Embed Size (px)
Citation preview
1
Врз основа на член 55 став 1 од Законот за организација и работа на органите на државната управа (,,Службен весник на Република Македонија“ бр. 58/00, 44/02, 82/08, 167/10 и 51/11) и член 31 од Законот за основно образование (,,Службен весник на Република Македонија“ бр. 103/08, 33/10, 116/10, 156/10, 18/11 и 51/11), министерот за образование и наука ја утврди Наставната програма по виолончело за деветгодишното основно музичко и балетско образование.
2
MI
NI
ST
ER
ST
VO
ZA
OB
RA
ZO
VA
NI
E I
NA
UK
A
BI
RO
ZA
RA
ZV
OJ
NA
OB
RA
ZO
VA
NI
ET
O
Skopje, 2011
VIOLON^ELO
OS
NO
VN
O M
UZ
I^
KO
OB
RA
ZO
VA
NI
E
DEVETGODI[NO OSNOVNO
MUZI^KO OBRAZOVANIE
NASTAVNA
PROGRAMA
3
1. VOVED
Vo devetgodi{noto osnovno muzi~ko u~ili{te na instrumentot violon~elo mo`at da se zapi{at u~enici
koi napolnile sedum godini.
Celta na nastavata po violon~elo e na u~enicite da im se razvie qubov kon instrumentot i muzikata, da se
osposobat za izrazno solisti~ko, kamerno i orkestarsko muzicirawe, estetsko i emocionalno vrednuvawe na
muzi~kite dela potkrepeni so muzi~ki znaewa po odnos na nivnata sodr`ina i forma. Nastavnata programa za
violon~elo e da se osposobi u~enikot tehni~ki da go sovlada instrumentot za ponatamo{no {koluvawe vo
srednite i visokite muzi~ki {koli i da se izgradi vo dobar sestran umetnik.
- Fond na ~asovi: 2 ~asa nedelno, 72 ~asa godi{no.
- Status na predmetot: zadol`itelen.
4
2. CELI NA PREDMETOT ZA RAZVOJNIOT PERIOD od IV do VI oddelenie Ученикот/ученичката:
- da ги надгради своите познавања за instrumentot i negovite karakteristiki i izrazni mo`nosti;
- da ги надгради potrebniте znaewa za melodisko i ritmi~ko ~itawe i svirewe na noten tekst;
- da ги надгради своите знаења за svirење skali со точни премини како во левата така и во десната рака;
- da se zdobie so iskustvo za svirewe na noten tekst so poslo`ena ritmi~ko-melodiska i harmonska strukturа од таа
во претходниот развоен период;
- da ги надградува стекнатите и да steknuva нови znaewa za pravilna stilska interpretacija na muzikata;
- pravilno da se osposobuva za solo, kamerno i orkestarsko muzicirawe;
- da razviva sposobnosti za do`ivuvawe i izrazuvawe na muzikata на повисок степен;
- da го зголемува interesот kon instrumentot i muzikata;
- da razviva qubov kon klasi~nata muzika;
- da razviva qubov i interes za izrazuvawe i do`ivuvawe na muzi~kiot foklor;
- da go надградува и razviva muzi~kiot vkus i kriti~koto mislewe;
- da prepoznava noten tekst, muzi~ki termini i oznaki;
- da go razviva vnatre{niot sluh;
- da ja razvie muzi~kata memorija i vnimanieto;
- da stekne samodoverba vo izveduvaweto na muzi~kiot tekst;
- da se osposobuva za neguvawe и развивање na kultiviran - prijaten ton i ~ista intonacija;
- da pridonesuva za razvivawe na muzi~kata memorija;
- da pridonesuva za prifa}awe i do`ivuvawe na ubavoto vo muzikata;
- da ja do`ivee ubavinata na muzikata;
- da formira navika i potreba za poseta na koncerti, opersko-baletski pretstavi i drugi muzi~ki slu~uvawa;
- da steknuva rabotna kultura i navika;
- da steknuva soznanija za muzi~kata kultura na svoeto opkru`uvawe;
- da ja razviva kreativnosta;
- da pridonesuva kon formirawe na li~nost so pozitivni li~ni odliki;
- da go otkriva i po~ituva sopstvenoto muzi~ko izrazuvawe i da go po~ituva muzi~koto izrazuvawe na drugite;
- da се активира во проекти za rabota vo duet i vo pogolem sostav za zaedni~ko muzicirawe;
- da gi razbira i prifa}a pravilata na odnesuvaweto vo individualnite i vo kolektivnite muzi~ki aktivnosti.
