เอกสารประกอบการเรียน วิชา ง 22101 การงานอาชีพและเทคโนโลยี 3 · ค าน า เอกสารประกอบการเรียนการฝึกปฏิบัติการทาเครื่องดื่ม

เอกสารประกอบการเรยน วชา ง 22101 การงานอาชพและเทคโนโลย 3ระดบชนมธยมศกษาปท 2

เรอง การปฏบตการท าเครองดม โรงเรยนเฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทร พะเยา

นางสาวจ านงค ไชยมงคล ต าแหนงคร อนดบ ค.ศ. 1

โรงเรยนเฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทร พะเยา

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 36 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ

ค าน า

เอกสารประกอบการเรยนการฝกปฏบตการท าเครองดม ส าหรบนกเรยนจดท าขนเพอใหนกเรยนไดศกษาในขณะมการจดกจกรรมการเรยนร ประกอบดวย บทท 1 เรองความรพนฐานเกยวกบเครองดม บทท 2 เรองประโยชน สรรพคณของผกผลไมและสมนไพร บทท 3 เรองวสดอปกรณในการปฏบตท าเครองดม บทท 4 เรอง การจดตกแตงเครองดม บทท 5 เรอง เครองปรงสวนผสมในการท าเครองดม และบทท 6 เรองการประกอบและการบรการเครองดม ผจดท าหวงเปนอยางยงวาเอกสารประกอบการเรยนการฝกปฏบตการท าเครองดม ส าหรบนกเรยนฉบบน คงจะเปนประโยชนส าหรบนกเรยนและผทสนใจไมมากกนอย และคงจะท าใหทานผอานไดเกดแรงบนดาลใจในการทจะเลอกบรโภคเครองดมทมประโยชนตอรางกายรวมถงสามารถประกอบท าเครองดมรบประทานเองไดพรอมกบท าบรการใหกบสมาชกในครอบครว หรอท าเปนอาชพเสรมรายได และถาเอกสารฉบบนมขอบกพรองประการใดโปรดใหค าแนะน าและแจงกบผจดท า พรอมนอมรบเพอจะไดปรบปรงใหมความสมบรณมากยงขนตอไป

นางสาวจ านงค ไชยมงคล

ผจดท า

สารบญ บทท หนา ค าชแจง………………………………………………………………………………. ค าแนะน าส าหรบคร………………………………………………………………….. ค าแนะน าส าหรบนกเรยน……………………………………………………………. มาตรฐาน..................................................................................................................... ตวชวด......................................................................................................................... จดประสงค.................................................................................................................. 1 ความรพนฐานเกยวกบเครองดม………………………………………………. 1 ขอบขายเนอหา.................................................................................................. 1 จดประสงคการเรยนร........................................................................................ 1 กจกรรมการเรยนร............................................................................................. 1 เนอหา................................................................................................................ 2 สอและแหลงเรยนร............................................................................................ 13 กจกรรมฝกปฏบต.............................................................................................. 13 บทสรป............................................................................................................. 15 การวดและประเมนผล...................................................................................... 15 2 ประโยชน สรรพคณของผกผลไมและสมนไพร……………………………… 16 ขอบขายเนอหา.................................................................................................. 16 จดประสงคการเรยนร........................................................................................ 16 กจกรรมการเรยนร............................................................................................. 16 เนอหา................................................................................................................ 17 สอและแหลงเรยนร............................................................................................ 47 กจกรรมฝกปฏบต.............................................................................................. 47 บทสรป............................................................................................................. 49 การวดและประเมนผล...................................................................................... 49 3 วสด – อปกรณในการปฏบตการท าเครองดม................................................... 50 ขอบขายเนอหา.................................................................................................. 50 จดประสงคการเรยนร........................................................................................ 50

สารบญ (ตอ) บทท หนา กจกรรมการเรยนร............................................................................................. 50 เนอหา................................................................................................................ 51 สอและแหลงเรยนร............................................................................................ 54 กจกรรมฝกปฏบต.............................................................................................. 54 บทสรป............................................................................................................. 56 การวดและประเมนผล...................................................................................... 56 4 การจดตกแตงเครองดม....................................................................................... 57 ขอบขายเนอหา.................................................................................................. 57 จดประสงคการเรยนร........................................................................................ 57 กจกรรมการเรยนร............................................................................................. 57 เนอหา................................................................................................................ 58 สอและแหลงเรยนร............................................................................................ 61 กจกรรมฝกปฏบต.............................................................................................. 61 บทสรป............................................................................................................. 63 การวดและประเมนผล...................................................................................... 63 5 สวนผสมในการปฏบตการท าเครองดม............................................................ 64 ขอบขายเนอหา.................................................................................................. 64 จดประสงคการเรยนร........................................................................................ 64 กจกรรมการเรยนร............................................................................................. 64 เนอหา................................................................................................................ 65 สอและแหลงเรยนร............................................................................................ 69 กจกรรมฝกปฏบต.............................................................................................. 69 บทสรป............................................................................................................. 70 การวดและประเมนผล...................................................................................... 70

สารบญ (ตอ)

บทท หนา 6 การประกอบและการบรการเครองดม................................................................ 71 ขอบขายเนอหา.................................................................................................. 71 จดประสงคการเรยนร........................................................................................ 71 กจกรรมการเรยนร............................................................................................. 71 เนอหา................................................................................................................ 72 สอและแหลงเรยนร............................................................................................ 107 บทสรป............................................................................................................. 109 การวดและประเมนผล...................................................................................... 109 บรรณานกรม.................................................................................................... 111 ภาคผนวก.......................................................................................................... 112 แบบตรวจสอบคณภาพเครองดม...................................................................... 113

ค าชแจง เอกสารประกอบการเรยนร เรอง การปฏบตการท าเครองดม กลมสาระการเรยนร

การงานอาชพและเทคโนโลย ไดจดท าขนเพอใชเปนสอประกอบกระบวนการจดการเรยนรพฒนาทกษะการคดควบคกบวธการสอนแบบบนได 5 ขน รายวชา ง 22101 การงานอาชพและเทคโนโลย 3 ชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนเฉลมพระเกยรตสมเดจพระศรนครนทร พะเยา ในพระราชปถมภสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร เอกสารประกอบการเรยนชดน ประกอบดวย

บทท 1 เรองความรพนฐานเกยวกบเครองดม บทท 2 เรองประโยชน สรรพคณของผกผลไมและสมนไพร บทท 3 เรองวสดอปกรณในการปฏบตท าเครองดม บทท 4 เรอง การจดตกแตงเครองดม บทท 5 เรอง เครองปรงสวนผสมในการท าเครองดม บทท 6 เรองการประกอบและการบรการเครองดม เอกสารประกอบการเรยนเพอพฒนาทกษะการคดเปนเอกสารส าหรบครใชควบคกบ

วธการสอนแบบบนได 5 ขน ในการจดกจกรรมการเรยนร การจดชนเรยนเพอการใชเอกสารประกอบการเรยนในขณะจดกจกรรม จะแบงนกเรยนออกเปนกลมๆละ 6 คน จะมกกลมแลวแตจ านวนนกเรยนแตละหอง กอนลงมอท ากจกรรมในแตละบทใหนกเรยนอานค าชแจงใหเขาใจกอนทกครง ถานกเรยนมขอสงสยใหปรกษาครประจ าวชาไดทนท

ค าแนะน าส าหรบคร กอนใชเอกสารประกอบการเรยน ครผสอนควรปฏบตดงน 1. กอนใชเอกสารประกอบการเรยน ครผสอนควรศกษาใหละเอยดกอนน าไปใช 2. ครผสอนควรเตรยมสอทเกยวของใหพรอม เพอใหผเรยนมการพฒนาทกษะการคด เกด

ความสนใจ ทจะศกษาและปฏบตตาม 3. ครผสอนควรประเมนผลการพฒนาทกษะการคดของนกเรยน ทงกอนเรยน และหลง

เรยน เมอศกษาเอกสารประกอบการเรยนเสรจสน 4. หากนกเรยนมขอสงสย ไมเขาใจ ใหอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ

ค าแนะน าส าหรบนกเรยน กอนใชเอกสารประกอบการเรยน ผเรยนควรปฏบตดงน 1. กอนศกษา ผเรยนตองท าแบบวดความคดกอนเรยนและเกบคะแนนไวเปรยบเทยบ หลง

เรยน 2. ผเรยนตองอานท าความเขาใจใหละเอยดทกเรองและท ากจกรรมทายบทใหครบ 3. ผเรยนศกษาเอกสารประกอบการเรยนจบ ตองท าแบบวดความคดหลงเรยนเพอ

เปรยบเทยบความกาวหนา 4. หากผเรยนมขอสงสย หรอไมเขาใจเนอหาใดๆในเลม จะตองสอบถาม ขอมลใหละเอยด

เพมเตมจากครผสอนทนท

มาตรฐาน มาตรฐานการเรยนร ง 1.1 เขาใจการท างาน มความคดสรางสรรค มทกษะกระบวนการท างาน ทกษะการจดการ ทกษะกระบวนการแกปญหา ทกษะการท างานรวมกน และทกษะการแสวงหาความร มคณธรรม และลกษณะนสยทดในการท างาน มจตส านกในการใชพลงงาน ทรพยากรและสงแวดลอม เพอการด ารงชวตและครอบครว

ตวชวด 1. มาตรฐานการเรยนร ง 1.1 ม.2/1 ใชทกษะแสวงหาความรเพอพฒนาการท างาน 2. มาตรฐานการเรยนร ง 1.1 ม.2/1 ใชทกษะกระบวนการแกปญหาในการท างาน 3. มาตรฐานการเรยนร ง 1.1 ม.2/1 มจตส านกในการท างานและใชทรพยากรในการปฏบตงานอยางประหยดและคมคา

จดประสงค ดานความร

1. มความรความเขาใจความหมาย ประเภท ประโยชน สรรพคณของเครองดมได 2. มความร ความเขาใจเกยวกบการเลอกใช การเกบรกษาวสดอปกรณในการท าเครองดม

ไดถกตอง 3. รจกเลอกใชวสดและวตถดบทเหมาะสม ในการจดตกแตงแกวเครองดมแตละชนดได 4. รจกเลอกใชเครองปรงและสวนผสมทเหมาะสมในการท าเครองดมได

5. สามารถน าไปจดท าเครองดมจากวตถดบธรรมชาตดวยวธการตางๆในชวตประจ าวนได

6. ตระหนกและเหนคณคาของเครองดมทมประโยชนตอสขภาพ

7. มเจตคตทด ใฝเรยนร มงมน ประหยดในการปฏบตการท าเครองดมจนส าเรจตามขนตอน

บทท 1 ความรพนฐานเกยวกบเครองดม

ขอบขายเนอหา 1. ความหมายของเครองดม 2. ประเภทของเครองดม

จดประสงคการเรยนร

1. บอกความหมายของเครองดมได 2. ระบประเภทของเครองดมได

กจกรรมการเรยนร

1. รบฟงการบรรยาย 2. ศกษาเอกสารประกอบการเรยนประกอบการบรรยาย 3. ศกษาคนควาดวยตนเอง 4. ท ากจกรรมท 1

2

เนอหา 1. ความหมายของเครองดม

มผใหความหมายของเครองดมไว ทส าคญ มดงน จากวกพ เดย สารานกรมเสร(th.wikipedia.org/wiki/เครองดม)ไดใหความหมายของ

เครองดมวา เครองดม มกจะเปนสงทมนษยจดเตรยมส าหรบดม มสถานะเปนของเหลว และมกจะมน าเปนสวนประกอบหลก เครองดมอาจเปนปจจยในการด ารงชพ เชนน า หรอใชในดานอน เชน เหลา หรอ ไวน ถกใชเปนสวนประกอบของพธกรรม

อภญญา บญนาว (http://guru.google.co.th/guru/user?userid) ไดใหความหมายของเครองดมวา เครองดม หมายความวา สงซงตามปกตใชเปนเครองดมไดโดยไมตองเจอปนและไมมแอลกอฮอล โดยจะมกาซคารบอนไดออกไซดอยดวยหรอไมกตาม อนบรรจอยในภาชนะและผนกไว เชน น าแร น าหวาน น าผลไม น าพชผก และน าโซดา เปนตน และใหหมายความรวมถงเครองดมทท าหรอบรรจหรอไดจากเครองขายเครองดมไมวาจะขายดวยวธใด แมจะไมไดบรรจภาชนะและผนกไว แตไมรวมถง

1. น าหรอน าแรตามธรรมชาต 2. น ากลนหรอน ากรองส าหรบดมโดยไมตองปรงแต 3 . เค ร อง ดม ซ งผ ผ ล ตไดผ ลต ขน เพ อขายป ลก เองโดย เฉพาะ อน ม ได ม ก า ซ

คารบอนไดออกไซดอยดวย ทงมไดสงวนคณภาพดวยเครองเคม 4. น านมจด น านมอนๆ ไมวาจะปรงแตงหรอไม ท งน ตามมาตรฐานทก าหนดไวใน

กฎหมายวาดวย อาหาร 5. เครองดมตามทรฐมนตรประกาศก าหนดในราชกจจานเบกษา เทว โพธผละ(2543 : 23) ไดใหความหมายของเครองดมจากผลไมวา น าผลไม (juice)

หมายถงเครองดมทมกลนรสของผลไมซงสามารถท าจากผลไมไดแทบทกชนด บางครงอาจครอบคลมถงน าจากพชผก สมนไพร รวมทงดอกไมซงสามารถบบคนเปนเครองดมธรรมชาตเพอสขภาพอนามย ทงนอาจคนจากผลไมลวนโดยไมมการปรงแตงเพอดมไดทนท หรอเกบรกษาถนอมไวในสภาพเขมขนเปนน าเชอม หรอปรงแตงกลนรสแตกตางกนตามความนยม

สรปไดวา เครองดมหมายความวา เปนสงทมนษยจดเตรยมส าหรบดม มสถานะเปนของเหลว และมกจะมน าเปนสวนประกอบหลก สามารถใชวตถดบจากธรรมชาตมาเปนสวนผสม และใชวธการประกอบแตกตางกนไป เชน การบบคน การปน การตม เคยว เปนตน

3

2. ประเภทของเครองดม วทยาลย เทคนคพะเยา ทมา (http://www.phukettechno.ac.th/article/hc.doc) ไดแบ งประเภทของเครองดมไวดงน เครองดมเราสามารถแบงเครองดมออกไดเปน 2 ประเภทใหญๆดงน 1. เครองดมทไมมแอลกอฮอล (Non-Alcohol Beverage) หรอเรยกไดอกอยางวา (Soft Drink) 2. เครองดมทมแอลกอฮอล (Alcohol Beverage) หรอเรยกไดอกอยางวา (Hard Drink) เครองดมทง 2 ประเภทเรายงสามารถแบงออกเปนชนดไดอกหลายชนดดงตอไปน 1. เครองดมทไมมแอลกอฮอล (Non- Alcohol Beverage) (Soft drink) เครองดมประเภทนมหลายชนดไดแก 1.1 น าเปลา (Water) คอน าทบรสทธไมมสงอนๆ เจอปนเหมาะส าหรบการดมในทกๆมออาหาร ดมไดทงเยนๆ และตามอณหภมหอง 1.2. น าแรธรรมชาต(Natural Mineral Water) เปนเครองดมทไดจากธรรมชาตมสารพวกเกลอแรทมประโยชนตอรางกายซงทางวทยาศาสตรการแพทยยอมรบวาจะชวยในการยอยอาหารและลดกรดในกระเพาะอาหารได เหมาะกบการดมในทกๆมอของอาหารดมไดทงเยนและตามอณหภมหอง 1.3. น าผลไมสด (Fresh Fruit Juice) เปนเครองดมทไดรบความนยมเปนอยางมากไดมาจากการน าผลไมทตองการท ามาคนเอาแตน าซงกเปนประโยชนตอรางกายดวยเชนกน ดมไดทงเยนและตามอณหภมหองและสามารถดมไดทกมออาหารมทงเปนกระปอง (Canned Fruit Juice) ดวย 1.4. น าสมนไพร (Herbal Juice) นอกจากน าผลไมสดแลวเรายงสามารถน าสมนไพรมาท า เปนเครองดมไดอกดวยในปจจบนเปนทนยมมากและยงเปนทยอมรบวามประโยชนแกรางกายเปนอยางมากดมไดทงแบบรอนๆ เยน ๆ และบางชนดสามารถดมไดทกมออาหารมทงเปน กระปองดวย 1.5 น า เชอม (syrup)และน าเชอมผลไม (Cordial ) - น าเชอมหมายถงน ากบน าตาลเคยวรวมกนหรอมาละลายกบน าเปลาซงสามารถน ามาปรงเครองดมและอาหารได

http://www.phukettechno.ac.th/article/hc.doc

4

- น าเชอมผลไมหมายถงการเตม ส กลน รสของผลไมทไดจากการสงเคราะหลงไปในน าเชอม เชน น าเชอมทมรสมะนาว (Lime Cordial ) น าเชอมรสทบทม (Grenadine Syrub ) เปนตน 1.6 น าผลไมเขมขน ( Fruit Squash ) หมายถงเครองดมชนดทท าจากน าผลไมชนดตาง ๆ และมการเตมน าตาลหรอน าเชอมเพอใหมความเขมขนมากขน นอกจากนอาจจะมการปรงแตงส กลน และรสลงไปดวย 1.7 น าโซดา ( Soda water ) เปนเครองดมทผสมระหวางเกลอโซเดยมไบคารบอเนต กบ น ามรสซา 1.8 อารทฟเชยล วอเตอร (Artificial Water ) หมายถงเครองดมทไดจากการน าเอาน ามาปรงแตงส กลนและรสชาตลงไปตามตองการเชน Coca Cola Seven up เปนตน 1.9 น านม (Milk) สามารถแบงออกไดเปนน านมทผานกระบวนการฆาเชอตามวธการตาง ๆ และน านมสด 2. เครองดมทมแอลกอฮอล ( Alcoholic Beverage ) ค าวา สรา ตาม พระราชบญญตสรา กรมสรรพสามต ในกระทรวงการคลง ไดแบงประเภทของสราออกเปน 2 ประเภทคอ 2.1 เมรย ( fermented liquors )คอ ผลทไดจากการหมกสา *ใหเกดน าเมา มแรงแอลกอฮอล มากหรอนอยตามความตองการโดยไมมการกลน แบงได 4 ชนด - เมรยจากธญพช เปนเมรยทไดจากการหมกเมลดธญพช หรอแปงจากเมลด หรอแปงจากหวธญพชเชน เบยร อ สาโท ไวนขาว - เมรยจากน าหวาน เปนเมรยทไดจากการหมกน าหวานและน าตาลจากพชหรอสตว เชนน าตาลเมา กะแช(toddy) ไซเดอร ( cider ) ไวนผลไม ไวนน าผง - เมรยผสม เปนเมรยทใชเมรยชนดท 1 และ 2 ผสมกนแลวแตงกลน ส รสชาตดวยตวยาสมนไพร หรอผลไม เชน เวอรมธ (vermouth) ไวนยา ( medicated wines ) ไวนพนซ (punch wine ) - เมรยผสมสรากลน เปนเมรยทผสมระหวางเมรยชนดท 1 กบชนดท 2 แลวปรบแรงแอลอกฮอลดวยสรากลนเพอใหมแรงแอลกอฮอลสงขน แตไมเกน 23 ดกร เชน ไวนดกรสง ( fortified wine ) เหลาเชอร (sherry ) ปอรตไวน( Port wine )

5

2.2 สรากลน ( distilled liquors / distilled spirits ) คอแอลกอฮอลกนได ( ethyl alcohol ) ทไดจากการหมกสาผลไม น าหวาน พชและธญพชใหเกดแรงแอลกอฮอลแลวน ามากลน โดยบางชนดม การบมใหมรสชาตและกลนด แบงได 3 ชนด - สรากลนโดยตรง เพอใหไดรสและกลนเฉพาะตวของวตถดบทใชในการหมก อาจมการปรงแตงกลน รส และปรบระดบความแรงแอลกอฮอลใหพอเหมาะ เชนสราขาว หรอเหลาโรง วอดกา ( vodka ) เตกลา ( tequila ) เปนตน - สรากลนปรงหรอผสมพเศษ เปนสรากลนทน ามาปรงแตงระดบแอลกอฮอล กลนส และรสชาตดวย สมนไพรและวตถดบปรงแตงอน ๆ แบงไดเปน 2 ชนด คอ สราแชสมนไพร เชน สราจนชนดตาง ๆ - สราแชสมนไพรกลนทบ แบงไดออกเปน 3 ชนดยอยคอ ก. สรากลนแชสมนไพรและผลไมกลนทบเปนสราทแชผลไมหรอสมนไพรจนไดกลนตามทตองการจากนนจงน าไปกลนซ าเอาแตกลน มไดมงเอารสชาตหรอสรรพคณตวยา เชนเหลายน ( Gin ) สราผสม หรอสราผสมพเศษ สราปรงพเศษ ข. สรากลนปรงรส เปนสรากลนปรงรส เปนสราทกลนแลวน ามาปรงแตงรสใหหวาน หอม มสตาง เชนสราเปปเปอรมนท (Peppermint) สรากาแฟ (Cream of coffee ) เปนตน ค. สรากลนปรงและบม เปนสรากลนทปรงแตงแรงแอลกอฮอล กลน ส และรสชาตดวยหวเชอปรงแลวน ามาบมในถงไมโอก เชน สกอตวสก (Scotch Whisky ) (Bourbon ) (Brandy) (Rum) 2.3 สราพเศษ หมายถงสรากลนตามทก าหนดในกฎกระทรวง ฉ.ท 46 (พ.ศ. 2513)ซงท าโดยใชวตถดบ การกลน การเกบบมและการปรงแตงดงน - whisky - rum - vodka - Liqueur - Brandy - Gin เครองดมทมแอลกอฮอลจากความหมายในทางวชาการ

6

“สรา” หมายถง เครองดมทมแอลกอฮอลชนดทดมไดหรอเอทลแอลกอฮอล (Ethyl Alcohol) ผสมอยในปรมาณไมเกน 60 % ปรมาณดงกลาวนเปนเกณฑมาตรฐานสากลส าหรบปรมาณทคนสามารถดมได (ขณะทเมองไทยอนญาตใหมปรมาณแอลกอฮอลไดสงถง ๘0 %) สราแบงเปน 2 ลกษณะใหญ ๆ คอ 1. สราหมกหรอเมรย ไดจากการน าเมลดธญพช เชน ขาวชนดตาง ๆ ผลไม เชน องน น าตาลจากพช เชน น าตาลออย น าตาลสด ไปหมกกบยสตจนเกดปฏกรยาเปลยนเปนน าตาลเปนแอลกอฮอลดกร ออน ๆ กลายเปนน าเมาทรสชาตด ไดแก เบยร ไวน แชมเปญ กระแช สาโท น าตาลเมา สาเก เปนตน 2. สรากลน คอการน าสราหมกมาผานกรรมวธการตมกลนอกครง จนไดแอลกอฮอลทมดกรสงขน เชน วสก บรนด รม คอนยค เหลาโรงหรอเหลาขาว และสราผสมพเศษของไทยทน าเหลาโรงมาปรงแตงกลนรส เชน แมโขง แสงทพย เทว โพธผละ(2543 : 23-28) ไดแบงตามประเภทของน าผลไมไวดงน 1. น าผลไมสด(fruit juice) น าผลไมสด คอน าทไดรบจากการบบหรอคนออกจากผลไม ซงจะไดบรมาณเพยงครงเดยวของปรมาณผลไมทงหมด และมใยหรอชนเนอผลไมแขวนลอยอยดวย สามารถน าไปดมไดโดยตรงทนทหลงจากบบหรอคนเสรจใหมๆ โดยไมมการเจอจางหรอปรงแตงกลนรสใดๆ 1.1การเลอกผลไม ถงแมจะมผลไมมากมายหลายชนด แตมไดหมายความวาผลไมทกชนดจะสามารถน ามาบบหรอคนเปนน าผลไมสดส าหรบดมไดเหมอนกนหมดทกชนดไป ซงมหลกการเลอกผลไมส าหรบท าน าผลไมสดดงน 1) เลอกผลไมทสกพอด ไมซ า ไมมรา หรอไมมรอยแมลงกดกน และเลอกผลไมชนดทมตามฤดกาลและหาไดงายในทองถน มคณคาทางโภชนาการไมบดเสยงาย 2) เลอกผลไมสด ซงจะตองมความรและประสบการณเรองการสงเกตลกษณะหรอคณภาพทดของผลไมแตละชนดทอาจแตกตางกน โดยทวไปแลวสามารถสงเกตไดจากผวสดใหม ขวหรอกานยงเขยวหรอสดหรอแขงไมเหยว เปลอกไมซ าด าเพราะแรงกระทบกระแทกจากการขนสง 3) ผลไมทสามารถน ามาบบหรอคนเปนน าผลไมสดจากธรรมชาตเพอดมสดโดยตรงไดเลยไดแก ผลไมสดทมลกษณะชมฉ ามน ามาก เชน สมเขยวหวาน สบปะรด มะมวงสก ผรงสก แตงโม องน เปนตน

7

1.2 วธท าน าผลไมสด การท าน าผลไมสดจากผลไมแตละชนดยอมแตกตางกน ถาผลไมเปลอกบางไมตองปอกเปลอก แตผลไมเปลอกหนาตองปอกเปลอก ไมวาจะท าน าผลไมสดจากผลไมเปลอกบางหรอผลไมเปลอกหนา มความส าคญประการหนงทเหมอนกนคอตองลางท าความสะอาดผวเสยกอน ผลไมเปลอกบางทไมตองปอกเปลอกตองพถพถนในการลางใหสะอาดเปนพเศษเพราะขณะคนหรอบบอาจมการปนเปอนผวเปลอกกบน าผลไมดวย 1) การท าน าผลไมสดจากผลไมเปลอกบาง เชน สมเขยวหวาน เมอลางสะอาดแลว ผาครงบบดวยเครองบบโดยคอยๆ กดเบาๆ ไมควรกดแรงนกเพราะจะท าใหน ามนทผวถกบบออกมาท าใหน าสมคนมรสขมแลวจงกรองเอากากออก 2) การท าน าผลไมสดจากผลไมเปลอกหนา เชน สบปะรด จะตองปอกเปลอกเอาตาออก แลวคนหรอสบเฉพาะเนอสบปะรดเปนชนเลกๆ หอดวยผากรองสองชนแลวน าไปบบหรอคน ดวยเครองคนกดแรงๆ เพอใหน าสบปะรดออกมาใหหมด เหลอแตสวนกาก อยในหอผากรอง นอกจากนอาจท าน าผลไมสดจากผลไมอน เชน องน แตงโม มะเขอเทศ ท าไดในท านองเดยวกนทงนจะตองท าดวยความสะอาดและดมทนทจงจะเรยกน าผลไมสดอปกรณทใชบบคนท าน าผลไมสด เชนมด เขยง ผากรอง หรอเครองบบคน รวมทงภาชนะทใสน าผลไมสดส าหรบเสรฟ จะตองสะอาดและแหง ควรเปนภาชนะแกวหรอท าดวยวสดทนกรดมฉะนนอาจท าใหน าผลไมเสยและมกลนไมนาดมได 1.3 ประโยชนของน าผลไมสด ผลไมทวไปมกอดมดวยวตามนซ วตามนเอ และใยอาหาร การคนน าผลไมสดดมทนท จะมคณคาทางโภชนาการของน าผลไมสดแตอาจมสารอาหารบางอยางนอยกวาทมในผลไมสดบาง เชน 1) วตามน น าสมคนสด จะมวตามนซนอยกวาการบรโภคผลสมสดสวนทกนไดในปรมาณเทากน เพราะวตามนซบางสวนอาจตดอยในเยอสขาวของผลสมทไมไดผสมอยในน าสมคนดวย 2) แรธาต ผลไมหลายชนดมแรเหลกและโพแทสเซยมสง เชนน าสมคนสดทไมมการปรงรสดวยเกลอ น าตาล จะไมเปนปญหากบผปวยโรคไต โรคหวใจและโรคความดนโลหตสง ทแพทยสงใหจ ากดโซเดยม จงควรใหดมน าผลไมสดทไมปรงรสนอกจากนยงมแรธาตอนๆ อก เชน แคลเซยม แมกนเซยม ไอโอดน ฟลออไรด แมงกานส 3) ใยอาหาร (fiber) ซงมอยมากในผลไมทวไปและมประโยชนมากชวยในระบบขบถายอจจาระเนองจากใยอาหารไมสามารถถกยอยได จงกลายเปนกากอาหารถาคนน าสมโดย

