نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

1

بدرخانی و لسر الچ لموپاش، ل گشت الوە دەتانھاڕن وەكو ئاش

و میتۆلۆژیایفسانیران و ئخالید جووتیار الوك و حھفتنامیكی رۆژنامـــوانیی

گشـــتیی ئــــازادەدەزگای چاپ و بوكردنوەی

"بدرخان" دەریدەكات

ژمارە (١٣٢) ھینی،كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینی

برانبر ب بفرانباری ٢٧٠٩ی كوردیسای دەیم

www.bedrxan.netwww.bedrxan.com

bedrxan@yahoo.com

لم ژمارەیدا بشی دووەمی ژیاننامی عوسمان سرسۆر بخونرەوەبۆ زیاتر دەومندكردنی بابتی چند الپڕەیك ل ژیانی مامۆســــتای شھید عوسمان سرسۆر، ك ل ژمارەی رابردوو بوكرایوە، بباشمان زانی ھر ھاوڕێ و خۆشویستكی خوالخۆشبوو چ یادگاری و نووسین و ھر ونیك ئرشیفی وە، بۆینینڕمان كاتیشدا بۆی دەگھوەو لینوی دەكوە بتمانئب الیبمبســــتی زیاتر زانیاری وردتر دەربارەی ژیانی تایبتی و خباتی سیاسی و پشــــمرگایتی بنووسینوە، تكای بم ناونیشان و ئیمن پیوەندیمان پوە

bedrxan@yahoo.com, dizayee_8@yahoo.com :نبكیا پیوەندی بم ژمارە تلفۆنانی الی خوارەوە بكن:

د. كاروان دزەیی 07504495315 - 07702538014 - 07504555878

* وەزیری خوندنی باو توژینوەی زانستی ل دیمانیكی كراوەدا* ل ھولر فستیڤای داربڕووی زین بۆ كورت فیلم ئنجام دەدرێ

* قلمی حسن یاسین بۆ خالید جووتیارەیشوەختی ھن رای پسزار حمجارەش دئ *

!وە بۆ بانگاكان ناچنر :دیش دەمسمكۆ مح ** خالید جووتیار لگڵ یوسف منتك پیاسیك بنو ھولردا دەكن

تامان شاكر لنوان كارەباو سیاست تامان شاكر لنوان كارەباو سیاست

رۆژ ھبجیی باوەڕی رۆژ ھبجیی باوەڕی رۆژ ھبجیی باوەڕی

Ferda CemîlpaşaLe Bedirxan

ید كاكرزگار س رەش باس ل

كسایتی كاك كۆسرەت دەكات

ھرش محرەم ئمین:

باوككی زۆر ماندوونناسم

ھبوو

لوقمان برزنجی: د. برھم ساح

و ئبرەھكان

ل ١١ل ١٥ل ١٠ 23

ھردی سح ییی ھگل

ئرسالن دەروش

لدرامای

منداندا

رەككی گفریادڕەس وارەكانی كۆینشو

ــــ بـــرگـــی ــــ س لــــــــــــاری مـــن" "رۆژگیــادەوەریــیــكــانــی ـــدار ـــزن مـــــارف خ

بخونرەوە

شــــخ عــیــزەددیــنــی حوسنی ل دیداركی تایبتی بدرخاندا

ل ٢ ل ٣

ھاشم سراج یكك ل دەنگ جیاواز و دیارەكانی ناوەندی ئدەبی و رۆشنبیری كوردی ژە بمنی درھ رخۆ و بسوە، زۆر لتوە شیعر دەینووسفتاكانناوەڕاستی ح و لرەوتی نووســـین و داھنانی خۆی دەدات، كســـكی كمدوو و پ ســـۆز و خۆشباوەڕ و دساف و ب قسی، بم ب قم و نووسین قرەبووی ئوەی كردۆتوە، خست و شیعر عیشق ی وایو پی خۆی دەكات، ئنی خۆی قسشو ل ،یندی خۆی ھتمتایبو ئاگرەكی رۆح دەپرووكنت!! ئیدی ســـبارەت ب شـــیعر و ئم عیشق و زناك و دنیا

تایبتییكی ڕووبڕووی كۆمك پرسیارمان كردەوە، ئویش ل وەمدا گوتی: وی سپی لرش و بكی پفۆنیم تو چوون ل كی شینی ئیكسیریییستا توحفزناك" ئ"بونیادە جۆراوجۆرەكانی دەقدا بشاراوەیی دەردەكوت و ھركاتك خونر پی پببات تمكی مانا و دەاللت وچســـت و شادی دڵ و دەروونی دادەگرژ و ھچ ك لپۆلشـــنگوتراوەكانیش كانگای زەینی ڕووەو خیاڵ و ڕاڤ و لكدانوەی جۆراوجۆر ڕادەمات، ئاخر ڕەوشـــی خۆشیئامزی "زناك" چوون كش و ھوای جژنكی ئدەبی، لپھات و بتقســـگلكی باخووسی سیستمی زمانی دەق شیعرییكانی ب نشوەگلكی جوانیی بارگاوی كرد و بچرپوە پی گوتین پویســـت ل فزای شیعردا بدوای دەگمنترین و

سرسوڕمنترین پرشنگی جوانی و واتای ئاۆزی بووندا بگڕین...

سراج لبردەم پرسیارگلكی ئدەبی ئلیكترۆنیدا

ل ١٤

لـــم ژمارەیـــدا، پاشـــكۆیكی تایبت ب رەوانشـــاد "خالید جووتیار" راوژكاری كلتـــووری دەزگاكمان ل الپڕەكانی

(١٦، ١٧، ١٨، ١٩، ٢٠، ٢١، ٢٢، ٢٤) بخونرەوە.

لسر ئركی كۆسرەت رەسول علیدەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان ئینسكلۆپیدیای

ھولر-ی چاپكردو نوخشش ل ئینسكلۆپیدیای كوردستان

ل ٦

ل ١٢ ل ١٣

دكتۆر كمال مزھر وەمی شاسوار ھرشمی دەداتوەل ٢

ل ٥

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

2

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

پیاوی گورە ت بداتنـــدێ جـــار پیاو جورئـــھ خۆی و تۆزك پی ل جرگی خۆی بنـــ خراپ نییـــ، رەنگ بۆ ھندەك شـــتی خـــراپ بـــت، بم خـــۆ دنیا خراپ نابت ئگـــر جار جارە پیاو پنج بۆ ئازیزەكانی خۆشی برت قوربان دەكرێ دەست ب ی بو پگورەیـــی خۆتوە بگریـــت و ل دوا ســـاتكانی بابوونتدا لـــو بایی خـــۆت كـــورت نكیتـــوە، مگـــر گوناھـــی ھموو ئوانـــی خوویان بـــ دنیای ئدەب و ھونردا گرتووە چـــی بت، ك لـــ بوارەكی خۆیاندا شـــڕەفی چلپۆپـــو یشـــتبنگنئوەیـــان پنبابـــت بـــ بلیمت و گـــورەی گلكمـــان بانگبكرـــن، كـــ رەنگ لـــ زۆر رووی ئدەبی و ھونـــری و فكریـــدا خاوەنی دەق و

برھمی زۆر گورەش بن .زۆرن ئوانی گوومانم ل گورەییان نیی، بم مومكین نیی ھیچ كسك ل خۆیـــوە بـــو گورەییـــ بگات، بب ئـــوەی لـــ مانـــای گورەیی گیشتبت و وابزان گورەیی ھر تنیـــا بریتی نیی ل قســـی گورە، مسلیكیش ھی دە گورەیی ھـــر تنیـــا لۆ خـــوای باشـــ، بم ھـــر چۆنك بت ھمـــوو میللتك دەبت شانازی ب گورەیی رابرو بلیمتـــ رۆشـــنبیرەكانییوە بكات، رۆشـــنبیرەكانیش دەبت دەست بو ل وەنتھ وە بگرن و بشانازییان

دەستی ندەن. وەیـــئ كارەســـات گورەتریـــن رۆشـــنبیرەكان لـــ دەســـت دەرچن، كاتك سیاســـییكان رگا وندەكن ون، لرۆشـــنبیرەكان فریایان دەكھموو دنیادا ھر وابووە، مژووش ئـــوەی فركردوویـــن، كم نین ئو ك ھیچیان لردەمانی سشیعرانشۆڕشك كمتر نبوو، بۆی ئگر بتوت ب گورەیی بمنیتوە، دەبت ب گورەیی ل ھموو شتك بوانی، وەیم شن بك ھسانستاش كئل گورەیـــی دەڕوانـــن، لبرامبر ئوەشدا كسانك ھن رۆژان بو گورەییوە بۆ پاروەنانك لبردەم

بچووككاندا دەچمنوە .پدانی شڕەفی گورەیی، گورەییكی گورەی بۆ ھركسك ك ل الین ھمـــوو پـــدەدرێ، میلتكیـــوە ئوانش ك تنیا ب دوای گورەیی ل ن، جگڕەك و شارەكانیاندا وگ ،نیی كی دیكوە شتخۆبچووككردنكارەساتی گورەش ئوەی كسانك ھن لبرامبر گورەیی خكی ترو بچووكـــی خۆیاندا ھمیشـــ و تنیا پیان ل عردی دەكوتـــن، وادەزانن ھمـــوو شـــتك ب پـــ ل عـــردی

.كوتان

ئاراستی سیم

سمكۆ عبدولكریم

دەروازە

دیداری بدرخان لـــ كاك شاســـوار ھرشـــمی وتی سویدەوە ل بشی دووەمی ئـــو وتارەیـــدا ك ب ناونیشـــانی ســـدو ژمـــارە لـــ "تتـــ"وە سیویكی ھفتنامی "بدرخان"دا دەق دەقـــاو بویكردۆتـــوە(١) نووسیوییو دەت: ((لو نووسر توانیویان ی كژوونووســـانو مراستییكانی ئو پیماننامی، یان بشك لو بارەیوە نووسیویتی، ھـــر ئـــو بندانـــ بـــ جۆركـــی تتـــی پـــالن و پیالنـــی دەوتایبگورەكان برانبر دواڕۆژی كورد و وتكیان دەخنڕوو دوكتۆر تر پیالنـــی دەوزھـــمـــال مك مو لییماننامو پورەكان لگدەبینتوە ك "باســـی رۆژھتی كوردستان نكراوە و برژەوەندی لـــ نگیـــراوە لبرچـــاو كـــورد پكھنانـــی دەوتكی یكگرتووی كوردیـــدا". دوكتۆر كمال مزھر پیماننامكی ب "پیالن" ناوبردووە و رەخنی لگرتووە ك بۆچوونكی دروست، بم شـــیكردنوەی بۆ جۆری پیـــالن و كموكوڕییكانی یـــرەخن جـــگای كـــیماننامپل ھوســـتی دوكتـــۆر مزھر. ئمـــ دەردەكوت(٢) ك وتانی پیمانننامكـــدا لـــ ھاوپیمـــان

نخشی كوردستانكی نویان بۆ كوردستانی ژر دەستی عوسمانی داڕشـــتووە، بـــم برژەوەنـــدی و نكـــردوە رەچـــاو كوردیـــان ردەســـتی توركـــكوردســـتانی ژشـــیعكانیان "عجم"(٣) لئران بۆ ئرانییكان جھشتووەو نیان و كوردســـتانر ئســـ خســـتۆتســـربخۆیی كـــ بیـــار بـــووە دایمزرنن. ئم لـــو بۆچووندا دەبینیـــن. زەق كورتبینییكـــی دوكتـــۆر ھوســـتی دەكـــرێ وە ككبدەینر والزھـــمال مكوتانی ھاوپیمان نیازیان وابووە س خۆ "بربكی سكوردســـتانســـیڤر" پیماننامی بندەكانـــی لســـر ھموو خاكی كوردستان رابگینـــن، بـــم ئامـــادە نبوون كشـــ لگڵ ئران دروست بكن نتی كوردستانیش بخو رۆژھ ل ستوم ھئ .تو دەور ئسراستیدا پسند كردن و پیاھدانی پیماننامكی لگڵ دەرخســـتنی

كموكوڕییكانی.ئمـــ ناچاریـــن بیـــن كـــ دكتۆر كمال مزھر ب تواوەتی لھۆو كیماننامستی نووســـینی پبم لـــ ئاگاشـــی و نگیشـــتووە وتانـــی نگـــۆڕی ھوســـتی

ھاوپیمـــان لـــ برانبـــر ئران و رۆی بالینانی ئران ل شڕی یكمـــی جیھانـــی نبـــووە یاخود فرامۆشـــی كـــردووە، ھـــروەك بخات و پرەنســـیپانیتوانیوە ئنبرچـــاو ك وتانی ســـركوتوو رەچاویان كرد بۆ داڕشتنی پیمانی ســـیڤر و شـــونی كـــوردان لـــو ســـردەمدا لناو پرەنسیپ لبر

چاوگیراوەكان لكودا بووە"(٤).روونكردنـــوەی مبســـتی بـــھوســـتی راســـتقینی دوكتۆر كمال مزھـــر برانبر "پیمانی سڤر" ب گشتی و س بندەكی ئـــو پیمانـــ برانبـــر دواڕۆژی كوردســـتانی گـــورە بـــ تایبتی ئـــم "بدرخـــان" بڕوەبرانـــی بڕزیانـــدا لگـــڵ دیمانییـــان سازكرد ك تیدا فرمووی: (زۆر بداخـــوە بنـــدە كاك شاســـوار ھرشـــمی ناناســـم و ئو تواو مافی خۆیتی بو جۆرەی دەیوت بیر و بۆچوونكانی خۆی دابژت دیكیـــش كســـكی ھمـــوو و .یمان مافیـــان ھگومـــان ھ بـــلبر رۆشـــنایی ئم پرەنســـیپدا دەـــم وەھا دیارە كاك شاســـوار ھرشـــمی گشت نووســـینكانی منـــی دەربارەی "پیمانی ســـڤر" نخوندووەتـــوە بۆیـــكا گلك بكورتـــی ل چنـــد خاكدا چند برچـــاوی مـــدەخ راســـتییك بڕز ھرشمی و ئو بڕزانی وتـــاری ناوبراویان لـــ رۆژنامی

"بدرخان"دا خوندووەتوە:١- كمـــال مزھـــر لـــ ھڕەتـــی الویدا وەك ھر كوردكی دسۆز حیرانی "پیمانی سڤر" ب گشتی ٦٤ی ٦٣و ٦٢و بندەكانـــی و ئـــو پیمان دەربـــارەی دوارۆژی كوردســـتانی گورە بـــوو، ئوەی ل بیرەوەرییكانیدا(٥) ب تایبتی ئاماژەی بۆ دەكات و ب ھیچ جۆرە گومانكیـــش ھیچ لنگییك لوەدا

بدی ناكم.٢- زۆری نبـــرد كاتـــك كمـــال مزھر لتك دەســـتیك الوی كوردی دسۆزو نیشتمانپروەردا نـــردرا بـــۆ یكیتی ســـۆڤیت بۆ دكتـــۆرا بوانامـــی وەرگرتنـــی لمـــژوو یان ئدەب یـــان زوبانی ی ١٩٦٣ لو ســـاكوردیـــدا و ئـــئینســـتیتیوتی رۆژھتناسی سر ب ئكادیمیای سۆڤیتی بوانامی ســـركوتوویی بـــ دوكتـــۆرای وەرگرتوو "خباتی رزگاریخوازی كورد ل كوردستانی عیراق ١٩١٨- ١٩٣٢" ناونیشـــانی نامكی بوو، پموایـــ ئوكاتـــ كاك شاســـوار لدایـــك ھشـــتا ھرشـــمی

نبووبوو!٣- ل بشی دووەمی ئو نامیدا كمـــال مزھـــر پـــت پتنكـــی ر" بڤیمانی ســـپ" ی بنو بگشتی و س بندەكی دەربارەی

دواڕۆژی كوردســـتان بـــ تایبتی كردووە.

نامـــی ئـــو ١٩٦٧ ســـای -٤ زوبانی رووســـی ل م بدوكتۆرایـــكتبكـــی ســـربخۆدا چاپكراو ئو كتبـــ یكم كتبم لـــ ژیاندا چاپ بكرت و گشت بیروبۆچوونكانمی دەربارەی "پیمانی سڤر" بگشتی و س بندەكی ئو پیمان دەربارەی پرســـی كوردی ب تایبتی تدا چاپ كرابت. شـــایانی گوتن ژمارەیكی زۆر ل گۆڤارە زانستییكانی یكیتی ســـۆڤیت ئـــو برھمیـــان برز رۆژھتناســـی وای نرخاندووە، ل ڤانـــس كرت ئربـــریتانـــی ھبوتاركیدا ب زوبانی ئینگلیزی ھمان كتبی ل ژمارە دووی سای ١٩٦٨ی گۆڤاری بناوبانگی "لكۆینوەكانی رۆژھتـــی ناوەڕاســـت"دا(٦) برز بـــوە ھستیشـــی و نرخانـــدووە مرھو بخاوەنی ئ كـــردووە كن

بۆ خۆی كوردە.٥- كمـــال مزھر یكـــم كورد بوو دوكتۆرای ناوك (زانســـتی)ی ل سای ١٩٦٩دا ل ھمان دەزگای تناســـیی وەرگـــرت و نامرۆژھنوكی ل ســـ برگ و نزیكی ٨٠٠ الپڕە پكھاتووە،دیســـانوە ل بشـــی یكمی ئـــو نامییدا پت پتنكی زانســـتیی قووتری لـــ جـــاران بـــ "پیمانی ســـڤر" ب گشـــتی و بـــ ســـ بندەكی دەربارەی دوارۆژی كوردستان ب

تایبتی كردووە(٧).پراوزەكان:

ر، ژمارە "١٣١"، سولدرخان"، ھ١- "بشمم، ٢٠٠٩/١٢/٢٢، ل ٢٠.

٢- بب دەستكاریی شوازی نووسین و ناوەرۆككی ھنراوەتوە.

٣- بب دەستكاریی شوازی نووسین و ناوەرۆككی ھنراوەتوە.

ر، ژمارە "١٣١"، سولدرخان"، ھ٤- "بشمم، ٢٠٠٩/١٢/٢٢، ل ٢٠.

٥- ماوەیكـــ بشـــی زۆری كاتـــی خۆم بیرەوەرییانـــ ئـــو نووســـینوەی بـــۆ ترخان كردووەو ھیـــوادارم ب زووترین خونرانـــی برچـــاوی ونـــبك كات عـــرەب و كورد و ئم ناونیشـــانم بۆی ھبژاردووە "ل پراوزی كوردایتیدا.

ل بیرەوەرییكانی كمال مزھر".6- The Middle Eastern Studies، London، vol.4، No. 2، 1968، pp.173- 178.٧- خباتی رزگاریخوازی ل كوردستانی عراقدا لنوان سانی "١٩١٨- ١٩٥٨"دا ناونیشانی ئو نامییتی، ب زوبانی

رووسی، مۆسكۆ، ١٩٦٩.بشی یكم

كورت روونكردنوەیك دەربارەی ھوستی مژوونووسی كورد دكتۆر كمال مزھر برانبر "پیمانی سڤر"

smkobsat@yahoo.com

- كمـــال مزھـــر لـــ ھڕەتـــی الویدا وەك ھر كوردكی دسۆز حیرانی "پیمانی سڤر" ب گشتی ی ئـــو پیمان دەربـــارەی دوارۆژی كوردســـتانی گورە بـــوو، ئوەی ) ب تایبتی ئاماژەی بۆ دەكات و ب ھیچ جۆرە گومانكیـــش ھیچ لنگییك لوەدا

- زۆری نبـــرد كاتـــك كمـــال مزھر لتك دەســـتیك الوی كوردی دسۆزو نیشتمانپروەردا نـــردرا بـــۆ یكیتی ســـۆڤیت بۆ دكتـــۆرا بوانامـــی وەرگرتنـــی لمـــژوو یان ئدەب یـــان زوبانی ل ئینســـتیتیوتی رۆژھتناسی سر ب ئكادیمیای سۆڤیتی بوانامی ســـركوتوویی بـــ دوكتـــۆرای وەرگرتوو "خباتی رزگاریخوازی -" ناونیشـــانی نامكی بوو، پموایـــ ئوكاتـــ كاك شاســـوار لدایـــك ھشـــتا ھرشـــمی

- ل بشی دووەمی ئو نامیدا كمـــال مزھـــر پـــت پتنكـــی ر" بڤیمانی ســـپ" ی بنو بگشتی و س بندەكی دەربارەی

یادداشـــتی مـــن" "رۆژگاری مـــارف خزنـــدارە تائســـتا "٨٣٢" الپـــڕەی ل ٣ برگدا

بوكراوەتوەخوندنوەی بدرخان

برگی یكمی یاداشتكانی مارف خزندار بناوی "پیدابوون ١٩٣٠- ١٩٤٩" تیـــدا دانـــر بســـرھاتی رۆژانی خـــۆی دەگتـــوە، ئو رووداوانی بسر ھموو منداكی ھولر دەھات لو رۆژاندا. ئوەی جیـــاوازە بچی شـــواز و زمانكی دەیگتـــوە. ســـاكار ئدەبـــی خاوەنی ئم یادداشت تنیا خریكی الینكـــی تایبتی ژیانـــی نبووە، بم بگشـــتی ھمـــوو الینكان، ئگرچی ھست بوە دەكرێ ھر ل سرەتای ژیانیوە ویستوویتی ب ب دابننـــدەوار و كتخو تبب

زمانی كوردی.لـــم برگـــدا بـــاس لـــ خوندنی یكمـــی قوتابخانـــی حوجـــرەو ھولر "ئووال" دەكا. سیرە باوەژنی

ھندەی دایكی خۆشویســـتووە لو كاتـــی ھردووكیان لژیاندا بوون و پكوە ژیاون. لم نووســـینیدا بھیچ جۆرێ تعبیری "زڕ داك"ی بكارنھناوە. ئگر ئم ســـیر بـــ، ئـــوەی ســـیر نییـــ، بـــاس لـــ جـــژن و ختنـــ ســـووڕانو

مولودی ھولرییان دەكا.ســـرای بردەركـــی ھراكـــی یـــی خـــۆی ھـــر "١٩٤١" جولھبپچوانـــی ئـــوەی بردەركـــی

سرای سلمانی ل سای ١٩٣٠.كركووك و موس و دروستكردنی ســـینما بۆ یكم جـــار ل ھولر

باس دەكا. لـــ مـــن" "رۆژگاری نووســـری خونـــدەواری ژیانـــی ســـرەتای دەوری منداـــی، خـــۆی بـــ قوتابی باوكـــی و مـــال شـــخ جاللدینی برزنجی و گیوی موكریانی و مال

.ژانی دەزانڕریفی رەنگشمنـــداڵ مـــن" "رۆژگاری خاوەنـــی بووە سیاســـتی كردووە، ك بووە بمردمنـــداڵ لـــو تمنـــی پیاو برەســـمی دەبتـــ ئندامـــی ھر

حیزبكی ئارەزووی دەكا، بم ئو بووە بوە نو كاتوە لوانچپ بئندامی ھیچ حزبك و ل سیاستی

پراكتیكی دووركوتۆتوە.

لم كتبـــدا باس ل ئاھنگ نھنی نـــورۆز و ئاشـــكراكانی جژنـــی دەكـــرێ. جنگـــی دووەمـــی گتی جگی دیاری ھی، مان گرتنكی

كركارانی گاورباغی ل كركووك. ئوجـــا دـــداری و رۆژانی راپڕین "وپبـــ"، جنگ و دداری بۆ پكوە نبن؟ ب تایبتی یكمین دداری.

لـــو كاتی خاوەنی "رۆژگاری من" ل وكاتیدا بوو ئنی ١٨ سامت ل پاشانا بوو ب دەركرا، ل قوتابخانمیوانی گرتووخان ئینجا بندیخانی ناوەندی لـــ بغدا، شـــش مانگی ئو یندیخانیش خریكی نامو و كـــۆوار بوو لـــب و رۆژنامـــكتكتبخانـــی بندیخانـــی ناوەندی

بغدا (١٩٤٩).برگـــی دووەم بناوی "دروســـت لـــو ١٩٦٠"ە. -١٩٤٩ بـــوون ســـردەماندا خاوەنـــی "رۆژگاری من" لگڵ ئـــوەی زیاتر خریكی دەفتـــر و قـــم و مامۆســـتایتی قوتابخانی ســـرەتایی و ناوەندی بـــووە، بم ل ژیانـــی كۆمیتی دوور نبووە، گشـــتی رۆشنبیری زۆر بووە ئینجا تلعفری ناوچی موســـ ب، یـــا گونـــدی تۆبزاوەی شفیق قدشـــاخی ھواســـراوی

!بزی كۆیوئاغای حو حیلمـــی رەفیـــق دەســـتكوتنی ناســـینی ناســـر ئلحانـــی فـــراوان كردنی ئاســـۆی فیكر بـــوو. خاوەن یادداشـــت ئندامـــی ھیـــچ حزبك نبوو، بم بناوی ئندامی حزبی نھنی تاوانبار دەكرا، بم جۆرە بۆ ساك گوزرایوە بۆ شاری كووت

ل عیراقی باشوور، پی وابوو ژیانی ئـــوێ ناخۆش دەبـــ، بم دوایی بۆی دەركوت سوودیشی ھبوو، ھندێ شتی تازە فربوو، ل كووت نـــووری شـــاوس و ناھیدە شـــخ ســـالمی ناســـی، نچووە ئاھنگی میـــری رەبیعـــ بھۆی دانیشـــتنی فیســـی دووەم لســـر تختـــی ـــوەوە كیژۆالی ئـــلیكـــی. بـــم ،ئارامی گیان ك كماست فرۆشـــنوەكو ئـــو دەعوەتی لناو قاپی

ز و زیو نان دەخورێ.ژیانـــی زانســـتگای بغـــدا ھندەی ناســـینی تۆفیق وەھبی گرنگ بوو. رۆژنامگـــری مـــئ ھاوشـــانی بوو، ناســـینی گلك ل نووســـر و شـــاعیرانی عـــرەب بـــوو وەكو عبدولقادر ناســـری و بدر شاكر ســـیاب و مھـــدی جواھیـــری و عبدولوەھـــاب بیاتی و حوســـن

مردان و گلكی تر بوو.ھاوڕی ھمیشـــیی ئـــو رۆژگارە جمیـــل رۆژبیانـــی بـــوو، قوتبـــی رۆشـــنبیری كوردی سلمانی بوو، لوێ سردەســـت محمد ســـاح

دیالن بوو.خاوەنـــی یادداشـــت لـــو رۆژاندا وت لحمـــود كخ مشـــچاوی بنخۆشخان لبغدا، لدوای چند رۆژك كۆچی دوایی كرد. لوكاتی سفری ئرانی كردو لو سفرەدا رگیان ندا بۆ كوردستانی ئوێ

رۆژگاری من

د. مارف خزندار ... ئو پیاوەی ل گوھر گوھرترە

دكتۆر كمال مزھر

بدرخان، ژمارە (١٣١)ی ٢٠٠٩/١٢/٢٢

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/١/٨

ی ەم

وو د

نیوو

كان (١

٣٢ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

3

مرگی جووتیارو ران"ی پۆخنووس"

* خالیـــد جووتیـــار ھم رۆشـــنبیرییكی لبـــارەی دەومنـــدی دەشـــتكییانی ئدەبی میللیی كوردی بگشتی و حیران بتایبتـــی ھبـــوو، ھم شـــارەزایییكی باشـــی لرووی زانستییوە ل میتۆلۆجیا بوو . جووتیار جگناســـیدا ھفسانو ئلـــوەی پیاوكـــی خۆشمشـــرەب بـــوو، یكك لوانی نكســـی لخۆی عدز و تووڕە دەكرد و نخۆیشی لكس عدز و

تووڕە دەكرد !سختكانیشـــدا لـــرۆژە جووتیـــار *ھـــردەم لســـنگری میللتكیدابوو . لرۆژانـــك كـــ پشـــمرگایتی ئركك ر تاكی كورد، بۆ پاراســـتنی لســـبوو لھڕەشـــی نمان و لناوبردن، جووتیار یكك بوو ل پشمرگكانی ( ی.ن.ك). لرۆژانی دوای (٣١)ی ئابی (١٩٩٦) یشدا، ئگرچی دەیزانی ناكوت بر ھمتی راوەدوونـــان، بم خۆی ل ھاوبیرەكانی ندزییـــوە و خۆی گیاندە ســـلمانی تا جگی مانوەی پیداكرد پنج شو لناو

قمرەكی خۆیدا رۆژی كردەوە !* ئوارەی ٢٤ی مانگی دوازدەی رابردوو لگڵ فیســـڵ علی لھولـــر میوانی درخان بووین و گوتمان بابچینمید بحیانی نووسران بۆ ئوەی لوێ ھاوڕێ نووسرەكانیشمان ببینین . ك دانیشتین دیتم خالید جووتیار لگڵ محمود زامدار ركبوو . ھمئ دانیشـــتووە . پشـــتی لئمی دیت لجی خۆی جو و ویســـتی بـــرەو المان بـــت بـــۆ بخرھنانمان . نمھشـــت و مـــن چوومـــ خزمتیـــان . ئـــو و زامـــدار حزیانكرد الیان دانیشـــم كـــی دیكگوتـــم تـــازە ھاتوویـــن، توز .دمالتـــان . ئوەنـــدەی نبـــرد جووتیار ھـــات و خواحافیـــزی كـــرد و گوتـــی من وادەم تواو، دەچموە ما . ب گورجی وارەیو ئت خالیدم وەك ئرۆیشت . قبگورجی نھاتۆتـــ برچاو . بم زوو رۆیشت و یانی نووسرانی بجھشت . . كی زۆر پیس و پۆخبوو، ھۆقی نناھپبوو ل جگرەكش، بم دووككشی لنبوو . سادەترین مرجی تندروستی لو ھۆدا نابینی . ئو یانی و بینایكی لقی یكتـــی نووســـرانیش دەگڕتوە بـــۆ جوامریـــی ( مھـــدی خۆشـــناو)ی جوانمرگ . شـــھید مھدی خۆشـــناو ب ھیممتی خۆی نووســـرانی ھولری ،وانی شـــخاوەنـــی بینا و یان كـــرد ببم ئوان ك بشكیان لھولر پلی حكومی و برپرسیارتیشـــیان ھی بو

یان پیس و پۆخی ئستایان رازین !* سرلبیانیی رۆژی ٢٥ی دوازدەبوو، وەكو رۆژان زوو لخو ھسام و لڕیی ئینترنتوە خریكی خوندنوە بووم . فیسیش زوو خبریبووەوە و گوتی: دەزانـــی قـــوڕگ و لووتم تـــواو گیراوە، ئو ھۆی دون شـــو لی بووین زۆر پیســـبوو . بم قسیی فیسڵ یكسر خیاـــم فی بـــۆ الی خالیـــد جووتیار و لـــ خیاـــی خۆمدا گوتم باشـــ جووتیار نخۆشـــی ھناســـتنگیی ھیـــ چـــۆن دەتوانـــ لـــو ھۆی یانی نووســـران دابنیشـــ ؟ ناھقی نبوو زوو رۆیشت . لـــو خیاندابووم زەنگی " مســـج "ی مۆبایلكم لیدا . حمیدبوو نووسیبووی:

خالید جووتیار مرد !نـــۆك و لتیـــراوە ســـرلبیانییان *لۆبیایكی خۆش ھیـــ . ك لھولربم، ســـرلبیانیان زوو كـــ لـــوەرزش و متـــری جـــادەی شســـت غارغارنـــی دموە، دوای خۆشوشتن یكسر دەچم نـــۆك و لۆبیا و نان و ســـموون دەكم . ســـتام، چونكو ھخ ل ك یانییو بئپتای ئنفلوەنزا، جـــا نازانم ھی برازە یـــان بزن، لدووەم رۆژی جژنی قوربان وەرزشـــی پـــ تـــرك كردبـــووم، دوای كینی كرەســـتكانی خواردنی بیانیان، ریـــك كرد . كوە خترنئینت خۆم بـــخبری مرگی جووتیارم بیست، لگڵ فیسڵ یكسر خۆمان گۆڕی و چووین بۆ مزگوتی حاجـــی عزیزی خرابدراو ئیمرجنســـی خســـتخانی لنزیـــك لسر جادەی شست متری ل ھولر . كاتژمر (١٠)ی بیانی ترمی جووتیار بـــرەو گۆڕســـتانی پیـــرداود بڕكـــرا . ژمارەیكـــی زۆر لـــ جوامـــران ھاوڕی ترمكی خالید جووتیار بوون . زۆریش لســـر قبران ئامادەبوون . پارزگاری ھولریش لناشـــتنی ترمـــی ئدیبكی شـــارەكیدا ئامادەبوو، بم لپرسراوی

مبندی ھولرم ندیت !

قم

حسن یاسین

ارید

د

ل ســــفركی كورتدا بۆ وتی خزمتی(شــــخ چوومــــ ســــوید عیزەدینی حوسنی)، و ھومدا چاوپكوتنكی لگدا ئنجام لســــرەتادا ئوەبــــوو بــــدەم، رەزامنــــد نبــــوو، چونكــــ بــــۆ ھیــــچ بــــۆ مامۆســــتا كــــماوەیدەزگایكــــی راگیانــــدن لدوانی رۆژناموانیی نداوە، لبرئوەی ھندك جار چاوپكوتنكانی مرامــــی بــــۆ و دەشــــوندرت ــــت، بۆینركاردەھت بتایبــــلم ماوەیــــدا خۆی ل میدیاكان بدوور گرتــــووە، دوای ھودان رەزامندی نیشاندا، سبارەت بو دیمانیــــی ك لــــ ھفتنامی "بدرخان" دەخونتوە دەربارەی كبارودۆخی كوردســــتان و ناوچبم شــــوەی بدرخان پرسیاری

لكرد؟دیداری: دشاد واژەیی* جنابتان چـــۆن دەڕوانن ناڕەزایی و خۆپیشـــاندانكانی برەی چاكسازی

ل ئران؟ وەكی بزووتنسراستیدا ئ ل - چونك ،كـــی باشـــوەیبزووتنئستا زۆرینی خكی ئران زۆر زیاتر ل جاران دژی رژمكن، ھاتنی ھبژاردنكان زەمینیكی ل بار و گونجاوبوو بۆ دەربینی

.و ناڕەزاییانئ* ئایا (موسوی) و (كڕوبی) رابری

ئو جونوەیی ئستای ئرانن؟- ناتوانیـــن بیـــن ئـــوان ئـــو نـــاو لـــ بزووتنوەییـــان ماوەردا دروســـتكرد، چونكجناڕەزاییك لوەوپشیش ھبوو و جماوەریـــش ل (موســـوی) و پشـــترن لـــ (كڕوبـــی) و م، چونكدژی رژ توندتـــرن لـــ(موســـوی) و (كڕوبی) شون و جماوەركوتـــوون ویســـتی ســـركردەیكی وەك خۆیـــان ئـــو چاكســـازیی نیشـــاندەدەن، كاتكیش دت خكی ئران ئو ـــن، چونكـــدەھجب رانســـئم جونوەیـــ ھقووی ناو جمـــاوەرە و خكی دەیانوت حكومتی دیكتاتـــۆری ویالیتی فقیـــه نمنـــت، چونكـــ ئـــم حكومت باوەڕی ب دەســـتی

خـــك ئیمـــام، بـــۆ قـــموتداواكارن حكومتكی مردومی

و دیموكراتی بتسركار.* جنابتـــان چـــۆن دەڕواننـــ ئوەی ك خكی كوردســـتانی رۆژھت لم خۆپیشـــاندان و جونوەیی ئراندا

خۆی دوورەپرز كردووە؟ ران لكوردســـتانی ئ كورد ل -رۆژی ھاتن ســـركاری رژمی ـــران بـــكۆمـــاری ئیســـالمی ئھمـــوو شـــوەیك(چكداری و سیاســـی) دژ ب رژـــم درژەی بخباتی خۆی داوە و ل ھموو

بزووتنوەیكی سرانســـریش پشتیوانی كردووە، ئستاش ب پی برژەوەندی خۆی و بارودۆخی ناوچكـــ ھوســـت دەگرـــت، ھروەھا لبرئوەی ك كۆماری ئیسالمی حساسییتكی زیاتری

ل ئاست ناوچكانی كوردستان ھیـــ، ل برئـــوە ل ئســـتادا ب ویســـتی دەزانپ ك بـــختـــواوەوە وشـــیاری و پارـــز

ھنگاو ھگرێ. * پكك دەســـتی ئاشـــتی بۆ توركیا درژ كرد و جماوەریش ل باكوور زۆر

بگرمی پشوازییان ل كرد جنابتان ئم ھو چۆن دەبینن؟

- پـــم باشـــ و الینـــی ئیجابی مان كاتدا لھم لزۆر بوو، ب

ھندك رووەوە لی نیگرانم.* بۆچی؟

- چونكـــ لـــ رووی راگیانـــدن و جماوەرییوە شـــتك زیاتر لخۆی گورەكـــرا، كمتر ئوە لبرچاوگیـــرا كـــ لـــ توركیادا زۆر الین ھـــن بتواوی دژی ئوەبـــوو كـــوردن، مســـلی نتوە پرستكان ل ھودابوون

بۆ تكدانی ھوكانی ئاشـــتی و كاریان بۆ داخستنی (DTP)كرد

و ھوكانیشیان سری گرت.* رات چۆن برامبر پكك؟

پككـــم خـــۆش دەوـــت و - ،یـــان باشـــگیوەندیشـــم لپ

چونكـــ پكك شۆڕشـــگە و كـــوردی ل باكوور ب زیندوویی

راگرتووە.* جنابتـــان چۆن دەڕوانن كشـــی

كركووك؟- براستی كشـــیكی قووڵ و ترســـناك بۆ كورد، چونك حق دەستندرت و لكاتی گونجاوی خۆیدا ئوە نكرا، ئستاش كورد ناتوانـــت ئـــو ھق ب ئاســـانی بستنتوە و كركووك بخاتوە سر ھرمی كوردستان، دگش

نیم ب ئایندەی كركووك.* (بۆش) یان (ئۆباما) كامیان باشتر

دەبینی؟ لـــ عاقنتـــر (ئۆبامـــا) -لگـــڵ ھســـوكوت (بـــۆش) بارودۆخـــكان دەكات، دەیوت دیدی جیھـــان برامبر ئمریكا بگۆڕت، لھمان كاتدا برامبر دەوتانكی وەك رژمی ئرانیش

توندە.* ئـــی (محموود ئحمـــدی نژاد)

چۆن دەبینی؟- كســـكی زۆر موتعســـیب وایـــ پـــی ،رســـتپكۆن و دەبت تنھـــا گوایی ئیمامی زەمان(خامنئی)بت، بۆ كوردیش

.زۆر خراپ* لم چند سای رابردوودا چندین ت لحـــزب و پارتی كوردیـــی رۆژھیكتـــر جیابوونـــوە و دووبرەكی زۆر و وەزعنابتان چۆن ئدروست بوو ج

دەبینن؟- بـــ كاركـــی باشـــی نازانـــم و وەك ھموو كوردك منیش پم خۆشـــ ھمـــووان یكگرتووبن و ئو دووبرەكیی ل ســـوودی

كس نیی جگ ل دوژمن.* ھندك ل خكی دەن (مامۆستا شخ عیزەدینی كۆم) ئایا جنابت

كۆم بوویت؟تیـــدا كـــ حیـــزب یكـــم -ژیانـــوەی كۆمـــی بـــووم ئویـــش كوردســـتان(ژ.ك)بوو ش كۆماری كوردســـتان لپ لمھاباد دروستبوو، جگ لوە من ھیـــچ وەختك كۆمـــ نبووم، بـــم كاتـــی خـــۆی پشـــتیوانیم كـــردووە، چونكـــ ـــكۆم لـــئوكات كۆم شۆڕشگبوو و بزووتنوەی كوردی پ مترەح بوو، ھروەھا چپكی موعتدیل بوو و موتعسیب نبوو، بم كاتك كـــ بوو ب(كۆمۆنیســـتی ئـــران) پم مســـحت نبوو، و ئوكاتیش مـــن ناڕەزایی خۆم بـــ نووســـراو پـــ راگیاندن و دژایتیـــم كـــردن، من كســـكی ماتریالســـتی نیم و ھیچ وەختك

كۆمو كۆمۆنیست نبووم.* ئی ل ســـرەتای شۆڕش جنابتان

لگڵ ك بوون؟- ئـــوكات من لنـــاو ھیچ حزب و ركخراوكـــدا نبـــووم، بكو لســـرەتای شۆڕشـــدا ھمـــوو پكوە كارەكانمان بڕوەدەبرد.

شخ عیزەددینی حوسنی:موسوی و كڕوبی شون ویستی جماوەر كوتوون

ئحمدی نژاد كسكی زۆر موتعسیب و كۆنپرست، پی وای دەبت ت، بۆ كوردیش زۆر خراپب(ئیخامن) ی ئیمامی زەماناینھا گوت

بـــوا. لـــ نزیكـــوە دۆســـتایتی لگڵ ھمـــوو شـــاعیر و نووســـری شـــاری وەنییرەدا ماوەی ئبوو. لمانی ھسل ویستكو پوە، بنموویان یاد بكرھخونـــر لـــ ناوەرۆكـــی "رۆژگاری من"

ئاشنایتیان لگدا پیدا بكا.گورەترین رووداو لو ماوەیدا كوودیتا عســـكرییكی عبدولكریـــم قاســـم بوو، راســـت دەبوو بـــدڵ پرۆپاگندەی بـــۆ بكـــرێ، بـــم ھر لـــ ســـرەتاوە ،دەبوو بب بوو كـــوە نئاشـــكرابوو ئبم دەسكوتی خاوەن "رۆژگاری من" كۆواری "شـــفق" بوو وەكو دەســـتو دائیرەیـــك لـــ كۆمـــك خـــك پك ھاتووە، ل سرووی ھمووانوە مارف

برزنجی.ل یادداشتدا ئوەی گرنگ بی رۆژگارانی ١٩٥٧- ١٩٦٠ كركووكـــ، رووداو زۆر بـــوو ھ كوشـــندە بوو، ئـــو رۆژانی كركووك ل رۆژانی ئمـــۆدا دووبارە دەبتوە، پویســـت بوردی تماشـــای ھكانـــی ئـــو كاتـــ بكرێ بـــۆ ئوەی ھكانی ئســـتاش بچت ســـر ئوەی پشـــوو، كـــورد ناچاربـــ چاوەنـــۆڕی ركوتی سیم ب، بۆ ئوەی كركووك

.چكیس نللگڵ برگی دووەمی ئو كتب ئدگاری ژیانی خاوەن یادداشت ل رەگ و ریشوە دەگۆڕێ، ژیانكی تازە، ل وتكی تازە

.رووسیای دەكا كدەست پبرگی ســـیم بناوی "ژیانی رووســـیا A" ئگرچـــی جیاوازییكـــی بنچینیی

لنـــوان ئـــم برگـــو دوو برگكانی پشـــوودا ھی، بم الینـــی رۆحی و معنوییكی جیاوازە لگڵ ناوەرۆكی ماددییكی، نووســـری "رۆژگاری من" بســـرھاتی خۆی لم برگـــو برگی چوارەمـــی داھاتـــوودا ل نوان ســـانی

"١٩٦٠- ١٩٦٨" دەگتوە.نووســـر ل چوارچوەی ژیانی خانی قوتابیـــان و كتبخانـــو مـــۆزەو گتـــی تـــتناســـی و كوردناســـی ناچرۆژھدەرەوە. بـــاس ل ھموو ســـفرەكانی دەكا. ئمانـــ دوو بشـــن، بشـــكیان زانســـتی و بشـــكیان بۆ حســـانوە، ھنـــدێ جار ھـــر دوو بشـــك تكڵ بیكتری دەبن، بمجۆرە دەكرێ بین ھموو ناوچـــو ئاقارەكانی رووســـیاو

وتی سۆڤیتی پشووی دیوە. ژیانـــی قوتابیانـــی عیـــراق ب بـــاس لـــكـــورد و عرەبـــوە دەكا. ھوســـت دەنونی لنوان ھـــردوو حزبی عیراق "پارتی دیموكراتی كوردســـتان و پارتی كۆمۆنیســـت، تـــرازوو و پوانی بیری كوردایتیی، بھیچ جۆرێ دژایتی ئم كردووە بكتری نڵ یگی لدوو حزبترازوو و لگڵ یككیان ب و لدژی

ئویتر. شرنج رادەكوەی سی ئشتانو گل "ری دۆستانندەفمناوی "شب وەیئلـــ ســـای ١٩٦٠ بیســـت رۆژی خایانـــد ی لتـــری بـــزار كیلۆمش ھـــو شـــناوچكانی روسیاو داغستان و ئازربجان و گورجســـتان و ئدجاریـــاو ئابخازیا.

ئـــوەی لم ســـفرەش گرنگتر ئوەی ئرمنســـتان و ئلگز بـــوو، ئمیان ی چـــل رۆژی خایانـــد، نیوەی لنزیكـــزۆزانانی شـــاخی ئلگز بوو. ل مانگی تمووز و ئاغســـتۆس و بھفت بوغ لناو دۆڵ و شیو و قد پاكانی ئلگز دەسووڕایوە و دەبوو بمیوانی زۆزانی

بنمای كوردانی ناوچی ئلگز.بگومـــان كۆمـــی كۆمارەكانـــی بلتی لیتوانیاو التیڤیاو ئســـتونیا جیاوازییان مانئ ،یگستان ھی ئۆزبڵ كۆمگلھردووكیـــان لگـــڵ كۆمـــی مۆداڤیا "بسارابیای كۆن" جیاوازن. لم گشتاندا ڕاوە، لكورد گـــخـــاوەن یادداشـــت ل

ھمووشیاندا كوردی دۆزیوەتوە.چـــوار برگی دیكـــ لـــ "رۆژگاری من" لـــدوارۆژی نزیكـــدا یك لـــدوای یك بو دەكرنوە، وات ل ســـای ١٩٦٨ تا

١٩٩١ و راپڕینی كوردی عراق.ئم برگانی داھاتوو لســـر شـــوازی برگكانی پشوو دەڕۆن، بم بناوەرۆك جیاوازن لوان، دیارە بالی زۆر كسوە ئم برگانـــ گرنگترینیانن، بـــم بالی دانر مســـلك پچوانی، ئو ھموو

.وحدە" دادەن" كك ییب كبكت وە دەخاتجلیســـیدا ئـــم ل میشـــھبرگـــوێ: "لوانیـــ ھمـــوو كســـك ،راســـت نیی مئ !دڵ بی بكـــبكتئوەی راســـتیی كســـیش نیی ھموو كتبكـــی بـــدڵ نبـــ". لبـــر ئـــوە پویست ھموو كســـك بیخونتوە، چونك ل الپڕەیكدا خۆی دەدۆزتوە.

جی ئاماژەی ھموو برگ چاپكراوەكانی ئم یادەوەرییان لسر كیسی نووسر خۆی چاپكراوە، ئســـتا ل كتبخانكانی كوردســـتان برگـــی یكـــم و دووەم و

شخ عیزەددینی حوسنی

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨می

وەدو

نیوو

كان(١

٣٢ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

زایینی٢٠١٠/١/٨

دووەمیكانوونی

ژمارە(١٣٢)كوردی

٢٧٠٩یبفرانباری

4

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨می

وەدو

نیوو

كان(١

٣٢ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

زایینی٢٠١٠/١/٨

دووەمیكانوونی

ژمارە(١٣٢)كوردی

٢٧٠٩یبفرانباری

دیداروبدواداچوون

وەزیری نوی بكاربوونـــی لگـــڵ دەســـتگلك باو توژینوەی زانستی خوندنیھموو كایـــوە. ھر ھاتن بیروبۆچـــوونبھیوای كران، وەزارەت ئاراستی چاوەكانزانكۆو ل گۆڕانـــكاری پۆزەتیف ھناندی

برزكردنوەی بـــۆ خوندن ناوەندەكانـــیو مامۆستایان خوندكارو قوتابیانی ئاستیخوندن. سیستمكانی برنامو گۆڕینی

ئـــو لئاســـت چنـــد وەزارەت ئایـــا ئوا دەبـــت، ورانـــگ تییپرســـراویل

دەداتوە. پرسیارە ئو وەمی دواڕۆژالینانو ئم خستن سر تیشـــك بۆ پتردەبنوە، وەزارەت رووبڕووی كشانی ئولگڵ دیدارەی بدرخان ئم ھفتنامیعالئدین وەزیری خوندنی دالوەر د. بڕز

سازدا. زانستی توژینوەی باودیداری: حمید بدرخان

چۆن دەبینی؟ ندنی باخو ئمۆی *گشكردن ئیمۆ بای خوندنی -و پ رەســـندنی مزنی بخۆیـــوە خ كـــی وەك مـــئ دەب دیـــوە و

بكین. پوە شانازی ھرمچین؟ كشكان *

ل بریتین س رەكییكانمان گرفت -ژمارەیكی كـــ چندایتی، گرفتییھ خوندكار و قوتابـــی زۆرمانتوانســـتی و خونـــدن و كورســـیب شـــی پیمانگاكانمـــان زانكـــۆو نـــاكات. گرفتی داواكاریك ھ مووئاستیخوندن ك یتیمانھچۆنایئاستیپداویستییكانی نانلوڕاھنییـــ. گرفتی ھرم كاری بـــازاڕیكـــ یـــھ بودجـــ و داراییمـــانكمتـــرە ردەســـتدایبوەی ل ئـــبای خوندنی ل ئاواتمان لـــوە یپالندانانمان گرفتی بكین. ســـرفو بواری پویســـت ژمـــارە ك ی ھبـــ ھماھنـــگ پســـپۆڕییكانمانبـــ گرفتـــی كار. ل گـــ ڵ بـــازاڕیو قوتابی ب شداریتی مامۆستایان وبیاردانماندا پۆسی ل خوندكارتر گرفتی دەیان و وانئ ئیتر .یھكۆن ب پیوەندییان بنڕەتوە ل كباوە خوندنی سیســـتمی بوونی

.یھ

چین؟ چارەسرییكان *گۆڕین ل بریتین چارە س رییكان -تركیز سیســـتم. و نوكردنوەیجـــۆری، كـــردن ل ســـر دنیایـــیو مامۆستایان پكردنی ب شـــداریپۆســـی ل خوندكار قوتابیانـــیداڕژتنیستراتیژییتك بیاردانووپالنكی درژخاینلسر بنمانیئوە روون و ئاشكرادا. ڕوانگیكیداڕژتنی مایی تدەب دەستپك ونخش رگایكبۆچارەسركردنیبستنوەی بۆ موزمینكان و گرفتب ھرم بای دەزگاكانی خوندنی

سردەم. دنیایوەزارەتی ناو"روانگ"ی پیامی ل وەك *دەتوتچند تۆ ھاتووە ك با خوندنیوەزارەتی لســـر ئاســـتی گۆڕانكارییكزانستی ئنجام توژینوەی باو خوندنیتم زۆر یامپ لودا ئو بم بدەیت؟دیارە؟ ئستم ب روون ئاسۆی مژاوییو ووردەكارییكانی ئو ل پتر دەكـــرێ ئایا

بدون؟ گۆڕانكارییان ك بوكراوە كـــدا، - ل ڕوانگـــیكردووە، تبننای ھرم حكومتیوەزارەت سیاســـتی الینـــی ت نیا بـــ لوتكییـــكان تو ســـتراتیژییو تـــم واتـــ گشـــتی باســـكراون.ب ئاسۆشـــیان بكو مژاوی نیـــن،بم وردەكاری پوە دیارە، چاكیچونك ،نیی گۆڕانكارییكانیان تدا

ببیركردنوەی پویستی ئوەیانئگر ھی و پسپۆڕان بردەوامیئایندەیكی ت، لب درژ پشووتاندیراســـ نزیكـــدا وردەكارییـــكان

دەك ینوە. بویشیان و دەكینل ئاســــتی خونــــدن * برزكردنــــوەیب پیوەندی تنیــــا نــــك زانكۆكانــــداخوندكاران و قوتابی مامۆســــتاو ئاستیھوای و كش ب پیوەندی بكو ،یھبڕوەبردنی سیستمی زانكۆو ناو ئازادیتاقیگــــو برنامكانی و زانكــــۆو ھــــۆڵتوژینــــوەی خونــــدن و كۆنفانــــس وگۆڕانكارییكانی ئایــــا .یھ زانســــتیشیــــان پارچیی رییرتاســــزتان سڕب

دەبت؟گۆڕانكارییكان ئگـــر - بگومانئـــوا نبـــت س رتاســـریبۆی ناكات، چارەسر گرفتكانمانس رتاسریسیستم ب پیتا پیتا

دادەچینوە.دیكــــ وتانــــی برنامــــی ئایــــا *زانكۆكانی ل وەرگرتن سوود بمبستی

دەھنن؟ بكار كوردستانبرنامی وتانی مانای ئم بو -باشترین ب كو ناھنین، ب كار دیكلئامز ســـردەمیانی ب رنامـــیگونجاوترین شـــوە و ب دە گریـــنلگڵكلتووریكوردستانئاوتیب تاقیكردن وەدا لدوای و دەكین

دایدە ڕژین. كۆتایی شوەی

زانستی: توژینوەی باو خوندنی وەزیری عالئدین دالوەر د.

چندایتی گرفتی ل بریتین سرەكیكانمان گرفت

(١٩٣٩/١١/٣ – ٢٠٠٠/٧/١٧) ھاوڕکانیدا لهبیرهوهری سهرسۆر عوسمان

عونیی کامهال رەئوفباوكی كرد تواو ناوەندی عوسمان ك"شورت كولی" تقدیمی دەكا ل داوای"تحقیق لبر ناگیرێ وەر بــــم بكاتسای چند زمان، تدەچ ناچار "ویھپاشان ســــرەتایی ماوە ل مامۆستایگالوژی ل ناوەندی مامۆســــتا بووە"بای دوو ھر ١٩٧٠ ك ســــای كچان.تكڵ كوردســــتان دیموكراتی پارتــــیبــــووە عوســــمان بوونــــوە مامۆســــتا"محمد شــــھید ئندامــــی ناوچــــیھبوو، برپرســــیاریتی رۆی حاجی"پارزگاری ئتــــروش" عبدولوەھــــابنازانم دەویســــت زۆری خۆش ھولرنقلی لچــــی لی دگــــران بوو، ئیــــدیل ناوەندی مامۆســــتا كرا، مرگســــۆربوو زۆر خۆش مرگســــۆر پیوەندیمحمد خوال خۆشــــبوو شخ لگڵئندامی ١٩٧٣ بوو بــــ ســــای خالیــــد.ئوەی ئمانیا، بۆ عراق وەفدی الوانیبامڕنی سربســــت كاك ب ل بیرمجیھان الوانی فستیڤای ل لگڵ بوو،لــــ ئمانیــــا "نعیم حداد" ســــرۆكیعوســــمان بوو، عراق الوانی وەفــــدیكوردســــتان الوانــــی ئندامــــی وەك د. ئحمد دیــــارە وا بشــــداری كــــرد.ئمانیا شتكردنلگوكاترھادیئفرانك عوسمان ك دەگتوە، دەبت،چمدانی كردبــــوو، لبر و چۆغــــیئمانیا وێ لــــوە لئ لســــر نابــــوولنوالوانیدەوتانیمیواندانیشتبوو

دەكرد... كوردستانی باسی"شــــۆون یاریــــدەدەری ١٩٧٤ ســــایبنكــــی الگلبــــ" بــــوو لــــ پیمانــــگایشــــخ خالس شــــخ وكاتــــــــر ئولھئو بــــوو، "دەربارەی بڕوبر جوادسرسۆری عوسمان تمنی رۆژانیجمــــاوی دەستنووســــكی شــــھید ل باس وەگیرھنا، ك تیــــدا خۆیمــــانئامۆژگا دەكات، چۆنیتی دامزراندنیل دەقكیدا ھاتووە: (بهرز مامۆســــتامانگی رۆژهکانــــی لــــه خاس لــــه یهکبهڕوهبه رایهتی ١٩٧١ لــــه پــــش ١١یکاتهی ئهو که بوو، په روهرده تووشــــمبوو، پاش سهحهددین سینهمای نزیکتازه کاتهی ئهو چۆنی چونکــــه چاک وبرایه تی ناوهندی نهقلی مرگه سوور لهبهڕزی که کــــردم ل تهکلیفی ببــــووم،

ئامۆژگا میالکــــی بهشــــداری حه ز ده کاده کرایــــه وه، لــــه ھهولر بکــــه م که تازهوا ئامۆژگایهکی کردنــــهوهی به ڕاســــتیدهکرد حــــهزم چونکه بوو، من ئاواتــــیمامۆســــتایانیســــهرهتاییدهرچــــوویئامۆژگا پاشــــانیش له بــــن و ئاماده ییمامۆســــتایهکی ببنــــه و تــــه واو بکــــهنھهر شــــهش کورد منداــــی لھاتــــوو وببــــن به پوختهیی ســــای ســــهرهتاییشــــانی لهســــهر زۆر و ماندی بوونه کیو بکهنهوه کهم ناوهندی مامۆســــتایانیباش سهرهتایی ھهویری مامۆســــتایانپهروهرده خزانی ســــهرجهم بشــــلن،داھاتوو بــــه دنیــــا بــــن کــــه نهوهکانــــیو پــــه روهرده و ئــــارام کــــی پــــقۆناغبهڕاســــتی دهڕۆن، چونکــــه فربوونــــداتــــر لــــه ئهرکهکانی ھــــه ر په روه رده یــــهھههکانی ناسکتره و ھهموو گرنگترهوھهه ی بهم دهکرێ، چارهسه ر زوو ترمامۆستا بهڕز کوشــــندهیه، په روهردهئــــهو بوو ئه وه خاــــس که شایســــتهیخۆی، ئه ســــتۆی بگرته پیرۆزه ئه رکهببمه یاریدهدهری که بووم رازی منیشئــــهوه کاری قوتابیان بــــۆ به ڕوه بــــهر١٩٧١/١٢/١٢ به نووســــراوی بــــوو لــــهژماره ھهولر پهروهردهی بهڕوه بهریکه ئیشــــارهتی /٦ / ر له ھهمــــان بهروار ٥٥٧٤٨ وهزاری ژماره دابووه فهرمانیته نســــیب فه رمانــــی ١٩٧١/١٢/٧ لــــهبــــرای کاتهی ئهو کردنمــــان دهرچــــوومامۆســــتا محمد بهڕــــزم گــــه وره وبه ڕوهبــــهری محمــــد ئیســــماعیل یارمهتی زۆر و ھهولر بوو پهروهردهیمیالکهکی زۆر کردنی دروست له داینچیمان پک وه ھــــهر و بــــاش و رــــکدوو موافهقهی بکردبا بهب س و داوا

دهکرد.بــــه دهســــتمان که بت ئــــه وه ی بهبیرمکوردســــتان له دواناوهندی کرد ده وامدهســــت گهوره مان وا بــــوو شــــونکیزۆرمان یهکجار قوتابیهکی و نه کــــهوت١٠٠٠ قوتابی نزیکــــهی که ھات، لــــه بۆنهک وت شارهکانی ھهموو له دهبوونکه به ڕاســــتی کوردســــتان، له به ته نھاخاس گرنگ مامۆستا دیســــان دهوریکورد قوتابی زۆربهی وهرگرتنی له بووھه تا نهکردبــــوو تهواو که دیراســــه یانقوتابییهک خهکی که دێ ئــــهوهم بهبیربوو...... ١٩٣٩ مه والیدی بوو زهممار

کردنی تــــه واو بۆ بــــووم زۆر مانــــدووله گهڵ قوتابیان و موعامهالتی فه حــــسئــــه و دوو ســــ مۆزه فــــه کهمــــهی کــــهلهگهڵ بوو کرا تهعین بۆمان لهسهره تابــــهم ماوهیــــهک ھه نــــدێ به ردهســــت،وردهش ورده بردمانه ســــهر، شوه یهشــــونکی له و دهبوونهوه کهم قوتابیکارهکانی پتر ئمهش و وهردهگیران ترمامۆســــتایان و دهدا خۆمــــان گه مــــارۆقۆســــتبۆوه ھهلهکهیان زۆر به جــــددیھهرمی بــــۆ گرنگه که ده ســــتکهوتکیبه مامۆســــتا باشــــترین کوردســــتان وله جگه میالکیشــــمان ته نگمانهوه ھاتن،مامۆستا و من و خاس مامۆستا بهڕزو بووین یاریــــدهدهر عومه ر ته حســــین

مامۆســــتا دوو بۆ ھه راختساســــکیشپی به بوون دانرا مامۆســــتا یان ســــژمارهی سهرجهم وانهکان (حصص)یبوویــــن مامۆســــتا (١٧) میالکمــــانکه ئهوانیــــش (مــــۆزهف) له گــــه ڵ چهندپی خســــتنه سهر له بوون زۆر ماندیکه ھه بوو بینایهک پاشــــان ئامۆژگا. لهفریاکهوتــــن خهســــتهخانهی گوایــــه بۆدکتۆر کرابوو، پرسی بهڕز دروســــتمای ئهویش کرا، دهبباغ عبدولرەزاقبینایهکــــه بدرت بــــوو ئــــاوا ب موافقیهکه می ســــای ھهروهھا به ئامــــۆژگا،له و ئامــــۆژگا ســــهر برده دیراســــه مانبینایهکی چهســــپا، روویکه وه ھه مــــووچهند پوخت و میالکهکی و باش نوــــیبهردهســــتی ماندوو و زیرهک مۆزه فی

نهناسی، مهکتهبهیهکیباشو مسادریفراوان نادیهکــــی و کرا پهیدا پویســــتخهریکی ھهروهھــــا بــــۆ خونــــدکاران،پ به تریش بوویــــن چاالکی ھه نــــدێخســــتنهڕووی بۆ رۆژگار و ســــهرده مبهڕــــز عبدولوەھاب مژوو. راســــتیبوو وهزیر کاتهی ئهو که ئه ترووشــــی،زۆر ھه ولر پارزگاری به بوو پاشان لهخوندنی بــــه بایهخی داین و یارمه تــــیئامۆژگای کرد. ســــهردانی داو زۆر بادزهیی، عهزیز کانهبی بهڕز ھه روهھــــاپارزگاربوو، کاته یاریدهدهری ئهو کهکورد خوندکاری زۆرتر دووهم سایقوتابیانی عهرهب له ھهندێ وهرگیرا وگواســــترانوە، موســــل بۆ ئامــــۆژگایته قهالی بهڕــــز و ھــــهوڵ ئه وه ش بــــه

. بوو خاس مامۆستائامۆژگا، من لــــه کوردی بــــۆ خوندنیبهڕوهبــــهر یاریــــدهدهری جگه له وهیسهرۆکیخوندنیکوردیبووم. بووم،حهوز ئهحمهد شرکۆ ماۆستا بهڕزانشروانی مامۆستای مامۆستا جهواد وباشمان دانا مهنھهجکی کوردی بوون.و نووسیانهوه به دهست مامۆستایان وله کرد، دابهشــــمان و كرد فۆتۆكۆپیانبهغدا زانکۆی ســــهرۆکی بهڕز پاشانبوو دهرفهتکی باش و سهردانی کردین

به ڕز ئامــــۆژگاری لهســــهر ھه ر له وێله بهڕزیکرد خاس داوایهکم مامۆستابکرته کوردی که دهرسی نووسین، بهمامۆســــتای (٥) حصــــه و بارودۆخــــیپی به دوواڕۆژی ئهرکی و سهرهتاییڕوو ١١ ی ئادار خســــتمه به یاننامــــهیســــوودکی بــــوو و رازی به ڕزیشــــی

گهیاند. قوتابیان به باشماندهرچوون. ئامــــۆژگا یهکه می ده ورهیلــــهوه دهکردهوه بیرمان کاتک ھه مووورده ورده و بکرته س ساڵ ئامۆژگائاواتیشمان ھهروهھا بدهینو پهرهیپو کوڕان له تکهو ئامۆژگای بوو ئهوهبه ردی ببیته و بکه ین کچان دروســــتھهوی بهڕز ھهولر، له بناغهی زانکۆئه وکاته لپرسراوانی و خاس مامۆستا ١٩٧٣ خوندنی ســــای و گرت سه ری١٩٧٤ و لــــه رۆژی ١٩٧٤/١٢/٨ بــــۆ –و کچ قوتابیانی تكــــوی جار یه که م

. کرد پ ئامۆژگا دهستی له کوڕبهشــــی ناوخۆیان توانیمــــان ھه روه ھــــا،بدهین موچهشــــیان و بکهین بۆ دابینچاودرییهکی و بــــاش به ڕوهبردنهکیئه زمونهکه مان ئــــه وهی بۆ توند بکرنئهو بهرھه ستی ئهوانهی و سهربگرێکاره یــــان دهکــــرد زمانیان لهســــهرمان

نه بت. درژو ١٩٧٤ ســــای رۆژانــــی رۆژگاری بهیاننامهی له رژم بوونهوه ی پهشیمانشاخ رگای کردین ل وای ئادار ١١یجهواد من و مامۆســــتا بهر، بگرینــــهوهو ھهورامی حهمه کهریــــم و شــــروانیله زۆریــــش بهنناو ســــه ن ئه حمــــه د حهدووهم ئامۆژگامان خوندکارانــــی پۆلی

ھشت. ج بهناوچهی زۆر له ئهوهی قوتابییهکی پاشو کۆبوونــــه وه ده ربهنــــد و چۆمــــان لهگهڵ ئمه ش و پوەكردین پیوەنییانکهوتینه لپرسراوانیپهروهرده برایانوبیارمان وتووژ ئهنجامی له گفتوگۆ،کیس له خوندنیان سای ھهرحاڵ به دابــــۆ بکهین، نــــه ڕوات، تاقیكردنوەیــــانله کــــرد دروســــت وابــــوو لیژنهیهکمانبه کرد ١٠ ی ١٩٧٤ ده ســــتمان مانگــــیلیژنهکهشبریتیبوون تاقیكردنوەیان،

مامۆستایان: لهمامۆســــتا حــــهدداد، ماۆســــتا مه جیــــدکهریم رهشــــید، مامۆستا حهمه جه مالجهواد شروانی، مامۆســــتا ھه ورامی،مامۆستایانی وهلی، رهمزی مامۆســــتامنیش نهماوه، له بیر ناویانم که تریشسهرکهوتووانه لیژنهکه بووم، سهرۆکی

ئزموونكان بڕوەچوون.مامۆســــتایانهی ئهو ســــو بۆ ھهمــــووبه ج جــــ پیرۆزهیان ئه رکه کــــه ئهوئامۆژگایه لهم خوندکار سهدان و کردگیانی لــــه ســــو ھهروهھا ده رچوون،و خهلیل موسا نهمر، مامۆستایانی پاکیزوبر و مستهفا تاجهددین نوورهددیندزەیی- عوســــمان بیــــالل ئیســــماعیل.

