1

รายงานฉบบสมบรณ โครงการหมบานวทยาศาสตรและเทคโนโลยประจ าปงบประมาณ 2557

“มะนาวในวงบอซเมนตครบวงจร”

ด าเนนงานโดย

หมบานสามหลง หมท 7 ต.เขาแกวศรสมบรณ อ.ทงเสลยม จ.สโขทย

เครอขายคลนกเทคโนโลย สถาบนวจยเทคโนโลยเกษตร

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา

สนบสนนงบประมาณจากส านกงานปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

2

รายงานฉบบสมบรณ โครงการหมบานวทยาศาสตรและเทคโนโลยประจ าปงบประมาณ 2557

“มะนาวในวงบอซเมนตครบวงจร”

คณะผด าเนนงาน สงกด 1. สนต ชางเจรจา สถาบนวจยเทคโนโลยเกษตร 2. ชต ศรตนทพย สถาบนวจยเทคโนโลยเกษตร 3. ยทธนา เขาสเมร สถาบนวจยเทคโนโลยเกษตร 4. รงนภา ชางเจรจา สถาบนวจยเทคโนโลยเกษตร 5. พงศยทธ นวลบญเรอง สถาบนวจยเทคโนโลยเกษตร

ผประสานงาน

นายเทน รกสนตธรรม ต าแหนง ผใหญบานหมท 7 ต.เขาแกวศรสมบรณ อ.ทงเสลยม จ.สโขทย

ทปรกษาโครงการ ดร.วรต อ าพนธ

กตตกรรมประกาศ

ขอขอบพระคณส านกงานปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยทสนบสนนงบประมาณการด าเนนงาน เครอขายคลนกเทคโนโลยสถาบนวจยเทคโนโลยเกษตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ทอ านวยความสะดวกตดตอประสานงานการด าเนนงานโครงการ ขอขอบพระคณผน าชมชน ผน าหมบานและสมาชกของบานสามหลง หมท 7 ต.เขาแกวศรสมบรณ อ.ทงเสลยม จ.สโขทย ตลอดจนเครอขายในชมชน ต.เขาแกวศรสมบรณ ทใหความสนใจรวมมอในการด าเนนกจกรรมภายใตโครงการหมบานวทยาศาสตรและเทคโนโลย “มะนาวในวงบอซเมนตครบวงจร” (การด าเนนงานปท 2/2557) จนส าเรจไดดวยด ขอขอบคณเครอขายหมบานใกลเคยง โรงเรยนชยมงคลพทยา สาขาพชศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยการเกษตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนาทรวมการบรณาการเรยนรรวมกบชมชน ขอบคณสถาบนวจยเทคโนโลยเกษตรทอนเคราะหสถานท อปกรณเครองมอส าหรบด าเนนงานตลอดจนผทมสวนเกยวของทกคนทสนบสนนและชวยเหลอในการด าเนนงานทางคณะ ด าเนนงานขอขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ ทน

3

ค าน า การด าเนนงานโครงการหมบานวทยาศาสตรและเทคโนโลย “มะนาวในวงบอซเมนตครบวงจร”ใน

พนทบานสามหลง หม 7 ต.เขาแกวศรสมบรณ อ.ทงเสลยม จ.สโขทย เปนกจกรรมทเกดจากความตองการของหมบานบนเปาหมายทตองการพฒนากจกรรมของหมบานใหเกดความมนคงตอเนองสความยงยน เรมตนจากการถายทอดเทคโนโลยภายใตโครงการคลนกเทคโนโลยของเครอขายสถาบนวจยเทคโนโลยเกษตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนาทสนบสนนองคความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยโดยไดรบการสนบสนนงบประมาณจากส านกงานปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ใหโอกาสหมบานไดมประสบการณเสรมสรางทกษะในการพฒนาการเรยนรจากการฝกอบรมเกดความรและเกดความเขาใจถงประโยชนของการน าวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาใชในการพฒนากลมอาชพของหมบานจนน าไปสการพฒนาตอยอดโครงการหมบานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทเกดจากความรวมมอของนกวชาการรวมกบผน าหมบานทมความสนใจมงมนเสยสละและทมเทเปนแกนน าในขบเคลอนพรอมกบสมาชกกลมมะนาวของหมบานรวมคด วเคราะห สรปประเดนความตองการและแนวทางในการพฒนาทตอเนอง การด าเนนงานโครงการ “มะนาวในวงบอซเมนตครบวงจร” ในปท 2 มงเนนการสรางพฒนาการของคนในหมบานใหความสนใจรวมแรงรวมใจเขาใจทกษะวทยาศาสตรพนฐาน เขาใจแนวคดดานการพฒนาเชงระบบทสอดคลองกบเปาหมายการผลต “ครบวงจร” ประกอบความสอดคลองตามกรอบแนวคดของโครงการหมบานวทยาศาสตรทตองการใหมกระบวนการพฒนาอยางเปนระบบ (เขาใจ – เขาถง – พฒนา) ตอเนองจากปท 1 มกระบวนการบรณาการวทยาศาสตรเทคโนโลยภายใตเครอขายภาคประชาชนและภาคการศกษา กระบวนการสรางและพฒนาทกษะดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยมงใหเกดประสทธภาพและประสทธผลจงใหความส าคญในการจดกระบวนการเรยนรแบบมสวนรวมทมการสอสารสองทางมากกวาการฝกอบรมถายทอดเทคโนโลยทมลกษณะการถายทอดทางเดยว ใชการบรณาการความรจากภมปญญารวมกบความรดานวชาการทจะท าใหคนในหมบานเกดความตระหนกและมเหตผลในการวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอแกไขปญหาและสรางการพฒนา มการใชเครองมองานวจยเชงสงคมเขามาสรางกระบวนการเรยนรใหคนไดมแนวคดและทกษะดานการพฒนาเทคโนโลยแบบมสวนรวมทจะท าใหเกดการเกอกลและสามารถน าประสบการณไปใชในการแกไขปญหาและพฒนาหมบานไดในอนาคตบนเปาหมายความยงยน “สายใยรกประจกษตา เดนสงาสามคค ผน าดมพอเพยง ลอทงเมองเรองมะนาว” ตอไป

4

บทสรปส าหรบผบรหาร

ชอโครงการ หมบานวทยาศาสตรและเทคโนโลย “มะนาวในวงบอซเมนตครบวงจร” คณะด าเนนงาน สงกด 1. สนต ชางเจรจา สถาบนวจยเทคโนโลยเกษตร 2. ชต ศรตนทพย สถาบนวจยเทคโนโลยเกษตร 3. ยทธนา เขาสเมร สถาบนวจยเทคโนโลยเกษตร 4. รงนภา ชางเจรจา สถาบนวจยเทคโนโลยเกษตร 5. พงศยทธ นวลบญเรอง สถาบนวจยเทคโนโลยเกษตร

ระยะเวลา ปท 2/2557 (มกราคม – ธนวาคม)