8

ไมกรองจะมสวนใยอาหารบางๆ แขวนลอยอยในน าสมคน ท าใหนาดมและเปนทสงเกตไดวาเปนน าสมคนสดแทๆ ไมใชน าสมปรงแตงส าเรจรป 4) น าตาล ผลไมสกทงไปมกจะมน าตาลประมาณรอยละ 10 แลวแตประเภทของผลไม ซงใหพลงงานไมมากนก เพราะผลไมทวไปแทบไมมไขมนเลยและมโซเดยมบางเลกนอย 1.4 การเสรฟน าผลไมสด น าผลไมสด จะมรสชาตดเหมอนผลไมทน ามาคน มคณคาทางโภชนาการมากดงกลาวมาแลว จงควรดมทนททคนเสรจ ถาตงทงไวนานๆ ในทมอากาศรอนอบอาว จะท าใหวตามนซคอยๆ เสอมสลายลดปรมาณลง และรสชาตเปลยนไปได การแชเยนนอกจากจะสงวนคณคาวตามนซแลวยงชวยใหน าผลไมนาดมเพมยงขน แตการแชเยนหลงจากคนผลไมแลว อาจตองใชเวลาพอสมควรท าใหคณคาของอาหารเสอมสลายและกลนรสเปลยนไป จงควรน าผลไมมาแชเยนกอนคน หรออาจแชน าผลไมทคนใหมๆ ในชองความเยนจด ไมควรใสกอนน าแขงลงไปในน าผลไมสด เพราะน าแขงจะละลายออกมาท าใหน าผลไมมรสจดซด เนองจากน าผลไมสดทคนไดจะมปรมาณนอยกวาผลไมสดทน ามาคนมาก เชน สมเขยวหวาน 1 ผลขนาดเราบรโภคพอด อาจคนไดน าผลไมสดเพยงปรมาณเพยงครงเดยวประมาณ 60-80 มลลลตร จงมกเสรฟดวยถวยแกวขนาดยอมกวาเครองดมชนดอนถงแมการท าน าผลไมสดจ าหนายโดยตรงแกผบรโภคจะตองไมมฉลากตามทก าหนดในประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 62 (พ.ศ.2524) เรองเครองดมออกตามความในพระราชบญญตอาหาร พ.ศ.2522แตจะตองใชภาชนะบรรจใหเปนไปตามประกาศเรองภาชนะบรรจ และจะตองมคณภาพปลอดภยแกผบรโภคดวย 2.น าผลไมสดในภาชนะบรรจทปดสนท เนองจากกาคนน าผลไมสดเพอจ าหนายวนตอวน อาจเกดปญหายงยากบางอยางเปนตนวา การเตรยมผลไมสกสดไวคนไมเพยงพอแกปรมาณจ าหนาย หรอเตรยมไวมากเกนไป ท าใหเสอมเสยไมเหมาะทจะน ามาท าน าผลไมสดในวนถดไปประกอบกบผบรโภคไดเหนความส าคญและค านงถงสขภาพอนามยเพมมากขน โดยไดพยายามสรรหาเครองดมทมคณคาและใหประโยชนแกรางกายมากกวา เชน น าผลไมสดจงจ าเปนตองท าน าผลไมสดปรมาณมาก เกบรกษาไวใหคงสภาพสดเหมอนใหม ดงไดมประกอบธรกจการจ าหนายน าผลไมสดในภาชนะบรรจทปดสนท อ านวยความสะดวกส าหรบผประกอบการรานอาหาร เพอลดปญหาภาระการท าน าผลไมสดแตละรายยอย 2.1 ลกษณะการจ าหนาย น าผลไมสดในภาชนะบรรจทปดสนทจะมจ าหนายในลกษณะทเรยกวาน าผลไม 100 เปอรเซนต มทงทผลตจากวตถดบหรอผลไมภายในประเทศและน าเขามาจากตางประเทศ มขนาดบรรจและใชภาชนะบรรจแตกตางกน แลวแตสภาพการ

9

จ าหนาย ซงจะตองเกบรกษาไวในทเยนไมเกน 4 องศาเซสเซยส ตลอดเวลาจนกวาจะถงเวลาเสรฟบรโภค การท าน าผลไมสดเพอจ าหนายสงตามภตตาคารและโรงงานจะมขนาดบรรจ 1 ลตร 2.5 ลตร และ 5 ลตร เปนตน โดยบรรจในขวดแกว หรอขวดพลาสตกหรอภาชนะทท าดวยวสดททนกรด และสะดวกตอการขนสง ซงจะตองเกบรกษาไวในทเยนเชนเดยวกน สวนน าผลไมในลกษณะพรอมดมทวางจ าหนายตามหางสรรพสนคาหรอรานอาหาร ส าหรบจ าหนายปลกเพอดมแตละมอและแตละคน จะมขนาดบรรจ 150, 180, 200, 225, 250 และ 325 มลลลตร โดยบรรจในภาชนะบรรจทท าดวยแกว พลาสตกแขงทนกรด พรอมหลอดดมในลกษณะเดยวกบนมยเอชท น าผลไมทมจ าหนายเปนน าผลไม 100 เปอรเซนต เชน สม สบปะรด องน มะเขอเทศ เสาวรส แอปเปลเปนตน มเครองหมายการคาของน าผลไมทจ าหนาย เชน สงหเฟรช ยโร ฟรซซ ทปโก ฟรตเนต พเจยน สไมล แพนซ เดลกรนเวย ซไซดและมาล เปนตน 2.2 การเลอกบรโภค ในการเลอกซอน าผลไมในภาชนะบรรจทปดสนท ตองตรวจสอบลกษณะภายนอกของภาชนะบรรจตองสะอาด ไมมรองรอยการใชบรรจอาหารหรอวตถใดมากอน เวนแตภาชนะบรรจทเปนแกว เซรามก และโลหะเคลอบ หรอพลาสตกชนดทนกรด แตทงนตองไมเคยใชบรรจหรอหมปยหรอวตถทเปนอนตรายตอสขภาพและตองไมใชภาชนะทท าขนเพอใชบรรจสงของอยางอนทไมใชอาหาร หรอมรปแบบประดษฐ หรอขอความผดทท าใหเกดความเขาใจผดในสาระส าคญของอาหารทบรรจอยในภาชนะนน นอกจากนจะตองตรวจสอบฉลาก ส าหรบน าผลไมทบรรจในภาชนะขนาดใหญส าหรบจ าหนายสงโรงแรมและภตตาคารเพอแบงจ าหนายแกผบรโภค ควรมค าแนะน าวธใชใหชดเจน และน าน าผลไมสดในภาชนะบรรจทปดสนททจ าหนายโดยตรงตอผบรโภค จะตองมฉลากแสดงขอความภาษาไทยดงตอไปน 1) ชอเครองดมหรอชอทางการคา โดยมค าวา “เครองดม” ก ากบไวและตองใชชอตามชนดของผลไม เชน น าสม 100% 2) เลขทะเบยนต าหรบอาหาร หรอเลขอนญาตใชฉลากอาหารแลวแตกรณแสดงตามแบบทส านกงานคณะกรรมการอาหารและยาก าหนดไว 3. น าผลไมเขมขน น าผลไมเขมขนเปนการเกบรกษาและถนอมน าผลไมดวยน าตาล เพอความสะดวกในการขนถายและเกบรกษาไวไดนาน และสามารถน ามาปรงแตงส าหรบเสรฟดมไดอยางรวดเรว น าผลไมเขมขน

10

อาจท าในรปลกษณะน าเชอมเจอจางและหรอท าเปนผงละลายน าดม แตน าผลไมเขมขนส าหรบน ามาเจอจางเปนเครองดมบรการในโรงแรมและภตตาคาร จะท าในรปน าเชอมซงมความเขมขนของน าตาลสง เพอปองกนการเจรญเตบโตของจลนทรย 3.1 แนวทางการท าน าผลไมเขมขน น าผลไมเขมขน ควรมสวนผสมทเปนน าผลไมไมนอยกวารอยละ 25 และมปรมาณสารทละลายน าไดอยางนอยรอยละ 65 มวธท าแตกตางกนตามประเภทของผลไมดงน 1. ผลไมทมน ามากเปลอกบาง เชน มะนาว สมเขยวหวาน ซงมผลเลกและเปลอกบางไมตองปอกเปลอกจะผาซกแคะเมดบบน าออกกรองไมตองตม ผสมน าเชอมและอาจเตมเกลอ กรดซตรก แตงรส 2 .ผลไมทมน าและใยมากเปลอกหนา เชน สบประรด เมอปอกเปลอกตดสวนทซ าทงเซาะตาออกแลว ใหลางอกครงแยกตดแกนออก หนและสบเฉพาะเนอสบปะรดใหเปนชนเลกๆ ใสในผากรองอยางหยาบ คนน าออก แลวกรองอกครง ตมน าสบปะรดทคนไดใหเดอดนาน 10 นาท ผสมกบน าเชอมรอน เตมกรดซตรก และเกลอ 3. ผลไมเนอละเอยด เชน กลวยหอม ละมด ปอกเปลอกแลว หนเปนชนเลกๆ ใสน าตาลตมไฟออนๆ ประมาณ 15-30 นาท แลวแตละชนดของผลไม สวนละมดใหแกะเมลดแยกออกและตมนาน 30 นาท เพราะเนอหยาบกวา กรองแลวผสมน าเชอม กลวยหอมใชเวลาตมเพยง 15 นาท แตงรสดวยกรดซตรกและเกลอ 4. ผลไมเนอละเอยดเปลอกบางปอกยาก เชน มะเขอเทศ ใหลวก ลอกเปลอกแยกเมลดออกท านองเดยวกบมะละกอ แลวยบนตะแกรงหรอบดกบน าสะอาดจนเละเปนเนอเดยวกนผสมกบน าเชอม เตมเกลอ ส าหรบมะละกอควรเตมน าเชอมรอน กรดซตรกและสารกนเสยดวยถาเกบไวไดนาน 5. ผลไมรสจดน านอย เชน ตะลงปรง มะดน ใหตมกบน าสะอาดดวยไฟออนประมาณ 5-10 นาท แลวใสน าตาลทราย ตมตอไปประมาณ 45 นาท กรองเตมเกลอ แตงรส และอาจใสสารกนเสยดวยกได 6. ผลไมแหง เชน พทราแหงหรอพทราแผน ใสน าพอทวมตมเคยวจนมน าสแดงรนน าออกเกบไวเตมน าใหมตมอกครงรวมกนแลวกรอง ผสมน าเชอมรอน เตมกรดซตรกเกลอและสารกนเสย น าผลไมเขมขนแบบน าเชอมทผลตจ าหนายทวไปตองมคณภาพหรอมาตรฐานตามทก าหนดในประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 62 (พ.ศ.2524) เพราะจดเปนอาหารควบคมเฉพาะประเภทหนง และถาตองการจ าหนายในลกษณะภาชนะบรรจปดสนทตองมฉลาก

11

ตามทก าหนดเรองฉลากดวย โดยตองมขอความ “เขมขน” และขอความวาเมอเจอจางแลวมน า.....(ระบชนดและปรมาณของผลไม) ไวใตชอเครองดมดวย 3.2 ภาชนะบรรจตองมคณภาพหรอมาตรฐานดงน 1) สะอาด 2) ไมเคยใชบรรจหรอใสอาหารหรอวตถอนใดมากอน เวนแตภาชนะบรรจทเปนแกว เซรามก โลหะเคลอบ หรอพลาสตก แตทงนตองไมเคยใชบรรจหรอหมปยหรอวตถทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ และตองไมใชภาชนะทท าขนเพอใชบรรจสงของอยางอนไมใชอาหาร หรอมรปแบบประดษฐ หรอขอความใดทม าใหเกดความเขาใจผดในสาระส าคญของอาหารทบรรจอยในภาชนะนน 3.3 การบรการน าผลไมเปนเครองดม ซงซอน าผลไมเขมขนส าเรจรปทมจ าหนายทวไป หรออาจจะท าเองโดยน ามาเจอจางดวยน าเปลาหรอน าโซดาใสน าแขง หรออาจผสมนมรอนหรอนมเยนดวยกไดการผสมนมตองคอยๆ เทนมใสน าผลไมเขมขนพรอมกบคนเรวๆ เพอปองกนนมเปนกอน อาจเตมน าเชอมหรอน าผงเพมรสหวานตามความตองการของผบรโภคมกเสรฟดวยแกใสประดบดวยชนผลไมทปากแกวพรอมทคนและหลอดดม 4. น าผลไมปรงแตง ดงไดกลาวมาแลววา น าผลไมสดมประโยชนเหมาะสมตอสขภาพรางกายทงในภาวะปกตและยามเจบปวย เพราะอดมดวยวตามน แรธาตและใยอาหารตามธรรมชาตทชวยเสรมสรางและบ ารงรางกาย แตการท าน าผลไมสดแทจากธรรมชาตเพอดมโดยตรงโดยไมมการปรงแตงหรอผานกรรมวธใดๆ ท าใหไมสามารถจะเกบรกษาใหคงคณคาอยไดนาน และตองระมดระวงเรองความสะอาดในการท า และการใชภาชนะบรรจทอาจมการปนเปอนจลนทรยและสารละลายปนเปอนจากภาชนะได ทงยงมความยงยากในการท าเพอดมหรอบรการเฉพาะแตละมอดวยความยงยาก นอกจากนผลไมทน ามาท าน าผลไมแตละครงยอมมความแตกตางกนทงรสชาตและคณภาพจงไดมการท าน าผลไมผานกรรมวธเพอฆาเชอจลนทรย ใชสารกนเสยและปรงแตงกลนรสเพอใหคงทเปนทคนเคยของผบรโภคและพฒนาผสมผลไมและพชผกตางๆ ใหมลกษณะแปลกใหมเปนทชวนเชญดมมากยงขน นอกจากน าผลไมสดทกลาวมาแลวในขอ 1 ซงตองท าจากผลไมทมน ามากเทานนแตผลไมทมน านอยรวมทงพชผกสามารถน ามาท าเปนน าผลไมดมได แตตองใชน าชวยสกดสารละลายหรอเจอจางความเขมขนของผลไมดวย จงจดเปนน าผลไมปรงแตง ซงหมายถงน าผลไมทท าผลไมทมกลนรสอยางใดอยางหนงรนแรงหรอเรยกวารสจด เชน มะนาวมรสเปรยวจด จง

12

จ าเปนตองเจอจางรสจด และปรงผสมดวยรสอน ใหเหมาะสมแกการดมเพมมากขน อาจแบงเปนน าผลไมปรงประเภทตางๆ ดงน

1) เนคตา (nectar) ไดแกน าผลไมทท าจากผลไมหลายชนดผสมกนหรอท าจากผลไมชนดเดยวกได แตมน าผลไมผสมอยดวย โดยมเนอผลไมบดระเอยดประมาณรอยละ 40 แลวผสมน าตาลใหมความเขมขนประมาณ 1-20 องศาบรกซ ผลไมทใชท าเนคตา เชน กลวย ฝรง มะมวง มะละกอ สบปะรด พทราและผลไมเมองหนาว เชน อะปรคอต พช พลม เปนตน 2) สควอช (squash) เปนน าผลไมปรงแตงอกประเภทหนง มลกษณะขนแตไมมากเหมอนเนคตาจะตองประกอบดวยน าผลไมทขนไมต ากวารอยละ 25 มปรมาณสารทละลายไดในน าไมต ากวารอยละ 40 และมความเปนกรดอยระหวางรอยละ 1.2-1.5 ผลไมนยมใชท าสควอช ไดแก มะนาว ละมด สบปะรด มะมวง สม เปนตน

สควอชสบปะรดท าไดโดยน าสบปะรดลางปอกเปลอกเอาไสออกหนใหเปนชนเลกๆ แลวตมกบน าดวยไฟออนๆนาน 30 นาท กรองคนน าน าไปตมกบน าตาล 250 กรมตอน าสบปะรด 250 มลลลตรดวยไฟออนๆ จนน าตาลละลายท าใหเยนแลวผสมน ามะนาวบรรจขวดสะอาดปดฝาเกบไวในตเยน เมอตองการเสรฟใหเตมน าเยนใหรสดตามชอบ

3) พนช (punch) คอน าผลไมทปรงแตงทท าจากผลไมหลายอยางผสมกนใหมกลน ส และรสชาตแปลกใหมแตกตางกน และอาจมชนผลไมหรอตดเปนรปรางตางๆลอยเพอความสวยงาม บางครงอาจเตมน าโซดากอนเสรฟใหมรสซา ถาตองการเตมน าแขงตองปรงรสใหเขมขนกวาทตองการ หรออาจผสมสในน าทจะท าน าแขงมาใสเพอความสวยงามดวยกไดภาชนะทใชมกใชภาชนะแกว อาจน าภาชนะแชเยนเพอใหพนชเยนโดยไมตองเตมน าแขงลงไปกได

4) คอกเทล (cocktail) คอเครองดมอกประเภทหนงทอาจท าจากผลไมหรอพชผกน ามาคนน าหรอแชน าใหสารกลนรสละลายออกมาเปนของเหลว หรอหนพชผกเปนชนสวนละเอยดผสมอยในของเหลวแลวเตมเครองดมทมแอลกอฮอล กลนรสหรอเครองเทศตามตองการเพอชวยเจรญอาหารทงพนชและคอกเทล นยมดมกอนอาหารเพอใหเจรญอาหารอาจเตรยมไดจากพชทงสวนใบ ผล และราก

5) น าผลไมปน หมายถง น าผลไมทท าจากเนอผลไมปนจนละเอยดดวยเครองปนไฟฟา ผสมน าเชอมและน าแขงบดละเอยดเขาดวยกน เชน น าแตงโมปน ท าไดจากน าแตงโมมาลางปอกเปลอก แลวหนเนอแตงโมเปนชนเลกๆ และแคะเมดออกใหหมด ใสในเครองปนไฟฟา เตมน าเชอม และน าแขง บดละเอยดไปดวยกนจงใสแกวเสรฟทนท

น าผลไมปนควรเสรฟแกวทรงสงทมบรรจ ประมาณ 8 ออนซหรอ 240 มลลลตร

13

พชผกบางชนด เชน แครอท อาจเปนเครองดมไดโดยการปนกบน าแขงแลวเตมเกลอและเครองเทศตามชอบ 6) น าพชผก พชผกบางชนดสามารถน ามาบบคนน าดมไดในท านองเดยวกบน าผลไม

พชผกหลายชนดยงมสรรพคณทางยา จงเรยกน าจากพชผกวา น าสมนไพรเนองจากพชผกสวนมากมน านอย เชน ใบบวบกจะท าเปนเครองดมไดโดยน ามาลางน าใหสะอาดต าใหเซลลพชแตกแลวบบคนน าออกมาไดบางเลกนอย กรองน าและน ากาก พชผกทมรสจด เชน ขง ใชแงงขงแกลางน าขดเปลอกเบาๆ ทบพอแตกตมกบน าเดอดนานพอสมควรเพอสกดสารละลายจากขง แลวจงปรงรส ใชดมไดทงรอนและเยน กระเจยบแดงใชวธตมอยางเดยวกน ผลไมบางชนดเชน มะตม นยมใชมะตมฝานเปนแวนตากแหงปงไฟพอหอมแลวตมกบน าปรงรสดมเชนเดยวกน ตวอยางรปน าผลไมประเภทตางๆ ดงน

น าผลไมสด น าผลไมเขมขน

น าผลไมปน สควอช พนช คอกเทล เนคตา

14

สอและแหลงเรยนร 1. สอการเรยนร

1.1 หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน การงานอาชพและเทคโนโลย ชนมธยมศกษาปท 2 1.2 http://guru.google.co.th/guru/user?userid 1.3 http://www.phukettechno.ac.th/article/hc.doc 2. แหลงเรยนรในโรงเรยน 2.2 หองสมด IT

2.3 หองคนควาอนเตอรเนต

3. แหลงเรยนรในชมชน 3.3 รานจ าหนายเครองดมประเภทน าผกผลไมตางๆ 3.4 หองสมดชมชน

กจกรรมฝกปฏบต

1. ใหท ากจกรรมท 1

กจกรรมท 1

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามในประเดนตอไปน

1. จงบอกความหมายของเครองดมมาอยางกวางๆ 2. เครองดมแบงออกไดเปน 2 ประเภทใหญๆ คอประเภทอะไรบาง ? 3. ถาแบงเครองดมตามประเภทของน าผลไมมกชนดอะไรบาง ? ค าตอบ ขอท 1 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................

http://guru.google.co.th/guru/user?userid


15

ค าตอบ ขอท 2 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ค าตอบ ขอท 3 .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... บทสรป เครองดมมอยหลายชนดและมประโยชนแตกตางกนไป เชน น าผกผลไมกจะอดมไปดวยวตามนแรธาตและใยอาหารตามธรรมชาตทชวยเสรมสรางและบ ารงรางกาย รวมถงมสรรพคณทางยารกษาโรคไดอกทางดวย เพราะฉะนนควรเลอกบรโภคเครองดมทใหประโยชนตอรางกาย และควรหลกเลยงเครองดมทใหโทษตอสขภาพ เชน เครองดมทมแอลกอฮอลประเภทตางๆ การวดและประเมนผล

1. ประเมนผลจากการท ากจกรรมท 1 2. ประเมนผลจากการสงเกตพฤตกรรมขณะจดกจกรรมการเรยนการสอนในหองเรยน

16

บทท 2 ประโยชน สรรพคณของผกผลไมและสมนไพร

ขอบขายเนอหา 1. ประโยชนของเครองดมจากธรรมชาต 2. ประโยชน สรรพคณของผกผลไมและสมนไพร

จดประสงคการเรยนร 1.บอกประโยชน สรรพคณของผกผลไมและสมนไพรทใชท าเครองดมได

กจกรรมการเรยนร 1.รบฟงการบรรยาย 2.ศกษาเอกสารประกอบการเรยนประกอบการบรรยาย 3.ศกษาคนควาดวยตนเอง 4.ท ากจกรรมท 2

17

เนอหา ประโยชนของเครองดมจากธรรมชาต เครองดมจากธรรมชาตใหประโยชนทงทางตรงและทางออม ชวยแกกระหาย ท าใหรางกายสดชน กระปรกระเปรา บ ารงรางกาย เครองดมจากธรรมชาตทนยมดม ไดแก น าออย มะพราว น ามะนาว นมถวเหลอง น าบวบก น าเกกฮวย และ น ามะตม เปนตน เครองดมทคนไทยนยมดม ไดแก น าชา กาแฟ น าอดลม น าหวาน น าผลไม ตลอดจนเครองดมทเตรยมจากสวนตางๆ ของพช เครองดมจากธรรมชาตสวนใหญ ไดแก น าผลไมซงรวมทงน าคนจากผลไมสด เชน น าสม น ามะนาว น ามะพราว เปนตน และน าผลไมทมเนอผลไมปน น าผลไมชนดหลงน ทงน าและเนอผลไมจะผานการบดหรอปนใหละเอยดและแตงเตมรสหวานดวยน าตาล หรอน าเชอม และอาจเตมกรดผลไมเพอแตงรสเปรยวได ตวอยางของน าผลไมดงกลาวไดแก น าสปปะรด น าแตงโม น ามะเขอเทศ น ามะขาม เปนตน นอกจากน าผลไมแลว เครองดมทไดจากธรรมชาตยงสามารถเตรยมจากสวนอนๆของพช เชน สวนเหงา ตน ใบ ดอก เมลด เปนตน ตวอยางเครองดมประเภทน ไดแก น าออย น าขง น าเกกฮวย น าบวบก นมถวเหลอง เปนตน นอกจากเครองดมชนดตางๆ ดงกลาวแลว ยงมน าผลไมอกหลายชนดทนยมดมกนแพรหลาย เชน น าฝรง น าแตงโม น ามะขาม น าองน น าล าใย น าทบทม น ารากบว น าบวย ฯลฯ น าผลไมสวนใหญมวธการเตรยมเปนเครองดมคลายคลงกนดบทกลาวมาแลว นอกจากน าผลไมแลว ยงมผนยมดมน าผกอกดวย น าผกจะให วตะมนซ และ แคลเซยม สงกวาน าผลไมบางอยางดวยซ าไป แถมยงเปนยาอายวฒนะอกดวย ผกทนยมน ามาบดเปนน าผก เชน คนชาย ผกกาดหอม แตงกวา เปนตน จะเหนไดวา เครองดมจากธรรมชาตใหประโยชนทงทางตรงและทางออม ประโยชนทางตรงกคอ ชวยใหไดเครองดมทอรอย สะอาด ชวยดบกระหาย คลายรอน ท าใหรางกายสดชน กระปรกระเปรา สวนประโยชนทางออม คอ ใชเปนยาบ ารง และยารกษาโรค เชน ชวยขบปสสาวะ ขบเหงอ บ ารงรางกาย ชวยระบาย หรอชวยแกทองเสย เปนตน นอกจากนน เครองดมจากธรรมชาต สามารถเตรยมไดงายๆ และ รวดเรว อกทงชวยประหยดรายจายของครอบครวอกดวย ประโยชนทส าคญอกประการหนงคอ เครองดมจากธรรมชาต ไมตองแตงดวยสสงเคราะห สของเครองดมเปนสจากพชโดยตรง ดงนนจงไมมพษตอรางกายอยางแนนอน