"١٩٩٩/٤/١٠سروبندی باســــم كرد ل ئیدی وەكبــــوو لنوان كبارودۆخ تكچوونــــینازانم كوردان، دەســــتی و حكومت

ئاھنگكــــی پیمانــــگا بــــچ بۆنیــــكوتاری عوســــمان مامۆستا ســــازكرد.ب شــــیعرك. لــــ دواییدا خونــــدەوە،نــــا، پارچھ كــــنگئاھ كۆتایــــی بــــحماســــت بــــ زۆر شــــیعرەكی خوندەوە،خریكبوو ببتخۆپیشاندان،

ئم بوو.. شیعرەك پارچگرمیانا ل رگی نووسرێ وشی

بوو پشمرگیك تتری گوللی تووشیكرد قوناغ كۆی ماچ وشو گولل یكتریان

ھولر دھۆك- سلمانی-زین خاتوو شیرین و كام فرھاد وی ئستاو ھـــر كركـــووك زیـــن شـــیرین و خاتـــوو

قینخانھر ئوەندەم دەكم ل بووردن "داوای

بیرە" ل شیعرەك لدانیشتبووین. پزیشكان یانی ل شوسربســــت و عوســــمان مامۆســــتا لگڵ مســــعود كاك وكاتئ بامرنیبغدا ل كاك ئیدریس خۆشبوو خوالكورد. بوون بۆ چارەســــری كشــــیندەكوتن، رــــك بــــم وا دیاربــــووئامادە خــــۆی ھمــــوو خكــــی ھولركاك بۆن.من و شــــاخ برەو كردبووماوە ژیاندا ل ڕنی كبام سربســــترەمزی برای و ئاغــــا لگڵ عوســــماندانیشت پزیشــــكان بیكوە ل یانیمن رووی ل ئاغــــا بوویــــن، عوســــمانئگر و گوتی: كــــرد برای و رەمــــزیبرەو مــــن كردەوە پ شــــڕ دەســــتیی گوێ ك برای دەڕۆم.ڕەمزی شــــاخبم بوو، زۆر تنگاو بوو یم قســــلب وتی:حقت و داوە دی ئاغا عوسمانتك شۆڕشــــكمان یوانل،بمن نھر بم ،نیی واش ئینشائ ،دەچ

رەشبینم.. دەكموە ل بیری چندەخك ھموو كرد، پ شــــڕ دەســــتیبرەو بلشاو پیان ب و ئۆتۆمبل بچــــۆڵ ھولــــر شــــاخكان رۆیشــــتن،لگڵ بن بــــوو، تنھا شــــیوعییكانپارتی ھبــــوو، ھندێ بعس برەیانزۆر بــــم دامزرابــــوون، كارتۆنیــــش

دابوو.. حشار خكیان بوون باشرەوان كردم بــــۆ خبری ئاغا عزیــــزیان بردە بۆم، پــــری ناورم گوتــــی:مزگوتــــی تنیشــــت بنكــــی پۆلیــــسعوسمان خزانی پری "حاجی كوتیئاغای ســــید برایم كچی ئاغا بوو، ك

نبوو باش پری وەزعی بوو"، عوبــــدو ھاژە بۆتان بــــوو، مندابوونی نزیكیناو بنكی ل بــــوو، لگدا ی و ھــــرۆخزانی ناویان دانیشتبوون، ل پۆلیسبوو، عــــرەب یعقوبــــی" "ئیســــماعیلدەكردو تسفیر دەكرا، قسی ئویشئازا بوو، زۆر دەدا، حكومت نی بجو

بوو. خك زۆر گورە لناوبدری" "حاجی خۆشبوو خوال منیشك كــــرد، رەوان دایكــــم لگڵ پــــریل پــــری خۆیــــان، گیشــــتن جــــگاینزیك ــــران لــــئ و ســــنووری عــــراقبخشی، پ كچكی خوا الجان گوندینژیا. بم "الجان"، كچكی نا ناویئران ل دایكم بــــدری حاجی ئوەندەدەقی ك ھاتوە ئــــوە گیری خــــوارد،

..دایكم حاجی قسیئرانمیوانی ماكی زۆرركبووین، لعاس لرە ئوە پرماند، دەم ھر منیشخاوەن گوتی: بگڕموە، چۆن بووم،جادەم خوشــــكم گوتم: ماكــــ پــــیھمووتان خــــوای نــــگاوی ببــــۆ وا تتر، ســــ مانگی پاش دوو دەگڕنوە

..بك خر دوعای فرۆشراون، ئوەو رۆیشتن تسفیر ئم وردەكاری زیاترچند لگڵ خانوادەی شھید ئرانیدەســــتی ب ك ،دیكــــ خانوادەیكــــیئران رەوانی رووخاو بعسی رژمیبرایم ئاغا"ی "پــــری لزاری كرابوون

دەبیستین: شھید خزانیدووەم بشی

سرسۆر شھید عوسمان دەسختی

سرسۆر عوسمان شھید

١٩٧٤ - پشمرگكاندا ڵ قوتابییگل سرسۆر عوسمان شھید

عالئدین دالوەر دكتۆر

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/١/٨

ی ەم

وو د

نیوو

كان (١

٣٢ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

5

تخ

سی

ژانرۆ

ئینسكلۆپیدیای ھولر ل چاپكراو نوخش

ئینسكلۆپیدیای كوردستانبرھمـــی زۆر چاوەڕوانییكـــی پـــاش شـــوقق ی "٥"ســـاڵ لونخوونی نزیكـــشـــبچووككی دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان ل باخانی ســـرداری لشـــاری مانگان ی كو دەزگایكۆتاھات. ئر بولھمینحكی "٢"ملیۆن دینارە ل حكومتی ھرمی كوردستان، ئو دەزگایی، ك كارمندەكانی لخۆبووردووانو شـــرەفمندان كارەكانی

خۆیان ئنجامدەدەن. دەزگا ھیـــ ك مانگان ب دەفتر دۆالر پارە وەردەگـــرێ و زاتـــی ئـــوە نـــاكات، كاركی ئوەنـــدە گـــورە، مگـــر شـــایانی ھولر ب "ئینســـكلۆپیدیای ھولـــر"، دیارە ئوەش بپشتگیری برای گورەمان"كاك كۆسرەت" ئنجامـــدراوە، ئگـــر ئویش نبـــوا، وەكو گـــورەی نووســـری پـــۆژەی چندیـــن دیكـــ دەخوت و دنیـــای كتبخانی كوردی ندەبینـــی. ھروەھـــا ناب رۆـــی ئندامانی لیژنـــی بـــا فرامـــۆش بكـــرێ، بتایبتی "د.عبدوـــ علیاوەیـــی، د.مولود ئیبراھیم حســـن، فریـــد ســـابیر قـــادر، د. ئومـــد جۆزەلی و حمید بدرخـــان" ك ئوان زۆر ھیـــالك بـــوون، بتایبتی ئوانـــی بتنگ ل ش كـــوانـــران و ئمـــی نووســـرھبخمـــی دابینكردنـــی بودجـــی داراییكیدا بوون. وەلـــ منیش "حمید بدرخان" كاری ھونـــری و ئیـــداری و گـــڕان و ســـوڕان و پیداكردنی ونو دانیشـــتن لگڵ"عوسمان ەنگین و كاكسازی دەستخشپیرداود"ی نمحمد زادە شـــخی نخشسازانی كوردو درخان كاكندانی دەزگای بردوو كارمھـــعبدولەحمان معروف و مســـعودی مال ھمزە، ك ھندجار بۆت شڕمان و لگڵ برای بڕزم یوســـف ئبوبكـــر و ھردوو برازام"ئیوب و بدرخان" جگ ل راوژكردن لگڵ پارزەر "حوســـامدین ســـرداری"و ئینجـــا نووســـران و مامۆســـتایانی زانكۆو "شرزاد فق"ی ھبو رەحیمی سورخی

...كانی دیكو م. دلشاد زاموا"و خسوپاســـی شـــاری ھولر دەكم، سوپاسی یك ھوســـتیان دەكـــم لبرامبـــر ئو پۆژە گورەی، سوپاسی ھموو نووسرانی م، كوروپـــاو دەرەوەی كوردســـتان دەكئتوانیـــان ب جیاوازی فیكری و ھر شـــتكی

دیك ھاوكارییان كردین. ھـــر لرەداو ھـــروەك چـــۆن ھـــر لرەدا بنمـــان بـــ رووناكبیرانـــدا، كـــ دەزگای ر" دەنووسولدرخان "ئینسكلۆپیدیای ھبو بویـــان دەكاتـــوە، ك ئـــوكات زۆربی دەزگا و نووســـران و ئكادیمییـــكان رووناكبیریی بچكۆلكان و كســـ دەروون نخۆشـــكان دەیانگـــوت دەزگای بدرخان خونـــی حوشـــتری بینیـــوە، بـــ دەزگای بدرخـــان خونـــی بھمـــوو پیرۆزییكانی ون بنیا خت ،كوردســـتان بینیوەو دەبین ندین شـــتی دیكل چپارەو زەوی و ئۆتۆمبنابینـــ، بدرخـــان پـــارەی نیی، بـــم ھر برھمك ك مبســـتی بت بشانازییوە ئنجامـــی دەدات، مـــژووش گواھـــی ئـــو قسانمان دەســـلمن، چونك ك گفتكمان دا، دەب بیبینســـرو لھموو كارەكانیش

ھر سركوتوو بووە. بۆی دیســـانوە ھر لو مینبرەوە بدەنگی بـــرز ھاوار دەكین و دەیین و دەیینوە: دەزگای چـــاپ و بوكردنـــوەی بدرخـــان ئمجارەیـــان دیـــاری و موژدانی بۆ ھموو م زەمینر گۆی ئكی سیر كوھل كورداندەژی، ئویـــش كاركردنمان بۆ نووســـین و ئامادەكردنـــی "ئینســـكلۆپیدیای كوردســـتان" پیـــرۆزەو پیرۆزبایـــی لگلـــی كوردســـتان و لھمـــوو كوردكـــی خـــاوەن ویـــژدان و و و خۆنویســـت و خۆڕاگـــر بشـــڕەف ئكادیمیست و نووسران و رۆژنامنووسان دەكیـــن. چۆن "٥" ســـاڵ چـــاوەڕوان بوون، ئاواش پاش "٥" ســـای دیك "ئینسكلۆپیدیای

كوردستان"تان پشكش دەكین.

مرۆ (١٢٠)

حمید بدرخان

حاجی ممۆ بـــۆ ئـــوەی نوەكانی ئســـتاو داھاتوو ھر تنیـــا لگڵ ھگرتكان "احتماالت" نژیـــن و وانـــو عیبرەت لـــ ئزموونی شـــواوی رابـــردوو وەرگـــرن، خۆیـــان خاوەنی داھنان و كاری دەستپشكری و چكرەكردنـــی وزەی نـــوێ بن، تاكو ی رابردوو دەربچن و ببۆش و بازنلھسنگنرانو دیراساتی لكۆینوەو پداچوونوەیكی رەخنگران الپڕەكانی رابردوو شـــن و كو بكـــن و مژووی نوی نتوەكمانی لبردا بنووسنوە. دەبـــ تاوبدەن ھتـــكان و كردنوەی گركورەكانی خباتـــی نتوەی كورد، تییو حیزباییدانی ئـــم ت لتایبـــ برووكـــش بـــ ھـــر كـــ كالســـیكیی ینوەی بگنـــاوی حیـــزب بـــووە، بۆ ئـــمســـلیكی زۆر گرنـــگ، كـــ ئویش لناو حیزب و حیزبییكانی كورد ھرگیز ســـقامگیری بیرو كردار نبووەو حیزب خاوەنـــی ھلكی دیكم ھیـــ، ھیوادارم

لـــ فرســـتكدا بتوانـــم پاكنوســـی بكم و بیخمـــ برچـــاوان" ئوجـــا تـــاك و ئندامكانی حیزب لگڵ شپۆل و رەوتی رووبارەكان سوی خۆیان لداوە نوەك داھنرو خۆڕاگرو سقامگیربوون. ئو پراكتیك بۆ خواری خوارەوەی رزەكانی خك رەنگیداوەتوە بۆ ھموو بوارك و

رۆژگارك رەنگی خۆی رشتووە.ھـــر بۆ نموونش لگڵ دروســـتبوونی ســـ پارتـــی" و "حشـــع" دواتر "ینك" ك"حیزبی خاوەن كاروانكی دوورودرژن، تا ئـــم نزیكانـــش بھۆی تـــم و مژی ھی سیاســـی و ئایدۆلۆژی ساغ كراوەو ناســـقامگیری پراكتیك ھتا ئستاكش جیابوونـــوەو و ئینشـــقاق خرمانـــی ـــك لـــجۆر بـــ ،بـــوون بوونـــپارچھمـــووش ســـیرتر ئوەی، لـــ رەوتی مـــاوی و پەوە تو رردەوامـــی ئـــبھورازو نشوەدا، ھموو جیابوونوەو گـــورە ناتباییـــكان- و كرتبـــوون گرانبھـــا، كایكـــی وەك بچـــوك- و بـــۆ بانگشـــكردن بـــ لســـرەتاوە جیاوازی فیكرو ل پنـــاوی برژەوەندی نتوەو دژایتیكردنی تاكەوی و الدەرو وبیانووی دیكك بدویوداچی و سسھۆنراوەتوە، كچی ل ئنجامدا، ئوەندە سیرو سمرەو بگرە ھتا سرشۆڕكردن و چوون باوەشی دوژمنانی سرەكی و گڕانوە ناو باوەشی ھمان حیزبی دایك

و تواوبووە!ئگـــر زۆر دورنكوینـــوە، ھر لناو خباتی چكداری "شۆڕشی نوێ و گون" ئو سی سای دواییدا، نموون گلك لم جۆرە دیاردان دەخینڕوو ك ھروەك كورد گوتنی "ئاوك ل سرچاوەكیوە گش نبت دەب جۆگلكیشی ھروا یرەكم سوە"، ببنشی شـــۆڕنگب ركپمجۆرە ھدەنگۆی ئ ،وەیرەدا ئلبھودەیـــ ھـــر بردەوامو كســـانكی خـــاوەن ئزموونكـــی دوورودرژ ھن ھنووكـــش دەرســـیان وەرنگرتـــووە،

و حیزبانوەدان ئی ئوھ ســـتاش لئكـــرت بكـــن و ماكشـــیان و دەوارو ســـبری سرســـریان ھوەشننوە، ھـــر لبر ئوەی خۆیان بتنیا "ھمزە

ئاغا" نین!ل كاتكدا پداویستییكانی ئم قۆناغی وەرچرخانی نتوەو وتی كوردستان ویســـتی بـــك زیاتر پمـــوو رۆژھ لحیزبـــی یكگرتوو و یكتـــی رزەكانی نتوەو یكپارچیی ھی تاكو ل ئاست بـــ رەوتـــی رووداوەكان بیـــن. چونكـــدرژایـــی مژووی رابردوویـــان ل دژی چاكســـازی و گۆڕانكاری و قووبوونوە بوونـــو زۆر درەنگ بخۆھاتوونتوەو لم دەرفت ئستادا ھر خۆجیاكردنوەو كرتبوونـــك بھودەیو حیزب تكوپك

دەدات! تولی بكی و تـــپیالنگ ـــرەدا نابـــلبنـــج و بنوانـــی زەمـــان و زەمینی خۆی ب ســـرجم قدو بای مژووی حیزب لناو كورداندا ل بیربكین و دیســـانوە ك یسووتاوان كرگوفو سك لكیھردەم لگڵ خۆیدا سروەری حیزب و سركردایتی كزۆڵ كردوەو گورەترین زیانی بـــ نتـــوەی كـــورد گیاندووەو كردووە، چونك زموونی حیزبی كرمۆئتنیـــاو گونجاوتـــرە لـــ دەمـــی كۆنگرەو كۆنفرانـــس و كۆبوونـــوەو فراوانـــكان خكانی خـــاوەن بیرو بۆچوونی جیاواز، یاخـــوا ھبـــوون و پداویســـت بوونـــی وەو بكایـــتریفـــۆرم و چاكســـازی دئاشكرا لسر سكۆی بردەم نونران باســـی لوەدەكرـــت و چـــارەی بنڕەتی بـــۆ دەدۆزتـــوە، نوەك بـــ رگای پنا دیـــواران و لـــ ســـبری قۆســـتنوەی دەســـت ھوـــی تكتول و پاشـــقول لیك گرتن بت ك بداخوە ئزموونی حیزب لناو نتـــوەی كورد پیتی لم جـــۆرە دیـــاردە دزوانـــو ھر لـــ رۆژە ناســـك و دژوارەكانیـــش پیادەكـــراوە بۆ كۆســـپ و تگرەنانوە لبردەم رەوتی

گۆڕانكاریی چارەنووسسازەكان ك تیدا نتوەی كرد توشـــی گورەترین زیان و كردن بمگومـــان گكاولـــی بووە. بماچارەنووســـی نتوە، ب تایبت حیزبك ل دەست و بڕوبردن رۆی دیاریكراو خاوەن مژوویكی پ ئزموونی خۆشی و ناخۆشـــی بت، چونك ناســـقامگیری تاكـــكان ھـــر لـــو زەمیـــن و زەماندا دیسانوە دەبت بازگیك بۆ پاشاگردانی و شق ھدان ل پرنسیپ سودبخشكان و جگرتنوەی ماستاوكردن و مشخۆری دەبت ســـیمایكی ئاشـــكراو بـــۆ تكای دام و دەزگایكـــی حیـــزب كنـــدەكات و میشـــزموونی حیزبی كوردیدا ھئ لـــخكانـــی تكۆشـــرو دســـۆزو خاوەن خبات و بوونت سووتمنی و رەنجیان لالین خكی ب تواناو ھیچ لبارنبووی فاشیل و ئۆپۆزسیۆنیســـت قۆزراوەتوە. ئوانـــش لـــو ئزمووندا حیـــزب بو ئاقارەدا دەبن و بردویان، بایی تۆزقاك ئاوڕیان ل رەھندەكان نداوەتوە، دیان ب قوربانی كۆمنی خك نسووتاوەو ناســـوت، چونكـــ ئســـتاكش خباتـــی نتوەی كوردو خاكی كوردستان، وەك كگـــی تاقیكردنـــوەی بـــزم ورەزمی تاقـــم گرتـــی و حزو ویســـتی میزاجی تاككس بر رەوسی حزەكانی خۆیان دەبینـــن و دەبـــ نوەی نـــوێ، وزە تازە و واقعرەكانی ئمسوتووەكان جشكپبخوننـــوەو خۆیانـــی ل گـــل نكن و بدوو كوی بابردە نكون. گرامشی

.:دە سوف جوانی نووسیوە كیلف"كـــۆن لـــ گیاندایـــو نوێ لـــ دایك نابـــ، لـــو مودایـــدا "مـــودای نوان كـــۆن و نـــوێ" ھـــزارو یـــك دەردی كوشندە سرھدەدەن ك تابی ناقۆو

دژوارە".بشی سی و نۆ

تبينی:ئم نووســـین لبری بشـــكانی دیكی

یاداشتكانی حاجی ممۆ بودەبتوە.

كوردایتی و خامۆشییكانی ئزموونی فرەحزبیخوندنوەی الپڕەكان... ئو رۆژو شوانی لبیرم ناچنوە

ئا: عبدولەحمان معروف* كی رووتان كردە شاخ؟

- لسردەمی شۆڕشی نوێ و چاالكییكان و ســـروەرییكانی پشمرگی "ی، ن، ك" ســـای "١٩٨٣" بووم ب پشمرگو، ك دووچكی حكومتیشـــم لگڵ خۆم بۆ ناو شۆڕش برد، دوابدوای پیوەندی كردنـــم ب ڕیزەكانی یكتی نیشـــتیمانی كوردســـتان، رژمی بعســـی لناوچوو ب غیابی من فرمانی ل سدارەدانمی بۆ دەركرد. بھموو ھز و باوەڕەوە رووی چكم كردە سنگی دوژمن و داگیركری كوردستان، ھبت بوپڕی چاونترسی و بیروبـــاوەڕی حوكـــم و پتـــوەوە ئو و ژردەســـتی ھبـــژاردو ســـنگرەم دیلی و راوەدوونانی بعسم رەتكردەوە، بكۆمـــك خـــون و ھیـــواو ئاواتـــوە رـــگای مـــان و نمـــان و ســـرفیرازی و ئـــازادی كوردســـتانم ھبـــژارد، ھر یكـــك لـــ ھاوسنگرەكانیشـــم ماڵ و حـــاڵ و خـــزان و دایـــك و بـــاوك و نو نونی گرمی بشـــوی سارد و تاریك و رووبڕووبوونوەی مرگ گۆڕیبۆوە، ملمالنـــ لگـــڵ مـــرگ و پشـــبكی شـــھیدبوون و شـــھادەتیان بـــ ئاوات دەخواســـت. یكـــم شـــڕیش كـــ تیدا تواتی بشداربووم ئازادكردنی ناوچبمفاوەزاتكشـــدا لناوەڕاســـتی بـــوو. لـــ ســـرداوای خـــۆم گواســـتراموە بۆ ی "مامكرو دەستولندی ٣ی ھبمغف". سای "١٩٨٤" پارزەری نیشتیمان "مامـــ ریشـــ و ھڤاكانی" بـــ غدرو جبھیدكران، جش ق و نامرۆڤانناھ كمفاوەزات تیمان كۆتایی بركردایسھنا لگـــڵ حكومتـــی عراقـــی. لبر ئوە تكای ھزی پشـــمرگی یكتی نیشتیمانی كوردستان كوتن ئامادەباشی و دەســـت كرا ب چاالكی و راوەدوونانی دوژمنان ل دەشت و شارو شارۆچككان لـــ تۆـــی "مامـــ ریشـــو ھڤاكانی". ئوەبوو ل سنوورەكی ئم ل دەشتی ھولـــرو قرەچووغ بســـر پرشـــتی ھڤای تمنك پشمرگی كوردستان رگشمزو بازووی پھو ب "فغ مام"گیان لسر دەستكان توانرا ل ماوەیكی زۆر كمدا گورزی كوشندە ل خائینان و

دوژمنانی كوردستان بدەین.ھولـــر، شـــڕی"قۆریتان"ی وانـــلئگرچی ئـــم نخشـــیی داڕژرابوو دەرنچوو لبر ھی چند برپرسكی ئـــوێ رۆژێ، بـــم چنـــد خۆفـــرۆش كوژران و شـــڕی جـــاش و فۆكش تا ئوارەیكـــی درەنگ بردەوام بوو، تنھا

پشـــمرگیكمان بســـووكی برینـــدار بوو. دواتر شـــڕی گوندی"چمدبس"و ســـوتان و تكشكاندنی"٢"ناقیلو كوژران و برینداربوونی چند سربازك و بدیل گرتنی چند خبیرك و رەوان كردنیان

بۆ سركردایتیمان. ئم ك لدەستی مفرەزەكی تیپی ٨٦ی ر بووین"٤"چوار كوڕی"مامولدەشتی ھپشـــمرگبوون، غف"لگمانـــدا دوانیان"جیھانگیـــر و فرەیدون" بمندای بعســـی زیندانكانـــی تاریكـــی لـــ و زامدا لگـــڵ خانوادەكیانـــدا چندین ھـــاوڕێ و تنیایـــی ســـاڵ زیندانـــی و قوتابخانیان بوون، تا لبووردنی گشتی رگشـــمپ و ئازادبوونیان و بوونیان بلپـــاڵ باوكیـــان ل حزبی سۆشیالســـتی كوردستان و دوایش"ی.ن.ك" دوانكی وانیش لمن و ئازاد" ئناوی"ھش بدیكتمنكی زۆر كم چكی پشمرگایتیان كـــردە شـــان و زۆر ئـــازاو چاونترس و خۆڕاگربوون و مندایان ب پشمرگایتی

گورەكرد. ھڤاڵ "نامیق رەسوول" جگری یكمی قرەچـــوغ ٢٠ی مبنـــدی ئســـتای پشـــمرگیكی چـــاالك و ســـربازی و سیاســـی و ئیـــداری بـــوو. ھگـــری بیروبـــاوەڕی ھژا ســـاح یوســـفی بوو، شھیدی نمر"نجات مام سابیر" برازای "مامـــ غف" بوو پشـــنگی نبردەكان بوو، ل زۆربی شڕەكاندا ل پشوەی ھموومانـــدا بـــوو، بدەمـــی پكنینوە ھنـــگاوی شـــرانی دەنایـــوە رووەو

تكشكاندنی دوژمنان. * چۆن و لڕگای بیاری كوە بۆ چاالكییكان

دادەبزین؟ - زۆرجـــاران بـــ بیـــاری ھڤـــاڵ "كاك زینفرەزە دادەبفرەزە مكۆســـرەت" مناو شـــارەكانی كوردســـتان، بـــ تایبت ھولـــر. چندیـــن چاالكـــی جۆراوجۆر بناوبانگتریـــن وەك دەدرا ئنجـــام چاالكـــی و گوزر وەشـــنكی شـــھید "ســـردار" ب لدانی پارزگاری ئوسای ھولر ھروەھـــا بفرمانی ھڤاڵ"كاك كۆسرەت" من و شھید "محمد توڕەقی" چووین رگشمكی تری پڤاند ھو چناوجرگـــی شـــاری ھولر بـــۆ ھنانی دەومندكی ھولری بۆ مبستی باج

وەرگرتن لی بۆ شۆڕش. دوای چندین كاتژمر گڕان و ســـوڕان بـــدوای كســـی دەســـت نیشـــان كراو وەو چووینمـــان دۆزییـــرەنجام نســـ كی پلرفسر" ئولھ -گای "موســـربرزی پشـــووی بعســـی رووخاومان بسزای گل و شۆڕش گیاندو گڕاینوە

جگای لی ھاتبووین...ئگرچـــی ئمی پشـــمرگی یكتی ردەوامی لبنیشـــتیمانی كوردســـتان بشـــڕدا بوویـــن، ســـركوتن بـــ دوای دەھنـــاو دەســـت بـــ ســـركوتنمان كۆپترەكانی دوژمنیـــش زۆربی رۆژان بـــ دوامانوەبـــوون و چندین جاریش شـــڕی كۆپتریشـــمان دەكـــرد. چكی قـــورس و دژە كۆپتریشـــمان ئاربجـــی بوو لگڵ بی كیســـی. ل ھاوینی سای "١٩٨٥" دا بپی نخشیكی دارژراوی مبندی سی ھولر سركوتین چیای ســـفین ل رگای گوندی "ناودارۆكان" و "ســـوالوك" لســـرجادەو لۆفكانی قد پای چیای ســـفین بخواردنی گۆشـــتی قووتوو كوتین رگاو تاوەكو برەبیان لم دیوی چیای ســـفین لـــ چاوەڕوانی كاتژمری سفر بووین بۆ لدانی بارەگاو تینویی و ب ئاوو ب بب رۆتوجی گفئنجام نگیشتنی چاالكییك گڕاینوە بۆ دیـــوی خۆمان و لبـــر زۆر تنوتی رگا، ل كانیاوە وشك بووەكاندا "قوڕمان" مـــان و لكدانییمر جســـ خســـتئ

ژرەوە ھمان دەمژی. * ئم چاالكیی ئنجام ندرا؟

- ب شـــوی دواتر چووینوە جگای مبســـت و دیاریكـــراو بـــ مـــاوەی "٢" كاتژمرو بخونی دوو شـــھیدی نمر

بارەگاو فوجی گرۆتمان ئازادكرد..دوایی چندین شـــڕی بۆسو شڕی ال بال سای "١٩٨٦" كاتك سركردایتیمان مترســـی ھرشی ســـربازی حكومتی رژمـــی بعســـی ھبوو، بۆیـــ ھزكی

زۆری پشمرگی "ی، ن، ك" ل ھموو ســـركردایتیدا لـــ ســـنوورەكانماندا ئامادەباشـــییوە خســـتنیی كۆكردەوەو تیپی ٨٦ی دەشـــتی ھولـــرو تیپی ٨٧ی "فغ رشـــتی "مامرپسرەچووغ بق "٣" ،شـــتكردنم بانگ ھئـــ بـــوو ھاتینمانگ پش شـــڕەك ل گوندی "ئۆمراغ و موكبـــو مـــارەڕەش" چیـــای غفرە ئركمـــان دەبینـــی و چندیـــن جاریـــش خائینان و دوژمنانی كوردســـتان مینیان لســـر رـــگای ھاتووچۆمانـــدا دادەناو یـــادی بخـــر "شـــھید ھیوامـــان" بـــم رگایوە بمین شھید بوو، ھڤاڵ "بكر و بوەیم شو بیم رگردەسۆری" ل

مین بریندار بوو.* ئم تاكی درژەی كشا؟

- تا دوژمنانی كوردو كوردستان رۆژكیان خۆیان تاقی كردەوەو بھموو ھزو تۆپی دوورھاوژو سدان دەبابو دەیان فرۆكو نایرشیان ھوە ھوجی سووكدەیان فناوچی ســـركردایتیمان لـــ قۆكی ئمـــ ل خفـــرەو دوو برا بووە شـــڕو پكدادان و دەســـتی پكرد، بۆ سرتاپای می ئكتیمان و قۆكردایی سناوچزۆرجاران شوو رۆژك قۆپكی "دووبرا" دەســـت دوژمنـــان و دوایی ب وتـــدەكخوـــن و ھزوبـــازی پشـــمرگكانوە "دووبرا"مـــان وەر دەگرتـــوە ل دوژمن، ھڤـــاڵ "ســـح چاوشـــین" برپرســـی برەك بوو. شـــھید "سابیر رەسوول و رائـــد جالل" تۆپ ھاوـــژی ئوێ رۆژێ بوون و ل چند گولل تۆپكدا گوللیك ب تـــواوی دەردەچوو لبرامبریشـــدا و تـــۆپ ھـــزار ھـــزاران دوژمنـــان ھاوەنیـــان ب دەوری ئمدا دەتقاندەوە، بـــ لـــم داســـتان چندیـــن رۆـــی بـــ ئمكـــی كوردســـتان گیانـــی پاكیان ســـپارد. ســـرەنجام دوژمنان تكشكان و ســـنگرەكانمان قایمتر كرد، دوژمنان پاشكشیان كردو بسربرزی ھاتینوە ســـنوورەكانی خۆمان. خكین لبیرتان نچـــت و دەبت راســـتییكان بۆ مژوو بنووســـینوە كـــوا زۆربـــوون ئوانی پشتیوانی پشمرگو شۆڕشیان دەكردو وەك پشـــمرگ ژیانییـــان ل مترســـی كۆچ كـــردوو "حاجی كاك واندابـــوو لحاجی كریم" ئۆرمزیـــار خكی گوندی ھمزەكـــۆر بـــوو پیاوكی ئـــازاو قورئان خون و نیشتیمان پروەرو كوردپروەر ی لكلخۆی و ئۆتۆمبب میشبوو، ھخزمت پشمرگكانی یكتی نیشتیمانی كوردستاندا بوو زۆرجاریش پشمرگی چارەســـر شـــارو بردۆتـــ برینـــداری

لوقمان كخوا داودی ئۆرمزیار:یبازەكخشینی رت و فكرو رۆح بناعی قتی بناغرگایشمپ

كردووە، ل غمی خزان و خانوادەی پشـــمرگ دابوو، زۆرجاریش ھاوكاری ماددیشی دەكردن.

ئم یكك لم نموونان، ك رەنگ دەیان و بگرە سدان وادەی دیكس و ماڵ و خانـــخـــش و كـــرو خۆبجوامھبـــوون، لـــ سرخســـتن و ھاوكاریكردن و پشـــتیوانی شـــۆڕش سیان نكردۆتوەو ھمیش لسر پ بوون و پویســـت بۆ مژوو ناوی ھموو ئوانـــ تۆمار بكرت و الپڕەی سروەرییان ھبدرتوە، چونك بڕاستی ئگر ئو پیـــاوە مرخاس و نیشـــتیمانپروەرو قوربانیدەرانو گوندنشینكان نبوای، ئم نماندەتوانی درژە بخبات

و شۆڕش بدەین.بشی دووەم

لوقمان كخوا داودی ئۆرمزیار

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

6

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

كی كوردســـتان دەمانتاررلپ "لـــ ھـــر شـــونك خۆپشـــاندان كرابت حكومت دەســـتی كردووە پرۆژە" جا كوڕی باش، باش نیی بئـــو وادەكات، ھی واھی ل جیاتی چاكـــی بكات ب بنزیـــن ئاگرەكی

خۆشدەكات؟!. سفینی مال قرە دەت "زانیاریمان ژی دەكاتتی دەســـتدركی یـــھسر الینگرانمان". ب خوا سیرە، ئمشیان كردە بزمی ھبژاردن و ھشتا نكرابوو دەیانگوت تزویرە. رەنگـــ ئو بـــرادەرە لییتكچووبت و جیـــاوازی نـــكات ل نـــوان واقع

و"حكی جرائید"ەوە؟!!. مـــالكان ل ســـری ســـادا، یك تل قسی ناشیرین و تشھیریان بـــو كســـان كـــرد ك بشـــداری و یادەیانكـــرووە. خۆشـــیان لـــئـــوتارەكانی رۆژی ھینیدا ب خكی دەـــن غیبتـــی كـــس مكـــن و قســـ بخكی من، چونك خودا نعلتتـــان لـــدەكات. ئـــای لـــوە، تیعلو نر ئـــخـــۆ خۆشـــیان بـــ

كوتن؟!!. گرمیانییـــكان چیتر خۆپشـــاندان ناكن، دەترســـم ئمش پیوەندی بو باران زۆرەی ئو ساوە ھبت

و ئستا فنكی كردوونوتوە؟!!. لـــ رۆژنامـــی ئاســـۆ نووســـراوە پشـــیمانن ســـلمانی ھاوتیانـــی دەـــم گۆڕانـــداوە، بـــ دەنگیـــان بـــۆ خریكـــی كركووكـــن، ئـــوە لوندەری فشلیان ھاوردووە؟!!. دەك ماـــت ب قوڕێ گیـــرێ براز، لبـــر تۆ چوار مانگ ماچكی تڕم

نكردووە؟!!.كوردســـتان رۆژنامـــی لپـــك راپۆرتیان داخســـت، كاك تبیعتی لكـــس كـــس .وایكئیشـــناپچیتوە و كوردســـتان ب حاكم

و میرە؟!!؟دكتـــۆرەكان، بـــ گوـــی مندەكـــن جانتاكتـــان بپچنـــوە و بـــۆن بۆ مملكتكـــی دیك، چونك شـــیخ و مـــال و دەرمانـــی كـــوردەواری ھندە زۆر بووە بازاڕی ئوەشـــیان نھشـــتووە. باش بۆ ناین كارك نن و ببندختۆری بھ ن؟ واز لبك

دەروش؟!!!. خودای ســـمكۆ عبدولكریمان بۆ بھیـــت، دەزانـــن بـــۆ؟، چونك ئو

كوڕكی باش و ب ویقاڕە؟!!. كارەبـــا بكارھنانـــی ڤنزوـــال

كمدەكاتوە، كوردستان؟!!.دەن العیباتی زۆر چاك، وەرزشیش باشـــ، بس تیان نگیاندین چۆن العیبـــك بین باشـــو وەرزشـــیش

چۆن بكین خاس؟!!.ھاتـــووەو بـــۆ ھـــم ئیملكـــی باســـی گندەیكانـــی یكـــك لو ركخراوانـــی كۆمـــگای مدەنی دەكات و ب حیسان بۆ برپرسكی بای حكومی وەزارەتكی حساسی نووسیوەو دەت " ئو قسان بینی خۆمـــان بـــت، چونكـــ بزاندرـــت

فسدەكرم؟!!.لـــ ھفتنامی ئاون نووســـراوە "سرنووســـری رۆژنامی ھولر بودجكی ئاشـــكرا ناكات" ب خودا ســـیرە، وەك ئوەی رۆژنامكی ئاشـــكرا بودجكـــی ئـــوان

كردبت؟!!. ت، چونكمانی دەكرســـل بۆ وا ل

بزمی خۆش؟!!.دەـــن لـــ ســـای ٢٠١٢ دا قیامت یكجـــاری بـــ دنیـــا و دادـــت ب مـــالكانیـــش ئـــت، مدەڕووخكوفر دەشوبھنن!!. منیش ب فیلمی

تدەگم؟!.خونرك ب رۆژنامنووسكی وت وەرەقكـــ فبدە، چونك دەســـتت

كشفبووە؟!! مـــی كوردســـتان بـــرتوركیـــا ھحوشـــی خاریجـــی وتكیـــان دەزانـــن، بۆیـــ كۆمپانیای فاشـــل و

قۆبمان بۆ دەنرن؟!!.حكومتی ئران بیاری داوە دەست ل كاروباری عراق وەرندات، بم

كرمك وازی لناھنت؟!!.رۆژـــك دادـــت گنجكـــی كـــورد شـــیعركی زۆرنایاب دەنووســـت، بـــم ئـــو رۆژە ل جیھانـــدا باوی

شیعر نماوە؟!!؟سای ٢٠١٠ گۆڕانكاری كتبخانكی دەزگای بدرخانیشـــی گرتوە، ئو گۆڕانكارییش بخر دەكوتوە لۆ

ھندەكان.

رای پش وەخت

دزار حسن

ی شقامخم

شونوارە درینكانی شاری كۆی برەو لناوچوون دەچن!!

كازم عومر دەباغلھـــر كۆنـــكان شـــونوارە شونك برچاو بكون نیشانی پشكوتن و شارســـتانیتی ئم شـــون دەخاتـــڕوو، بۆیـــ ھتا زیـــن لـــت بیانپارـــت دەبدەكرئركـــی لناوچـــوون، و رمـــان پاراستنیان ل ئستۆی حكومتی ھرمی كوردستان دای ل رگای

دامودەزگاكانی.ھندـــك شـــونواری مژوویی كـــۆن لھندـــك شـــونی جیـــا شـــارو لـــ كوردســـتان جیـــای رووبـــڕووی شـــارۆچككان لناوچـــوون دەبنـــوە ب ئوەی حكومتـــی ھرمی كوردســـتان پی ســـغت بت یا بربســـت دابنت لبردەم ئم كســـانی، ك ھست ب لپرسراویتی ناكن و شونوارەكان بۆ برژەوەندی و مرامـــی تاكـــ كســـی خۆیان

دەشونن. شـــاری كۆیـــ یككـــ ل شـــارە كۆن مژووییكانی كوردســـتان، ك ب شونواری كۆنی دەگمن ئـــم ھبوونـــی ،ناوبانگـــبشـــونوارە كۆنان پناســـی بۆ ھبوونـــی شارســـتانیت ل در

زەمانوە لم شارە .لمان دوو قیسریی گورەكی ناوبـــازاڕی گورەی ئم شـــارەو قشی كۆنی كۆی لسر گردی ككـــۆن، ئـــم گردەی كـــ حاجی میشـــشـــیعرەكانی ھ قـــادر لـــكردوویتی ب ھونی ھۆندنوەی

ھۆنراوەكانی .لم شـــارە چند تاقـــی ب ئندازە وەك:(تاقی ،یـــھ دروســـتكراو عـــو بگ)ل گڕەكـــی قت، تاقـــی جمیـــل ئاغـــا لـــ گڕەكی ھـــواوان، تاقی حم ئاغا و تاقی مفتی لگڕەكـــی بایزئاغا و تاقی لگڕەكـــی ئاغـــا) (ئاورەحمـــان یش ھت، دووتاقـــی دیكـــقـــ ك ،ورەی كۆیناوبـــازاڕی گـــل

.ناوبانگیدان بری مسبلم شـــارە شـــونك ھیـــ پی نم شوت (چوارتاقا) ئدەگوترشـــھیدان گڕەكـــی تـــودەككاتی خۆی شـــونی پشـــوودان و حسانوەی ئم كاروانان بووە،

. ڕبوونپم شارە تب كجگـــ لمانـــ چنـــد خانـــك لم شـــارە ھبووە، كـــ ھندكیان تا :وانمـــاون، ل م ســـات و كاتئخانی (محمود ئاغا) لناو بازاڕی گورەی كۆی، ئم خان ھاوشوەی (میوانخانكانی) ئمۆی لســـر م خانی ئكرەكییدەرگا ســـ شكســـت فارســـی بختكـــی كاروانســـرای مئ نووســـراوە محمود ئاغای ھر كسك كاسبی لیرە بكات خر دەســـتی دەگرت جگ لم مژووی دروستكردنی دەگڕتوە ك لسرنووسراوە واتـــ ســـای(١٢٧٧)كۆچی، بـــۆ (١٥٤)ســـاڵ پش ئمۆیـــ، ئم كاروان و خكانـــی، ك روویان

(خانان) مم شـــارە كردووە لـــلپشوویان داوەو شـــوان خۆیان و وخكانیـــان، لبیرمـــ دەبوو ھـــر نفرـــك ھقـــی مانوەی (٥٠ فلـــس) بـــدات و (٢٥ فلـــس) یش بۆ ھر وخك. ھاوشوەی

.ۆیمكانی ئمیوانخان ئم خان دوو نھۆم ھر نھۆمك ل ،دایژووری ت ســـزیاتـــر لنھۆمـــی خـــوارەوەش بھمـــان شوەی سرەوە چندین ھۆدەی ھی، ك وخكانیان تدا دەكرد لگـــڵ حوشـــیكی گـــورەو لـــ ئـــاو ھبوونـــی حوزكـــی ناوەڕاستی حوشك بۆ ئاودانی وخكان لگڵ ھ بوونی بیركی زیاتر ل م خانری ئئاو. رووبھـــزارو پنج ســـد متـــر چوار گۆشـــی ھروەھا سی و شش دوكانیشـــی ھی، ئمی جگای ژووییوارە منم شـــوئ داخبھـــۆی ئـــوەی، كـــ لالیـــن دامودەزگاكانی شـــونوارەكانی كۆیـــ چاودـــری ناكرت، ســـاڵ بـــرەو بـــ ســـاڵ دادەڕمـــ و نمـــان دەچت، ئم شـــونوارە مژووییـــ. لوتـــان بـــ پلیـــت خكی سردانی شونوارەكان بســـرچاوەیكی و دەكـــن

گرنگی داھـــات دادەنرت، كچی لـــم وت بدبختـــی ئم بم شـــوەی ھســـوكوت دەكین، تم وخاوەنی ئ س خۆی بك

نازانت !!لم شـــارە ھندك خانی دیكش ھن، وەك:(خانی قادری یاسین، ك موكی حاجی مال عبدولی یازبـــد بوو)،(خانـــی چلبـــی لگڕەكی دیانان ) (خانی وەستا مســـتفا لبرامبـــر مزگوتـــی خادم)، (خانی وەستا عوسمان ل

گوزەری كورتاندروان).لسرتاسری شارو شارۆچكو گوندەكانـــی كوردســـتان كاروان ھاتووە بۆ ئم شارە بۆ دابینكردنی

پداویستییكانیان، ئم شارە وەك مبندكی بازرگانی بووە .

ئمۆ تنھا خانی محمود ئاغاو خانی قادری یاسین ماون، ئوانی ـــت كناوچـــوون . ناكرل دیكـــباس ل شونوارە كۆنكانی ئم شارە دەكرت باس ل حمامكان نكین، ھیچ كســـك نیی خۆی لم حمامان نشووشتبت، وەك شـــاھد حاك من خۆم لھموو حمامكانی ئم شارە شوشتووە، جاران گورەبووین لگڵ دایكمان دەچووین بۆ حمام و بۆخچیان پـــ ھدەگرتین، ئمـــش ناوی پیســـكان حمامكان:(حمامـــی لگڕەكی دەباخانان بوو) موكی حاجـــی مـــال عبدولـــ چلبی بوو، لبردو گچ دروستكرابوو، چند گومبتكی جوانی ئندازەیی نی زبكوڕەو شو ل بوو، جگھ مامم حوە، ئاوی ئـــكۆكردنـــبزبی وخ گرم دەكرا، بھۆی كان زبخان ل ترو بارو شكدەگوازرایـــوە بـــۆ حمامـــكان، دەكرا ب ـــم زبكاتی ھاویـــن ئگونبت، بقوڕ ســـریان ســـواغ دەدا، بـــۆ ئـــوەی بارانی زســـتان تـــڕی نكات بپی پویســـت بۆ ســـووتاندن و ئـــاو گـــرم كردن

بكاریان دەھنا، دوو شفت ئم حمامان كاریان دەكرد، بیانیان تانیوەڕۆ بۆ ژنان، دوای نیوەڕۆ تا

بیانی بۆ پیاوان بوو .لم حمامانـــ (جوڕن)ی لبرد دروستكراوی لبوو ك بلوعی ئاوی ســـاردو گرمی لسربوو، ھر نفرك لبردەم جورنیك كســـك ھمـــوو دادەنیشـــت، لحریری ســـۆری خاولییكـــی لـــ خـــۆ وەردەپچـــا، كـــ خۆی دەشووشـــت ھر نفرك ئگر پداویستییكی ھبووای جامكی زەردی ل ئاســـن دروســـتكراوی پـــ بوو، ل ئـــرزی حمامكی دەدا وەك جرەس وابوو، (ناتر)

م جامدەنگی ئ ـــی لك گوكاتدەبـــوو، خرا ب دوای دەنگی ئم جامدا دەھات و دەیگوت ك بوو ســـم كوكات ئـــدا، ئجامـــی لداوای ئم پداویستیانی دەكرد، (ناتران) مســـتی بوو. ئبم كگلـــك جـــار پشـــتی خكیـــان ك كرفر ندەشووشـــت، ھـــخۆی دەشووشت دەبوو (٥٠ فلس بـــدات)، بۆ مندانیـــش (٢٥ فلس) بـــوو، ك دەبوو وەك بخشـــیش (٢٥ فلـــس ) بـــدەی بناتر، وەك شاھید حاڵ ھموو ئم رووداوانم بیرم ر چاوە، لبوەك خـــۆی لجاركیان لگـــڵ دایكم چووم بۆ حمام تمنم حوت ساڵ زیاتر بـــوو، ئاوی گـــرم نمـــا ژنكان (یاپیـــرۆز) ژاوەژوو كردیانـــ منی حدەســـتی مـــام (حوســـملۆی) گرتبوو، ك ناتری پیاوان بوو، گونییكی لسر كردبوو، بـــدوای ئمریكییـــكان وەك خۆی رایدەكشـــا بناو ژنان تی دەپڕانـــد، بـــۆ ئـــوەی بچت ناو (منجی) ئاوەگرمك بكاتوە، چونكـــ دەرگای منجك لناو حمامك بوو، ئـــم دیمن زۆر سیرو سمرەبوو ھر ژن بوو خـــۆی دەدا پناو (یـــا پیرۆزیش)

ھر زوو زوو دەیگوت (حوسن) خـــۆ چـــاوت نابینـــی، لـــ وەمدا دەیگوت دیتنی چـــی برم ندەی

ملم دەشكت !!! كرمدوای چاككردنـــی ئـــاوە گ كنجناو مل (نمام حوســـ)دەھات دەرەوەو بھمان شوە یا پیرۆز گونییكی لسر دەكردو رایدەكشـــا تا دەچـــووە دەرەوە، كان دەیـــان گـــوت رۆیی، كژنـــدنیـــا دەبوون ئوســـا ھر كس جورنكانـــی بـــر دەگڕایـــوە خۆیـــان، ئم رووداوە ل حمامی

پیسكان بوو . ن مـــام كاكالیل مامـــم حئـــو كوڕەكـــی بنـــاوی (دلشـــاد)

سرپرشـــتی دەكرا، ئســـتا ئم حمام نماوە .

ل كـــی دیكمامح مـــل جگـــگڕەكی بایزئاغـــا ھبوو بناوی (حمامـــی ناوەنـــد)، كـــ پیاوك بناوی( مام خدر) سرپرشـــتی ژنانیـــش شـــفتی لـــ دەكـــرد، خزانكی بناوی (خجاوی مام ساح) ناتری ئم حمامش ناوی (ساحی وســـو بندیان) بوو، ئم حمامش ھاوشـــوەی حمامی پیسكان بوو، لگڵ خاك یكسان كـــرا، دوای راپڕیـــن حمامكی دیكـــ لـــ گڕەكی قـــت ھبوو بناوی (حمامی حســـن ئاغا)، دەكـــرد سرپرشـــتی پیاوـــك بنـــاوی (حمـــی حمامچی) و ژنكشی بناوی (یاھیبت)، ئم حمامش لدوای راپڕین تكدراو بووە بگراج، حمامك بناوی حمامـــی (جمھوریـــ) لـــ دوای شۆڕشی سای (١٩٥٨)دروستكرا، كدراو كراوە بش تمامم حئـــ مانراجی شـــارەوانی، دوای ئگســـای (١٩٧٠) حمامك لالین ماـــی وەســـتا (حوســـن نجار) دروستكرا بناوی حمامی ئاسۆ ل ناو بازاڕ، بم ئم حمامش تكدرا ئســـتا كراوە ب بازاڕكی

(٢٠٠٨) ســـای لـــ ھاوچـــرخ، حمامك لم شارە دروستكراوە لالین مامۆســـتا بھرام وەستا

عبدە .ئـــم حمامانش كـــ ئاماژەمان پكردن مژوویكی كۆنیان ھبوو شونواری كۆنی ئم شارە بوون، كچی ھر ھموویان تكدران و لناوچوون، بۆی دەبت حكومتی ھرمـــی كوردســـتان بـــ فریای ئـــم شـــارەوە شـــونوارەكانی لناوچوونـــی بچـــن. داڕمـــان و ھـــر شـــونوارك شـــواندن و كاردانوەی خراپی دەبت لسر شـــواندنی مـــژووی كۆنـــی ئم

!!نشو

خانووی محمود ئاغای كۆی روزی ٢٧١٢٢٠٠٩ كیراوە ب كامیرای مامۆستا كازم عومر دەباغ

باوكی لزانگندەی وەك پتایكی كوشندە گرتووە میللتكمانی برۆكـــی لم ســـردەمدا دامودەزگاكانی ھرمـــی و عـــراق حكومتـــی گرتۆتـــوەو كوردســـتانی دوا دەنانـــت، بدەســـتییوە ئـــازادی پرۆســـی بـــدوای زیاترھســـت عراق(٢٠٠٣/٤/٩) تایم پوەی ئـــوبوونـــب بـــلســـر رۆژانـــش دەكرـــت، الپـــڕەی رۆژنامو گۆڤـــارەكان لســـر جۆراوجـــۆر بابتـــی

ھۆكاری بودەكرتوە گندەی یـــب ئـــم تشـــنكردنی دەگرتوە بۆ نبوونی یاسایكی تووندوتیـــژ دژ بئنجامدەرانـــی كـــ ،زەونـــق رەوشـــت ئـــم شـــیرازەی حكومت دەپچرنت و لرـــەوی راســـتی خۆی الی دەدات، بۆی دەبت كاربدەستان لپرســـینوەبكن لپرسراوان و لگـــڵ ســـرپچكاران بۆئوەی نبـــت ئـــوەی توانـــای كـــس ئم كارە نشـــیاوە بـــكات، وەك پشوولی (ئنۆفلس)خونی ئم

میللت بمژت و یاری بداھات و سروەت و سامانی وت بكات!!!

پۆســـتكانیان ھـــن كســـانك رژەوەنـــدی تاكـــرام و ببۆمـــبكاردەھنـــن، خۆیـــان كســـی ئنجوومنی وەزیران لكابینی ( ڕۆژی(٢٠٠٩/١٢/٢١ ششـــم نزاھی یاسای(دەستی پرۆژە ی یاساكوكاتتاوتوێ كرد) تا ئدەكوتـــ بـــواری جبجكردن خكی گشـــبین نین ھركاتك كار گیشت ئوەی گندەچییكان بسردابســـپندرت ســـزایان

رابگیرـــن دادگا لبـــردەم و ھاوشـــوەی ئم سزایی بسر بریكاری وەزیری گواســـتنوەی عراق (عدنان عوبدی) سپنرا، دەبـــت ئومدبخـــش ئـــوكات لنـــاو كۆمگا، خودای گورەش لقورئانـــی پیرۆز باســـی لدزی كردووەو ســـزای دەســـت بینی بـــۆ ئنجامدەرانی دانـــاوە. پتای گندەـــی تنھـــا بھدەربردنـــی میللـــت ســـروەت و ســـامانی نیی، بكو بخراپ بكارھنانی لـــ دەگرتـــوە پۆســـتكانیش دامودەزگاكانی حكومت. ھندك لپرسراو بناوی (تنسیب)خزم و كســـوكاریان لقوتابخانكان پروەردەییـــكان رمانگـــبۆفبـــۆ حشـــاردانیان دەگوازنـــوە،

مانگانش پشـــتگیری بـــردەوام بوونیـــان لـــدەوام پـــدەدەن بۆ وەرگرتنـــی مووچكانیان، دەبت ی كـــو حزبـــت و ئـــحكومـــئم لپرســـراوە كاری بۆ دەكات چییندەم جۆرە گی چ لچاوەڕبـــكات ل كـــۆڕو كۆبونوەكانیش خۆیـــان دەكـــن بـــ فریشـــتی ئاســـمان ھاوشـــوەی نعامـــی ملدرژ سریان دەخن ناوخاك وا دەزانـــن ئگـــر ئـــو خـــك نبینـــت كـــس ئـــو نابینیـــت. بۆیدەبت سرۆكی ئنجوومنی لپرســـینوە بڕـــز وەزیرانـــی بـــكات لگڵ ئم لپرســـراوانی نیـــن لپرســـراوەتیدا لئاســـت ڤایرۆســـی ریشكشـــكردنی بۆ

گندەی!

(H1N1)ی كوشندەترە لندەوەنزای گنفلئ

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/١/٨

ی ەم

وو د

نیوو

كان (١

٣٢ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

7

دالیایم

ئیفتیخار

اریخ

فت ئی

یلیا

دام

الل جواھیـــر خوالخۆشـــبوو نھرۆ سرۆكی ھندستان ل كاتی ئامـــۆژگاری خوندكاركی كورد ل ھندســـتان پـــی گوتبونو ئوە میللتكی ھژار و نخوندەوارن حز دەكم لالی خۆموە پیان بم بخونـــن و ھوی (عصیان المدنـــی) بدەن ئمـــش ئامادەین جب ج تیتان بدەیـــن لیارمپرۆگرامـــی پیـــەوو كردنـــی نتوایتیتـــان چونكـــ ئمـــش داوا ھاودەردتانین ھاوخمتانین ل رابرەسیاســـییكانیش دەكم كـــ دگیـــر نبـــن ل نووســـینی ئم نووســـینانم ئمـــ تنھا بۆ چوونـــی خۆمـــ و حـــز دەكم بـــ میللتكمی پشـــان بدەم و منیـــش ماندووی ئو شۆڕشـــم كـــ وەنییـــئ مبستیشـــم ئـــوە نتـــان توانیوە یـــان نتان زانیـــوە وەیان نایزانـــن ھیوادارم بیرلو شـــتان بكرتوە ل پناو كـــوردو گلـــی برژەوەنـــدی وانوە جوالنم شنانی ئكارھبك من ئاماژەم پ كردووە ئگر ب بایخوە وەری بگرن ككی م وایتـــان. پت پنیزۆر دەگك سر نكوتنی شۆڕشكانتان پشـــتگیری جماوەری نبوونی بووە ل ھموو چین و توژەكانوە ك ئمش دەبت بھزی و دوو دـــی ل نوان شـــۆڕش گانوە

ھیوادارم ســـركردە سیاســـی و بتوانن پروەرەكانتان نیشتیمان ئو جۆرە ركخســـتنان ل شارو شـــارۆچككان پـــرە پـــ بدەن و بـــۆ زیاتر فـــراوان كردنی رگا چـــارەی رزگار بـــوون . ئوەش شۆڕشـــكتان ســـركوتنی لـــ و دەكات تـــر مســـۆگر پشتنیكی تسكوە دەگۆرت بۆ پشـــتنیكی گورەتر و پتو و بـــا و دەومند تر بھموو چین و الینكان چوونك ئگر ھموو توـــژەكان رك نخرن وحسابیان بۆ نكرێ ئوە چینكی كیش لندو چ ـــدا دەبـــگلدووردەكوتـــوە بۆی ھیوادارم دوور بكونـــوە ل رق و كینو چینایتـــی بمش ســـربرز و

سركوتوو تر دەبن.بــــاری كۆمیتــــی لنــــو كۆمــــی

كوردەواریدا لرەدا حز دەكم كمك لبارەی م كـــی كوردەواریـــدا بدوكۆمتووشـــی كۆم سرگردانی و سرلشواوی بووە ھۆیكشی دەگرتـــوە بۆ ئـــوەی میللتی كـــورد ژـــر دەســـت و ھروەھا نخونـــدەواری و دواكوتوویی زۆری تـــدا بـــووە ئـــوەش ئوە بوو كـــوا حوكمی دەرەبگایتی حوكمـــش ئـــو و بـــووە زاڵ خۆی ژـــر دەســـتی داگیركران كو خناڕەوایی ئبووە زۆر بھژارەیان خستبووە ژر ركفی یادمل وەی من كـــخۆیـــان ئـــژن و ژنخوازی یكك بووە لو ناڕەوایانی لـــ نوانمان بروە دەچوو ك كچ بپارە دەفرۆشرا و ئوەش لگڵ ھیچ داب و نریت و یاســـا و شـــرعك ندەگونجا ندەبـــووە لگتـــا كســـیش ك و پارەی شیرباییریكی ئشوەردەگیرا لسرووی ئوەشوە رەزامندی ئو كچ وەرندەگیرا و بزەبری خنجـــر مارە دەبا لـــو كاتش دا كچـــ دوو رگای ھدەبـــژارد یـــا خـــۆ خنكاندن و خۆھدانـــ نـــاو بیری ئـــاو و یا لرقا رگای ھـــی ھدەبژارد ئـــو ملكچـــی بكمـــی زۆر

حوكم دەبوون ئوەش لجیاتی دروســـت خزمایتی ھـــردووال بكن دەبـــوون بـــدژی یكتر و لھـــردووال كوشـــتار دروســـت دەبـــوو كـــ دەگیشـــت چندین

كسی قوربانی .من سدان رووداو و بسرھاتی ئاوام بچاوی خۆم بینیوە ك ژن بژن ھیچ بھاو ســـركوتنكی دەدی چوونكـــوە نـــخۆیـــ بـــفرۆشـــتن بـــوو نـــك خزمایتی و ھـــژاری . و خۆشویســـتی نـــداری خككـــ لـــ زۆربی شـــونكان ناچـــاری كردبـــوون كچی مندای سر بشكیان مارە دەكرد ك پی دەوترا (بن پشك) ك ئمش لـــ ھموو بوارەكاندا جب دەبوون جوتوو نركسندەكرا و ئوەش پیاوانی ئایینی لی برپرسیار بوون چونك تنھا ی داخندەوار خۆیان بوون جخولگڵ ئوەی كـــ دەیانزانی ئم م وازیان لب نادروست گایرندەھنا زۆربی ئاژاوە و ناڕكی نانـــوەش ل ئنجامـــی ئو كارە ناڕەوای بوو ك ھموو ئمانی ل پاشـــدا بجـــ دەمایوە وەكو جیابوونـــوە و بـــدوو كوتن و

كوشتن .لكاتـــی كات زۆر لـــرەدا مـــن نی ١٩٦٧ لـــســـادادوەریـــم لگوندی بســـتانی گورە لگڵ س مالی ناوچك ئو رووداو المـــان ك زۆر دەھاتـــ شـــانكمـــالكان ئمانـــ بـــوون ( مـــال خالیـــدی مورتكـــ، مـــال علـــی كردز، مال تعتی دووشیوان ) زۆربی ئـــو كم و كوڕیانی كمن نووسیومن ھموو یاداشت م بووە كو رۆژانو بیرەوەری ئلكاتـــی داد وەریمدا رووبڕووم

دەبوونوە . و خــــۆش بیرەوەرییــــ لــــ ھنــــدێ

ناخۆشكانحكومتـــی كـــ ١٩٦١ ســـای شـــڕی قاســـم عبدالكریـــم ھگیرســـاندەوە لـــدژی پارتی، ئـــو كاتـــ مـــن كادیـــری پارتی لـــ ھنـــدێ و گوـــر ناحیـــی كندیناوەبـــووم، گوندەكانـــی

ھندێ لـــ دانیشـــتوانی ناحیی كخرەب بـــوون، لـــر عـــگوكوردەكانیش كســـم ندەناسی، ئیدی چۆن بچم ناوچك دەستم وەی لـــژی كرد بۆئررنامببرگای پیوەندیكانم لگڵ خكی ئو ناوە بتوانم كارەكانم ئنجام بدەم. ئیدی ھر وەك قۆناغكانی ترم ھســـام ب كینی كرك و فردەیك توتن ھندجار شـــتی كی ناوچكی كی تر، چومـــبناچاری توتنكم گران فرۆش لـــم كـــس بۆئـــوەی دەكـــرد نكرێ و زوو تواو نب یاخود الش دەمدانبـــ جـــار بـــندھدەمگـــووت جاركـــی تـــر پارەت س وەیم شـــوەردەگرم،ب ل یو ناوچگوندەكانی ئ مانگ لســـوڕاموە كس نیدەزانی من كادیریم،تنھـــا كاری خریكـــی كۆن پارتیكان دەیانزانی و لگڵ ئوانی ك پیوەندیم پوەدەكردن زۆر لخۆبردوانـــ جـــگای خۆم كـــردەوە ھمـــوو جموجۆكانم ل شـــودا ئنجام دەدا تا كۆتایی ســـای١٩٦١. لڕۆژانـــی كادریـــو رۆژـــك فرۆشـــتنكمدا توتـــن لـــ گونـــدی ســـیدئمین برگا دادەرۆشـــتم كاتـــ زانیم حمی ســـابیری خۆیـــو چكدارەكانـــی لدوامـــوە دـــن منیـــش خـــۆم كرەكـــم ســـواری تكنـــدا بووبووم بتنیشـــتم دا تپرین قســـیان نكـــرد منیان نناســـی بـــوەی كـــ من توتن فرۆشـــك بـــووم، بوە توانیـــم خۆم ل پیاو وتووانركزم سكان بپارخراپ یر شانم ھركی ســـرچی ئھب ئنجامی بگینم. بو شـــوە تا سای ١٩٦٢ كارەكانم ئنجامدا ئیدی جوالنوەی پشمرگایتی وچكداری دەســـتی پكـــردەوە. ھـــات رۆژانوامـــان ل مـــتـــا ئ بـــ ئنجامـــدەدا كارەكانمـــان ئاشكرا و بچكوە، نوسراوكی حزبـــی ناوچـــی جوتیارانـــم بۆ پیوەنـــدی كنوســـرابوو ھـــات ب خوالخۆشـــبوو (فـــارس باوە وە بـــوو لم ئیـــدی ئـــوە بكـــ (مای بـــاوەی رەحمتی كارەكانی

ركخســـتنم دەكرد، یاریدەرەكم بـــوو، بـــ ( تـــدارســـمایل نۆب)ھـــاوكاری قاســـم حمـــد بـــاوە ســـركوتنی باشـــمان بدەست ھنا ئیتـــر خزمكانی كاك فارس ھاتن ریـــزی پارتییـــوە، ئوەی كۆســـپی گورە بوو ل پشـــمان زۆربـــی گوندنشـــینان الینگری شـــیوعی بـــوون، بـــم نزیـــك بوونوەمان ل خكك توانیمان باوەڕی تواو ب خكك بھنین ن لوان دەیكـــوەی ئـــئـــ كـــخزمـــت و برژەوەنـــدی كوردو نب ویستپ بۆی شۆڕشـــدا نیینـــاو ركخســـتن كوردییكانوە بـــوەش توانیمـــان ژمارەیكـــی زۆر لـــ شـــوعییكان بھنین ناو ریزەكانی پارتی .ل ســـای ١٩٦٣ بعسییكان كودەتایكیان بسر كـــردو دا قاســـم عبدولكریـــم كـــی زۆر لـــكوتن خركســـشوعی و بعســـیكاندا كوژران، بم ل كوردستان لبر ئوەی ھزی پشـــمرگی كوردســـتان كۆنترۆلـــی ناوچكانـــی كردبـــوو بـــن شـــوعیكان نیاندەتوانـــی بگـــرن، ب تایبتـــی كات بریاری گرتنیان دەرچوو، قزای مخمور و دیبگ ھمـــووی من ل چیای قرەچـــوغ پارزگاریم لدەكردن بـــوارم ب ھیچ كســـك نـــدەدا

دەست درژیان بكات سر.ئـــوە بـــوو دوای ســـركوتنی ١٩٦٣ ســـای لـــ بعســـیكان ھرشـــكانی بعـــس بـــۆ ســـر ناوچ كوردییكان دەستی پكرد گرتـــوە ناوچكانـــی زۆربـــی لوانـــش گوندەكانـــی كندیناوە بتایبتی ئو گوندانی بیرە نفت و كانكانـــی لبـــوو بیكجـــاری چۆڵ و ورانی كرد دانیشـــتوانی پرتوازە كران، منیش ب حوكمی ئوەی سنوری دەستی سیاسی و ركخســـتنكانی من بوون،ئو گوندانی بۆ من دیاری كرابوون وەیرشـــی راگواستنو ھر ئبنكوتن ل جگای خۆیان مانوە، سنوری دەستمان ڕگای گشتی

مخمور بوو. بشی سی و یك

علی حسن مستفا: سای ١٩٦١ عبدولكریم قاسم شڕی ھگیرساندەوە

علی حسن مستفا

دالیایم

!!وراوی دھۆكغیر. پااللودینی سججی سرســـوڕمان، جاللودینی سغیری سر لیســـتی ئیئتیالفی شـــیعیی عراق، بۆ ئنجومنی نونرانی عراق، لســـر پارزگای دھۆك خۆی پاوراو كرد، ل كاتكدا ئم جارەیان ھبژاردن ناوبراو ب زانن رەنگدووریشـــی م ب .كراوەیدرژایی ژیانی دھۆكی نبینیب، لگڵ ئوەشـــدا دوور نییـــ دەنگ بنـــ ھروەكو چۆن لیســـتی دكتۆر علالوی ل ھبژاردنكانی سای ٢٠٠٥ دا زیاتـــر ل دوو ھزار دەنگی ل عینكاوە ھنا بوو.

