สารบญ

คานา (1)

สารบญ (2)

บนทกขออนญาตดาเนนโครงการ 1

รายละเอยดโครงการ 3

ลายช�อผ เขาอบรม 7

คาส�งแตงต �งคณะกรรมการดาเนนการ 10

เอกสารประกอบการอบรม 11

ผลการประเมน 22

ภาพประกอบการอบรม 25

หนงสอเชญวทยากร 27

คานา

สาขาวชาภาษาไทย คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏ

เพชรบรณ ไดจดทาโครงการอบรมการสรางสรรคบทแสดงเพ�อใชในการเรยนการสอนภาษาไทย

ซ�งการจดทาโครงการในคร �งน �ไดรบความสนใจจากผเขาอบรมเปนอยางด สงผลใหการดาเนน

กจกรรมตาง ๆ ประสบความสาเรจตามวตถประสงคท�กาหนดไว

ผดาเนนโครงการ

5 กรกฎาคม 2554

โครงการการสรางสรรคบทแสดงเพ�อใชในการเรยนการสอนภาษาไทย

หลกการและเหตผล

การจดการเรยนการสอนภาษาไทยใหมคณภาพเปนส�งจาเปนอยางย�งท�จะมสวนชวย

พฒนาคณภาพของผ เรยน โดยเฉพาะแสวงหาแนวทางการจดการเรยนการสอนใหมความ

นาสนใจ สาขาวชาภาษาไทย คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรจงเลงเหนถงความสาคญใน

เร�องน �และเหนวาการสรางสรรคบทแสดงเพ�อใชในการเรยนการสอนภาษาไทยจะเปนวธการหน�งท�

จะมสวนชวยสรางความสนใจและพฒนาคณภาพของผ เรยนไดจงไดจดทาโครงการน �ข �นมา

วตถประสงค

1. เพ�อสนองพนธกจของมหาวทยาลยราชภฏเพชรบรณ

2. เพ�อพฒนาความรแกผมาใชบรการ

3. เพ�อสรางเครอขายกบบคคลภายนอก

เปาหมาย

ผเขาอบรมเชงปฏบตการ สามารถนาความรท�ไดไปประยกตใชในการเรยนการสอนได

หนวยงานท� รบผดชอบ

สาขาวชาภาษาไทย คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏ

เพชรบรณ

ระยะเวลาและสถานท�

ระหวางวนท� 30 มถนายน – 1 กรกฎาคม 2554 ณ หองประชม 2 คณะมนษยศาสตร

และสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏเพชรบรณ

วธดาเนนการ

1. ประชมเพ�อพจารณาโครงการ

2. ขออนมตโครงการ

3. ดาเนนโครงการ

งบประมาณ จานวน 40,000 บาท

1) คาตอบแทนวทยากร 14,400 บาท (1,200 บาท x 6 ช�วโมง x 2 วน)

2) คาอาหารวาง 5,000 บาท (25 บาท x 4 ม �อ x 50 คน)

3) คาอาหารกลางวน 8,000 บาท (80 บาท x 2 ม �อ x 50 คน)

4) คาเอกสารประกอบการอบรม 7,500 บาท

5) คาวสดท�ใชในการอบรม 5,100 บาท

หมายเหต - ขอถวเฉล�ยจายทกรายการ

ผลท�คาดวาจะไดรบ

ผเขารบการอบรมเชงปฏบตการสามารถนาความรไปใชพฒนาในการเรยนการสอนได

การตดตามประเมนผล

ใหผ เขาใชบรการตอบแบบสอบถาม

................................................................

(ผชวยศาสตราจารยกอบกาญจน วเศษรมย)

ผ เสนอโครงการ

................................................................

(นายสมบต บญเล �ยง)

คณบดคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

ผ เหนชอบโครงการ

................................................................

(ผชวยศาสตราจารยจนตนา สนามชยสกล)

รองอธการบดฝายวจยและประกนคณภาพการศกษา

ผอนมตโครงการ

บทท� 2

เอกสารประกอบการอบรม ภาษาและภาษาเขยน

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 กลาวถง ภาษาไววา ภาษา หมายถง

