Upload
others
View
18
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Тошкент-2017
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 1
Услубий қўлланма
НамаНгаН шаҳар бюджети мисолида
Baktria press
Тошкент-2017
И.Мамаджанов, Қ.Топаров, У.Ўроқов, О.Ғайбуллаев
УЎК 336.14(575.1)(075)КБК 65.261.3(5Ў)я7Ў 83
Ўрта муддатли бюджет. Наманган шаҳар бюджети мисолида [Матн] : услубий қўлланма / И. Мамаджанов [ва бошқ.]. — Тошкент: Baktria press, 2017. — 302 б.
Услубий қўлланма Тошкент Молия институти Илмий Кенгашининг 2017 йил 21 ноябрдаги 4-сонли қарорига мувофиқ нашрга тавсия этилган.
Тақризчилар: Ё.Э.турсунов, Ўзбекистон Республикаси Молия вазири ўринбосариж. Каримқулов, и.ф.н., доц., Тошкент Молия институти илмий ишлар бўйича проректори
Координатор: о. Ғайбуллаев, БМТТДнинг «Маҳаллий бошқарув тизимини қўллаб-қувватлаш / 2-босқич» лойиҳаси ходими
Масъул муҳаррир: ш. шоймардоновДизайнер: ж. Ходжаев
Ушбу қўлланма Буюк Британиянинг Ўзбекистондаги Элчихонасининг техник ёрдами асосида чоп этилган. Нашрда билдирилган фикрлар Элчихонанинг расмий нуқтаи назарини акс эттирмайди.
БМТТДнинг барча жамият қатламларига мансуб ҳамкорлари турли инқирозларга бардош бера оладиган ҳамда ҳар бир инсон турмушининг яхшиланишини таъминлайдиган ижтимоий-иқтисодий ўсишга эришиб, уни сақлай оладиган давлатларни қуришда ёрдам қўлини чўзишга бел боғлаган. Биз дунёнинг 170 та мамлакат ва ҳудудларида дунё миқёсидаги истиқболлар ҳамда маҳаллий миқёсдаги ечимларни ҳаётга тадбиқ этиш орқали фуқаролари тўлиқ ҳуқуқли бўлган кучли давлатларни қуришда ёрдам беришга интиламиз.
БМТТДнинг Ўзбекистондаги фаолияти иккита умумий йўналиш бўйича ўзаро алоқадор мақсадларга эришишга қаратилган, булар иқтисодий ва демократик ислоҳотларни тезлаштиришда Ҳукуматга ёрдам бериш ва миллий хамда глобал миқёсдаги ривожланиш жараёнида фуқаролик жамияти қатнашувини таъминлашни тезлаштириш ва кучайтиришдир. БМТТД қуйидаги уч йўналиш бўйича фаолият юритади: иқтисодий бошқарув, самарали бошқарув хамда атроф-муҳит ва энергия.
Муаллифларнинг ушбу нашрда билдирган фикрлари миллий ҳамкорлар ёки БМТ Тараққиёт Дастурининг расмий нуқтаи назарини акс эттирмаслиги мумкин.
Қўшимча маълумот олиш учун www.uz.undp.org сайтига ташриф буюринг.
ISBN 978-9943-4897-6-9 © Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Тараққиёт
дастури (БМТТД), 2017© Baktria press, 2017
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 3
1-Қ
ИСМ
. Бю
джет
тиз
ими,
туз
илиш
и ва
жар
аёни
мундарижа
кириш 5I-БОБ. ЎЗБЕкиСТОН рЕСПУБЛикАСиНиНГ БЮДЖЕТ ТиЗиМи ВА ТУЗиЛМАСи 9
1.1.Бюджеттизимитушунчаси1.2.ЎзбекистонРеспубликасинингбюджеттузилмаси Назорат учун саволлар
91520
II-БОБ. БЮДЖЕТ ТиЗиМиДА МАҲАЛЛиЙ БЮДЖЕТЛАрНиНГ ЎрНи 21
2.1.Маҳаллийбюджетларнингиқтисодиймоҳиятивааҳамияти2.2.Маҳаллийбюджетларнингдаромадлартизими2.3.Маҳаллийбюджетларнингхаражатлартизими Назорат учун саволлар
21223542
III-БОБ. БЮДЖЕТЛАрАрО МУНОСАБАТЛАр 43
3.1.Бюджетлараромуносабатлартушунчасиваунингзарурлиги3.2.Бюджетлараротрансфертларнингшакллари3.3.ЎзбекистонРеспубликасидабюджетлараромуносабатлармеханизми Назорат учун саволлар
43455359
IV-БОБ. ЎЗБЕкиСТОНДА БЮДЖЕТ ЖАрАЁНи ВА УНи АМАЛГА Ошириш МЕХАНиЗМи
60
4.1.Бюджетжарёнинингмоҳиятиваунингбосқичлари4.2.Маҳаллийбюджетларнинглойиҳасинитузишватасдиқлашнинг
амалдагимеханизми4.3.Маҳаллийбюджетларнингижросинитаъминлашвамаҳаллийбюджетларга
ўзгартиришларкиритиштартиби4.4.Давлатбюджетивамаҳаллийбюджетларижроситўғрисидагийиллик
ҳисоботваунитасдиқлаштартиби Назорат учун саволлар
6065
71 76 79
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида4
2-Қ
ИСМ
. Ўрт
а м
удда
тли
бюдж
ет
V-БОБ. ЎрТА МУДДАТЛи БЮДЖЕТЛАшТириш 815.1.Ўртамуддатлибюджетлаштиришнингижтимоий-иқтисодиймоҳияти
ваафзалликлари5.2.Ўртамуддатлибюджетлаштиришнингхорижийдавлатлартажрибаси Назорат учун саволлар
81
86
101
VI-БОБ. ЎЗБЕкиСТОНДА ЎрТА МУДДАТЛи БЮДЖЕТЛАшТириш (НАМАНГАН шАҲАр МиСОЛиДА)
102
6.1.Наманганвилоятида2016йилдагииқтисодийислоҳотларниборишиваижтимоий-иқтисодийривожланишнингасосийкўрсаткичлари
6.2.2018-2020йилларучунНаманганшаҳарнингўртамуддатлибюджетлойиҳаси6.3.ЎртамуддатлибюджетишлабчиқишМетодологияси Наманган шаҳар маҳаллий бюджетидан молиялаштириладиган умумтаълим мактабларининг
2018 – 2020 йиллар учун бюджет сўровини тузиш бўйича услубий тавсиялар
Наманган шаҳар маҳаллий бюджетидан молиялаштириладиган мактабгача таълим муассасаларининг 2018 – 2020 йиллар учун бюджет сўровини тузиш бўйича услубий тавсиялар
Наманган шаҳар маҳаллий бюджетидан молиялаштириладиган тиббиёт муассасаларининг 2018 – 2020 йиллар учун бюджет сўровини тузиш бўйича услубий тавсиялар
Наманган шаҳар маҳаллий бюджетидан молиялаштириладиган ободонлаштириш бошқармасининг 2018 – 2020 йиллар учун бюджет сўровини тузиш бўйича услубий тавсиялар
Наманган шаҳар маҳаллий бюджетида турувчи шаҳар ветеринария бўлими томонидан 2018-2020 йиллар учун бюджет сўровини тузиш бўйича услубий тавсиялар
Наманган шаҳар маҳаллий бюджетидан молиялаштириладиган давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларининг 2018 – 2020 йиллар учун бюджет сўровини тузиш бўйича услубий тавсиялар
102
107
114118
132
147
162
177
190
ХУЛОСА 205
иЛОВАЛАр 207
ФОЙДАЛАНиЛГАН АДАБиЁТЛАр рЎЙХАТи 299
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 5
2017-2021 йилларда Ўзбекистон республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегиясининг қабул қилиниши республикамизни ижтимоий- иқтисодий ривожлантиришнинг янги босқичи бошланишининг асоси бўлди1.
Ҳаракатлар стратегиясининг учинчи устувор йўналиши – “иқтисодиётни ривожлантириш ва либераллаштиришнинг устувор йўналишлари” деб номланади. Мазкур йўналишнинг 3.5-банди “вилоятлар, туманлар ва шаҳарларни комплекс ва мувозанатли ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш, уларнинг салоҳиятидан самарали ва оптимал фойдаланиш” га мўлжалланган чора-тадбирларни амалга оширишни кўзда тутади. Жумладан, мамлакат барча ҳудудларини жадал ривожлантириш, бунда алоҳида эътибор ривожланиш даражаси нисбатан паст бўлган туман ва шаҳарларни, энг аввало, саноат ва экспорт салоҳиятини ошириш йўли билан жадал ривожлантириш ҳисобига минтақалар ижтимоий-иқтисодий ривожланиш даражасидаги фарқларни қисқартириш, субвенцияга қарам туман ва шаҳарларни камайтириш ва маҳаллий бюджетларнинг даромад базасини кенгайтиришга қаратилади.
шуни алоҳида таъкидлаш лозимки, иқтисодиётнинг ривожланиши молия тизимининг ривожланиш даражасига, шу жумладан давлат молиясининг ривожланиш ва бошқарилиш даражасига бевосита боғлиқ бўлади. Молия тизимининг асосий бўғини ҳисобланган давлат молияси давлатни иқтисодий ва ижтимоий вазифаларининг бажарилишида, давлат маблағларини қайта тақсимлаш, молия, транспорт ва алоқа, шунингдек ишлаб чиқариш инфратузилмасини ривожлантиришда муҳим аҳамиятга эга.
Кириш
1 Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича ҳаракатларстратегияситўғрисида”ги4947-сонлиФармони.2017йил7февраль
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида6
Амалга оширалаётган иқтисодий ислоҳотлар Ўзбекистондаги бюджет жараёнини, яъни бюджет лойиҳасини ишлаб чиқиш, муҳокама қилиш, қабул қилиш, ижро этиш ва ижроси юзасидан ҳисобот тайёрлашгача бўлган чора-тадбирларни янада такомиллаштириш, бюджет томонидан бир йилдан ортиқ давом этадиган давлат дастурларини молиялаштирилишини таъминлашни яхшилаш, давлат дастурларини бажариш учун керак бўлган молиявий ресурслар билан боғлаш ва бюджет жараёнини ошкоралик даражасини оширишни тақазо этмоқда. Маълумки, Ўзбекистон республикаси Бюджет кодексига асосан бюджет буюртмасида келгуси уч йил учун бюджет маблағлари ҳисобидан амалга ошириладиган харажатлар бюджет таснифига мувофиқ акс эттирилади2.
Эътиборингизга ҳавола этилаётган услубий қўлланманинг асосий мақсади маҳаллий бюджетларни ўрта муддатга (3 йилга) тузиш бўйича амалий тавсиялар беришдан иборат.
Мазкур услубий қўлланманинг 1-қисмида бюджет тизими, Ўзбекистон республикасининг бюджет тузилмаси ҳамда унда маҳаллий бюджетларнинг ўрни ва роли, бюджетлараро муносабатлар ва уларни амалга ошириш тартиби ёритилган.
Қўлланманинг 2-қисмида ҳудудлар бюджетини ўрта муддатга (3 йилга) режалаштиришни амалга ошириш имкониятлари ва афзалликлари, ривожланган давлатларнинг маҳаллий бюджетларини режалаштириш тажрибаси, шунингдек, Наманган шаҳри маҳаллий бюджети мисолида ўрта муддатли бюджет лойиҳасини тузиш бўйича янгича услубдаги сўровномани тўлдириш тартиби, ўрта муддатли бюджети лойиҳасини ишлаб чиқиш, муҳокама қилиш, қабул қилиш, бажарилиши устидан мониторинг ўтказиш жараёнлари тизимли равишда тушунтириб берилган.
Қўлланманинг ҳар бир бобидан сўнг унда акс эттирилган мулоҳазаларнинг энг асосийлари асосида тузилган саволлар бизнингча, ўқувчининг фикрлаш қобилиятини чархлайди, тегишли мавзу юзасидан билим ва кўникмаларини мустаҳкамлайди.
Ушбу китоб давлат молияси тизимида фаолият кўрсатаётган амалиётчилар, бюджетдан молиялаштириладиган муассасаларнинг раҳбар ва бухгалтерлари, маҳаллий вакиллик ва ижроия органлари
2 ЎзбекистонРеспубликасиБюджеткодекси83-моддаси
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 7
вакиллари учун қўлланма вазифасини ўташи мумкин. шунингдек, китобдан иқтисодий йўналишдаги олий ўқув юртларининг профессор-ўқитувчилари ва талабалари, мустақил изланувчилари ўқув ва илмий изланишларида фойдаланишлари мумкин.
Муаллифлар ушбу услубий қўлланмани ва Наманган шаҳар ўрта муддатли бюджетини тузишда қўллаб-қувватлаган Наманган вилояти ҳокими Хайрулло Бозоровга, ҳокимнинг иқтисодиёт ва тадбиркорлик масалалари бўйича биринчи ўринбосари Акмалхон Ортиқовга (ҳозирда иқтисодиёт вазири ўринбосари), Наманган вилояти молия бошқармаси ходимлари Зуҳриддин Баҳриддиновга ва Улуғбек раҳимовга, Наманган шаҳар молия бўлими ходимлари Яҳъёхон Заидовга, Сайидмаҳмуд Султоновга, Нарзулло Лутфуллаевга чуқур миннатдорчилигини билдирадилар.
шунингдек, муаллифлар қўлланмани тайёрлашда ўз амалий таклифларини берган Ўзбекистон республикаси Молия вазири ўринбосарлари Мубин Мирзаевга (ҳозирда иқтисодиёт вазирининг биринчи ўринбосари) ва Ёрқин Турсуновга, Тошкент Молия институти ректори, профессор Низомиддин Ҳайдаровга ташаккур изҳор этадилар.
Қўлланманинг тайёрланишини қўллаб-қувватлаган ва ўз ҳиссаларини қўшган Буюк Британиянинг Ўзбекистондаги элчиси кристофер Аланга ва элчихона ходимларига, Чехия республикасининг Ўзбекистондаги элчихонаси ва Чехия республикаси Молия вазирлиги ходимларига, шунингдек БМТТДнинг Ўзбекистондаги ваколатхонаси ходимлари комила Муҳамедхановага, Азизхон Баҳодировга ва Лазиз Турсуновга, Ўзбекистон республикаси Вазирлар Маҳкамаси ва БМТТДнинг «Маҳаллий бошқарув тизимини қўллаб-қувватлаш/2-босқич» қўшма лойиҳаси раҳбари Дилшод исроиловга ва лойиҳа ходими Сардор каримовга муаллифлар ўз миннатдорчилигини билдирадилар.
Қўлланманинг сифатини яхшилашга холисона хизмат қиладиган фикрларнинг барчасини муаллифлар мамнуният билан қабул қиладилар.
Ки
ри
ш
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида8
Бюджет тизими, тузилиши ва жараёни
1-ҚИсМ
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 9I-б
об
Ўзбекистон Республикасининг бю
джет тизим
и ва тузилмаси
ЎЗБЕКиСТОн рЕСПуБЛиКаСининГ БЮджЕТ ТиЗими Ва ТуЗиЛмаСи
I-БОБ
Мазкур бобда бюджет тизимининг моҳияти, Ўзбекистон Республикасининг бюджет тузилмаси ва унинг таркибий тузилиши ёритилган
3 МаликовТ.,ҲайдаровН.Бюджет(тизими,тузилмаси,жараёни).–Т.:“Иқтисод-молия”,2007й.,5-бет
1.1. бюджет тизими тушуНчаси
Бюджет тизими муайян мамлакатнинг ўзига хос хусусиятлари, жумладан, ижтимоий-иқтисодий, ҳуқуқий ва бошқа хусусиятларининг бутун мажмуи асосида шаклланади.
Бюджет тизими бу турли даражадаги бюджетлар ва бюджет маблағлари олувчилар йиғиндисини, бюджетларни ташкил этишни ва тузиш тамойилларини ифодалайдиган, бюджет жараёнида улар ўртасида, шунингдек бюджетлар ҳамда бюджет маблағлари олувчилар ўртасида вужудга келадиган ўзаро муносабатлар мажмуидир. кўпчилик ҳолларда, соддароқ тарзда, бюджет тизими дейилганда, мамлакатдаги мавжуд бюджетлар тўплами (мажмуи) тушунилади3.
Демак, бюджет тизими - бу иқтисодий муносабатларга, давлат тузилишига ва қонун нормаларига асосланган, давлат, маъмурий-ҳудудий тузилишларнинг, бюджет муносабатларида мустақил бўлган давлат ташкилотлари ва фондларининг мажмуидир.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида10
Бюджет тизими мамлакат бюджет тузилишининг таркибий қисми бўлиб, унинг маълум бир қисмини ўзида ифода этади. шу маънода, бюджет тизими мамлакат бюджетининг ўзаро боғлиқликда бўлган бўғинларининг ўзаро йиғиндисидан иборатдир. Мамлакатнинг бюджет тизими жамиятнинг сиёсий тузилишига, давлатнинг иқтисодий тизимига ва унинг маъмурий-ҳудудий бўлинишига бевосита боғлиқ бўлади.
Мамлакатнинг бюджет тизими икки ёки уч бўғинли бўлиши мумкин. Унитар давлатлар деб юритиладиган мамлакатларда бюджет тизими икки бўғиндан (марказий ва маҳаллий бюджетлар), федератив давлатлар деб юритиладиган мамлакатларда эса уч бўғиндан (марказий бюджет, федерация аъзолари бюджетлари ва маҳаллий бюджетлар) иборат бўлиши мумкин4.
шунингдек, баъзи унитар давлатларда бюджетнинг марказлаштиришдан чиқарилиш даражаси, ҳудудлар ҳукумат органларининг ваколатлари билан белгиланадиган кўп даражали бюджет тизимига эга бўлиши мумкин. Масалан, марказлаштиришдан чиқарилган унитар давлат - Франция тўрт даражали бюджет тизимига, маҳаллий ҳокимиятларнинг солиққа оид ваколатлари конституция билан белгиланган марказлашган унитар давлат - швеция уч даражали бюджет тизимига эга5.
4 ВаҳобовА.В.,МаликовТ.С.Молия.–Т:“Шарқ”,2010й.,455-бет.5 СрожиддиноваЗ.Х.ЎзбекистонРеспубликасибюджеттизими.Т.-2010й.,20-бет.
бюджет тизими - барча даражадаги бюджетлар, давлат мақсадлижамғармаларибюджетларивабюджетташкилотларинингбюджетданташқари жамғармалари, бюджет тизими бюджетларини тузишва ташкил этиш принциплари, улар ўртасида бюджет жараёнимобайнида юзага келадиган ўзаро муносабатлар йиғиндисини ўзидаифодалайди.
Ўзбекистон Республикаси Бюджет кодекси, 2-боб, 6-модда
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 11I-б
об
Ўзбекистон Республикасининг бю
джет тизим
и ва тузилмаси
Ҳар бир мамлакатнинг бюджет тизими маълум бир принцип (тамойил)ларга таянади. Ўзбекистон республикаси бюджет тизимига хос бўлган принциплар эса қуйидагилардан иборат:
бюджет тизимининг ягоналиги принципи бюджет ҳужжатлари ва бюджет ҳисоботларининг шакллари, бюджет таснифи ягона бўлиши ҳамда бюджет тизими бюджетларининг даромадлари ва харажатларини шакллантириш ҳамда ижро этиш, бюджет ҳисобини юритиш ва бюджет ҳисоботини тузишнинг ягона тартибини кўзда тутади.
Масалан, Ўзбекистон Республикасининг барча вилоят, туман, шаҳарларининг бюджетлари бир хил, ягона белгиланган тартиб асосида шакллантирилиб, ягона меъёрлар асосида улардан харажатлар амалга оширилади. Қолаверса, мамлакат ҳудудидаги барча бюджетдан молиялаштириладиган ташкилот ва муассасалар ҳудудий жойлашувидан қатъий назар бир хил бюджет қонунчилига риоя этади.
бюджет тизимининг Ўзбекистон республикаси маъмурий-ҳудудий тузилишига мувофиқлиги принципи эса бюджет тизими Ўзбекистон республикасининг маъмурий-ҳудудий тузилишига мувофиқ бўлиши лозимлигини ифодалайди.
Яъни, 14 та йирик маъмурий ҳудудлар (Қорақалпоғистон Республикаси, 12 та вилоят ва Тошкент шаҳри) ҳамда мазкур ҳудудлар таркибига кирувчи туман ва шаҳарлар сонига тенг жами 220 га яқин маҳаллий бюджетлар мавжуд.