18

ในน าผลไมสดๆ จะอดมไปดวยเอนไซมซงมคณสมบตทจะชวยเสรมการท างานของระบบยอยอาหารจงสงผลใหรางกายสามารถดดซมสารอาหารทจ าเปนไดอยางมประสทธภาพยงขน เอนไซมจากพชนมความส าคญอยางมากตอการ Electrolytes ซงจะชวยใหของเหลวไหลเวยนไปทวรางกายอยางตอเนอง สม าเสมอ และมประสทธภาพ ถาในแตละวน คณดมน าผลไมใหไดสก 2 ชนด รางกายกจะไดรบสารอาหารทจ าเปนมากมาย ทงสารแอนต - ออกซแดนท วตามน และแรธาตตางๆ ซงมประโยชนในการชวยขบสารพษ เสรมภมคมกน ชวยปองกนภาวะการอกเสบ และสรางสภาพแวดลอมทจะชวยลดความเสยงของการเกดเนองอก น าผลไมยงชวยในเรองของการท าใหสะอาด ยอย และขจดของเสย นอกจากนนกรดทมอยในพช สารเพคตน และเอนไซม ยงชวยรกษาความสมดลของความเปนกรดและดางอกดวย ในยามทรางกายเจบปวย น าผลไมกเปนเครองดมทยอยงาย และชวยเสรมก าลงวงชาใหกบผสงอาย หรอคนทรสกออนเปลยเพลยแรง อกทงชวยใหคนไขหลงผาตดฟนตวไดเรวขน

ประโยชน สรรพคณของผกผลไมและสมนไพร พนจ จนทรและคณะ (2554 : 62-65) พชผกและผลไมทเปนสมนไพร (herbs) โดยมคณคาทางโภชนาการแรธาตตางๆ และมสรรพคณทางยาเปนจ านวนมากนน หากแบงตามหลกวชาการแลวม 2 สาขา คอ สาขาท 1 สมนไพรแผนโบราณ ไดแก พช สตว หรอแรธาต ทเภสชกร หรอแพทยแผนโบราณ และประชาชนน ามาใชเปนอาหาร เครองดมหรอเครองส าอาง ส าหรบปองกน รกษาโรค บ ารงสขภาพ หรอเสรมสวยตามหลกวชาของแพทยและเภสชกรไทยแผนโบราณ หรอจากความร และประสบการณทบรรพบรษในอดตเคยใชสบตอกนมา นอกจากนแลวสมนไพรแผนโบราณในประเทศไทยแบงออกเปน 2 ประเภท คอ สมนไพรไทยแผนโบราณ และสมนไพรจนแผนโบราณ 1.1 สมนไพรไทยแผนโบราณ คอ สมนไพรทมอยในประเทศไทยและบางชนดกตองน าเขามาจากประเทศ ซงแพทยและเภสชกรไทยแผนโบราณน ามาปรงเปนอาหาร เครองดม ยา เครองส าอาง ส าหรบปองกนรกษาโรค บ ารงสขภาพ หรอเสรมสวย ตามทฤษฎ หรอหลกวชาการของการแพทยและเภสชกรไทยแผนโบราณ 1.2 สมนไพรจนแผนโบราณ คอ สมนไพรทมอยในประเทศจนทแพทยและเภสชกรจนแผนโบราณน ามาปรงอาหาร เครองดม ยา หรอเครองส าอาง ส าหรบปองกนรกษาโรค บ ารงสขภาพ หรอเสรมสวย ตามทฤษฎหรอหลกวชาของแพทยและเภสชกรรมของจนแผนโบราณ เภสชวตถ คอ วตถทใชเปนสมนไพรไทยแผนโบราณม 3 ประเภท คอ

19

ประเภทท 1 ไดแกพช แบงออกเปน 5 ประเภทคอ ประเภทตน เชน ตนพกล ตนขเหลก ตนมะตม ประเภทเถา เครอ เชน เถาบอระเพด เถาคนแดง ประเภทหว เหงา เชน หวแหวหม เหงาขา เหงาขง ประเภทผก เชน ผกบง ผกหนอก ผกช ผกกาดน าประเภทหญา เชน หญาแพรก หญาคา หญาใตใบ ประเภทท 2 ไดแกสตว แบงอออกเปน 3 ประเภท คอ ประเภทสตวบก เชน ควายเผอก หม งเหลอม ประเภทน า เชน ปลาหมก หอยสงข เตา ประเภทสตวอากาศ เชน นกนางแอน ผง ประเภทท 3 ไดแกแรธาต แบงออกเปน 2 ประเภท คอ ประเภทแรธาตทสลายตวยาก เชนเหลก ทองค า เงน ประเภทแรธาตทสลายตวเรว หรอสลายตวอยแลว เชน สารสม พมเสน เกลอ สาขาท 2 สมนไพรแผนปจจบน ไดแก พช สตว หรอแรธาต ทคนควาทดลอง วจย แลวสกดเอาสารบางชนดจากพช สตว หรอแรธาตออกมาใชเปนอาหาร เครองดม ยา หรอเครองส าอาง ส าหรบปองกน รกษาโรคบ ารงสขภาพ หรอเสรมสวย ตามหลกและกรรมวธทางวทยาศาสตร โดยอาศยขอมลความรพนฐาน หรอประสบการณเดมของแพทยและเภสชกรแผนโบราณหรอประชาชนทเคยรและเคยใชกนมาตงแตอดตเปนแนวทางในการศกษาวจยวาในพช สตว หรอแรธาตนนๆ มสารเคมอะไรจงมสรรพคณตามทคนโบราณกลาวไว โดยน ามาทดลองทงดานเภสชวทยาและทางคลนค คอ ทดลองใชกบสตวและคนทเจบปวย สรรพคณสมนไพรไทย สมนไพรไทยจะแสดงสรรพคณตามรสดงตอไปน ร ส ฝ า ด ใ ช ส ม า น แ ผ ล แ ก บ ด ค ม ธ า ต แ ก ท อ ง เ ส ย รสหวาน ซมซาบไปตามเนอ ท าใหรางกายชมชน บ ารงก าลง แกออนเพลยท าใหชมคอ แกไอ รสเมาเบอ แกพษ แกพยาธ แกสตวกดตอย ขบพยาธ แกโรคผวหนง รสขม แกทางโลหตและด แกไข เจบคอ รอนใน กระหายน าเจรญอาหาร รส เผด รอน แกลม บ า ร งธ า ต ขบลมในกระ เพาะอาหารและล า ไ ส ช วยยอยอาหาร รสมน แกเสนเอน แกปวดเมอยรางกาย แกไขพการ แกปวดเขาปวดขอ รสหอมเยน ท าใหชนใจ บ ารงหวใจ ชก าลง แกออนเพลย แกไข แกรอนในกระหายน า รสเคม ซมซาบไปตามผวหนง รกษาโรคผวหนง รกษาเนอไมใหเนา แกประดง ลมพษ

20

รสเปรยว กดเสมหะ แกเสมหะพการ แกได ชวยใหระบายขบถายเมอกมน แกเลอดออกตามไรฟน ฟอกโลหต ท าใหโลหตไหลเวยนดขน

สรรพคณและประโยชนของ ผกผลไม สมนไพร แตละชนด

1. กระชาย สรรพคณและประโยชน ในเงากระชายมสาระส าคญคอ น ามนหอมระเหย ในการทดลองพบวาสารจากเงากระชายมประสทธภาพยบย งการเจรญเตบโตของเชอแบคทเรยทไดผลคอ BACILLUS SUBTILIS แบคทเรยในล าไสและแบคทเรยทท าใหเกดหนอง น ามนหอมระเหย ชวยขบลมในกระเพาะและล าไสชวยใหเจรญอาหารอกดวย กรมวทยาศาสตรการแพทยวจยวาไมมพษเฉยบพลนชวยคลายเครยด ขยายหลอดเลอดท าใหสมองโปรงใส อารมณดขน แกอาการออนเพลยเนองจากนอนดกหรอพกผอนไมเพยงพอ ปรบสมดลของความดนโลหตและฮอรโมน ทงยงกระตนสมรรถนะรางกาย และกระชบกลามเนอ แตกระชายอาจไมเหมาะกบผทมความดนโลหตสง คณคาทางอาหาร กระชายมรสเผดพอสมควร จงชวยดบกลนคาวได น าไปปรงกบอาหารไดหลายอยาง โดยเฉพาะอาหารไทยเราเชน แกงเลยง แกงขเหลก ผดเผดปลาดก ในรากเหงาของกระชายม แคลเซยม เหลกมากนอกจากนนยงมเกลอแรตางๆ และวตามนเอ วตามนซ อกดวย

2. กะเพราแดง สรรพคณและประโยชน ใบ มน ามนหอมระเหย(Essential oil) และประกอบกบสารอนอกเชน Apigenin,Ocimol,Phenols,Chavibetol,Linalool,Organic Acid มฤทธยบย งการเจรญเตบโตของแบ ค ท เ ร ย แ ล ะ ช ว ย ขบ ล ม ( เ ก บ ใ บ ท ส มบ ร ณ เ ต ม ท ไ ม แ ก ห ร อ ไ ม อ อ น เ ก น ไ ป ) คณคาทางอาหาร ใบกระเพรามวตามนเอและฟอสฟอรสคอนขางมากวตามนซกไมนอยนอกจากนนยงมเกลอแรและวตามนอนๆอก

21

3. กาฝากมะมวง สรรพคณและประโยชน มสรรพคณแกปวดศรษะ รกษาโรคความดนสง เบาหวาน การทดสอบดานพษในสนข และหนโดยใหยาในขนาดสงๆไมพบพษทงตน ตมน าดมเปนยาลดความดนโลหต(ดมน ากาฝากสก 10 วน) แกไอ พอกแผล ปรงยา ตมส าหรบสตรหลงคลอด

4. กหลาบ สรรพคณและประโยชน ดอก มสรรพคณบ ารงหวใจ ขบน าด ผล มวตามนซมาก กลบดอกแรกแยมสกดไดน ามนหอมระเกยใชแตงกลน โดยเฉพาะเครองส าอาง

5. เกกฮวย สรรพคณและประโยชน เกกฮวยนอกจากจะหอมสดชนแลว น าเกกฮวยยงมสรรพคณทส าคญคอ จะประกอบดวยสารเคมส าคญเชน น ามนหอมระเหย Adenline ChoineStachydrine ซงจะใหรสหวานขม มฤทธเปนยาถอนพษ ดบรอน แกโรคโกโนเรยปวดศรษะ เปนยาเจรญอาหารชวย ระบบยอย และการขบถายในรางกายใหดขนเปนยาขบลมในล าไส บ ารงประสาท และสายตาแกโรคนว โรคเกยวกบตอมน าเหลอง วณโรค ใบและล าตน ใชเปนยาทาภายนอกแกแผลน ารอนลวกและโรคผวหนง แกอาการซ าบวม เปนตน รกษาอาการปวดเนองจากเสนเลอดหวใจตบตนโดยใชดอกเกกฮวย 300 กรม แชน าอนทงไว 1 คน แลวน ามาตม 2 ครง ครงละครงชวโมง ทงใหตกตะกอนแลวเอาน าเกกฮวยทไดทงสองครงมาเคยวรวมกนจนไดปรมาณ 500 มลลลตร ใชดมวนละ 2 ครง ครงละ25 มลลลตร ดมตดตอกน 2 เดอน ซงแพทยจนเคยน ามารกษากบผปวยโรคหวใจแลวไดผลประมาณ 80%และยงท าใหความดนเลอดลดลงอกดวย ลดความรอนของรางการเนองจากมฤทธเยน จะชวยขบพษรอนจากตบออกมาได โดยเฉพาะคนทเปนโรคมะเรงและเขารบการรกษาดวยการฉายแสงหรอเคมบ าบด ตบกจะตองท างานหนกมากในการขจดสารพษออกไป เมอตบท างานหนกกจะท าใหรางกายเกดอาการรอน ดไดจากการทคอแหง ปากแหง ตาแหง ทองผก ปวดเมอยรางกาย

22

6. คนชาย สรรพคณและประโยชนชวยลดความดนโลหต คนเปนโรคไตทานไดเพราะมโซเดยมต า

7. งาด า สรรพคณ ชวยลดคลอเลสเตอรอล ชวยปองกนหลอดเลอดแขงตว ปองกนโรคหวใจ ท าใหระบบหวใจแขงแรง บ ารงผวพรรณใหชมชน ท าใหผมดกด า ไมรวง ชวยบ ารงรากผม ชวยใหนอนหลบ กระปรกระเปรา ปองกนโรคเหนบชา บ ารงกระดก ปองกนอาการทองผก บรรเทาอาการรดสดวงทวาร ท าใหผวขาว รกษาโรคพษสราเรอรง ชวยถอนพษ ขบพยาธตวกลม ชวยตอตานการเกดเนองอก และตานมะเรง ลดอาการไมเกรน ตอตานการเกดออกซไดส รกษาโรคปวดขอ เคลดขดยอก ขอบวม ขอเทาแพลง ใหผลดตอระบบประสาท (บ ารงประสาท) เปนตน

8. ชะพล สรรพคณและประโยชน ดอก ท าใหเสมหะแหง ชวยขบลมในล าไส ราก ขบเสมหะใหออกมาทางระบบขบถาย ขบลมในล าไสท าใหเสมหะแหง ตน ขบเสมหะในทรวงอก ใบ มสารเบตา-แคราทนสงมาก มรสเผดรอนชวยเจรญอาหารขบเสมหะ 9. ดอกค าฝอย สรรพคณและประโยชน มสรรพคณขบระด บ ารงประสาท บ ารงหวใจ ขบเหงอ ระงบประสาทแกไขขออกเสบ แกหวดน ามกไหล ระงบอาการปวดรอบประจ าเดอน ลดไขมนในเสนเลอด บ ารงโลหตและน าเหลองใหปกต มการทดลองกบอาสาสมครทมระดบคลอเลสเตรอลสง ใหดมชาดอกค าฝอยเปนประจ าพบวาเมอดมในระยะหนง(ประมาณ3เดอน) สามารถลดระดบคลอเลสเตรอลลงใหอยในระดบปกตหรอใกลเคยงปกต

23

10. ตะไคร สรรพคณและประโยชน เหงาและล าตนแก ใชเปนสวนประกอบของอาหารทส าคญหลายชนดเชน ตมย า และอาหารไทยหลายชนด ใหกลนหอมมสรรพคณทางยาเชน บ ารธาตแกโรคทางเดนปสสาวะขบลมในล าไสท าใหเจรญอาหาร แกกลนคาวหรอดบกลนคาวของปลา และเนอสตวไดดมาก บ ารงสมอง ชวยใหสมาธดตมกบน าใชดมแกอาเจยน 11. ทองพนชง สรรพคณและประโยชน ทองพนชงเปนพชทสามารถใชบรรเทาอาการและรกษาโรคไดหลายชนดจากทงใบและราก อยางเชน ใชดบไข รกษาโรคผวหนง แกรดสดวง แกอาการไอเปนเลอด ฆาเชอพยาธ กลาก เกลอน แกมะเรง หรอแกผมหงอกเนองจากเชอรา เปนตน 12. มะตม สรรพคณและประโยชน มะตมประกอบดวยสารเพคตน(pectin)สารเมอก(mucilage)และสารแทนนนซงใหรสฝาด นอกจากนยงมสารขมตางๆ ไดแก สารคมารน(coumarin)และมสารฟลาโวนอยด(flavonoids)ซงมสรรพคณแกทองเสยแกบด ใชเปนยาอายวฒนะ 13. มะระขนก สรรพคณและประโยชน ราก มรสฝาดสมานแกพษ ดบรอน แกบด รกษารดสดวงทวารถายอจจาระเปนเลอด แผลฝบวมอกเสบ ปวดฟนทเกดจากลมรอนเถา ยาระบายออนๆ แกพษทงปวง เจรญอาหาร แกโรคลมเขาขอและเทาบวม แกปวดตามขอมอและนวมอนวเทา แกโรคมาม แกโรคตบ ขบพยาธในทอง แกพษน าดพการลดเสมหะบ ารงน าด แกพษดบรอน แกบด แกฝอกเสบ แกปวดฟน แกไข ใบ ใบสดมสาร momordicine แกไข ดบพษรอน แกปากเปอยเปนขย ขบพยาธ ขบระด บบมดลก ขบลม แกธาตไมปกตท าใหนอนหลบ แกปวดศรษะ แกพษ แกไอเรอรง ยาระบายออนๆ

24

แกเสยดทอง บ ารงธาต ขบพยาธเสนดาย ดบพษฝทรอน รกษาแผล บ ารงน าด แกไขหวด ไขตวรอน ยาฟอกเลอด แกรอนใน แกมาม แกตบพการ แกฟกบวมอกเสบ แกปวดเนองจากลมคงในขอรดถานและถอนไสฝ ดอก แกพษ แกบด ผล มสาร แกพษฝ แกฟกบวม แกอกเสบ แกโรคลมเขาขอ บ ารงน าดขบพยาธ แกปากเปอย ปากเปนขย บ ารงระด ดบพษรอน ถายทอง แกพษขบลม แกคน ธาตไมปกต แกเสยดทอง แกเจบปวดอกเสบ ระบายออนๆ แกบวม แกโรคผวหนง บ าบดโรคเบาหวาน ยาบ ารง ทาหต ฝาดสมาน แกโรคเมดผดผนคนในตวเดก แกพษไข 14. กระเจยบแดง สรรพคณและประโยชน กลบรองดอกกลบเลยง(มชอวาแอนโธโซยานน จงท าให มสแดงมวงและประกอบดวยกรดอนทรยอกหลายชนดดวยกน)และใบมรสเปรยวใชเปนยากดเสมหะ 15. กระเทยม สรรพคณและประโยชน กระเทยมมรสเผดรอน เปนยาขบลมในล าไส แกไอ ขบเสมหะ ชวยยอยอาหาร โดยรบประทานกระเทยมดบๆ ครงละประมาณ 5-7 กลบหลงอาหารนอกจากนแลวใหฝานหวกระเทยมเอามาถเบาๆหรอโขลกคนเอาน ามาทาบรเวณทเปนกลากเกลอนจะหายมคณคาทางอาหาร คอ ใชปรงรสอาหารไดเปนอยางดมแคลเซยม ฟอสฟอรส ก ามะถน ไขมน โปรตน วตามนเอ 16. กลวยน าวา สรรพคณและประโยชน เปนยาอายวฒนะ น ากลวยสกปอกเปลอกออก แลวน าไปแชกบน าผง ซก 1 สปดาห แลวจงน ามาทานวนละ 1-2 ผล จะชวยบ ารงสขภาพใหแขงแรงได(ใชเปนยาอายวฒนะ ซงไดรบความนยมมาตงแตโบราณ) บรรเทาอาการเจบคอ หรออาจเจบอกจากการไอแหงๆทานวนละ 5 -6 ผล จะชวยใหอาการระคายเคองลดนอยลงมาก ดบกลนปากรนแรงในตอนเชา ทานกลวยน าวาหลงตนนอนทนทแลวคอยแปรงฟน จะชวยลดกลนปากได ทองผก หรอระบบขบถายไมปกต เนองจากสารแพคตนจะเปนตวเพมใยอาหารใหกบล าไส เมอล าไสมกากอาหารมาก จะไปดนผนงส าไส ท าใหผนงล าไสเกดการบบตว จงท าใหรสกอยากถายนนเองโดยเปนวธการแกทองผกไดอวธหนง คอใหทานกลวยน าวาสก 1-2 ผล กอนนอนแลวดมน าตามมากๆจะชวยใหถายทองไดดในวนรงขน แกทองเดนหรอทองเสย

25

เพราะในกลวยน าวามสารแทนนนอยมากจงสามารถชวยรกษาอาการทองเสยแบบไมรนแรงได ใชกลวยน าวาดบหรอหามมาปอกเปลอกหนเปนชนบางๆ ใสน าพอทวมยา ตมนานครงชวโมง ดมครงละ1/2-1 ถวยแกว ใหดมทกครงทถาย หรอทกๆ 1-2 ชวโมง ใน 4-5 ชงโมงแรกหลงจากนนใหดมทกๆ 3-4 ชวโมง หรอวนละ 3-4 ครง โรคกระเพาะ โดยการน ากลวยน าวาดบมาปอกเปลอก แลวน าเนอมาฝานเปนแผนบางๆตากแดด 2 วนใหแหงกรอบ บดเปนผงใหละเอยด ใชทางครงละ 1-2 ชอนโตะ ละลายน าขาวหรอน าผงทานกอนอาหารครงชวโมง หรอกอนนอนทกวนทงนในกลวยดบ จะกระตนเซลลในเยอบกระเพาะเพอหลงสารพวกมวชน ออกมาเคลอบกระเพาะซงมฤทธในการรกษาแผลในกระเพาะ บรรเทาอาการคน ใชเนอและเปลอกทากลวยทาบรเวณแมลงกดตอย และผนแดงจากอาการคนเนองจากเนอและเปลอกกลวยมฤทธในการตานเชอราและเชอราและเชอแบคทเรย ทท าใหเกดหนองได 17. กลวยหอม สรรพคณและประโยชน ยางจากใบ ใชหามเลอดโดยใชยางกลวยจากใบหยดลงทบาดแผล ผลดบ แกโรคทองเสย ยาฝาดสมานแผลในกระเพาะอาหารและอาหารไมยอย โดยใชกลวยดบทงลกบดน าใหละเอยดและใสน าตาลรบประทาน(หรออาจใชกลวยดบตากแหงบดเปนผงเกบไวใชในยามทจ าเปนอาจใชผสมกบน าผงหรอน าอนกน) ผลสก ใชเปนอาหาร เปนยาระบายส าหรบผทเปนโรครดสดวงทวารหรอผทอจจาระแขงวธใชโดยใชกลวยสก 2 ผลปงกนทงเปลอก หวปล แกโรคเกยวกบล าไส แกโรคโลหตจาง และลดน าตาลในเลอด ลดอาการซมเศรา มการศกษาทดลองกบกลมผปวยทเปนโรคซมเศราเมอไดรบประทานกลวยหอมแลวท าใหรสกดขนทงนกลวยหอมมสาร Trytophan เปนกรดอะมโนชนดหนง รางกายสามารถแปลงเปน Serotoninสารกระตนทท าใหรางกายรสกผอนคลาย อารมณสดใสและมความสข 18. ขนน สรรพคณและประโยชน ราก(ขนนละมด) รสหวานอมขมแกทองรวงแกไขสรรพคณอาโปธาตก าเรบ และโลหตพการฝาดสมาน บ ารงก าลงบ ารงโลหต ยาง รสจดฝาดเลกนอยรกษาแผลเรอรงมหนองขบพยาธ ใบสด ใชตมน าใหสตวกนชวยขบน านม ใบแหง น ามาบดเปนผงหรอใชผสมยาทาตรงเปนแผลภายนอกและแผลมหนองเรอรง กานขนนออน น ากานขนนออนทมผลขนนออนทมผลขนนตดอย 3-7 กานตมน ารบประทานชวยขบน านม (ยาพนบานของชาวเหนอ) ดอกตวผ (ขนนหนง)หรอเรยกวาสา ตากแหงเปนเชอจดไฟและน ามาสมแทรกน าปนใสทาลนเดกแกซาง

26

ละอองซาง ผลออน สรรพคณฝาดสมานรกษาอาหารทองเสย เนอผลสกรสหวานบ ารงก าลงกลนหอม เมลด ชวยขบน านมในสตรหลงคลอดบ ารงรางกาย 19. ขาวโพด สรรคณและประโยชน ฝอยขาวโพดสด เกบขณะทเมลดขาวโพดก าลงเปนน านมจะมสารอลคาลอยด ทระเหยไดมน าตาล ชน น ามนไมหอมระเหยและอนๆ เมลดขาวโพด ประกอบดวยวตามนเอมธาตฟอสฟอรสสง มธาตแมกนเซยม แคลเซยม แปง น าตาลเดกซตรน โปรตนเลกนอย และอนๆ ใชเปนยา เมลด ฝาดสมาน บ ารงหวใจท าใหเจรญอาหาร ตนและใบตากแหง น ามาตมน ารกษานว น ามนขาวโพด ทสกดจากเมลดขาวโพดทแกและแหงแลวประกอบดวยกรดไขมนทจ าเปนคอกรดไลโนเลอกอยมากจดเปนน ามนทมคณภาพดและมประโยชนเหมาะแกการบรโภคมาชนดหนงใชในการประกอบอาหารหลายชนด เชน ท าน ามนสลดท าขนม ใชทอดอาหารตางๆ 20. ขง สรรพคณและประโยชน เหงาขงมน ามนหอมระเหย ในน ามนนมสารเคมหลายชนดดวยกนทสารส าคญมZingiberine,Zingiberol,Citral นอกจากนน ามนหอมระเหยยงมสารทชอ Oleo-resin อยในปรมาณสง เปนสารทท าใหขงมรสเผดและกลนหอมน ามนหอมระเหยมฤทธตอตานเชอแบคทเรยทท าใหเกดหนอง สารสกดจากขงปองกนและแกคลนเหยนอาเจยน แกจกเสยด แกเสมหะบ ารงธาต เหงาสด ขนาดเทาหวแมมอทบใหแตกตมเอาน ามาดมได อาการไอมเสมหะ แกอาการทองเสย ทองเฟอ แนนจกคลนไส อาเจยน หรอใหฝนขงผสมกบน ามะนาวสดใชกวาดคอบอยๆ ขงออน เอามาปรงอาหารไดมามายหลายอยาง เชนไกผดขง ใสในตมสมปลากระบอก โจกหม โจกไก โจกกงหรอโจกอะไรกตามทงนน 21. แครอท สรรพคณและประโยชน แครอทมสารเบตาแคโรทน ทชวยยบย งเซลลมะเรงและตอตานสารอนมลอสระซงเปนตนก าเนดเซลลมะเรงไดเปนอยางด มสวนชวยใหตบขบสารพษออกจากรางกายแคลเซยมเพคเตทในแครอท ชวยลดระดบคลอเลสเตอรอล ลดการเกดโรคหวใจและภาวะ

27

หวใจลมเหลว บ ารงเซลลผวหนงและเสนผม นอกจากนยงมแคลเซยมมฟอสฟอรส เหลก มวตามนเอ บ1 บ2 และวตามนซ แตการกนแครอทสสมจ านวนมากเปนประจ าท าใหสผวเปนสเหลองและใหความสดชน 22. ชมพน าดอกไม สรรพคณและประโยชน เนอของชมพเปนยาบ ารงก าลง ท าใหเกดความสดชนหอม โดยการเอาเนอชมพแหงมาบดหรอรบประทานสดกได จะเกดความสดชนขนมาทนทสามารถน ามาบ ารงหวใจไดมากเพราะชมพมกลนหอมออนๆ 23. ช ามะเลยง สรรพคณและประโยชน ผลช ามะเลยงกนเปนผลไมสด คนสมยกอนจะท าใหเดกกนแกอาการทองเสย เพราะมรสฝาด เนอช ามะเลยงน ามาท าเปนน าผลไมไดรสด สสวยเพยงแตตองคดเลอกผลโตๆ สกงอมเตมท ผวสด าเนอจงจะเปนสมวงและรสหวานอรอยสวนยอดออนท าเปนผกจมหรอลวกกบกนกบน าพรกมะมวง น าพรกปลาราหรอย า เปนตน ราก แกไขเหนอ ไขสนนบาต ไขก าเดา แกรอนใน ผลแกสด า รสฝาดหวานคนโบราณใหเดกทานแกโรคทองเสย 24. ตะลงปลง สรรพคณและประโยชน ราก สรรพคณแกพษรอนใน กระหายน า ฝาดสมาน บ ารงกระเพาะอาหาร แกโลหตออกตามกระเพาะอาหารล าไส ดบพษรอนของไข แกรดสดวงทวาร แกคน แกคางทม แกไขขออกเสบ รกษาสว รกษาซฟลส บรรเทาโรคเกาท บรรเทาอาการอกเสบของล าไสใหญ ใบ สรรคณใชพอกแกคน ใชภายในโดยน ามาตมดมรกษาอาการอกเสบของล าไสใหญ รกษาซฟลส แกไขขออกเสบ รกษาคางทม รกษาสว ดอก น ามาชงเปนชา สรรพคณแกไอ ผล มรสเปรยวจด นยมใชแกงสม แกงคว ต าน าพรก ตมหม ตมเนอย าตางๆ น ามาดอง หรอหนเปนเลกๆ กนกบขนนมจน หรอใชแทนมะนาวในเมยงค า(ภเกต) เจรญอาหาร บ ารงกระเพาะอาหาร ฝาดสมานและลดไขแกเสมหะเหนยว ฟอกโลหต ยาบ ารงแกปวดมดลก แกไอ บรรเทาโรครดสดวงทวาร แกลกปดลกเปด

