เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

1

ค าชแจงการใชเอกสารประกอบการเรยน

1. ในการเรยนรดวยเอกสารประกอบการเรยน ตองการใหนกเรยนไดศกษาเพอ

ฝกทกษะ การแสวงหาความร พฒนาความคดจากการอาน แลวทดสอบความรของตนเอง จากเรองทอานในแตละตอน

2. ใหนกเรยนตงใจอานและท าความเขาใจในการปฏบตกจกรรมของ แตละ ตอนโดยไมขามไปตอนอน

3. อยาทอใจ เมอนกเรยนตอบผดหรอไดคะแนนไมถงเกณฑทก าหนด ใหนกเรยน กลบไปอานทบทวนกจกรรมใหม จนผานเกณฑรอยละ 80

4. การท ากจกรรมในเอกสารประกอบการเรยนนกเรยนไมตองรบรอนหรอ แขงขนเพราะขอความทนกเรยนอานแลวปฏบตไมใชขอทดสอบ

5. เมอนกเรยนเกดปญหาในขณะศกษาเอกสารประกอบการเรยน 6. ในแตละตอนใหปรกษา และขอค าแนะน ากบครผสอน

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

2

วธการศกษาเอกสารประกอบการเรยน นกเรยนควรท าความเขาใจในหวขอตาง ๆ และควรปฏบตดงน 1. ศกษาหวขอเรองของแตละตอน 2. ศกษาสาระส าคญ 3. ศกษาจดประสงคการเรยนร 4. ท าแบบทดสอบกอนเรยนจ านวน 10 ขอ ลงในกระดาษค าตอบ 5. เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน 6. ศกษาเนอหาทละตอน 7. ท ากจกรรมในแตละตอน 8. ตรวจค าตอบจากเฉลยทกครงหลงจากท ากจกรรมเสรจเรยบรอยแลว 9. ศกษาบทสรป 10. ท าแบบทดสอบหลงเรยนจ านวน 10 ขอ ลงในกระดาษค าตอบ 11. ตรวจค าตอบแบบทดสอบหลงเรยนจากเฉลย 12. อยาทอใจ เมอนกเรยนตอบผดหรอไดคะแนนไมถงเกณฑทก าหนด ใหนกเรยนกลบไปอานทบทวนกจกรรมใหม 13. นกเรยนทดตองมความซอสตย ไมควรดเฉลยกอน

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

3

เอกสารประกอบการเรยน

รายวชา 14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

มาตรฐาน ส 4.2 เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบน ในดานความ สมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความส าคญและสามารถวเคราะหผลกระทบทเกดขน ตวชวด ส 4.2 ป 4/1 อธบายการตงหลกแหลงและพฒนาการของมนษยกอนยคประวตศาสตรและยคประวตศาสตร โดยสงเขป

ส 4.2 ป. 4/2 ยกตวอยางหลกฐานทางประวตศาสตรทพบในทองถนทแสดงพฒนาการของมนษยชาตในดนแดนไทย สาระการเรยนร

หลกฐานทางประวตศาสตร เชน โบราณสถาน โบราณวตถฯลฯ แสดงถงการ ตงหลกแหลงและพฒนาการของมนษยสมยประวตศาสตรในดนแดนไทย จดประสงคการเรยนร 1. อธบายพฒนาการของมนษยในสมยประวตศาสตรได 2. สบคนขอมลเรองการตงถนฐานและพฒนาการของมนษยในสมยประวตศาสตรในประเทศไทยได 3. มความสนใจใฝเรยนรเรองแหลงโบราณคดในสมยประวตศาสตรทพบในประเทศไทย

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

4

แบบทดสอบกอนเรยน

หนวยท 2 เรอง อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

ค าชแจง 1. แบบทดสอบฉบบน เปนชนดเลอกตอบ จ านวน 10 ขอ คะแนนเตม 10 คะแนน

2. ใหนกเรยนท าเครองหมายกากบาท (X) ลงใน ในกระดาษค าตอบทตรงกบค าตอบทถกทสด 1. อาณาจกรทมทตงอยบรเวณทราบลมแมน าโขง คอ ก. อาณาจกรฟนน ข. อาณาจกรลานนา ค. อาณาจกรทวารวด ง. อาณาจกรหรภญชย 2. อาณาจกรทครอบคลมบรเวณภาคกลางของประเทศไทย คอ ก. อาณาจกรละโว ข. อาณาจกรลานนา ค. อาณาจกรหรภญชย ง. อาณาจกรทวารวด 3. อาณาจกรทตงอยทางภาคใต คอ ก. อาณาจกรตามพรลงค ข. อาณาจกรโคตรบร ค. อาณาจกรหรภญชย ง. อาณาจกรละโว

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

5

4. อาณาจกรทครอบคลมจนถงหมเกาะในประเทศอนโดนเซย คอ

ก. อาณาจกรตามพรลงค ข. อาณาจกรโคตรบร ค. อาณาจกรหรภญชย ง. อาณาจกรศรวชย 5. อาณาจกรทครอบคลมไปถงประเทศลาว คอ ก. อาณาจกรศรวชย ข. อาณาจกรหรภญชย ค. อาณาจกรโคตรบร ง. อาณาจกรตามพรลงค 6. อาณาจกรทตงอยทางตอนเหนอของประเทศไทย คอ ก. อาณาจกรหรภญชย ข. อาณาจกรละโว ค. อาณาจกรลานนา ง. อาณาจกรทวารวด 7. หลกฐานทางประวตศาสตรทส าคญสมย ทวารวด คอ ก. พระธาตพนม ข. พระบรมธาตไชยา ค. พระปรางคสามยอด ง. พระปฐมเจดย

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

6

8. สงทเปนหลกฐานแสดงวา อาณาจกรละโว รบเอาวฒนธรรมขอมเขามา ผสมผสาน คอ ก. การกอสรางเจดยเจดยอด ข. การกอสรางพระปรางคสามยอด ค. การกอสรางพระปฐมเจดย ง. การกอสรางพระบรมธาต 9. อาณาจกรใด ทมการพจารณาคดความโดยใชแบบจารตนครบาล เชน ด าน าพสจน ก. อาณาจกรทวารวด ข. อาณาจกรลานนา ค. อาณาจกรฟนน ง. อาณาจกรโคตรบร 10. ประชาชนทสบเชอสายมาจากชาวรามญหรอมอญ คอ ก. อาณาจกรตามพรลงค ข. อาณาจกรศรวชย ค. อาณาจกรฟนน ง. อาณาจกรโคตรบร

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

7

อาณาจกรโบราณในภาคเหนอของดนแดนไทย

สาระส าคญ/ความคดรวบยอด

หลกฐานทางประวตศาสตรทพบในทองถนภาคเหนอของไทย ท าใหไดขอมลทแสดงถงพฒนาการของมนษยชาต ในดนแดนไทย มาตรฐาน

ส 4.2 เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบนในดานวามสมพนธ และการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความส าคญและสามารถวเคราะหผลกระทบทเกดขน ตวชวด ส 4.2 ป 4/ 1 อธบายการตงหลกแหลงและพฒนาการของมนษยยคกอนประวตศาสตรและยคประวตศาสตรโดยสงเขป ส 4.2 ป4/2 ยกตวอยางหลกฐานทางประวตศาสตรทพบในทองถนทแสดงพฒนาการของมนษยชาตในดนแดนไทย สาระการเรยนร หลกฐานทางประวตศาสตรทแสดงการตงหลกแหลง ทตง อาณาเขต และพฒนาการในดานการเมองการปกครอง เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรมของอาณาจกรโบราณในภาคเหนอของดนแดนไทย -อาณาจกรหรภญชย -อาณาจกรลานนา จดประสงคการเรยนร