бюджет тизими бюджетларининг баланслилиги ва ўзаро боғлиқлиги принципи бюджет тизими бюджетларида назарда тутилган харажатлар ҳажми уларнинг даромадлари ва тақчилликни қоплаш манбалари йиғиндисининг ҳажмига мувофиқ бўлишини, ҳамда бюджет тизими бюджетларини тузиш ва ижро этишда бюджетларнинг маблағлари мазкур бюджетларнинг баланслилигини таъминлаш учун улар ўртасида қайта тақсимланиши мумкинлигини англатади.
Мисол учун, бирор вилоят бюджетининг, ёки туман бюджетининг даромадлари миқдори харажатлари миқдорига тенг бўлиши лозим. Агар харажатларни қоплашга етарли даромадлар бўлмаса, вилоят бюджетига республика бюджетидан, туман бюджетига эса ўзи бўйсунувчи вилоятнинг бюджетидан турли хил молиявий ёрдамлар(бюджет трансфертлари)
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида12
ҳисобига даромадалар харажатларни қоплашга етарли миқдорда шакллантирилади, яъни баланслаштирилади6. Бюджет жараёнида туман бюджетлари фақатгина ўзлари бўйсунувчи вилоят бюджети билан, вилоятлар бюджетлари эса фақат республика бюджети билан ўзоро боғлиқда бўлади.
бюджет тизими бюджетлари даромадларини прогноз қилиш ва харажатларини режалаштириш принципи бюджет тизими бюджетларини тузишда бюджет таснифига мувофиқ, даромадлар уларнинг аниқ манбалари бўйича прогноз қилинишини, харажатлар эса йўналишлар бўйича режалаштирилишини билдиради.
Мисол учун, бирор вилоят бюджетини тузишда мазкур бюджетга йил давомида тушиши кўзда тутилган даромадлар миқдори ва уларнинг манбалари, яъни солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар, шунингдек солиқ бўлмаган тўловлар миқдори олдиндан белгиланган тартиб ва меъёрлар асосида прогноз қилинади. Яъни, вилоят бюджетининг даромади йил давомида қанча миқдорда бўлиши, ҳар бир солиқ туридан, айтайлик мол-мулк солиғи ёки ер солиғидан йил давомида қанча миқдорда даромад тушиши маълум норматив ва методлар асосида олдиндан пухта ҳисоб-китоб қилиниб, прогнозлаштирилади.
Худди шунингдек, бирор вилоят ёки туман бюджетининг харажатлари миқдори ҳам олдиндан режалаштирилади. Масалан, халқ таълими ёки соғлиқни сақлаш муассасаларининг йил давомида харажатлари қанча миқдорда бўлади, ҳамда бу муассасалар харажатларига йўналтирилаётган маблағлар йил давомида нималарга сарфланиши режалаштирилади. Айтайлик, қанча миқдори иш ҳақига, иш ҳақидан ушланмаларга ёки коммунал тўловларга сарфланиши олдиндан махсус норма ва нормативлар асосида режалаштирилади.
бюджет тизими бюджетлари маблағларидан фойдаланишнинг аниқ йўналтирилганлиги ва мақсадлилик хусусияти принципи эса бюджет тизими бюджетларининг маблағлари муайян бюджет ташкилотлари ва бюджет маблағлари олувчиларга ушбу маблағлардан белгиланган мақсадларни молиялаштиришда фойдаланиш учунгина ажратилишини назарда тутади.
Мисол учун, бирор мактаб иш ҳақи учун ажратилган маблағлардан капитал таъмирлаш ёки коммунал тўловлардан қарзларни тўлаш учун фойдаланиши мумкин эмас.
6 Мазкурмеханизмҳақидақўлланманингкейингибобларидабатафсилўқишингизмумкин
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 13I-б
об
Ўзбекистон Республикасининг бю
джет тизим
и ва тузилмаси
бюджет тизими бюджетларининг мустақиллиги принципи бюджет тизимининг турли даражадаги бюджетлари мустақил эканлигини билдиради.
Яъни, вилоятлар бюджетлари ёки туман бюджетлари амалдаги қонунчилик доирасида ўзидан юқори турувчи бюджет бўғинига боғлиқ бўлмаган ҳолда даромадларни шакллантириш ёки харажатларни амалга ошириши мумкин.
бюджет тизими бюджетлари маблағларидан фойдаланишнинг натижадорлиги принципи бюджет жараёни иштирокчилари бюджет тизими бюджетларини тузиш ва ижро этишда ўзларига берилган ваколатлар доирасида бюджет тизими бюджетларининг белгиланган ҳажмдаги маблағларидан фойдаланган ҳолда натижага эришиш заруриятини ифодалайди.
Мисол учун, бирор туман халқ депутатлари Кенгаши туман бюджети лойиҳасини тузишда ободонлаштириш учун ажратилаётган маблағлар натижасида туман ҳудудининг қанча қисми асфальтланиши, қанча кўчат экилиши каби аниқ натижалар эришишни кўзда тутиши лозим.
Кассанинг ягоналиги принципи эса бюджет тизими бюджетларининг барча даромадлари Ягона ғазна ҳисобварағига киритилишини ва уларнинг харажатларини тўлаш ушбу ҳисобварақдан амалга оширилишини англатади.
Маълумки, 2007 йилдан бошлаб республикамизнинг барча ҳудудларидаги бюджет ташкилотлари ва муассасалари тўлиқ ғазначилик тизимига ўтказилди. Вилоят, туман бюджети ва улардан молиялаштириладиган барча бюджет ташкилотлари ва муассасаларининг жойлашган жойидан ёки ҳисоб рақами қайси банкда бўлишидан қатъий назар уларнинг даромадлари Ягона ғазна ҳисобварағига киритилади(жамланади) ва ўз навбатида харажатларни амалга оширишда ҳам ғазначилик тизими орқали маблағдан фойдаланиш мумкин.
бюджет жараёни иштирокчиларининг жавобгарлиги принципи бюджет жараёнининг ҳар бир иштирокчиси бюджет жараёнининг ҳар бир босқичида ўз ҳаракатлари учун жавобгар бўлишини назарда тутади.
Маълумки, бюджет жараёнида давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари, давлат молиявий назорат органлари, бюджет ташкилотлари ва бюджет маблағлари олувчилар иштирок этадилар. Мазкур субъектларнинг ҳар бири бюджет жараёнидаги ўз ҳаракатлари учун жавобгар бўладилар.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида14
Масалан, мактаб директори штатлар жадвали, тарификаиция ва харажатлар сметасини тўғри тузилганлиги, ажратилган маблағлардан белгиланган мақсадлар учун тўғри фойдаланилганлиги, ҳисоботларни белгиланган тартибда тақдим этилганлиги юзасидан жавобгар ҳисобланади.
Худди шунингдек, халқ депутатлари Кенгашлари, туман молия бўлимлари, солиқ ва ғазначилик идоралари ҳам бюджет жараёнидаги ваколатлари доирасида жавобгар ҳисобланадилар.
очиқлик принципи давлат бюджетини ва давлат мақсадли жамғармалари бюджетларини кўриб чиқиш ҳамда қабул қилиш тартиб-таомилларининг жамият ва оммавий ахборот воситалари учун очиқлигини билдирада.
Қолаверса, тасдиқланган давлат бюджети ва давлат мақсадли жамғармалари бюджетлари даромадлари ва харажатларининг миқдори, таркиби тўғрисидаги ахборот оммавий ахборот воситаларида (газета, журнал, бюлетен, ҳамда махсус интернет сайтлари) ва Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг расмий веб-сайтида эълон қилиниб борилади. Шунингдек, давлат бюджети ва давлат мақсадли жамғармалари бюджетлари чораклик, ярим йиллик, 9 ойлик ва йиллик ижросининг бориши тўғрисидаги ахборот оммавий ахборот воситаларида чоп этилади.
Давлат бюджети ва давлат мақсадли жамғармалари бюджетлари даомадлари ва харажатларининг прогнози ва уларнинг чораклик ва йиллик ижроси Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг расмий веб-сайти (www. mf.uz)да доимий жойлаштирилмоқда ва янгилаб борилмоқда.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 15I-б
об
Ўзбекистон Республикасининг бю
джет тизим
и ва тузилмаси
7 МаликовТ.,ҲайдаровН.Бюджет(тизими,тузилмаси,жараёни)Т.:“Иқтисод-молия”,2007й.10-бет8 СрожиддиноваЗ.Х.ЎзбекистонРеспубликасибюджеттизими.Т.:инфоCОМ.УЗМЧЖ,2010й.
1.2. ЎзбеКистоН республиКасиНиНг бюджет тузилмасиБюджет тузилиши (тузилмаси) - давлат бюджетини ташкил этиш
билан боғлиқ бўлган муносабатлар мажмуи (унинг ички бўлинмалари таркиби ва тузилмаси, улардан фойдаланиш соҳаларининг функционал чекланганлиги, ўзаро бўйсунувчанлиги, ўзаро алоқадорлиги ва таъсирчанлиги ҳамда ҳуқуқий томонларини инобатга олган ҳолда)ни билдиради. Ҳар бир мамлакатнинг бюджет тузилмаси унинг миллий-давлат ёки маъмурий-ҳудудий тузилиши билан белгиланади5.
Бюджет тузилиши давлат бюджети ва мамлакат бюджет тизимининг ташкил этилишини, унинг алоҳида бўғинлари ўртасидаги ўзаро муносабатларни, бюджет тизимига кирувчи бюджетларнинг фаолият юритишини, уларнинг ҳуқуқий асосларини, бюджетларнинг таркиби ва тузилишини, бюджет маблағларини шакллантириш ва улардан фойдаланиш тартиб-тамойилларини белгилайди.
Мамлакатларнинг давлат тузилишидаги, ҳокимият турли даражаларининг бюджет ҳуқуқларидаги фарқлар турли шаклдаги ва моделдаги бюджет тузилишлари мавжудлигини белгилайди.
Жаҳон амалиётида бюджет тузилишининг марказлаштирилган, марказлаштиришдан чикарилган ва аралаш моделлари мавжуд.
Марказлаштирилган модель барча бюджетлар ягона давлат бюджетида марказлаштирилиши билан тавсифланади, бунда ҳар бир юқори бюджетга бошқарувчилик роли бириктирилган бўлади (Франция, италия, Қозоғистон, Ўзбекистон).
Марказлаштиришдан чиқарилган модель бюджет тизими марказий ва маҳаллий бюджетларининг эркинлиги билан тавсифланади, бунда ушбу бюджетларнинг ҳар бири уларнинг харажатларини таъминловчи ўз даромадлар манбаларига эга бўлади (АҚш, ГФр).
Аралаш модель марказий бюджетга маҳаллий бюджетларни тартибга солиш роли бириктирилиши билан тавсифланади, бунда ушбу бюджетларнинг ҳар бири уларнинг харажатларини таъминловчи ўз даромадлар манбаларига эга бўлади (россия Федерацияси)8.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида16
Қуйида келтирилаётган 1-расмда Ўзбекистон республикасининг бюджет тузилишини кўришимиз мумкин.
1-РАСМ. ЎзбекистонРеспубликасибюджеттузилмаси9
Ўзбекистон республикаси
бюджет тузилмаси
Давлат бюджети
Давлат мақсадли жамғармалари
Бюджет ташкилотларининг бюджетдан ташқари жамғармалари
Ўзбекистон республикаси бюджет тузилмасининг бўғинлари ҳам ўз навбатида таркибий тузилишга эга.
Давлат бюджети қуйидаги даражадаги бюджетлардан иборат:
1) Ўзбекистон республикасининг республика бюджети;
2) Қорақалпоғистон республикаси бюджети, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетлари.
республика бюджети - давлат бюджетининг умумдавлат аҳамиятига молик тадбирларни молиялаштиришда фойдаланиладиган қисми бўлиб, унда даромадлар манбалари ва улардан тушумлар миқдори, шунингдек молия йили мобайнида аниқ мақсадлар учун ажратиладиган маблағлар сарфининг йўналишлари ва миқдори назарда тутилади.
9 Муаллифлартомонидантузилган
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 17I-б
об
Ўзбекистон Республикасининг бю
джет тизим
и ва тузилмаси
Маҳаллий бюджет - давлат бюджетининг тегишли вилоят, туман, шаҳар пул маблағлари жамғармасини ташкил этувчи бир қисми бўлиб, унда маълум маъмурий бирликнинг даромадлар манбалари ва улардан тушумлар миқдори, шунингдек, молия йили мобайнида аниқ мақсадлар учун ажратиладиган маблағлар сарфининг йўналишлари ва миқдори назарда тутилади.
Қорақалпоғистон республикасининг бюджети - давлат бюджетининг Қорақалпоғистон республикаси пул маблағлари жамғармасини ташкил этувчи бир қисми бўлиб, унда мазкур ҳудуднинг даромадлар манбалари ва улардан тушумлар миқдори, шунингдек молия йили мобайнида аниқ мақсадлар учун ажратиладиган маблағлар сарфининг йўналишлари ва миқдори акс эттирилади.
Қорақалпоғистон республикаси бюджети Қорақалпоғистон республикасининг республика бюджетини ҳамда республикага (Қорақалпоғистонга) бўйсунувчи туманлар ва шаҳарлар бюджетларини ўз ичига олади.
Вилоятлар маҳаллий бюджетлари тузилмасига вилоят бюджети, вилоят таркибидаги туманлар ва шаҳарларнинг бюджетлари киради. Туманга бўйсунадиган шаҳарлари бўлган туманнинг бюджети эса туман бюджетини ва туман бўйсунувидаги шаҳарлар бюджетларини ўз ичига олади.
Тошкент шаҳар маҳаллий бюджети тузилмаси шаҳар бюджети ва шаҳар таркибига кирувчи туманларнинг бюджетларидан иборат.
Хулоса қилиб айтганда, Ўзбекистон республикаси давлат бюджетининг таркибий тузилишини қуйидагича ифодалаш мумкин (2-расм).
Масалан, Наманган вилояти маҳаллий бюджетининг тузилиши қуйидаги кўринишга эга: Давлат мақсадли жамғармалари эса қуйидагилардир:
1) Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги бюджетдан ташқари Пенсия жамғармаси;
2) Ўзбекистон республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги республика йўл жамғармаси;
3) Давлат мулкини хусусийлаштиришдан тушган маблағлар жамғармаси;
4) Ўзбекистон республикасининг Бандликка кўмаклашиш давлат жамғармаси;
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида18
10 Муаллифлартомонидантузилган
2-РАСМ. ЎзбекистонРеспубликасидавлатбюджетинингтаркибийтузилиши10
Ўзбекистон республикаси
Давлат бюджети
Қорақалпоғистон республикаси
бюджети ва маҳаллий бюджетлар
Қорақал-поғистон
Республикаси бюджети
Қорақалпоғистон Республикасининг республика бюджети
Шу республикага бўйсунувчи туманлар ва шаҳарлар бюджетлари
Вилоят бюджети
Вилоятга бўйсунувчи туманлар ва шаҳарлар бюджетлари
республика бюджети
Вилоятлар бюджети
5) Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги бюджетдан ташқари умумтаълим мактаблари, касб-ҳунар коллежлари, академик лицейлар ва тиббиёт муассасаларини реконструкция қилиш, мукаммал таъмирлаш ва жиҳозлаш жамғармаси;
6) Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги Суғориладиган ерларнинг мелиоратив ҳолатини яхшилаш жамғармаси;
7) Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги Олий ўқув юртларининг моддий-техника базасини ривожлантириш жамғармаси.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 19
Бюджет ташкилотларининг бюджетдан ташқари жамғармаларига эса қуйидагилар киради:
1) Бюджет ташкилотининг ривожлантириш жамғармаси;
2) Тиббиёт ташкилотларининг моддий рағбатлантириш ва ривожлантириш жамғармаси;
3) Вазирликлар, давлат қўмиталари ва идораларнинг бюджетдан ташқари жамғармалари;
4) Бюджет ташкилотларининг ундириладиган тўловлар ҳисобига шакллантириладиган бюджетдан ташқари маблағлари.
3-РАСМ. Наманганвилоятимаҳаллийбюджетинингтаркибийтузилиши11
Наманган вилояти маҳаллий
бюджетининг тузилиши
1. Мингбулоқ тумани 2. Косон тумани 3. Наманган тумани 4. Поп тумани 5. Тўрақўрғон тумани 6. Уйчи тумани 7. Чортоқ тумани 8. Янгиқўрғон тумани 9. Норин тумани 10. Учқўрғон тумани 11. Чуст тумани
1. Наманган шаҳар маҳаллий
вилоят таркибидаги
туманлар бюджети
вилоят таркибидаги
шаҳарлар бюджети
11 Муаллифлартомонидантузилган
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида20
НАзоРАт учуН САволлАР:
1. Бюджет тизими деганда нимани тушунасиз?
2. Бюджет тизими ўзида қандай муносабатлар йиғиндисини ифодалайди?
3. Мамлакатларнинг бюджет тизими нималарга боғлиқ бўлиши мумкин?
4. Мамлакатларнинг бюджет тизими неча бўғинли(пағонали) бўлиши мумкин?
5. Федератив давлатларда бюджет тизими қандай бўғинлардан ташкил топади?
6. Ўзбекистон Республикасида бюджет тизимининг қандай принциплари амал қилади?
7. Бюджет тизимининг ягоналиги принципи моҳиятини қандай изоҳлайсиз?
8. Бюджет тизимининг Ўзбекистон Республикаси маъмурий-ҳудудий тузилишига мувофиқлиги принципи нимани кўзда тутади?
9. Бюджет тизими бюджетларининг баланслилиги ва ўзаро боғлиқлиги принципи нимани назарда тутади?
10. Бюджет тизими бюджетлари даромадларини прогноз қилиш ва харажатларини режалаштириш принципини қандай изоҳлайсиз?
11. Бюджет тизимининг очиқлик принципи нимани назарда тутади?
12. Бюджет тузилиши (тузилмаси) деганда нимани тушунасиз?
13. Бюджет тузилишининг қандай моделлари мавжуд?
14. Давлат бюджети қандай даражадаги бюджетлардан иборат?
15. Вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетлари таркибига қандай бюджетлар киради?
16. Давлат мақсадли жамғармаларига қайси жамғармалар киради?
17. Бюджет ташкилотларининг бюджетдан ташқари жамғармалари қандай классификацияланади?
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 21
I-БОБ
Бюдж
ет тизимида м
аҳаллий бю
джетларнинг ўрни
II-бо
б
2.1. маҳаллий бюджетларНиНг иқтисодий моҳияти ва аҳамияти
маҳаллий бюджетлар - Қорақалпоғистон республикаси бюджети, вилоятлар бюджетлари, Тошкент шаҳар бюджети, ҳамда мазкур бюджетларга кирувчи қуйи (шаҳар, туман) бюджетларни ўз ичига олади. Уларнинг даромадлари ва харажатлари таркиби, бюджет жараёни ва бюджет ҳуқуқи қонун билан белгиланган.
Маҳаллий бюджетлар Ўзбекистон республикаси давлат бюджетида муҳим таркибий қисмни ташкил этади ва маҳаллий ҳукумат органларининг фаолият кўрсатишларида молиявий манба бўлиб ҳисобланади. шунингдек, маҳаллий бюджет асосий молиявий режа сифатида тегишли ҳудуднинг иқтисодий-ижтимоий тараққиётининг барча соҳалари ва йўналишларини тўлиқ қамраб олади.
Юқоридагилар билан биргаликда, маҳаллий бюджетлар умумдавлат иқтисодий ва ижтимоий вазифаларини амалга оширишда, биринчи навбатда давлат маблағларини тақсимлаш ва ижтимоий инфратузилмани ривожлантиришда муҳим аҳамиятга эга.
Мамлакатда яратилган ЯиМни тақсимлаш ва аҳолига етказиш асосан бюджет тизими орқали амалга оширади. Бунда халқ таълими, соғлиқни сақлаш, ижтимоий таъминот, уй-жой коммунал хизмат соҳаси билан боғлиқ асосий харажатлар маҳаллий бюджетлар ҳисобидан амалга оширилади.
БЮджЕТ ТиЗимида маҳаЛЛий БЮджЕТЛарнинГ Ўрни
II-БОБ
Мазкур бобда маҳаллий бюджетларнинг иқтисодий моҳияти ва аҳамияти, маҳаллий бюджетларнинг даромад манбалари ва улардан молиялаштириладиган харажатлар йўналишлари ёритилган
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида22
Давлат томонидан ижтимоий ҳимоя билан боғлиқ сиёсатни амалга ошириш катта миқдордаги моддий ва молиявий ресурсларни талаб қилади ва бу муҳим вазифалар маҳаллий ҳокимият органларига юклатилган. Аҳолини ижтимоий ҳимоя қилиш билан боғлиқ чора-тадбирларни молиялаштириш ҳам асосан маҳаллий бюджетлар ҳисобидан амалга оширилади.
