Upload
others
View
6
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
การใชแบบคดกรอง
ทางสขภาพจตของทมวกฤตสขภาพจต
นางสาวศศธร พยคฆชาต
นกจตวทยาคลนกปฏบตการ โรงพยาบาลนครพงค
การเปลยนแปลงในคมอฉบบปรบปรง
◦มการเปลยนแปลงทส าคญหลายจด โดยมวตถประสงคเพอใหเกดความครอบคลมผไดรบ
ผลกระทบกลมเสยงใหมากทสด และใชงานงายขน ดงน
◦ รวมเวชระเบยนผไดรบผลกระทบจากภยธรรมชาตและน ามอมนษยเปนฉบบเดยวกน
◦ แยกเวชระเบยนเดกกบผใหญออกจากกน
◦ มขอมลคนหากลมเสยงของท งเดกและผใหญ
◦ ปรบเปลยนเครองมอคดกรองใหครอบคลมโรคทส าคญและใชงานงายขน
เครองมอทใชในการประเมน คดกรองภาวะสขภาพจตผประสบภาวะวกฤต
◦แบบประเมน / คดกรอง ส าหรบผใหญ
ผทมอาย 18 ปขนไป ◦แบบประเมน / คดกรองส าหรบเดก
ผทอายนอยกวา 18 ป
แบบประเมน / คดกรอง ส าหรบผใหญ (ผทมอาย 18 ปขนไป)
ระยะวกฤตและฉกเฉน
(หลงเกดเหต - 2 สปดาห) ระยะหลงไดรบผลกระทบ
(2 สปดาห - 3 เดอน) ระยะฟนฟ
(3 เดอนขนไปหลงเกดเหต)
- เวชระเบยนส าหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อาย 18 ปขนไป
- ขอมลคนหากลมเสยง 8 กลม
- แบบประเมนระดบความเครยด
- แบบคดกรอง 2Q9Q - แบบคดกรอง 2P - แบบประเมน PISCES -10
- แบบประเมนระดบความเครยด
- แบบคดกรอง 2Q9Q - แบบคดกรอง 2P - แบบประเมน PISCES -10
เครองมอทใชในการประเมนคดกรองภาวะสขภาพจต
ในเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อายต ากวา 18 ป
ระยะวกฤตและฉกเฉน (หลงเกดเหต - 2 สปดาห)
ระยะหลงไดรบผลกระทบ (2 สปดาห - 3 เดอน)
ระยะฟนฟ (3 เดอนขนไปหลงเกดเหต)
- เวชระเบยนส าหรบเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อายต ากวา 18 ป
- ขอมลคนหากลมเสยง 6 กลม - แบบประเมน symptoms
checklist
- แบบประเมน symptoms checklist
- แบบประเมน CRIES-8 (8 ปขนไป)
- แบบประเมนภาวะซมเศราในวยรน PHQ-A (11 - 17 ป)
- แบบประเมน symptoms checklist
- แบบประเมน CRIES-8 (8 ปขนไป)
- แบบประเมนภาวะซมเศราในวยรน PHQ-A (11 - 17 ป)
แบบประเมน / คดกรอง ส าหรบผใหญ
(ผทมอาย 18 ปขนไป)
แบบประเมน / คดกรอง ส าหรบผใหญ (ผทมอาย 18 ปขนไป) ภาวะ คมอเดม ฉบบปรบปรง
ขอมลคนหากลมเสยง BS4 BS8 ความเครยด ST-5 แบบวดระดบความเครยด
(visual analogue scale) ซมเศรา DS8 ขอ 1-6 2Q , 9Q ฆาตวตาย DS8 ขอ 7-8 9Q ขอ 9 PTSD PISCES-10,
PTSD screening test 2P, PISCES-10 (2P10P)
Alcohol AUDIT - ยาเสพตด ASSIST -
ขอมลคนหากลมเสยง BS4 BS8
• มประวตการรกษาทางจตเวชมากอน หรอใชยาทาง
จตเวช เชน ยาคลายเครยด ยานอนหลบ
