1 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

ค าอธบายรายวชา พว02001 อเลกทรอนกสและวงจรไฟฟา จ านวน 3 หนวยกต

ระดบประถมศกษา/มธยมศกษาตอนตน/มธยมศกษาตอนปลาย

มาตรฐานท 2.2 มความรความเขาใจและทกษะพนฐานเกยวกบคณตศาสตร วทยาศาสตรและเทคโนโลย ศกษาและฝกทกษะเกยวกบเรองตอไปน

ความหมาย ชนดของอปกรณอเลกทรอนกส วงจรอเลกทรอนกสอยางงาย ประโยชนของ ของอเลกทรอนกสในชวตประจ าวน

ความหมายของวงจรไฟฟา กฎของโอหม การตอตวความตานทานแบบตาง ๆ เชน แบบ อนกรมและแบบขนาน การตอวงจรไฟฟา การตออปกรณไฟฟา ทใชในชวตประจ าวน การซอมบ ารงรกษาเบองตน อปกรณไฟฟาในบาน วธการใชไฟฟาอยางประหยด ความรเกยวกบการซอมบ ารงรกษาเครองใชไฟฟาในบาน การจดประสบการณการเรยนร

ใหผเรยนศกษา คนควา ตรวจสอบ ทดลอง อธบาย อภปราย น าเสนอดวยการจดกระบวน การเรยนรโดยการพบกลม การเรยนรแบบทางไกล แบบชนเรยน ตามอธยาศย การสอนเสรม การเรยนรดวยตนเอง การท ารายงาน การศกษาจากแหลงเรยนร ประสบการณโดยตรง ใชสถานการณจรง ปรากฏการณธรรมชาต ประสบการณการเรยน และการเรยนรดวยโครงงาน การวดและประเมนผล

การสงเกต การอภปราย การสมภาษณ ทกษะปฏบต รายงานการทดลอง การมสวนรวมใน กจกรรมการเรยนร ผลงาน การทดสอบ ประเมนโครงงาน ประเมนการน าไปใชประโยชนในชวต

2 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

รายละเอยดค าอธบายรายวชา พว02001 อเลกทรอนกสและวงจรไฟฟา จ านวน 3 หนวยกต

มาตรฐานท 2.2 มความรความเขาใจ และทกษะพนฐานเกยวกบคณตศาสตร วทยาศาสตรและเทคโนโลย

ท หวเรอง ตวชวด เนอหา จ านวน (ชวโมง)

1. อเลกทรอนกส

1. อธบายความหมายของอเลกทรอนกสได

2. บอกชนด อปกรณ ของอเลกทรอนกส อยางงายได

3. ทดลองประกอบวงจรอเลกทรอนกสอยางงายได

4. บอกประโยชนในการน าอเลกทรอนกสไปใชในชวตประจ าวนได

1. ความหมาย 2. ชนดของอปกรณอเลกทรอนกส 3 วงจรอเลกทรอนกสอยางงาย 4.ประโยชนของอเลกทรอนกสในชวตประจ าวน

40

2. วงจรไฟฟา 1. อธบายความหมายของวงจรไฟฟาได 2. อธบายกฎของโอหม 3. บอกประเภทของวงจรไฟฟาแบบตาง ๆ ได 4. อธบายและทดลองตอวงจรไฟฟาแบบ

ตางๆได 5. บอกวธการซอมบ ารงรกษาวงจรไฟฟา

เบองตนได

1. ความหมายของวงจรไฟฟา 2. กฎของโอหม 3. การตอตวความตานทานแบบ

ตางๆ เชน แบบอนกรม และแบบขนาน

4. การตอวงจรไฟฟาในบาน 5. การตออปกรณไฟฟาทใชในชวตประจ าวนและการซอมบ ารงรกษาเบองตน

40

3. การประหยดไฟฟาภายในบาน

1. อธบายหลกการท างานของอปกรณไฟฟาในบานได

2. บอกวธการใชไฟฟาอยางประหยดได 3. เลอกใชอปกรณท ประหยดไฟฟาได 4. ดแลรกษาเครองใชไฟฟาในบานได

1. อปกรณไฟฟาในบาน 2. วธการใชไฟฟาอยางประหยด 3. การเลอกใชอปกรณท

ประหยดไฟฟา 4. การบ ารงรกษาเครองใช

ไฟฟาในบาน

40

3 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

แบบทดสอบกอนเรยน รายวชา พว02001 อเลกทรอนกสและวงจรไฟฟา

ระดบประถมศกษา/มธยมศกษาตอนตน/มธยมศกษาตอนปลาย

1. อปกรณทท าหนาทตดกระแสไฟ เมอเกดไฟฟาลดวงจร คอขอใด ? ก. ฟวส ข. สวตช ค. ปลก ง. สะพานไฟ

2. อปกรณใดทท าหนาทตดวงจรไฟฟา ? ก. ฟวส ข. สวตช ค. สายไฟ ง. หลอดไฟ

3. ฟวสจะตออยในอปกรณไฟฟาชนดใด ก. ปลกไฟฟา ข. หลอดไฟฟา ค. สะพานไฟ ง. สวตชไฟฟา

4. โลหะชนดใดทน ามาท าสายไฟฟาเพราะมคณภาพด ราคาถก ก. เงน ข. ทองแดง ค. เหลก ง. อลมเนยม

5. ปจจบนนยมใชวสดใดมาท าเปนฉนวนหมสายไฟฟา ก. ยาง ข. พ.ว.ซ ค. เซรามค ง. พลาสตก

6.อปกรณในขอใดทท าหนาทควบคมการไหลของกระแสไฟฟาไปยงเครองใชไฟฟา ก. สายไฟฟา ข. ปลกไฟฟา ค. หลอดไฟฟา ง. สวตชไฟฟา

7. ตวเลข 250 V 10 A ทบอกไวทตวสายหมายความวาอยางไร ก. ใหกบไฟฟาทมแรงดน 250 โวลต กระแสไฟ 10 แอมแปร ข.ใชกบไฟฟาทมแรงดนไมเกน 250 โวลต กระแสไฟไหลผานไดไมเกน 10 แอมแปร ค. ใหกบไฟฟาทมแรงดน 250 โวลต กระแสไฟไมนอยกวา 10 แอมแปร ง.ใชกบไฟฟาทมแรงดนไมนอยกวา 250 โวลต กระแสไฟไมนอยกวา 10 แอมแปร

4 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

8.ขอใดคอหนาทของฟวส

ก. เปด – ปดวงจรไฟฟา ข. การเปนโลหะผสมระหวางตะกวกบดบก ค. ปองกนอนตรายเมอมกระแสไฟฟาไหลมากเกนไป ง. ตดตอวงจรไฟฟา

9. ขอใดไมใชขอควรค านงในการเลอกใชฟวส ก. ควรเลอกใชฟวสทมขนาดใหญ ฟวสจะไดไมขาดบอย ข.หามน าวสดอน เชนทองแดงมาใชแทนฟวส ค. เลอกใชฟวสใหถกขนาดกบกระแสไฟฟาทใช ง. ควรมฟวสส ารวงไวเสมอเพอจะไดเปลยนไดทนททฟวสขาด

10. ขอใดกลาวถกตอง ก. สะพานไฟมหนาทควบคมกระแสไฟฟาทจะไหลเขาบาน ข.ขณะทตอเตมหรอซอมแซมอปกรณไฟฟาควรยกสะพานไฟลง ค. การตดตงสะพานไฟมกนยมใชกบบานทมขนาดใหญเทานน ง. เมอตองทงบานไปเปนเวลานานๆ ควรยกสะพานไฟลง

11. ขอใดเปนแหลงก าเนดของวงจรไฟฟาอยางงาย ก. หลอดไฟ ข. เสนลวด ค. สายไฟ ง. ถานแบตเตอร

12. การปฏบตตามขอใดเปนการท าใหเกดวงจรปด ก. การปดสวตชไฟฟา ข. การเปดสวตชไฟฟา ค. น าโลหะวางพาดสะพานไฟทงสองเสน ง. น าพดลมไปเสยบไวทปลกแตไมเปดพดลม

13. อปกรณใดทท าหนาทตดตอวงจรไฟฟา ก. สายไฟฟา ข. หลอดไฟฟา ค. ถานไฟสาย ง. สวตชไฟฟา

14. วตถทยอมใหกระแสไฟฟาไหลผาน เรยนวาอยางไร ก. ตวน าไฟฟา ข. ฉนวนไฟฟา ค. วงจรไฟฟา ง. กระแสไฟฟา

5 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

15. ขอใดไมใชสาเหตทท าใหเกดวงจรเปด

ก. สายไฟฟาขาด ข. หลอดไฟฟาขาด ค. การเปดสวตชไฟฟา ง. สายหลดออกมาจากแหลงก าหนด

16. เครองใชไฟฟาชนดใดทมาจากการเปลยนพลงงานไฟฟาเปนพลงงานกลหรอท าใหเกดแรง ก. กาตมน าไฟฟา ข. หมอหงขาว ค. กระดงไฟฟา ง. พดลม

17. เครองใชไฟฟาชนดใดทมคณสมบตตางจากพวก ก. กาตมน าไฟฟา ข. หลอดไฟฟา ค. เตารด ง. กระทะไฟฟา

18. เครองใชไฟฟาใดทเปลยนพลงงานไฟฟาใหเปนอ านาจแมเหลกและพลงงานเสยงตามล าดบ ก. กระทะไฟฟา ข. เตารดไฟฟา ค. กระดงไฟฟา ง. กาตมน าไฟฟา

19. เราพบแมเหลกไฟฟาในเครองใชไฟฟาชนดใด ก. เตาไฟฟา ข. ออดไฟฟา ค. หลอดไฟฟา ง. หมอหงขาว

20. เครองใชไฟฟาชนดใดท าหนาทเปลยนพลงงานไฟฟาเปนพลงงานแสงสวาง ก. เตาไฟฟา ข. ออดไฟฟา ค. หลอดไฟฟา ง. หมอหงขาว

21. การใชไฟฟาในขอใดปฏบตไดถกตอง ก. ถอกปลกออกโดยวธดงสายไฟฟา ข. รดผาครงละมากๆ แตนอยครง ค. การเสยบปลกควรจบตรงสวนทเปนโลหะเทานน ง. ควรเลอกใชลวดทองแดงแทนฟวสเสน เพอปองกนการขาดบอยๆ ของฟวส

6 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

22.อปกรณไฟฟาชนดใดสนเปลองไฟมากทสดเมอใชเวลาเทากน

ก. พดลม ข. ตเยน ค. โทรทศน ง. เตารด

23. ขอใดไมใชการใชไฟฟาอยางประหยด ก. เลอกตเยนทมฉลากเบอร 5 ข. แชของตเยนเพยงเลกนอย เพอประหยดไฟ ค. เลอกใชสายไฟทมขนาดทเหมาะสมกบกระแสไฟฟาทไหลผาน ง. เลอกซอหมอหงขาวทมขนาดเหมาะกบความตองการใช

24. ขอใดไมใชวธการชวยประหยดไฟฟา ก. หมนท าความสะอาดตดหลอดไมใหละอองเกาะ ข. ออกแบบบานโดยใชแสงสวางจากธรรมชาตมากทสด ค.ใชหลอดไฟตงโตะทมก าลงวตตมากๆ ตดบรเวณทางเดนหรอเฉลยงหนาบาน ง. ใชโคมไฟตงโตะส าหรบอานหนงสอหรอใชแสงสวางเฉพาะจด

25. ขอใดเปนไมใชการใชไฟฟาอยางประหยด ก. สมชายปดเครองปรบอากาศตอนชวงพกกลางวน ข. พงศธรปรบอณหภมเครองปรบอากาศใหอยท 25 องศาเซลเซยส ค. วนยปดไฟฟาดวงทไมจ าเปนอยางนอย 1 ดวงทกวน ง. วระปลกตนไมในหองทมเครองปรบอากาศ

26. สถานทในขอใดตอไปนทเปนแหลงทจะใชใหความรเกยวกบไฟฟา - อเลกทรอนกสไดมากทสด ก. ตามรานคาปลกทวไป ข. รานซอมเครองใชไฟฟา ค. รานขายหนงสอทวไป ง. องคการไฟฟาสวนภมภาค

27.ไฟฟาสามารถเกดขนไดอยางไร ก.เกดจากการเคลอนทของโปรตรอนจากอะตอมหนง ไปยงอกอะตอมหนง ข. เกดจากการเคลอนทของอเลกตรอนจากอะตอมหนงไปยงอกอะตอมหนง ค. เกดจากการเคลอนทของนวตรอนจากอะตอมหนงไปยงอกอะตอมหนง ง. เกดจากการเคลอนทของอเลกตรอนชนกนเองภายในอะตอมเดยวกน

28. ไฟฟาทใชกนตามบานเรอนทวไปมแหลงก าเดนดมาจากวธการใด ก. ไฟฟาจากการเสยดส ข. ไฟฟาจากปฏกรยาเคม ค. ไฟฟาจากอ านาจแมเหลก ง. ไฟฟาจากแสงอาทตย

7 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

29.ขอใดตอไปนเปนสวนประกอบหลกทส าคญของวงจรไฟฟา

ก. แหลงจายไฟฟา ตวน าไฟฟา สวทตไฟฟา ข. แหลงจายไฟฟา ตวน าไฟฟา อปกรณไฟฟา ค. ตวน าไฟฟา สวทตไฟฟา อปกรณไฟฟา ง. แหลงจายไฟฟา สวทตไฟฟา อปกรณไฟฟา

30. ขอเสยของการตอวงจรไฟฟาแบบอนกรม คอ ก. เมอมหลอดไฟหลอดใดหลอดหนงขาดหลอดอนจะไมตด ข.ใหแสงสวางนอย ค.ไมสามารถตอไดหลาย ๆ หลอด ง.หลอดไฟฟาจะเสอมสภาพเรวกวาปกต

*****************************************************************

8 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

บทท 1

อเลกทรอนกส สาระส าคญ

ศกษาความหมาย ชนดของอปกรณอเลกทรอนกส วงจรอเลกทรอนกสอยางงาย ประโยชนของ ของอเลกทรอนกสในชวตประจ าวน

ผลการเรยนทคาดหวง สามารถอธบายความหมาย บอกชนด อปกรณ ทดลองประกอบวงจรอเลกทรอนกสอยางงาย และบอกประโยชนในการน าอเลกทรอนกส ไปใชในชวตประจ าวนได

ขอบขายเนอหา เรองท 1 ความหมายของอเลกทรอนกส เรองท 2 ชนด อปกรณ ของอเลกทรอนกส เรองท 3 ทดลองประกอบวงจรอเลกทรอนกสอยางงาย เรองท 4 ประโยชนในการน าอเลกทรอนกส ไปใชในชวตประจ าวนได

9 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

ความหมายของอเลกทรอนกส อเลกทรอนกส (electronics) เปนค าทมความเกยวเนองกบค าวาอเลกตรอน( electron) เปนอยาง

ยงซงจะไดเหนไดจากอปกรณอเลกทรอนกสตางๆ จะสามารถใชงานไดกตอเมอ มการผานกระแสไฟฟาไปในชนสวนอเลกทรอนกสชนนน ซงหลายคนทราบกนดแลววากระแสไฟฟาเกดจากการเคลอนทของอเลกตรอนทอยในแหลงก าเนดหรอตวน านนๆ เพยงแตทศทางของอเลกตรอนกบทศทางของกระแสไฟฟามทศทางตรงกนขามกน เมอกระแสไฟฟาผานชนสวนอเลกทรอนกส กจะเกดการเปลยนแปลงไปในทางใดทางหนง เชน มขนาดของกระแสไฟฟาลดลง มขนาดความตางศกยเปลยนแปลงไป เปนตน ดงนนจงอาจกลาวไดวาชนสวนอเลกทรอนกสกคอชนสวนหรออปกรณทท าหนาทในการควบคมการไหลของกระแสไฟฟา และความหมายของอเลกทรอนกสกคอวชาทวาดวยการควบคมออกแบบ การไหลของกระแสไฟฟาในวงจรไฟฟา