Умумдавлат пул маблағларини бюджет бўғинлари ўртасида тақсимланишининг асосини ҳудудий бюджетлар мустақиллиги, уларни давлат томонидан молиявий қўллаб-қуватланиши, улар даромадларини ҳудудий манбалар ҳисобидан шаклланиш тамойиллари ташкил этади. Ушбу тамойиллардан келиб чиққан ҳолда, маҳаллий бюджетларнинг даромадлари ўз даромадлари ва бошқариладиган манбалар ҳисобидаги даромадлардан шаклланади.
2.2. маҳаллий бюджетларНиНг даромадлар тизими
Қорақалпоғистон республикаси бюджетининг, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетларининг даромадлари бир неча манбалар ҳисобидан шакллантирилади. Маҳаллий бюджетларнинг мазкур даромадлар манбаларини шартли равишда 2 гуруҳга ажратиш мумкин:
I. маҳаллий бюджетларНиНг Ўз даромадлари. Маҳаллий бюджетларнинг ўз даромадлари (ўзларининг даромадлари деганда қонунчилик бўйича тўлиқ маҳаллий бюджетларга бириктирилган даромад манбалари тушунилади. Ҳозирги кунда маҳаллий бюджетларнингўз даромадларига қуйидагилар киради:
1. маҳаллий солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар. Маҳаллий солиқлар ва йиғимлар - минтақани ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш манбаини вужудга келтириш, табиий ва бошқа моддий ресурслардан самарали фойдаланиш, давлат ҳокимияти ва бошқаруви маҳаллий органларининг фаолият кўрсатиши учун шарт-шароит яратиш мақсадида жорий этилган. Маҳаллий солиқлар ва бошқа мажбурий тўловларга қуйидагилар киради:
ободонлаштириш ва ижтимоий инфратузилмани ривожлантириш солиғи;
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 23
I-БОБ
Бюдж
ет тизимида м
аҳаллий бю
джетларнинг ўрни
II-бо
б
транспорт воситаларига бензин, дизель ёқилғиси ва газ ишлатганлик учун олинадиган солиқ;
юридик ва жисмоний шахсларнинг мол-мулк солиғи;
юридик ва жисмоний шахсларнинг ер солиғи, ягона ер солиғи;
айрим турдаги товарлар билан чакана савдо қилиш ҳуқуқи;
айрим турдаги хизматларни кўрсатиш учун йиғим маҳаллий солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар жумласига киради.
Қуйида келтирилаётган 1-жадвал маълумотлари орқали 2013-2017 йилларда Ўзбекистон республикаси давлат бюджети даромадларида маҳаллий солиқларнинг салмоғини кўришимиз мумкин:
1-жАдвАл. 2013-2016йиллардаЎзбекистонРеспубликасидавлатбюджети даромадларидамаҳаллийсолиқларнингсалмоғи12
кўрсаткичлар
2013 2014 2015 2016 2017 (режа)
млрд. сўм % млрд.
сўм % млрд. сўм % млрд.
сўм % млрд. сўм %
жами даромадлар (мақсадли
жамғармаларсиз)26223,2 100 31729,6 100 36493,3 100 41030,7 100 44469,6 100
Маҳаллий солиқлар 2859,9 10,9 3582,1 11,3 4122,2 11,3 4879,2 11,9 5870,9 13,2
1.1. Мулксолиғи 1011,6 3,9 1273,8 4,0 1393,0 3,8 1659,3 4,0 1988,8 4,5
1.2. Ерсолиғи 583,4 2,2 647,5 2,0 750,1 2,1 966,7 2,4 1102,5 2,5
1.3. Транспортвосита-лариучунбензин,дизелёқилғисивасуюлтирилгангазниистеъмолқилганликучунсолиқ
670,5 2,6 1085,1 3,4 1242,9 3,4 1531,3 3,7 1940,3 4,4
1.4. Ободонлаштиришваижтимоийинфрату-зилманиривожлан-тиришсолиғи
594,4 2,3 575,7 1,8 736,2 2,0 721,9 1,8 839,3 1,9
12 https://www.mf.uz/uz/mf-resources-menu/mf-state-budget-menu.htmlсайтимаълумотлариасосидатайёрланган
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида24
Жадвал маълумотларидан кўриниб турибдики, давлат бюджети даромадларида маҳаллий солиқларнинг миқдори ва салмоғи ўсиш характерига эга. Ушбу ҳолатни сўнгги йилларда мазкур солиқларни тўловчилар сонини ортиши, солиққа тортиш объектларининг кенгайиши, ҳамда мулк солиғи, ер солиғи ва транспорт воситалари учун бензин, дизел ёқилғиси ва суюлтирилган газни истеъмол қилганлик учун солиқларнинг ставкаларини оширилиши билан изоҳлаш мумкин.
Масалан, 2017 йилда жисмоний шахсларнинг мол–мулк солиғи ставкалари ўртача 10 фоизга оширилди. Жисмоний шахсларнинг мол–мулк солиғи ставкаларини ўзгариш динамикасини қуйидаги 2-жадвал маълумотлари орқали кўришимиз мумкин:
2-жАдвАл. Жисмонийшахсларнингмол-мулкигасолинадигансолиқставкаси
Солиқ солинадиган объектларнинг номи
Солиқ ставкаси, мол-мулкнинг инвентаризация қийматига нисбатан %да
2012 йил 2013 йил 2014 йил 2015 йил 2016 йил 2017 йил
1 Тураржойлар,квартиралар(шаҳарлардажойлашган,умумиймайдони200кв.мданошиқбўлганларибун-данмустасно),далаҳовлиқурилмалари,гаражларвабошқаиморатлар,хоналарваиншоотлар
0,9 1,04 1,2 1,3 1,5 1,7
2
Шаҳарлардажойлашганумумиймайдониқуйидагичабўлгантураржойларваквар-тиралар:
200кв.мданошиқва500кв.мгачабўлган 1,1 1,25 1,4 1,6 1,8 2,1
500кв.мданошиқбўлган 1,35 1,55 1,8 2,2 2,5 2,9
Манба: ЎзбекистонРеспубликасиДавлатсолиққўмитасининграсмий веб-сайти(www.soliq.uz)дагимаълумотларасосидатайёрланган
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 25
I-БОБ
Бюдж
ет тизимида м
аҳаллий бю
джетларнинг ўрни
II-бо
б
Агар жисмоний шахслар мол-мулкининг баҳолаш органлари томонидан белгиланган инвентаризация қиймати мавжуд бўлмаса, солиқни ундириш учун 2017 йилда Тошкент шаҳри ва вилоят марказларида 20328,0 минг сўм миқдорида, бошқа шаҳар ва қишлоқ жойларда эса 8833,0 минг сўм миқдорида мол-мулкнинг шартли қиймати қабул қилинади.
Юридик шахслар мол-мулкидан ундириладиган солиқ ставкаси бир неча йиллардан буён 4% миқдорида эди, 2017 йилдан бошлаб ушбу солиқ ставкаси 5% этиб белгиланди. 2015 йилдан бошлаб юридик шахсларнинг кўчмас мулки қайси туманда (шаҳарда) жойлашган бўлса, ўша ҳудуднинг маҳаллий бюджетига мол-мулк солиғи тўланади. 2015 йилгача мол-мулк солиғи юридик шахс рўйхатдан ўтган жойдаги маҳаллий бюджетга ўтказиларди.
Масалан, COCA-COLA компаниясининг Ўзбекистон ЛТД филиали Наманган вилоятида рўйхатдан ўтган. Мазкур компаниянинг Тошкент шаҳрида маҳсулот ишлаб чиқариш заводи мавжуд.2015 йилгача компаниянинг Тошкент шаҳридаги филиалидан олинадиган мол-мулк солиғи Наманган вилоятига ўтказиб берилаётган эди. Эндиликда мазкур филиалдан олинадиган мол-мулк солиғи Тошкент шаҳар бюджетига тўланади.
Ер солиғи ставкалари жаҳон амалиётида қабул қилинганидек, ер қийматидан келиб чиқиб белгиланади. Ўзбекистон республикасида ернинг бозор қиймати шаклланмаганлиги сабабли, 1 гектар суғориладиган ердан олинадиган деҳқончилик ялпи маҳсулотининг ўртача қийматидан келиб чиқиб, уни шартли баҳолаш амалга оширилади.
Солиқ ставкаларини белгилашда тупроқ бонитети (сифати) ҳисобга олинади. Бонитетни аниқлашда тупроқнинг генетик келиб чиқиши, механик таркиби, шўрланганлик даражаси, тупроқ қатламининг сув ўтказа олиши, зичлиги каби бошқа табиий хоссалари ҳисобга олинади. Тупроқ бонитети 100 балли тизим бўйича аниқланади. 100 балл 10 та классга бўлинади, яъни 1 класс ерлар ноль баллдан 10 баллгача, 2 класс ерлар 11 баллдан 20 баллгача, 3 класс ерлар 21 баллдан 30 баллгача ва ҳ.к. 10 класс ерлар 91 баллдан 100 баллгача баҳоланади. Бунда ернинг балл бонитети қанча юқори бўлса солиқ ставкаси ҳам шунча юқори белгиланади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида26
Ерлардан ноқишлоқ хўжалик мақсадларида фойдаланадиган юридик шахслардан олинадиган ер солиғи ставкалари Ўзбекистон республикаси Президентининг 2016 йил 27 декабрдаги “Ўзбекистон республикасининг 2017 йилги асосий макроиқтисодий кўрсаткичлари прогнози ва давлат бюджети параметрлари тўғрисида” ги ПҚ-2699-сонли қарорига асосан қуйидагича гуруҳланади:
Суғориладиган жамоат қишлоқ хўжалиги ерлари учун ундириладиган ер солиғи ставкалари.
Масалан, 2017 йил учун Наманган вилояти учун суғориладиган жамоат қишлоқ хўжалиги ерлари учун ундириладиган ер солиғи ставкалари қуйидагича белгиланган:
13 ЎзбекистонРеспубликасиПрезидентинг2016йил26декабрдаги2699-сонлиҚарорининг20-иловаси
3-жАдвАл. 2017йилдаНаманганвилоятидасуғориладиганжамоатқишлоқхўжалигиерлариучунерсолиғинингбазавийставкалари11
№ Туман ва шаҳарлар 1 га 1-класс ер учун базавий солиқ ставкаси, сўмларда
1 Мингбулоқтумани 13505,6
2 Косонтумани 22756,3
3 Намангантумани 23485,9
4 Поптумани 18486,3
5 Тўрақўрғонтумани 19767,5
6 Уйчитумани 21817,9
7 Чортоқтумани 18486,3
8 Янгиқўрғонтумани 18486,3
9 Норинтумани 21630,4
10 Учқўрғонтумани 21630,4
11 Чусттумани 18101,3
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 27
I-БОБ
Бюдж
ет тизимида м
аҳаллий бю
джетларнинг ўрни
II-бо
б
Бунда ерларнинг балл бонитети (класси) юқорилигига қараб қуйидагича ошириш коэффициентлари қўлланилади.
№ класс Балл бонитети Ошириш коэффициенти
1 I 0 — 10 (базавийставка)
2 II 11 — 20 1,50
3 III 21 — 30 2,25
4 IV 31 — 40 3,29
5 V 41 — 50 4,67
6 VI 51 — 60 6,78
7 VII 61 — 70 9,00
8 VIII 71 — 80 11,68
9 IX 81 — 90 14,36
10 X 91 — 100 17,50
11 Баҳоланмаганерлар 4,67
Мисол учун, Мингбулоқ туманидаги 20 сотих (0.2 га)дан суғориладиган ерга эга юридик шахсни ер солиғини ҳисоблаймиз.
Юридик шахс ерининг балл бонитети 32 га тенг, демак у IV классга тўғри келади. Ер солиғи суммаси қуйидагича: (Мингбулоқ тумани учун 1 га 1-класс ер учун базавий солиқ ставкаси) 13 505,6 х (ер майдони) 0.2 х (IV класс учун белгиланган ошириш коэффициенти) 3,29 = 8886,7.
Худди шунингдек, лалми экинзорлар, бўз ерлар ва кўп йиллик кўчатлар учун,суғорилмайдиган пичанзорлар ва яйловлар учун, қишлоқ хўжалиги ва ўрмон хўжалигида фойдаланилмайдиган бошқа ерлар учун, Тошкент шаҳрида ер участкаларидан фойдаланганлик учун, шаҳар ва посёлкалардаги ер участкалари учун, қишлоқ жойларда жойлашган ер участкаларидан фойдаланганлик учун корхоналар, муассасалар ва ташкилотлар учун, ҳамда қишлоқ жойларда жойлашган
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида28
ер участкаларидан фойдаланганлик учун фуқаролардан ундириладиган ер солиғи ставкалари 1 га(гектар) ер учун ер қийматидан келиб чиққан ҳолда алоҳида белгиланади.
Ўзбекистон республикаси Президентининг қароридан келиб чиқиб, маҳаллий ҳокимият идоралари ҳам ўзларининг ҳудудий территориясига қараб қарор чиқаришади ва унда тегишли коеффициентлар ҳисобга олинади.
Қишлоқ хўжалик ерларининг сифати ер участкаси мулкдори, ер эгаси ёки ердан фойдаланувчининг айби билан ёмонлашган (бонитети пасайиб кетган) тақдирда, ер солиғи ернинг сифати ёмонлашувига қадар белгиланган ставкалар бўйича ундирилади.
шаҳарлар ва шаҳар қўрғонларининг маъмурий чегараларида жойлашган қишлоқ хўжалик аҳамиятига молик ерлар учун ер солиғи қишлоқ хўжалик ерларига белгиланган ставкаларнинг икки баравари миқдорида ундирилади.
Юридик шахслар фойдаланадиган (шу жумладан, ер солиғини тўлашдан озод этилган), давлат ҳокимияти органлари томонидан ажратилган майдонлардан ортиқча ер участкалари учун ер солиғи юридик шахслар учун 2,0 коеффициентини қўллаган ҳолда тўланади. Давлат ҳокимияти органлари томонидан ажратилган майдонлардан ортиқча фойдаланиладиган ерлар учун юқорида кўрсатилган коеффициентни қўллаган ҳолда ер солиғи тўланмаган тақдирда солиқ тўловчиларга нисбатан қонун ҳужжатларига мувофиқ молиявий жазо чоралари қўлланади.
Маъмурий ва саноат марказларига нисбатан олганда ер участкаларининг жойлашиш жойига боғлиқ ҳолда қишлоқ жойлари учун белгиланган ер солиғи ставкаларига қуйидаги коеффициентлар қўлланади:
Тошкент шаҳри атрофида 20 км лик айланада - 1.30;
Қорақалпоғистон республикаси пойтахти ва вилоят марказлари атрофида 15 км лик айланада - 1.20;
туман марказлари атрофида 10 км лик айланада - 1,15;
бошқа шаҳарлар атрофида 5 км лик айланада - 1,10.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 29
I-БОБ
Бюдж
ет тизимида м
аҳаллий бю
джетларнинг ўрни
II-бо
б
Ер участкаларигача масофа шаҳарлар ва туман марказларининг маъмурий чегараларидан бошлаб автомобил йўллари бўйлаб белгиланади. Ер участкаси икки шаҳар яқинида жойлашган тақдирда шаҳарнинг юқорироқ функционал вазифасига мувофиқ келадиган коеффициент қабул қилинади.
Бир қишлоқ аҳоли пункти доирасида ягона ставкаларни белгилаш мақсадида солиқ тўловчиларга берилган ерлар, ерларнинг қандай қисми ушбу зонага киришига боғлиқ ҳолда, бутунлай шаҳар атрофи зонасига киритилади ёки ушбу зонадан бутунлай чиқарилади.
Таъкидлаш жоизки, 2017 йилда ер солиғи ставкалари 15 фоизга оширилди. шунингдек, жисмоний шахсларнинг ер участкаларига солиқ солишда ер участкаларининг норматив майдонидан ортиқ қисмига белгиланган солиқ ставкаларга нисбатан 1,5 миқдорида кўпайтирувчи коэффициент қўлланилиши белгиланди.Ер участкаларининг норматив майдонлари қуйидагича:
Тошкент, Нукус шаҳарлари ва вилоят буйсунувидаги шаҳарларда – 0,06 гектар (6 сотих)
Бошқа аҳоли пунктларида (деҳқон хўжаликлари бундан мустасно) – 0,1 гектар (10 сотих).
Маҳаллий солиқлар орасида транспорт воситаларига бензин, дизель ёқилғиси ва газ ишлатганлик учун солиқ ҳам катта аҳамиятга эга. 2017 йилда транспорт воситаларига бензин, дизель ёқилғиси ва газ ишлатганлик учун олинадиган солиқ ставкалари қуйидагича белгиланди:
бензин ёқилғиси – 1 литр учун 465 сўм / 1 тоннага 617 700 сўм;
дизель ёқилғиси – 1 литр учун 465 сўм / 1 тоннага 565 000 сўм;
суюлтирилган газ – 1 литр учун 230 сўм/ 1 тоннага 436 300 сўм;
сиқилган газ – 1 куб метр учун 275 сўм.
Бунда автомобилларга ёқилғи қуйиш шохобчалари орқали бензин, дизель ёқилғиси ва суюлтирилган газни реализация қилишда транспорт воситаларига бензин, дизель ёқилғиси ва суюлтирилган газни ишлатганлик учун олинадиган солиқ 1 литр ҳисобида, бошқа ҳолларда эса 1 тонна ҳисобида ҳисоблаб чиқарилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида30
Яна бир маҳаллий солиқ саналмиш ободонлаштириш ва ижтимоий инфратузилмани ривожлантириш солиғининг ставкаси эса анча йиллардан буён 8 % лигича ўзгармай келмоқда.
Маҳаллий бюджетга тушадиган маҳаллий йиғимлар сирасига кирувчи айрим турдаги товарлар билан чакана савдо қилиш ҳуқуқи, масалан алкаголли маҳсулотлар билан савдо қилиш учун бир ойда энг кам иш ҳақининг 5 баробари миқдорида, қимматбаҳо металлва тошлардан ясалган буюмлар билан савдо қилиш учун бир ойда энг кам иш ҳақининг 3,5 баробари миқдорида йиғим ундирилади.
2. бозорлардан тушадиган даромадлар. Тегишли маъмурий ҳудуд(вилоят, туман, шаҳар)да жойлашган турли хил бозорлар (деҳқон бозорлари, буюм бозорлари, чорвачилик моллари бозори ва бошқалар)дан тушадиган даромадлар(бир марталик патта тўловлари) ҳам маҳаллий бюджетларнинг ўз даромадлари қаторига киради.
Ўзбекистон республикаси Президентининг 2010 йил 26 апрелдаги ПҚ-1326-сонли «Деҳқон бозорлари ва савдо комплекслари фаолиятини ташкил қилишни янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги қарорининг 4-бандига мувофиқ, Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги ва Давлат Солиқ қўмитаси ҳар йили бозорлар ва савдо комплексларининг маъмурияти томонидан ундириб олинадиган бир марталик йиғимлар, ижара тўлови ва кўрсатиладиган хизматлар қийматининг минимал миқдорларини белгилайди.
Қорақалпоғистон республикаси Вазирлар кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликлари ҳудудий молия ва солиқ органлари билан келишилган ҳолда бозорлар ва савдо комплексларининг маъмурияти томонидан ундириб олинадиган бир марталик йиғимлар, ижара тўлови ва кўрсатиладиган хизматлар қиймати миқдорларини Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги ва Давлат Солиқ қўмитаси томонидан ҳар йили белгиланадиган минимал миқдорлардан паст бўлмаган миқдорда ҳар йили тасдиқлайдилар.
Ўзбекистон республикаси Президентининг 2010 йил 26 апрелдаги ПҚ-1326 сонли «Деҳқон бозорлари ва савдо комплекслари фаолиятини ташкил қилишни янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги қарорига мувофиқ, кўрсатиладиган мажбурий хизматлар рўйхати ва қиймати Қорақалпоғистон республикаси Вазирлар кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликлари томонидан тасдиқланади. Ушбу хизматлар бозорлар ва савдо комплекслари
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 31
I-БОБ
Бюдж
ет тизимида м
аҳаллий бю
джетларнинг ўрни
II-бо
б
ҳудудидаги бино ва иншоотлар мулкдорларига кўрсатилади ҳамда улар учун кадастр ҳужжатларида кўрсатилган эгаллаган ер майдонларидан келиб чиқиб ҳақ тўланади.
Қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари ва халқ истеъмоли моллари билан савдо қилинганда, бир жой (савдо ўрни) ўлчами 1-1,2 погон метр деб белгиланади ва шу ўлчамдан ортиқ ўрин учун қўшимча равишда ҳар бир савдо ўрни учун белгиланган тўлов миқдорида жой ҳақи ундирилади.
Қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари ва халқ истеъмоли моллари аралаш ҳолда сотилганда, тўлов сотиладиган маҳсулот турлари бўйича белгиланган энг юқори ставка бўйича ундирилади.
3. юридик ва жисмоний шахслардан, шунингдек чет давлатлардан тушган қайтарилмайдиган пул тушумлари. Бундай даромадларга одатда совға, ҳадя кўринишда, шунингдек, беғараз ҳомийлик кўринишида тақдим этилган даромадлар киради.
4. бошқа даромадлар. Бошқа даромадларга давлат даромадига ўтказилган мол-мулкни реализация қилишдан тушган тушумлар, давлат активларини жойлаштиришдан, фойдаланишга беришдан ва сотишдан белгиланган нормативлар бўйича олинган даромадлар, қонун ҳужжатларига мувофиқ Қорақалпоғистон республикаси бюджетига, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетларига йўналтириладиган давлат божлари, йиғимлар, товон пуллари ва жарима санкциялари, эгасиз мол-мулкни, мерос ҳуқуқи бўйича давлат ихтиёрига ўтган мол-мулкни, ҳуқуқ бўйича давлат даромадига ўтказилиши лозим бўлган хазиналарни реализация қилишдан тушган тушумлар ва қонун ҳужжатларига мувофиқ бошқа даромадлар киради.
Қуйида келтирилаётган жадвалда Наманган вилояти маҳаллий бюджети таркибида маҳаллий солиқлар ва йиғимлар салмоғи келтирилган.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида32
4-жАдвАл. 2014-2016йиллардаНаманганвилоятимаҳаллийбюджети таркибидамаҳаллийсолиқларвайиғимларсалмоғи14
Даромад турлари
2014 йил 2015 йил 2016 йил
млрд. сўм % млрд.
сўм % млрд. сўм %
жами даромадлар608,3 100,0 753,6 100,0 843,1 100,0
I. Шу жумладан маҳаллий солиқлар ва йиғимлар 164,2 27,0 198,6 26,4 227,8 27,0
1 Юридикшахсларнингмол-мулкигасолинадигансолиқ 7,6 1,2 13,1 1,7 14,7 1,7
2 Жисмонийшахсларнингмол-мулкигасолинадигансолиқ 21,2 3,5 23,8 3,2 29,1 3,5
3 Ерсолиғи(ягонаерсолиғиданташқари) 29,1 4,8 36,0 4,8 39,7 4,7
4 Ягонаерсолиғи 13,2 2,2 12,1 1,6 15,4 1,8
5Ободонлаштиришваижтимоийинфратузилманиривожланти-ришсолиғи
3,3 0,5 4,4 0,6 6,1 0,7
6Транспортвоситалариучунбензин,дизелёқилғисивагазистеъмолқилганликучунсолиқ
80,1 13,2 97,5 12,9 107,4 12,7
7 Бозорлардаромадидантушум 7,7 1,3 9,3 1,2 11,9 1,4
8 Маҳаллиййиғимлар 2,0 0,3 2,4 0,3 3,5 0,4
II. Бошқа даромадлар 444,1 73,0 555,0 73,6 615,3 73,0
14 НаманганвилоятМолиябошқармасимаълумотлариасосидамуаллифлартомонидантайёрланган
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 33
I-БОБ
Бюдж
ет тизимида м
аҳаллий бю
джетларнинг ўрни
II-бо
б
II. маҳаллий бюджетларНиНг тартибга солувчи (балаНсловчи) даромадлари. Ўзбекистон бюджет амалиётида маҳаллий бюджетларнинг ўз даромадлари(маҳаллий солиқлар ва йиғимлар) ҳудуд(вилоят, туман, шаҳар) бюджетидан амалга оширилиши лозим бўлган харажатларни қоплашга етмаслиги мумкин. Мазкур харажатларни молиялаштиришда узилиш бўлмаслигини таъминлаш мақсадида маҳаллий бюджетларга даромадларни тўлдириш учун қўшимча равишда тартибга солувчи даромадлар тақдим этилади. (Маҳаллий бюджетлар даромадларини тартибга солиш механизмини қўлланманинг кейинги параграфида кенгроқ ёритамиз).
Маҳаллий бюджетларнинг тартибга солувчи (балансловчи) даромадларига қуйидагилар киради:
1. белгиланган норматив(миқдор)ларга мувофиқ умумдавлат солиқлари. Яъни, аслида тўлиқ республика бюджетига тушиши лозим бўлган баъзи умумдавлат солиқларидан тегишли ҳудуд(вилоят, туман, шаҳар)нинг ижтимоий-иқтисодий ривожланиш даражаси, мазкур маҳаллий бюджетдан амалга оширилиши режалаштирилган харажатлар миқдори, ҳамда маҳаллий бюджетнинг ўз даромадлари ҳажмидан келиб чиққан ҳолда маълум бир миқдори(нормативи) маҳаллий бюджетларга қолдирилади. Бугунги кунда юридик шахслардан олинадиган фойда солиғи, ягона солиқ тўлови, жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи, тадбиркорлик фаолиятининг айрим турлари бўйича қатъий белгиланган солиқ, қўшилган қиймат солиғи, акциз солиғи ва ер қаъридан фойдаланганлик учун солиқ каби умумдавлат солиқларидан ҳар йили маҳаллий бюджетларга маълум бир норматив(миқдорда)даги даромадлар қолдирилмоқда.
Таъкидлаб ўтиш лозимки, сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқ, тадбиркорлик фаолиятининг айрим турлари бўйича қатъий белгиланган солиқ, Ўзбекистон республикасида ишлаб чиқариладиган пиво ва ўсимлик ёғи учун акциз солиғи бир неча йиллардан бери тўлиқ миқдорда Қорақалпоғистон республикаси бюджети, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетларида қолдирилмоқда.
Қуйида келтирилаётган 5-жадвалда 2015-2017 йилларда Қорақалпоғистон республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар бюджетларига умумдавлат солиқларидан ажратмалар меъёрларини кўришимиз мумкин.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида345-
жА
дв
Ал
. 201
5-20
17йил
лард
аҚо
рақа
лпоғис
тонРе
спубли
каси
,вил
оятлар
ваТо
шкентшаҳар
бюдж
етла
ригаумум
давл
атсол
иқла
рида
наж
ратм
алар
меъ
ёрла
ри15(%
ҳис
обид
а)
Мин
тақа
лар
ном
и
Юри
дик
шах
с-ла
рдан
ол
инад
иган
фой
да
соли
ғи
Савд
о ва
умум
ий
овқа
тлан
иш
корх
онал
ари
учун
яго
на
соли
қ тў
лови
дан
ажра
тмал
ар
Мик
рофи
рмал
ар в
а ки
чик
корх
онал
ар
учун
яго
на
соли
қ тў
лови
дан
ажра
тмал
ар
Жис
мон
ий ш
ахс-
лард
ан о
лина
дига
н да
ром
ад с
олиғ
иҚҚ
СЕр
қаъ
рида
н фо
йдал
анга
нлик
уч
ун с
олиқ
Акци
з со
лиғи
Ёнил
гида
н (б
ензи
н, д
изел
ёқ
илғи
си,
авиа
керо
син)
Алко
голл
и м
аҳсу
лотл
арга
(эти
л сп
ирти
дан
таш
қари
)
2015
йил
2016
йил
2017
йил
2015
йил
2016
йил
2017
йил
2015
йил
2016
йил
2017
йил
2015
йил
2016
йил
2017
йил
2015
йил
2016
йил
2017
йил
2015
йил
2016
йил
2017
йил
2015
йил
2016
йил
2017
йил
2015
йил
2016
йил
2017
йил
Қора
қалп
оғис
тон
Респ
убли
каси
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
Анди
жон
вил
ояти
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
Бухоро
вил
ояти
5553
3710
010
095
100
100
9550
5050
5553
372
5553
3750
5050
Жиз
захв
илоя
ти10
010
010
010
010
010
010
010
010
010
010
010
010
010
010
010
010
010
0
Кашқа
дарё
ви
лояти
5260
2910
010
095
100
100
9510
010
010
052
6029
250
5050
Наво
ийвил
ояти
5755
3710
010
010
010
010
010
057
5537
5755
372
5050
50
Нама
нган
ви
лояти
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
Сама
рқан
дви
лояти
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
Сурхон
дарё
ви
лояти
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
Сирд
арёви
лояти
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
Тошкентвил
ояти
4030
610
010
095
100
100
9540
406
4030
62
5050
50
Фарғон
ави
лояти
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
Хора
змвил
ояти
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
Тошкентшаҳри
22
22
22
22
22
22
22
250
5020
15
Ўзбе
кистон
Республ
икас
иПр
езид
ентини
нг201
4йи
л4де
кабр
дагиПҚ-22
70-сон
ли,201
5йи
л22
декаб
рдагиПҚ
-245
5-со
нли,20
16йил
26де
кабр
даги269
9-со
нлиҚар
орла
риасо
сида
тайё
рлан
ган
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 35
I-БОБ
Бюдж
ет тизимида м
аҳаллий бю
джетларнинг ўрни
II-бо
б
2. бюджетлараро трансфертлар. Ўзбекистон республикасининг республика бюджетидан ажратиладиган субвенциялар, ўтказиб бериладиган даромадлар ва дотациялар Қорақалпоғистон республикаси республика бюджетининг, вилоятлар вилоят бюджетларининг ва Тошкент шаҳри шаҳар бюджетининг навбатдаги тартибга солувчи даромадлари ҳисобланади.
(Бюджетлараро трансфертлар, уларнинг мазмуни ва турлари ҳақида қўллананинг кейинги параграфида кенгроқ ёритамиз).
2.3. маҳаллий бюджетларНиНг Харажатлар тизими
Юқорида таъкидлаб ўтганимиздек, маҳаллий бюджетлар ҳудуднинг иқтисодий-ижтимоий тараққиётининг барча соҳалари ва йўналишларини тўлиқ қамраб олади, ҳамда турли иқтисодий ва ижтимоий вазифаларни амалга оширишда молиявий манба сифатида муҳим аҳамиятга эга.
Амалдаги қонунчиликка кўра Қорақалпоғистон республикасининг республика бюджети, вилоятларнинг вилоят бюджетлари ва Тошкент шаҳрининг шаҳар бюджетидан молиялаштириладиган харажатларни қуйидагича гуруҳлаш мумкин:
1) ижтимоий соҳа ва аҳолини ижтимоий қўллаб-қувватлаш харажатлари.
Қорақалпоғистон республикасининг республика бюджети, вилоятларнинг вилоят бюджетлари ва Тошкент шаҳрининг шаҳар бюджетидан молиялаштириладиган ижтимоий соҳа ва аҳолини ижтимоий қўллаб-қувватлаш харажатлари миқдори ва кўлами катта бўлиб, ўз навбатида улар қуйидаги йўналишларда амалга оширилади:
умумий ўрта таълим, ўрта махсус, касб-ҳунар таълими, мактабдан ташқари таълим, педагог кадрлар малакасини ошириш ва қайта тайёрлаш, бошқа ёрдамчи ва услубий таълим муассасаларини сақлаб туриш харажатлари;
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида36
болалар уйлари, давлат болалар шаҳарчаларини сақлаб туриш, қонун ҳужжатларида Қорақалпоғистон республикасининг республика бюджетидан, вилоятларнинг вилоят бюджетлари ва Тошкент шаҳрининг шаҳар бюджетидан молиялаштирилиши назарда тутилган таълим тизимидаги ёрдамчи хизматлар ва мақсадли тадбирлар харажатлари;
республика шошилинч тиббий ёрдам маркази филиалини, кўп тармоқли ва ихтисослаштирилган тиббиёт марказларини, ихтисослаштирилган касалхоналар ва диспансерларни, туғруқхоналар ва акушерлик мажмуаларини, тиббий ташхис қўйиш ва давлат санитария-эпидемиология назорати марказларини, қон қуйиш хизмати ва суд-тиббиёт экспертизаси муассасаларини, Саломатлик ва тиббиёт статистикаси институти филиалини, ҳудудий соғлиқни сақлашни бошқариш органлари тасарруфидаги бошқа даволаш-профилактика муассасалари ва ёрдамчи ташкилотларни сақлаб туриш, шунингдек қонун ҳужжатларида Қорақалпоғистон республикасининг республика бюджети, вилоятларнинг вилоят бюджетлари ва Тошкент шаҳрининг шаҳар бюджетидан молиялаштирилиши назарда тутилган хизматларга ҳақ тўлаш харажатлари;
қабул қилинган давлат дастурларига мувофиқ фуқароларнинг соғлиғини сақлаш тадбирларини амалга ошириш харажатлари;
ҳудудий маданият ва спортни бошқариш органлари тасарруфидаги маданият, жисмоний тарбия ва спорт муассасаларини сақлаб туриш, шунингдек маданият ва спортни ривожлантиришга доир мақсадли тадбирларни амалга ошириш харажатлари;
Қорақалпоғистон республикаси Вазирлар кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликлари тасарруфидаги архивларни сақлаб туриш харажатлари;
Қорақалпоғистон республикаси Вазирлар кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликлари тасарруфидаги қариялар ва ногиронларнинг интернат-уйлари, пансионатлари ва санаторийлари, ногиронларни реабилитация қилиш марказларини, бошқа муассасаларни сақлаб туриш харажатлари, шунингдек аҳолини ижтимоий муҳофаза қилишга доир мақсадли тадбирлар харажатлари;
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 37
I-БОБ
Бюдж
ет тизимида м
аҳаллий бю
джетларнинг ўрни
II-бо
б
шаҳар йўловчилар транспорти ташувчиларининг йўловчиларни ва багажни чекланган тарифлар бўйича ташиш, шунингдек алоҳида тоифадаги фуқароларни имтиёзли ташиш хизматларини кўрсатиш билан боғлиқ зарарларнинг ўрнини қоплаш харажатлари.
2) иқтисодиёт харажатлари. Қорақалпоғистон республикасининг республика бюджетидан, вилоятларнинг вилоят бюджетлари ва Тошкент шаҳрининг шаҳар бюджетидан молиялаштирилиши назарда тутилган иқтисодиёт харажатлари қуйидагилардир:
қишлоқ хўжалиги соҳасида ҳудудий назорат органларини сақлаб туриш, шу жумладан ҳайвонлар касалликларига қарши курашувчи муассасалар хизматларига ҳақ тўлаш, шунингдек ерларни рекультивация қилиш ишларини бажариш;
уй-жой-коммунал хўжалиги объектларида таъмирлаш ишларини олиб бориш;
сув йўлларининг айрим техник участкаларини сақлаб туриш;
аҳоли пунктларини ободонлаштириш;
шаҳарларнинг, бошқа аҳоли пунктларининг кўчаларини ва хўжаликлараро қишлоқ автомобиль йўлларини таъмирлаш, шунингдек айрим ташкилотлар харажатлари;
қонун ҳужжатларида назарда тутилган ўрмон хўжалигини сақлаб туриш харажатлари.
3) қорақалпоғистон республикаси вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва тошкент шаҳар ҳокимликлари буюртмачи бўлган марказлаштирилган инвестицияларни молиялаштириш харажатлари.
Масалан, Тошкент вилояти маҳаллий бюджетидан 2014 йилда марказлаштирилган инвестицияларни молиялаштириш учун 23407,4 млн. сўм (жами вилоят бюджети харажатларининг 1,7 фоизи) миқдорда маблағ сарфланган бўлса, 2015 йилда 39929 млн. сўм (жами вилоят бюджети харажатларининг 2,5 фоизи) миқдорда маблағ йўналтирилган.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида38
4) маҳаллий давлат ҳокимияти ва бошқаруви органларини сақлаб туриш харажатлари. Бу харажатларга Қорақалпоғистон республикаси Жўқорғи кенгесини, Қорақалпоғистон республикаси Вазирлар кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликлари, уларнинг бошқармалари ва бўлимларини сақлаб туриш харажатлари киритилади.
Масалан, Наманган вилояти маҳаллий бюджетидан 2014 йилда давлат ҳокимияти ва бошқарув органларини сақлаш учун 12216,9 млн. сўм (жами вилоят бюджети харажатларининг 9,6 фоизи) миқдорда маблағ сарфланган бўлса, 2015 йилда 14143,5 млн. сўм (жами вилоят бюджети харажатларининг 9,6 фоизи) миқдорда маблағ йўналтирилган. Фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларини сақлаш учун эса 2014 йил 5 4 фоизи) миқдорда маблағ сарфланган бўлса, 2015 йилда 36064,6 млн. сўм (жами вилоят бюджети харажатларининг 2,4 фоизи) миқдорда маблағ йўналтирилган.
5) қорақалпоғистон республикаси республика бюджетининг, вилоятлар вилоят бюджетларининг ва тошкент шаҳри шаҳар бюджетининг захира жамғармаларини шакллантириш харажатлари. Қорақалпоғистон республикаси республика бюджетининг, вилоятлар вилоят бюджетларининг ва Тошкент шаҳри шаҳар бюджетининг захира жамғармалари молия йили мобайнида иқтисодий, ижтимоий-маданий ва бошқа соҳалардаги қўшимча, кўзда тутилмаган харажатлар ўз вақтида ҳамда узлуксиз молиялаштирилишини таъминлаш учун ташкил этилади. Ўзбекистон республикаси Вазирлар Маҳкамасининг, Қорақалпоғистон республикаси республика бюджетининг, вилоятлар вилоят бюджетларининг ва Тошкент шаҳри шаҳар бюджетининг захира жамғармалари маблағлари тегишинча Ўзбекистон республикасининг республика бюджети, Қорақалпоғистон республикасининг республика бюджети, вилоятларнинг вилоят бюджетлари ва Тошкент шаҳрининг шаҳар бюджетига тушадиган даромадлар ҳисобидан шакллантирилади.
Ўзбекистон республикаси Вазирлар Маҳкамасининг, Қорақалпоғистон республикаси республика бюджетининг, вилоятлар вилоят бюджетларининг ва Тошкент шаҳри шаҳар бюджетининг захира жамғармалари маблағларининг тақсимловчилари тегишинча Ўзбекистон республикаси Вазирлар Маҳкамаси, Қорақалпоғистон республикаси Вазирлар кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимларидир.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 39
I-БОБ
Бюдж
ет тизимида м
аҳаллий бю
джетларнинг ўрни
II-бо
б
Масалан, Наманган вилояти маҳаллий бюджетининг захира жамғармаси 2014 йилда 1518,4 млн. сўм (жами вилоят бюджети харажатларининг 0,12 фоизи) миқдорни ташкил этган бўлса, 2015 йилда 1765,5 млн. сўм (жами вилоят бюджети харажатларининг 0,12 фоизи) миқдорда маблағ заҳира жамғармасига йўналтирилган.
Худди шунингдек, Тошкент вилояти маҳаллий бюджетининг заҳира жамғармаси 2014 йилда 1638,8 млн. сўм (жами вилоят бюджети харажатларининг 0,12 фоизи) миқдорни ташкил этган бўлса, 2015 йилда 1882,4. млн. сўм (жами вилоят бюджети харажатларининг 0,12 фоизи) миқдорда маблағ заҳира жамғармасига йўналтирилган.
6) давлат ёки жамоат эҳтиёжлари учун ер участкаларининг олиб қўйилиши муносабати билан юридик ва жисмоний шахсларга етказилган зарарнинг ўрнини қоплаш харажатлари. Бундай харажатларга маълум бир ҳудудни ободонлаштириш ёки зарур ҳолларда саноат корхоналари қуриш учун ўша ҳудуддаги юридик ва жисмоний шахсларнинг ер участкаларини олиш заруриати туғилганда, етказилган зарарнинг ўрнини қоплаш назарда тутилади.
Масалан, Тошкент шаҳрининг Эски шаҳар қисмидаги Нурафшон кўчасида 2014 йилда олиб борилган янги йўл қуриш, ободонлаштириш учун жисмоний шахсларнинг ер участкаларини бузиш заруриати туфайли мазкур жисмоний шахсларга шаҳарнинг бошқа ҳудудида жойлашган кўп қаватли уйлардан квартилар бериш ёки ер майдонлари ажратиш шаҳар маҳаллий бюджетининг ушбу тоифасидаги маблағлар ҳисобидан молиялаштирилди.