การด าเนนงานโครงการหมบานวทยาศาสตรและเทคโนโลย “มะนาวในวงบอซเมนต” บานสามหลง หมท 7 ต.บานเขาแกวศรสมบรณ อ.ทงเสลยม จ.สโขทย ด าเนนงานตอเนองเปนปท 2 มงเนนการสรางพฒนาการของคนในหมบานใหความสนใจรวมแรงรวมใจเขาใจและเกดความตระหนกการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยเปนพนฐาน เขาใจแนวคดดานการพฒนาเชงระบบทสอดคลองกบเปาหมายการผลต “ครบวงจร” ประกอบความสอดคลองตามกรอบแนวคดของโครงการหมบานวทยาศาสตรทตองการใหมกระบวนการพฒนาอยางเปนระบบ (เขาใจ – เขาถง) เพอไปสการพฒนาตามเปาหมายของโครงการในปท 3 การด าเนนงานท าตอเนองจากปท 1 สรางกระบวนการพฒนาเทคโนโลยจากการมสวนรวมของคนในหมบานและเครอขายในพนท สรางกระบวนการเรยนรเกดความเขาใจ และการขยายผลความรสการเพมทกษะการจดการผลตมะนาวในวงบอซเมนตใหมคณภาพ สรางแนวคดการพฒนาเชงระบบโดยใชหลกทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยในการสรางองคความรทสอดคลองกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดยเรมตนจากการสรางความเขาใจของสมาชกและบทบาทของผน าชมชนและหมบานวางแผนการพฒนาแบบมสวนรวม เรยนรและพฒนาทกษะจากการถายทอดเทคโนโลยเชงปฏบตการทสามารถถอดบทเรยนสการปฏบตเพอใชประโยชนทงในระดบสวนรวมในชมชนและในครอบครว ใชหลกทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยเปนฐานในการแกไขปญหา ขยายผลความรสการสรางบทเรยนกบการบรณาการเครอขายใหเกดประโยชนและหนนเสรมความเขมแขงของชมชนสความมนคงและยงยน การด าเนนงานประกอบไปดวย 5 กจกรรม ไดแก กจกรรมท 1 วเคราะหบทเรยนการจดการผลตมะนาวในวงบอซเมนตจากประสบการณของชมชนและการวจยของนกวชาการ จดเวทแลกเปลยนเรยนรพฒนาทกษะการบรหารจดการแบบมสวนรวมสรางความเขาใจรายละเอยดและเปาหมายของโครงการเรมตนจาก ประสานงานผน าและกลมแกนน าของหมบานประชมสรางความเขาใจและก าหนดแนวทางการด าเนนงาน จดประชมโดยใชเวทการประชมประจ าเดอนของหมท 7 โดยเชญผน าชมชนในระดบต าบลเขาแกวศรสมบรณเขารวมคอ นายกเทศมนตร และรองนายกฯ หนวยงานสนบสนนดานการศกษาและการเกษตรในพนทชมชน และสมาชกในหมบานเขารวมมจ านวนผเขารวมประชมรวมทงสน 63 คน ทบทวนผลการด าเนนงานทผานมา สรางความเขาใจแนวทางการด าเนนงานพฒนาหมบานตามเปาหมายโครงการหมบานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทตอเนองจากปท 1 และเปดโอกาสใหชมชนวางแผนการด าเนนงานทสอดคลองกบชวงเวลาทชมชนตองการ ใชทกษะความรในดานการสรางแผนการด าเนนงานภายใตกจกรรมในภาพรวม (Action plan) และตารางแผนการปฏบตงานในแตละกจกรรม ( Section plan) จดฝกอบรมเชงปฏบตการ

5

สรางทกษะการเรยนรเทคโนโลยการจดการเสรมสรางความแขงแรงใหระบบรากของมะนาวในวงบอซเมนตกบสมาชกแกนน าในชมชน ผลการด าเนนงานพบวา ความพงพอใจของผรบการจดการเรยนรและถายทอดเทคโนโลยในระดบมากถงมากทสดเฉลยรอยละ 93.65 จากเปาหมายรอยละ 85 ความคมคาเมอเทยบกบเวลาและคาใชจายในระดบมากถงมากทสดเฉลยรอยละ 80.96 ความรทไดรบสามารถน าไปใชประโยชนไดมากทสด รอยละ 66.67 กจกรรมท 2 จดกระบวนการเรยนรเทคโนโลยการผลตมะนาวในวงบอซเมนตดานอนๆ เพอใหเกดความตอเนองเพมทกษะประสบการณการจดการผลตมะนาวในวงบอซเมนตทมประสทธภาพโดยมการถายทอดเทคโนโลย 2 กจกรรมไดแก เทคนกการประเมนคณสมบตของดนเพอการเกษตร เทคโนโลยการใชชดวเคราะหดนแบบรวดเรว โดยมจดการถายทอดเทคโนโลยเชงปฏบตการใหกบกลมแกนน าตวแทนในหมบานและชมชนใกลเคยงตลอดจนเปดโอกาสใหนกเรยนสายวทยในโรงเรยนมธยมประจ าต าบลเขารวมในการเรยนรเพอการพฒนาทกษะดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทสอดคลองกบวถอาชพหลกดานการเกษตรของชมชนมผเขารวมจ านวน 78 คน ใหความรในเรองดนและธาตอาหารพชและเนนใหเกดความเขาใจในการปฏบตทถกตองในขนตอนการวเคราะหดนตงแตการจดเกบตวอยางดน การเตรยมตวอยางดน การวเคราะหดนโดยใชชดวเคราะหดนแบบรวดเรว การอานคาวเคราะหและประมวลผลสการจดการดนทเหมาะสม หลงการฝกอบรมเปดโอกาสใหสมาชกในชมชนไดมการเกบตวอยางดนในพนทการเกษตรมาเพอท าการตรวจสอบวเคราะหคณสมบตผลการด าเนนงานพบวา ทงดานความพงพอใจของผรบการจดการเรยนรและถายทอดเทคโนโลย ดานความคมคาเมอเทยบกบเวลาและคาใชจายและดานความรทไดรบสามารถน าไปใชประโยชนไดคาคะแนนเฉลยมากถงมากทสดเตม รอยละ 100.00 ในการด าเนนงานกจกรรมท 2 มการจดการพฒนาทกษะกระบวนการจดการผลตมะนาวในวงบอซเมนตตามเปาหมายของหมบานทตองการผลผลตครบวงจรในการด าเนนงานจงมการด าเนนการจดฝกอบรมเพมทกษะทางดานการแปรรปผลผลตจากมะนาวโดยเสรมทกษะความรการถายทอดเทคโนโลยเชงปฏบตการผลตภณฑ “สบมะนาว” มผเขารวมการจดการฝกอบรมจ านวน 42 คน ผลการด าเนนงานพบวา ความพงพอใจของผรบการจดการเรยนรและถายทอดเทคโนโลยในระดบมากถงมากทสดเฉลยรอยละ 95.84 จากเปาหมายรอยละ 85 ความคมคาเมอเทยบกบเวลาและคาใชจายในระดบมากถงมากทสดเฉลยรอยละ 93.75 ความรทไดรบสามารถน าไปใชประโยชนไดมากทสด รอยละ 100.00 กจกรรมท 3. สรางเสรมพฒนาการเพอรบใชสงคม โดยใหชมชนไดมโอกาสขยายผลความรสกลมเปาหมายทมความตองการเรยนรการปลกมะนาวในวงบอซเมนตในชมชนเชน กลมเยาวชน นกศกษาและชมชนใกลเคยง มสมาชกในชมชนเขารวมจ านวน 78 คน รวมถายทอดเทคโนโลยการพฒนาเทคโนโลยการปลกและดแลรกษามะนาวในวงบอซเมนตครบวงจร ตลอดจนรวมแลกเปลยนเรยนรการด าเนนงานโครงการ “จตอาสาพฒนาชมชน พนภยสารเคม สวถความพอเพยง”ของนกเรยนโรงเรยนชยมงคลพทยา โรงเรยมมธยมประจ าต าบลเขาแกวศรสมบรณ รวมกบศกษาสาขาพชศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยการเกษตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนาล าปาง น าเสนอผลงานวจยทเกยวของกบเทคโนโลยการผลตมะนาวในระบบควบคมจ านวน 6 เรอง ไดแก การจดการเพอผสมผสานพชแซมเสรมรายไดการผลตมะนาวในวงบอซเมนต การใชปยหมกจากวสดเหลอใชจากการผลตเหด การควบคมผลผลตเพอการผลตมะนาวนอกฤด การตดแตงรากเพอพฒนาการเจรญเตบโตของตนมะนาวอายมากในกระถาง และเทคนกการใชสารควบคมการเจรญเตบโตกระตนรากเพอเตรยมความพรอมของตนมะนาวกอนการขยายพนธพชโดยการปกช าและการตอนกงโดยเปดโอกาสใหชมชนใกลเคยงเขารวมกจกรรม ผลการด าเนนงานพบวา ความพงพอใจของผรบการจดการเรยนรและถายทอดเทคโนโลยในระดบมากถงมากทสดเฉลยรอยละ 100.00 จากเปาหมายรอยละ 80 ความคมคาเมอเทยบกบเวลาและคาใชจายในระดบมากถงมากทสดเฉลยรอยละ 98.04 ความรทไดรบสามารถน าไปใชประโยชนไดมากทสด รอยละ 100.00 กจกรรมท 4 การศกษาดงาน/แลกเปลยนเรยนร/

