K.K.T.CYAKIN DOU VERSTESATATRK ETM FAKLTESPEDAGOJK FORMASYON
SERTFKA PROGRAMI
ETM BLMNE GRVZE PROJE DEVKONU: ETM BLMLERNDE YEN YAKLAIMLAR
DO.DR. GKMEN DALI
Hazrlayan:MUSTAFA KAVRUK20140350
AUSTOS 2014
NDEKLER
1) Eitim Bilimlerinde Yeni Yaklamlar
2) Giria) Yaam Boyu renmeb) 5E Modelic) Uzaktan Eitimd) Web
Tabanl Eitim e) Eletirel Dnmef) Yanstc Dnmeg) Yaratc Dnmeh)
Refleksif Dnmei) Lateral Dnmej) Serbest Zaman Eitimik) Yaratc
Dramal) Probleme Dayal renmem) birliine Dayal renmen) Beyin Temelli
renmeo) Basamakl retimp) oklu Zek Kuramq) Medya Eitimir)
Yaplandrmac Yaklams) renen Okul
3) Kaynaka
ETM BLMLERNDE YEN YAKLAIMLAR
GRGnmzde eitim sade okullarla snrl deildir. nsanlarn, toplumlarn
ihtiyalar srekli deitii iin eitim kurumlarnn yeniden yaplandrlmasna
ihtiya duyulmutur. Giderek modernleen yaama uyum salamak iin
eitimciler yeni yaklamlar bilmeli ve kullanmaldr. Ancak bu ekilde
her problemin stesinden gelebilen, yarat dnebilen, zeksn
kullanabilen toplumlar yetiir.
Yaam Boyu renmeYaam boyu renme dnyay ve kendini anlama demektir.
Yeni bilgi, beceri ve g kazanma asla kaybetmeyecei gerek deer
demektir. Yaam boyu renme bir eyler yaratma ve dnyadaki yeni
gzelliklerin farkna varma demektir. Yaam boyu renme bir renme
alkanl, davran biimidir(Ko,2005).Yaam boyu renme bir yaam biimidir.
rgn eitim, yaygn eitim, mesleki eitimin tmn kapsar. N.M
Nordstrom(2008) Yaam boyu renmenin 10 yararndan sz etmektedir: doal
yeteneklerin tam olarak gelimesine yardm eder; zihinleri aar;
merakl ve a bir zihin ortaya karr; erdemimizi artrr; dnyay daha iyi
bir yer haline getirir; deiime uyum salamamza yardm eder; hayatmzda
anlaml eyler bulmamz salar; toplumaaktif katkc olarak mdahil olmamz
salar; yeni arkadalar edinmemizi ve deerli ilikiler kurmamz salar;
kendimizi gerekletirmemizi ve hayatn daha da zenginlemesini
salar.(Toprak, Erdoan,2012)Yaam boyu renme, dier bir deile beikten
mezara kadar renme kiinin ya, ii, eitimi ne olursa olsun herkesi,
her ekilde kapsar. Toplumlarn geliimi iin olduka nem arz eden nemli
bir renme eklidir.
5E ModeliYaplandrmac renme kuramn temel alan bir retim
modelidir.5E Modeli, yeni bir kavram renmeyi ya da derinlemesine
bir ekilde bilinen bir kavram anlamaya almay salar. Bu sre, dorusal
bir sretir. Kavramlarn anlam kazanmas iin renciler, nceki
bilgilerini yeni kavramlar kefederken kullanmaldrlar (Ergin, Kanl
ve Tan, 2007).Be aamadan olumaktadr. Bu aamalar; Giri-Katlm
(Engage), Keif (Explore), Aklama (Explain), Geniletme-Derinletirme
(Elaborate) ve Deerlendirme (Evaluate)dir.1. Girme: rencilerin
ilgilerinin ekilerek n bilgilerinin ortaya karld ve retmenlerin de
rencilerin mevcut kavramlarn anlama olana bulduu basamak girme
basamadr. Bu basamakta nemli olan rencilerin doru cevab bulmalarn
salamak deil deiik fikirler ileri srmeleri ve soru sormaya tevik
etmektir. lgin sorularn yneltilmesi, dikkat ekici bir hikyenin
okunmas, video ya da deney gsterimi bu basamakta kullanlabilecek
yntem ve tekniklerdir. rencilerin kafas karm, zihinlerinde soru
iareti olumu, sorgulamaya ve konu hakknda bir eyle renmeye istekli
hale gelmilerse bu basamak amacna ulam saylabilir Boddy vd,Newby ve
Ekiciden aktaran Agl Yaln ve Bayrakeken 2010). 2. Kefetme: Bir
nceki basamakta cevapsz braklan sorularn zmne bu basamakta balanr.