7) қорақалпоғистон республикаси республика бюджетининг, вилоятлар вилоят бюджетларининг ва тошкент шаҳри шаҳар бюджетининг маблағлари ҳисобидан молиялаштириладиган ташкилотлар ва тадбирларнинг харажатлари. Бу харажат гуруҳига вилоят, туман ва шаҳар халқ депутатлари кенгашига ўтказиладиган сайловлар харажатлари, сиёсий партияларнинг низом бўйича фаолиятини молиялаштириш харажатлари, “Мустақиллик” ва “Наврўз” каби умумхалқ байрам тантаналарини ўтказиш харажатларини киритишимиз мумкин.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида40
Масалан, Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетидан 2014 йилда маҳаллий бюджетдан молиялаштириладиган бошқа муассасалар ва тадбирларга 945,8 млн. сўм (жами шаҳар бюджети харажатларининг 0,07 фоизи) миқдорда маблағ сарфланган бўлса, 2015 йилда 1932,6 млн. сўм (жами шаҳар бюджети харажатларининг 1,2 фоизи) миқдорда маблағ йўналтирилган.
8) қуйи бюджетларга бериладиган трансфертлар. Қорақалпоғистон республикасининг республика бюджетидан, вилоятларнинг вилоят бюджетларидан ва Тошкент шаҳрининг шаҳар бюджетидан туманлар ва шаҳарлар бюджетларига бюджет ссудалари, дотациялар, субвенциялар ва ўтказиб бериладиган даромадлар ажратилиши мумкин.
Ўзбекистон республикасининг амалдаги бюджет қонунчилигига кўра, туманлар ва шаҳарлар бюджетларидан эса қуйидаги харажатлар амалга оширилиши белгиланган:
1) Ижтимоий соҳа ва аҳолини ижтимоий қўллаб-қувватлаш харажатлари. Бу харажат тоифаси ўз ичига қуйидаги йўналишларни қамраб олади:
туманлар (шаҳарлар) халқ таълими муассасалари фаолиятини услубий жиҳатдан таъминлаш ва ташкил этиш бўлимларини, шунингдек улар тасарруфидаги мактабгача таълим, умумий ўрта таълим, мактабдан ташқари таълим муассасаларини сақлаб туриш ҳамда қонун ҳужжатларида туманлар ва шаҳарлар бюджетларидан молиялаштирилиши назарда тутилган таълим тизимидаги тадбирлар харажатлари;
туманлар (шаҳарлар) тиббиёт бирлашмалари тасарруфидаги даволаш-профилактика муассасаларини ҳамда давлат санитария-эпидемиология назорати туман, шаҳар муассасаларини сақлаб туриш харажатлари;
қабул қилинган давлат дастурларига мувофиқ фуқароларнинг соғлиғини сақлаш тадбирларини амалга ошириш харажатлари;
туманлар (шаҳарлар) маданият ва спорт ишлари бўлимлари тасарруфидаги маданият, жисмоний тарбия ва спорт муассасаларини сақлаб туриш, шунингдек маданият ва спортни ривожлантиришга доир мақсадли тадбирлар харажатлари;
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 41
I-БОБ
Бюдж
ет тизимида м
аҳаллий бю
джетларнинг ўрни
II-бо
б
фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари томонидан кам таъминланган оилаларга тайинланадиган ҳамда тўланадиган ижтимоий нафақалар ва моддий ёрдам ҳамда табиий офатлардан жабрланган оилаларга моддий ёрдам, уйда ижтимоий ёрдам кўрсатиш, Чернобиль АЭС ҳалокати оқибатларини тугатишда иштирок этган шахсларни ва радиация-ядро объектларида ҳарбий хизматни ўтаган пенсия ёшидаги шахсларни ижтимоий қўллаб- қувватлаш харажатлари.
2) Иқтисодиёт харажатлари. Туманлар ва шаҳарлар бюджетларидан амалга ошириладиган иқтисодиёт харажатларига ветеринария лабораториялари ва ҳайвонлар касалликларига қарши курашиш станцияларини сақлаб туриш харажатлари, шаҳарларнинг ва бошқа аҳоли пунктларининг кўчаларини, шунингдек хўжаликлараро қишлоқ автомобиль йўлларини таъмирлаш харажатлари, уй-жой-коммунал хўжалиги объектларида таъмирлаш ишларини олиб бориш харажатлари, ҳамда аҳоли пунктларини ободонлаштириш харажатлари киради.
3) Туман ва шаҳар ҳокимликларини ҳамда уларнинг бўлимларини сақлаб туриш харажатлари.
4) Фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларини сақлаб туриш харажатлари.
5) Бошқа харажатлар, яъни қонун ҳужжатларида туманлар ва шаҳарлар бюджетларидан молиялаштирилиши назарда тутилган айрим ташкилотлар ва тадбирларнинг харажатлари.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида42
НАзоРАт учуН САволлАР:
1. Маҳаллий бюджет деганда нимани тушунасиз?
2. Маҳаллий бюджет қандай вазифаларни амалга оширишни кўзда тутади?
3. Маҳаллий бюджетларнинг ўз даромадларига қандай даромадлар киради?
4. Қайси солиқлар маҳаллий солиқлар ҳисобланади?
5. Маҳаллий бюджетларнинг тартибга солувчи(балансловчи) даромадлари деганда қандай даромадлар тушунилади?
6. Қорақалпоғистон Республикасининг республика бюджети, вилоятларнинг вилоят бюджетлари ва Тошкент шаҳрининг шаҳар бюджетидан қандай харажатларни амалга ошириш белгиланган?
7. Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими харажатлари қайси даражадаги маҳаллий бюджетдан молиялаштирилади?
8. Туман бюджетларида ҳам заҳира жамғармалари ташкил этиладими?
9. Болалар уйлари харажатлари қайси даражадаги маҳаллий бюджетдан молиялаштирилади?
10. Байрам тадбирларини ўтказиш харажатлари қайси даражадаги маҳаллий бюджетдан қопланади?
11. Вилоят бюджети ва шу вилоятга бўйсунувчи туман ёки шаҳарлар бюджетларининг харажатлар йўналишлари бир хил кўринишга эгами?
12. Давлат ёки жамоат эҳтиёжлари учун ер участкаларининг олиб қўйилиши муносабати билан юридик ва жисмоний шахсларга етказилган зарар қайси даражадаги маҳаллий бюджетдан молиялаштирилади?
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 43
I-БОБ
III-бо
бБю
джетлараро м
уносабатлар
3.1. бюджетлараро муНосабатлар тушуНчаси ва уНиНг зарурлиги Бюджетлараро муносабатларнинг иқтисодий моҳиятини
қуйидагилар билан изоҳлаш мумкин:
биринчидан, бюджетлараро муносабатлар - кенг қамровли бюджет сиёсатини марказий ва ҳудудий даражада амалга ошириш жараёнининг ажралмас қисмидир;
иккинчидан, бюджетлараро муносабатлар бюджет сиёсатининг бошқа йўналишларига нисбатан бирламчи аҳамият касб этади;
БЮджЕТЛарарО мунОСаБаТЛар
III-БОБ
Мазкур бобда бюджетлараро муносабатларнинг иқтисодий моҳияти ва заруриати, бюджетлараро трансфертларнинг шакллари ва Ўзбекистон Республикасида бюджетлараро муносабатлар механизми ёритилган
бюджетлараро муносабатлар -ЎзбекистонРеспубликасинингреспублика бюджети, Қорақалпоғистон Республикасинингреспублика бюджети, вилоятларнинг вилоят бюджетлари,Тошкент шаҳрининг шаҳар бюджети, туманлар,шаҳарлар бюджетлари, шунингдек давлат мақсадлижамғармалари бюджетлари ўртасидаги бириктирилганхаражатларни амалга ошириш учун зарур бўлган тегишлибюджетларни молиявий ресурслар билан таъминлашга доирмуносабатлардир.
Ўзбекистон Республикаси Бюджет кодекси, 20-боб, 132-модда
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида44
учинчидан, бюджетлараро муносабатлар — нафақат бошқарувнинг турли даражаларидаги ҳокимият органлари ўртасидаги муносабат, балки энг аввало, мамлакатнинг маъмурий-ҳудудий тузилмалари субъектлари ўртасида марказ орқали шаклланган ва давлат ҳокимиятига унинг аниқ функцияларини ҳудудий даражада бажариш, жамият тараққиёти учун нормал шароитларни яратиш мақсадида берилган барча пул маблағларининг тақсимланиши ва қайта тақсимланиши жараёнидаги муносабатлардир;
тўртинчидан, ҳудудлардан, жойлардан марказий ҳокимият (республика даражаси)га маблағлар тушиб туришининг таъминланиши ўз навбатида уларга давлат бошқаруви бўйича аниқ вазифалар ва мажбуриятларнинг бажарилишини талаб қилиб олиш ҳуқуқини ҳам беради, бу ҳолат республика давлат ҳокимиятининг ўз ҳудудлари манфаатида ягона ва самарали бошқарувни таъминлайди. шу билан бирга, республика бюджетидан маҳаллий бюджетларга маблағларни ажратилиши мамлакатни марказдан бошқаришда маҳаллий бюджетлар зиммасидаги мажбуриятларнинг бажарилиши учун дастак яратади ҳамда ҳудудларда маълум маҳаллийчилик кайфиятлари юзага келишининг объектив асосларини бартараф этади;
бешинчидан, бюджетлараро муносабатлар - бу мутлақо тенг аҳамиятли тарзда қуйидан юқорига ва юқоридан қуйига ҳаракатланувчи молиявий оқимлардир. Ушбу муносабатларсиз турли даражадаги бюджетларни муваффақиятли шакллантириб бўлмас эди. шу сабабли ушбу молиявий оқимлар маҳаллий бюджетларни шакллантирувчи таъсирчан омил ҳисобланади.
Қорақалпоғистон республикаси бюджети, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетлари баланслаштирилган даромадлар ва харажатларга эга бўлиши лозим. Амалдаги қонунчиликка кўра, Қорақалпоғистон республикаси бюджети, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетлари тақчиллигига йўл қўйилмайди16. шу боис маҳаллий бюджетлар уларга бириктирилган харажатларни амалга ошириш учун зарур бўлган миқдорда даромадларга эга бўлмаган ҳолатда, уларга
16 ЎзбекистонРеспубликасиБюджетКодексининг20-боб,142-моддаси
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 45
I-БОБ
III-бо
бБю
джетлараро м
уносабатлар
ўзларидан бир поғона юқори турувчи бюджетдан молиявий ресурслар ажратилади. шуни таъкидлаш жоизки, Ўзбекистон республикаси республика бюджетининг туманлар ва шаҳарлар бюджетлари билан, давлат мақсадли жамғармалари бюджетларининг туманлар ва шаҳарлар бюджетлари билан, Қорақалпоғистон республикаси республика бюджетининг, вилоятлар вилоят бюджетларининг ва Тошкент шаҳри шаҳар бюджетининг бир-бири билан, шунингдек бошқа маъмурий-ҳудудий бирликнинг туманлари ва шаҳарлари бюджетлари билан, туманлар ва шаҳарлар бюджетлари ўртасида ўзаро муносабатларига йўл қўйилмайди.
Мисол учун, даромадларни баланслаштириш учун Наманган вилоятининг Поп тумани маҳаллий бюджети тўғридан тўғри Чуст тумани маҳаллий бюджети, ёки Фарғона вилояти маҳаллий бюджети, шунингдек, Андижон вилояти Шаҳрихон тумани маҳаллий бюджети билан ўзаро муносабатларга (тақчиллиқни қоплаш учун турли кўринишдаги трансфертларни олишга) йўл қўйилмайди. Поп тумани маҳаллий бюджети фақат Наманган вилояти бюджети билан муносабатга кириша олади, яъни трансфертларни ола олади. Агар Наманган вилояти маҳаллий бюджетида Поп тумани маҳаллий бюджетига берилиши лозим бўлган бюджет трансфертлари миқдорига етарли маблағ бўлмаса, вилоят ушбу маблағни республика бюджетидан олиб беради.
3.2. бюджетлараро траНсфертларНиНг шаКллари
бюджетлараро трансфертлар - Ўзбекистон Республикасинингреспублика бюджетидан Қорақалпоғистон Республикасибюджетига,вилоятларваТошкентшаҳармаҳаллийбюджетларига,давлат мақсадли жамғармаларига ҳамда бунинг аксичаўтказиладиган, шунингдек Қорақалпоғистон Республикасинингреспубликабюджетидан,вилоятларнингвилоятбюджетлариданваТошкентшаҳринингшаҳарбюджетидантуманларвашаҳарлар бюджетларигаҳамдабунингаксичаўтказиладиганмаблағлардир.
Ўзбекистон Республикаси Бюджет кодекси, 1-боб, 3-модда
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида46
Бюджетлараро трансфертлар субвенциялар, ўтказиб бериладиган даромадлар, дотациялар, бюджет ссудаси ва ўзаро ҳисоб- китоблар бўйича маблағлар шаклида амалга оширилади.
Бюджетлараро трансфертларнинг ҳажмлари жорий молия йилида турли даражадаги бюджетлар даромадлари ва харажатлари ўзгаришига сабаб бўлувчи қонун ҳужжатлари қабул қилинганда, тегишли барча солиқлар ва бошқа мажбурий тўловларнинг тўлиқ тушишидан ҳамда бюджетдан ажратиладиган маблағларнинг ўзлаштирилишидан келиб чиққан ҳолда аниқланади.
Юқори турувчи молия органи ташаббуси билан юқори турувчи бюджет қуйи турувчи бюджет олдидаги бюджетлараро трансфертнинг бир шакли бўйича мажбуриятлари қуйи турувчи бюджетнинг юқори турувчи бюджет олдидаги бюджетлараро трансфертнинг бошқа шакли бўйича мажбуриятларини камайтириш эвазига ҳисобга олиниши мумкин.
субвенция — муайян мақсадларга сарфлаш шарти билан юқори турувчи бюджетдан қуйи турувчи бюджетга қайтармаслик шарти билан ажратиладиган пул маблағларидир.
Масалан, Уйчи тумани маҳаллий бюджетига халқ таълими муассасаларига иш ҳақи ва ягона ижтимоий тўловни қоплаш учун етарли маблағ бўлмаса, Наманган вилоят бюджетидан субвенциялар ажратилади. Ушбу субвенция кўринишида олинган маблағлар фақат шу харажатларга йўналтирилиши лозим. Ушбу маблағдан бошқа харажатларни, айтайлик ижтимоий нафақаларга сарфлашга йўл қўйилмайди.
Субвенциялар асосий макроиқтисодий кўрсаткичлар прогнози ва Давлат бюджетининг асосий параметрлари тасдиқланаётганда белгиланган харажатларни амалга ошириш учун ажратилади.
Ўзбекистон республикасининг республика бюджетидан Қорақалпоғистон республикаси бюджетига, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетларига бериладиган субвенцияларнинг миқдорлари асосий макроиқтисодий кўрсаткичлар прогнози ва Давлат бюджетининг асосий параметрлари тасдиқланаётганда белгиланади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 47
I-БОБ
III-бо
бБю
джетлараро м
уносабатлар
Қорақалпоғистон республикасининг республика бюджетидан, вилоятларнинг вилоят бюджетлари ва Тошкент шаҳрининг шаҳар бюджетидан туманлар ва шаҳарлар бюджетларига бериладиган субвенцияларнинг миқдорлари Қорақалпоғистон республикаси Вазирлар кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимлари томонидан белгиланади.
Фойдаланилмаган субвенциялар жорий молия йили охирида тегишли юқори турувчи бюджетга қайтарилиши керак.
Ўтказиб бериладиган даромадлар — тегишли маъмурий-ҳудудий бирликда шаклланадиган ва юқори турувчи бюджетга ўтказиладиган, улар қаерда шаклланган бўлса, кейинчалик ўша маъмурий- ҳудудий бирлик бюджетига ўтказиб бериладиган даромадлардир.
Масалан, COCA-COLA компаниясининг Ўзбекистон ЛТД филиали Наманган вилоятида рўйхатдан ўтган. Мазкур компаниянинг Тошкент шаҳрида фаолият юритади. Тошкент шаҳридаги фаолиятидан олинадиган солиқларнинг баъзилари Наманган вилоятига ўтказиб берилади.
Ўтказиб бериладиган даромадларнинг умумий ҳажми Ўзбекистон республикасининг республика бюджетидан қуйи турувчи бюджетларга - асосий макроиқтисодий кўрсаткичлар прогнози ва Давлат бюджетининг асосий параметрлари тасдиқланаётганда; Қорақалпоғистон республикасининг республика бюджетидан, вилоятларнинг вилоят бюджетларидан ва Тошкент шаҳрининг шаҳар бюджетидан туманлар ва шаҳарлар бюджетларига - Қорақалпоғистон республикаси Вазирлар кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимлари томонидан тасдиқланади.
Ўзбекистон республикасининг республика бюджетидан қуйи турувчи бюджетларга тушумлари ўтказиб бериладиган хўжалик юритувчи субъектларнинг ҳамда улар томонидан тўланадиган солиқлар ва бошқа мажбурий тўловларнинг турлари рўйхати Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги томонидан Ўзбекистон республикаси Давлат Солиқ қўмитаси билан биргаликда тасдиқланади.
Қорақалпоғистон республикаси бюджетидан, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетларидан туманлар ва шаҳарлар бюджетларига тушумлари ўтказиб бериладиган хўжалик юритувчи субъектларнинг ҳамда улар томонидан тўланадиган солиқлар ва
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида48
бошқа мажбурий тўловларнинг турлари рўйхати Қорақалпоғистон республикаси Молия вазирлиги, вилоятлар ва Тошкент шаҳар молия бошқармалари томонидан Қорақалпоғистон республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар давлат солиқ бошқармалари билан биргаликда тасдиқланади.
Масалан, бир корхона Наманган вилоятининг Чуст туманидан рўйхатдан ўтган бўлиб, фаолиятини Наманган шаҳрида амалга оширади. Корхона фаолият юритаётган Наманган шаҳар бюджетига солиқларни тўласа-да, мазкур корхона йил бошида Наманган вилоят молия бошқармаси ва солиқ бошқармаси ҳамкорликда тузилган рўйхатга киритилган бўлса, корхонанинг Наманган шаҳри маҳаллий бюджетига тўлаган солиқларининг муайян миқдори у рўйхатдан ўтган Чуст тумани маҳаллий бюджетига ўтказиб берилади.
Юқори турувчи бюджетдан қуйи турувчи бюджетга ўтказиб бериладиган даромадларнинг суммаси тегишли қуйи турувчи бюджетга тушиши лозим бўлган даромадлар ҳисобга олинган ҳолда белгиланади.
Ўтказиб бериладиган даромадларни ўтказиш улар бўйича ҳақиқатда тушган тушумлар доирасида, бироқ уларнинг тасдиқланган ҳажмидан ортиқ бўлмаган миқдорда амалга оширилади.
дотация — бюджет тизими бюджетларига уларнинг ўз даромадлари етишмаган тақдирда даромадлар билан харажатлар ўртасидаги фарқни қоплаш учун қайтармаслик шарти билан ажратиладиган пул маблағларидир.
Масалан, айтайлик, Наманган вилоятининг Поп тумани маҳаллий бюджетининг режалаштирилган харажатлари миқдори 120 млрд. сўм, аммо туман бюджетининг даромадлар прогнози 110 млрд. сўмни ташкил қилмоқда. Бундай ҳолатда бюджетдан молиялаштирилиши кўзда тутилган харажатларни амалга ошришда узилиш бўлмаслиги учун Наманган вилоят маҳаллий бюджетидан Поп тумани маҳаллий бюджетига 10 млрд. сўм дотация берилади.
Юқори турувчи бюджетдан қуйи турувчи бюджетга дотация қуйи турувчи бюджет харажатларининг режалаштирилган ҳажми субвенциялар ва ўтказиб бериладиган даромадлар ҳисобга олинган ҳолда мазкур бюджет даромадларининг прогноз қилинган ҳажмидан ошиб кетган тақдирда ажратилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 49
I-БОБ
III-бо
бБю
джетлараро м
уносабатлар
Дотациянинг миқдори Ўзбекистон республикасининг республика бюджетидан қуйи турувчи бюджетларга ва давлат мақсадли жамғармалари бюджетларига ажратилганда - асосий макроиқтисодий кўрсаткичлар прогнози ва Давлат бюджетининг асосий параметрлари тасдиқланаётганда; Қорақалпоғистон республикасининг республика бюджетидан, вилоятларнинг вилоят бюджетларидан ва Тошкент шаҳрининг шаҳар бюджетидан туманлар ва шаҳарлар бюджетларига ажратилганда Қорақалпоғистон республикаси Вазирлар кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимлари томонидан белгиланади.
