Embed Size (px)
Citation preview
สขภาพชองปากและวยทารกการดดนมแม การเลยงดวยนมขวด จกนมหลอก
การขนของฟนและการไปพบทนตแพทยครงแรก
โภชนาการกบฟนน�านม
อนามยชองปาก
โรคในชองปากทพบไดบอย
การปองกนการบาดเจบทางทนตกรรม
วธใชหนงสอเลมน
การเลอกวธปฏบตทถกตองส�าหรบลกของคณแมจะสงผลตอฟนของลกตลอดชวต หนงสอเลม
นจะแสดงถงวธการเลยงดลกอยางเหมาะสม และการท�าความสะอาดฟนอยางถกวธ ทจะท�าให
ลกของคณแมอยในเสนทางสสขภาพฟนทดตลอดวยเดก โดยมนใจวาลกจะสามารถรบประทาน
อาหาร เลนและเรยนโดยปราศจากการปวดฟน
ขอแนะน�าใหคณแมอานใหครบทง 3 เลม เพอทจะไดเหนภาพรวมทครอบคลมถงวธทดทสดใน
การดแลฟนของสมาชกตวนอยในครอบครว
หากทานคดวาหนงสอชดนมประโยชน การบรจาคเพยงเลกนอยของทานใหแกกองทนทนตกรรม
เพอเดกทวโลกสามารถชวยเดกดอยโอกาสบนโลกใบน ใหไดรบบรการทางทนตกรรมและมชวต
พรอมกบรอยยมทมสขภาพด
2
global child dental fund
global child dental fund www.gcdfund.org
ขากรรไกรและโครงสรางใบหนาจะเรมสรางและพฒนาตงแตแรกเกดจนถงชวงวยรนตอนปลาย
การมพฤตกรรมสงเสรมสขภาพชองปากทดอยางตอเนอง รวมถงการไปพบทนตแพทยอยาง
สม�าเสมอตงแตฟนซแรกของลกขนจะท�าใหโครงสรางเหลานไดรบการตดตามและท�าใหมนใจวา
ลกจะมรอยยมทสขภาพดตลอดวยเดก
อาจมภาวะพเศษบางอยางทเกดขนกบทารกแรกเกด ซงสามารถเปลยนแปลงหรอหายไปเมอโตขน
ในชวงแรกเกดบคลากรทางการแพทยจะท�าการประเมนสภาวะทซอนอยหรอสภาวะทกดขวางการ
หายใจ ดด กลน หรอทานอาหารทเหมาะสม
การดดนมแม
นมแมเปนอาหารทดทสด ทงในดานสารอาหารและ
ความสขทางดานอารมณใหแกลก ขณะปอนนมทงคณ
แมและลกควรอยในทานง ในบรรยากาศเงยบสงบ และ
เปนชวงเวลาแหงความผกพนส�าหรบทงค
ลกจะเกดการบรหารชองปากขณะดดนมแม ซงจะกระตนกลามเนอชองปาก ท�าใหเกดการหายใจทางจมก
การออกเสยงและพฒนาการของขากรรไกร ดงนนจงเปนสงส�าคญมากทลกควรมความพยายามในการดด
เพอใหไดผลลพธทดทสด รมฝปากควรมความแนบทเพยงพอรอบหวนมของคณแม เพอใหเกด
สญญากาศซงจ�าเปนตอการไหลของน�านม และท�าใหทารกตองหายใจผานทางจมก กอใหเกดการ
ฝกหายใจผานทางจมก รวมไปถงการวางต�าแหนงทถกตองของลนและขากรรไกร
การเลยงดวยนมขวด
ถาหากแพทยแนะน�าไมใหทารกดดนมแมเนองจากปญหาทางดานสขภาพ คณแมควรไดรบค�าแนะน�า
จากผเชยวชาญดานสขภาพในการเลอกขวดนมเดก หากจ�าเปนตองใชขวดนมรวมกบจกนมส�าหรบ
ทนตกรรมจดฟน ขนาดของจกนมควรเหมาะสมกบขนาดของปากทารก
3
www.gcdfund.org
4
สงทส�ำคญมำกคอตองรกษำบรรยำกำศ
ทเงยบสงบและชวงเวลำแหงควำม
ผกพนไวขณะปอนนมขวดดวย
คณแมไมควรเพมขนาดรของจกนมจากขนาดเดม เพราะความพยายามในการดดจะชวยใน
พฒนาการของกลามเนอบรเวณในหนา และตองท�าความสะอาดจกนมทกครงหลงใช
สงทส�าคญมากคอตองรกษาบรรยากาศทเงยบสงบและชวงเวลาแหงความผกพนไวขณะปอนนม