6

เทคโนโลยทางการเกษตรอนๆภายในหมบานภายใตกจกรรม “การแลกเปลยนเยยมเยอนหมบานมะนาว” ของสมาชกของหมบานในดานตางๆเชน การปลกมะนาวเพอการผลตกงพนธ การผลตผกสวนครว เหดโคน เปนตน บรณาการกจกรรมรวมกบการมสงเสรมความสามคคของชมชนเชน กจกรรมวนแมแหงชาตและวนพอแหงชาต มการจดกจกรรมรวมใจถวายพระพรชยมงคล กจกรรมรวมพฒนาชมชนและการแลกเปลยนแนวคดจากการศกษาดงานภายในชมชนสรางกระบวนทมการเกอกลแบงปนผลผลตจากมะนาวเพอเสรมสรางความเขมแขงของกลมในชมชน ผลการด าเนนงานพบวาทงดานความพงพอใจของผรบการจดการเรยนรและถายทอดเทคโนโลย ดานความคมคาเมอเทยบกบเวลาและคาใชจายและดาน ความรทไดรบสามารถน าไปใชประโยชนไดคาคะแนนเฉลยมากถงมากทสดเตม รอยละ 100.00 กจกรรมท 5 ถอดบทเรยน/วเคราะหบทเรยน คนความรสชมชนและตดตามประเมนผล การตรวจเยยมหลงการฝกอบรม การใหบรการค าปรกษา และแนะน าเพมเตม มการจดเวทสรปบทเรยนคนความรรวมกบสมาชกในชมชนทกหลงคาเรอนพรอมทงเชญผน าชมชนในระดบต าบลเขารวมรบฟงและเปดโอกาสใหสมาชกจากหมบานอนๆในชมชนใกลเคยงบานสามหลงหมท 7 ไดเขามาแลกเปลยนและใหขอเสนอแนะในการด าเนนงานเพอใชในการพฒนาปรบปรงในปตอไป การด าเนนงานในปท 2/2557 โครงการหมบาน “มะนาวในวงบอซเมนตครบวงจร” มการตดตามประเมนผลจากคณะกรรมการของกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย และคณะกรรมการในสวนของภายนอก จ านวน 2 ครง ซงชมชนไดใหความรวมมอในการใหขอมลการด าเนนงานเปนอยางดท าใหคะแนนการประเมนผลการด าเนนงานผานตามเกณฑประเมน การถอดบทเรยนขยายผลความรจากการด าเนนงานทางคณะด าเนนงานไดมการน าเสนอขอมลเพอการใชประโยชนส าหรบผสนใจในรปแบบวารสารการเกษตร และการรวมจดนทรรศการในงานระดบจงหวดเชน งานกาชาดและงานฤดหนาวนครล าปาง งานวนเดกแหงชาต เปนตน

7

โครงการหมบานวทยาศาสตรและเทคโนโลย 2557

1. ชอโครงการ มะนาวในวงบอซเมนตครบวงจร 2. หลกการและเหตผล

การด าเนนงานโครงการหมบานวทยาศาสตรและเทคโนโลย “มะนาวในวงบอซเมนตครบวงจร” ในปท 1/2556 มงเนนกระบวนการสรางความเขาใจแบบชมชนมสวนรวมทเปนจดเรมตนของการเขาถงการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอทจะน าไปสการพฒนาชมชนใหเกดความยงยน จดใหมกจกรรมวเคราะหสถานการณของชมชนและของกลมฯ (ผน า – แกนน า – เครอขาย – สมาชกในหมบาน) เชอมโยงการปลกมะนาวในวงบอซเมนตใหเปนกจกรรมทบงชถงเอกลกษณของหมบานสามหลงหมท 7 โดยใหเกดความตอเนองตงแตการด าเนนงานกจกรรมโครงการถายทอดเทคโนโลยจนถงการด าเนนงานโครงการหมบานวทยฯ ภายใตยทธศาสตรของแผนการพฒนาของชมชน ท าการคดเลอกตวแทนทมความสนใจเขารวมขบเคลอนโครงการฯโดยจดกจกรรมการแลกเปลยนเรยนร วเคราะหและสรปประเดนความตองการและวางแผนจดกจกรรมการด าเนนงาน มการศกษาดงานดานการผลตมะนาวนอกฤดในวงบอซเมนต ณ ศนยเรยนรการเกษตรเทดไทฟารม อ.ศรส าโรง จ.สโขทยเพอเสรมสรางทกษะและประสบการณการผลตมะนาวและอาชพเกษตรดานอนๆ ออกแบบการจดกระบวนการเรยนรรวมกนระหวางคนในชมชนกบนกวชาการโดยใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยเปนฐานบรณาการองคความรจากภมปญญาเขากบองคความรจากประสบการณวจยใหผเขารบการถายทอดไดรและเขาใจโดยเพมทกษะเชงปฏบตการเพอใหเกดความรวมแรงรวมใจปฏบตงานในพนทแปลงปลกมะนาวรวมของหมบาน องคความรทชมชนไดเรยนรเสรมทกษะไดแก เทคโนโลยการท าดนปลกสามารถเตรยมดนผสมโดยใชวสดเหลอใชในชมชนส าหรบไวใชประโยชน เทคโนโลยการปลกและการจดการธาตอาหารมการใชปยหมกและปยคอกจากมลววและมลจงหรดมาประยกตใชรวมกบปยเคม การใชสารเคมควบคมปองกนก าจดโรค -แมลงศตรมะนาวทเนนประสทธภาพและความปลอดภย เทคโนโลยการจดการเพอการควบคมการออกดอกนอกฤดของมะนาวโดยการเสรมทกษะเชงปฏบตการและน าไปทดลองกบตนมะนาวในครวเรอนประกอบกบเพมเตมทกษะดานการใชสารเคมควบคมการออกดอกของไมผลอนๆเชน ล าไย เปนตน เพอน าไปใชประโยชนในวถอาชพเกษตร มการฝกปฏบตการจดการปลกมะนาวแบบครบวงจรโดยใชตนมะนาวใหมทดแทนตนเกาทมอาการตนโทรมและปลกมะนาวในกระถางไวเพอศกษาเรยนรส าหรบเตรยมตนไวปลกและใชประโยชนใหตอเนองทงพนทแปลงรวมของหมบานและในครวเรอน หลงการถายทอดเทคโนโลยในดานตางๆแลวเสรจท าการจดกจกรรมเวทสรปบทเรยนและถอดบทเรยนคนความรสชมชนในการประชมรวมของหมบาน

ผลการด าเนนงานไดรบความรวมมอเปนอยางดจากคนในหมบานตงแตกลมแกนน า กลมสมาชกในหมบาน และกลมตวแทนในการเขารวมกจกรรมโครงการ ตลอดจนเครอขายหนวยงานในชมชนเชน เทศบาล กศน. โรงเรยน เปนตน ในการด าเนนงานของโครงการฯไดสรปบทเรยนและวเคราะหประเดนความตองการพฒนาดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยในปตอไป (เขาถง) คอ เทคโนโลยการผลตพชผสมผสานเสรมรายไดการผลตมะนาวในวงบอซเมนต เทคโนโลยเพอการจดการผลผลตใหมคณภาพ เทคโนโลยวทยาการหลงการเกบเกยวและแปรรปอาหารจากมะนาว กระบวนการบรหารจดการกลมใหมประสทธภาพ และการขยายผลความรสกลมเยาวชน นกเรยน นกศกษา และประชาชนในชมชนตอไป

8

3. วตถประสงค

1. เพอสรางตนแบบหมบานทใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยเปนฐานในการเสรมสรางเอกลกษณอาชพ 2. เพอสรางชดความรเทคโนโลยการจดการผลตมะนาวในวงบอซเมนตครบวงจรแบบชมชนมสวนรวม

ทเปน องคความรทสามารถน าไปใชจดกระบวนการเรยนรของชมชน 3. เพอสรางทกษะกระบวนการเรยนรทสามารถน าไปตอยอดใชประโยชนในการพฒนาและสรางความ

ยงยนในวถอาชพของหมบาน 4. ลกษณะโครงการ

เปนโครงการตอเนอง (หมบานวทยาศาสตรและเทคโนโลย) ปท 2 5. เปาหมาย

ผลผลต/ผลลพธ หนวย ขอมลพนฐาน**

คาเปาหมายปท 2

หมายเหต

1. จ านวนหมบาน/ชมชน ทน าเทคโนโลยทไดรบการถายทอดไปใชประโยชน (สรางอาชพ เพมรายได ลดรายจาย เพมคณภาพชวต

หมบาน/ชมชน

1 2 เปาหมายใหมไมนบซ า

2. จ านวนองคความรและเทคโนโลยการถายทอดการจดการผลต การแปรปมะนาวและการบรหารจดการกลม

เรอง 5 5 ความตองการของชมชน

3. จ านวนวทยากรชมชนทสรางความเชยวชาญในเทคโนโลยทถายทอด

คน 10 10

4. จ านวนผรบการถายทอดเทคโนโลย คน 50 60 5. ความพงพอใจของผรบบรการในหมบาน/ชมชนทด าเนนการในระดบด-ดมาก

รอยละ 85 85

6. วธด าเนนการหรอแผนการด าเนนการ กจกรรมปท 2 การพฒนาแมขายโดยกระบวนการพฒนาแบบชมชนมสวนรวม (ตอเนองจากปท 1)

1. วเคราะหบทเรยนการจดการผลตมะนาวในวงบอซเมนตจากประสบการณของชมชนและการวจยของนกวชาการ บนความตะหนกในการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลย มงเนนการด าเนนงานทมประสทธภาพวางแผนการท างานแบบมสวนรวมใหบรรลส าเรจตามเปาหมายทก าหนดไวตงแตเรมตนจนสนสดการด าเนนงานในปท 2