Бюджетлараро ўзаро ҳисоб-китоблар молия йили мобайнида бюджетлар параметрлари ўзгарганда юқори ва қуйи турувчи бюджетлар ўртасида юзага келадиган ўзаро пул муносабатларидир.
Бюджетлараро ўзаро ҳисоб-китоблар молия йили давомида қонун ҳужжатлари қабул қилинганлиги; Қорақалпоғистон республикаси бюджети, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетлари даромадларининг прогнози аниқлаштирилганлиги; бюджет ташкилотлари ва бюджет маблағлари олувчиларнинг бўйсунуви ўзгарганда харажатлар бир бюджетдан бошқа бюджетга ўтказилганлиги ёки капитал қўйилмалар лимитлари бюджетлар даражалари ўртасида қайта тақсимланганлиги муносабатлари билан юзага келади.
Масалан, айтайлик, Наманган вилоятининг Уйчи туманида спорт копмлесини қуриш режалаштирилган бўлиб, унга сарфланадиган маблағлар туман бюджетидан кўзда тутилган эди.Ушбу мақсад учун туман бюджетига 50 млрд. сўм маблағ ажратилган эди. Аммо, молия йили давомида вилоят ҳокимининг қарорига кўра ушбу комлекс вилоят маҳаллий бюджетидан молиялаштириладиган бўлди. Ушбу ҳолатда Наманган вилояти молия бошқармаси спорт комлекси учун ажратилган 50 млрд. сўм маблағни ўзаро ҳисоб-китоб қилиб, уни Уйчи тумани бюджетидан Наманган вилояти бюджетига ўтказади.
Бюджетлараро ўзаро ҳисоб-китобларга киритилиши лозим бўлган сумма юқори турувчи молия органи томонидан аниқланади.
Ўзбекистон республикасининг республика бюджетидан бюджетлараро трансфертлар Ўзбекистон республикаси республика бюджетининг шахсий ғазна ҳисобварағидан Қорақалпоғистон республикаси республика бюджетининг, вилоятлар вилоят бюджетларининг ва Тошкент шаҳри шаҳар бюджетининг, шунингдек давлат мақсадли жамғармалари бюджетларининг шахсий ғазна ҳисобварақларига ўтказилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида50
Қорақалпоғистон республикасининг республика бюджетидан, вилоятларнинг вилоят бюджетларидан ва Тошкент шаҳрининг шаҳар бюджетидан бюджетлараро трансфертлар уларнинг шахсий ғазна ҳисобварақларидан туманлар, шаҳарлар бюджетларининг шахсий ғазна ҳисобварақларига, шунингдек давлат мақсадли жамғармалари бюджетларининг шахсий ғазна ҳисобварақларига ўтказилади.
Давлат мақсадли жамғармалари бюджетларидан бюджетлараро трансфертлар уларнинг шахсий ғазна ҳисобварақларидан Ўзбекистон республикаси республика бюджетининг, Қорақалпоғистон республикаси республика бюджетининг, вилоятлар вилоят бюджетларининг ва Тошкент шаҳри шаҳар бюджетининг шахсий ғазна ҳисобварақларига ўтказилади.
Бюджетлараро трансфертларни ўтказиш ғазна мемориал ордерлари асосида амалга оширилади.
Бюджетлараро трансфертлар бўйича ҳисоб-китоблар жорий молия йилида қўшимча вақт даври ҳисобга олинган ҳолда тугалланиши керак. (кейинги йилнинг январь ойи молия йилига қўшимча вақт даври бўлиб, бу давр мобайнида ўтган йил учун бюджет тизими бюджетларининг ижроси амалга оширилади. Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги бюджет тизими бюджетларининг қўшимча вақт давридаги ижроси бўйича операцияларни ўтказиш тартибини ва охирги муддатларини белгилайди).
бюджет ссудаси — қайтариш шарти билан юқори турувчи бюджетдан қуйи турувчи бюджетга, шунингдек давлат мақсадли жамғармаларига, резидент-юридик шахсга ажратиладиган пул маблағларидир.
Бюджет ссудаси шаклидаги бюджетлараро трансферт бюджет манбаларининг тўлиқ сафарбар қилиниши тегишли бюджетларда назарда тутилган харажатлар қопланишини таъминламаган тақдирда, қайтариш шарти билан ва фоизсиз берилади.
Масалан, айтайлик, Наманган вилоятининг Норин туманида йилнинг 2-чорагида ижтимоий соҳа ходимларига иш ҳақи тўлаш учун маблағ етишмаяпти. Бундай ҳолда Наманган вилояти маҳаллий бюджетидан Норин тумани бюджет ссудаси(қарзи)ни олиши мумкин.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 51
I-БОБ
III-бо
бБю
джетлараро м
уносабатлар
Бюджет ссудаси прогноз қилинган даромадлар ва режалаштирилган харажатлар ўртасидаги режали вақтинчалик касса узилишини қоплаш учун — тўққиз ойгача бўлган муддатга; даромадлар тушумлари ва харажатларни амалга ошириш ўртасида кутилаётган вақтинчалик касса узилишларини қоплаш учун — олти ойгача бўлган муддатга берилади.
режали бюджет ссудаси даромадларнинг прогноз қилинган тушумлари, назарда тутилган субвенция, ўтказиб бериладиган даромадларнинг суммаси, айланма касса маблағларидан ва йил бошидаги эркин қолдиқлардан вақтинчалик маблағ жалб қилиш, дотация тасдиқланган тегишли бюджетларда назарда тутилган айрим чораклардаги харажатлар қопланишини таъминламаган ҳолларда берилади.
Бюджет ссудаси Ўзбекистон республикасининг республика бюджети маблағлари ҳисобидан — Қорақалпоғистон республикасининг республика бюджетига, вилоятларнинг вилоят бюджетларига, Тошкент шаҳрининг шаҳар бюджетига, давлат мақсадли жамғармалари бюджетларига; Қорақалпоғистон республикасининг республика бюджети, вилоятларнинг вилоят бюджетлари, Тошкент шаҳрининг шаҳар бюджети маблағлари ҳисобидан — туманлар ва шаҳарлар бюджетларига уларнинг даромадлари ҳамда харажатлари ўртасидаги режали ёки кутилаётган вақтинчалик касса узилишини қоплаш учун берилади.
Бюджет ссудаларини беришнинг мажбурий шарти улардан белгиланган мақсадда фойдаланиш, шунингдек жорий молия йили мобайнида уларни ўз вақтида қоплашдан иборатдир.
Бюджет ссудаси Қорақалпоғистон республикаси Вазирлар кенгаши ва тегишли ҳокимликларнинг, давлат мақсадли жамғармасини тақсимловчи орган раҳбарининг бюджет ссудасига бўлган эҳтиёжни асословчи ҳисоб-китоблар илова қилинган ёзма сўрови асосида берилади. Бюджет ссудаси бериш тўғрисидаги ёзма сўровни кўриб чиқишда молия органи қарор қабул қилиш учун зарур бўлган ахборот ва ҳисоб-китобларни сўраб олиш ҳуқуқига эга.
Қорақалпоғистон республикаси Вазирлар кенгаши ва тегишли ҳокимликларнинг, давлат мақсадли жамғармасини тақсимловчи орган раҳбарининг ёзма сўровини кўриб чиқиш якунлари бўйича бюджет ссудасини бериш тўғрисидаги қарор:
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида52
Ўзбекистон республикаси республика бюджетидан — Ўзбекистон республикаси молия вазири томонидан; Қорақалпоғистон республикасининг республика бюджети, вилоятларнинг вилоят бюджетлари, Тошкент шаҳрининг шаҳар бюджетидан — тегишинча Қорақалпоғистон республикаси молия вазири, вилоятлар ва Тошкент шаҳар молия бошқармалари бошлиқлари томонидан беш иш куни ичида қабул қилинади.
Бюджет ссудасини ажратиш бюджет ссудасини бераётган молия органи ва бюджет ссудасини олувчи молия органи (ёки давлат мақсадли жамғармаларини тақсимловчи орган) ўртасида бюджет ссудаси бериш тўғрисидаги шартнома билан расмийлаштирилади.
Бюджет ссудасини қайтариш муддатларини узайтириш бюджет ссудасини олувчида уни белгиланган муддатларда ўз вақтида тўлаш имкониятини истисно этадиган молиявий қийинчиликлар юзага келган ҳолларда амалга оширилади.
Бюджет ссудасини қайтариш муддатларини узайтириш бюджет ссудасини бериш учун ушбу моддада белгиланган тартибда ва шартлар асосида амалга оширилади.
Бюджет ссудасини олувчи тегишли молия органига бюджет ссудасини тўлаш муддатларини узайтириш тўғрисидаги ёзма сўров билан тўлаш муддати тугашидан камида беш иш куни олдин мурожаат этади.
Бюджет ссудасини тўлаш бюджет ссудасини бериш тўғрисидаги шартномада белгиланган муддатларда маблағларни ўтказиш; қуйи турувчи бюджетларга ва давлат мақсадли жамғармаларига ўтказилиши керак бўлган субвенциялар, ўтказиб бериладиган даромадлар, бюджетлараро ўзаро ҳисоб-китоблар ва дотациялар эвазига ўзаро ҳисобга олиш; иш ҳақини тўлаш, ижтимоий эҳтиёжларга ажратмалар, стипендиялар, пенсиялар, кам таъминланган оилаларга моддий ёрдам, компенсация тўловлари ва нафақалар тўлаш харажатлари қопланганидан сўнг қуйи турувчи бюджетларнинг ва давлат мақсадли жамғармалари бюджетларининг шахсий ғазна ҳисобварақларидан маблағларни сўзсиз ундириб олиш йўли билан амалга оширилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 53
I-БОБ
III-бо
бБю
джетлараро м
уносабатлар
3.3. ЎзбеКистоН республиКасида бюджетлараро муНосабатлар меХаНизми
Бугунги кунда амалиётда маҳаллий бюджетлар даромадларининг асосий қисми бюджетлараро бошқарув йўллари орқали тартибга солувчи умумдавлат солиқлари ва бюджетлараро трансфертлар орқали шакллантирилиб, маҳаллий бюджетлар баланслаштирилган даромадлар ва харажатларга эга бўлиши таъминланмоқда (4-расмга қаранг).
4-РАСМ. ЎзбекистонРеспубликасидамаҳаллийбюджетларнинг даромадларинибаланслашманбалари17
Ўзбекистон республикасида маҳаллий бюджетлари даромадларини баланслаш манбалари
Ўзбекистон Республикасининг республика бюджетидан Қорақалпоғистон
Республикаси бюджетига, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетларига, давлат мақсадли жамғармаларига ҳамда бунинг аксича ўтказиладиган, шунингдек
Қорақалпоғистон Республикасининг рес-публика бюджетидан, вилоятларнинг
вилоят бюджетларидан ва Тошкент шаҳрининг шаҳар бюджетидан туманлар ва шаҳарлар бюджетларига ҳамда бунинг
аксича ўтказиладиган маблағлар
Тартибга солувчи
даромадлар
17 Муаллифлартомонидантузилган
бюджет тизими бюджетлари ўртасида ажратмалар нормативлари
белгиланадиган умумдавлат солиқлари ва бошқа мажбурий тўловлар, шунингдек
солиқ бўлмаган тўловлар.
Бюджетлараро трансфертлар
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида54
Юқорида таъкидлаганимиздек, маҳаллий бюджетларни шакллантиришда маҳаллий даромадлар юқори ва барқарор улушга эга эмас. шу боис, умумдавлат солиқларидан тушумлар ҳар йили қонуний тартибда белгиланадиган нормативлар бўйича тегишли бюджетлар ўртасида тақсимланади. Давлат ҳокимияти ва маҳаллий давлат бошқаруви органларининг барча даражалардаги маҳаллий бюджетлар даромадлари ва харажатларини шакллантиришдаги роли, мустақиллиги ва масъулиятини ошириш, маҳаллий бюджетларнинг Ўзбекистон республикаси Давлат бюджетидаги улушини кўпайтириш мақсадида қуйидаги умумдавлат солиқлари:
сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқ;
юридик ва жисмоний шахсларнинг тадбиркорлик фаолияти айрим турлари бўйича қатъий белгиланган солиқ;
юридик шахс бўлмасдан тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланувчи жисмоний шахслар (якка тартибдаги тадбиркорлар)дан олинадиган қатъий белгиланган солиқ;
республикада ишлаб чиқариладиган пиво ва ўсимлик ёғига акциз солиғи бўйича тушумлар ҳар йили тўлиқ ҳажмда маҳаллий бюджетлар даромадларига ўтказилади.
Бироқ, маҳаллий солиқлар ва йиғимлар, ҳамда мазкур тўлиқ бириктирилган умумдавлат солиқлари ҳам маҳаллий бюджет харажатларини қоплаш учун етарли эмас, шу сабабли маҳаллий бюджет даромадларининг асосий қисми тартибга солувчи даромадлар ҳисобига таъминланади. Умумдавлат солиқларининг маҳаллий бюджетларга ажратиладиган қисми ҳар йили қабул қилинадиган қарор ва меъёрлар асосида амалга оширилади. Қуйидаги умумдавлат солиқлари бюджет тизимининг бюджетлари ўртасида тақсимланади:
юридик шахслардан олинадиган фойда солиғи;
савдо ва умумий овқатланиш корхоналарнинг ягона солиқ тўлови;
микрофирмалар ва кичик корхоналарнинг ягона солиқ тўлови;
жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи;
ҚҚС;
ер қаъридан фойдаланганлик учун солиқ;
акциз солиғи;
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 55
I-БОБ
III-бо
бБю
джетлараро м
уносабатлар
кўриниб турганидек, аксарият умумдавлат солиқлари тартибга солувчи даромадалар ҳисобланади ва ажратмаларнинг нормативларига мувофиқ, республика бюджети ҳамда маҳаллий бюджетлар ўртасида қайта тақсимланади.
Бу солиқларнинг “тартибга солувчи даромадлар” деб аталишига сабаб, улар умумдавлат солиқлари сифатида республика бюджетининг даромадлари манбаи бўлса-да, маҳаллий бюджетлар даромадлилик даражасини таъминлаш мақсадида маҳаллий бюджетларга маълум бир меъёрлар асосида ажратилади. Бу меъёрлар солиқларнинг турлари ва ҳудудлар бўйича табақалаштирилган бўлади ва ҳар йили қайта кўриб чиқилади.
Бу меъёрлар молиявий йил бошлангунга қадар умумдавлат эҳтиёжларини таъминлаш учун зарур бўлган харажатларнинг умумий ҳажми бўйича қарор қабул қилинганидан сўнг ўрнатилади. Нормативларни ўрнатишда маҳаллий ва умумдавлат солиқлари бўйича тушумларнинг прогнози, маҳаллий бюджетларнинг минимал харажатлари прогнозлари эътиборга олинади. Бу меъёрларнинг ўзгаришини маҳаллий бюджет харажатларини шу ҳудуддан тушадиган солиқлар ҳисобига қоплаш ва юқори бюджетлардан қуйи бюджетларга трансфертлар ҳажмини камайтириш зарурияти билан изоҳлаш мумкин.
Умумдавлат солиқларидан нормативлар ҳар йили қайта кўриб чиқилади ва Олий Мажлис томонидан давлат бюджетини тасдиқлаш вақтида миқдори белгиланади. Сўнгги йилларда бу меъёрларнинг йилдан-йилга ошиб боришини кузатишимиз мумкин ( олдинги бобдаги 5-жадвалга қаранг).
Меъёрларнинг юқори ўрнатилиши, солиқларнинг ундиришни кўпайтиришга қизиқишни эмас, балки вилоятларимиз иқтисодий салоҳиятининг юқори бўлмаганлигидан далолат беради. Ажратмаларнинг юқори ёки паст даражада ўрнатилиши вилоятлар иқтисодий салоҳияти билан бевосита боғлиқдир.
Даромадларни бюджетлар ўртасида тақсимлашнинг умумлашган механизми солиқларни умудавлат ва маҳаллий солиқларга ажратишга асосланганлигини ва у ўтиш иқтисодиётидаги барча давлатлар учун хос бўлган хусусиятдир.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида56
Юқорида таъкидлаб ўтганимиздек, Ўзбекистон республикасида маҳаллий бюджетларнинг даромадларини баланслашнинг иккинчи манбаси – бу бюджетлараро трансфертлардир. Бюджетлараро трансфертлар субвенциялар, ўтказиб бериладиган даромадлар, дотациялар, бюджет ссудаси ва ўзаро ҳисоб-китоблар бўйича маблағлар шаклида амалга оширилади.
Бюджетлараро трансфертларнинг ҳажмлари жорий молия йилида турли даражадаги бюджетлар даромадлари ва харажатлари ўзгаришига сабаб бўлувчи қонун ҳужжатлари қабул қилинганда, шунингдек, тегишли барча солиқлар ва бошқа мажбурий тўловларнинг тўлиқ тушишидан ҳамда бюджетдан ажратиладиган маблағларнинг ўзлаштирилишидан келиб чиққан ҳолда аниқланади.
шундай қилиб, маҳаллий бюджетларни баланслаштириш мақсадида республика бюджети томонидан қуйи бюджетларга субвенциялар, дотациялар ва бюджет ссудалари кўринишидаги молиявий ёрдамлар амалга оширилади.
Қуйида келтирилаётган 6-жадвалда 2014-2017 йилларда Қорақалпоғистон республикаси бюджети, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетларининг даромадлар ва харажатлар ҳажмлари, республика бюджетидан субвенцияларнинг чекланган миқдорларини кўришимиз мумкин(6-жадвалга қаранг).
6-жадвалдаги маълумотлар қуйидагиларни акс эттиради: Тошкент шаҳри, Бухоро, Қашқадарё, Навоий, Тошкент, Фарғона вилоятлари (2014 йилдан бошлаб Андижон вилояти, 2015 йилдан Хоразм вилояти, 2016 йилдан Самарқанд вилояти, 2017 йилдан Қорақалпоғистон республикаси) ўз даромадлари ва тартибга солувчи солиқлар ҳисобига баланслаштирилади.
Сурхондарё, Сирдарё, Жиззах, Наманган вилоятлари тартибга солувчи солиқлар, ўтказиб бериладиган даромадлар ҳамда иш берувчиларнинг ажратмаларини, ижтимоий нафақаларни ва марказлаштирилган инвестицияларни амалга оширишга субвенциялар ёрдамида баланслаштирилади.