دنیایكی سیرو سمرە.زمانحای كوردی توركیا: خۆزگ ب كفن دزی!

ل چوارچـــوەی "كراوەیـــی" حزبی "ئـــۆردوگان" لســـر كـــورد D.T.P داخـــراو پرلمانتارانـــی مانی توركیا كرد، جگرلپ كوردیش بایكۆتیان للمش دەیان و سدان خۆپیشاندەری كوردیش لـــ شـــارەكانی باكووری كوردســـتان و شـــاری دیكش ل توركیا ب دەســـتی جندرمی توركی برینـــدار كران و. تاد، ئســـتاش حكومتی حزبی ئاماژە پـــدراو ســـرقای راپڕاندنی ھمتكی ،D.T.P وادارانـــینـــدام و ھدوای ئ ب ڕانـــگكچـــی بر لـــ "كراوەییك" شـــتی وەكو ئوەی

باسمانكرد روویندابوو.وەبیرم لســـردەمی حوكمی بعس ل عراقدا، زمانحای كورد ئوە بوو: "١٤" ساڵ بۆ ئۆتۆنۆمی خباتمانكردو خونمان رشت، ئستاش دەب دوو كین تاوەكـــو حوكمیزاتییبـــات بكوەندە خئ

لناو برین!!چما. مۆدلی رووكردن ل شاخ ماوە؟!

نـــدێ لـــنـــدەی ھوپاگقایمقامـــی "دووكان" پكناكانی راگیاندن رەتكـــردەوە، گوای ھندێ ل خۆپیشاندەرانی خۆپیشاندانكی ئم دواییی "دووكان" روویان ل شاخ كردووە، سیرە تۆ بی مۆدلی پنابردن بۆ شاخ و شۆڕش ھگیرساندن

ماب؟.نوجفی فیتنچی.

یكـــ ل ھاووتیی شـــبككان، نوجفی بوە تاوانبـــار كرد، ك دەســـتی ل ئاژاوەكـــی نوان "١" لـــ "رتللـــب" مســـیحییكانی و شـــبك موحڕەمی رابـــردوودا ھبووبـــت، جی وەبیر ھنانـــوە، پش چند مانگك لموبر "ئســـیل نوجفی"ی پارزگاری موس رووی ل "تلعفر" كردبوو، كات كســـایتیكی گورەی بنمای "سید وەھاب" بسردانكی زانییبوو یكسر بوو، كرد و بفی"ی لی "نوجنو شـــورووی لتوندی داوای لـــ "نوجفی" كرد، خرا "تلعفر" ج بھ و فیتن ساز نكات، "نوجفی" ویستی دەســـتی ماچ بكات، بم كســـایتییك رگی پنـــداو "نوجفی"ش خرا ل دەرگای پشـــتوەی ی بوو رایكـــردو دەرباز بوو، لی لنو شـــوئدەرگای سرەكی شونكش، سدان ھاووتی چاوەڕی دەرچوونیان ل شونك دەكرد تا وەكو

تماتی رزی تبگرن.چۆن ب دوو قسی ئاسایی دەبیت ب كسایتی ساڵ؟

ب گورەی كنای تلفزیۆنی CNNل راپرسكدا ھندك ل عرەبكان "بشارولئسد" سرۆك كۆماری "سوریا" یان ب كسایتیی سای ٢٠٠٩ ھبژارد ھـــر لبر ئوەی لـــ كۆبوونوەكی "دۆحـــ"ی پایتختی "قتر" پشـــتیوانی خۆی بۆ فلســـتینییكان دووپـــات كردبـــۆوەو ب ســـنگ فراوانییوەش داوایكی لوبنانییكانی ســـبارەت ب ئاساییكردنوەی پوەندییكانی نوان ھر دوو

وتی "سوریا" و "لوبنان"ی وەرگرتبوو!!خونـــری بڕـــز، تۆ بـــی ئـــو دوو رووداوە ســـاكارەی ئیشـــارەتم پدا شایســـتی ئوە بت ت بك بدرر ساتی ساڵ، ھســـایتی كسیف

ھر كسایتییك؟!ھـــاوكات لگـــڵ ئـــو ھواـــش، لوبنانییـــكان تییو ھاوود كـــرد، ئســـشارولئب داوایان للوبنانییانی ژیـــان ل گرتووخانكانی "ســـوریا"

بسر دەبن ئازاد بكرن!!!!بۆ كورد باش وان خراپبۆ ئ

ئـــوارەی رۆژی ٢٠١٠/١/٤ "ئســـیل نوجفـــی"ی پارزگاری "موســـ" لـــ چاوپكوتنكیدا لگڵ ستالیتی "موسیی" ك دەربارەی تقینوەكی "برتللـــ" ســـازدرا بوو، وتـــی: "برتللـــ ل ژر دەســـتی پشـــمرگی، كچـــی چندین جار داوامان ل ســـركردایتی پرۆســـی سربازیی "نینـــوا" = "قیـــادە عملیـــات نینـــوی" كردبـــوو، رگشـــمتی پر دەســـكانی ژئیدارەی ناوچبگرت ئستۆی خۆی و ل پشمرگ كوردستان

وەربگرتوە"!لرەدا خونران ئاگادار دەكینوە، ك رۆژنامی راقیونیش كراقیون" ئاژانســـی دەنگوباسی عع"ھر دووكیان سر ب نوجفی و لیستی "حدبا"ن بردەوام ھرش دەبن ســـر قیادەی عملیاتی نینواو وەك بی ب دەزگایكی شیعیی دابنن، ن گوایكـــن لـــ خراپـــ باســـی بـــ رۆژ نییـــئشكنجو ئازاری ھاووتییانی موس دەدات و. ھتد، ل چندین تۆمتی دیك، ھروەھا ب شكست

و بب تاقت و ب توانایی ل قمی دەدەن.بـــ، وەك قســـكانی خۆیان ل بیـــر چووبت، كـــ ئســـتاو ماوەیكـــ، داوا ل قیـــادەی ناوبراو دەكن فایلی ئمنی ل ناوچ تازە ئازادكراوەكان وەربگرـــت، ب ئوەی ن قیادەی ئاماژەپدراو و ن پۆلیس موس و ن لیستی "حدبا"شی توانیبیان تۆزقاك فایلی ئمنی ل موســـ برەو پشوە ببن رەوشی ئمنی موسیش ل سایی "حدبا"

تا بی خراپ بووە.

rojev رۆژەڤ

عبدولغنی علی یحیا

ئا: عبدولوەھاب شخانیرووتكـــی عاشـــق ســـعید: دەروـــش -كوردســـتان "دەروـــش ســـعید" نازناوی شـــخ تكییـــی لـــ سیاســـتمداری عبدولكریم خۆی شـــاردبۆوەو بیاناتی حزبـــی لـــ نـــو ســـندوقی قبری شـــخ عبدولكریمدا دەشاردەوە دوو دسۆزی ئاوقـــوف و ھـــاورێ بوینـــ تكییـــی بۆ خزمتی كوردایتی وەك شون، دەروش ســـعید كـــ دەروشـــی تكییی شـــخ ر؟ زۆر رەوایولھ ریم بووە لبدولكعدین و كوردایتی تكڵ بیك بكرێ خۆ سركردەی زۆری بزووتنوەی كوردایتی شـــخ و مال بووین رابـــری كوردایتی. ئســـن ئوەی كوردایتـــی دەكا ھندی مالو شـــخی چاك دەب پـــاك و بگرد ب دەنا ســـرناكوێ، چونك كوردایتی

لـــ رگای پاك و بگـــردەوە ھپچراوە بۆی حمید باتاســـی دەروشـــی پ قبوڵ بـــووەو ئوەندە پاك بووە كاك ئحمدی شـــخ عبدولكریـــم گووتـــی لـــ ھموو ژیانم ھندی حمید باتاسی داون پاك و راستگۆو دســـۆزو ئازاو كورد پروەرەم ندیوە بۆی وەك برایك لگڵ ئم ل ناو مامان بوو. كباســـی حمید باتاسی كرد

فرمسكی ب چاوانی ھات خوار.- كۆمو سرەتای شۆڕش

نـــاوی شـــۆڕش ســـرەتای لـــپشـــمرگ لگۆڕـــدا نبـــوو بخكـــی شۆڕشـــگیان تكۆشـــروچكداری دەگووت "كۆمرە- كۆم" لناو ھولرو

ھندێ شونی خۆشناوەتی.وشی "كۆم" ل كۆمی "ژێ- كاف"ەوە

ژیانوەی كورد وەرگیرابوو. نی "٤٠" لـــســـا لـــ یو وشـــرئـــھكوردســـتانی رۆژھـــت بۆ كوردســـتانی باشـــوور پڕییـــوە، واتـــ بچكـــداری شۆڕشـــگیان دەگـــوت كۆمـــ. دوایی

.رگشمبووە پ كۆمئـــو كاتش بووە پشـــمرگ وات وتی لـــ كۆمـــاری پشـــمرگیان بكارھنـــا كوردستان و رۆمانی پشمرگی رەحیمی ران و لئ ل كانماندی قســـقازی شایعراقیـــش ل كۆبوونـــوەی چمی رزان. وات كۆبوونوەی چمی رزان ل ســـای "١٩٦١" بیاڕیـــدا وشـــی پشـــمرگ بۆ چكـــداری رزگاریخـــواز بكار بـــ. لو

رۆژەوە وشی پشمرگ جگیربوو. - رۆژـــك لـــ دۆـــی شـــاورێ شـــھیدی نمـــر كاك "عبدولفتـــاح- مریوان"بووم بكتم وە لـــكـــالی مـــن پ وھاتشـــ م گوت كوە ھاتیینربرد. پسومان بشئو ناوەی گوتی مامۆســـتا عبدولوەھاب چاالكیمـــان ب دەســـتوەی ئـــوە الی تۆ باســـی دەكم ك تـــۆ زۆر جگای باوەڕی

منی.بمت نمنیش گوتم غ

گوتـــی قافلك ل دۆـــی خلكانی ھموو رۆژ دتودەچـــ دەمانـــوێ لو قافلیی بدەیـــن. بـــم دوو "ئاربجی"مان دەوت بیككـــی تقی ل بكیـــن ب ئارپچی دووەم ل ناقیلكی بدەین. بم ئم یك چیان پوە ئارپزۆرمان یچیمان ھئارپپیانبوو. چوونوە شونی خۆیان رۆژك

بیك ئارپچی ھرشـــیان كردە سر ئو ھزەی رژم لماوەیكی كورت دەستیان بسر قافلك داگرت و "١٨" كالشنكۆفیان ھنابـــوو كســـرمایكی گـــورە بوو بۆ

شۆڕشی ئوكاتی.- عزیز بگ و ئاكۆێ كوڕی

عزیـــز بگـــی رانیییی لگـــڵ فرھادی كـــوردی لـــ ســـای ١٩٧٦ چونـــ دەرەوە

.رگشمپ بووندووس ساڵ پاش پشمرگایتی مندای و خزانـــی كاك عزیز گیـــران و رەوانی كی زۆر لـــراق كران ماوەیخوارووی عبندو بندیخان مانوە دوای شش حوت ســـاڵ ئینجا یكتریان دیتبۆوە كاك عزیز منداكانی نناسیبۆوە ب خزانی گوتبوو ئو كوڕە كی لگتان ھاتووە بۆالی من خزانی گوتبووی ئدی ئوە ئاكۆی كوڕت نیی گوتبووی وە نمناسییوە ماوەیكی

زۆرە نمدیوە گۆڕاوەو گورە بووە.- مامۆستا عول و وانوتنوە.

و جگوە، ئدەرس وتن زۆر جدی بوو لل دەرس وتنوە زۆر الینی رەوشنبیری بـــ قوتابیان دەگـــوت و زۆر بـــرادەر بوو ڵ دابگستاشـــی لڵ قوتابیان و ئگـــلیـــك دەقش بفیۆنـــادات ھموو ئاواتی ئوەیـــ مناـــی كـــورد فـــری زانســـت و زانیاری و رەوشنبیرو تبایی و نیشتیمان

پروەری بكات.رۆژـــك پمان گـــوت بۆ وا خـــۆت ھیالك دەكـــی ل وەمـــا وتی میدانـــی خبات قوتابخانیـــ ئوەی دەیوێ خبات بكات باخۆی لوان وتنوە ماندوو بكات و منای كورد فرە زانســـت و زانیـــاری و تباییو بۆی ورەیـــكـــی بـــكات الم زۆر گكوپر

.تم فورسخۆم زۆر ھیالك دەك ییندەریكـــی گك خیـــان گوت خجاپگوتـــی من پیوەندیـــم بخك و گندەی نییـــ. مـــن دەمـــوێ مناـــی میللتكـــم برەوپـــش ببم و تال ئاكامـــدا گندەی نكن. ب مامۆســـتا عول بو شـــوە

وانی دەگوتوە.حیـــران حســـن حیـــران: حســـن -پشمرگی ھزی دەشـــتی ھولر بوو، ئـــازاو نتـــرس بـــوو، شـــونی ھزەكی و پشـــمرگایتی شـــاھدن كـــ چنـــد بوـــرو نتـــرس بـــووە. بـــس ئازایتـــی ر.. چونكولدەشتی ھ لپشـــتورەو پا

ە. بنیـــ شـــاردانی لنی خۆحشـــوكاك حســـن حیران لو دەشـــت كاكی ب كاكیی پشمرگ بووەو پشمرگایتی كـــردووە، جگ لـــ كوردایتیی و برگری كردن ل كوردســـتانكی ھونرمندكی برزو شمشاڵ ژەنكی بلیمت بووە خۆی

شمشای بۆ گۆرانییكانی خۆی لداوە.حیـــران و الوككانـــی و دەنگكی زۆر .یتی خۆی ھكی تایبوە گوتنرزن شبدەنگكی زۆر زوڵ بووە لناو شۆڕش

زیاتر گرنگی ب ھونرەكی خۆی داوە.ھاوریكـــی پشـــمرگی گوتـــی لكاتی شڕەكان حســـن حیران لگڵ دابوو. و بولبولدەست دەھات ئوتن بركسكخۆش خوانی ھولریان تی دەچیریكاند لـــ الوك و حیرانی ســـركوتن و ورەو پشـــمرگكان بـــ زۆری ئازاییكـــی دەبخشـــی بـــو دەنگ خۆشـــی "گازی دەكرد ئممـــا گازكردن" دەنگ زوكی لگـــڵ قرمژنـــی بنـــۆو رەشـــاش تكڵ بیك دەبوون و لوبری چیاكان دەنگی دەداوە، تام و لزەتی گورەی ھبوو ئو ران گیانی بكوردستانی ئ رزە لب مرۆڤكوردو كوردستان بخشی مدالیای وەفاو

رز بۆ گردەنی برزت.- مامۆستا علی حریرو سیاست

بھمـــوو جۆرـــك بـــۆ ھـــوڵ و خبات ماندوو دەبوو.

بھر جۆرك بای خكی رك دەخست.مامۆســـتا "علی حریری" گوتی ل سای "١٩٥٠" خك ئوەندە ھوشیار نبوو خۆی زۆر ماندووب بات و دەبوایكۆڕی خ تبو بزمانـــی كاری ئـــوان قســـبكی جـــا بۆی دەچووینـــ الی زۆركس دەمانگوت بۆلـــ كوردایتـــی ئیش ناكـــی جا ھبوو دەیگوت چۆن ئیشكم. ئمش دەمانگوت دەبیی "حزبی رەحمانی"یان دەبیی "حزبی دەبیین موان دەیانگـــوت ئیتانی" ئشـــحزبـــی رەحمانی وات دەبن پارتی ئمش دەمانگـــوت زۆر تواوە حزبـــی رەحمانی واتـــ حزبی پارتی بو ھۆیـــوە خكمان دەكردە پارتـــی و خكیش دەبووە حزبی رەحمانی قد كسی خراپ نی دەتوانی حزبایتی ل كوردســـتان دابـــكات ئوەی پارتایتـــی دەكرد ل ســـانی "٥٠-٦٠" لو پڕی ب ئخقی و ركوپك و راستگۆو

برزو نترس و پیاوانبوو.

بزەی ھات گووتی، رووناك ئاسۆموەرە جلالد پتت باوژە ئستۆم

ئیفتیخارە" "مدالی نیی پت ئــوە خۆم میللتی قــارەمــانــی بــوومــ كــكتۆ تۆرای ل چاوان وەك خوی منمن شـــوی مانگ ــرە ــت رەش لبسكت منازە خۆت بلیالكی بۆمجنوون من ــــوی ئ رۆی پــتــر كــنــاوبــانــگــی

مدالیای ئیفتیخار و شـۆڕەســوارانی ھولر

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

8

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ی ھولررۆژان

رۆژی ١٦ ی ئۆکتۆبه ری سای ١٩٩٢ * رۆژنامه ی (کوردســـتانی نوێ)

ی ژماره ٢١٧ ده رچوو.* رۆژنامه ی (یه کگرتن) ی حزبی یه کگرتنـــی کوردســـتان ژمـــاره ی

یه که می ده رچوو.* ژماره یه کـــی نوـــی رۆژنامـــه ی

(رگای کوردستان) ده رچوو.* تیمکـــی ٥٠ که ســـی نه تـــه وه یه کگرتووه کان گه یشـــتنه به غـــدا، سه ره تا حکومه تی عراقی مه رجی ھاتنی ئه و تیمه ی بـــه ھه بژاردنی سه رۆکایه تی ئه مریکا ده به سته وه ، به م نه ته وه یه کگرتـــووه کان به و مه رجـــه رازی نه بوون، دووبـــاره کـــه دانابـــوو مه رجـــی عـــراق ده بت ســـه رۆکی تیمه که ئیکۆیس بـــت، به م کـــه تیمه که گه یشـــت به ســـه رۆکایه تی ئیکۆیـــس نه بوو، ئه و تیمـــه به رنامه یان وابـــوو زۆر به وردی کاری پشـــکنین له ســـه ر چه که کانـــی عـــراق بکه ن، ئه گـــه ر ئـــه و تیمه کاره کانی بـــاش نه کات، ئه وه بـــوار و ده رفه تی ده رچوونی ســـه رۆک بـــۆش لـــه ھه بژاردنـــی داھاتووی سه رۆکایه تی ئه مریکیدا الواز ده کات، بۆیه ئه گه ر حکومه تی عراقی لـــه کار و به رنامـــه ی ئه و تیمه الری و سه رپچی ھه بووایه،

ئه وا ئه مریکا بده نگ نه ده بوو.* شه ڕه کانی په که که و حکومه تی ھه رمـــی کوردســـتان به رده وامه ، تورکیـــاش بـــه فۆکه ناوچـــه کان

بۆردومان ده کات.رۆژی ١٧ ی ئۆکتۆبه ری سای ١٩٩٢

* ئاژانسه کان باس له وه ده که ن که وا وه فده کــــه ی نه ته وه یه کگرتــــووه کان باس له دابینکردنی پداویســــته کانی فریاکه وتــــن ده کــــه ن، به م بــــاس له ورده کارییه کان نه کــــراوه ، ره نگه له ھه فتــــه ی داھاتوو رکه وتنــــک مۆر بکــــه ن، بــــه وه ش خه که کــــه دنیایــــه ســــووته مه نی و ئازووقــــه زۆرتــــر دۆالر نرخــــی بــــه وه ش ده بــــت، داده به زت. چونکه له و رۆژانه له به ر ره وشــــی ســــنووره کانی تورکیــــا و رگاگرتنــــه کان خوارده مه نی نرخی بــــه رزه ، ســــه باره ت بــــه ره وشــــی شــــاره کانی تری عراقیش ئازووقه که مه و نرخی زۆر به رزه ، خه که که

به راستی په رشانه .* س کیلۆ ماده ی ھيرۆین له ده ست که سک گیرابوو، له ته له ڤزونی گه لی کوردســــتان که ســــه که یان ھنابووه سه ر ته له ڤزیۆن و دیمانه یان ده کرد.

رۆژی ١٨ ی ئۆکتۆبه ری سای ١٩٩٢* رۆژنامه ی (کوردستانی نوێ) ی

ژماره ٢١٨ ده رچوو.* رۆژنامــــه ی (ئــــای ئــــازادی) ی ژماره ٤٤ ده رچوو، لــــه و ژماره یه دا

بابه تکــــم بــــه نــــاوی (لــــه پنــــاوی دابینکردنی ئاسایش) دابه زیبوو.

تورکیــــا ناوخــــۆی وه زیــــری *رایگه یاندووه ، کــــه وا حکومه ته که یان له شــــه ڕه که یان دژ بــــه په که که بــــه ھیچ شــــوه یه ک نه به ته قه مه نــــی و نه به ئازووقــــه یارمه تی کورده کانی ھرشــــه که ی نــــه داوه . عراقیــــان ســــوپای تورکیا له ناو خاکی عراق بۆ له ناوبردنی چه کداره کانی په که که

به رده وامه .

* وه زیــــری پیشه ســــازی حکومه تی ھه رمی کوردستان وتی: حکومه تی عراقی وزه ی کاره بای له ئستگه کانی ســــلمانی و ھه ولــــر بیــــوه ، بۆیــــه ناچاریــــن پشــــت بــــه ســــه رچاوه ی و دوکان به نداوه کانــــی کاره بــــای ده ربه ندیخــــان ببه ســــتین، له وــــش ئاســــتی ئاوه که نزمــــه و کاره باکه ی که مه ، به م ره نگه بتوانین بۆ زستان بک کاره بــــا دابین بکه یــــن، ئه گه ر حکومه ت به شه که ی دھۆکیش ببت، ئه وا له تورکیا کاره بــــا وه رده گرین، ئه و ھه واه له ته له ڤزونی پارتی گه ل

وه رگیراوه .* جگــــری وه زیری گواســــتنه وه ی کوردســــتان ھه رمــــی حکومه تــــی دکتۆر ره فیق حیلمی به ته له ڤزونی گه لی کوردســــتانی راگه یانــــد، که وا وه زاره ته که یان خه ریکه کاری پۆسته رک ده خــــات، ھه فتانه ش لــــه نوان شاره کاندا پۆسته مان س جار ھه یه ، خه ریکین تۆڕه کانی ته له فۆنی نوان ھه ولر و ســــلمانی چاک بکه ینه وه ، بــــه م کشــــه ی کاره بامــــان ھه یــــه . ده توانین له زاخــــۆوه تۆڕه کانمان به

تۆڕه کانی تورکیاوه ببه ستینه وه .* ته له ڤزونــــی گه لــــی کوردســــتان دیمانه یه کــــی له گــــه ڵ نووســــه رکی ئیتای ژن ســــازکرد، که نووســــنیی له سه ر کورد ھه یه ، ژنه که به زمانی

ئیتای قسه ی ده کرد.رۆژی ١٩ ی ئۆکتۆبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردستانی نوێ) ی ژماره ٢١٩ ده رچوو.

* ئــــه و تیمــــه ی ســــه ر بــــه وتانــــی ئه مریــــکا و فه ره نســــا و بریتانیــــا و تورکیــــا ھاتبوونه به غدا له ئه نقــــه ره به ئاژانسه کانیان راگه یاندبوو، ئه گه ر لــــه ماوه یه کــــی کــــه م خوارده مه نــــی و ده رمــــان و ســــووته مه نی نه گاتــــه باکــــووری عراق ئه وه ســــ ملیۆن که س دووچــــاری نه ھامه تــــی ده بن، چونکــــه که زســــتان ھات رــــگاکان ده گیرــــن، بۆیــــه ده بــــ پش ئــــه و وه رزه ھه موو پویســــتییه کانیان بۆ

دابین بکرت.حکومــــه ت نــــاو بازگه کانــــی *زۆر ورده، ئــــه وه ی ده چیتــــه نــــاو حکومه ت ھه موو گیانی ده پشــــکنن، له گه ڕانه وه شــــیاندا بوار ناده ن ھیچ

شت له گه ڵ خۆیاندا بھننه وه .رۆژی ٢٠ ی ئۆکتۆبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردستانی نوێ) ی ژماره ٢٢٠ ده رچوو.

* چه ند رۆژ بوو قســــه ی وا ھه بوو که وا کاروباری کین و فرۆشــــتن و ه ی تاپۆ ده ست پ کردنی مامهبه ڕده کاته وه ، به م ئیمۆ به نووسراوی تایبه تــــی ئه نجومه نی وه زیــــران ئه و کارانه راگیــــرا، بــــه وه ش کاروباری دائیره ی شــــاره وانی و تاپۆ و باج و ده رامــــه ت و داھات و بانکی عه قاری راوه ســــتا، خه که کــــه ش به وه یــــان دگــــران بوون، زیان به بــــازاڕ و به

ھه موو الیه ک گه یشت.* ئیمــــۆ گالۆنــــی به نزیــــن بــــه ٣٢ دیناربــــوو، چه ند رۆژ بوو گالۆنی به

٤٠ دیناربوو.مرۆڤــــی مافــــی رکخــــراوی *خۆرھه تی ناوه ڕاســــت لــــه ئه مریکا رایگه یاند، کــــه وا کورده کانی عراق له و شــــه ڕه یاندا له گه ڵ په که که مافی ده ــــن پشــــلکردووه ، مرۆڤیــــان له شــــاری زاخۆ تــــا مردن لــــه دوو که ســــیان داوه ، ھه روه ھا حکومه تی تورکیاش مافــــی کورده کانی خۆیان پشل ده که ن، به په یامی ئاژانسه کان دیاره، که وا کورده کانی عراق وه ک

حزبی به عس ره فتار ده که ن.

* چه کداره کانــــی په که کــــه له ســــه ر ئۆتۆمبلکــــی گشــــتی رــــگای ١٨ راگرتــــووه ، نه فه رھه گریــــان که سیان له سه رنشینه کانی کوشتوه و پنج که ســــیان بریندار کــــردووه ، پاشان ئۆتۆمبله که یان سووتاندووه .

* لــــه راپرســــییه کی رۆژنامه یه کــــی تورکــــی ٦٠٪ په رله مانتارانی تورکیا له گه ڵ ئه وه دا نین ھزه ئه مریکییه کان له ســــه ر خاکی تورکیــــا بمنتــــه وه ، حکومه تــــی داواکارن ٪٧٠ له وانــــه

تورکیــــا له گــــه ڵ حکومه تــــی عــــراق ئاشت بته وه .

* حکومه تی ئه مریکا بــــه رکه وتنی نه تــــه وه یه کگرتووه کان و حکومه تی عراقی نیگه رانه ، ئه وه ش به شــــکان ده زانت، داواکاره ھــــی په یوه ندی ھه بــــت، تایبه تییــــان ته له فۆنــــی واشــــده زانی ژمــــاره ی کارمه ندانــــی نه ته وه یه کگرتــــووه کان له ناو عراق بۆ خزمه ته فریاکه وتنــــه کان که مه و

ده ب زۆرتر بکرن.رۆژی ٢١ ی ئۆکتۆبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردستانی نوێ) ی ژماره ٢٢١ ده رچوو.

* رۆژنامــــه ی (خه بــــات) ی ژمــــاره ٦٤٣ بــــه زمانی عه ره بی ده رچــــوو، له و ژماره یه دا چه ندین بابه تی باشی

تدابوو.* له بازاڕدا خوارده مه نی وه ک برنج و ئاردو روون و شه کر نرخی به رز ده بته وه ، وا دیاره له تورکیاوه که م ده گاته بازاڕه کانی کوردستان، به م

به نزین به ره و ھه رزانی ده چت.* لقــــی ده ره وه ی پارتی دیموکراتی ده رکــــرد، به یانکــــی کوردســــتان که وا ئــــه و ھه وانه ی ســــه باره ت به کوشــــتنی دوو چه کــــداره دیله کــــه ی په که که راگه یاندراوه ئه وه یان دووره لــــه راســــتی، ده توانــــن چاودرانــــی ســــه ربه خۆ بنــــه ناوچه که ، خۆیــــان راسته وخۆ سۆراخی ئه و پروپاگه ندانه بکه ن، به وه ش ده گه نه ئه و راستییه ی

که وا ئه و قسانه ھه به ستراون.* بریتانیــــا و فه ره نســــا داواکــــه ی بــــه ســــه باره ت ئه مریکایــــان رکه وتنه که ی نه ته وه یه کگرتووه کان

و حکومه تی عراق ره ت ده که نه وه .شــــیعه کان ئیســــالمییه ھــــزه *ئاشکرایان کردووه ، که وا به وه فدکی کۆنگــــره ی به شــــداری ھاوبــــه ش داھاتووی ئۆپۆزســــیۆن لــــه ھه ولر ده کــــه ن، داواش ده کــــه ن لبووردنی گشــــتی بۆ پیاوانی رژم ده ربچت، ھه ر لــــه و کۆنگره یــــه دا مه به ســــتیان دامه رزاندن و راگه یاندنی سوپایه کی عراقــــی ھاوبه شــــه بــــۆ رووخاندنی

رژمی حزبی به عس له به غدا.رۆژی ٢٢ ی ئۆکتۆبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســــتان نوێ) ی ژماره ٢٢٢ ده رچوو.

* سکرتری نه ته وه یه کگرتووه کان پوترس غالی رایگه یاند، که وا نه ته وه یه کگرتووه کان رکه وتنی فریاکه وتنی له گه ڵ حکومه تی عراقی مۆرکردووه ، بۆ ئه و به رنامه یه ش ٣٠٠ کارمه ندی نه تــــه وه یه کگرتووه کان ده چنه نــــاو ــــراق و ھه مووشــــیان ڤیزایان پعده درت، پش ھاتنی وه رزی ساردی زستان ده ب کاره کانی ته واو بکرن، لــــه و ٢٠٠ ملیــــۆن دۆالرەی بــــۆ ئه و به رنامــــه ی ته رخانکــــراوه ، نیــــوه ی

به شی کوردستان ده بت.* له رۆژنامه ی بابلی عودەی کوڕی ســــه دام نووســــرابوو، که وا له نوان عه شــــیره ته کانی قه زای ئه لحی شه ڕ روویــــداوه ، له ئه نجامــــدا ٢٦١ که س کوژراوه . ژمــــاره ی برینداره کانیش ده گاتــــه ٤٠٠ برینــــدار، ھــــه ر لــــه و رۆژنامه شــــدا نووســــراوه کــــه وا لــــه نزیک به غدا جبه خانه یه ک ته قیوه ته وه و دوو که ســــیش کــــوژراون، چه نــــد

بریندارکیش ھه یه .بشی نۆیمردەوامب كرۆژان

رۆژ بـه رۆژھــه ــبــژارده ی

ــانــه تــۆمــاری رووداوه کــــــه ده فـــــــتـــــــه ره ل ، ا نمد یبه تییه کا تاھه یڤی ــووســی ــن ــاک پچواره م له نوان رۆژانی ١٦ تا ٢٢ی ئوکتۆبه ری

سای ١٩٩٢ــی_ ــن ــــرزاد ھــه ی ــــ ش

ستۆکھۆم

وە بانكان ناچنگر

رگیـــك ھمـــوو دەیانـــووت پشـــتر دەچتوە بۆ بان، لالی رۆژئاواییكانیش دەچتـــوە بـــۆ رۆمـــا، ئم پنـــدە بۆئوە گوتـــراوە كھمـــوو شـــتك دەچتـــوە بۆســـرچاوەكی خـــۆی، كـــورد ئوەی چارەســـری ویســـتپ و كھیتـــی بـــكات، مســـلی سیســـتماتیك كردنی دامودەزگاكانیتـــی كـــ دەبـــوو لرگی پارلمانوە بیاسایی بكرابا و شرعیتی ھیـــچ بداخـــوە كچـــی ،وەربگرتایـــیكك لـــو رگایانی ناچنوە پارلمان، بـــارەگا ئـــو دەچنـــوە بپچوانـــوە حزبیانی كپشـــتر دەمانگوت با لگڵ

حكومتدا لیكتریان جیابكینوە. ئو پـــۆژە گۆڕانكارییانی ك زۆركس بخیاڵ تماشـــای سیاســـتی دەكرد و پی وابوو پارلمانی نوێ چاالك دەكات، پی وابوو دەبتـــ چاودركی بویژدان و چاونترس بسر كارەكانی حكومت و سیاســـتی حزبكانـــوە، ئو خیای كپی وابوو لرە بدواوە ھموو كایكان بیاســـا سیســـتماتیك دەكرێ، نك ھر و ئۆپۆزسیۆنوە ئوانچپچوو، بوادەرندەنـــگ نزمی ك پیشـــتریش ھبوو دیار ئۆپۆزسیۆن ك س نازانستا كما، ئنو ك دەســـت، دەركردنی یاســـاكان و دیســـپلینی وەزارەتكان و كۆتایی ھاتنی خولی یكمـــی كۆبوونوەكانی پارلمان بپشـــووی زســـتان ئمیان ســـلماند، چونك ئو یاسایانی كتائستا دەرچوون و ھمواركـــراون، ھیچیـــان چارەســـری ئـــو وەزعـــ سیاســـی و كۆمیتـــی و ئابوورییـــی كوردســـتانیان نكـــرد، ئو یاســـایانی كبب ئـــوەی لپراوزی ،مھاتبرھخۆ بربكی ســـدەســـتووربب ئوەی كخكی كوردستان كرابت بمرجـــع، دامودەزگاكانـــی حكومـــت

كاری پناكن. ھبت نبوونی دەســـتوور لھرمكدا كھشـــتا وەزع سیاســـییكی یكالیی نبۆتـــوە لگڵ حكومتكانـــی بغدا و تاران و ئانكـــرە و وتانی عرەبی، یان خـــۆی یكالیی نكردۆتـــوە لگڵ ئایین و كلتوور و شـــریعت كدەســـتكی رەھاتـــرن لدەســـتی یاســـادانان، یان لگـــڵ نكردۆتـــوە یكالیـــی خـــۆی دەســـتی حزبـــی كھیمنی بســـر ھموو دەســـتكانی تـــرەوە ھی، یان تاك مرجعكی فكری نیی، ك بفرمی بتوان ســـنوورك بۆركخستنی كۆمگا دابن، بپی ھلومرج و ویستی خك، یان ناتوان راپرســـی لســـر یاســـایك بكات بشفافی و مۆدرنان، ك پیوەندی بژیانـــی رۆژانی خكوە ھی، تاچوار ســـای دیكش ھمان سیناریۆی سانی پشـــوو دەبینینـــوە، ئمانـــ ھمـــووی ھـــۆكارن بۆ ئـــوەی رگـــكان نچنوە پارلمـــان، بپچوانـــوە دەچنوە مای

حزب.پارلمان كناتوان بیاسایك سنوورك بۆ زمانی زبر و ناشـــرینی پیاوانی ئایینی دابن، ك لسر مینبری مزگوتكانوە، دەیانوێ پكوە ژیانی ئایینكان تكبدەن، پارلمانـــك كـــ نتوان مســـلی ژن چارەسر بكات كبناو پشنگكانی ژنان لسر شاشی تلفزیۆن و رۆژنامكان مام و بازرگانی پوەدەكن، پارلمانك كنتوان كشـــی ھیســـاوی بازاڕ و نرخی كا چارەســـر بـــكات، كبازرگان و ســـوپر ماركتكان دەیانوێ گیرفانی تواننك كمانن، پارلژارەكان ببـــھبیاسایك دەزگاكانی كۆمی مدەنی و ركخراوەكانی كۆمی مدەنی سیستماتیك بكات، ك چند نخوندەوارك لرگی رۆشـــنبیریان ناســـنامی حزبكانـــوە تواننـــك كمانداگیـــر كـــردووە، پارل ی حزبیییاخ و بودجك بۆ ئسنووربچووكـــكان دابن و ئو پارەی بھدەر نچ، ك ھندێ حزب كۆماركی خیایان دروســـت كردووە و نازانن سیاســـتیش چییـــ، پارلمانـــك ك نتوان كشـــی پـــروەردە چارەســـر بـــكات، كـــ بناو پسپۆڕانی ئم بوارە خریك پروەردەی پارلمانـــك تكـــدەدەن، مندانیـــش كنتوانـــ كۆمـــگای كوردســـتان لـــو ر بكات، كچارەس ندورستییت وەزعل ٧٠٪ خك بنخۆشـــی جـــۆراو جۆر گیان لدەســـت بدەن و دكتـــۆرەكان نانی پـــوە بخۆن و دەومندبـــن، پارلمانك كـــ نتوانـــ پیاوانی یاســـایی لدەســـت گندەی ب یاســـایی دەربنتـــ دەرەوە. ی كو یاسایانین ئك بوەرچ پئیتر ب ،مانی پارلكعرجموار كـــراون مھكوابوو ھیچ رگیك ندەچتوە بانو

ندەچتوە رۆما.

ستراتیژ

سمكۆ محمد

تنــــــــــــزپشـــم رەی ھاتـــفو ســـلـــ لـــ گڕانوەمـــدا و ئنجاممـــدا، بیانییكـــی زوو بپـــ ھنگاوم ســـ راج، كت و پگ دەنا بچمچوارشـــانی كتـــی زەالمـــی دەمامكدراو لم راســـت بوونوە، چـــوار دەوریان گرتـــم، یككیان لوە دەچوو سر گورەیان بت، وتی:"دەی رووتیكنوە". ترسك بلشـــم داگـــڕا ترســـی ئوەی نوەكـــو ســـوارمبن دوای ئوەی یك یكـــی كـــون و كلبری جلـــی برمیـــان پشـــكنی و ئـــو پارەو پوولی پمبوو ھموویان ورەیرگو ســـر ئبردم، ھ لكاتك سعاتی دەستی بینیم، لی راخوڕیـــم: "دەی ئو ســـعاتی

."ندەستیشت داكوتــــم: "دەی ئو ســــعات ھی خۆم

شم، بپ رەی ھاتفو سبۆ ئ نییئامانت ل ھاوڕیكم خواســــتووە، ئــــو ھاوڕیم زۆر گوناھ. فقیرە

ئگر ئو ئیشم لگڵ نكن".دای قاقای پكنین وتی:"فقیر بس بــــۆ ئوە باشــــ بیكــــوژی ئزیتی بدەی. دەی تاوەكو نمكوشــــتووی ببــــ دەنگی ئو ســــعاتم بدەرە

."دەست لــــ دەســــتكی بــــ ســــعاتكم لــــ دەســــت كــــردەوەو رزۆكــــوە بۆیــــم راگــــرت: "فرمــــوو ئــــوەش سعاتك، ئیدی ھیچ ما نیبن؟". ســــعاتكی ل دەســــت وەرگرتم و كوت وردبوونوە لی، لســــر عاتو سكیدا وتی: "خۆ ئینبھ ختوێ؟". نــــش و پــــاش ناكــــپسرم ل بادا وتم: "نخر قوربان، خۆ ئگر راشت ل نیی بمیدەوە".

،شیشــــی میــــوان نییــــدەتــــوت م ."ندەرییكو عاتو سوە: "ئپرسییوتــــم: "ســــینیی". وتی:"خۆزگ ھر جۆرەكــــی دەكــــرد دەســــتت لــــ ت بكپیاوەتیی مب یابانــــی بوایپیاوەتی دەچوو". ب ھپیوە لم دووبــــارە كــــردەوە: "قوربان ئگر رات لــــ نییــــ بمیــــدەوە". دەتــــوت گوــــزی بــــۆ دەژمرم، بــــ ئوەی خۆشــــلوكات وتی: "خۆ پاتریكی زۆر كۆننییــــ؟ ئی ل پش و پاش بوونییدا چۆن؟". ئوەی لكۆینوە ك ب بزاریكوە وتم: "چ دەستی خۆم بــــۆن نكردووە تــــا بزانم ئو ســــعات پش و پاش دەكوێ یان نیھشت قسكم پاترییكی...".

كی لیقازللم تا گرتنی شواوكت زاندم، بی تللم گیركرد كبنا گودەم ھڕەشوە وتی:"ھی دەبنگی تبۆت بب عاتم ســــمژە بــــا ئگپند ھرشتكت ل یكك وەرگرت بپرس و شــــتوردو درشــــتی ئ لئوجا وەربگرە تا بۆ وەزعكی ئاوا تووشی ئیحراجی نییت" بۆی ئو یو خوایم خوام لــــدەك یقســــلو قســــان بخیــــالف دەرچووبی كــــوڕە بتبینمــــوە ئو ســــعاتت بــــ دەموچــــاو دادەمــــوەو یككی ئسیت پدەكم". ھر زمانی خۆم بۆ نگیرا وتم: "ئستاش دەیموە نییــــ عاتو ســــلــــ رات ئگــــر بمیدەوە". وتــــی: "دوای ھموو ئو قوڕگ شــــلكردنم لگت دەتوێ ئــــاوا ســــووك و ســــانا بتیدەموە، وەرە دەب ســــوندم بۆ بخۆی ئو ســــعات ھیچ عیبكی نیی؟". وتم: "ئو ســــوندە دەخۆم تا ئو كاتی ل دەســــتت وەرگرتم ھیچ عیبكی ."...ندنســــ و لبــــوو، دوای ئندووبارە نیھشت قسكم تواوكم ی لكی دیكیقازللتا گرتی شــــبنا گوم گیركــــرد، كللی تزاندم ۆنــــی ھیچوپــــووچ بوتــــی: "ھــــ كۆرمیش ناكا، بھیچ ش ۆنب ندووم، بی سل وە دەســــمدوای ئوەی سعاتكم پشكش

كردی". وە بزانك ھاتو ری دنیام لسلگڵ ك لم قوماوە، وتم: "ئستا ئوە من ئو ســــعاتم پشــــكش كردی ئیتر بس نیی". ب دەنگكی

،س نییــــر بخرزەوە وتی: "نبــــمن لو ســــعاتدا گرنتیم دەوێ". وتــــم: "ئ خۆمــــن قاچاغچی نیم تا بــــ گرەنتی خك لــــو دەوت بۆ ئو دەوــــت ب قاچاغ بپڕنموە، نیام بخۆم دل رحاڵ چونكھ ب ك ت دەدەمعاتو ســــگرەنتی ئھیچ كم و كوڕییكی نیی". دیاربوو ئو قسشــــی بــــدڵ نبــــوو وتی: "مــــ بــــ گرەنتی ئو ســــعاتت دەدەم ب بگنتی ئو سعاتت

پشكش دەكم". شــــاو وتم: "بكم ھكی قووئاھگرەنتی ئو ســــعاتت پشــــكش دەكم". وتی: "دنیابم ئو قسیت لــــ دوە بوو؟". وتی : ""ســــوندت وغفیبــــۆ بخۆم؟". وتی: "ئیســــتمــــن حاكــــم نیــــم لــــ خــــۆڕا كس م تاوەكو متمانند نادەم بســــولــــ نوانمــــان ھبت حــــز دەكم ی". زانیم ھیچم پردەنم ئازادكگ"لگی ناكرێ، ھر ویستم ل كۆی خۆمیكموە وتم: "گردەنت خۆش

."و ئازابل خانی پابواردنوە وتی: "كوڕە ب دنیاییوە گردنم ئازا ناكی ئو

سعاتت لوەرناگرم".چووزانــــم نیتی خراپــــ، ب پروا دەوێ راســــتیتت وتم:"ئگــــر نوە. حزناكم بتیدەم" دیسان شــــقازللیكی خواندمــــ و وتی: "ئمن ھر زوو زانیم سری زمان و بنــــی زمانت وەك یك نییو دت رەشــــ دــــت بۆگن ھــــی بۆگن،

دەی ب بزانم ئستا دەی چی؟".

چارم ناچارە، تازە داوم ب داویوە رەقــــی ناب للك بووە، شــــت بــــنخاسم بۆ كسكی بدەستی وەكو مــــن، ب ھپیــــوە پموت: قۆنــــاغ ل ق دەزانــــقوربــــان شــــ"كوییــــ؟ ئمجارەیــــان لــــ ناخــــی دمــــوە پت دەم گردەنت خۆش ی چوومل ختــــن ك ."و ئازابــــپــــش ب ناچاری و ب نادی ئمالو ئوالی روومتیم ماچ كردوو وتم: "ئستا بۆم دەركوت تۆ چ پیاوكی بــــاش و چاكــــی، بۆیــــ بیارمــــدا". سعاتك، سعاتكی ل دەستی كــــردەوە، دــــم خــــۆش بوو ئســــتا دەمدلتــــوە، كچــــی دوای تاوــــك تامان ل سعاتك، سعاتكی خســــت باخــــی و وتی:"بیارمــــدا تــــۆش ئــــازاد بكرــــی، بۆ ئســــتا ئــــازادی". ترس جی پ لق كردم، ترسی كوشتن، كچی باشبوو ھر ك چووموەندە قوتارم بوو، كاتلگــــراج و بقــــرز گڕاموە ماڵ و پارەكم دای سایقك، دوای دوو رۆژ چوومــــ بازاڕ ئوەندەی چاوم كســــینی عاتمان ســــھ ا لگخاوەنكــــی بیدەمــــوە و بكــــم كچی لو سعاتم دەست نكت ھر ل ھمــــان مارە ئویان یابانی ئســــی و لــــ رووی نرخــــوەش گرانبوو، ب ناچاری سعاتك لو یابانییــــم كی و كاتــــك بردموە بزان چۆنو چۆن نیی، پویستیت

."تتدایخزم عاتی من لبوو سپمنیش وتم: "خوا دەســــت ب باتوە

بگرێ بۆ خۆت و بۆ سعاتت".

شاخوان علی حمد

شاری ھولر

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/١/٨

ی ەم

وو د

نیوو

كان (١

٣٢ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

9

شاسوار ھرشمی - سوید یشتنی باشترو وردتر لگبۆ تھوستی وتانی ھاوپیمانان ی كورد، دەبشـــر كمبھ ل مجـــار بزانیـــن كـــوردان بكیگشـــتی كوتبوونـــ كامـــ برە لو ســـ برەیی ك باســـمان بـــرەی ھاوپیمانـــان، كـــردن، برەی وتانی توەری ئمانیاو عوسمانی یان برەی سیم واتا

بالینی و دوورە شڕی.وەك دەزانین و دیارە پشـــككی كوردســـتان خاكـــی گـــورەی خاكـــی گرنگـــی بشـــكی بـــووە. عوســـمانی دەوتـــی لـــ كوردســـتان ھكوتـــی زۆر رووەوە ســـتراتیژی بـــووە ئایینـــی- كمایتـــی ھـــردوو ئتنـــی ئرمنـــی و ئاســـووری لـــ ھـــر ھمـــوو شـــڕەكانی سدەكانی زووتری ناوچكوە گبـــوون. بـــۆ شـــڕی یكمی جیھانیش خۆیان ئامادەكردبوو. بمجـــۆرە ھمـــووان دەیانزانی، ھـــر "وەك كوردســـتان كـــھمیشـــش وابووە" میدانكی گرنـــگ و یكالیـــی كـــرەوەی شـــم ھاوكـــت، ئنـــگ دەبجئم دەسلمن ك باس كردن لـــ بالیـــن بوونـــی كـــوردان شـــڕك كـــ لـــ ناوماكیـــدا .یوجانكـــی گـــت، كاردەكرئاشووری و ئرمنكان دەمك

بوو، بھۆی ھاوســـۆزی ئایینی، ھوســـتی سیاســـی و جنگی خۆیـــان یكالیـــی كردبـــووەوە. ئوان ل پاداشـــتی ئو كارەیاندا دروســـتكردنی چاوەڕوانـــی دەوـــت بوون لســـر خاكك ك كـــوردان زۆرینـــی تواوی

دانیشتوانیان ل پكدەھنت.كواتـــ دانـــ پـــاڵ كســـانكی كچاویـــان لـــ مـــاڵ و خاكـــی ئـــو بیـــوە دیســـان كاركـــی گوجانی. ھوستی سرۆك خ و ھۆزە كوردەكان، شخ و مالو كسایتییكان، ربرانی تریقت و. ھتد وەك مانگشو

دیارو رۆشن و گش بوو.دەبا ھانی خكی بدەن برگری ل ماڵ و ناموسی خۆیان بكن. لـــوەش گرنگتر شـــڕەك وەك پشـــووتر زۆرەكانـــی شـــڕە بدەرنبوو ل تیفتیفی ئایینی، كوات بـــۆ ھانی خـــك ندەن تـــا برگری لـــ دین و بـــاوەڕو ئاینیشیان بكن. دیارە شڕكی وا گـــورەو گـــران نلـــ توانای ربرانی كورد بوو، ن ربری وا ژیـــرو وریاشـــیان لـــ نـــاودا دوورنمـــای تـــا ھكوتبـــوو شـــڕەك ببینـــ، بۆیـــ ب ھیچ چندو چونـــك چكداری كورد دەكوت پـــاڵ جندرمی تورك و خۆبختكرانی تری موسمان، ك ل ھموو گۆشـــو كناركی خاكـــی عوســـمانی ھاتبـــوون و

ھنرابوون. ربازانی كورد، بكدارو ســـچدرژایی ســـانی شڕ، ھزكی دیـــاری ســـوپای و ســـرەكی توركی عوسمانی بوون ل شڕ، چ ل دژی ھزە ســـرەكییكانی رووســـیاو ئینگلیـــز، چ لـــ دژی ئـــو ناوخـــۆی ھاوپیمانانـــی دووھزە "ھـــزە نانیزامییكانی ئرمـــن و ئاشـــووری، كـــ چ تنیا یاخود شان بشانی ھزی ڕیان لیمانی چاالكی شھاوپكوردســـتان ئنجامدا". تنانت ب خۆبووردوانی كـــورد، ك لنـــاوی غزا لـــ پناو خـــودا دا

سرگرم كرابوون، پیتا پیتاو خۆ بخشان بۆ برەكانی شڕ دەچوون و لبر ن شارەزاییان لـــ شـــڕ، بـــۆ زۆربیـــان ئو برلـــك"و "ســـفر ســـفرە "ســـفری نگڕاوە" بوو. زۆر جارو ل زۆر شـــونی جیاجیای كوردســـتان لـــ پیـــرە پیاوانـــم بیستووە، ك چۆن خۆیان باوك و كسوكاریان بۆ غزا چوون. ھندێ بیت و الوك و گۆرانیش رانڕكو شندێ لر ھســـلدەگوترـــت. شـــخ محموودی رانختكو خۆبل كفید یحبـــوو، ك بـــۆ غزای كافـــران تا "شـــوعب"ی الی بســـا چوو. شـــڕیش بانـــوەی دوای ھشتا بشكی گورەی توانای كـــوردان بۆ پاپشـــتی كـــردن و چســـپاندنی دەســـتتی یـــان توركی كمال ئتاتورك ترخان كرابوو. چكدارانی كورد رۆی برچاویان بینی لـــ دەركردنی

یۆنانییكان ل ئیزمیر. ئـــۆز دەمیـــر "ئـــۆت دامـــر" بـــپاپشتی و كۆمكی غزاكرانی ژ لكـــی دركـــورد، بـــۆ ماوەیپشـــدەرو روانـــدزو ناوچـــی خۆشـــناوەتی، تڕاتنی دەكردو ئینگلیـــزەكان بـــۆ سرئشـــی دروست دەكرد، شخ محمودی حفیـــد، ك ئـــو كاتان ب ناوی "ملیك محمودی مك"پاشـــای كوردســـتانی جنوبی بوو، ئای سربرخۆیی كوردستانی برز كردبووەوە، ب كۆم كسانك دەورە درابـــوو كـــ بـــردەوام یوەنـــدی بـــھانیـــان دەدا تـــا پئۆزدەمیرەوە بـــكات و یارمتی لـــ داوا بكات بـــۆ دەرپڕاندنی منوەرەكانـــی ئینگلیـــزەكان. ئو ســـردەم بو كســـانیان دەگوت "جلخوارەكان".ل باوەڕی ھاودیـــن توركانـــی گلیشـــدا، ھشـــتا پشـــت و پنامان بوون. ئـــو راســـتیی ل الوكی "شـــخ محمود"ی كاوســـاغا بجوانی دیـــارە، ك ل یكمیـــن گۆرانی نیشتیمانی كوردی تۆماركراودا، پ بدەمی دەچریكن ". ھاواری

توركان دوورە، كورد خائینۆ".لو تابلۆیی سرەوەدا شونی كـــوردان لـــ شـــڕدا بروونی

دیارە.كـــورد ھاوپیمانانیـــش الی ھروەكـــو تـــوركان بالینكی

دوژمـــن بـــرەی دۆڕاوی دانـــراون و دەبـــا ســـزا بدرـــن، دروســـتكردنی پاداشـــی نـــك دەوـــت و ســـربخۆ بـــوون. ل ش، جگو دەرەنجامـــبۆ ئـــھلومرجی جوگرافی و ئایینی و ئزموونی كك بوونی چندان سد ســـا، دەب بۆ بشكی تریشـــی، پـــش ھموو شـــتك گلیی ل خۆمان و ل ب ئاگایی شھاوك ل ین، كباپرانمان بكسیاسییكانی سردەمی خۆیان نگیشتبوون و خۆیان بالینی دۆڕاوەوە گردابـــوو. ئوانـــی كـــ لـــ پیماننامـــی ســـڤردا خت كراون و بنی گورەو چوریـــان پـــدراوە، ھموویان چاالكان ل چاالكیی جنگییكانی ھاوپیمانان بشداریان كردبوو، تنانت ھندكیان وەك ئرمن و ئاشـــوورییكان باجكی زۆر قورسیشیان دابوو. عارەبكانیش "ككریفی متی "شرایبربل پـــاڵ ھاوپیمانانـــی كافر، دژ ب لشكری موسمانی سوتان خۆیـــان ختـــی و جنگیـــن وەرگرت ك ســـووریا و ئوردن و ویالیتكانـــی بســـراو بغدا بوون، دواتر ویالیتی موسیش "باشووری كوردستان" خرا سر ئـــو دوو ویالیتـــ عارەبییی ســـرا"، چونكـــغـــدا و بتـــر "بب گوـــرەی پرەنســـیپی دۆڕان و چارەنووســـوە، لـــو بردنـــنبابـــووەوە. بـــۆ باشـــتری بنكانیـــدا لـــ ھاوپیمانـــان ئوەندە راستگۆ بوون، تنانت بـــ تنـــگ چارەنووســـی ئـــو زار ســـریانی و كلدانییند ھچ ل وەشـــدا بوون، كرت و بپناوچكانـــی نوان "دیـــار بكر- دەژیـــان و ئدەنـــ- ســـیواس" ھویان دا شـــونك و جۆرك لـــ بڕوبرایتـــی خۆجیی بۆ

ئوانیش دابین بكن.دەوتی تورك شیعكانی قاجار ل ئـــران، لـــ شـــڕی جیھانی یكمـــدا بالیـــن بـــوو، بـــالم بشـــوەیكی پۆزەتیڤانـــ. واتا ئرانی شیع دەرگای وتكی چاالكیی ســـربازیكانی ھزی ھاوپیمانان، ل دژی لشـــكری ســـوننی توركی و عوســـمانی، وتانـــی بـــوو. كـــرد ئـــاوەھاوپیمانیـــش لـــ پاداشـــی ئم قاجارەكانی تورك ھوستی پیتـــا ئـــران، دەســـتتداری دەكـــردەوە، دووپاتیـــان پیتـــا كـــ دەبـــت رـــز ل ســـنوورو سروەری خاكی ئران بگیرت. تنانـــت ئـــران و بریتانیـــای ڕ لوەی شـــانورە دوای بگ١٩١٩/٨/٩ ركوتننامیكیشیان مۆركـــرد، كـــ تیایـــدا بریتانیـــا ســـروەری تـــا دەدات بـــن بپارزرـــت. ئـــران خاكـــی ھوســـتی و بـــن ئـــم برامبـــر لـــ بریتانییكانـــی ھســـوكوتیاندا لـــ ئرانـــدا، دواتـــر رووداوەكانـــی لگـــڵ ،ت. كاتودەردەك راستگۆیانك ئاشـــوورییكان لـــ ناوچی ورم شـــكان و ھتن، لگڵ مســـیحییكانی تری ئـــو ناوە ھموویـــان پنایان بۆ ســـوپای بریتانیـــا بـــرد. بریتانییـــكان مندانـــی بـــۆ ھمووانیـــان نزیـــك دیـــاال راگواســـت. لوێ ل ھكاریـــان ئاشـــوورییكانی ئۆردوگایـــك نیشـــتج كردو كوتن مشق پكردنیان لسر چكی تازە. دواتر رەگزنامی دابشـــكردن بســـر عراقیان و لشـــكری لیڤیان ل پكھنان و لگـــژ راپڕینكانی كوردیان مســـیحییكانی بردان.كچی ئـــران لـــ ئۆردوگایكـــی جیـــا دەستبسركران بو نیازەی بۆ ئرانیـــان بگنـــوە گوایا ئوان

ھاووتی ئرانن و ھشتنوەی لـــ وەیـــمكردنك ئـــوان ئـــران. نســـۆزی ســـروەری ھاوئایینـــی و نـــ تـــكای زۆری نیانتوانـــی ئاشـــوورییكان، كاربدەســـتانی ھوســـتی بریتانیا لمڕ مســـیحییكانی دەبـــا لـــرەدا بگـــۆڕن، ئـــران مژوونووسانی كورد ل خۆیان بپرســـیبای ئـــی لپـــای چی و بۆچـــی گلیـــی لـــ بریتانیـــای گورە. وەك داڕژەری سرەكی ین كڤر، بكی ســـیماننامـــپخاكـــی ســـروەری نچـــووە ئران پشل بكات و رۆژھتی كوردستانی نخستۆت سر ئو دەوت كوردییی ك ب خیای ھندـــك، لـــ ســـڤردا خریك بوون دایمزرنـــن، دیارە وەكو دواتر ب وردی و ب نخشـــوە دەریدەخین، ختوكی دەوتی دەســـتچوومان ل كـــوردی لـــلبنڕەتـــوە ھـــر ســـڤر، تنگیشـــتن لـــ بناغكـــی

بنیاتنراوە. خۆییخوازانی كورد بربدەنگـــی ســـ

گوی ھاوپیماناندا. چارەنووســـی خاكی كوردان لدوای بانوەی شـــڕ ھروەك چارەنووســـی خاكـــی تـــوركان بوو. لـــ ناوچكـــدا ژمارەیك رۆك ھۆزو خبۆ س تۆكدەودروســـتكران. ھـــاوكات گالنی ئرمـــن و ئاشـــووری ھیوایان زۆ بوو، كـــ وتانی ھاوپیمان خونكانیـــان "بـــ زیندە خوی خۆشخیانشوە" بۆ دنندی. كچی ھموو ئاراستكان وایان پیشـــاندەدا، ك خاكـــی كوردان دەكوت بر لتكردن و داباندن و دابشكردن و بخشین بسر

الین سركوتووەكان.تازەیـــو بارودۆخـــ ئـــم ژمارەیكـــی مانـــوەی بـــكار رۆشـــنبیری ئفســـرو زۆر ھوەشـــانوەی دوای كـــورد، ســـوپای عوســـمانی. ھروەھـــا بندبوونـــوەی زەنگـــی ئازادی دیارتـــر ھمـــووان گـــالن، راپڕینكانی تكۆشری گورە، و حفیـــد محمـــودی شـــخ جموجۆكانی سمكۆی شكاك و ھو زۆرو ماندوونناسكانی دیبلۆماســـی ناســـراوی كـــورد، شریف پاشـــای خندان بوون. وانرش و بوە پـــنو جوئبســـر ســـرەڕۆیی ھـــروا شـــارەزایانی و چاودـــران بریتانیـــادا تنپـــڕی. ئـــوان لـــو ســـرنجییان وردی بـــجونوان بی و چندەش بۆیان كـــرا لیانـــوە نزیـــك بوونوەو لـــ نزیكـــوە ھیانســـنگاندن. تگیشـــتن كـــ بزووتنوەیكی سربخۆخوازی ل كوردستاندا پكیشـــتن و خمیـــن لـــ وا دای. دیارە ھاوپیمانان لســـر ئاســـتی جۆراوجۆرو جیـــاوازدا وەیو بزووتنڕووی ئـــرووببوونـــوە. بـــم ئـــوەی جگا مبستی ئمی، ئوەی ك ئوان و زیرەكانویستیان وەســـتایان ل وەیـــو بزوتنترســـی ئـــمدژی دەســـتتی ھشـــتا باش رامنكراوی توركی بكار بنن. ســـیر دەكین لـــ پیماننامی سڤردا پارچ جۆراوجۆرەكانی كوردستانیان ب ھیچ پوەركی دابشـــكرد، و بخشـــی دیـــار كچـــی پارچیكـــی بچووكیان لناو چوارچوەی خاكی توركیا "ناوچـــی دیاربكر ھشـــتوە. و پارچبـــن" ئڵ نایگو كـــزەویی ل توركیا جیابكرتوەو بنـــدە ســـ ســـربخۆبت. ٦٢،٦٣،٦٤ی بناوبانگكـــی پیماننامی ســـڤر تایبتن بو ناوچ بچووك، ئۆتۆنۆمی دارەی ناو توركیا. بشی سیم

وینی دەستیك ل پشمرگكانی شۆڕشی ١٩٧٤ ك ل ١٩٧٤/١٢/١٦ گیراوە. ل ڕاستوە بۆ چپ: ١- كازم عومـــر دەبـــاغ خویندكاری قوناغی چواری كولیجی ئاداب زانكۆی ســـلیمانی. ٢- دلشـــاد عبدولەحمان تھا- دەرچووی ششـــی ئامادەیی. ٣- مشـــیر شفیق خیات – برگدروو ل كۆی. ٤- وریا خدر جلیزادە – دەرچووی كۆلژی

ئادابی زانكۆی بغدا. ٥- بھزاد ئیسماعیل كاك بگ- دەرچووی كۆلژی ئادابی زانكۆی بغدا.

