــن ی گـــدەكرجۆراوجۆرەكانـــی رۆژ دەكرت. بابتكانیش ل چشـــنی ھمجۆرەن، ھر ل سیاســـی و كلتـــوری و كۆمیتـــی و ھونـــری و توەرەكانی دیكی ژیان . پســـپۆرەكانی ئم بوارە جیاوازانش ل برنامكدا دەبن میوان. ھر ھفت ش، ھاوكاركی بشی كوردی دەنگی

ئمریكا پشكشی دەكات.یكشمم: ژن و ماباتیكشمم: ژن و مابات

ھموورۆژانی یكشـــمم ل كاتژمر ١٢:٠٠ ی نیوەرۆ پشـــكش دەكرت. فخری دۆسكی و موعتبر شیرVوانی باسی گیروگرفتی ژن و منـــدان و خزان ل سرانســـری جیھان

دەكن. موزیكی ئمریكی موزیكی ئمریكی

یرنامم بمریكـــی ئی میوزیكی ئرنامبھموو رۆژی یكشمم ل برنامی كاتژمر ٢:٠٠ ی بـــاش نیـــوەرۆ بـــ كاتی واشـــنتۆن پشكش دەكرت. لم برنامیدا، دوایترین و نوترین گۆرانی ئمریكی و تۆب تن پشكش دەكرت و باس ل ژیان و برھمكانی ستران بژانی ئمریكی دەكرـــت. گوگران دەتوانن داوای گۆرانـــی ئمریكی بكن و پشكشـــی بكن. ئم برنامی ل الین ھاوكاران چرین برواری و ئحمد بارزانی پشكش دەكرت.

دووشمم: نوژداری و ت ندروستی دووشمم: نوژداری و ت ندروستی رۆژانی دووشمم ل كاتژمر ١٢:٠٠ ی نیوەرۆ، نازێ گمۆ دوایترین دەنگوباســـی پزیشكی و پشكوتنی تكنلۆژیای پزیشكی پشكش دەكات. ھروەھـــا گفتوگۆی تلفۆنی لگڵ پزیشـــك و شارەزایانی تندروســـتی كورد دا

دەكات. س شمم: ژیان ل ئمریكاس شمم: ژیان ل ئمریكا

برنامیك ھموورۆژانی ســـ شممیك ل كاتژمر ٩:٠٠ ی ســـر ل بیانی ل الین فخری دۆسكی و دەخیلی شممۆ پشكش ژیانی رۆژان دا، باس ل یرنامم بت. لدەكرو كلتوری دانیشتوانی ئمریكا دەكرت، باسی بۆن و ئاھنگ سیاسی و ئاینی و كلتورییكانی

ناو كۆمگای ئمریكی. تاراوگ كورد ل تاراوگ كورد ل

ك لیممشـــموورۆژانی سھ كیرنامبكاتژمـــر ١٢:٠٠ ی نیوەرۆ لـــ الین حیدەر كریم پشـــك ش دەكرت. لم برنامیدا، ژیانی خۆیان ل بـــاس ل كوردەكانی تاراوگ ك لكش، یفتـــر ھن. ھدەك تاراوگـــ رناممیوانی ب تت دەبو كوردەكانی دوور لو باسی دەستكوتكانی ژیان و گیروگرفتیان ل پیوەندی ژیان ل دەرەوەی وت و چۆنتی

خۆگونجاندنیان دەكن. چوارشمم: ناودارەكانی ئمریكاچوارشمم: ناودارەكانی ئمریكا

برنامیك ھموو رۆژانی چوارشـــممیك ل كاتژمر ٩:٠٠ ی ســـر ل بیانی ل الین دەخیلی شـــممۆ پشـــكش دەكرت. ئم ب ك یتیانســـایو كر ئســـل یرنامبشوەیك ل شـــوەكان كارتكردنیان لسر كۆمگای ئمریكی ھبووە و شون پنجیان

ب مژووی ئمریكاوە دیارە. بھڤا بھڤا

برنامیكی ھفتانی تایبت، ســـبارەت ب كاروبار و چاالكـــی و گیروگرفتكانی الوان و نوجوانانـــ. ئم برنامیـــ ھموورۆژانی ر ١٢:٠٠ ی نیوەرۆ بكاتژم ك لیممچوارشكاتی وا شنتۆن ل الین جانی دیالن پشكش