ถอยคาท�ใชพด หรอเขยนเพ�อส�อความของชนกลมใดกลมหน�ง เชน ภาษาไทย ภาษาจน หรอ

ภาษาเพ�อส�อความเฉพาะวงการ เชน ภาษาราชการ ภาษกฎหมาย ภาษาธรรมะ; เสยง

ตวหนงสอ หรอกรยาอาการท�ส�อความกนได เชน ภาษาพด ภาษาเขยน ภาษาทาทาง ภาษามอ

จากขอความขางตนท�กลาวไว ถาแยกแยะเฉพาะภาษาเขยนจะมลกษณะเปนตวหนงสอ

ตวเลข และสญลกษณท�ใชในการส�อความของชนกลมใดกลมหน�งน�นเอง

การเขยนเพ�อการส�อความคด

การเขยนเปนพฤตกรรมของการส�อสารของมนษยท�เกดข �นจากการท�มนษยตองการ

ถายทอดความร ความรสก ความคด ความคดเหนของตนไปสผอ�น โดยใช “ภาษาเขยน” เปนตว

ส�อทาใหผรบสารเขาใจเร�องราว ความคด ความรสกท�ผสงสารถายทอดออกมา การรบรเร�องราว

รวมกนไดตรงกนท �งผ สงสารและผ รบสารนบเปนปจจยสาคญย� งในกระบวนการส�อสาร

นอกจากน �นพงระลกเสมอวาการส�อสารของมนษยน �นมขอบเขตกวางขวาง มหลายระดบท�ใช

ตาง ๆ กนไป แตการส�อสารไมวารปแบบใด เปาหมายสาคญอยท� การเขาใจความคด การรบร

เร�องราวไดตรงกน ถกตองครบถวน และตอบสนองไดตรงตามจดประสงคท�ตองการ

ระดบภาษาเขยนท�ใชในการส�อสาร

ภาษาท�ใชในการส�อสารท�วไป แบงออกเปน 3 ระดบ คอ

1. ภาษาแบบแผน

ภาษาแบบแผนเปนการใชภาษาเขยนเพ�อส�อความคดไดถกตองตามหลกเกณฑทาง

ภาษาอยางมระเบยบ เชน ภาษาเขยนของทางราชการ การเขยนเอกสารทางวชาการ บทความ

ทางวชาการ การเขยนสารคดทางวชาการ การเขยนเรยงความ และภาษาเขยนท�ใชในงานพระ

ราชพธตาง ๆ

2. ภาษาก�งแบบแผน

ภาษาก�งแบบแผนเปนการใชภาษาเพ�อส�อสารในโอกาสตาง ๆ โดยคานงถงความ

เหมาะสมตามสถานการณ โอกาส และกาลเทศะ เชน การเขยนคาบรรยาย การเขยนเพ�อการ

อภปราย และการเขยนบนทก

3. ภาษาไมเปนแบบแผน

ภาษาไมเปนแบบแผนเปนการใชภาษาท�ไมเครงครดในการใชใหเปนถอยคาท�เปนแบบ

แผนนก มกใชในเร�องการสนทนาในชวตประจาวนท�ว ๆ ไป ภาษาเขยนท�ไมเปนแบบแผน เชน

ภาษาเฉพาะกลม เปนตน มกใชเขยนสาหรบขอเขยน เชน บทสนทนาท�วไป และการเขยน

ขอเขยนสวนตว

ลกษณะสาคญของการใชภาษาเขยน

ภาษาเขยนท�ดมคณคาควรคานงถงลกษณะสาคญ ดงตอไปน �

1. ใชภาษาท�เขาใจงาย ไมจาเปนตองใชศพทแปลก ๆ ท�มความหมายตองขบคดอก

หรอตความ

ไดหลายแงมม

2. ใชภาษาท�ชดเจน สามารถส�อความคดไดตรงตามท�ผสงสารต �งใจไว น�นคอผ เขยนตอง

ชดเจนในความคดของตนเองกอน แลวนาความชดเจนในความคดดงกลาวมาถายทอดดวยการใช

ภาษาเขยนใหชดเจน ตรงตามเปาหมาย

3. ใชภาษาท�มพลงและมชวตชวา โดยการใชถอยคาท�สามารถกระตนดงดดใจ ชวนฟง

ชวนอาน ทาใหผรบเกดความคด เกดอารมณ เกดจนตนาการ ตามความประสงคของผสงสาร

ถอยคาท�เขยนนอกจากจะตองเสนอความร ความคดแลว ยงตองใชถอยคาสละสลวย ถอยคาท�ม

การเปรยบเทยบ มโวหารตาง ๆ ใหความรสกคลอยตาม เกดความประทบใจ เกดอารมณและ

จนตนาการไปตามขอเขยนน �น

ความสาคญของการเขยน

การเขยนเปนทกษะทางภาษาท�สาคญท�สดทกษะหน�งในบรรดาทกษะตางๆ แมการเขยน

จะมคณประโยชนมความสาคญทางภาษามากมายเพยงใด แตถานาไปใชไมถกตอง เขยนไม

ถกตองกใหโทษไดเชนกน ความสาคญของการเขยนมดงน �

1. เปนเคร�องมอใชส�อสาร ถายทอดความรสก ความคด ความร ระหวางบคคล และ

กลมบคคลตาง ๆ

2. เปนการสบทอดมรดกทางปญญาของมนษย จากคนรนหน�งสคนรนตอ ๆ ไป

3. เปนเคร�องมอใชบนทกหลกฐานทางธรกจการคา กฎหมาย และมรดกทรพยสนได

อยางถกตองตามกตกาของแตละสงคม

4. เปนเคร�องมอใชประกอบอาชพ เชน การเปนนกเขยนเร�องส �น นวนยาย สารคด และ

การเขยนงานทางวชาการ