ขวดดวย เวลาของการเรมหยานมและเลกนมขวดควรเปนชวงเวลาเดยวกบนมแม นมขวดเปนเพยง
สงทใชทดแทนการดดนมแมไมใชวธทจะท�าใหลกบรโภคนมมากขน
ไมควรทจะปลอยทารกทงไวโดยไมมใครอยดวยในระหวางดดนมขวด ไมใชแคอนตรายทอาจเกด
จากการส�าลก แตทารกอาจมการกลนอยางไมเหมาะสมได
การดดนมขวดหรอนมแมนานเกนวยอาจกอใหเกดฟนผ ทารกอายประมาณ6เดอนเปนชวงวยท
เหมาะสมในการเปลยนเปนอาหารแขง ทารกควรเลกนมขวดเมออายครบ1ป
จกนมหลอก
ในความเปนจรงแลวจกนมหลอกไมควรถกน�ามาใช อยางไรกตามถาหากคณแมตองการจะใช ไม
ควรใชทกครงทลกรอง เพราะลกอาจรองเนองจากสาเหตอน เชน ผาออมเปยก อาการโคลก อยใน
ทาทไมสบาย หรอตองการความอบอน
ชวงเวลาทเหมาะสมในการเลกจกนมหลอกขนอยกบสภาวะทางกายภาพและวฒภาวะทางอารมณ
ของทารก ซงมกเกดขนชวงอายประมาณ2ป การดดนวมอมกเกดขนเปนระยะเวลานานกวา
เนองจากทารกสามารถดดนวตวเองไดตลอดเวลา
ความผดปกตของขากรรไกรทเกดจากการใชจกนมหลอกหรอดดนวตอเนองเปนชวงเวลานาน
อาจหายไปเองตามธรรมชาตถาหากเลกพฤตกรรมนนกอนอาย6-7ป มฉะนนแลวอาจตองปรกษา
ทนตแพทยเพอจดการกบปญหาความผดปกตของขากรรไกรทเกดขน
5
การขนของฟนและการไปพบทนตแพทยครงแรก
เมอฟนขนเดกอาจมอาการเจบปวดบรเวณเหงอกได เดกแตละคนจะมการขนของฟนในเวลาทตาง
กนตามธรรมชาต ซงเปนกระบวนการทางพนธกรรมทอาจเปลยนแปลงไดจากเปลยนแปลงของ
สขภาพและสงแวดลอม
ผปกครองควรพาลกไปพบทนตแพทยตงแตฟนน�านมซแรกขน ถงแมวาจะยงไมมฟนใหตรวจมาก
นก แตทนตแพทยจะใหค �าแนะน�าเกยวกบโภชนาการและการดแลรกษาสขภาพชองปากส�าหรบลก
ของคณแม นอกจากนยงเปนการสรางความคนเคยกบบรรยากาศในหองฟนใหแกลกดวย
ในบางประเทศ คณแมอาจไดพบทนตแพทยเฉพาะทางเดก ซงเปนผเชยวชาญในการดแลทารก
เดก และวยรน อยางไรกดทนตแพทยทกคนมเปาหมายทจะสงเสรมพฒนาการของฟนน�านมและ
ฟนแท เพอใหเดกปราศจากฟนผ โรคปรทนตและฟนสกกรอน การดแลดงกลาวสงผลพฒนาการ
ขากรรไกรของลกนอย น�าไปสความสมดลของการบดเคยว รวมถงความสวยงามและฟนทเรยง
เปนระเบยบขณะยม ในรายทมความซบซอนของโรค ทนตแพทยอาจท�าการสงตอไปยงผเชยวชาญ
เฉพาะทาง
การดแลสขภาพชองปากสงผลตอคณภาพชวตทด การใหความรและการปองกนในระหวางปแรก
ของชวตตองอาศยความรวมมอจากทงผเชยวชาญและการรวมมอรวมใจของครอบครว การเรมตน
ทจะมสขลกษณะทสงเสรมการมสขภาพทดนนมความเกยวของกบดานสงคมและวฒนธรรมจง
ไมใชสงงายเลยในการเปลยนแปลง
โภชนาการกบฟนน�านม
คณแมควรใหอาหารลกตามค�าแนะน�าของกมารแพทย อาหารสงเสรมสขภาพมกดตอฟนและ
สขภาพโดยรวมของลก การรบประทานอาหารทสมดล หลากหลาย และมสารอาหารครบถวนนน
ชวยในการสรางฟนของลก แตการไดรบอาหารแปรรปและน�าตาลมากเกนความจ�าเปนมกสงผลให
เกดโรคอวน เบาหวาน หรอฟนผ