دەكرت.پنج شمم: نامی گوگران و موزیكی پنج شمم: نامی گوگران و موزیكی

كوردیكوردیھموو رۆژانی پنج شمم ل برنامی كاتژمر ١٢:٠٠ ی نیـــوەرۆ پشـــكش دەكرـــت. لم برنامیدا، گوێ بدەن دەنگی خۆتان و نامی خۆتان ك حیدەر كریم و فخری دۆســـكی بویان دەكنوە. لـــم برنامیدا ھر چی

ی لگرەكانی دیكوا گوئ ،یكت ھپرسیارب بش مك. گات و گپ، متڵ و رووداوی سیر سیری دەگمن ل وتكتدا برگای نامی گوگر بگین. ل پشبركی متدا، ختیش بۆ براوەی یكم و دووەم و سیم ھی. ب فاكس، ب ئیم و ب نام پیوەندی ب برنامك بك، یان دەنگی خۆت لســـر تلفۆن تۆمار بك. ھروەھا لم برنامی دا گـــوێ ل گۆرانی رەســـن و نـــوێ ی كوردی بگرە و ئتوانیت داواكاری خۆت ئاراستی ئو

برنامی بكیت.ئسترە گشكانئسترە گشكان

برنامیكی تایبت بـــ خون جوانكانی مندانـــی بھرەمنـــد و ھوكانـــی باوان بـــۆ پروەردەكردنی مندانی خون شـــیرین و چاوگـــش. ئگـــر ھـــر منداـــك لم وا لشـــداری بـــكات، ئدا برازاوەیرنامبالین بشی كوردی دەنگی ئمریكاوە خت وەردەگرـــت. ئـــم برنامیـــ ھموورۆژانی سشـــممیك ل كاتژمر ١٢:٠٠ ی نیوەشو ب كاتی واشـــنتۆن ل الین ھرۆ زەنگنوە

پشكش دەكرت.ھینی: ئسترە گشكانھینی: ئسترە گشكان

لـــ كاتژمر ٩:٠٠ ی ســـر ل بیانی ب كاتی واشنتۆن، برنامی رۆژی پنج شمم دووبارە

دەكرتوە. ھلو واشنتۆن ھلو واشنتۆن

ھموورۆژانكـــی ھینـــی كاتژمـــر ١٢:٠٠ی نیوەرۆ ب كاتی واشنتۆن راستوخۆ ل بشی كوردی دەنگی ئمریـــكاوە پخش دەكرت. لم برنامیـــدا، ھر جارە و گفتوگۆ و باس راق بگشتی و ع ب ككی ناوچررووداوسلتایبتی دەكرت و ھروەھا گفتوگۆی تایبتیش سبارەت ب بوارەكانی ھونری و كۆمیتی ورووناكبیری. ل ھر ئقیكیشـــدا، گوگر دەتوانت ب شـــوەیكی ڕاستوخۆ پرسیار رنامی میوانی بكانـــی ئاڕاســـتو بۆچوونبـــكات. ئم برنامیش لـــ الین كارمندە

سرەكی یكانی بشكوە بڕوە دەچت.دواییترین برنام ی ھلو واشنتۆندواییترین برنام ی ھلو واشنتۆن

بابـــت: بۆنمون كشـــ كۆمیتیـیكانی گنجانی كوردستانی عراق.

یوانداری برنام: جانی دیالن یان ھر یككی تر لكارمندەكان

میوانانی برنامك: بۆنمون دكتۆر فوئاد بابان، پـزیشـك ل نخۆشـخانی زانكۆی سـلمانی.كاك بختیار (حیكمت حمكریم)، سرۆكی

رـكخراوە دیموكراتیـیكان ل كوردسـتان.پرۆسی سیاسی ل ئمریكاپرۆسی سیاسی ل ئمریكا

ئگر دەتوت بزانیت سیســـتمی ئمریكا پرۆســـی سیاســـی ل ئمریكا چـــۆن كار دەكات، ئـــوا تكای ھموورۆژانی ھینی گوێ ل برنامی پرۆســـی سیاســـی ل ئمریكا بگرە. ئم برنامی ل كاتژمر ٢:٠٠ ی باش نیـــوەرۆ ب كاتی واشـــنتۆن بـــو دەبتوە. ھموو ھفتیك موعتبر شیروانی پرسیار ل شـــارەزایان دەكات تاوەكو دەستوری وت، باســـكانی بروەبردن، یاسادانان و دادوەری شـــی بكنوە. ھروەھاش باس ل فیدرالیزم و پرۆسی دیموكراسی ل ئمریكا دەكرت. بۆ نمون: چۆن ھبژاردنكان بروە دەچن و

