สอประสม (Multimedia) ในงานสงเสรมการเกษตร

สอประสม (Multimedia)

ความหมายของสอประสม

สอประสม หรอบางทเรยกวา มลตมเดย (Multimedia) มาจากค าวา มลต (Multi) ซงแปลวา ความหลากหลาย และมเดย (Media) ซงแปลวา สอ ระบบสอประสม คอ เปนการท าใหเครองคอมพวเตอรสามารถแสดงผลไดหลาย ๆ รปแบบ ไมวาจะเปนขอความ กราฟก ภาพเคลอนไหว และเสยง ซงจะเปนการรวมเอาวชาการหลาย ๆ สาขามาประยกตเขาดวยกน ปจจบนเปนทนยมใชในงานดานการศกษาเปนอยางมาก ซงเราเรยกกนวา การใชคอมพวเตอรชวยสอน (Computer Assisted Instruction: CAI) ผเรยนเรยนสามารถเรยนไดตามความสามารถของแตละบคคลโดยจะมการโตตอบกบเครองคอมพวเตอร แสดงผลใหผเรยนเหนผานทางจอภาพทส าคญเทคโนโลยนสามารถใชสอประสมหลาย ๆ ชนดเขาดวยกน ไมวาจะเปนขอความ กราฟก ภาพเคลอนไหว หรอเสยง สอการเรยนรปแบบนจงสามารถสรางแรงจงใจในการเรยนมากข น สอประสม หมายถง การน าเอาสอหลายๆ อยางมาสมพนธกนและมคณคาทสงเสรมซงกนและกนสออยางหนงอาจใชเพอเราความสนใจ ในขณะทอกอยางหนงใชเพออธบายขอเทจจรงของเนอหา และอกชนดหนงอาจใชเพอกอใหเกดความเขาใจทลกซงและปองกนการเขาใจความหมายผด การใชสอประสมจะชวยใหผรบมประสบการณจากประสาทสมผสทผสมผสานกนไดคนพบวธการทจะเรยนรในสงทตองการไดดวยตนเองมากยงขน (มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ,2537:111) สอประสม หมายถง การน าวสดอปกรณชนดตางๆ เชน ภาพยนตร โทรทศน สไลดฟลมสตรป รปภาพของตวอยางหนจ าลอง หนงสอ เปนตน ซงมเนอหาสาระสมพนธกบกจกรรมการเรยนการสอน แลวเลอกมา ประกอบกนเพอใชในการเรยนการสอนในแตละครง ( ประหยด จระวรพงศ ,2527:256) สอประสม หมายถง การน าสอหลาย ๆ ประเภทมาใชรวมกนทงวสด อปกรณ และวธการ เพอใหเกดประสทธภาพและประสทธผลสงสดในการเรยนการสอน การน าเสนอ โดยการใชสอแตละอยาง ตามล าดบขนตอนของเนอหา และในปจจบนมการน าคอมพวเตอรมาใชรวมดวย เพอการผลต หรอการควบคมการท างานของอปกรณตาง ๆ ในการเสนอขอมลทงตวอกษร ภาพกราฟก ภาพถาย ภาพเคลอนไหว แบบวดทศนและเสยง ( กดานนท มลทอง , 2543 : 267) อรคสน (Erickson) กลาววา " สอประสม " หมายถง การน าเอาสอการสอนหลาย ๆ อยางมาสมพนธกนซงมคณคาทสงเสรมซงกนและกน สอการสอนอยางหนงอาจใชเพอเราความสนใจในขณะทอกอยางหนงใชเพออธบายขอเทจจรงของเนอหา และอกชนดหนงอาจใชเพอกอใหเกดความ