Наманган ва Сурхондарё вилоятларига умумдавлат солиқларидан ажратмалардан, ўтказиб бериладиган даромадлар ва субвенциялардан ташқари 2009 йилда дотациялар ҳам ажратилган эди. 2010 ва 2011 йилда фақат Наманган вилояти дотацион минтақа бўлиб қолганди, 2012 йилдан бошлаб ҳеч бир вилоятнинг маҳаллий бюджетига дотация берилмади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 57
I-БОБ
III-бо
бБю
джетлараро м
уносабатлар
6-ж
Ад
вА
л. 2
014-20
17йил
учунҚо
рақа
лпоғис
тонРе
спубли
каси
бюдж
ети,вил
оятлар
ваТо
шкентшаҳар
м
аҳал
лийбю
джетла
рини
нгдар
омад
ларва
хар
ажатла
рҳажмла
ри,республ
икабю
джетид
ан
субве
нция
ларн
ингч
екла
нган
миқ
дорл
ари18
Ҳуду
длар
Дар
омад
лар
(млр
д. с
ўм)
Хара
жат
лар(
млр
д. с
ўм)
Халқ
тал
ими
муа
ссас
алар
ига
иш ҳ
ақи
ва я
гона
иж
тим
оий
туло
в ха
мда
иж
тим
оий
нафа
кани
м
олия
лаш
тири
ш уч
ун с
убве
нция
лар(
млр
д. с
ўм)
2014
2015
2016
2017
2014
2015
2016
2017
2014
2015
2016
2017
Қора
қалп
оғис
тон
Ре
спубли
каси
601,1
763,5
911,1
1423
,210
96.4
1269
,913
86,5
1423
,249
5,450
6,447
5,4
Анди
жон
вил
ояти
1368
,915
75,4
1740
,217
10,5
1368
,915
75,4
1740
,217
10,5
Бухоро
вил
ояти
916,1
1075
,411
75,6
1161
,591
6,010
75,4
1175
,611
61,5
Жиз
захв
илоя
ти34
1,544
7,251
5,870
1,171
3,581
4,492
0,393
0,137
2,0
367,2
404,5
229,0
Қашқа
дарё
вил
ояти
1442
,916
76,2
1814
,017
71,3
1442
,916
76,2
1814
,017
71,3
Наво
ийвил
ояти
615,7
725,3
812,1
807,4
615,7
725,3
812,1
807,4
Нама
нган
вил
ояти
758,5
875,7
974,4
1075
,412
66,8
1473
,016
30,7
1617
,750
8,4
597,4
656,2
542,3
Сама
рқан
дви
лояти
1098
,717
42,9
2212
,321
40,6
1741
,019
92,9
2212
,321
40,6
642,2
250,0
Сурхон
дарё
вил
ояти
606,6
754,3
905,8
1077
,812
25,0
1399
,415
94,5
1610
,761
8,464
5,168
8,7
533,0
Сирд
арёви
лояти
317,7
407,0
459,7
608,6
477,3
562,7
637,7
701,5
159,6
155,7
178,0
92,8
Тошкентвил
ояти
1367
,315
70,5
1741
,117
06,5
1367
,315
70,5
1741
,117
06,5
Фарғон
ави
лояти
1760
,320
02,1
2211
,821
50,2
1760
,320
02,1
2211
,821
50,2
Хора
змвил
ояти
808,7
1033
,611
40,3
1152
,594
2,010
33,6
1140
,311
52,5
133,2
Тошкентшаҳри
1390
,215
69,4
1803
,724
99,1
1390
,215
69,4
1803
,724
99,1
жам
и13
394,
216
218,
618
418,
019
985,
716
323,
318
740,
420
820,
821
382,
829
29,1
2521
,824
02,9
1397
,1
18
Ўзбе
кистон
Республ
икас
иПр
езид
ентини
нгте
гишли
йил
арда
гибюдж
етпар
аметрл
артў
ғрис
идагиҚар
орла
риасо
сида
тайё
рлан
ган
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида58
2013 йилда 8 та маҳаллий бюджетларга жами 3687,2 млрд. сўм субвенциялар ажратилган бўлса, 2014 йилда 7 та ҳудудга бу миқдор 2929,1 млрд. сўмни ташкил қилган. 2015 йилда эса 6 та маҳаллий бюджетга 2521,8 млрд.сўм субвенциялар ажратилган. 2016 йилда эса 5 та маҳаллий бюджетга 2402,9 млрд.сўм субвенциялар ажратилган. 2017 йилда эса 4 та маҳаллий бюджетга1397,1 млрд.сўм субвенциялар режалаштирилган. Субвенция оладиган ҳудудлар ва субвенциялар миқдорининг камайиб бораётганлиги ижобий ҳолдир, албатта.
Хулоса қилиб айтганда, Қорақалпоғистон республикаси бюджети, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетлари тақчиллигига йўл қўйилмайди. шунингдек мазкур маҳаллий бюджетларини қабул қилиш ва ижро этишда маблағлар жалб қилишни амалга оширишга (юқори турувчи бюджетлардан бюджет ссудалари олиш бундан мустасно), тасдиқланган бюджетдан ажратилган маблағлардан ортиқ харажатларни амалга оширишга, тегишли бюджетлар маблағлари ҳисобидан бошқа юридик ва жисмоний шахслар фойдасига молиявий кафолатлар ва кафилликлар беришга, ҳамда юридик ва жисмоний шахсларга бюджет ссудалари ва кредит линиялари беришга йўл қўйилмайди.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 59
НАзоРАт учуН САволлАР:
1. Бюджетлараро муносабатлар деганда нимани тушунасиз?
2. Бюджетлараро муносабатларда қайси даражадаги бюджетлар ўртасида ўзаро муносабатларига йўл қўйилмайди?
3. Бюджетлараро трансфертлар деганда нимани тушунасиз?
4. Бюджетлараро трансфертлар қандай шаклларда амалга оширилади?
5. субвенция нима?
6. Ўтказиб бериладиган даромадлар деганда нимани тушунасиз?
7. Қорақалпоғистон Республикаси бюджетидан, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетларидан туманлар ва шаҳарлар бюджетларига тушумлари ўтказиб бериладиган хўжалик юритувчи субъектларнинг ҳамда улар томонидан тўланадиган солиқлар ва бошқа мажбурий тўловларнинг турлари рўйхатини ким тасдиқлайди?
8. Дотация нима?
9. Бюджетлараро ўзаро ҳисоб-китоблар деганда нимани тушунасиз?
10. Бюджетлараро трансфертларни ўтказиш қандай ҳужжат асосида амалга оширилади?
11. Бюджет ссудаси нима?
12. Бюджет ссудаларини беришнинг мажбурий шарти нимадан иборат?
13. Қайси умумдавлат солиқлари тўлиқ ҳажмда маҳаллий бюджетлар даромадларига ўтказилади?
14. Қайси умумдавлат солиқлари бюджет тизимининг бюджетлари ўртасида тақсимланади?
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида60
4.1. бюджет жарЁНиНиНг моҳияти ва уНиНг босқичлари
Бюджет жараёнининг мазмуни мамлакатнинг давлат ва бюджет қурилиши, тегишли ваколатли органлар ва юридик шахсларнинг бюджет ҳуқуқлари билан белгиланади.
Бюджет жараёни, одатда, бюджет фаолиятининг қуйидаги тўрт босқичини ўз ичига олади (5-расмга қаранг):
бюджет лойиҳасини тузиш;
ЎЗБЕКиСТОнда БЮджЕТ жараёни Ва уни амаЛГа Ошириш мЕханиЗми
IV-БОБ
Мазкур бобда бюджет жарёнининг моҳияти ва унинг босқичлари, бюджет лойиҳасини тузиш ва тасдиқлаш, ижросини таъминлаш ва унга ўзгартиришлар киритиш тартиби, ҳамда давлат бюджети ва маҳаллий бюджетлар ижроси тўғрисидаги йиллик ҳисобот ва уни тасдиқлаш тартиби ёритилган.
бюджет жараёни -бюджеттизимибюджетларинишакллантириш,тузиш,кўрибчиқиш,қабулқилиш,тасдиқлашваижроэтиш,уларнингижросининазоратқилиш,бюджеттизимибюджетларинингижроситўғрисидагиҳисоботларнитайёрлашватасдиқлаш,шунингдекуларўртасидагиўзаромуносабатларжараёнидир.
Ўзбекистон Республикаси Бюджет кодекси, 1-боб, 3-модда
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 61
I-БОБ
IV-бо
бЎзбекистонда бю
джет ж
араёни ва уни ам
алга ошириш
механизм
и
бюджетни кўриб чиқиш ва тасдиқлаш;
бюджетни ижро этиш ва унинг назоратини олиб бориш;
бюджетнинг ижроси тўғрисидаги ҳисоботни тайёрлаш ва уни тасдиқлаш.
Бюджет жараёнининг давомийлиги юқоридаги тўрт босқичнинг барчасидан иборат бўлиб, одатда, уч йилга яқин давом этади. Бунинг бир йилга яқини бюджет лойиҳасини ишлаб чиқиш, уни кўриб чиқиш ва тасдиқлашга, бир календарь йили (1 январдан 31 декабргача) бюджетни ижро этишга (бюджет йили) ва саккиз ойга яқини бюджетнинг ижроси тўғрисидаги ҳисоботни тайёрлашга ва уни тасдиқлашга тўғри келади.
5-РАСМ. Бюджетжараёнибосқичлари
Давлатбюджетивадавлатмақсадлижамғармалари
бюджетларининглойиҳасинитузиш
Давлатбюджетивадавлатмақсадлижамғармалари
бюджетларининглойиҳалариникўрибчиқиш,қабулқилишва
тасдиқлаш
тасдиқланганДавлатбюджетивадавлатмақсадлижамғармаларибюджетларини
ижроэтишвауларнингижросининазоратқилиш
Давлатбюджетивадавлатмақсадлижамғармаларибюджетларинингижроситўғрисидагиҳисоботларнитайёрлашватасдиқлаш
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида62
Бюджет жараёнини ташкил қилишда қуйидаги тамойилларга риоя қилинади:
ягоналик – ягона ҳуқуқий база, ягона бюджет таснифи, Ўзбекистон республикаси давлат бюджети ва ҳудудлар бюджетларини тузишда статистик ахборот тузиш учун зарур бўлган бюджет хужжатлари шаклининг ягоналиги;
ҳар бир қонун чиқарувчи ва ижроия хокимияти органининг бюджет жараёнидаги мустақиллиги - ўз даромад манбалари ва улардан фойдаланиш йўналишларини белгилаш ҳуқуқи билан таъминланади;
баланс усули – жами бюджетларнинг даромадлари ва харажатлари ўртасида, шунингдек, моддий ва молиявий кўрсаткичлар ўртасида тўғри нисбатларни белгилашни назарда тутади.
Бюджет жараёни бюджетни режалаштиришдан бошланади. Бюджетни режалаштириш давлат молиявий сиёсати талабларига мувофиқлаштирилган молиявий режалаштиришнинг муҳим таркибий қисмини ташкил қилади. Бундай режалаштиришнинг иқтисодий вазифаси турли даражадаги бюджетлар ва бюджетдан ташқари жамғармаларни тузиш ва ижро этиш жараёнида мамлакатни ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришнинг умуммиллий дастурлари асосида ялпи ички маҳсулот ва миллий даромад қийматини молия тизими бўғинлари ўртасида марказлаштирилган тарзда қайта тақсимлаш пропорцияларини тўғри белгилашдан иборатдир.
Бюджет лойиҳасини тузиш бюджет жараёнининг энг муҳим босқичларидан бири ҳисобланади. Давлат бюджетининг лойиҳасини тузиш (яратиш, ишлаб чиқиш) бўйича ишлар янги бюджет йилининг бошланишидан анча олдин, масалан, ГФрда – 6 ой, Японияда – 8 ой, Францияда – 14 ой, АҚшда – 18 ой, Ўзбекистонда – 7 ой олдин бошланади. Унинг лойиҳасини тузиш ижроия ҳокимият органлари, одатда, Молия вазирлиги (Ғазначилик) томонидан амалга оширилади.
Баъзи бир мамлакатларда бюджет лойиҳасини тузиш давлат ижроия ҳокимияти бошлиғи (раҳбари)нинг келгуси йилга мўлжалланган ижтимоий-иқтисодий сиёсатининг умумий йўналишлари муаммолари бўйича чиқишидан (маърузасидан) бошланади. Масалан, АҚшда
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 63
I-БОБ
IV-бо
бЎзбекистонда бю
джет ж
араёни ва уни ам
алга ошириш
механизм
и
президент америка халқига бюджетнома билан мурожаат қилиб, унда молия-пул сиёсатининг асосий вазифалари, келгуси бюджет йили ва навбатдаги тўрт йил учун федерал бюджет даромад ва харажатларининг ҳукумат баҳоси шакллантирилади19.
бюджет сўрови -келгусидавручунбюджетданажратиладиганмаблағларни олишга бўлган эҳтиёжни асослашни назардатутувчиҳужжат.
У ўз ичига қуйидагиларни олади:
1) Бюджетташкилотининг,бюджетмаблағлариолувчинингвабюджет маблағларини тақсимловчининг бюджет тизимибюджетлари маблағларидан фойдаланиш билан боғлиқфаолиятининг миқдор ва сифат кўрсаткичларини ўз ичигаолувчи, ўтган йилда эришилган натижалар важорий йилда кутилаётганнатижалартўғрисидагитаҳлилийҳисоботни;
2) Харажат мажбуриятларининг уларни киритиш (ижро этиш)учун асос бўладиган ҳамда молиялаштириш манбаларива амал қилиш муддатларини белгилайдиган норматив-ҳуқуқийҳужжатлар,шартномаларва(ёки)уларнингалоҳида қоидаларикўрсатилганреестрини;
3) Бюджет маблағларини тақсимловчининг ривожлантиришдастурини;
4) Бюджет маблағларини тақсимловчининг ривожлантиришдастурибиланузвийбоғлиқҳолдатузилганкелгусидавручун бюджетбуюртмасини.
Бюджет сўровини тузиш тартиби давлат бюджети бўйича -ЎзбекистонРеспубликасиМолиявазирлигитомонидан,давлатмақсадли жамғармалари бўйича - уларнинг тақсимловчи органларитомониданбелгиланади.
19 ВаҳобовА.В.,МаликовТ.С.Молия.–Т:“Шарқ”,2010й.,470-бет
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида64
Бюджет лойиҳасини тузишдан олдин Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги ҳар йили Ўзбекистон республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланган муддатларда келгуси молия йилига тегишли бюджетлар ва давлат мақсадли фондларини тайёрлаш учун Қорақалпоғистон республикаси Вазирлар кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳри ҳокимликлари, давлат мақсадли фондларини тақсимловчи органларга, ҳамда бюджетдан ажратиладиган маблағларни олишга буюртмалар тузиш учун республика бюджетидан молиялаштириладиган бюджет маблағлари олувчиларга бюджет сўрови юбориши керак.
Давлат бюджетининг ва давлат мақсадли жамғармалари бюджетларининг лойиҳасини тузиш:
бюджет сўровини тузиш тартибини юборишни;
бюджет сўровларини ҳамда асосий макроиқтисодий кўрсаткичлар прогнозларини тайёрлаш ва тақдим этишни;
бюджет сўровларини кўриб чиқиш ва жамлашни;
бюджетномани ишлаб чиқишни назарда тутади.
Амалдаги қонунчиликка кўра, Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги ҳар йили 15 апрелга қадар келгуси давр учун бюджет сўровини тузиш тартибини Ўзбекистон республикасининг республика бюджети лойиҳасини тайёрлаш учун — бюджет маблағларини тақсимловчиларга; Қорақалпоғистон республикаси бюджети, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетлари лойиҳаларини тайёрлаш учун — Қорақалпоғистон республикаси Вазирлар кенгашига, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимларига; давлат мақсадли жамғармалари бюджетлари лойиҳаларини тайёрлаш учун — давлат мақсадли жамғармаларини тақсимловчи органларга юборади.
Бюджет жараёнининг навбатдаги босқичлари ҳақида мазкур бобнинг кейинги бўлимларида кенгроқ тўхталиб ўтамиз.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 65
I-БОБ
IV-бо
бЎзбекистонда бю
джет ж
араёни ва уни ам
алга ошириш
механизм
и
4.2. маҳаллий бюджетларНиНг лойиҳасиНи тузиш ва тасдиқлашНиНг амалдаги меХаНизми
Бюджет маблағларини тақсимловчилар, Қорақалпоғистон республикаси Вазирлар кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимлари, давлат мақсадли жамғармаларини тақсимловчи органлар Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги томонидан юборилган келгуси давр учун бюджет сўровини тузиш тартибини олгандан сўнг уч иш куни ичида тегишли бюджет сўровларини тузиш тўғрисида ва уларни тайёрлаш муддатларини белгилаш ҳақида қарорлар қабул қилишлари лозим. Қорақалпоғистон республикаси Молия вазирлиги, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликларининг молия бошқармалари эса мазкур қарорлар қабул қилинганидан сўнг уч иш куни ичида келгуси давр учун бюджет сўровини тузиш тартибини тегишли бюджетлар лойиҳаларини тайёрлаш учун - туман ва шаҳар ҳокимларига ва бюджет сўровларини тузиш учун - Қорақалпоғистон республикасининг республика бюджетидан, вилоятларнинг вилоят бюджетларидан ва Тошкент шаҳрининг шаҳар бюджетидан молиялаштириладиган бюджет ташкилотлари ҳамда бюджет маблағлари олувчиларга юборади.
туман шаҳар ҳокимларикелгусидавручунбюджетсўровинитузиштартибиниолгандан сўнгуч иш куни ичида тегишлибюджетларлойиҳаларинитузиштўғрисидавауларнитайёрлашмуддатларинибелгилашҳақидақарорлариқабулқилишларикерак.
туман шаҳар ҳокимларининг молия бўлимлари мазкурқарорларқабулқилинганидансўнгуч иш куни ичидакелгусидавручунбюджетсўровинитузиштартибинитуманларвашаҳарларбюджетиданмолиялаштириладиганбюджетташкилотларигавабюджет ташкилотларига ва бюджет маблағлари олувчиларгабюджетсўровларинитузишучунюборишилозим
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида66
Юқорида қайд этиб ўтилган тегишли бюджет сўровларини тузишни ташкилий механизмини қуйидагича ифодалаш мумкин (6-расм):
6-РАСМ. Бюджетсўровларинитузишниташкилиймеханизми
Қорақалпоғистон Республикаси Молия вазирлиги, вилоятлар ва
Тошкент шаҳар ҳокимликларининг молия бошқармалари бюджет
сўровини тузиш тартибини юборади
ҳар йили 21 апрелга қадар
Туман ва шаҳар ҳокимлари кел-гуси давр тегишли бюджетлар
лойиҳаларини тузиш тўғрисида ва уларни тайёрлаш муддатларини
белгилаш ҳақида қарорлар қабул қилади
ҳар йили 24 апрелга қадар
Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар
ҳокимлари тегишли бюджет сўровларини тузиш тўғрисида ва уларни тайёрлаш
муддатларини белгилаш ҳақида қарорлар қабул қилади
ҳар йили 18 апрелга қадар
Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги давлат мақсадли
жамғармаларини тақсимловчи органларга бюджет сўровини
тузиш тартибини юборади
ҳар йили 15 апрелга қадар
Туманлар ва шаҳарлар ҳокимликларининг молия бўлимлари келгуси давр учун бюджет сўровини тузиш тартибини
туманлар ва шаҳарлар бюджетидан молиялаштириладиган бюджет ташкилотларига ва бюджет маблағлари олувчилар-
га бюджет сўровларини тузиш учун юборади
ҳар йили 27 апрелга қадар
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 67
I-БОБ
IV-бо
бЎзбекистонда бю
джет ж
араёни ва уни ам
алга ошириш
механизм
и
Туманлар ва шаҳарлар бюджетидан молиялаштириладиган бюджет ташкилотларига ва бюджет маблағлари олувчилар юқори молия органлари томонидан тақдим этилган келгуси давр учун бюджет сўровини тузишнинг белгиланган талаблари (тартиби) асосида бюджет сўровларини тузадилар, ҳамда мазкур бюджет сўровларини белгиган муддатларда молия органларига тақдим этадилар. келгуси давр учун тузилган бюджет сўровини тақдим этиш муддати қуйидагича белгиланган.
бюджет сўровларини тақдим этиш муддатлари
Келгуси давр учун бюджет сўровлари:
Қорақалпоғистон Республикасининг республика бюджети,вилоятларнингвилоятбюджетлариваТошкентшаҳринингшаҳарбюджетидан,шунингдектуманларвашаҳарларбюджетлариданмолиялаштириладиган бюджет ташкилотлари ва бюджетмаблағлариолувчилартомонидантегишлимолияорганларига- жориййилнинг1июнигача;
бюджет маблағларини тақсимловчилар томониданЎзбекистон Республикаси Молия вазирлигига - жориййилнинг1июлигача;
давлат мақсадли жамғармаларини тақсимловчи органлартомонидан Ўзбекистон РеспубликасиМолия вазирлигига— жориййилнинг1июлигачатақдимэтилади.
Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитаси, ЎзбекистонРеспубликасиДавлатбожхонақўмитасивабошқавазирликлар,давлатқўмиталариҳамдаидораларДавлатбюджетивадавлатмақсадли жамғармалари даромадларининг прогнози бўйичатаклифларни Ўзбекистон РеспубликасиМолия вазирлигига вадавлатмақсадлижамғармаларинитақсимловчиорганларга— жориййилнинг15июнигачатақдимэтади.
Ўзбекистон Республикаси Бюджет кодекси, 16- боб,92-модда
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида68
Ўзбекистон республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан тақдим этилган бюджетнома Ўзбекистон республикаси Олий Мажлисининг палаталари томонидан кўриб чиқилиб, қабул қилингач, у Ўзбекистон республикаси Президентининг асосий макроиқтисодий кўрсаткичлар прогнози ва Давлат бюджетининг асосий параметрларини тасдиқлашга доир Қарори билан тасдиқланади.
Бюджет ташкилотлари ва бюджет маблағлари олувчилартомонидан олинган бюджет сўровлари асосида келгуси молияйили учун тайёрланган туманлар ва шаҳарлар бюджетларининглойиҳалари туманлар ва шаҳарлар ҳокимликларининг молиябўлимлари томонидан Қорақалпоғистон Республикаси Молиявазирлигига,вилоятларваТошкентшаҳарҳокимликларинингмолия бошқармаларига жорий йилнинг 25 июнидан кечиктирмай тақдимэтилишикерак.