2. จดกระบวนการเรยนรเทคโนโลยการผลตมะนาวในวงบอซเมนตดานอนๆ เพอใหเกดความตอเนองเพมทกษะประสบการณตงแตการจดการปจจยการผลตทมประสทธภาพ เทคนคการจดการเพอผสมผสานการผลตพชเสรมรายได การแปรรปผลผลตมะนาว การบรหารจดการกลม เปนตน โดยมการเสรมกระบวนการเรยนรเชงปฏบตการเชงสาธตใหชมชนใชเปนฐานการสรางพฒนาการเปนฐานขอมลทจะน าไปสกระบวนการปรบปรงและพฒนา

9

3. สรางเสรมพฒนาการเพอรบใชสงคม โดยใหชมชนไดมโอกาสขยายผลความรสกลมเปาหมายทมความตองการเรยนรการปลกมะนาวในวงบอซเมนตในชมชนเชน กลมเยาวชน

4. การศกษาดงาน/แลกเปลยนเรยนร/เทคโนโลยทางการเกษตรใหมๆจากแหลงเรยนรอนๆ 5. ถอดบทเรยน/วเคราะหบทเรยน คนความรสชมชนและตดตามประเมนผล การตรวจเยยมหลงการ

ฝกอบรม การใหบรการค าปรกษา และแนะน าเพมเตม 7. พนทและระยะเวลาด าเนนงานถายทอดเทคโนโลย บานสามหลง หม 7 ต.เขาแกวศรสมบรณ อ.ทงเสลยม จ.สโขทย (มกราคม – ธนวาคม 2557) 8. ผรบผดชอบโครงการ

- ผรบผดชอบหลก/วทยากร นายสนต ชางเจรจา หวหนาโครงการ 054-342553 :

c_sunti@hotmail.com นายชต ศรตนทพย ผรวมโครงการ นายยทธนา เขาสเมร ผรวมโครงการ นางรงนภา ชางเจรจา ผรวมโครงการ นายพงศยทธ นวลบญเรอง ผรวมโครงการ

- คณะด าเนนงานประสานงานคลนกเทคโนโลย

นางสมาฬ พรหมรกขชาต นางสาวมณรตน เกดเวยงใหม 9. การตดตามประเมนผล - แบบสอบถาม - แบบวดผลกอนและหลงเขารบการฝกอบรม - แบบตดตามผล

10. ผลการด าเนนงานตามโครงการ กจกรรมท 1 วเคราะหบทเรยนการจดการผลตมะนาวในวงบอซเมนตจากประสบการณของชมชน

และการวจยของนกวชาการ จดเวทแลกเปลยนเรยนรพฒนาทกษะการบรหารจดการแบบมสวนรวมสรางความเขาใจรายละเอยด

และเปาหมายของโครงการเรมตนจาก ประสานงานผน าและกลมแกนน าของหมบานประชมสรางความเขาใจและก าหนดแนวทางการด าเนนงาน จดประชมโดยใชเวทการประชมประจ าเดอนของหมท 7 โดยเชญผน าชมชนในระดบต าบลเขาแกวศรสมบรณเขารวมคอ นายกเทศมนตร และรองนายกฯ หนวยงานสนบสนนดานการศกษาและการเกษตรในพนทชมชน และสมาชกในหมบานเขารวมมจ านวนผเขารวมประชมรวมทงสน 63 คน ทบทวนผลการด าเนนงานทผานมา สรางความเขาใจแนวทางการด าเนนงานพฒนาหมบานตามเปาหมายโครงการหมบานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทตอเนองจากปท 1 และเปดโอกาสใหชมชนวางแผนการด าเนนงานทสอดคลองกบชวงเวลาทชมชนตองการ ใชทกษะความรในดานการสรางแผนการด าเนนงานภายใตกจกรรมในภาพรวม ( Action plan) และตารางแผนการปฏบตงานในแตละกจกรรม ( Section plan) จด

10

ฝกอบรมเชงปฏบตการสรางทกษะการเรยนรเทคโนโลยการจดการเสรมสรางความแขงแรงใหระบบรากของมะนาวในวงบอซเมนตกบสมาชกแกนน าในชมชน (ภาพท 1) พบวา ขอมลวดความพงพอใจ

1. ดานกระบวนการ ขนตอนการใหบรการ ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 49.21 มความพงพอใจมากทสด ในขณะเดยวกนผเขารวมอกรอยละ 44.44 มความพงพอใจมาก สวนรอยละ 6.35 นนมความพงพอใจระดบปานกลาง 2. เจาหนาทผใหบรการ ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 46.03 มความพงพอใจมากถงมากทสด และรอยละ 6.35 มความพงพอใจระดบปานกลาง สวนรอยละ 1.59 นนไมระบความคดเหน 3. สงอ านวยความสะดวก ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 46.03 มความพงพอใจมาก และรอยละ 42.86 นนมความพงพอใจมากทสด สวนอกรอยละ 7.94 มความพงพอใจในระดบปานกลาง และมเพยงรอยละ 1.59 ทมความพงพอใจนอยและไมระบความคดเหน (ตารางท 1.1) - ขอมลเพอการปรบปรงหลกสตร 1. การน าความรไปใชประโยชน ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญคดวาสามารถน าความรทไดไปใชไดมาก มถงรอยละ 39.68 สวนรอยละ 36.51 นนคดวาสามารถน าความรทไดไปใชไดมากทสด และรอยละ 15.87 นนคดวาสามารถน าความรทไดไปใชไดระดบปานกลาง ส าหรบผทคดวาสามารถน าความรไปใชไดนอยมเพยงรอยละ1.59 ไมระบความคดเหนอกรอยละ 6.35 2. ความเหมาะสมของเนอหาหลกสตร ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 50.79 มความคดเหนวามความเหมาะสมมาก ส าหรบรอยละ 26.98 นน มความคดเหนวามความเหมาะสมมากทสด สวนผทเหนวามความเหมาะสมระดบปานกลางนนมอยรอยละ14.29 และรอยละ 7.94 นนไมระบความคดเหน

3. ความเหมาะสมของวทยากร ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 41.27 มความคดเหนวามความเหมาะสมมากทสด ส าหรบรอยละ 36.51 นน มความคดเหนวามความเหมาะสมมาก สวนผทเหนวามความเหมาะสมระดบปานกลางนนมอยรอยละ14.29 และรอยละ 7.94 นนไมระบความคดเหน 4. ระยะเวลาการฝกอบรม ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 44.44 มความคดเหนวาเหมาะสมมาก และรอยละ 34.92 นนเหนวามความเหมาะสมมากทสด สวนอกรอยละ 14.29 มความคดเหนวาเหมาะสม ปานกลาง ส าหรบรอยละ 4.76 ไมแสดงความคดเหน และมเพยงรอยละ 1.59 ทเหนวามความเหมาะสมนอย 5. ชวงเวลาการฝกอบรม ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 49.21 มความคดเหนวาเหมาะสมมาก รองลงมาคอรอยละ 31.75 มความคดเหนวาเหมาะสมมากทสด ส าหรบผเขารวมฝกอบรมทมความเหนวามความเหมาะปานกลางไมระบความคดเหนนนมอยรอยละ 7.94 และมเพยงรอยละ 3.17 ทเหนวามความเหมาะสมนอย 6. ความคมคาเมอเทยบกบเวลาและคาใชจาย

11

ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 42.86 มความคดเหนวาคมคามาก สวนรอยละ 38.10 นนเหนวาคมคามากทสด ส าหรบความคดทเหนวาคมคาปานกลางมอยรอยละ 11.11 และรอยละ 6.35 นนไมระบความคดเหน ทเหลออกรอยละ 1.59 มความคดเหนวาคมคานอย (ตารางท 1.1) ความรทไดจากการฝกอบรมสามารถน าไปใชประโยชนไดหรอไม ผเขารวมฝกอบรมในครงนสวนใหญมความคดเหนวาความรทไดรบจากการฝกอบรมนนสามารถน าไปใชประโยชนไดจรง รอยละ 66.67 ทเหลออกรอยละ 33.33 ไมระบความคดเหน (ตารางท 1.2) - ความรทไดรบชวยเพมรายไดเทาไรตอเดอน ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ มความเหนวาความรทไดรบจะชวยเพมรายไดให 1001-2000 บาทตอเดอนมอย รอยละ 26.98 รองลงมาคอ รอยละ 22.22 มความคดเหนวา ความรทไดรบจะชวยเพมรายไดให 2001-3000 บาทตอเดอน สวนรอยละ 14.29 นน คดวาความรทไดรบจะชวยเพมรายไดให ประมาณ 1000 บาทตอเดอน และผทคดวาสามารถเพมรายไดให 5001-6000 บาทตอเดอนนนมอยรอยละ 6.35 ส าหรบผทคดวาความรทไดรบจะชวยเพมรายไดให 4001-5000 7001-8000 และมากกวา 10000 บาทตอเดอนนนมอยรอยละ 1.59 และอกรอยละ 25.40 ไมระบความคดเหน (ตารางท 1.3) ตารางท 1.1 ผลการประเมนของผเขารบการฝกอบรมเชงปฏบตการ “ฝกอบรมเชงปฏบตการสรางทกษะการ