1) อธบายการการตงหลกแหลงและพฒนาการของมนษยสมยประวตศาสตรในภาคเหนอของดนแดนไทยไดถกตอง

2) ยกตวอยางหลกฐานทางประวตศาสตรทพบในภาคเหนอของดนแดนไทยไดถกตอง

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

8

รปภาพท 1 แสดงทตงและอาณาเขตของอาณาจกรหรภญชย ทมา :http://www.photoontour.com/thai_history/Hariphunchai _Kingdom.htm

รปภาพท 2 พระนางจามเทว ทมา:https://jamadevi.wordpress .com

อาณาจกรโบราณในภาคเหนอของดนแดนไทย

ใบความรท 1 เรอง อาณาจกรหรภญชย

อาณาจกรหรภญชย ตงอยบรเวณภาคเหนอของไทย เมอราวพทธศตวรรษท 17-19 ไดเรมเจรญรงเรองโดยการรวมตวของผคนหลายเผาหลายตระกลกระจายกนอยโดยมเผามอญเปนคนกลม ใหญ และเรมพฒนาจนมาเปนสงคม เมอง โดยมเมองล าพนเปนศนยกลางอาณาจกรหรภญชย ในบรเวณทลมตอนใตสดของทราบเชยงใหมมล าน าขนาบ 2 สาย คอ ล าน าปง(สายเกา) ทางตะวนตก

ล าน าแมกวง ทางตะวนออก การปกครอง ระบบราชาธปไตย

มพระมหากษตรยทรงเปนประมข ต านานจามเทววงศโบราณ ไดบนทก ไววา ฤๅษวาสเทพเปนผสรางเมอง หรภญชยขนในป พ.ศ. 1310 ทลเชญ

พระนางจามเทว ซงเปน เจาหญงจากอาณาจกรละโว ขนมาครองเมองหรภญชย ตอมา พ.ศ. 1824 พญามงรายมหาราชผสถาปนาอาณาจกรลานนา ไดยกกองทพเขายดเอาเมองหรภญชย อาณาจกรหรภญชยจงสนสดลงหลงจากรงเรองมา 618 ป มพระมหากษตรย ครองเมอง 49 พระองค เมองหลวง เมองหรภญชย (จงหวดล าพน) วฒนธรรม ชาวหรภญชยสบเชอสายมาจากมอญ มภาษาเปนของตนเอง ปจจบนบางหมบานจงหวดล าพนยง พดภาษามอญโบราณและอนรกษวฒนธรรมมอญโบราณ

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

9

รปภาพท3 อนสาวรยพระนางจามเทว ทมา:http://www.naiboran.com/article/article13.php

รปภาพท 4 หองศลาจารกเปนหองโถงเปดโลง

ทมา : www.finearts.go.th/hariphunchaimuseum/

วถชวต ประชาชนประกอบอาชพเกษตรกรรม และนบถอ

ศาสนาพทธ ในรชกาลของพระนางจามเทวนน นครหรภญชยมความเจรญรงเรองอยางยง ประชาราษฎรตางอยรวมกนดวยความรมเยนเปนสข พระพทธศาสนาไดรบการท านบ ารงอยางดยง หลกฐานทางประวตศาสตร

1. ต านานจามเทววงศโบราณ 2. ศลาจารกหรภญชย อายราวพทธศตวรรษท 17

จ านวน 7 หลก พบในจงหวด ล าพน ปจจบนอยในพพธภณฑสถานแหงชาตหรภญชย มการจารกดวยอกษรมอญโบราณ และบางทขนตนจารกเปนภาษาบาลแลวแปลเปนภาษามอญ หรอบางหลกจารกทงภาษามอญและภาษาบาลรวมกนไป แสดงใหเหนวามการใชภาษามอญเปนภาษาตดตอในกลมชนชน และการทใชภาษาบาลรวมดวย ทงยงแสดงใหเหนวากลมชนโบราณทจงหวดล าพน ในชวงพทธศตวรรษท17 นนนบถอพระพทธศาสนาเปนหลก(ลทธเถรวาท)

3. โบราณสถานของอาณาจกรหรภญชย 3.1 พระธาตหรภญชย เปนเจดยสเหลยมทรงปราสาท สง 12 ศอก มซมทวาร เขา- ออก

ทะลกนไดทงสดาน มปราสาทศลาแลงสเหลยมอยมมละองค 3.2 สวรรณเจดย เปนเจดยทรงสเหลยม มซมประดษฐานพระพทธรปยนชนละ 3 ซม ลดหลนกนไปจ านวน 5 ชน

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

10

รปภาพท 6 เจดยกกดหรอสวรรณจงโกฏ ทมา:http://images.palungjit.org/f547

รปภาพท 5 พระธาตหรภญชย จงหวดล าพน ทมา : https://th.wikipedia.org/wiki

3.3 พระเจดยเชยงยน เปนเจดยฐานสเหลยมทรงปราสาท 5 ยอด มซมจระน าประดษฐานพระพทธรปอยทง 4 ดาน โดยถดจากเรอนขนไปเปนเจดยทรงระฆง ประดบดวยลวดลายปนปนสวยงาม

3.4 เจดยกกดหรอสวรรณจงโกฏ เปนเจดยสเหลยมกอดวยศลาแลง องคเจดยมลกษณะเปนทรงเหลยมซอนลดหลนกนขนไป 5 ชน แตละชนมพระพทธปางประทานอภยประทบยนอยตามซมดานละ 3 องค ทง 4 ดาน รวมทงหมด 60 องค ภายในพระเจดยบรรจอฐของพระนางจามเทว ปฐมกษตรยแหงนครหรภญชย

3.5 รตนเจดย เปนเจดยทรงปราสาท ในผงแปดเหลยม มเรอนธาตในผงแปดเหลยม ซอนกน 2 ชน พระพทธรปทประดษฐานภายในซมจระน าชนท 1 เปนพระพทธรปประทบยนยกพระหตถ เรอนธาตชนท 1 ประดษฐานพระพทธรปนง แสดงปางสมาธ

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

11

รปภาพท 7 แผนทแสดงอาณาจกรลานนา ทมา : https://sites.google.com

อาณาจกรโบราณในภาคเหนอของดนแดนไทย

ใบความรท 2 เรอง อาณาจกรลานนา อาณาจกรลานนา ตงอยภาคเหนอ ตอนบนของประเทศไทย รวม 8 จงหวด ไดแก จงหวดเชยงใหม ล าพน ล าปาง เชยงราย พะเยา แพร นาน และแมฮองสอน ตลอดจน สบสองปนนา เมองเชยงรง มณฑลยนนาน ภาคตะวนออกของพมา ฝงตะวนออกและตะวนตกของแมน าสาละวน