2

เขาใจทลกซง และปองกนการเขาใจความหมายผด การใชสอประสมจะชวยใหผเรยนมประสบการณจากประสาทสมผสผสมผสานกนไดพบวธการทจะเรยนในสงทตองการไดดวยตนเองมากยงขน " ( ชยยงค พรหมวงศ และคณะ ,2523) ดงนน สอประสม จงหมายถง การน าสอหลาย ๆ ประเภทมาใชรวมกน ทงวสด อปกรณ และวธการ เพอใหเกดประสทธภาพและ ประสทธผลสงสดในการเรยนการสอน เปนตวกลางในการน าเสนอขอมล เนอหาความร โดยการใชสอแตละอยางตามล าดบขนตอนของเนอหา และในปจจบนมการน าคอมพวเตอรมาใชรวมดวย เพอการผลตหรอการควบคมการท างานของอปกรณตาง ๆ ในการเสนอขอมลทงต วอกษร ภาพกราฟก ภาพถาย ภาพเคล อนไหว และเสยง เ ปนตน ความหมายของสอประสมจะแตกตางกนไปตามสมย ซงสมยกอน เมอกลาวถงสอประสมจะหมายถง การน าสอหลาย ๆ ประเภทมาใชรวมกน เชน รปภาพ เครองฉายแผน โปรงใส เทปบนทกเสยง เปนตน เพ อใหการเสนอผลงานหรอการเรยนการสอน สามารถด าเนนไปไดอยางมประสทธภาพ โดยการเสนอเนอหาในรปแบบตาง ๆ นอกเหนอจากการบรรยายเพยงอยางเดยว โดยทผฟงหรอผเรยนมไดมปฏสมพนธตอสอนนโดยตรง ปจจบนดวยบทบาทของเทคโนโลยคอมพวเตอรสวนบคคลทมเพมมากขนในการท างานจงท าใหความหมายของสอประสมเพมขนจากเดม ความหมายของสอประสมทเพมขนในปจจบนจะหมายถง " สอประสมเชงโตตอบ " (Interactive Multimedia) โดยการเพมปฏสมพนธระหวางสอและผใช สอประสมสมยนจงหมายถง การน าอปกรณตาง ๆ เชน เครองเลมซด - รอม เครองเสยงระบบดจทล เครองเลนแผนวดทศน ฯลฯ มาใชรวมกนเพอเสนอเนอหาขอมลทเปนตวอกษร ภาพกราฟก ภาพถาย ภาพเคลอนไหวแบบวดทศน และเสยงในระบบสเตรโอ โดยการใชเทคโนโลยคอมพวเตอรชวยในการผลต การน าเสนอเนอหา เปนการใหผใชหรอผเรยนมใชเพยงแตนงด หรอฟงขอมลจากสอทเสนอมาเทานน แตผใชสามารถควบคมใหคอมพวเตอรท างานในการตอบสนองตอค าสงและใหขอมลปอนกลบในรปแบบตาง ๆ ไดอยางเตมท ผใชสอสามารถมปฏสมพนธตอบสนองซงกนและกนไดทนท ววฒนาการของสอประสม สอประสม (multimedia) เปนสอสมยใหมทใชคอมพวเตอรน าเอาตวหนงสอแสดงขอความ ภาพ และเสยง ซงบนทกไวในรปของขอมลดจทลมาแสดงผลแปลงเปนตวหนงสอแสดงขอความ ภาพและเสยงทางจอภาพและล าโพงผสมผสานกน รวมทงควบคมการแสดงผลของสอเหลานน โดย

3

โปรแกรมการสงงานคอมพวเตอร ท าใหสอเหลานนมลกษณะพเศษขน มพลงในการสอสารอยางมชวตชวามากกวาสอทเกดจากการใชอปกรณอนๆ

ค าวา “ สอประสม ” อาจมความหมายพนๆ เพยงการแสดงผลของขอความภาพและเสยงพรอมๆ กนในลกษณะใดลกษณะหนง เชน สอโทรทศน ภาพยนตร สไลดประกอบเสยง หรอการใชวสดอปกรณตางๆ ในการสาธตหรอการสอน แตสอเหลานอาจใชค าเฉพาะอนๆ ทสามารถอธบายความหมายไดชดเจนมากกวาค าวา สอประสม จงใชเพอหมายความถงสอทมลกษณะพเศษ ซงมกเกยวของกบอปกรณคอมพวเตอร ดงทอธบายขางตน

ในสมยกอน มนษยใชสอทเปนภาพและตวอกษรในการบนทกเพอถายทอดเรองราวตางๆ โดยการสลกภาพและอกษรลงบนแผนหน หรอขดเขยนลงบนวสดชนดอนทมความแขงแรง และในระยะตอมาไดมการวาดหรอเขยนลงบนกระดาษ ตวอยาง เชน ในสงคมไทยมการบนทกความรและเหตการณตางๆ โดยการจารกลงบนใบลาน หรอกระดาษ เปนตน การพมพ

และหนงสอเปนสอทเกดขนในยโรปในกลางครสตศตวรรษท ๑๕ และเปนสอทท าใหความรหรอการศกษาแพรขยายออกไป เปนการเรมตนการเปลยนแปลง และกอใหเกดความเจรญกาวหนาทางวทยาศาสตรอยางรวดเรวในอก ๓๐๐ ปตอมา

ใน ค . ศ . ๑๘๗๗ ทอมส แอลวา เอดสน (Thomas Alva Edison; ค . ศ . ๑๘๔๗ – ๑๙๓๑๗ ) นกประดษฐ ชาวอเมรกา ไดประดษฐระบบบนทกเสยงขน ซงเปนการบนทก เสยงเกบไวไดเปนครงแรก ตอมาใน ค . ศ . ๑๘๘๘ จอรจ อสตแมน (George Eastman ; ค . ศ . ๑๘๕๔ – ๑๙๓๒ ) นกประดษฐชาวอเมรกนไดประดษฐอปกรณทสามารถบนทกภาพโดยใชแสง ประดษฐกรรมทง ๒ อยางท าใหเกดสอประเภทเสยงขนและมรปแบบใหมในการบนทกภาพ นอกเหนอจากการวาด เขยน และพมพลงบนกระดาษ