อเลกทรอนกส (electronics) หมายถง การออกแบบการไหลของกระแสไฟฟาในวงจรไฟฟาโดยมอปกรณหรอชนสวนอเลกทรอนกสเปนสวนประกอบของวงจร

ชนดและอปกรณของอเลกทรอนกส

อปกรณอเลกทรอนกสเบองตน

มลตมเตอร Multimeter

เปน เครองมอวดทมประโยชนมาก เพยงแตปรบหมนสวตซกสามารถตงเปนโวลตมเตอร แอมมเตอร หรอโอหมมเตอร แตละแบบสามารถเลอกพสยการวดไดหลายระยะและเลอกไฟฟากระแสสลบ ( AC ) ไฟฟากระแสตรง ( DC ) บางชนดมคณสมบตการวดเพมเตม เชน วดคาความจ วดความถ และทดสอบทรานซสเตอร เปนตน

แอมมเตอร (Ammeter)

10 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

เปนเครองมอวดทใชวดกระแสไฟฟาในวงจรไฟฟา โดยน าแอมมเตอรมาตออนกรมกบวงจรไฟฟาซงสามารถวดไฟฟากระแสตรงได

โวลตมเตอร (Voltmeter)

เปนเครองมอวดทใชวดความตางศกยไฟฟาในวงจรไฟฟา โดยน าโวลตมเตอรมาตอขนานกบวงจรไฟฟาซงสามารถวดไฟฟากระแสตรงได

ตวตานทาน (Resistor)

เปนอปกรณท าหนาทตานการไหลของกระแสไฟฟา โดยใชไดทงไฟฟากระแสตรงและไฟฟา กระแสสลบ ถาความตานทานมากกระแสไฟฟาจะไหลผานตวตานทานไดนอย ถาความตานทานนอยกระแสไฟฟาจะไหลผานตวตานทานไดมาก

ตวเกบประจ (Capacitor or Condenser)

11 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

มคณสมบตในการเกบประจไฟฟา เกดจากการทมแผนโลหะสองแผนวางอยใกล ๆ กน แตไมแตะถงกนโดยมแผนไดอเลกตรกซงมลกษณะเปนฉนวนกนอยระหวาง แผนโลหะทงสอง

ไดโอด (Diode)

ท า มาจากสารกงตวน ามขนาดเลก มขวตอออกมาใชงาน 2 ขว มคณสมบตยอมใหกระแสไฟฟาผานไดทางเดยวเมอปอนแรงดนไฟฟาตรงขวและ จะไมยอมใหกระแสไฟฟาผานไดเมอปอนแรงดนไฟฟากลบขว โดยมลกษณะ ดงรป

ทรานซสเตอร (Transistor)

เปน อปกรณสารกงตวน าชนด 3 ตอนตอชนกน โดยใชสารกงตวน าชนด P และชนด N ทรานซสเตอรตองสรางใหตวน าตอนกลางแคบทสด มขาตอออกมาใชงาน 3ขา

ล าโพง (Speaker)

ม หนาทในการเปลยนสญญาณเสยงในรปของพลงงานไฟฟาใหเปนพลงงานเสยงท หเราสามารถรบรไดโครงสรางของล าโพงทวไปมสวนประกอบตามรป

12 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

แผงทดลองวงจร (Project Board)

เปนพนททดลองเสยบชนสวนอเลกทรอนกสเบองตน สะดวก รวดเรว กอนน าไปใชงานจรง โดยไมตองอาศยหวแรงในการบดกร

วงจรแผนพมพ (Printed Circuit Boards)

วงจร แผนพมพหรอแผนปรนท เปนแผนพลาสตกทผวดานหนงถกเคลอบดวยแผนทองแดงบางเพอใชท าลาย พมพวงจรและท าใหเกดวงจรขนมา ใชเปนลายตวน าในการเชอมตออปกรณอเลกทรอนกส เขาดวยกน เกดเปนวงจรตาง ๆ ตามตองการ

หมอแปลง (Transformer)

ม ลกษณะเปนขดลวดทองแดงอาบน ายาทพนอยบนแกนตงแต 2 ชดขนไป ท าหนาทผานแรงดน ไฟฟา จากขดลวดชดหนงไปยงอกชดหนงโดยการเหนยวน าทางเสนแรงแมเหลกไฟฟา ตามรป

13 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

หวแรง (Electric Soldering)

เปน เครองมอทเปลยนแรงดนไฟฟาใหเปนพลงงานความรอน เพอใชในการเชอมหรอถอดอปกรณทางอเลกทรอนกสเรยกวา “การบดกร” โดยมสวนประกอบตามรป วงจรรวม IC (Integrated Circuit)

เปน อปกรณรวมการท างานของทรานซสเตอร ไดโอด รซสเตอร และอปกรณสารกงตวน าอน ๆ เขารวมเปนชนเดยวกนและมขาออกมาภายนอกส าหรบปอนแหลงจาย มหลายชนดแลวแตหนาทการท างาน

แบตเตอร (Battery)

14 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

เปน แหลงพลงงานไฟฟากระแสตรง เปนเซลลไฟฟาทใชพลงงานหมดแลว ไมสามารถน ามาประจใหมไดอก การสรางแบตเตอรโดยการน าแผนทองแดงและแผนสงกะสจมลงในน ายาอเลกโตรไลดท าใหเกดปฏกรยาทางเคม

การตอวงจรอเลกทรอนกสอยางงายเพอใชประโยชน ในการตอวงจรอเลกทรอนกสเราควรจะเขาใจการท างานทาง อเลกทรอนกสเพอชวยใหเขาใจการท างานของเครองมอ เครองใชตางๆ มากขน และสามารถน ามาพฒนาคณภาพของอปกรณรวมตางๆ ใหดยงขน ซงการตอวงจรอเลกทรอนกสทควรศกษา ไดแก

1. การตอวงจรตวตานทาน ในวงจรอเลกทรอนกสการตอตว ตานทานชนดปรบคาได ตองตอวงจรแบบอนกรม เพราะตวตานทานชนดนสามามารถควบคมการไหลของกระแสไฟฟาในวงจร ใหไหลมากหรอนอยตามตองการได

รปแสดงการตอวงจรตวตานทาน

2. การตอวงจรไดโอดเปลงแสง การตอไดโอดเปลงแสงในวงจรอเลกทรอนกสจะตองตอตวตานทานไวในวงจรดวย เนองจากกระแสไฟฟาเลกนอยกท าใหไดโอดเปลงแสงท างานได ดงนนจงตองตอตวตานทานไวในวงจรดวยเพอลดปรมาณกระแสไฟฟาใหไหล ผานไดโอดในปรมาณทพอเหมาะ

รปแสดงการตอไดโอดเปลงแปลง

3. การตอวงจรทรานซสเตอร การทจะท าใหทรานซสเตอร ท างานไดตองจายไฟใหทขาเบส (B) ซงเปนขาทมหนาทในการควบคมกระแสไฟฟาทจะไหลจากขาคอลเลคเตอรไปส ขาอมตเตอร กลาวคอหากใหกระแสไหลทขาเบสมาก จะท าใหกระแสไหลผานขาคอลเลคเตอรไปสขาอมตเตอรมาก แตถาใหกระแสไหลทขาเบสนอย กระแสทจะไหลผานขาคอลเลคเตอรไปสขาอมตเตอรนอยลงไปดวย ดงนนดวยหลกการท างานของทรานซสเตอรน กจะสามารถน าทรานซสเตอรไปประกอบในวงจรตางๆ ไดมากมาย โดยเฉพาะในวงจรทตองการควบคมการไหลของกระแสไฟฟาในวงจร

15 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

รปแสดงทรานซสเตอร

การประกอบวงจรอเลกทรอนกสเพอใชประโยชนในชวตประจ าวน ตองรจกเครองมอทจะใชเปนอยางดและรวธการบดกร เชน การใชหวแรง การใชตะกวบดกร ตลอดจนเทคนคตางๆ ทใชในการบดกรดวยเพอไมใหเกดการผดพลาดในการตอวงจร

ตารางแสดงอปกรณทจ าเปนในการตอวงจร

อปกรณ การใชงาน

1. มดปอกสายไฟ 2. คมปอกสายไฟหรอคมตดสายไฟ

3. ไขควงตรวจสอบไฟฟา

4. ปากคบ 5. คมปากจระเข 6. หวแรงไฟฟา 7. คอน 8. ตะกวบดกร 9. กระดาษทราย 10. ตะไบแบน

- ใชปอกฉนวนออกจากสายไฟ - ใชปอกฉนวนออกจากสายไฟได โดยออกแรงเพยงเลกนอย ถาออกแรงมากจะใชตดสายไฟได - ใชตรวจสอบกระแสไฟฟาในวงจร ถามกระแสไฟฟาไหลผาน หลอดนออนในดามไขควงจะสวาง - ใชจบอปกรณทมขนาดเลก - ใชจบอปกรณทมขนาดใหญขน เพอดงหรองออปกรณ - ใชใหความรอนเพอท าใหตะกวบดกรหลอมเหลว ในการเชอมวงจรอเลกทรอนกส - ใชทบหรอเคาะวสดเพอใหผวเรยบกอนน ามาบดกร - ใชในการเชอมตอวงจรตางๆ เขาดวยกน - ใชท าความสะอาดผวโลหะหรอชนงาน - ใชขดหรอลบผวของโลหะใหเรยบ

- การออกแบบวงจรอเลกทรอนกสเบองตนจะตองยดหลกการออกแบบทถกตอง คอ ตองเลอกวงจรทจะออกแบบ ตองศกษาการท างานของวงจรทเลอกใหเขาใจ ตองเลอกอปกรณตางๆ ทจะใชใหเหมาะสมและควรตรวจสอบความถกตองของอปกรณแตละชนดเมอออก แบบวงจรเสรจแลว

16 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

ประโยชนของอปกรณอเลกทรอนกส

ประโยชนของตวตานทาน 1.1 ตวตานทานไวความรอน หรอเทอรมสเตอร ( thermistor ) สามารถน าไปใชเปนสวนประกอบในเครองเตอนอคคภย โดยมหลกการท างานคอเมออณหภมสงขน ความตานทานจะลดลงท าใหมกระแสไฟฟาไหลสวงจร สงผลใหหวฉดน า ( sprinkler) ฉดน าเปนฝอยลงสพนหรอบรเวณทเกดไฟไหม และเมออณหภมลดลง ความตานทานจะเพมขนท าใหไมมกระแสไฟฟาไหลในวงจร และหวฉดน าปดท าใหไมมการฉดน าลงสพน นอกจากน เรายงน าตวตานทานไวความรอน หรอ เทอรมสเตอร ใชเปนสวนประกอบของอปกรณควบคมสวตชเปดหลอดไฟฟาใน บานเรอน หรอส านกงาน กลาวคอ เมอมคนเดนผานอปกรณนเทอรมสเตอรจะตรวจจบความรอนจากรางกาย ความตานทาน จะ ลดลง ท าใหมกระแสไฟฟาไหลในวงจรสวตชอตโนมตท าใหหลอดไฟฟาสวางขน

1.2 ตวตานทานปรบคาได หลอดไฟฟาแบบมไสทใชตามบานเรอน รานอาหารหรอสถานทบางแหงทตองการปรบความสวางของหลอดไฟ จะใชอปกรณ ทเรยกวา ตวตานทานปรบคาได ( variable resistor) เปนสวตช เมอเลอนปมปรบมาดานซายความตานทานจะเพมขนท าใหความสวางลดลง แตถาเลอนปมปรบมาดานขวาความตานทานลดลงท าใหมความสวางเพมขน นอกจากนเครอง ใชไฟฟาหลายชนด เชนปมปรบระดบความดงของวทย ปมปรบระดบความแรงของเครองผสมอาหาร ตางกมตวตานทานปรบคาไดเปนสวนประกอบ

1.3 ตวตานทานไวแสง ปจจบนเราน าตวตานทานไวแสง ( light dependent resistor) หรอ LDR. มาใชเปนสวตชอตโนมตส าหรบปด-เปดหลอดไฟฟาสาธารณะรมถนน โดยมหลกการท างานคอ ในตอนเชาความเขมแสงมาก ความตานทานเพมขน ท าใหไมมกระแสไฟฟาไหล ในวงจรสวตชปด ท าใหหลอดไฟดบ และในตอนเยนความเขมแสงนอย ความตานทานลดลงท าใหมกระแสไฟฟาไหลในวงจร สวตชปด ท าใหหลอดไฟฟาสวางขน ประโยชนของตวเกบประจ ทางการแพทยน าตวเกบประจ ( capacitor) มาใชเปนสวนประกอบในเครองกระตนหวใจขนาดพกพาทใชใน สถานพยาบาล ซงสามารถน าไปใชนอกสถานทเพอรกษาผปวยโรคหวใจทหวใจใกลหยดเตน หรอหยดเตนแลวเนองจากหวใจ ไมสามารถปมเล อดไปเลยงสมองและสวนตาง ของรางกาย จงตองกระตนกลามเนอ

17 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

หวใจเพอใหหวใจเตนในระรบปกต โดยใชเครองกระตนหวใจ เครองมอดงกลาวจะเกบกกประจไฟฟาจนเตมในตวเกบประจประกอบอยภายใน เมอน าไปวางบนอก ของผปวยเปดสวตชใหไฟฟาไหลครบวงจร ตวเกบประจจะคายประจออกมาและกระตนหวใจอยางรวดเรวท าใหมก าลงไฟฟา สงมาก

ประโยชนของไดโอด ไดโอด (diod) จะท าหนาทควบคมการไหลของกระแสไฟฟาใหไหลไปในทางเดยว ไดโอดแตละตวจะมความตานทาน แตกตางกน เครองใชไฟฟาหลายชนดจะมไดโอดเปนสวนประกอบ เพอปองกนอปกรณอเลกทรอนกสไมใหเสยหายจาก กระแสไฟฟา ในกรณการตอวงจรไฟฟาผดหรอตอวงจรกบความตางศกยไฟฟาสงเกนไป

ไดโอดเปลงแสง ไดโอดเปลงแสง หรอ LED (light emitting diod) ถกน าไปใชเปนหลอดไฟสองสวางในเครองใชไฟฟาหลายชนดเพอ บอกสถานการท างานของเครองใชไฟฟาชนดนนๆ เชน เครองรบวทย โทรทศน เครองเลนวดโอ นอกจากน ไดโอดเปลงแสงยงน ามาใชเปนตวน าไฟฟาในเครองคดเลข นาฬกา ซงตวเลขแตละคน จะประกอบดวยตวน าไฟฟาวางเรยงกน 7 สวนเปนเลข 8 แทนตวเลขแตละหลก ถาเราสงเกตเครองคดเลขขณะดบจะเหนหนาจอเปนเลข 8 ลางๆ เรยงกนตลอดจอ เมอเครองคดเลขไดรบไฟฟา สวนตางๆ ของตวเลขทไดรบไฟฟาจะปรากฏเปนสตวเลขทปรากฏสครบ 7 สวน มเฉพาะเลข 8ตวเลขตวอนจะปรากฏสไมครบ 7 สวน เชน เลข 3 จะปรากฏสในต าแหนง a, b, c, d,และ g เทานน จะเหนได วาเครองคดเลขมตวเลข 9 หลก หรอ รอยลาน จะตองมไดโอดเปลงแสงถง 63 ตว

18 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

แบบฝกหดทายบท

1. ใหนกเรยนอธบายความหมายของ “อเลกทรอนกส” มาพอสงเขป

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

..............................................................................................................................