อาณาเขต ทศเหนอจรดเมองเชยงรง ทศใตจรดเมองตากและจรดดานเหนอของอาณาจกรสโขทย ทศตะวนตกเลยลกเขาไปในฝงตะวนตกของแมน าสาละวน ทศตะวนออกจรด ฝงตะวนตกของแมน าโขง การปกครอง อาณาจกรลานนากอตงขนโดย“พระยามงรายมหาราช”มศนย กลางการปกครองทนครพงคเชยงใหม การปกครองเปนแบบระบอบสมบรณาญาสทธราชย มกฎหมายทใชปกครอง เรยกวา “มงรายศาสตร” เมองหลวง คอ เมองเชยงใหม วฒนธรรม อาณาจกรลานนามตวอกษรของตนเองใชถง 3 แบบ คอ อกษรธรรมลานนา (อกษรตวเมอง) ซงนยมใชแพรหลายมากทสด, อกษรฝกขาม(ดดแปลงมาจากตวอกษรไทยสมยพอขนรามค าแหง) และอกษรขอมเมอง ดานศาสนา นบถอพระพทธศาสนาลทธลงกาวงศ ทไดรบจากสโขทยและพมา วถชวต ลานนา หมายถง ดนแดนทมนานบลานหรอมทนาเปนจ านวนมาก ดงนนประชาชนด ารงชพดวยการเกษตรและการท านาเปนสวนใหญ

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

12

รปภาพท 8 เงนทอก ของอาณาจกรลานนา รปแบบตางๆ ทมา : https://www4.eduzones.com/natthakun/179690

ดานเศรษฐกจ อาณาจกรลานนามความเจรญรงเรองมากเนองจากปจจยทส าคญทางกายภาพทางภมประเทศ การคมนาคมทสะดวก โดยมเมองเชยงใหมเปนศนยกลางในการคาขาย มการท าการคาภายในอาณาจกรและรฐตางๆ ทใกลเคยง ไดแก เมองล เมองปน เมองนาย เมองมด เชยงตง เชยงรง หลวงพระบาง สโขทย อยธยา เมาะตะมะ รวมทงเมองหงสาวด เปนตน มการใชเงนตราเปนสอกลางในการซอขาย โดยใชเงนรปแบบตางๆ ไดแก เงนเจยง เงนทอก เงนไซซ เปนตน โดยเฉพาะเงนทอกถอเปนเงนปลกยอยทมความนยมใชจายภายในอาณาจกรลานนา หลกฐานทางประวตศาสตร ประกอบดวยลายลกษณอกษร โบราณสถาน และโบราณวตถ ตางๆ ดงน

1. ต านานพนเมองเชยงใหม เปนหลกฐานทางประวตศาสตรทใหความรเรองราว ความเปนมาของอาณาจกรลานนาเปนอยางด

2. โบราณสถาน ซงพบเปนจ านวนมาก สามารถแบงออกได 2 ประเภท คอ 2.1 สถปเจดยหรอพระธาต สรางขนส าหรบบรรจทงพระบรมสารรกธาต

อรหนตธาต และอฐธาตของกษตรย มดวยกน ๒ รปแบบใหญ คอ 2.1.1 สถปเจดยทรงมณฑป หรอ

ทรงปราสาท ในระยะแรกศลปกรรมหรภญชยมอทธพลตอ ศาสนสถานลานนา เจดยรปแบบอทธพล หรภญชย มลกษณะส าคญคอ เปนเจดยสเหลยมตงซอนลดหลนกนขนไปเปนชน แตละชนแตละดานมจระน าส าหรบประดษฐานพระพทธรป สวนยอดเปนทรงระฆงหลายลกซอนตอเนองกนเปนชด เจดยกลม นทส าคญ เชน เจดยกค า วดเจดยสเหลยม อ าเภอสารภ จงหวดเชยงใหม

รปภาพท 9 เจดยกค า วดเจดยสเหลยม

ทมา:http://artontheway.blogspot.com/2016/04/blog-post.html

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

13

2.1.2 เจดยทรงกลมหรอทรงลงกาหรอทรงระฆง เจดยทรงนมววฒนาการมา ตลอดตงแตพทธศตวรรษท ๑๙ จนถงพทธศตวรรษท ๒๑ และไดกลายเปนแบบแผนของเจดยลานนาโดยเฉพาะ ระยะแรกลกษณะเจดยปรบปรงมาจากเจดยแบบหนงในศลปะพกาม มลกษณะคอ ฐานบวในผงกลมสามฐานซอนลดหลนกนรองรบองค ระฆงใหญ ถดขนไปเปนบลลงคสเหลยม และสวนยอดคอปลองไฉนและปล เจดยในระยะนเชน เจดยทวดอโมงค เชงดอยสเทพ เจดยเจดยอด วดโพธารามมหาวหาร พระอารามหลวง จงหวดเชยงใหม

๒. โบสถและวหาร สมยลานนามลกษณะคลายกน แตความส าคญจะเนน

ทวหารมากกวาคอจะมขนาดใหญ มกตงอยหนาสถปเจดยหรอพระธาต ลกษณะโบสถและวหารเกดจากการผสมผสานระหวางรปแบบศลปะพนบานและรปแบบศลปะตางถนจนกลายเปนลกษณะเฉพาะตน เชน อโบสถนอยวดพระธาตแชแหง จงหวดนาน วหารวดพนเตา วดบปผาราม (สวนดอก) วหารลายค าวดพระสงห จงหวดเชยงใหม วหารน าแตม วดพระธาตล าปางหลวง จงหวดล าปางเปนตน และยงมวหารแบบพเศษทกอดวยศลาแลงทรจกกนดคอ วหารเจดยอด วดมหาโพธาราม เมองเชยงใหม

รปภาพท 11 เจดยเจดยอด วดโพธาราม ทมา :http://www.thailovetrip.com/view-bangkok.php?id_view=108

รปภาพท 10 เจดยทวดอโมงค จ.เชยงใหมทมา: https://th.wikipedia.org/wiki

รปภาพท 12 วหารลายค า วดพระสงห เชยงใหม ทมา : http://kanchanapisek.or.th/kp8/cem /cem605.html

รปภาพท 13 วหารน าแตม วดพระธาตล าปางหลวง ทมา : http://thai-history-art- tourism.blogspot.com

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

14

1.

ใบงานท 1

เรอง อาณาจกรโบราณในภาคเหนอของดนแดนไทย ตอนท 1 ใหนกเรยนดรปภาพ แลวตอบค าถาม ตอนท 2 ใหนกเรยนโยงเสนจบคใหถกตองตรงกน ( 5 คะแนน )

อาณาจกรลานนา

เมองล าพน

เจดยเจดยอด

เมองเชยงใหม อาณาจกรหรภญชย

พระนางจามเทว

พระเจดยสวรรณจงโกฏ

1) โบราณสถานน คอ

2) โบราณสถานนเกยวของกบอาณาจกร

1) โบราณสถานน คอ

2) โบราณสถานนเกยวของกบอาณาจกร……

……………… …………………………

2.