Bu basamak en fazla renci aktivitesinin olduu basamaktr. Bu
basamakta rencilerin eitli kaynaklardan aratrarak, deneyler yaparak
ya da tartarak kendi kendilerine baz bilgilere ulamalar salanr.
retmen, rencileri izleyen, ihtiya duyduklar materyalleri salayan,
gerektiinde aratrmay derinletirici sorular ynelten ve onlarn
yaptklarnn doruluu ya da yanll konusunda mdahalede bulunmayan bir
danman rolndedir. Bu basamakta deneyler, grup tartmalar, gezi gzlem
gibi retim yntem ve teknikleri kullanlabilir (zmen, Kabapnar,
Sapmaz, Bkmaz ve Newbyden aktaran Agl Yaln ve Bayrakeken 2010 ). 3.
Aklama: Bu basamak retmenin rencilerin deneyimlerini bir araya
getirmelerinde, bulduklar sonular aklamada ve yeni kavramlar
oluturmalarnda temel bilgi dzeyinde aklamalarda bulunduu basamaktr.
renciler kendi anladklar kavramlar anlatr, kendi yeteneklerini
kullanr ve kendi yaklamlarn ifade ederler. retmen tarafndan
rencilerin gzlemleri kullanlarak konuyla ilgili bilimsel
kelimelerin, kavramlarn sunulduu ve akland bu basamakta dz anlatm,
video gsterimi ve tartma gibi yntem ve teknikleri kullanlabilir
(zmen, Wilder, Shuttleworth ve Ekiciden aktaran Agl Yaln ve
Bayrakeken 2010). 4. Derinletirme: rencilerin yeni snflandrmalarn,
tanmlamalarn, aklamalarn ve yeteneklerini yeni fakat benzer
durumlara uygulama olana bulduklar derinletirme basama deneysel
sorgulama, inceleme projeleri, problem zm ve karar verme
etkinliklerini kapsar. rencilere bir nceki basamaklarda edindikleri
yeni fikirleri benzer durumlarda uygulama ve kullanma frsat verilip
yeni kazanlan bilgi ve becerilerin pekitirmeleri amalanr. Soru
cevap, tartma, analoji derinletirme basamanda kullanlabilecek yntem
ve tekniklerdendir (zmen ve Newbyden aktaran Agl Yaln ve Bayrakeken
2010). 5. Deerlendirme: rencilerin anlaylarn sergilemelerinin
beklendii ve davranlarn deitirdikleri, yeni kavram ve becerilerin
ne kadar renildiini, rencilerin kendi geliimlerini deerlendirdii
basamaktr. retmen rencileri problem zerken izler ve onlara ak ulu
sorular ynlendirir, yazl olarak veya performans deerlendirmesiyle
rencilerin anlamalarn deerlendirebilir. Deerlendirme basamanda
kavram haritas, izim, tanlayc dallanm aa gibi yntem ve
tekniklerinden faydalanlabilinir(zmen ve Body vdden aktaran Agl
Yaln ve Bayrakeken 2010).