การดดเปนการกระตนพฒนาการของขากรรไกรและขอตอขากรรไกร (รปรางของปากและความ
พอดของฟน) นเปนสาเหตในการแนะน�าใหทารกดดเฉพาะน�านมแมในระยะ6เดอนแรก แลวคอย
สลบกบอาหารชนดอนจนถงอาย1ป
6
ขนตอนการเคยวอาหารควรคอยๆเรมจากอาหารทบดดวยสอม แลวคอยเปนอาหารทหนเปนชนๆ
เมอลกมฟนน�านมขนครบ20ซควรทจะเคยวอาหารไดทกประเภท(ทงนมและแขง)เพอทจะไดเกด
การเรยนรทเหมาะสมและเปนการกระตนการเจรญเตบโตของปากและใบหนาของลก
ผปกครองควรสรางตารางมออาหาร ระบอาหารวางระหวางมออาหารทชดเจนเพอปองกนฟนผ
ควรหลกเลยงน�าผลไมและนมรสชอคโกแลตเนองจากมน�าตาลซโครสในปรมาณมากและความ
เปนกรดสง ซงเปนสองปจจยทสงผลเสยตอสขภาพและกอใหเกดโรคอวนในเดก รวมไปถงผลไม
แหงเชนลกเกดกควรหลกเลยง ทารกควรเขานอนพรอมกบฟนทสะอาดเสมอ ถาหากลกของคณไม
สบายแนะน�าวาถาเปนไปไดควรใชยาทปราศจากน�าตาล
7
กำรเรมตนกจวตรประจ�ำวนในกำรท�ำควำม
สะอำดชองปำกของลกเปนสงส�ำคญมำก
8
อนามยชองปากในเดกปฐมวย
การเรมตนกจวตรประจ�าวนในการท�าความสะอาดชองปากของลกเปนสงส�าคญมาก ผปกครอง
ควรเรมตนแปรงฟนทนทเมอฟนน�านมซแรกปรากฏขน โดยใชแปรงสฟนทเหมาะสมตอชวงอาย
การดแลอนามยชองปากของลกจะเหมอนกบสมาชกคนอนๆในครอบครวหลงจากฟนน�านมซแรก
ขน คอแปรงฟนในตอนเชาและกอนนอน ถาเปนไปไดควรแปรงฟนหลงมออาหารดวย ควรใช
แปรงสฟนเฉพาะส�าหรบเดกทมหวแปรงขนาดเลกและขนนมพเศษ กอนทฟนจะขนคณแมควรใช
ผานมๆเชดท�าความสะอาดเหงอก
น�าลายเปนสงปกปองฟนตามธรรมชาต จะมการผลตลดลงในชวงเวลานอนหลบ จงเปนชวงเวลาท
ตองการการดแลอนามยชองปากมากทสด
เลอกใชยาสฟนทเหมาะสมกบลกของคณเนองจากมความเสยงทลกของคณจะกลนยาสฟนได
ฟลออไรดจากยาสฟนทอยในน�าลายมความส�าคญมากในการปองกนฟนผ ควรบบยาสฟนบางๆ
เทานน ดรปหนาถดไป
ทารกสวนใหญจะมฟนหาง แตถามฟนชดกนมาก จนขนแปรงสฟนไมสามารถเขาถงบรเวณดาน
ประชดเพอท�าความสะอาด ควรใชไหมขดฟนคอยๆท�าความสะอาดรวมดวย
ปรมาณยาสฟนส�าหรบทารก
ทารกตองการแคปรมาณนดเดยว
ประมาณเมลดขาวสาร: 0.01กรม
9
โรคในชองปากทพบบอยในเดกปฐมวย
ทารกสามารถมฟนผและเหงอกอกเสบ ซงมกมความสมพนธกบสขภาพชองปากทไมด สวนใหญ
มกเกดจากการทไมไดแปรงฟนกอนนอนทงในเวลากลางวนและกลางคน
เดกควรไดรบการรกษาอยางทนทเมอตรวจพบฟนผ เนองจากฟนผจะลกลามอยางรวดเรวใน
ฟนน�านม ถาไมไดรบการรกษาอาจท�าใหเดกเกดการปวดฟนอยางรนแรงและสงผลกระทบตอ
พฒนาการและคณภาพชวต
โรคเชอราในชองปาก(แคนดดา)สามารถพบไดบอย มสาเหตมาจากเชอรา เหนเปนจดหรอปนส
ขาวในชองปากทารก ไดรบมาจากการสมผสจากผใหญ ของเลน จกนมทไมไดฆาเชอหรอขาดการ
ท�าความสะอาด การรกษาอนามยชองปากทดและการท�าความสะอาดของเลนจะชวยปองกนเชอรา
ในชองปากได
ยงมการเปลยนแปลงหรอพยาธสภาพอนๆทพบไดในชองปากทารกแตอาจไมคอยบอย ถาผ