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

15

อาณาจกรโบราณในภาคกลางของดนแดนไทย

สาระส าคญ/ความคดรวบยอด

หลกฐานทางประวตศาสตรทพบในทองถนภาคกลางของไทย ท าใหไดขอมลทแสดงถงพฒนาการของมนษยชาต ในดนแดนไทย มาตรฐาน

ส 4.2 เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบนในดานวามสมพนธ และการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความส าคญและสามารถวเคราะหผลกระทบทเกดขน ตวชวด ส 4.2 ป 4/ 1 อธบายการตงหลกแหลงและพฒนาการของมนษยยคกอนประวตศาสตรและยคประวตศาสตรโดยสงเขป ส 4.2 ป4/2 ยกตวอยางหลกฐานทางประวตศาสตรทพบในทองถนทแสดงพฒนาการของมนษยชาตในดนแดนไทย สาระการเรยนร หลกฐานทางประวตศาสตรทแสดงการตงหลกแหลง อาณาเขต และพฒนาการดานการเมองการปกครองเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม ของอาณาจกรโบราณในภาคกลางของดนแดนไทย -อาณาจกรทวารด -อาณาจกรละโว จดประสงคการเรยนร

1) อธบายการการตงหลกแหลงและพฒนาการของมนษยสมยประวตศาสตรในภาคกลาง ของดนแดนไทยไดถกตอง

2) ยกตวอยางหลกฐานทางประวตศาสตรทพบในภาคกลางของดนแดนไทยไดถกตอง

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

16

รปภาพท 14 แผนทแสดงอาณาจกรทวาราวด ทมา : http://www.photoontour.com/thai_history/ Thawarawadee_kingdom_Sub01.htm

อาณาจกรโบราณในภาคกลางของดนแดนไทย

ใบความรท 3 : อาณาจกรทวาราวด

อาณาจกรทวารวด เปนอาณาจกรทตงอยระหวางอาณาจกรศรเกษตร(ปจจบนอยในประเทศพมา)และอาณาจกรอศานประ อยในประเทศกมพชา ดงนนอาณาจกรทวารวดจงตงอยในดนแดนประเทศไทย และเจรญรงเรองขนในบรเวณภาคกลางของประเทศไทย ประชาชนของทวารวดสวนใหญเปน ชาวมอญ อพยพมาจากแถบตะวนตกของจนลงมาทางใตตามล าน าโขงและแมน าสาละวน เขาสพมาตอนลาง และดนแดนลมน าเจาพระยา อาณาจกรทวารวดมศนยกลางอยทใดไมปรากฏชด อาจอยทนครปฐม ราชบร หรอ สพรรณบร

ทง 3 แหงนมรองรอย เมองโบราณ ศลปวตถ โบราณสถาน แบบทวารวดเหมอนๆ กน แตมการสนนษฐานวาอาจมศนยกลางอยทจงหวดนครปฐม เพราะพบเหรยญทนครปฐมมจารกภาษาสนสกฤตวา

“ศรทวารวตศวรปณย” แปลวา “การบญของผใหญศรทวารวด” การปกครอง ระบบราชาธปไตย มพระมหากษตรยทรงเปนประมข เมองหลวง ไมปรากฏแนชด วฒนธรรม ประชาชนของทวารวดสวนใหญเปน ชาวมอญ อพยพมาจากแถบตะวนตกของจนลงมาทางใตตามล าน าโขงและแมน าสาละวน เขาสพมาตอนลาง และดนแดนลมน าเจาพระยา ศลปวฒนธรรมของทวารวดสวนใหญเปนไปในทางพระพทธศาสนา ซงจดหมายเหตจนไดระบวา อาณาจกรทวารวดนมวฒนธรรมทางพระพทธศาสนาอยางสง และยงไดแผอทธพลทางวฒนธรรมทรบมาจากอนเดยไปทวทกภาคของประเทศโดยเฉพาะความเชอทางพระพทธศาสนานกายเถรวาท รวมถงต านานมลศาสนา และต านานจามเทววงศโบราณ ซงเปนหลกฐานของไทยกกลาวถงความยงใหญของอาณาจกรทวารวดไวเชนกน

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

17

รปภาพท 16 พระปฐมเจดย จงหวดนครปฐม ทมา : http://www.prachachat.net/news_detail.

รปภาพท 15 วงลอธรรมจกรกบกวาง หมอบสลกจากหน ทมา: http://thaigoodview.com /node/157202

วถชวต ในสมยทวารวดมการสงเสรมดานสาธารณปโภค ประชาชนประกอบอาชพทางการเกษตรเลยงสตว การประมง อกทงยงมฝมอดานงานชางดานตาง ๆ ท าการคาขายกบตางชาต เนองจากเปนแหลงทมความอดมสมบรณ ในบรเวณลมแมน าส าคญ เชน บรเวณทราบ ลมแมน ากลอง ลมแมน าพรรณบร ลมแมน าสก และการคาขายกบเมองใกลเคยง โดยเฉพาะกบชาวตางชาตโดยทางทะเล เชน อนเดย อาหรบ จน และคาบสมทรภาคใต ยงมชาวตางชาต เชน จนและอนเดย น าเรอเขามาคาขายและตงถนฐานชวคราว ผลตผลทส าคญ คอ ขาว ของปา และแรธาต เมองทตงอยใกลทางน าออกทางทะเลไดสะดวกจะเปนเมองทาศนยกลางทางการคาขาย สวนเมองทอยลกเขาไปจะเปนแหลงรวบรวมสนคาเพอสงมายงเมองทาอกทหนง หลกฐานทางประวตศาสตร

1. หลกฐานทเปนลายลกษณอกษร ไดแก จดหมายเหตจนไดระบวา อาณาจกรทวารวดน มวฒนธรรมทางพระพทธศาสนาอยางสงมความเจรญทางดานการคามาก ต านานมลศาสนา และต านานจามเทววงศซงเปนหลกฐานของไทยกลาวถงความยงใหญของอาณาจกรทวารวดไวเชนกน

2. ศลปกรรมประตมากรรม ระยะแรก เลยนแบบศลปะ อนเดย ตอมาผสมผสานอทธพลพนเมองจนเปนแบบเฉพาะของทวารวด สวนใหญจะเกยวของกบพทธศาสนา เชน รปวงลอพระธรรมจกรกบกวางหมอบสลกจากหน ทนครชยศร จงหวดนครปฐม พระพทธรปประทบนงหอยพระบาทปางแสดงธรรมจงหวดราชบร

3. สถาปตยกรรมทางพระพทธศาสนา หลกฐานทส าคญ คอ โบราณสถานขนาดใหญในสมยทวารวดและปรากฏใหเหนจนถงปจจบน คอ พระปฐมเจดย(องคเกา) ทจงหวดนครปฐม ซงองคปฐมเจดย

องคปจจบนสรางครอบเจดยศลปะทวาราวดเอาไว

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

18

รปภาพท 17 แผนทแสดงอาณาเขตอาณาจกรละโว ทมา :http://www.siam1.net/article

รปภาพท 18 พระปรางคสามยอด จงหวดลพบร ทมา :http://www.thaigoodview.com/

อาณาจกรโบราณในภาคกลางของดนแดนไทย

ใบความรท 4 : อาณาจกรละโว อาณาจกรละโว เปนอาณาจกรโบราณ ในดนแดนลมแมน าเจาพระยา ฝงตะวนออกมศนยกลางอยทเมองละโว (จงหวดลพบร) มความเจรญรงเรองใน ยคเดยวกบอาณาจกรทวารวด แตตอมาเมอขอมหรอเขมรโบราณขยายอ านาจเขามาในบรเวณทราบลมแมน าเจาพระยา ท าใหละโวตองตกเปนประเทศราชของขอม และยอมรบในอารยธรรมของชนชาตขอมในทสด การปกครอง ระบบราชาธปไตย มพระมหากษตรยทรงเปนประมข เมองหลวง คอ เมองละโว (ลพบร) วฒนธรรม อารยธรรมของชนชาตขอม วถชวต ทตงของอาณาจกรละโวอยในบรเวณทราบลมแมน าทอดมสมบรณ มแมน าหลายสายไหลผาน ไดแก แมน าเจาพระยา ปาสก และลพบร เปนเสนทางคมนาคม ทสงเสรมการคาขายระหวางเมองตาง ๆ มการตดตอคาขายกบพอคาตางชาต ท าใหละโวมความเจรญรงเรองทางเศรษฐกจ หลกฐานทางประวตศาสตร จากหลกฐานทางดานโบราณคดพบวา ผคนสวนใหญในดนแดนละโวเปนชาวมอญ ไดแก จารกภาษามอญโบราณบนเสาหนแปดเหลยมและจารกบนพระพทธรปปางประทานพรทลพบร และต านาน จามเทววงศ ทเรยกชาวละโววา“ชาวรามญ” เปนตน หลกฐานซงแสดงถงศลปวฒนธรรมของขอมทผสมผสานอย เชน พระปรางคสามยอด ทจงหวดลพบร ซงอาณาจกรละโวรบเอาอทธพลการสรางปรางคมาจากขอมเปนตน

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

19

ใบงานท 2

เรอง อาณาจกรโบราณในภาคกลางของดนแดนไทย ค าชแจง ใหนกเรยนดภาพ แลวตอบค าถาม (คะแนนเตม 10 คะแนน) ตอนท 2 ใหนกเรยนตอบค ำถำมตอไปน

1. หลกฐานทางประวตศาสตร อาณาจกรทวารวด คอ ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................