2. จงยกตวอยางของอปกรณอเลกทรอนกส มา 5 ชนด................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. ใหนกเรยนวาดรปแสดงการตอวงจรตวตานทาน

4. ใหนกเรยนบอกประโยชนของตวตานมานปรบคาได ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

19 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

บทท 2

วงจรไฟฟา

สาระส าคญ ศกษา ความหมายของวงจรไฟฟา กฎของโอหม ประเภทของ วงจรไฟฟาแบบตาง ๆ และทดลองตอวงจรไฟฟาแบบตางๆ และวธการซอมบ ารงรกษาวงจรไฟฟาเบองตน

ผลการเรยนทคาดหวง สามารถอธบายความหมายของวงจรไฟฟา กฎของโอหม ประเภทของวงจรไฟฟาแบบตาง ๆ และทดลองตอวงจรไฟฟาแบบตางๆ และวธการซอมบ ารงรกษาวงจรไฟฟาเบองตนได

ขอบขายเนอหา เรองท 1 ความหมายของ วงจรไฟฟา เรองท 2 กฎของโอหม เรองท 3 การตอตวความตานทานแบบตางๆ เชน แบบอนกรม และแบบขนาน เรองท 4 การตอวงจรไฟฟาในบาน เรองท 5 การตออปกรณไฟฟาทใชในชวตประจ าวนและการซอมบ ารงรกษาเบองตน

20 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

ความหมายของวงจรไฟฟา วงจรไฟฟา หมายถง ทางเดนของกระแสไฟฟาซงไหลมาจากแหลงก าเนดผานตวน า และเครองใชไฟฟาหรอโหลด แลวไหลกลบไปยง แหลงก าเนดเดม วงจรไฟฟาประกอบดวยสวนทส าคญ 3 สวน คอ 1. แหลงก าเนดไฟฟา หมายถง แหลงจายแรงดนไฟฟาไปยงวงจรไฟฟา เชนแบตเตอร 2. ตวน าไฟฟา หมายถง สายไฟฟาหรอสอทจะเปนตวน าใหกระแสไฟฟาไหลผานไปยงเครองใชไฟฟา ซงตอระหวางแหลงก าเนดกบเครองใชไฟฟา 3. เครองใชไฟฟา หมายถง เครองใชทสามารถเปลยนพลงงานไฟฟาใหเปนพลงงานรปอน ซงจะเรยกอกอยางหนงวา โหลด สวตซไฟฟานนเปนสวนหนงของวงจรไฟฟา มหนาทในการควบคมการท างานใหมความสะดวกและปลอดภยมากยงขน ถาไมมสวตซไฟฟากจะไมมผลตอการท างานวงจรไฟฟาใดๆ เลย กฎของโอหม

"เมออณหภมคงท อตราสวนระหวางความตางศกยกบกระแสไฟฟาของตวน าอนหนงยอมคงทเสมอ" ซงเขยนเปนความสมพนธไดวา

ขอควรร วธการจ าสตรงายๆ ใหใชรปตอไปน

เมอ V คอ ความตางศกยไฟฟา (โวลต) I คอ กระแสไฟฟา (แอมแปร) R คอ ความตานทานไฟฟา (โอหม)

ความสมพนธตามสมการนเรยกวา กฎของโอหม นนคอ เราจะสามารถใหค าจ ากดความของความตานทาน 1 โอหม คอ ความตานทานทท าใหเกดกระแสไฟฟา 1 แอมแปร ในระหวางขวไฟฟาทมความตางศกย 1 โวลต

21 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

ขอควรร

จอรจ ไซมอน โอหม (George Simon Ohm) นกฟสกสชาวเยอรมน เปนผคนพบกฎของโอหมใน ป พ.ศ. 2369 ชอของเขาไดรบเกยรตตงเปนค าเรยกหนวยของความตานทานทางไฟฟา คอ โอหม หรอ เขยนยอดวยสญลกษณ

การค านวณกฎของโอหม

ใชวธการตอไปนเปนแนวทางในการค านวณ: 1. เขยนคาลงไป หากจ าเปนกแปลงหนวย 2. เลอกสมการตามทตองการ(โดยใชสามเหลยม VIR ) 3. แทนตวเลขในสมการและค านวณหาค าตอบ

ตอนนจะเหนไดวา งายมาก!

แรงดน 3 V ปอนครอมตวตานทาน 6 จะมกระแสไหลเทาไหร? o คา: V = 3 V, I = ?, R = 6 o ใชสมการ: I = V/R o แทนตวเลข: จะไดกระแส I = 3/6 = 0.5 A

หลอดไฟตอกบแบตเตอร 6 V มกระแสไหลผานf 60 mA หลอดจะมความตานทานเทาไหร? o คา: V = 6 V, I = 60 mA, R = ? o ใชสมการ: R = V/I o แทนตวเลข: จะไดความตานทานหลอด R = 6/60 = 0.1 k = 100

(กระแสใชหนวย mA เวลาค านวนออกมาจะไดความตานทานมหนวยเปน k ) ตวตานทาน 1.2 k มกระแสไหลผาน 0.2 A จะมแรงดนตกครอมเทาไหร?

o คา: V = ?, I = 0.2 A, R = 1.2 k = 1200 (1.2 k แปลงเปน 1200 เพราะ A และ k จะตองไมใชดวยกน)

o ใชสมการ: V = I × R o แทนตวเลข: จะไดแรงดนตกครอมตวตานทาน V = 0.2 × 1200 = 240 V

22 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

การตอวงจรไฟฟาแบบตางๆ วงจรไฟฟา เปนการน าเอาสายไฟฟาหรอตวน าไฟฟาทเปนเสนทางเดนใหกระแสไฟฟาสามารถ ไหล

ผานตอถงกนไดนนเราเรยกวา วงจรไฟฟา การเคลอนทของอเลกตรอนทอยภายในวงจรจะเรมจากแหลงจายไฟไปยง อปกรณไฟฟา ดงการแสดงการตอวงจรไฟฟาเบองตนโดยการตอแบตเตอรตอเขากบหลอดไฟ หลอดไฟฟาสวางไดเพราะวากระแสไฟฟาสามารถไหลไดตลอดทงวงจรไฟฟาและเมอ หลอดไฟฟาดบกเพราะวากระแสไฟฟาไมสามารถไหลไดตลอดทงวงจร เนองจากสวตซเปดวงจรไฟฟาอยนนเอง

แสดงวงจรไฟฟาเบองตน มสวนประกอบหลก 3 สวน สวนประกอบหลกแตละสวนมหนาท การท างานดงน 1. แหลงจายไฟฟา เปนแหลงจายแรงดนและกระแสใหกบอปกรณทใชพลงงานไฟฟาโดยแหลงจายไฟฟาสามารถน ามาไดจากหลายแหลงก าเนด เชน จากปฏกรยาเคม จากขดลวดตดสนามแมเหลก และจากแสงสวาง เปนตน บอกหนวยการวดเปนโวลต (Volt) หรอ V 2. โหลดหรออปกรณไฟฟา เปนอปกรณตางๆ ทใชไฟฟาในการท างาน โหลดจะท าหนาทเปลยนพลงงานไฟฟาใหเปนพลงงานรปอนๆ เชน เสยง แสง ความรอน ความเยน และการสนสะเทอน เปนตน โหลดเปนค ากลาวโดยรวมถงอปกรณไฟฟาทกชนดอะไรกได เชน ตเยน พดลม เครองซกผา โทรทศน วทย และเครองปรบอากาศ เปนตน โหลดแตละชนดจะใชพลงงานไฟฟาไมเทากน ซงแสดงดวยคาแรงดนกระแส และก าลงไฟฟา 3. สายไฟตอวงจร เปนสายตวน าหรอสายไฟฟา ใชเชอมตอวงจรใหตอถงกนแบบครบรอบ ท าใหแหลงจายแรงดนตอถงโหลดเกดกระแสไหลผานวงจร จากแหลงจายไมโหลดและกลบมาครบรอบทแหลงจายอกครง สายไฟฟาทใชตอวงจรท าดวยทองแดงมฉนวนหมโดยรอบเพอใหเกดความปลอดภยในการใชงาน

23 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

6.2 แบบวงจรไฟฟา สวนส าคญของวงจรไฟฟาคอการตอโหลดใชงาน โหลดทน ามาตอใชงานในวงจรไฟฟาสามารถตอไดเปน 3 แบบดวยกน ไดแกวงจรไฟฟาแบบอนกรม (Series Electrical Circuit) วงจรไฟฟาแบบขนาน (Parallel Electrical Circuit) และวงจรไฟฟาแบบผสม (Series - Parallel Electrical Circuit) 6.2.1 วงจรไฟฟาแบบอนกรม จรอนกรมหมายถง การน าเอาอปกรณทางไฟฟามาตอกนในลกษณะทปลายดานหนงของอปกรณตวท 1 ตอเขากบอปกรณตวท 2 จากนนน าปลายทเหลอของอปกรณตวท 2 ไปตอกบอปกรณตวท 3 และจะตอลกษณะนไปเรอยๆ ซงการตอแบบนจะท าใหกระแสไฟฟาไหลไปในทศทางเดยวกระแสไฟฟาภายในวงจร อนกรมจะมคาเทากนทกๆจด คาความตานทานรวมของวงจรอนกรมนนคอการน าเอาคาความตานทานทงหมดน ามา รวมกนสวนแรงดนไฟฟาในวงจรอนกรมนนแรงดนจะปรากฏครอมตวตานทานทกตว ทจะมกระแสไฟฟาไหลผานซงแรงดนไฟฟาทเกดขนจะมคาไมเทากนโดยสา มารถค านวณหาไดจากกฎของโอหม

รปแสดงวงจรไฟฟาแบบอนกรม

6.2.2 วงจรไฟฟาแบบขนาน วงจรทเกดจากการตออปกรณไฟฟาตงแต 2 ตวขนไปใหขนานกบแหลงจายไฟมผลท าใหคาของ

แรงดนไฟฟาทตกครอม อปกรณไฟฟาแตละตวมคาเทากน สวนทศทางการไหลของกระแสไฟฟาจะมตงแต 2 ทศทางขนไปตามลกษณะของสาขาของวงจรสวนคาความตานทานรวมภายในวงจรขนานจะ มคาเทากบผลรวมของสวนกลบของคาความตานทานทกตวรวมกน ซงคาความตานทานรวมภายในวงจรไฟฟาแบบขนานจะมคานอยกวาคาความตานทาน ภายในสาขาทมคานอยทสดเสมอ และคาแรงดนทตกครอมความตานทานไฟฟาแตละตวจะมคาเทากบแรงเคลอน ของแหลงจาย

รปแสดงวงจรไฟฟาแบบขนาน

24 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

6.2.3 วงจรไฟฟาแบบผสม เปนการตอวงจรไฟฟาโดยการตอรวมกนระหวางวงจรไฟฟาแบบอนกรมกบวงจรไฟฟาแบบขนาน ภายในวงจรโหลดบางตวตอวงจรแบบอนกรม และโหลดบางตวตอวงจรแบบขนาน การตอวงจรไมมมาตรฐานตายตว เปลยนแปลงไปตามลกษณะการตอวงจรตามตองการ การวเคราะหแกปญหาของวงจรผสม ตองอาศยหลกการท างานตลอดจนอาศยคณสมบตของวงจรไฟฟาทงแบบอนกรมและแบบขนาน ลกษณะการตอวงจรไฟฟาแบบผสม

รปแสดงวงจรไฟฟาแบบผสม

6.3 การตอเซลลไฟฟา เซลลไฟฟาทถกสรางขนมาในรปแบตเตอร ถานไฟฉาย หรอแหลงจายไฟตางๆ แตละเซลลไฟฟาสามารถผลตแรงดนออกมาไดต า เซลลไฟฟาบางชนดมแรงดนเพยง 1.2V, 1.5V , 6V , 9V , 12V และ 24V เปนตน การน าเซลลไฟฟาไปใชงานบางครงตองการแรงดนมากขน จงจ าเปนตองตอเซลลไฟฟาเขาดวยกน เพอใหไดแรงดนกระแสและก าลงไฟฟาเพมขนตามตองการ รปและสญลกษณของเซลลไฟฟา แสดงดงรป

การตอเซลลไฟฟาตอได 3 วธดวยกนดงน 1.) การตอเซลลแบบอนกรม (Series Cells) 2.) การตอเซลลแบบขนาน (Parallel Cells) 3.) การตอเซลลแบบผสม (Series - Parallel Cells)

6.4 การตอเซลลไฟฟาแบบอนกรม

ลกษณะคณสมบตของวงจรอนกรม 1. ในวงจรหรอสวนใดสวนหนงของวงจรอนกรมจะมกระแสไหลผานในทศทางเดยวเทานน 2. แรงดนตกครอมทความตานทานแตละตวในวงจรเมอน ามารวมกนจะมคาเทากบแรงดนทจายใหกบ

วงจร

25 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

3. คาความตานทานยอยแตละตวในวงจร เมอน ามารวมกนกจะมคาเทากบคาความตานทานรวมกนทงหมดในวงจร

4. ก าลงและพลงงานไฟฟาทเกดขนทความตานทานยอยแตละตวในวงจร เมอน ามารวมกนกจะมคาเทาก าลงและพลงงานไฟฟาทงหมดในวงจร

6.5 การตอเซลลไฟฟาแบบขนาน

วงจรขนาน

ส าหรบคาแรงดนไฟฟาในวงจรขนานทตกครอมตวตานทานแตละตวนน มคาเทากบคาแรงดนไฟฟาของแหลงจายไฟ แรงดนไฟฟาทตกครอมความตานทานแตละตวซงมคาเทากบ VR1 = VR2 = VR3 = VR4 = VS = 9V

กระแสไฟฟาในวงจรขนาน กระแสไฟฟาภายในวงจรขนานจะมหลายคาดวยกน ทงนเนองจากทศทางการไหลของกระแสไฟฟามมากกวา 1 ทศทาง ดงนน การค านวณหาคากระแสไฟฟาจงใชกฎของ Kirchhoff’s Current Law โดยมวธการค านวณสองวธคอ 1. กระแสไฟฟารวมภายในวงจร ( IT ) จะมคาเทากบผลรวมของกระแสไฟฟาทไหลแยกในแตละทศทาง ( I1 + I2 + I3 + I4+…..) 2. กระแสไฟฟาทไหลเขาสจดๆ หนงจะมคาเทากบกระแสไฟฟาทไหลออกจากจดๆ นนเสมอ

การวดแรงดนตกครอมของตวตานทานในวงจรขนาน

ลกษณะคณสมบตของวงจรขนาน 1. แรงดนทตกครอมทอลเมนท หรอทความตานทานทกตวของวงจรจะมคาเทากนเพราะวาเปนแรงดนตวเดยวกนในจดเดยวกน 2. กระแสทไหลในแตละสาขายอยของวงจร เมอน ามารวมกนจะมคาเทากบกระแสทไหลผานวงจรทงหมดหรอกระแสรวมของวงจร

26 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

3. คาความน าไฟฟาในแตละสาขายอยของวงจร เมอน ามารวมกนจะมคาเทากบคาความน าไฟฟาทงหมดของวงจร 4. ก าลงไฟฟาทเกดขนทอลเมนทหรอคาความตานทานในแตละสาขาในวงจร เมอน ามารวมกนกจะมคาเทากบก าลงและพลงงานไฟฟาทงหมดของวงจร

6.7 วงจรไฟฟาแสงสวาง การทจะท าใหเกดแสงสวางในวงจรไฟฟาไดนน ในวงจรจะตองประกอบดวยแหลงจายไฟฟาส าหรบปอนแรงดนและกระแสใหกบหลอดโดยผานสายไฟ โดยทแหลงจายไฟฟาจะเปนแบบไฟฟากระแสนตรงหรอระแสสลบขนอยกบชนดของหลอดทตองการใชกบไฟฟาประเภทใด