- da bide informiran za istaknati muzi~ki umetnici i tvorci vo zemjata i stranstvo и нивното уметничко делување;
- da pridonesuva za zbogatuvawe na li~niot i op{testveniot emocionalen `ivot.
5
3. CELI NA NASTAVATA VO IV ODDELENIE
U~enikot/u~eni~kata:
- da ги надгради своите познавања за instrumentot, negovite karakteristiki i izrazni mo`nosti;
- da ги надгради potrebniте znaewa za melodisko i ritmi~ko ~itawe i svirewe na noten tekst;
- da ги надгради своите знаења за svirење skali со точни премини како во левата така и во десната рака;
- da se zdobie so iskustvo za svirewe na noten tekst so poslo`ena ritmi~ko-melodiska i harmonska struktura;
- da ги надградува досегашните и да steknuva нови znaewa za pravilna stilska interpretacija na muzikata;
- pravilno da se osposobuva za solo, kamerno i orkestarsko muzicirawe;
- da razviva sposobnosti za do`ivuvawe i izrazuvawe na muzikata;
- da razviva interes kon instrumentot i muzikata;
- da steknuva i razviva qubov kon klasi~nata muzika;
- da razviva qubov i interes za izrazuvawe i do`ivuvawe na muzi~kiot foklor;
- da go razviva muzi~kiot vkus i kriti~koto mislewe;
- da se osposobuva za neguvawe na kultiviran prijaten ton i ~ista intonacija;
- da pridonesuva za razvivawe na muzi~kata memorija;
- da steknuva rabotna kultura i navika;
- da prepoznava noten tekst, muzi~ki termini i oznaki;
- da go razviva vnatre{niot sluh;
- da ja razvie muzi~kata memorija i vnimanieto;
- da steknе pogolema samodoverba vo izveduvaweto na muzi~kiot tekst;
- da go otkriva i po~ituva sopstvenoto muzi~ko izrazuvawe i da go po~ituva muzi~koto izrazuvawe na drugite;
- da steknuva i da gi nadgraduva soznanijata za muzi~kata kultura na svoeto opkru`uvawe;
- da ja razviva kreativnosta;
- da se pottiknuva za rabota vo duet i vo pogolem sostav za zaedni~ko muzicirawe;
- da pridonesuva za zbogatuvawe na li~niot i op{testveniot emocionalen `ivot;
- da gi razbira i prifa}a pravilata na odnesuvawe vo individualnite i vo kolektivnite muzi~ki aktivnosti;
- da bide informiran za istaknati muzi~ki umetnici i tvorci vo zemjata i stranstvo и нивното уметничко делување;
- da pridonesuva kon formirawe na li~nost so pozitivni li~ni odliki;
- da pridonesuva za prifa}awe i do`ivuvawe na ubavoto vo muzikata;
- da formira navika i potreba za poseta na koncerti, opersko-baletski pretstavi i drugi muzi~ki slu~uvawa.
6
Лeva raka:
- pro{iruvawe na steknatoto znaewe za четврта pozicija;
- da ги надгради poznavawата za {iroka pozicija со активно свирење на истата;
- da ги надгради poznavawата за ~etvrta pozicija со активно свирење на истата;
- da ги надгради poznavawата за промена na pozicija (od prva vo ~etvrta);
- da stekne navika za svirewe vo pozicija (prva i ~etvrta);
- da primenuva pravilno preminuvawe od pozicija vo pozicija;
- да стекне poznavawe za novi pozicii (со што ќе се започне процесот на целосно запознавање на позициите по грифот);
- da продолжи со примена na na~ini za ve`bawe vibrato;
- да започне со усовршување и активна примена на вibrato;
- да започне со активно изучување и примена на двојни ноти.