2. หลกฐานทางประวตศาสตร ของอาณาจกรละโว คอ ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................... ..................

1) โบราณสถานในภาพนคออะไร 2) ภาพนเกยวของกบอาณาจกรใด 3) อาณาจกรนมศนยกลางของอาณาจกรอยบรเวณใด

1) โบราณวตถในภาพนคออะไร ............ 2) ภาพนเกยวของกบอาณาจกรใด ………… 3) อาณาจกรนมศนยกลางของอาณาจกรอยบรเวณใด …………………………………………………………………………

1.

2.

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

20

อาณาจกรโบราณในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของดนแดนไทย

สาระส าคญ/ความคดรวบยอด

หลกฐานทางประวตศาสตรทพบในทองถนภาคกลางของไทย ท าใหไดขอมลทแสดงถงพฒนาการของมนษยชาต ในดนแดนไทย มาตรฐาน

ส 4.2 เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบนในดานวามสมพนธ และการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความส าคญและสามารถวเคราะหผลกระทบทเกดขน ตวชวด ส 4.2 ป 4/ 1 อธบายการตงหลกแหลงและพฒนาการของมนษยยคกอนประวตศาสตรและยคประวตศาสตรโดยสงเขป ส 4.2 ป4/2 ยกตวอยางหลกฐานทางประวตศาสตรทพบในทองถนทแสดงพฒนาการของมนษยชาตในดนแดนไทย สาระการเรยนร หลกฐานทางประวตศาสตรทแสดงการตงหลกแหลง อาณาเขต และพฒนาการดานการเมองการปกครองเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม ของอาณาจกรโบราณในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของดนแดนไทย -อาณาจกรฟนน -อาณาจกรโคตรบร จดประสงคการเรยนร

1) อธบายการการตงหลกแหลงและพฒนาการของมนษยสมยประวตศาสตรใน ภาคตะวนออกเฉยงเหนอของดนแดนไทยไดถกตอง

2) ยกตวอยางหลกฐานทางประวตศาสตรทพบในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของดนแดนไทย ไดถกตอง

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

21

รปภาพท 19 แผนทแสดงอาณาจกรฟนน ทมา : http://e-shann.com/?p=11574

อาณาจกรโบราณในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของดนแดนไทย

ใบความรท 5 : อาณาจกรฟนน

อาณาจกรฟนน ศนยกลางอาณาจกรฟนน อยบรเวณลมแมน าโขงตอนลาง ปจจบนเปนทตงประเทศกมพชา เวยดนามตอนใต ภาคตะวนออกเฉยงเหนอของไทย บางตอนของลมแมน าเจาพระยา และภาคใตของไทย ลงมาถงแหลมมลาย ฟนานรวมตวกนเปนรฐแรกของเอเชยตะวนออกเฉยงใต เปนรฐทรงเรองอยระหวางครสตศตวรรษท 1 – 6

การปกครอง มลกษณะการปกครองแบบสมบรณาญาสทธราชย พระมหากษตรยม สถานภาพเปนสมมตเทพ พระราชาองคแรก คอ โกฑญญะ มเชอสายมาจากชาวอนเดย

เมองหลวง ชอ วยาธประ แปลวา เมองของกษตรยนายพราน วฒนธรรม เปนแบบผสมกนระหวางวฒนธรรมพนเมองและวฒนธรรมอนเดย ชมชนมความเปนอยทมระเบยบ มคณธรรม การพจารณาคดความใชแบบจารตนครบาล เชน ลวงหยบแหวนทองเหลอง หรอไขในน าเดอด ใชโซรอนจดคลองมอแลวเดนไป 7 กาว หรอด าน าพสจน มตวอกษรใชลกษณะคลายกบอกษรของพวก “ฮ” (ใชอกษรแบบอนเดย) ปรากฏค าลงทายพระนามกษตรยฟนนวา“วรมน” ภาษาสนสกฤต ซงนยมใชอยในวรรณะกษตรยของอนเดย อทธพลวฒนธรรมอนเดยมอยมากในชนระดบสง ทงแบบการปกครอง สงคม วฒนธรรม สวนชาวบานทวไปยงยดมนในขนบประเพณสงคมดงเดมของตนอย วถชวต อาณาจกรฟนนมระบบชลประทานภายในแผนดน ประชาชนในการด ารงชพดวยการเกษตร โดยใชน าจากระบบชลประทานทพฒนาเปนอยางด จงเหมาะแกการเพาะปลก และมการแกะสลกเครองประดบ การสลกหน มการคาทองค า คาเงน คาไหน ท าแหวน สรอยมอทองค า ถวยชามเงน มเมองทาส าหรบจอดเรอและคาขายตางประเทศ จงมรายไดจากการคาขาย การเดนเรอดวย

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

22

รปภาพท 21 เหรยญเงนในสมยฟนน ทมา : http://www.nuks.nu.ac.th/

รปภาพท 20 ทบหลงหนทรายแกะสลก ทจนทบร ทมา : http://planaonao.blogspot.com/ 2013/04/blog-post_26.html

หลกฐานทางประวตศาสตร

1. สถาปตยกรรม ลกษณะสถาปตยกรรม ของอาณาจกรฟนน เปนแบบวฒนธรรมอนเดย สวนใหญj สรางดวยไม จงมเหลออยนอยมาก ทยงพบเหนไดในปจจบน คอ บรเวณเมองออกแกว โบราณสถานของกมพชาสมยกอนนครวต หลกฐานทางโบราณคดทพบในประเทศไทย คอ ทบหลงหนทรายแกะสลก ทบหลงยคปาปวน และศลาจารกขอมสมยพทธศตวรรษท ๑๒ นบเปนหลกฐานศลปขอมโบราณทเกาแกทสด ซงพบ ท วดทองทว-ไชยชมพล ต าบลพะเนยด อ าเภอขลง จงหวดจนทบร (เดมชอ จนทบน) และพบจารกวดทองทว เปนจารกอกษรปลลวะ ภาษาสนสกฤต ดวย

2. ประตมากรรม ชาวฟนนไดรบอทธพลทางดาน วฒนธรรมจากอนเดย เชน พระพทธรปแบบคปตะ ภาพปนพระวษณสวมมาลาทรงกระบอก หลกฐานของอาณาจกรฟนนทขดคนพบในประเทศไทยไดแก เหรยญเงนสมยฟนน ขดพบทอ าเภออทอง จงหวดสพรรณบร เครองประดบ พระพทธรป แมพมพ ตราประทบ เหรยญ กษาปณ พบบรเวณลมน าเจาพระยา และแมน ามล ทเมองส าคญตางๆ คอ จนเสน(นครสวรรค) อทอง(สพรรณบร) นครชยศร(นครปฐม) ศรมโหสถ(ปราจนบร) โนนสง (นครราชสมา) ศรเทพ(เพชรบรณ) และละโว (ลพบร) โดยเฉพาะทเมองอทอง และศรมโหสถ ทงสองเมองอาจเปนเมองศนยกลางการตดตอคาขายทางทะเลเพราะปรากฏรองน าใหญทเรอเดนทะเลสามารถเขาจอดได