رەحمان وەرە دەرێ شخی قون دڕی

ی ١٩٤٤ز تاخمری سادەوروب لفقیـــك ئچنـــ نـــاو رەوەندایتی بـــۆ جومعان، ئـــم رەوەندایتییش نـــكســـن. رووئبـــۆ مـــاڵ زۆر قالیكـــی و گـــورە رەشـــماكی ك لی ،دیوەخان دەب كرەشـــما دەپرس ،رۆكیان دەبكان سیقف

ئم مارە ھی كی؟دەـــن: مای رەحمانـــ، رەحمانیش لكن مـــارێ ل دوور دیـــار بوو، تا فقیكان گیشـــتن ئوێ رەحمانی

خاوەن مـــاڵ و دیوەخـــان بزر بوو، تومز نكو شتك بدات فقیكان- ن و شـــت نابوو لبـــن نوخـــۆی لژووری مـــاری، تاكو فقیكان گیر

نبن و بۆن.فق گیشـــتن بن رەشـــمار و الی دیوەخان، ســـالمیان كرد و كسی تیـــا نییـــ، ژنـــان لـــ دیـــوی مارێ ســـالمیان وەرگرتـــوە، دیوەخـــان چۆل و ب رایخ و شـــت، فق لی دانیشتن لسر عردی، ژنان وتیان: وات ،مارێ نییس لك قباوكم ف

ل پیاوان. قف مرۆك وتی: ئی سكیقفنیـــن و بوختانمان پیامكـــن، ژنان

وتیان ئدی ئوە چن؟وتیان ئم شخین، خركیش قدری

شخان باش دەگرن.چ لبـــرەی ئـــوە وتیـــان: ژنـــان شـــخكن؟ فقیك وتی: لبرەی

شخ ئادەمین. لخن گخوا شـــژنـــان وتیـــان: پزانیوە، بم ناوبانگی شـــخ ئادەمن

نبیستووە.فق وتی: دەنا شخ ئادەم گورەی ھموو كســـك و ئســـی ھموو شـــخ و مشایخ ئچنوە سر ئو، مبستی فق باب ئادەم بوو، ئینجا دەســـبج رایـــخ ھـــات و مافوور راخرا، فقیك وتی: دایكی رەحمان، دایكی رەحمانیش ھۆپكی لخۆ زانی كوا ئم فقی دیارە شخ ئگرنا چۆن دەزانی ئم ماری رەحمان و دایكی رەحمان مـــاوە. وتی برێ یا

شخ فرموو.وتـــی: دایكی رەحمـــان ب فكرت دێ رحومـــی رەحمان لباوكـــی م كـــحیات و ژیان بـــوو.. پیاوكی پیاو بـــوو، ھموو جار دەیگۆت: رەحمان تۆ خۆت ل من بمرم و چاوم بزر ب

موانان دەشارییوە.. ،ش فكـــری كرد و زانـــی وایدایكـــ نی بـــاوكان وادەرزۆربـــ چونكـــكوڕانـــی خۆیـــان، دایك زانـــی كوا ئـــم شـــخ شـــخكی زەریفـــ و كرامتـــدارە. فیكـــری كـــرد ئگر چاك بڕێ نكرێ لوانی تووشی زەرەر ببـــن جـــا ب دەنگكـــی برز گاســـی كرد و وتی: كـــوڕە رەحمان ھســـت وەرە دەرێ شـــخی قـــون دڕی، وات زانی كوا تۆ ل مارێ یو

خۆت شاردیتوە.رەحمان ھستاو ھات دەستی فقی ماچ كـــرد و عـــوزری ھنـــاوە كوا بۆی ،وتییخیوان نر حبو لشئســـتا خوی لـــ كوتبـــوو ئاگای لـــ جنابتان نبوو، جـــا فقیكی سرۆك بووە شخ و ئوانی تریش

مورید و دەروش.جا سماوەر دانرا بوو ب تك فك و خواردن پارەیكی باشیان كۆكردەوە دایان ب شخ زۆر ب ممنوونی، شخ ببـــ موباالتی پارەكی وەرگرت و وتی: ئمـــ دەرۆزەكـــر نین، بم ئگر وەرنگرم دەترسم لالی خوا گوناحبـــار ببم ك ئوە ئم خرەتان

ب نسیب نبووە.ئا: د. عبدو علیاوەیی

ووژ

م

ل قس خۆشكانی مال محمدی علیاوەیی

مال محمدی علیاوەیی

كردن لفبورجكانی (٢٠١٠)

لگـــڵ ھاتنی ســـای نوـــی (٢٠١٠)، وەزارەتی كارەبای حكومتی ھرمی كوردســـتان ل بیاننامیكدا، جاركی تر موژدەی ئـــوەی پداین ك خاوەن ب ویســـتریان پســـموەلیـــدەكان لھیـــچ بنـــ و بردەیك و بـــ ئوەی گفتوگۆی لسر بكن و خك ماندوو بكـــن، كارەبای موەلیـــدە زیاد بكن و خـــك ل كارەبـــا حیاتكیان ببش تییرپرســـیارو بن و خۆیان لكـــنندزنـــوە، نیشـــتمانیی و نتوەیـــی لســـریان پویســـت خزمتـــی گـــل و نتوەكیـــان بكـــن و باجـــی ئـــو خزمتـــش ھرچییـــك بـــت بیدەن. كارەبـــای وەیـــئ مانـــای ئمـــش

نیشتمانی كم دەبتوە. یانـــد كـــوەشـــی راگئ كـــوەزارەتنرخـــی ئمپرەكانی كارەبـــای موەلیدە برز دەبتـــوە، ئمش مانای ئوەی كـــ ھـــم موەلیـــدە خۆشویســـتكان مغدوور ناكرن و ھم ناب خكیش خۆیـــان لـــو برپرســـیارتیی بدوور

بگرن و پیان ناخۆش بت. و نـــرخ گرانییب مئ ـــزان. نابڕب ،ھاتی نكســـا گران بین، چونكدنابـــ گوـــی پـــ بدەیـــن، دەبـــ بوە ممنـــوون بین، چونك ھموو ئوانی شتك ل بورج و كلووەكان دەزانن و سریان لی دەخورێ، پشبینی ئوەیان كردووە ئمساڵ نھات و ساكی باش نابت، ھندك دەن: ئمســـاڵ سای خۆشمان بورجخونكانی ،كاننگج یمان رایان ھكورد ھ بارەت بســـو وای دەبینن ئمساڵ بۆ كورد ساكی

باش نابت.خككی زۆر بوایـــان ب لكدانوەی بورجـــكان ھیـــ (ك مـــن یكك نیم لـــوان)، بم خـــۆ ھر ئـــوان نان ئمســـاڵ باش نییـــ، بكـــو چاودرە سیاســـییكانیش ك زۆركیان پناچت نوانیـــان لگڵ بـــورج و كلوان باش یان وایـــت، پی بوایـــان پـــت و ببئمساڵ بۆ كورد باش نیی، ب تایبتیش لسر ئاستی عراق، چونك شڕەكان گورەتر دەبن و ملمالنكان لگڵ ئو واتوە، كتـــر دەبنغدا قوی بكخئگـــر لناو ئـــو ھموو پشـــبینی و لكدانوە خراپان، ل نوان ئو ھموو جنگ و ناخۆشییانی ك پشبینیكراوە، تنھا ئو شـــڕ و خراپیمان بۆ بت ك نرخی كارەبای موەلیدە گران بكرێ و كارەبای نیشـــتمانی كم بتوە، زۆر ممنوون، خوا بكا چ شـــڕی دیكمان بـــۆ نیت و پمان نفرۆشـــرت، ھر بوەندە راوەســـت ئمـــ ممنوونین، خـــۆ ئم بـــ كارەبـــا راھاتووین، ھیچ كاتـــك مانگك بتـــواوی ئۆخییمان لنكردووە، بكو ھر چاوشاركمان لگڵ كردووە، یان راســـتتر بین ئو واتڵ كردووین، كگی لچاوشـــاركئگر ئو شـــڕەی لـــ كلووەكانوە بۆ ئم پشـــبینی كراوە، تنھا شڕی نمانـــی كارەبـــا و زیادكردنـــی نرخی مخۆمان و ئنـــی لت، خموەلیـــدە بمانـــای ئوەیـــ فمان لـــ كلووەكان كردووە، چونك ئم لگڵ كارەبا چند ســـا بو حا فرین و كلووەكانیش ئـــم حامـــان بۆ بـــ نھات و شـــڕ

حساب دەكن.

(٣٥) ببا ھ

سنگر زراری

ــــتت

ل ئرشیفی شۆڕشگانوە

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

10

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

یسیاس

ھر ھون ھودەگنـــوە كـــ پیاوكی ئـــم گرمیانی خۆمـــان، گودرژكـــی دەبـــت، گودرژ ئامـــادەی كـــ دەدات نیشـــان وا خـــۆی خاوەن .كی قورسموو بارگرتنی ھھ ب دەكات و سوای پشـــی بكساویلك ی نرگیـــز پھ ق دەخوا، كت ســـ

گودرژ و ئیتر پی ب ھستر. رۆژك كابرا باركی سووك ل گودرژە تازە ب ھســـتر بووەكـــی دەنت و رووە و برزاییـــك لی دەخوڕـــت. لناوقدی برزاییكـــ گودرژ بارەكـــ فێ دەدا و رووەو خوارەوە غار دەدات. خاوەنكشی زۆر بـــزار دەبت و ل دواوە بانگی دەكات و دەـــت: بخـــوا ھر ھـــوی، بم من

زمانم باوە.ل بازاڕی سیاسیی كوردستاندا، ب گورەی سات و كاتكان، جارناجارك كسكمان لدەكن ب سوپرمان. وامان نیشان دەدەن ئـــم كســـ قودرەتكـــی ل رادەبـــدەری ھی، دەتوانت ل چاوتروكاندنكدا كشی كارەبا چارەسر بكات. ل شو و رۆژكدا ئابـــووری وت بگینت ئاســـتی ژاپۆن. كشـــتوكاڵ ھنـــدە بگشـــنتوە، تنانت ئوســـترالیاش حســـودیمان پببات. ئوە ل رووی سیاســـییوە ھر مپرسن وای ونا دەكن، ك نك تنھا برادەری، بكو گاتی ھینیشـــی لگـــڵ ســـركردەكانی

.یجیھاندا ھنۆزدە سا، دەیان كسی لو جۆرەرەیان دروســـت كرد، تلب و ملب و مۆزەف تـــا بـــۆ ھنانـــ ســـرجادە و خكیـــان پشـــوازیان لبكـــن و گوبارانیان بكن. وانك لكمانبینـــی یســـتا نچی تا ئكلوانی پـــش خۆی جیاواز بت. زۆربیان ل یكـــم تاقیكردنوەدا شكســـتیان ھنا، كبوون، غار بدەن و ساحم ئامادەنب ندین سای چوانموو ئن. ھچۆڵ بكلمان كراون ب دوی ئفســـانكان، روی ف وی لغیرەتدا. ر وی لدەرچوون، رو تكبازیدا. روی ل وەفاو بنكاندا. ھموویان ل یك فابریكوە برھمھنرا بوون و لزگی ماركی تزویریان لدرا

بوو.پندكـــی كوردی ھی دەـــ: خوا تا كو نبین، بفری تناكات. ھن دەن: خۆمان مســـتحقی ئوەین تـــا ئاوامان پبكرت، ئگر خۆمان لسر سرمانیان داننین،

ئوانیش ئاوا بۆیان ناچتسر. ھندكی تریش دەن: ختای خكی تدا نیی، ئوان ھر ل رەگوە وا سوز بوون و فرچكیان ب دزی و درۆزنییوە گرتووە،

ئیتر خك چی بكات؟ راســـتی ل ك لشـــردووال، بھ رەنگـــبۆچوونكانیانـــدا ھبـــت، بم راســـتی حاشـــاھنگر ئوەی، خكیش بشكی ك ر وانییگـــ ،ســـتۆدایئ ی لتاكـــخئمجارە دەنگی پدانوە و كردنییوە ب ئاغا و لســـر تختی ناز و نیعمت داینانوە؟ رەنگ ھبن بن: ب تزویر دەرچوونوە، ئگرنا قت نیاندەتوانی بیبنوە. كس ناتوانـــت حاشـــا لـــوە بكات كـــ تزویر نكـــراوە، بـــم تزویرەكـــ ھرچنـــدە بووبت، ل بایی دوو تا ســـ كورسی تی نپڕانـــدووە، (الله اعلم). ھرچۆنك بت بردیانوە و توانیان سواری ملمان ببنوە.

ئوەی جگی سرسوڕمان ئوەی؛ ئو زەلیلییی ل ھبژاردندا تووشـــی بوون. ئو مترســـییی ھبژاردن رووبڕووی و لوەرنگـــرت عیبرەتیـــان كردنـــوە، دەریانخســـت نگۆڕیـــن، رەفتارەكانـــی ھتـــا ھتایـــ "ھر ھـــون" و بـــ ھوی

دەمننوە. ی لیو ھتـــا ئ یكی ھبـــوار بۆ خ ھبژاردنی پرلمانی كوردستان كردیان لـــ ھبژاردنكانـــی داھاتـــووی عیراق و دووبـــارەی كوردســـتاندا پارزگاكانـــی نكنـــوە. ئـــ خـــۆ خكی وەكـــو كابرا تقیان نخـــواردووە تا زمانیان نبت و

بن: ھر ھون و ئم زمانمان باوە؟

ققنسمھدی ئبوبكر مھدی ئبوبكر

پارزەر: كمال محدین زاراوەی دیموكراســــییت بھموو دیموكراســــی جــــا رەنگكانییــــوە ناوەندی"مركزی"بت یا دیموكراسی گلی"شــــعبی"بت، یان دیموكراسی بووە سوشیالیست"اشتراكی"...بت بــــ ربــــاز و ئامرازــــك بدەســــت ھــــزە سیاســــییكانی نــــاو كۆمــــڵ لپناو بدەســــتھنانی دەســــت و بردەوام بوونیان بانی و بحوكمئــــوەی بزانــــن ماناو مــــژووی ئم زاراوەیــــ چییو لكوــــوە ھاتووەو چــــۆن رەفتاری پكراوەو ئســــتاش

چۆن دەب رەفتاری پبكرت. دیموكراســــییت جلوبرگی جوان و رازاوەو بنرخ نیی شــــانی خۆمانی پبــــا بدەیــــن و پشــــوازی خكــــی پبكین، بكو دیموكراسییت مانا راســــتقینكی بریتیی لدەستی تواوی گل بۆ بڕوەبردنی ژیانی ل كــــی پوایش و ھكــــ خــــۆی لئارامی و كامرانی و پشكوتوواندا بۆ ھموو تاككانی ناو كۆمگاكی، رەنــــگ لنــــوان جیــــاوازی بــــبو رەگــــز و چینایتــــی بــــ ژن و پیاوانوە. مژووی نزیكی زاراوەی دیموكراسییت دەگڕتوە سانی ٥٠٥ – ٥٠٨پــــش میالدی حزرەتی مسیح سوی خوای لبت لڕۆژانی كان، كتی یۆنانییــــتدارییدەســــدەستدارەكان بریتی بوون ل"ئاغا و دەومنــــد و نوبلــــالو خــــاوەن زەوییكان"ك ناویان لخۆیان نابوو وات بخۆیــــان دەوت:"گل"ئم پیاو ل"لڵ"واتــــا گی ناو كۆمنــــماقومیدانی ئاغورای شــــاری ئســــینای یاســــاو كۆدەبوونــــوەو یۆنــــان بیــــاری جۆراوجۆریــــان دەردەكرد كۆمــــگاش ل"دەبوایــــناوی"گبجبجیان بكات، لــــم رۆژگارە ژن مافــــی دەنگــــدان و كاری سیاســــی نبــــوو، ئازادییكانــــی تنھا لنوان چوار دیوارەكی ماوە دابینكرابوو، بــــ كركار و جووتیاریــــان دەگوت: حقیــــر و ھیــــچ و پــــووچ، بــــازاڕی

كین و فرۆشتنی ئادەمیزاد گرم و برقراربوو، واتا سیستمی"الرق"، بۆی دەبــــ بیت یۆنانــــی زاراوەی وانــــچپب دیموكراســــییتیان لكداوەتــــوەو بكاریشــــیان ھناوە كی بچووك لشرژەوەندی ببۆ بدەســــتدارەكان دژی برژەوەندی زۆرینی كۆمگای یۆنانی، ك بریتی بوون ل ژن و جووتیار و كركار و

... كاسبكارەكان. ھرچندە زاراوەی دیموكراسییت ل و بریتییــــكــــی یۆنانییــــزاراوەیپكھاتــــووە، وشــــی"دیمو+كرات" وشــــی"دیمو"بمانای گــــل دت و وشی"كرات"یش بمانای دەست ل ــــت، واتــــا دیموكــــرات بریتییــــد

دەستی گل. ئم زاراوەی بھردوو بشكیوە وردە وردە گــــۆڕان و پشــــكوتنی تی پاش ھاتنتایبرداھات، بســــبخوارەوەی كتبی تورات و ئینجیل و قورئان و دروستبوونی دەستی پغمبــــرەكان و دانانی حوكمانی و بنما باشــــكانیان بۆ ركخستنی كۆمــــگاو نھشــــتنی ئــــو ھموو جیاوازییانــــی كــــ لنــــاو كۆمــــڵ

دیاردەی خۆیان ھبوو. لپاش شۆڕشــــی فڕەنساو لپش ئویشــــوە یاســــاكی حمورابــــی و دانانــــی یاسای"شــــورا" لــــ دینــــی ئیســــالم و ھنگاوەكانــــی خلیفی راشــــیدەین رەحمتی خوایان لبت، تا گیشت دەستی عوسمانییكان و بــــاش یكجــــار پشــــكوتنكی فراوانمان برچــــاو دەكوت، بم تائستاش لھیچ وت و حكومتك یــــان لناو ھیــــچ پــــارت و الینكی سیاســــی لــــ سرانســــری جیھانی چرخــــی٢١و چرخی پشــــكوتنی زاراوەی تكنلۆجــــی و زانیــــاری پویســــت وەك دیموكراســــییت پیــــەو ناكرت، لھیچ وتك گل خاوەن دەست نییو لھیچ وتك حوكم و دەســــت بۆ برژەوەندی گل كاریان نكردووەو پشــــبینیش م كاركردنئــــ م زوانــــت بــــناكر ق نییت، واتا رەوای حنجامبدرئ ین دیموكــــرات، چونكخۆمان ببلواقیع دیموكرات نین و ناشتوانین

ببین دیموكرات. گر ســــرنجك بدەین دەستوور و یاســــا و پیەوو پۆگرامی ھموو ئو حكومت و پارت سیاســــییانی دیموكــــرات دەــــن بخۆیــــان كــــل باشــــترین حاــــدا ب سیســــتمی زۆرینــــ واتا لــــ ٥١٪دەنگكانی ناو ئنجومنــــی نونران"كــــ نونری ن، رەنگوە دەبڕلن"كارەكانیان بگھندجــــار ئم زۆرین كمتر دەبت

تــــا دەگاتــــ٤٠٪ واتا نــــ ئنجومنی نونران دەنگی ھموو كۆمگایان ل ٤٠٪ یا ٥١٪ بریتییوەرگرتووە ندەنگی ھموو ئندامانی ئنجومنی نونران، واتا لرە بۆمان نیی بین ئمــــ دیموكراتیــــن و دەنگی ھموو گل لگماندایــــ، ئگر زۆر باش ییــــن بۆمان ھبك بۆخۆمان قســــبیــــن ئم ب دەنگــــی زۆرینی ناو یــــن، واتــــا دەبــــــــگا كاردەككۆمبدەینوە دیموكراســــییت زاراوەی ب مئ كان، چونكبرا یۆنانییــــ بــــكرــــكار و جووتیــــار نایــــن ھیچ و پــــووچ و ژن مافی سیاســــی تواوی ھی، لالی ئم فرۆشــــتن و كینی ئادەمیزاد الی ئم جگای نابتوەو ئاغاو دەومندەكانمان جگای گل

ناگرنوە. بۆیــــ بخۆمــــان نایــــن دیموكرات، نــــاو ھبژاردنــــی كــــو دەچینــــبگشتی ئازاد و ب فرت و ف ئگر زۆرینــــی دەنگمان ھنــــاو دەرفتی بدەستھنانی دەستمان بۆ رەخسا ئوكات بخۆمان دەین دەستی

.زۆرینباشترین بگش بۆ ئو راستیانی ســــرەوە ھبژاردنكانــــی عراق و توركیا و ئمریكاو بریتانیاو ئمانیاو فڕەنســــاو كوردســــتان لــــ عــــراق ژمارەی دانیشتوان"٣٠,٠٠٠,٠٠٠"سی ملیۆن كســــ، ژمــــارەی دەنگدەران نــــزە دوا "١٢,٠٠٠,٠٠٠ نزیكی"ملیــــۆن ناخبــــ ك ٢٧٥ دووســــد و حفتــــاو پنج نونریــــان ھبژاردو ژمارەی بشداربووان بۆ ئندامتی ئنجومنــــی نونــــران لــــ ھــــزار دەنگــــی واتــــا بــــوو زیاتــــر كــــس دابشــــكرا كــــملیۆن ١٢,٠٠٠,٠٠٠بسر ١٠٠٠كس ھیچ پاوراوك ٥,٠٠٠,٠٠٠ پنج ملیۆن دەنگی نھنا، واتا ئــــم نونرە بھیــــچ پوەرك تبب م رەنگب ،ل نییری گننونونری زۆرین. ھروەھا ل توركیا ژمــــارەی دانیشــــتوانی ٧٢,٠٠٠,٠٠٠ حفتاو دوو ملیۆن كسن ئندامانی ئنجومنی نونرانــــی توركیا ٥٥٠ پنــــج ســــد و پنجــــا كســــن ٣٣٣ نونــــری پارتی دادو گشــــپدانن، ٢١نونری كوردن، ٢٠١ دووسد و ری تووندڕەوەكانن، بۆینك نویپارتــــی دادو گشــــپدان حكومتی دروستكرد، بم ئم حكومت ھی ،یكــــو زۆرینب ،ل نییمــــوو گھھروەھا ل ھبژاردنكانی ئمریكاو

بریتانیاو فڕەنساو....ھمــــوو ئــــو ھبژاردنانــــ لگــــڵ ھندــــك ســــاختكاری و فشــــار و بخشــــینوەش پــــارە ھڕەشــــو دەنگكانــــی تــــواوی نیانتوانــــی

كۆمنی خك بدەستبھنن، مگر ھبژاردنكانی ســــدام دیكتاتۆری گــــورە ل جیھان بــــدەر ل زوم و ل كوەی گوسانمكاری و چستل ٩٩٠٩٪ ھمــــوو دەنگكانی گلی عراقی بدەستھنا، رەنگ بمجۆرە ت بگا وەربگرموو دەنگی كۆمھزوــــم و لدان و گرتن و كوشــــتن و ساختكاری، ئویش دیسان ناویان

ناوە پۆسی دیموكراتییت. كوردســــتانیش ھبژاردنكی لــــسركوتنكی لیستی كوردستانی ب زۆرینــــی دەنگ بــــوو، ھروەھا ئنجامــــی ھبژاردنكانی عراقیش لــــ ٢٠١٠/٣/٧ بزۆرینیكــــی كــــم

سركوتنكان بدەست دەھنن.واتا وەرگرتن و گیشتن ب دەست ب پشــــتیوانی ھمــــوو گل مومكین نییــــو ناشــــبت، واتا دەســــتمان قبووــــ بزۆرینی دەنگ، ل وت ھروەكو ئســــتا بھموو پوەر و پیــــوان و كشــــانك دەبینیــــن پارتی دادو گشــــپدان زۆرینــــی دەنگی دانیشــــتوانی توركیای بدەستھناو كــــی دوور لبژاردننجامــــی ھئلرەخنــــی زەق و دیار، ھربۆی ئم پارتــــ توانی حكومــــت پكبنت و بنــــاو دەســــت بگرت دەســــت و ســــرۆكی پارتكیان رەجب تیب ئرۆغان بۆ سرۆك وەزیران بپی بنماناكانــــی ئو دیموكراســــییتی ئســــتا ل توركیا لبــــاوەو ئم پی سربازی دیموكراســــییتی دەین نزو پــــارت و الیموو ھھ دەبــــسیاســــی و دینــــی و ســــربازی و مدەنییــــكان پابند بن ب ئنجامی ھبژاردنكان و ملكچ بن بۆ بیار و كارەكانــــی حكومتــــی زۆرینــــی پرلمان، بــــم بدرژایی تمنی حوكمانی توركیا ل ١٩٢٣ تائســــتا زۆرینی ناو ئنجومنی نونرانی توركیا بب پشتیگری تایبتی ھزی چكــــداری توركیــــا ھیچ حیســــاب و رزگرتنكــــی بۆ نكراوەو بۆشــــیان ســــوپا سیســــتمی تــــا ناكرــــت، ســــاالری ل توركیا كۆتایــــی نیت م راســــتییش بۆ ئگباشــــترین برەتكردنــــوەی ھنگــــرە حاشــــا ھوكانی ئم دواییی پارتی دادو گشكردن بۆ دەربارەی كردنوەی دیموكراســــییت و چارەسركردنی كشی كورد ل كوردستانی بزۆر

بستراو ب توركیا. زۆربی ئندامانی نونرانی توركیا لگــــڵ ئــــم پــــۆژەی پارتــــی دادو گشــــكردن بوون، بــــ چپڕزان پشــــوازییان لكــــرد، بــــم ھــــزی ســــربازی لگــــڵ توونــــدڕەوەكان و نــــژاد پرســــتكان ب پاپشــــتی

سیســــتمی ســــوپا ســــاالری دژی پۆژەك وەستان و دەنگی زۆررینیان خنكاند و ھڕەشی كودەتایان كرد لــــ حكومتكــــی ئردۆغــــان و تا كار گیشــــت ئوە پارتی كۆمگای دیموكراتیان قدەغكردو سرۆك و كادیرەكانیان تاوانباركردو ب بیاری

پشكی حكومیان دان. واتــــا برایانــــی بڕز تكۆشــــرانی ئۆجــــالن ــــبدوروەر"عكوردپئحمــــد و قرەیــــالن مــــوراد و تورك"ئندامان و گریال نبزەكانی پككــــو رــــگای ئازادیخوازانــــی كوردســــتان دەب پداچوونوەیك ی كرانگو كۆســــپ و تن لبكــــتائســــتا بوونت ھۆی نگیشــــتنی كاروانكتان ب ئامانجكی و ك تا ئســــتاش ل قۆناغی مبست دوور

ماونتوە. ھمــــوو تكۆشــــر ھڤانــــی ركخراوكی سیاسی دەب وردبین و دووربیــــن بــــت، دەبــــ دۆســــتی بناســــت، خــــۆی نزیكــــی و دوور وە لرەكانیــــان ئرامبروەھــــا بھوتكــــی ســــوپا ســــاالری دەژین و خبــــات دەكــــن بۆ بدەســــتھنانی مافكانی نتوەی كورد ل باكووری ویســــتپ زۆر بۆیــــ كوردســــتان، ھمــــوو ھــــزو توانــــای كۆمــــگای وە بنكوردســــتانی توركیــــا كۆبكبچــــووك و گورەیان، بــــ نزیك و دووریانوە لتان مادام لم قۆناغی خباتتان ســــوودیان ل وەردەگرن لگڵ ھــــز و توانای نتــــوە ماف ھــــزە توركیــــاو زەوتكراوەكانــــی دیموكرات و نیشــــتیمانپروەرەكانی و یكتی و ســــندیكا پیشییكانی توركیــــا بــــ ژن و پیاویانــــوە بــــۆ نھشتنی سیستمی سوپا ساالری ل توركیا، ھروەھا دەب دروشم و ئامانجكانتان بخن ناو دروشــــم و ئامانج ســــرەكییكانی نیشتیمانی تی، چونكوایتدیموكراســــی و نببــــ دروســــتكردنی ھاوپیمانی و یكیــــزی لگــــڵ ھزەكانی دیكی توركیا محا بگن ب دامزراندنی ،قینكی دیموكراسی راستمسیستك ئــــو سیســــتم مافكانی گلی كــــورد و نتوەكانی دیكی توركیا بدی دنت و دەیانپارزت، ھموو الیكتــــان ئــــاگادارن كــــ حكومتی بعســــی عراق لپاش چۆك دادانی كوردســــتانی شۆڕشــــی برامبــــر عراق ل"١١"ی ئــــازاری ١٩٧٠ دانی نا بــــ ھندێ لــــ مافكانــــی كورد، بــــم پــــاش ماوەیــــك پشــــیمان بوونــــوەو لكــــورد ھگڕانــــوە، چونك سیستمكیان دیموكراسی نبوو، بكو دیكتاتۆر و تاكەوبوو سیســــتمی بعــــس ســــاالری بوو، وەك سوپا ساالری ئستای توركیاو تا دواجار رژمكی بعس ساالری رووخاو كورد گیشت بشكی زۆر ل ئامانجكانی لپش ھموویانوە

توركيا لنوان دیموكراسی و عسكرتاریدا

رزگار سه ید کاکه ڕه شبـــۆ ئـــه وه ی مـــژوو وه ك خـــۆی بنووســـرته وه ، ده بت الپـــه ڕه ی ڕه شـــی قزوه ن و نه خوازراویش جی داخه ھه درته وه ، بۆ ئه وه ی نه ھامه ته کانـــی گه لو ســـه رده می ڕابردوومـــان وه بیربته وه ، ده بت بـــه ئاگابین لـــه ھله ســـووره کان و نـــه ی به زنیـــن، چاك و خـــراپ تکـــه و نه کـــرێ، تکۆشـــه ر و که ســـایه تییه کان و ســـه کرده لةکـــه دار نه که ین و ڕا نه که یـــن له ئۆباـــی مژووییـــه کان رووداوه بخه ینه پاڵ ئه م و ئه و...! پویسته بنووسرێ و بنووسین، بۆ ئه وه ی ھه ســـتو ویژدانمان دادپه روه رانه و ڕاســـتگۆیانه له گـــه ڵ ڕووداوه

مژووییه کان مامه له بکه ن.وه لی ئه مۆ نزیکه ی نۆزده ســـاڵ تپه رده بـــت، به ســـه ر ڕاپه رینـــی که چـــی کوردســـتان، خه کـــی لکتـــرازان و دوور که وتنـــه وه و جیابونه وه بۆته نه ریتو ک لتوورك لره و لـــه وێ زه قکردنی کشـــه و تۆمه ت ھه به ســـتن ھـــاژه ی دێ، به داخکـــی زۆره وه الی ئه وانـــه ی له ســـه رده می خه باتو تکۆشـــان سه رکرده ی به تواناو ماندو بوون، ئه مۆش پۆلکن له کةسانی وشیار و سیاسه تمةداری گه ل و سه رده م له دوور و نزیکه وه بةشـــدارن له

فه رمانه وای کوردستان.ڕزگاریخـــوازی بزاظـــی لـــه کوردســـتان له شۆڕش و خه باتدا خه کانکی به رھةم ھناوه که جی ڕز و ســـھر وه رن له نو کۆمه دا، ده کـــرێ بیـــره وه ری و یاداشـــت نووســـینی خه ککی شۆڕشگر، گومان و بریندارکردنی که سانکی به دواوه نه بت، یان کورد گوته نی ! ده ســـتی چه ورت به که سکی تر بســـی و ھه لـــه کان لـــه ده وری ھاوبیر و ھاوســـه نگه رکی خۆت کۆ بکه یتـــه وه ، دواجار ده بـــت به ھۆکاری ناکۆکی و دژایه تی کردن ڕاکشـــانی به ڕی به رپ. ته شھیر کردن و شـــکانی ئه و که سایه تییه شۆڕشـــگرانه ی دون و ئه مۆ، کاردانه وه ی خراپی به دواوه دتو ئه نجامکی باشـــی ل ناکه وته وه ، که س ناتوانت ب ! ئه مه ملمالنکی سیاســـییه بـــۆ گۆڕینی شـــوه ی حکومانیی ھه رمی کوردســـتان ، یـــان خه بـــات و کارکـــردن ب بۆ سیسته مك ڕیفۆرمی تیادا بکرت، له دژی ده ســـه تی الیه نه کانی نو ده ســـه ت، به کو له گه ڵ خـــودی کاك کۆسره ت به گشتی و خه کی

ناوچه یه ك به تایبه تی ....؟!شـــه قامی کـــوردی بـــاش ده زانت ده ســـه تکی نه وشـــیروان کاك بای ھه بووه له نو سه رکردایه تی یه کتـــی، ســـانك لـــه ده شـــتی ھه ولـــر و ناوچه کانی ب گیانکی لبوورده يـــی بـــه ده ســـت بیـــار وفه رمانه کانی به گرمه ی شه ڕه وه ده ينانـــد، له و الوه ش جـــی داخه گه ر که سانك وڕنه ی ئه وه بکه ن و ن ! کاك کۆسره ت که می کردببو تـــازه ھاتوه یا میوانه و خاوه ن ماڵ نییه ....، به ھاتن و ڕووکردن له شاخ یه کتی ته کانك و گۆڕانکی

خرای له نو جه ماوه ر و ڕیزه کانی ھه م له ڕکخستن ھه م له ڕزکانی پشـــمه رگا تیه وه گه شـــه یه کی به ر چاوی به خۆیه وه بینی، تا وایلھات پشـــمه رگه بـــووه خۆشه ویســـتی ھه مـــوو ماـــک و خانه خویـــه ك، له و الوه ش ڕکخستن به رده وام له وشیارکردنه وه ی کۆمه نی خه کی کوردستاندا بوو، مه به ندی سى ی ن ك بوژانه وه و ھه ستانه وه یه کی به ر چاوی به خۆیه وه بینی، ئه مه ش ده گه ڕته وه بۆ خودی که ســـایه تی کاك کۆسره ت و ھمنی و وریای و لھاتوی، که ڕاسته وخۆ کاریگه ری له ســـه ر کۆمه نی خه ك و ناوچه نشـــینه کانی ھه ولـــر کرد، بگـــره زیاتر له ســـه رده می ناوداری کاك ( فـــارس باوه ی ) خوالخۆشـــبوو لـــه شۆڕشـــی ئه یلـــول، به جارك براکـــوژى شـــه ڕی ئاســـه واری سرایه وه و برینه کان ساڕژ بوون، یان به پچه وانه یه کی تـــر چاالکی تیپ و که رته کانی پشمه رگه زیاترو گه رمو گوڕتـــر ده بوو، ڕۆژانـــه له گشـــت ناوچه کان زه بری کوشنده بـــه ر ھزه کانی دوژمن ده کـــه وت، ئه مانه به پالن و رنمایيه کانی کاك کۆسره ت ده گه رته وه بۆ مه به ندی ســـ ھه ولـــری ی ن ك ، که زۆر جاریـــش ئيزگـــه ی ده نگـــی گه لـــی به ندی س کوردستان ده یوت ! مه

ھاژه ی دێ.....؟من وه ك تاککی کورد گه واھی ئه وه ده ده م گه ر ھه ر منداه شـــه ھیدك ڕووی له کاك کۆسره ت ناب، نازی ھه گرتـــووه و به ســـه رکردنه وه ی خانه واده ی شـــه ھیدانیش به ئارامی ویژدان و به ئه رککی شۆڕشگری و حزبـــی زانیوه ، له ھیچ بـــاره گاو مـــاڵ و دانیشـــتنك ھیـــچ ئه نـــدام و کادیركـــی ده رنه په ڕانـــدووه و

ئیدانـــه ی کردبـــ، له بـــه ر ده رگای ماه که ی که ســـك نه کو ژراوه کـــه ،نه یـــار و دۆســـتی ی ن ك نه بـــســـه نگ و پگه یه کی فراوانی له نو ڕیزه کانـــی یه کتـــی و جه مـــاوه ردا ھه یـــه ، ئه و پگه یـــه وایکردوه کـــه ڕۆکی کاریگه ری ھه بت بۆ یه کال کردنـــه وه ی ته بایی نو ڕیزه کانی، ھه ر چه نده له ناکۆکی ناو یه کتی بگره له سانی ھه شتاکانه وه زۆر خـــۆی دوور ڕاگرتـــووه و نه بۆتـــه ســـه ری ڕمی کشـــه کان ژرکاری بۆکردب، به نیه تکی پاك خه باتی کـــردووه بۆ یه کتی نـــاو یه کتی ، دیـــاره که ســـانك ھـــه ن به زه قـــی ھه ســـت به و ھز و قورســـایيه ی کاك کۆســـره ت ده کـــه ن، ئه گـــه ر لـــه قازانجـــی وان نه ترازێ، ئـــه وا نووکـــی قه مه کان تیژ ده کـــه ن به وتار نووســـین و بیره وه ری داخ و قینی ڕه شـــی خۆیان ده رده بن، بۆ شکان و ته شـــھیر کردنی به کاك

کۆسره ت و.....؟گـــه ر کاك نه وشـــیروان خاوه نـــی ئتیـــك و مۆڕاکـــی ھۆشـــیار و سیاسی بت، ده زانت به چ زمانك ده نووســـت چلۆن ڕه فتـــار و ڕز له به رامبه ره کـــه ی ده گرت، ئه گه ر که ســـکی بلیمه ت و وریـــاش بت ئـــاوا بـــه ســـاده نـــاوی ھاوڕیانی ـــت بنله مه کته ب سیاســـی ناھوشـــه ی ھه ڤاڵ و به ڕز به سه ریان تپه ڕ ب، وه ك چۆن ماموســـتایه ك ناوی خوندکاره کانـــی بنت، یان ئاغایـــه ك نـــاوی پیاوانـــی بنـــت، جوانی تدانییه به کو ھۆکارکه بۆ ناشیرینکردنی که ســـایه تيیه کان و سووك کردنی ناوه کان، مه سته به ڕۆی خۆی له ڕوداوه کانی ڕابردوو دوور له ڕزو گیانکی دادپه روه رانه به الیانه وه باز ده دات، سۆزو عه تفی

پگو خـــۆی روون ده کاتـــه وه بدان و بریندارکردنـــی که ســـانك تـــا دونـــ ھاوڕی چه ند ســـاه ی بوون ، ھه میشـــه شـــیکردنه وةوی ئه م جۆره نووســـینانه ، گه ڕانه وه یه بۆ ڕابردوویه کی پاو پ له بوخزو قینـــی ســـه رده می شـــاخ، ئـــه وش ده چته خانـــه و نه غمه ی گچـــه ڵ و سازشـــکردن ، گه رچی خاوه نی بوانامـــه ی وتانـــی ڕۆژئاوایـــه ، که مك له ژیانی سیاسی ئه وروپا، دیموکراســـییه تی ژیـــاوه ، بـــه م ! ھیـــچ پـــوه ر و کاریگه ریـــه ك لـــه ســـیماو نووســـین و وتـــاره کان و فه رمانه کانی ڕابردوو به دی ناکرێ ، وه ك چـــۆن ئـــه و بیاره ھه النـــه ی که فـــه ردی له شـــاخ ده ری ده کرد و به تایبه ت له ناوچه کانی ده شـــتی ھه ولـــر لـــه ســـانی خه بـــات و تکۆشان له الیه ن که سانکی ساده و سه رگه رم له فه رمانده کان ده ھاته

ج به جکردن. کاك کۆسره ت خاوه نی مژوویه که پره له قاره مانتی و پشمه رگه یه کی بـــه وه فـــاو به ئه مـــه ك بـــوو، لـــه شمه رگه و شۆڕش بڕيزه کانی پھۆکاری عاشیره ت و ب بوانامه ی کۆلیژه کانی وتانی ئه وروپا خۆی خۆی پگه یاندووه له ڕکخســـتنی یه کتیـــدا، پگه یه کـــی جه مـــاوه ری به رفراوانی زۆر به ھزی له ھه ولر و ده وروبه ری ھه یه ، ده توانم بم ! یه که م که سایه تیی ئه و سه رده مه ی شـــاری ھه ولره ...! ھه ر سمبوی ئـــه م شـــاره یه و بـــه کاندیـــد و کارزمای به ھـــز ده خوندریته وه ، له ھه وســـت و گۆڕانه کانـــی دنیا و بواری سیاسی پشـــھاته کان به ئاگایه ، ئه وانه ی له نزیکه وه ئاشناو تکه و ھاموشـــۆی ده که ن یان له چاو پکه وتـــن و گۆتنه کانـــی ھیچ بۆچـــوون و په یامکـــی نییه تـــا له دواڕۆژ ببت به سکرتری یه کتی خه بات و تکۆشـــانی خۆی که ه که کردبـــت، تاکو ئه مۆ ببتـــه تیرو

توانجی ئه م و ئه و ...!

چســــپاندنی فیدراییــــت بــــۆ كــــورد و دامزراندنی حكومتی ئیقلیمی كوردستان و بشدارییكی برچاو لــــ حكومتی مركزی عــــراق و بوونی بڕز مام ی ئازاد و چاالكی كوردســــتان برگشــــمالل پج

سرۆك كۆماری عراق و... واتــــا ئــــوەش رەنگ لــــ رۆژگارك بتوانــــن ب ھر ھــــی ١١ی رككوتنــــك وەك بــــت، مبســــتك ئازاری كوردســــتانی عراق لگڵ ســــوپا ســــاالری توركیــــا بدەســــتبنن، بــــم لــــ ســــات و كاتكــــی گونجاو بۆ خۆیان ســــوپا ســــاالرەكی توركیا وەك حیزبی بعس بشــــیمان دەبتوە، جا برایانی بڕز بخۆداچوونــــوەو رككوتن لگڵ ھزە دیموكرات ی توركیا، تاكوەكانی دیكتروەر و نو نیشتیمانپرگای ســــركوتن بۆ رووخاندنی سیستمی سوپا ســــاالری و دیموكراســــییتكی ھــــزی چكــــداری توركیا ئمش رگا خۆشــــكرە بۆ بدەســــتھنان و پاراستنی مافكانی گالنی توركیا و بتایبتیش ھی

گلی كورد.

که سایه تی کاك کۆسره ت له نو خه بات و جه ماوه ردا

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/١/٨

ی ەم

وو د

نیوو

كان (١

٣٢ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

11

ارـــ

وتـ

خالید جووتیار دوا پیاسه به ناو ھه ولردا ده کات

سه رجه م کۆنووسی به رھه مه کانی ده خاته نو ئه و توره گه به نه خشه ی ک لســـتا یه کک به ر له ئنساخله ڕه وه نده کانی ده شتی ھه ولر وه ک دیار ییه کی فۆلکلۆری کوردی بۆیان ھنابوو، به نیازی دوا پیاسه له ماڵ دته ده رو به ره و ناوشـــار باغـــی ده چتـــه ده که وتـــه ڕێ، گلکه ند و بـــه ده وری که ندولکـــه دا ده سوڕته وه و له به رامبه ر گوه کانی ده وه ســـت پليکانـــه کان خـــوار یاده وه رییه کانـــی شـــریتی و

سه رده مانی گه نجتی دته وه یاد، ھه ناسه یه کی قووڵ ھه لده کش و ھه یھات سه رده می الوتی به سه ر چوو، ئســـتاش له گه ڵ نه خۆشیدا له ملمالنـــی بردنـــه وه ی گـــرەوی مه رگ و ژیاندایه ،ئه وێ جد و به به رده م بازاڕی ماستفرۆشـــاندا خشـــ بـــه ره و ره تده بـــله به رامبـــه ر شـــۆڕده بته وه و گۆڕستانی چراخدا ھه وەسته یه ک :و ده ل یده ڕوانده کات، قوول لئـــه وه ش درینتریـــن گۆڕســـتانی شـــاره که مه، به ده یـــان پیاو چـــاک و نـــاوداری به خـــۆوه گرتـــووه ، مه نزلگـــه ی دـــداری شـــاعیر بوو و دواجـــار مائاوایـــی لکردیـــن، ماه که ی پچایـــه وه و به ره و زدی بـــاب و باپیرانی شـــاره که ی کۆیه گه ڕایه وه . به ناو بازاڕی قه یسه ریدا ده ڕوات و له م سه ری شه قامی باتا به رامبه ر خواردنگه ی یوسف دیته ده ره وه ، ھونه رمه ند جه الل سعید ده بین به ڕانکوچۆغه یه ی مه ره زو له ده ســـت ئاســـاى ته زبیحکـــی گرتـــووه ، له گڵ چه نـــد ھاوه کی ،ره ده وه ستوه ستاون، رۆژانه لو ره تده بیـــت به الیانـــدا تـــۆش ھه ولریانه یـــان ســـوکی شـــه قامه که دا بـــه لده که یـــت،

شۆڕده بیته وه ، له به رده م گۆڕه پانی پارـــزگادا له نوئاپـــۆڕای خه کدا په رده له ســـه رتابلۆیه کی له په یکه ر ھه ده درتـــه وه ، دروســـتکراو په یکـــه ری فه رھاد پیرباڵ و چه ند په یکه رکـــی رووناکبیرانی ھه ولر ده وریانداوه ده بینی، فه رھاد بوتلک ـــ به نزینـــی به ده ســـته وه یه و دهئه گه ر ئاشـــتی ســـه قامگیر نه که ن له کوردســـتان خۆم ده سووتنم!، ســـه رکی شـــه قامی موزه فه رییه ده دەیـــت و ســـوتان موزه فـــه ر له بـــه رده م مه زارگه کـــه ی له گـــه ڵ موریده کانی خه ریکی ئاماده کردنی مه ولودنامه ن، سوتان بانگده کات جووتیار ئـــواره وه ره گه وره مان بکـــه و نانمان له گه ـــدا بخۆ، تۆش دیتـــه وه م وده ى: گه وره تـــان کردم ئه گه ر کاتم بوو به سه رچاو.

به ره و کتبخانه کانی الی محکه مه ده ڕۆیت و سه یرکیان ده که یت، له کتبخانـــه ی ســـۆران ئاگادارییه ک ھه لواسراوه : کۆبه رھه می شاعیرو عبدولخالق کورد مژوونووسی سه رســـام به م زوانـــه ده که وتـــه بازاڕه وه ، گه نجک پرسیار ده کات: زه حمـــه ت نه ب کتبی ئاده میـــزاد له کۆمه ـــی کـــورده واری شـــه ھید عبدولخالـــق مه عروفتـــان ھه یه ؟، خاوەنـــی مه کته بـــه : به ل ھه یـــه ، له وێ دیته ده ره وه چه ند ھه نگاوک واوه تـــر کـــه ژاوه ی ھونه رمه نـــدی جوانه مه رگ ئه رده الن به کر ده بینی

له نو دۆســـتان و خۆشه ویستانی به ره و گه ڕه کی خانه قا پیاسه ده که ن، تـــۆش فاتیحایه کـــی مائاوایـــی بۆ ده خونیـــت، ھـــه زاران ره حمـــه ت و ســـو بـــۆ ده نگـــه خۆشـــه که ی لـــه ده زگای ســـه رک ده نـــری، به درخان ده ده یت و ھه وای حمید بدرخـــان ده پرســـی لـــه وێ نییه، به ھاوکاره کانی ده یت باشه ئه وه کوه چـــووه، لۆ له نوســـینگه که ی خۆی دانانیشـــ؟ برازاکـــه ی دته وه م: فه رموو مامۆســـتا دانیشه ، ھه نـــده ک ئیشـــی ھه بـــوو ھـــه ر ســـتا به دیـــار ده کـــه وێ، ناوەئده ڕۆم به م ئه ھا ئه وه ســـه رجه م پاکنووســـی به رھه مه کانمه بیـــده ده ســـت حمیدی، قه ولی دایه لۆم ـــی برێ خه مـــی لچـــاپ بـــکا، پبخوا، به م ئه ھا توره گه که ی بده نه دکتـــۆر مه ولود ئیبراھیمـــی، ده ی به دوعا، برازاکه ی ده : به خرچی

مامۆستا سه رچاو.الی و قـــه ت ســـه ر ده چیتـــه په یکه ره کـــه ی ئیبـــن المســـتوفی ده وه ســـتیت و ســـه یرکی شاری ده که یت و منـــاره و ھه ولر له نو تـــۆزو دووکه ـــدا ونبـــون، بانگی چه نـــد و ده که یـــت ونه گرـــک ونه یه کی یـــاده وه ری له گه ل ئیبن شـــاری دیمه نـــی و المســـتوفی ھه ولـــرو قه ده گـــری، ده چیتـــه له بـــه رده م تاوـــک خـــواره وه و چاخانه کـــه ی مه چکـــۆ ده وســـتی

و لـــه ژووره وه ده ڕوانـــی، چه نـــد ھه نگاوک بۆ ژووره وه ده چیت و مه چکۆ جمه ی دت،عه زیزی مه الی ره ش ده بینی به دیار یاری تاوله ی چه ند ريش ســـپیيه ک دانیشتووە، تـــۆش به ده ســـت به رزکردنـــه وه ســـوی بـــۆ ده نـــری و قوربانی ســـه حه تت مامۆســـتا چاوتـــم باشـــه ؟،که ڕو الـــه کان لـــه والوه به ئیشـــاره ت خه ریکی باسکردنی گرفته کانـــی خۆیانن، به ئه ســـپايی ده چیتـــه پـــاڵ زامـــدارو ھه واـــی ده پرســـی، چایه کت بۆ بانگده کات بـــه ده م چاخواردنه وه ســـو لـــه دۆســـت و براده رانی ده وروبه رت ده که یت، چه ند خوندکارکی زانکۆ ھاتوونه تـــه الی زامـــدار خه ریکی ئاماده کردنـــی ســـایادی کۆچـــی دوایی دکتۆر عبدوـــال حه دادن، تۆش ھیوای سه رکه وتن و ته مه ن روو ده خـــوازی، بـــۆ درژیـــان ده که یتـــه زامدارو ده ـــی: زامدار گیـــان ئه وه وه ســـی ونه کانمـــه ، له پشـــه ، درـــژم ســـه فه رکی ناتوانـــم بیھنمـــه وه بۆیـــه داوات لده کـــه م ئه م ونانه وه ر گـــره وه ، لـــه ئه رشـــیفی خـــۆت بیانپارـــزه به م نوسخه یه کی بده به ده زگای ســـه رجه م بیـــاره به درخـــان، به رھه مه کانـــم لۆ چاببکه ن، ئه وجا ئه من ده ڕۆم به دووعا، جووتیار تا له تاریکایی ون بـــوو زامدار ھه ر

چاوی لبوو!.

یوسف منتك

كارەبا و ســـیاست

داویســـتییپ ل كككارەبـــا ی لـــ مـــرۆڤ، ســـرەكییكانی سرتاســـری دنیادا ب دەگمن وتك دەبینین كب كارەبا بت، تنانت وت ھژارەكانیش ئمۆ چی لكارەبا، ك ش نین لـــبب كشكارەبا ب كوردستان چونكلـــ سیاســـتی دەســـت ئـــوا خكی كوردســـتان لی ببشن كی كوردستان برچی خگئپچوانـــی خكی ھموو دنیا، كارەبایـــان بـــ شـــوەیكی كم پچ پچ ھی كچی پارەی دوو

كارەبا دەدەن.كابینـــی دامزراندنـــی لگـــڵ تووشـــی كارەبـــا ششـــم، ئیفلیجی بوو، ب تایبتی كارەبای گوای وەیت. بیانووش ئحكومگاز گرانـــ و ھاوتیان دەســـت ی باشـــكارەباوە ناگرن، ئ بـــھاوینی رابردوو گازگران نبوو؟ حكومت كارەبای دەدا ب خك، ئـــم گازە بـــۆ ل ئســـتادا گران ھبژاردنكانی لبـــر بوو.یان پرلمانـــی كوردســـتان بوو بۆ ئوەی ستایشی حكومت بكین م حزبو بچین بۆ دەنگدان، بكوردســـتان دەســـتدارەكانی دەبـــ بزانـــن لـــم ســـادا دوو ھبژاردنیـــان لـــ پـــش مـــاوە، عراق پرلمانـــی ھبژاردنـــی ئنجومنـــی ھبژاردنـــی و پارـــزگاكان، جـــا ئگـــر تاكـــی كورد ل سرەتاییترین مافكانی ســـردەم ببـــش بـــت، دەبت كارتـــی و ھبـــت ھوســـتی بدات ك وانســـوور پیشـــانی ئخۆیان بـــ حكومـــت دەزانن و ل رووناكی ببشـــمان دەكن، ،وەیـــھـــی ئ ڕ و ملمالنـــشـــدەبت ئم باجكی بدەین، پارە ھـــی ئمیو ب ژمـــارەی ئمو ناســـنامكانی ئمـــ وەریدەگرن و زۆرینـــی دەبـــن بـــۆ خۆتان، كمكیشـــی نادەن ب ئم ئوە

.وەیتی ئمووی سیاسھ ئگینا حكومت بۆ سیستمك دانانت بـــۆ ماكان بـــۆ ئوەی شـــب لـــ توانــــــك نرماھكارەبای خۆی زیاتر خرج بكات. ئایا ل ماوەی چوار سای رابردوو نیانتوانیووە كارەبـــا وەزارەتی بكن،ھاوتیانـــی كارە ئـــم كوردســـتان ل ئستادا بدەست پارەی كارەبـــا دەنانن، من لم مانگـــدا چـــل و ھشـــت ھزار دینار پـــارەی موەلیدەی گڕەكم داوە وسدو پنج ھزار دیناریش پـــارەی كارەبای حكومی، باشـــكارمنـــدی واھیـــ مووچكی سدو پنجا ھزارە دەب پارەی مانگكـــی ژیانـــی ل كـــوێ دابین بـــكات، حكومـــت لـــ وتكـــی كارەبـــا، زۆرتریـــن پـــارە ل بـــ ت، لنتیانی خۆی دەســـتھاووتانی دنیادا حكومت خاوەنی زۆر شـــت نیی بكو خكی ئم ت بخاوەنیـــن و خزمـــ تـــو ن، راســـتكی خۆیـــان دەكخقازانج دەكن بم ب شوەیكی زۆر بـــاش خزمتگوزارییكانـــن پشـــكش دەكـــن، بۆ ئـــوەی ئاســـوودە خۆیـــان ھاوتیانـــی وە نـــادەن كن، گـــوێ بـــبكـــسرۆكی حكومتو ك سرۆكی پرلمان، ناشـــیانوێ ب بینی كارەبـــا شكســـت بـــ حكومت كـــی كوردســـتان لنـــن. خبھرووی سیاســـی و ئابوورییـــوە گیرۆدەبوون، ل شری ناوخۆش ھـــر خك باجكیدا، ھیوادارم خاوەنی كارەبا فراوانتر بیربكاتوە كاتكانمـــان نو رۆشـــنایی ماقوربانی سیاست، چونك ناپلیۆن پۆناپـــارت ل كۆتایی دەســـتی خۆیدا تنھا لوە پشـــیمان بوو كـــ ھـــزو خۆشویســـتی خۆی گرتـــووە، بۆیـــك وەرنخ لـــكۆتاییكی بم شـــوەی بووە، خۆشگوزەرانی خكی كوردستان مایی بردەوامی و مانوەی ئو

.وەیتی ئو دەسزموونئ

زبـرتامان شاكر

کاريزمای سه رۆکی کابينه ی شه ش و ده سه تی ئه به ھه کانی سبه ر

لوقمان به رزنجی کـــه سيســـته می ئـــه و وتـــه ی په رله مانـــی حوکمـــی ده کات. ھيچ کـــه س بۆی نييـــه له ياســـا باترو ده ستۆيشـــتووتر بـــت. ئه مـــۆ له ســـايه ی ئه م نیمچـــه ئازادييـــه ئايـــا کوردســـتان بۆتـــه خاوه نـــی حوکمکی په رله مانی و ياسا تيدا ســـه روەر بت؟ ئســـتا حکومه تی ھه رمـــی کوردســـتان کار بـــه کام ياســـا ده کات.. چـــۆن کاره کانـــی به ڕوه ده بـــات؟ ئايـــا ھشـــتا کار به ياســـای عراقـــی ده کات؟يا کار بـــه ياســـای په يـــه وی ناوخـــۆی حزب ده کات؟يا کار به و ياســـايانه ده کات که له په رله مانی کوردستان ھه موار (ته شريع) کراون؟ تۆ بی ئـــه وه ی ده يبنين و له ڕابـــردووش بينيمـــان ھه موو ياســـاکان ده بت له گه ڵ به رژه وه ندی و پرنسيپه کانی حـــزب پۆگرامـــی پيـــه وو گردراوبن؟ له مـــاوه ی حکومانی بـــه ره ی ده ســـه تی ھـــه ردوو کوردســـتانی وحکومه تـــی ھه رم به شکی زۆری ياسا الستيک ئاسا لـــه به رژه وه ندی حـــزب ڕاکش و ھه کش کـــراون. به ب گودان به به رژه وه ندييه باکانـــی کۆمه نی خه ک. نموونـــه ش زۆرن ئه گـــه ر بمانـــه وێ بـــاس لـــوه بکه يـــن. ھـــه ر لـــه ده ســـت به ســـه رداگرتن بازرگانـــی مۆنۆپۆلکردنـــی و تاده گاته بچووکتريـــن ميکانيزمی دامه زراندنـــی و به ڕوه بـــردن له داموده زگاکانـــی ھاووتيـــان حکومه ت و وه رگرتن له زانکۆکان به ته زکيه ی حزبی . واته ده سه تی حـــزب له ســـه رووی ده ســـه تی ياســـا و ده ســـه تی گـــه ل بـــووه ، له ئاکامـــی ئه و گونه دانه به ياســـا له نوحزبيشدا خه کانکی مشه خۆر دروســـتبوون، که زۆر باده ستتر له ده ســـه تی حزب و په رله مان و حکومه ت ئه و که ســـانه ش ئســـتا بوونه تـــه ڤايـــرۆس له جه ســـته ی حـــزب و حکومـــه ت و ھه گـــری گه نجينه يه کن له نھنييه کانی حزب و ده سه ت، ده سه تيش ناتو انی وا به ئاسانی دســـتبه رداريان بت، ئه مانـــه ش ترس و ده ڕاوکيه کيان په يداکـــردووه. ناوخه کیـــدا لـــه به شويه ک خۆيان پناسه کردووه، که ئه وانن ميکانيزمی به ڕوه بردنی

کاروباره کانـــی حکومـــه ت ئه گـــه ر ھيمه تی ئـــه وان نه بت حکومـــه ت ده مکـــه ئيفلیـــچ ده بـــوو، ئمه لـــه ڕاگه ياندنه کانی خۆمان گوبيستی ھه موارکردنـــی چه ندين ياســـای جۆراوجۆری ھه موارکراو بووينه ، کـــه په رله مانی کوردســـتان لـــه م دامه زراندنیـــدا ســـانه ی چه نـــد ھه مواریکـــردووه ، ئـــه م بيارانـــه به ڕ واه ت به رگری له به رژه وه ندی بـــه بـــه م ده کات. ھاووتیـــان پراکتيک که مينه يه کی زۆر که م له م ياســـايانه له به رژه وه ندی ميلله ت جبه جـــ ده کرـــت، به تايبه تيـــش ئه و خانـــه ی که ب مه ســـره فن، واته پـــاره ی تدا ســـه رف ناکرێ. به شـــکی تريـــش لـــه و ياســـايانه ئه گـــه ر گونجاو نه بووبـــت له گه ڵ به رژه وه ندييه کانـــی حـــزب ئـــه وه ده يـــان فه قـــه ره و ماده ی حزبیـــان بـــۆ زياد کـــردووه ، شـــه رعيه تیان داوه ته ياساکه به بيانووی ئه وه ی وه زعی ئســـتای حکومه تی ھه رم له مه ترســـيدايه و ئه م قۆناغـــه وا ده خوازێ که ھندک له و ياسايانه به الوه بنرێ يا وه ک الستيک له به ر يـــه ک ڕاکش بکـــرێ، چونکـــه بۆ به رژه وه ندی حزب دواجار ياساکه به به رژه وه ندی خۆياندا به رجه سته بکه ن. به مـــه ش په ڕوبای ياســـان کردووه ده ســـت و پ ھاووتیان پبه ستۆته وه . که واته ھه ر حزبک به پـــی به رژه وه نـــدی حزبايه تـــی خۆی کاری به و ياســـايه ده کات. کاتک ھاووتی گله يی له و ديارده ب ســـه رو به ره ی جبه جکردنی ياساده کات ده ن:(حکومه ته که مان ساوايه ) به م شوه يه شه رعيه تيان ده دا. ســـه رپچیکردنه يان بـــه و ئـــه و له ھه مبـــه ر ھاووتيـــش کاره بده ســـه تی و بـــ ده نگـــی ھه ده بژارد تا ڕۆژی فه ره ج به کو ئـــه و حکوومه ته ســـاوايه گـــه وره بـــت و زمان و قـــاچ بگرێ و ئيتر ئـــه و ژيانيان بۆ مه يســـه ر بـــکات. ئســـتاش لـــه دوای ھه ژده ســـای حوکمرانـــی بـــه ره ی کوردســـتانی و حکومه تـــی ھه رـــم و ده ســـت به کاربوونـــی کابينـــه ی شه شـــه م. وه ک ئاگاداريـــن کۆمه نی خه کی کوردستان ھيواو ئاواتکی زۆريان بـــه و حکومه تـــه ھه يـــه و دکتـــۆر به رھه ميش ڕزک و کاريزمايه کی زۆری له نوکۆمه ـــی کورده واری ھه يـــه، ب جيـــاوازی ئايدۆـــۆژی گـــره وی زۆريان له ســـه رکه وتنی ئه م کابينـــه ھه يه، کـــه خه کانکی ته کنۆقات و ليبرالـــی گرتۆته خۆ. ھه به ته ده بت ئاماژه به پشتيوانی کردنـــی ب ســـنووری به ڕز کاک مه سعود بارزانی سه رۆکی ھه رم بـــۆ کابينـــه ی شـــه ش بدەیـــن، كگوڕک و ھزکی تر ده به خشـــته بـــۆ کاری بورانـــه ی حکومـــه ت ڕاپه ڕاندنـــی کاره کانی حکومه ت للدانی به رژه وه ندييه تايبه تييه کان، ئه وانه ی کاريگـــه ری زۆر خراپيان ھه بووه له سه ر ڕه وشـــی سياسی و ئابووری کوردســـتان له ماوه ی ڕابردوودا . ئســـتا له شـــه قام و

کۆنـــه کان وته جوانه که ی دکتۆر ده که نـــه وه، دووبـــاره به رھـــه م کـــه له ديدارکيـــدا وتبووی(له خوا به زياد بت ئستا حکومه ته که مان گه وره بووه و خه تی سمی داناوه و ده نگيشی گبووه )، که واته خه ک ئستا وه ک چاودر به دووربينکی ورد له ئاداو کاره کانی ئه م کابينه يه ده ڕوانـــ و ده ـــت ئســـتا ھيـــچ عوزرک بۆ ساوابوونی حکوومه ت نه مـــاوه، کاتی ئه وه ھاتووه ياســـا وه ک خـــۆی پيـــاده بکـــرێ، ده بت ئـــه وه ش بين ئه و حکومه تـــه دوا کـــوردی ئاواتـــی دوا وســـتگه و

ئـــه م ســـه رکوتنی پوه به نـــده . حکومه ته سه رکه وتنه بۆ ئيراده ی گـــه ل ســـه رکه وتنه بـــۆ دووبـــاره بوونـــه وه و نوبوونه وه ی متمانه ی خه ک بـــه حزبه کانمان، ئـــه وه ی کۆمه نی خه کيش چاوی ليه ، ئه و باوه ڕە به ھزو به ڕاســـتگۆييه ، که له کاريزمايی که سايه تی سه رۆکی کابينـــه ی شـــه ش ڕه نگده داتـــه وه، ده بـــت به ڕـــزی پابه نـــد بـــت به رامبه ر به و به نه و وته جوانه ی که به کۆمه نی خه کی کوردستانى داوه له کاتـــی ھه بژاردنـــه کان بۆ

ھنانه دی خواسته کانيان،

کاتـــی ئـــه وه ھاتـــووه ڕگـــه لـــه مشـــه خۆرو ئه به ھه کانی ســـبه ر بگرت، ئه وانه ی سانکه خه کيان ھه راسان کردوه و نه ھن ھيچی ترله و گۆڕه پانه فيله کانيان تاوبده ن. ئه مـــۆی بارودۆخـــى چونکـــه کوردستان له وه زياتر ھه ناگرێ، بـــه ره ی ناوه خـــۆی پته وکردنـــی کوردســـتان بـــه پشکه شـــکردنی چاکتريـــن خزمتگوزاری و لدانی گه نـــده ن فاکته رکـــی گرنگه بۆ پشتيوانی له په رله مان و حکومه تی ھه رـــم و له ناوبردنی ده ســـه تی

ئه به ھه کانی سبه ر.