28

25. แตงไทย สรรพคณและประโยชน ดอกออน ตากแหงแลวน ามาตมกนท าใหอาเจยนเพอแกโรคดซาน ผล เปนยาละบาย ขบปสสาวะ บ ารงธาต ขบน านม ขบเหงอ บ ารงหวใจ บ ารงสมอง บรรเทาอาการกระปสสาวะอกเสบ เมลดเปนยาเยน ขบปสสาวะ แกไอ ผลออน รสเยนจด แกก าเดา (เลอดออกทางจมก)ใชเปนผกจ าพวกผกผลสดเชนเดยวกบแตงกวา นยมใชกนสดเปนผกจมชนดหนง รสชาตคลายแตงกวา นยมใชกนสดเปนผกจมชนดหนงรสชาตคลายแตงกวาแตเนอแนนกวา (น านอยกวา) นอกจากนนยงน าไปย าและแกงเชนเดยวกนกบแตงกวา รวมทงใชดองเปนแตงดองไดอกดวย นยมดองใหมรสออกหวานและเคมเลกนอยมากกวาดองเปรยว นาเสยดายทคนไทยยคปจจบนไมนยมน าผลแตงไทยออนมาใชเปนผกมากเหมอนในอดต เทาทสงเกตดจะมแตภาคอสานเทานนทยงนยมมากพอสมควร ผลสก น ามากนโดยตรงไดเชนเดยวกบแตงโม แตไมนยมเทาแตงโมเพราะไมหวานเทาและเนอเละกวา เมลดแก ใชขบปสสาวะ ชวยอาหารแกไอ โคนกานผล มสารรสขม ชอ elaterin แกไอ ท าใหอาเจยน 26. แตงโม สรรพคณและประโยชน ความเยนของแตงโมชวยผอนคลายผวดานนอกใหสดชน สารสแดงจากแตงโม ทเรยกวา ไลโคปน ทมแอนตออกซเดนท นอกจากชวยในการบ ารงหวใจหวใจรวมถงมะเรงแลว ยงสามารถดดซบความมนบนใบหนาไดอยางดอกทงยงอดมไปดวยโพแทสเซยมทจะชวยควบคมระบบการไหลเวยนของโลหตในบรเวณผวหนาใหเปนปกต ชวยใหรขมขนมความยดหยน ชมชน อกทงในน าแตงโม มโมเลกลของน าตาลอยพอประมาณ รวมทงกรดอะมโนอกเลกนอยชวยในการบ ารงผวเปนอยางด คณคาทางอาหาร มวตามนเอชวยบ ารงสายตาและวตามนซชวยปองกนเลอดออกตามไรฟน คณคาทางยา ชวยขบปสสาวะ ปากเปนแผล แกรอนใน กระหายน า 27. ถวเขยว สรรพคณและประโยชน ใชรกษาโรคบางชนดไดดวยในต าราสรรพคณสมนไพร ระบวา เมลดถวเขยว รสมน แกขดขอ บ ารงรางกาย แกรอนใน บ ารงก าลงนอกจากนต าราบางฉบบยงบอก

29

สรรพคณดานอน เชน มฤทธขบปสสาวะ แกเหนบชา ใชต าพอกแผล เมลดตมกบเกลอใชอมแกออกตามไรฟน เปนตน ชวยขบรอนถอนพษขบของเหลวในรางกาย บ ารงสายตา ลดความดนโลหตมประโยชนตอล าคอและผวหนงรกษาอาการกระหายน า ไตอกเสบหรอล าไสอกเสบ ไขหวด ผนคน เบาหวานพษจากพชและสารหนชวยกระตนประสาทเจรญอาหารมแคลเซยม ฟอสฟอรส เหลก และแคโรทน มกท าเปนเครองดมแกรอนในและแกพษในฤดรอนผทรางกายเยนไมควรกนผทมามและกระเพาะอาหารออนแอ ถายอจจาระบอยหรอทองเดนควรกนแตนอย 28. บวย สรรพคณและประโยชน เนอผล มกรดอนทรยหลายชนด มวตามนซ และสารอนๆ น าไปแชน าเกลอ น าไปคนน า ดมรกษาประจ าเดอนมาไมปกต ผลสก (นยมชนดขาว) น ามาท าบวยเคม ดองน าเกลอส าหรบใชนงกบปลาหรอท าน าบวยน ามาเชอมตากแหงดองรบประทานเปนผลไมท าน าผลไม ชวยเพมก าลง บรรเทาอาการออนเพลย คนเรามอาการเหนอยเพราะกรดในเลอดสงรางกายไมสามารถปรบดลความเปนดางไดทนท าใหตบมกออนแอลงอาการไวรสตบจงเปนไปไดสง ชวยเสรมระบบการยอยอาหารการเผาไหมสารอาหารในล าไส ชวยลดมลพษความเปนพษของอาหารเนอสตวในกระเพาะทบดเนาเสยกอนจะขบออกจากรางกาย ชวยดบกลนปากหรอมปญหาโรคฟน เหงอกอกเสบ ชวยแกอาการเมาคางเนองจากการดมเหลา สรามากเกนไปปวดศรษะอยากอาเจยนอาหารไมยอย ชวยแกอาการคลนไส เมารถเมาเรอ เมาเครองบน อมบวยชวยปรบสภาวะสมดลในกระเพาะใหมนคง 29. บวบก สรรพคณและประโยชน บวบกมฤทธในการสมานผแผลและลดการอกเสบ เนองจากมสารพวกกรดมาดคาสสค กรดเอเชยตค เอเชยตโคไซด และมาดคคาสโซไวด ซงมสรรพคณในการสมานแผล และมฤทธฆาเชอแบคทเรยทเปนสาเหตท าใหเกดหนอง ฆาเชอราและลดการอกเสบได สารสกดจากตนใบบวบกแกช าในชวยลดการกระหายน าบ ารงก าลงออนเพลย เมอยลา บ ารงธาต บ ารงหวใจ ขบปสสาวะ ขบโลหตเสยแกรอนในและความดนโลหตสง สารสกดจากตนใบบวบกดวยน ามฤทธในการรกษาแผลในกระเพาะอาหาร สารสกดจากผลแหงของบวบกมฤทธยบย งการแบงตวของเซลลมะเรงบางชนด สาระส าคญในใบบวบกมฤทธในการเรงสรางเนอเยอและคอลลา

30

เจนจงชวยสมานแผลท าใหเลอดไหลเวยนด ใบและเถา รสกรอบมน รบประทานเปนผก ปรงเปนเครองดมไดใบบวบกเอาไปรบประทานกบกวยเตยวผดไทยไดอยางเอรดอรอยเขากนไดดมากหรอใชเปนผกแกลมกบแกงเปดทางใต ทนยมกนมากคอน าใบบวบกมผขายเปนเครองดมทกลนหอมรสด บวกกบความหอมหวานความเยนแสนจะชนใจราคาไมแพงอยางทคด 30. ทบทม สรรพคณใบ : ใชใบสดน ามาตม กรองเอาน าใชลางแผลเนองจากมหนองเรอรงบนหว หรอใชใบสดน ามาต าใหละเอยดแลวเอาไปพอกในบรเวณทเปนแผลถลอก เนองจากหกลมได เปนต 30. เตย สรรพคณและประโยชน ตนและราก ใชเปนยาขบปสสาวะ แกกระษย ใบสด ต าพอกโรคผวหนง น าใบเตย ใชเปนยาบ ารงหวใจใหชมชน ผสมอาการ แตงกลนใหสเขยวแตงสขนม 31. ผกคาวตอง สรรพคณและประโยชน ชวยเพมกระตนการท างานของเมดเลอดขาว ยบย งท าลายเซลลมะเรง-รงไข ปอด สมอง ล าไสใหญ เมดเลอดขาว ยบย งการเจรญเตบโตของไวรส ไขหวดใหญ เอดส Hiv-1HSV-1(Herpes simplex virus type1) ยบย งและก าจดแบคทเรยและเชอราหลายชนด ฤทธตานการอกเสบ ปวดบวม ฤทธขบปสสาวะ ฤทธตอตานอนมลอสระหลายชนด 31. ฝรง สรรพคณและประโยชน ใบฝรงมน ามนหอมระเหย Eugenol,Tannin รวม 8-10% และอนๆสวนผลดบอยกมแทนนน วตตามนซ แคลเซยม ออกซาเลท และอนๆ สารแทนนนทมอยท าให

31

ใบและผลดบของฝรงมรสฝาดสมานใชรกษาอาการทองเสยและสารสกดดวยน าจากใบ ออกฤทธตานเชอแบคทเรยทท าใหเกดหนอนอกดวย ผลออนและใบแก เปนยาแกทองเดนแบบไม รนแรง ทไมใช เกดจากเชอบดหรออหวาตกโรคโดยใชใบแก 10-15 ใบ ปงไฟแลวชงน ารอนดม หรอใหใชผลออนๆ 1 ผล ฝนกบน าปนใสดมเมอมอาการทองเสย เนอ มวตามนซสงชวยบรรเทาและแกโรคเลอดออกตามไรฟน หรอโรคลกปดลกเปดไดดนอกจากนยงวตามนเอ เหลก แคลเซยมและเกลอแรอนๆมฤทธดบกลนปากไดดเยยมตามทเราทานทราบกนดอยแลวเชนเคยวใบฝรงสกใบเดยวในปากกดบกลนปากไดอยางวเศษมากวากนวาเอาลกฝรงสกๆวางไวในโลงศพยงสามารถดบกลนเหมนเนาของศพไดอกดวย 32. พรกหยวก สรรพคณ พรกหยวกทกชนดอดมไปดวยสารแอนตออกซเดนท แตชนดทดทสดคอพรกหยวกแดง เหลอง และสม สเหลานกมาจากสาร "แคโรตนอย" ทอดแนนอยในเนอของพรกหยวก สารแคโรตนอยนมประโยชนมากมาย ตงแตชวยเสรมสรางภมคมกน ปองกนอนตรายจากแสงแดด และลดความเสยงการเกดมะเรงหลายๆ ชนด 32. พทรา สรรพคณและประโยชน ในพทรามวตามน ซ น าตาล ฟอสฟอรส และแคลเซยม ไขมน มวซเลจ เปลอกตน,ใบ รสฝาดอมเปรยว แกจกเสยด แกทองเสย แกทองรวง แกอาเจยน ผลดบ มรสฝาดจงมารรพคณใชเปนยาบ ารง และแกไข ชวยระงบอาการคนเปนประสาทออนๆ ผลสกหรอผลแกจด รสฝาดเปรยว ขบเสมหะ แกไอเปนยาระบายใชรบประทานเปนผลไม หรอน าพทรามาเชอมเปนผลไมเชอม หรอน ามาท าน าผลไม หรอน าผลสกมาต าทงเมดใชท าพทราแผน เปนตน ผลแหงหรอใบ น าปงไฟหรอควอบใหแหงกอนจงน ามาใชชงน าดมใชแกไอ ราก ใชตมดมเพอรกษาหรอแกไขไดด เมลด น าพทรามาเผาไฟ แลวปน ใชท ายารกษาซางชกของเดกหรอต าสมหวเดก รกษาอาการหวดคดจมก รกษาอาการบวม รกษาพยาธฝอาการลงทอง และอาการตกเลอด

32

33. ฟาทะลายโจร สรรพคณและประโยชน เมอเปนไขหวดปวดหวตวรอน เจบคอ ตอมทอนซลอกเสบ ใชใบและกง 1 ก ามอ (แหงหนก 3 กรม สดหนก 25 กรม)ตมน าดมกอนอาหารวนละ 2 ครง เชา-เยน หรอเวลามอาการ หรอหากฟาทะลายโจรผง ใหน าไปผสมน าผงใชกวาดคอ หรอหากเปนยาเมด 250 มลลกรม ใหรบทาน 3 -5 วน เมออาการหายกหยดยา 34. ฟกทอง สรรพคณ ผล : เนอในของผลฟกทองนนจะมสารพวก carotenes อย ซงสารนเมอเขาไปในรางกายแลวจะเปลยนเปนวตามนเอ ไมวาจะอยในรปของคาวหรอของหวาน เปนอาหารเสรมสขภาพไดเปนอยางด ฟกทองมกากใยสง อดมดวยวตามนเอและสารตอตานการผสมกบออกซเจนกบเกลอแร และม “กรดโปรไพโอนค” กรดนท าใหท าใหเซลลมะเรงใหออนแอลง 33. มะขาม สรรพคณและประโยชน เนอแกเปนมะขามเปยก ประกอบดวยกรดอนทรยหลายตว เชนกรดทารททารรค กรดซรค เปนตน ท าใหออกฤทธ ระบายและลดความรอนของรางกายลงไดบาง แพทยไทยเชอวา รสเปรยวนจะกดเสมหะใหละลายเปนยาระบาย แกอาการทองผกโดยใชมะขามเปยกรสเปรยว 10-20 ฝกจมเกลอรบประทานแลวดมน าตามมากๆหรอตมน าใสเกลอสกเลกนอยดมเปนน ามะขาม ขบพยาธไสเดอน น าเอาเมลดแกมาควแลวกะเทาะเปลอกออก เอาเนอในเมลดไปแชน าจนนม รบประทานครงละ 20-30 เมด ขบเสมหะ ใชเนอในฝกแกหรอมะขามเปยกจมเกลอรบประทานพอสมควร 34. มะเขอเทศ สรรพคณและประโยชน มะเขอเทศมสารแอนตออกซแดนท คอไลโคปน ทมคณสาบตสามารถลดการเกดมะเรงล าไส และมะเรงตอมลกหมากไดหากทานมะเขอเทศ 10 ครง /สปดาห จะชวยลดอตราการเกดมะเรงตอมลกหมากในเพศชายไดถง 45%นอกจากนมะเขอเทศยงมเบตาแคโรทน และฟอสฟอรสสงทมะเขอเทศมรสชาตอรอยนน เพราะมกรดอะมโนทชอกลตามคสง กรดอะมโนนเองเปนตวเพมรสชาตใหอาหาร ทงยงเปนกรดอะมโนตวเดยวกบทอยในผงชรส

33

35. มะดน สรรพคณและประโยชน ใบมรสเปรยวแกหวด แกไอ แกกระษย แกเสมหะพการ แกน าลายเหนยว กดเสมหะ แกประจ าเดอนพการ แกระดเสย ขบฟอกโลหตเปนยาระบายออนๆ ขบปสสาวะ ยอดและใบออน มรสเปรยวน าใชเปนผก หรอรบประกอบอาหารไดหลายชนด เชนตมสมแกง หรอย าใบมะดนออนกนเปนผก ราก มรสเปรยว แกเบาหวาน แกไขหวด แกไขทบระด ขบฟอกโลหต กดเมหะในล าคอ แกกระษย แกระดเสย เปนยาระบายออนๆ ผลมรสเปรยว ลางเสมหะ กดเสมหะ ฟอกโลหต แกไอ แกประจ าเดอนพการนยมรบประทานสด โดยจมเกลอ กะป หรอน าปลาหวานใชแตงรสอาหารใหเปรยวแทนมะนาวไดด น ามาท าน าพรกกะป อาหารประเภทย าตางๆ หลนตางๆ กนแกลมขาวคลกกะป นอกจากนยงมการน ามา แปรรปไดหลายแบบเชน แชอม ดองเคม เชอม เปนตน 36. มะนาว สรรพคณและประโยชน เปลอกผลรสขม ชวยขบลมไดด น าของผลมะนาวเปรยวจด เปนยาขบเสมหะเมอเดกหกลมหวโนมะนาวผสมกบดนสอพองพอกบรเวณทโนจะท าใหเยนและยบเรว น า มฤทธรกษาโรคลกปดลกเปด เนองจากมวตามนซสง และมฤทธในการแกไอขบเสมหะ เนองจากกรดทมอยในมะนาว กระตนใหมการขบน าลายออกมา ท าใหเกดอาการชมคอจงลดอาการไอ เปลอก ผล รสขม ชวยขบลมไดด มน ามนหอมระเหยโวลาทล เชนSlaronoid,Organic,citral และวตามนซ โดยน าเอาเปลอกของผลสดมาประมาณครงผลคลงหรอทบเลกนอยพอใหน ามนออก ชงกบน ารอนดมเวลามอาการทองอด ทองเฟอ แนนจกเสยด น า รกษาอาการไอและขบเสมหะโดยใชผลสดคนน าจะไดน ามะนาวเขมขน ใสเกลอเลกนอยแลวจบบอยๆ หรอท าเปนน ามะนาวใสเกลอและน าตาล ปรงรสใหเขมขนพอสมควรดมบอยๆ กไดอกเชนกน อรอย ชมคออยาลมใสน าแขงทบลงไปดวยจะเปนน ามะนาวเยน

34

37. มะพราว

สรรพคณและประโยชน เนอมะพราว เปนยาบ ารงก าลง ขบปสสาวะ ขบพยาธแกไข กระหายน า น ามะพราว รสหวานเคม รบประทานเปนยาระบาย แกทองเสยขบปสสาวะ แกพษ แกกระหายน า แกนว แกอาเจยนเปนโลหตและบวมน า นอกจากนยงท าเปนน าสมสายชใชประโยชนอน ๆอกมากมาย น ามนมะพราว รสหวานเคม รบประทานเปนยาบ ารงก าลง หรอทาเปนยาแกกลากเกลอน บ ารงหวใจ แกโรคผวหนงตาง ๆ ทาแผลน ารอนลวก ทาผวหนงแตกแหง และใชทาผล น ามนทไดจาการเผากะลา ใชทาบาดแผล และโรคผวหนง แกกลาก อดฟน แกปวดฟน กะลา เปนยาแกทองเสย แกปวดกระดกและเอน ดอก รสหวานหอมเปนยาแกเจบปากเจบคอ แกทองเสย แกไข แกรอนใน กระหายน า ขบเสมหะ บ ารงโลหต แกปากเปอย ราก รสฝาดหวานหอม เปนยาแกทองเสย ขบปสสาวะ หรออมบวนปากแกเจบคอ เปลอกผล รสฝาดขม ใชหามเลอด แกปวด เลอดก าเดาออก โรคกระเพาะ และแกอาเจยน ถานจากกะลา รบประทานแกทองเสย และดดสารพษตางๆ เปลอกตนสด เผาเปนเถา ใชทาแกหด และสฟนแกปวดฟน สารสน าตาล ทไหลออกมาแขงตวทใตใบ ใชหามเลอดไดด

38. มะเฟอง สรรพคณและประโยชน มะเฟองถอวาเปนพชสมนไพรอยางหนงในการบ าบดรกษาโรค จากการวเคราะหคณคาทางอาหารของมะเฟองแลวพบวา อดมไปดวย วตามนเอ วตามน บ 1 วตามนบ 2 ไนอะซน โปรตน คารโบไฮเดรต ไขมนเสนใย แคลเซยม ฟอสฟอรส เหลกและพลงงานในปรมาณทไมนอยเลย ดงนนมะเฟองหนงผลสามารถชวยเสรมสรางกระดกและฟนใหแขงแรงควบคมการเตนของหวใจใหสม าเสมอ ควบคมกลามเนอ ชวยใหเลอดแขงตวงาย กลอมประสาทชวยระงบความฟงซาน จงชวยใหนอนหลบงายขนในผทมปญหาเรองการนอนไมหลบ น ามะเฟองคน ต าราโบราณกลาววามสรรพคณในการแกรอนในดบกระหายลดความรอนภายในรางกายถอนพษกไดเปนยาขบเสมหะปองกนโรคโลหตจาง โรคเลอดออกตามไรฟน มะเฟองสด ท าใหเนอเยอแขงแรง จบสารกอมะเรง ชวยท าใหเหงอกแขงแรง เพมก าลงใหเสปรมของผชายและท าใหเรารสกสดชนและปลอดโปรงในอารมณ สวนวตามนบ 1 จะชวยปองกนโรคเหนบชา ราก ตมกนแกทองรวง และผลสามารถน ามาสระผมบ ารงเสนผมใหเงางาม และขจดรงแค ใบ น าใบสดๆมาต าทาเปนยารกษาโรคอสกอใส และกลากเกลอนน ามาตมรบประทานเปนยาถอนพษไข ผล

35

น ามาตมรบประทานเปนยาแกทองบด อาเจยนเปนเลอด ขบปสสาวะปวดฟน นว และแกเลอดออกตามไรฟน เปลอกล าตน น ามาตมดมแกอาการเมาเหลา เมารถ แกไข ทองรวงและแกพษยาเสพตดทรายกาจอยางเฮโลอนได 39. มะมวง สรรพคณและประโยชน เปลอกตนและเนอในเมลด มฤทธฝาดสมาน ใชรกษาอาการแกทองเสย แกบดและอาเจยนได ผลสดแก รบประทานแกคลนไสอาเจยน วงเวยน กระหายน า เมลดตากแหง ตมเอาน าดมหรอบดเปนผง รบประทานแกทองอดแนน ขบพยาธ แกล าไสอกเสบเรอรง แกปวดประจ าเดอน ผลดบและผลสก ใหพลงงานตอรางกาย ซงประกอบดวย เสนใยแคลเซยม ฟอสฟอรส เหลก เบตา-แคโรทน วตามนบ 1 วตามนบ 2 ไนอาซน วตามนซ เปนตน สามารถแปรรปเปนมะมวงกวน มะมวงดอง มะมวงแชอม มะมวงเคม น ามะมวงหรอแยม ฯลฯ ยอดออนและใบออน รบประทานเปนผกสดแกลมกบน าพรกหรอน าไปย าได ชาวเหนอน าใบออนของมะมวงเรยกวาสายอดมะมวง ผลดบ ทมรสเปรยวน ามารบประทานเปนผกจมกบน าพรก เชนน าพรกกะป น าพรกปลารา น าพรกมะมวง เปนตน หรออาจปรงเปนย ามะมวงโดยซอยมะมวงดบเปนฝอยเลกๆ ปรงรวมกบน าตาล น าปลา มะนาว พรก กงแหง ถวลสงกได 40. มะมวงหมพานต สรรพคณและประโยชน ในศวรรษท 16 ชาวยโรปไดน าผลมะมวงหมพานตและน าของมนไปใชในการรกษาอาการไข ท าใหลมหายใจหอมสดชน และบรรเทาอาการทองรวงซงอนทจรง ชาวพนเมองหลายเผาในบราซลไดน าเมลด ผลและสวนตางๆของมะมวงหมพานตเปนยารกษาโรคหวด นายเจมส ดค รายงานวา ผลมะมวงหมพานตทยงไมสก น ามาใชรกษาอาการไอในเลอด ยางจากผลใชทาแกหด ตาปลา และโรคผวหนงตางๆ น าผลมะมวงหมพานตประกอบดวยธาตแคลเซยมฟอสฟอรส เหลก และวตามนซ จากขอมลวจยลาสดจากการศกษาทางวทยาศาสตรของผลมะมวงหมพานตพบวา ผลมะมวงหมพานตใหสารสกดทตอตานการเจรญของเนองอกโดยในผลมะมวงหมพานตจะมสารอะนาคารดค แอซดยบย งการเตบโตของมะเรงเตานมและสารคารดอลยบย งการเตบโตของเซลลมะเรงปากชองคลอด

36

41. มะยงชด สรรพคณและประโยชน ผลดบ มรสเปรยว ไมท าใหเกดอาการคนคอ ผลสก มรสหวานอมเปรยว จะมสออกเหลองอมสม จะมขนาดใหญวามะปราง 42. มะยม สรรพคณและประโยชน ต าราไทยใช รากแกไข รกษาโรคผวหนง น าเหลองเสย ผนคน ใบ ตมน าอาบแกคน แกไข เหอด หด อสกอใส 43. มะละกอ สรรพคณและประโยชน มะละกอสก เปนผลไมทมคณคาทางอาหารครบถวนมวตามนเอมาก ชวยบ ารงสายตา และยงประกอบดวยน าตาล วตามนบหนงและบสอง วตามนซเกลอแรตางๆ แคลเซยม ฟอสฟอรส รวมทงมกากหรอเสนใยอาหารมาก มะละกอดบ มน ายอยหรอพาเพน ชวยยอยอาหารประเภทเนอไดดนยมใชเปนอาหารมากเชนสมต า แกงสม ผดกบไขกได น ามะละกอ เปนยาระบายไดอยางดเยยม เปนยาแกทองผกไดอยางวเศษและยงชวยยอยอาหารไดอกดวย 44. แมงลก สรรพคณและประโยชน แมงลกเปนผกสวนครว ทมหนาตาคลายกบกระเพราและโหรพา เปนผกทรจกกนด เนองจากน ามาเปนสวนประกอบของอาหารไดหลายชนดเชนเอาใบมาใสแกงเลยงหรอกนสดๆ ใบ มน ามนหอมระเหยราวรอยละ 0.7 รกษาโรคเกยวกบล าไส ชวยขบเหงอ ขบลมในล าไส แกวงเวยน แกทองอดทองเฟอ บรรเทาอาการผนคน พษจากแมลงกดตอยหรออาการคนจากเชอรา แกทองรวงทองเสย เพมน านมแมใหแมทใหนมลกกนแกงเลยงหวปล บ ารงสายตา ใบแมงลกมวตามนเอสง บ ารงเลอด แกโลหตจาง ชวยลดไขมนในเสนเลอด ชวยลดความเสยงตอการเปนโรคหวใจ