จดประสงคของการเขยน

จดประสงคของการเขยนโดยท�วไป มดงน �

1. การเขยนเพ�ออธบาย เปนการเขยนเพ�อใหอานเขาใจเน �อหาอยางชดเจน ส�งท�จะ

อธบายน �นคออะไร เปนอยางไร เชน การอธบายการตอนก�งไม

2. การเขยนเพ�อเลาเร�อง เปนการเขยนเลา หรอบอกเร�องราวตาง ๆ ใหทราบ เชน การ

เขยนเลาประวต การเขยนเลาเหตการณ การเขยนเลาเร�องประสบการณชวต

3. การเขยนเพ�อประกาศแจงความ เชญชวน เชน การเขยนประกาศของทางราชการ

การเขยนบตรเชญเน�องในโอกาสตาง ๆ

4. การเขยนเพ�อชกจงใจ เชน การเขยนโฆษณาหาเสยง การเขยนเพ�อโฆษณาสนคา

5. การเขยนเพ�อแสดงความคดเหนและแนะนา เชน การเขยนเพ�อแนะนาแสดงความ

คดเหนใหม ๆ การเขยนแสดงเหตผลโตแยง

6. การเขยนเพ�อการวเคราะห เชน การเขยนวเคราะหขาว

7. การเขยนเพ�อการวจารณ เชน การวจารณบทความ บทละคร

ปจจยท�ควรคานงถงในการเขยน

ปจจยสาคญท�ผ เขยนควรคานงถงในการเขยน มดงน �

1. ผรบสาร ตองคานงวาจะเขยนใหใครอาน โอกาสใด เม�อใด อยางไร

2. จดประสงค ตองวางจดประสงคกอนลงมอเขยนทกคร �งจะทาใหไมหลงทาง

3. เน �อหาสาระ ตองพจารณาขอมล หรอเน �อหาสาระท�จะนามาเขยนอยางถ�ถวน เพ�อให

ผอานไดความร ความคด อยางเขาใจงายและชดเจน

4. ทวงทานองเขยน ควรใชลลาท�เรยบงาย ตรงไปตรงมาในการนาเสนอขอมล เพ�อให

ผรบสารทกระดบเขาใจเน �อหาสาระไดถกตอง

�. การตรวจทาน ตองตรวจทานแกไขเร�องการใชภาษา การสะกดการนต การอางอง

และการพมพใหถกตอง เม�อเขยนเน �อหาแตละข �นตอน หรอจบบทจบเร�องแลว เพ�อใหขอเขยนน �น

นาไปใชอยางมประสทธภาพ

คณสมบตของผฝกเขยนท�ด

ผฝกเขยนท�ด ควรเตรยมตวใหพรอมเพ�อผลตผลงานเขยนใหมคณภาพ คอ

1. ควรเปนนกสงเกต หม�นสงเกตเร�องตาง ๆ และบนทกไวเสมอ

2. ตองอานหนงสอเฉพาะสาขาและหนงสอท�วไปใหมาก พรอมท �งบนทกและอางองดวย

3. ควรฝกหดเขยนทกวนอยาสม�าเสมอ เขยนต �งแตขอความส �น ๆ จนคลองจงเพ�มความ

ยาวมากข �น จะชวยใหเกดความม�นใจในการเขยน

4. ตองมสมาธแนวแน ศกษาและมงม�นท�ขอเขยนน �นในขณะเขยน อยาวตกกงวลเร�อง

อ�น ๆ จะทาลายสมาธ

5. ฝกเปนนกคด คดสรางสรรค คดเชงบวก ต �งและตอบคาถามอยเสมอ

จะขจดขอสงสยได

6. ควรอานทบทวนตรวจสอบขอเทจจรงใหถ�ถวนเม�อเขยนจบไปตอนหน�ง หรอหน�งบท

แลว พรอมดความถกตองเหมาะสมในการใชภาษาดวย

หลกพ �นฐานสาหรบผเร�มฝกเขยน

หลกพ �นฐานสาหรบผ เร�มฝกเขยน มดงน �

1. การเตรยมตวกอนเขยน

การเตรยมตวกอนลงมอเขยน ควรเตรยมการในเร�องตาง ๆ ดงน �

1.1 ตองต �งจดมงหมายกอนวาจะเขยนงานประเภทใด เร�องอะไร เขยนแนวใด

1.2 ควรยดแนวทางสาคญท�วา เขยนอะไรกตามตองเขยนใหอานงาย สละสลวย

กะทดรดเขยนคาจานวนนอยแตเก◌บใจความไดดชดเจน

1.3 คดทกคร �งกอนลงมอเขยน ต �งคาถามในการคดดวยวา ใคร ทาอะไร ท�ไหน

เม�อไร ทาไม และอยางไร จะเปนการตอบคาถามไดอยางด และเปนสาระสาคญในการเขยนอก

ดวย

2. การรบผดชอบขอเขยน

ผ เร�มฝกเขยนตองศกษาคนควาขอมลใหมาก ขอมลเร�องเดยวกนตองคนควาจาก

หลายแหลง เพ�อท�จะไดขอมลท�ถกตองนามาเขยน ควรมองปญหาเหตผลอยางถ�ถวน รอบคอบ

ในการถายทอดขอมล

3. การศกษาวธเขยนของงานเขยนแตละแบบ

ข �นตอนของการเร�มตนศกษางานเขยนแตละแบบ ควรสะสมขอมลจากแหลงตาง ๆ

ดงน �

3.1 ควรอานหนงสอ ท �งหนงสอพมพ วารสาร นตยสาร และหนงสอท�เก�ยวของกบ

สาขาของเร�องท�จะเขยนโดยตรง อานแลวบนทกขอมลสาคญไว จดแหลงขอมลใหถกตองเพ�อ

นามาใชอางอง