ل تاراوگوەدكتۆر برھم ساح سرۆكی حكومتی ھرمی كوردستان

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

12

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

درخان دەردەچڵ بگل ریی گشتییكی ھونوكراوەیببسرپرشتی: مسعودی مال ھمزەmasoud.press@yahoo.com

ژمارە ٤٣ - ١٣٢ - ھینی ٢٠١٠/١/٨ی زایینی

رزلنان لزیندووان نریتكـــی كـــۆن و گو ھی كـــ ھموومان لی ناڕازیـــن و نفرەتـــی لـــ دەكین، ھمووشـــمان لوانیـــ بكوین ژر كاریگری، ئویش زیندوو كوژی مردوو پرســـت، لوەتی بیـــرم دێ ھر كســـك ك دەمـــرێ ئوجا حكومـــت و الینی شۆڕشگ و كابرایئ وە یادیان كتیوەندیدار دپیـــا ھونرمند یا نووســـر و رۆژنامنووســـكی بلیمت بووە، بر ل مردنیشی كسك نیی ئاوڕی چی كر بكا، كیسوە و كارەكانی بۆ مبدات لدەمرێ بناوی دســـۆزی و خزمتكردنییوە یاد و چلی بۆ دەكن و پارەیكی زۆری بۆ ل شـــتی باق و بریق ســـرف دەكن، ك دنیام ئگر ئو پارەیی لو جۆرە یادان سرف دەكرێ ك زیندوو وا ژیانی دەگۆڕی، وەلیان بدابا ئدیاری پبوو بكـــ زیندوو بوون بۆیان ندەكـــردن و دەبووا ئو وەی بگاتنھـــا بۆ ئبكا ت برادەرە دەیان واســـتالی یكـــك ل لپرســـراوان تنھا بۆ ئوەی ئش ،یشـــتدەگچی نك ،یان بو ئـــازاری خۆی پل چلكشـــیدا دەن ئو كســـكی وا بوو، بم

ئسف وانگیشتین یارمتی بدەین.لوە گرنگتر ئوەی ھموو جارك وەكو قوانكی ســـواو ل دەمی برپرســـانی حكومت گوبیست دەبیـــن كـــ دەن با لمـــودوا مردوو پرســـتی زیندوو كوژ نبین، كچی ھر ك ل روڕەسم و ،نیاد نامیان لیو قسدەرەوە ئ چوون كچلمن ب ھموو جۆرك ئو شت رەت دەكموە و ناشموێ ئو نریت ناشیرین بمن، ك كابرایك تا زیندوو بوو لداخی ئاورل ندانوە و خزمت نكردن كۆچی دوایی كرد، كچی دواتر چلی بۆ ـــم بازرگانی كردنی رەش بوە دەن، من ببكـــ

گیانی مرۆڤ جوان و ب ئزموونكان.ئوەی لرەدا گرەكم باســـی بكـــم دوو ھوی جوانـــ، ك مایی ئوەن دەتخۆشـــیان ل بكرێ، ب نوو ھك لـــشـــتان ھیـــچ یـــرچـــی ھگئ وە ئاگادارم كنزیك ل یشتوون، وەلگنجام نئ كی نزیكدا بئایندەی ژیان بۆ كراوە و لررنامبئنجام دەگا، رز ل ھونرمندی گورەی شاری ھولر محمد ئحمد ئربیللی و دووەمیشیان رزلنانـــی ھونری ناوەندی ھولری ركخراوی ھونرمندانی كوردســـتان ب ھاوكاری پارزگای ھولـــر لـــ ھونرمنـــد گۆڤـــار ئنـــوەر، ك لو بوایـــدام ئو دوو ھو لـــ ھو جوانكان و ببن نوو ھی "٢٠١٠"ن، با ئكانی ساجوانترین یھ ك ،و جۆرە كارانردەوامبوونی ئن بۆ بوھنكۆی لوە بكا محمد ئحمد ئربیللی شایانی كیش كنوەربنرێ، گۆڤار ئ زی لر وە نییئـــیكم ھونرمندی شـــاری ھولرب ك بسر فرشی ســـووری فستیڤای پوسانی نودەوتی سینمایی كوتب بۆچی شایانی ئوە نیی رزی ل بنرێ، ناب ئوەشـــمان لیاد بچ ك بدەیان و بگرە ســـدان ھونرمندی كورد ھن شـــایانی ئـــوەن رزیـــان ل بنـــرێ و مدالیـــای ئاتوونی بكرت ملیان، ئو رزلنان ھۆكارك بۆ داھنانی

زیاتر و بردەوامبوونی گورەتر.

پرۆفیشناڵ

مسعودی مال ھمزە

ئرسالن دەروش و پرسكانی كۆمگای كوردی ل دراماكانیدا

درامـــای كاری دوو ئـــوەی دوای *تلفزیۆنیتـــان بۆ ماف و كشـــكانی ئافرەتـــان پشكشـــكرد، برھمكی

پروەردەیی بۆ؟- چونكـــ پویســـت، ئاوڕدانوە ل رەوشـــی ژیانـــی مندای كورد و میكانیزمكانی پروەردەكردن ئركـــی پگیاندنـــی و ھونرمندانیش، بم بداخوە تاكـــو ئســـتا ئو پرســـ بھند وەرنگیـــراوە، بۆی بپســـندم زانی برھمكـــی ھونریی بم ئاراســـتی ئنجام بدەین، لگڵ ھونرمنـــد ئازیـــزم ھاوڕـــی (ئنوەر قادر رەشید) و دەستی ســـاالر شـــانۆی بڕوەبـــری بیرۆككمان گكرد و پاشان پشنیازەكمان خست بردەستی ئویـــش پـــروەردە وەزیـــری پسندی كرد و دوای س مانگ ب ھوڵ و ماندوبوونی ستافكی دســـۆز ل ھونرمندانی ئكتر و پشـــتی كامـــرا زنجیرەدرامای

(منداكانمان) ھات برھم.

* لـــو برھمـــدا دەبینین چندین كســـایتی دیـــار بكارھاتـــوون بـــۆ

رنماییكان، ئامانج لوەدا چیی؟ زانڕو بگومان سوپاسی ئب -دەكین، كـــ ب پیامـــی خۆیان بشدارییان لم درامای كردووە، ھبت ئو بشـــداریی بۆ خۆی گرنگی ئم بابتانـــ دەردەخات و ھـــاو بیریی ئـــو رووناكبیر و ھونرمند وپسپۆڕان سبارەت بم پرســـ برجســـت دەكات، شدارییو بوە ئكی تریشالیلسرنجكی زیاتری الی بینران بـــۆ بـــاری ژیانـــی منداكانمـــان رادەكشت بھۆی ناوبانگی ئو

.زانڕب* جیـــاواز ل دراماكانـــی دیك، ئوە دوو جـــارە ئوە دەستپشـــخری دەكن برھمكانتـــان نمایشـــكردنی لـــ فزیۆنییلت ـــنای كزۆربـــ لـــئاســـمانی ولۆكاكاندا پكوە، ئایا ئامانج لوەدا بازرگانیی، یان بینینی خككـــی لالیـــن یـــكمرھب

زۆرەوە؟زنجیرەدرامـــای ھـــردوو -(منداكانمـــان) و (ئـــارەزوو) ـــناك دراوەتـــ دیـــاری بـــتلفزیۆنییكان و یك دینارمان من وەرنگرتـــووە، لكســـیان بـــۆ پرســـكانی ئینســـانی كورد ژیـــان پرســـكانی كاردەكـــم، لـــم ســـات وەختداو لـــرە لم ب ســـیخناخ دا كـــگایـــكۆمكشـــ ئابـــووری و كۆمیتی و مدەنییـــكان، بۆیـــ ئامانجی ئاراســـتكردنی ســـرەكیم بازنـــی رووناكییـــ ســـبارەت بو كشـــان بۆ بشـــداریكردن لـــ چارەســـركردنیان. دەنـــا چ دەرھنرـــك ھی زنجیرەیكی بـــۆ تلفزیـــۆن (١٠) ئقیـــی ب تنھـــا (٢٧) بیســـت وحوت ملیـــۆن دینـــار برھمبھنـــت؟! ئـــو پارەیـــ بۆ كورتـــ فیلمك دەگونجت، نك بۆ زنجیرەیك و ئركـــكان ھمـــوو كـــئامرەكانـــی لســـرخۆت بت، بم وەك گوتـــم بالی ئموە

گرنگ كاركردن بۆ ئو پرسانی .یی ھوامان پب

مـــن بۆنیشـــوە بـــم ھـــر م كدەك نناو كسوپاسی ئھاوكارمان بوون ل نمایشكردنی ئـــم دوو زنجیرەی بـــ پی ئو پشـــنیازمان كاتـــی و ســـات

كردبوو. چۆن و ب (كانمانمندا) درامـــای *

ھاوكاری ك برھم ھاتووە؟- برھمكـــی ھاوبشـــی نوان (وەزارەتی پـــروەردە) و (تیپی

شانۆی ساالر) بوو.* تیپی شانۆی ساالر وەك دەزگایكی ھونریـــی كاردەكات، ئـــوە ســـرەڕای بـــردەوام بوونتـــان ل نمایشـــكردنی رادیۆیـــی و درامـــای شـــانۆیی، كاری تلفزیۆنی پشكش دەكن و تنھا گۆڤاركی شانۆیی ك ئمۆ ل ناوەندی ھونرییكـــدا ھی لالیـــن ئوەوە دەردەچـــت ھروەھـــا زنجیرە كتبكی شانۆییش دەردەكن و بخۆڕایی دابشی دەكن و ماپڕكی كوردی عرەبیتان ھی ســـبارەت ب شانۆ، چۆن فریای

ئم كاران دەكون؟- ئمـــ ھمـــوو وەختـــی خۆمان بۆ ئم كارانـــ ترخان كردووە، ســـرەڕای ئوەیش ژمارەیكی نـــج لـــســـۆز و پســـپۆر و گدشـــانۆكاران ئندامی تیپكمانن ناسراوو ھونرمندە سرەڕای

گرچـــی بئزموونـــكان، بداخوە ھیچ جـــۆرە ھاوكاریی لالیـــن پشـــتیوانییكمان و لـــ وەزارەتـــی رۆشـــنبیرییوە ناكرت، بـــم ھیوادارین لگڵ ســـای نودا لمیانی سیستمی نوی ئـــم وەزارەتوە بودجی بـــۆ برھمھنانـــی ســـانمان ترخان بكرت، چونك تاكو ئستا تنھا پشـــتیوانكی راســـتقینی بروەبرایتـــی تیپكمـــان رەكاننتو سكاروباری كۆمكـــ بخشـــینكی مانگانـــی بۆ كـــرێ و خرجـــی بارەگاكمـــان ھرئویـــش و ترخانكـــردووە بودجـــی گۆڤارەكمـــان دابیـــن دەكات كـــ جـــگای پزانیـــن و

سوپاسمانن. * برھمی داھاتووت چیی؟

- لناوەنـــدی مانگـــی كانوونـــی دووەم و لنۆبرەی برھمكانی (شانۆی ساالر)دا ل سای ٢٠١٠ لـــ (ســـتراگۆن)دەبینم رۆـــی (بدەم چاوەڕوانییوە) شانۆیی ل دەرھنانی ھونرمند (بورھان شـــوباتدا لمانگی قرەداخـــی)، شانۆیی (پاسوان) ك لنووسینی ھونرمند (دشـــاد مســـتفا) و نواندنـــی ھونرمنـــدی گـــورە (ئحمـــد ســـاالر)ەو دەرھنانی من، ل (٩) شـــاری وتی سوید

م شـــانۆییم، ئنمایشـــی دەكـــنبشـــتمانی (شـــانۆی لالیـــن

سویدییوە) داوەتكراوە.لمانگی ئازاریشـــدا (٨)ھشـــت كتب بۆ ژمارەیك ل نووسران و شانۆكارانی كوردستان و عراق لنویانـــدا بچـــاپ دەگینیـــن بڕزان (تعت سامان، كمال ،ندیـــن زەنگمبـــار، موحییغدانا رەووف، یاســـین ئلنسیر..ھتد)، بیارە لمانگی نیسانیشدا دەرھنانـــی لـــ دەســـتبكاربم كـــوردی درامایكـــی زنجیـــرە گـــورە كـــ لـــ (٦٠) ئقـــ و ســـ بـــش پكدـــت بیرۆكـــی ودیالـــۆگ (چیـــرۆك خۆمـــو وســـیناریۆ)ی لـــ الیـــن بـــرای ھونرمندم (دشـــاد مستفا)وە بارەت بـــت و ســـدەنووســـر(شاری سلمانی)ی و ژمارەیكی یكجار گورە لـــ ھونرمندان كوردســـتان وھونركارانـــی بشـــداری تیادا دەكن. بگومان وانل ،كاری تریشـــمان ئامادەی ك (موشـــكیللع) زنجیـــرەی ،دییتی كۆمیكی كۆممرھبنووســـینی ھونرمنـــد (كاوەی میرزا)یـــ وھروەھـــا ئحمـــد شـــانۆیی(بكس) ل نووســـینی مامۆستا (ئحمد ساالر)و چند

برھمكی ھونری تر.

ئرسالن دەروش و پرسكانی كۆمگای كوردی ل دراماكانیدا ئرسالن دەروش و پرسكانی كۆمگای كوردی ل دراماكانیدا ئرسالن دەروش و پرسكانی

ھونرمند ئرسالن دەروش

رەنگـــ بخششـــدارترین ھونرمنـــدی بواری شـــانۆو

درامای كوردی بت لكوردســـتاندا بتایبت لسای ٢٠٠٩دا ك دوو شانۆیی و دوو درامای تلفزیۆنی سبارەت ب پرسكانی مرۆڤی كورد پشـــكش كردووە، ئم سرەڕای ئوەی ك وەك سرنووسری گۆڤاری (شانۆ - المسرح) و زنجیرە كتبی شـــانۆ و ماپڕی شانۆ كاردەكات، ھونرمندی ناســـراو (ئرســـالن ت بش) بۆ (٣٠) ســـاڵ دەچدەرو راننفریی ئكـــی ھونتوانایبردەوام خزمت ب بزاڤی شانۆی كوردی دەكات، (ھونری بدرخان) ســـبارەت بـــ زنجیـــرە درامـــای (مناكانمـــان) و برھمكانـــی داھاتـــووی ئـــم دیمانـــ كورتی

لگدا ئنجامدا...ئا: ھونری بدرخان

دەرچووانی گنج و چند دەقكی ترتایبت ب ھونری بدرخانكتبكـــ لـــ بوكراوەكانـــی ناوەنـــدی داھنـــان زنجیرەی ژمارە "٤". بریتیی ل پنج دەقی شانۆیی یـــك پردەیـــی ك چواریـــان لزمانـــی عرەبی ك لكر زمانی كوردی و یدراوە بۆ سوەرگ.ی"یمان گر "سلو نووس نووسینی وەرگ

ل ســـرەتای كتبكـــ لبری پشـــكی وتارك ردەیـــی لك پدەربـــارەی گرنگـــی شـــانۆیی یـــ

نووسینی د. فیسڵ میقدادی بوكراوەتوە.ئینجا باس ل ژیانی نووســـرانی دەقكان كراوە، كـــ بریتین ل برتۆد برخت و قاســـم مترود و ی وەرگای ژیاننامڵ میقدادی ویسدكتۆر ف

ل دوابرگدا بوكراوەتوە. دەق دەق ل ســـ رنجی ســـوەی زیاتر جئـــشانۆییكان مۆنۆدرامین واتا تاك ئكترن، ئویش ری شـــانۆ ســـوودی لوەی قوتابیانی ھونبۆ ئ

وەربگرن.شـــایانی باســـ "ســـلمان گی" كۆم شیعر و چیـــرۆك و وتـــاری شـــانۆیی لـــ رۆژنامـــ و گۆڤارەكان بوكردۆتوە و چندین شـــانۆیی بۆ شـــانۆ دەرھناوە و كاری ھونری بۆ چندانی تر كردووە. ھروەھا ل ســـرەتای نوەدەكان وەك بـــژەر و ئامـــادەكار و دەرھنـــر لـــ دەزگاكانی

راگیاندن كاری كردووە.

فستیڤای داربڕووی زین بۆ كورت فیلم ل ھولر سازدەكرێتایبت ب ھونری بدرخان

فســـتیڤای داربـــڕووی زیـــن دووەم یارە لرەو بولفیلمی ھ ی كورتستیڤافماوەی داھاتوودا بڕوەبرایتی سینمای ھولر ئو فســـتیڤا سازبكا، دەربارەی فســـتیڤاك شـــاخوان ئیدریـــس گوتی: فســـتیڤای داربڕووی زین فستیڤای كورت فیلمی ھولرە، ئو فستیڤا خولی دووەمیتـــی، لـــ ســـای ٢٠٠٦یش خولی دووەمی ئو فستیڤامان بڕوەبرد، ئیتر دوای ئوە لبر چند ھۆكارك راوەستا، ئمســـایش ئمـــ توانیمـــان رەزامنـــدی وەزارەتی رۆشنبیری وەربگرین بۆ دووبارە موەی ئرئبل ،كســـتیڤاسازدانی فدنیاین كوا فستیڤاڵ دەرفتكی گرنگ بۆ پیشاندانی توانا شاراوەكانی شارەكمان، ی كنجانرە گنـــو دەرھروەھـــا ئـــھل شـــاری ھولـــر و شـــارەكانی دیكی كوردستان دادەنیشـــن، دەرفتیان گلك كم بۆ ئوەی فۆند وەربگرن بۆ سازدانی فیلم و دەرخســـتنی تواناكانـــی خۆیان، تۆ ی بۆ كورتك ســـازبكســـتیڤار فگئفیلم ئوە دەرفت دەڕەخسنی بۆ ئوەی ئـــو توانایان بتوانن بـــ بودجیكی كم كارـــك بكـــن، لـــو كارەدا تواناكانیـــان ئاشـــكرا دەبـــ، بـــۆ نموون لـــ كۆماری ئیسالمی ئران ســـان ٢٠٠٠ كورت فیلم كورت ل ن جگنرم دەھرھرەسمی ببفیلمكانی دیك كـــ ژمارەیان زیاترە، ئم سیاســـتش لالیـــن وت دراوســـكان و وتانـــی دیك پـــەو دەكرێ بۆ ئوەی ك و ٢٠٠٠ فیلمـــژەی ئـــر بتوانـــن لـــئـــوان فۆندی بـــۆ دەكـــن و بودجی بۆ ســـرف دەكن ٣-٤ دەرھنـــری بتوانا

بدۆزنوە و فۆندیان بدەن و كاربكن، بۆ رەتا بس می خۆشـــمان ئكستیڤافراگیاندنك دەســـتمان پكـــرد، بۆ ئوەی برادەران ســـیناریۆكانی خۆیان پشكش بكن، نزیكی ٦٠ ســـیناریۆی كورت فیلم بـــوو ل شـــون جیاجیاكانی كوردســـتان مئ ر، چونكولھ تی لـــتایب ھاتـــن ب كســـتیڤاف ی لوانمـــان باش بوو ئپبشـــدار دەبن زیاتر دانیشـــتووی ھولر بن، لبرئوەی ل ســـلمانی و دھۆكیش فستیڤاڵ ھی و برادەرانی ئوێ دەتوانن پیوەندی بوانیشوە بكن بۆ كاركردن و بشداربوون ل فستیڤاك، ل كۆی ئو بوو ١٥ كورتمافمان ھ مئ ٦٠ سیناریۆی

فیلـــم برھم بھنین، لیژنیكمان پكھنا ل دەرەوەی بڕوەبرایتی ســـینما، بۆ ئوەی كس ھست نكا تداخول كراوە ل بیارەكانی ھبژاردن، فعلن توانیمان كھاتبوو لپ ین ك٣ برادەر دەستنیان بكبڕزان:"فرزین كریم، موجود سامان، وانوەی ئرھاد پیرباڵ" بۆ ئـــدكتـــۆر فســـیناریۆكان بخوننوە و ناوەكانیشمان لسر سیناریۆكان الدا بۆ ئوەی ئوانی ك ســـیناریۆكان دەخوننوە نزانن ئو ســـیناریۆی ھـــی كی، یاخـــود پیوەندی بكـــن و ئاســـانكارییان بـــۆ بكـــرێ، یانی شتكان شـــاردراوە بوو و نشمانھشت ئو ٣ برادەرە كۆببنوە لگڵ یكتری، بۆ

ئوەی تاوتوی شـــتكان بكاو ھریكو بجیـــا رای خـــۆی لســـر ســـیناریۆكان دەربـــێ، بۆ ئـــوەی كاریگـــری جانبی لســـر شـــتكان نبـــ، دوای ئـــوەی ئوان تواو بوون و بیارەكانی ئوانمان كۆكردەوە گیشتین ئو رایی ك ئوان ،م برھوەی ١٤ فیلم بر ئسكۆكن لنك ١٥، كواتا بودجی كورت فیلمكمان یو بودجئـــ وە و دەبـــزیـــاد مایـــب یشتنگوان نوەی ئرئبوە، لتڕبگبیاری ئوەی ١٥ فیلم برھم ب، ئمش لخۆمانـــوە ناتوانیـــن كـــس ھبژرین تـــا كار بكا، ئســـتا ئمـــ ١٤ كورت فیلم برھم دنین و پیوەندیمان ب برادەران كردووە بۆ ئوەی كاربكن، بشـــبحای خۆم وەكو بڕوەبری سینما لیژنیكم پكھنـــاوە ھـــر لنـــاو بڕوەبرایتـــی ســـینما بۆ بدواداچوونـــی كارەكان، بۆ ئـــوەی مـــن تدەخـــول نكـــم و زیاتر لیژنكـــ سرپرشـــتی كارەكان بكا، ئو لیژنیش پكھاتووە ل بڕزان:"حسن علی، وشـــیار زۆ، موحسین محمد، ئنوەر شـــخانی"، ئوانـــ بدواداچوون بـــۆ كاروبـــارەكان دەكـــن و منیش وەكو سرپرشتیاركی گشتی ئاگام ل كارەكان دەب، بۆ ئوەی نن ل بڕوەبرایتی تدەخـــوالت ھی، ھروەھـــا ھر بۆ ئو فستیڤا ئم ٦ فیلمی دیكۆمنتی برھم دەھنیـــن، ئویش ھر لســـر بودجی

.یكستیڤافل ژمـــارەی داھاتووی بدرخان دیداركی ئیدریـــس شـــاخوان لگـــڵ تایبـــت بخوننـــوە دەربـــارەی وردەكارییكانـــی ئو فســـتیڤا كارەكانی بڕوەبرایتی

ھونری سینمای ھولر.

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/١/٨

ی ەم

وو د

نیوو

كان (١

٣٢ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

13

رون

ھ

شانۆی پشەو زۆربی رەخنگران وھونرمندان شـــانۆی پشـــەو بربازكی بھزو

كاریگر دادەنن ئمش لبر چند ھۆیك بوو.شـــانۆییكان ئنجامكی تواو یان ندادە ببینر ن لالینی ناوەرۆك و ری بۆگیروگرفتی رۆژاننیاككی دمروەھا وەوەش، ھنی شـــالیل ننـــداوە، ئمو تاكـــ كس زیاتر بیری لخۆی دەكـــردەوە لناو كۆمڵ و شۆڕشی دژ بو شوە باوەی ژیانی رۆژانی خۆی برپادەكرد وزاڵ كردنی توخمی جوانكاری بسر توخمی درامی و توخمی شانۆیی بسر الینی واقیعی زاڵ دەبت و بایخ ب ئفســـوون ومیتافیزیقیا لبرجســـتكردنی شانۆیی دەدرت، دەب ئوەش بزانین ك شانۆی پشەو (جان جیرۆردەر) دەســـتی پكردو (یوژین یونسكۆ) و(سامۆیل بیكت) لســـری بردەوام بوون. ھروەھا پویســـت باســـی ئو نووسرە بتوانای بكین ك ئاگری شـــانۆی پشەوی بگوڕتر كرد. ئویش (ئلفرید جاری) بوو بشانۆیی (شائاپۆ) ك ل سای (١٨٩٦)دا نووسیویتی و ھرش دەكات سرئاكاری وشانۆییدا باو بوو. ئردەمو سل ی كشانۆیی و توخمت و ئبورژوازیڕەگكی داســـتانی تدابوو. داستانی ئاپۆی باوك، ئوەی خزانكی ھانی دەدات بۆئوەی شا (فزالس) بكوژێ و خۆی ببت پاشای (پۆندا)، ئمش چیرۆككی ل شاكاری (شكسپیر) (ماكبس)ەوە نزیك. وادیارە (ئلفرید جاری) دەیویت چاوك بشانۆییكی (شكسپیر) بخشن و بشوەیكی وا شی بكاتوە، ك لگڵ توانینی ئو سردەم بگونج، ھرچندە ئو شـــوەیی ك شانۆی پشەوی بۆ خۆی دانابوو ھیچ جیاوازییكی نبوو لگڵ شـــانۆی ئوكات، بم ھروەك (یونســـكۆ) دە: (دۆزینوەیكی نوی توخمی سرەكی شانۆی. گڕانوەیك بۆشانۆی سرەتا و بۆمروڤ زۆر ل ش لوانینم تبۆ كاری شانۆیی، ئ كوەرەیڵ، وەك تك كۆمندیاردە شانۆییكانی ھاوچرخدا بدی دەكرت، لوانش شانۆی (ھژارو شـــانۆی توندوتیـــژی)ی، (ئانتـــوان ئارتۆ)ش كـــ ھمیشـــ داوای ئوەی دەكرد كوا شـــانۆ ل چارەسركردنی گیروگرفتی كۆمیتی و دەروونی ی ئاكاریشـــی، چونكنمایشـــكردنی ملمالن روەھا لوە وھتـــودووربكالینـــی جوانی و داھنانی ون دەكات، بینر چژی ل وەرناگرێ، ئنتوان داوای ئوەی دەكرد كوا شـــانۆ پشـــت بدەربین ببستت. دەربین لو راســـتی شـــاراوان ئمش بھۆی بكارھنانی نیشان و دەربینی دەم و چاو وھاوارو جووو الینكانی تر ك خزمتی الینی میتافیزیكی دەكات،

چونك برای ئارتۆ وشو دیالۆژ ئوالین میتافیزیكی تك دەدات. شانۆی داستان

پش ھموو شـــتك دەب ئو راســـتی بزانین كوا تور و توانینكانی برخت بزونركی كاریگری ھموو دیاردە نویكانی شانۆی جیھان بووە ل ماوەی ئو ســـی ســـای دوایی ئم سدەیو ئگر شانۆی پشەوی فڕەنســـی شۆڕشـــی دژی شوازە بربوەكانی ئوســـاك برپاكرد ئوا شـــانۆی داستانیش ئو شـــوازانی تك شـــكاندو لڕەگوە ھی كشا. لبری ئو بناغی شـــانۆیكی (نائڕوستۆیانی) دامزراند.برخت داوای تك شـــكاندنی سروشـــی دەكرد ل شـــانۆدا، ھروەھا نگونجاندن لگڵ رۆی شـــانۆیی و داوای نامۆكردنی دەكرد و بكارھنانی شوازی شانۆی داســـتان لبگو دیمنـــی بچووك و حیكایتخوان و ســـما و گۆرانی و قایل نبوون بوەی متمان برووداوك و پاوانك بكرت، داوای ئوەی دەكرد كۆرس ئركی گانوەی رووداوەكان ل ئستۆ بگرێ و گرنگترین

ھۆی كاریگرەكانی ئم ربازە ئمانن:-١-ھودانی ھونرمندان بۆ دۆزینوەی ئامانجك بۆ شـــانۆ لجیاتی كات

.ختد برست برتۆبربردن، مسب٢- زۆربـــی ھونرمندان بئایدۆلۆژیـــای ھونرمندی ئمانی كارتكراو

بوون.٣-بایخدانی شانۆی داستان ببشداری كردنی الینی جوانی و واقیعی.

٤- ھودانی شـــانۆی داســـتان بۆ ئاگاداركردنـــوەی بینر بوەی ك چژ رە دا ئاماژەی پل ویســـتوەی پت. ئگای ئایدیاوە دەبر وەرگرتـــن لبكیـــن ئوەیـــ كوا برخت ئو ھموو شـــتی ل زیرەكـــی خۆی نبوو بتنھـــا، بكـــو ئویش ســـوودی لشـــانۆ و ھونری كـــۆن وەرگرتبوو، زۆربی زۆری بابت شانۆییكان لرۆمان و چیرۆك و ئفسان و داستان بوو، یاخوود ئو شـــانۆییانی كوا كســـكی تر پش ئو نووسیبووی و وەری گرتبوو وەك ئوەی ویســـتبتی بیرۆكیان راســـت بكاتوە، یاخود

سرلنوێ رووناكی بخات سر رووداوە مژووییكان.گرنگترین ئو ســـرچاوانی ك شـــانۆی برخت ككی ل وەرگرت بوو

ئمان بوون:١- شـــانۆی رۆژھت: لبكارھنانی كۆرس و گۆرانی و حیكایتخوان و

دیكۆری وەرگیراو و كلوپلی رەمزی.٢-كۆمیدیـــای باڤـــاری میللـــی لبكارھنانی دیمنی گاتجـــاڕو جیاوازی

كۆمیتی و ھۆیكانی نامۆكردن.٣-كردەوەو قسی لبووكی (مھرج) سرك، ئوەش تكنیكك بۆ شكاندنی گونجاندن. دوای ئو ھمووە ئوەمان بۆ دەردەكوێ ك ئو دوو ربازە ســـرەكی وات شانۆی پشەو و داستان لچند خاك یكتر دەگرنوە،

ك ئمانن:ا- ھردوو ربازەك ھوڵ دەدەن توخمی شـــانۆیی بســـر الینی واقیعی

زاڵ بكن. وساكی ئباوەك وازە درامیشۆڕشـــیان دژی ش بازەكردوو رب- ھ

برپاكردو ویستیان ئلترناتیڤی بۆ بدۆزنوە.ج- ھیچ كامیان ئنجامی ئامادەكراویان ندەدا ببینر ن لالینی شـــوەو نـــ ناوەرۆكیش، ھروەھا ئـــم دوو ربازە لم خانـــی خوارەوە یكتر

ناگرنوە:١- شانۆی پشەو رووی كردبووە میتافیزیكیت ل تسوركردنی ھونری

شانۆ، بم شانۆی داستان پشتی بدیالكتك بستبوو.٢- شانۆی پشەو چارەسری تاك كسی دەكرد لرگی كۆمڵ، بم

ئوەكی تر چارەسری كۆمی دەكرد لرگی تاك كس.٣- یكم ھوی ئوەی دەدا راستی شاراوە بدەر بخات لرگی نمایشی شـــانۆیی، بم ئوەكی تر پردەی لســـر راســـتی دیـــاری ناو كۆمڵ

ھدەدایوە.بـــر لـــوەی بینـــ ســـر دیـــاردە ئزموونگرییـــكان پویســـت بزانین ئزموونگـــری چییـــ؟ چونكـــ زۆر كاری شـــانۆیی دەكرـــت بنـــاوی ئزموونگـــری، كچی زۆربیان پیوەندییـــان بئزموونگری نیی، یان چی زۆر بت دەكرێ، كرییزموونگئ وە باس لزۆر كۆڕو كۆبوونـــلـــشـــواوی باسی دەكرت وحقی خۆی پنادرت. زۆربی شانۆگرییكان لژر پردەی ئزموونگرییت شوازی نمایشی شانۆیی دەشوینن و گوێ ڵ ســـتافی كارەكگل گران دەبن كاتگران نادەن و دو رەخنرەخن بـــدەكوی گفتوگۆ وپیان دەی كارەكی ئوە ھیچ ئامانجكی ئزموونگری پـــوە دیار نبـــوو. ھوی ندا خۆی لو قالب باوە رزگار بكات. كچی بۆ خۆیان ك باس ل ئزمونگری دەكن قالبی بۆ دادەنن پناسی تایبتی بـــۆ دەكن، بۆی ئامانجی من ئوەی ھـــوڵ بدرت ئزموونگریت وەك خۆی بناسرت و باس ل شوازە تازەكان بكرت، ك سریان ھداوە بۆ پشكوتنی شانۆو زیاتر نزیك كردنوەی شانۆ لبینر ئمانش ھمووی پیرۆزەی ل ركو ئیاندنی ئگ جستی پیرۆز راگرتنی شانۆو ببم ب

پناوی دامزراوە.

ئزموونگریت ل شانۆ (٤)

ھیوا سوعاد

ئا: مسعودی مال ھمزەفســـتیڤای رۆژی جیھانـــی شـــانۆ

١٩٨٨لو ڤۆلدەرەدا باس ل چاالكییكانی كۆمـــی ھولـــری لقـــی ھونرەجوانكانـــی كـــورد كـــراوە، كـــ ببۆنی رۆژی جیھانی شـــانۆ رۆژی ٣ مـــاوەی و ســـازكراوە

خایاندووە، ل دەلیلكدا ھاتووە:كۆمی ھونرەجوانكانی كورد-

ھولرفستیڤای رۆژی جیھانی شانۆ

پرۆگرام١٩٨٨/٣/٢٧

* پشـــانگای فۆتۆگرافـــی تایبـــت، بشی شانۆگرییكان، كریم بایز

ئامادەی كردووە.* وتاری كۆمی ھونرەجوانكانی

كورد/ ھولر* وتـــاری مبنـــدی نودەوتـــی

شانۆ* شانۆگری ئو پیاوەی ك مرگ

لی ئسمیوە"تیپی شانۆی شلر- رواندز

١٩٨٨/٣/٢٨محمـــد لالیـــن كۆڕـــك *

تیمووری رەخنگر بنوی "دراماو ئزموونكانی رشتی دراما".

١٩٩٨/٣/٢٩ مـــرھپیشـــاندانی ســـالیدی ب *

شانۆییكانپشكش كردنی: فارس سعدی

* شانۆگری "میوان"

تیپی شانۆی شلر- رواندزشـــانۆگری ئو پیاوەی ك مرگ

لی ئسمیوە"پشكش دەكات

نووسینی: دكتۆر ئیبراھبم الصبریوەرگانی: محمود زامدار

دەرھنانی: زرار محمد مستفا

كاراكترەكانكامـــران حاجی ئلیاس- یوســـف، زەكی ،ملیاس- حئ بدودارا ععلـــی- پیـــرەژن١، خوناو ســـاح- پیـــرەژن٢، رەمزیـــ ئیبراھیم نبی- ئافرەت١، ئـــاوات یونس- ئافرەت٢، مغدید حمد ئیسماعیل- پیاوی١، خالید عبدو حوســـن- پیاوی٢، ئیبراھیم محمد حوسن- پیاوی٣، نژاد ئكرەم ئیســـماعیل- ركخر، سالم علی موراد- قساب، لوقمان

كاك ئمیـــن محـــۆ- كـــس١، ئازاد حمـــد ســـلمان- كس٢، ســـح

علی حمید- رۆژنامنووس".

لیژنی برھمشـــوان مســـتفا، محمـــد زرار

عبدو ئلیاس، سالم نورۆز.ی. دەرھنر: سح علی حمیدبڕوەبری شانۆ: نژاد ئكرەم

مســـتفا، محمـــد زرار دیكـــۆر: سالم نورۆز

محمدئمین ئیبراھیم ئارایشـــت: مولود

بدورۆناكی: شوان عجلوبرگ: بشداران

دانانی مۆسیا: چتۆ نورۆزجبجكردنی مۆسیقا

چتـــۆ نـــورۆز، ئحمـــد جبـــار، ئیبراھیم حسن، ئامانج رواندزی، شرزاد ئكرەم ئیسماعیل، ئحمد

شخ حوسن.وتی دەرھنـــر: "مرۆڤی ھیواباو ژیانیشی لال ب مانا دەب و ھوڵ

."نب وا كۆتایی پدەدا كھولر- ھۆی رۆشنبیری جماوەر-

١٩٨٨/٣/٢٧كاتژمر: چواری ئوارە.

محمـــد لالیـــن كۆڕـــك *تیمووری رەخنگر بنوی "دراماو

ئزموونكانی رشتی دراما"بڕوەبری كۆڕ: مغدید حاجی

مـــرھپیشـــاندانی ســـالیدی ب *شانۆییكان

پشكشـــكردنی ھونرمند فارس سعدی

* شانۆگری میواننووسینی: مانۆیل مارتینس میریرۆ

وەرگـــان و دەرھنانی ھونرمند ئازاد مولودكاراكترەكان

(خلیل یاب- باوكك، جالل بیار- عبدولوەھاب- ئیسماعیل ،كوڕەك

."یگنوەر- مر ئوھمیوان، جبشـــدارانی ھونرییـــكان: كارە

.كرییشانۆگدیزاینـــی دەلیلك ھونرمند نامیق

علی قادر كردوویتی.

ل لیڤاكسی شرزاد ھینییوە

تایبت ب ھونری بدرخان ٢٠٠٩/١٢/٢٠ ب ممكشوارەی رۆژی یئئامادەبوونی چندین دەزگای راگیاندن گروپی میوزیكی نالی دووەمین ئلبومی تایبتـــی خۆیـــان بنـــاوی "زەرگـــوڵ"

راگیاند.ئـــو ئلبوومی گروپـــی نالی ٩ تراك لخـــۆ دەگرێ ك بریتین ل: ( كولبای ئیحزان، دوا ھناســـ، بۆ باوكم، بی ،گوڵ، بارانی ئایشـــكوەدا، چارۆگوەشم گرەكانی، جتناھم، زەرگوڵ)، كـــ ئو برھمانـــ لالین ھریك لـــ (ئـــاراس كۆیـــی، ربیـــن جمال، زانـــا ئنـــوەر، ســـۆران عبدولخالق،

ھۆگـــر عزیز) ئامادەكراوە و بدەســـت و پنجـــی ئندامانی گروپی میوزیكی

نالی تۆماركراوە.ھروەكو ل پناسی گروپكدا ھاتووە ١٩٩٨/٣/٦ گروپـــی میوزیكی نالی لـــدامزراوە و تا ئســـتا ٢٧ كۆنســـرتی ئنجامداوە و ل سای ٢٠٠٦یش یكم ئلبوومـــی خۆیان بنـــاوی "گوكانی

پرچی حبیب" بوكردەوە.دوو تراك لو ئلبوومی گروپی نالی كلیـــپ كـــراوە، ئوانیـــش برھمكی بدولخالق" بمال و سۆران عبین جر

شوازكی زۆر مۆدرن كلیپ كراوە. مرھو بكانی ئشـــی زۆری تراكب

بریتیـــن لـــ برھمـــی فۆلكلـــۆری و ھروەكـــو ئندامانی گروپـــی میوزیكی نالی رایانگیاند وای ئو شـــاوەی ك بۆ تعریـــب كردنی ھونری كوردی ھی، ئـــوان دەیانوێ وەك دەنگكی زینـــدوو برگـــری ل فۆلكـــۆری كوردی بكن و بھمووان بن ئوە مۆسیقای كوردییـــ كـــ تـــام و چـــژی زیاترەو دەمنتوە، ئم دەمانوێ برھمكی ھســـت بزون پشـــكش بكین، نك

برھمكی ھوەس بزونی كاتی.لـــ ژمارەكانـــی داھاتـــوو چاوەڕوانـــی ریپۆرتاژـــك بـــن دەربـــارەی گرووپـــی

نالی.

ھردی سح: ل كۆلژی ھونرە جوانكان راگرەكت دەرچووی كشتوكاڵ ب، كشی لوەی من گورەتریش روودەدات

ھونرمندی گۆرانیبژی ناسراوی كوردستان ھردی سح ماوەی چند ساك خریكی كاری ھونرییو جیا ل ھونرمندانی تر ئو ب ستایلكی تایبت بخۆی كاردەكا، تا ئســـتا خاوەنی ٣ ئلبووم، جگ لوە ل سانی پشـــوو ئو وەكو میوزیكژەنك چنـــدان كاری كـــردووە، دەربـــارەی كارە ھونرییكانـــی و چنـــد پرســـكی دیكی

گرنگ دواندمان...ئا: ھونری بدرخان ردی لـــی ھـــو خـــۆ دوورگرتنـــئـــ *

راگیاندنكان بۆ؟ لـــ نگرتـــووە، بـــدوور خـــۆم -ھمـــوو كاتكـــی پویســـت دەرفتم رەخســـاندووە بـــۆ نزیـــك بوونوە ززم لم حیاندن، بـــڵ راگگـــل

.وە نییدووبارە بوون* بۆچـــی ل گۆرانییكانتـــدا زۆربی كات ئـــاوازی خـــۆت و شـــیعری جبـــار حبیب

بكاردنی؟- بۆیـــ ئـــاوازی خـــۆم بكاردنـــم، رامـــی منیان لتا بۆن و ب چونكـــبـــت، بھـــۆی زۆر لكتگیشـــتن و ل كســـتانم تنی ئقوت و ھبابدی مامۆستا جبار وایكردووە كاری

جوان دروست بكین.* وەك ھونرمندكـــی گۆرانیبژ ئمۆی

گۆرانی و مۆسیقای كوردی چۆن دەبینی؟- گشـــبینم ب گۆرانـــی و میوزیكی ترافیكـــك دەبـــ بـــم كـــوردی، دابندرێ بۆ ھموو ئو قباغییی ھونری كوردی نوەك كارەســـاتی

دڵ تزن رووبدات.ھونرمنـــدان زۆربـــی لـــ جیـــا *برھمكانـــت ل توركیا تۆمـــار دەكی، بۆچـــی؟ ل كاتكدا دەگوترێ ل ئســـتادا توانا لســـتۆدیۆی شـــیاو و میوزیكژەنی ب

كوردستان ھن؟كارم كوردســـتانیش لـــ مـــن - كانـــم واتم تموحاتكـــردووە، بـــحـــز و ئارەزووەكانـــم وام لدەكات لھر وتـــك كاری باش بكرێ بۆ ئوـــم ببا، مـــن یكم كـــس بووم مانـــم لكوردســـتان گروپـــی ك لـــكـــردووە، دروســـت ســـتۆدیۆكان نوو ھموو ئھ دەستخۆشیش ل م و دەگوتـــرێ كاری بـــاش لدەكـــ

كوردستان دەكرێ.* ھموو ساك ئلبوومی ھونری بۆ؟

سانو كم پرســـیارە لدەكرێ ئ -

بكـــن، كـــ ھموو ســـاك برھم دەكن، چونك مـــن ئم ئلبوومی

دواییم بچوار ساڵ ھات بوون.* لـــ من و تۆوە بۆ تۆبو لویشـــوە بۆ لبیرم ك، لرووی ئاستوە چ جیاوازییكت

لو برھمان بدی كردووە؟ســـانی پشـــكوتنی بھـــۆی -تكنلۆژیا بڕای من ساڵ ب سایش ئاســـتی برھمكانـــم گۆڕانكارییان

بسردێ.* ھنـــدێ جـــار دەتـــوێ بـــ ئـــاواز و ھۆنراوەكانـــت یارمتـــی گنجـــان بدەی،

ئوەیان لسر چ پوەرك؟ نجو گر داوای زۆری ئـــســـل -پویســـتیان كـــ یویســـتانخۆشبمنو منیش خۆشـــحام و ئوەش بشـــك لـــو پیامی مـــن پم بۆ

ھونری كوردی.* لگـــڵ ئوەی زۆر كار ل شـــیعرەكانی جبـــار حبیب دەكی، كچی ھندێ جار

خۆشت شیعر دەنووسی، بۆ؟- مـــن پـــش ئـــوەی گۆرانـــی بم شیعرم دەنووسی ئستاش جار جار ئو سۆزە گرمی شیعر دت دم و

ناتوانم بیشارموە.* ئو زۆربوونی ھاتن ناو دنیای ھونری

گنجان چۆن دەبینی و لكی دەدەیوە؟- كاری باش و خـــراپ كراوە، بم

ھیوادارم كارە باشكانزیاتر بن.* دەگوترێ ستافی كۆلیژی ھونرەجوانكان زومیـــان ل ھردی ســـح كـــرد، تۆ چی

دەی؟- بداخوە ل كۆلیژی ھونرەجوانكان بیت و راگرەكت دەرچووی كشتوكاڵ ب بگومان كشی لوەش گورەتر روودەدەن، ھـــر بۆیش نگڕاموە ئـــو وت دەرەوەی لـــ بھیـــوام

خوندن تواو بكم.* بـــ گۆرانیبژكـــی نزیك ل دەســـت

ناسراوی، چندە راست؟

ی كســـانو كموو ئھ نزیكم ل - م نزیكبن بۆ برەودان بوێ لدەیان ل مانچ ئ م، جا گرنگنییرەكھون

دەست بن یان ب پچوانوە. وە لوكرایستا وا بش ئك پماوەی *

درامایكدا بشدار دەبی، چۆن؟- جارێ نچۆت خانی پراكتیكیوە ئم ستاف لھودان بۆ دروستكردنی كۆم منیـــش بـــ ،م درامایـــئـــ

مرجوە ئامادەییم دەربیوە.* پتوای لو درامایدا سركوتن بدەست بنی، لـــ كاتكدا لـــ گۆرانیگوتنوە بۆ

نواندن ھنگاو دەنی؟- ناتوانـــم بیـــار بـــدەم، بـــم ئو مرجانی من دامناون زۆر ھاریكارن

بۆ سركوتنم لم كارە.* ھست ناكی بشكی زۆری ھونرمندان رقیان لت، بوەی ئوان حزیان لكارەو

تۆش ل توركیا كاردەكی؟ رز لقـــ رەتا بـــســـ منیـــش لـــ -كوردستان كارم كردووە ب شاھیدی برادەرانـــی ســـتۆدیۆ، رقـــم ل كس نبۆتوە و ھســـتیش ناكم ئوەی ل نزیكوە ئاگای ل ھونری من بت رقی لم بتوە، چونك ھونر برق بیستووە واتناكرێ، من شتی وام ن

.ندەیوپاگپ تـــدا جیـــا لـــینو لبوومـــو ئلـــ *ئلبوومكانی دیكت كارت لسر چندین

ستایل كردووە، چۆن؟- ب وای، من ھمووكات ل ھوی ئـــوەدام نوگری بكم ل كارەكانم

بۆی لزۆر ستایل كارم كردووە.* لـــ خوندن و بواری ئكادیمیت، دوای ئكادیمیا تا ئســـتا بیرت ل ھیچ الیكی

دیك نكردۆتوە بۆ خوندن؟- وەكو پشتر ئاماژەم پكرد، وابیارە

ل دەرەوەی كوردستان بخونم.* ھســـت ناكـــی لـــ ھوادارانـــت دوور

كوتیتوە؟- پموانییـــ دووربـــم، مـــن چـــوار ســـاڵ ھومدا بۆ دروستكردنی ئم ش بشـــكتـــا پ .یـــنو لبوومـــئھوادارانم بكم، ئمش باشـــترین

.وەیك نزیك بوونل* جیـــا لـــ ھونرمندانی دیك ھســـت

دەكرێ ل راگیاندنكان تووڕەی، بۆ؟- بم ســـیرە لكـــس تووڕەنیم، بـــۆ ســـركوتن ھیـــوای لگـــڵ

بدرخانی ئازیز.

زەرگوی نالى و ھناس فۆلكلۆرییكان

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

14

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

دوادیداری جووتیارو قم ھمیشــــ دوای مرگــــی ئازیزو نووســــرو پیاوكی گــــورە یــــان گورەكــــراو دنیایك نووســــین و بابت و وتارو نووسین خۆیان رەپــــش دەكن، یــــان زەروورەت ســــریان پــــ قوت دەكاتوە. ئمــــش رك ل مرگی لكۆیــــارو نووســــرو جووتیــــاری خالیــــد رۆژنامنووس و شــــاعیرو گورەپیاو خۆی سپاند. بم خۆزگ وەك ئوە ھمووجارو ھموومان زۆر دووپاتی دەكینوە، بریا بر لمرگی ئو ھموو رزوشكۆیی ب چاوی خۆی بدیبایــــو ل حزووری خۆی چمكك، چپكك رزیان بۆ دەخســــت سرمزەكی و یــــا ببرۆكییوە ھدەواســــی، براســــتی جووتیار ئو كســــایتیی بــــوو، دەبوای بر ل مرگی فرمسكی خۆشــــی و ئاسوودەیی ل چاوەكانی بزابوونای، جووتیار ب قلم و بقســــو بكردەوەكانی ل كگی پ پیت و پھاتی خون و خولیاو خمكانی نتوەكی جووتی دەكردو وەردو شۆی دەبی. ناكرێ پیاو ل ئاســــتی ئو ھمــــوو خزمت و كارە مــــزن و پانتایی فراوانــــی قمكی ئو سرســــام نبت و ســــری شــــكۆمندی بۆ دانخات!! ئو سزدە كتبی ل بواری جیاجیاو بــــ تایبتیش ل بواری فۆلكلۆرو حكایت و ئفســــانی كوردی ل دوای خۆی جھشت، تمنی خۆی بخشــــیی نووسین و كتب و قمكــــی، تنگنفســــی و دەردە دڵ و ی لكانی دیكخۆشییموو نكرە و ھشــــخمی نووسین و كتب و گردەلوولی پیڤ و وــــی و ســــرگردانی و بدواداگڕانــــی كلتــــوورو فۆلكلۆرەوە ســــرچاوەی دەگرت. خۆ ئــــو ك ل ھشــــتاكان دووجــــار رووی كردۆت شــــاخ و ھموو خۆشــــی و لزەت و نــــان و نونی گرمی ب ســــرما و ســــۆڵ و نانڕەق گۆڕییوە، بم شــــار ســــرفیرازی و ئــــازادی و دەنــــگ ھبینــــی لــــ نبــــوو. گوندیش راوەدوونان و كۆت و بندو ترسی و دڕاوكــــ! پیاوك بوو زۆر نفس برزو، كوڕی رۆژی لقومان و خاوەن وادەو بنی مدوو بــــوو، وەكی كســــخــــۆی بــــوو، كب نووســــین و وشــــ قرەبــــووی ھمووی كردبۆوە، بۆ خۆی دەریایك بوو ل نووسین

و لكۆینوەو وەشاندنی پیڤ. ر لــــك برنــــد كاتژمر چدواجاریــــش ھمرگــــی ناوادەی، بــــۆ كار و پرۆژەكی خۆم گوتــــم كاك خالید جنابت لــــ چند دەزگا و شــــونی راگیاندنــــدا كارت كــــردووە، ئگر ر پارچــــســــروا لبۆمــــی بنووســــی؟ ھــــكاغزكی چكۆل، ھندك لو شونانی بۆ

...سوەندە بنووسیم و گوتی: ئپم وابت ئمش دوا بیكگیشتنی ئو بت

لگڵ قم و كاغز!!

بئسپایی

ئاوڕەحمان معروف

بـــوكـــراوەیـــكـــی روونــــاكــــبــــیــــریــــی گــشــتــیــیــ لــگــڵ

درخان دەردەچب

سرپرشتیاری كلچری بدرخان:awrahman2002@yahoo.com :عروفەحمان مبدولع

ب ھاوكاری راوژكاری رووناكبیریی دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان: د.ئازاد حم شریف

ژمارە ٦٤ - ١٣٢، ھینی ٢٠١٠/١/٨ی زایینی

و ل زانكی دەقئاومی كردەیرھكست براج : تھاشم سمال بوونی نییركو ب وتكی پاجیھانی نووسیندا ھیچ دەق

* زۆربی كات تۆ شیعرەكانت پشكش بـــ ھندك لـــ برادەرانـــت دەكیت، شـــیعرەكانت ســـربخۆیی بمـــش ئـــم لئنجامـــی لدەســـتدەدەیت، شیعرەكت كسایتی پشكشكردنت كز دەبت و كسایتی پشكشكراوەكش ب مئ توانییدا پمش. لپ تـــد

زیانی دەقكانت تواوبن؟_ وابزانم ل دیمانیكدا ب درژی لم بابت دواوم،ڕاســـت خۆشـــم ھستم بم حات كردووە، بم ئوەی ڕاســـتی بت ئـــم كردەی پشكش و پشكشكاریی زۆرتر لـــ كۆشـــیعری( زینانـــی ڕۆح)دا برچاودەكوـــت و مـــن ڕزم بۆ و دۆســـت و برادەرانموو ئـــھپشـــكش شـــیعرم كـــ ،یـــھ م ڕەنگوەش بئ كردوون، دەب وەندی بزۆرتـــر پ تـــم حائـــچركـــ خۆشـــنوودییكانی خـــۆم وســـۆز و خۆشباوەڕی و دسافی و كۆمك لم حاتانوە ھبت، ك لوەیھیچ ش كست بت واتالینی فـــۆرم و فـــزاو پكھاتی بونیادییوە پوەندییكی ئوتۆی ب كسكانوە نیی، بۆی بیارم تی دووبارە لر دەرفگـــداوە ئچاپدانـــی "زینانم: بـــۆ ھبكوت ھوـــدەدەم دەقـــ شـــیعرییكان ل دەســـتی ســـرجم ناوەكان

ڕزگاربكم ! * ببۆنـــ و ب بۆن پشـــكییك بۆ ك ستمبوە، منیتشـــیعرەكانت دەھدرە شیعرك ل شاعیرە كالسیكییكان دەھنیتـــوە، زۆرجـــار لبنڕەتدا ئم كی بیوەندییـــرە شـــیعرە ھیـــچ پدبونیـــادی ھونـــری و زمانـــی و فیكـــری ش زیان بم؟ ئی تۆوە نییشـــیعرەكشـــیعرەكانت دەگین، بڕزتان چی

دەن؟ _ ئمیـــان نـــا. بپچوانـــوە،

دەقـــكان وردی بـــ ئـــوەی وەندییو پست بوە ھتنبخوئستتیكی و دەاللییی نوان دەق و بیتـــكان دەكات، مـــن ھرگیز بیتكـــی نالـــی، مـــالی جزیری، بحویـــم ...ھتد بوی، مولـــمحاتـــی شـــیعری و ھچوونـــی دەروونـــی وەرنگرتـــووە، بكو زیاتر لكاتی پرۆســـی نووسیندا چـــوون دەقكی كۆچـــر ئاوتی كان كراون، دوورنییجیھانی دەقخونر دەالل و ئاماژەی بیتیك وەك دەروازە و كلیلكی ئستتیكی بكاربنت و بتوانت دەرگكانی مانـــاو دەاللتكانـــی پبكاتوە یا پكھاتی جستو ساختمانی دەق ل چركیكی ئاوتی ھستكیدا ھبوەشـــنتوە و لگـــڵ ماناو دەاللت نگوتـــراوەكان خریكی تبت، ھرمینۆتیكی بیـــاری ھتكســـت خۆی لخۆیدا برھمی كردەیكی دەقئاوزان و ل جیھانی نووســـیندا ھیـــچ دەقكـــی پتی و مـــال بوونی نییركو ب وتـــپا میشـــری چاالكیش ھنـــو خولـــ ڕگـــی درز و ھوـــدەدات كلن و بۆشـــاییاكانوە تكســـت بـــرەو پرۆســـی خوندنـــوە و دوورنیی واتـــت، كریڤین بپبكاربردنی بیتكان ب شوەیك لـــ شـــوەكان بكوتـــ خانـــی شـــینی پوەندییكـــی ھســـتكی و ئســـتتكی و دەقئاوزانـــی، یا ڕەنگ بیت شـــیعرییكان لپناو برژەوەنـــدی تایبتـــی بونیـــادی دەق و دنیای ئاۆزو جوانی فزاو گوزارە ناڕاستوخۆكان سوودیان

لوەرگیرابت ! * ئگـــر بـــ دكی فراوانـــوە لمی كی نیمچۆژەیوەربگریـــت "زنـــاك" پفاشـــیل، بـــوەی كـــ ھیـــچ برھمی ھونـــری لخـــۆت زیاتـــر ننووســـرا. نیتوانـــی دەوروبر لخۆی كۆبكاتوە، "گروپی "روانگ كدا بۆ نموونـــكاتلیان :كفری" یان "پشـــەو" خكانك لدەوریان كۆبۆوە، بـــۆ زناك نیتوانی

ئم بكات؟ ئـــوە حزدەكـــم ســـرەتا _ زنـــاك" لـــ" وە، كـــمـــڕوونبكسرەتا و دەسپكوە خودی خۆی وەك، بزاڤ و رباز و قوتابخان و شپۆل و میتۆدك دەرنخستووە تا ســـركوتن بدەســـتبنت یا ناســـركوتووبت، پاشان ھوڵ ندراوە یا ئامانجـــی "زناك" ئوە نبـــووە بجمـــاوەری بكرت و خك ل دەوری خۆی كۆبكاتوە، چونك "زناك" مانندی تقسكی شـــین كرنڤاكـــی و زمانـــی دەركـــوت و دەزووی نبینراوی سیستمی موورووە پیرۆزەییكانی و ھوەشـــاندەوە شـــیعری ڕووی كردە نووســـینی پرشنگی و نـــاوازە و دەگمـــن جوانییـــسرسووڕھنكان، ئو جوانییی بســـ ئاكی ئاگرئاســـا ڕۆحی شیعر دەپووكنت و بوونی زمان دووچاری ھست و ھچوونكی كـــردە بـــم دەكات، ئفیونـــی شیعرییش توانی ھندێ لمپر و ئاستنگی بچووك بچووكی دنیای دۆگمـــای زەیـــن و بیركردنوەی

ت، من لنكبشكترادیســـیۆنی تھشـــتاكان لگـــڵ "حمعلـــی خـــان" بیكوە و ب ھاوبشـــی نۆڤلتی (تاریكی خۆر)مان نووسی و لـــ دوای ڕاپڕینیـــش لگـــڵ دكتۆر فرھاد پیرباڵ و ئحمدی مال و عباس عبدو یوســـف ل "باخچی یانی مامۆســـتایان" بـــ شـــیعریمان كۆنووســـكی ھاوبشی نووســـی، بم "زناك" ئســـتتیكی پرۆژەیكـــی وەك تنیـــا خۆی لـــ بواری شـــیعری ندۆزیوەتـــوە دەســـتجمعیدا یـــا بـــ تنیـــا جختـــی لســـر ئدەبـــی كۆنووســـی نكـــردووە، ڕاســـت دەقی كۆنووسی بشكی پكھاتـــی گرنگـــی و كاریگـــر پرۆژەكی، بم كۆمك بابتی جۆراوجۆری ئدەبی و معریفی و ئلسونیشـــی لـــ خۆگرتـــووە، بگشم بۆ ئم س نامیلككی "زناك"ــــ، ئوەی بـــ وردی ئم نامیلكان بخونتوە ھســـت بم فرەچشنی و فرەبابتیی دەكات، كۆمـــك وەك مـــئ چونكـــبرادەری ئدەبدۆســـت ل قۆناخ و دەورانكـــدا ڕكوت و شـــیعر و ئستتیك و ھستكی ئۆنتۆلۆژی وە و توانیمـــان لكـــۆی كردینـــھۆی یانـــی تـــاوس پرۆژەیكی ھمجۆری ئســـتتیكی و دەاللی و معریفـــی ڕابگینیـــن و دواتر نامیلكیـــك چنـــد بشـــوەی بكوتـــ بر دیـــدەی خونران، ئدەبییـــش ســـرووت ئـــم لسرماوسۆی وەرزی زستانی سای ١٩٩٦ و ل ئوارە وەختانك پشكشكرا باران نم نم دەباری و شیعر چوون ئاگركی شین دڵ و دەروونـــی داگرتبووین و ڕۆحیش بـــ شـــرابی جوانـــی مســـت و مخموور بوو، دوای خستنڕووی گـــنـــد و بـــك خـــاڵ و بكۆمجۆراوجـــۆری بیروبۆچوونـــی و شیعری و معریفی و ئستتیكی، ل كۆتاییدا دەقكی دەستجمعی خونرایـــوە. كوات "زناك" وەك نیشانیكی شینی زمانی لڕگی ھســـتكی ئۆنتۆلۆژی شیعری و خوندنـــوەی ســـرچاوەگلكی مـــی ھجۆراوجـــۆرو مشـــتومســـری ئدەبییـــوە چشـــنی یخانم ـــدا و دواتر توانـــرا لھجیاجیاكانی شارەكانی كوردستاندا ب مستی و بئاگایی و بموباالتی دەقگلكی "زناك"ی بنووسرت و ئیســـتیش "زناك" مانندی ( تاو) ناسی ڕیتم و ھگڕخۆوەو لل ڵ بكوە تســـتی جوانییـــو ھ ت و پانتاییكان دەبكستڕۆحی ت دەخاتـــ جوانناســـی شـــینكانی جوو و بزاڤ، بۆی دەتوانم بم "زناك" ئســـتا توحفیكی شینی ئیكسیریی و چوون لت فۆنیمكی پرش و بوی ســـپی ل بونیادە جۆراوجۆرەكانی دەقدا بشاراوەیی دەردەكوت و ھركاتك خونر پـــی پببات شـــپۆلك ل چژ و ھست و شـــادی دڵ و دەروونی و مانـــا وچمكـــی دادەگرـــت دەاللت نگوتراوەكانیش كانگای زەینـــی ڕووەو خیـــاڵ و ڕاڤـــ و لكدانوەی جۆراوجۆر ڕادەمات، ئاخر ڕەوشی خۆشیئامزی "زناك" چوون كـــش و ھوای جژنكی ئدەبی، لپھات و بتقسگلكی باخووســـی سیستمی زمانی دەقشـــیعرییكانی ب نشـــوەگلكی جوانیی بارگاوی كرد و بچرپوە پـــی گوتین پویســـت لـــ فزای شـــیعردا بـــدوای دەگمنترین و سرسوڕمنترین پرشنگی جوانی و واتـــای ئاۆزی بووندا بگڕین، لبرئوەی چژی شـــیعر چوون شـــانۆ توندوتیژەكانـــی( ئنتۆنین ئارتۆ) ل چرك خۆشكانی ڕۆژی جـــژن دەكا و چركی جژنیش

ھرگیز دووبارەنابتوە !

* زمـــان وەك پناســـ ئاســـاییكی: ھۆكارو پردی لك تگیشتن و گیاندنی مانای، بم بۆچوونكی دیك دەت: زمـــان خـــۆی كاراكتركی ســـربخۆو

زیندووە، ئم چۆن لكدەدەیتوە؟_ شـــیعر بـــر ل ھموو شـــتك زمانـــ، واتـــ زمـــان ل كـــردەی رستوەك كن شـــیعردا ئامانجو ئامـــراز، وەك ھایدگـــر دەت ،ـــدەی بوونـــی یـــا دازمـــان مابھـــۆی نووســـینیش پرۆســـی كینوونی زمانوە بدوای واتای بوونـــدا دەگڕـــت، بـــم زمان لبنڕەتـــدا دەســـت و مانندی بوونی مرۆڤیش ل دایك دەبت و دەمرت، زمان ل ڕگی مۆرفیم و فۆنیم و وشـــوە سكوزا دەكات شوە بوانیشی ئگڕ رلو ھمردووەكانـــی لـــ كاردەخرـــن و بشـــی زینـــدوووی تـــر شـــونی وانـــوە. تـــۆ بتـــوان دەگرئـــلـــ گـــڵ برپابوونی شۆڕشـــی زانیارییكان چندین وشی نوێ خزان نـــو زمانی كوردییوە ئم ڕووداوەش كۆتایـــی بـــ پرۆژەی پاسوانانی فندەمنتالستی زمانی ھنا، بتایبتـــی ئوانی بوایان بـــ گـــۆڕان وگۆڕانـــكاری نیی و

زمانیی و ناوكۆیین ل میشـــھكۆنكاندا گیانـــدەدەن و لگڵ نوســـتالیژیای ڕابـــردوودا دەژین و دژی ھمـــوو شـــتكی جوان و مۆدرنن، پاشان ڕاست زمان پرد و ھۆكاری تگیشتن و گیاندنی مانای، بـــم ئم بابت پوەندی و ئایرۆنیـــت توخمكانـــی بـــ مئ ،یوە ھتی زمانفارماكۆنیلـــ الیـــك ھروەھا دانـــر چۆن دەتوانـــت ل كینوونی گشـــتی زماندا ئاخاوتنكی تایبت بخۆی مبســـتم لـــرەدا بخوقنـــت، دوالیزمییكـــی بۆچوونـــ لـــ(سوســـر)ە، ك زمان و ئاخاوتن ھروەھـــا جیادەكاتـــوە، لـــك چمكی تگیشتن و تنگیشتن ل بواری مانا و دەاللت و فزای تیـــۆرە الی دەمانباتـــ دەقـــوە ڕەخنییكانی ھریك ل ھایدگر و دیلتای و شلیرماخر و گادامر و. ئم بابت پویستی بلكۆینوە ھی، پویست ل گم و دیالۆگ و بشـــداریكرنی خونر بدوین، كچۆن وەك یاریكركی خاوەن زەینـــی شـــیعری بـــ دوای مانا و تگیشتن و تفسیردا دەگڕت ! بشی یكم

ھاشم سراج یكك ل دەنگ جیاواز و دیارەكانی ناوەندی ئدەبی و رۆشنبیری كوردی و ل ناوەڕاستی حفتاكانوە شیعر

دەینووستوە، زۆر لسرخۆ و ب ھمنی درژە ب رەوتی نووسین و داھنانی خۆی دەدات، كسكی كمدوو و پ سۆز و خۆشباوەڕ و دساف و ب قسی، بم ب قم و نووسین قرەبووی ئوەی كردۆتوە، خست و تایبتمندی خۆی ھی، ل شونی خۆی قسی خۆی دەكات، ئو پی وای شیعر عیشق و ئاگرەكی رۆح دەپرووكنت!! ئیدی ســـبارەت ب شـــیعر و ئم عیشق و زناك و

دنیا تایبتییكی ڕووبڕووی كۆمك پرسیارمان كردەوە:دیداری: عبدولەحمان معروف

پرۆفایل:ھاشـــم ئحمد محمد ( ھاشم

سراج)لدایكبووی: ١٩٥٤/ھولر.