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

23

รปภาพท 22 แผนทแสดงอาณาเขตอาณาจกรโคตรบร ทมา : http://www.nakhonphanom.go.th/

อาณาจกรโบราณในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของดนแดนไทย

ใบความรท 6 อาณาจกรโคตรบร อาณาจกรศรโคตรบร กอตงขนตรงดนแดน 2 ฝงแมน าโขง ไดแก ภาคตะวนออกเฉยงเหนอของราชอาณาจกรสยาม โดยเรมตงแตอดรธาน หนองคาย นครพนม อบลราชธาน นครราชสมา เพชรบรณ และพนทใกลเคยง คอ ภาคตะวนตก กบภาคเหนอของลาว โดยเรมตงแตนครจ าปาศกศ ไปจรด กรงเวยงจนทน การปกครอง ระบบราชาธปไตย มพระมหากษตรยทรงเปนประมข เมองหลวง สนนษฐานวา เดมทเมองหลวง คอ เมองนครพนม (จงหวดนครพนม) แตภายหลงไดสรางเมองหลวงใหม มนามวา “มรกขนคร” ตงอยบรเวณเมองทาแขก สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว วฒนธรรม ประชาชนของราชอาณาจกรโคตรบร นบถอพระพทธศาสนาอยางมาก โดยเหนไดจากการกอสรางศาสนสถาน ศาสนวตถ พรอมทงมประเพณเกยวเนองกบศาสนา และมความเชอพนเมองเรองการ นบถอสงศกดสทธ และการบชาพญานาค วถชวต ประชาชนด ารงชพดวยการเกษตร แตมการคาขายบรเวณรมฝงแมน าโขง โดยอาศยการคมนาคมทางน า บรเวณทราบทดอน ใชเกวยน

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

24

รปภาพท 23 พระธาตพนม จงหวดนครพนม ทมา : http://www.nkppao.com/

หลกฐานทางประวตศาสตร ทางโบราณคดทส าคญ คอ พระธาตพนม จงหวดนครพนม ภายในบรรจพระอรงคธาต (กระดกสวนอก) ของพระพทธเจา ปราสาทหนพมาย จ.นครราชสมา ปราสาทหนพนมรง จ.บรรมย

รปภาพท 24 ปราสาทหนพนมรง ทมา https://www.pailaew.com/

รปภาพท 25 ปราสาทหนพมาย ทมา http://learning.eduzones.com/67518/

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

25

ใบงานท 3 เรอง อาณาจกรโบราณในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของดนแดนไทย

ค าชแจง ใหนกเรยนดภาพ แลวตอบค าถามตอไปน

ตอนท 2 ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน

1. อำณำจกรโคตรบรมอำณำเขตครอบคลม จงหวดใดในประเทศไทยปจจบน ………. 2. อาณาจกรฟนนไดรบวฒนธรรมใดมาจากอนเดยในเรองใดบาง ……….

1) โบราณสถานในภาพนคออะไร

2) ภาพนเกยวของกบอาณาจกรใด

3) อาณาจกรนมศนยกลางของอาณาจกรอยบรเวณใด

1) โบราณวตถในภาพนคออะไร

2) ภาพนเกยวของกบอาณาจกรใด ……. ……………….

3) ภาพนแสดงถงความเจรญรงเรองของอาณาจกร

โบราณดานใด

1.

2.

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

26

อาณาจกรโบราณในภาคใตของดนแดนไทย

สาระส าคญ/ความคดรวบยอด

หลกฐานทางประวตศาสตรทพบในทองถนภาคใตของไทย ท าใหไดขอมลทแสดงถงพฒนาการของมนษยชาต ในดนแดนไทย มาตรฐาน

ส 4.2 เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบนในดานวามสมพนธ และการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความส าคญและสามารถวเคราะหผลกระทบทเกดขน ตวชวด ส 4.2 ป 4/ 1 อธบายการตงหลกแหลงและพฒนาการของมนษยยคกอนประวตศาสตรและยคประวตศาสตรโดยสงเขป ส 4.2 ป4/2 ยกตวอยางหลกฐานทางประวตศาสตรทพบในทองถนทแสดงพฒนาการของมนษยชาตในดนแดนไทย สาระการเรยนร หลกฐานทางประวตศาสตรทแสดงการตงหลกแหลง อาณาเขต และพฒนาการดานการเมองการปกครองเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม ของอาณาจกรโบราณในภาคใตของดนแดนไทย -อาณาจกตามพรลงค -อาณาจกรศรวชย จดประสงคการเรยนร

1) อธบายการการตงหลกแหลงและพฒนาการของมนษยสมยประวตศาสตรในภาคใตของ ดนแดนไทยไดถกตอง

2) ยกตวอยางหลกฐานทางประวตศาสตรทพบในภาคใตของดนแดนไทยไดถกตอง

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

27

รปภาพท 26 แผนทแสดงอาณาจกรตามพรลงค ทมา : http://www.thaigoodview.com/library/c

อาณาจกรโบราณในภาคใตของดนแดนไทย

ใบความรท 7 อาณาจกรตามพรลงค

อาณาจกรตามพรลงค มศนยกลางอย ทนครศรธรรมราชในปจจบนอยทางดานเหนอของอาณาจกรลงกาสกะ (บรเวณปตตาน) มอาณาเขตทางตะวนออกและตะวนตกจรดทะเลอนดามนถงบรเวณทเรยกวาทะเลนอก ซงเปนบรเวณจงหวดกระบ ในปจจบน การปกครอง การปกครองแบบเทวราช มพระมหากษตรยเปนสมมตเทพ กษตรยส าคญ คอ พระเจาศรธรรมาโศกราช สถาปนาราชวงศปทมวงศขน แผอทธพลไปทวคาบสมทรภาคใต

เมองหลวง เมองหลวงของอาณาจกรมการโยกยายหลายครงตามล าดบดงน 1. เมองบานทาเรอ (ตดเขตต าบลทาเรอ อ าเภอเมองนครศรธรรมราช)

เปนทตงเมองยคแรก เมองบานทาเรอ ตงอยในท าเลทเหมาะสมในการตดตอคาขายทางทะเลมาก แตเปนเมองขนาดเลก มพนทท านาเพาะปลกไดนอย

2. เมองพระเวยง (ตดเขตต าบลศาลามชย อ าเภอเมองนครศรธรรมราช) เปนทตงเมองหลวงในยคทสองเปนเมองขนาดใหญขน อยในท าเลทมพนทท านาและเพาะปลกมากขน สามารถเลยงพลเมองทเพมขนได

3. เมองนครศรธรรมราช (บรเวณทตงศาลากลางจงหวดในปจจบน) เปนทตงเมองยคทสาม เปนเมองขนาดใหญ สรางขนในสมยสโขทยหรออยธยาตอนตน

รปภาพท 27 ก าแพงเมองนครศรธรรมราช ทมา:https://nakhonsithammaratcity.wordpress.com/