Uzaktan EitimBalangta yazmal olarak balayan uzaktan eitim
uygulamalarnda zamanla radyodan, televizyondan, telefondan ve
bilgisayardan da yararlanlmtr.Gnmzde ise, uzaktan eitimde sz edilen
ara ve sunu sistemlerinin yan sra, elektronik mektup, bilgisayarl
konferans ve internet gibi ok ortaml sunu sistemlerinden da
yararlanlmaktadr. Bu aralar ve sunu sistemleriyle eitimciler
rencilere, renciler eitimcilere ve renciler, rencilere sorular ve
yantlar yollayabilmektedir. Hatta gelimi sunu sistemleriyle ve
etkileimli ortamlarla tek bir yazl szck olmakszn da, uzaktan eitim
gerekleebilmektedir. Bylece, hem aralar, hem de sunu sistemleri,
uzaktan eitimde nemli bir rol oynar duruma gelmektedir (Kaya,
1996)
Web Tabanl Eitimnsanlarn bilgiye ulama, bilgiyi paylama, saklama
ve retme ihtiyalar dorultusunda ortaya kan nemli bir iletiim a olan
internet, sunduu bilgiye eriim ve iletiim hizmetleri ile eitim bata
olmak zere pek ok alanda kullanlr hale gelmitir. nternet araclyla
her geen gn deien ve gelien bilgiye herkesin, her yerde ve her
zaman ulaabilmesi mmkn olmaktadr(ahinden aktaran Saylan 2010)Gnmz
bilgisayar teknolojisindeki gelimeler sayesinde bilgiye ulamak
olduka hzl hale gelmitir. Sahip olunan bilgi zerine srekli
yenilerini ekleme ans ortaya kmtr.Web tabanl renmenin avantajlar ve
dezavantajlar(www.aku.edu.tr):Avantajlar Gnmzde gittike yaygnlaan
ve ou niversitenin de hzla altyap hazrlklarn tamamlad web tabanl
renmenin birok olumlu yn vardr. Bunlardan bazlar: renci
merkezlidir. renci konuyu renene kadar, konu zerinde alabilir.
Zaman snrszdr. Herkes kendi renme hznda renebilir. renci, konuyu
anlamad zaman, iletiim aralar ile retmen ve dier renciler ile
balant kurabilir. Dnyann dier ucundaki bir kiinin bilgilerinden
faydalanlabilir. Balantlar araclyla, doru ve istenilen kaynaa ksa
srede eriilir. Eitim maliyetlerini dikkate deer anlamda drmektedir.
Zaman ve mekndan bamszdr. Kii kendini en rahat hissettii zaman ve
meknda konuyu renebilir. renim faaliyeti daha zevkli olabilir.
renim materyalleri, hzl deien koullara gre, ksa srede
gncellenebilir. Kiisel testler ile renci kendi kendini snayabilir.
Konunun anlalp anlalmadna dair geri bildirimin hzl bir ekilde
yaplmas motivasyonu artrr. Kiinin tm renim faaliyetleri
raporlanabilir. Her tr altyapdan ve toplumun farkl kesimlerinden
gelen rencilere frsat eitlii salanr.
Dezavantajlar Olumlu ynleri olduu gibi, web tabanl renme baz
olumsuz zelliklere de sahiptir. Bunlar: Eitmenler, etkili bir web
tabanl renmenin nasl olacan bilmek ve uygulamak zorundadrlar.
Eitmenler asndan, geleneksel ders ieriini evrimii ortama aktarmak
zordur. Bireysel geri bildirim salama konusunda eitmenler asndan,
ok fazla zaman alr (nk aktif bir katlm iin daha ok renci
gereklidir). rencilerin ve eitim salayanlarn ara-gere ihtiyalar
karlanmaldr. Her eitimcinin ve rencinin iyi bir bilgisayara ve hzl
bir Internet balantsna ihtiyac vardr. renciler ve eitmenler iin
teknik eitim ve destek srekli olarak salanmaldr. Balant ve sistem
sorunlarna acil olarak mdahale edebilecek teknik ekipler
grevlendirilmesi gerekir. Akademik anlamdaki drstlk nemli bir
sorundur. Eitici ve renci kar karya gelmedii iin, eitsel
faaliyetlerin (dersi izleme, snav, dev vb.) renci tarafndan yaplp
yaplmadndan emin olunamaz. Online eitim alan renciler iin lme ve
deerlendirmelerin trleri ve etkililii tartma konusudur. zellikle
uygulamal derslerin web tabanl renme ile gerekletirilmesi hem
eitim, hem uygulama, hem de lme-deerlendirme asndan zordur. Yz yze
olmamann getirdii etkileim eksiklii renme asndan sknt
dourabilir.
Eletirel DnmeEletirel dnme, bireylerin amal olarak ve kendi
kontrolleri altnda yaptklar, allm olann ve kalplarn tekrarnn
engellendii, nyarglarn, varsaymlarn ve sunulan her trl bilginin
snand, deerlendirildii, yargland ve farkl ynlerinin, almlarnn,
anlamlarnn ve sonularnn tartld, fikirlerin zmlenip deerlendirildii,
akl yrtme, mantk ve karlatrmann kullanld ve sonucunda belirli
fikirlere, kuramlara veya davranlara varlan dnme biimidir.