เรยนรเทคโนโลยการจดการเสรมสรางความแขงแรงใหระบบรากของมะนาวในวงบอซเมนต”

ล าดบ เรอง นอยทสด

นอย ปานกลาง

มาก มากทสด ไมระบ

รอยละ

ขอมลวดความพงพอใจ 1 ดานกระบวนการ ขนตอนการใหบรการ 0.00 0.00 6.35 44.44 49.21 0.00 100.00 2 เจาหนาทผใหบรการ 0.00 0.00 6.35 46.03 46.03 1.59 100.00 3 สงอ านวยความสะดวก 0.00 1.59 7.94 46.03 42.86 1.59 100.00 ขอมลเพอการปรบปรงหลกสตร 4 การน าความรไปใชประโยชน 0.00 1.59 15.87 39.68 36.51 6.35 100.00 5 ความเหมาะสมของเนอหาหลกสตร 0.00 0.00 14.29 50.79 26.98 7.94 100.00 6 ความเหมาะสมของวทยากร 0.00 0.00 14.29 36.51 41.27 7.94 100.00 7 ระยะเวลาการฝกอบรม 0.00 1.59 14.29 44.44 34.92 4.76 100.00 8 ชวงเวลาการอบรม 0.00 3.17 7.94 49.21 31.75 7.94 100.00

9 ความคมคาเมอเทยบกบเวลาและคาใชจาย 0.00 1.59 11.11 42.86 38.10 6.35 100.00

12

ตารางท 1.2 ผลการประเมนความรทไดจากการฝกอบรมสามารถน าไปใชประโยชนไดหรอไม

ขอมล ได ไมได ไมระบ รอยละ

ความรทไดรบสามารถน าไปใชประโยชนไดหรอไม 66.67 0.00 33.33 100.00

ตารางท 1.3 ผลการประเมนความรทไดรบชวยเพมรายไดเทาไรตอเดอน

รายได รอยละ

<1000 14.29 1001-2000 26.98 2001-3000 22.22 3001-4000 0.00 4001-5000 1.59 5001-6000 6.35 6001-7000 0.00 7001-8000 1.59 8001-9000 0.00 9001-10000 0.00 >10000 1.59

ไมระบ 25.40 รวม 100.00

กจกรรมท 2 จดกระบวนการเรยนรเทคโนโลยการผลตมะนาวในวงบอซเมนตดานอนๆ เพอใหเกดความตอเนองเพมทกษะประสบการณการจดการผลตมะนาวในวงบอซเมนตทมประสทธภาพโดยการถายทอดเทคโนโลยไดแก เทคนกการประเมนคณสมบตของดนเพอการเกษตร เทคโนโลยการใชชดวเคราะหดนแบบรวดเรว โดยมจดการถายทอดเทคโนโลยเชงปฏบตการใหกบกลมแกนน าตวแทนในหมบานและชมชนใกลเคยงตลอดจนเปดโอกาสใหนกเรยนสายวทยในโรงเรยนมธยมประจ าต าบลเขารวมในการเรยนรเพอการพฒนาทกษะดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทสอดคลองกบวถอาชพหลกดานการเกษตรของชมชนมผเขารวมจ านวน 78 คน การฝกอบรมไดใหความรในเรองดนและธาตอาหารพชและเนนใหเกดความเขาใจในการปฏบตทถกตองในขนตอนการวเคราะหดนตงแตการจดเกบตวอยางดน การเตรยมตวอยางดน การวเคราะหดนโดยใชชดวเคราะหดนแบบรวดเรว การอานคาวเคราะหและประมวลผลสการจดการดนทเหมาะสม หลงการฝกอบรมเปดโอกาสใหสมาชกในชมชนไดมการเกบตวอยางดนในพนทการเกษตรมาเพอท าการตรวจสอบวเคราะหคณสมบต (ภาพท 2 และ 3) ผลการด าเนนงานพบวา

13

- ขอมลวดความพงพอใจ 1. ดานกระบวนการ ขนตอนการใหบรการ ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 92.16 มความพงพอใจมากทสด และรอยละ 7.84 นนมความพงพอใจมาก 2. เจาหนาทผใหบรการ ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 84.31 มความพงพอใจมากทสด และรอยละ 15.69 มความพงพอใจมาก 3. สงอ านวยความสะดวก ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 72.55 มความพงพอใจมากทสด และรอยละ 27.45 นนมความพงพอใจมาก (ตารางท 2.1)

- ขอมลเพอการปรบปรงหลกสตร 1. การน าความรไปใชประโยชน ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญคดวาสามารถน าความรทไดไปใชไดมากทสด มถงรอยละ 64.71 สวนรอยละ 35.29 นนคดวาสามารถน าความรทไดไปใชไดมาก 2. ความเหมาะสมของเนอหาหลกสตร ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 56.86 มความคดเหนวามความเหมาะสมมากทสด ส าหรบรอยละ 41.18 นน มความคดเหนวามความเหมาะสมมาก และผทเหนวามความเหมาะสมระดบปานกลางนนมอยรอยละ 1.96

3. ความเหมาะสมของวทยากร ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 60.78 มความคดเหนวามความเหมาะสมมากทสด และส าหรบรอยละ 39.22 นน มความคดเหนวามความเหมาะสมมาก 4. ระยะเวลาการฝกอบรมและ 5. ชวงเวลาการฝกอบรม ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 52.94 มความคดเหนวาเหมาะสมมากทสด รองลงมาคอรอยละ 43.14 นนมความคดเหนวาเหมาะสมมาก สวนอกรอยละ 3.92 มความคดเหนวาเหมาะสมปานกลาง 6. ความคมคาเมอเทยบกบเวลาและคาใชจาย ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ มความคดเหนวาคมคามากทสด มถงรอยละ 70.59 สวนรอยละ 29.41นนเหนวาคมคามาก (ตารางท 2.1) ความรทไดจากการฝกอบรมสามารถน าไปใชประโยชนไดหรอไม ผเขารวมฝกอบรมในครงนทงหมดมความคดเหนวาความรทไดรบจากการฝกอบรมนนสามารถน าไปใชประโยชนไดจรง (ตารางท 2.2) - ความรทไดรบชวยเพมรายไดเทาไรตอเดอน ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ มความเหนวาความรทไดรบจะชวยเพมรายไดให 1001-2000 บาทตอเดอนมอย รอยละ 60.78 รองลงมาคอ รอยละ 27.45 มความคดเหนวา ความรทไดรบจะชวยเพมรายไดใหประมาณ 1000 บาทตอเดอน และอกรอยละ 11.76 นนคดวาสามารถน าความรทไดรบไปชวยเพมรายไดให2001-3000 บาทตอเดอน (ตารางท 2.3)

14

ตารางท 2.1 ผลการประเมนของผเขารบการฝกอบรมเชงปฏบตการ “เทคนกการประเมนคณสมบตของดนเพอการเกษตร”

ล าดบ เรอง นอยทสด

นอย ปานกลาง

มาก มากทสด ไมระบ

รอยละ

ขอมลวดความพงพอใจ

1 ดานกระบวนการ ขนตอนการใหบรการ 0.00 0.00 0.00 7.84 92.16 0.00 100.00 2 เจาหนาทผใหบรการ 0.00 0.00 0.00 15.69 84.31 0.00 100.00 3 สงอ านวยความสะดวก 0.00 0.00 0.00 27.45 72.55 0.00 100.00 ขอมลเพอการปรบปรงหลกสตร 4 การน าความรไปใชประโยชน 0.00 0.00 0.00 35.29 64.71 0.00 100.00 5 ความเหมาะสมของเนอหาหลกสตร 0.00 0.00 1.96 41.18 56.86 0.00 100.00 6 ความเหมาะสมของวทยากร 0.00 0.00 0.00 39.22 60.78 0.00 100.00 7 ระยะเวลาการฝกอบรม 0.00 0.00 3.92 43.14 52.94 0.00 100.00 8 ชวงเวลาการอบรม 0.00 0.00 3.92 43.14 52.94 0.00 100.00