การบนทกภาพดวยกลองถายรปไดพฒนาไปสการถายภาพเคลอนไหว จงท าใหการบนทกและถายทอดเรองราวแมนย าตรงกบความจรง และนาสนใจ ยงขน และนคอทมาของสอประเภทภาพยนตร ซงไดแพรหลายไปทวโลก เมอเรมตนครสตศตวรรษท ๒๐

4

ระยะเวลาตอมา ประมาณครงหลงของครสตศตวรรษท ๒๐ มนษยกคนพบประดษฐกรรมคอมพวเตอร เทคโนโลยดจทลไดประปฏวตการสอสารของมนษยครงส าคญ โดยการน าเขาสระบบสอประสม กลาวคอ แทนทจะใชคอมพวเตอรเฉพาะการพมพในงานดานการจดเกบขอมลและการบรการธรกจตางๆ กสามารถน ามาใชแระโยชนในดานการสอสารไดหลากหลายรปแบบยงขน

รปแบบของสอประสม

1. สอประสมทไมสามารถโตตอบกบผใชได (Multimedia) การน าสอหลายชนดมาผสมผสานเขาดวยกน โดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรเปนตวจดการ และควบคมใหสอตางๆ แสดงผลออกมาทางหนาจอและล าโพงของคอมพวเตอร สอประสม I ( Multimedia I ) เปนสอประสมทใชโดยการน าสอหลายประเภท มาใชรวมกน เชน น าวดทศน มาสอนประกอบการบรรยายของผสอนหรอผน าเสนอ โดยมสอสงพมพประกอบดวย หรอสอประสมในชดการเรยนร หรอชดการสอน การใชสอประสม I น ผใชและสอจะไมมปฏสมพนธโตตอบกน และจะมลกษณะเปน " สอหลายแบบ " ตามศพทบญญตของราชบณฑตยสถาน 2. สอประสมทสามารถโตตอบกบผใชได (Interactivity Multimedia) กลาวคอ โปรแกรมคอมพวเตอรสามารถจดการกบขอมลภาพและเสยง ใหแสดงผลบนจอในลกษณะทโตตอบกบผใชได ไมใชการแสดงผลรวดเดยวจบ (run through) แบบวดทศน หรอภาพยนตรและไมใชการสอสารทางเดยว (one-way communication) คอ ผชมเปนผดฝายเดยวอกตอไป สอประสม II( Multimedia II ) เปนสอประสมทใชคอมพวเตอรเปนฐานในการเสนอสารสนเทศ หรอการผลตเพอเสนอขอมลประเภทตาง ๆ เชน ภาพนง ภาพเคลอนไหว ตวอกษร และเสยง ในลกษณะของสอหลายมต โดยทผใชมการโตตอบกบสอโดยตรง โดยการใชคอมพวเทอร ในสอประสม II ใชไดในสองลกษณะ คอ 2.1 การใชคอมพวเตอรเปนฐานในการเสนอสารสนเทศโดยการควบคมอปกรณรวมตาง ๆ ในการท างาน เชน ควบคมการท างานของอปกรณในสถานงานสอประสม ควบคมการเสนอภาพสไลดมลตวชน และการเสนอในรปแบบของแผนวดทศนเชงโตตอบ (Interactive Video) การใชใน

5

ลกษณะนคอมพวเตอรจะเปนตวกลางในการควบคมการท างานของเครองเลนแผนวดทศน และเครองเลนซดรอม ใหเสนอภาพนง และภาพเคลอนไหวตามเนอหาบทเรยนทเปนตวอกษรทปรากฏอยบนจอภาพคอมพวเตอร รวมถงควบคมเครองพมพในการพมพขอมลตาง ๆ ของบทเรยน 2.2 การใชคอมพวเตอรเปนฐานในการผลตแฟมสอประสมโดยการใชโปรแกรมส าเรจรปตาง ๆ เชน Tool Book และ Author ware และน าเสนอแฟมบทเรยนทผลตแลวแกผเรยนโปรแกรมส าเรจรปเหลานจะชวยในการผลตแฟมบทเรยน ฝกอบรม หรอการเสนองานในลกษณะของสอหลายมต โดยในแตละบทเรยนจะมเนอหาในลกษณะของตวอกษร ภาพกราฟก ภาพกราฟกเคลอนไหว ภาพเคลอนไหวแบบวดทศนและเสยงรวมอยในแฟมเดยวกน บทเรยนทผลตเหลาน เรยกวา " บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน " หรอ "CAI" นนเอง การน าเสนอขอมลของสอประสม II น จะเปนไปในลกษณะสอหลายมตทเนนเชงโตตอบ ซงชวยใหผใชสามารถดขอมลบนจอภาพไดหลายลกษณะ คอ ทงตวอกษร ภาพ และเสยง และถาตองการจะทราบขอมลมากกวาน ผใชกเพยงแตคลกทค าหรอสญลกษณรปทท าเปนปมในการเชอมโยงกจะมภาพ เสยง หรอขอความอธบายปรากฏขนมา 3. ประสมสอทเปนวสด อปกรณและกระบวนการเขารวมกน น ามาใชส าหรบการเรยนการสอนปกตทว ๆ ไปเชน ชดอปกรณ ชดการเรยนการสอน บทเรยนแบบโปรแกรม โปรแกรมสไลด ศนยการเรยน เปนตน สอประสมแตละชนดทจดอยในประเภทนมหลกการและลกษณะเดนแตกตางกนออกไป คอ 3.1 สามารถใหใชไดประสบการณดวยตนเอง คอ มสวนรวมในการกระท าหรอปฏบตกจกรรมเปนการเราใจแกผใช เชน ศนยการเรยน บทเรยนโปรแกรม ชดอปกรณ เปนตน 3.2 สามารถใหผใชไดเรยนรตามความรความสามารถ และความแตกตางของแตละบคคล เชน บทเรยนโปรแกรม ชดการสอน เปนตน 3.3 สามารถใหใชไดเรยนรดวยตนเองหรอใชเมอขาดผน าเสนอได เชน บทเรยนแบบโปรแกรม ชดการสอนรายบคคล เปนตน 3.4 สามารถใหผใชไดรบผลตอบกลบทนท และไดรบความรสกภาคภมใจในความส าเรจ เชน ศนยการเรยน การสอนแบบจลภาค เปนตน