(Grkaynak, stel, Glgz, 2008)Eletirel dnme, sradan, olaan dnceden
farkldr. Bu farkllklar Demirci aadaki ekilde ortaya koymutur
(http://www.epo.
hacettepe.edu.tr/eleman/yaynlar/eletirel-dsnce.doc, 2002).Olaan
Dnce Eletirel DnceTahmin Etme Karar vermeTercih etme
DeerlendirmeGruplandrma Snflandrmananma VarsaymaAnlama Mantksal
olarak anlamaKavramlar artrma lkeleri kavramaBantlar not etme Dier
bantlar arasndaki bantlar not etmeKantsz dnceleri sunma Kanta dayal
dnceleri sunmalte dayanmayan kararlar alma Kanta dayal kararlar
alma
Yanstc Dnmerenci aktif olarak katld eitim ortamndan kendi
deneyimleriyle bilgiler edinmeli, bu bilgileri paylamal ve yeni
etkileimlerine aktarmaldr. renilenleri bu dnme becerisi ile yeni
durumlarda kullanabilmesi salanr. Gemi yaantlardan ders karma sz
konusudur(www.ouzhanhoca.com).
Yaratc DnmeYaratc dnme zgn dnme, dncede yeni rn ortaya koymak
demektir. Drt aamadan oluur. Bunlar:1-Hazrlk Dnemi: Problemlere kar
bilinli, mantkl ve sistematik yaklama ilemlerini kapsar. Gereksinim
ya da gerekletirilmek istenen ey saptanr, tanmlanr. Bilgi ya da
malzeme toplanr.2- Kuluka Dnemi: Hazrlk aamasndan sonra bireyin
kendini rahatlamaya brakt dnemdir. Problemlerin zm bilinaltnda
gerekleir. Yeni ve orijinal grler ortaya kabilir. Bu aama ok ksa
veya ok uzun zaman alabilir. Dalgn dnme, derin dnme, bilinalt
sreler, grselletirme, duyumsama gibi yetiler i bandadr.3- Aydnlanma
Dnemi: Problemlere ilikin zmlerin zihinde canland, belirginletii
dnemdir. zmn bulunduu aamadr. Bu aama anlktr. zm ya da yaplacak ey
birden ortaya kar, geliir.4- Deerlendirme Dnemi (Sonularn
Dorulanmas): Bilinli ve mantksal dnmenin arlkl olduu dnemdir. zmler
snanr, aksaklklar giderilir, eksikler tamamlanr. zmn (yaratclk
asndan buluun) denendii, deerlendirildii, gerekli son dzeltmelerin
yapld aamadr. (Doan, 2005).
Refleksif DnmeKendini gzlem ve analiz konusu olarak alan znenin
tutumudur. Refleksivite, kendi hakknda, kendi zerine dnen,
kendisini bir obje gibi ele alp bakabilen bir znenin durumunu ifade
eder(Dal, 2012).
Lateral Dnme Kiilerin sorunlara farkl ynlerden bakabilmeyi ve
geni dnebilmeyi renmelerini salamay amalayan dnme biimidir. Lateral
dnce, klasik dnce kalplarnn dna kmaktr. Herkesin sahip olduu
verileri farkl ekillerde ileyip ayrcalkl sonular karmaktr. Bu dnme
biimine uygun kullanlabilecek teknikler alt ayakkabl uygulama, alt
apkal dnme ve alt deer madalyas olarak saylabilir
(www.ouzhanhoca.com).
Serbest Zaman EitimiSerbest zaman eitimi kiinin bireysek
tatminini salayan ve bireyi zenginletiren, serbest zaman frsatlar
sunan, toplum zerinde serbest zamann etkisini anlamay gerektiren ve
serbest zaman davranlarn gz nnde bulundurmay amalayan eitim olarak
tanmlanmtr(Grafe ve Parkerden aktaran Saylan 2010).