رۆی پارتی سیاسیكان چی؟٢. بابت رۆژانییكان . بابت رۆژانییكان

رۆژان ســـرەتا ھر چوار برنامكانی بشی كوردی دەنگـــی ئمریكا، بـــ بوكردنوەی نوتریـــن ھواكانی رۆژ و ھوای وەرزشـــی دەســـت پدەكات. پاشان گشـــتی راپۆرتی

پیامنران و موزیكی كوردی و ئمریكی.رۆژان ش ل برنامكانی كاتژمر ٩:٠٠ ی سر ل بیانی و ١٢:٠٠ ی نیوەشودا، گلك بابتی ھمرەنگ پشكش دەكرت. لوان، ھونری، زانیاری و تندروستی، ئابوری و دید و بۆچون لواشنتۆنوە. ((دیمانلگل عومر دزەیی ك ل ١٢: ٠٤: ٢٠٠٧ ئنجامدراوە)) ل برنامی یانیشـــدا، رۆژانب ر لر ٩:٠٠ ی ســـكاتژمگشتك ب نورۆژنام ئمریكیكاندا دەكرت. وانو، شر ١٢:٠٠ ی نیوەشكاتژم روەھا لھ

گشتك ب نورۆژنام عرەبی و جیھانیكاندا دەكرت.

ل كاتژمر ١٢:٠٠ ی نیـــوەرۆ و ٢:٠٠ ی پاش نیوەرۆ و پش كورتـــی ھواكانی كۆتایی بریتی ت كش دەكرشكك پگوتار ،رنامبل بیروباوەری حكومتی وت یكگرتووەكانی ئمریـــكا ئم گرنگترین بشـــ لـــ دەنگی رھادی لر فوەی وەك عومر ئبمریكا لئدیمانیكیدا دەلت تنھا ئوە گوزارشت ل راو بۆچوونی حكومتی ویالیت یكگرتووەكانی

ئمرۆیكا دەكات. ل نیوەی دوەمی كاتژمر ٢:٠٠ ی باش نیوەرۆی ھموورۆژكیـــش، ماوەیك بـــۆ خوندنوەی

ھبستی كوردی ترخان كراوە.ھموو برنامیكیش ب كورتیكی دوایترین

ھواكانی رۆژ كۆتایی دت.٣. ش پۆل كان. ش پۆل كان

ئمـــش نمونـــی شـــپۆلكان و شـــونی .رەدودەكانیانوەرگرتنیان و ت

VOA KURDISH SERVICE، SHOWTIMES AND

.FREQUENCIES Schedule effective ٢٦TH) March/ ٢٠٠٥ through ٢٩h

(October/ ٢٠٠٥٤. پیوەندی كردن ب دەنگی ئمریكا و . پیوەندی كردن ب دەنگی ئمریكا و

بشی كوردی بتایبتی بشی كوردی بتایبتی پ یوە دیكردن بم رگایانوە دەبت

kurdish@VOAnews. ل بـــۆئیم com بنرە یان ئ و فۆرم ب كار

ناو، ئادرسی ئیمل و پ یامت بنووس <ئیمل بنـــرە> كلیك بك بۆ ناردنـــی پیام ك ت. ممشبات: ژمارە ٢١٢٤: سند، خسیام))

٢٥: ٠٤، ٢٠٠٦:ل ١١))٥. زاراوە ل دەنگی ئمریكاـ بشی كوردی . زاراوە ل دەنگی ئمریكاـ بشی كوردی

لگل ئوەی ل سای ١٩٩٢ ەوە بشی كوردی كرایوە لـــ دەنگی ئمریكا بـــم بۆئوەی جۆرـــك ل پرس گـــرك نیت پش بۆ ھر بیستركی كوردی زمان، بۆی ھرل سرەتاوە ھلومرجی زاراوە و شـــوەزارەكانی دەڤرە كوردیكانـــی برچاو گرتـــووە و ببردەوامی