6

3.5 สามารถใชประกอบการศกษาทางไกลใหด าเนนไปอยางมประสทธภาพ เชน ชดการสอนทางไกลส าหรบการศกษาเพอมวลชน เปนตน 3.6 สามารถใชสงเสรมสมรรถภาพของน าเสนอ เชน ชดการสอนประกอบค าบรรยาย เปนตน 3.7 สามารถใหผใชไดฝกความรบผดชอบและการท างานเปนกลม เชน ศนยการเรยน กลมสมพนธ เปนตน 4. ประสมสอประเภทฉาย เปนการประสมโดยมขอจ ากดทความสามารถและคณสมบตเฉพาะตวของอปกรณเครองฉายเปนส าคญ เชน สไลดประกอบเสยงและวดทศนประกอบเสยง สไลดและแผนโปรงใส วดโออมเมจ เปนตน และฉายบนจอตงแต 2 จอขนไป เปนการใชฉายกบผชมเปนกลมสอประสมประเภทฉายน สามารถใชประกอบการศกษาและการเรยนการสอนโดยเฉพาะส าหรบผ ใชทชอบการเรยนรจากการอานภาพ การเสนอดวยสอประเภทฉายนแมวาในบางครงราคาการผลตอาจจะสงและการผลตซบซอนกวาการผลตสอประสมบางชนดในประเภทแรก แตผลทไดรบจากการเสนอดวยสอประสมประเภทฉายใหผลตรงทมคณสมบตเฉพาะตวทสออนไมสามารถท าไดคอผลในความรสกอารมณและสนทรยภาพแกผชม ท งยงชวยดงดดความสนใจใหผ ชมไดตดตามอยางตนตาตนใจและมประสทธภาพเปนการชวยในการเรยนการสอน สอประสมประเภทนมคณสมบตเหมาะแกการน ามาใชในการเรยนการสอน ไดแก 4.1 ใชเมอเสอมการเปรยบเทยบความคลายคลงกน เปนการงายส าหรบผเรยน ในการสงเกตและเรยนรสงทคลายคลงกนจากสอตาง ๆ เมอภาพของสงนน ๆ ปรากฏบนจอพรอมกน 4.2 ใชสอนใหเหนความแตกตาง และการตดกนเมอภาพหลาย ๆ ภาพปรากฏพรอมๆ กน 4.3 ใชมองสงหนงสงใดจากมมทตางกน เชน ภาพสถานทหรออาคารสถานทโดยภาพปรากฏพรอมกนจากการมองในแงมมทตางกน 4.4 ใชแสดงภาพซงด าเนนเปนขนตอน และสามารถเลยนแบบการเคลอนไหวได