9 ความคมคาเมอเทยบกบเวลาและคาใชจาย 0.00 0.00 0.00 29.41 70.59 0.00 100.00

ตารางท 2.2 ผลการประเมนความรทไดจากการฝกอบรมสามารถน าไปใชประโยชนไดหรอไม

ขอมล ได ไมได ไมระบ รอยละ

ความรทไดรบสามารถน าไปใชประโยชนไดหรอไม 100.00 0.00 0.00 100.00

ตารางท 2.3 ผลการประเมนความรทไดรบชวยเพมรายไดเทาไรตอเดอน

รายได รอยละ

<1000 27.45 1001-2000 60.78 2001-3000 11.76 3001-4000 0.00 4001-5000 0.00 5001-6000 0.00 6001-7000 0.00 7001-8000 0.00 8001-9000 0.00 9001-10000 0.00

15

>10000 0.00 ไมระบ 0.00

รวม 100.00 ในการด าเนนงานกจกรรมท 2 มการจดการพฒนาทกษะกระบวนการจดการผลตมะนาวในวงบอ

ซเมนตตามเปาหมายของหมบานทตองการผลผลตครบวงจรในการด าเนนงานจงมการด าเนนการจดฝกอบรมเพมทกษะทางดานการแปรรปผลผลตจากมะนาวโดยเสรมทกษะความรการถายทอดเทคโนโลยเชงปฏบตการผลตภณฑ “สบมะนาว” โดยกระบวนการพฒนาเรมตนจากการน าผลตภณฑตวอยางใหคนในชมชนทดลองใชแลวมการตดตามประเมนผลความพงพอใจและความตองการรบถายทอดเทคโนโลย ซงผลการใชพบวา ผทดลองใชในชมชนชอบเพราะใชไดผลดตอสขภาพผวพรรณ จงมการจดการฝกอบรมสรางผลตภณฑจากสบมะนาวในรป สบใสลางหนา และสบเหลวส าหรบอาบน า มผเขารวมจ านวน 42 คน โดยกระบวนการผลตมการเสรมวธการจดการผลตน าหมกจากผลมะนาวส าหรบใชในสวนผสมของสบ การด าเนนงานฝกอบรมนอกจากสมาชในชมชนแลวยงเปดโอกาสใหสมาชกในชมชนใกลเคยงเขารวมการจดการฝกอบรม (ภาพท 4) ผลการด าเนนงาน พบวา

- ขอมลวดความพงพอใจ

1. ดานกระบวนการ ขนตอนการใหบรการ ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 54.17 มความพงพอใจมากทสด และรอยละ 41.67 มความพงพอใจมาก สวนรอยละ 4.17 นนมความพงพอใจระดบปานกลาง 2. เจาหนาทผใหบรการ ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 60.42 มความพงพอใจมากทสด และรอยละ 35.42 มความพงพอใจมาก สวนรอยละ 4.17 นนมความพงพอใจระดบปานกลาง 3. สงอ านวยความสะดวก ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 58.33 มความพงพอใจมากทสด และรอยละ 35.42 นนมความพงพอใจมาก และอกรอยละ 6.25 ทมความพงพอใจในระดบปานกลาง (ตารางท 3.1)

- ขอมลเพอการปรบปรงหลกสตร 1. การน าความรไปใชประโยชน ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญคดวาสามารถน าความรทไดไปใชไดมากทสด มถงรอยละ 62.50 สวนรอยละ 31.25 นนคดวาสามารถน าความรทไดไปใชไดมาก และส าหรบรอยละ 6.25 นนคดวาสามารถน าความรทไดไปใชไดระดบปานกลาง 2. ความเหมาะสมของเนอหาหลกสตร ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 58.33 มความคดเหนวามความเหมาะสมมากทสด ส าหรบรอยละ 37.50 นน มความคดเหนวามความเหมาะสมมาก สวนผทเหนวามความเหมาะสมระดบปานกลางนนมอยรอยละ 4.17

3. ความเหมาะสมของวทยากร

16

ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 62.50 มความคดเหนวามความเหมาะสมมากทสด และส าหรบรอยละ 33.33 นน มความคดเหนวามความเหมาะสมมาก สวนรอยละ 4.17 นนเหนวามความเหมาะสมระดบปานกลาง 4. ระยะเวลาการฝกอบรม ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 45.83 มความคดเหนวาเหมาะสมมากทสด รองลงมาคอรอยละ 43.75 นนมความคดเหนวาเหมาะสมมาก สวนอกรอยละ 10.42 มความคดเหนวาเหมาะสมปานกลาง 5. ชวงเวลาการฝกอบรม ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 47.92 มความคดเหนวาเหมาะสมมาก รองลงมาคอรอยละ 39.58 มความคดเหนวาเหมาะสมมากทสด ส าหรบผเขารวมฝกอบรมทมความเหนวามความเหมาะปานกลางนนมอยรอยละ 12.50 6. ความคมคาเมอเทยบกบเวลาและคาใชจาย ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 62.50 มความคดเหนวาคมคามากทสด สวนรอยละ 33.33 นนเหนวาคมคามาก ส าหรบความคดทเหนวาคมคาปานกลางมอยรอยละ 4.17 (ตารางท 3.1) ความรทไดจากการฝกอบรมสามารถน าไปใชประโยชนไดหรอไม ผเขารวมฝกอบรมในครงนทงหมดมความคดเหนวาความรทไดรบจากการฝกอบรมนนสามารถน าไปใชประโยชนไดจรง (ตารางท 3.2) - ความรทไดรบชวยเพมรายไดเทาไรตอเดอน ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ มความเหนวาความรทไดรบจะชวยเพมรายไดให 1001-2000 บาทตอเดอนมอย รอยละ 56.25 รองลงมาคอ รอยละ 25.00 มความคดเหนวา ความรทไดรบจะชวยเพมรายไดให2001-3000 บาทตอเดอน และอกรอยละ 18.75 คดวาสามารถน าความรทไดรบไปชวยเพมรายไดใหประมาณ 1000 บาทตอเดอน (ตารางท 3.3)

17

ตารางท 3.1 ผลการประเมนของผเขารบการฝกอบรมเชงปฏบตการ “การถายทอดเทคโนโลยเชงปฏบตการผลตภณฑ “สบมะนาว””

ล าดบ

เรอง นอยทสด

นอย ปานกลาง

มาก มากทสด ไมระบ

รอยละ

ขอมลวดความพงพอใจ 1 ดานกระบวนการ ขนตอนการใหบรการ 0.00 0.00 4.17 41.67 54.17 0.00 100.00 2 เจาหนาทผใหบรการ 0.00 0.00 4.17 35.42 60.42 0.00 100.00 3 สงอ านวยความสะดวก 0.00 0.00 6.25 35.42 58.33 0.00 100.00 ขอมลเพอการปรบปรงหลกสตร 4 การน าความรไปใชประโยชน 0.00 0.00 6.25 31.25 62.50 0.00 100.00 5 ความเหมาะสมของเนอหาหลกสตร 0.00 0.00 4.17 37.50 58.33 0.00 100.00 6 ความเหมาะสมของวทยากร 0.00 0.00 4.17 33.33 62.50 0.00 100.00 7 ระยะเวลาการฝกอบรม 0.00 0.00 10.42 43.75 45.83 0.00 100.00 8 ชวงเวลาการอบรม 0.00 0.00 12.50 47.92 39.58 0.00 100.00 9 ความคมคาเมอเทยบกบเวลาและคาใชจาย 0.00 0.00 4.17 33.33 62.50 0.00 100.00

ตารางท 3.2 ผลการประเมนความรทไดจากการฝกอบรมสามารถน าไปใชประโยชนไดหรอไม

ขอมล ได ไมได ไมระบ รอยละ

ความรทไดรบสามารถน าไปใชประโยชนไดหรอไม 100.00 0.00 0.00 100.00

ตารางท 3.3 ผลการประเมนความรทไดรบชวยเพมรายไดเทาไรตอเดอน

รายได รอยละ <1000 18.75 1001-2000 56.25 2001-3000 25.00 3001-4000 0.00 4001-5000 0.00 5001-6000 0.00 6001-7000 0.00 7001-8000 0.00 8001-9000 0.00 9001-10000 0.00 >10000 0.00 ไมระบ 0.00

รวม 100.00

18

กจกรรมท 3 . สรางเสรมพฒนาการเพอรบใชสงคม โดยใหชมชนไดมโอกาสขยายผลความรสกลมเปาหมายทมความตองการเรยนรการปลกมะนาวในวงบอซเมนตในชมชนเชน กลมเยาวชน นกศกษาและชมชนใกลเคยง