37

45. ระก าหรอสละ สรรพคณและประโยชน เนอมกรดอนทรยและสารอาหารตางๆ เชนแคลเซยม ฟอสฟอรส คารโบไฮเดตร เหลก และวตามนซ เปนตนมสรรพคณทางยา ท าใหชมคอ ชวยแกไอ ขบเสมหะ ชวยปองกนโรคหวด คลายรอน ชวยยอยอาหารและท าใหเจรญอาหาร ผลออนจะมสน าตาล พอแกหรอสกกจะเปนสแดงสด ใชกนไดผลจะมรสเปรยวบาง หวานบาง ใชกนเปนยารกษาอาการไอ และขบเสมหะ แกน จะมรสขมหวาน ใชเปนยาขบเสมหะ รกษาเลอด รกษาก าเดาและรกษาอาการไขส าประชวร เนอในของตน ออนนม หยนได ใชท าจกขวด ใชเปนของเลนเดก เนองจากลอยน าได ใชเปนเครองประกอบดอกไมเพลง และปลกเปนรวบานกได 46. ละมด สรรพคณและประโยชน ละมดเปนผลไมไทยทใหความหวานมาก แตในขณะเดยวกนกเปนผลไมทใหเสนใยอาหารคอนขางสง ใยอาหารเหลานสงผลดตอระบบยอยอาหารและระบบขบถายท าใหการท างานเปนปกตหรออาจจะดมากขนเมอการขบถายเปนปกตไมมการตกคางของอาหาร กจะชวยลดอตราเสยงตอการเปนมะเรงล าไสไดอกดวย ยาง น ามาท าหมากฝรงทวยรนชอบเคยวกนแบบเพลนๆ และท ารองเทา 47. ล าไย สรรพคณและประโยชน ถงแมวาหลายคนจะมความเชอกนวาหากรบประทานล าไยมากจะท าใหอวน แตความเปนจรงรสหวานจากน าตาลผลไมนนจะยอยงายและมคณประโยชนตอรางกาย ซงคอน าตาล 3 ชนด กลโคส ฟรกโตส และซโครส จงชวยใหรางกายสดชนไดเรว เนอผล บ ารงเลอด ท าใหผวพรรณสดใส จงเหมาะกบสตรหลงคลอด ใบ ใชชงเปนชารกษาโรคมาลาเรย แกหวด แกรดสดวงทวาร เมลด ใชแกปวด รกษาโรคผวหนง ใชทาแผลเนาเปอย คน หรอแผลเรอรงทมหนอง ชวยรกษาเกลอนใชหามเลอด ขบปสสาวะ เปลอกใชทาแผลทโดนน ารอนลวกจะไมปวดแผลและไมเกดแผลเปน ดอก ใชขบปสสาวะ ขบนว เปลอกของตน มสน าตาลออนหรอเทา และมรสฝาด ใชตมน าเปนยาหมอแกทองรวง ผลแหง มคณคาอยางมหศจรรย ชวยเพมประสทธภาพในการไหลเวยนของโลหต บ ารงรางกาย ชวยบ ารงประสาทในคนทเปนโรคประสาทออนๆ

38

48. หนามแดง สรรพคณและประโยชน ใชเนอไม น ามาปรงเปนยาบ ารงธาต บ ารงไขมนในรางกายใหแขงแรง และเปนยาแกออนเพลย ใบสด น ามาตมเอาน ากนเปนยาแกทองรวง แกปวดห แกไข แกเจบคอ และแกเจบปาก ผลสกและผลดบ มรสเปรยว คลายมะนาวใชแกไอ แกโรคลกปดลกเปด แกทองเสย แกเจบคอ ชวยขบเสมหะ และเปนยาฝาดสมานแผล รากสด น ามาตมเอาน ากน เปนยาขบพยาธบ ารงธาต เจรญอาหารเปนยาบ ารงกระเพาะอาหาร หรอใชรากสดน ามาต าใหละเอยด ผสมกบสราน ามาทาหรอพอกแกคนและใชพอกบาดแผลเปนตน 49. หวา สรรพคณและประโยชน ผลหวาจะประกอบดวยน าตาล วตามนซ มแคลเซยมสง และเหลกน ามาตมหรอบด แลวน ามารบประทาน มสรรพคณใชแกเบาหวาน แกบด แกทองรวง ผลหวาสก จะมลกษณะสมวงด า และมรสเปรยวฝาดอมหวาน จงสามารถน ามาใชในการท าไวนไดด เมลด มสารอลคาลอยด น ามนหอมระเหย ฟอสฟอรส และแคลเซยม ชวยลดน าตาลในเลอด แกทองเสย ถอนพษแมลงกดตอย เปลอกและใบ ใชท ายาอม ยากวาดคอ ตมน าดมแกบด แกปากเปอยลนและคอมเมดตม ใบและเมด ใชแกบดมกเลอด ทองเสย น าใบและเมดหวามาตมกบน าแลวน าน าทไดมาใชในการช าระลางแผลเนาเปอย หรอน าใบและเมลดหวามาต าแลวใชทาแกโรคผวหนง เนอไม ใชท าสงปลกสรางทอยในรม ยอดออน ใชรบประทานเปนผกสด 50. วานหางจระเข สรรพคณและประโยชน วานหางจระเข มรสจดเยน ใชผสมกบปนแดงปดขมบใชแกปวดศรษะ วนในใบ มสารเคมอยหลายชนด เชน ALOE-CMODIN,ALOESIN,ALOIN สารประเภท GLYCOPROTEIN และอนๆ อกมากมาย ยางทอยในใบ มสาร ANTHRAQUINONE ซงมฤทธขบถายดวยใชท าเปนยาด า มการศกษาวจยรายงานวาวนหรอเมอกของวานหางจระเข รกษาแผลไฟไหมน ารอนลวกแผลเรอรง และแผลในกระเพาะอาหารไดเปนอยางดและสามารถตอตานเชอแบคทเรยชวยสมานแผลไดดวย

39

51. สตรอเบอรร สรรพคณและประโยชน ผลสตรอเบอรร อดมดวยวตามนซและธาตเหลก มคณประโยชนตอระบบเลอดและหวใจ ลกสแดงสดอดมดวยซปเปอรไฟเบอรเพคตน ซงสามารถชวยลดปรมาณโคเลสเตอรอลไดระดบหนง นอกจากนยงชวยใหระบบทางเดนอาหารท างานไดสะดวกมสรรพคณเปนยาระบายอยางออนยาขบปสสาวะและสามารถยบย งสารกอมะเรงกลมไนโตรซามนได เนองจากมโพลฟนอลปรมาณสง ดแลสายตา มสารตานอนมลอาระ อยางวตามนซ ลดความดน โลหต โรคหวใจ ใยอาหาร โพเลต และสารตานอนมลอสระมากมาย จะชวยลดระดบคอเลสเตอรอลในรางกาย แถมวตามนบบางชนดทพบในสตรอเบอรรจะเสรมสรางกลามเนอหวใจใหแขงแรงอก ดวย 52. สมเกลยง สรรพคณและประโยชน สวนตางๆของสมเกลยงกลวนแตมสรรพคณทางยา ดงตอไปน ผล ประกอบดวยสารอาหารทมความจ าเปนกบรางกายของมนษยไมวาจะเปนวตามนหรอเกลอแร เนอ แกหวดลดอาการไข และยงชวยบรรเทาอาการเจบคออกดวย เปลอกของสมสด ทคนเอาน าออกหมดแลว มาถทผวหนงในบรเวณขอศอกและหวเขากจะชวยท าใหหวเขาและขอศอกหายด าดานได 53. สมเขยวหวาน สรรพคณและประโยชน ผลสมสด เปนแหลงวตามน เกลอแร และเสนใยธรรมชาต โดยผลสมสด 100 กรม จะมเบตาแคโรทน 82 ไมโครกรม และวตามนซ 42 มลลกรม เปลอกผลแหง จะมน ามนหอมระเหยซงประกอบดวย ซตรลเจอรานออล และไลนาโลออล ซงน ามนหอมระเหยนสามารถสกดออกมาเพอใชแตงกลนยา กลนหอมและสามารถไลยงไดด ผวสม มน ามนหอมระเหย วตามนซ และสารอนๆ ใชเปนยา ผวผล ใชสกดท าทงเจอรส าหรบแตงกลนยาและมฤทธขบลม เปลอก ปรงเปนยาหอมแกลมวงเวยน หนามด ตาลาย แกลมจกเสยดแนนเฟอ

40

54. สมโอ สรรพคณผล : แกเมาสรา ขบลมในล าไสและกระเพาะอาหาร ท าใหเจรญอาหาร เหมาะส าหรบสตรมครรภเบออาหาร ปากไมรรสอาหาร 54. สบปะรด สรรพคณและประโยชน สบปะรดเปนพชทมคณคาทางอาหารสงเนองจากมปรมาณของวตามน เกลอแร และเสนใยไฟเบอรทมอยมากมายในผลสบปะรด หากรบประทานน าสบปะรดเปนประจ าแลวกจะชวยลดความรอนของรางกาย และชวยลดอาการกระสบกระสายไดเปนอยางดอกดวย มสรรพคณทางยามากมายหลายอยาง เนอของผล ชวยบรรเทาอาการบวมน าของรางกายและยงชวยในการขบปสสาวะ รกษาแผลเปนหนอง โดยน าผลสดๆมาคนเอาแตน า ชโลมแผลเอนไซมจะชวยยอยกดเนอเยอและหนองใหหลด ยงแกทองผกไดอกดวย 55. เสาวรส สรรพคณและประโยชน เสาวรสมวตามนเอคอนขางสงและสารแคโรทนนอยด จงชวยบ ารงสายตาและผวพรรณ จากการศกษาพบวาวตามนซของน าเสาวรสจะมมากกวาทพบในมะนาว ยอด ใชเปนผกสด มรสขมเลกนอยหรอลวกจมกบน าพรกและใชแกงเลยง เนอไม เปนยาควบคมธาต ถอนพษเบอเมาทกชนดและใชรกษาบาดแผล ราก ใชตมน าแกไข แกกามโรค ใบ ต าใหระเอยดแลวคนเอาน าดมเปนยาเบอและขบพยาธ ใบสด ใชพอกแกสว ตน ใชขบปสสาวะ ขบเสมหะ แกไอ และอาการบวม ดอก ขบเสมหะ แกไอ ผลแกปวดบ ารงปอด เนอในหรอรกหมเมลด ใชรบประทานสดได โดยผาผลแลวเตมน าตาลทรายเพยงเลกนอย รบประทานไดทงเมลด เปลอกและเนอสวนนอก ท าน าคนจากเนอซงจะมกลนหอมและมกรดมาก ใชผสมเปนเครองดมหรอใชผสมกบน าผลไมชนดอนซงเปนทนยมอยางแพรหลายในตางประเทศ

41

56. สะระแหน ประโยชน สะระแหน มฤทธเยนรสเผด น ามนสาระแหนชวยขจดลมรอน ใชเปนยาดบรอน ถอนพษไข ขบลม ขบเหงอ รกษาอาการหวดลมรอน ใชผสมยาหรอยาอมเพอใหเยนชมคอ 59. โหรพา สรรพคณและประโยชน ใชล าตนสด ประมาณ 6-10 กรม น ามาตมเอาน า กนเปนยาแกปวด แกหวด ปวดกระเพาะอาหาร ทองเสย จกเสยดแนนทอง ท าใหเจรญอาหาร ขบเหงอ ขบเสมหะ ขบลม ปวดศรษะ ปวดขอ หนองใน หรอใชต าใหละเอยด คนเอาน าทา หรอใชพอกแผลฟกช าจากการหกลม หรอถกกระทบกระแทก แผลทเปนหนองเรอรง แกพษถกงกด แมลงสตวกดตอย เปนกลากเกลอน และใชหยอดหแกปวดห เปนตน 56. หนอไมฝรง สรรพคณและประโยชน หนอไมฝรงเปนแหลงใหโฟเลต เบตาแคโรทน วตามนซ อ และโพแทสเซยม มคณสมบตเปนยาระบายออน ขบปสสาวะ ชวยกระตนการท างานของไต ชาวอนเดยแดงสมยกอนใชหนอไมฝรงตากแหง เปนยาขบปสสาวะแกปญหาโรคปสสาวะและโรคไตมนมสารบางชนดปองกนการฉกขาดของเสนโลหตฝอย ชวยบรรเทาโรคหวใจ 57. องน สรรพคณและประโยชน หากน ารากองนสดมาตมรบประทานกบน าแลวกจะชวยระงบอาการของโรคตบอกเสบแลดซานได นอกจากนแลวหากดมไวนจากผลองนเปนประจ ากจะชวยในการรกษาโรคโลหตจาง และอาการวงเวยนศรษะไดเปนอยางดหรอหากาตรมครรภทรบประทานผลองนสดแลวกจะชวยบรรเทาอาการแพทองได

42

58. อญชน สรรพคณและประโยชน ในดอกมสารแอนโธไซยานน ซงเปนสารทใหสแดงและสน าเงน มคณสมบตเปนอดเคเตอร เชนเดยวกบ ลสมส นอกจากนสารแอโธไซยานนยงมคณสมบตเปนสารตานอนมลอสระจากธรรมชาตอกดวยและในต าราไทยไดกลาวถงสรรพคณของอญชนไววารากใชเปนยาขบปสสาวะ เปนยาระบาย ชวยบ ารงสายตา แกตาอกเสบ ตาฟาง ตาแฉะ อกทงเมอน ารากอญชนมาถฟนแกปวด ในสมยกอนหญงสาวมกน าอญชนมาเขยนควใหด าขลบซงนราศธารโศกและมหาชาตค าหลวง ไดเปรยบเทยบควหญงสาวนนงามราวดอกอญชน 59. ลกยอ สรรพคณและประโยชน ใชบรรเทาอาการคลนไสอาเจยน การทผลโตเตมทแตยงไมสกของยอ ชวยบรรเทาอาการ คลนไสอาเจยนได เพราะมสาร ASPERULOSIDE ซงออกฤทธลดอาการคลนไสอาเจยน ปจจบนมการน าลกยอมาใชในทางแพทยทางเลอก (complementary alternative medicine, CAM) กนอยางแพรหลายในการรกษาโรคตางๆ เชน โรคตดสราหรอยาเสพตด อาการแพ โรคขออกเสบ โรคหอบหด โรคสมอง แผลพพอง มะเรง โรคเสนโลหตหลอเลยงหวใจ อาการแพสารเคม โรคออนเพลยเรอรง โรคเบาหวาน โรคเกยวกบทางเดนอาหาร โรคเซลลเจรญเตบโตนอกมดลก (endometriosis) โรคเกา โรคความดนโลหตสง ภมคมกนต า อาการอกเสบตางๆ อาการปวดบวม อาการออนเพลยจากการนงเครองบนนานๆ โรคเสนโลหตตบ อาการปวดกลามเนอและขอตอ โปลโอ โรคปวดในขอ ไซนส และใชเปนยารกษาสตว 60. ถวเหลอง

43

ประโยชนในถวเหลองยงอดมไปดวยสารอาหารอกมากมายคอ คารโบไฮเดรต แคลเซยม ฟอสฟอรส วตามน A,B,B1,B2,B6,B12, ไนอาซน และวตตามน C,D,E อกดวย ในเมลดถวเหลองนนยงม เลซทน อนเปนสารบ ารงสมอง เพมความทรงจ า ลดไขมนและ ลดโคเลสเตอรอลในรางกายไดอกดวย

10 อนดบ ผลไมไทยทมสารตานมะเรงสง กรมอนามยวจย 10 ผลไมไทย มสารตานมะเรงสง นางนทยา จงใจเทศ นกวทยาศาสตร

การแพทย กองโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข (สธ.) กลาววา จากการท าวจย “องคความรเรองปรมาณสารตานอนมลอสระในผลไมเพอสงเสรมสขภาพ (วตามนซ วตามนอ และ เบตาแคโรทน) ในผลไม” ทท าการศกษาในผลไม 83 ชนด พบวา ผลไม 10 อนดบแรกทมเบตาแคโรทนสง คอ 1. มะมวงน าดอกไมสก 2. มะเขอเทศราชน 3. มะละกอสก 4. กลวยไข 5. มะมวงยายกล า 6. มะปรางหวาน 7. แคนตาลปเนอเหลอง 8. มะยงชด 9. มะมวงเขยวเสวยสก 10. สบปะรดภเกต ผลไมทงหมดนมเนอสเหลองและสเหลองเขม

44

ผกผลไมทมสารเบตาแคโรทน สง ผลไมทมสเขยวและสเหลอง จะชวยปองกนมะเรงหลอดอาหาร กลองเสยง และมะเรงปอดได สวนเบตาแคโรทน ซงเปนสารทรางกายน าไปใชสรางวตามนเอนน จะชวยปองกนการเกดอนมลอสระ สาเหตของโรคมะเรง สารชนดนมมากในพชผกสแดง เหลอง สม หรอเขยวเขม เบตาแคโรทน มอยมากในผกจ าพวกผกใบเขยว และผลไม ทมสเหลอง สม หรอแดงสม เชน ผกบง ต าลง แครอท ฟกทอง มะลอกอสก แอปเปล ซงผกผลไมเหลานยงใหกากใย มผลดตอการก าจดพษทคงคางในรางกายไดดวย ประโยชนของเบตาแคโรทน( Usefulness of Beta-carotene ) จากทหลายทานไดรจกพษรายของสารชนดหนงทเราเรยกกนวา อนมลอสระ (Free Radicals)ทมอยอยางมากมายในรางกายของเรา และมทงชนดทรางกายของเราสรางขนเอง ไดแก สารของเสยจากขบวนการสนดาป ( Metabolism ) ตางๆ ในตบ และอวยวะตางๆและชนดทรางกายไดรบจากภายนอก เชน กาซออกซเจนทเราหายใจเขาไป และเหลอเกนความจ าเปน สารจากมลภาวะ โลหะหนก สผสมอาหาร และอนๆ อกมากมาย ซงเรากทราบกนเปนอยางดอยแลว สารอนมลอสระเหลาน พบวานอกจากจะท าใหเกด ความเสอมของอวยวะตางๆ ตงแต ความเหยวยนของผวพรรณ ไปจนกระทงถงความเสอมของอวยวะส าคญภายใน อยางเชน ระบบหวใจและหลอดเลอดแลว เรายงพบวา สารอนมลอสระ เหลาน ยงสามารถสงผลใหเกดปฏกรยาในการกระตน ใหเซลลปกตของเราเจรญเตบโตอยางผดปกตได หรอทเราเรยกวา เซลลมะเรงเนอราย ( Cancers ) นนเอง เบตาแคโรทน ( Beta-carotene ) เปนสารอาหารชนดหนงทถกคนพบวามคณสมบตในการท าลายอนมลอสระ ไดอยางดเลศ โดยพบวาเบตาแคโรทน จะท าปฏกรยาตานการเกดออกซเดชนระหวางอนมลอสระกบสารส าคญในเซลลทมชวต โดยแยงท าปฏกรยากบอนมลอสระเสยกอน แลวขบถายออกไปตามระบบขบถายตางๆ ของรางกาย เซลลของเรากรอดชวตจากขบวนการในการท าลาย โดยอนมลอสระดงกลาว เราเรยกขบวนการในการแยงท าปฏกรยาของเบตาแคโรทน กบอนมลอสระวา การตานปฏกรยาออกซเดชน หรอเอนตออกซแดน ( Antioxidants ) นนเอง

45

10 อนดบแรกของผลไมทมวตามนซสงคอ 1. ฝรงกลมสาล 2. ฝรงไรเมลด 3. มะขามปอม 4. มะขามเทศ 5. เงาะโรงเรยน 6. ลกพลบ 7. สตรอเบอรร 8. มะละกอสก 9. สมโอขาว 10. แตงกวา 11. พทราแอปเปล

วตามนซ วตามนซ (องกฤษ: vitamin C) หรอ กรดแอล-แอสคอรบก (องกฤษ: L-ascorbic acid) หรอ แอล-แอสคอรเบต (องกฤษ: L-ascorbate) เปนวตามนทละลายไดในน า รางกายไมสามารถทจะสรางขนเองได จงจ าเปนตองไดรบจากการรบประทานเขาไป วตามนซเปนสารตานอนมลอสระในรางกาย ชวยเพมภมชวตไดเปนอยางด เพราะสามารถปองกนและรกษาการอกเสบอนเนองมาจากแบคทเรยและไวรสได

46

ประโยชนของวตามนซ 1. เปนตวสรางคอลลาเจน ซงเปนเสนใยท าหนาทเชอมเนอเยอตางๆ ไวดวยกน ทงยงเปนตวสรางกระดก ฟน เหงอก และเสนเลอด 2. ชวยใหแผลสดและแผลไฟไหมหายเรวขน 3. ชวยใหการดดซมธาตเหลกดขน ซงเปนการสรางเมดเลอดทางออม 4. ชวยปองกนการเปลยนแปลงของเซลล (Mutation) 5. ชวยปองกนไมใหเกดโรคนอนหลบตายในกรณเดกออน (SIDS: Sudden Infant Death Syndrome) 6. ชวยแกโรคเลอดออกตามไรฟน 7. ชวยลดคอเลสเตอรอลในเลอด 8. ชวยคลายเครยด 9. การฉดดวยวตามนซปรมาณสง อาจชวยหยดย งโรคมะเรงได โดยวตามนอาจเขาท าปฏกรยาทางเคมในเซลล มะเรง ใหกลายเปนกรดขน ท าใหเนอรายชะงกและน าหนกลดไปได [1] ผลไมทมวตามนอสง 10 อนดบแรก จากการศกษา คอ 1. ขนนหนง 2. มะขามเทศ 3. มะมวงเขยวเสวยดบ 4. มะเขอเทศราชน 5. มะมวงเขยวเสวยสก 6. มะมวงน าดอกไมสก 7. มะมวงยายกล าสก 8. แกวมงกรเนอสชมพ 9. สตรอเบอรร 10. กลวยไข

วตามนอ เปนวตามนทชวยในการท างานของระบบตางๆ ในรางกายหลายระบบ และเปนแอนตออกซเดนททชวยใหเซลลตางๆ รอดอนตรายจากทอกซน ชวยชะลอความแกได ประโยชนของวตามนอ 1. เปนตวแอนตออกซเดนท คอท าใหเกดการเผาผลาญโดยมออกซเจนเปนตวการส าคญท าใหรางกายเผาผลาญไดด

47

2 .เปนตวชวยไขกระดกในการสรางเลอด ชวยขยายเสนเลอด ตานการแขงตวของเลอด ลดความสามารถในการจบตวเปนลมเลอด และลดอตราเสยงของโรคทเกยวกบหลอดเลอดสมองและหวใจ 3. บ ารงตบซงท าหนาทเกยวกบเลอดมาก 4. ชวยในระบบสบพนธ เซลลประสาท และกลามเนอใหท างานไดตามปกต 5. ชวยใหผวพรรณสดใส และชวยสมานแผลไฟไหม น ารอนลวกใหหายเรวขน 6. ชวยใหปอดท างานดขนและไมออนเพลยงาย สอและแหลงเรยนร

1. สอการเรยนร 1.1 หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน การงานอาชพและเทคโนโลย ชนมธยมศกษาปท 2 1.2 archive.voicetv.co.th/.../ 1.3 http://www.si.mahidol.ac.th/sidoctor/e-pl/articledetail.asp?id=88 2. แหลงเรยนรในโรงเรยน 2.1 หองสมด IT 2.2 หองคนควาอนเตอรเนต

2.3 สวนพฤกษาศาสตรหลงอาคารรมเกลา

3. แหลงเรยนรในชมชน 3.1 ปราชญชาวบาน 3.2 หองสมดชมชน 3.3 รานขายเครองดมหรอรานน าปนผลไมในชมชน 3.4 สวนพฤกษาศาสตรในชมชน

กจกรรมฝกปฏบต 1. ใหท ากจกรรมท 2

48

กจกรรมท 2 ค าชแจง

ใหนกเรยนตอบค าถามในประเดนตอไปน 1. เครองดมจากธรรมชาตมประโยชนตอมนษยอยางไร? 2. ผลไมอะไรบาง ? ทมวตามนซ และวตามนซมประโยชนตอรางกายอยางไร? ใหบอกมาเปนขอๆ 3. ผลไมอะไรบาง ? ทมสารเบตาแคโรทน และสารเบตาแคโรทน มประโยชนตอรางกายอยางไร? ใหบอกมาเปนขอๆ

************************************ ค าตอบ ขอท 1 .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ค าตอบ ขอท 2 ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

49

ค าตอบขอท 3 ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

บทสรป ผกผลไมและสมนไพร มประโยชน และสรรพคณตอสขภาพ ถาเรารจกน ามาประยกตใชท าในการท าเครองดมดวยวธการตางๆ เชนการปน การชง คนสดหรอตม กจะท าใหไดรบประโยชนทงทางตรงและทางออม ประโยชนทางตรงกคอ ชวยใหไดเครองดมทอรอย สะอาด ชวยดบกระหาย คลายรอน ท าใหรางกายสดชน กระปรกระเปรา สวนประโยชนทางออม คอ ใชเปนยาบ ารง และยารกษาโรค เชน ชวยขบปสสาวะ ขบเหงอ บ ารงรางกาย ชวยระบาย หรอชวยแกทองเสย เปนตน การวดและประเมนผล 1. ประเมนผลจากการท ากจกรรมท 2 2. ประเมนผลจากการสงเกตพฤตกรรมขณะจดกจกรรมการเรยนการสอนในหองเรยน

50

บทท 3 วสดอปกรณในการปฏบตท าเครองดม

ขอบขายเนอหา 1.วสดอปกรณในการท าเครองดม

จดประสงคการเรยนร

1. มความร ความเขาใจเกยวกบการเลอกใช การเกบรกษาวสดอปกรณในการท าเครองดมไดถกตอง


51

เนอหา การใชวสด อปกรณ ในการปฏบตการท าเครองดม ภาชนะทใชตองไมท าปฏกรยากบสารทมในผกผลไม ตองสะอาด ส าหรบผกผลไมทมรสเปรยว เชน มะขาม สบปะรด มะเฟอง กระเจยบ เปนตนควรใชภาชนะเคลอบ หมอเคลอบในการตม เคยว เนองจากกรดตางๆ ทมอยในเนอผลไมท าปฏกรยากบภาชนะอลมเนยม ทองแดง หรอทองเหลอง ท าใหโลหะหนกจากภาชนะเหลานนละลายปนออกมากบน า ผกผลไมนน มดส าหรบหนหรอปอกกเชนเดยวกน ไมควรใชมดเหลก จะท าใหผลไมมผวสด าเพราะไปท าปฏกรยากบสาร แทนนนในผลไม ใหเลอกแบบมดสเตนเลสสามารถปองกนปฏกรยาได การใชภาชนะไมเหมาะสมยงท าใหรสชาต สสนของเครองดมเปลยนไป เขยงทใชหนหรอสบตองสะอาดไมมซอก หรอรอยแตกทมเศษสงสกปรกซก ใหเกดเชอแบคทเรย เชอรา และกลนเหมนผาขาวบางทใชกรองไมควรมเชอรา ควรซกลางใหสะอาดหลงการใชงานทนท

ปรงภาชนะทใชบรรจหลงเสรจ ถาท าเองในครอบครวควรเปนภาชนะแกวซงไมมโทษ ทนความรอนจากเครองดมหลงการตม และเกบไวไดนานเพราะมการแลกเปลยนกาชกบอากาศภายนอกนอย ทงนขวดแกวนนตองตมหรอนงฆาเชอกอน ไมนอยกวา 30 นาท แลวปดฝาเกลยวใหแนนสนท ทงไวใหเยนแลวจงเกบเขาตเยน ถาจะเกบในขวดพลาสตกจะตองรอใหน าเยนลงเสยกอน จากงานวจยบอกวามกมสารอนตรายในพลาสตกละลายออกมาในปรมาณหนงโดยทขวดยงทรงรปรางเดมปกต สารนนเมอไดรบมาก ๆ จะมความเสยงสงตอการเปนมะเรง จงควรหลกเลยงทจะใชภาชนะพลาสตก เครองปนผลไมมหลายแบบ มทงแบบไมแยกกาก ความเรวคงท หรอแบบปรบความเรวได มเครองทสามารถคนแยกกากออกไปไดในตวแนนอนวาราคาแพงขนตามคณสมบต การใชเครองปนเหลานมกจะมคมอการใชตดมากบเครอง ระวงเรองระยะเวลาการใชงาน ไมควรปนนานเกนไป จะท าใหมอเตอรไหมได ปกตแลวควรปนราว 30 วนาทแลวหยดพกครหนงจงปนอกครงท าซ า ๆ จนกวาจะละเอยดด ระวงใหใบมดหมนไดปกต อยาใหตดขดซงอาจจะเปนเพราะผกนนชนใหญ

52

และแขงเกนไป หรอน านอยเกนไปท าใหปนยาก และอกขอหนงตองระวงเรองไฟรว ไฟดด ดแลอยาใหเครองช ารด

วสด-อปกรณในการท าเครองดม

1. เครองปน Blender 2. ถวยตวงของเหลว Liquid Measuring Cup 3. ชอนตวง Table Spoon 4.ทพพ Ladle 5. หมอตมน าเชอม pots 6. โหลแกวใสน าเชอม Jar 7. กระตกใสน าแขง ice Bucket 8. ทตกน าแขง ice Scoop 9. เขยง Cutting Brord 10. มดปลอกผลไม Fruit Knife 11. หลอดดดน า Straw 12. ทรองแกว Coaster

53

13. ทตกผลไมเปนลกกลมๆ Melon Baller 14. แกวผสมเครองดมส าหรบชง Mixing Glass 15. ทคนน าผลไม Fruit Juicer 16. ทคนเครองดมแบบยาว Swizzle Stick 17. ทเสยบผลไมแตงปากแกว 18. ทคบน าแขง Ice Tong Cockteil Pick 19. เหยอกแกวใสน า Pitcher Glass 20. ทเปดขวด Bottle Opener 21. ทเปดกระปอง Tin Opener 22. ผาเชดแกว Cleaning Cloth 23. กระชอนตาถ colander 24. แกวทรงตางๆ Glass

54


1.1 หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน การงานอาชพและเทคโนโลย ชนมธยมศกษาปท 2 1.2 http://www.cocktailthai.com/Tripod . 2. แหลงเรยนรในโรงเรยน 2.1 หองสมด IT 2.2 หองคนควาอนเตอรเนต

3. แหลงเรยนรในชมชน 3.1 หองสมดชมชน 3.2 รานขายเครองดมหรอรานน าปนผลไมในชมชน



55

กจกรรมท 3 ค าชแจง

ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนระดมความคดตามหวขอ 1. ใหนกเรยนเลอกชนดของเครองดมทจะปฏบตมากลมละ 1 ชนด 2. วสดอปกรณทใชในการประกอบท าเครองดมมอะไรบาง?