Дesna raka:
- примена na osnovnite {trihovi: deta{e, legato, martele;
- kontrola pri izvlekuvawe i vra}we na gudaloto so brzo dvi`ewe i poln zvuk;
- kontrola pri izvlekuvawe i vra}we na gudaloto so bавно dvi`ewe i poln zvuk;
- примена na tehnikata na podgotovka za premin od `ica na `icа;
- свирење и контролирање на гудалото по сите жици.
7
4. KONKRETNI CELI
Tema: MELODIKA I TEHNIKA
Celi Sodr`ini Poimi Aktivnosti i metodi
U~enikot/u~eni~kata:
- da demonstrira pravilno
sedewe i pravilna
postavenost na teloto vo
odnos na instrumentot; - da primenuva pravilno
dr`ewe na desnaта raka i
dr`ewe na gudalo;
- da demonstrira
oslobodenost na palecot i
pravilno postavuvawe na
istiot;
- aktivno da primenuva
podgotovka za premini od
`ica na `ica so desnata
rakata;
- Pravilno sedewe
- Desna raka
- Gudalo
- Palec i pravilna
postavenost na site prsti od
desnata raka
- Da se vnimava na pravilnoto
balansirawe na teloto (bez
napregnuvawe i navaluvawe kon
napred i bez potpirawe so racete
da mo`e bavno da stane i sedne na
stol~eto), sedewe na predniot del
od stol~eto.
- Da mu se objasni na u~enikot deka
pravilnata postavenost na teloto i
racete vo odnos na instrumentot e
edna od najbitnite raboti na koi
{to treba da vnimava kako na ~asot
pod supervizija na nastavnikot,
taka i vo doma{noto ve`bawe.
- Da se poznava funkcijata na sekoj
prst od desnata raka oddelno i
negovata uloga.
- Da ja zapo~ne aktivno da ja vladee
i primenuva tehnikata za
preminini od `ica na `ica so
desnata raka.
8
- da primenuva vle~ewe na
gudaloto po site `ici vo
celi noti, polovini,
~etvrtini, osmini;
- da primenuva brzo i so poln
zvuk izvlekuvawe i vra}awe
na gudaloto po `icite;
- da gi primenuva osnovnite
{trihovi;
- da primenuva pravilno
postavena leva raka; - da primenuva postavuvawe
na prstite na `icite pri {to
nema da stiska so istite,
osobeno so palecot.
- da primenuva lesno dvi`ewe
i artikulacija na prstite od
levata raka; - da koristi ve`bi za sekoj
prst oddelno;
- Celi noti (edna nota na
gudalo)
- Polovini noti (dve noti na
gudalo)
- Чetvrtini noti (~etiri noti
na gudalo)
- Osmini noti (osum noti na
gudalo
- Brzo izvlekuvawe, brzo
zatvarawe (vra}awe)
- Deta{e, legato, martele
- Leva raka
- Prsti
- Artikulacija
- Bavno vle~ewe na gudalo po
prazni `ici.
- Brzo vle~ewe na gudalo po prazni
`ici.
- Etidi po izbor na nastavnikot
koi {to }e pomognat pri
sovladuvawe na problematikata na
{trihovite.
- Etidi po izbor na nastavnikot
koi {to }e pomognat pri
sovladuvawe na problematikata na
kombinirano postavuvawe na
prstite.
9
- da se primeni aktivno
svirewe vo ~etvrta pozicija, kako i funkcioniraweto na
levata raka pri preminot i
vo novata pozicija;
- da se izu~at ostanatite
pozicii pome|u prva i
~etvrta;
- da se bara od u~enikot
ve`bawe i primena na
vibrato.