จดเวทถายทอดเทคโนโลยเชงบรณาการ ณ อาคารเอนกประสงคบานสามหลงหม 7 มสมาชกในชมชนเขารวมจ านวน 78 คน รวมถายทอดเทคโนโลยการพฒนาเทคโนโลยการปลกและดแลรกษามะนาวในวงบอซเมนตครบวงจร ตลอดจนรวมแลกเปลยนเรยนรการด าเนนงานโครงการ “จตอาสาพฒนาชมชน พนภยสารเคม สวถความพอเพยง”ของนกเรยนโรงเรยนชยมงคลพทยา โรงเรยมมธยมประจ าต าบลเขาแกวศรสมบรณ รวมกบศกษาสาขาพชศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยการเกษตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนาล าปาง น าเสนอผลงานวจยทเกยวของกบเทคโนโลยการผลตมะนาวในระบบควบคมจ านวน 6 เรอง ไดแก การจดการเพอผสมผสานพชแซมเสรมรายไดการผลตมะนาวในวงบอซเมนต การใชปยหมกจากวสดเหลอใชจากการผลตเหด การควบคมผลผลตเพอการผลตมะนาวนอกฤด การตดแตงรากเพอพฒนาการเจรญเตบโตของตนมะนาวอายมากในกระถาง และเทคนกการใชสารควบคมการเจรญเตบโตกระตนรากเพอเตรยมความพรอมของตนมะนาวกอนการขยายพนธพชโดยการปกช าและการตอนกงโดยเปดโอกาสใหชมชนใกลเคยงเขารวมกจกรรม (ภาพท 5)

- ขอมลวดความพงพอใจ

1. ดานกระบวนการ ขนตอนการใหบรการ ผเขารวมการฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 82.35 มความพงพอใจมากทสด รองลงมารอยละ 17.65 มความพงพอใจมาก 2. เจาหนาทผใหบรการ ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ มความพงพอใจมากทสด มถงรอยละ 76.47 และรอยละ 23.53 นนมความพงพอใจมาก 3. สงอ านวยความสะดวก ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 74.51 มความพงพอใจมากทสด และรอยละ 25.49 นนมความพงพอใจมาก (ตารางท 4.1)

- ขอมลเพอการปรบปรงหลกสตร 1. การน าความรไปใชประโยชน ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญคดวาสามารถน าความรทไดไปใชไดมากทสด มถงรอยละ 68.63 สวนรอยละ 31.37 นนคดวาสามารถน าความรทไดไปใชไดมาก 2. ความเหมาะสมของเนอหาหลกสตร และ 3. ความเหมาะสมของวทยากร ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 62.75 มความคดเหนวามความเหมาะสมมากทสด ส าหรบรอยละ 37.25 นน มความคดเหนวามความเหมาะสมมาก 4. ระยะเวลาการฝกอบรม ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 52.94 เหนวาเหมาะสมมากทสด รองลงมาคอรอยละ 41.18 นนมความเหนวาเหมาะสมมาก 5. ชวงเวลาการฝกอบรม

19

ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 52.94 มความคดเหนวาเหมาะสมมาก ทเหลออกรอยละ 43.14มความคดเหนวาเหมาะสมมากทสด 6. ความคมคาเมอเทยบกบเวลาและคาใชจาย ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 62.75 มความคดเหนวาคมคามากทสด สวนรอยละ 35.29 นนเหนวามความคมคามาก (ตารางท 4.1) ความรทไดจากการฝกอบรมสามารถน าไปใชประโยชนไดหรอไม ผเขารวมฝกอบรมในครงนทงหมดมความคดเหนวาความรทไดรบจากการฝกอบรมนนสามารถน าไปใชประโยชนไดจรง (ตารางท 4.2)

- ความรทไดรบชวยเพมรายไดเทาไรตอเดอน ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ มความเหนวาความรทไดรบจะชวยเพมรายไดให 1001-2000 บาทตอเดอนมอย รอยละ 54.90 รองลงมาคอ รอยละ 33.33 มความคดเหนวา ความรทไดรบจะชวยเพมรายไดใหประมาณ 1000 บาทตอเดอน และอกรอยละ 11.76 นนคดวาสามารถน าความรทไดรบไปชวยเพมรายไดให2001-3000 บาทตอเดอน (ตารางท 4.3) ตารางท 4.1 ผลการประเมนของผเขารบการฝกอบรมเชงปฏบตการ “เวทถายทอดเทคโนโลยเชงบรณาการ”

ล าดบ เรอง นอยทสด

นอย ปานกลาง

มาก มากทสด ไมระบ

รอยละ

ขอมลวดความพงพอใจ 1 ดานกระบวนการ ขนตอนการใหบรการ 0.00 0.00 0.00 17.65 82.35 0.00 100.00 2 เจาหนาทผใหบรการ 0.00 0.00 0.00 23.53 76.47 0.00 100.00 3 สงอ านวยความสะดวก 0.00 0.00 0.00 25.49 74.51 0.00 100.00 ขอมลเพอการปรบปรงหลกสตร 4 การน าความรไปใชประโยชน 0.00 0.00 0.00 31.37 68.63 0.00 100.00 5 ความเหมาะสมของเนอหาหลกสตร 0.00 0.00 0.00 37.25 62.75 0.00 100.00 6 ความเหมาะสมของวทยากร 0.00 0.00 0.00 37.25 62.75 0.00 100.00 7 ระยะเวลาการฝกอบรม 0.00 0.00 5.88 41.18 52.94 0.00 100.00 8 ชวงเวลาการอบรม 0.00 0.00 3.92 52.94 43.14 0.00 100.00

9 ความคมคาเมอเทยบกบเวลาและคาใชจาย 0.00 0.00 0.00 35.29 62.75 1.96 100.00

ตารางท 4.2 ผลการประเมนความรทไดจากการฝกอบรมสามารถน าไปใชประโยชนไดหรอไม

ขอมล ได ไมได ไมระบ รอยละ

ความรทไดรบสามารถน าไปใชประโยชนไดหรอไม 100.00 0.00 0.00 100.00

20

ตารางท 4.3 ผลการประเมนความรทไดรบชวยเพมรายไดเทาไรตอเดอน

รายได รอยละ <1000 33.33 1001-2000 54.90 2001-3000 11.76 3001-4000 0.00 4001-5000 0.00 5001-6000 0.00 6001-7000 0.00 7001-8000 0.00 8001-9000 0.00 9001-10000 0.00 >10000 0.00 ไมระบ 0.00

รวม 100.00

กจกรรมท 4 การศกษาดงาน/แลกเปลยนเรยนร/เทคโนโลยทางการเกษตรอนๆภายในหมบานภายใตกจกรรม “การแลกเปลยนเยยมเยอนหมบานมะนาว” ของสมาชกของหมบานในดานตางๆเชน การปลกมะนาวเพอการผลตกงพนธ การผลตผกสวนครว เหดโคน เปนตน บรณาการกจกรรมรวมกบการมสงเสรมความสามคคของชมชนเชน กจกรรมวนแมแหงชาตและวนพอแหงชาต มการจดกจกรรมรวมใจถวายพระพรชยมงคล กจกรรมรวมพฒนาชมชนและการแลกเปลยนแนวคดจากการศกษาดงานภายในชมชนสรางกระบวนทมการเกอกลแบงปนผลผลตจากมะนาวเพอเสรมสรางความเขมแขงของกลมในชมชน (ภาพท 6 และ 7) ผลการด าเนนงานพบวา

- ขอมลวดความพงพอใจ

1. ดานกระบวนการ ขนตอนการใหบรการ ผเขารวมการฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 73.53 มความพงพอใจมากทสด รองลงมารอยละ 26.47 มความพงพอใจมาก 2. เจาหนาทผใหบรการ ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 61.76 มความพงพอใจมาก และรอยละ 38.24 นนมความพงพอใจมากทสด 3. สงอ านวยความสะดวก ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 54.41 มความพงพอใจมากทสด และรอยละ 45.59 นนมความพงพอใจมาก (ตารางท 5.1)

- ขอมลเพอการปรบปรงหลกสตร

21

1. การน าความรไปใชประโยชน ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญคดวาสามารถน าความรทไดไปใชไดมาก มถงรอยละ 66.18 สวนรอยละ 33.82 นนคดวาสามารถน าความรทไดไปใชไดมากทสด 2. ความเหมาะสมของเนอหาหลกสตร ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 61.76 มความคดเหนวาความเหมาะสมมาก ส าหรบรอยละ 38.24 นน มความคดเหนวามความเหมาะสมมากทสด