*********************************** ค าตอบขอท 1 เครองดมทเลอกท า คอ............................................................................................. ค าตอบขอท 2 วสดอปกรณทใช คอ 1……………………………….. 2………………………………. 3. ……………………………….. 4. ……………………………….. 5……………………………….. 6. ……………………………….. 7. ……………………………….. 8. ……………………………….. 9. ……………………………….. 10. ……………………………….. 11. ………………………………..

56

บทสรป วสดอปกรณในการท าเครองดมควรเลอกทมคณภาพเพอจะไดไมมอนตรายและมสารพษตกคางตอรางกาย เลอกใชใหถกกบประเภท ควรใชอยางประหยดและคมคา หลงใชควรลางท าความสะอาดตากใหแหง และจดเกบเขาทใหเรยบรอยมดชด เพอทจะใชงานใหไดนานๆไมสนเปลองทรพยากรโดยใชเหต การวดและประเมนผล 1. ประเมนผลจากการรวมกนท ากจกรรมท 3 2. ประเมนผลจากการสงเกตพฤตกรรมขณะจดกจกรรมการเรยนการสอนในหองเรยน

57

บทท 4 การจดตกแตงแกวเครองดม

ขอบขายเนอหา 1.การจดตกแตงแกวเครองดม

2. ดอกไมและพชผกผลไมส าหรบตกแตงภาชนะใสเครองดม

จดประสงคการเรยนร 1. รเทคนคและวธการในการจดตกแตงแกวเครองดมได 2. รจกเลอกใชวสดและวตถดบทเหมาะสม ในการจดตกแตงแกวเครองดมแตละชนดได

กจกรรมการเรยนร 1.รบฟงการบรรยาย 2.ศกษาเอกสารประกอบการเรยนประกอบการบรรยาย 3.ศกษาคนควาดวยตนเอง 4 ท ากจกรรมท 4

58

เนอหา การจดตกแตงเครองดม nokbudsaba01.tripod.com/3-6.html เครองประดบเครองดม ม 2 ประเภทใหญๆ คอ 1.เครองประดบทรบประทานได ไดแกผลไมทกชนดทเหมาะสมกบสวนผสมของเครองดมเชน ไมไต ซงมสวนผสมของน าสบปะรดและน าสมคนอยดวย กอาจใชสมฝานและชนสบปะรดเปนเครองประดบไดด เปนตน ปกตสตรเครองดมจะระบไวในวธปรงวาใหใชเครองประดบอะไร ไมวาจะเปนสบปะรด, แตงโม ,สม,ใบสะระแหน,ผวมะนาว ,มะนาวฝาน ,แตงกวา ,สตรอเบอร ,องน,และทส าคญคอMarachino Cherry (มาราชโน เชอร) ส าหรบ Marachino Cherry (มาราชโน เชอร)น หาซอไดตามซปเปอรมารเกตทวไป เปนลกเชอรแชอยในน าเชอมสแดงใส ซงเราเรยกน าเชอมนวาMarachino Syrup (มาราชโน ไซรพ หรอน าเชอมมาราชโน ดงกลาวในรายละเอยดเกยวกบสวนผสมทไมมแอลกอฮอลปน) ซงเปนสวนผสมส าคญของเครองดมหลายชนด ดงนน เมอซอมาราชโน เชอร 1 ขวด จะไดท งลกเชอรส าหรบประดบ และน าเชอมมาราชโนส าหรบผสมเครองดมดวย การเตรยมผลไมส าหรบประดบนน ไมมกฎเกณฑอะไรตายตว เพยงแตตองหนใหดสวยงามและมขนาดพอเหมาะ ไมใหญหรอเลกเกนไป 2. เครองประดบทรบประทานไมได Cocktail Pick (คอกเทล พค) เปนแทงพลาสตกหรอวสดอนทท าขนคลายไมจมฟน หรอทจมผลไมอนเลกๆ คอกเทล พค มไวส าหรบเสยบผลไมทใชเปนเครองประดบใหตดกน หรอประดบไวในแกวโดดๆ เพอใหผดมคนเครองดมใหเขากนในขณะดมเครองดมทอยในแกวขนาดเลก หรอไมจมผลไมทใชลอยหนาเครองดมบางชนด เชน รมพนช (rum Punch)หรอ(Fruit Punch)ฟรท พนช เปนตน Cocktail Stick(คอกเทล สตค) หรอทบางแหงเรยกวา Swizzle Stick(สวซเซล สตค) เปนแทงพลาสตกหรอวสดอนทมลกษณะ ยาว เรยว ประมาณเกอบคบหรอกวานน ใชส าหรบคนสวนผสมเครองดมใหเขากนเสมอในขณะดม ขอควรระวงคอ อยาไดใชหลอดดดใสแทนคอกเทล สตคเปนอนขาด เพราะเครองดมทใชคอกเทล สตค ประดบนนแสดงวาเปนเครองดมทใชดมโดยตรงจากแกวมใชใชหลอดดด เครองประดบอนๆทเหมาะสม แตไมเปนอนตรายตอรางกายหรอเปนอปสรรคตอการดมมากเกนไป เชน รมคนเลกๆ , ใบเตย, ดอกไมบางชนด เปนตน

59

ดอกไมและพชผกผลไมส าหรบตกแตงปากแกวเพอความสวยงาม สบปะรดส สบปะรดเลก ลกเชอร ลกสตอเบอร สมเลก มะนาว ใบสะระแหน ใบเตย ดอกสม

ดอกลลาวดสตางๆ

ดอกกลวยไมพนธตางๆ

60

ตวอยาง การจดตกแตงปากแกวเครองดมชนดตางๆ

สอและแหลงเรยนร

1. สอการเรยนร

61

1.1 หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน การงานอาชพและเทคโนโลย ชนมธยมศกษาปท 2 1.2 nokbudsaba01.tripod.com/3-6.html 2. แหลงเรยนรในโรงเรยน 2.1 หองสมด IT 2.2 หองคนควาอนเตอรเนต




62

กจกรรม ท 4 ค าชแจง

ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนคด และปฏบตการดงน 1.ใหนกเรยนออกแบบการจดตกแตงแกวเครองดม โดยใชเครองดมจากกจกรรมท 3 รวมถงระบวตถดบทใช ควรใหสมพนธกบเครองดมทปฏบตท าดวย อาท เครองดมมสมเปนสวนผสมกควรทจะมสมในการจดตกแตงดวย เปนตน (ใหนกเรยนออกแบบพรอมวาดรปแกว พรอมกบมเครองตกแตงและระบายสใหสวยงาม)

************************************ ค าตอบขอท 1 การออกแบบจดตกแตงปากแกวเครองดม ชอเครองดม........................................................................................................................... วสดหรอวตถดบทใช…………………………………………………………………………

63

บทสรป การจดตกแตงปากแกวเครองดมตองเลอกใช ผกผลไมทสดและควรลางใหสะอาด ถาเปนดอกไมกเชนกนตองลางใหสะอาดและแชตเยนไวสกครเพอความสดและอยไดนาน เชน ดอกกลวยไมพนธตางๆ รวมถงประเภทวสด เชน คอกเทล พค คอกเทล สตค รมคนเลก ควรมการแชน ารอนกอนน ามาประดบเพอสขภาพอนามยของผบรโภค

การวดและประเมนผล 1. ประเมนผลจากการรวมกนท ากจกรรมท 4 2. ประเมนผลจากการสงเกตพฤตกรรมขณะจดกจกรรมการเรยนการสอนในหองเรยน

64

บทท 5 เครองปรงสวนผสมในการท าเครองดม

ขอบขายเนอหา 1.เครองปรงสวนผสมในการท าเครองดม

จดประสงคการเรยนร 1.บอกเครองปรงและสวนผสมในการท าเครองดมได 2.รจกเลอกใชเครองปรงและสวนผสมทเหมาะสมในการท าเครองดมได


65

เนอหา เครองปรงสวนผสมในการท าเครองดม เครองปรงสวนผสมหลกในการท าเครองดม มดงน 1. น าเชอม 2. นมสด 3. เกลอปน 4. น าตมสก 5. น าแขง 6. น ามะนาว 7. กะท 8. น าตมจากหญาหวาน

1.การท าน าเชอมแบบเขมขนและแบบใส

ขอแนะน าการบรโภคน าตาลของคนไทย ควรไดรบไมเกดวนละ 2 ชอนโตะ (หนก 30 กรม

หรอ 6 ชอนชา) ซงค านวณวาน าผลไมทท าดมนนมปรมาณน าตาลใน 1 แกวเปนปรมาณเทาไร และ

นนไมรวมน าตาลจากผลไมดวย อยางเชน ท าน าแตงโม 1 แกว ใชน าเชอมอยางใส 1 ชอนโตะ (15

มล.) จะมน าตาลอย 15 กรม นนถาชอบเราไมตองพยายามหลเลยงน าตาล โดยเฉพาะน าตาล

ทรายขาวทปราศจากวตามน เกลอแร ควรท าน าผลไมลวน ๆ โดยเลอกผลไมทมรสหวาน เชน สม

องน แตงโม มาเปนสวนผสมและเพมน ามะนาว จะชวยใหรสดและดมงายขน

1. การท าน าเชอมแบบเขมขน น าตาลทราย 1 กโลกรมกบน าสะอาดครงลตร (ใช

อตราสวนนในการเตรยมมากหรอนอยกวาน) ตงไฟปานกลาง คนใหน าตาลทรายละลายหมดพอ

เดอดแลวยกลงทงไวใหเยนจะไดน าเชอมประมาณ 1.5 ลตร มลกษณะเหนยวหนด กรองดวยผาขาว

บางเอาเศษตาง ๆ ออกไป เกบไวในภาชนะทมฝามดชดกนมดและแมลง

2.น าเชอมอยางใส น าตาลทราย 1 กโลกรมในน าสะอาด 1 ลตร (ผสมน าตาลและน าตาม

อตราสวนน) ตงไฟปานกลาง คนใหน าตาลทรายละลายหมดพอเดอดแลวยกลงทงไวใหเยน จะได

น าเชอมประมาณ 2 ลตร มลกษณะเหนยวหนด กรองดวยผาขาวบางเอาเศษตาง ๆ ออกไป เกบไวใน

ภาชนะทมฝามดชดกนมดและแมลงได

66

วธฟอกน าเชอม

น าเชอมทดควรจะใส ไมมตะกอน หรอออกสเหลอง ใหใชเปลอกไขทลางสะอาดแลว

ขย ากบน าตาลพอเปลอก ละเอยด เตมน าลงไปตามสวน คนจนน าตาลละลาย พรมไขขาวลงไปบาง

พอเดอดชอนฟองออกใหหมด กรอง ดวยผาขาวบาง

เทคนคการท าน าเชอมอกสตรหนง

1. น าเชอมชนดเขมขน น าตาลทราย 1 สวน น า 1 สวน

2. น าเชอมชนดกลาง น าตาลทราย 1 สวน น า 1 1/2 สวน

3. น าเชอมชนดใส น าตาลทราย 1 สวน น า 2 สวน

***เทคนค ตอนตมน าเชอมใหใสใบเตยทลางสะอาดแลวสก 4-5 ใบ จะท าใหน าเชอม

มกลนหอมนารบประทานมากยงขน

2.นมสด

การเลอกซอ เลอกประเภททตองการ ดวนเดอนปทผลต ดหบหอ ตองอยในสภาพดไมฉด

ขาด ส าหรบนมสด จะเลอกใสน าผลไมทเหมาะสมหรอแลวแตความชอบของแตละคน เชน บางคน

อาจจะชอบน าผกผลไมปนเฉพาะไมตองผสมนมหรอเครองปรงอนๆ ผลไมทเหมาะสมใสนมสด

เชน แคนตาลป แตงโม มะพราวออน ฯลฯ เปนตน

3.เกลอปน

ส าหรบเกลอปนจะใชใสในน าผกผลไมทมรสเปรยว อาท สม มะนาว สปปะรด ฯลฯ เพอ

ตดใหรสชาตมความกลมกลอมมากยงขน

67

4. น าตมสก

จะใชใสเตมในกรณทคนทไมชอบรสหวานหรอกรณคนปวยทแพทยหามทานหวาน มาก

เชน คนทเปนโรคเบาหวาน โรคอวน หรอใชเตมเจอจางผลไมทมรสเปรยวมาก เชน น ามะนาว น า

เสาวรส กจะท าใหเครองดม มรสชาตทกลมกลอมมากยงขน และไมเปรยวจดเกนไป เปนตน

5. น าแขง

ประเภทของน าแขง แบงออกได 4 ประเภท ตามรปทรง คอ 1. น าแขงกอน( Cubed Ice) คอน าแขงกอนใหญ รปทรงสเหลยม ละลายชา ใหความเยนไดมาก มกจะเรยกกนวา น าแขงยนต เหมาะกบการผสมแบบการ วธการเขยา (Shake) ในกระบอกเชค เนองจากใหความเยนไดเรว และละลายชา 2. น าแขงทบ ( Cracked Ice) คอน าแขงทไดจากการบด ทบหรอตใหแตก จากน าแขง ยนตนนเอง สวนใหญเหมาะกบการผสมแบบ วธคนผสม วธการรน การปน 3. น าแขงบดละเอยด (Crushed Ice) คอน าแขงบดละเอยดเหมอนน าแขงไส แตใหญกวาเลกนอย เหมาะกบเครองดมทตองการท าใหเยนเรว เชน ชา – กาแฟ 4. น าแขงเกลด (Flaked Ice) คอน าแขงไส เหมาะกบเครองดมพวกพนซผลไม คอกเทล ท าใหดมงาย เหมาะกบการผสมแบบวธการ รน (Build)

6. น ามะนาว

จะใชในกรณทตองการเพมรสชาตเครองดม อนๆ ใหมรสชาตเปรยวขน เชน น าขง น าตระ

ไคร ฯลฯ เพอใหไดรสชาตทกลมกลอมและไดรบวตามนซเพมขน เปนตน

68

7. กะท

จะใชในกรณทตองการเพมรสชาตใหเครองดม มความเขมขนกลมกลอมมากขน หรอ

อาจจะ ใชในกรณทผบรโภคมความตองการทจะเพมน าหนก เพราะกะทมสารอาหาร คอ ไขมน

หรอใชใน กรณทผบรโภคไมชอบใสนมสด เปนตน เครองดมทเหมาะสม มกะท เปนสวนผสม เปน

ประเภทน าปน ตางๆ อาท น าแตงไทย น าแคนตาลป น ากลวยหอมปน ฯลฯ

น าตมจากหญาหวาน

เราสามารถใช หญาหวานแทนน าตาล เปนพชทมความหวานมากกวาน าตาล 10-15 เทา

สารสกดจากหญาหวาน "สตวโอไซท" มความหวานกวาน าตาล 100-300 เทา แตไมถกยอยใหเกด

พลงงาน สามารถใชแทนน าตาลในผปวยโรคเบาหวาน หรอโรคไขมนในเสนเลอดสง (ไมท าให

อวน) ในการท าน าปนผลไม เราสามารถใชหญาหวานตมแทนน าเชอมได

ลกษณะ :เปนไมลมลกอายประมาณ 3 ป เปนพมเตย สง 30-90 ซม. ใบเปนใบเดยว รปใบหอกกลบ

ขอบใบหยก มรสหวาน มดอกชอสขาว

69


1.1 หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน การงานอาชพและเทคโนโลย ชนมธยมศกษาปท 2 1.2 th.wikipedia.org/wiki/ 2. แหลงเรยนรในโรงเรยน 2.1 หองสมด IT 2.2 หองคนควาอนเตอรเนต




70

กจกรรม ท 5 ค าชแจง

ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนคดดงน 1.ใหนกเรยนระบเครองปรงสวนผสมของเครองดมทกลมเลอกรวมถงประโยชน (เครองดมตามกจกรรมท 3)

************************************** ค าตอบขอท 1 เครองดมชอ................................................... เครองปรงสวนผสมทใช คอ 1……………………………ประโยชน............................................................................... 2……………………………ประโยชน……………………………………………………. 3……………………………ประโยชน……………………………………………………. 4……………………………ประโยชน………………………………………………… 5………………………….....ประโยชน………………………………………………….. 6……………………………..ประโยชน............................................................................ 7……………………………..ประโยชน............................................................................ บทสรป เครองปรงสวนผสมในแตละชนดมคณลกษณะและรสชาตแตกตางกนไป ตองเลอกใชกบเครองดมและวตถดบใหเหมาะสม กจะไดเครองดมทมรสชาตทอรอยและลงตว วตถดบทมรสเปรยว เชน มะนาว สบปะรด กตองผสมเกลอใหพอดเพอตดรสชาตความเปรยวใหลดลง กจะไดเครองดมทมรสชาตกลมกลอมมากขนหรอน าชอคโกแลตปนผสมนมสดและน าเชอมใหพอดกจะไดเครองดมทมความหวานมนมากขนเปนตน การวดและประเมนผล 1. ประเมนผลจากการรวมกนท างานในกจกรรมท 5 2. ประเมนผลจากการสงเกตพฤตกรรมขณะจดกจกรรมการเรยนการสอนในหองเรยน

71

บทท 6 การประกอบและการบรการเครองดม

ขอบขายเนอหา

1. การประกอบเครองดม 2. การบรการเครองดม 3. ตวอยางการประกอบเครองดมชนดตางๆ

จดประสงคการเรยนร 1. สามารถจดเตรยมวสด อปกรณ วตถดบและประกอบท าเครองดมได

2. คดสรางสรรค คดแกไขปญหา คดตงสมมตฐาน คดพสจน คดสงเคราะห คดวเคราะห คดประยกตใชความร ในการท าเครองดมไดคลองแคลว

3. สามารถปฏบตการท าเครองดมรวมถงจดเกบวสดอปกรณใหเรยบรอยหลงการปฏบตได 4. อธบายถงประโยชนสรรพคณของผลไมพชผกสมนไพร ทน ามาประกอบท าเครองดมได 5. สามารถท าเครองดมบรการแกสมาชกในครอบครวและบรการสงคมได 6. ใชเปนแนวทางในการน าไปประกอบเปนอาชพเสรมรายไดใหกบครอบครว 7. ใชทกษะกระบวนการท างานและทกษะกระบวนการแกปญหาในการประกอบเครองดม 8. มเจตคตทด ใฝเรยนร มงมน ประหยดในการปฏบตการท าเครองดมจนส าเรจตามขนตอน

กจกรรมการเรยนร 1.รบฟงการบรรยาย 2.ศกษาเอกสารประกอบการเรยนประกอบการบรรยาย 3.ศกษาคนควาดวยตนเอง 4.ปฏบตกจกรรมท 6

72

เนอหา การประกอบเครองดม

คนเราทกคนปรารถนาทจะมสขภาพทด การไดรบอาหารทถกสดสวน ถกสขลกษณะดมเครองดมทสะอาด มประโยชนตอรางกาย กจะชวยใหมสขภาพด ดงนน การประกอบเครองดมเองกเปนวธหนงทจะชวยใหไดเครองดมทมคณภาพ ถกสขลกษณะ มประโยชนตอรางกาย และชวยใหเราไดรบสารอาหารทมประโยชนเพมมากขน ชวยท าใหรางกายสดชน มสขภาพทแขงแรง ซงขนตอนการประกอบเครองดมทมประโยชนตอรางกาย มดงน

การเตรยมอปกรณเครองมอ เครองใช และวตถดบในการประกอบเครองดม ควรเตรยมอปกรณเครองมอ เครองใช และวตถดบใหพรอมเพอความสะดวกรวดเรวและไดเครองดมทมคณภาพ ดงน

1) การเตรยมอปกรณเครองมอ เครองใช อปกรณในการประกอบเครองดม ตองจดเตรยมทสามารถใชงานไดอยางมประสทธภาพและปลอดภย ดงน

1.1 เตรยมเครองมออปกรณทใชใหเพยงพอและเหมาะสมตอการใชงาน เชน มด หมอเคลอบ เขยง ทพพ เครองปน เปนตน

1.2 ท าความสะอาดเครองมอเครองใชใหสะอาด โดยลางน า 2-3 ครง และคว าไวใหแหง ไมตองใชผาเชด

1.3 ไมควรใชเขยงเดยวกบทหนเนอสตวมาหนผกและผลไมทน ามาท าเครองดม เพราะจะท าใหผกและผลไมมกลนเหมนคาว พยาธ หรอเชอโรคจากเนอสตวดบทอาจตกคางอยทเนอไมของเขยงเขาไปปนเปอนกบผกและผลไมได ซงอาจท าใหผบรโภคไดรบพยาธหรอเชอโรคทตกคางอยในเนอไมของเขยงเขาสรางกาย และอาจท าใหเกดโรคตางๆตามมา

1.4 ควรใชหมอเคลอบตมเครองดม ไมควรใชหมอทองเหลองหรอ หมออะลมเนยมเพราะผกและผลไมบางชนดมฤทธเปนกรด อาจท าปฏกรยากบภาชนะทน ามาตมเครองดม ซงจะท าใหสและรสชาตของเครองดมเปลยนไป และทส าคญอาจกอใหเกดอนตรายแกรางกายของผบรโภคได ผผลตจงควรระมดระวงในการเลอกหมอตมเครองดม

2) การเตรยมวตถดบ ในการประกอบเครองดม วตถดบทตองใช ไดแก ผก ผลไม เกลอ น าเชอม น า และน าตาล ซงจะตองจดเตรยมวตถดบ ดงน

2.1 การเตรยมผกและผลไม ผกและผลไมแทบทกชนดสามารถน ามาท าเปนเครองดมได การเตรยมวตถดบประเภทผกและผลไม เพอประกอบเครองดม ควรเลอกซอผกและผลไมทไดรบการรบรองจากหนวยงานราชการหรอองคกรตางๆ ทเชอถอได เพอความปลอดภยตอสขภาพของผบรโภค ซงในการเตรยมผกและผลไมเพอประกอบเครองดม มขนตอนดงน

73

2.2 เลอกผลไมทสกพอดไมสกงอมเกนไป เลอกทสดใหมไมเนาเสย สวนผกควรเลอกทสดใหม ไมเหยวช า ไมเนาเสย เพอทผบรโภคจะไดน าผกและน าผลไมทมรสชาตด มประโยชนและมคณคาทางโภชนาการครบถวน

ท าความสะอาดผกและผลไม โดยการลางผกและผลไมใหสะอาดเพอปลอดจากสารพษ ดงน - ถาเปนผลไมควรปอกเปลอกกอน เพอปองกนยาฆาแมลงลงไปผสมกบน าผลไม - ลางดวยน าทไหลจากกอกนานประมาณ 2 นาท เพอลางยาฆาแมลง และสงตกคางจากผกและผลไม - แชในน าเกลอหรอน าดางทบทมประมาณ 15-20 นาท - ลางดวยน าอกครง เพอลดปรมาณสารพษตกคางในผกและผลไม - น าขนจากน า และทงไวใหสะเดด

3) การเตรยมน า น าทใชในการน ามาผสมในเครองดม ไมควรใชน าบาดาลหรอน าประปาจากกอกโดยตรง เนองจากน าบาดาลมรสฝาดและน าประปาจะมคลอรนผสมอย ท าใหเมอน ามาใชผสมในเครองดมแลว จะท าใหรสชาตของเครองดมเปลยนไป เราจงควรใชน ากรองทผานการฆาเชอโรคดวยการตมสกและทงไวใหเยน มาผสมในเครองดมเพอทรสชาตของเครองดมจะไดไมเปลยนไป การปฏบตการท าเครองดม ตองมความรความเขาใจ ตองศกษาขนตอนวธการท าใหละเอยด ตองใสความตงใจลงไปดวย ถงจะไดเครองดมออกมามรสชาตทอรอย ในการท าเครองดมบรการใหกบครอบครวกเชนกน ตองคดถงธรรมชาตของบคคลในครอบครว ถาคนในครอบครวมโรคประจ าตว ตองเลอกวตถดบใหถกกบโรคทเปน เชน คนทเปนโรคไขมนในเสนเลอดสง กใชน าดอกค าฝอยเปนเครองดมประจ าวน ถามคนทองอด ทองเฟอ กใชน าขงผสมมะนาวใหดม เปนตน นอกจากจะแกกระหายไดแลว กยงสามารถบ าบดโรคไดอกทางหนงดวย กจะท าใหประหยดรายจายภายในครอบครวในการรกษาพยาบาล และยงสามารถท าเปนอาชพเสรมรายไดใหกบครอบครวไดอกทางหนงดวย หรอเปนการหารายไดระหวางเรยนในชวงปดเทอมกจะท าใหนกเรยนรจกการจดการและเปนการฝกทกษะอาชพไดอกดวย ถาเรารจกคดคนสตรทอรอยและมความขยน นอกจากนแลวยงสามารถท าบรการใหกบสงคมหรอน าไปท าบญบรจาคเครองดมใหกบชมชนเวลามงานบญในหมบานกจ าท าใหเราอมอนใจรจกการใหกบสงคม การปฏบตการท าเครองดม มวธการผสมท าเครองดมทแตกตางกน แลวแตความเหมาะสมของวตถดบ อาท วตถดบทเปนประเภทสมนไพร เชน ดอกค าฝอย ดอกเกกฮวย กระเจยบ ฯลฯ เหมาะสมโดยวธการตมผสมกบน าตาลพอประมาณ ถาเปนสมนไพรทมรสชาตเปรยวกตดเกลอเลกนอย พอเคยวไดทยกลงกรองดวยผาขาวบางหรอใชกระชอนตาถกรอง รอใหเยนสกพกกผสม