دەستپك: ١٩٧٦.خوندن: بكالۆریـــۆس ئابووری

زانكۆی بغداد.

چاپكراوەكانی:_ "دوكڵ" چامیكی شـــواوە، چاپخانـــی "الحـــوادث"، بغـــداد

١٩٨٣. ٦٨ الپڕە.ئپیكـــۆرۆس، گۆڕســـتانی _وەزارەتـــی بوكراوەكانـــی بڕوەبرتیـــی رۆشـــنبیری، گشـــتی چـــاپ و بوكردنـــوە،

سلمانی._ پۆژەی برادەرانی زناك._ زایزۆنی دووەمی زناك._ زایزۆنی سیمی زناك.

_ الل ب دەستان._ جوایز، شـــیعر، ب ھاوبشی ھولـــر، دیكـــی شـــاعیرانی دەزگای چـــاپ و بوكردنوەی ئاراس، چاپخانی وەزارەتی

پـــروەردە، چاپـــی یكـــم، ھولر ١٩٩٩.

عشـــق، ســـروودەكانی _شـــیعر، بوكراوەكانی دەزگای بدرخـــان، چاپخانـــی تیشـــك،

سلمانی ٢٠٠٣._ زینانی رۆح،كۆ شیعر، دەزگای چاپ و بوكردنـــوەی ئاراس/زنجیرەی رۆشنبیری/كتبی شین،

چاپی یكم، ھولر ٢٠٠٥.ھاوبـــش خـــۆر، تاریكـــی _

لگحمعلی خان نۆڤلت._ شالیس، شیعر، دەزگای چاپ ســـردەم/گۆڤاری پخشـــی و

ئایندە، سلمانی ٢٠٠٧._ عتـــر و حشـــیش و زەھرا، رۆشـــنبیری_ وەزارەتـــی گشـــتیی بڕوەبرایتـــی و چـــاپ و رۆژنامنووســـی چاپخانـــی بوكردنـــوە، وەزارەتـــی رۆشـــنبیری، ھولر

٢٠٠٨، ١٥٨ الپڕە._ كتبی زنـــاك، بوكراوەكانی ســـنتری رۆشـــنبیری رژیار،

چاپی یكم، ھولر ٢٠٠٩.

ھاشم سراج لگڵ باوكی

ھاشم سراج - ٢٠٠٩

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/١/٨

ی ەم

وو د

نیوو

كان (١

٣٢ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

15

رلچ

ك

زۆرمان نمابوو بگین بناری شــــاخ مزنك، شــــپۆی بایكی ســــارد كان لســــپرا بوو، ئــــز و خھوەندە بئ كــــڕوومــــان ھــــات، بایڕووبئاســــتیدا وەســــتان و نیانتوانی ھنگاوكی دیك بچن پش، من ئگر خۆم تونــــد ب پشــــتی ئســــپكوە نگرتبا، رەنگبــــوو ھیتكاندبــــام . (جعفر ســــودانی)، كــــ نمدەزانی بۆ ئــــو ناوەی لخۆ نابوو، ب ئیشــــارەت پیوتم ھتا زووە باشتر وای بگڕینوە، لپ تزووی ترسك ب گیانم ھگڕا، ھســــتمكرد زەوی قاچكانی ئسپكم بخۆوە راناگرێ، ھر لوە دەچوو دوای كمكــــی دیك، غلۆر ببموە، (با)یك تا دەھات خراتر دەبوو، ترس و نیگرانیش تا دەھات زترو زتر دەبوو، ئسپكی من ل جیاتی ئوەی بۆ پشــــوە ھنگاو بنــــ، ھدی ھدی بالدا دەھات، مــــن ئاگام ل جعفر نما ك ئســــپكی ب كام ئاڕاســــتدا ڕۆیشــــتبوو، چونكــــ نمدەتوانی بۆ لحزەیكیــــش ســــرم برز بكمــــوە، دەمزانی ئگر وەكو چســــپ خۆم ب ئســــپكوە ننووســــنم، دەكوم بر غزەب و توڕەیی (با)یك، من ھر ب زەین ھســــتمدەكرد، ئســــپكم پشتاوپشــــت دەڕواو ناوە ناوەش دەوەست و توند پیكانی ل زەوی گیر دەكا، لوەش دەترسام ئسپكم ھخلیســــك و بكوتــــ نو كندەنك و ھموو شــــتك ببتوە، كچی ھرچند ئســــپك بۆ دواوە دەكشایوە، فشارو قوڕسایی (با)یك كمتر دەبۆوە، تا وایلھات توانیم لسرخۆ سرم كل بكموە، ك چاوم ھبی ســــرەتا ھیچ شــــتكم نبینی، پ بدەنگ ھاوارم كرد "جعفر ل كوی ؟" دونیا كشوماتكی ئو شوە ھاوارەكمی ھلوشی، جاركی دیك دەنگم ھبییوە، ھیچ وەمك نبوو، ئســــپكم بۆ ســــرەوە تاو دا، ھرچند ئســــپك ھوراز دەچوو، مــــن تنگتاوتر دەبووم بۆ دۆزینوەی جعفر، بوو ندەنگی ھ ن زنم و شاخكی بناری ئھیچ كون و قوژبن ر لعفجرەنگ، ناچاربووم لولی كالشینكۆفكم ل ئاسمان بكم و چند گوللیك بتقنم، ساتكی كمی برد جعفر ب تقاندنی دوو گولل وەمی داموە، ئیدی ب ئاڕاســــتی ئاگری گوللكان رۆیشــــتم، جعفر لــــ پنای بردك وەســــتابوو، ك لی نزیك كوتمــــوە، ب پكنینوە ڕووبڕووم ھات وەك و ھاتكسپر ئس دایرا خۆی ھخ ،دابك رووی نوەی ھیچ شــــتئ

تنیشتم، ب دەمی پ ل دووكی جگرەوە پمیوت :-- ئو بای ھر ل شپۆی تووڕەی دەریاكان دەچوو .

منیش لسرخۆ وتم :. وە باشتڕگر نگئ --

من و جعفر بئوەی ھیچ قسیكی دیك بكین چارەنووسمان دای دەست ئســــپكان، ملپچكــــی (تارا)م كمك ھكشــــای ســــرەوەو دەمولوتی خۆمم ب تواوی پداپۆشــــی، بۆنكی خۆش ھكشــــای نیو سنگموە، بۆنی جستی تارا ك ل ملپچكوە دەھات، ھموو گیانمی تنی، ھستمدەكرد تارا بسر ئسپكوە ل ئامزم دای، روومتی گرمی ل روومتی سارد ،كانم دەبناسمی ھھ ڵ بككانی تناسمی ھھ ،نم دەخشو ســــ ب و شاخكی ئستو بن وەو لش و مانگی كزە رووناكی ئسای لھیبــــت و پ نھنییدا چاوە بزو و قترانییكان نیگا پ ســــیحرو لوانلو ل ئوین و ســــۆزم دەبینی، تارا ب پنج ناسك و گگرتووەكانی گرمایی دەخزاندە نو پنج ساردوســــەكانم، لوشــــوە دڵ و دەروونمی دەكردە ئاگردانی عیشــــق، من لو دەم نمدەزانی بســــر پشــــتی كوە ردەكم و بــــۆ كــــوێ دەچم، من ئو دەم ل گڵ كســــكدا ھاوســــفرو ھاودڵ بووم، كــــ ھــــزی بــــ فینكانی رۆحــــم دەداو دەیبردمــــ كشــــكنی فلك،من وامدەزانــــی بســــر برمای عالئدینوە كــــوە زل و زەبالحكان دەبم و پــــاش كمكــــی دیك دەبم میوانی ئســــترەكان، ئو ملپچ بۆ من وەك ملوانكیكــــی ئاگریــــن، زســــتانی ئو كوە ســــاردەی وەال دەنــــاو گرمایی ھاوینی دەخســــت گیانموە، ســــفری مــــرگ و ھاتونھاتــــی نو تۆفان و زەمین شختاوییكانی بۆ دەكردم گشتی نو گوڵ و باخ رەیحانییكان، ملپچكــــی تارا رۆحی پ نیگرانی و شــــكتمی ھور دەكردەوە، من لو سفرە سرەڕۆییدا تنیا لگڵ كسكدا دەئاخڤیم، تنیا لگڵ رۆحكدا ســــردەكوتم، تنیا منیش ئو كســــم دەبینی . كچــــی دەنگكی لناكاو، ر كوە، تارا خۆی ھجیاكردمكاندنی زەوی دەچوو تارای لت ر لھ كــــ ر وەك لعفوەو ونبوو،جر چاوم توایبر بوو، لعفدەنگی ج ی لگو

خوكی خۆش ب ئاگام بنتوە، ھاواری كرد : م نزیكانل ماوەكجكــــوڕە ب دەب ،یككانیی مران، ئھــــاوڕێ ســــ --

. ب لگــــڵ دەنگــــی جعفر، وامزانــــی تنكیك بفراویان ب ســــرمدا كرد، بایكی سارد بسر دەموچاومدا تپڕی، لسر ئسپكان دابزین، بفر لژر پماندا وەك شــــخت وابوو، ئسپكانمان لسر كانییك جھشتن، بــــ پــــ ملی ئو تولــــ رگایمان گرت بر ك ل ناوەڕاســــتی شــــاخكوە وتندەنگی ك ر لك بوو ھــــدەنگ مان لڕۆیشــــتبووین گوندە نبــــوو، ھخوارەوەی بردكی زل دەچوو، ك ئاوڕمان دایوە، یك ل ئسپكانمان كوتبووە نو چاكی بفرەوە، تنیا ســــری بدەرەوە مابوو، مشــــمش و ھناســــ یك ل دوای یككانی دەگیشت گومان، جعفر بپل پروزێ بۆی گڕایوە، داواشــــی لمن كرد ل گڕان بــــ دوای كوڕە بجماوەكدا بردەوام بم، من ل ھوراز بینك بردەوام بووم، ك گیشتم سرەوە، ئاوڕكــــم لو شــــون دایوە ك ئســــپكی لنودا گیر ببــــوو، جویكم ی كو شــــتانئ مچی روودەدا، ئ دەبۆوە كم بۆم روون ندەبینی، ب وە خۆش بوو، كم بــــنابوومان، دویســــت بــــوون، ھكی وا پرفبۆ ســــھردووكمــــان برۆكو قازمشــــمان پبوو، دەمزانــــی جعفر ب زووترین كات ئسپك لنو چا بفرەك دەردەھن، ھربۆی بیارم دا ھنگاوی دەبوای ،ماوەكجكانی كوڕە بی ھاوەرەی قسگو نم .، براتر ھخئو شــــونی من لی وەســــتابووم، كوڕەكم بدیبای، چند جارك ھاوارم چووم ــــدەی دیكنبیســــت، ھكم نمچی وەكرد "ســــوارە، ســــوارە " كپش، ل ھیكا موچكی ترســــك ھمــــوو گیانمی داگرت، گوم ل چرپو ھناســــبكی كســــك بوو، كالشــــینكۆفكم ب دەســــتموە گرت و خرا سوارم كرد، ل تول رگاك دەرچووم، لنو بفرەك دانویموە، سیركی راســــت و چپی خۆمم كرد، پنجم خستبووە سر پالپیتكی تفنگكم، لــــ دوورەوە شــــتكی رەشــــم بینی، ل نــــو بفرەك ســــری دەردەھنا، تا یك لوەی تۆزقائورەتر خۆی دەنواند، بورەو گر چاوم گــــبدەھــــات لھنگاونان ســــ بكاتوە، ڕووبڕووی من ھات، ترســــكی زۆر ھمتی بۆ ھنام، لوولی تفنگكم برز كردەوە، ویســــتم گوللیكی پوەنم، كچی ی خودایم، ئبان بكــــن م باشــــتر بــــوو، خۆمی لوە، پشــــیمان بوومپئم چیی ؟! تۆ بی ترس و ســــرما عقلی تك ندابم ؟ ھر ك ھســــتم كرد تن زەبالحك چند ھنگاوكی ماوە بگات سرم، بۆی ھساموەو لوولی تفنگكم رووەو ســــنگی راگرت، ل ناكاو گوم ل دەنگی جعفر

بوو :-- ئوە چیت ھاوڕێ سران ؟!

-- نازانم، زەالمكم بینی پان و درژ !! جعفر لم نزیك بۆوە، ب زەردەخنیكوە پمیوت :

-- كی وەختی ئم قسانی ؟ دەی با سركوین . دوای ئــــوەی چنــــد ھنگاوكی دیكمــــان ھنا، جعفر وەســــتا، دواتر دانوییوەو دیقتی ل بفرەك گرت، لبر خۆیوە وتی:"ئم شوون پی ســــوارەی لترسی شــــتك ئو تول رگایی جھشــــتووە !" ھردووكمان وە بكپ پــــرۆیشــــتین . ل كیی شــــوون پئاراســــت ســــپایی، بــــئ بــــحپساوییوە ل شون خۆماندا چقین، ل دووری چند ھنگاوك تنكی

رەشی گرمۆمان بینی.

نۆڤلت (٢٤)خرەندەكانی سنوور

بدوكاروان ع

ھدانوەی چند الپڕەیكی شاراوە ل ژیانی چیرۆكنووسی شھید (محرەم محمد ئمین)

(محـــرەم محمد ئمیـــن) یكك لو چیرۆكنووس بتوانا و بھرەمندانی كورد، ك خاوەن رۆشـــنبیرییكی فراوان و بربـــو بوو. سیاســـییكی راســـتگۆ و نووسركی بھرەمند بوو. ھروەك چۆن ل سیاستدا رۆی برزی ئو فرامۆش بواری چیرۆكنووســـینیش ب كـــراوە، لھمان شـــوە رۆی گرنگی ئو بایخی ك ،وە نییر ئبش لمدراوە. ئنپئو شـــاینی بایخ پدان نیی، بكو لبـــر ئوەی ك ئـــو لبارودۆخكی ناھموار بدەستی دوژمنانی كورد گیراو شھید كرا و وەك زۆر كسی تر ئویش لبیركرا. جا بۆ یادكردنوە و وەفاداری زنم ستوھب م مرۆڤر ئرامبببیارمانـــدا دیـــدار لگـــڵ (ھرش) ی كوڕە گورەی چیرۆكنووس ســـاز بدەین و الپڕە شـــاراوەكانی ئم ك نووسرە

شاكارنووس ھبدەینوە.دیداری د.ئازاد حم شریف* دەكرـــت كمـــك لـــ بـــارەی ژیانی تایبتی و خزانی مامۆستا "محرەم"مان

بۆ باس بكیت؟ ڵ ســـوپاس و ستایشـــی بگل-پایانم بۆ ئـــرك و ماندووبوونتان كلتـــووری ژیاندنـــوەی لســـر دەومندی ئدەبییمان، بفرموون

بۆ وەمی پرسیارەكانتان.باوكم ل سای ١٩٢١ ل خزانكی رۆشنبیری سلمانی ل دایك بووە، لـــ گرەكـــی "دەرگزـــن" باوكی ندی" بفمینی ئمـــح" بـــ كناوبانگ بوو كارمندی حكومتی بـــووە بپلی بڕوبـــر ناحییو دواتر قائیمقام ل زاخۆ و شقوە

و رەواندز كاری كردووە.خاوەنی دوو برا و ســـ خوشـــك بووە، ك ئســـتا كسیان ل ژیاندا

نماون. ـــژی حقوق بـــوو لقوتابـــی كولكاری بھـــۆی بـــم بغـــداد، سیاســـی نیتوانیوە تواوی بكات و ھـــر ئو ھـــۆكارەش بۆت ھۆی ل ،نك بزان پوەی درەنگ خئ ناوەو سی ١٩٥٩ دا ژنی ھســـاكـــوڕو دوو كچی ھیـــ ك بندە

.یانورەكگپۆســـتی چندیـــن ژیانیـــدا لـــ ل ربردووە، كـــســـحكومـــی بكتبخانی ســـلمانی بڕوبری الریا و پۆســـتندی مكارم بۆتجیاوازەكان ل شارەوانی سلمانی و دواتریـــش بـــووە ب ســـرۆكی شـــارەوانی. ژیانكی پـــر مینتی بســـربردووەو دەربـــدەری و میوانكی بردەوامی بندیخانكانی عراق بووە. ل "نوگرەسلمان" و "فزیلی"و "بعقوب"و كركووك و

سلمانی.ئـــوەی دوای ســـای ١٩٨٠ لـــمرجـــی وكاتـــئ رژمـــی

خۆكاندیدكردنی بـــۆ ئنجوومنی دواتـــر ئوكاتـــو نیشـــتیمانی ئنجوومنی یاســـادانانی ناوچی ئۆتۆنۆمی بســـر داســـپاندووە، ئمیش رەفزی بردەوامی دەكرد، لـــ ئـــوارەی ١٩٨٠/٧/٢٣ ئمنـــی سلمانی دای بســـر ماكیداو خۆی و ھموو كتب و بیرەوەری و دەستنووسكانی راپچی زیندان كردو دوای رۆژك لدان برگی ئـــازاری نگـــرت و ل ژـــر لداندا شـــھید بوو. گۆڕەكی ل گردی

.مانیییوان"ی سلس"* ك برادەرە ھرەنزیككانی بوون؟

- لـــ بـــرادەرە ھـــرە نزیككانـــی بـــن، مـــن بیـــری لـــ ئوەنـــدەی رەشـــی ســـح خوالخۆشـــبوو خیات، قال برســـی، ھیوا ســـائب، جیھـــان كریـــم، ســـاح مســـتفا عومـــر، ئحمـــد ھردی، ســـاح دیالن، رەئوف معروف "مكتبی بوون كس ھـــژ". دوو كـــالوگزۆر خـــۆی بقرزاریـــان دەزانـــی وەك وەفایـــك ل ژیانی سیاســـیدا ك بڕزان حالوە رەشـــی تترو

شمسخانی تتر بوون.* ئایـــا مامۆســـتا پیاوكـــی جـــدی یان

سوعبتچی بوو؟- پیاوكی ھمن و لســـر خۆ بوو، ھرگیز تـــووڕە بوونـــی ندەزانی. دپاك و بوەفا بوو، حزی ل قسی خۆش و دانیشتنی قسخۆشان بوو،

شبین بوو، لوەندە گی ئند بچ نورەكاندا زەردەخرە گھ زمئ

لسر لوی الندەچوو.* كـــ ل نووســـرانی جیھانـــی و كوردی

دەخوندەوە؟ئاگاداربـــم مـــن ئوەنـــدی -دیستویڤســـكی، ماكســـیم گۆرگـــی، دراســـی بقووـــی گۆگـــۆل، پرتووككانـــی ماركـــس و لینینـــی دەكـــردن. یكم نووســـری كورد بـــوو، كـــ مبدەئـــ بنرەتییكانی فلســـفی پۆلیتزەر بـــۆ خونرو الوانـــی ئوكاتی كـــورد وەرگا، ل قوتابیانی قوتابخانی متریالیزم

بوو.* بۆچی ل دوای پنجا ســـای برھمی

چیۆكی روویكردە كمی؟- ل دوای تمنی پنجا ساڵ تمن بوو ب سكرتری گۆڤاری "بیان" و زیاتـــر برھمكانـــی لبیاندا بو دەكردەوە، ل ھوی كۆكردنوەیان دا بوو، بـــم باری ئابووری خۆی

بواری ندا چاپیان بكات.* بكام شۆڕشی دنیاوەو بكام سركردەی

دنیاوە دبند بوو؟- شۆڕشكانی پرۆلیتاریا ب گشتی و میشھ و شۆڕشركردەكانی ئستـــوەری بیركردنـــوەو لكدانوەو

نووسینكانی بوون.* ھندـــك لـــ وتـــ و قســـ بنرخ و

گرنگكانی چی بوون؟- بـــ بردەوامی برزی و پیرۆزیی

وشـــی "وەفا"ی لسر دەم بوو و ئم سیفتی بكلیلی ركخستن و برەو پشچوونی كۆمگا دەزانی. وەفـــا برامبر ب خـــزان، ھاوڕێ، گـــڕەك، شـــار، كۆمـــگا، نتوە،

فیكر، پۆست و برپرسیارتی.لســـر ئـــم بابت لـــ دوا قۆناغی ژیانیـــدا توژینوەیكی وردو قوی نووسی و ك باسی ل سركوتن و نسكۆی وت و شارو خزان و..ھتد دەكـــرد و ھۆكارەكی دەگڕاندەوە

بۆ نبوونی "وەفا". باوككـــی زۆر ماندووننـــاس بوو، ھمیشـــ ھوـــی پروەردەكردنی مشـــك و بیـــری نوەكانـــی دەدا، ھیـــالك ندەبـــوو كـــ بـــۆ چنـــد ســـعاتك ل دوای رۆژكی دوورو درژی كاركردن لسر یك بابت

بۆمان بدوێ.* ھوستی برامبر ژن چۆن بوو؟

- لـــ كۆتایی شســـتكاندا لســـر با كبـــارەی ژن و ع ـــك لـــوتارتیایـــدا داوای كردبـــوو كـــ ژنـــان پویست عبا فێ بدەن و نموونی ك لكات نابۆوە كی ھژیانـــی الدكگكانـــدا شـــان ب شـــانی پیاوان .رەوە نییسبایان بن عكاردەكئمبوو بھۆی ئوەی ل "مزگوتی گـــورەی ســـلمانی" نـــاوی لگڵ چند ھاوڕیكیدا ھبواســـرت بۆ

كوشتن.فیكركـــی ھمـــوو بـــ بـــاوەڕی ئازادیخوازان ھبوو وەك ل ھموو چیۆككانیدا ژن وەك كاراكتركی گرنگ و بھـــز دەركوتوون. ئم بیروبـــاوەڕەی لناو مـــاڵ و خزان رەنگـــی دراوســـدا و خزمـــان و

دابووەوە.* كام لـــ چیۆككانی ل ال لھمووان

گرنگتر بوو؟- وەك من بیرم ب زۆر پیوەســـت بوو ب چیۆكی "شای قرەجكان" و چیۆكی "مام ھۆمـــر"، ك تیایدا لـــ یكمـــدا كســـكی نتوەیـــی دەوروژاندو لوی تریاندا چینایتی.

ھاوژین عبدولەحمان كانبیبۆ ھمیش جانتای سفرە

وا ل دەستت كۆچ و خواحافیزی میشبۆ ھ

رازو مبستتل ب دەنگیت ھدی ھدی

گ دەكوت ل خۆشحایت

ھمن ھمن شونم دەخوتل تۆوە فردەبووین

وەك پپوول موقدەس بین ل تۆوە فردەبووینبۆ گشت و سفر

پ ھوەس بین كراسی یاقوتیمان وا پۆشیوە

زۆر لمژە ئم شارە مرگكی وا بسوی ندیوە

ھشتا زۆری مابووشوەزەنگ ب و

ئسترەكان یكتر ب ماچ بشۆنوە مردنی وەرزك چند ئاسایی الی ساڵ

كچی مردنی ساك چند بسۆی الی تمنكی لوئاڵ

ھشتا ھكانی تمن لســـر روخســـاری چیرۆككانـــت بدیار

نكوتوون ھشتا حزە ماندووەكانت

چرك ساتك ب خم نخوتوونل مزگنی ســـای تازە پنجی ب نازم

بخن ترەبۆ كوێ دەڕۆی

كردووی لرگ بۆ جانتای پری مفســـئسترە

تۆ ھنگاوك دەرۆیشتی دت دایمن ل ھولرێ

م بدەپئستا ھوای ھولرێ

ك بۆ تۆی ئازیز دەنرێ ھۆ خای روومت پنگرم

ئی ھاودەمی تۆلكو كاردی و كنگرم بۆ ھركوێ بۆین

بۆنی تۆمان لوە دێئرێ بب تۆ ئم ھموو ب نازیی ببین برەو كوێ

تۆ بۆ ھمیش بۆنی بخورت گرتووەتۆ ھرگیز وا نتۆراوی

ئمجارە بۆ وا بنھنی سرت ھگرتووەماكت...

ب تۆ ھندە ساردە! ند رەسمان پم ھفری خب ریكخ

بۆ ئم نورۆزە نی داگیرسل رچی ئاگری دونیایھ

نزیوی ناشكرزی تلھۆ خارە خالیدی جوانم...ئی جی شانازی ھموانم

بیری پیاسی ئوارانی ھولردەكم بیری چیۆككانی دووبۆنی ب گانان دەكم

بیری چاویلكو دەســـت و پنجی نرمت دەكم

بیری شلك رۆیشتنت دەكمبیری سفرەو گشت و سیرانت دەكم

بیری كم دوانت دەكم ھموو وا دەزانن پرسكت

تواو بوو رۆیشت خۆ نازانن

می ئر دسجارێ ل رێ بولمی ھتنیشت

ل نو ئازارەكانمان،خمكی رەش خۆی چكردۆتوە

ری سام سبدیاری خم دەدەین بیكتری و ماچی خم لیكتری دەكین و

سوی خمیش ل یكتری دەسنینوە!دە ھس لو خوە قووت

گوی دڕاوك ل یاخی نم بدڕشۆخی خدەتخوا دت نیت

نمانسوتت مختس م كۆستبئاخر چۆن تبگم ل ھتاو

ك ئم شارە چاویلكی پژارەی كردبت چاو

قوربانی الوك و حیرانی ب نازتم خارە قوربانی دەنگی غریب و ئاوازتم خارە

قوربانی جستی ب ئازارتم خارەقوربانـــی تمنی كـــورت و ب گوزارتم

خارە كۆستو لم شارە كوتووە

دەریای وشـــك بـــووەو كنـــاری ھیالك و ماندووە

بیاری شقاری خمی ت كوتووەگریان ل پكی دـــی ھمووان لوان لو

بووەجووتیارت ب دیار سمفۆنیای

ھاوارو گریان مات بووەو ئم ناوە پیۆزەی ھگرتووە ماكت ھمیش الدێ یو

كژۆن برەو كانی ریان گرتووە،گۆزەیان ھگرتووەو

بۆنی رەیحان و قنفیان گرتووە بچپوە باسی ئو جوامرە دەكن

وا ل نو ئو خۆ ساردەی پیرداودی خوتووە

ھۆ خارە خالید گیان وەی چند بسۆی مرگی ناوادەت

وە تاساوە شارە جوانكت تۆ شاھــ بووی بۆی

نخۆشی شاھانت گرت قی ھموو ب نازانی

بۆ وا ب دەنگ سرت ھگرت زۆر دەمك ب نۆتی كۆچ

دەت ترساندین ســـفر ئـــاوازی بـــ كـــدەم زۆر

دەتتاساندین تا بۆ دواجار بب نیگا

بجت ھشتین تا بۆ دواجار كسمان ب سبریشت

رانگیشتین ھندە غریبیت دەكم خارە گیان دەنگم ھدەبم بالوك و حیران

حیران چ بكم لبر خمی پیرە دونیاێ

شوەكی وا تاریكمان ل داھات رنایھ مت رۆژی رووناك لق

لدوای چاوی برەكی خارە خالیدی ی نایبا چ كراسی جوانمان ل

خارە خالید گیان

ھرش محرەم محمد ئمین

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

16

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

تكی رووناكبیریی تایبـوكراوەیببــــ گیانزینـــدوو، "خـالیـــد جووتیار" راوـــژكاری كلتـــووری دەزگای چـــاپ و

خالید جووتیاربوكردنوەی بدرخانبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ئا: راگیاندنی دەزگای بدرخاندوابـــدوای ئـــوەی نووســـر و رووناكبیر و فۆلكلۆریست و شـــاعیر و رۆژنامنووس و پشـــمرگی رۆژانـــی ســـختی ســـانی ھشـــتاكان خالید مولود ئحمد ناســـراو ب "خالید جووتیار" ب كسركی گورەوە لـــ شـــوی ٢٠٠٩/١٢/٢٤ ب نخۆشـــییكی كتوپ كاتژمر "١٠،٣٠"ی شـــو ل گڕەكی بختیاری شاری ھولر لنو بنماكیدا چووە ئو دنیایی ك ھتا ھتای نایبینینوە، دا بییفســـانئ لســـروتت و ژیانناملپویســـتی دەزانیـــن ژینـــی لـــ ١٩٥٣/٧/١ تا بـــۆ ٢٠٠٩/١٢/٢٤ شـــوی "٨"ی كاتژمـــر بنماـــو دۆســـت و نووســـران و ھمـــوو ئوانی رۆژك ل رۆژان ھاوەڵ و ھاوكاری

بوون بخینڕوو...

خالید جووتیار ل چند دركداجووتیار"ســـرەتای "خالیـــد نووســـر سای ١٩٧٢ەوە دەســـتی داوەت نووسین كتبـــی چاپكـــراوی ئســـتاش ١٣ تـــا و چنـــد گۆڤاری"الوك"لگـــڵ ھیـــو لشـــاری دەریكـــردووەو نووســـرك دەركـــردووە بوكراوەیكـــی كۆیـــش، بناوی"ھاموون"ك خۆی سرنووســـری بووە، بۆماوەی"٨"ســـاڵ بـــردەوام بووە. دەستی دامزرنری"یكتی نووسرانی كورد"بووە لشاخ ســـای ١٩٨٢، ئندامی لقی ھولری یكتی نووسرانی كورد و ئندامی كارای سندیكای رۆژنامنووسانی كوردســـتان بـــووە، ل ھمـــووی گرنگتر ئوەی ماوەیكی زۆربوو خوالخۆشـــبوو خریكی كاركـــردن بوو لـــ ئامادەكردنی ب تكی تایبگۆڤار گۆڤاری "میتۆلۆژیا" كبواری ئفســـان و میتۆلۆژیا، ك لھمان كاتدا خۆی خاوەن ئیمتیاز و سرنووسری گۆڤارەك بوو، بم مخابن ئو گۆڤارەی نبینـــی و ئـــو خونی نھاتـــ دی، بو ھیوایین دوای ئو خمخۆرانی ئفسانو ئدەبـــی كوردی ھوـــی لدایكبوونی ئو گۆڤـــارە بـــدەن و رۆحی ئو لگۆڕ شـــاد بكـــن. چندیـــن خونی گـــورەو دیكی

ھبووە. لـــرەدا بپویســـتی دەزانین ســـربوردەی

كۆچكردوو بخینڕوو:لـــ ســـای ١٩٥٣ ل گونـــدی كنداـــ قلی دەڤری"كندنـــاوە" لدایكبـــووەو خوندنی سرەتایی ل گوندی "لھبان"ی سر بشاری

ھولر تواو دەكات. ر لندنـــی ناوەنـــدی و ئامادەیشـــی ھـــخو

شاری ھولر تواو دەكات.ل ســـای ١٩٧٦ بكالۆریۆســـی لـــ كۆلژی ئاداب ل بشی زمانی كوردی زانكۆی بغدا

وەردەگرت. لـــ رگشـــمپ تـــدەب ١٩٨٢ لســـانی لـــ شـــاخیش وەكـــو ریزەكانـــی "ی.ن.ك" نووسر ل چندین بوكراوە برھمكانی بوكردۆتـــوە. وەكو: گۆڤاری نووســـری

.وكراوەی دیكندین بكوردستان و چ

خالید جووتیارو مامۆستا سیفدینمندایـــم لگڵ خالید بســـر بردو چندین رۆژو شو ل گوندی كندارەقڵ ب حوكمی ئوەی خزمیش بووین، زۆر زەحمت بتوانم ھمـــوو یادەوەرییكان بگمـــوە، ل پاش ئوەی خوندنی سرەتایی تواو بوو پاشان مووكات لھ .كی دیكوە بۆ گوندگواستیانپشووی خوندن یا ئو دەھاتوە گوند یا من دەچووموە شـــار. ب مندای ئو زۆر ھمن و لســـرخۆبوو، شـــڕاوی نبوو. جاللی براشـــی ھـــروا لگڵ مندا بـــوو. ل ھموو خۆشـــی و ناخۆشـــییكان بیكوە بووین.

تی دەخستكوردای میشخالید جووتیار ھ یوەندی بوەش پتـــر پتی، ئـــش حزبایپمسلی خوندەواری و رۆشنبیرییكیوە

ھبوو.

خالید جووتیار و خوندن خالیـــد جووتیـــاری كۆچكردوو لـــ تمنی شـــش ســـای چۆت برخوندن و قۆناغی سرەتایی ل گوندی لھبانی سر ب شاری ھولر تواو كردووە و خوندنی ناوەندیشی لـــ شـــاری ھولـــر تواوكـــردووە، دواتر ئارەزووی خوندن و گیشـــتن ب ئاواتكان وایلكردووە قۆناغی ئامادەییش تواو بكا و بۆ زیاتر خوندنیش روو لزانكۆی بغدا بكا، بۆ بدەست ھنانی بوانامی بكالۆریۆس. "بۆ زانیاری زیاتر لو قۆناغ وتاری پیرداود

مخمووری بخونرەوە"

خالید جووتیار و خوندنوە ز لوەندەی حژیانیدا ئ خالید جووتیار لخوندنـــوە دەكرد، براددەیك ك بشـــی زۆری ژیانـــی خۆی بـــۆ خوندنوە ترخان كردبوو، ئو كتب و نووسینانشـــی خالید جووتیار دەیخوندنوە لوان نیی ھموومان بتوانین بیخونینـــوە و تی بگین، لوەش گرنگتـــر ئوەبوو ك جووتیاری كۆچكردوو رای تایبتـــی خۆی لمڕ نووســـینگلكی زۆر ھبوو، دەســـتپكی خوندنوەش الی

جووتیـــار لـــ ســـای ١٩٧٢ دەســـتی پكرد و تـــادوا رۆژەكانی ژیانیشـــی ئارەزووكی یكجـــار زۆری ھبـــوو بۆ خوندنـــوە. بۆ زانیـــاری زیاتـــر وتـــاری جالل ســـنجاوی

بخونرەوە.

خالید جووتیار و نووسینھموومـــان دەزانین و گوتراویشـــ ئوەی نخونتوە ناتوان بنووســـ، ئو لسای ١٩٧٢ دەستی ب خوندنوە كردووە و دوای دوو ساڵ ل دەستكردن ب خوندنوە سای ١٩٧٤ دەســـتی كرد ب نووسین و لگۆڤاری بیری نوێ یكم بابتی خۆی بوكردۆتوە، ھروەھـــا لـــ ژیانـــی خۆیدا چندیـــن كاری ناوازەی ئنجامداوەو ل نووسینكانیدا رەنگی داوەتـــوە، ب تایبتی ئـــو ل بواری ئدەب و فۆلكلـــۆر و حیران و الوك و ئفســـاندا دەســـتكی بای ھبوو، تا لژیاندا بوو ١٣

:بریتین ل بوو، كبی چاپكراوی ھكتگشـــتی ئمیندارتـــی فۆلكلـــۆر، بـــرەو -رۆشـــنبیری و الوان، چاپخانـــی حـــوادپ،

بغداد ١٩٨٤.-فۆلكلۆر، گۆڤار، س ژمارە، ١٩٨٣.

-پیاسی ئوارانی ھولر، ١٩٩٨.-داستانی قی دمدم، ١٩٩٩.

- بسی راپرین- ١٩٩٩.-تارمایی ئفسانی كوردی، ٢٠٠١.

-ســـمای ئجندان، حكایت و لكۆینوە،

بوكراوەكانی كتبفرۆشی سۆران/ ھولر، چاپخانی سیما، سلمانی ٢٠٠٦.-دم دایمن ل ھولرێ، ٢٠٠٣.

-تراژیدیای كرایتی، زامداریات، ٢٠٠١.-دیۆ، كۆم حكایت، ٢٠٠٦.

-دەشتی ھولر، پند و رازی شیرین، كتبی گیرفـــان، وەزارەتی رۆشـــنبیری، چاپخانی

رۆشنبیری، ھولر ٢٠٠٥.و موزیـــك دەزگای دێ، بگانـــان -بۆنـــی كلپووری كورد، چاپخانی موكریانی، چ١،

ھولر ٢٠٠٨.بـــۆ ئامادەیـــ كتبـــی دوو (تبینـــی: *

چاپ...(بدرخان))

خالید جووتیار و بغدادوابدوای ئوەی قۆناغی ئامادەیی ل شاری ھولـــر تواوكرد بۆ خوندنی زانكۆ رووی ل بغدا كرد و لوێ ل كۆلیژی ئاداب بشی زمانی كوردی زانكۆی بغدا ســـانی ١٩٧٢ بۆ ١٩٧٦ دەخون، دوای چوار ساڵ خوندن لو زانكۆی بوانامی بكالۆریۆسی ل زمانی كـــوردی وەردەگـــرێ و دەگڕتوە ئامزی ھولـــری دایك، ھرچنـــدە ئو دەرچووی بشـــی كوردی بوو، بم بدرژایی ژیانی كاری فرمانبـــری ل فرمانگكانی بانك و

دارایی و خزن بئنجام گیاندووە.

خالید جووتیار و میزۆرجار شـــوان خالیـــد جووتیار دەیگووت مـــن خیامم، چونك خیامئاســـا دەیزانی و حاـــی ببـــوو ك ژیان ب می و شـــراب و خواردنوە وەكو ئوە وای ل بیابانك بیت و دەســـتت بھیچ شـــتك رانگات و لداخا بمـــری، ئو دەیگـــوت دەب مرۆڤ مســـت ب بۆئـــوەی بیربكاتوە، دەشـــیگوت: ئو ،ر مردنت ھعاقیب نـــوەندە ناھئ ژیاندەشیگوت: ن بئارەزووی خۆم لدایكبووم و ن ب ئارەزووی خۆشم دەمرم، یا دەیگووت دانیشتنی شوان لگڵ ھاوڕكانت دنیایك بـــاس و بابـــت و چندین ھواـــی گرم و گـــوڕت دەســـت دەكـــوێ، ھروەھا یكك بوو لـــو كســـانی ئارەزوویكی یكجار زۆری ھبوو بۆ گفتوگۆكردن ل دانیشـــتنی ســـاكانی لـــدوا ئگرچـــی شـــواندا، تمنـــی چندان پزیشـــك و دكتـــۆر داوایان لی كردبـــوو ك واز لمی بنی، چونك بۆ باری تندروســـتی ئو باش نیی، وەل ئو ئـــارەزووی لبوو دواجاریش ئو شـــوەی لـــ كاتژمر ١٠،٣٠ دا گیانی پاكی ســـپارد تا كاتژمر ٨ی شـــو ھاوشان لگڵ محمود زامدار و كریم دەشـــتی و ھاشـــم سراج و حمید بدرخان و حسن یاسین و فیسڵ علـــی و چندانـــی دیكـــ ل یانـــی یكتی نووسرانی كورد- لقی ھولر دانیشتبوون لـــم دویاییانـــدا و برادەرەكانـــی دەـــن: گورە"عســـیراوی"ەكی برداغـــی لـــدەخواردەوە، چونك دكتۆر منعی كردبوو، ئو بزم خۆشانش ك خالید جوتیار دی

زۆر پ خۆش دەبوو.

خالید جووتیار و نووسرانخالیـــد جووتیـــار ل ژیانیدا كســـكی ھمن و لســـرخۆ بـــوو، ئو زۆركم ســـردانی شونكانی دەكرد كم جاریش دەچووە نو بازار و شـــون گشـــتییكان، وەل زۆربی كاتكانی ئو زاتـــ ل فرمانگی خزنی كۆی بـــوو، لبر ئـــوەی بڕوەبری ئو فرمانگیـــ بـــوو، چونكـــ دەبـــووا ھموو رۆژ بیانیـــان كاتژمر ٧ بچووبوای ئوێ و منزگای دووەمیشی یكتی نووسران بوو لوێ لگڵ ســـعدو پرۆش و "محمود زامـــدار، كریـــم دەشـــتی، ھاشـــم ســـراج،

ئیســـماعیل برزنجی، موحســـین ئاوارە..." دادەنیشـــتن و بـــاس و خواســـی ئـــدەب و كلتـــوور و فۆلكلۆر ھونی دانیشـــتنكانیان بـــوو، منزگای سیمیشـــی دەزگای چاپ و بوكردنـــوەی بدرخان بـــوو، ك لوێ لگـــڵ دكتـــۆر مولـــود ئیبراھیم حســـن مدرخـــان و دكتـــۆر ئـــازاد حمیـــد بو حشریف و یوسف ئبوبكر و محمد زادە و دكتۆر وریا عومر ئمین ومسعودی مال ھمزە و د. ھیمداد حوسن و عبدولرەحمان ھونـــی رۆشـــنبیری بـــواری معـــروف باسكانیان بوو. ئو جگ ل چندین پۆژە

ك ببردەوامی برنامی نوی ھبوو.

خالید جووتیار و فۆلكلۆرھر كـــ باس ل فۆلكـــۆر و حیران بكین، نین، چونكھناكرێ ناوی خالید جووتیار نئو ل روونكردنوەكی بوكراوەی ھاموون دە مـــن یكم كس بوومـــ لكۆینوەم دەربارەی حیـــران بوكردۆتوە، ھروەھا كی دەمرانو نووســــــك بوو لكو یئخولیای فۆلكلۆرەو چندان كاری فۆلكلۆری كردووە، لـــوە گرنگتر خالیدی رۆح زیندوو ب یكك ل نووسرە دیارەكانی فۆلكلۆری دادەنـــرێ، لبرئـــوەی ل مـــاوەی تمنی خۆیـــدا ئو خزمتكـــی زۆری ب فۆلكلۆری گـــورەی خونـــی گیانـــدووە، كـــوردی جووتیار پاراســـتنی فۆلكلـــۆری كوردی بوو ل فوتان و نمان، بۆی پش چند مانگك ل مائاوایی ناوەندی ئرشـــیف و پاراستنی ھولر ب ھاوكاری گروپك دامزرا، ك ئو یكك بوو ل دامزرنرانی، ك دەســـتی بـــا بریتی بوون ل:"دكتـــۆر بدرخان علی حســـن،خالید جووتیـــار، حمید ئبوبكر بدرخـــان، بۆتـــان علی، محمـــود زامدار، محمد زادە، خایسی ئنتیكخان"، ك لو ناوەنـــدە دەخوازێ چۆن شـــت ئرشـــیف و بگنامو شـــت كلتووری و فۆلكلۆرییكان بپارزرێ. بۆی لكاتی ھوای كۆچی ناوادەی خالیددا ھونرمندی گورە ھۆمری دزەیی بگریانكـــی قوـــوە ب جووتیـــاری كوڕی گوت: ئســـفكی گورەی ب لدەســـتدانی برای ئمو باوكی ئوەو فۆلكلۆری كوردیش

فۆلكلۆرپروەركی گورەی لدەستدا.

خالید جووتیار و حیرانھموومان دەزانین حیران بشكی گرنگی فۆلكلـــۆری كوردییـــ ب تایبتی ل دەشـــتی ب تـــكی تایبیـــران شـــتح ـــر، كـــولھدەشـــتی ھولر و زیاترینی حیرانكان لو روەكو مخابن لدا تۆماركـــراوە، ھیناوچئینسكلۆپیدیای ھولر ل برگی"٩"دا ل بشی فۆلكلۆر خالید جووتیار لكۆینوەیكی بپزی ســـبارەت ب حیران و ھولر لدووتوی ئو ئینسكلۆپیدیای بۆ یكمین جار نووسیی و بوكراوەتـــوە و نیبینی، خالید جووتیار ئوەندە خولیای حیران بوو، شارەزاییكی ل وە نییبوو، ئـــیـــران ھح واوی لـــتـــژمـــارە "١٦"ی ســـای ١٩٩٩ی بوكـــراوەی ك لوەیر ناوی "روونكردنژھاموووندا لبارەی حیران نووسیویتی: "لم شوانی مانگی كانوونی دووەمـــی ١٩٩٩ مزگردك ل تلفزیۆنی مـــد تیڤی دەربارەی حیران ســـازكرابوو، لبـــر بـــ دەرامتـــی نبووا راســـتوخۆ پیوەندیم پـــوە دەكردن و ئم

خانم بۆ روون دەكردنوە:١- مـــن بـــۆ یكمیـــن جـــار بـــر لھموو نووسرانی كورد ل سای ١٩٧٦ ل گۆڤاری "رۆشنبیری نوێ" و ل سای ١٩٧٨ ل گۆڤاری "بیـــان" لكۆینـــوەم دەربـــارەی حیـــران بوكردۆتـــوە، دوای مـــن بچندان ســـاڵ لرەو لوێ دەربارەی حیران دەنووســـرێ

خالید جووتیار میتۆلۆژیای

خالید جووتیار - گوندی لھبان - ١٩٦٣

مدالیای نووسران وەردەگرێ ل برلین ل قاھیرە ل ئۆپساال - سوید

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/١/٨

ی ەم

وو د

نیوو

كان (١

٣٢ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

17

اروتی

جود

الیخ

موویـــان قۆپیر ھم ھدەلیـــل دە مـــن بل نووســـینكی مـــن دەكـــن و ناوەرۆكی وتارەكـــی من دووبـــارە دەكنوە تنانت

سرەداوكی نوشیان ندۆزیوەتوە. یران لن حدە ی كوانموو ئر ھ٢- ھدەشتی ھولر سری ھداوە ب بۆچوونی عشائیری ھاتوونت میدان و ب خبرن لـــ قوتابخانـــ زانســـتییكانی لكۆینوەی فۆلكلۆر پویست ئوان شـــارەزای پەوی مژوویـــی- جوگرافـــی بـــن ك كاتـــی خۆی

داستانی كالیڤاالی پ دیراس كرا.

خالید جوتیار و شوكری رەسوڵكی دیتوە برا ئازیزەكم

پرۆفیسۆر د. شوكری رەسولبـــ یـــادی جاران كـــ چند ســـاك بھۆی فۆلكلـــۆر كـــۆڕی لـــ ناوخـــۆوە شـــڕی پـــروەران دوور بوو، كۆمـــی كلپوور ھوەشـــایوە، بـــم یادو یـــادگاری جوان ھردەم ل ھـــزردا دەمنتوەو لبر خۆوە ئم یادە، ئم وت جوانان ل زاخاوی مشكم بـــۆ تۆی دەھۆنموە وەك پروان. دەم برا ئازیزەكـــم، كاك خالید، كاك جووتیار كی كیرزە، تب یرانوە دەنگی حوە. ئیتـــدســـرگرم، حیرانی دەروشان، حیرانی یرانـــی عیشـــقی ئیالھی بح ،شـــاندەرو

جو ل بیركردنوە غرق دەبین...- ئای برال. برال ئاوارەكم! ب تۆ ل كۆڕی دەروشـــانی عیشـــقی فۆلكلـــۆر زیكركردن

حرام. ل ب تۆیی حیران. ....یرانمح

- ئی برال ئوڕۆ بو شـــوە ســـرم چند ی من گراند دەردی ل ،شد

ی عاشقانشانكۆڕ كۆڕی دەروھیك ل ئاوازێ

یك بـــ دەف و دایرەو چندین دەروش و مریدانی ســـترانۆك و حیران و ل كۆڕی

زیكری ب تۆین....ئوە "سدرەدین خۆشـــناوە" گۆرانییكانی، حمایـــل، ھندانـــ، نرین، ناریـــن، گوندێ مجووتن. زوفانی كزێ زەڕ، بنوشـــۆك. لـــ ل زەرێ. غزەلی ل جوان لناو رەزا زالرم كردووە. گۆرانـــی غگ وایشـــۆك

یل جان جوان دەچی نرمستان ھباخ ب

خانم مرحما دی می:مستان رز دەچرێ و گوێ لكی تر بجار

ئایشۆكی مندە. مندە. مندە. مندەرەوەندی من

جوان مندم بۆزە- الوك من - ئـــوە "عومـــر پتی"یـــ بایداوەتـــ میل و میالنـــی كـــوردەواری و لـــ روحیانتی زینـــدووی تۆدا ســـرگرمی ئمـــ چیی و دخۆشـــت دەكات و دەردە دڵ لـــ بیـــرت

دەباتوەو:ت دەپ

ئم چیی؟!س سوار ھاتن ب لنگرە

دوی رەشی وا لسرەقاشۆكیان ھورە برە

بدوباس عی زیكردا- عگۆش ر لخۆ ھیوســـف بـــ گۆرانـــی وەمـــی عومرپتی

دەداتوەو ھاوار دەكات: ی زەنگرۆوكلتی پ رتوكچ ب رەفـــۆ ك

ھۆ.... ی گوپردێ باساكاریت ل

رەتوم دار قیرانژنی حب م زانی یارم دوودرۆبنس ل

- ئـــی برال ســـرم چند دشـــ، دەردت ب یراند ححمـــر ئگم .م گرانـــد لـــحیرانكانـــی دەردی دـــم باتوەو ھات نیو مجلیسانو ب دەنگ خۆش و بسۆزەكی

:با دەداو دەیران دەچرێ و دەردم بح گوممن ب الجان ل ،یران الجان الجانح

ی رۆمم. دیوەكجدیوەكی ع:وە كیژ دەئ

ب ھزار مالو فقییان مارەكرابم یران ھی خۆمر كوڕەتیم حھ

دەردێ ل ،شـــند درم چســـ ئای برال -دم گران، ل گۆشـــی زیكرو عاشقان ئوە دكتۆر "شـــكراوە" وا میوانو چاو دەگێ. ئای كـــۆڕ گرم بووە نازان سردەســـتی داســـتانی كـــوردەواری "خالیـــد جووتیار" ل

كوی. تۆ بیتمستی گوێ گرتنی داستانی سورمخان و خورشیدی چاو ب خارو محمد و سوێ و

حسن و مریم، خج و سیامندە، میری باعردێ سری گرم بووە، سوندی ب ملك تاوس، ب محمد رەشادی پشتی

،قلوبا خواردی خواردییچیای م

ھتـــا لـــ من خـــالس نبـــ چل ســـواری تـــوردەركا، كۆشـــك و دیوەخـــان ناكبـــ

.خان جاما سورمدەستی ع دەردت ل ،شـــند درم چســـ ئای برال - بی ماڵ و ب .خانوە نســـیبئ ،ـــم گراندخودان. چندە مات و غریب، دایم فرمسك

...یانر ریب و چاو لند غچ ،چاوان لئـــای بـــرا خـــر ندیوەكـــم دەردت چندە گرانـــ. ل كـــۆڕی مجلیســـا لـــ غمباریدا "تاریق جامبـــاز" پل بۆ دونیا شـــاراوەكانی رخوازانش ێ و رقی لكاندا دەگفسانئك رق و كینو مرگی كردە میوانی شـــۆرە سواری عاشقان چاو ب دونیای خیرخوازدا دەگی و كۆر شینو شـــپۆرو ل خۆدان. خرخـــواز ل ملمالن دای. ئـــاوی رەحمت ب دڵ و دەروونی "دڵ شـــوەتاندا" دەكات و

دوعای خر بۆ كۆڕ بستان دەكات...- ئای برال سرم چند دشی دەردت لدم

...گرانچندی شـــخ و مشـــایخ نھاتنـــ ھاواری

...ند "ییـــخاولـــوود بوە زگ ســـووتاوە "مئـــكون و قوژبنی ھولری پیرە شـــار ب دوتا دەگـــڕێ و وەكـــو كـــوڕە الوە بـــزر بۆكی نـــات دۆزتوە. ئو لمژەوە دەزان "خالید ر كـــوێ بچمـــرە" و زینـــدووە، بـــۆ ھـــنھگبی فۆلكلۆری لـــ كۆدای خدری زیندە ئاسا نمری و خر ب ھژاراندا دەبخش و ل تروساكی "ھامون" دا ل كۆڕی زیكریش بۆ مائاوایی گرمو ھموو دەین ل دەستمان

چوو. بخوا ئیتر نایتوە و نایتوە...

فسانخالید جووتیار و ئ گومان نابیـــن، ببك فســـانئ باس ل كئوەمان لیادبچ ك ئفسان بشكی ھرە گرنگی فۆلكلۆرە، خالید جووتیاریش یكك بوو لوانی زۆر ب ئفســـانی كوردییوە ماندوو ببوو، دوایین كتبی "بۆنی بگانان دێ" كتبك بوو كۆمك چیرۆكی ئفســـانیی لخـــۆ دەگـــرت، كـــ لالیـــن ئینســـتتیوتی كلپـــووری كورد چاپكـــرا، لوەش گرنگتر خونی خالید جووتیار بوو گۆڤاری میتۆلۆژیا كـــ گۆڤارك بوو تایبت بـــو بوارەو خۆی ر و خـــاوەن ئیمتیـــازی بوو برنووســـسلدایكبوویی ببین، ك ئو گۆڤارە ئستا الی دەزگای چـــاپ و بوكردنوەی بدرخانو بتایبتـــی "مســـعودی مال ھمـــزە"كاری تایپی بـــۆ ئنجامـــدەدات و لالین محمد زادە كاری دیزاینی بۆ دەكرت، ل ماوەیكی نزیكدا تواو دەب و ل چلی خوالخۆشبوو لالیـــن دەزگای چـــاپ و بوكردنـــوەی

بدرخان چاپ و بودەكرتوە.

خالیـــد جووتیار و دەقكانی الوك و حیران

یدا خالید جووتیار لو كارانموو ئپاڵ ھلتمنی خۆیدا چندان دەقی الوك و حیرانی و دەق و الوكانكی زۆری ئشنووسیوە، بلالین ھونرمند ھاوتا ئسعدەوە تۆمار و بوكراونتوە، زۆرجاریش ل گشتكان خالید جووتیار بۆ ددانوەی خۆشویستانی، بتایبتی ل گشـــت و ســـیرانی ئازیزانی الوك و حیرانـــی دەگـــووت، ئـــو ل دەقی

:رێ دەنووسولالوكی ھسپدەی. سپدەكی گلك زووە

قت ھولرێ دیسان ل تم بزر بووەیناران ھچار كدێ. ل دایس

سواران ل بفرێ راھاتنپشمرگ ھاتنوە. ھولر...

رابن كوڕ گل. ئو قی ئسیریدەستی زۆردارە. ھولر ل فرمسكان غرق و

دەشتی كاكی ب كاكیمان بھاریل خندە دزراوە

سبینی. سبینیكی چند ل مگزەل چوار الوە. ھر میوانی ئازیزەو دێ

ھر گوو لشار دەبارێر رۆحمانسب رگشمتری بارووتی پع

دەژەن الی الی قوەرن دەرێ. با پكوە شیپوورە مرگی

دەنوتن ھركی سپدوژمن و تئمـــۆ ھموومـــان ب الوك پیرە قـــ رادەژەنین،

زبارەیعشقی پیررۆزەو تبارەی مرگی دوژمنانحیرانك بۆ بژن نازدار حیران خۆبسر دەشتی كاول قراج ھدەدەممركیو كندناوەی رەنگین لگم دت

كۆن برینان ساڕژ دەكینخت و خارێ چندان سای ئازیزانم

رادەموسم،ل ھولرێ یك یكی ماكانی

قیسری و بازاڕ و دوكانیعاشقانی ری خبات و كوڕە مردو

ئازاكانی، كیژی ئازاو پیرەكانیدەست دەست ماو ماڵ و كۆن كۆن

ھاتن پشوازی پشمرگوپكا گوتیان. دەك بخرێ

پشمرگی ئازای ھولرێ...

خالید جووتیار و شیعرخالید جووتیار نووســـركی وا سادە نبوو ك ھمووان ب ئاسانی تی بگین و بتوانین لـــ بواركدا بیدۆزینوە، لـــ پاڵ ھموو ئو نووســـینانی ل بواری فۆلكلۆر دەینووسی، خالید جووتیار یكك بوو لو شـــاعیرانی جیاواز ل دەنگكانی دیك خاوەنی دەنگكی تایبـــت بوو، بوەش ندەوەســـتا بردەوام قســـی ھبوو لسر شـــیعرە جیاوازەكان، ئو دوایین دوو خوندنوەی خۆی بۆ دیوانی شـــیعری ھریك ل شاعیران "نیگار نادر و شنۆ میھرپروەر" ل ھفتنامی بدرخان و

رۆژنامی كوردستان راپۆرت بوكردەوە.

خالید جووتیار و ھاموون موومـــان دەزانیـــن خالیـــد جووتیـــار بـــھبردەوامی لژیانـــی ئدەبی و رووناكبیری كاری رۆژنامنووســـكیش وەك خۆیـــدا یكـــم ١٩٩٧/٨/٢١ لـــ ئـــو كـــردووە، وكـــراوەی ھاموونی دەركرد، كژمارەی بخـــاوەن ئیمتیازی "ســـمكۆ دزەیـــی" و خۆی سرنووســـری ئو بوكراوەی بوو، ئارام ســـاح وەكو جگـــری سرنووســـر كاری كردووە، بوكراوەك تایبت بوو ب شاری كۆیـــ و زیاتر گرنگی ب مژووی كۆی دەدا، ل دوو خولدا ئـــو بوكراوەی ٥٦ ژمارەی لدەرچـــووە، لچنـــد ژمارەیكـــی كۆتایی، وەكو پاشـــكۆیكی بدرخان بو دەكرایوە خالیـــد جووتیار لو بوكـــراوە زۆر ھیالك و مانـــدوو بـــوو، بشـــی زۆری كارەكانـــی ئـــو بوكـــراوە خـــۆی دەیكـــرد و لپـــاڵ ئوەشدا خكانك ھبوون ك ھاوكارییان دەكـــرد لو بوكراوەیدا، لـــ ژمارە "١٥"ی ئـــو بوكراوەیـــ لـــ الپـــڕە ١دا بنـــاوی دەستی نووســـرانی بوكراوەی ھاموون نووســـراوە:"بناوی دەســـتی نووسرانی ھاموون سوپاس و پزانینی خۆمان ئاراستی بڕز "كۆســـرەت رەســـول علی" سرۆكی حكومتـــی ھرمی كوردســـتان دەكین بۆ ی كتیینان وھـــاوكاری و یارمزلو رئـــپشكشـــی رۆژنامكمانـــی كـــرد، ك بو یارمتییـــ لمـــوال مانگانـــ رۆژنامكمان

بركی دەگات خونران".

خالیـــد جووتیـــار و دەزگای چـــاپ و بوكردنوەی بدرخان

ل ماوەی ١٠ ساڵ تمنی كاركردنی دەزگای بدرخان، چندان نووســـر كاریان كردووە و وەكـــو شـــمندەفرەك ســـركوتوون و لـــی دابزیون، وەلـــ خالید جووتیار لو رۆژەوەی لـــ بدرخان دەســـتی بكاركردن كردووە بـــردەوام بوو تا ئورۆژەی چووە دنیای فانـــی، ئو ل بدرخـــان جگ لوەی راوژكاری كلتووری بوو، ل ھمان كاتیشدا لھمـــوو ژمارەیك بابت یا دیدار یا دەقی ٢٦" ژمارە ك" لـــ بـــوو، جگفۆلكلـــۆری ھگۆشـــیكی بردەوامـــی ھبـــوو بنـــاوی "قامووســـی فۆلكلـــۆر" كـــ لـــو قاموســـدا ھرجارەو باســـی ل زاراوەیكی فۆلكلۆری شـــدا لو ٢٦ ژمارەیدوای ئـــدەكـــرد، لـــچند ئقیكدا گۆشـــیكی ھبوو بناوی "رەنگاورەنگ" ك لو گۆشیشـــدا بابتكی ایرەبی وەریگزمانی ع دراوی لوەرگســـر زمانی كـــوردی و بـــوی دەكردەوە، ردەوامی لب شـــدا بـــمانموو ئپاڵ ھ لبدرخان پرس و رای پدەكراو بشی زۆری بابتـــ كلتوورییكان لژـــر چاودری ئو بودەبوونـــوە، ئوە جگ لو گشـــتانی ك ئـــو وەك ئندامكی كارای گشـــتكان بشـــداربوو، دواتریـــن گشـــتی، گشـــتی بدرخان بوو بۆ وتانی ســـوید و ئمانیا، و فســـتیڤاڵ بشـــداربوونی ســـرەڕای چاالكییكان و گشتكانی دەزگای بدرخان لم وتان "سوریا، ئوردن، توركیا، لوبنان،

قاھیرە، برلین..ھتد".

خالید جووتیار و گشت خالیـــد جووتیار یكك بوو لو كســـانی كـــ بدرژایی ژیانی زۆر حزی ل گشـــت دەكرد، ئـــو دەیگووت گشـــت ژیانت نوێ یشتن لگت وە و شـــارەزات دەكا لدەكاتژیـــان، ئو دەیگوت: گڕان و گشـــت وەكو

وە، چونكنیتــــــب بخو١٠٠"كت"وە وایئـــ ب ســـو زۆرجار ككاری خـــۆی دەكات، ئتمنكانی ئوروپای ب نموون دەھنایوە، ك ئـــوان كاتك دەگن تمنـــی دوای ٤٥ سای بشـــی ھرەزۆری ژیانیان بۆ گشت كاندا لشـــتگ لـــ ن، بۆیرخـــان دەكـــتخمی شارستانی و مژوویی و شونواری ئـــو وتاندا بوو، مخابـــن ھموو جاریش دەبووا سردانی دكتۆر بكات، ئو بۆخۆشی دەیگوت من دكتۆری ئاركۆلۆژیاو میتۆلۆژیام،

دكتۆرەكانی ئوانیش بۆمن فخاخن.

خالید جووتیار و كۆڕاڵبوپیی خالید جووتیار ماوەیكی زۆربوو ل بواری ئفسانو حیران و فۆلكلۆر كاری دەكرد، بۆی شـــارەزاییكی باشی ل ھونر ھبوو، ھردەمیش حزی ل كاری ھونری بـــوو، دواكاری ھونـــری ك خالید جووتیار "شارگری "حبینی و ئامادەی بوو، شانۆگ ن، لســـھـــدی حنانـــی مدەرھ بـــوو لـــســـانی رابردووشـــدا خالید جووتیار كاری ل داســـتانی "قی دمدم" كرد و بشـــوەی كـــۆراڵ نمایشـــكرا، كـــ كاری ئامادەكردنی ی ئارەزوو ئیســـماعیل كردی كمۆســـیقاكتیپـــی باواجی كۆی و برھمـــی پیمانگای ر بوو لعفھید جكانـــی شـــرەجوانھونكۆی، ھر بۆیش خالید جووتیار تا لژیاندا مابوو كوڕەكانـــی "جووتیار و بیاری ناردە پیمانـــگای ھونرەجوانـــكان بـــۆ خوندنی

ھونری ب شوەیكی زانستی.