Yaratc DramaBireyin kendi yaratlyla herhangi bir durumu
canlandrmasdr. rencinin kendini ifade etmesi, gven duygusunun
artmas ve sosyallemesi iin de olduka etkili bir yntemdir.Drama
eitimi kiiye birok nitelikler kazandrr (MEB, 2007). Yaratcln
gelimesini ve ok ynl kullanlmasn salar. Hayal gcn gelitirir. Karar
verme gcn artrr. Bireylerle olumlu iletiim kurma becerilerini
artrr. Kendini bakasnn yerine koyma (empati) becerisini gelitirir.
Estetik sezginin geliimini artrr. zgveni gelitirir. Farkl olay ve
durumlarla ilgili deneyim kazanmay salar. Kendini ve bakalarn
anlama becerisini gelitirir. Bamszlk duygusunu gelitirir.
Problemlerin zmnde ok eitli yollarn olabileceini grebilmeyi salar.
Duraan olma yerine etkin ve katlmc olmay salar. Farkl zelliklere
sahip kiilere sayg duyma becerilerini artrr. Demokratik kiilik
gelitirmeyi salar. Kendisiyle ve bakalaryla bark olma becerisini
artrr. Kendini kontrol etme becerisini artrr. Farkl kltrleri,
zenginletirici gzellikler olarak alglama becerisini artrr. Duygu ve
dncelerini szel ve bedensel ifade edebilme becerilerini artrr.
Duyarl olmay salar. Yaamda karlalabilecek deiik durumlara hazr olma
becerisini artrr
Probleme Dayal renmePD, rencilerin problem zme becerilerini,
renme gereksinimlerini fark edip belirleyebilmelerini, renmeyi
renebilmelerini, bilgiyi ilevsel hale getirebilmelerini, ekip
almasn yrtebilmelerini tetikleyen ve konularn derinlemesine, btnlk
iinde anlalmasn salayan bir renme yntemidir. Bu yntemde rencilere
kazandrlmas dnlen davranlar, problemler zerinde ekillenen
senaryolar biiminde dzenlenerek rencilere bir ka oturumda modl
olarak karlarna sunulur. Bu oturumlarda rencilerden beklenen
verilen problemleri yeni bilgileri aratrarak ve nceki bilgilerini
de kullanarak zmeleridir(Cantrk-Gnhan, Baer, 2009).
birliine Dayal renmebirlikli renme etkinlikleri hem tm snfa
ynelik geleneksel retim yntemlerine hem de bireysel retim
yntemlerine seenek oluturmaktadr. Ksaca ibirlikli renme deiik
yetenek, cinsiyet, rk ve sosyal beceri dzeylerinden gelen
rencilerin ortak bir ama dorultusunda kk gruplar halinde alarak ve
birbirlerinin renmesine yardm ederek renmeyi gerekletirmeleri
srecidir. Gantile ise ibirlikli renmeyi, bir amaca ulalmaya allrken
renciler arasndaki (varolacak) i iliki tr olarak tanmlamaktadr.
birlikli renme, retmenin ynergelerini izlemenin, mekanik bir
beraber almann tesindedir. Hareketlerin arkasnda dzenli bir evre ve
salam bir arkadalk vardr(Yldz, 1999).
Beyin Temelli renmeCarolyne gre renmede beyin ve fonksiyonlar ok
nemlidir. Bu yaklamda yer alan beyin temelli renme ilkeleri beynin
yaps ve almasyla ilikilendirilmitir. Beyin temelli renme beynin
nasl altn en iyi ekilde bilerek, maksimum renmenin gerekleme
yollarn kefederek yaplan renmeyi savunur. Bu yaklam, renmeyi beyin
ve beynin alma ekli ile ilikilendirir ve beynin zelliklerinin ve
alma performansnn artrlmasnn renme zerindeki olumlu etkilerinden
bahseder. Bu nedenle temel olarak beyin geliimiyle ilgilenir. Beyin
ve sinir sistemi ile bilisel davranlarmz arasndaki ilikiyi
inceleyen nrobilim sayesinde ve zellikle MRI, PET ve MEG
tarayclarnn gelimesiyle hz kazanan aratrmalarla, beyin temelli
renme yaklam desteklenmektedir(Gzyeil, Dikici, 2014)
Basamakl retimBu programn temelinde, rencilerin farkllklarn
dikkate alarak, renme ortamlarnn dzenlenmesi gerektii gr
yatmaktadr. Nunley (2000) tarafndan gelitirilen BP, renme biimleri
zerine odaklanmakta, rencileri kendi renmelerinin src koltuuna
oturtmaktadr.BP etkinlikler yoluyla renme-retme srecinin n plana kt
bir program yaklam ortaya koymaktadr. Ancak renme-retme srecinin
vurgulanmas hedeflerin gz ard edilebilecei anlamna gelmemelidir.