74

กบน าแขงดมไดเลย ประเภทผกและผลไมโดยสวนมากจะนยมใชวธปน ถาผลไมมรสหวาน เชน แตงโม แตงไทย แคนตาลป กจะผสมนมสดเลกนอยเพอท าใหมรสชาตหวานมนมากขน น าเชอมใสไมเยอะจนเกนไปน าแขงใสพอด ถาเปนผลไมทมรสเปรยวกตดเกลอลงไปหรอน าตมสกเลกนอยเพอใหมรสชาตทกลมกลอมขน มอกวธหนง คอ วธการคนหรอชง โดยสวนมากจะใชผลไมทสามารถขนออกมาเปนน าได เชน สม มะนาว วธการกคอ ใสน าผลไมสดประมาณ 30 %น าเชอมประมาณ 70 % ใสเกลอพอประมาณ แลวคนไปทางเดยวกนประมาณ 1 นาท แลวน าเทใสแกวทมน าแขงกสามารถดมไดเลย และผลไมทมน าอยในตว เชน มะพราว กระทกรก หรอเครองดมประเภท โอวลตน โกโก กสามารถท าวธชงไดเชนกน สงทตองค านงในการท าเครองดม

1.ควรเลอกวตถดบทใหมสด ไมเกบคางไวนาน เพราะจะท าใหคณภาพดอย หรอเลอกวตถดบทแกจด เชน ฝรงสกจะใหรสชาตและกลนดกวาฝรงดบ เพราะจะมรสฝาด หรอมะยมแกจะไมมรสฝาด เปนตน 2.ความสะอาด ไมวาจะเปนวตถดบ ภาชนะในการเตรยมการท า การบรรจจะตองสะอาด เพราะถาไมสะอาดจะท าใหทองเสยไดงาย 3.การเกบรกษา ถาไมไดมการใสสารกนบด ควรมการเกบรกษาในอณหภมทพอเหมาะ บางชนดไมควรเกบไวนาน ควรท าแลวรบประทานทนท หรอเกบในทอณหภมตเยน เพราะจะชวยชะลออายการเกบไวไดนานยงขน

การบรการเครองดม

การบรการเครองดมเปนหนงในการบรการทมมากมายหลายประเภท แตในทนจะขอกลาวถงเฉพาะการบรการเครองดมในครอบครวและในงานเลยง ซงผใหบรการควรบรการดวยความเตมใจและยมแยม เพอเปนการสรางความประทบใจใหแกสมาชกในครอบครวและผมารวมงาน การบรการเครองดมในครอบครว

การบรการเครองดมในครอบครวท าไดหลายโอกาส เชน ในขณะรบประทานอาหารในการเลยงสงสรรคภายในครอบครว เปนตน ผใหบรการควรบรการดวยความเตมใจ ยมแยมเพอใหผรบบรการเกดความสะดวกสบายและประทบใจ นอกจากน ยงท าใหเกดสมพนธภาพทดตอกนในครอบครวอกดวย การบรการเครองดมในครอบครว ควรปฏบตดงน

1. รนน าใสแกว ใสน าแขง พรอมเสรฟ

75

2. ถาเปนน าผกและน าผลไมควรมการจดตกแตงใหสวยงามกอนเสรฟ การบรการเครองดมในงานเลยง การบรการเครองดมในงานเลยงใหแกผมารวมงานมความจ าเปนอยางยงทตองสรางความ

ประทบใจ และความสะดวกสบายใหแกผ มารวมงาน ท งในดานมารยาทและการใหบรการใหบรการทด ซงผใหบรการจะตองมคณสมบตทด ดงน

1. พดจาสภาพ เรยบรอย คอยเลอนและถอยเกาอใหผมารวมงาน 2. บรการดวยความเตมใจ และมรอยยมในการใหบรการ 3. มความอดทน อดกลน ไมแสดงกรยาทไมสภาพขณะก าลงใหบรการ เชน ไอ จาม หาว

เรอ แคะขตา แคะห เสยผม หวผม เกาหว แคะขมก บบสว แคะฟน เปนตน 4. ตองรจกขอโทษ เมอท าผดพลาด 5. ไมพดคยกนเสยงดง เหมอ หรอฟงผรบประทานคยกนจนเผลอตวหวเราะหรอแสดง

กรยาขบขน 6. ขณะเสรฟควรระมดระวง อยาใหหกหรอหยดรดผมารวมงาน 7. ไมเกบภาชนะ สงของ เครองใช ตลอดจนการเสรฟอาหารตางๆ ขามศรษะ แขน หรอ

ภาชนะของผมารวมงาน ขณะทก าลงรบประทานอาหารอย ตองระวงอยาใหภาชนะกระทบรางกายผมารวมงาน

8. อยาเกบภาชนะใหกระทบกนจนมเสยงดงเกนควร และระมดระวงภาชนะตกหลนในหองรบประทานอาหาร

76

ตงอยางการประกอบเครองดมชนดตางๆ

1. น ากระเจยบ

สวนผสม กระเจยบแดงสด 150 กรม น า 4 ขวดแมโขง น าตาลทราย 1 กโลกรม เกลอ 2-3 ชอนชา วธท า

1. น ากระเจยบลางน าใหสะอาด 2. ตมเคยว 30 – 40 นาท จนกระเจยบเปอย กรองเอากากออก 3. เตมน าตาลทราย เกลอ ชมรสตามชอบ

วธเสรฟ เสรฟกบน าแขงทบ

2. น าเกกฮวย สวนผสม เกกฮวยแหง 100 กรม น าเปลา 1,000 กรม น าตาลทราย 100 กรม วธท า

1. น าเกกฮวยมาลางน าใหสะอาด 2. ใสหมอตมเคยว 5 นาท เตมน าตาลทราย ชมรสตามชอบ 3. กรองเอากากออก

วธเสรฟ เสรฟกบน าแขงทบหรอรบประทานรอนกได

77

3. น าขง สวนผสม ขงแก 400 กรม น า 9 ถวยตวง น าตาลทราย 1 ½ ถวยตวง วธท า

1. ลางขงใหสะอาด ทบพอแตก น าไปตมจนเดอด นานประมาณ 20 นาท ยกลงกรองใหหมดกาก

2. น าขนตงไฟอกครง ใสน าตาลทรายแดงคนใหละลาย พอเดอดอกครงยกลง วธเสรฟ ดมไดทงรอนและพกไวใหเยนกได

4. น าแคนตาลป สวนผสม แคนตาลป 100 กรม น าเชอม (1:1) 1 ถวยตวง เกลอ ½ ชอนชา

วธท า 1. ปอกเปลอกเอาเมลดออก หนเปนชน 2. น าไปผสมในเครองบดไฟฟา แคนตาลป น าเชอม เกลอ น าแขงบดเลกนอย บดผสมใหเขากนจดใสถวยเสรฟ วธเสรฟ เสรฟทนทเมอท าเสรจ อาจตกแตงแกวใหสวยโดยใชชนแคนตาลปวางดานบน

5. น าขนฉาย

สวนผสม ขนฉายหนทอนสน 1 ถวยตวง น าเปลา 6 ถวยตวง

78

น าเชอม (อตราสวน น า 1: น าตาล 1) ¼ ถวยตวง วธท า

1. ลางขนฉายใหสะอาด หนเปนทอน 2. น ามาผสมกบน า บดใหละเอยด กรองเอาแตน า 3. ผสมน าเชอม พรอมดม

วธเสรฟ แชตเยน หรอใสน าแขง 2-3 กอน

6. น าชะเอม สวนผสม ชะเอมตากแหง ¼ ถวยตวง น าเปลา 6 ถวยตวง น าตาลทราย 2 ถวยตวง วธท า

1. ผสมชะเอมกบน า ตมใหเดอดประมาณ 15 นาท 2. กรองเอาแตน า ผสมน าตาลทราย 3. น าขนตมอกครง พอเดอดยกลง

วธเสรฟ เสรฟขณะรอน หรอจะใสน าแขงสก 2-3 กอน เปนการเสรฟเยนกได

7. น าตะไคร สวนผสม ตะไครสด 200 กรม น าเปลา 8 ถวยตวง วธท า

1. น าตะไครมาหนเปนทอน ๆ ตมในน าเดอด 1-2 นาทยกลง 2. ถาตองการใหมรสหวาน ใหเตมน าตาลทรายเลกนอย

วธเสรฟ ใชดมไดทงรอน หรอผสมน าแขง

79

8. น าตะลงปลง สวนผสม ตะลงปลง 100 กรม น าตาลทราย 1 ถวยตวง น าเปลา 2 ถวยตวง เกลอ ½ ชอนชา วธท า

1. ลางตะลงปลงใหสะอาด ตมตะลงปลงกบน าจนกระทงเปอยยกลง 2. กรองหรอยน าตะลงปลงใหละเอยด ผสมน าตาลทราย เกลอ คนใหละลาย

วธเสรฟ เสรฟคกบน าแขง

9. น าแตงโม สวนผสม แตงโมหน 4 ถวยตวง น าตาลทราย 3 ถวยตวง น าเปลา 5 ถวยตวง เกลอ 2 ชอนชา นะนาวสเขยวสด 2 ลก วธท า

1. ลางเปลอกแตงโมใหสะอาด ผาซกใชเครองตกแตงโมควานเปนรปกลม ๆ ไวประมาณ 1 ถวยตวง

2. แตงโมทเหลอแคะเมลดออกใหหมด เอามดสบใหละเอยด คนเอาแตน า หรอใชบดดวยโถปนไฟฟา กรองเอาแตน าดวยผาขาวบาง พกไวใหเยน

3. น าไปตมใหเดอด ใสน าตาลทรายและเกลอตามสวน น ามากรองอกครงพกไวใหเยน วธเสรฟ น าแตงโมทควานลงลอยแกวละ 1 ลก มะนาว 1 แวน ใสน าแขงใหเยน และแตงดวยใบสะระแหนใหสวยงาม

80

10. น าใบเตยหอม สวนผสม ใบเตยสดหน 3-4 ถวยตวง น า 8 ถวยตวง น าตาลทราย 2 ถวยตวง วธท า 1. ใบเตยลางใหสะอาด หนเปนชนเลก เวลาตวงกดใหแนน 2. ตมน าใหเดอด น าใบเตยลงใสทงไวสกคร 3. เตมน าตาลทรายลงไปคนใหละลาย 4. ยกลงมากรองดวยผาขาวบาง วธเสรฟ ดมไดทงรอนและเยน จะมกลนหอมชนใจ

11. น าใบบวบก

สวนผสม ใบและกาน บวบกหนฝอย 2 ถวยตวง น าสก 2 ถวยตวง น าเชอม 1 ถวยตวง วธท า 1. โขลกใบและกานบวบกใหละเอยด 2. แลวละลายน าสก 2 ถวยตวง กรองเอาแตน าใบบวบก วธเสรฟ ผสมน าเชอมใหมรสหวาน ใสน าแขงดม

81

12. น าฝรง

สวนผสม เนอฝรงสกหน 6 ถวยตวง

น าเปลา 10 ถวยตวง น าตาลทราย 3 ชอนโตะ เกลอปน 1 ชอนชา วธท า 1. หนเนอฝรงสกเปนชนเลกๆ บดใหละเอยด 2. ละลายเนอฝรงกบน า ตงไฟพอเดอด กรองดวยผาขาวบางเอาแตน าฝรง 3. น าไปตงไฟใหเดอด ใสน าตาล เกลอ คนใหละลาย เดอดอกครงยกลงพกใหเยน วธเสรฟ เสรฟคกบน าแขง หรอจะแชเยนกได

13. น ามะขาม

สวนผสม น ามะขามคนอยาขนมาก 1 ถวยตวง น าตาลทราย 1 1/ 2ถวยตวง น าเปลา 2 ถวยตวง เกลอ 2 ชอนชา วธท า 1. น ามะขามเปยกทออกใหม เลอกใหสะอาด ลางใหสะอาด คนใหไดขนปานกลาง 1 ถวยตวง 2. ผสมน าตาลทราย น า ตามสวนคนไปเรอย ๆ จนน าตาลทรายละลายเขากนด กรองใหสะอาดดวยผาขาวบางทบ 2 ชน สก 2 ครง น าไปตมใหเดอดพลาน ทงไวใหเยน วธเสรฟ เสรฟผสมกบน าแขง

82

14. น ามะเขอเทศ

สวนผสม มะเขอเทศ สกงอม 1 กโลกรม น าเชอม ¼ ถวยตวง เกลอปน 1 ชอนชา น าเปลา 1 ถวยตวง น ามะนาวตามชอบ วธท า 1. มะเขอเทศใสหมอเคลอบ ใสน า ตมไปจนมะเขอเทศนม 2. ลอกเปลอกออก ผาครงแกะเมลดออกใหหมด 3. ยมะเขอเทศบนกระชอน หรอใชเครองบดกได 4. ผสมน ามะเขอเทศทยไว น า น าเชอม และเกลอตมพอเดอด 5. เตมน ามะนาวชมรสตามชอบ ยกลงพกไวใหเยน วธเสรฟ เสรฟเยนจด โดยไมใสน าแขง

15. น ามะกอก

สวนผสม เนอมะกอกสกหน 1 ถวยตวง น าสก 2 ถวยตวง น าเชอม 1 ถวยตวง เกลอปน 1 ชอนชา วธท า 1. น ามะกอกสกฝานเอาแตเนอ 1 ถวยตวง 2. เตมน าสก น าเชอม เกลอปน น ามาปนใหเขากน 3. น าขนตงไฟใหเดอด 3-5 นาท วธเสรฟ เสรฟรบประทานเยนๆ

83

16. น ามะเฟอง สวนผสม มะเฟองหนเปนชนๆเลกๆ 2 ถวยตวง น าตาลทราย 1 ½ ถวยตวง เกลอปน ½ ชอนชา น าเปลา 4 ถวยตวง วธท า 1. ในมะเฟองลงในหมอ ใสน าตมใหเปอย ยกลงแลวยใหสะอาด กรองดวยผาขาวบาง เอาแตน ามะเฟอง ทงกากไป 2. ผสมน าตาลทราย เกลอ ลงในน ามะเฟอง คนใหละลายน าขนตงไฟใหเดอดอกครง ยกลงพกไวใหเยน วธเสรฟ เสรฟโดยใสน าแขงทบละเอยด ตกแตงแกวดวยมะเฟองหนเปนแวน ๆ

17. น ามะตมแหง

สวนผสม มะตมแหง 100 กรม น าเปลา 6 ถวยตวง น าตาลทราย 1 ถวยตวง วธท า 1. น ามะตมแหงไปปงไฟ จนเหลองจดเกอบไหม 2. ตมมะตมกบน า พอเดอดเตมน าตาลทรายคนจนละลายเขากน ยกลงแลวกรองดวยผาขาวบาง วธเสรฟ จะดมรอนหรอเยนกไดตามความชอบ

84

18. น ามะปราง

สวนผสม เนอมะปรางบดละเอยด 1 ถวยตวง น าตาลทราย 2 ถวยตวง น าเปลา 1 ถวยตวง เกลอ 3-4 ชอนชา กรดซตรก 2 ชอนชา (ถาใชมะปรางเปรยวไมตองใสกรด) วธท า 1. ผสมน ามะปรางกบน า ตมใหเดอด 2. ใสน าตาล เกลอ กรดซตรก คนใหละลายพอเดอดอกครง ยกลงกรองใหสะอาด พกไวใหเยน วธเสรฟ เสรฟคกบน าแขง ตกแตงแกวดวยเนอมะปราง

19. น ามะมวง

สวนผสม เนอมะมวงบด 1 ½ ถวยตวง น าเปลา 2 ถวยตวง น าตาลทราย 1 ถวยตวง น ามะนาว 1 ชอนชา วธท า 1. น าเนอมะมวง น า ตงไฟใหเดอด 2. ผสมน าตาลทราย น ามะนาว คนจนละลายและเดอดอกครง 3. ยกลงกรองใหสะอาด พกไวใหเยน วธเสรฟ เสรฟกบน าแขง ตกแตงใหสวยงาม ดวยชนมะมวงและชนมะนาวฝานบาง

85

20. น ามะละกอ

สวนผสม เนอมะละกอสก 1 ถวยตวง น าเชอม ½ ถวยตวง น ามะนาว 2 ชอนโตะ น าสก ½ ถวยตวง วธท า 1. น ามะละกอสกลางทงเปลอก แลวปอกและฝานไสทง แลวหนเปนชน แลวใสลงในเครองปนผลไม ปนใหละเอยด 2. เชอมน าเชอม (น าตาล 1 ถวยตวง ตอน า 2 ถวยตวง) 3. ผสมน ามะละกอกบน าเชอมและน าสก ดความขนใสตามชอบ 4. เตมน ามะนาวคนใหเขากน วธเสรฟ แชใหเยนหรอเสรฟกบน าแขง

21. น ามะยม สวนผสม มะยมแก 3 ถวยตวง น าเปลา 7 ถวยตวง น าตาลทราย 5 ถวยตวง วธท า 1. น ามะยมมาลางใหหมดสงสกปรก พกใหสะเดดน า 2. ใสหมอเคลอบ ใสน า ตมไฟออนจนเนอมะยมนม 3. น ามาใสกระชอนกรอง สวนเนอยดวยตะแกรงหาง ๆ เอาเมลดออก 4. ผสมน ามะยมกบน าตาลทรายคนใหละลาย ยกขนตงไฟใหเดอด แลวกรองอกครง วธเสรฟ เสรฟเยนโดยใสน าแขง

86

22. น ารากบว สวนผสม รากบวหลวง 200 กรม น าตาลทราย 2 ถวยตวง น าเปลา 6 ถวยตวง วธท า 1. น ารากบวปอกเปลอกแลวหนเปนแวน ๆ 2. ตมเคยวจนรากบวนม 3. ใสน าตาลทราย คนใหละลาย กรองใหสะอาด วธเสรฟ เสรฟรอน หรอพกไวใหเยนใสน าแขงดมตกแตงดวยชนรากบว

23. น าลกเดอย สวนผสม ลกเดอยตมสก 2 ถวยตวง น าเปลา 5 ถวยตวง น าตาลทราย 1 ถวยตวง เกลอ ½ ชอนชา วธท า 1. ลกเดอยตมสกผสมน าน า ตมใหเปอย ยกลงพกใหเยน 2. บดใหละเอยด 3. ผสมน าตาลทราย เกลอ คนใหละลายเขากน น าไปตงไฟอกครงยกลง วธเสรฟ เสรฟขณะอน หรอแชเยน

87

24. น าละมด สวนผสม ละมดสกงอม 1 ถวยตวง น าตาลทราย ½ ถวยตวง น าเปลา 3 ถวยตวง วธท า 1. ละมดลางใหสะอาด หนเปนชน 2. ผสมกบน า ตมใหเปอย น ามาขดเนอผานตะแกรง 3. เตมน าตาลทรายคนใหละลาย ตงไฟใหเดอดยกลงพกใหเยน วธเสรฟ เสรฟคกบน าแขง

25. น าลกพรน สวนผสม ลกพรน 1 ถวยตวง น าเปลา 8 ถวยตวง น าตาลทราย 3 ถวยตวง เกลอ 1 ชอนชา วธท า 1. ลกพรนแกะเมลดออก ผสมน าน าไปตมใหเปอย 2. เอาเนอพรนยใหละเอยด กรองเอาแตน า 3. ผสมเกลอ น าตาลทราย คนใหละลาย ตงไฟใหเดอดอกครง วธเสรฟ เสรฟเยนคกบน าแขงทบ

88

26. น าสมจด สวนผสม น าสมจด ½ ถวยตวง ผวสมจด 1 ผล น าสก 1 ถวยตวง น าเชอม ½ ถวยตวง เกลอปน 1/3 ชอนชา วธท า 1. น าเนอสมจดมาคนน า ½ ถวยตวง 2. น าผวสมจดมาปนกบน าสมจด ใหผวละเอยด 3. เตมน าสก น าเชอม เกลอปน น ามาปนใหเขากน 4. ชมรสตามใจชอบ วธเสรฟ เสรฟกบน าแขงทบ รบประทานเยน

27. น าสบประรด

สวนผสม น าสบประรดคนสด 2 ถวยตวง น าตาลทราย 1 ถวยตวง น าสก 1 ถวยตวง เกลอ 1 ชอนชา วธท า 1. เอาเนอสบประรดสบใหละเอยด คนเอาแตน าใหได 2 ถวยตวง 2. ผสมกบน าตาลทราย น าสก เกลอคนจนละลาย น าไปกรองใหสะอาด 3. น าขนตงไฟ พอเรมเดอด คนใหทวยกลง วธเสรฟ พอเยนเสรฟกบน าแขง

89

28. น าแอปเปล

สวนผสม เนอแอปเปลสก 2 ถวยตวง น าเปลา 4 ถวยตวง น าตาลทราย 1 ถวยตวง เกลอ ½ ชอนชา วธท า 1. ลางแอปเปลใหสะอาด หนเปนชนเลก ๆ 2. น าเนอแอปเปลผสมน า ตมใหเดอด พอเนอแอปเปลเปอยน ามายใหละเอยด 3. ผสมน าตาลทราย เกลอ คนใหละลาย น าไปตมอกครงใหเดอด ยกลงพกใหเยน วธเสรฟ แชใหเยนในตเยน หรอลอยดวยน าแขง 2-3 กอน

29. น าอนทผลม สวนผสม อนทผลม 1 ถวยตวง น าเปลา 3 ถวยตวง วธท า 1. อนทผลมผาเอาเมลดออก 2. ผสมกบน าใสเครองปนใหละเอยด 3. ตงไฟพอเดอด คนตลอดเวลา ยกลงพกใหเยน วธเสรฟ แชเยนในตเยน

90

30. น าผกผลไม สวนผสม แครอทหนชนเลกๆ ½ ถวยตวง แอปเปล ½ ถวยตวง มะเขอเทศ ½ ถวยตวง ขนฉาย ½ ถวยตวง น าเชอม 1 ถวยตวง น าตมสก 2 ถวยตวง น ามะนาว 2 ชอนโตะ เกลอ 2 ชอนชา วธท า น าผกผลไมมาลางท าความสะอาด แครอทและแอปเปลปอกเปลอกออก หนผกและผลไมเปนชนเลกๆ น าใสโถปนพรอมน าเชอม น ามะนาว น าตมสก และเกลอ ปนทกอยางใหเขากนจนละเอยดดแลวชมรสชาต น าเขาแชเยนหรอดมสดๆไดเลย

31. น ากว สวนผสม ผลกวเฉพาะเนอ 6 ผล น าเชอม 1-1/2 ถวยตวง น าตมสก 3 ถวยตวง เกลอ ½ ถวยตวง วธท า น าผลกวปอกเปลอก หนเนอกวเปนชนเลกๆ น าใสโถปน ใสน าเชอม น าตมสก และเกลอ ปนเขากนจนละเอยด จะไดน ากวสเขยวใสนาดม น าไปแชเยน หรอดมพรอมน าแขง สดชนหวานหอมชนใจ

91

32. น าแกวมงกร สวนผสม เนอแกวมงกร 2 ถวยตวง น าเชอม 1 ถวยตวง น าตมสก 2 ถวยตวง เกลอ ½ ชอนชา วธท า ลางน าใหสะอาด ปอกเปลอกออก หนเอาแตเนอ แลวน าใสโถปนเตมน าเชอม น าตมสก และเกลอ ปนจนละเอยด ชมรสตามชอบ แลวจงน าไปแชเยน หรอดมกบน าแขงกชนใจ

33. น ากลวยหอม สวนผสม กลวยหอมหนเปนชน 2 ถวยตวง น าเชอม 1 ถวยตวง น าตมสก 2 ถวยตวง นมสด 2 ชอนโตะ เกลอ 2 ชอนชา วธท า น ากลวยหอมมาปอกเปลอกออกหนเปนชนๆ ใสลงโถปน เตมนมสด น าเชอม เกลอ น าแขง และน าตมสกปนใหเขากน แลวแชเยน หรอปนโดยไมใสน าแขง แลวเตมน าแขงตอนเวลาเสรฟกได ดมแลวหวานเยนหอมชนใจ

92

34. น าขนน สวนผสม เนอขนน 2 ถวยตวง น าเชอม 1 ถวยตวง น าตมสก 4 ถวยตวง นมสด 2 ชอนโตะ เกลอ ½ ชอนชา วธท า แกะเนอขนนฉกเปนเสนแลวหนเปนชนเลกๆ ใสเครองปน เตมน าเชอม น าตมสก นมสด เกลอ ปนจนละเอยดเนยนเปนเนอเดยวกน จะไดขนนสเหลองเขม ดมพรอมกบน าแขง หรอน าไปแชเยน รสชาตหวานชนใจ

35. น าขาวโพด สวนผสม เมลดขาวโพดตมสก 2 ถวยตวง น าเชอม 1 ถวยตวง น าตมสก 4 ถวยตวง นมสด 2 ชอนโตะ เกลอ ½ ชอนชา วธท า น าขาวโพดสดลางน าใหสะอาดแลวจงน าไปตมใหสก แกะเมลด หรอฝานใหไดประมาณ 2 ถวย น าไปใสเครองปน เตมน าสก น าเชอม นมสด เกลอ ปนใหเขากนจนละเอยดเนยนจะไดน าขาวโพด ดมพรอมกบน าแขงหรอน าไปแชเยน รสชาตหอมหวานอรอย

93

36. น าแครอท

สวนผสม แครอทหนเปนชนๆ 1 ถวยตวง น าเชอม 1 ถวยตวง น ามะนาว 2 ชอนโตะ น าตมสก 4 ถวยตวง เกลอ 2 ชอนชา วธท า ปอกเปลอกแครอทลางใหสะอาดหนเปนชนๆ ใสโถปน เตมน าเชอม น าตมสก น ามะนาว เกลอ ปนใหเนยนละเอยด จะไดน าแครอทน าไปแชเยนแลวดม หรอจะรนเสรฟพรอม น าแขง

37. น าเงาะ สวนผสม เนอเงาะ 2 ถวยตวง น าเชอม ½ ถวยตวง น าตมสก 2 ถวยตวง เกลอ ½ ชอนชา วธท า น าเงาะมาลางใหสะอาดปอกเปลอก แกะเมดออก เอาแตเนอใสโถปน เตมน าเชอม น าตมสก เกลอ ปนจนเนอเนยน ดมพรอมน าแขง หรอน าไปแชเยน รสชาตหวานชนใจ