7

4.5 ใชแสดงสงทเกดขนตามล าดบกอนหลง เกดความตอเนองทดมความสมพนธกนระหวางภาพและเวลา ประกอบกบการจดภาพและจอใหมขนาดตางกนเปนการงายตอการจดจ า 4.6 ใชเนนจดใดจดหนงโดยตรงได โดยการก าหนดจดสนใจทตองการใหอยในต าแหนงและรปแบบทตางกนหรออาจท าโดยการใชภาพทซ าๆ กบปรากฏบนจอพรอม ๆ กน 4.7 ใชยดเวลาการเสนอจดหรอสวนทส าคญของเนอหา เชน บางครงภาพทส าคญสามารถปรากฏอยบนจอตอไปขณะทรายละเอยดหรอสวนทเกยวของไดเปลยนไปในจอถดไป 4.8 ใชแสดงการเคลอนไหว โดยใชหลกการฉายภาพนงหลาย ๆ ภาพตอเนองกนอยางรวดเรวหรอใชความสามารถของวดทศน 4.9 ใชรวมสอภาพนง สไลด และวดทศน ในขณะทแสดงภาพนงอาจจะมการฉายวดทศนประกอบบนจอถดไป 4.10 ใชแสดงภาพทเหนไดกวาง (Panorama) บนจอทตดกน 4.11 ลกษณะพเศษประการสดทายทเดนของสอประสมประเภทน คอ สามารถแสดงเนอหาไดมากในระยะเวลาทจ ากด ลกษณะพเศษนผสอนอาจใชสอประสมนในการท าเปนบทน าหรอบทสรปได 5. สอประสมระบบการสอสารกบเทคโนโลยสารสนเทศโดยการใชคอมพวเตอรรวมกบอปกรณอน เชน เครองเลนซด - รอม เครองเสยงระบบดจตอล เครองเลนแผนวดทศน เปนตน เพอใหคอมพวเตอรสามารถท างานค านวณคนหาขอมล แสดงภาพวดทศนและมเสยงตาง ๆ การท างานของสอหลาย ๆ อยางในสอประสมประกอบดวยการท างานของระบบเสยง (Sound) ภาพเคลอนไหว (Animation) ภาพนง (Still Images) วดทศน (Video) และไฮเปอรเทกซ (Hypertext) ซงขอมลทใชในไฮเปอรเทกซจะแสดงเนอหาหลกของเรองราวทก าลงอานขณะนนโดยเนนเนอหา ถาค าใดสามารถเชอมจากจดหนงในเนอหาไปยงเนอหาอนไดกจะท าเปนตวหนาหรอขดเสนใตไว เมอผใชหรอผอานตองการจะดเนอหากสามารถใชเมาสคลกไปยงขอมลหรอค าเหลานนเพอเรยกมาดรายละเอยดของเนอหาได สอประสมในลกษณะนนบวาเปนเทคโนโลยใหม ก าลงไดรบความสนใจอยางกวางขวาง เพราะเปนเทคโนโลยทท าใหเราสามารถใชคอมพวเตอรในการแสดงขอมลไดหลากหลายรปแบบ ดงนน

8

สอประสมจะตองมคณสมบตส าคญประการหนง คอ ความสามารถในการโตตอบ (Interactivity) อปกรณทตอบสนองความสามารถนไดคอคอมพวเตอรนนเอง

องคประกอบของสอประสม

จากความหมายของสอประสมทกลาวมาแลวจะเหนไดวา สอประสมในปจจบนจะใชคอมพวเตอรเปนอปกรณหลกในการเสนอสารสนเทศในรปแบบรวมของขอความ เสยง ภาพนง ภาพกราฟกเคลอนไหว และภาพเคลอนไหวแบบวดทศน เพอรวมเปนองคประกอบของสอประสมในลกษณะของ " สอหลายมต " โดยกอนทจะมการประมวลเปนสารสนเทศนน ขอมลเหลานจะตองไดรบการปรบรปแบบโดยแบงเปนลกษณะดงน 1. ภาพนง กอนทภาพถาย ภาพวาด หรอภาพตาง ๆ ทเปนภาพนงจะเสนอบนจอคอมพวเทอรใหแลดสวยงามไดนน ภาพเหลานจะตองถกเปลยนรปแบบกอนเพอใหคอมพวเตอรสามารถใชและเสนอภาพเหลานนได โดยมรปแบบทนยมใชกนมาก 4 รปแบบ คอ - ภาพบตแมพ (Bitmap) เปนภาพทมการเกบขอมลแบบพกเซล หรอจดเลกๆ ทแสดงคาส ดงนนภาพหนงๆ จงเกดจากจดเลกๆ หลายๆ จดประกอบกน ( คลายๆ กบการปกผาครอสตก ) ท าใหรปภาพแตละรป เกบขอมลจ านวนมาก เมอจะน ามาใช จงมเทคนคการบบอดขอมล ฟอรแมตของภาพบตแมพ ทรจกกนด ไดแก .BMP, .PCX, .GIF, .JPG, .TIF - ภาพเวกเตอร (Vector) เปนภาพทสรางดวยสวนประกอบของเสนลกษณะตางๆ และคณสมบตเกยวกบสของเสนนนๆ ซงสรางจากการค านวณทางคณตศาสตร เชน ภาพของคน กจะถกสรางดวยจดของเสนหลายๆ จด เปนลกษณะของโครงราง (Outline) และสของคนกเกดจากสของเสนโครงรางนนๆ กบพนทผวภายในนนเอง เมอมการแกไขภาพ กจะเปนการแกไขคณสมบตของเสน ท าใหภาพไมสญเสยความละเอยด เมอมการขยายภาพนนเอง ภาพแบบ Vector ทหลายๆ ทานคนเคยกคอ ภาพ .wmf ซงเปน clipart ของ Microsoft Office นนเอง นอกจากนคณจะสามารถพบภาพฟอรแมตนไดกบภาพในโปรแกรม Adobe Illustrator หรอ Macromedia Freehand - คลปอารต (Clipart) เปนรปแบบของการจดเกบภาพ จ านวนมากๆ ในลกษณะของตารางภาพ หรอหองสมดภาพ หรอคลงภาพ เพอใหเ รยกใช สบคน ไดงาย สะดวก และรวดเรว - HyperPicture มกจะเปนภาพชนดพเศษ ทพบไดบนสอมลตมเดย มความสามารถเชอมโยงไปยงเนอหา หรอรายละเอยดอนๆ มการกระท า เชน คลก (Click) หรอเอาเมาสมาวางไวเหนอต าแหนงทระบ (Over)