• เคยใชสารเสพตด เชน สรา, กญชา, ยาบา ฯลฯ
ในชวง 2 สปดาหทผานมา
• มโรคเรอรงทตองกนยาทกวน หรอความพการท
ตองการดแลพเศษหรอไม
• ทานรสกเครยด กงวล ทอแท สนหวง จนรบกวน
การด าเนนชวต ในชวง 2 สปดาหน
• ผบาดเจบ
• ญาตผเสยชวต
• ผพการ
• ผสงอายตดบานหรอตดเตยง
• ผมประวตใชสารเสพตดในชวง 2 สปดาหทผานมา
• ผมประวตการรกษาทางจตเวช
• มความเครยด กงวล ทอแท สนหวง จนรบกวนการ
ด าเนนชวต ในชวง 2 สปดาห
• มความคดฆาตวตาย ในชวง 2 สปดาห (สงตอ
บคลากรทางการแพทยทนท)
ประเมนความเครยด
ST-5 VAS
• มปญหาการนอน นอนไมหลบหรอนอนมาก • มสมาธนอยลง • หงดหงด/กระวนกระวายใจ/วาวนใจ • รสกเบอ เซง • ไมอยากพบปะผคน
DS8 ขอ 1-6 vs. 2Q 9Q
◦2Q 9Q มความจ าเพาะในการคดกรองโรคซมเศรามากกวา
◦มค าถามคดกรองกอน 2 ขอ ท าใหประหยดเวลาในการถาม กรณทผไดรบผลกระทบไมมภาวะ
ซมเศรา
◦มการใชงานทแพรหลายในพนท ผปฏบตงานมความคนเคยมากกวา
DS8 ขอ 7-8 vs. 9Q ขอ 9
◦สามารถใชค าถาม 9Q ขอ 9 เปนตวแทนในการประเมนความคดฆาตวตายเบองตน
PTSD
◦ในคมอเดม จะคดกรองโรค PTSD ในกรณทประสบภยพบตจากน ามอมนษยเทานน
อยางไรกตาม ภยพบตจากธรรมชาตกมโอกาสเกด PTSD ไดเชนกน
◦ใชเครองมอ 2P ในการคดกรองความเสยงตอการเกดโรค PTSD เบองตน หาก
พบวามความเสยงจงท า PISCES-10 ตอ
(หลกการเดยวกบเครองมอ 2Q9Q)
เครองมอคดกรอง 2P
2P
ตอบใชทงสองขอ = มความเสยง
การแบงระดบความเสยงตามเครองมอคดกรอง
◦ ระดบเสยงสง (แดง)
◦ ไดแก ผทมคะแนน 9Q ≥ 19 คะแนน หรอคะแนน 9Q ขอ 9 ≥ 1 คะแนน หรอคะแนน PISCES-10 ≥19 คะแนน
◦ ระดบเสยงปานกลาง (เหลอง)
◦ ไดแก ผทมระดบความเครยด ≥ 4 คะแนน หรอ ผทมคะแนน 9Q อยระหวาง 7-18 คะแนน หรอ หรอผทมคะแนน PISCES-10 อยระหวาง 9-18 คะแนน
◦ ระดบเสยงต า/ไมเสยง (เขยว) ◦ ไดแก ผทไมมอาการตามแบบประเมนอยในระดบเสยง
• ระยะหลงไดรบผลกระทบ – ระดบเสยงสงควรสงพบแพทย/ระดบเสยงต าไมตองตดตามตอ • ระยะฟนฟ - ระดบเสยงปานกลางขนไปสงพบแพทยทกราย
ภาวะตดสรายาเสพตด
◦ในคมอเดม จะคดกรองดวยเครองมอ AUDIT และ ASSIST
◦ตามทฤษฎ สองภาวะนมกเปนผลกระทบทเกดขนจากการใชสารเพอเยยวยาตวเอง
ดงนนหากสามารถประเมนผลกระทบทางจตใจไดกอนและใหการดแลทเหมาะสม ก
จะไมเกดภาวะน ในฉบบปรงปรงจงไมไดท าการประเมน เพอลดภาระของ
ผปฏบตงาน
การจดกลมเสยงในระยะวกฤตและฉกเฉน
◦ กลมเสยงสง (แดง)
◦ ไดแก 1) ผบาดเจบ 2) ญาตผเสยชวต 8) ผทมความคดฆาตวตาย ในชวง 2 สปดาหทผานมา หรออยในกลมเสยงอนๆ (ขอ 3-7) อยางนอย
2 กลม
◦ กลมเสยงปานกลาง (เหลอง)
◦ ไดแก ผทอยในกลมใดกลมหนงเพยงกลมเดยวของ 3) ผพการ หรอ 4) ผสงอายตดบานหรอตดเตยง หรอ 5) ผมประวตใชสารเสพตดในชวง