94

38. น าชมพ สวนผสม ผลชมพสด 4 ผล น าเชอม ½ ถวยตวง น าตมสก 3 ถวยตวง เกลอ 1 ชอนชา วธท า น าชมพมาลางใหสะอาด ผาเอาเมลดออกหนเปนชนเลกๆน าใสโถปน เตมน าเชอม น าตมสก และเกลอปนใหละเอยด จะไดน าชมพ น าไปแชเยนแลวดมหรอจะรนเสรฟพรอมน าแขง

39. น าแตงไทย

สวนผสม เนอแตงไทย 2 ถวยตวง น าเชอม 1 ถวยตวง น าตมสก 1 ½ ถวยตวง เกลอ ½ ถวยตวง วธท า น าแตงไทยสกมาปอกเปลอกเอาเมลดออก หนเอาแตเนอใสเครองปน เตมน าเชอม น าตมสกและเกลอ ปนใหละเอยด จะไดน าแตงไทย น าไปแชเยนแลวดม หรอจะรนเสรฟพรอมน าแขง รสหอมหวานอรอย

95

40. น าแตงกวา สวนผสม แตงกวา 4 ผล น าเชอม 1 ถวยตวง น าตมสก 2 ถวยตวง เกลอ ½ ชอนชา วธท า แตงกวาน ามาลางน าใหสะอาดควานเอาเมลดออก หนเปนชนๆ ใสลงในโถปน เตมน าสก น าเชอม เกลอปน ปนใหละเอยด รนเสรฟพรอมน าแขง รสหวานชนใจ

41. น าทบทม

สวนผสม เมลดทบทม 2 ถวยตวง น าเชอม 1 ถวยตวง น าตมสก 4 ถวยตวง วธท า เอาเมลดทบทมขย ากบน าตมใหไดเนอออกจากเมลดมากทสด แลวกรองดวยผาขาวบาง ใสหมอตงไฟ 5 นาท ยกลงใสน าเชอม และเกลอคนใหเขากน ชมใหรสออกเปรยวหวานแลวจงรนใสขวดทลวกหรอนงเตรยมไวแลว แลวจงปดฝาน าไปแชเยนจะไดน าทบทมรสอรอย รนเสรฟพรอมน าแขง

96

42. น าถวแดง สวนผสม ถงแดงดบ 2 ถวยตวง น าเปลา 6 ถวยตวง นมขนจด 1 ถวยตวง น าตาลทรายแดง 2 ถวยตวง วธท า

1. ลางถงแดงใหสะอาดเลอกเมลดเสยทง แชน าไว 1 คน 2. ตมถวแดงกระทงสก ยกขนพกไวใหเยน 3. ผสมถวแดงกบน าเปลา แลวน ามาปนดวยเครองปนใหละเอยด 4. ผสมนมขนจดกบถวแดงทปนเรยบรอยแลวใหเขากน 5. ยกขนตงไฟปานกลาง คนตลอดเวลา ใสน าตาลทรายแดงชมรสใหออกหวาน

เลกนอย

43. น าฟกทอง สวนผสม เนอฟกทอง 1 กโลกรม น าเปลา 6 ถวยตวง นมขนจด 1 ถวยตวง น าตาลทราย 2 ถวยตวง เกลอปน ½ ชอนชา วธท า

1. ปอกเปลอกฟกทองแลวหนเปนชน ตมใหสก ตกขนใสกระชอนพกไวใหเยน 2. ผสมฟกทอง น าเปลาปนดวยเครองปนใหละเอยด 3. ตมฟกทองดวยไฟปานกลาง ใสน าตาลทราย เกลอปน พอเดอดใสนมขนจด

พอเดอดอกครงปดไฟ ยกลง

97

44. น างาด า สวนผสม งาด า 1 ถวยตวง น านมถวเหลอง 8 ถวยตวง น าตาลทราย 1 ½ ถวยตวง วธท า

1. ควงาด าดวยไฟรอนจนกระทงสก 2. โขลกงาด าใหละเอยดหรอจะปนดวยเครองปนแหงกได 3. ตมน านมถวเหลองดวยไฟปานกลาง ใสงาด าคนใหละลายเขากน ปลอยให

เดอดอกครง ใสน าตาลทรายพอเดอด ยกลง

45. น าลกเดอยใบเตย สวนผสม ลกเดอย 2 ถวยตวง น าเปลา 10 ถวยตวง น าใบเตย 4 ถวยตวง น าตาลทราย 2-3 ถวยตวง วธท า

1. ลางลกเดอยใหสะอาด แชน าคางคนไว 1 คน 2. น าลกเดอยมาตมดวยไฟปานกลางจนเปอยนม ตกขนพกไวใหเยน 3. ผสมลกเดอยกบน าเปลา น ามาปนดวยเครองปนใหละเอยด 4. ตมน าลกเดอยดวยไฟปานกลาง ใสน าใบเตยพอเดอด ใสน าตาลทราย ปลอย

ใหเดอดอกครง ยกลง

98

46. น าถวด า สวนผสม ถวด า 2 ถวยตวง น าเปลา 8 ถวยตวง นม 2 ถวยตวง น าตาลทราย 2 ถวยตวง เกลอปน 1 ชอนชา วธท า

1. ลางถวใหสะอาด แชน าไว 1 คนหรอจนกระทงถงพอง 2. ตมถวดวยไฟปานกลางจนถวสกนม ไมกระดาง ยกลง ทงไวใหเยน 3. ผสมถวกบน าเปลาแลวน ามาปนดวยเครองปนใหละเอยด 4. ตมถวด าพอเดอด ใสนม น าตาลทราย เกลอ พอเดอดอกครงยกลง

47. น ากลวยน าวา สวนผสม เนอกลวยน าวาสกบด 500 กรม น าเชอม 1,500 กรม กรดซรกประมาณ 1 ชอนชา สารกนเสยโซเดยมเบนโซเอท(ถาตองการเกบไวนาน) วธท า

1. ลางกลวย ปอกเปลอก หนเปนชนเลก ๆ ดใหละเอยดโดยเครองตไฟฟา 2. ท าน าเชอมโดยใชน าตาลทราย 1,000 กรม และน าสะอาด 1,000 กรมตมให

เดอด แลวกรอง 3. เอาเนอกลวยบดมาผสมกบน าเชอมรอน กรอง ตมใหเดอด เตมกรดซตรก 4. บรรจขวดทสะอาดและฆาเชอแลว ปดสนท

99

48. น ากระเทยม สวนผสม เนอกระเทยม 100 กรม น าตาลทรายขาว 800 กรม น ามะนาวหรอน าสมสายช 500 ลกบาศกเซนตเมตร เกลอ 10 กรม วธท า

1. สบเนอกระเทยม แชน าสมสายช 300 ลกบาศกเซนตเมตร นาน 4 วน 2. บบเอาน าออก เตมน าสมสายชทเหลอลงในกาก บบน าออกอกครง 3. เตมน าตาลทรายขาวและเกลอ คนใหละลาย ตงไฟใหเดอด แลวน ามากรองอก

ครง

49. น ามะพราว สวนผสม น ามะพราวแก 1 ลตร น าตาลทราย 100 กรม กรดซตรก 0.5 กรม วธท า ตมน ามะพราวแกกบน าตาลทรายขาว พอใหเดอดแลวกรอง ผสมกรดซตรก บรรจขวดทฆาเชอแลวปดฝา ตมฆาเชอในน าเดอด 30 นาท ทงใหเยน ปดฉลาก

100

50. น ามะนาว สวนผสม มะนาวคน 1 ลตร น าเชอม 3 ¼ ลตร เกลอ 20 กรม สารกนเสย โซเดยมเบนโซเอท(ถาตองการเกบไวนาน) วธท า ลางผลมะนาวใหสะอาด ผาครง บบน า กรองใหได 1 ลตร เอาน ามะนาวทกรองไดมาผสมน าเชอมและเตมเกลอ

51. น ามะมวงหมพานต สวนผสม น ามะมวงหมพานต 1 ลตร น าเชอม 1 ลตร กรดซตรก 10 กรม เกลอ 5 กรม สารกนเสย โซเดยมเบนโซเอท(ถาตองการเกบไวนาน) วธท า

ลางผลมะมวงหมพานตใหสะอาด บบน ากรองใหได 1 ลตร ตมน ามะมวงหมพานตดวยไฟออนๆ ประมาณ 10นาท ผสมน าเชอมรอน เตมกรดซตรกและเกลอ

101

52. มะยงชด สวนผสม เนอมะยงสก 500 กรม น าเชอม 1 ลตร เกลอ 13 กรม สารกนเสยโซเดยมเบนโซเอท(ถาตองการเกบไวนาน) วธท า

1. ลางผลมะยงใหสะอาด ปอกเปลอก ฝานเอาแตเนอมะยง 2. น าเนอมะยงมาตใหละเอยดโดยเครองตไฟฟา หรอยบนตะแกรง 3. เอาเนอมะยงทยไดมาผสมน าเชอมรอน เตมเกลอ

53. น าระก าหรอสละ สวนผสม ระก าเปรยว 1 กโลกรม น าสะอาด 1 ลตร น าเชอม 2 ลตร เกลอ 20 กรม ถาตองการเกบไวนานใสสารกนเสย โซเดยมเบนโซเอท วธท า

1. ตมระก ากบน าสะอาด นานประมาณ 20 นาท 2. ยระก าเปรยวเอาแตเนอ แยกเมลดออก เอาเนอกบน าเขาเครองตไฟฟาให

ละเอยด กรองใหไดน า 1 ลตร 3. เอาน าระก าทกรองไดมาผสมน าเชอม เกลอ

102

54. น าล าไย สวนผสม เนอล าไยแหง 100 กรม น าสะอาด 2 ลตร น าเชอม 2 ลตร ถาตองการเกบไวนานใสสารกนเสย โซเดยมเบนโซเอท วธท า ตมเนอล าไยแหงกบน าสะอาด นานประมาณ 20 นาท ผสมน าเชอม

55. น าลกหนามแดง สวนผสม ลกหนามแดงสก 1 กโลกรม น าตาลทราย 1 กโลกรม น าสะอาด 5 ลตร เกลอ 25 กรม ถาตองการเกบไวนานใสสารกนเสยโซเดยมเบนโซเอท วธท า

1. ลางผลลกหนามแดงใหสะอาด ตมดวยไฟออนๆ ประมาณ 30 นาท กรองใหไดน า 4 ลตร

2. ใสน าตาลทรายและเกลอลงในน าลกหนามแดงทกรองไว คนจนละลาย กรองอกครง

103

56. น าลกหวา สวนผสม ลกหวาสก 500 กรม น าสะอาด 1 ½ ลตร น าเชอม 1 ½ ลตร กรดซตรก 10 กรม เกลอ 10 กรม ถาตองการเกบไวนานใสสารกนเสยโซเดยมเบนโซเอท วธท า

1. ลางผลลกหวาใหสะอาด ใสน าสะอาด 2. ตมดวยไฟออนๆประมาณ 30 นาท กรองใหได1 ลตร 3. เอาน าลกหวาทกรองไดมาผสมน าเชอม เตมกรดซตรกและเกลอ

57. น าวานหางจระเข สวนผสม วานหางจระเขหนเปนชน ½ ถวยตวง ใบเตยหอม 1 ถวยตวง น าตาลทรายแดง 2 ชอนโตะ น าแขงทบ 1 ถวยตวง วธท า

1. เอาวานหางจระเขตมใหสก แลวเอามาหนเปนชนเลกๆ ใบเตยหอมกเชนเดยวกน ตมใหละลาย กบน าเวลาผสม

2. เอาวานหางจระเขใสเครองปนไฟฟาเอาน าแขงทบใสลงไป ใสน าตาลทรายแดงผสม จดปนใหละเอยดเขาดวยกน

3. เสรจแลวกสามารถดมไดทนท

104

58. น าสตรอเบอร สวนผสม สตรอเบอร 1 กโลกรม น าสะอาด 1 ลตร น าเชอม 1 ½ ลตร กรดซตรก 15 กรม วธท า

1. ลางผลสตรอเบอรใหสะอาด ใสน าสะอาด ตมดวยไฟออนๆ ประมาณ 30 นาท กรองไดน า 1 ½ ลตร

2. เอาน าสตรอเบอรทกรองได มาผสมน าเชอม เตมกรดซตรกและเกลอ 3.

59. น าสมเกลยง สวนผสม น าสมเกลยงคน 1 ลตร น าเชอม 1 ลตร กรดซตรก 15 กรม เกลอ 10 กรม สารกนเสย โซเดยมเบนโซเอท(ถาตองการเกบไวนาน) วธท า

1. ลางผลสมเกลยงใหสะอาดผาครง บบน า กรองน าใหได 1 ลตร 2. เอาน าผลสมเกลยงไดมาผสมน าเชอม เตมกรดซตรกและเกลอ

105

60. น าสมเขยวหวาน สวนผสม น าสมเขยวหวานคน 1 ลตร น าเชอม 1 ลตร กรดซตรก 10-15 กรม เกลอ 9 กรม สารกนเสย โซเดยมเบนโซเอท(ถาตองการเกบไวนาน) วธท า

1. ลางผลสมเขยวหวานใหสะอาด ผาครง บบน า กรองใหได 1 ลตร 2. เอาสมเขยวหวานทกรองไดมาผสมน าเชอม เตมกรดซตรกและน าเกลอ

61. น าเสาวรส สวนผสม น าเสาวรส 500 กรม น าเชอม 1,500 กรม เกลอ 10 กรม วธท า

1. ลางเสาวรสทสกและแกจดใหสะอาด น าเนอใสผาขาวบาง บบไดน าเสาวรสตมใหเกอบเดอด ประมาณ 5 นาท

2. ท าน าเชอม โดยใชน าตาลทราย 1 กโลกรมและน าสะอาด 1 ลตร ตมใหเดอด กรอง

3. ผสมน าเชอมกรองลงในน าเสาวรส เตมเกลอ ตมใหเดอดอกครงยกลง 4. บรรจขวดทฆาเชอแลว ขณะรอนปดฝา

106

62. น าหนอไมฝรง สวนผสม หนอไมฝรงสวนโคน 500 กรม น า 2 ลตร น าตาลทราย 400 กรม เกลอ ½ ชอนชา วธท า

1. ลางหนอไมใหสะอาด เดดยอดออนไปใชปรงอาหาร 2. สวนทเหลอน ามาปอกเปลอก หนเปนทอนสนๆ น าไปตมประมาณ 30 นาท

ยกลง ทงไวใหเยน 3. ตอจากนนน ามาปนใหละเอยด แลวกรองดวยผาขาวบาง 4. เอาน าทกรองแลวมาตมพอเดอด เตมน าตาลทราย และเกลอ 5. กรองอกครงแลวตมใหเดอดประมาณ 10 นาท บรรจขวดทสะอาดผานการ

ฆาเชอแลว แชเยนดมเปนเครองดมคลายรอน

63. น าองน สวนผสม องน 2 กโลกรม น าเชอม 1 ลตร กรดซตรก 10 กรม เกลอ 5 กรม สารกนเสย โซเดยมเบนโซเอท(ถาตองการเกบไวนาน) วธท า

1. ลางผลองนใหสะอาด บบใหแตก 2. ตมผลองนดวยไฟออนๆ ประมาณ 20 นาท กรองใหไดน า 1 ลตร 3. เอาน าองนทกรองไดมาผสมกบน าเชอมรอน เตมกรดซตรกและเกลอ

107

64. น าอญชน วธท า

1. ใชดอกอญชนสดหรอแหง 2. ใสน าลงในหมอสก 4 แกว ตมใหเดอด หลงจากนนใสดอกอญชนสดหรอ

แหงประมาณ 1 หยบมอ ตมตอสก 5 นาท จะไดน าอญชนสน าเงนสวยใส 3. ใสน าตาลกรวดพอหวานจะดมแบบรอนหรอเยนกได

สอและแหลงเรยนร

1. สอการเรยนร 1.1 หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน การงานอาชพและเทคโนโลย ชนมธยมศกษาปท 2 1.2 archive.voicetv.co.th/.../ 1.3 http://www.si.mahidol.ac.th/sidoctor/e-pl/articledetail.asp?id=88 1.4 http://www.cocktailthai.com/Tripod . 1.5 nokbudsaba01.tripod.com/3-6.html 1.6 th.wikipedia.org/wiki/ 2. แหลงเรยนรในโรงเรยน 2.1 หองสมด IT 2.2 หองคนควาอนเตอรเนต

2.3 สวนพฤกษาศาสตรหลงอาคารรมเกลา 3. แหลงเรยนรในชมชน

3.1 ปราชญชาวบาน 3.2 หองสมดชมชน 3.3 รานขายเครองดมหรอรานน าปนผลไมในชมชน 3.4 สวนพฤกษาศาสตรในชมชน

กจกรรมฝกปฏบต 1. ใหท ากจกรรมท 6

http://www.si.mahidol.ac.th/sidoctor/e-pl/articledetail.asp?id=88

108

กจกรรม ท 6 ใบมอบหมายงาน เรอง การเตรยม ประกอบ จด และตกแตงเครองดม ค าชแจง

1. ใหนกเรยนปฏบตงานกลม กลมละ 5-6 คน ฝกการประกอบเครองดม 1 ชนด โดยเลอกเครองดมทมคณคาทางโภชนาการ และวางแผนการท างานในเรองตอไปน

เลอกชนดของเครองดมมากลมละ 1 ชนด ศกษาวธการประกอบเครองดมจากสอตางๆ เชน อนเทอรเนต หนงสอ นตยสาร

เอกสารประกอบการเรยน เปนตน ศกษาวธการจดและตกแตงภาชนะเครองดมจากสอตางๆ หรอใชความคด

สรางสรรคในการจดและตกแตง 2.จดเตรยมสวนผสมและอปกรณทใชในการประกอบ จด และตกแตงเครองดม เพอน ามา

ประกอบเครองดมในชนเรยน 3.ใหนกเรยนใชทกษะกระบวนการท างานและทกษะกระบวนการแกปญหาในการ

ประกอบเครองดม 4. เมอประกอบ จด และตกแตงเครองดมทเลอกเสรจเรยบรอยแลว ใหมาน าเสนอเครองดม

ทกลมตนเองชวยกนท าหนาชนเรยน ดงน (บรณาการน าเสนอรวมกบวชาภาษาไทย) เครองดมทกลมของตนเองเลอกมคณคาทางโภชนาการและสรรพคณทางยา

อยางไร สวนผสมและอปกรณทใชในการประกอบ จดและตกแตงเครองดมมอะไรบาง วธการท าเครองดมชนดนนๆ ในการปฏบตงานกลม นกเรยนพบปญหาหรออปสรรคใด และสมาชกในกลม

ชวยกนแกปญหานนอยางไร ใหถายรปการปฏบตจรงวธท าผลงานส าเรจไวทกขนตอน และใหน ารปถายสงเปน

ไฟล สมาชกทกกลมจะตองมสวนรวมในการท าเครองดมบรการในงานกจกรรมของ

ทางโรงเรยน และท าจ าหนายในงานกจกรรมรวมกบกลมสาระอนๆหรอในวนหยด เสาร-อาทตย ภาคบาย เพอน ารายไดสมทบใหกบกองทนรถบาส (สถานทจ าหนาย รานแฮปปหรอตามสถานททเหมาะสม)

หมายเหต บรณาการรวมกบ วชา IS รปเลมรายงานตามทไดรบมอบหมาย

109

บทสรป รางกายของคนเราตองการน าไปหลอเลยงสวนตางๆ เราจงควรดมน าใหเพยงพอตอความ

ตองการ โดยเลอกดมเครองทสะอาด มประโยชน และไมมโทษตอรางกาย เราตองมการจดและตกแตงเครองดมใหสวยงาม เพอชวยท าใหเครองดมนาดมยงขน และรจกการใหบรการเครองดมแกสมาชกในครอบครวและผอนในงานเลยง หรอน าความรเรองการประกอบเครองดมมาประกอบอาชพ เพอเปนการหารายไดในระหวางทก าลงศกษาอย นอกจากนการประกอบเครองดมยงชวยใหเราสามารถเลอกเครองดมทมคณภาพ ถกสขลกษณะ มประโยชนตอรางกาย และยงชวยใหไดรบสารอาหารทมประโยชนเพมมากขนดวย และในบานเมองของเรามผก ผลไม และผลตภณฑตางๆ นานาชนดแทบทกฤดกาล ทสามารถน ามาประยกตท าเปนเครองดมไดในรปแบบตางๆ หลากหลาย ซงจะใหคณประโยชนเปนตนวา เปนเครองผอนคลายความกระหายน า ชวยเสรมคณคาทางโภชนาการในวตามน เกลอแร ทมประโยชนตอรางกายในสวนทไดไมพบจากการรบประทานอาหารมอปกต เชน วตามน ซ วตามนเอ วตามนบ ธาตฟอสฟอรส เปนตน หรอใหสรรพคณในเรองการรกษาโรคทเรยกวา “สมนไพร” เชน น าขงชวยขบลม น าใบบวชวยแกอาการช าใน น ามะตมแกอาการทองเสย ขนฉายชวยลดความดนโลหต เปนตน สงเหลานถอวาเปนภมปญญาพนบาน

ฉะนนในการผลตเครองดมกหมายถงวธการตางๆ ทตองปฏบตถกตอง เพอจะไดเครองดมไวดมเอง หรอรบรองแขกแทนทจะตองไปซอหาดวยราคาแพง และปลอดภยในการดม อกทงอาจท าเปนอาชพเสรมเพอเพมพนรายไดใหกบครอบครวไดอกดวย

การวดและประเมนผล 1. ประเมนผลจากการรวมกนท ากจกรรมท 6 2. ประเมนผลจากการสงเกตพฤตกรรมขณะจดกจกรรมการเรยนการสอนในหองเรยน

110

บรรณานกรม

111

บรรณานกรม

อภญญา บญนาว. (2553) เครองดมคออะไร. Retrived from http://guru.google.co.th/guru/user?userid . 25 เมษายน 2555. เทว โพธผละ. (2543) เทคโนโลยอาหารและเครองดม. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. วทยาลยเทคนคพะเยา. (2554) ประเภทของเครองดม. Retrived from http://www.phukettechno.ac.th/article/hc.doc. 26 เมษายน 2555. วกพเดย สารานกรมเสร. (2555) เครองดม. Retrived from th.wikipedia.org/wiki/เครองดม.

30 เมษายน 2555. ไพโรจน อนสมบต. (2553) เครองดมจากธรรมชาต. Retrived from http://www.si.mahidol.ac.th/sidoctor/e-pl/articledetail.asp?id=88. 1 พฤษภาคม 2555. พนจ จนทรและคณะ. (2554) เครองดมสมนไพรอนเทรนด. กรงเทพฯ : ปญญาชน. นทยา จงใจเทศ.(2553) กรมอนามยวจย 10 ผลไมไทย มสารตานมะเรงสง. Retrived from archive.voicetv.co.th/.../.2 พฤษภาคม 2555. คอกเทลไทย. (2553) อปกรณผสม. Retrived from http://www.cocktailthai.com/.

3 พฤษภาคม 2555. Tripod . (2553) การจดตกแตงเครองดม. Retrived from nokbudsaba01.tripod.com/3-6.html. 5 พฤษภาคม 2555. วกพเดย สารานกรมเสร. (2555) หญาหวาน. Retrived from th.wikipedia.org/wiki/หญาหวาน.

30 เมษายน 2555. เสาวภรณ วงวรรธนะ. (2554) น าผลไมและผกเครองดมสมนไพรเพอสขภาพ. กรงเทพฯ : พฒนาศลปาชพ. ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน . (2551) การงานอาชพและเทคโนโลย ชนมธยมศกษาปท 2 . กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน อจท. อรญญา มงขวญ. (2554) น าธญพช. กรงเทพฯ : แมบาน. อมราภรณ วงษฟก. (2554) น าผลไมและเครองดมสมนไพร. กรงเทพฯ : แมบาน.

http://guru.google.co.th/guru/user?userid


http://www.si.mahidol.ac.th/sidoctor/e-pl/articledetail.asp?id=88

http://www.cocktailthai.com/

112

ภาคผนวก

113

แบบตรวจสอบคณภาพเครองดม ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย () ลงในชองหลงขอความททานไดตรวจสอบคณภาพเครองดมของนกเรยนทไดจดท าขนตรงกบขอเทจจรงโดยมเกณฑในการใหคะแนนและมความหมาย ดงน 5 หมายถง เครองดมมรสชาตอรอย มสารอาหารหรอวตามนและเกลอแรทเปนประโยชนตอรางกาย มสสนดงดดนารบประทาน ภาชนะทใสมการจดตกแตงปากแกวไดดงดดสวยงามและเหมาะสม อยในระดบ ดเยยม 4 หมายถง เครองดมมรสชาตอรอย มสารอาหารหรอวตามนและเกลอแรทเปนประโยชนตอรางกาย มสสนดงดดนารบประทาน ภาชนะทใสมการจดตกแตงปากแกวไดดงดดสวยงามและเหมาะสม อยในระดบ ดมาก 3 หมายถง เครองดมมรสชาตอรอย มสารอาหารหรอวตามนและเกลอแรทเปนประโยชนตอรางกาย มสสนดงดดนารบประทาน มภาชนะทใสการจดตกแตงปากแกวไดดงดดสวยงามและเหมาะสม อยในระดบ ดพอใช 2 หมายถง เครองดมมรสชาตอรอย มสารอาหารหรอวตามนและเกลอแรทเปนประโยชนตอรางกาย มสสนดงดดนารบประทาน ภาชนะทใสมการจดตกแตงปากแกวไดดงดดสวยงามและเหมาะสม อยในระดบ ดเลกนอย 1 หมายถง เครองดมมรสชาตอรอย มสารอาหารหรอวตามนและเกลอแรทเปนประโยชนตอรางกาย มสสนดงดดนารบประทาน ภาชนะทใสไมมการจดตกแตงปากแกวไดดงดดสวยงามและเหมาะสม อยในระดบ ปรบปรง

114

รายละเอยดเกณฑการใหคะแนนแบบตรวจสอบคณภาพเครองดม วชา ง 22101 การงานอาชพและเทคโนโลย 3 ระดบชนมธยมศกษาปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2556 ชอเครองดม...............................กลมท.......... หอง...........เลขท..................... ขอท ขอความการใหคะแนน ระดบคณภาพ รวม

(25) 5 4 3 2 1 1 เครองดมมรสชาตอรอย 2 สรรพคณเครองดมมสารอาหารหรอวตามนและ

เกลอแรทเปนประโยชน

3 เครองดมมสรรพคณทางยาเปนประโยชนตอรางกาย

4 สสนของเครองดมดงดดนารบประทาน 5 ภาชนะทใสมการจดตกแตงปากแกวเครองดม

ไดดงดดผบรโภค มความสวยงามและเหมาะสม

รวมคะแนน ขอเสนอแนะ........................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................ ชอผประเมน...................................................... ( ) วนท......เดอน..................พ.ศ. ................... หมายเหต*** การแปลระดบคณภาพของเครองดม มดงน ขอบขายคะแนน 21.01 – 25.00 หมายถง เครองดมมคณภาพ ดเยยม

17.01 – 21.00 หมายถง เครองดมมคณภาพ ดมาก 13.01 – 17.00 หมายถง เครองดมมคณภาพ ดพอใช

9.01 – 13.00 หมายถง เครองดมมคณภาพ ดเลกนอย 5.00 – 9.00 หมายถง เครองดมมคณภาพ ปรบปรง

Documents