วงจรแบบเปดไฟจะดบ วงจรแบบปดไฟจะตด รปแสดงการตอวงจร

ถาเปนไฟฟาทใชตามอาคารบานเรอน ตองปอนไฟฟากระแสสลบใหกบหลอดไฟ โดยทแหลงจายไฟคอโรงไฟฟาบรเวณเขอนตาง ๆ จะผลตกระแสไฟฟาแลวสงมาตามสายไฟฟาแรงสงผานหมอแปลงทการไฟฟาสถานยอย เพอแปลงแรงดนใหลดลงเหลอประมาณ 12,000 โวลต แลวสงตอมายงสายไฟตามถนนสายตาง ๆ กอนทจะตอเขาอาคารบานเรอน จะมหมอแปลงทใชในการแปลงไฟจาก 12,000 โวลต เปน 220 โวลต 1 เฟส โดยทสายไฟจะม 2 เสน คอ ไลน (Line) และ นวตรอน (Neutral) ไลน เปนสายไฟทมไฟ สวนนวตรอน เปนสายดนไมมไฟ สามารถทดสอบไดโดยใชไขควงเชคไฟ ถาไฟตดทเสนใดแสดงวาเปนเสนไลน นอกจากนยงมระบบไฟฟาทจายใหกบโรงงานอตสาหกรรมประเภท 3 เฟส ซงแรงเคลอนทจายอาจจะเปน 220 โวลต หรอ 380 โวลตขนอยกบความตองการใชงาน โดยทวไปโรงงานอตสาหกรรมจะตองใชไฟมาก จงจ าเปนทจะตองใชไฟแบบ 3 เฟส อาจจะม 3 สาย หรอ 4 สาย กแลวแตความตองการใชงาน

โครงสรางภายในประกอบดวยไสหลอดทท ามาจากทงสเตน , กานยดใสหลอด , ลวดน ากระแส , แผนฉนวนหกเหความรอน ,ฟวส,ทอดดอากาศ และขวหลอดแกวจะบรรจ แกสเฉอย เชน อารกอน หรอไนโตรเจน เพอไมใหหลอดทรอยขณะปอนกระแสไฟฟาไหลผานท าใหเกดการเผาไหมไสหลอดอาจจะขาดได

27 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

หลอดฟลออเรสเซนตแบบตางๆ

เปนหลอดไฟฟาทนยมใชกนทวไป เพราะวาใหแสงสวางนวลสบายตา และมอายการใชงานทยาวนานกวาหลอดไสถง 8 เทา ลกษณะของหลอดเปนรปทรงกระบอก รปวงกลมและตวย มขนาดอตราทนก าลง 10 วตต, 20 วตต, 32 วตต, และ 40 วตตเปนตน ขนาด 40 วตตมอายการใชงาน 8,000 ถง 12,000 ชวโมง ใหความสวางของแสงประมาณ 3,100 ลเมน

รปแสดงการตอใชงานของหลอดฟลออเรสเซนต

รปแสดงการตอหลอดแบบมไส

การตอวงจรใชงานเรมจากตอสายไฟ 220 VAC เขากบสวตช แลวตอเขาหลอดไฟ สวนสายไฟอกเสนหนงตอเขาหลอดไฟโดยตรงเมอท าการปดสวตซจะมกระแสไหล ท าใหหลอดไฟตดเปนการตอวงจรใชงานทงายกวาหลอดประเภทอน ๆ หลอดไฟประเภทนมขนาดอตราทนก าลง 25 วตต 40 วตต 60 วตต และ 100 วตต หลอดไสขนาด 40 วตตมอายการใชงาน 1,250 ชวโมงใหแสงสวาง 430 ลเมน เปนตน

28 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

วธการซอมแซมและบ ารงรกษาวงจรไฟฟาเบองตน

วธการเดนสายไฟฟา ประเภทแรก คอ การเดนสายไฟบนผนงหรอทเรยกวา เดนลอย วธนคาใชจายถกกวา แตจะมองเหนสายไฟบนผนง ไมคอยเรยบรอย การตกแตงหองล าบากกวา แตสามารถตรวจ สอบความเสยหายไดงายรวมทงการเปลยนสายไฟกงาย เพราะมองเหน

ประเภททสอง คอ การเดนผานทอซงฝงในผนงอาคารหรอทเรยกวา เดนรอยสายผานทอ วธนจะไดงานทเรยบรอย เพราะมองไมเหน จากภายนอก ทอสายไฟจะฝงอยในผนง ตอง ท าพรอมการกอสรางอาคาร การตกแตงหองจะงายกวาและมทอปองกนสายไฟไว คาใชจายสงกวา แบบแรก การตดตงกยงยากกวารวมถงการตรวจสอบและการเปลยนภายหลงกท าได ล าบากกวาแบบแรก

- ระบบไฟฟาภายในบาน ระบบไฟฟาภายในบาน ควรแยกวงจรเปนสวนๆ ไว เชน แยกตามชนตางๆ หากเกดไฟฟาขดของขนทชนไหน ก สามารถสบคตเอา ท ปดไฟเฉพาะสวนชนนน เพอซอมแซมได และทส าคญสวน หองครว ควรแยกวงจรไวตางหาก ดวย เวลาไมอยบานนานๆ จะไดปดไฟทงหมด เหลอเฉพาะ สวนครวไวตเยนในครวจะใชงานได อาหารตางๆ จะไดไมเสย

- ปญหาของสายไฟฟา ตามปกตทวไปสายไฟฟาจะมอายการใชงานประมาณ 7-8 ป แตเมอมการตรวจเชค และพบวาฉนวนทหมสายไฟ เรมเปลยนส เปนสเหลองและเรมกรอบแตก กสมควรทจะ เปลยนสายไฟใหม โดยไมตองรอใหหมดอายกอน เพราะ อาจลดวงจร และท าใหเกดเพลงไหมได สายไฟฟาควรเดนอยในทอรอยสายไฟ เพอปองกน ฉนวนทหมสายไฟไมใหขดขวนช ารด โดยเฉพาะสายไฟทเดน อยภายนอกบาน เชน ไฟรว สนาม หรอกระดงทตดอยหนา บาน สวนใหญจะไมมทอหม เมอโดนแดดโดนฝนนานๆ กจะ รวได เปนอนตรายมาก ควรหมนตรวจสอบอยเสมอ หรอถา เปลยนเปนแบบเดนทอกจะปลอดภยกวา ทส าคญเวลามปญหา อยาซอมไฟฟาเอง ควรตามผรหรอชางมาซอมจะดกวา

29 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

แบบฝกหดทายบท

1. ใหนกเรยนบอกความหมายของ “วงจรไฟฟา” มาพอสงเขป

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

..............................................................................................................................

................................................................................................................................................

2. ใหนกเรยนอธบาย “กฎของโอหม” ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. ใหนกเรยนวาดภาพ “วงจรไฟฟาแบบขนาน”

4. ใหนกเรยนบอกวธการซอมบ ารงวงจรไฟฟาภายในบาน ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................

30 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

บทท 3

การประหยดไฟฟา

สาระส าคญ ศกษา หลกการท างานของอปกรณไฟฟาในบาน บอกวธการใชไฟฟาอยางประหยด ดแลรกษา

เครองใชไฟฟาในบานได เลอกใชอปกรณทประหยดไฟฟา

ผลการเรยนทคาดหวง สามารถอธบายหลกการท างานของอปกรณไฟฟาในบาน บอกวธการใชไฟฟาอยางประหยด ดแลรกษาเครองใชไฟฟาในบานได เลอกใชอปกรณทประหยดไฟฟาได

ขอบขายเนอหา เรองท 1 หลกการท างานของอปกรณไฟฟาในบาน เรองท 2 วธการใชไฟฟาอยางประหยด เรองท 3 ดแลรกษาเครองใชไฟฟาในบาน เรองท 4 เลอกใชอปกรณทประหยดไฟฟา

31 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

หลกการท างานของเครองใชไฟฟาภายในบาน

เครองใชไฟฟา คอ อปกรณทเปลยนพลงงานไฟฟาเปนพลงงานรปอน เพอน าไปใชในชวตประจ าวน ไดแก

1. เครองใชไฟฟาทใหแสงสวาง 2. เครองใชไฟฟาทใหความรอน 3. เครองใชไฟฟาทใหพลงงานกล 4. เครองใชไฟฟาทใหพลงงานเสยง

นอกจากนยงมเครองใชไฟฟาทสามารถเปลยนเปนพลงงานรปอนหลายรปในเวลาเดยวกน

1. เครองใชไฟฟาทใหแสงสวาง

หลอดไฟฟาแบบธรรมดา หลอดไฟฟาแบบธรรมดา มการเปลยนรปพลงงานจากพลงงานไฟฟาเปนพลงงานความรอน แลวจงเปลยนเปนพลงงานแสง หลอดไฟฟาแบบธรรมดาม 2 แบบ คอแบบเกลยวและแบบเขยว มสวนประกอบดงน 1. ไสหลอด ท าดวยโลหะทมจดหลอดเหลวสง ทนความรอนไดมาก มความทานสง เชน ทงสเตน 2. หลอดแกวท าจากแกวททนความรอนไดด ไมแตกงาย สบอากาศออกจนหมดภายในบรรจกาซไนโตรเจนและอารกอนเลกนอย กาซชนดนท าปฏกรยายาก ชวยปองกนไมใหไสหลอดระเหดไปจบทหลอดแกว และชวยไมใหไสหลอดไมขาดงาย ถาบรรจกาซออกซเจนจะท าปฏกรยากบไสหลอด ซงท าใหไสหลอดขาดงาย 3. ขวหลอดไฟ เปนจดตอวงจรไฟฟา ม 2 แบบ คอ แบบเขยวและแบบเกลยว เนองจากหลอดไฟฟาประเภทนใหแสงสวางไดดวยการเปลยนพลงงานไฟฟาเปนพลงงานความรอนกอนทจะใหแสงสวางออกมา จงท าใหสนเปลอง พลงงานไฟฟา มากกวาหลอดชนดอน ในขนาด ก าลงไฟฟา ของหลอดไฟซงจะก าหนดไวทหลอดไฟทกดวง เชน หลอดไฟฟาขนาด 100 วตต เปนตน

หลอดเรองแสงหรอหลอดฟลออเรสเซนต (Fluorescent Lamp)

หลอดเรองแสงหรอหลอดฟลออเรสเซนต (Fluorescent Lamp) ท าดวยหลอดแกวทสบอากาศออกจนหมดแลวบรรจไอปรอทไวเลกนอย มไสทปลายหลอดทงสองขาง หลอดเรองแสงอาจท าเปนหลอดตรง หรอครงวงกลมกได สวนประกอบและการท างานของหลอดเรองแสง มดงน 1. ตวหลอด ภายในสบอากาศออกจนหมดแลวบรรจไอปรอทและกาซอารกอน เลกนอย ผวดานในของหลอดเรองแสงฉาบดวยสารเรองแสงชนดตางๆ แลวแตความตองการใหเรองแสงเปนสใด เชน ถาตองการ

32 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

ใหเรองแสงสเขยว ตองฉาบดวยสารซงคซลเคต แสงสขาวแกมฟาฉาบดวยแมกนเซยมทงสเตน แสงสชมพฉาบดวยแคดเมยมบอเรต เปนตน 2. ไสหลอด ท าดวยทงสเตนหรอวลแฟรมอยทปลายทงสองขาง เมอกระแสไฟฟาผานไสหลอดจะท าใหไสหลอดรอนขน ความรอนทเกดขนจะท าใหไอปรอททบรรจไวในหลอดกลายเปนไอมากขน แตขณะนนกระแสไฟฟายงผานไอปรอทไมสะดวก เพราะปรอทยงเปนไอนอยท าใหความตานทานของหลอดสง 3. สตารทเตอร ท าหนาทเปนสวตซไฟฟาอตโนมตของวงจรโดยตอขนานกบหลอด ท าดวยหลอดแกวภายในบรรจกาซนออนและแผนโลหะคทงอตวได เมอไดรบความรอน เมอกระแสไฟฟาผานกาซนออน กาซนออนจะตดไฟเกดความรอนขน ท าใหแผนโลหะคงอจนแตะตดกนท าใหกลายเปนวงจรปดท าใหกระแสไฟฟาผานแผน โลหะไดครบวงจร กาซนออนทตดไฟอยจะดบและเยนลง แผนโลหะคจะแยกออกจากกนท าใหเกดความตานทานสงขนอยางทนทซงขณะ เดยวกนกระแสไฟฟาจะผานไสหลอดไดมากขนท าใหไสหลอดรอนขนมาก ปรอทกจะเปนไอมากขนจนพอทน ากระแสไฟฟาได 4. บลลาสต เปนขดลวดทพนอยบนแกนเหลก ขณะกระแสไฟฟาไหลผานจะเกดการเหนยวน าแมเหลกไฟฟาท าใหเกดแรงเคลอน ไฟฟาเหนยวน าขน เมอแผนโลหะคในสตาร ทเตอรแยกตวออกจากกนนนจะเกดวงจรเปดชวขณะ แรงเคลอนไฟฟาเหนยวน าทเกดขนในบลล าสตจงท าใหเกดความตาง ศกยระหวางไสหลอดทงสองขางสงขนเพยงพอทจะท าใหกระแสไฟฟาไหลผาน ไอปรอทจากไสหลอดขางหนงไปยงไสหลอดอกขางหนงได แรงเคลอนไฟฟาเหนยวน าทเกดจากบลล าสตนนจะท าใหเกดกระแสไฟฟา เหนยวน าไหลสวนทางกบกระแสไฟฟาจากวงจรไฟฟาในบาน ท าใหกระแส ไฟฟาทจะเขาสวงจรของหลอดเรองแสงลดลง

หลกการท างานของหลอดเรองแสง

เมอกระแสไฟฟาผานไอปรอทจะคายพลงงานไฟฟาใหอะตอมไอปรอท ท าใหอะตอมของไอปรอทอยในสภาวะถกกระตน (excited state) และอะตอมของปรอทจะคายพลงงานออกมาเพอลดระดบพลงงาน ในรปของรงสอลตราไวโอเลต ซงอยในชวงของแสงทมองไมเหน เมอรงสนกระทบสารเรองแสงทฉาบไวทผวหลอด สารเรองแสงจะเปลงแสงสตางๆตามชนดของสารเรองแสงทฉาบไวในหลอดนน

ขอดของหลอดเรองแสง 1. เมอใหพลงงานไฟฟาเทากนจะใหแสงสวางมากกวาหลอดไฟฟาแบบธรรมดาประมาณ 4 เทา และมอายการใชงานนานกวาหลอดไฟฟาธรรมดาประมาณ 8 เทา 2. อณหภมของหลอดไมสงเทากบหลอดไฟฟาแบบธรรมดา 3. ถาตองการแสงสวางเทากบหลอดไฟฟาธรรมดา จะใชวตตทต ากวา จงเสยคาไฟฟานอยกวา

33 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

ขอเสยของหลอดเรองแสง 1. เมอตดตงจะเสยคาใชจายสงกวาหลอดไฟฟาแบบธรรมดา เพราะตองใชบลลสตและสตารทเตอร เสมอ 2. หลอดเรองแสงมกระพรบเลกนอยไมเหมาะในการใชอานหนงสอ

ตวเลขทปรากฏบนหลอดไฟฟาธรรมดาและหลอดเรองแสงซงบอก ก าลงไฟฟาเปนวตต (W) เปนการบอกถงปรมาณพลงงานไฟฟาทใชไปใน 1 วนาท เชน 20 W หมายถง หลอดไฟฟานจะใชพลงงานไป 20 จลในเวลา 1 วนาท ดงนนหลอดไฟฟาและหลอดเรองแสงทมก าลงไฟฟามาก เมอใชงานกยงสนเปลองกระแสไฟฟามาก ท าใหเสยคาใชจายมากขนดวย ปจจบนมการผลตหลอดไฟพรอมอปกรณประกอบ เชน บลลาสต แบบประหยดพลงงานขนมาใชหลายชนด เชน หลอดตะเกยบ หลอดผอม บลลาสตเบอร 5 เปนตน