برەو پشوەی بردووە.ـ ھۆی گرنگیدانی دەنگـــی ئمریكا ب زاراوە :١٢: ٠٤ ل ر دزەیی كل عومگـــلدیمان))٢٠٠٧ ئنجامدراوە)) و زمانی كوردی دەتوانین

ل چند خاكدا كۆبكینوە، وەك:١. ئـــم گرنگیدان دەگڕتـــوە بۆ ھۆكاری سیاسی و ســـتراتیژی و ب تایبتی قورسایی ژمارە و فرھنگ و كارتكردنی سیاسی كورد لســـر چندین ووتی گـــورە ل ڕۆژھتی

ناوەڕاست دا.٢. ھروەھاش ڕای گشتی ئمریكا ك ل پاش شڕی كنداوی یكموە پشتگیری ل گلی

كورد ل عراق دا كردووە. ـ سبارەت ب بكارھنانی زاراوەكانی جیاوازی

زمانی كوردی ل بشی كوردی:ل ڕۆژی یكموە، بشی كوردی زۆر ب گرنگی زانیوە ك ب شـــوەیكی سنگ فراوان زاراوە گرنگكانی كوردی ل برنامكانیدا بكاربھنت. ھۆكشـــی دەگڕتوە بۆ ئوەی بشی زۆری گلی كورد ل برنامكان تبگن و ب ڕادیۆی خۆیانـــی بزانن. ھربۆیش ب ھمان شـــوە سنگ خراوەت سر ھموو زاراوەكانی زمانی كـــوردی و ل پاش یك لـــ ھمان برنامدا بكاردەھنرن. ھروەھاش بۆ ئوەی گوگران ربۆیشـــموو زاراوەكان بگرن، ھھ گـــوێ لكاتـــی تایبت بۆ ھـــر زاراوەی ك ب جودایی دیـــاری نكراوە. ل الی ھمـــوو كارمندان و لپرسراوانی بشی كوردیش، ھموو زاراوەكانی زمانی كـــوردی ھمان بھا و گرانی و نرخیان ھی. ھیچ زاراوەیكیش لوی دیك باشتر یان خراپتر نی ی. ئم زاراوانش كمك جیاوازن و بكارھنانیـــان زمـــان و فرھنگی كوردی

دەومندتر دەكن. ٦. سایتكانی بشی كوردی دەنگی ئمریكا . سایتكانی بشی كوردی دەنگی ئمریكا

دەنگی ئمریكا لسر دوو سایت ببردەوامی ل خزمتی ئوەی برزدای ل پناوی ھرچی

زیاتر خزمتكردنب رەوتی راگیاندن و ھروەھا ب تشـــی كـــوردی تایبوەی بی ئپ بـــكورد ل ھرم كوردیكان ھربۆی رەوشـــی لو تزگنی، ئن ردسكانیشی(حمرھفزیۆنت كـــوردی ١٩٣٩ ـ ٢٠٠٢: ٢٠٠٥:ل ٥٠) لبر چاو گرتـــوووە، وەك ئوەی كوردەكانی باكور پرس گركی ئوەیان بۆ دەردەكوت كوا زیاتر ناتاوانن ل رنووسی سۆرانی (عرەبی) سودمند ببن ھربۆی دووسایت ھی یكك كاتك دەیكیتوە یكاســت ب تیپی التینی كان دەداتم زانیایرجكان و ســــــئاگــاھی روەســـا ســـایتی دووەمیش بدەســـت و ھرنــووسی ســـــۆرانی (عـرەبی) و بۆ زیاتر زانیاریـــكان دەتوانیت بوانیت ســـایتكان.