3.2 ศกษาแหลงขอมลท�สาคญ เชน ประสบการณสวนตว จากสถาบนการศกษา

และส�ออเลกทรอนกส เปนตน

4. ข �นเร�มตนฝกเขยน

การเร�มตนฝกเขยนมกเร�มตนเขยนในเร�องใกลตวเองท�สด แลวจงคอยกวางขยาย

ออกไปเร�อย ๆ ควรทาโครงเร�องอยางคราว ๆ อาจเปนในรปแบบของหวขอสาคญ ๆ ท�วางไว หรอ

ใชแผนภมโครงเร�องชวยในการสรางโครงเร�อง แกไขโครงเร�องไดเร�อย ๆ จนพอใจ แลวจงลงมอ

คนควาขอมลนามาเขยน

การเร�มตนฝกเขยนท�ดน �น กนน�ง (Gunning 1986: 49) ไดเสนอแนะแนวทาง 10

ประการ ท�จะชวยใหการเขยนขอความ และเร�องตาง ๆ เปนไปอยางแจมชด อานงาย เขาใจด ม

ดงน �

- ใชประโยคส �น ๆ

- เลอกประโยคท�ไมซบซอนนามาใชในงานเขยน

- เลอกใชถอยคาท�คนหกนดอยแลว

- หลกเล�ยงการใชคาศพทท�เขาใจยาก

- ใชคากรยาท�แสดงอาการแลวเหนการกระทาไดชดเจน

- เขยนขอความตามท�พดท�สามารถเขาใจไดงาย

- ใชขอความท�เขยนแลวมองเหนภาพไดชดเจน

- ระลกถงผอาน ตองใหผอานมประสบการณรวมกบผเขยนเสมอ

- ควรเขยนขอความใหสมบรณเม�อตองการเปรยบเทยบความแตกตางของ

ขอความ

- ตองเขยนใหผอานเขาใจเร�องไดดมใชเนนเร�องประทบใจเปนสาคญ

ขอเสนอแนะท �ง 10 ประการนบเปนขอเสนอแนะท�ดท�สดสาหรบบคคลตางท�ต �งใจลง

มอเขยน เพ�อใหงานเขยนมประสทธภาพ

5. ขอบกพรองท�มกประสบในข �นฝกเขยน

ขอบกพรองท�มกประสบในข �นฝกเขยนมหลายประการ ไดแก

5.1 เขยนตวสะกดการนตผด เวนวรรคผด ทาใหความหมายผด

5.2 ใชคาบกพรอง เชน ใชคาไมตรงตามหนาท� ใชคาฟ มเฟอย ใชคาท�เปนภาษาพด

ปนภาษาเขยน ใชคาตางประเทศในภาษาไทย ฯลฯ

5.3 ใชประโยคไมถกตอง ไมวาจะเปนเร�องโครงสราง หรอการวางสวนขยายท�ผด

เหลาน �ทาใหเน �อหาบกพรอง

5.4 มขอมลนอย เน �อหาท�เขยนไมกวางขวาง ผอานจงไมคอยไดประโยชนนก

5.5 ไมสามารถจดระเบยบความคดในการเขยน ขาดเอกภาพ สมพนธภาพ และ

สารตถภาพ

การกาหนดเปาหมายและการเตรยมวางโครงเร�องในการเขยน

การกาหนดเปาหมายกอนลงมอเขยนเพ�อใหทราบวาเขยนอะไร เขยนอยางไร เขยนไปใน

แนวใด กาหนดแนวคดของเร�อง และลงมอสรางโครงเร�อง เพ�อเปนแนวทางในการเขยนอยางม

ลาดบ มหมวดหม มกลมของขอมลท�จะเขยน ทาใหขอมลท�เขยนมการจดระบบ เรยงลาดบ

สอดคลอง กลมกลน ตอเน�อง ไมสบสนวกวน

ข �นตอนการวางโครงเร�องท�สาคญตามลาดบ มดงน �

1. ข �นประมวลความคด โดยรวบรวมประเดนความคดขอมลใหมากท�สด

2. ข �นเลอกสรรความคด นาประเดนความคดของขอมลมาเลอกเพ�อนาไปใชหรอไมใช

แยกจากกน โดยยดจดมงหมาย ช�อเร�อง แนวคด และสาระของเร�องเปนเกณฑพจารณา

3. ข �นจดหมวดหมความคดของเร�อง นาประเดนดงกลาวมาจดเขาพวกเขากลม แลว

กาหนดช�อเปนขอความหรอประโยคส �น ๆ เปนตวแทนต �งเปนช�อกลมน �น ๆ

4. ข �นจดลาดบความคด โดยนาช�อของหวขอกลมตาง ๆ มาจดลาดบกอนหลง เพ�อให

ขอมลท�จะเขยนดาเนนไปอยางมระบบ มเหตผล ชดเจน และมความสมพนธตอเน�องกนอยางด

ต �งแตตนจนจบเร�อง โดยยดดานเวลา เหตผล ความสาคญ กระบวนการ และยดเกณฑจาก

สวนรวมไปสสวนยอย แลวจงนาไปเขยน

การนาแผนภาพความคดมาใชในการวางโครงเร�อง

ไมวาจะเปนงานเขยนประเภทใด กอนลงมอเขยนจะตองวางโครงเร�องกอน โครงเร�องม

หลายลกษณะ เชน เขยนเปนโครงเร�องหวขอ มท �งหวขอส �น ๆ ประกอบกนกบแผนภาพในการวาง

โครงเร�อง วธน �นยมมาก เพราะสะดวกรวดเรว สามารถขยายปรบเปล�ยนเพ�มเตมใหละเอยด

ชดเจนย�งข �น เรยกวา แผนภาพโครงเร�อง หรอแผนภมโครงเร�อง เม�อใชกบการสรางความคดก

เรยกวา แผนภาพความคด หรอแผนภมความคด (mind mapping)