Aksine, BP anlayna gre hedef belirleme, hedef belirleme renenin
renme srecinin hangi aamasnda olduunun saptanmasn, renenin snrlarn
zorlayabilmesi iin frsatlar yaratlmasn, renenin kapasitesi orannda
ilgi ve gereksinimleri dorultusunda maksimum renmeye karlk gelen
genel hedeflerin belirlenmesini gerektirir. BP, bu genel hedeflerin
etkinliklere dayal olarak ve belli renme birimleri erevesinde
eitlendirilmesini ve aamal bir hale getirilmesini
gerektirir(Demirel, ahan, Ekinci, zbay, Begimgil, 2006).
oklu Zek Kuramoklu zek kuram bilisel bilim, geliimsel psikoloji
ve nrobilimden yararlanarak her bireyin zek dzeyinin otonom gler ya
da yetenekler tarafndan olutuunu ve 8 zek gcnn var olduunu
savunmaktadr. Zeklar her zaman birlikte alrlar; ancak bu ok karmak
yollarla gerekleir. Bir zek, dahiler ve (beyinden kaynaklanan) zrl
bireyler dnda her zaman birbiriyle etkileim halindedir. rnein bir
futbol oyuncusu, bedensel zeky, koar, yakalar ve vururken; uzamsal
zeky sahay ve grevini tanrken; dil ve sosyal zeky oyun kurallarn
renirken ve takmyla tartrken, paylarken; ze dnk zeky kendini
deerlendirirken kullanmaktadr. Gardner'n 1997' de ekledii son e ile
birlikte nerdii 8 Zek gc yledir(Talu, 1999)1. Dil bilimsel
(Linguistic) Zek2. Mantk-matematiksel Zek3. Uzamsal (Spatial) Zek4.
Mziksel Zek5. Bedensel-Kinestetik Zek6. Sosyal (Interpersonal)
Zek7. zednk (Intrapersonal) Zek8. Doal (Naturalistic) ZekDil
bilimsel ZekPek ok deiik kltrdeki tm insanlar dil kullanma
becerisine sahiptir. Ancak bazlar dili sadece iletiim amacyla
kullanrken, bazlar birden ok dil ve iletiim becerileri
gsterebilirler. Aratrmaclar, dil ve beyin arasndaki ilikiyi yllardr
incelemektedir. Dil bilimsel zek da, iletiim arac olarak dili
etkili kullanma kapasitesini ifade etmektedir. Bu kapasite, szel
(hikye anlatan, konumac, politikac gibi) ya da yazm yetenei (air,
oyun yazar, editr gibi) eklinde ortaya kabilir.Mantk-Matematiksel
ZekGnmzde zeky en ok aklayan bilisel yeteneklerden biridir. Bireyin
mantksal dnme, saylar etkili kullanma, problemlere bilimsel zmler
retme ve kavramlar arasndaki iliki ya da rntleri ayrt etme,
snflama, genelleme yapma, matematiksel bir formlle ifade etme,
hesaplama, hipotez test etme, benzetmeler yapma gibi davranlarn
kapsar. Matematiki, muhasebeci, istatistiki ve bilgisayar
programclar, bu zeks gl bireylere rnek verilebilirler.Uzamsal
ZekUzamsal zekdaki yeteneimiz boyutlu bir nesnenin ekil ve grntsn
ne kadar hayal edebildiimizle ilgilidir. Burada, nesneyi grmeden
zihinde canlandrma ve ayrntlar grebilme sz konusudur. (Gardner
uzamsal zeknn grme engellilerde de ekillendiini vurgulamaktadr).