-svirewe skali vo tri oktavi
vo celi, polovini, ~etvrtini
i osmini noti; - razlo`eni trozvuci i
~etvorozvuk;
- aktivno da primenuva
elementi na pravilna
interpretacija (melodisko-
ritmi~ka) pri svirewe na
materijalot; - da razviva i primenuva
sposobnost za memorirawe na
melodija, ritmika i noten
tekst na zadadena
kompozicija;
- Zvuk, ton, ja~ina na
tonot
- Чetvrta pozicija
- Premin pome|u pozicii
- Agol na postavenost na raka
i prsti
- Prva, vtora, treta i ~etvrta
pozicija
- Vibrato
- Kontrola na vibrato
- Skali
- Trozvuk, ~etvorozvuk
- Muzika
- Sluh, slu{awe
-Noten tekst, kompozicija-i
- Zvuk
- Ton
- Imiwata na tonovite (do, re,
mi, fa, sol, la, si, do)
- Da se vnimava na agolot na
prstite vo ~etvrtata pozicija, kako i na preminot od prva vo
~etvrta. Rakata da ne se potpira na
korpusot pri svirewe vo novata
pozicija.
-Etidi po izbor na nastavnikot koi
{to }e pomognat pri sovladuvawe
na problematikata na preminite od
pozicija vo pozicija.
- Da se obrne vnimanie na na~inot
na koj {to se ve`ba i praktikuva
vibratoto.
- Voo~uvawe na razlikite me|u zvuk
i ton preku demonstracija na
raznovidni primeri (zvucite od
prirodata i okolinata i muzi~kite
tonovi – peewe, zvu~ewe na
instrumenti i muzi~ki fragmenti).
10
- da gi do`ivuva i sfa}a
sodr`inata i karakterot na
kompozicijata; - da ja zapoznae i do`ivuva
dinamikata i razlikite vo
dinamikata pri slu{aweto i
interpretiraweto na
kopoziciite (tivko-glasno,
forte-pijano);
- pravilno da ja primenuva i
razbere brzinata i razlikite
vo brzinata na muzi~koto
tempo pri slu{awe i
interpretirawe na muzikata;
- da gi do`ivuva i pravilno
gi razbira visokiте i niskiте
tonovi i melodiskoто
dvi`ewe nagore – nadolu; - da razviva sposobnost za
precizno intonirawe na
tonovite od osnovnata skala; - da se razviva vnatre{eniot
muzi~ki sluh;
- da razviva ~uvstvo za
zaedni~ko svirewe i svirewe
vo grupi.
- Brzina na tempo pri
ve`bawe i svirewe
- Peewe na zadadeniot
materijal po sluh so
imiwata na tonovite
- Кamerno muzicirawe,
svirewe zaedno so
nastavnik ili pijano
- Glasno
- Tivko
- Poglasno
- Potivko
- Brzo
- Bavno
- Pobrzo
- Pobavno
- Do`ivuvawe i voo~uvawe na
ja~inata i brzinata vo muzikata
preku slu{awe muzika, peewe i
svirewe.
- Do`ivuvawe i voo~uvawe na
vidovite i nijansite na ja~inata i
brzinata preku slu{awe muzika,
peewe i svirewe.
- Peewe na materijalot so tekst i
so imenuvawe na tonovite.
- Do`ivuvawe na zaedni~ko
muzicirawe preku etidi za dve
violon~ela ili preku pesni~ki so
pridru`ba na pijano.
11
5. DIDAKTI^KI PREPORAKI
So ogled na vozrasta na u~enicite, ~asot po violon~elo treba da vklu~uva razli~ni vidovi na muzi~ki aktivnosti.
Se prepora~uva slu{awe muzika vo izvedba na nastavnikot (primeri od klasi~na muzika, kompozicii za deca od tipot
na ,,Detski albumi”, muzika od drugi stilovi i `anrovi) i snimena, za voo~uvawe na nejziniot karakter i izraznite
sredstva, kako i za do`ivuvawe i sovladuvawe na nastavnite sodr`ini (metroritamot, melodiski modeli).