การเขยนโครงเร�องดวยการนาแผนภาพโครงเร�องมาใช เร�มตนดวยการทาความเขาใจและ

แยกแยะขอมลท�คนควาเก�ยวกบเร�องน �นออกมาในลกษณะจดกลม มช�อกลมหรอหวขอแตละกลม

หวขอดงกลาวมท �งหวขอหลก หวขอรอง จดวางตามลาดบความสาคญและการขยายความ

แผนภาพโครงเร�องจะชวยแสดงความสมพนธของเน �อหาท�สอดคลองกบหวขอเร�อง และช�อเร�อง

เพ�อประโยชนในการเตรยมเน �อหากอนการเขยนเร�อง

จากท�กลาวมาแลวเหนไดวา การท�ผ เร�มตนลงมอเขยนและฝกเขยนเร�องตาง ๆ ต �งแต

งาย ๆ ไปจนยาก และเขยนต �งแตประโยคส �น ๆ เปนประโยคท�ยาวข �น และเขยนเปนเร�อง ผ ฝก

เขยนตองมพ �นฐานความรเก�ยวกบการเขยน ไดแก รประเภทของงานท�จะเขยน วางจดประสงค

วาจะเขยนงานประเภทใด เขยนไปในแนวใด ผใดรบสาร ใชระดบภาษาใหเหมาะสม รลกษณะ

สาคญของการใชภาษาสาหรบงานเขยนน �น ตลอดจนเตรยมการกอนลงมอเขยน คอการประมวล

ขอคด นามาจดลาดบเปนการวางโครงเร�องกอนท�จะลงมอเขยน แลวจงลงมอเขยนกจะประสบ

ความสาเรจ

สารคด

สารคด หมายถง หนงสอท�มเน �อหาสาระท�เปนเร�องราวเก�ยวกบบคคล หรอเหตการณท�

เปนจรงมจดมงหมายเพ�อใหความร ความคดและความเพลดเพลนแกผอาน สารคดกบบทความ

มลกษณะคลายกนมาก แตจะแตกตางกนตรงท�สารคดทความรเปนแกนมความคดเหนเปน

สวนประกอบ สวนบทความจะมความคดเหนเปนแกน และมความรเปนสวนประกอบ อกท �งสาร

คดตองใชสานวนโวหารท�คมคาย ลกซ �ง ชวนอาน และใหความสนกสนานเพลดเพลน แต

บทความไมตองคานงถงความสนกสนานกได

ประเภทและรปแบบของสารคด

ประเภทของสารคด

สารคดทองเท�ยว (Touring Feature) เปนสารคดท�เลาเร�องราวการเดนทางไปในสถานท�

ตาง ๆ มงใหความรผอานในดานภมศาสตร ประวตศาสตร โบราณคด ความเปนอยของผคน

ขนบธรรมเนยมประเพณ คานยมและวฒนธรรม ท �งรายละเอยดปลกยอยท�เปนคมอนกเดนทาง

เชน การเดนทาง ท�พก อาหาร สถานท�สาคญ ฯลฯ นอกจากน �ผ เขยนมกใหของสงเกตและแสดง

ทศนะตอส�งท�พบเหนไวดวย

จะสงเกตไดวา สารคดทองเท�ยวจานวนไมนอยท�นาเท�ยวในสถานท�เดยวกน แตผเขยนก

สามารถนาเสนอเร�องราวท�นาสนใจในแงมมท�ตางกน และบรรยากาศท�แตกตางกน ท �งน �เพราะ

ผ เขยนแตละคนมความเปนตวของตวเองในการเสนอโลกทศนและลลา ภาษา ทาใหผอาน

สนกสนาน และไดรจกสถานท�น �นอยางละเอยด ดวยทศนะลลา น �าเสยง และแงมมท�ผ เขยน

นาเสนอไวตาง ๆ กน ตวอยางสารคด เชน “ย�าแดนมงกร” พระราชนพนธของสมเดจพระเทพ

รตนราชสดา สยามบรมราชกมาร “ไปเย�ยมอามาท�เมองจน” ของ ไมตร ลมปชาต เปนตน

นอกจากน �ยงมสารคดประเภทอ�น ๆ เชน

1. สารคดท�วไป (General Feature)

2. สารคดเน�องในโอกาสพเศษ (Special Occasion Feature)

3. สารคดเชงวเคราะห (Documentary)

4. สารคดเชงขาว (New Documentary)