หลอดไฟโฆษณาหรอหลอดนออน หลอดไฟโฆษณาหรอหลอดนออน เปนหลอดแกวทถกลนไฟแลวดดใหเปนรปหรอตวอกษร ไมมไสหลอดแตทปลายทงสองขางจะมขวไฟฟาท าดวยโลหะ ตอกบแหลงก าเนดไฟฟา ทมความตางศกยสงประมาณ 10,000 โวลต ภายในหลอดสบอากาศออกจนหมดแลวใสกาซบางชนดทใหแสงสตางๆออกมาเมอมกระแสไฟฟาผาน เชนกาซนออนใหแสงสแดงหรอสม กาซฮเลยมใหแสงสชมพ ความตางศกยทสงมากๆ จะท าใหกาซทบรรจไวในหลอดเกดการแตกตวเปนอออน และน าไฟฟาได เมอกระแสไฟฟาผานกาซเหลานจะท าใหกาซรอนตดไฟใหแสงสตางๆได 2. เครองใชไฟฟาทใหความรอน เครองใชไฟฟาทใหพลงงานความรอน เปนเครองใชทเปลยนพลงงานไฟฟาเปนพลงงานความรอน โดยใชหลกการคอ เมอปลอยกระแสไฟฟาผานขดลวดตวน าทมความตานทานสงๆ ลวดตวน านนจะรอนจนสามารถน าความรอนออกไปใชประโยชนได เนองจากเปนเครองใชไฟฟาทใหพลงงานความรอนมาก จงสนเปลยนพลงงานไฟฟามากเมอเปรยบกบการใชเครองใชไฟฟาประเภทอนๆ เมอใชในเวลาทเทากน ฉะนนขณะใชเครองใชไฟฟาใหพลงงานความรอนจงควรใชดวยความระมดระวง ตวอยางเครองใชไฟฟาทใหพลงงานความรอน เชน เตารด หมอหงขาว กระทะไฟฟา กาตมน า เครองตมกาแฟ เตาไฟฟา ฯลฯ

34 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

สวนประกอบในเครองใชไฟฟาทใหพลงงานความรอน มดงน

1. ขดลวดความรอน หรอแผนความรอน มกท าจากโลหะผสมระหวางนเกลกบโครเมยม เรยกวา นโครม ซงมสมบตคอมจดหลอมเหลวสงมากจงทนความรอนไดสงเมอมความรอนเกดขนมากๆ จงไมขาด และมความตานทานสงมาก

2. เทอรโมสตารท หรอสวตซความรอนอตโนมต ท าหนาทควบคมอณหภมไมใหรอนเกนไป มสวน ประกอบเปนโลหะตางชนดกน 2 แผนมาประกบกน เมอไดรบความรอนจะขยายตวไดไมเทากน เชน เหลกกบทองเหลอง โดยใหแผนโลหะทขยายตวไดนอย(เหลก)อยดานบน สวนโลหะทจะขยายตวไดมาก(ทองเหลอง)อยดานลาง เมอกระแสไฟฟาไหลผานแผนโลหะทงสองมากขน จะท าใหมอณหภมสงจนแผนโลหะทงสองซงขยาย ตวไดตางกนโลหะทขยายตวไดมากจะขยายตวโคงงอ เปนเหตใหจดสมผสแยกออกจากกน เกดเปนวงจรเปด กระแสไฟฟาจงไหลผานไมได และเมอแผนโลหะทงสองเยนลงกจะสมผสกนเหมอนเดม เกดเปนวงจรปด กระแสไฟฟาจงไหลผานไดอกครงหนง

3. แผนไมกา หรอ แผนใยหน ซงเปนฉนวนไฟฟา ในเครองใชไฟฟาทใหพลงงาน ความรอนบางชนด เชนเตารด หมอหงขาว เตาไฟฟา จะมแผนไมกา หรอใยหน เพอปองกนไมใหขดลวดหลอมละลาย และปองกนไฟฟารวขณะใชงาน

ขอควรระวงในการใชเครองใชไฟฟาทใหพลงงานความรอน

เนองจากเครองใชไฟฟาทใหพลงงานความรอนจะมกระแสไฟฟาปรมาณมากไหลผาน มากกวาเครองใชประเภทอนๆ จงควรใชดวยความระมดระวงดงน 1. หมนตรวจสอบดแลสายไฟ เตารบ เตาเสยบ ใหอยในสภาพเรยบรอยไมช ารด 2. เมอเลกใชงานตองถอดเตาเสยบออกจากเตารบทกครงไมควรเสยบทงไว

ในการเลอกเครองใชไฟฟาทกชนดตองพจารณาถงคณภาพของเครองใชไฟฟา รจกวธใชทถกตอง รจกวธปองกนอนตรายจากไฟฟารวและไฟฟาลกวงจรและตรวจดแลอปกรณอยเสมอ

3. เครองใชไฟฟาทใหพลงงานกล เครองใชไฟฟาทใหพลงงานกล มการเปลยนรปพลงงานไฟฟาเปนพลงงานกล โดยอาศยหลกการเหนยวน าแมเหลกไฟฟา ดวยอปกรณ ทเรยกวา มอเตอร และ เครองควบคมความเรว ซงเปนอปกรณหลก

35 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

ในเครองใชไฟฟาทใหพลงงานกล ตวอยาง เครองใชไฟฟาทใหพลงงานกล เชน เครองปรบอากาศ ตเยน เครองดดฝน พดลม เครองซกผา เครองปนน าผลไม ฯลฯ

มอเตอร มอเตอร เปนเครองใชไฟฟาทเปลยนพลงงานไฟฟาเปนพลงงานกล ประกอบดวยขดลวดทพนรอบแกนโลหะทวางอยระหวางขวแมเหลก โดยเมอผานกระแสไฟฟาเขาไปยงขดลวดทอยระหวางขวแมเหลก จะท าใหขดลวดหมนไปรอบแกน และเมอสลบขวไฟฟา การหมนของขดลวดจะหมนกลบทศทางเดม

มอเตอร ม 2 ประเภท คอ มอเตอรกระแสตรง และมอรกระแสสลบ มอเตอรกระแสตรง เปนมอเตอรทตองใชไฟฟากระแสตรงผานเขาไปในขดลวดอารเมเจอรเพอท าให

เกดการดดและผลกกนของแมเหลกถาวรกบแมเหลกไฟฟาทเกดจากขดลวด มอเตอรจงหมนได มอเตอรกระแสสลบ เปนมอเตอรทตองใชกบไฟฟากระแสสลบ โดยใชหลกการดดและผลกกนของแมเหลกถาวรกบแมเหลกไฟฟาจากขดลวดมาท าให เกดการหมนของมอเตอร

ขอควรระวง ในการใชเครองใชไฟฟาทมมอเตอรเปนสวนประกอบ คอ หามใชเครองใชประเภทนใน ชวงทไฟตก หรอแรงดนไฟฟาไมถง 220 โวลต เนองจากมอเตอรจะไมหมนและท าใหเกดกระแสไฟฟาดนกลบ จะท าใหขดลวดรอนจดจนเกดไหมเสยหายได ขณะทมอเตอรก าลงหมนจะเกดการเหนยวน าไฟฟาขนท าใหเกดกระแสไฟฟาซอนขนภายในขดลวด แตมทศทางการไหลสวนทางกบกระแสไฟฟาทมาจากแหลงก าเนดพลงงานไฟฟาเดม ท าใหขดลวดของมอเตอรไมรอนจนเกดไฟไหมได

เครองควบคมความเรวของมอเตอร ท าไดโดย การเพมหรอลดความตานทานใหกระแสไฟฟาผานไดมากหรอนอยภายในเครองใชไฟฟานน ซงเปนผลใหความเรวของการหมนมอเตอรเปลยนไปจากเดม เชน เมอตองการใหพดลมหมนชาลง กใหเพมความตานทานเพอใหกระแสไฟฟาเขาไดนอยลงเปนผลใหพดลมหมนชาลง ฉะนนในเครองใชไฟฟาทใหพลงงานกลจะตองมเครองควบคมความเรวของมอเตอรเสมอ

36 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

การเลอก เครองใชไฟฟาทใหพลงงานกล จะตองพจารณาดขอก าหนดในการใช เชน ใชกบความตางศกยไฟฟาเทาใด ทงนเพอความปลอดภยในการใชเครองใชไฟฟา และไมใหเกดความเสยหายแกเครองใชไฟฟานน และเพอเปนการประหยดพลงงานไฟฟา ควรพจารณาก าลงไฟฟาของเครองใชไฟฟานนๆ ดวย เครองใชไฟฟาทใหพลงงานเสยง เครองใชไฟฟาทเปลยนพลงงานไฟฟาเปนพลงงานเสยง ไดแก เครองรบวทย เครองขยายเสยง เครองบนทกเสยง ฯลฯ เครองรบวทย เปนอปกรณทเปลยนพลงงานไฟฟาเปนพลงงานเสยง โดยรบคลนวทย จากสถานสงแลวใชอปกรณอเลกทรอนกสขยายสญญาณเสยงทมอยในรปของ สญญาณไฟฟาใหแรงขนเมอผานสญญาณ ไฟฟานไปยงล าโพงจะท าใหล าโพงสน สะเทอนเปลยนเปนเสยงทสามารถรบฟงได ดงแผนผง

แผนผงการเปลยนพลงงานไฟฟาเปนพลงงานเสยงของเครองรบวทย

เครองขยายเสยง ( Amplifier) คอ เครองใชไฟฟาทเปลยนพลงงานไฟฟาเปนพลงงานเสยงโดยรบสญญาณไฟฟาจากไมโครโฟน หวเทป หรอจาก เครองก าเนดสญญาณไฟฟาจากเสยงตางๆ มาขยายสญญาณ ไฟฟาจนมก าลงมากพอจงสงออกสล าโพงเสยง

เครองขยายเสยงจะตองมสวนประกอบดงน 1. ไมโครโฟน เปลยนพลงงานเสยงใหเปนสญญาณไฟฟา 2. เครองขยายสญญาณไฟฟา ขยายสญญาณไฟฟาใหแรงขน 3. ล าโพง เปลยนสญญาณไฟฟาใหเปนพลงงานเสยง

เครองบนทกเสยง (Tape recorder) เครองบนทกเสยง ขณะบนทกดวยการพดผานไมโครโฟน ซงจะเปลยนพลงงานเสยงเปนสญญาณไฟฟา แลวบนทกลงในแถบบนทกเสยงซงฉาบดวยสารแมเหลกในรปของสญญาณแมเหลก ดงแผนผง

แผนผงการเปลยนพลงงานของเครองบนทกเสยงขณะบนทก

เมอน าแถบบนทกเสยงทบนทกไดมาเลน สญญาณแมเหลกจะถกเปลยนกลบเปนสญญาณไฟฟา และสญญาณนจะถกขยายใหแรงขนดวยอปกรณไฟฟาจนท าใหล าโพงสนสะเทอนเปนเสยงขนอกครงหนง ดงแผนผง

แผนผงการเปลยนพลงงานของเครองบนทกเสยงขณะเลน

เสาอากาศ (รบคลนวทย) ขยายสญญาณ ล าโพง เสยง

เสยง ไมโครโฟน สญญาณไฟฟา บนทกเปนสญญาณแมเหลกลงบนแถบบนทกเสยง

สญญาณแมเหลก สญญาณไฟฟา ขยายสญญาณ ล าโพง เสยง จากแถบบนทกเสยง

37 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

ในการใชเครองใชไฟฟาทใหพลงงานเสยง พวก วทย หรอเครองเสยงประเภทตางๆ สวนใหญสน เปลอง พลงงานไฟฟา ไมมาก แตทงนขนอยกบ ก าลงไฟฟา ของเครองเสยงนนๆ และขนอยกบความดงของเสยงในการเปดฟงดวย วธการประหยดไฟฟาในบาน โดยทวไป "เครองใชไฟฟา" ภายในบานมกมการใชพลงงานสงแทบทกชนด ดงนนผใชควรตองมความร และทราบถงวธการใชไฟฟาอยางมประสทธภาพ เพอลดคาไฟฟาภายในบานลง และลดปญหาในเรองการใชพลงงานอยางผดวธดวย - ปดสวตชไฟ และเครองใชไฟฟาทกชนดเมอเลกใชงาน สรางใหเปนนสยในการดบไฟทกครงทออกจากหอง - เลอกซอเครองใชไฟฟาทไดมาตรฐาน ดฉลากแสดงประสทธภาพใหแนใจทกครงกอนตดสนใจซอ หากมอปกรณไฟฟาเบอร 5 ตองเลอกใชเบอร 5 - ปดเครองปรบอากาศทกครงทจะไมอยในหองเกน 1 ชวโมงส าหรบเครองปรบอากาศทวไป และ 30 นาท ส าหรบเครองปรบอากาศเบอร 5 - หมนท าความสะอาดแผนกรองอากาศของเครองปรบอากาศบอยๆ เพอลดการเปลองไฟในการท างานของเครองปรบอากาศ - ตงอณหภมเครองปรบอากาศท 25 องศาเซลเซยส ซงเปนอณหภมทก าลงสบาย อณหภมทเพมขน 1 องศา ตองใชพลงงานเพมขนรอยละ 5-10 - ไมควรปลอยใหมความเยนรวไหลจากหองทตดตงเครองปรบอากาศ ตรวจสอบและอดรอยรวตามผนง ฝาเพดาน ประตชองแสง และปดประตหองทกครงทเปดเครองปรบอากาศ - ลดและหลกเลยงการเกบเอกสาร หรอวสดอนใดทไมจ าเปนตองใชงานในหองทมเครองปรบอากาศ เพอลดการสญเสย และใชพลงงานในการปรบอากาศภายในอาคาร - ตดตงฉนวนกนความรอนโดยรอบหองทมการปรบอากาศเพอลดการสญเสยพลงงานจากการถายเทความรอนเขาภายในอาคาร - ใชมลกนสาดปองกนแสงแดดสองกระทบตวอาคาร และบฉนวนกนความรอนตามหลงคาและฝาผนงเพอไมใหเครองปรบอากาศท างานหนกเกนไป - หลกเลยงการสญเสยพลงงานจากการถายเทความรอนเขาสหองปรบอากาศ ตดตงและใชอปกรณควบคมการเปด-ปดประตในหองทมเครองปรบอากาศ - ควรปลกตนไมรอบๆ อาคาร เพราะตนไมขนาดใหญ 1 ตนใหความเยนเทากบเครองปรบอากาศ 1 ตน หรอใหความเยนประมาณ 12,000 บทย - ควรปลกตนไมเพอชวยบงแดดขางบานหรอเหนอหลงคา เพอเครองปรบอากาศจะไมตองท างานหนกเกนไป - ปลกพชคลมดน เพอชวยลดความรอนและเพมความชนใหกบดน จะท าใหบานเยน ไมจ าเปนตองเปดเครองปรบอากาศเยนจนเกนไป - ในส านกงาน ใหปดไฟ ปดเครองปรบอากาศ และอปกรณไฟฟาทไมจ าเปน ในชวงเวลา 12.00-13.00 น. จะสามารถประหยดคาไฟฟาได - ไมจ าเปนตองเปดเครองปรบอากาศกอนเวลาเรมงาน และควรปดเครองปรบอากาศกอนเวลาเลกใชงานเลกนอย เพอประหยดไฟ