2 สปดาหทผานมา หรอ 6) ผมประวตการรกษาทางจตเวช หรอ 7) ผมความเครยด กงวล ทอแท สนหวง จนรบกวนการด าเนนชวต ในชวง 2
สปดาห
◦ กลมเสยงต า/ไมเสยง (เขยว)
◦ ไดแก ผทไมอยในกลมเสยงท ง 8 กลม
ขนตอนการใชเครองมอคดกรอง
ปญหาสขภาพจต : ระยะหลง
ไดรบผลกระทบและระยะฟนฟ
(กรณผใหญ)
สรปเครองมอทใชในการประเมนคดกรองภาวะสขภาพจต
ในผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต ทมอาย 18 ปขนไป
ระยะวกฤตและฉกเฉน
(หลงเกดเหต - 2 สปดาห) ระยะหลงไดรบผลกระทบ
(2 สปดาห - 3 เดอน) ระยะฟนฟ
(3 เดอนขนไปหลงเกดเหต)
- เวชระเบยนส าหรบผประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อาย 18 ปขนไป
- ขอมลคนหากลมเสยง 8 กลม
- แบบประเมนระดบความเครยด
- แบบคดกรอง 2Q9Q - แบบคดกรอง 2P - แบบประเมน PISCES -10
- แบบประเมนระดบความเครยด
- แบบคดกรอง 2Q9Q - แบบคดกรอง 2P - แบบประเมน PISCES -10
แบบประเมน / คดกรองส าหรบเดก
(ผทอายนอยกวา 18 ป)
การใชเครองมอในคมอเดม เปรยบเทยบกบ ฉบบปรบปรง
ภาวะ คมอเดม ฉบบปรบปรง
ขอมลคนหากลมเสยง - BS6
อาการ Symptoms checklist Symptoms checklist
ซมเศรา CDI / CES-D PHQ-A
ฆาตวตาย - PHQ-A ขอ 9
PTSD CRIES-13 CRIES-8
เดกกลมเสยง 6 กลม
◦ ผบาดเจบ
◦ญาตผเสยชวต
◦ ผพการ/เดกพเศษ
◦ ผมประวตใชสารเสพตดในชวง 2 สปดาหทผานมา
◦ ผมประวตการรกษาทางจตเวช
◦ผลการประเมนใน Symptoms checklist พบความเสยง
การประเมนอาการส าหรบเดกตามกลมอาย (Symptoms checklist)
◦ ใชประเมนอาการทเรมผดไปจากปกตหลงประสบเหตการณรนแรง
◦แบงเปน 3 กลมอาย ไดแก
◦ เดกอายแรกเกด – 5 ป
◦ เดกอาย 6 – 12 ป
◦ เดกอาย 13 – 17 ป
◦ถาพบอาการตงแต 1 ขอขนไป ถอวามความเสยง
เดกอายแรกเกด – 5 ป
◦มทาทหวาดกลว/วตกกงวล/หลกเลยงทเกดเหต
◦ รองไหโยเยงาย
◦ ไมยอมนอน
◦พฤตกรรมเดกกวาวย เชน กลบไปดดนว ปสสาวะรดทนอน
◦กาวราวกวาปกต
◦ตดแมหรอผดแลหรอครมากกวาปกต
เดกอาย 6 – 12 ป
◦มทาทหวาดกลว/วตกกงวล/หลกเลยงทเกดเหต
◦ เศรา/ชอบอยคนเดยว/ไมราเรง 󠄀
◦ฝนราย/กรดรอง/ผวาตน/นอนละเมอกลางคน
◦กาวราว/อาละวาด
◦พฤตกรรมเดกกวาวย เชน กลบไปดดนว ปสสาวะรดทนอน/ตดผใหญ
◦การเรยนแยลง
เดกอาย 13 – 17 ป
◦ วตกกงวล/หวาดกลว/หลกเลยงทเกดเหต
◦หงดหงด/ฉนเฉยวงาย/กาวราว/ทะเลาะกบผอนบอย
◦กนไมได/นอนไมหลบ/ฝนราย
◦ เงยบ/ไมพด ผดจากปกต
◦สมพนธภาพทไมดกบคนในครอบครวหรอเพอน
◦การเรยนแยลง
ถาพบอาการตงแต 1 ขอขนไป ถอวามความเสยง
การประเมนอาการส าหรบเดกตามกลมอาย (Symptoms checklist)
แบบประเมนภาวะซมเศรา