3. ความเหมาะสมของวทยากร ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 69.12 มความคดเหนวามความเหมาะสมมาก และส าหรบรอยละ 30.88 นน มความคดเหนวามความเหมาะสมมากทสด 4. ระยะเวลาการฝกอบรม ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 55.88 เหนวาเหมาะสมมากทสด รองลงมาคอรอยละ 44.12 นนมความเหนวาเหมาะสมมาก 5. ชวงเวลาการฝกอบรม ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 58.82 มความคดเหนวาเหมาะสมมาก ทเหลออกรอยละ 41.18มความคดเหนวาเหมาะสมมากทสด 6. ความคมคาเมอเทยบกบเวลาและคาใชจาย ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ รอยละ 61.76 มความคดเหนวาคมคามากทสด สวนรอยละ 38.24 นนเหนวาคมคามาก (ตารางท 5.1) ความรทไดจากการฝกอบรมสามารถน าไปใชประโยชนไดหรอไม ผเขารวมฝกอบรมในครงนทงหมดมความคดเหนวาความรทไดรบจากการฝกอบรมนนสามารถน าไปใชประโยชนไดจรง (ตารางท 5.2)

- ความรทไดรบชวยเพมรายไดเทาไรตอเดอน ผเขารวมฝกอบรมสวนใหญ มความเหนวาความรทไดรบจะชวยเพมรายไดให 1001-2000 บาทตอเดอนมอย รอยละ 42.65 รองลงมาคอ รอยละ 20.59 มความคดเหนวา ความรทไดรบจะชวยเพมรายไดใหประมาณ 1000 บาท และ 2001-3000 บาทตอเดอน และอกรอยละ 16.18 คดวาสามารถน าความรทไดรบไปชวยเพมรายไดให 3001-4000 บาทตอเดอน (ตารางท 5.3) ตารางท 5.1 ผลการประเมนของผเขารบการฝกอบรมเชงปฏบตการ “ศกษาดงาน/ แลกเปลยนเยยมเยอนหมบานมะนาว””

22

ล าดบ เรอง นอยทสด

นอย ปานกลาง

มาก มากทสด ไมระบ

รอยละ

ขอมลวดความพงพอใจ 1 ดานกระบวนการ ขนตอนการใหบรการ 0.00 0.00 0.00 26.47 73.53 0.00 100.00 2 เจาหนาทผใหบรการ 0.00 0.00 0.00 61.76 38.24 0.00 100.00 3 สงอ านวยความสะดวก 0.00 0.00 0.00 45.59 54.41 0.00 100.00 ขอมลเพอการปรบปรงหลกสตร 4 การน าความรไปใชประโยชน 0.00 0.00 0.00 66.18 33.82 0.00 100.00 5 ความเหมาะสมของเนอหาหลกสตร 0.00 0.00 0.00 61.76 38.24 0.00 100.00 6 ความเหมาะสมของวทยากร 0.00 0.00 0.00 69.12 30.88 0.00 100.00 7 ระยะเวลาการฝกอบรม 0.00 0.00 0.00 44.12 55.88 0.00 100.00 8 ชวงเวลาการอบรม 0.00 0.00 0.00 58.82 41.18 0.00 100.00

9 ความคมคาเมอเทยบกบเวลาและคาใชจาย 0.00 0.00 0.00 38.24 61.76 0.00 100.00

ตารางท 5.2 ผลการประเมนความรทไดจากการฝกอบรมสามารถน าไปใชประโยชนไดหรอไม

ขอมล ได ไมได ไมระบ รอยละ

ความรทไดรบสามารถน าไปใชประโยชนไดหรอไม 100.00 0.00 0.00 100.00

ตารางท 5.3 ผลการประเมนความรทไดรบชวยเพมรายไดเทาไรตอเดอน

รายได รอยละ <1000 20.59 1001-2000 42.65 2001-3000 20.59 3001-4000 16.18 4001-5000 0.00 5001-6000 0.00 6001-7000 0.00 7001-8000 0.00 8001-9000 0.00 9001-10000 0.00 >10000 0.00 ไมระบ 0.00

23

รวม 100.00 กจกรรมท 5 ถอดบทเรยน/วเคราะหบทเรยน คนความรสชมชนและตดตามประเมนผล การตรวจเยยมหลงการฝกอบรม การใหบรการค าปรกษา และแนะน าเพมเตม มการจดเวทสรปบทเรยนคนความรรวมกบสมาชกในชมชนทกหลงคาเรอนพรอมทงเชญผน าชมชนในระดบต าบลเขารวมรบฟงและเปดโอกาสใหสมาชกจากหมบานอนๆในชมชนใกลเคยงบานสามหลงหมท 7 ไดเขามาแลกเปลยนและใหขอเสนอแนะในการด าเนนงานเพอใชในการพฒนาปรบปรงในปตอไป การด าเนนงานในปท 2/2557 โครงการหมบาน “มะนาวในวงบอซเมนตครบวงจร” มการตดตามประเมนผลจากคณะกรรมการของกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย และคณะกรรมการในสวนของภายนอก จ านวน 2 ครง ซงชมชนไดใหความรวมมอในการใหขอมลการด าเนนงานเปนอยางดท าใหคะแนนการประเมนผลการด าเนนงานผานตามเกณฑประเมน การถอดบทเรยนขยายผลความรจากการด าเนนงานทางคณะด าเนนงานไดมการน าเสนอขอมลเพอการใชประโยชนส าหรบผสนใจในรปแบบวารสารการเกษตร และการรวมจดนทรรศการในงานระดบจงหวดเชน งานกาชาดและงานฤดหนาวนครล าปาง งานวนเดกแหงชาต เปนตน (ภาพท 8 – 10) 11. ปญหาและอปสรรค

การด าเนนงานโครงการหมบานวทยาศาสตรและเทคโนโลย “มะนาวในวงบอซเมนตครบวงจร” ปท 2/2557 ในพนทบานสามหลงหมท 7 ต.เขาแกวศรสมบรณ อ.ทงเสลยม จ.สโขทย ไมคอยมปญหาและอปสรรคเนองจากชาวบานมความตองการและสนใจทจะพฒนากจกรรมทสรางเสรมเอกลกษณของหมบาน ปญหาอปสรรคมเพยงเลกนอยในชวงระยะแรกของการด าเนนงานเชน ปจจยสภาพแวดลอมจากธรรมชาตเชน ฝนตก ท าใหเปนอปสรรคตอการเดนทางและการจดการถายทอดเทคโนโลย เปนตน 12. ขอเสนอแนะ / แนวทางแกไข

ในประเดนปญหาดานปจจยของสภาพแวดลอมทไมเหมาะสมตอการถายทอดเทคโนโลยในกจกรรมตางๆทางคณะด าเนนงานมการตดตอประสานงานกบผน าชมชนลวงหนาและมการประสานงานชมชนโดยใชสอเครองกระจายเสยงของชมชน มการจดกจกรรมภายใตอาคารของชมชนในกรณทมฝนตก 13. ภาพกจกรรม

24

ภาพท 1 กจกรรมเตรยมความพรอมโดยกระบวนการวางแผนแบบมสวนรวม

25

ภาพท 2 กระบวนการเรยนรเทคโนโลยการพฒนาสรางเสรมความเขมแขงของระบบรากของตนมะนาวในพนทของกลม

26

ภาพท 3 กจกรรมการพฒนาทกษะการจดการดนและธาตอาหารพช

ภาพท 4 กจกรรมการพฒนาเทคโนโลยการผลตสบจากมะนาว

27

28

ภาพท 5 กจกรรมการแลกเปลยนเรยนรบรณาการเครอขายเทคโนโลยการจดการมะนาวในวงบอกบการเรยนร

ของชมชนใกลเคยงรวมกบการเรยนการสอนของนกเรยนและนกศกษา

29

ภาพท 6 กจกรรมการเรยนรดงานแบงปนเพอการบรหารจดการกลมใหมความเขมแขง

ภาพท 7 กจกรรมจตอาสาวทยาศาสตรและเทคโนโลยพฒนาชมชนเนองใน “วนแมแหงชาต” และ “วนพอ

แหงชาต”

30

ภาพท 8 การตดตามและประเมนผลการด าเนนงานจากคณะกรรมการจากกระทรวงวทยาศาสตรและ

เทคโนโลยและคณะกรรมการผทรงคณวฒภายนอก

ภาพท 9 กจกรรมการกระจายผลความรสการบรการวชาการและองคความรในวารสารเกษตร

ภาพท 10 เปาหมายหมบานวทยาศาสตรและเทคโนโลย “ผลตมะนาวในวงบอซเมนตครบวงจร”

“สายใยรกประจกษตา เดนสงาสามคค ผน าดมพอเพยง ลอทงเมองเรองมะนาว”

31

32

7

086-730-4040 E-mail : c_ sunti@hotmail.com

2. - -

2. - - -

3. - 2 - 3 - -

1. 350

3. - 1 - 2- 10 -

33