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

28

รปภาพท 28 เจดยพระบรมธาต จงหวดนครศรธรรมราช ทมา : https://www.youtube.com/watch?v= N52h8bfF-zs

วฒนธรรม อาณาจกรตามพรลงค มผนบถอศาสนาดวยกน 2 ศาสนา คอ 1. ศาสนาพราหมณ-ฮนด เมองตามพรลงคเคยตกอยในอ านาจของอาณาจกรฟนน

ซงไดรบอทธพลวฒนธรรมอนเดย ท าใหศาสนาฮนด-พราหมณไดเขามาเผยแผ ชมชนผนบถอศาสนาพราหมณในสมยนนอยบรเวณเทอกเขานครศรธรรมราชดานทศตะวนตก

2. พระพทธศาสนา อาณาจกรตามพรลงคยอมรบพระพทธศาสนาเปนหลกครอง อาณาจกร เมอคณะสมณฑตจาก พระเจาอโศกมหาราช น าหลกธรรมพระพทธศาสนาเขามาเผยแผอยางเปนทางการ ท าใหประชาชนสวนใหญนบถอพระพทธศาสนา และเปนศนยกลางการเผยแผพระพทธศาสนาแบบลงกาวงศไปยงอาณาจกรสโขทยและดนแดนทวแหลมมลายดวย วถชวต ประชาชนมความเปนอยเรยบงายๆ มวถชวตแบบชาวน า ด ารงชพดวยการเพาะปลก และจบสตวน า มผลผลตทองถนมขผง ไมกฤษณา ไมมะเกลอ ก ามะถน งาชาง และนอระมาด ในระยะแรกเมองตามพรลงคอยใตอ านาจของอาณาจกรฟนนและอาณาจกรศรวชย ตอมาไดเจรญ รงเรองขนอาณาจกรตามพรลงคกลายเปนศนยกลางการคาขายทส าคญแหงหนงของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต มเมองทาท าการคาขายกบนานาชาต โดยเฉพาะจน อนเดย และอาหรบ หลกฐานทางประวตศาสตร

1. หลกฐานทเปนลายลกษณอกษร ไดแก 1) ต านานเมองนครศรธรรมราช 2) ต านาน พระบรมธาตนครศรธรรมราช 3) วรรณกรรมเรองพระนพพานสตรทกส านวน 4) ศลาจารก 5) พงศาวดารตางๆ 6) คมภรมหานเทศของอนเดย เปนตน จากหลกฐานตางๆ ท าใหสนนษฐานไดวา อาณาจกรตามพรลงคเปนอาณาจกรทมความเจรญรงเรองตดตอกนมาหลายสมย 2. โบราณสถานและโบราณวตถทส าคญ ไดแก 2.1 เจดยพระบรมธาต วดพระมหาธาตวรมหาวหาร จงหวดนครศรธรรมราช องคเจดยเปนศลปะแบบลงกา ทรงระฆงคว า รอบพระมหาธาต มองคเจดย 158 องค แตละเมองหมนเวยนกนดแลองคพระบรมธาตเจดย มการสงดอกไมเงนดอกไมทองบชาพระบรมธาตฯ อยางสม าเสมอ

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

29

รปภาพท 30 โบราณสถาน “เขาคา” จดท 1และ2

https://ttspace2.wordpress.com/2015/04/02/nakhonsithammarat/

รปภาพท 29 พระพทธสหงค ทมา : https://nakhonsithammaratcity. wordpress.com/

2.2 พระพทธสหงค ประดษฐาน ณ หอพระพทธสหงค จงหวดนครศรธรรมราช เปนพระพทธรปปางมารวชย ขดสมาธเพชรแบบขนมตม มพระพกตรกลม อมยม พระอระอวบอวน ประทบนงในทาขดสมาธเพชร เปนพระพทธรปคบานคเมองของจงหวดนครศรธรรมราช ต านานของพระพทธสหงค กลาววา พระพทธสหงค สราง ทประเทศลงกา เมอ พ.ศ.๗๐๐ พอขนรามค าแหงแหงกรงสโขทยได ทรงขอใหพระเจาศรธรรมโศกราช จดสงราชทต ไปลงกาขอพระพทธรปองคนมาบชา และไดอญเชญมาประดษฐานทนครศรธรรมราช

2.3 รองรอยโบราณสถาน"เขาคา" พบอยบนเขาคา ต าบลส าเภา อ าเภอสชล จงหวดนครศรธรรมราช ท าใหสนนษฐานไดวา ชมชนบรเวณนนบถอศาสนาพราหมณ ซงมการเดนทางเขามาเผยแผในยคสมยนน

2.2 หอพระนารายณ ภายใน ประดษฐานเทวรปพระนารายณสลกจากหนทรายสเทาทรงหมวกรปกระบอกปลายสอบ และพระหตถขวาทรงสงขไมปรากฏหลกฐานแสดงยคสมยและรปแบบสถาปตยกรรมในการกอสราง

2.3 หอพระอศวรและเสาชงชา โบราณสถานในศาสนาพราหมณ เปนทประดษฐาน เทวรปอศวรหลายองค ปางตางๆ กน เทวรปทงหมดนหลอดวยทองสมฤทธ นบวาเกาแกมคายงนก

รปภาพท 31 หอพระนารายณ (ซาย) หอพระอศวรและเสาชงชา (ขวา) ทมา : https://nakhonsithammaratcity.wordpress.com/

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

30

รปภาพท 32 แผนทแสดงอาณาเขตอาณาจกรศรวชย ทมา : http://www.trueplookpanya.com/learning/detail/1613

อาณาจกรโบราณในภาคใตของดนแดนไทย ใบความรท 8 อาณาจกรศรวชย

อาณาจกรศรวชย ศนยกลาง

ของอาณาจกรอยทเมองปาเลมบง เกาะสมาตรา ประเทศอนโดนเซยและมอาณาเขตครอบคลม มลาย เกาะชวา เกาะสมาตรา ชองแคบมะละกา ชองแคบซนดา และบรเวณภาคใตของประเทศไทย พนทอาณาจกรแบงไดสามสวน คอสวนคาบสมทรมลาย เกาะสมาตรา และหมเกาะชวา การปกครอง ระบบราชาธปไตย มพระมหากษตรยทรงเปนประมข

เมองหลวง ศนยกลางของอาณาจกรศรวชยอยทเมองปาเลมบง เกาะสมาตรา ประเทศอนโดนเซย และมเมองส าคญอกหลายแหง เชน เมองจมบ เมองไชยา เปนตนปจจบนเมองไชยา เปนอ าเภอหนงในจงหวดสราษฎรธาน เปนเมองทเกาแกมากแหงหนงในทางใตของภมภาคน เชอกนวาเคยเปนทตงของอาณาจกรศรวชยในสมยโบราณ โดยมหลกฐานทงโบราณวตถและโบราณสถานจ านวนมาก วฒนธรรม เปนอาณาจกรทมความเจรญรงเรองทางดานศาสนา โดยมพระพทธศาสนา เดนทางเขามาเผยแพรทางเมองไชยา พทธศาสนาแบบมหายานจงเจรญรงเรองในอาณาจกรศรวชย สวนประชาชนทางใตของแหลมมลายสวนใหญนบถอศาสนาอสลาม ซงไดอทธพลมาจากพอคามสลมอาหรบ ทเดนทางผานเพอไปยงประเทศจน ศาสนาอสลามไดเผยแผไปยง มะละกา กลนตน ตรงกาน ปาหง และปตตานจนกลายเปนรฐอสลามไปในทสด วถชวต อาณาจกรศรวชยเปนอาณาจกรทมอ านาจทางทะเลตอนใต จงเปนศนยกลางความเจรญรงเรองทางการคาทางทะเล มเมองทาคาขายทส าคญ ส าหรบเมองไชยาโบราณ เดมเปนเมองทมขนาดใหญกวาเมองตามพรลงค(เมองนครศรธรรมราช) มชมชนเมองเกา ศลาจารกภาษาสนสกฤต เมองไชยา ระบวา ศรวชยเปนเมองทาคาพรก ดปลและพรกไทยเมด โดยมตนหมากและตนมะพราวจ านวนมาก