((راگیاندن:ژ ١٠ و ١١: ٢٠٠٦: ل ١٦))).http://www. یكـــم: ســـایتی VOAnews.com/kurdish/ بشوە رنووسی سۆرانی ئاگاھیكان و بابتكان بو

دەكاتوە.http://www. دووەم: ســـایتی VOAnews.com/kurdi/ ب شـــوە رنووسی التینی ئاگاھیكان و بابتكان بو

دەكاتوە. ٧. پخشی دەنگی ئمریكا ل ستالیت . پخشی دەنگی ئمریكا ل ستالیت

رادیۆ ل ل ر رۆژ دەتوانیت جگروەھـــا ھھ رگای ســـتالیتوە گوێ ل دەنگی ئمریكا بگریت ل سر مانگی دەسكردی ھۆت برد و VOA نالیر كسو ل VOA یلكۆم لPersian TV كـــ دوو دەنـــگ (صوت) ی ھیـــ. ((دزەیی، گشـــتی ژیانم، عومر

دزەیی،٢٠٠٥، ل ١١٢))٨. ئرشیفی بشی كوردی ل دەنگی ئمریكا . ئرشیفی بشی كوردی ل دەنگی ئمریكا

لسر سایتی ئینترنت لسر سایتی ئینترنت بشی ئینترنت: ئم بش ل الین بشی كوردی خۆیوە ئامادە دەكرت. بشی كوردی دوو ماپڕی ھیـــ و ھۆكی دەگڕتوە بۆ ئوەی خونرانی كورد ب ھردوو نوســـینی التینی و ڕاست بۆ چپ بابتكانمان بخوننوە. یرییان ھرنوسش دوو سڕەكپردوو ماھhttp://)) ندێ ھاوكاری ترتی ھیارم و ب ((/www.VOAnews.com/kurdi

ماپڕەكان بڕوە دەبن.ـ ئرشیفی بشـــی كوردی دەنگی ئمریكا: ئرشیفی رادیۆك ب دوو شوە ھدەگیرت.

١ـ نووســـراوەكان و سیدی و تیپكان ل الی سرۆكی بشك ھدەگیرن

٢ـ خشتی برنامكانیش ب شوەی دیجیتال ھدەگیرن.

دەنگی ئمریكا ب بردەوامی و ب شوازكی كانی خۆی لر رۆژ زانیاری و ئاگاھیـــك ھرھردوو سایتكانیدا بو دەكاتوە و بتایبتی ئوە زیاتر مبستی سرەكی ئمی ئرشیفی ر لوا ھك ،مریكایشی كوردی دەنگی ئبســـالی ٢٠٠١ ەوە تواوی برنام و بالوكراوە و ئاگاھیكانی خۆی ل ئرشـــیفدا پاراستووە بشوەی ســـان و پاشان مانگان ی دیاری كردووە و ھرمانگكیشی بۆ چوار یك دابش كردووە و بكلیك لســـر ھـــر ژمارەیكی مانگان ك ل ١ـ ٤، ە ئوا دەتبات بۆ ئرشیفی

:بۆنمون كفتھ گر بمانوت بگرینوە بۆ ئرشیفی ھفتی دووەم ل سالی ٢٠٠٣ دا ئوا ل سر ئرشیف و ل سالی ٢٠٠٣ و ل ژمارە دوو كلیك دەكین وە بۆ ھفتكانی تریش ھروەھا... ئمی الی خوارەوەش ونی كلشی ئرشیفی دەنگی ئمریكای ب رنووســـی التینی. ((سیامند، ،٢٥: ٠٤ ممشـــبات: ژمـــارە ٢١٢٤: سخ

٢٠٠٦:ل ١١)) ٩. ئرشیف ل نوسینگی ھولر. ئرشیف ل نوسینگی ھولر

زیاتر ل ســـالك بر ل ئســـتا ســـردانی نوســـینگی ھولـــرم كـــرد بمبســـتی ئامادەكردنی راپۆرتك ســـبارەت ب دەنگی ئمریكا ئوسا ل برنامم نبوو توژینوەكم تایبت بكم ب دەنگی ئمریكا ب گشـــتی و بشی كوردی بتایبتی، بم ئوەی بۆخۆم بینیم تواو جیاوازبوو لوەی پشتر وینام بۆ دەكرد. ئویش شـــوازی كاركردن و دسۆزی