9

ส าหรบการจดหาภาพ หรอเตรยมภาพ กมหลายวธ เชน การสราง ภาพเอง ดวยโปรแกรมสรางภาพ เชน Adobe Photoshop, PhotoImpact, CorelDraw หรอการน าภาพจากอปกรณ เชน กลอง ถายภาพดจทล , กลองวดโอดจทล หรอสแกนเนอร

2. ภาพเคลอนไหว ภาพเคลอนไหว ทใชในสอประสมจะหมายถง ภาพกราฟกเคลอนไหว หรอทเรยกกนวาภาพ " แอนเมชน " (animation) ซงน าภาพกราฟกทวาดหรอถายเปนภาพนงไวมาสรางใหแลดเคลอนไหว ดวยโปรแกรมสรางภาพเคลอนไหว ภาพเหลานจะเปนประโยชนในการจ าลองสถานการณจรง เชน ภาพการขบเครองบน นอกจากนยงอาจใชการเพมผลพเศษ เชน การหลอมภาพ (morphing) ซงเปนเทคนคการท าใหเคลอนไหวโดยใช " การเตมชองวาง " ระหวางภาพทไมเหมอนกน เพอทใหดเหมอนวาภาพหนงถกหลอมละลายไปเปนอกภาพหนง โดยมการแสดงการหลอมของภาพหนงไปสอกภาพหนงใหดดวย 3. ภาพเคลอนไหวแบบวดทศน การบรรจภาพเคลอนไหวแบบวดทศนลงในคอมพวเตอรจ าเปนตองใชโปรแกรมและอปกรณเฉพาะในการจดท า ปกตแลวแฟมภาพวดทศนจะมขนาดเนอทบรรจใหญมาก ดงนน จงตองลดขนาดแฟมภาพลงดวยการใชเทคนคการบบอดภาพ (compression) ดวยการลด พารามเตอร บางสวนของสญญาณในขณะทคงเนอหาส าคญไว รปแบบ ของภาพวดทศนบบอดทใชกนทวไปไดแก QuickTime, AVI, และ G 4. เสยง เสยงทใชในสอประสมจ าเปนตองบนทกและจดรปแบบ เฉพาะเพอใหคอมพวเตอรสามารถเขาใจและใชได รปแบบเสยงทนยมใชกนมากจะมอย 2 รปแบบ คอ Waveform (WAV) และ Musical Instrument Digital Interface (MIDI) แฟมเสยง WAV จะบนทกเสยงจรงดงเชนเสยงเพลงในแผนซดและจะเปนแฟมขนาดใหญจงจ าเปนตองไดรบการบบอดกอนน าไปใชแฟมเสยง MIDI จะเปนการสงเคราะหเสยงเพอสรางเสยงใหมขนมาจงท าใหแฟมมขนาดเลกกวาแฟม WAV แตคณภาพเสยงจะดอยกวา ลกษณะของเสยง ประกอบดวย คลนเสยงแบบออดโอ (Audio) ซงมฟอรแมตเปน .wav, .au การบนทกจะบนทกตามลกคลนเสยง โดยมการแปลงสญญาณใหเปนดจทล และใชเทคโนโลยการบบอดเสยงใหเลกลง ( ซงคณภาพกต าลงดวย ) เสยง CD เปนรปแบบการบนทก ทมคณภาพสง ไดแก เสยงทบนทกลงในแผน CD เพลงตางๆ MIDI (Musical Instrument Digital Interface) เปนรปแบบของเสยงทแทนเครองดนตรชนดตางๆ สามารถเกบขอมล และใหวงจรอเลกทรอนกส สรางเสยงตามตวโนต เสมอนการเลนของเครองเลนดนตรนนๆ เสยงทท างานผานคอมพวเตอร เปนสญญาณดจทล ม 2 รปแบบคอ - Synthesize Sound เปนเสยงทเกดจากตววเคราะหเสยง ทเรยกวา MIDI โดยเมอตวโนต