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

31

รปภาพท 33 พระบรมธาตไชยา สราษฏรธาน ทมา :http://kanchanapisek.or.th

รปภาพท 34 พระโพธสตวอวโลกเตศวร ทมา:http://akaraphontangramea.blogspot.com/

รปภาพท 35 หมอดนเผาและคนทดนเผา ทมา : http://kanchanapisek.or.th

รปภาพท 36 เงนตราศรวชย ทมา : http://www2.bot.or.th/

หลกฐานทางประวตศาสตร โบราณวตถและโบราณสถานทส าคญมดงน 1. พระบรมธาตไชยา วดพระบรมธาตไชยาราชวรวหาร เปนเจดยเปนเจดยสเหลยม

ทรงมณฑป ตงอยบนอโมงคทบรรจหบศลาใบใหญใสพระบรมธาต องคเจดยเปนรปสขระ แปลวา แบบภเขา คอ เจดยทมยอดจ านวนมาก

2. พระโพธสตวอวโลกเตศวร สลกดวยศลา เปนประตมากรรมศลปะแบบศรวชย พบทอ าเภอไชยา จงหวดสราษฎรธาน ซงเปนประตมากรรมทนาจะเกาทสด

3. เครองมอเครองใชมเครองปนดนเผาท า

เปนภาชนะหมอไห ใชสเขยนลวดลายและท าเปนแบบลกจนทรนนขนมาประดบลวดลายอนๆ มลกปดท าเปนเครองประดบ

4. มเงนกลมใช เรยกวา นะโม และเงนเหรยญ ชนดหนา

ใชแลกเปลยนดวย มตราดอกจนทรอยดานหนงอกดานหนงม ตวอกษรสนสกฤตเขยนไววา “วร” ประดบอย

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

32

ใบงานท 4

อาณาจกรโบราณในภาคใตของดนแดนไทย

ค าชแจง ใหนกเรยนกาเครองหมาย หนาขอความทเปนจรง และ

กาเครองหมาย หนาขอความทเปนเทจ ( 5 คะแนน ) 1. อาณาจกรศรวชย เปนอาณาจกรในอดตทตงอยบรเวณภาคใต ของประเทศไทย 2. ในสมยพระเจาศรธรรมาโศกราช อาณาจกรศรวชยรงเรองทสด 3. อาณาจกรตามพรลงค มศนยกลางอยทนครศรธรรมราชในปจจบน มอาณาเขตทางตะวนออกและตะวนตกจรดทะเลอนดามน 4. หลกฐานทางประวตศาสตรอาณาจกรศรวชย คอ เจดยพระบรมธาต 5. อาณาจกตามพรลงคเปนศนยกลางการเผยแพรพระพทธศาสนา แบบลงกาวงศไปยงอาณาจกรสโขทย

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

33

แบบทดสอบหลงเรยน

หนวยท 2 เรอง อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

ค าชแจง 1. แบบทดสอบฉบบน เปนชนดเลอกตอบ จ านวน 10 ขอ คะแนนเตม 10 คะแนน

2. ใหนกเรยนท าเครองหมายกากบาท (X) ลงใน ในกระดาษค าตอบทตรงกบค าตอบทถกทสด 1. อาณาจกรทตงอยทางตอนเหนอของประเทศไทย คอ ก. อาณาจกรหรภญชย ข. อาณาจกรละโว ค. อาณาจกรลานนา ง. อาณาจกรทวารวด 2. อาณาจกรทตงอยทางภาคใต คอ ก. อาณาจกรตามพรลงค ข. อาณาจกรโคตรบร ค. อาณาจกรหรภญชย ง. อาณาจกรละโว 3. อาณาจกรทครอบคลมจนถงหมเกาะในประเทศอนโดนเซย คอ ก. อาณาจกรตามพรลงค ข. อาณาจกรโคตรบร ค. อาณาจกรหรภญชย ง. อาณาจกรศรวชย 4. ประชาชนทสบเชอสายมาจากชาวรามญหรอมอญ คอ ก. อาณาจกรตามพรลงค ข. อาณาจกรศรวชย ค. อาณาจกรฟนน ง. อาณาจกรโคตรบร

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

34

5. อาณาจกรทครอบคลมไปถงประเทศลาว คอ ก. อาณาจกรศรวชย ข. อาณาจกรหรภญชย ค. อาณาจกรโคตรบร ง. อาณาจกรตามพรลงค 6. อาณาจกรทมทตงอยบรเวณทราบลมแมน าโขง คอ ก. อาณาจกรฟนน ข. อาณาจกรลานนา ค. อาณาจกรทวารวด ง. อาณาจกรหรภญชย 7. อาณาจกรทครอบคลมบรเวณภาคกลางของประเทศไทย คอ ก. อาณาจกรละโว ข. อาณาจกรลานนา ค. อาณาจกรหรภญชย ง. อาณาจกรทวารวด 8. อาณาจกรใด ทมการพจารณาคดความโดยใชแบบจารตนครบาล เชน ด าน าพสจน ก. อาณาจกรทวารวด ข. อาณาจกรลานนา ค. อาณาจกรฟนน ง. อาณาจกรโคตรบร 9. หลกฐานทางประวตศาสตรทส าคญสมย ทวารวด คอ ก. พระธาตพนม ข. พระบรมธาตไชยา ค. พระปรางคสามยอด ง. พระปฐมเจดย 10. สงทเปนหลกฐานแสดงวา อาณาจกรละโว รบเอาวฒนธรรมขอมเขามา ผสมผสาน คอ ก. การกอสรางเจดยเจดยอด ข. การกอสรางพระปรางคสามยอด ค. การกอสรางพระปฐมเจดย ง. การกอสรางพระบรมธาต

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา14102 ประวตศาสตร ชนประถมศกษาปท 4 เลมท 2 อาณาจกรโบราณในดนแดนไทย

35

ขอมลผจดท ำ ชอ นำงพมพนภำ จงเกษกำรณ ต ำแหนงปจจบน คร โรงเรยนบานโนนโก ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ก าแพงเพชร เขต 1 ประวตกำรศกษำ พ.ศ. 2534 มธยมศกษาปท 6 โรงเรยนวชรปราการวทยาคม อ าเภอเมอง จงหวดก าแพงเพชร พ.ศ. 2538 ครศาสตรบณฑต (ค.บ.) สถาบนราชภฏก าแพงเพชร พ.ศ. 2546 ศกษาศาสตรมหาบณฑต (ศศ.ม.) สาขาวชาการวดผลและประเมนผลการศกษา มหาวทยาลยเชยงใหม ประวตกำรรบรำชกำร พ.ศ. 2538 อาจารย 1 โรงเรยนบานโนนจน

อ าเภอไทรงาม จงหวดก าแพงเพชร ปจจบน ครช านาญการ โรงเรยนบานโนนโก

อ าเภอเมอง จงหวดก าแพงเพชร มอถอ 084 591 9096