ในวยรน
PHQ-A
แบบประเมนภาวะซมเศราในวยรน PHQ-A
Children’s Revised
Impact of Event Scale
(CRIES-8)
การแบงระดบความเสยงตามเครองมอคดกรอง ◦ ระดบเสยงสง (แดง)
◦ ไดแก เดกทมคะแนน CRIES-8 ≥ 17 คะแนน หรอคะแนน PHQ-A ≥ 15 คะแนน หรอคะแนน PHQ-A ขอ 9 ≥ 1 คะแนน
◦ ระดบเสยงปานกลาง (เหลอง)
◦ ไดแก เดกทมอาการจาก Symptoms Checklist พบอยางนอย 1 อาการ หรอเดกทมคะแนน PHQ-A อยระหวาง 5 - 14 คะแนน
◦ ระดบเสยงต า/ไมเสยง (เขยว)
◦ ไดแก ผทไมมอาการตามแบบประเมนอยในระดบเสยง
• ระยะหลงไดรบผลกระทบ – ระดบเสยงสงควรสงพบแพทย/ระดบเสยงต าไมตองตดตามตอ • ระยะฟนฟ - ระดบเสยงปานกลางขนไปสงพบแพทยทกราย
เครองมอทใชในการประเมนคดกรองภาวะสขภาพจต
ในเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อายต ากวา 18 ป
ระยะวกฤตและฉกเฉน (หลงเกดเหต - 2 สปดาห)
ระยะหลงไดรบผลกระทบ (2 สปดาห - 3 เดอน)
ระยะฟนฟ (3 เดอนขนไปหลงเกดเหต)
- เวชระเบยนส าหรบเดกทประสบภาวะวกฤต/ภยพบต อายต ากวา 18 ป
- ขอมลคนหากลมเสยง 6 กลม - แบบประเมน symptoms
checklist
- แบบประเมน symptoms checklist
- แบบประเมน CRIES-8 (8 ปขนไป)
- แบบประเมนภาวะซมเศราในวยรน PHQ-A (11 - 17 ป)
- แบบประเมน symptoms checklist
- แบบประเมน CRIES-8 (8 ปขนไป)
- แบบประเมนภาวะซมเศราในวยรน PHQ-A (11 - 17 ป)
การจดกลมเสยงในระยะวกฤตและฉกเฉน
◦ กลมเสยงสง (แดง)
◦ ไดแก ผทเปน 1) ผบาดเจบ หรอ 2) เปนญาตผเสยชวต หรออยในกลมเสยงอนๆ (ขอ 3-6) อยางนอย 2 กลม
◦ กลมเสยงปานกลาง (เหลอง)
◦ ไดแก เดกทอยในกลมใดกลมหนงเพยงกลมเดยวของ 3) ผพการ/เดกพเศษ หรอ 4) ผมประวตใชสารเสพตดในชวง 2
สปดาหทผานมา หรอ 5) ผมประวตการรกษาทางจตเวช หรอ 6) ผทมอาการอยางใดอยางหนงตาม
symptoms checklist
◦ กลมเสยงต า/ไมเสยง (เขยว)
◦ ไดแก เดกทไมอยในกลมใดกลมหนงในกลมเสยง 6 กลม
ขนตอนการใชเครองมอคดกรอง
ปญหาสขภาพจต :
ระยะหลงไดรบผลกระทบและ
ระยะฟนฟ (กรณเดก)
หลกส าคญในการใชแบบประเมน / แบบคดกรอง
◦ มการแนะน าตว สรางสมพนธภาพ ชแจงวตถประสงคกอนด าเนนการประเมนหรอคดกรอง
◦หากผ รบการประเมนสามารถอานหนงสอไดใหอานและตอบแบบประเมนดวยตนเอง แตหากอานไมไดใหผปฏบตงานอานแบบประเมนใหฟงแตไมควรเปลยนขอความ เพมเตม ลดทอน หรอยอขอความตางๆในแบบคดกรอง/แบบประเมน
◦หากในแบบประเมน /คดกรอง มการระบชวงเวลาในการมอาการ ควรแจง และย าใหผ รบการประเมนทราบ
◦ Credits FB : สมรรถนะวฒนธรรม cultural Competency
(เกบความจาก THE HEARTBREAKING STORY BEHIND THESE PURPLE BUTTERFLY STICKERS)