خالید جووتیار و نخۆشیلـــو چند ســـای دوایـــی ئگرچی خالید جووتیـــار زۆر دـــی بژیان خـــۆش بوو، بۆ ژیاندۆســـتی و ژیانخۆشـــی دەژیـــا، لگـــڵ ســـختی نخۆشـــییكانی ئـــو ھرگیـــزاو دەكردەوە، وەلمـــردن ن رگیـــز بیری لھھندكجاریش نخۆشی تنگی پ ھدەچنی

و ھر بۆ خۆشـــی باســـی نخۆشـــییكانی دەكـــرد و دەیژمـــاردن (دائلملـــوك، كـــ ئو ل و جگیم ھخۆشی شـــاھاندەیگوت ننخۆشـــییكانی رەبـــۆ، زەخت، ســـوكری، دڵ و. ھتـــد) دەشـــیگوت مـــن پیاوكی زۆر خۆڕاگـــرم، لبرئـــوە دەبـــ دكتۆرەكانـــی كوردســـتان و ئوروپـــا بـــدوو رۆژ ئینجا كاری پشـــكنینم بۆ بكن، ئو دۆستی حبی بـــن زمـــان و بتایبتی فخاخكـــی بوو، فخـــاخ ئو پمپ نعلتی بوو ك جووتیار ھردەم دەبووا یاوەری ب، لبیرم فخاخی لبیرچووبـــوو چۆن دكتـــۆر كارۆخی علی عســـكری ل ســـوید رەچتی بـــۆ كرد و وروپا بئ ل خاخی بۆ دابین كرد، چونكف ل ك ناتوانخۆشكیم ھیچ نی حترەچئجزاخان دەرمان وەربگرێ. قناعت بكن كاتك فخاخكی دەســـت كوت یكسر پلی لســـر دانا و ب ئاراستی دەمی خۆی وەكو ئوە واب ل برنامی ملیۆنر ســـد بارەت بوە. ســـتـــملیـــۆن دینـــاری بردبنخۆشی دڵ و سوكری و زەخت و ئوانی دیكـــ دیســـانك لـــ نیســـانی ٢٠٠٧ كاتك لمیوانداری چوارەمین فستیڤای بدرخان لـــ برلین لرگای زاھیر خۆشـــناو و كاك شـــاخ و بـــ ھاوڕیتی موحســـین ئـــاوارە سردانی دكتۆری دیان كرد و پیان گوتبوو ،ندروستی خۆت بو ئاگاداری ت ز بكپارل پاشـــان بۆ ستۆكھۆم و ب تایبتی كاتك لنو بازاڕدا ب مبستی سیركردنی بازاڕی كۆنی ســـویدی خالیـــد جووتیار ســـرودی تكدەچـــ و لرـــگای كچـــ ھونرمنـــدی ســـویدی كامال پیوەندی ب ئمبونســـی سویدی دەكاو دەستبج دەگنج و ھر زوو خالیـــد جووتیار رەوانی باشـــترین و چاكترین نخۆشـــخانی ستۆكھۆم دەكرێ ب ئـــاگاداری نـــوزادی عومرئاغـــاو تالر ھیرانی و موحسین ئاوارەو حمید بدرخان و ســـنوور زاھیر و رزگار شخانی و. ھتد، تد خۆشخانن ركردنی لپاش چارەســـ

خالید جووتیار - ھولر - ١٩٦٧/٧/٣ (ئرشیفی پیرداود مخمووری)

لگڵ مام جالل لگڵ كاك كۆسرەت ل ئۆپساال - سوید لگڵ پشو

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

18

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

18

خالید جووتیاردەرەوە و تندروســـتی زۆر زۆر بـــاش بوو، ھر لناو نخۆشـــخان وتاركی نووسی و وە، كوكرایدرخـــان بژمـــارە ١١٣ی بل

ئوە دەقكی بوو...

نخۆش كوتم نھاتیخالید جووتیار- سوید

ئوە چند رۆژە ل نخۆشخانی فریاكوتنی ســـتۆكھۆم دەنـــووم ل ھمان كاتـــدا رز و خۆشویســـتیم بـــۆ وەزارەتی تندروســـتی

.یخۆمان ھرۆژی ٢٠٠٩/٤/٣ لـــ كاتكدا لگڵ برایانی دەزگای بردخـــان و خۆشویســـتان كاك نوزادی عومراغ و خاتوو تالر ھیرانی لـــ شـــقام جوانـــكان تووشـــی بـــاری ـــك كچـــك بـــووم، كاتندروســـتی ناڕتســـویدییكی دەست خوشـــكی تالر خان نس كـــرد، منیش لمبوفۆنـــی بـــۆ ئلتشـــونك برەو ھیالكـــی دەچووم، پاش ٥ دەقیقـــ ئمبونس ھـــات، ٣ كچ و كوڕك ھر زوو باوشیان پدادام و خستمیان ناو ئمبۆنس ئیدی كوتنـــ لبركردنوەی قاپـــوت و بلوس و كـــراس، بپل جیھازی ئنجیریانی ھنا، فشاری خونیان بۆكردم و ھكاری دلان بۆ كردم ئینجا ئمبونس راست و چپی شـــقامكانی ستۆكھۆمی نخۆشـــخانی یاندمیانـــگ و بـــی فریاكوتن، ھر ل پرسگاك پنج سستر و دكتۆرك ل چاوەڕوانی دابوون، نمزانی چۆن بو پلو دەســـت و بردیی خونیان ل وەرگرتم و ھر كامكیان دەھات و چاك و چۆنی دەكرد و خۆی پشكش دەكرد و دەیوت من فنم، ك دەرزیان لدەدا، پشتر ئاگاداریان دەكردموە، ك ھیوادارن ئزیت نكشم، من ھر یكسر برینپچ و دەرزی لدەری كۆنكانی ھولرم وەبیرھاتوە، ئمبونســـ رووت و قووتكانـــی خۆمان نخۆشی خۆمان لسر مرگیش بت ئو ناز و جوانییی ل نادرت، ھات و چووی چنـــد جـــاری نخۆشـــخانی فریاكوتنی ھولـــرم ھاتوە برچاو، كـــ رۆژانی تۆز و با بۆ ھناسدان چووم و ل پرسگیكی پیـــس و چپـــی پ بـــۆن و برام، چند ساتك دەمنیوە براستی مرۆڤ تووشی ھوەســـت دەبـــ ب ئمی خـــاوەن (١٨) سای حكومتی ھرم نتوانرا رۆشنبیركی رخانكی ھاوچرییرخ و چارە سھاوچتـــر ل نخۆشـــخانكمان پیـــەو بكین، رۆشـــنبیری تندروســـتی بـــو بكنـــوە، دكتۆر و برینپچ و سسترەكانمان لسر رز گرتن و خۆشویستی نخۆش رابھنن، لوێ تگیشتم دەستنیشان كردنی نخۆش الی خۆمان چند ب ئاراستیكی نا دروست دەڕوات، چندان كســـمان لبر دەرزی و دەرمانی ئكســـپایر مردن، چند نخۆش لســـر قرەوـــی پیـــس و چرچفـــی نون، دەیاگـــوت ســـانادروســـت دەخـــ كی نـــوێ دەبینـــن، چونكنـــد دەورەیچراســـتی پزیشـــكیش دەكـــرێ، كچـــی الی خۆمان رۆشنبیری سانی حفتا و ھشتا پیەو دەكرت، بداخوە من ل ناسۆری دەروونموە ئو قســـان تۆمار دەكم، من و لپسراوكی گورەی ستۆكھۆم لتنیش یـــك داین، من ك چووم ئـــو لوێ بوو، ری منیان كرد، چونكم زووتر چارەسبب ئمبونس چووم، كاك رزگار شخانی ھاوڕـــم، دكتۆرەكانـــی تگیانـــد، كـــ من نووسرم چند گشـــانوە و چند داوای لبوردنیان كرد، ئگر كم و كورتییكیان بووب، تـــا بیانی كچـــ نونراوەك چوار جـــار ھاتـــوەی الم و شـــكرە و فشـــاری خونی بۆ گرتم، دوای چارەسر بۆ بیانی وەگكیان ھنا، دكتۆركی پســـپۆری دڵ ھات و باری تندروســـتی بۆ شیكردموە، ئوجـــا ب جوانـــی بڕیان كـــردم و لبر دەرگا كاك حمیـــد بدرخان و موحســـین ئاوارە و ھموو ئندامانی وەفدی بدرخان ل پشـــوازی دابوون، چپكـــ گوی جوان بۆ دكتۆر و پرســـتارەكانی نخۆشخانی

فریاكوتنی ستۆكھۆم. ئۆپســـا تم دەچســـتۆكھۆ وەی لپاش ئلالیـــن دكتـــۆر بدرخـــان علی حســـن پشـــكنینی پویســـتی بـــۆ دەكـــرێ و دكتۆر بدرخان راشكاوان پی دەت دەب لمۆوە واز لـــ خواردنـــی جۆراوجـــۆر و چوری و شـــتی قوڕس و ب تایبتی می خواردنوە بنـــی، ئگرنـــا ژیـــان گلییت لـــدەكات و ئـــوكات نـــ من و نـــ ھیـــچ دكتۆركی دنیا ناتوان فریات بكوێ، ھرچندە لپاش ئو چارەســـرە لرگای دكتۆر ئرسالن بایز

مانی كوردستان برلرۆكی پگری ســـجھاوڕیتی موحسین ئاوارە دەچت توركیاو لالین بھرۆز گییوە رزی لدەگیرێ و

پشكنینی تواوی بۆ ئنجام دەدرێ.

خالید جووتیار و ئاوارە بوونكس نیی نكۆی لوە بكا ك خالید جووتیار پشـــمرگ و ئنـــدام و ھاوڕا بـــ بیروڕای یكتیی نیشتمانیی كوردستان بوو، لوەش گرنگتر جووتیار عشقی ھولر بوو، وەك چۆن عشقی یكتی بوو، بۆی دوای ئوەی لشـــڕی ناوخـــۆ كارەســـاتی "١٩٩٦/٨/٣١" روویـــدا خالید جووتیار یكك بوو لوانی ئاوارە بوو و لزدی خۆی وەدەرنرا، ئو زۆر بو ئاوەراییوە دەیناند و لدووری ھولر ژیانی ل تاڵ ببوو، بقسی جوتیاری كوڕی دەـــ: باوكم ئـــو نخۆشـــیانی ھمووی لپاش ســـای ١٩٩٧ تووشبوو، ھۆكشی بۆ ئاوارەیـــی و دوورە ھولـــرێ دەگڕایوە. لوانشـــ زۆربی ئو نخۆشییان ھی ئو رۆژانـــ ب، ئـــو ژیان تاییـــی خۆی و دڵ توندییی ب شـــیعر و دەقی الوك و حیران دەربیوە، دەقكی ھیـــ بناوی "ھولری ســـر بتـــم" ھروەھـــا لـــ ژمـــارە "٥"ی ١٩٩٧/١١/١ بوكراوەی ھاموون شیعركی دەربارەی ھولر لژر ناوی "سو ھولر"

:وە و دەوكردۆتبقـــی ســـركش و منـــارەی بـــژن بندی شـــخی چۆلی. مرقدی غریبانی تریقت و ئڤیندارانی

خرندیو،ســـو شـــقام و كوچـــو كۆنكانـــی بیرەوەریمان

حافزانی مزگوت و خانقاو تكیكانشـــاری رەشپۆشـــانی ئومد و كوڕە تیالك خوارەكانی

پیرە ھولرێســـو. ئی دەری غاری موبارەك تكیی ئدیبان و

ھونرمندانی ھولر مچكۆی ژری و ژووریسو. ئی ھگی سودای سری گژی ئویندارانی

تریقتسو. یادگارە جوان جماوە غریبكان

گـــۆڕ، غریبـــی قـــ. ســـو مفتـــن و زـــدی باپیران،

سو: ئاوارەكان سوسو: پشمرگی قارەمان

خالید جووتیار و د. مارف خزنداردكتـــۆر مارف خزنـــدار دەربـــارەی خالید جووتیـــار و قۆناغـــی خوندنـــی لـــ زانكۆی بغـــدا دەـــ: خالیـــد جووتیـــار قوتابییكی زیرەك بوو، كوردپروەر بوو، ل سردەمی خوندنیدا وابزانم جموجۆی سیاسی نھنی تی قوتابیانی كوردســـتان، لكی بوو، لھموحـــازەرەكان ئامـــادە دەبوو و بشـــداری دەكـــرد، ئگرچـــی ھندك كمـــدوو بوو، بم ھندێ جار ك دەكرایوە زانیارییكی زۆری دەخســـتڕوو، جگ لوە نووســـری بـــاش بـــوو، بایخی بـــ فۆلكلـــۆر و پندی تـــی دەدا، لـــوایتریتـــی نشـــینان و نپژیانیدا ھردوو سیستمی فركردنی قوتابی

و نووســـینی ئدەبی خســـتبووە سرشانی، یككیان لالی شـــانی راستی، ئویدیكیان كی بسوە كل پی، جگر شانی چســـلوەفا بوو، ھمیش یادی برادەرانی دەكردەوە و مامۆســـتاكانی خۆی لبیر ندەكرد، داخی گرانم مردنی موفاجئ بوو بۆ من، ب تایبتی ل كاتكدا زانیم ك تازییشـــی بســـرچوو خالیـــد جووتیـــار ل ب ر چۆنـــبـــوو، ھـــالپڕەیكـــی مـــژووی رووناكبیری كوردی

ناوی دەمنتوە.

خالید جووتیار و زامدار كوردســـتانیش ك ر بگرە لولھ ك لـــنـــنـــاوی مـــی و میخواردنوە ھـــات ناكرێ ناوی محمود زامدار لیاد بكرێ، نك ھر لمووە بكو ل سانی حفتاوە جووتیار و محمود زامدار دوو ھاوڕی گیانی بگیانی بوون و ھـــر ل كۆمیدیای كرایتی زامدار و زامداریاتی جووتیار و وەم بپزەكی جووتیار بۆ محمود زامدار بناوی تراژیدیای كرایتی و كین و بینی چندین ســـایان لـــ بۆتـــی چند گۆشـــیكدا لـــ بدرخان بناوی زامداریات بوكردەوە، بۆی زۆربی شـــوانی نووسران ئوان بیكوە بوون، چونك جوتیار و زامدار ل راستیدا لزۆر شت لك جیاواز بوون، بـــم مزی خواردنوە ھموو شوك كۆی دەكردنوە، ك حمید ی كۆچی دوایی خالیدی بوادرخانیش ھبزامدار راگیاند ئو دەســـتی كـــرد ب ھاوار و بابڕۆو گریان و لوەمدا دەیگوت:"ئای. ئـــای. ئای..."ئو ھوا چییـــ، ئای. ئای...ھتـــد، ٢ رۆژیش بوو خـــۆی لماوە نابوو، ب ئوەی كس بیبین، پاش سۆراخكردنی ل عبدو زەنگن، ھوای ئوەی پگوتین ك ســـالمتو لمای سیڤری كوڕییتی، ـــواو ھڵ بیســـتنی ئـــگـــل ـــخوازەن ب ھاتـــووە، چونكن ە ھیچی لـــرگبـــجقولی زامدار ئو ل پرسی ئازیزانی ئامادە

ناب، ئوە نریتكو بۆت زامداریات.

خالید جووتیار و مۆسیقاخالیـــد لـــدوای دەوامـــی فرمانگـــ لگڵ ،كۆیـــ دەرەوەی دەچوونـــ ھاوڕكانـــی زۆربی كات لگڵ مامۆستای میوزیكژەنی ناوداری كۆی (سردار ئحمد) كاتكانیان بسر دەبرد بۆی بباشمانزانی مامۆستای ناوبراو ســـبارەت ب خالید جوتیار بدوێ و گوتی:(مـــن ھرلو كاتی كھات كۆی بوو بـــ بڕوەبـــری گنجینی كۆیـــ بھۆی برادەركم بناوی مامۆســـتا عومر جمیل بۆ یكم جار ناســـیم، ئیتر ھر ل دانیشتنی یكمم لگی ئو پیاوە نوسر و ڕۆشنبیرە زوو كوتـــ بردم وای لھات تكویكی باشمان پیداكرد، زۆر شارەزایی ل ھۆنراوە و گۆرانـــی و بتایبتـــی ل حیـــران ھبوو،

زۆرجار گفتوگۆمان لو بارەیوە دەكرد.چندین جار بیكوە ئڕۆیشتین بۆ گشت كردن بۆ چنارۆك یان دوكان یان ھرجیگایك

ب دی ئو بوای،سفر وگشت لگی زۆر خۆش بوو،لگشتكاندا حیرانی دەوت یان گۆرانـــی ســـاوەر كوتانـــوەی دەوت منیش بشمشاڵ ھاوكاریم دەكرد،چندین گشتمان بیكـــوە ئنجامدەدا، لوانـــ (داوەتنامی گۆڤاری ڕامـــان، ك یادی شـــاعیری گورە زۆر دھـــۆك) لشـــاری جزیـــری مـــالی بخۆشـــی كاتكانمان بســـر دەبرد و لی بزارندەبووی، ئوكاتی باری تندروستی تـــك چوو بـــوو پش چند ســـاك لگی چووم بۆ الی دكتۆر چارەســـری بۆنوسی و پارزیشی بۆ دانا بماوەی دوومانگ باری

تندروستی زۆر باش ببوو.بم بم دوایی ئو پیاوە ڕۆشنبیرو نوسرە لبر باری تندروستی خۆی خاننشین كرد و ڕۆیشتوە بۆشاری ھولر،چوار ڕۆژ پش كۆچ كردنی تلفۆنی بۆكردم، وتی پاش چند ڕۆژكی تر دم كۆی سردانیكتان دەكم منیش بناوی خۆم و برادەران خۆشحایم بۆ دەربی،بم بداخوە مرگ مودای ندا، ھـــر پاش چوار ڕۆژ ھواـــی كۆچی دوایی ئو پیاوە ڕۆشنبیر و نوسر و قس خۆشم پگیشت،ھروەك برایكی ئازیزم لدەست دابـــت وابوو.بـــم ھیـــچ دەســـت نی و وە كینزدان بپاڕیوەندە دەتوانین لرئھجگای بھشت بت و سبووری ماوەیان بـــدات و جوتیـــاری كـــوڕی جـــگای باوكی

بگرتوە).

خالید جووتیار و ئحمد شریفخالیـــد دەربـــارەی شـــریف ئحمـــد د. جووتیـــار دەـــ: ل ھشـــتاكانی ســـدەی رابـــردوو خوالخۆشـــبوو خالیـــد جووتیارم ناسی ك الوكی الوازی بژن و با برزی رووخـــۆش و ژیـــر و ورد و ھوشـــیار ھاتبرچاوم، بۆ جاری یكم ل بانكی رافیدەین و بانقشتر لزرا، من پر دامرمانبوەكو ففرمانبـــر بووم و ك ھاتن زۆر رزم لوو لـــكاك ئازاد تۆفیق گرت، كـــ ھردووكیان تـــازە دامزرابـــوون، بـــ تایبتی كـــ زانیم ھردووكیـــان رۆشـــنبیر و كوردپـــروەر و

نیشتمانپروەرو ئدەب دۆستن.ســـاڵ و رۆژ رۆیشت پیوەندیمان تا دەھات لگـــڵ ئـــو دوو الوە بھـــز دەبوو بووین بـــ بـــرادەری گیانـــی ب گیانی و دانیشـــتنی نو سار لوە بوو، ھكیر بوانمان ھشكاك خالیـــد ناوی دەرچوو بۆ ســـربازی و نچووە شـــڕی نگریســـی عراق و ئران و چووە ریزی "پشـــمرگی كوردستان و دواتـــر دوای تواوبوونی شـــڕ گڕایوە و پیوەندیمـــان تا دەھات بھز دەبوو لدوای ٣١ی ئاب ل ســـلمانی یكترمـــان گرتووە. خۆشویســـتیمان تـــا دەھات زیاتـــر دەبوو داخی گرانم ل برەبیانی ٢٠٠٩/١٢/٢٥ كاك عبدولرەحمان كانبی تلفۆنی بۆ كردم بۆ ســـلمانی خبری جرگبـــی مردنی كاك

خالیدی پگیاندم.دیارە رۆیشتنی جووتیار كسركی گورەو

كۆستكی ناوادەی ئو كپیاوە رۆشنبیر و گیانی پاكی كاكو لە بوو، ســـشۆڕشگ

جووتیار.

خالید جووتیارو كۆیئگرچـــی خالید جووتیار خۆی ل دەشـــتی ھولر و ناوچـــی كندنـــاوە لدایكبووە، وەلـــ لبـــر وەزیفكـــی و ئاوارەیـــی و رككـــوت ك وایكـــرد بكوت كۆیـــ، ئو وتوومــــــرێ كولتـــی ھودەیگـــوت: لوتـــی كۆیـــ ئوەنـــدەی خالیـــد كۆیـــی خۆشدەویســـت لوانیـــ كۆییكیـــش ھر ئوەندە كۆیی خۆشویستب، ئگر سیری ئرشیفی بوكراوەی ھاموون بكین بۆمان دەردەكـــوێ ك ئو پیـــاوە مزن پاك چی ب ی كـــردووە، چونكژووەكو مبـــۆ كۆیدرژایی زیاتر ل ٨ ســـاڵ خزمتی كلتووری ئـــو شـــارەی بـــ دەركردنی بوكـــراوەی ھامـــوون كـــرد، جگـــ لـــ بوكردنـــوەی لـــ ی كـــوكراوانـــو بكانـــی لـــمرھب

دەڤری كۆی دەردەچوون.

خالیـــد جوتیـــارو نســـیب جـــالل ئحمدی ھاوسری

یاد و یـــادەوەری خالیدی ھاوســـرم تواو ناب، لســـای ١٩٧٩ ژیانی ھاوســـرتیمان ر بووم لرمانبوكات مـــن فنـــاوە، ئكھپفرمانگی رستن و چنینی ھولر و ئویش ل بانك، لڕگای ســـامی شـــۆڕش وەزیری پشووی وەزارەتی رۆشنبیری داوای من كرا بۆ خالید جوتیار، پیاوكی بوەفا برامبر من و منداكانی، برامبر ھاوڕكانی، لســـای ١٩٨٢ بوو ب"پ.م"و منیش پ بپ لگی بووم چكی خالید قم بوو، ئو برادەری كۆنی ركخستن و نووسرەكانی بۆ سانی بتایبتی"جوھـــر دەگڕتـــوە ھشـــتا كرمانـــج، نزار خیالنـــی، نـــوزاد رەفعت، سعدو پرۆش، ســـح عومر، ئنوەر وانـــســـیفی، ســـامی شـــۆڕش"وابزانم ئم رگشـــمپ وە دەرچوون و بوون بكیبلناوەڕاستی ھشتاكانیش جاركی دیك بوو ب پشمرگو ل بالیسان و چندین شونی كیان لتی جارتایبی بووم، بگش لدیكھبج بپ لگـــڵ خالید چووین ئران، لژیانـــی پشـــمرگایتی زۆر ناخۆشـــیمان دیت. دەردی خالید ب دەرمان بوو، دەرمانی نبوو، ھرچندە لالین كاك كۆســـرەت و د. ئرســـالن و عیمـــان ئحمـــد و حاجی ممـــۆو د. كمـــال فوئـــاد و خكی دیكش ھاریكاری كرا. بم نخۆشییكانی زیادی كردبـــوو، بـــا گلییكیـــش ل"ی.ن.ك"بكم، ب نشـــین دەبك خانمـــوو خھ چونكدەرماوە خاننشین دەب، بتایبتی ئگر پلی"بڕوەبـــری گشـــتی"ب. بھرحـــاڵ من یك ل خۆشویســـتمانم لدەستدا، ئو پیاوەی بۆ"٣٠"ســـاڵ مرد و ھاوڕی رۆژانی سختی ژیانی بووم و ژیانم بوو. سوپاسی ھموو ئو كسانش دەكم ك ل پرسی خالید جوتیار باوكی"الدێ و لوان و كنار و

جوتیار و بیار"ئامادەبوون.

خالید جووتیارو ناوەندی ئرشیفی شاردوابـــدوای ئـــوەی لـــ مانگی ٣ی ســـای رابـــردوو دەزگای بدرخان گشـــتكی بۆ ئوروپـــا ركخســـت، یكك لـــ ئندامانی چوون خالید جووتیار بوو، ك شتو گئســـوید و ئمانیا، ل سوید خالید جووتیار چووە شـــاری ئۆپســـا و لمای ســـنوور زاھیـــر ھناری ك دەكاتـــ زاوای نوزادی عومـــر ئاغـــا زۆر ئاســـوودە دەژیـــاو دی ئوەنـــدە خۆش بوو كاتك گشـــتكی نو دەریای لرگای پاپۆڕە زەبالحكانی نوان ســـتۆكھۆم و فینلنـــدا ئنجامـــدا، ئوكات دەیگوت نمردم نو دەریاشـــم بینی و پاك بووموەو ئگر بشـــرم ئوەندە كسرم نیی، دواتر سردانی كلینیكی دكتۆر بدرخان علی حسنمان كردو دكتۆر بدرخان پی گـــوت وەرزش بكـــو باری تندروســـتیت زۆر باش دەب، ھر لو دانیشـــتن بیاری دامزراندنی ناوەندی ئرشـــیفی پاراستنی ھولـــر راگیندراو ك لژمـــارەی ١١٣و ١١٤ی ھفتنامـــی بدرخان بوكرایوە، ك لالین دكتۆر بدرخان علی حسن و خالید جووتیار و حمید بدرخان مۆركرا، كـــ ئـــو ناوەنـــدە بـــۆ پاراســـتنی ھرچی ئرشیف و دەســـتنووس و شتكی دیكی گرنگی تایبت ب ھولر ھب لالین ئو

ناوەندەوە دەپارزرێ.

خالید جووتیار و بارزانی

ل ھۆی شانۆ ل برلین لگڵ بایۆزی عراق ل نخۆشخانی ستۆكھۆم لناو پاس - توركیا

ل پشمرگایتیشدا ھر ل ئاسۆت دەڕوانی - لگڵ نسیب خانی ھاوسری - بالیسان - ١٩٨٢

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/١/٨

ی ەم

وو د

نیوو

كان (١

٣٢ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

19

اروتی

جود

الیخ

بدرخانـــدا ھفتنامـــی ١٢٠ی لژمـــارە خالیـــد جووتیـــار قســـیدەیكی زۆر جوان و نایابـــی دەربـــارەی ســـركردەكانی كورد بتایبتی"سمكۆی شكاك، شخ محموودی حفید، قازی محمد و مال مستفا و شخ سعیدی پیران"نووســـی و بتایبتی ژیانی مـــال مســـتفای بارزانـــی نووســـی، ك لو ربۆیناوی"داستانی ئاراس" ھدا بسیدەیقخالیـــد جوتیار جیـــاوازی ندەكـــرد لنوان ســـركردە كوردەكان، چونك سركردەكان لالی ئو ختی ســـوور بوو، بشوەیكی و كری ئـــجوام زۆر جـــوان باســـی لـــپیاوان كردووە ك رۆژێ لڕۆژان بردكیان بۆ كورد خستۆت سر دیوارك، ل بشكی قسیدەكدا ك ل سای ١٩٩٧دا نووسیویتی

ھاتووە: سرێ زۆزانان بابۆ-

نفری خودبھرجیك چۆم بابۆ نموریدێ بارزانی ل

*** دەپدا پدا

بدەڤرێ مرخاسان ب بارزانی رەنگینداكتم. چند لبرزێ دانورەك دیار بوو لئاسمانان

بارانی رەحمتان بوودەباری مملكت جوان و

ك لس و زورگ و بربناندونیا تژی دەبوون ل چریكی شالوران

لغیبادەنگك گازی دەكر

بختی نوستووی كۆن سانواگا ھاتن

مزگن مزگن گلی كوردانرۆژا كوردستان ھالت

*** زمندی گۆیژەو ئب مانی بسل

چرۆی ئاواتی گرتووە ل"دار المللك" ی بابانا

تژی مرخاسی بادینی و لوێ سۆران ل وێ گرمیان

ئوە رۆح پیرۆزەكی باوە یادگارئوە دەست ل مالن ی، شخ و

خوشمیرێ ھرچوار كناران ل"دار المللك" ی بابانا

ركردەیو سرگشمر پھ .. ند میوانخی بازی بشل

خالید جوتیار و كتبخانكی خالیـــددا بـــ كتبخانكـــی لـــژووری دایمداری ترھبی نـــاوازەو بندین كتچچ برھمكانـــی خـــۆی یـــا برھمـــی ئو نووسرانی ك خۆی دەیخوندنوە ئوەندە كـــی زۆرن، دەكرێ للبگكت ،یبـــی ھكتپاشـــڕۆژدا پۆلین بكرت و لـــ دەزگایكی كلتـــووری گورە بۆ زیندوو راگرتنی رۆحی ئـــو پیـــاوە گورە"ماـــی كلتـــووری خالید

جوتیار"بكرتوە.

خالید جوتیارو دەستنووس كات سیری كتبخانكی دەكیت پییتی ل دەســـتنووس و كتبی گرانبھا، جوتیاری كوڕی خالید جوتیار ك كوڕە گورەكیتی گوتی: ئو كتبخان ھمووی ھی باپیرم"مال د"چونكحمولود ئل" یا"مق نداتاھیری كباپیـــرم جگـــ لـــوەی مالیكی زیـــرەك و ھۆشـــیار و رووناكبیـــر بـــوو، گرنگی زۆری دەدا ب دەستنووس، بۆی پاش كۆچی دوایی باپیرم كوت الی ئمو، ئمش دەیپارزین. چونك ھندێ كتبی تدای تمنی ٢٥٠ ساڵ

دەگڕتوە..

خالید جووتیار و رۆژنامنووسیخالیـــد جووتیار ھر ل ســـرەتای ســـانی حفتاو دەست كردنی ب نووسین و خوندنوە لپاڵ كارە ئدەبی و فۆلكلۆرییكانی چندین ل نجامداوە، بۆیوانیشـــی ئكاری رۆژنامســـندیكای رۆژنامنووســـانی كوردســـتان دەركردنـــی لـــ ھـــر كارابـــوو ئندامـــی بوكـــراوەی ھاموون و نیـــازی دەركردنی گۆڤـــاری میتۆلۆژیـــای ھبـــوو، كـــ مۆتی دەركردنـــی پش كۆچـــی دوایی بـــ ٢مانگ

وەرگرتبوو ...

خالید جووتیارو پوەكانی شھید سۆران سوە

شھید سۆران، ناوی:عبدالمسیح پۆس سوە یلدە، لســـای ١٩٥٥ لعنكاوە لدایكبووە، دەرچووی ئامادەیی پیشســـازیی، لسای ١٩٨٢ پیوەندی كردووە ب ركخستنكانی

یكتـــی نیشـــتیمانی كوردســـتان، لدۆـــی بالیســـان، لبر چاالكـــی و جموجۆی زوو ناوبانگـــی دەركرد، لبرئوە ئمنی ھولر ماـــی باوكـــی و خزانـــی گرتـــن و رۆژی ١٩٨٦/١٢/٢٣ بربوون، رۆژی ١٩٨٦/١٢/٢٤ ھموویـــان گیرانـــوەو دوای ماوەیك ئو خزانـــ بداخوە ھموویان شـــھیدكران، ك ئمان بوون: ســـبر صلیوە، خزانی و ژای كچی مام صلیوەی باوكی، نرگزخانی دایكی و حمامو شـــزاو سبیحو ندای

خوشكی. شـــھید ســـۆران ســـای ١٩٨٢ لبالیســـان ھـــردەم لبـــارەگای یكتـــی نووســـرانی كوردســـتان لقی ھولر ب قس خۆشكانی ئاوەدانـــی و ئارامی پدەبخشـــین، درود بۆ رۆحی پاكی ســـۆران و شـــھیدەكانیان، ئو

قسیدەی بشك لوەفا: سحر بوو

"سوە"دەنگی دەھات و دیار نبوو سدایك لدرێ ڕا لبر مای – صلیوە

ب نرمكیرۆشكی دەغالن ھات سوارك لتمی كنیسی عنكاوە

رووەو بالیسان ھات جوت پو جیا لو پوانی

بۆ مزگوت و كنیسو درێ پی دەڕۆن پیرۆزتر لسری خائین و جوانتر

لچاوی جلالد و ب ھیبتتر لبژن و قامتی ئمن و سیخوڕەكانی عنكاوە

بالیسان مملكتكی جوان بوو دەمو عسران لوان را

لچوارچراو مھابادێ لدەشتی پیرە ھولرێ رمیانو گبسوارەی ب

دەمو عسران لچیای ھورێ، دەرەشیرێب ئسپ شی گردەلوول لدرێ را

ناقوسك لی دەدا، خامۆشی قش زەنگی نوژیان لدا

سریان بدیواران دادا جوت پو جیا لو پوانی پی دەچن درێ

جیا لو پوانی لبر تارمی مزگوتان دەكون جیا لو پوانی پی دەچین ژوانی كچان

جیا لو پوانی سوای پدەكین پیاوك لخونی یوسف

ل نووری ئیمان، لھمنی باسترناك ل نھنییكانی مونالیزا، پیاوك لشیعر ھواران شابای داوتوە سر عنكاوە

نیسر دیواری كسیانیان زوو لبدەرگاكان دەخات سرپشت

ماكان بسر دەكاتوەو دەڕوا كس نازان بۆكوێ دەڕوا

لزی بادینان دتوە لچیای مقلوب نك دەشكورخاللش سل

لزینتیر ئاودیو دەبی سروەیك دتن لھورێ

خشپی پ دێ، پی قدەرێ نگا دەشككی رفرانباران كوتب

لگڵ زریان ھدەكاتن ك بۆ ھولرێ دتوە شون پی دیاربوو، ھردێ و نزیك دەبتوە

ك دەڕۆیشت، دیاربوو ھنگاوی دوور ناوە دەستی وتی كۆتران ...

خالیـــد جووتیـــار و مســـلیكی د.مولود ئیبراھیم حسن

دوابـــدوای ئـــوەی نووســـر و شـــاعیر و مامۆستای زانكۆ د. مولود ئیبراھیم حسن شـــیعرك دەنووس و بۆ شـــاخی دەنرێ، بناوكی خواســـتراوەوە ب ئاگاداری خۆی ئـــو شـــیعرە ل گۆڤـــاری نووســـری نوێ كیش كوە، كاتتـــو دەبی ١٩٨٢ بســـال نیـــازی چاپكردنی نامیلكولود بدكتـــۆر م ل و شیعرەشـــی كئ ی دەبكشـــیعرییشاخ بوكراوەتوە دەیخات ناو نامیلكك و دەیبات رەقاب ل بغدا بۆ دەزگای رۆشنبیری كوردی بغدا ســـای ١٩٨٥، ســـ جار رەفز دەكرێ و لپاشان لالین ئمین نقشبندی بـــۆ وەرگرتـــووە چاپكردنـــی رەزامنـــدی ئو مســـلی خالید جووتیاری نووســـر د. ھـــرزوو و دەزانـــ ترســـییم بـــو مولود ئـــاگادار دەكاتـــوەو دە"ماخراپ چیتكردووە" ئوە چۆن دەب لشـــاخ ھمان ،یش ھكدیوان وە لوكراوەتشـــیعر ب ،ترەشـــی دەچوێ و ئولـــود دەشـــد. ملبرئوە باكی نبوو لپاكی و ئمینی خالید جوتیار، چونك دەیزانی جوتیار دەســـتكی

.مینئ

خالید جووتیار و ئھرامكانھر لمیانی ئو گشتانی ك بدرخان ركی ك لكی تانـــی دەرەوە، لخســـتبوو بۆ وگشتكان ك بۆ وتی میسر ئنجامدرابوو، خالید جووتیار ئندامكی ئو گشـــت بوو،

ئو زۆر دخۆش بوو ب بینینی ئھرامكانی میســـر و خۆزگی دەخواست ك كوردیش ئاوا كلپوور و كلتوور و فۆلكلۆری خۆیان

بپارزن.

خالید جووتیار و میتۆلۆژیاباســـكردنی گۆڤاری میتۆلۆژیا وا ب سانایی ناكـــرێ، لبرئـــوەی ئـــوە خونـــی ھرە گـــورەو ســـرەكی خالیـــد جووتیـــار بوو، ی ببو گۆڤارە بۆ قۆناغـــی تایپ و ھئـــدەتی خالید جووتیار خۆی دراوەت دەســـت مســـعودی مال ھمزە و ئویش تا ئســـتا كاری تـــدا دەكا، ئو گۆڤارە چندان بابتی گرنگ و بسوود لخۆدەگرێ، چند رۆژك بر ل مردنی خالید جووتیار ل دانیشتنكدا خالیـــد ســـروتار و ســـتافی كار و تواوی ی داوەتكانی گۆڤارەكـــكۆتایی تخاســـیمسعودی مال ھمزە و گوتبووشی بابتك

ماوە ب ســـیدی بـــۆت دنم، بم ئســـف خالید جووتیـــار وەفاتی كرد و میتۆلۆژیاش لدایك نبوو، پنا بخوا ب ھوی دسۆزان ل ئایندەیكی نزیكدا ئو گۆڤارە چاپ و بو

دەبتوە.

خالید جووتیار و خونكانیلوانـــ نیی بتوانین بـــ چند درك تعبیر لـــ خونـــ جـــوان و پمییكانـــی خالیـــد جووتیار بكین، وەل ئو خونی سرەكی لدایكبوونی گۆڤاری میتۆلۆژیا و گیشـــتنی جووتیـــار بـــ دەســـتگیرانكی و لوانش گرنگتر ئوەبوو ك خالید ھیوای دەخواست كـــورد ئازاد بـــ و فۆلكلۆر و ئفسانشـــی پارـــزراو بـــ، چونكـــ دەیگـــوت: فۆلكلۆر

.شوناس

خالیـــد جووتیار و بانـــك و د. ئازاد حم شریف

دەربارەی خالید جووتیار و بانق دكتۆر ئازاد حمشریف دەنووســـ: دوا دوایی سای ١٩٨٤ بـــوو تـــازە ژنم ھنابوو و ل خزمتی ســـربازی خۆم شـــاردبۆوە، لگڵ ژنكم رـــك كوتین پارچیك زـــی خزانكم بفرۆشینوەو بیكین دۆالر و لرگای ئران ەكز دەرەوە. وابوو پارچـــ ـــی بچینـــپ"ك گۆبرە" بوو فرۆشـــتم و كردم دۆالر و زۆر بگرانی ئو دۆالرانم لالی برادەرك

كیوە.لوە دنیا نبووم ك دۆالرەكان ساختن یان

راستقین، ئوسا خۆشم لم ندەزانی و كم كسیش جگای متمان بوو نك ھر باسی دۆالری لگڵ بكیت، بكو من دەمویست نیابم كوەش ددۆالرەكانی پیشان بدەم و ل

.یگای متمانج كسكبرادەركم پی گوتم: بۆ دنیابوون ل راستی و ســـاختیی دۆالرەكان بـــۆ بانك و بكاك "خالید جووتیار" ب ئو بۆت ساغ دەكاتوە". چـــووم و دوای ئـــوەی خـــۆم پی ناســـاند زۆر بورانـــ پارەكانـــی بھمنی لوەرگرتم و گوتـــی: "ھرچنـــدە من لـــی نازانم بم بكاك ئحمد شریف نیشان دەدەم و ئو ل راستی یان ســـاختیی دۆالرەكان دنیات

دەكاتوە".و الم ھاتـــوە كاتژمـــر نیـــو ھـــردوای دۆالرەكانـــی ھنایـــوە و دایوە دەســـتم و گوتـــی: "تواون" ھر لودا من ھیچ گومانم لوە نما ك خالید جووتیار مرۆڤكی دەم و دەست پاك، چونك تا رۆژگاری پ مترسی سردەمی بعس بســـرچوو لالی كس باسی بوونی دۆالر منی نكرد، چونك ئوسا ب دەست بگیرابووایكی لس دۆالرركھ

دنیایی زیندانی دەكرا.

زینخالید جووتیار و خئاسۆ حمد عبدو ك ئستا بڕوەبری خزنـــی كۆیی بم شـــوەی ســـبارەت بـــ خالید جوتیار ل لـــ خزنی كۆی دوا: خالید جووتیار بڕوەبـــرو برای گورە و وەی كو كاتـــویســـت و ئازیـــزم، لخۆشئیـــدارەی ھولـــر لكۆی دامزرا ل ســـای ب ی كتیانرایوەبڕو بك لـــك١٩٩٧ی ،كۆیر بوو لولی ھنجینتی گرایوەبڕبككاك خالید ل ١٩٩٧/٣/١ بوو ب بڕوەبر، لو كاتوە كارم لال كردووە تاكو خاننشین بوو، بڕوەبرك بوو وەك ھاوڕێ ھس و كوتی ل گڵ گشـــت فرمانبران دەكرد و منی زۆر خۆشدەویست و زۆر ھانی دەدام بۆ فربوونی كارەكان تاكو ئمرۆ ك ئســـتا بووم ب بڕوەبری گنجینی كۆی، كاك خالید قوتابخانیك بوو بۆ من ھم لڕووی كارگـــی و دارایی و ڕۆشـــنبیرییوە، كاك خالید وەك ھیچ بڕوەبرك نبوو كلگڵ فرمانبرانـــی ئاوا دســـۆزبت و یارمتیان بـــدات، ئوفرمانبرانـــی ك لســـرەتای دروســـت بوونی گنجینی كۆیوە كاریان لالی كردووە لـــو ڕۆژەوەی كۆچی دوایی كردوە ك دن بۆ ژوورەكم دەســـت دەكن بـــ گریان زۆرم ھودا لگڵ خاتوو (بیان نادر و ناھیدە ســـاح و سۆزان عبدولواحد و نشـــمیل غریـــب و عاســـیم ئحمد و نازەنین فق) ك وتیك بنوسن ل گمدا بم لبرگریان نیانتوانی. ئوفرمانگانی نجینگ ر بـــریاریان ســـی ژمكـــی كبـــوو ھموو خۆشـــیان دەویســـت و ڕزیان دەگـــرت و برادەرایتیـــان دەكـــرد، خكـــی كۆیـــ زۆر بچاوكی برزەوە تماشـــایان دەكردو چندین خاســـیتی بـــرزو جوانی ھبوو، ئگر لـــدەرەوەی فرمانگ لگڵ ھركسك دانیشتنی بكردای لڕووی ئدەبی و كۆمیتیوە كسكی زۆر قسخۆش و ڕووخۆش بوو، بـــم ك لفرمانگ كاری دەكرد زۆر كسكی لھاتوو و یاسایی بوو، ڕگی بكس نـــدەدا لڕووی ژمریای و

كارگرییوە ھ بكات.كاك خالید ھموو كات فرمانبرانی ھۆشیار دەكـــردەوە و دەیگوت لگـــڵ خك زمانی گوڵ بكاربھنن و فری زۆر شتی دەكردین لبارەی كارگی و ژمریای و دسۆزی بۆ فرمانگكـــ و ھاوكاری كردنی خك، زۆر

یارمتی ھژارانی ئدا.

ل حاجی ممۆوە بۆ خالید جوتیار پـــش ئـــه وه ی شـــتک، ســـه باره ت بـــه و ھاوڕیه کۆچکـــردوه بم و ســـه ردولکه بۆ کۆچی بله زی بھۆنمـــه وه ، حه زده که م ئـــه وه له به رده متان بم و به رۆکی له خۆبایی بونی ھه ریه که تـــان بگـــرم . ئه رێ ئمـــه میله تکی خاوه ن که لتوری جه ھاله تی مردو په رســـتین ! سه یره ھه تا ئه وکاته ی فالن و فیسارمان بۆ یه کجاره کی له ناو بزرنه بت، به تایبه ت رووی نانه ی دوقسه کانم له و که سه شۆڕشـــگو ده ســـه تداری ئه مۆی رۆژانی ســـبه ری شـــوماره و چاویـــان تپـــاره و ســـامانی بنابت و ئاوڕک به الی ئه و شۆڕشـــگییه ی دونیان ناده نـــه وه و بگره ھه تا خه ونیشـــی پوه نابینـــن ! ھه تا ده یان رۆله ی به ئه مـــه ک و وه فاداری خاک و نه ته وه که مان له نمونه ی خالیـــد جوتیارو مجیـــد حمدامیـــن خه مناک و مســـته فا په ژار و قاســـم محمد و جه ندانی دیکه ی کوچه وکۆالنه قه له نده ره کانی ھه ولری

ئه مۆی تژی له زاقوزریقی سه یروسه مه ره ، له به ر ئازاری نه خۆشـــی جه ســـته وروحی و نه بونی و ده ستکورتی گوزه ران و ناعه داله تی کۆمه الیه تی له راده به ده ر ! ھه تا ئه و زاتانه بۆ یه کجاره کی و چیتر به رگه ی ئه م فشارانه یان نه گـــرت و به زگیان نه دا، زۆر به ده گمه ن بون و بگـــره نه بون بوون، ئه و ده نگانـــه ی له گه ل مه رگ و له به رچاوگومبونی، سه یره له ده وری ته رمه که ی کۆبونه وه و ھه تا کۆشـــنه بونه وه . که چی ھه نوکه فرمشـــکی بۆ ده ھۆننـــه وه ! ده بـــا راده یه ک بۆ ئه و که لتـــوره نقومبوه ی دواکه وتویـــی دابنیـــن و ھه ریه که مـــان لـــه شونه که ی خۆیه وه که رۆه یه کی مه غدوری له مجۆره ده بینی و به شـــایه نی ده ســـتگرتن و به ته نگـــه وه چونی ده خونته وه ، بـــا ده نگ ھه بین و ته نیا له خه می پـــاروی چه ورترو زۆرتری چاوچنۆکی ته نیـــای خۆمان نه بین، به به رپرسیارانی ده وله ت و حیزب و کۆمه ڵ بژیـــن، ده بـــ یارمه تی ئـــه و مۆڤه مانـــدو و به له نـــگازه ی رۆژانـــی ته نگانـــه و خـــاوه ن

ھه وست بونه بده ن . گوگـــران ناســـیاوی من له گه ل ئـــه م زاته ی ئه مـــۆ له ناومان نه مـــاوه ، وه ک رۆه یه کـــی تـــازه ھه که وتوی کـــورد له شـــاری ھه ولر بۆ ســـه ره تای حه فتاکان ده گه ڕتـــه وه و ئه و ده مـــه له خوندنی زانکـــۆی به غدا به یه کتـــر ئاشـــنا بوین و به نده ئه و ده مه دوو ســـاڵ له پش ئه و بـــوم . دۆســـتایه تییه که مان زۆرتر له رـــگای قوتابی ئـــه وان رۆژان (نجمدین عزیز)ــــه وه بوو که ئه و ده مه له گـــه ل چه ند ھاوڕیه کی دیکه ی خوندن، له یه کک له ئه قه سه رتاییه کانی رۆشنبیری کۆمه ه ی مارکسی لینینی بیروباڕی ماوتسی تۆنگی کوردستاندا، ھاوڕیه تییه که مان گه رموگوڕتر بوو . خالید خورتکی ھه ســـت و نه ست ناسک و عاشق بوو، له گه ل گه شـــه کردنی ژیان پده که نی و بۆ به ره وپشـــه وه چونی نه ته وه و وته که ی شاگه شـــکه ده بوو . له ناو ژیـــری و خولیای بیرکردنه وه ی جوتیـــاردا ھه زارویه ک خه ون و خۆزگـــه ی بچوک و گه وره ھه بـــون، ھه ر له عیشـــقی شیعرو خۆشه ویســـتی فۆلکلۆرو به تایبه تیـــش حه یرانـــی ده شـــتی کاکـــی بـــه کاکییه که ی ھه ولری الچه ک به ســـه ردا ھه تا ده گاته وتپارـــزی و گه وره یی نه ته وه که ی و بـــه قوربابـــی بونی شـــاره که ی ھه ولـــر،

ده روشکی به وه فا و دانه باو بوو .. لـــه بیرمـــه لـــه رۆژانـــی ژیانـــی خوندنـــی به غـــدا، مه رگی دایکه دســـۆزه که ی مایـــه ی وه رچه رخانکـــی به رچـــاو بـــوو له دونیـــای ھۆش و بارکردنی کۆسته کانی ژیاندا . خالید لـــه زانکۆی به غـــدا ده نگکی دیاری شـــیعرو کوردپه روه ری و رۆشـــنبیری کوردی بوو . له سای ١٩٧٤ دا ئه ویش وه ک ده یان ھاوڕێ و ھاواداری کۆمه ه به شداری خه باتی چه کداری نه ته وه که ی کرد له شۆڕشـــی ئه یلولدا، به م ئه وه بو به ھۆی گرفتکی خزانی و به ناچاری به ر له کۆتایی ھاتنی ئه و خه باته چه کدارییه ، گه ڕایـــه وه به ر خوندن و بۆ ماوه یه کی کاتی له یـــه ک داباین . له ســـای ١٩٧٥ دا، منیش که گه ڕامه وه به غدا بۆ ته واوکردنی دواسای خوندنه که م، سه رله نوێ له گه ل خالید بوینه وه ره فیقـــی ھاوده می یه کتری و ھه رگیز له بیرم ناچت، ئـــه و رۆژانه به ھۆی ئـــه و بارودۆخه ناھه مـــواره ی کۆمه ه له وان رۆژاندا توشـــی ھاتبـــوو، به نده ش که وتبومه نـــاو بارودۆخی ژیانکی پمه ترسی ھه ره شه ی گرتن له الیه ک و خراپـــی گوزه رانی ژیـــان و خه ریکی ئه وه بوم که به یه کجاره کی ده ست له خوندنه که م ھه گـــرم، که چی له دیدارکـــی چایخانه که ی ( الکنـــدی ) به غـــدا، خالید وه ک فریشـــته به ھانامه وه ھات و ھیمه تی ئـــه وه ی دامه به رێ که ده بـــ خوندنه که م ته واو بکه م که ھـــه ر ٤٥ رۆژم بۆ تاقیکردنه وه کانی ســـه ری ساڵ مابوو . ھه روه ھا ئاماده یی خۆی ده ربی که شـــونی خه وتن و مانه وه م له الی خۆیان بۆ مه یسه ر بکات که له گه ل چه ند ھاوشارییه کی خۆمان، شوقه یه کیان له سه ره تای شه قامی ( الکفاح ) بـــه کرێ گرتبوو که برایان ( محمد عبدالخالـــق و کمال علی ) بـــون که ئه وانیش به وپـــه ڕی ریزگرتنـــه وه جگایان کردمـــه وه . له گـــه ل به رده وا مـــی ژیـــان مـــن و خالیـــد ھه میشه په یوه ندی براده ریمان له سه ره وه ی ھه رجۆره جیاوازییه کی بیرکردنه وه و له یه ک دابانـــی رکخراوه یـــی بـــوه ، جونکـــه خالید به راستی مۆڤکی ره وشت به رزبوو، ریزی ئـــه و ھاوڕیانه ی خۆی زۆر ده گـــرت . رۆه تکۆشـــه ره کانی ئـــه وان رۆژانی ته نگانـــه ی خۆشده ویست و خۆی لنه ده شاردنه وه و بگره ھه میشه و سه رباری ھه رجۆره مه ترسییه ک ھاوکارو پشـــت و په نای شۆڕشـــگان بوو . ھه تا له نـــاو گه رمه ی ھزوتوانای به عس و

دوا دەسختی خالید جووتیار ٢٠٠٩/١٢/٢٤ ل ئاھنگی ئاسۆی ھاوڕیدا ل مجلیسی دۆستانیدا لگڵ خۆشویستانیدا

نمریت بقد ئھرامكانی میسر

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

20

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

20

خالید جووتیار

ده ســـه ته که ی، به ھاوڕتی چه ندان رۆه ی جوامـــری دیکـــه ی ھه ولر له پاییزی ســـای ١٩٨٢ دا،په یوه نـــدی به ریزه کانـــی خه باتـــی چه کداریییـــه وه کـــردوه و وه ک نوســـه رک له ریزه کانی یه کتی نیشـــتمانی کوردســـتان به شداری شۆڕشی کردوه . من لره دا ناچمه ناو بواری ئه وه ی خالید جوتیاری کۆچکردو له بواری ئه ده بی و رۆشـــنبیری چـــی و چی پشکه ش به وت و نه ته وه که ی کردوه و بۆ ره فیقه کانی دیکـــه ی به جده ھم . له کۆتاییدا ته نیـــا ئه وه ماوه من بیم که خالیدی مۆڤ و خـــاوه ن توانا زۆری به به ره وه مابوو له بۆ خزمه تکـــردن و ژیـــان، به م دیـــاره مه رگی به زگدان بواری نه دا و ته نیا به ر له یه ک رۆژی پش ئـــه و مه رگه ناســـۆره ، له په یوه ندییه کی ته له فۆنـــی له گـــه ل به نده لـــه وتی ســـوید، که سه رو نیگه رانی خۆی بۆ ھه شتم، له سه ر ئه وه ی ده زگای خانه نشین غه دریان لکردوه و موچه که یـــان لکه مکردوته وه ، ســـه رباری ئـــه وه ی له الیـــه ن ئه نجومه نـــی وه زیرانـــه وه بیاری خانه نشینکردنی به پله ی به روه به ری گشتی دراوه . وه ل له گه ل ئه وه ش گه لۆ، ئه و ئینســـانه ھه ســـت به رزه ھه ر کۆی نه دابوو، له سه رمه شقی ئه وه ئه و گۆڤاره ی سه باره ت به میتۆلۆژی که ماوه یه کی زۆر بوو له خه می به چاپگه یاندنی بوو، به دکی پ له ئومده وه خوازیاری به چاپگه یشـــتنی . داخه که م خالید جوتیـــار کۆچیکـــرد و جـــاوی بـــه ژمـــاره ی یه که می چاپکـــراوی ئه و کۆرپه یه نه کـــه وت . ره بـــی مـــووی ل ب زمانـــی . په نجه کانی ھه وه رێ ھه رکه ســـ گوشـــه ن بـــه ده ردی

دۆزه خ به رێ ..حاجی مه مۆ . ٢٧ / ١٢ ٢٠٠٩ ستۆکھۆلم

خالید جووتیار و حمیدی برابگومان ھیچ شتك بقد كاركردن لیكترت نزیك ناكاتوە، دوای ئوەی خالید جووتیار ماوەیكی زۆر بوو ل بدرخان كاریدەكرد، بـــ بردەوامـــی لـــ كاتـــی وەمدانـــوەی درخان دەیگوت: بمید بكانی حفۆنلتحمیـــدی برا، جیـــا لوەش لـــو ماوەیداو دوای ئوەی حمید بدرخان مای خۆی كرد بووە دراوســـی خالید جووتیـــار و زۆرجار شوان ل نووسران بیكوە دەچوونوە دەنـــاو وەالوە مۆبایلیـــان زۆرجاریـــش و لسر دیوار قســـیان دەكرد، وەل ھندێ جاریـــش ل یكتر تـــووڕە دەبوون، دەیگوت ،عات ب٢٤"س"تووڕەبوون بۆ مرۆڤ دەبدەشیگوت:"پپوولی كوڕی دو" نازانم لت تووڕەببم بم چی. ھـــر دەیگوت حمیدی برا پاســـپۆرت و لیژنی پزیشـــكی و فخاخ و جانتـــا و ترجمكانـــم و ھموو شـــتك

ئامادەی بۆ كوێ بۆین.

خالید جووتیار و تلفریكدوای ئـــوەی ھاوشـــان لگـــڵ محمـــود زامـــدار و حمید بدرخـــان و نازم دبند و حوسامدین ســـرداری و ربین رەسوڵ و دەشتی ســـباح و شـــوان تاڤینگ و یوسف ئبوبكر و موحسین ئاوارەو عبدولرەحمان و رۆژنامنـــووس چنـــدان و معـــروف نووســـری دیك گشـــتكیان بۆ ســـوریا و لوبنان و قاھیرە ركخست، لوێ گشتیاران سواری تلفریك بوون، ھندێ ل برادەران جووتیـــار خالیـــد ســـركون، نوـــراون گوتبووی سركون من الوك و حیرانتان بۆ دەم، ك سركوتبوون خالید جووتیار الوكی بســـر محمود زامدار ھگوتبوو. پنـــا ب خـــوا ونـــ ڤیدیۆییكی ئـــوكات

بودەكینوە.

خالید جووتیار و پشودوای چندین ســـاڵ دابان لـــ یكتر دوای ئوەی عبدو پشو ل سوید ل ستۆكھۆم لـــ ٢٠٠٩/٤/٢ لـــ ســـنتری"كلتور ھاوس" كۆڕكی شیعرخوندنوە بۆ چند شاعیرك بدوع"و شاعیرانك لكساز دەدرێ و یپشـــو"بوو، خالیـــد جووتیـــار و ســـتافی گشـــتكی بدرخانیش لو كـــۆڕە ئامادە ناو كۆڕەكو لشـــپ بدووێ عدەبن، لیـــك ب دەنگی خۆی ھاواری كرد "جووتیار گیـــان ئوە تۆی"، ئو گشـــتان بووە، ھۆی ئوەی دوای چندین ســـاڵ دابان ئو دوو

ھاوڕی بیك بگنوە.

خالید جووتیار و ئدەبجیـــا ل فۆلكلۆر خالیـــد جووتیار یكك بوو لـــو ئدیبانـــی خوندنـــوەی زۆر بـــاش و ورد و شـــارەزایانی ھبـــوو بـــۆ گشـــت ژانرەكانی ئدەب، ھر ل ئرشیفی خۆیوە بۆمـــان دەردەكـــوێ كـــ چـــۆن ئـــو پیاوە تشـــھات و بابر پســـردەوام لب زنمئدەبییكان دەنگی ھبووە و ھاتۆت وەم.

خالید جووتیار و شوی ئاخیرەت بگومـــان دواییـــن ســـاتكانی ژیانی مرۆڤ پن ل رووداوی ســـیرو ســـمرە، خالید جووتیـــار دواییـــن شـــو ل یانـــی یكتی نووســـرانی كورد- لقی ھولر تا درەنگانی شـــو دانیشـــتووە لگڵ كریم دەشـــتی و محمـــوود زامدار لدووری ٣ متر قســـی لگڵ حمید بدرخان و حسن و یاسین و فیســـڵ علی كردووە، ل كاتژمر ٨ الی ئوانی جھشتووە و ب حیساب گڕاوەتوە ماـــوە، بم قســـیك ھیـــ گوای خالید جووتیـــار چند پرســـیاركی داوەت ھاشـــم سراج بۆ ئوەی وەمی بداتوە بۆ گۆڤاری میتۆلۆژیـــاو گوتوویتیشـــی ئگـــر مـــردم وەمكان بدەوە ب كریم دەشتی، پرسیمان ل ھاشم سراج و ئویش گوتی: ب ئوەتا

پرسیارەكان و خالید جوتیار بمنی گوت.

خالید جووتیار مردئازاد سادق دەربارەی مردنی خالید جووتیار

:دە ینام و كورترەوە ئی ســـتو مانشئ بوو، كـــ دەمو بیانكـــی زوو ل خوكی شـــیرین خبـــری كردمـــوە، پـــم وابـــوو وەك جارانـــی تر كۆمپانیاكانـــی تلفۆن بۆ كناوەختی نامم بب ،ریكالم ناردوویاندەســـتم برد بـــۆ تلفۆنكو ســـیرم كرد نووســـراوە "خالیـــد جوتیار مرد". ســـیری ژمارەكم كرد"حمید بدرخان" ناردبووی، وەك ھكشـــاو ســـاردم ھناســـیكی شـــریتكی خرا خالید جوتیارو زامداریات و پیاسی ئوارانی ھولر و پیڤ جوانكانی تری ب دوای یكدا ب كۆنكانی مشـــكمدا

گوزەریان كرد..سیرە من دەمك ل كورت نامو زەنگكانی دەمو بیانیان دەترسم. قدەر وای كردووە مژدەكانـــی بیان وەك گزنگ و ئاســـۆكانی

جوانین و پچوانی یكترن. ـــك لكروا بـــوو، یش ھـــیانییـــم بئـــ ـــرم بـــولرە تاســـاوەكانی ھھـــ ـــواھكورتنامیك بیست. ئم بیانیی نمرك ب جوتیاری دەمرت و جووتیارك بنمری

دەمنتوە...ئم بیانیی قدەر نیھشـــت جوتیارەكی ھولـــرم وەكو جاران ل خـــوە قووكانی

پـــاش گـــڕەالوژەی شـــوانی نووســـران خبـــری بتـــوە بـــۆ ئوارەیكـــی تـــر و پیاســـیكی تری ھولرەكی. دەمك بوو جووتیار حزی ل پیاسی ئوارانی ھولر بـــووە، وەل مخابن ل نیوەی رگادا بجی ھشتین و پیاسكش ب ناتواوی مایوە..

ھمن. ب دەنگ. تاسر ئسقان ئارام. سد ئوەنـــدە ورد لـــ بیركردنـــوە. بھرەمند لـــ پیڤ جوانـــكان. زامداریاتكی ئو بۆ زامدارك ك ئاســـان نیی تی بگی. ھندە وردن، مگر ھر جووتیاركی ئو شـــارە ب كوچـــو كۆنكانی ھزرو بیری زامداردا

.وارانی كرد بكی ئیپیاسزۆرجـــاران قم مژوویك دەشـــون یا شـــت جوانكان ئـــاوەژوو دەكاتـــوە. بم قمكی تۆ مژوویك دروســـت دەكات، مژوویـــك ئمی ھولری شـــانازی پوە متر نییوەندەی كی تۆ ئكملین..قبك زیاتر ل جاسا كریستی" كی "ئكمق لنیو سدەی تا ئســـتاش لسر ھمان ئو مزە دانراوە، ك "شمندەفری رۆژھتی" لســـری نووســـی ل ئســـتمبۆڵ لـــ دوا الپڕەی رۆژنامیكدا نووسراوە "ل ٢٠٠٩دا مائاواییـــان كـــرد" ئو مانشـــت بۆ بابتك سانو كدیارترین ئ باس ل نووسراوە، كدەكات، كـــ لســـای ٢٠٠٩ كۆچـــی دواییان كـــردووە، لـــ تـــك ئویشـــدا ونكانییـــان دانرابوو. گلك چاوم ب كونج و كلبری ونكانـــدا گاو ل گۆشـــیكی بچووكیش ن نمرك نجووتیاركـــی ھولریم بدی

نكرد. ل ك ككردم، كاتدی نئوم وە بم ئبپرسكیدا دانیشتم ونی خالید جووتیارم

ل دی ھموواندا بینی.

خالید جووتیار و ناوە خوازراوەكانیبو پیی خالید جووتیار لماوەی كاركردنیدا كی چـــاالك كاری كـــردووە، بســـوەك كتایبتـــی ل بـــواری كلتـــووری و فۆلكلۆر و جگ ربۆینووســـیدا، ھدەبـــی و رۆژنامئلوەی بناوی خالید جووتیار برھمكانی بو بكاتوە، بناوی خواســـتراویش بابتی بوكردۆتـــوە، بھریـــك لـــ ناوەكانـــی "شـــاورێ، الدێ، جووتیـــار، بیـــار، كنار، الوك، فۆلكلۆرپروەر، ھاموون"و ب چندان

ناوی دیك برھمی بوكردۆتوە.

زیرەك كمال نونری د.برھم ساحل كۆتایی رۆژی پرســـكدا، زیرەك كمال ح بم ســـارھـــژكاری سیاســـی د. براونونـــری ســـرۆكی حكومتـــی ھرمـــی كـــردو پشـــكش وتیكـــی كوردســـتان تی برۆكی حكومرەخۆشی سو سپرسبنماك راگیاندو باسی ل خۆبوردەیی و لھاتوویی و ئو ك نووسرو رووناكبیرو فۆلكلۆر پـــروەرە دەربی، كـــ د. برھم دەیخواست ل نزیكوە چاوی پبكوتبای و بكو بتوانرابای، ك ھرچی لدەستی بھاتبا ھاوكاری و پشتیوانی بوو. مردنی كاك خالید كلنكی گورەی ل نو ھاوڕیانی و ئدەبی كوردی و فۆلكلۆری كوردی، خستوە، تمن

درژی بۆ بنماو جووتیاری كوڕی.

خالید جووتیارو پشمرگایتیلـــ دوا رۆژی پرســـكی مامۆســـتا بكـــر لپرســـراوی مبنـــدی "٣"ی ركخســـتنی (ی.ن.ك) ل ھولر ل وتیكیدا ل برامبر ئامادەبـــووان ســـبارەت بـــ كوردایتـــی و گوتـــی: خالیـــد جووتیـــار پشـــمرگایتی خالید جووتیار كوردكـــی پاك و رۆیكی بـــوو، خالید ل وەیتم نی ئـــشۆڕشـــگرۆژانی سختی كوردایتیدا شاخی ھبژاردو وەی ئاسوودە بر ویژدانیدا بۆ ئرامببلھموو خۆشییكانی شاری ب قوربانی ئو حزو ئاواتانی ك خۆی ل سربخۆیی و مافـــی چارەنووس دەدۆزییـــوە كرد. خالید پیاوكـــی نفس برزو لـــ كۆی نزیكی "٥" ساڵ كارمان بیكوە كرد، ھرگیز رۆژك ل رۆژان "موخالفیك، كاركی نا ئاسایی، ..ھتد" نكرد، بۆی ھر ل بنماكی نچوو، بكـــو ل ئمو ل رووناكبیران و ل ھموو

گلی كورد چوو..

سوپاس و پزانینبنـــاوی بنماـــی نووســـرو رووناكبیرو فۆلكلۆریســـت "خالیـــد مولـــوود ئحمـــد" ناســـراو بـــ "خالیـــد جووتیار"، ســـوپاس و پزانینـــی خۆمان ئاراســـتی ســـرجم ئو بڕزانـــو دەزگا رووناكبیرییكان دەكین، ك بشداری روڕەسم و بخاك سپاردن و

پرسی خوالخۆشبوویان كرد. یا ئـــو كســـانش ك ل رگـــی ئیموە

پژارەی خۆیان بۆ ئم دەربی.لـــ خـــوای گـــورە داواكاریـــن ســـبووری بھموو الیك ببخش و خالید جووتیاری

رۆح زیندوو ببھشتی برین شاد بكات.جالل مولود ئحمدجووتیار خالید جووتیارلجیاتی بنمای خوالخۆشبوو٢٠٠٩/١٢/٢٩

ل نو ئازیزانیدا لنو دەریا الوك دەچێ - لوبنان لكاتی رزلنانی یكتی نووسران ل گشتی بدرخاندا - لوبنان و سوریا

دوا ساتی بخاك سپاردنی رۆح زیندوو خالید جووتیار ٢٠٠٩/١٢/٢٥ - كاتژمر ١٠:٣٠ی سرلبیانی

پرسنامیجگری سرۆكی ھرمی كوردستان

بۆ بنمای خوالخۆشبوو كاك (خالید جووتیار)سوكی گرم

زۆر بداخوە كۆچی دوایی كاك (خالید)مان بیست، بم بۆنیوە پرسو سرەخۆشی ل خۆتان و كسوكارتان دەكین.. بشداری غمتانین.