38 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

- เลอกซอพดลมทมเครองหมายมาตรฐานรบรอง เพราะพดลมทไมไดคณภาพ มกเสยงาย ท าใหสนเปลอง - หากอากาศไมรอนเกนไป ควรเปดพดลมแทนเครองปรบอากาศ จะชวยประหยดไฟ ประหยดเงนไดมากทเดยว - ใชหลอดไฟประหยดพลงงาน ใชหลอดผอมจอมประหยดแทนหลอดอวน ใชหลอดตะเกยบแทนหลอดไส หรอใชหลอดคอมแพคทฟลออเรสเซนต - ควรใชบลลาสตประหยดไฟ หรอบลลาสตอเลกทรอนกสคกบหลอดผอมจอมประหยด จะชวยเพมประสทธภาพในการประหยดไฟไดอกมาก - ควรใชโคมไฟแบบมแผนสะทอนแสงในหองตางๆ เพอชวยใหแสงสวางจากหลอดไฟ กระจายไดอยางเตมประสทธภาพ ท าใหไมจ าเปนตองใชหลอดไฟฟาวตตสง ชวยประหยดพลงงาน - หมนท าความสะอาดหลอดไฟทบาน เพราะจะชวยเพมแสงสวางโดยไมตองใชพลงงานมากขน ควรท าอยางนอย 4 ครงตอป - ใชหลอดไฟทมวตตต า ส าหรบบรเวณทจ าเปนตองเปดทงไวทงคน ไมวาจะเปนในบานหรอขางนอก เพอประหยดคาไฟฟา - ควรตงโคมไฟทโตะท างาน หรอตดตงไฟเฉพาะจด แทนการเปดไฟทงหองเพอท างาน จะประหยดไฟลงไปไดมาก - ควรใชสออนตกแตงอาคาร ทาผนงนอกอาคารเพอการสะทอนแสงทด และทาภายในอาคารเพอท าใหหองสวางไดมากกวา - ใชแสงสวางจากธรรมชาตใหมากทสด เชน ตดตงกระจกหรอตดฟลมทมคณสมบตปองกนความรอน แตยอมใหแสงผานเขาไดเพอลดการใชพลงงานเพอแสงสวางภายในอาคาร - ถอดหลอดไฟออกครงหนงในบรเวณทมความตองการใชแสงสวางนอย หรอบรเวณทมแสงสวางพอเพยงแลว - ปดตเยนใหสนท ท าความสะอาดภายในตเยน และแผนระบายความรอนหลงตเยนสม าเสมอ เพอใหตเยนไมตองท างานหนกและเปลองไฟ - อยาเปดตเยนบอย อยาน าของรอนเขาแชในตเยน เพราะจะท าใหตเยนท างานเพมขน กนไฟมากขน - ตรวจสอบขอบยางประตของตเยนไมใหเสอมสภาพ เพราะจะท าใหความเยนรวออกมาได ท าใหสนเปลองไฟมากกวาทจ าเปน - เลอกขนาดตเยนใหเหมาะสมกบขนาดครอบครว อยาใชตเยนใหญเกนความจ าเปนเพราะกนไฟมากเกนไป และควรตงตเยนไวหางจากผนงบาน 15 ซม. - ควรละลายน าแขงในตเยนสม าเสมอ การปลอยใหน าแขงจบหนาเกนไป จะท าใหเครองตองท างานหนก ท าใหกนไฟมาก - เลอกซอตเยนประตเดยว เนองจากตเยน 2 ประต จะกนไฟมากกวาตเยนประตเดยวทมขนาดเทากน เพราะตองใชทอน ายาท าความเยนทยาวกวา และใชคอมเพรสเซอรขนาดใหญกวา - ควรตงสวตชควบคมอณหภมของตเยนใหเหมาะสม การตงทตวเลขต าเกนไป อณหภมจะเยนนอย ถาตงทตวเลขสงเกนไปจะเยนมากเพอใหประหยดพลงงานควรตงทเลขต าทมอณหภมพอเหมาะ - ไมควรพรมน าจนแฉะเวลารดผา เพราะตองใชความรอนในการรดมากขน เสยพลงงานมากขน เสยคาไฟเพมขน - ดงปลกออกกอนการรดเสอผาเสรจ เพราะความรอนทเหลอในเตารด ยงสามารถรดตอไดจนกระทงเสรจ ชวยประหยดไฟฟา

39 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

- เสยบปลกครงเดยว ตองรดเสอใหเสรจ ไมควรเสยบและถอดปลกเตารดบอยๆ เพราะการท าใหเตารดรอนแตละครงกนไฟมาก

- ลด ละ เลยง การใสเสอสท เพราะไมเหมาะสมกบสภาพอากาศเมองรอน สนเปลองการตด ซก รด และความจ าเปนในการเปดเครองปรบอากาศ - ซกผาดวยเครอง ควรใสผาใหเตมก าลงของเครอง เพราะซก 1 ตวกบซก 20 ตว กตองใชน าในปรมาณเทาๆ กน - ไมควรอบผาดวยเครอง เมอใชเครองซกผา เพราะเปลองไฟมาก ควรตากเสอผากบแสงแดดหรอแสงธรรมชาตจะดกวา ทงยงชวยประหยดไฟไดมากกวา

- ปดโทรทศนทนทเมอไมมคนด เพราะการเปดทงไวโดยไมมคนด เปนการสนเปลองไฟฟาโดยใชเหต แถมยงตองซอมเรวอกดวย

-ไมควรปรบจอโทรทศนใหสวางเกนไป และอยาเปดโทรทศนใหเสยงดงเกนความจ าเปน เพราเปลองไฟ ท าใหอายเครองสนลงดวย

- อยบานเดยวกน ดโทรทศนรายการเดยวกน กควรจะดเครองเดยวกน ไมใชดคนละเครอง คนละหอง เพราะจะท าใหสนเปลองพลงงาน

- เชดผมใหแหงกอนเปาผมทกครง ใชเครองเปาผมส าหรบแตงทรงผม ไมควรใชท าใหผมแหง เพราะตองเปานาน เปลองไฟฟา

- ใชเตาแกสหงตมอาหาร ประหยดกวาใชเตาไฟฟา เตาอบไฟฟาและควรตดตงวาลวนรภย (Safety Value) เพอความปลอดภยดวย

- เวลาหงตมอาหารดวยเตาไฟฟา ควรจะปดเตากอนอาหารสก 5 นาท เพราะความรอนทเตาจะรอนตออกอยางนอย 5 นาทเพยงพอทจะท าใหอาหารสกได

- อยาเสยบปลกหมอหงขาวไว เพราะระบบอนจะท างานตลอดเวลา ท าใหสนเปลองไฟเกนความจ าเปน

- กาตมน าไฟฟา ตองดงปลกออกทนทเมอน าเดอด อยาเสยบไฟไวเมอไมมคนอย เพราะนอกจากจะไมประหยดพลงงานแลวยงอาจท าใหเกดไฟไหมได

- แยกสวตชไฟออกจากกน ใหสามารถเปดปดไดเฉพาะจด ไมใชปมเดยวเปดปดทงชน ท าใหเกดการสนเปลองและสญเปลา

- หลกเลยงการตดตงอปกรณไฟฟา ทตองมการปลอยความรอนเชน กาตมน า หมอหงตม ไวในหองทมเครองปรบอากาศ

- ซอมบ ารงอปกรณไฟฟาใหอยในสภาพทใชงานได และหมนท าความสะอาดเครองใชไฟฟาอยเสมอ จะท าใหลดการสนเปลองไฟได

- อยาเปดคอมพวเตอรทงไวถาไมใชงาน ตดตงระบบลดกระแสไฟฟาเขาเครองเมอพกการท างาน จะประหยดไฟไดรอยละ 35-40 และถาหากปดหนาจอทนทเมอไมใชงาน จะประหยดไฟไดรอยละ 60

- ดสญลกษณ Energy Star กอนเลอกซออปกรณส านกงาน(เชน เครองคอมพวเตอร เครองโทรสาร เครองพมพดดไฟฟาเครองถายเอกสาร ฯลฯ)ซงจะชวยประหยดพลงงานลดการใชก าลงไฟฟา เพราะจะมระบบประหยดไฟฟาอตโนมต

หากเราท าไดตามทควรปฏบตดงกลาว บลคาไฟฟาตอเดอนกจะ ลดลงจากเดมแนนอน ท าใหประหยดเงนสวนตางจากเดมไปเยอะเชนกน

40 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

การเลอกใชอปกรณไฟฟาอยางประหยด

วธใชหลอดไฟใหประหยด 1. ปดสวตซไฟ เมอไมใชงาน 2. ในบรเวณทไมจ าเปนตองใชแสงสวางมากนก เชน เฉลยง ทางเดน หองน า ควรใชหลอดทมวตตต า

โดยอาจใชหลอดคอมแพคบลลาสตภายใน เนองจากมประสทธภาพการใหแสง ลเมน/วตต ( lm/W) สงกวาหลอดไสและดกวาหลอดฟลออเรสเซนตขนาดไมเกน 18 W ดวย ส าหรบ บรเวณทตองการแสงสวางปกตนน หลอดผอมขนาด 36 W จะมประสทธภาพการใหแสง (ลเมน/วตต) สงกวาหลอดคอมแพคบลลาสตภายในทวๆ ไปไมต ากวา 10% และยงจะมประสทธภาพการใหแสงมากขนถาเปนหลอดผอมชนดซปเปอรและใช บลลาสตประหยดไฟรวมดวย ดงนนจ านวนหลอดไฟทใชและการกนไฟของหลอดผอมกจะนอยกวาหลอดประหยดไฟ

3. หมนท าความสะอาด ขวหลอด และตวหลอดไฟ รวมทงโคมไฟและโปะไฟตาง ๆ 4. ผนงหองหรอเฟอรนเจอรอยาใชสคล า ๆ ทบ ๆ เพราะสพวกนจะดดแสง ท าใหหองดมดกวาหองท

ทาสออน ๆ เชน สขาว หรอสขาวนวล 5. เลอกใชโคมไฟฟาประสทธภาพสงซงมแผนสะทอนแสงท าดวยอะลมเนยมเคลอบโลหะเงน จะ

สามารถลดจ านวนหลอดไฟลงได โดยแสงสวางยงคงเทาเดม 6. เลอกใชไฟตงโตะ ในบรเวณทตองการแสงสวางเฉพาะแหง เชน อานหนงสอ

7. ใหใชบลลาสตประหยดไฟฟาควบคกบหลอดฟลออเรสเซนต โดยบลลาสตประหยดไฟม 2 แบบ คอ

7.1 แบบแกนเหลกประหยดไฟฟา (LOW – LOSS MAGNETIC BALLAST) 7.2 แบบอเลกทรอนกส ( ELECTRONIC BALLAST)

8. ในการเลอกซอหลอดไฟ โดยเฉพาะหลอดฟลออเรสเซนตนน ใหสงเกตปรมาณการสองสวาง (ลเมน หรอ lm) ทกลองดวย เนองจากในแตละรนจะมคาลเมนไมเทากน สงผลใหมราคาแตกตางกน เชน หลอดผอม 36 หรอ 40 วตตจะใหแสงประมาณ 2,000-2,600 ลเมน หลอดชนดซปเปอรจะใหแสง 3,300 ลเมน หลอดประหยดไฟขนาด 11 วตต (หลอดคอมแพคขนาด 11 วตต หรอหลอดตะเกยบ) จะใหแสงประมาณ 500-600 ลเมน นอกจากนจะตองค านงถงการกนไฟภายในบลลาสตดวย ซงบลลาสตแกนเหลกธรรมดาจะกนไฟมาก สวนบลลาสตอเลกทรอนกสจะกนไฟนอยมาก

วธใชเครองรบโทรทศนใหประหยดพลงงาน คอ 1. ควรเลอกดรายการเดยวกน 2. ปดเมอไมมคนด 3. ถอดปลกเมอไมไดใชงาน นอกจากจะกนไฟแลวโทรทศนจะช ารดไดงายดวย 4. ถาผใชนอนหลบหนาโทรทศนบอย ๆ ควรตดสวตซตงเวลาเพม

วธใชตเยนใหประหยดพลงงาน 1. กอนใชควรศกษาคมอการใชและปฏบตตามค าแนะน า 2. ตงไวในทเหมาะสมควรตงตเยนใหหางจากผนงอยางนอย 15 เซนตเมตร 3. อยาตงใกลแหลงความรอน ไมควรตงอยใกลเตาไฟ หรอแหลงความรอนอน และไมควรให

โดนแสงแดด

41 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

4. ปรบระดบใหเหมาะสมเวลาตงตเยนใหปรบระดบดานหนาของตเยนสงกวาดานหลงเลกนอย เพอเวลาปดน าหนกของประตตเยนจะถวงใหประตปดเขาไปเอง

5. หมนตรวจสอบยางขอบประต ไมใหมรอยรวหรอเสอมสภาพ 6. อยาเปดตเยนบอย ๆ เมอเปดแลวกตองรบปด 7. ละลายน าแขงสม าเสมอ เพอใหการท าความเยนมประสทธภาพสง 8. ตงสวตซควบคมอณหภมใหเหมาะสมกบชนดและปรมาณอาหารทแชตเยน 9. ถอดปลก กรณไมอยบานหลายวนหรอไมมอะไรในตเยน

วธใชเครองปรบอากาศใหประหยดพลงงาน 1. ตดตงในทเหมาะสม คอตองสงจากพนพอสมควร สามารถเปด-ปดปมตาง ๆ ไดสะดวก และ

เพอใหความเยนเปาออกจากเครองไดหมนเวยนภายในหองอยางทวถง 2. อยาใหความเยนรวไหล ควรจะปดประตหรอหนาตางหองใหมดชด 3. ปรบปมตาง ๆ ใหเหมาะสมเมอเรมเปดเครองควรตงความเรวพดลมไปทต าแหนงสงสด เมอ

ความเยนพอเหมาะแลวใหตงไปทอณหภม 26 องศาเซลเซยส 4. หมนท าความสะอาดแผนกรองอากาศ อปกรณในระบบปรบอากาศ และตะแกรง รวมทงชด

คอมเดนเซอร เพอใหอากาศผานเขาออกไดสะดวกจะประหยดไฟโดยตรง 5. ใชพดลมระบายอากาศเทาทจ าเปน

6. ควรปดเครองปรบอากาศเมอไมมความจ าเปนตองใช 7. ในฤดหนาวขณะทอากาศไมรอนมากเกนไป ไมควรเปดเครองปรบอากาศ 8. หมนตรวจสอบ ลาง ท าความสะอาดตามระยะเวลาทผผลตก าหนด 9. หนาตางหรอบานกระจกควรปองกนรงสความรอนทจะเขามาดงน

- ใชอปกรณบงแดดภายนอกมใหกระจกถกแสงแดด เชน ผาใบ หรอแผงบงแดด หรอรม เงาจากตนไม

- ใชกระจกหรอตดฟลมทสะทอนรงสความรอน - ใชอปกรณบงแดดภายใน เชน ผามาน มล (กระจกดานทศใตใหใชใบอยในแนวนอน

กระจกทศตะวนออก-ตกใหใชใบทอยในแนวดง) 10. ผนงหรอเพดานโดยเฉพาะอยางยงดานทมแสงแดดสองจะเกบความรอนไวมาก ท าใหมการ

สญเสยพลงงานมาก จงควรปองกนดงน - บดวยฉนวนกนความรอนหรอแผนฟลมอะลมเนยมสะทอนรงสความรอน - ท าทบงแดด/หลงคา/ปลกตนไมดานนอก

11. พยายามอยาใชเครองใชไฟฟาทใหความรอนในหองทมเครองปรบอากาศ ไฟสองสวางกเปน ตวใหความรอน จงควรปดไฟเมอไมมความจ าเปน

12. ชดคอนเดนเซอรทใชระบายความรอนสภายนอก - ควรถกแสงแดดใหนอยทสด - ขจดสงกดขวางทางลมใหระบายอากาศไดสะดวก - อยาตดตงใหปะทะกบลมธรรมชาตโดยตรง

42 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

วธใชพดลมเพอใหประหยดพลงงาน 1. ควรใชพดลมตงพนหรอตงโตะแทนพดลมตดเพดานเพราะจะกนไฟนอยกวาพดลมตดเพดาน

ประมาณครงหนง 2. อยาเปดพดลมทงไวเมอไมมคนอย 3. เมอเลกใชแลวควรปดพดลมและถอดปลกออก 4. ปรบระดบความเรวลมพอสมควร 5. เลอกขนาดใหเหมาะสมกบการใชงาน 6. ควรเปดหนาตางใชลมธรรมชาตแทนถาท าได