كاركردن بوو ل الین برپرســـی نوسینگی ك بوایســـركراســـتی ھب رەوە كولھ

زیاتری لم دەگوت لھمبر ئم مژارە. زۆر بكورتی دەموت ئاگاھی لمڕ چۆنیتی ئرشیف كردنی راپۆرتكان بدەم ب ئوەی گوڵ. پیامنری ھولر عومر فرھادی ب شوازكی زۆر جوان و جۆرك لـــ زەوقوە جگلوەی ھـــر ل یكم رۆژی دەســـت ب كار بونیوە ھموو راپۆرتمانی خۆی ب دەنگ (كاست) ر لكی داناوە ھیروەھا خشتپاراستووە ھیكـــم رۆژی راپۆرتكانیوە ژمارەی راپۆرت، رۆژ،بابت و ل چ دەمژمرك و چند جار بالو كراوەتوە زۆر بجوانی ھمووی دیار كردووە.ئمش نمونی كلشـــی ئرشیفی نوسراوی راپۆرتكان. ((دیمانلگل عومر فرھادی

ك ل ١: ٠٤: ٢٠٠٧ ئنجامدراوە)). ئنجامئنجام

لكۆتایی ئم توژینوەیدا بۆمان دەردەكوت كوا بوونی رادیۆی دەنگی ئمریكا بگشتی و بشی كوردە بتایبتی، یكك ل ھۆكار و ئامرازە ھرە سرەكیكان. بۆی كاركردن لوەھا كاتكدا كوا كورد ھیچ پشت و پنایكی نبوو ل رەوشكی دژواردا دەژیا، ئوا بشی كوردی دەنگی ئمریكا زیاتر بایخ و رۆح ببر داموو دەزگاو وتـــواوی ئو الینانـــدا دەكات كوا .یم بوارەوە ھوخۆیان بكی راستیوەندیپ

لـــ رۆژگاری ئمرۆشـــماندا بوونی دەزگایكی میدیا بگشتی و رادیۆ بتایبتی كوا بابت و شتكان سر راست و ب ئمانتوە بگوازتوە خی چووەتندەی تر بایشی كوردی ھوا بئســـرەوە. ل رۆژگاری ئمرۆشـــماندا تاوەكو زانیاری تواو ھبت لسر ئو كاروچاالكیانی كـــوا ئنجام دەدرت ل وەھا میدیایكدا كوا سانكی درژە بزمانی كوردی بابت و ھواڵ ب ســـرجم ھرم كوردیكان دەگینت، بۆیھردەزگایك سركوتنو برەو پشوە چوونی دەگڕتوە بۆ ئو زانیاری و زانستی كـــ ھیتی و بـــكاری دەھنت بۆ بھزی و پتوی ك ئاراســـتی جمـــاوەر دەكرت و لوەالمدانوەی جماوەرەوە بۆمان دەردەكوت تا چ ئاســـتك سركوتنمان مسۆگر كردووە ئوەش بھۆی ئوەی ئمـــ برنالمكانمان بۆ جمـــاوەرە نك بۆخۆمان تـــا لروانگی خۆمانـــوە پوەری بۆ بكین ك ئمش كم تا زۆر ل دەنگی ئمریكا بھند وەرگیراوە و كاری بۆدەكرت بۆی دەكرت میدیا كورییكان ك مبستم میدیای كوردە نك ئوەی بزمانی كوردی بت، بۆی دەتوانرت دەنگی ئمریكا وەكـــو نمونیك چاوی ل بكرت بۆ ســـر خستنی كار و خباتكانی راگیاندن ب تایبتی

و رادیۆ بگشتی ل ھرمی كوردستاندا.پشنیارپشنیار

وەك لســـرەتا و لـــ ئنجامكیشـــدا زۆر بروونی دەركوت كوا دەنگی ئمریكا خاوەن رۆلی تایبتی خـــۆی بووە و بایخی تایبتی خۆی ھی ل تواوی جیھاندا، بۆی پشنیاری پویســـت دن پش كوا پویســـت الینی پیوەندار ل ھرمی كوردســـتان بگشتی و شـــنیارانو پتی ئتایبم برتی ھحكومب ھنـــد وەربگرت ل پناوی ســـركوتنی میدیای كوردی بگشـــتی و ل دامودەزگاكانی ھرم بتایبتی ك پویستیكی ھنووكیی و

.ردەم و ئایندەمانس• گرنگـــی دان بـــ راگیاندنكی راســـتگۆ و تندروســـت، لســـر بنمای زانســـتی بۆ

سركوتنی كارەكان.• ل ھرمی كوردســـتاندا تا ئســـتا خاوەن راگیاندنكی كوردی نین، بم دەتوانین بلین دەزگای راگیاندنمان ھی. چونك راگیاندنمان