รปแบบของสารคด

รปแบบการเขยนสารคดท�นยมมหลายลกษณะ เชน ความเรยง บนทก และจดหมาย ใน

ปจจบนนยมเขยนสารคดท�มรปแบบเปนบนเทงคดเพ�มข �น คอ สารคดท�นาเร�องราวท�เปนเร�องจรง

มาเขยนแบบเร�องส �น หรอนวนยาย ตวละคร บทสนทนา ฉาก มการดาเนนเร�องท�รวดเรวชวน

ตดตาม ทาใหเกดความสนกสนานแกผอาน

รปแบบในการนาเสนอน �น ควรตองคานงถงความหลากหลายของบทสารคด ควรหา

เพลงท�เขากบเร�องหรอบรรยากาศท�นาเสนอ และใชเสยงตาง ๆ สอดแทรกไปในรายการบาง เชน

เสยงสมภาษณบรรยากาศในเหตการณจรง เปนตน นอกจากน �อาจจะมการพดคยกบผ รเร�องด

หรออภปรายในกลมท�เก�ยวของกได ไมควรมเฉพาะบทท�แหงแลวเกนไป โดยขาดการใชกลวธท�

นาเสนอแบบอ�นเพ�มเตม

ความยาวของรายการสารคดน �นจะใชเวลาประมาณ 15, 20 หรอ 30 นาท เปนอยางมาก

ท�นยมกนคอ 15-20 นาท

การใชภาษาในงานสารคด

1. ใชภาษาไพเราะ สละสลวย แตไมวลศมาหราเกนไป หรออาจกลาวไดวา ใชภาษาท�

เรยบงายแตทรงพลง

2. เตมเสนหในการเขยนดวยการใชอปมาอปไมย

3. ใชคาประเภท กบ แก แต ตอ ท� ซ�ง อน ฯลฯ อยางเหมาะสม

4. ระมดระวงคาฟ มเฟอย ประเภท วดโพธ�ถกสรางข �นใน พ.ศ. ........ ทมชาตไทยแพ

ใหกบทมจน รฐบาลสหรฐทาการเจรจาสนตภาพกบอรก ฯลฯ

5. ระมดระวงคาซ �า เชน “...ฉนเสยใจท�ทาใหแมตองรองไห การทาใหแมตองรองไหเปน

บาปมหนต...” หากเลอกคาไมซ �ากนได เชน “การทาใหบพการน �าตาตกถอเปนบาปมหนต” นาจะ

ดกวา

ข �นตอนการเขยนบทสารคด

4.1 กาหนดแกนเร�อง (Theme)