วธใชเตารดไฟฟาใหประหยดพลงงาน 1. ควรรดผาคราวละมากๆ ตดตอกนจนเสรจ และควรเรมรดผาบางๆ กอนในขณะทเตารดยงไม

รอน และกอนรดเสรจประมาณ 2-3 นาทใหถอดปลกออก 2. เมอไมไดใชงานควรถอดปลกออก และกอนจะเกบควรทงใหเตารดเยนกอน

วธใชเตาไฟฟาใหประหยดพลงงานและปลอดภย 1. ท ากบขาวตองมแผนการประกอบอาหารแตละครง ควรเตรยมเครองปรงตาง ๆ ใหพรอม

เสยกอน แลวจงเปดสวตชเตาไฟฟา ตงกระทะประกอบอาหารแตละอยางตดตอกนไปรวดเดยวจนเสรจ 2. ใชภาชนะกนแบนภาชนะทใชควรเปนชนดกนแบนพอดกบเตา ไมเลก ไมใหญจนเกนไป และใชภาชนะทมเนอโลหะรบความรอนไดด ซงถกออกแบบใหใชกบเตาไฟฟา 3. อาหารแชแขง ท าใหหายแขงกอนโดยการน าอาหารลงมาแชทชนลางกอนการ ประกอบอาหารเปนเวลานานพอสมควร 4. ในการประกอบอาหารใสน าแตพอควร 5. ควรใชเตาชนดมองไมเหนขดลวด เพราะจะไมมความรอนสญเปลาและปลอดภยกวา 6. อยาเปดเตาบอย ๆ และขณะใชงานควรวางบนพนททนไฟหรอไมตดไฟ 7. กอนประกอบอาหารเสรจควรปดสวตชเตาไฟฟาเพราะความรอนทสะสมอยมเพยงพอ 8. ควรระวงไมใหความรอนจากเตาไฟฟาสมผสสายไฟฟา เพราะจะท าใหเปลอกสาย (ฉนวน) เสยหายไดและไมควรตงวางใกลวสดตดไฟ เชน กระดาษ

9. เตา ไฟฟาทใชปรงอาหารจะใหความรอน ความรอนทเกดจากเตาไฟฟาจะท าใหฉนวนเสอมได งาย จงจ าเปนตองมสายดนทกเครองและคอยตรวจสอบไฟรวดวยไขควงลองไฟอยเสมอ 10. ดขอความปฏบตในการใชไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาอยางปลอดภย

วธใชเครองซกผาใหประหยดพลงงานและปลอดภย 1. เลอกขนาดใหเหมาะสมกบงานทใช 2. ซกผาตามพกดของเครอง อยาใสผาอดแนนเกนก าลงของเครอง 3. การซกผาทละ 2-3 ชน ไมเปนการประหยดและควรใชน ารอนซกผาเมอจ าเปนเทานน 4. ซกผาแลวไมจ าเปนตองใชเครองอบผาแหงดวยไฟฟา ควรใชวธการผงลมหรอผงแดด 5. ตองตอสายดนและหมนตรวจสอบไฟรวดวยไขควงลองไฟอยเสมอ 6. ดขอควรปฏบตในการใชไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาอยางปลอดภย ตามขอ

43 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

วธใชหมอตมน ารอนอยางประหยดพลงงานและปลอดภย 1. ควรใสน าใหพอเหมาะกบความตองการ 2. ถอดปลกทนทเมอเลกใชงาน

- เมอน าเดอดจะตองถอดปลกทนท - อยาเสยบปลกทงไวโดยไมมคนอย

3. ขณะใชงานควรวางบนพนทไมตดไฟ และไมควรตงวางใกลวสดตดไฟ 4. หมอตมน ารอนตองตอสายดน แมวาจะมฉนวนหมภายนอกหรอไมกตาม เนองจากจะม

ไฟรวมากบน าทเท หรอกดใหไหลออกมากบทอ โดยเฉพาะอยางยงหากน าภาชนะโลหะรองรบน าอาจถกไฟดดได (สามารถทดสอบไดดวยไขควงลองไฟ)

5. ดขอควรปฏบตในการใชไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาอยางปลอดภย

วธใชหมอหงขาวใหประหยดพลงงานและปลอดภย 1. ตองตอสายดนกบหมอหงขาว และหมนใชไขควงลองไฟทดสอบอยเสมอ 2. ขวตอสายทตอสายทตวหมอหงขาวและทเตารบตองเสยบใหแนนสนท 3. เมอเลกใชงานควรถอดปลกออกจากเตารบ 4. ดขอควรปฏบตในการใชไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาอยางปลอดภย

วธใชเครองปงขนมปงใหประหยดพลงงานและปลอดภย 1. ตงระดบความรอนใหพอดกบความตองการ 2. ขวตอสายทตวเครองปงขนมปงและทเตารบตองเสยบใหแนนสนท 3. เมอเลกใชงานควรถอดปลกออกจากเตารบ 4. ขณะใชงานควรวางบนพนททนไฟหรอไมตดไฟ 5. ตดตงสายดนและหมนใชไขควงลองไฟทดสอบไฟรวอยเสมอ 6. ดขอควรปฏบตในการใชไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาอยางปลอดภย

วธใชเครองท าน าอนในหองใหประหยดพลงงานและปลอดภย 1. ใชเสรจแลวรบปดเครอง อยาเปดสวตชทงไว 2. ไมควรปรบปมความรอนเกนความจ าเปน 3. สวตชและสวนประกอบอน ๆ ตองเปนชนดทกนน าได 4. ตองตดตงระบบสายดนกบเครองท าน าอน พรอมทงมเครองตดไฟรวเปนอปกรณเสรม 5. ดขอควรปฏบตในการใชไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาอยางปลอดภย

วธใชเครองดดฝนใหประหยดพลงงานและปลอดภย 1. เมอใชแลวควรเอาฝนผงในถงทงทกครงเพอเครองจะไดมแรงดดด และไมกนไฟ 2. ซอเฉพาะประเภททมสายดนพรอมมากบปลกไฟ และตดตงระบบสายดนทเตารบดวย ยกเวนวา

เปนเครองใชไฟฟาประเภท 2 3. ดขอควรปฏบตในการใชไฟฟาอยางปลอดภย

44 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

วธใชเครองปนผลไม - เครองผสมอาหารใหประหยดพลงงานและปลอดภย 1. ควรเลอกขนาดใหพอเหมาะ และใชเทาทจ าเปน 2. ไมควรใชใหเกนก าลง และไมควรใชตดตอกนเปนเวลานาน 3. ควรเปนเครองใชไฟฟาประเภท 2 มฉะนนตองมสายดนมาดวย 4. ดขอควรปฏบตในการใชไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาอยางปลอดภย

วธใชเครองเปาผมใหประหยดพลงงานและปลอดภย 1. ควรเชดผมใหเกอบแหงกอนทจะใชเครองเปาผม 2. ระหวางเปาควรขยและสางผมดวย ใหใชลมรอนเทาทจ าเปน 3. ควรเปนเครองใชไฟฟาประเภท 2 มฉะนนตองมสายดนมาดวย 4 .ดขอควรปฏบตในการใชไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาอยางปลอดภย

วธใชเครองสบน าใหประหยดพลงงานและปลอดภย 1. เครองสบน าชนดมถงความดน (pressure tank) ควรเลอกซอใหมขนาดใหญพอควร 2. บอพกควรสรางไวระดบพนดนหรอใตดน 3. ใชสวตชอตโนมตชวยการท างาน 4. ประหยดการใชและลดการสญเปลาของน า 5. ควรตรวจสอบและบ ารงรกษาอยเปนประจ า 6. ตองตดตงสายดนพรอมทงมเครองตดไฟฟารวดวย 7. ดขอควรปฏบตในการใชไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาอยางปลอดภย

การดแลรกษาเครองใชไฟฟาภายในบาน

ตเยน-ตแช - ใหตรวจสอบตเยน ตแช วามกระแสไฟฟารวหรอไม โดยใชไขควงเชคไฟ หากพบวามกระแสไฟฟารว

ใหแกไขกอนใชงานตอไป - ใหน าแผนฉนวน เชน แผนยาง แผนพลาสตก ปบรเวณหนาตเยน ตแช และแนะน าใหผทจะไปเปด

ตเยน ตแช ใหยนบนแผนฉนวนดงกลาวเพอปองกนกระแสไฟฟาดด หากเกดกรณกระแสไฟฟารว - ควรถอดปลกตเยน ตแชออก หากกทานไมใชงานเปนเวลานานหรอทานไมอยบานเปนเวลานานๆ - โครงโลหะของตเยนควรตอสายลงดน

45 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

เครองปรบอากาศ - ตรวจสอบสวนทเปนโครงโลหะของเครองปรบอากาศ วามกระแสไฟฟารวหรอไม โดยการใชไขควง

เชคไฟหากพบวามกระแสไฟฟารวใหด าเนนการซอมใหเรยบรอย - สายไฟฟาทใชตอเขากบเครองปรบอากาศ ตองใชขนาดทถกตองตามพกดการใชงานของ

เครองปรบอากาศ - จดตอสายและจดเขาปลายสายทกจด ตองท าใหแนนและปดฝาครอบหรอพนฉนวนใหเรยบรอย - เครองปรบอากาศตองไมตดตงใกลสารหรอวตถไวไฟ - หากขณะใชงาน เครองปรบอากาศมเสยงดงมากผดปกต ควรใหชางตรวจสอบและแกไข - ไมควรเปดเครองปรบอากาศทงไว เมอทานออกจากบาน

หมอหงขาว

- ตรวจสอบสวนทเปนโลหะของหมอหงขาว โดยใชไขควงเชคไฟ หากพบวามกระแสไฟฟารวใหแกไขกอนใชงานตอไป

- ปลกเสยบของหมอหงขาวตองไมแตกราว และสายทขวปลกไมหกพบและเปอยช ารด - เมอเลกใชงานตองถอดปลกออกทนท - การใชหมอหงขาว ใหใสหมอหงขาวชนในพรอมปดฝาใหเรยบรอย แลวจงเสยบปลกใชงาน - การจบยกถอหมอหงขาว ใหถอดปลกใหเรยบรอยกอนทกครง

เครองซกผา - ปลกเสยบของเครองซกผาตองไมแตกราว และสายทขวปลกไมหกพบและเปอยช ารด - ปลกเสยบของเครองซกผา เมอเสยบเขากบเตารบตองใหแนน

46 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

- ใหตรวจสอบสวนทเปนโครงโลหะของเครองซกผา โดยใชไขควงเชคไฟ หากพบวามกระแสไฟฟารวใหด าเนนการซอมแซม

- โครงโลหะของเครองซกผาควรท าการตอสายดน - ผใชเครองซกผา รางกายตองไมเปยกชนและไมยนอยบนพนทเปยกแฉะขณะจบตองเครองซกผา - เมอเลกใชงานตองถอดปลกเสยบออกทนท

พดลมตงพน - ขณะใชงาน หากพดลมมเสยงดงผดปกต หรอมกลนไหม หรอหยดหมนมเสยงคราง ใหหยดใชพดลม

ทนท และน าไปตรวจซอมแกไข - ในททมสารไวไฟ ไมควรใชพดลม เพราะอาจเกดประกายไฟ ท าใหเกดเพลงไหมขนได - ใหตรวจสอบสวนทเปนโครงโลหะของพดลม โดยใชไขควงเชคไฟหากพบวามกระแสไฟฟารวไหลให

ด าเนนการซอมแซม - ปลกเสยบของพดลม ตองไมแตกราว และสายทขวปลกไมหกพบและเปอยช ารด - เมอเลกใชงานทกครง ใหดงปลกเสยบออก

พดลมเพดาน - เมอเลกใชทกครงใหปดสวตช - สวตชปด-เปดพดลม ตองมฝาครอบและไมแตกราว - หากสวตชพดลมทมฝาครอบเปนโลหะ ใหตรวจสอบวามกระแสไฟฟารวหรอไม

เครองปมนาไฟฟา - ใหตรวจสอบสวนทเปนโลหะของเครองปมน าไฟฟา ถาหากมกระแสไฟฟารวไหลควรด าเนนการ

ซอมแซม - โครงโลหะของเครองปมน าไฟฟาควรท าสายตอลงดน - ถาเครองปมน าไฟฟามเสยงดงผดปกตหรอไมสามารถปมน าขนไดหามใชงานและด าเนนการ

ตรวจสอบเครองปมน าทนท - ตองไมตดตงเครองปมน าไฟฟาใกลสารไวไฟ - เมอเลกใชงานใหปดสวตช หากเปนแบบปลกเสยบกใหถอดออกทกครง

47 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

กาตมน าไฟฟา - ปลกเสยบของกาตมน าไฟฟา เมอเสยบเขากบเตารบตองใหแนน เนองจากกาตมน าไฟฟาใช

กระแสไฟฟาจ านวนมาก เพอปองกนไมใหเกดความรอนทปลกเสยบสง - สายไฟฟาของกาตมน าไฟฟา ตองไมเสอมสภาพ ฉกขาดแตกราว - ใหตรวจสอบสวนทเปนโครงโลหะของกาตมน าไฟฟา โดยใชไขควงเชคไฟหากพบวามกระแสไฟฟา

รวไหลใหด าเนนการซอมแซม - กาตมน าไฟฟา ควรวางอยบนสงทไมตดไฟ เชน แผนกระเบอง แผนแกว และตองไมอยใกลสารทตด

ไฟงาย - ขณะใชงานตองระวงอยาใหน าในกาตมน าไฟฟาแหง - เมอเลกใชงาน ตองถอดปลกออกทนท

เตารดไฟฟา - เตาเสยบของเตารดไฟฟา ตองไมแตกราว และสายไฟทขวปลกไมหกพบและเปอยช ารด - ตรวจสอบสายไฟทตอทตวเตารด ตองใหแนน เนองจากสวนทมการเคลอนไหวอาจโยกคลอนในขณะ

ใชงาน และใหตรวจสอบปลอกฉนวนยางทหมสายเขาเตารดอยาใหเปอยและช ารด - ปลกเสยบของเตารด เมอเสยบกบเตารบตองใหแนน เนองจากเตารดใชกระแสไฟฟาจ านวนมาก

เพอปองกนไมใหเกดความรอนทปลกเสยบสง - เมอเลกใชงาน ตองถอดปลกเสยบออกทนท - การใชงานอยางเตารดใกลสงทจะตดไฟงาย เพราะอาจเกดอบตเหตเพลงไหมขนได - สายไฟฟาของเตารด หามใชสายออนธรรมดา เนองจากตวเตารดอาจจะไปถกสายไฟฟาท าใหฉนวน

พวซ ละลายเกดกระแสลดวงจรไดหรออาจถกกระแสไฟฟาดดได ใหเลอกสายไฟเฉพาะของเตารด ซงเปนสายทมฉนวน 2 ชน และชนนอกทนความรอนได

- ขณะใชเตารด ผใชควรยนอยบนแผนฉนวน เชนแผนยางหรอแผนไมตามความสะดวก ทงนเพอปองกนไมใหกระแสไฟฟาดดผใชเนองจากกระแสไฟฟารวท ตวเตารด

- ตรวจสอบวามกระแสไฟฟารวหรอไม

48 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

เครองดดฝน

- เตาเสยบของเครองดดฝน ตองไมแตกราว และไมมรอยไหม - สายไฟฟาของเครองดดฝนตองไมเสอมสภาพ ฉกขาด แตก - ไมควรใชเครองดดฝนตดตอกนเปนเวลานาน เพราะเครองจะรอนมาก อาจเกดกระแสไฟฟาลดวงจร