10

ท างาน ค าสง MIDI จะถกสงไปยง Synthesize Chip เพอท าการแยกสยงวาเปนเสยงดนตรชนดใด ขนาดไฟล MIDI จะมขนาดเลก เนองจากเกบค าสงในรปแบบงายๆ - Sound Data เปนเสยงจากทมการแปลงจากสญญาณ analog เปนสญญาณ digital โดยจะมการบนทกตวอยางคลน (Sample) ใหอยทใดทหนงในชวงของเสยงนนๆ และการบนทกตวอยางคลนเรยงกนเปนจ านวนมาก เพอใหมคณภาพทด กจะท าใหขนาดของไฟลโตตามไปดวย Sample Rate จะแทนดวย kHz ใชอธบายคณภาพของเสยง อตรามาตรฐานของ sample rate เทากบ 11kHz, 22kHz, 44kHz Sample Size แทนคาดวย bits คอ 8 และ 16 บท ใชอธบายจ านวนของขอมลทใชจดเกบในคอมพวเตอร คณภาพเสยงทดทสด ไดแก Audio-CD ทเทากบ 44kHz ระบบ 16 บท เปนตน ฟอรแมตในการจดเกบ (File Format) มหลากหลายรปแบบ โดยมสวนขยาย ( นามสกล ) ทเปนมาตรฐานในการระบ ไดแก 5. การเชอมโยงหลายมต สวนส าคญอยางหนงของการใชงานในรปแบบสอประสมในลกษณะของสอหลายมต คอ ขอมลตางๆ สามารถเชอมโยงกนไดอยางรวดเรวโดยใชจดเชอมโยงหลายมต (hyperlink) การเชอมโยงนจะสรางการเชอมตอระหวางขอมลตวอกษรภาพ และเสยงโดยการใชส ขอความขดเสนใต หรอสญลกษณรป ทใชแทนสญลกษณตาง ๆ เชน รปล าโพง รปฟลม ฯลฯ เพอใหผใชคลกทจดเชอมโยงเหลานนไปยงขอมลทตองการ

11

6. ขอความ (Text) เปนสวนทเกยวกบเนอหาของมลตมเดย ใชแสดงรายละเอยด หรอเนอหาของเรองทน าเสนอ ซงปจจบน มหลายรปแบบ ไดแก - ขอความทไดจากการพมพ เปนขอความปกตทพบไดทวไป ไดจากการพมพดวย โปรแกรมประมวลผลงาน (Word Processor) เชน Notepad, Text Editor, Microsoft Word โดยตวอกษรแตละตวเกบในรหส เชน ASCII - ขอความจากการสแกน เปนขอความในลกษณะภาพ หรอ Image ไดจากการน าเอกสารทพมพไวแลว ( เอกสารตนฉบบ ) มาท าการสแกน ดวยเครองสแกนเนอร (Scanner) ซงจะไดผลออกมาเปนภาพ (Image) 1 ภาพ ปจจบนสามารถแปลงขอความภาพ เปนขอความปกตได โดยอาศยโปรแกรม OCR - ขอความอเลกทรอนกส เปนขอความทพฒนาใหอยในรปของสอ ทใชประมวลผลได - ขอความไฮเปอรเทกซ (Hypertext) เปนรปแบบของขอความ ทไดรบความนยมสงมาก ในปจจบน โดยเฉพาะการเผยแพรเอกสารในรปของเอกสารเวบ เนองจากสามารถใชเทคนค การลงค หรอเชอมขอความ ไปยงขอความ หรอจดอนๆ ได เมอมการน าขอมลตาง ๆ มารวบรวมสรางเปนแฟมขอมลดวยโปรแกรมสรางสอประสมแลว การทจะน าองคประกอบตาง ๆ มาใชงานไดนนจ าเปนตองใชสวนตอประสาน (interface) เพอใหผใชสามารถใชงานโตตอบกบขอมลสารสนเทศเหลานนได สวนตอประสานทปรากฏบนจอภาพจะมมากมายหลายรปแบบ อาทเชน รายการเลอกแบบผดขน (pop - up menus) แถบเลอน (scroll bars) และสญลกษณรปตาง ๆ เปนตน

สอประสมในงานสงเสรมและพฒนาการเกษตร

การใชสอประสมในงานสงเสรมและพฒนาการเกษตร จะชวยเพมประสทธภาพและประสทธผลในน าเสนอไดอยางมาก โดยใชในลกษณะของการใชคอมพวเตอร (CAI) รปแบบตาง ๆ เชน สถานการณล าลอง เกม การทบทวน ฯลฯ ซงในปจจบนมผผลตบทเรยนลงแผนซดออกจ าหนายมากมายหรอผน าเสนอจะจดท าบทเรยนเองไดโดยใชโปรแกรมประยกตตาง ๆ ชวยในการจดท า ตวอยาง เชน วงการแพทยสามารถใชสถานการณจ าลองของการผาตดโดยใชสอประสมเพอใหผเรยนท าการผาตดกบคนไขเสมอนจรง หรอดานวศวกรรมศาสตรใชสอประสมของการออกแบบวงจรไฟฟา เพอใหผเรยนฝกการออกแบบ ทดสอบ และใชวงจรนนได หรอแมแตเดกนกเรยนในโรงเรยนประถมศกษากสามารถใชสอประสมในการเสนอเรยงความแกครผสอนและเพอนรวมในชนไดเชนกน การใชสอประสมในการศกษาจะมประโยชนมากมายหลายดาน อาท เชน