กอนอ�นตองทาความเขาใจถงความหมายของคาวา ธม (Theme) ซ�งหมายถงแกน

สาระสาคญของเร�องท�ผเขยนตองการจะบอกกบผรบสาร ซ�งถาหากเราดความหมายกไมนาจะ

เขาใจยากนก แตในความเปนจรงแลว คาวา ธมน �จะเขาใจยากกยาก จะเขาใจงายกงาย เพราะ

แทท�จรงแลวในงานเขยนทกประเภท หรอถามองกวางออกไปหนอย ในงานศลปะทกประเภท

จะตองมการกาหนดธมข �นมาท �งน �น คาวา ธม น �นไมยากแตความยากจะอยในกระบวนการเขยน

ซ�งผ เขยนหนาใหมมกจะประสบปญหาวาตนเองไมสามารถคนหาธมออกมาได แตปญหาน �

สามารถแกไขไดหากมการฝกฝนบอย ๆ ตอไป เม�อจะเขยนกจะมวธการคดธมออกมากอนโดย

อตโนมต

4.2 กาหนดพลอตและกลวธการนาเสนอ

เม�อผ เขยนบทไดธมแลว ข �นตอนตอมาจะตองหาขอมลท�สามารถสนบสนนทาให ธม ของ

เราเดนชดข �น ขอมลท�นาเสนอน �นจะตองทาใหผชมสามารถเช�อในธมท�ผเขยนกาหนดข �นมาได

เม�อไดชดขอมลหรอพลอตแลว ผเขยนจะตองหากลวธนาเสนอท�นาสนใจสามารถดงดดใหผชม

สนใจได

4.3 คดใหเปนภาพ

ปญหาของผ เขยนบทสวนใหญ คอ การไมไดเร�มตนจากคดเปนภาพ เขยนบทไปเร�อยๆ

ตามขอมลหรอความคดคานงของตนเอง โดยยงไมรวาจะนาเสนอออกมาเปนภาพอยางไร ตรงน �

เปนประเดนสาคญ เพราะเทาท�พบงานสารคดทางโทรทศนสวนใหญจะลอกขอมลมาจากหนงสอ

โดยไมผานการกล�นกรองหรอตออกเปนภาพเสยกอน เม�อเปนเชนน �กทาใหสารคดทางโทรทศนจด

ชดเหมอนกบอานหนงสอใหคนดฟง

5. ข �นตอนการทารายงานสารคด

หลงจากท�ไดเตรยมงาน กาหนดเร�อง กลมผชม ผฟง หวขอเร�อง แกนของเร�อง เน �อหา

ประเดน รวมเร�องแลวจะมข �นตอนการทาดงน �

5.1 ตดสนใจเก�ยวกบหวเร�อง เชน การบรรยาย และเร�องแทรกตองตดตอกนหรอไม ส�ง

ท�เพ�มใน

รายการ สวนประกอบท�ตองใช ไดแก ผ เขยนแบบบนทกเสยง ผแปล การประกอบเสยง รปแบบ

การทาขาว

5.2 ศกษาขอมลท�จาเปนสาหรบการสมภาษณ และเร�องแทรกอ�นๆ ขอเทจจรง ผให

คาแนะนา ผใหสมภาษณ สถานท�

5.3 พจารณาผชวยเหลอท�จะชวยเกบขอมล หรอรวมในรายการ

5.4 บนทกเร�องประกอบ ทาเม�อความคดเก�ยวกบโครงเร�อง การตดตอแนนอนแลว ควร

ระวงเร�องคณภาพทางเทคนคดวย

5.5 การตดตอเทปคร �งแรก ควรตดสวนท�ไมแนใจวาจะไมใชออก ตดตอใหมลกษณะ

ตอเน�อง และอาจไมตองเอาใจใสเร�องความผดพลาดมากนก แตตองลองฟงดหลาย ๆ คร �ง

จนกระท�งรสกวาแตละสวนตอเน�องกนอยางเหมาะสม และเกดความคดเก�ยวกบคาบรรยาย

นอกจากน �นควรเตรยมพรอมท�จะบนทกเพ�มเตมในสวนท�ขาดหายไป แลวบนทกสวนยอยท�

จดลาดบไวเปนท�นาพอใจ แลวลงในเทปและเวนท�วางของสวนหวเทป และปลายเทปใหมาก

5.6 ข �นเขยนบทท�ใชผลตรายการ หลงจากตดสนแนใจในสวนประกอบตาง ๆ แลวก

สามารถ เขยนบทบรรยายไดจรง ๆ การบนทกสญญาณเตอนชวงเวลาการเปล�ยนแปลงความดง

ของเสยงเพลง และเสยงประกอบท �งหลาย ตองถกตองตามกาหนดเวลา และทาเคร�องหมายไวให

ชดเจน นอกจากน �นเร�มรายการเปนส�งสาคญมากควรเนนส�งท�นาสนใจพยายามช �ใหเหนถงสวน

หน�งท�นาสนใจตลอดเวลาซ�งตองระมดระวงในการเขยนบท

5.7 การบนทกรวม เปนการบนทกสวนตาง ๆ ท �งหมดในทเดยว ปองกนตามแผนท�วางไว

เพ�อใหรายการตอเน�อง มความหลากหลาย นาสนใจตดตามชมและฟง เม�อเสรจควรตรวจสอบ

ความกระชบของรายการและความตอเน�อง ซ�งอาจปรบปรงดวยการตดตออกคร �ง

เทคนคในการทารายการสารคด

1. ความคดเก�ยวกบจดมงหมายตองชดเจน มฉะน �นจะเปนการจบเร�องยอยๆ มา

ประตดประตอโดยไมเขากน

2. วางแผนบนทกเกบขอมลอยางรอบคอบ มฉะน �นจะเช�อมตอรายการไดยาก

3. เร�องประกอบตองชดเจนและสมบรณในตวเอง ไมวาจะเปนสถานท�หรอผพดควร

ชดเจนต �งแตเร�มแรก

4. การมสญญาณเตอนในตอนแรกและส �นสด เน �อหายอยแตละเร�องจะเปนประโยชนใน

การท�เกดความตอเน�อง

5. เสยงประกอบ และเพลงสามารถใชเช�อมในลกษณะการบรรยายโดยไมใชคาพด

เหมอนรายการละคร

6. เพลงประกอบจะใชในสองสวน คอ เพลงประจารายการและเพลงค�นรายการ ควร

เปนเพลงบรรเลงท �งคท�มลลาแตกตางกน เพลงประจารายการควรเราความสนใจผฟงไดอยางด

ทาใหจารายการไดจะใชท �งตอนนาและปดรายการ สวนเพลงค�นรายการควรเลอกใหมอารมณเขา

กบบรรยากาศในเร�องดวย สาหรบเพลงท�มเน �อรองตองเลอกเพลงท�เขากบเร�องดวย ซ�งถอวาเปน

เน �อหารายการไดอยางหน�ง

7. บทเร�มตนหรอการนาเขาสรายการ ควรดงดดความสนใจของผฟง ใหตดตามรบฟง

รายการโดยตลอด อาจเลอกใชวธการตาง ๆ พดถงส�งแวดลอมรอบตวผฟง หรอส�งท�ผ ฟงเหนอย

เปนประจา พดถงตวผฟงโดยตรง อาศยเสยงประกอบตาง ๆ อาศยเทคนคละครวทย เปนตน

การเช�อมรายการเพ�อใหผชม และผฟงเกดความรสกวาเปนรายการเดยวกนตลอดรายการ อาจ

เช�อมดวยเพลงท�เขากบบรรยากาศ และถอเปนเพลงแกน (Theme Music) ของรายการไปโดย