และอาจเกดการลกไหมขนได - หมนเทฝนในถงกรองทง จะชวยใหเครองท างานมประสทธภาพยงขน

เครองเปาผมไฟฟา - เตาเสยบของเครองเปาผม ตองไมแตกราว และไมมรอยไหม - สายไฟฟาของเครองเปาผม ตองไมแตกเปอยยย - ใชไขควงเชคไฟตรวจสอบสวนทเปนโครงโลหะ หากพบวาไฟฟารวใหรบด าเนนการแกไขซอมแซม

ตอไป

กระทะไฟฟา - ใหตรวจสอบสวนทเปนโลหะของเตาไฟฟาและกระทะไฟฟา โดยใชไขควงเชคไฟ หากพบวามไฟฟา

รวใหรบแกไขทนท - สายไฟฟาของเตาไฟฟา กระทะไฟฟา ตองไมเสอมสภาพ หรอฉกขาด แตก - เตาเสยบของเตาไฟฟา กระทะไฟฟาตองไมแตกราว และไมมรอยไหม - เตาไฟฟา กระทะไฟฟา ตองไมวางอยบนพนทตดไฟและใกลสารไวไฟ - เมอเลกใชงาน ตองอถดปลกเสยบออกทนท - ผใชเตาไฟฟา กระทะไฟฟา ควรยนอยบนพนฉนวน เชนแผนไมแหง แผนยางแหง เพอปองกน

กระแสไฟฟาดดเนองจากไฟฟารว - ควรระวงอยาตงสงหงตมบนเตาไฟฟา กระทะไฟฟา ทงไวนานๆ เพราะอาจท าใหเกดเพลงไหมขน

ได

49 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

โทรทศน - ไมควรตรวจซอมเครองโทรทศนดวยตนเอง หากทานไมมความรเพยงพอ เนองจากมสวนของ

ไฟฟาแรงสงอยในโทรทศนดวย - เตาเสยบ ของโทรทศน ตองไมแตกราว และสายทขวปลกไมหกพบและเปอยช ารด - หามเปดฝาครอบโทรทศนในขณะทเปดดโทรทศนอย

50 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

แบบฝกหดทายบท

1. จงอธบายหลกการท างานของหลอดเรองแสง .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. จงอธบายหลกการท างานของเครองใชไฟฟาทใหความรอน ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. ใหนกเรยนบอกวธการใชไฟฟาอยางประหยดมาอยางนอย 10 ขอ .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4. ใหนกเรยนบอกวธการดแลรกษาเครองใชไฟฟามา 1 อยาง ...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

51 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

แบบทดสอบหลงเรยน รายวชา พว02001 อเลกทรอนกสและวงจรไฟฟา ระดบประถมศกษา/มธยมศกษาตอนตน/มธยมศกษาตอนปลาย

1. อปกรณทท าหนาทตดกระแสไฟ เมอเกดไฟฟาลดวงจร คอขอใด ?

ก. ฟวส ข. สวตช ค. ปลก ง. สะพานไฟ

2. อปกรณใดทท าหนาทตดวงจรไฟฟา ? ก. ฟวส ข. สวตช ค. สายไฟ ง. หลอดไฟ

3. ฟวสจะตออยในอปกรณไฟฟาชนดใด ก. ปลกไฟฟา ข. หลอดไฟฟา ค. สะพานไฟ ง. สวตชไฟฟา

4. โลหะชนดใดทน ามาท าสายไฟฟาเพราะมคณภาพด ราคาถก ก. เงน ข. ทองแดง ค. เหลก ง. อลมเนยม

5. ปจจบนนยมใชวสดใดมาท าเปนฉนวนหมสายไฟฟา ก. ยาง ข. พ.ว.ซ ค. เซรามค ง. พลาสตก

6.อปกรณในขอใดทท าหนาทควบคมการไหลของกระแสไฟฟาไปยงเครองใชไฟฟา ก. สายไฟฟา ข. ปลกไฟฟา ค. หลอดไฟฟา ง. สวตชไฟฟา

52 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

7. ตวเลข 250 V 10 A ทบอกไวทตวสายหมายความวาอยางไร

ก. ใหกบไฟฟาทมแรงดน 250 โวลต กระแสไฟ 10 แอมแปร ข.ใชกบไฟฟาทมแรงดนไมเกน 250 โวลต กระแสไฟไหลผานไดไมเกน 10 แอมแปร ค. ใหกบไฟฟาทมแรงดน 250 โวลต กระแสไฟไมนอยกวา 10 แอมแปร ง.ใชกบไฟฟาทมแรงดนไมนอยกวา 250 โวลต กระแสไฟไมนอยกวา 10 แอมแปร

8.ขอใดคอหนาทของฟวส ก. เปด – ปดวงจรไฟฟา ข. การเปนโลหะผสมระหวางตะกวกบดบก ค. ปองกนอนตรายเมอมกระแสไฟฟาไหลมากเกนไป ง. ตดตอวงจรไฟฟา

9. ขอใดไมใชขอควรค านงในการเลอกใชฟวส ก. ควรเลอกใชฟวสทมขนาดใหญ ฟวสจะไดไมขาดบอย ข.หามน าวสดอน เชนทองแดงมาใชแทนฟวส ค. เลอกใชฟวสใหถกขนาดกบกระแสไฟฟาทใช ง. ควรมฟวสส ารวงไวเสมอเพอจะไดเปลยนไดทนททฟวสขาด

10. ขอใดกลาวถกตอง ก. สะพานไฟมหนาทควบคมกระแสไฟฟาทจะไหลเขาบาน ข.ขณะทตอเตมหรอซอมแซมอปกรณไฟฟาควรยกสะพานไฟลง ค. การตดตงสะพานไฟมกนยมใชกบบานทมขนาดใหญเทานน ง. เมอตองทงบานไปเปนเวลานานๆ ควรยกสะพานไฟลง

11. ขอใดเปนแหลงก าเนดของวงจรไฟฟาอยางงาย ก. หลอดไฟ ข. เสนลวด ค. สายไฟ ง. ถานแบตเตอร

12. การปฏบตตามขอใดเปนการท าใหเกดวงจรปด ก. การปดสวตชไฟฟา ข. การเปดสวตชไฟฟา ค. น าโลหะวางพาดสะพานไฟทงสองเสน ง. น าพดลมไปเสยบไวทปลกแตไมเปดพดลม

13. อปกรณใดทท าหนาทตดตอวงจรไฟฟา ก. สายไฟฟา ข. หลอดไฟฟา ค. ถานไฟสาย ง. สวตชไฟฟา

53 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

14. วตถทยอมใหกระแสไฟฟาไหลผาน เรยนวาอยางไร

ก. ตวน าไฟฟา ข. ฉนวนไฟฟา ค. วงจรไฟฟา ง. กระแสไฟฟา

15. ขอใดไมใชสาเหตทท าใหเกดวงจรเปด ก. สายไฟฟาขาด ข. หลอดไฟฟาขาด ค. การเปดสวตชไฟฟา ง. สายหลดออกมาจากแหลงก าหนด

16. เครองใชไฟฟาชนดใดทมาจากการเปลยนพลงงานไฟฟาเปนพลงงานกลหรอท าใหเกดแรง ก. กาตมน าไฟฟา ข. หมอหงขาว ค. กระดงไฟฟา ง. พดลม

17. เครองใชไฟฟาชนดใดทมคณสมบตตางจากพวก ก. กาตมน าไฟฟา ข. หลอดไฟฟา ค. เตารด ง. กระทะไฟฟา

18. เครองใชไฟฟาใดทเปลยนพลงงานไฟฟาใหเปนอ านาจแมเหลกและพลงงานเสยงตามล าดบ ก. กระทะไฟฟา ข. เตารดไฟฟา ค. กระดงไฟฟา ง. กาตมน าไฟฟา

19. เราพบแมเหลกไฟฟาในเครองใชไฟฟาชนดใด ก. เตาไฟฟา ข. ออดไฟฟา ค. หลอดไฟฟา ง. หมอหงขาว

20. เครองใชไฟฟาชนดใดท าหนาทเปลยนพลงงานไฟฟาเปนพลงงานแสงสวาง ก. เตาไฟฟา ข. ออดไฟฟา ค. หลอดไฟฟา ง. หมอหงขาว

54 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

21. การใชไฟฟาในขอใดปฏบตไดถกตอง

ก. ถอกปลกออกโดยวธดงสายไฟฟา ข. รดผาครงละมากๆ แตนอยครง ค. การเสยบปลกควรจบตรงสวนทเปนโลหะเทานน ง. ควรเลอกใชลวดทองแดงแทนฟวสเสน เพอปองกนการขาดบอยๆ ของฟวส

22.อปกรณไฟฟาชนดใดสนเปลองไฟมากทสดเมอใชเวลาเทากน ก. พดลม ข. ตเยน ค. โทรทศน ง. เตารด

23. ขอใดไมใชการใชไฟฟาอยางประหยด ก. เลอกตเยนทมฉลากเบอร 5 ข. แชของตเยนเพยงเลกนอย เพอประหยดไฟ ค. เลอกใชสายไฟทมขนาดทเหมาะสมกบกระแสไฟฟาทไหลผาน ง. เลอกซอหมอหงขาวทมขนาดเหมาะกบความตองการใช

24. ขอใดไมใชวธการชวยประหยดไฟฟา ก. หมนท าความสะอาดตดหลอดไมใหละอองเกาะ ข. ออกแบบบานโดยใชแสงสวางจากธรรมชาตมากทสด ค.ใชหลอดไฟตงโตะทมก าลงวตตมากๆ ตดบรเวณทางเดนหรอเฉลยงหนาบาน ง. ใชโคมไฟตงโตะส าหรบอานหนงสอหรอใชแสงสวางเฉพาะจด

25. ขอใดเปนไมใชการใชไฟฟาอยางประหยด ก. สมชายปดเครองปรบอากาศตอนชวงพกกลางวน ข. พงศธรปรบอณหภมเครองปรบอากาศใหอยท 25 องศาเซลเซยส ค. วนยปดไฟฟาดวงทไมจ าเปนอยางนอย 1 ดวงทกวน ง. วระปลกตนไมในหองทมเครองปรบอากาศ

26. สถานทในขอใดตอไปนทเปนแหลงทจะใชใหความรเกยวกบไฟฟา - อเลกทรอนกสไดมากทสด ก. ตามรานคาปลกทวไป ข. รานซอมเครองใชไฟฟา ค. รานขายหนงสอทวไป ง. องคการไฟฟาสวนภมภาค

27.ไฟฟาสามารถเกดขนไดอยางไร ก.เกดจากการเคลอนทของโปรตรอนจากอะตอมหนง ไปยงอกอะตอมหนง ข. เกดจากการเคลอนทของอเลกตรอนจากอะตอมหนงไปยงอกอะตอมหนง ค. เกดจากการเคลอนทของนวตรอนจากอะตอมหนงไปยงอกอะตอมหนง ง. เกดจากการเคลอนทของอเลกตรอนชนกนเองภายในอะตอมเดยวกน

55 วชาอเลคทรอนกสและวงจรไฟฟา

28. ไฟฟาทใชกนตามบานเรอนทวไปมแหลงก าเดนดมาจากวธการใด

ก. ไฟฟาจากการเสยดส ข. ไฟฟาจากปฏกรยาเคม ค. ไฟฟาจากอ านาจแมเหลก ง. ไ ฟฟาจากแสงอาทตย

29.ขอใดตอไปนเปนสวนประกอบหลกทส าคญของวงจรไฟฟา ก. แหลงจายไฟฟา ตวน าไฟฟา สวทตไฟฟา ข. แหลงจายไฟฟา ตวน าไฟฟา อปกรณไฟฟา ค. ตวน าไฟฟา สวทตไฟฟา อปกรณไฟฟา ง. แหลงจายไฟฟา สวทตไฟฟา อปกรณไฟฟา

30. ขอเสยของการตอวงจรไฟฟาแบบอนกรม คอ ก. เมอมหลอดไฟหลอดใดหลอดหนงขาดหลอดอนจะไมตด ข.ใหแสงสวางนอย ค.ไมสามารถตอไดหลาย ๆ หลอด ง.หลอดไฟฟาจะเสอมสภาพเรวกวาปกต

*****************************************************

รายวชา พว02001 อเลกทรอนกสและวงจรไฟฟา 56

เฉลยแบบทดสอบวดผลกอนเรยน

1. ก 2. ข 3. ค 4. ข 5. ข 6. ง 7. ข 8. ค 9. ค 10. ก 11. ง 12. ข 13. ง 14. ก 15. ง

16. ง 17. ค 18. ค 19. ข 20. ค 21. ข 22. ง 23. ข 24. ค 25. ข 26.ข 27. ง 28. ค 29.ข 30. ก

เฉลยแบบทดสอบวดผลหลงเรยน

1. ก 2. ข 3. ค 4. ข 5. ข 6. ง 7. ข 8. ค 9. ค 10. ก 11. ง 12. ข 13. ง 14. ก 15. ง

16. ง 17. ค 18. ค 19. ข 20. ค 21. ข 22. ง 23. ข 24. ค 25. ข 26.ข 27. ง 28. ค 29.ข 30. ก

รายวชา พว02001 อเลกทรอนกสและวงจรไฟฟา 57

บรรณานกรม

พนธศกด พฒมานตพงษ. (2546) วงจรไฟฟา 1 (ออนไลน) เขาถงไดจาก http://se-ed.com/eShop สราวธ สจตจร และกตต อตถกจมงคล.(2552) วงจรไฟฟา. (ออนไลน) เขาถงไดจาก http://toptextbook.tarad.com นายสงคราม มงคละ. (2549) ชางซอมเครองใชไฟฟาในบาน. (ออนไลน) เขาถงไดจาก http://www.cri4.obec.go.th/

รายวชา พว02001 อเลกทรอนกสและวงจรไฟฟา 58

คณะผจดท า ทปรกษา 1. นายศลปชย ศรธญญา ผอ านวยการ ส านกงาน กศน.จงหวดสระบร 2. นายพฒนา เพชรคชสทธ ผอ านวยการ กศน.อ าเภอแกงคอย รางและเรยบเรยงเนอหา 1. นายพฒนา เพชรคชสทธ ผอ านวยการ กศน.อ าเภอแกงคอย 2. นายนรนดร พรหมเขยว ครอาสาสมคร กศน.อ าเภอแกงคอย 3. นางพรนภา เลาสกล หวหนา กศน.ต าบลทามะปราง คณะท างาน 1.นายพฒนา เพชรคชสทธ ผอ านวยการ กศน.อ าเภอแกงคอย 2. นายสทธนย ประพณ คร 3. นายนรนดร พรหมเขยว ครอาสาสมคร กศน.อ าเภอแกงคอย 4. นางสมคด สกลรตน หวหนา กศน.ต าบลทบกวาง 5. นางสภาพร ประสทธ หวหนา กศน.ต าบลบานปา 6. นางสาวศรพร จนทร หวหนา กศน.ต าบลตาลเดยว 7. นางสาวประภามณ จระกจ หวหนา กศน.ต าบลทาตม 8. นางพทรศยา ชยมงคล หวหนา กศน.ต าบลเตาปน 9. นางสาวนารรตน มะยม หวหนา กศน.ต าบลแกงคอย 10. นางสาวสรลกษณ มะยม หวหนา กศน.ต าบลสองคอน 11. นางณฐปรยา หอมละออ หวหนา กศน.ต าบลหนซอน 12. นางสาวเจรญสข ชอบธรรม หวหนา กศน.ต าบลทาคลอ 13. นายเสกสรร ใจเสอ หวหนา กศน.ต าบลช าผกแพว 14. นายธนนตชย ทางทอง หวหนา กศน.ต าบลหวยแหง 15. นางพรนภา เลาสกล หวหนา กศน.ต าบลทามะปราง พมพตนฉบบ 1. นางพรนภา เลาสกล หวหนา กศน.ต าบลทามะปราง จดท ารปเลม ส านกงาน กศน.จงหวดสระบร จดพมพตนฉบบ จ านวน 2 เลม เดอนวนท 30 กนยายน 2554