لسر بنمایكی زانستی ناڕوات روە.• گرنگـــی دان بـــ بابتكانـــی دەزگاكانی بووە ب وە كرووی دووبارە بوون یاندن لراگمۆدرنكی پاشڤڕۆ نك ھنگاوی زانستیانو

برەو پشوەچوون.• زیاتر بایخدان ب ھبژاردنی كاتی گونجاو بۆ پشكشكردنی بابت و برنامی گونجاو ل سرجم دەزگاكانی راگیاندنی كوردستان و

پتوكردنی الینی پروەردەی. وە لـــرووی دروســـتی خـــدان بـــبای •ھموو بالوكراوەكانـــی دەزگاكانی راگیاندنی

كوردستان.دەسكردن ب ھلمتی بالوكردنوەی زانیاری وورد و ســـود بخش ل پناو سرخســـتن و

خستن گڕی كای ھزی و كۆمالیتیكان.بشی دووەم و كۆتاییبشی دووەم و كۆتایی

(VOA) ریكامشی كوردی دەنگی ئبئرك و پیام

ئا: سرباز سیامند

خاوەن ئیمتیازو بڕوەبری برپرس:حمید ئبوبكر بدرخان

ستافی كارا:حسن یاسین، قاسم محمد، ھمن جمیل،

ھوراز محمد، تامان شاكر، محمد فتاح، نافیع دیبگیی،

عبدولەحمان معروف، حسیب بابۆی.

بڕوەبری نووسین:محمد گۆران

راوژكاری رووناكبیریی: د.ھیمداد حوسن

راوژكاری مژوویی: د.عبدول علیاوەییناونيشان:

- كوردستان- ھولر-شقامی ئاراس- باخانی سرداری-نۆرماڵ(٠٦٧٩ ٢٥١ ٠٦٦)- مۆبایل (٥٨٧٨ ٤٥٥ ٧٥٠ ٩٦٤ +)

- سلمانی- باخانی رەحیمی مال علی- مۆبایل (٨٥٥٤ ١٥٩ ٧٧٠ ٩٦٤ +)

ڕین ژمارە ســـفری لھلی ئـــازادە، دوای راپی ئم مانگنامـــكدرخـــان یب٢٠٠٠/١٠/٢٢ لـــ ســـلمانی دەرچووەو ھمـــوو ٢٢ی مانگـــك دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان ل باشـــووری كوردســـتان ب زمانی كوردی و عرەبی و

رنووسی التینی دەریدەكات.

راوژكاری زمانوانیی: د.وریا عومر ئمین

bedrxan@yahoo.comكربوبیوب یوسف ئر: ئشی كۆمپیوتب

حم سوار عزیزدوای ڕاپرینـــ مزنكـــی ئـــاداری ١٩٩١، گلك دەرھاوشتی تازە لنو كۆمگای كوردەواری ولســـر گۆرەپانكك سریان بشوەیكی لپرســـكان زۆریش ھدا، وە، بۆنمووند و ئاوەژوو بوونـــداســـسئو حیزب سیاســـیی كوردیاتی تا دونی ئینتماو الینگیـــری و تنانت ناوھنان و باســـكردنیان مایی ت چوونی سرومای ھر تاككـــی كورد بوو، بپچوانوە دوای ڕاپرین ئینتما بۆئم حیزبان و تگیشتن لھاوكشـــی ئو ئینتمای، تاك دەرفتی دابین كردنی بژوكی باش و خۆدەربازبوون بوو لو مینتیانی كسانی دوای ڕاپرین وتلكی كوردستان گرتوو نان كرۆكی خب

قورگی شرەوە.دوای ھبژاردنی پرلمان و زەق بوونوەی ممنی حیزبیكان و تۆخبوونوەی پرسی كابوونـــوەی لبرامبـــر حیزبایتـــی ینو شھاوك نتوایتی،ئم ھســـتی وایـــان لخك كرد كـــ پداچوونوەیك بكن، حیزبـــی ئینتمـــای بتگیشـــتنی س كـــرد كـــزۆر كـــش وای لـــمـــئكھوبدەن پاشكشـــ لو ئینتمای بكن، بم حیزبكان كھســـتیان بم بۆشایی ی كرد ئمجارە لرگی دەسبسراگرتنی نان وبژـــوی ژیانوە توانیـــان كۆنترۆلی بیركردنوەو ویستكانی خك بكن ونان و بكن پارسنگی ئینتیما بوون و ژیانیش كی بونخل م ئینتمابووندەروەی ئلـــ