Uzamsal zek grsel dnme ve ekil/uzay zelliklerini ekil ve
grafiklerle ifade etme, izme, boyama ve ekil verme gibi davranlar
kapsar. Avc, izci, rehber, mimar, dekoratr, ressam ve tasarmclar bu
zeks gl bireylere rnek olarak dnlebilir.Mzikal-Ritmik ZekMzikal
zek, duygularn aktarmnda mzii bir ara olarak kullanan insanlar
hatrlatmaktadr. Bu bireylerde ritim, melodi, perde duyarl vardr.
Enstrman alma, sylenen arknn benzerini bulma gibi yetenekleri
kapsar. Bu zeklar gl bireyler, genellikle mzisyenlik, koristiik,
orkestra eflii gibi ilerle urarlar.Bedensel Kinestetik ZekBireyin
vcudunu ve hareketlerini kullanm biimini ifade eder. Bedensel zeks
yksek bireyler sportif hareketleri, dzenli-ritmik oyunlar kolayca
uygulayabilirler. Bu bireylerde koordinasyon, denge, hz, el
becerisi ve esneklik dikkat ekicidir. Danslar, aktrler, sporcular,
pandomim sanatlar, cerrahlar, teknisyenler, heykeltralar bunlara
rnek gsterilebilir.Sosyal ZekBu zeka kapsamnda insanlarla iletiim
kurma, onlarla empati kurma ve davranlarn yorumlama yetenekleri
bulunmaktadr. Politikaclar, liderler, psikologlar, retmenler,
aktrler, turizmciler bu yeteneklerini iyi kullanan insanlardr.zednk
ZekBu zek bireyin "kendini" duyma ve anlamasyla ilgili bilisel
yeteneini ifade eder. Kim olduumuzu, hangi duygularmz neden
hissettiimizi dnmemiz, bu zekmzla ilgilidir. Bu zeks yksek bireyler
kendini tanma, gvenme, disiplinli olma, hedeflerini belirleme ve
kiisel problemlerini zme becerisi gsterirler.Doal ZekGardner
tarafndan oklu Zek Kuramna eklenen son zekdr. Doa zeks, bitki
topluluklarn tanma, doal hayattaki nemli farkllklar ayrt etme
yetenei ve bu yetenei rnsel bir ekilde kullanma (avclk, iftilik ya
da biyolojik bilimler gibi) olarak tanmlanmaktadr. Blgesel ya da
global evre deiikliklerini aklama, ev hayvanlar, doa hayat, bahe ve
park sevgisi, teleskop, mikroskop kullanarak doay inceleme ve
fotoraf ekme gibi davranlar kapsar. Avc, izci ve biyologlar bu
zeklar gelimi olan bireylere rnek verilebilir
Medya EitimiMedya eitimi medyann nasl alt, medyann hangi
yollarla bizim gerei alglamamz ve davranlarmz etkiledii, medyann
verdii iletilerin uygunluunun nasl deerlendirilmesi gerektii, salkl
olmayan nerilerin nasl geri evrilecei gibi konular kapsamaktadr.
Medyann temel grevi gelien olaylarla doru bilgiyi aktararak toplumu
gelimelerden haberdar etmektir. Bu bilgilendirme ile bilinli bir
toplumun olumasna katkda bulunmaktadr. Demokratikleme srecine yapt
katklarla da nemli bir eitim gcne sahip olduunu
gstermektedir(Saylan, 2010).
Yaplandrmac YaklamYaplandrmac felsefe bu grlere kars gelerek
bilginin bireyden bamsz olarak var olmadn ve insan zihninin
renmenin hi bir aamasnda bos bir sayfa olarak alglanamayacan
savunur. Yaplandrmac yaklama gre bilgi bireyin kontrolndedir ve
zihninde verdii anlama ve iselletirmeye gre oluturduu bir rndr
(YKden aktaran Kabaca, 2002).Yaplandrmaclk yaklamnn renmeyi nasl
ele aldn hatrlarsak, bilginin bireye hazr olarak aktarlamayacan
savunduunu syleyebiliriz. Bireyin bilgiyi retmesi iin renme sreci
iinde aktif olmas gerekir. Bir dizi deneyimler ve bir takm zihinsel
faaliyetleri gerekletirmesi ve bilgiyi zmlemesi gerekmektedir. Bu
sre iinde retmen de bireye bilgiyi ina etmesi iin gerekli ortam
hazrlamal, deneme, kefetme frsatlar vermeli, ynlendirici bir rol
stlenmelidir (Akpnardan aktaran Kabaca, 2002).