12

1.ดงดดความสนใจ บทเรยนสอประสมในลกษณะสอหลายมตทประกอบดวยภาพกราฟก ภาพเคลอนไหวแบบวดทศน และเสยง นอกเหนอไปจากเนอหาตวอกษร จะดงดดความสนใจของผใชไดเปนอยางด และชวยในการสอสารระหวางผน าเสนอและผใชดวย 2.การสบคนเชอมโยงฉบไว ดวยสมรรถนะของการเชอมโยงหลายมตท าใหผ ใชสามารถเรยนรในสงตาง ๆ ไดกวางขวางและหลากหลายไดอยางรวดเรวโดยไมจ าเปนเรยนไปตามล าดบเนอหา 3.การโตตอบระหวางสอและผใช บทเรยนสอประสมจะมจดเชอมโยงหลายมตเพอใหผ ใชและสอมปฏสมพนธกนไดในลกษณะสอประสมเชงโตตอบ 4.ใหสารสนเทศหลากหลาย ดวยการใชซดและดวดในการใหขอมลและสารสนเทศในปรมาณทมากมายและหลากหลายรปแบบเกยวกบเนอหาบทเรยน 5.ทดสอบความเขาใจ ผใชบางคนอาจจะไมกลาถามขอสงสยหรอตอบค าถาม การใชสอประสมจะชวยแกปญหาในสงนไดโดยการใชในลกษณะการศกษารายบคคล 6.สนบสนนความคดรวบยอด สอประสมสามารถแสดงสารสนเทศเพอสนบสนนความคด รวบยอดของผใช โดยการเสนอสงทใหตรวจสอบยอนหลงและแกไขจดออนในการเรยนร

ประโยชนของสอประสม

สอประสม ไดเขามามบทบาทในชวตของคนเรามากยงขน โดยมประโยชน ดงน - เสนอสงเราใหกบผใช ไดแก เนอหา ภาพนง ค าถาม ภาพเคลอนไหว - น าเสนอขาวสารในรปแบบทไมจ าเปนตองเรยงล าดบ เชน บทเรยนมลตมเดย - สรางสอเพอความบนเทง - สรางสอโฆษณา หรอประชาสมพนธ

13

นอกจากประโยชนดงกลาว เทคโนโลยสอประสม ยงมบทบาทตอ - การเรยนการสอน อนสงผลใหเกดระบบหองสมดแบบดจทล (Digital Library) การเรยนการสอนทางไกล (Distance Learning) การสรางหองเรยนเสมอนจรง (Virtual Classroom) และการเรยนการสอนแบบกระจาย อนสงผลใหเกดการเรยนรอยางกวางขวาง - ธรกจ โดยเฉพาะธรกจรปแบบใหมทเรยกวา E-Commerce อนจะชวยใหการน าเสนอสนคา มความนาสนใจมากกวาเดม - การสอสารโทรคมนาคม เนองดวยเทคโนโลยมลตมเดย ตองอาศยสอเพอเผยแพรขอมล ดงนนเทคโนโลยน จงมความสมพนธกบ ระบบการสอสารโทรคมนาคม อยางแยกกนไดยากมาก - ธรกจการพมพ นบเปนอกหนงธรกจทสมพนธกบเทคโนโลยมลตมเดย อนจะสงผลใหหนงสอ สงพมพตางๆ มความนาสนใจมากขน และปจจบนกม E-Magazine หรอ E-Book ออกมาอยางแพรหลาย - ธรกจการใหบรการขอมลขาวสาร เมอมการน าเทคโนโลยมลตมเดยมาชวย จะท าใหขอมลขาวสารทเผยแพรออกไป มความนาสนใจมากกวาเดม - ธรกจโฆษณา และการตลาด แนนอนวามความสมพนธอยางหลกเลยงไมได อนจะชวยดงดดคนเขามาชม ดวยเทคโนโลยใหมๆ ทมความแปลกใหม - การแพทยและสาธารณสข ปจจบนมการสรางสอเรยนรดานการแพทย ชวยใหประชาชนทวไป มความสนใจศกษา เพอสรางความเขาใจทถกตองเกยวกบการดแล รกษาสขภาพตนเอง - นนทนาการ นบเปนบทบาททส าคญมาก ทงในรปของเกม การเรยนร และ VR เปนตน