ตลอด หรออาจเช�อมดวยคาพดโดยหาตวเช�อม หรอตวกลางระหวางเน �อหาประเดนท�หน�งกบอก

ประเดนท�หน�งท�กาลงจะพดถดไป หรออาศยแกนของเร�องเปนตวเช�อมดวยกได

8. ภาษาและลลาการพด ควรใชประโยคส �น ๆ กะทดรด พดย �าในสวนท�สาคญ การใช-

การสมภาษณท�ทาใหผฟงนกเหนภาพไดจะเปนประโยชนตอผฟงได

9. ช�อเร�องควรต �งใหแปลก นาสนใจ เม�อผฟงแลวเกดอยากร อยากฟง อยากฟง อยาก

ชม เชน จราจรในกรงเทพฯ ควรใชการจราจรท�เกอบจลาจลหรอใครวากรงเทพ ฯ เปนเมองสวรรค

หรอเขาวาคณนองซ �อใบขบข� เปนตน

วธการประเมนโครงการ

วตถประสงคของการ

ประเมนโครงการ

ตวช �วด แหลงขอมล วธการรวบรวม

ขอมล

การวเคราะห

ขอมล

เกณฑการประเมน

1. เพ�อประเมน

ความสามารถในการ

ถายทอดความรของ

วทยากร

1. ความสนใจของผ

เขาอบรม

ผ เขาอบรม แบบสอบถาม คาเฉล�ย 5 มากท�สด

4 มาก

3 ปานกลาง

2 นอย

1 นอยท�สด

2. เพ�อประเมนความรท�

ไดรบจากการอบรม

2. ความพงพอใจใน

ความรท�ไดรบ

ผ เขาอบรม แบบสอบถาม คาเฉล�ย 5 มากท�สด

4 มาก

3 ปานกลาง

2 นอย

1 นอยท�สด

3. เพ�อประเมนการนา

ความรท�ไดรบไปใช

ประโยชนในการเรยนการ

สอน

3. ความพงพอใจใน

การนาความคาดหวง

ของการนาความรท�

ไดรบไปใชประโยชน

ผ เขาอบรม แบบสอบถาม คาเฉล�ย 5 มากท�สด

4 มาก

3 ปานกลาง

2 นอย

1 นอยท�สด

4. เพ�อประเมนความรท�

ไดรบเพ�มเตมเม�อ

เปรยบเทยบกบความรเดม

4. ความพงพอใจใน

ความรท�ไดรบ

ผ เขาอบรม แบบสอบถาม คาเฉล�ย 5 มากท�สด

4 มาก

3 ปานกลาง

2 นอย

1 นอยท�สด

5. เพ�อประเมนการจด

อบรมคร �งตอไป

5. ความพงพอใจใน

การจดอบรม

ผ เขาอบรม แบบสอบถาม คาเฉล�ย 5 มากท�สด

4 มาก

3 ปานกลาง

2 นอย

1 นอยท�สด

6. การจดอบรมคร �งน �ม

สวนชวยสรางเครอขายทาง

วชาการใหเกดข �น

6. ความพงพอใจของผ

เขาอบรม

ผ เขาอบรม แบบสอบถาม คาเฉล�ย 5 มากท�สด

4 มาก

3 ปานกลาง

2 นอย

1 นอยท�สด

วตถประสงคของการ

ประเมนโครงการ

ตวช �วด แหลงขอมล วธการรวบรวม

ขอมล

การวเคราะห

ขอมล

เกณฑการประเมน

7. เอกสาร / วสดท�ใชใน

การอบรม

7. ความพงพอใจ

เก�ยวกบเอกสาร/วสดท�

ใชในการอบรม

ผ เขาอบรม แบบสอบถาม คาเฉล�ย 5 มากท�สด

4 มาก

3 ปานกลาง

2 นอย

1 นอยท�สด

8. เพ�อประเมนความ

เหมาะสมของระยะเวลาท�

ใชในการอบรม

8. ความพงพอใจใน

ระยะเวลาท�ใชจดอบรม

ผ เขาอบรม แบบสอบถาม คาเฉล�ย 5 มากท�สด

4 มาก

3 ปานกลาง

2 นอย

1 นอยท�สด

เปาหมาย

ผเขาอบรมจานวน 50 คน (ตอบแบบสอบถาม 45 คน) คดเปนรอยละ 98

เคร�องมอท�ใชในการประเมน

เคร�องมอท�ใชในการเกบรวบรวมขอมลสาหรบการประเมนคร �งน � คอ แบบสอบถาม

สถตท�ใชในการวเคราะหขอมล

สถตท�ใชในการวเคราะหขอมล คอ คาเฉล�ย สวนเบ�ยงเบนมาตรฐาน

ผลการประเมน

การวเคราะหขอมลการประเมนโครงการอบรมการสรางสรรคบทแสดงเพ�อใชในการเรยน

การสอนภาษาไทย วเคราะหขอมลดวยโปรแกรมคอมพวเตอร (SPSS) พบวา

คาเฉล�ย 4.51 – 5.00 หมายถง มากท�สด

คาเฉล�ย 3.51 – 4.50 หมายถง มาก

คาเฉล�ย 2.51 – 3.50 หมายถง ปานกลาง

คาเฉล�ย 1.51 – 2.50 หมายถง นอย

คาเฉล�ย 1.00 – 1.50 หมายถง นอยท�สด

รายการประเมน ระดบความพงพอใจ สรปผล

x S.D.

1. ความสามารถในการถายทอดความรของวทยากร. 4.63 .50 มากท�สด

2. ความรท�ไดรบจากการอบรม 4.47 .61 มาก

3. การนาความรท�ไดรบไปใชประโยชนในการเรยนการสอน 4.68 .58 มากท�สด

4. ความรท�ไดรบเพ�มเตมเม�อเปรยบเทยบกบความรเดม 4.37 .83 มาก

5. มหาวทยาลยราชภฏควรดาเนนการจดอบรมในลกษณะ

น �ทกป

4.05 .75 มาก

6. การจดอบรมคร �งน �มสวนชวยสรางเครอขายทางวชาการ

ใหเกดข �น

4.02 0.80 มาก

7. ประโยชนของเอกสารท�ใชในการอบรม 4.11 0.76 มาก

8. ความเหมาะสมของระยะเวลาการจดอบรม 4.07 0.72 มาก

สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

สรปผลการประเมนโครงการ

ผลการประเมนโครงการพบวา ผ เขาอบรมมความพงพอใจเร�องความสามารถในการ

ถายทอดความรของวทยากร และการนาความรท�ไดรบไปใชประโยชนในการเรยนการสอนมาก

ท�สด สวนเร�องอ�น ๆ มความพงพอใจในระดบมาก

อภปรายผล

การจดอบรมคร �งน �ผ เขาอบรมเหนวาผเขาอบรมสวนใหญมความพงพอใจตอการจดอบรม

ในคร �งน � และคาดหวงวาจะมการจดอบรมในเร�องอ�น ๆ ตอไป

ขอเสนอแนะ

1. ควรจดอบรมในหวขอท�เก�ยวของกบการจดการเรยนการสอนภาษาไทยอก เชน

เพลงท�ปรากฏในหนงสอแบบเรยน การเขยนนทาน เปนตน

2. ควรจดอบรมเร�องท�เก�ยวของกบการผลตส�อท�ใชในการเรยนการสอนภาษาไทย

3. เทคนคการสอนนกเรยนท�มความสามารถทางสตปญญาดกบดอย