ปกครองมความกงวลควรพบทนตแพทย ซงทนตแพทยจะตรวจชองปากลกดวยความดแลเอาใจใส10
11
การปองกนการบาดเจบทางทนตกรรมในเดกปฐมวย
ทารกอาจหกลมหรอชนปากกระแทกเมอเรมคลานหรอหดเดน ควรมผใหญอยดวยเสมอเพอคอย
ระวงการเกดอบตเหต
ผปกครองควรคาดเขมขดนรภยใหลกขณะนงรถยนต รถเขน หรอทนงเดก และควรแนใจวาลกสวม
รองเทาโดยใสถงเทาทมพนกนลน ตองคอยระวงเวลาเดนผานพนลน ขนบนได และมมเฟอรนเจอร
ผปกครองควรพาบตรหลานไปพบทนตแพทยทนทเมอเกดการบาดเจบทางทนตกรรม การหกลม
ในชวงนอาจสงผลตอฟนน�านมในชองปากและฟนถาวรทก�าลงสรางอยขางใต
ผปกครองควรจดจ�าทกรายละเอยดเกยวกบการหกลมวาเกดทไหน เมอไหร และอบตเหตนเกดขน
ไดอยางไร ขอมลเหลานมประโยชนตอทนตแพทยทดแลลก ควรใหความสนใจกบแผลทงในและ
นอกชองปาก หรอถาลกของคณมอาการคลนไสวงเวยนควรรบพาไปโรงพยาบาลทนท
ควรลางบรเวณทเปนแผลดวยน�าสะอาดและตรวจดวามฟนหลดหรอแตกหกหรอไม ถามเลอดออก
ใหใชผากอซหรอผาสะอาดกดหามเลอดบรเวณนน อาจประคบดวยน�าแขงเพอลดอาการบวม หาม
น�าจกนมหลอก ขวดนมหรอของเลนเขาปากเดกในขณะนน ถาเดกกระหายน�าใหดมน�าโดยใชแกว
หรอชอน
ทนตแพทยจะใหการรกษาทเหมาะสม และจะคอยตดตามดอาการจนกวาจะมฟนแทขนมาแทนฟน
ทเกดอบตเหต ผลกระทบตอฟนในอนาคตขนอยกบความรนแรงของอบตเหตและระดบการสราง
ของฟนในชวงทเกดอบตเหต
ผปกครองตองคอยระมดระวงหลงเกดอบตเหต เชน ระวงการใชจกนมหลอก,การดดนมขวดและ
การดดนวมอ ซงอาจท�าใหฟนขยบเปลยนต�าแหนง สงผลใหมเลอดไหลออกมาและเปนอปสรรค
ตอการหายของแผลในบรเวณนน และในชวงอาทตยแรกหลงเกดอบตเหตตองใหเดกรบประทาน
อาหารเหลว
อเมล: [email protected] เวบไซต: www.gcdfund.orgGlobal Child Dental Fund, Rooms 329-331, 26-29 Drury Lane,London WC2B 5RL หมายเลขทะเบยนองคกรการกศล: 1125850 สหราชอาณาจกร (องกฤษและเวลส)
หนงสอเลมอนๆในชดน:
สขภาพชองปากและการตงครรภการไปพบทนตแพทยระหวางตงครรภ
ปญหาสขภาพชองปากทพบไดบอยขณะตงครรภ
ค �าแนะน�าในการดแลสขภาพชองปาก
สขภาพชองปากและวยเดกฟนน�านมและการแทนทของฟน
ฟนถาวร
โภชนาการกบสขภาพชองปาก
อนามยชองปาก
โรคในชองปากทพบไดบอย
ความผดปกตของการสรางฟน
การปองกนการบาดเจบทางทนตกรรม
ต�าแหนงของฟนและขากรรไกร
ผแตงหนงสอชดน (จากซายไปขวา)
Dóris Rocha Ruiz DDS, MScSônia Groisman DDS, MSc, PhDValerie Wordley BDS Raman Bedi BDS, MSc, DDS, FDSRCS(Ed), FDSRCS(Eng), FGDP, FFPH, Doctor of Science (Univ. Bristol), Doctor of Humane Letters (AT Still Univ., Arizona)
หากทานคดวาหนงสอชดนมประโยชน การบรจาคเพยงเลกนอยของทานใหแกกองทนทนตกรรมเพอเดกทวโลก
สามารถชวยเดกดอยโอกาสบนโลกใบน ใหไดรบบรการทางทนตกรรมและมชวตพรอมกบรอยยมทมสขภาพด