ل خوای گورە داواكارم خوالخۆشـــبوو ب بھشـــتی برینی خۆی شـــاد بكات و سبوری ھموو الیكتان بدات.

انا لله و انا الیه راجعونبراتان

كۆسرەت رەسوڵ علیھولر - ٢٠٠٩/١٢/٢٥

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/١/٨

ی ەم

وو د

نیوو

كان (١

٣٢ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

21

اروتی

جود

الیخ

ھاوژین عبدولرەحمان كانبیزۆر الم ســـخت باســـی یـــادگاری بكـــم لگڵ خارم، چونك یادگاری نبوو ل نوانمان ھمووی ئستاو داھاتوودا. ھرچی باس بكم و بیگموە م لســـت دەكواھ زۆر ئـــازارم دەدات، چونكـــرابـــردووە، چونك خارم بنســـبت من، ھاوڕێ،

رابر، منزگا، ھموو شتك بوو.ھمیشـــ ب دیارییـــوە دادەنیشـــتم و چاوم لی دەكرد، ھمیشـــ حزم دەكرد وەك ئو بم، وەك ئـــو بدوم، وەك ئو ب دەنگدانیشـــم، وەك ئو ل كاتی نووســـین لسر زگ رابكشم، وەك ئو حزم دەكرد ل خواردێ رەشـــوو پلك كودی ناو یاپراخی: وەك ئو حززم دەكرد ل تڕەپیازی ریم دەكرد.بنی چاودنھب میشوای. ھناو دۆغبھانی سرشالن و پ شالن خۆم لی نزیك دەخستوە، ھردەم حزم دەكرد خرا خرا شت بنووسم و پیشانی دەم. ھر لبر خۆشویستی میشنووســـین ئاشـــناكرد، ھ خارم بوو خۆم بدەستنووســـكانیم كتبكانـــی، الی دەچوومـــدەخونـــدەوە، زۆرم حزدەكـــرد ســـیری ئـــو كتبانشی بكم ك پشكشی دەكرا، ھندكیان نووســـرابوون بۆ خالیدی فۆلكلۆریســـت، ھندێ بۆ جووتیاری شـــاعیر، ھندێ بـــۆ حیراننووس و الوك دۆســـت ھندێ. سدان شتی جوانیان بۆ

دەنووسی.لیادم،پۆلـــی دووی ناوەندی بـــووم، تازە وردە وردە دەســـتم دابـــووە شـــیعر نووســـین، شـــتی سادەو ساكارم دەنووسی و ھشتا پیشانی خارم موویم لی دەكـــرد، ھرمم لدابـــوو. زۆر شـــن خارم دەھات ر كاتك نووســـی بوو. ھردەفتمامـــان دەمشـــاردەوە. شـــوكیان خاۆژنـــم و الدێ دەفترەكمیـــان ھنـــاو پیشـــانی خارمیاندا زۆر تریـــق بوومـــوە، چونكـــ نمزانـــی بـــووە شامپۆی بســـردا رژابوو الیكی دەفترەكمی شـــواندبوو، نووسینكان تكڵ ببوون، خاریشم ندەوە كاتم دەخورەكدەفت كی لر شـــیعرھدەگیشت ئو شونی ك شـــامپۆی پدارژابوو دەیـــووت: ھناســـ ســـوورەكانمان تكـــڵ كرد "شامپۆ" ئاواتكی خزانیم ھی "شامپۆ". لدووری چنینوەی رەزی "شامپۆ" ئوەبوو ئو شوە زۆر پكنین لو كاتوە ھانی دەدام شـــت بنووســـم و بردەوام بم. دەشـــیزانی زۆری شرم لدەكم و زۆریشم خۆشـــدەوێ. كات كتبیشی دەردەكرد، دەیوت: "ئو نوســـخیش بۆ شـــمام ھولری" ك مبســـتی من بوو. ھمووكات پی دەوتم: "تا شـــون پت نكیتوە، ھرگیز ھنگاو مھاوێ، ردەم پە ھكی زۆر چدنیای نووسین دارستان

."ك بچوەی چنـــد غریبیـــت دەكم خـــارە خالید گیان، ھزار ســـو ل مزارت، ھزار ســـول الوك و حیـــران. ھـــزار ھزار رەحمتت لـــ ب خاری برەحـــم و نرم و نیان. خۆشویســـتی خوارزاو

خزم و دۆستان.

چند قسیك بۆخاری نازدارم

عبدولواحید ئیدریس شریفبـــر لـــوەی بچند وشـــیك ڕـــز لو قمـــ ئازاو سركشـــ بنـــم ك مرگی مو قموومانی تاســـاند، ئنـــاوادەی ھپشـــمرگیی زەبرو ســـتمی ڕۆژگار بۆ ســـاتكیش نیبزاند، ئو شاســـواری زۆر

خواوی لخو ڕاپڕاند . ڕەخنیك ھی دەت ئمی كورد (زیندوو كوژی مردوو پرســـتین) ئـــو ڕەخنی تا ڕادەیـــك ڕەوایـــ، بم ئـــدی ئو كاتی زیندووەكانمـــان لـــ لوتكی ھوســـتوە خلۆردەبنـــوە بـــۆ ناو خرەنـــدی بزین و دووڕوویـــی و دوژمن دۆســـتی، نتاندیوە و نتان بیســـتووە، شـــاعیرو نووسرەكان یان كنكانی دووش شـــیمانن لندە پچ

بۆ ئو زیندوانیان وتووە !

خالیـــد جوتیـــار ئـــو قمـــی ھگـــری پیامـــك بوو پ بوو ل عیشـــق و ئوینی پاك، قمك بوو تژی ل الوك و حیران بۆ بژنی زراڤ و شـــۆڕە سواری كوردان، ئـــو قمـــی بباك ل قمـــ ڕموزن و زۆكانی كری ناوجۆگا، ل تمتومانی ژر دەستی و دیلیدا ب دوای ھناسی ئازادیدا دەگڕا، ئو عاشـــقی كانـــی و چیاو دوندان بوو، ب ئوەی پنج مۆرێ بۆ كس بكات جگ ل نیشتمان، ئو ھمیش سوداسری ھوارێ بوو پ بـــ دەنگی الوك بژێ بۆ

كوردستان .ئـــو قم دەروون پ لـــ زامی ب ماڵ ئـــاوا بجی ھشـــتین، بـــم ھرگیز ون وە نییئ ،چاومان، چۆن ون دەب ل نابـــخرمانك ل گوزاری داھنان جوانكانی

بـــۆ بج ھشـــتووین، لـــ الوكـــدا فری گالنمـــان دەكات، لـــدان و نچـــۆك دانـــحیرانك دا ئاشنای ئوینی ددارە بمراد

نگیشتووەكانمان دەكات.ئـــو ڕۆژانی ل نزیكوە ب جیھانی خالید جوتیار بلد بووم و زیاتر ل ناخی گیشتم، ئـــو ڕۆژان بوون كـــ دەواری غریبیمان ل ســـبری ھیبت ســـوتان ھـــدا، ئو ڕۆژانـــ لـــ كوانـــووی شـــیعر و ئدەبـــی حاجی قادر پشكۆكان كزكز دەسوتان، ئو دەســـتی ژیلمۆكانی گشـــاندەوە، خالید جوتیـــار بـــوو لـــ شـــوەزەنگی نائومدی و نھامتیـــدا، چـــرای (ھامـــوون)ی لناو دمانـــدا داگیرســـاند، بـــ ئـــو ڕۆژانی ئو (ھامـــوون)ی كردە ســـكۆیكی ئازاد رچی لسانســـۆر ھ و وتی: بنووســـن ب

،ھزرو ناختان دای رچـــی لھ ،تان دایدئو كات دەركردنی ڕۆژنام شـــونخوونی و گۆڤـــار بـــشـــتا ڕۆژنامـــدەویســـت، ھ شتا وشردران، ھی دەســـت دەژمنجپپیرۆزیی خۆی لدەســـت ندابوو، ھشـــتا نببـــوو بـــ گـــڕەالوژە، چنـــدان قـــم بارگی خۆیان ل (ھاموون) خســـت، بم الوك و حیرانكانـــی جوتیار (ھاموون)ی خۆشویســـتر كردبوو، لـــ پنجا ژمارەی (ھاموون) زۆری نووســـی بۆ غریبی و بۆ پشـــمرگ جوامر و ئازاكان و بۆ ھولر وەك (ھولـــر ســـر بتمـــ، پوەكانی شـــھید سۆرانی مســـیحی، گو شھید، م لد رانــــــری، بـــۆ خۆم لولالوكـــی ھھولرێ . ھتد) جوانییكانی خالید جوتیار ممرتـــرن، ئوە جوانتـــر و نزۆر زۆر لـــل لت ئاونیكی شـــكاو نیشـــانی ئوەی بدەیـــن، ل كۆتاییدا نمـــری بۆ گیانی پاكی

خالید جوتیار.

قمك سپیتر ل ق . ھكشاوتر ل قرەچووغ

شرزاد ھه ینی - ستۆکھۆلمئـــه و ونه یه له گـــه ڵ خالیـــد جووتیـــار و عه بدولره حمان فه رھادی له پش باره گای لقی ھه ولری یه کتی نووسه ران له مانگی

نۆڤمبه ری سای ٢٠٠٩ گیراوه .له رووی الپه ره ی رۆژنامه کاندا بینیم که وا شاعیرکی ئه ندام له یه کتی نووسه رانی کـــورد- لقـــی ھه ولـــر، کـــه خۆشـــم لـــه کۆنگره که ی شـــه قوه بوومه ته ئه ندامی ئـــه و یه کتیيه ، لـــه ئاکامـــی وه رگه ڕانـــی ئوتومبله کـــه ی که تازه کیبـــووی گیانی له ده ســـتداوه . ئه و پیاوه و ســـه دان که سی تـــر به رده وام لـــه کاره ســـاته کانی خراپی به کارھنانـــی ئوتومبله کان و شـــه قام و رـــگاکان به داخـــه وه ده مرن، که ھشـــتا ته مـــه ن و دڵ و ھه ناویان بـــواری پداون چه ند سای تر بژین و سه رده می تر ببین،

ئه ویش شیعری تری بنووسیبووایه .من خۆم لـــه وێ بووم، که ئه ندامکی ترمان ره وانه ی چه ند نه خۆشخانه ی ده ره وه ش کرا، به م نه خۆشییه که ی بواری نه داو برینه که ی ســـه خت بوو، بۆیه ش زۆری نه خایاند مردو ناوه که و ھه واـــی کۆچکردنه که ی بووه دوو الفیته ی ره ش یه کیان له پش باره گای لقه که و دووه میشـــیان به دیـــواره درـــژ نیوچه وانه

به رزه که ی پیره قه ت ھه واسرا.شـــه وانه که داده نیشـــین زۆرجار باس له و ده کـــه ن، ئه گه ر فـــالن مرد له چله که ی کـــوتار بخونتـــه وه و که ونه یه ک به یه کـــه وه ده گرن باس له چله گرتنه که ی ده که ن، باس

له یادی ســـاوه رگه ڕی مردنه که ی ده که ن، به م که س نازانت ک بۆ ک له چله که ییدا

وتاری الوانده نه وه ده خونته وه .له کاره ســـاته خوناوییه که ی یه کى شوباتدا ئه ندامی ئه و لقه ی نووسه ران بوونه قوربانی ئـــه و کاره تیرۆریســـتییه و قه ه مه کانیـــان

به خونه وه نژران.له ئه نجامی ته نگه نه فسی و ھه ناسه سواری به رده وامـــی یه ککی تر له و رۆژانـــه گیانی ســـپی فی و زوو کۆچی دوایی کردو زۆر

به ھیـــواوه ده یوت من ئســـتا زۆر باشـــم، ئاگاداری ته ندروستی خۆمم.

له گه ڵ به فربارانی سه ره ســـادا له ئه نجامی وه ســـتانی ھه ردوو گورچیله یـــدا ئه ندامکی خونشیرینی تر کۆچی کرد، که به پکه نینه وه ده يوت نازانم ئه و نه خۆشـــییه لـــه کنده رێ بۆ من ھات، من که ســـه ردانی به شـــه که ی ئه و نه خۆشـــییه ده که م له نه خۆشخانه که ی ھه ولر له ته نیشـــتم یه کک ده مرت، مردن

له ناو ئه و نه خۆشانه دا زۆره .

پش راپه رین دانیشـــتنیکمان بۆ ئه ندامکی ترمان کرد وتیان نه خۆشه و ده مرت، به م خۆشبه ختانه نه مردو زۆریش خۆش و باش و پ به رھه م و مه جلیس ئاوه دان وه ک چرا و شاخ و کانی ژیاو ھشتا مردن ده رةقه تی

نه ھاتووه .و ده بـــات ھه موومـــان نزیکـــه و مـــردن و دووره زۆر ده بـــات، دوورمـــان زۆر گه ڕانـــه وه ی نییـــه ، له و مردنـــه دا ماه کـــه ی خـــۆت نابینیته وه ، شـــه وانه دانیشـــتنه کانت ناکه یته وه ، نووسینه کانت ده خوندرنه وه و نانووســـرنه وه . ھه یـــه ده من سکســـم نه ماوه مردوو حیســـابم، ھه یـــه ده مرت که له ھه بـــژاردن ده رناچت، ھه یه مردووه که ناورـــت یه ک قســـه بکات، ھه یـــه ده مرت که حزبه کـــه ی ده گۆڕـــت و که ســـک درۆ زۆر ده کات مردوو حیســـابه ، جگـــه ره زۆر ده کشت و شـــه وانه زۆر مه ست ده بت و نازان بچته وه ماه که ی. ئه وانـــه مردوون که لـــه ده ره وه ده ژیـــن و به رده وامیش بـــه فیکرو به ســـه فه ر لـــه ھه ولرن، ئه وانـــه ش مردوون که نازانن بن به رھه می نووسینی فالنـــه که ســـم خوندیتـــه وه و زۆر جوانـــی نووســـیبوو. ھه یه ده مرت ئه گه ر یه ک در ره خنـــه ی لگیرا. ترســـنۆکه کان مـــردوون، برسییه کان ماستاوچییه کان چاوحیزه کان، مشـــه خۆره کان مـــردوون. بـــه م رۆحـــی په پوولـــه ی ســـپی و بگـــه ردو مانـــدووی نووسه ران نامرن، چونکه نووسینی نه مریان

له پاشمه رگ جھشتووه .

له به ر ئه وه ی جووتیاربوو، بۆیه (خالید) نه مریش بوو

موحسین ئاوارە ھاوڕی سانكی دوورو درژم بۆ ئو سفرە ناوەختی تۆ

چ بنووسم و چ بژم ئم پۆژەی ھاوبشمان لپش

بوو چ قدەر و وادەیكی ناوەخت بوو

خونكانمان ریشكش بوو بیاربوو ئمجارەش لگڵ

"حمید بدرخان"دا ھاوسفربین كچی ھموو ھاوەكان ھوەرین

بتنیا سفرت كرد سفركی دوورو درژ

سفركی ب گڕانوەو ئبدیت

ھاوسفرەكانمان دەب ل سفركی تردا

ئاوڕ ل كورسییكی بتای تنیشت

خۆموە. بدەموە ك تۆی تیا نابینم و نایبینموە

***چۆن جورئت بكم

پڕ پڕ ئلبووكم ھدەموە ك لنوەندی ونكاندا

ون ھاوبشییكی خۆم و خۆت و

ھاوڕیان بدەموە؟! دەب ئاگری یادكی بسوێ

بۆخۆم بدەستی خۆم دایگرسنم ونكان. شون و یادەكان

ھۆن ھۆن فرمسكیان بسردا ببارنم ***

ئی چۆن دم بروەست دەدا ناو و ژمارەی موبایلكت

لسر شاشی موبایلكمدا رەش بكموە

ئیتر ك بدونم چۆن سبر بسر ھتاوا

تپڕنم ***

قیك ھی وەك دورم دورم مزن وەك د گورەكی تۆ

منارەیك ھی وەك منارەی چۆلی سربند وەك نفس برزەكی تۆ محمود زامدارك ھی ل یانی

نووسرانداھموو مزەكان بسر دەكاتوە لبرخۆیوە دەت و دەتوە برادەرین ئوە خالید بۆ دیار

نیی

كورسییك ل كورسییكان تاڵ نییو بتاب

***ھاوڕی خۆش مشەب

چند زوو بوو دوا دۆپی مرگ

لسر گی سوزی تمنتا تكا

قاچكت كوت دووھزار و نۆ ئوەیتر ل دووھزار و دەدا

داخكم دوا پكی سری ئم سات

لگڵ نووسرانا ھندا ***

"حیران"ب مائاوایی تۆی زانی خندەی سر لوە سوزەكانی

زەرد ھگڕا "الوك"ب دی پەوە

وەرن بزانن چ ئازاركی لبر دەڕوا

و دانانیششیعر راڕای

ھر بپوە ھناسی گرمی سردەكوێ و دەڕوا

***ئی برادەر

تۆ مۆروە وش ترزەی گوھردارت

ب تیشك رۆشناكانت وەدەكرد دەتكردە تسبیحك بۆ دەستی

زەماندەبریقایوە وەك چلوورەو بلوور جگای شانازی و ئافرین بووی

ئی داھنر مامۆستای كلپوور ***

مائاوا. مائاوا ستج نیا بئاوا تما

بم ھمیش رۆحی سپیت بسر سرمانوە

وەك باندەیكی كۆچری بنو رایكانی تریفدا

بریسك دەدا وێ و ون دەبدەردەك

بۆتۆ خالید جوتیار

ل حزووری بدرخان پاشادا - دیمشق تماشای گڕەكی كوردان دەكات - دیمشق لگڵ شاندی بدرخان - حلب لنو قلندەرخانی دەزگای بدرخاندا

زەردەخنشت ھر نمریی بوو لگڵ فرھادی و ھینی جووتیارو ھاوژین

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

22

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

خالید جووتیاربفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

22

پیرداود مخموورینووســـین و قسكردن پاش مردن ئو تام و لززەتـــی نیی وەكو ئـــوەی ك مرۆ خۆی و شتی بۆ بنووسرێ، چونك ژیاندا ماب للوانی ھندێ زیادو كمی تبكوێ، وەك ئوەی ھمـــوو جارێ خالید خۆی دەیگوت: ئو قـــوڕە تكدان و شـــالنی زۆری دەوێ، لســـر ھمان پندەی (ئـــو ھویرە ئاوی جووتیـــار نـــاوادەی مرگـــی دەوێ) زۆر جگ لـــوەی ھموومانی ل ناخوە ھژاند، ئمش سوننتكی ژیان، ھر لبر ئوەی دوای مرگـــی ئازیـــزان ھنـــدێ جار خك پنـــا دەبن بر یـــادەوەری الپڕە كۆنكان ھدرنوە، ئوەنـــدەی من ل نزیكوە ئو پیاوەم ناسیب، لوە پتر ھدەگرێ بچند درك شـــینی بۆ بگم. ئو قســـانی لرە دەیاننووسم زەمانیان بسر نچووە، ئستا كاتی كردنیتیان، بۆ ئوە دەیاننووســـم تاكو

جووتیار ل گۆڕەكی گلییم ل نكات.ھولـــر لســـانی شســـتكانی ســـدەی ڕەكناوی گ بوو، كستا نرابردوو وەكو ئدیارەكانی ئوێ رۆژی ھولرت دەژمارد، ســـیداوە یكم ناوی ســـرزاران و ســـر تۆپـــی گڕەككان بـــوو، ھنووكش نازانم چۆن گیشـــتم سیداوەو لوێ ل ناوەندی ئیسكان بخونم، ئلعانیش بۆم ساغ نبۆوە ئـــو ناوەندیی بۆ ل ســـیداوەیو ناوبراوە ل دەبوای ی ناوەكـــپب ئیســـكان، چونكـــگڕەكی ئیسكان بووای، ئو گڕەكی لگڵ

سیداوە شقامكی تنگ لكی دەكردنوە.رـــك لســـای ١٩٦٧ چوومـــ خوندن لو ناوەندییو ل پۆلی دووەمی ناوەندی ھۆبی م رۆژی دەوام لكـــكـــرد، ی(د) دەســـتم پپۆلكم ل تنیشت مردمنداكی باریكلی ســـپی دانیشـــتم، ئو كوڕە بووە دۆســـتم و كـــ زانی خكـــی الی مخمـــوورم ھندەی دیك دۆســـتایتی زیاتر بـــوو، ھردووكمان وەكـــو دوو مندا كرمانجی دەشـــتی قراج

و كندنـــاوە نـــاوی مخمـــوور پكـــوەی بستینوە، ئوەندەی نبرد لكدی گیشتین

و نھنییكانی یكترمان زانی. ر لو بم ئـــكی، بـــی دەشـــتدوو مندامـــن ھاتبـــووە شـــاری، ھندۆكـــك لـــ من ك رەحلر یسپۆلیش ل شارەزاتر بوو، لدادەنیشتین، ئو دەمی قوتابی بجلی كوردی خۆی دەوامی دەكرد، مامۆستا شخ بورھان یادی بخر دەرسی ئینگلیزی پدەداین، من و خالیدی زۆر خۆشدەویست، لبر دوو شت، یكمیان لبـــر جلو برگكانمان، ك جلی كوردی تواومـــان لبردابـــوو، دووەمیش ھردووكمـــان ل ئینگلیزی زیـــرەك بووین،

دوای دەوامـــی قوتابخانـــش ھربیكوە بوویـــن، ببـــ یكـــدی ھمـــان ندەكـــرد، تنانت خالید برایكی خۆشـــی لوێ بوو، ئســـتا نووســـركی بـــاش و مامۆســـتای جوگرافیای، بـــم زۆربی كاتكان پكوە دەگڕاین، زۆرجاریـــش بۆ دەوركردنوەش

پكوە بووین.خالیـــد مایـــان ھر لـــ گڕەكی ســـیداوە بوو، بر لمن دەگیشـــت قوتابخان، ئگر رۆژـــك درەنـــگ ھاتبـــام بـــۆ خونـــدن ئو ل بو ن بشـــان دەبوو، دەیگـــوت ھرپترسی ھیاس شت نھاتووە، ئم مامان پ یداوە بكوران تاكو س كوران بوو، ل لرۆیشتن پتر ل نیو سعاتی دەخایاند، من و چند قوتابییكی دیكـــ ل كورانا دەھاتین، دوو رـــگا ھبـــوو بـــۆ ھاتـــن و چوونمان، یكمیان ب نزیك كارگی بفری چلبی، یاسر ھبت بوو لزۆر زەحم گایو رئشـــتی، كس نیدەورا بودا رەت بتوە، ل ،گامـــان بگۆڕیبووایناچـــار دەبوویـــن ر تـــخانووەكانـــی مح ا دەچووینـــكورانـــكـــ چنـــد كارمندكی ھی شـــمندەفر لـــوێ بوون، ئو رگای ھرچندە دووری دەخســـتینوە، بـــم ئمینتر بـــوو، لگڵ دەستپكردنی دروستكردنی شقامی شست متری، ئمش رگامان گۆڕی و راسترێ بودا دەھاتین و دەگڕاینوە، ئو رگایش ئاوەدانـــی زۆر كم ل بوو، جگ ل یاریگاو

مای چلبی ئاوەدانیمان ندەكوترێ.دەوام لناوەنـــدی ئیســـكان لگـــڵ (خانی دا بوو، سك بیناییمامۆســـتایان) بوو لرۆژ بســـ رۆژ بوو، ئواران پیاســـیكی بازاڕمان دەكرد، من و خالید دۆستی سینما نبوویـــن، یان لبر ئـــوەی نداربووین و پارەی كینی تیكتی سینمامان نبوو، یاخود زۆر ھوەســـمان بســـینما ندەھات، بم

وابزانم ئوەی یكمیان بوو.ئـــواران، ئگر ل بـــازاڕ بووینای، بزۆری

ل دەوری قت دەســـووڕاینوەو بشكی زۆریـــش لپـــش ونگـــری و چاپخانكی مام گیوی رەوان شاد رادەوەستاین، برگی كتبكانمان دەخونـــدەوە، نازانم چۆن بوو رۆژـــك ھردووكان بیرمان لـــوە كردەوە، كـــ ئـــو پارەیی لـــ جـــادەكان خرجمان دەكرد، باشترە ب كتبی بدەین و بشریكی بیخونینوە، دیارە من كتبی فی فی قل فیـــم كـــی و خالیدیش ئمیر ئرســـالنی كی، مام گیو سبارەت ب كینی كتب لی پرسین، گوتمان حز بخوندەنوە دەكین، ئویـــش بدیاری كتبی (مال مشـــھوری) داین و گوتی: ئوەش دیاری مامتان، پاشان مووجـــارێ دەچوویندۆســـتی و ھ بووینالی، بـــم ئـــو پیربوو ئوەندە ســـلیقی

نمابوو. لوێ رۆژوە میلمان كوت ســـر كتب و ھر ئوكاتی ســـردانی كتبخانی گشـــتی ھولرمـــان كرد، ك لتنیشـــت چایخانی بایزی بوو، ئویش سوودی بۆمان زۆربوو.

خالید مایان ل ســـیداوە بوو، بپش ھۆی ی، منیش لگردی قالیخانجـــ ل دەھاتگـــكورانا دەھاتم، لوێ یكدیگر دەبووین، ئو مۆزەخان كی كراوە بشستا بئ یناوچچۆل بوو، جگ ل ئاوی كسك و سۆر ھیچ شتكی دیكو ئاوەدانی نبوو، ئاوی كسك و ســـۆر، ك ئســـتا گۆڕەپانی بـــر دەرگای ھۆـــی میدیای، خك بۆ جوانی و خۆشـــی دەھاتن وێ، بحوكمی ئوەی ھردووكمان خكی دەشت بووین و ل گوندەكان شایر زۆربـــوون، ئوەندی ھمانبوو ئو شـــیعرە میللـــی و فۆلكلۆریان بوون، ك بۆ یكدیمان

دووبارە دەكردەوە. ینی ھاتینوارەی رۆژی ھكیان دانی ئجاربازاڕو نمرەی كۆتایی سامان وەرگرتبۆوەو مكتب تعتیل بـــوو، بیارماندا ك پكوە ،قامی باتشـــ ك وەرگرین، چووینینولـــو جادەیـــ ونگری كركـــووك ھبوو، ھبـــوو، فلســـمان (٥٠) بھردووكمـــان نجا فلســـو پب دوو نوســـخكی بینووەرگرتیـــن، ئـــو رۆژەش ك لپشـــتوەی ونكـــدا نووســـراوە ٣/ ٧/ ١٩٦٧ بوو، ئم ونی دوای چل و ســـ ساڵ بۆ یكمجار

بودەكرتوە.سای پاشترێ لكدی داباین، من گڕاموە مخموور بۆ خوندن، ئو ھر لوێ مایوە، رۆژكیان ل ئیدارەی دواناوەندی مخموور نامیكـــی مۆركـــراوی كـــردم و بانگیـــان پولداریان دام، ســـیرم كرد لـــو برادەرە نام و دەموە ھاتبوو، ئـــمویســـتخۆشب پوولی پۆســـت دەگواســـتراوە، ئو رۆژە بھیچ جۆرك وەســـف ناكرێ، خریك بوو بـــاڵ بگرم، ھـــر چۆنك بوو ئیزنـــم ل بابم خواست و ھاتم ھولرو سردانی دۆستی

خۆشویستم كرد.لـــ پیمانـــگای ســـای ١٩٧٢- ١٩٧٣ مـــن مامۆســـتایان وەرگیـــراوم و خالیدیـــش لـــكۆلژی ئادابی بغدا بشی كوردی وەرگیرا، ل بغدا خالید پیوەندی لگڵ كاك بھادین یـــدا دەكات و پرســـیاری منی لالل پجـــدەكات، دووبارە دۆستایتیمان پیداكردەوە، لسای ١٩٧٣ یكم شیعرم ل ھفتنامی (بیری نـــوێ) بوكردەوە بنـــاوی پیرداود بندیان، خالیـــد زۆری ھوەس پـــ ھاتبوو، پاش مـــن ئویش شـــتكی بنـــاوی (خالید جووتیار) بوكـــردەوە، ئوجارە ل ھموو

جارەكان زیاتر دۆستایتیمان بتینتربوو.بـــۆ مژوو دەیـــم ھیچ گرنـــگ و ھولری گوتنـــی (حونر) نیی كســـك لگڵ چاو تبب ،ب گرتبـــكتنانـــی و فرچكـــی بھشاعیر یان چیۆكنووس یان خوندەواركی باش، گرنگ و (حونر) لوەدای ل ھیچوە خـــۆی پبگین، (حونر) ئوەی ك خالید جووتیـــار كـــردی، نمامۆســـتایی حرفكی فركـــرد، نكســـكی شـــارەزا پلی گرت و نئدیبكی گورە رنیشاندەری بوو، ھتاكو ھستی كرد كتبكی شیعری نخوندبۆوە، ئو كنووسرەی ل دەرچوو، ئوجا ل چ بوارك ك ھموو كس خۆی لبر نگرت و كم كس دەیورا لو میداندا كاربكات، وە لینكۆئاخیر كاركردن و نووســـین و لفۆلكلۆر پیاوی دەوێ خۆی ل بدات، قســـم ل كی دیكتوەیان بۆ دەرفم ئزۆرە بـــدەگڕم، ھـــر ئوەندە دەم جووتیار یات بخـــرو قبرەكت پ نـــوور ب و، تمنی

.ژیش بۆ جوتیاری گچكدر

خالید جووتیار یادت بخر

خالید جووتیار . نووسرو فۆلكۆریست و روناكبیرجالل سنجاوی

مرگ و ژین میسلی سبرو تاوە ئـــوی بـــــاقی بــــــمــنـ ھر نــاوە

ل گوندی خامۆش و بچووكی "كندارەقل"ی باشـــووری دیبگـــ لـــ ســـای ١٩٥٣ خالید جووتیاری چاوگشـــی گنـــم رەنگ و رۆح پـــاك و دڵ پ ئڤین و برائت ل خزانكی جووتیاری رەنجـــدەر ل دایكبوو، بم جۆرە خۆشـــی و كامرانی بای كشایوە بسر ژیانی ئاســـایی ئم خزانو بزەی خستوە خـــان"ی دایكی، چونك وانی "گور لســـدایكی خاوەنی ســـ كچ بـــوو "زولخا، زارا، نجیبـــ"، خالید جووتیاریـــش یكم كوڕی ئامزی دایكی بوو، بشیری پاكی پروەردە

كرابوو.خالید جووتیـــار مولوود ئحمد مســـتفا شـــاوری، باوكـــی لـــ نو كۆڕو مجلیســـی عشـــایری ب "مال تاھیـــری كندارەقلی" ناسراوە، ك ل عشیرەتی "بامند"ە و باكی

.نی"یس شیرەتی "مامرەكی عسداكیشـــی "گو خانی حمـــد محموودی ســـنجاوی"ی، كـــ خكی گونـــدی "عا"ی

.ناوەیندكخالید جووتیاری مرۆڤ و دناسك سرەتای ژیانی لم گونـــدە بچووكی ب قوتابخانو نخۆشخانو كارەباو.. ھتد، دەست پدەكات و بـــ پیـــژەی رۆژگاری تـــاڵ و شـــیرین ل ی پـــردانـــكـــی مڕێ و ژیاندەگـــھ ر برامبســـت و راستی و شكۆدار بوھكاروبـــاری وت و نتوەكی و دۆســـت و ی بنیات دەنورەكگ ناو د برادەرانی لو تا رۆژی مائاوایی ناوادەی لسر ھمان شوازو ھوستی مردانی بردەوامبوو، بۆیـــ نـــاو و برھمكانی ھر بـــ نمری

دەمنتوە.پـــاش ئـــوەی باوكـــی خوندنـــی فقیاتـــی تـــواو دەكات و ئیجازەی مالیتی لســـر دەستی مامۆستا "مال ساحی كۆزە پانكیی"

وەردەگرت ب مـــال ل گوندی "قازیخان"ی قوشـــتپ دادەمزرێ، ل سای ١٩٥٦ مای ،ل بۆ قازیخانندارەقگوندی ك بار دەكات لئو كات خالید جووتیار تمنی س ساڵ و

چوارمانگ و دە رۆژ بوو.لبر ئوەی گوندی قازیخان زۆریان ســـر ب ركخســـتنكانی حزبی شـــیوعی عراقی بـــوون، بۆی بـــردەوام گیروگرفتـــی نوان وانشـــ بیرم بوو، لجووتیار و ئاغای ھلســـر جۆخینـــی گونـــدی خۆپیشـــاندان و ھوتافاتـــی یاخـــی بـــووان لـــ ئاغا دەســـتی پدەكرد، ئمی مندایش بشداریمان دەكرد بـــ تایبتی ل ســـروبندی ھگیرســـانی شۆڕشـــی ١٤ی تمـــووزی ١٩٥٨ گـــورەو

بچووكی گوندەكمان دەیانگوت.بــــــژی گـــل رۆــــی گــل

مام رەحمان و شخ شل ل نوان ســـانی ١٩٥٩-١٩٦٠ ژیانی مندای خالیـــد جووتیار لـــ كركووك لـــ گڕەكی

"رەحیمـــاوا" دەســـت پدەكات، پـــاش ئوەی "مـــال تاھیـــر"ی باوكـــی داخیلـــی دەورەی مال موعلیمـــكان دەبت و ل قوتابخانی "دواناوەندی موســـال" دەست ب خوندن و تاقیكردنوە دەكات ل ئنجام ســـركوتوو رەتایی لـــمامۆســـتای ســـ ـــت و بـــدەبگوندی "چغمیرە" دادەمزرێ ل ركوتی ١٩٦٠/١٢/٨ دەرگای قوتابخانك دەكاتوە، كـــ "فتح جدیـــد" بـــوو خالید جووتیـــار لم ركوت ل پۆلی یكمی سرەتایی خوندنی دەست پكرد، پاش مانوەی كمتر ل ساك ب پی نووسراوی پروەردەی ھولر ژمارە "١٣٢١٩" لـــ ١٩٦٠/٩/٢٠ باوكی گوازرایوە بۆ قوتابخانی گوندی لھبان، ئو كات خالید جووتیار تمنی ھشت سان بوو ل پۆلی دووەمی سرەتایی تاكۆتایی پۆلی ششمی ســـرەتایی ل گوندی لھبـــان خوندویتی پاشـــان ب پـــی نووســـراوی پـــروەردەی ١٩٦٦/١٠/٢١ ـــر ژمـــارە "١٧١٧٧" لـــولھ

باوكـــی گواســـترایوە گوندی "دۆســـزە"ی قوشـــتپو ماڵ و مندایشـــی بۆ خانووەكی گڕەكی سیداوەی نزیك مزگوتی "حاجی

بكر زینگر".ســـرجم ژیانی "خالید جووتیار" ل گوندی لھبان بریتیی بوو ل خوندن و گشتوگوزار لگڵ برادەرەكانی "رەشید عومر، جعفر ئحمـــد، عبدوـــ ئحمـــد، عبدولخالق دەروش ساح، ئیبراھیم مال سعید، لتیف د رەسول ناسراوە بمن، سابیر حسحســـابیری دەروـــش كۆرە...ھتـــد" ل گوندی لھبان "تكییی دەروشان" ھبوو، ھموو پت شان برەی دەروینی دایوانی ھشو دەف لـــدان گرم دەبـــوو، ئوە تكییی خلیف حســـنی لھبان بوو، خالید جوتیار و برادەرانـــی ھموو شـــوانی زیكر ئامادە دەبـــوون، حایـــان دەگـــرت و جارجاریـــش ل تا رۆژی مردن م ئامادە بووندەگریان، ئدڵ و دەروونی "خالید جووتیار" دەرنچوو، بۆی ل كتبی "حیـــران و مرگی غریبان" باسی گریان و حیرانی دەروشانی تكییی

خلیف حسن دەكات. ندنـــی ناوەنـــدی لـــخالیـــد جووتیـــار خوقوتابخانی ناوەندی ئیسكان تواوكردووەو

برادەرە خۆشویستكانی لم قۆناغدا:"شھید شاخوان عباس، سعدی ئحمد پیـــرە، مجید تھا، كمال مســـتفا ھمزە، پیـــرداود مخمـــووری، عبدولـــرەزاق قادر بدوھا ســـنجاوی، عتیمـــاری، ســـابیر ترەجب سنجاوی، رۆســـتم عبدورەحمان شـــروانی، كنعان رەشـــاد موفتی، پارزەر

تاریق جامبازو.......ھتد".ل سای ١٩٧٣ خوندنی ششمی ئامادەیی تواو دەكات و ل بشـــی كـــوردی كۆلژی ئادابی زانكۆی بغداد وەردەگیرێ، ل مانگی ئـــازاری ١٩٧٤ مردانـــ چكـــی شـــرەف دەھ جندنی زانكۆ بدەگـــرێ و خوھو ل قوتابخانی كوردایتی ل شـــاخكانی كوردســـتان دژ ب رژمی بعســـی رووخاو

سنگر دەگرێ.ل سای ١٩٧٦-١٩٧٧ باوانامی بكالۆریۆس ر لرمانبف زمانی كوردی وەرگرێ و ب ل

بانكی رافیدەین ل ھولر دادەمزرێ. نكدەھرگیری پی ١٩٧٩ ژیانی ھاوسساو ســـ كـــچ و دوو كـــوڕی ھی بـــ ناوی

"جووتیار، بیار، الدێ، لوان، كنار".زیاتـــر لـــ "١٣" كتـــب و نامیلكـــی ب چاپ

گیاندووە.

خالید جووتیارو جاللی برای - ھولر - ھوتلی چوارچرا - ١٩٩٩

جووتیارو پیرداود مخمووری - ١٩٦٧/٧/٣

ل حزووری نیزار قبانیدا - دیمشق شپۆلی دەریا نیترساند - لوبنان الوكی نو تلفریك نعلتییك - لوبنان لگڵ ئازیزترین نووسردا (سابیر رەشید)

دوا ونی خالید جووتیار

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/١/٨

ی ەم

وو د

نیوو

كان (١

٣٢ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

رینبا

فراب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

23

in Ferda Cemiloglu berî panzdeh (15) salan naskir.

Ew yekemîn arîstokratê Kurd bû ku min nasdikir...Ez peyamnerek bûm ku min DEP، HADEP، HEP، YDH dişopand. Ferda Cemiloglu jî jinekî karsaza çalak bû ku li nav rêxistinên medenî û civakî de kar dikir.Malbata Cemiloglu li hemû ax û deverên ku Kurd lê dijîn tê naskirin. Bapîrê wê 16 salan Yemenê birêvebiriye. 6 nifşe li ser vê erdnîgarî û cografyayê dijîn. Li Erbîlê(Hewlêr) her sal festîvala Cemîloglu tê sazkirin. Her cara ku ez diçim bakûrê Iraqê، ez bi xwe baş dibînim ku paşnavê “Cemiloglu” çawa dergehên xwe vedikin. Baskek ji malbata Ferda Cemîloglu jî، li gel malbata Mesûd Barzanî xizm û kesûkarin. Malbata Cemîloglu keç dane Barzaniyan.

Dema ku wêneyên Diyarbekirê yên bi taybet ji

malbata Ferda Cemîloglu re mane temaşe dike mirov bi

çavê xwe bawer nake. Ferda Cemîloglu dibêje: “Li wan

deman de li Diyarbekirê 46 dikanê deqaqê (utu) şapka

hebûn”. Gelek caran tê gotin lê mirov bi zehmetî bawer dike، li demekî Diyabekir

Parîsa rojhilat bû. Wêneyên li gel Ferda Cemiloglu şahidên

wan rojane. Ataturk dema ku hatiye Diyarbekir li qesra

Cemîlogluyan maye.Ferda Cemiloglu، piştî ku li Enqerê Zanîngehê dixwîne li Emrîka jî doktoraya xwe ya Biyolojiyê werdigre. Cemîloglu berî 6 salan li Tirkiyê jiyana kar de bi awayeke çalak kar dikir، lê belê paşê bi biryarekî diçe Erbil û li wir dest bi karê xwe dike. Ferda Cemiloglu li Erbîlê xwedî şerîkeyekî avadankirinê، xwaringeh (restorant) (Yekemîn xwaringeha Tirk) û holekî xweşikbûnê ye.Em çîroka bav û xalê wê wekî mamê wê Felat Cemîloglu ku li Girtîgeha Diyarbekirê de bendkirîbû ji pertûka Hasan Cemal ya Kürtler dizanin. Jê ra ji axên ku Kurd li serê dijîn Ferdaxan an jî Mîra Kurd dibêjin. Ferda Cemîloglu jiyana niha bi nukte an jî çîrokeke pêkenînê şîrove dike û dibêje; “Em li navbera dojeh û behiştê de qaçaxiyê dikîn”Li navbera Kurdên derveyî bajaran de şerên civakî heyeDema ku we Vekirina Kurd a AKP bihîst hûn li Erbîlê bûn. Pêşî we ramana çi kir?Gav avêtin gelek başe. Divê her kes tiştên ku ji ber kirine xerabike، divê ji ber girtinên civakê jî bêne xerakirin. Piştî salên 1960 Kurd ji bo xwe dîrokekî nû nivîsandin. Kurdên metropalan hatin jêbirin. Kurdên ku li bajaran jî bi cîh bûn heya demekî dirêj nedikarîn bibêjin em Kurdin. Li navbera Kurdên ji derveyî bajaran de şerên civakî heye. Li vir ez dixwazim vê bibêjim; hejarî، dizî، zarokên poz fişok، jinên fîstanî، mirovên bêpêlav...Paşdemayîn û hejarî...Di rastiyê de Kurd hemû ne ev bûn. Dîroka Kurdan ne eve. Binêrin، dagirkirin an ku fetihkirina Diyarbekir tûne، dergehên Diyarbekirê heye. Piştî demjimêr 6 an li Diyarbekirê berê cûdahî di navbera gûndî û bajariyan

de hebû. Siryanî، Tirk، Kurd û çandek an ku kulturek hebû. Me ji malbata xwe van dibihîst û em mezinbûn. Berê mirov pêkve dijiyan. Li navbera demê de erozyoneke çandî û kulturî pêkhat. Li Diyarbekirê dewra Komariyê de 46 dikanê utukirina şapka hebûn. Eger mirovên bi şapka digerin tûnebe çawa dikanên utukirina şapkayan çêdibe? Malbatên gelek nûjen hebûn. Malbata min jî yek jî wan bû. Li nav demê de rûxandineke aborî û çandî pêkhat û mixabin niha jî li nav vê tabloyê de pirsgirêkên ku gelek têkel xuyadikin hene.Di dema Erdal Înonu de vebûn çêbûbûHûn kesekî nêzîkî siyasetê jî ne. We demekî li CHP ê de siyaseteke çalak dikir. Gelo li gor we Vekirina AKP gaveke herî girîngê 30 salên dawî ne?Ozalê rehmetî gavên wekî vê avêt û hinek paket amadekirin، lê temenê wî têrê nekir. Li wê demê de şerê li Bakûrê Iraqê jî bandorekî cûda li ser kir. Hinek ji wan îltîcayî Tirkiyê bûn. Mesut Yılmaz، got “Rêya Ewrupa ji Diyarbekirê derbas dibe”. Li gor raya min di dema Inonu de Vekirina Kurd bi pêngavên baş destpêkir. Inonu xwedî nêrîneke pêştirê li siyasetmedarên niha bû. Lê belê li vî xala ku em gehiştinê de niyaza AKP girîng û erêniye. Gelek girînge ku ji vê xalê de gav avêtin bidomin. Mirov êdî ji şer bêzarbûn. Herkes aştî û pêkvejiyanê dixwaze.Hûn li Erbîlê dijîn. Li vê avahiya ku li Bakûrê Iraqê hatiye damezrandin، bandorekî çawa li ser jiyana Kurdên li Tirkiyê dijîn dike?Bakûrê Iraq kete nav rewşeke federasyonê. Ji ber ku ew jî gihiştine mafên xwe yên demokratîk modeleke başe. Li gel Iraqe، li gel rêvebiriya navendî car carna gengeşe bikin jî êdî tirsa wan nîne. Tirsa veqetandin û cûdabûnê tûne.Lê belê li Tirkiyê jî rewşeke dijî wê niha desthilate. Kesên ku dijî Vekirina Kurd a AKP derdikevin، dibêjin; “Welat Parvedibe”. Ev jî rewş dixe nav gumanan. Gelo Kurd dixwazin Tirkiyê parvebikin? Gelo Kurd parvekirinê an çareseriyê dixwazin?Pêşî rastiyê xistin holê. AKP، got: “Em dixwazin çareserbikin”. Gotina AKP ya “Ji bo çareseriyê dîsa jî berdewam dibîn” ji bo Kurdan gelek girînge. Gelo her du alî jî bi niyazin? Eger bibêjîn “Ji roja yekem daxwaza Federasyonê dikîn، Apo derxin” wî demî pirsgirêk vedikêşe ser û ji çareseriyê dûr dikeve. Divê ji gel pirsiyar bikin، lêpirsîn û lêkolînên gelekî baş bêne kirin.Rojhilatê başur ne hejar bû hejarkirinLi gel vebûnê ji paketa demokratîk، behsa paketeke aborî jî têkirin. Gelo divê ev bi zû bêne diyarkirin?Ez bawer nakim ku ev xalên herî girîngbin. Ji ber ku berê jî paketên aborî hatin vekirin. Teşvik an ku piştgirî çêbûn. Kesên ku hêza wan a rikeberiyê tûnebe ji veberhênanê dikare bibe çi? Her tişt li ser mêze man. Carekî Rojhilatê başur hejar nebû، lê hejar kirin.

Veberhênanên rast nehatin kirin. Ji gûndan koçberiyên bajaran destpêkir، bajar bûne bajarên gûnd. Ewlehî tûne، tirs li nav gel heye. Mirov xwe bi tenê dibînin، derûniyeka girseyî heye. Ev valahî û hestên biçûkdîtinê PKK bihêztir kir. Ji ber ku PKK hesteke ku aîdê cihekîbûnê da gel piştgiriyeke mezin wergirt.Vebûn divê ji çi destpêbike?Divê mirov bi zimanê xwe bipeyvin، çanda xwe bijîn، xwe biçûkxistî hîs nekin، ew mirov bi salane li wir dijîn، paşê nehatine، bi salane li wê erdnîgariyê de dijîn. Ji

ber ku Rêya Hevrîşim، Rêya Beharat ji van axan derbas dibû li wir mirov hînî ji her kesî re vekirina singê xwe bûne. Dibe ku ji bo vê yekê jî be ku nekarîne dewlet damezrînin. Ya herî girîng niyaze.Li Şerê Çanakkaleyê de 5 kes ji malbata me mirin، em jî xwedî li van axan derketînRaya we li vî derbarî de çiye? ji bo ku vebûn bicîhbibe، divê çi bête kirin an jî sûda çi jê re heye?Gelo dewlet، kesên ku dibêjin “Ez Kurdim” himbêz dike? ji aliyê din ve kesên ku lêborînê dixwazin ji bo birêvebirên rêxistina xwe dixwazin، an ji bo xort û lawên hêja yên ku derketine serê çiyayan dixwazin? AKP، dema dibêje “Gelê Kurd Heye” bawer dike، gelo dikare bawer bike ku Kurd zimanê xwe bikarbînin، bibin xwedî zanîngeh، televizyonên xwe damezrînin، gelo dikare van hemû daxwazan bipejirîne?Hûn dibêjin “Heta cudaxwazî ji holê ranebe gihîştina çareseriyek zehmet e”...Ew heya çi astê ji Tirkiye bin ez jî heya wê astê ji Tirkiyê me. Li şerê Çanakkaleyê de ji malbata me bi heman paşnavî، kesên li Ewrupa xwendîn، 5 xortên malbata me ku bi dilxwazî beşdarî şer bûbûn mirine. Malbata min jî xwedî li van axan derket.Dema ku ez bibêjim “Ez Kurdim” divê şermê jê nekim û neyêm biçûk xistin...Berî 1015- sal niha gelek kêm kes dikariyan bibêjin ez Kurdim. Li xala niha de rê hatine derbaskirin. Lê belê tiştên li vê pêvajoyê de hatin jiyandin birînên kûr vekirin. Gelo dema li vê çarçoveyê de temaşebikin valahiyeke vebûnê heye an na? An jî gelo pêwîste bingeha vebûnê de girîngî li van xalan bête kirin?Ez dixwazim dema ku bibêjim “Ez Kurdim” şermê nekim، naxwazim bême biçûkxistin. Dema ku ji Diyarbekirê biçim bajarekî din naxwazim 10 caran bême rawestandin û ji

kontrolên nasnameyê derbas bibim. Dema ku serê xwe radikim naxwazim li serê her gir û çiyayekî nivîsa “Şanazî ji bo wî kesiye ku bibêje ez Tirkim” bibînim. Dema ku ez vê nivîsê dixwinim “Ez çi me?” ji xwe gûmanan werdigrim. Tu jî li wan deveran gelek geriyayî، li her deverî alek heye. Carekî li şerefa ala Tirk nayê ku li cihên xwar û maro bête daliqandin. Li her carê xwe biçûk dibînî û li bin zextê de hîs dikî.Leşker jî û kesên li serê çiya jî zarokên vî welatîne، dayikê wan dixwazin wan himbêz bikin.

Ew jîl û nifşên ku li rojhilata başûr(Bakurê Kurdistan) jiyana xwe derbaskirin zêdetir ê wan li gel rewşa awarte yê jiyan. Li wir sîstemek heye ku mohra xwe li awayê jiyana wan dixe. Ji bo rehabîlîtasyona(çareserkirin) civakê divê çi bê te kirin?Ez dixwazim vê pirsê bi pêkenokek bi bersivînim: Roja axretê hatiye، Kurd jî çûne roja mehşerê. Gunehê wan heye an xêra wan heye dê bê te temaşekirin. Paşê rêzbendê de gelê Kurd temaşekirin e û gotine “We gelek êş û azar kişandiye raste rast wan bişînin bihuşt ê”. Çûne bihuşt ê gotine: “ Rêzbend gihaye destên me، lê belê wekî lîjne me nekarî em biryar bidin، dîsa herin dojeh ê pirsyar bikin”. Kurd jî li wê navberê de mane، carek vî alî û carek wî alî. Paşê kesek wan rêde rawestandiye û ji wan pirs kiriye، “Hûn li vir çi dikin wisa?”. Wan jî gotiye، “Em Kurdin، ji bo debara xwe bikin em li navbera bihuşt û dojeh ê de kaçaxiyê dikin”.Pirsgirêkek heye، navnîşan kî ye، çawa bê çareser kirin nayê zanîn. Mirov dema ku destên xwe deynin ser wicdana xwe baweriya xwe bi hebûna vî gelî dikin an na? Pêşî divê bersîva vê yekê bê te dayîn. Divê dewlet vê yekê bibêje: “Tu Kurdî dikarî zimanê xwe bi kar bînî. Ji ber ku tu Kurdî êdî ez te na êşînim. Êdî ji ber ku tu Kurdî ez di rê de te nadim rawestandin.”Ji bo xortên li serê çiya daxwaza lêborîneke giştî tê kirin. Beranberî vê helwestên gelek tund hene.Leşker jî، ew xort jî zarokên vî welatî ne. Her dayik dixwaze lawikê xwe himbêz bike. Divê ji bo daxistina wan çi pêwist bike bê kirin. Navê wî lêborîn be an jî tişteke din. Dibe ku bibêjî lêborîn، divê naveroka wê bê te dagirtin kesek bi tenê nikare ji çiya dakeve. Li gor raya min navê wê ewqas ne girîng e، kiryar û pratîk girîng

e. Pêwistiya Tirkiye bi hişyar bûnê heye.Nîv serxwebûn xewn e، daxwaz e، lê belê rastî gelek cuda yeGelo çareser kirina vê pirsê de astengiya herî mezin tirsa cudabûnê ye?Tirkiye welatek e xweşik û mezin e. Ez û zarokên xwe dema ku em derdikevin derveyî welat û vedigerin welatê xwe، em gelek dil xweş dibin. Em hez ji welatê xwe dikin. Heta niha ez rastî kesek ku ji ber sedemên siyasî terka welat kirî û bi dil xweşî dijî nebûme. Kurd jî divê vê yekê bi Tirkan bidin bawerkirin: “Ji bo wekî mirovan bijîn، em vê yekê daxwaz dikin، ne ku Tirkiye parve bikin. Derdê me ne parve kirine، em dixwazin xwedî mafên xwe yên mirovahiyê bin.”Kesên ku nîv serxwebûnê jî dixwazin heye...Nîv serxwebûn xewn e، daxwaz e. Lê belê rastî cuda ye. Ma tu dibî xwedî her tiştê ku tu daxwaz dikî? Eger civat heman xewnê dibîne tu dikarî vê xewnê bikî rastî. Divê pêşî daxwaza civatê bigihe hev li gor eve gelek girîng e.Gelo hûn bawer dikin ku، ji her du aliyan de jî tundrew hene û hûn wisa bawer dikin ku dê têkoşîn li navbera van aliyan de bidome?Li aliyê Kurd de، ji ber tirs û tundiyê gelek rayên cuda heye. Kesayetî nikare pêş bikeve. Bi roj dikandar dikana xwe vedike، şev jî diçe çiya. Eger em dara benê aşî bikin dê bibe fisteq، eger aşî nekî dibe kizwan. Em Kurd bûne wekî kizwanê. Ji bo wê yekê jî ya herî girîng divê tundî ji holê rabe. Divê bi awayeke tazî em ramanê bikin. Bi pêk ve em dikarin çi bikin، divê em ramana vê yekê bikin. Ez û tu em pêk ve dikarin çi bikin? Divê em bi vî awayî temaşe bikin.Heta muxatap tune be pirsgirêk çareser nabe.DTP bi tenê muxatabê Hikûmetê ye?Heta muxatab tune be pirsgirêk çareser nabe. DTP an jî aliyek din ez rêz ji bo wan digrim. Ew rastiyeke Tirkiye ne، lê belê ew ne hemû Kurd in. Divê ew Kurdên ku ne li nav wan de ne jî bê dîtin. DTP nûneriya hemû Kurdan nake. Li Diyarbekir ê jî hemû Kurdan dengê xwe nedan DTP. Her wiha kesên ne DTP jî dengê xwe didin DTP، ji ber ku dixwazin bibêjin û bidin nîşandan ku “Em evqas gelek kesin”. Vê yekê Kurd wekî belaya namusê dibînin، ji ber wê yekê jî dengê xwe didin DTP.Eger hilbijartinan de bend nebe، ji aliyê nûnerî ve avahiyeke bi tendirustî derdikeve holê، lê belê ev jî nabe ne wisa?Helbet. Li Iraqê di Federasyona Kurd de rêjeyan temaşe dikin. Nifusê temaşe dikin، dibêjin “divê 5 Turkmen hebe، 5 mesihî hebe”، dibêjin “250 Ermenî maye، divê yek jî Ermenî hebe، ewê din jî divê li navbera 23 partiyan de bê par ve kirin”. Kesek bend ji bo hilbijartinê danayne. Li Tirkiye bi milyonan heye، bi bendekê tu rê nadî biçin parlementoyê. Eve ne kar e bê pejirandin.Li rojhilat(Kurdistan) dayika şehîd statu werdigre.Her çiqas ku ez diçim rojhilat،

ez dibim şahidê vê yekê. Dayika şehîdek tê، 100 nefer diçin destên wê، çepikan bo wê lê dixin، bo wê tilîlî dikin. Dayik û bavek، gotibûn:“Dayik ji bo çi ne، ji bo egîdan bînin dinyayê، zarokekê min ê din jî hebe ezê wî jî bişînim”.Wiha ye. Zarokekê wê şehîd dibe، dema zarokekê din jî şehîd dibe prestîjek zêdetir distîne. 5 zarokên din jî bişîne، tiştek nabêje. Dibêje “Dayik egîdan tînin dinyayê”، raste، ji bo mirinê tînin dinyayê، dibêjin “Ne diz، ne dijminê namus، rojên wiha ji bo mirinê ne”. Jin bi bûna dayika şehîd prestîj werdigre. 500 mêr diçin destên wê radimusin. Ji sê zarokan yek li mal be wî an dikin Serokê bajar، an jî tişyeke din. Malbatên şehîdan prestij distîne. Divê ev bê şikandin، her tişt vegere asayiya xwe. Ev ne tiştên asayî ne.Elif Ergu (Vatan)Werger ji Tirkî: Mîrhac Mistefamirhacmistefa@hotmail.com20.12.2009Ferda Cemilpaşa jineke Kurde û 8 zimanan dizane. Piştî ku xwendina xwe li Zanîngeha Enqere xelaskir، Doktoraya Biyolojiyê jî ji Emrîka wergirt. Cemilpaşa 7 sal bi awayeke çalak siyasetê kir û damezrînerê komele û fondasyonên wekî KADER e. Cihê dayikbûnê: HesekeSala dayikbûnê: 181952-08-Welatê dayikbûnê: SuriyeHemwelatî: TürkiyeWelatê nîştecih: Tirkiye (Ji ber karê xwe Iraq)Asta Ingilîziya wê: BaşZimanên din: Gelek baş Tirkî، gelek baş Erebî، Farisî، FransîKarê wê yê niha: Birêvebirê Giştî Karên Hevkar: Seroka Lîjneya BirêvebirinêLi gor dîrokê karên wê: Seroka Lîjneya Birêvebirin û Xwediyê Xwendingeha Duwayî navendî ya Ilkem، Seroka Lîjneya Birêvebirina Erol medical A:Ş، Seroka Lîjneya Birêvebirina Erka Ltd، Seroka lîjneya Birêvebirina İtem AŞ û hwd...Weşan: Umuda Doğru(Berev Hêviyê) Kovarek mehane، Kovara Hawara Nû، Kovara Ajtar û gelek makaleyên ku gelek rojname û kovaran de belavbûyî û bi awayeke giştî jî li hemû rojname û kovarê netewiyên Tirkiye.Endametî: Yekitiya Belenderên TOOB، Jura Bazirganiya Iraq û Emerîka، Federasyona Karsazên Rojhilata NavînGeştên wê: Emerîka (14.05.1995)، Fransa (19 sept 1991) Îtalya (16 05 1997)، Elmanya (29.11.1991)، Macaristan (171993-03-) Belçika (071996-10-) Awusturya (29.09.1990) Kanada (061999-11-) Îsvîçre (021996-06-) Awusturya (16.11.1992) Elmanya (27.10.1993) Elmanya (30.11.1997) Kanada (06.01.1993) Benelux (12.01.1995) Elmanya. Awusturya، Belçika، Îtalya، Macaristan، Bulgaristan Îspanya، Portekiz 1999 Îsrail (01.10.1998) û hemû welatên rojhilata navîn û Tunus، Cezaîr، Hindistan، İran، Nîv girava Ereban û rojhilata dûr.Rewşa Xwendin û Perwerde: (Lîsansa Bilinda Biyolojî li Hacetepe، Xizmeta Civakî، Peywendiyên Cemawerî، Xebatên Jin û Bingeha Pêkveanînê. Sertifîkayên Perwerde. Ferda Cemilpaşa li gel karê avadankirinê herî dawî li Hewlêrê holeke ciwankariyê vekir û Cemilpaşa di hilbijartinan de bûbû kandîda Yaneya Werzîşî ya Diyarbekir.

Ferda Cemîlpaşa “Em Kurd li navbera bihuşt û dojehê de qaçaxî dikin”

Hefitenameyekî Hunerîy Rojnamewanîy Giştîy Azade.Jimare (0)î le22/10/2000 da DerçuweBEDIRXAN

m

Ferda Cemîlpaşa

نیایی

ز٢٠

١٠/١

/٨ی

ەموو

دنی

ووكان

(١٣٢

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ری

نبافرا

ب

ژمارە (١٣٢) كانوونی دووەمی ٢٠١٠/١/٨ زایینیبفرانباری ٢٧٠٩ی كوردی

24

راوژكاری مژوو: د. عبدو علیاوەییراوژكاری زمانوانیی: د.وریا عومر ئمین

راوژكاری رووناكبیریی: د. ئازاد حم شریفراوژكاری كــلتــووری: خالید جوتیار

راوژكاری ھونری: محمد زادەبشی كۆمپیوتر: ئیـوب یوسـف ئبوبكـر

ناونيشان:كوردســـتان، ھولر، شقامی ئاراس،

باخانی سردارینۆرماڵ: ٠٦٧٩ ٢٥١ ٠٦٦

مۆبایل: ٥٨٧٨ ٤٥٥ ٧٥٠ ٩٦٤ +سلمانی، باخانی رەحیمی مال علی

مۆبایل: ٨٥٥٤ ١٥٩ ٧٧٠ ٩٦٤ +

بدرخان یكم ھفتنامی ئھلی ئازادە، دوای راپڕین ژمارە سفری ل ٢٠٠٠/١٠/٢٢ ل سلمانی دەرچووەو ھموو ٨ و ٢٢ی مانگك دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان ل باشووری كوردستان دەریدەكات

خاوەن ئیمتیازو بڕوەبری برپرس:حمید ئبوبكر بدرخان (٥٨٧٨ ٤٥٥ ٧٥٠ ٠)

بڕوەبری نووسین:عبدولەحمان معروف (٠٧٥٠٤٦٣٨٥٤١)

ستافی كارا:كازم عومـــر دەبـــاغ، ھمـــن جمیل، ھـــوراز محمد، محمـــد فتاح،

مسعودی مال ھمزە.

نخشساز:ئاسۆ حسن ئحمد (٠٧٥٠٤٤٧١٨٢١) سرپرشتیاری سایت: فرھاد باپیر - ئمانیا

www.bedrxan.netwww.bedrxan.com

bedrxan@yahoo.com

ل جووتیارەوە بۆ جووتیار

سو باب گیان نازانم باسی چی بكم ل كووە دەست پبكم یادەوەری من لگڵ بابۆ گلك زۆرە، من ھگری نازناوی ئوم و ئویش ھموو شتكی من بوو، پ ب پ، رۆژ ب رۆژ شـــو بشو لگڵ من بوو، زۆر ھۆگری یكتربووین ئمـــ وەكو بـــاوك و كـــوڕ نبووین، بكـــو وەكو دوو ھـــاوڕێ بوویـــن، ئـــو یادەوەرییـــی ھرگیـــز ل بیری و شوناسین بناسنام سوریاو ب چووم م، كاتناكسنووری سوریا عراق "وەلید" گڕاموە ب بردەوامی باوكـــم دەگریاو دەترســـا نوەكو بكوم بر دەســـتی تیرۆریستان و بمكوژن. كات گیشتموە كۆیو ھولر وەكو منداكی ســـاوا ل باوەش خۆی نابووم، پی بوو مندا شـــیرەخۆرەم و تازە لـــ دایك بووم، دوایی زانیم ئو پیاوە گورەی چند ل خمی مندای و چند ھۆگری مـــاڵ و منداكیتـــی. باوكم تمنی ٥٦ ســـاڵ بوو ٥٦ ژمـــارەی ھاموونی دەرچواند، خۆزگـــ ھاموون دەبووە

١٠٠ ژمارەو باوكیشم تمنی دەبووە ١٠٠ ساڵ.زۆر حـــزی دەكـــرد ژن بھنـــم، پاشـــی ھوـــدان و ماندووبوونكـــی زۆر لـــ ھولـــرەوە چـــوو بۆ ســـوید لگڵ دەزگای بدرخان بۆ داخوازی ئو كچی خۆشم دەویســـت، ئویشـــی ب ئنجـــام گیانـــد و رەزامندی

بنماكی وەرگرت..پاشـــی مانگك بووكخـــان ھاتوە ھولـــر و ئاھنگی مارەبین و شكراوخواردنوەمان ب یكوە ئنجامدا. ئو ھیواو ئاواتی ئوەبوو، من بچم سوید، مخابن رۆژك پش مردنی ھوای ئوەیان پاگیاندبوو ك ل ســـوید مافی ئوەیان داومت بچم سوید، بھرحاڵ ل بیری گۆڤاری میتۆلۆژیاو ل ژە بـــوەدام چۆن بتوانین درئـــئاییندەشدا "مای فۆلكلۆری خالید جووتیار" دابمزرنین، سوپاس بۆ ھمووان، براستی باوكم ھاوڕی دسۆزی

ھبوو.جووتیار خالید جووتیار

ھولر - ٢٠١٠/١/١

خالید جووتیاری

رەوانشاد لفیردەوسیئبدیدا