renen OkulSanayi devrimine gre yaplandrlan okullarda, gemiten
gnmze gelinceye kadar nemli deiiklikler ortaya kmtr. Okulun bu hzl
gelimelere ayak uydurabilmesi ve bilgi toplumunun gereklerini
yerine getirebilmesi iin, reten rgt anlayndan syrlarak renen rgt
anlayn benimsemesi gerekir(Saylan, 2010). Bireyin yaamnn en nemli
blmleri, eitim rgtlerinde gemektedir. Bireyin davranlarn,
dncelerini, hayat felsefesini eitim rgtleri yani okullar
belirlemektedir. Okullar, renen rgt kavramyla birlikte geleneksel
reten okuldan renen okula doru kendilerini dntrme abas iine
girmilerdir. renen okul rencilerin aktif olduu retme etkinliinin
deil, renme etkinliinin n planda olduu okuldur(Fndkdan aktaran
Saylan, 2010).
Kaynaka
Agl, F.Y.,Bayrakeken, S., (2010). The Effect of 5E Learning
Model on Pre-Service Science Teachers Achievement of Acids-Bases
Subject , International Online Journal of Educational Sciences,
(2), 508-531
Baer, N. ,CANTRK, B(Haziran 2009), Probleme Dayal renmeye likin
renci, retmen Ve retim yelerinin Grleri, Necatibey Eitim Fakltesi
Elektronik Fen ve Matematik Eitimi Dergisi (EFMED) Cilt 3, Say 1,
134-155.
Begimgil, M. Demirel, . , Ekini, N. , zbay, A. , ahan, H.H.
(2006), Basamakl retim Programnn Sre ve rn Asndan Deerlendirilmesi,
Milli Eitim Say 172
Dal, G (2012), Eitim Bilimine Giri, Afar Matbaaclk, Ankara
Dikici, A. , GZYEL, E.(2013) Beyin Temelli renmenin Akademik
Baarya Etkisi: Bir Meta-analiz almas Kuram ve Uygulamada Eitim
Bilimleri Educational Sciences: Theory & Practice 14(2) 629-648
2014 Eitim Danmanl ve Aratrmalar letiim Hizmetleri Tic. Ltd. ti.
www.edam.com.tr/kuyeb DOI: 10.12738/estp.
Doan, N. (2005), Yaratc Dnme ve Yaratclk (Editr: Demirel, .),
Eitimde Yeni Ynelimler (2. Bask), Ankara: Pegema Yaynclk
Erdem, E., Ko, G., Kksal, N., (2005) Eitimde Yeni Ynelimler,
Pegema Yaynlar, Ankara
Erdoan, A. , Toprak, M. (2012), Yaam boyu renme: Kavram,
Politika, Aralar ve Uygulama, DOI: 10.5961/jhes.036 ,Yksekretim ve
Bilim Dergisi/Journal of Higher Educati on and Science
Glgz, S. , Grkaynak, . ,stel, F.(2003),Eletirel Dnme, Eitim
Reformu Giriimi Saban niversitesi
Kabaca, T. (2002) Bir renme ve retme Yaklam: Yaplandrmaclk, Gazi
niversitesi Eitim Bilimleri Enstits, Ankara
Kaya, Z. (1996), Uzaktan Eitimde Ders Kitaplar (Akretim Lisesi
rnei), Gazi niversitesi Endstriyel Sanatlar Eitim Fakltesi Basl
Atlyesi. Ankara
Milli Eitim Bakanl,(2007) MEGEP (Mesleki Eitim VE retim
Sisteminin Glendirilmesi Projesi) ,Elene Hizmetleri Yaratc Drama,
Ankara
Saylan, N.(Ed.) (2010), Eitim Bilimine Giri(4.bask), An yaynclk,
Ankara
Talu, N. , oklu Zek Kuram ve Eitime Yansmalar, Hacettepe
niversitesi Eitim Fakltesi Dergisi /5 : /64 - /72 [/999J
Yldz, V. (1999), birlikli renme le Geleneksel renme Gruplar
Arasndaki Farklar, Hacettepe niversitesi Eitim Fakltesi Dergisi
16-17 : 155 163
www.aku.edu.tr
www.epo.hacettepe.edu.tr
www.ouzhanhoca.com