- Osobeno se prepora~uvaat muzi~ko-ritmi~kite dvi`ewa za do`ivuvawe na rimi~kite karakteristiki na muzikata.
- U~enicite treba da naviknuvaat na svirewe po noti so po~ituvawe na site oznaki (tempo, dinamika), so izraz i
pravilno frazirawe, so taktirawe pri svireweto.
- Se prepora~uva aktivno u~estvuvawe na koncertite organizirani od strana na u~ili{teto .
- Za poslikovito pretstavuvawe na visinata na tonovite i nivnoto poprecizno intonirawe da se primenuva
fonomimijata.
- Osven aktivnoto u~estvo na koncertite, redovno, niz celata u~ebna godina treba da se odviva i slu{aweto na
raznovidna muzika na ~asovite i da se potiknuvaat u~enicite na aktivno slu{awe na istata.
Nastavni sredstva:
- мuzi~ki instrument – violon~elo; - кnigi ({koli) po soodveten izbor na nastavnikot (Marderovski, Docauer I, II и III kniga, Mac- polo`bi i
premini, Davidov, Kosmaj-ve`bi za prsti) i drugo;
- зbornici so mali pesni~ki (melodii) ili piesi, po soodveten izbor na nastavnikot;
- аudio-vizuelni sredstva (TV, DVD- pleer, videopleer, kompjuter);
- дidakti~ki sredstva i materijali;
- Иnternet, obrazovni softveri.
6. OCENUVAWE NA POSTIGAWATA NA U^ENICITE
Vo tekot na nastavata redovno se sledat i vrednuvaat postigawata na u~enicite, se pribiraat pokazateli za nivnite
aktivnosti, motiviranosta za muzi~koto izrazuvawe, anga`iranosta na u~enicite, posvetenosta vo rabotata, kako i timskata
rabota (formativno ocenuvawe).
12
Pri sledeweto na postigawata na u~enicite, nastavnikot treba osobeno da vnimava kon individualniot pristap vo
postigawata na sekoe poedine~no dete. Vo tekot na nastavata redovno se sledi razvojot na sekoj u~enik. Na krajot od
godinata se organizira javen ~as otvoren za prisustvo na roditelite, sou~enicite i drugi nastavnici pred koj u~enicite bi
imale mo`nost da gi pretstavat svoite postigawa i aktivnostite zastapeni vo tekot na u~ebnata godina.
Na krajot na u~ebnata godina u~enikot polaga ispit so slednata
ISPITNA PROGRAMA:
- dve istoimeni durska/molska skali vo tri oktavi so trozvuci i ~etirizvuk; - dve kratki etidi so razli~en karakter; - dve kompozicii po izbor na nastavnikot i soodvetni za u~enikot.
7. PROSTORNI USLOVI ZA REALIZACIJA NA NASTAVNATA PROGRAMA
Programata vo odnos na prostornite uslovi za realizacijata se temeli na normativot donesen od strana na
ministerot za obrazovanie i nauka.
8. NORMATIV ZA NASTAVEN KADAR
Vospitno-obrazovnata rabota vo mo`e da ja izveduva lice koe zavr{ilo:
- вisokoobrazovna institucija za muzi~ka umetnost – instrument violon~elo.
Изготвил: работна група, координатор м-р Анкица Витанова, советник во Бирото за развој на образованието - Скопје Одобрил: м-р Митко Чешларов, раководител на Сектор во Бирото за развој на образованието – Скопје
13
9. ПОТПИС И ДАТУМ НА ДОНЕСУВАЊЕ НА НАСТАВНАТА ПРОГРАМА
Наставната програма по виолончело за деветгодишното основно музичко образование, на предлог на Бирото за развој на образованието, ја утврди
на ден _________________________ Министер,
Скопје ________________________
м-р Панче Кралев