ھوودە بچت.بھرحاڵ ھلگیرساندنی شری براكوژی، باشـــترین پوەری ھســـنگاندنی خم و قزیی ھونرمندی كورد بوو، كبداخوە وەیو تاقیكردننـــدان لرمی ھونزۆرینسرنكوتن، ھونرمندان لجیاتی ئوەی وەك پیامی ھمیشـــیی ھونـــر، دەنگ و رەنگی خك بن و لســـنگری میللت و خلك زەرەمندەكـــ بن، ك چی بداخوە ئاراستیكی بوون لھونرمندان بشك ئكتیڤ لخۆشـــكردنی ئاگری ئو شڕە و ناو تمنی ھونـــری خۆیان بھرزانترین شـــوە ھـــڕاج كـــرد و بوون بـــ بندگۆی پروپاگندەكردن بۆحزبكان و درزكی تریان خســـت نو دیواری خونـــ پم ییكانی

خلكی كورد.لـــرەدا حزدەكم ئاماژە بھویســـتكی مژوویـــی ژنی كـــورد بكم، كلـــو كات ســـاتدا بۆمـــاوەی چندیـــن رۆژ لنـــاو باخانی پرلمان، دژی شڕی براكوژی مانیـــان گرت، ك چ لھمانكاتدا بشـــك لھونرمندەكانیوتكـــم وەك پـــووش و بنزین گی ھلگیرســـاوی شـــرەكیان ســـوورتر و برزتر دەكردەوە. بگومان الی ھمووشمان ئاشكرای ك پانری سرەكی ئو حیزبی بوون، نھســـتی كوردایتی و نـــ بیروباوەركی حیزبی بگرد ل دواوەی بوو، بقد ئـــوەی برژەوەندییكی بای ئو ھونرمندە لپیداكردنی نانكی زیاترو دەستكوتنی پۆســـتكی باتر لدوای ئم

كارەوە بوون.بھرحـــال ئمـــ كاری مـــژووە منیـــش مژوونوس نیم تا مـــژووی ھونرمندانی وتكم بگشـــتی و شـــارەكم بتایبتی نموون ویستیشمان بپ وە، رەنگبنووسمھنانوە بـــۆ ئـــم ھونرمندان نبت، لبر ئـــوەی ئم ھویســـتی ھندك لو ھونرمندان رەنگ تا ئســـتاش سارد نبووبتوە ئگر سری قپاغی مبادئییان ھبدەینوە، ھستدەكین ھشتا الی زۆرك ل ھونرمنـــدان ئم پرســـ ھربگرمی ماوەتوە، بم رەنگ ب شوە و شوەزاری

مۆدرنتر كاری بۆبكن. زانرو بئـــ نر دوگـــجـــا نازانـــم ئپاســـاوكیان ھبووبت كنـــان ل قورگی حیزب شـــرەكان دابوو، ئـــی دەب ئمرۆ پاســـاویان چی بت؟!! دەب پاساو چی بت ھونرمندان تا ئمۆش ئوەندەی لبیری رازیكردنی ناوەندە حیزبیكانن، نیو ئوەندە لخمی داھنـــان و كاری ھونـــری جوان نین، دەب پاســـاو چی بت ھونرمندك تا ئو ئاســـت ئیـــرادەی خـــوی وون بكات و ویســـت و حزەكانی رەنگرـــژی ئیرادەی حیزبكی بكات، خۆ ھونرمندانیش وەك برایانی پۆلیســـی ھاتوچۆی شـــارەكمیان ب ت ببوك بیسر كگھاتووە،ئنلپۆلیســـی ھاتووچۆ، چ پ بن دەن برۆ

.نی حیزب بزكیتبم رەنگ پرسیاركی لوە گرنگتر سبارەت ب ماھیتـــی ئو ھونرمندان و ئاســـتی ھونری وداھنـــان و توانای بدەوامبوونی ك وانی ئبدات، تۆ برھریان سھونبخششی ھونرییان نماوە، ب بخششی

حزبی پرە ب ھونرەكیان بدەن؟!!!.

ھونرمند لسردەمی حیزبدا