ҚорақалпоғистонРеспубликасиМолиявазирлиги,вилоятларваТошкентшаҳримолиябошқармаларитегишлиҳудудийбюджетлойиҳасини Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигига жорий йилнинг 1 июлидан кечиктирмай тақдимэтишикерак.
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томониданЎзбекистон Республикаси ОлийМажлисининг палаталарига —Ўзбекистон Республикаси Ҳисоб палатасининг хулосаси билан жорий йилнинг 15 октябридан кечиктирмай киритилади.
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаситомонидан тақдим этилган бюджетнома ЎзбекистонРеспубликаси Олий Мажлисининг палаталаритомонидан кўриб чиқилиб, қабул қилингач, у ЎзбекистонРеспубликаси Президентининг асосий макроиқтисодийкўрсаткичлар прогнози ва Давлат бюджетининг асосий параметрларинитасдиқлашгадоирҚарорибилантасдиқланади
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 69
I-БОБ
IV-бо
бЎзбекистонда бю
джет ж
араёни ва уни ам
алга ошириш
механизм
и
Ўзбекистон республикаси Президентининг Қарори қабул қилингандан сўнг бир ҳафталик муддатда тегишинча Қорақалпоғистон республикаси Жўқорғи кенгеси, халқ депутатлари вилоятлар ва Тошкент шаҳар кенгашлари томонидан Қорақалпоғистон республикаси бюджети, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетлари даромадлари ҳамда харажатларининг ҳажмлари қабул қилинади.
Қорақалпоғистон республикаси Жўқорғи кенгеси, халқ депутатлари вилоятлар ва Тошкент шаҳар кенгашлари қабул қилган қарорларга мувофиқ Қорақалпоғистон республикаси Вазирлар кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимлари ўн иш куни ичида:
Қорақалпоғистон республикаси бюджетининг, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетларининг, туманлар ва шаҳарлар бюджетларининг даромадлари ва харажатлари ҳажмларини, Қорақалпоғистон республикасининг республика бюджетидан, вилоятларнинг вилоят
бюджетнома - давлат бюджетининг ва давлат мақсадлижамғармалари бюджетларининг лойиҳалари асосида шакллантирилганҳужжатдир.
Бюджетнома:
Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги томониданЎзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасига — жорий йилнинг 15 сентябрига қадар киритилади.
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томониданЎзбекистон Республикаси Ҳисоб палатасига хулосатақдим этиши учун — жорий йилнинг 20 сентябрига қадар киритилади. Ўзбекистон Республикаси Ҳисоб палатасиЎзбекистон Республикаси Вазирлар МаҳкамасигаДавлат бюджети ва давлат мақсадли жамғармаларибюджетлари, шунингдек солиқ ва бюджет сиёсатинингасосий йўналишлари лойиҳалари бўйича икки ҳафталик муддатдахулосатақдимэтади.
Ўзбекистон Республикаси Бюджет кодекси, 16- боб,96-модда
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида70
бюджетларидан ва Тошкент шаҳрининг шаҳар бюджетидан субвенциялар, ўтказиб бериладиган даромадлар ва дотацияларнинг чекланган миқдорларини;
Қорақалпоғистон республикаси бюджети, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетлари таркибига кирадиган туманлар ва шаҳарлар бюджетларига умумдавлат солиқ тушумларидан ажратмаларнинг нормативларини. Умумдавлат солиқларидан Қорақалпоғистон республикаси бюджети, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетлари таркибига кирувчи туманлар ва шаҳарлар бюджетларига ажратмаларнинг нормативлари айни шу солиқлардан Қорақалпоғистон республикаси бюджетига, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетларига ажратмаларнинг Ўзбекистон республикаси Президенти қарори билан белгиланган нормативларидан ортиқ бўлмаган миқдорларда белгиланади;
Қорақалпоғистон республикаси республика бюджетининг, вилоятлар вилоят бюджетларининг ва Тошкент шаҳри шаҳар бюджетининг захира жамғармалари миқдорларини;
Қорақалпоғистон республикаси бюджети, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетлари таркибига кирадиган туманлар ва шаҳарлар бюджетлари айланма касса маблағларининг йўл қўйиладиган энг кам миқдорларини тасдиқлаш бўйича қарорлар қабул қилади.
Қорақалпоғистон республикасининг бюджети, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетлари қабул қилинганидан кейин бир ҳафталик муддатда туман ва шаҳар ҳокимларининг қарорлари билан Қорақалпоғистон республикаси бюджети, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетлари таркибига кирадиган туманлар ва шаҳарларнинг бюджетлари қабул қилинади.
Қорақалпоғистон республикаси бюджетининг, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетларининг ижроси Қорақалпоғистон республикаси Вазирлар кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар, туманлар ва шаҳарлар ҳокимликлари томонидан таъминланади.
шуни алоҳида таъкидлаш жоизки, Қорақалпоғистон республикаси Жўқорғи кенгеси, халқ депутатлари вилоятлар ва Тошкент шаҳар, шунингдек туманлар ва шаҳарлар кенгашлари ўз бюджетларининг баланслилиги бузилишига ва Давлат бюджети
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 71
I-БОБ
IV-бо
бЎзбекистонда бю
джет ж
араёни ва уни ам
алга ошириш
механизм
и
тақчиллигининг тасдиқланган чекланган миқдори ошишига олиб келадиган тегишли бюджет даромадларини қисқартиришга ёки харажатларини кўпайтиришга қаратилган бирор-бир қарор қабул қилишга ҳақли эмас.
Қорақалпоғистон республикаси бюджети, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетлари қабул қилинганидан кейин молия йили мобайнида Қорақалпоғистон республикаси Жўқорғи кенгеси, халқ депутатлари вилоятлар ва Тошкент шаҳар, шунингдек туманлар ва шаҳарлар кенгашларининг тегишли бюджет даромадлари қисқаришига олиб келадиган қарорлари тегишли бюджет харажатлари қисқартирилган тақдирдагина қабул қилиниши мумкин.
Қорақалпоғистон республикаси бюджети, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетлари баланслаштирилган даромадлар ва харажатларга эга бўлиши лозим.
4.3. маҳаллий бюджетларНиНг ижросиНи таъмиНлаш ва маҳаллий бюджетларга Ўзгартиришлар Киритиш тартиби
Баъзи ҳолларда Давлат бюджетининг ижроси давомида бюджетдан ажратиладиган маблағларга ўзгартиришлар киритиш зарурияти пайдо бўлиши мумкин. Бундай вазиятда бюджетдан ажратиладиган маблағларга молия йили мобайнида ўзгартиришлар киритиш бир бюджет маблағлари олувчиси учун бюджет маблағларининг камайтирилиши бошқа бюджет маблағлари олувчиси учун бюджет маблағларининг тегишли равишда кўпайтирилишини назарда тутган тартибда:
1) тасдиқланган бюджетдан ажратиладиган маблағлар ҳажмининг 10% га қадари:
Давлат бюджетида кўрсатиб ўтилган бюджет маблағлари олувчилар учун – Ўзбекистон республикаси Молия вазирлигининг тақдимномасига биноан, Ўзбекистон республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан;
республика бюджетидан молиялаштириладиган бюджет маблағлари олувчилар учун – Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги томонидан;
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида72
Қорақалпоғистон республикаси бюджети ва маҳаллий бюджетлардан молиялаштириладиган бюджет маблағлари олувчилар учун – Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги билан келишилган тегишли молия органларининг тақдимномасига биноан, Қорақалпоғистон республикаси Вазирлар кенгаши ва тегишли ҳокимлар томонидан (капитал қуйилмалар моддалари бундан мустасно);
2) тасдиқланган бюджетдан ажратиладиган маблағлар ҳажмининг 10% дан ортиғи:
Давлат бюджетида кўрсатиб ўтилган бюджет маблағлари олувчилар учун – Ўзбекистон республикаси Олий Мажлиси томонидан;
республика бюджетидан молиялаштириладиган бюджет маблағлари олувчилар учун – Ўзбекистон республикаси Олий Мажлиси томонидан белгиланадиган тартибда Ўзбекистон рес-публикаси Молия вазирлигининг тақдимномасига биноан Ўзбекистон республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан;
Қорақалпоғистон республикаси бюджети ва маҳаллий бюджетлардан молиялаштириладиган бюджет маблағлари олувчилар учун – тегишли молия органларининг Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги билан келишилган тақдимномасига биноан, Қорақалпоғистон республикаси Жуқорғи кенгеси ҳамда жойлардаги тегишли ҳокимият вакиллик органлари томонидан (капитал қуйилмалар моддалари бундан мустасно) амалга оширилади.
Бюджет маблағини олувчининг сўровига биноан, молия йили учун унга назарда тутилган бюджетдан ажратиладиган маблағлар айрим моддалар бўйича (капитал қуйилмалар моддалари бундан мустасно) бошқа моддалар бўйича бюджетдан ажратиладиган маблағлари тенг миқдорда камайтирилган ва мазкур бюджет маблағлари олувчи учун назарда тутилган бюджетдан ажратиладиган маблағларнинг умумий ҳажми сақлаб қолинган ҳолда дастлабки ҳажмининг 10% га қадар камайтирилиши мумкин. Бу ҳолда бюджетдан ажратиладиган маблағларга ўзгартиришлар:
республика бюджетидан ажратиладиган бюджет маблағларига – Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги томонидан;
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 73
I-БОБ
IV-бо
бЎзбекистонда бю
джет ж
араёни ва уни ам
алга ошириш
механизм
и
Қорақалпоғистон республикаси бюджети ва маҳаллий бюджетлардан ажратиладиган бюджет маблағларига – Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги белгилаган тартибда тегишли молия органлари томонидан киритилади.
Давлат бюджетини белгиланган параметрлар доирасида ижро этиш алоҳида аҳамиятга эга. шу сабабли Қорақалпоғистон республикаси Жўқорғи кенгеси ва маҳаллий ҳокимият вакиллик органлари, агар муайян ҳаракатлари бюджет тақчиллигининг қонун ҳужжатларида белгиланган энг юқори даражасидан ошиб кетишига олиб келадиган бўлса, Давлат бюджети даромадларини қисқар-тирувчи ёки харажатларини оширувчи бирор-бир ҳаракат қилишга ҳақли эмаслар. шунга мос равишда Қорақалпоғистон республикаси бюджети ҳамда маҳаллий бюджетлар қабул қилинганидан кейин молия йили мобайнида айрим турлар бўйича бюджет даромадларини қисқартиришга олиб келувчи Қорақалпоғистон республикаси Жўқорғи кенгеси ва тегишли маҳаллий ҳокимият вакиллик органининг қарори, агар унда бошқа турлар бўйича даромадларни кўпайтириш ва (ёки) бюджет харажатлари тегишли миқдорда қисқартирилиши керак бўлган моддалар назарда тутилган тақдирдагина, қабул қилиниши ва амалга киритилиши мумкин.
Қорақалпоғистон республикаси бюджети ва маҳаллий бюджетлар қабул қилинганидан кейин молия йили мобайнида тегишли бюджет харажатлари қисқартирилишига ва (ёки) даромадлари кўпайишига олиб келувчи Қорақалпоғистон республикаси Жўқорғи кенгеси ва маҳаллий ҳокимият вакиллик органининг қарори қабул қилинганда ҳосил бўладиган ортиқча маблағлар мазкур қарор қабул қилинган даражадаги бюджетга маблағларни қайта тақсимлаш учун қонун ҳужжатларида назарда тутилган тартибда олиб қўйилади.
Агар Давлат бюджети қабул қилинганидан кейин молия йили давомида Давлат бюджетидан олинган бюджет маблағларини кўпайтириш (камайтириш) тўғрисида қарор қабул қилинадиган бўлса, Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги, Қорақалпоғистон республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳри молия органлари томонидан тегишли даражадаги бюджетлар ҳажмига ўзгаришлар киритилиши мумкин. Харажатларни кўпайтириш ёки уларни қисқартириш бюджетлар ўртасида ўзаро ҳисоб-китоб қилиш йўли билан амалга оширилади. Ўз навбатида, бюджетлар ўртасида ўзаро ҳисоб-китоб ўтказиш тартиби Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги томонидан белгиланади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида74
Солиқлар ва бюджет тўловлари интизомини мустаҳкамлаш юзасидан кўрилган чора-тадбирлар натижасида Қорақалпоғистон республикаси бюджети ва маҳаллий бюджетларга тасдиқланган кўрсаткичлардан ташқари тушган қўшимча даромадлар айланма касса маблағи меъёри тасдиқланганидан кам бўлмаган миқдорда сақланиб қолган тақдирда қабул қилинган бюджетдагидан ташқари харажатларга йўналтирилиши мумкин. Ушбу масалага доир тегишли қарорлар Қорақалпоғистон республикаси Вазирлар кенгаши ва тегишли ҳокимлар томонидан қабул қилинади.
Бюджет ижросини таъминлашда Давлат бюджети даромадлари ва харажатларини бошқариш муҳим аҳамият касб этади. Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги ва бошқа молия органлари Давлат бюджети ва унинг тузилмасига кирувчи бюджет-ларнинг қонун ҳужжатларида белгиланган кўрсаткичлар доирасида бажарилиши учун жавобгардир. шунинг учун ҳам Давлат бюджети даромадлари ва харажатларини бошқариш Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги томонидан амалга оширилади.
Агар йил мобайнида давлат даромадлари анча қисқарган ва Давлат бюджетининг олдиндан белгиланган тақчиллиги қонун ҳужжатларида белгиланган чегара миқдоридан ошадиган бўлса, Ўзбекистон республикаси Вазирлар Маҳкамаси Давлат бюджетининг харажатларини алоҳида моддалар бўйича қисқартириш тўғрисида қонун ҳужжатларида назарда тутилган тартибда Ўзбекистон республикаси Олий Мажлисига таклиф киритади.
Турли даражадаги бюджетларнинг даромадлари ва харажатлари ўртасидаги вақтинчалик тафовутни тўғрилаш мақсадида молия йили давомида уларга тегишли бюджетлардан бюджет ссудалари ажратилиши мумкин. Бюджет ссудаларини беришнинг энг кеч муддати ва тартиби Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги томонидан белгиланади. шунингдек, турли даражадаги бюджетларнинг даромадлари ва харажатлари ўртасидаги вақтинчалик фарқни молия йили давомида айланма касса маблағи меъёри ҳисобига уни молия йили охиригача тасдиқланган ҳажмга қадар тик-лаган ҳолда, бюджет маблағларининг фойдаланилмаган қолдиқлари ҳисобига ва қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда давлатнинг қисқа муддатли қимматли қоғозларини чиқариш ҳисобига ҳам қоплаш мумкин.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 75
I-БОБ
IV-бо
бЎзбекистонда бю
джет ж
араёни ва уни ам
алга ошириш
механизм
и
Хулоса қилиб айтганда, Қорақалпоғистон республикаси бюджетининг, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетларининг харажатларига тегишли бюджетларнинг тасдиқланган параметрларига нисбатан уларнинг харажатларини 10 ва ундан ортиқ фоизга кўпайтиришни ёки камайтиришни назарда тутадиган ўзгартиришлар киритиш Бюджет кодексининг 144-моддаси талабларига риоя этилган ҳолда тегишинча Қорақалпоғистон республикаси Вазирлар кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимлари тақдимномасига кўра тегишинча Қорақалпоғистон республикаси Жўқорғи кенгеси, халқ депутатлари вилоятлар ва Тошкент шаҳар кенгашлари томонидан амалга оширилади.
Қорақалпоғистон республикаси бюджетининг, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетларининг харажатларига тегишли бюджетларнинг тасдиқланган параметрларига нисбатан уларнинг харажатларини 10 фоиздан кам кўпайтириш ёки камайтиришни назарда тутадиган ўзгартиришлар киритиш тегишинча Қорақалпоғистон республикаси Молия вазирлиги, вилоятлар ва Тошкент шаҳар молия бошқармалари тақдимномасига кўра тегишинча Қорақалпоғистон республикаси Вазирлар кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимлари томонидан амалга оширилади.
Қорақалпоғистон республикаси бюджетининг, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетларининг харажатларига ўзгартиришлар киритишга доир қарорлар, Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги билан келишувга кўра ёки Ўзбекистон республикаси Молия вазирлигининг ёзма билдиришлари асосида қабул қилинади.
Туманлар ва шаҳарлар бюджетларининг харажатлари ёйилмасига бир бюджет ташкилоти ва бюджет маблағлари олувчи учун бюджетдан ажратиладиган маблағларни камайтиришни мос равишда бошқа бюджет ташкилоти ва бюджет маблағлари олувчи учун бюджетдан ажратиладиган маблағларни кўпайтиришни назарда тутадиган туманлар ва шаҳарлар бюджетларининг тасдиқланган харажатлар параметрлари доирасида ўзгартиришлар киритиш туманлар ва шаҳарлар ҳокимликларининг молия бўлимлари тақдимномасига кўра туманлар ва шаҳарлар ҳокимларининг қарорлари асосида амалга оширилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида76
4.4. давлат бюджети ва маҳаллий бюджетлар ижроси тЎҒрисидаги йиллиК ҳисобот ва уНи тасдиқлаш тартиби
Қорақалпоғистон республикаси Вазирлар кенгаши, вилоятлар, Тошкент шаҳар, туманлар ва шаҳарлар ҳокимлари тегишли бюджетлар ижроси тўғрисидаги йиллик ҳисоботларни ҳисобот йилидан кейинги йилнинг 10 майидан сўнг тегишинча Қорақалпоғистон республикаси Жўқорғи кенгесига, халқ депутатлари вилоятлар ва Тошкент шаҳар, шунингдек туманлар ва шаҳарлар кенгашларига тақдим этади.
Тегишли бюджетларнинг ижроси тўғрисидаги йиллик ҳисоботларни тақдим этиш муддатлари тегишинча Қорақалпоғистон республикаси Жўқорғи кенгеси, халқ депутатлари вилоятлар ва Тошкент шаҳар, шунингдек туманлар ва шаҳарлар кенгашлари томонидан белгиланади.
Тегишли бюджетнинг ижроси тўғрисидаги йиллик ҳисобот тегишинча Қорақалпоғистон республикаси Жўқорғи кенгеси, халқ депутатлари вилоятлар ва Тошкент шаҳар, шунингдек туманлар ва шаҳарлар кенгашлари қарорлари билан тасдиқланади.
Давлат бюджети ижроси тўғрисидаги ҳисобот бюджет ижросининг якуни (натижалари)ни ўзида ифода этади. шу муносабат билан республика бюджетидан молиялаштириладиган бюджет маблағлари олувчилар бюджетидан ажратиладиган маблағлардан ҳисобот даврида фойдаланганлик тўғрисидаги ҳисоботларни Ўзбекистон республикаси Молия вазирлигига шу вазирлик белгилаган муддатларда тақдим этиши керак. шунга мос равишда Қорақалпоғистон республикаси бюджетидан ҳамда маҳаллий бюджетлардан молиялаштириладиган бюджет маблағлари олувчилар бюджетдан ажратиладиган маблағлардан ҳисобот даврида фойдаланганлик тўғрисидаги ҳисоботларни тегишли молия органларига Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги томонидан белгиланган муддатларда тақдим этмоқлари лозим.
Туманларнинг, шунингдек республика (Қорақалпоғистон), вилоят бўйсунувидаги шаҳарларнинг молия органлари шаҳар, туман бюджетининг ҳисобот давридаги ижроси тўғрисидаги ҳисоботларни тегишли ҳокимликларга ҳамда юқори молия органларига Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги белгилаган муддатларда тақдим этиши керак.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 77
I-БОБ
IV-бо
бЎзбекистонда бю
джет ж
араёни ва уни ам
алга ошириш
механизм
и
Қорақалпоғистон республикаси Молия вазирлиги, вилоятлар ва Тошкент шаҳри молия органлари тегишли бюджетларнинг ҳисобот давридаги ижроси тўғрисидаги ҳисоботларни тегишли равишда Қорақалпоғистон республикаси Вазирлар кенгашига ва тегишли ҳокимликларга, шунингдек Ўзбекистон республикаси Молия вазирлигига шу вазирлик белгилаган муддатларда тақдим этмоғи лозим.
Қорақалпоғистон республикаси Вазирлар кенгаши, вилоятлар, Тошкент шаҳри, туманлар ва шаҳарлар ҳокимлари бюджетлар ижроси тўғрисидаги ҳисоботларни кўриб чиқиб маъқулланганидан кейин бу ҳисоботларни тегишли равишда Қорақалпоғистон республикаси Жўқорғи кенгеси ва тегишли маҳаллий ҳокимият вакиллик органларига қонун ҳужжатларида белгиланган муддатларда тақдим этади.
Ўзбекистон республикаси Давлат солиқ қўмитаси, Давлат божхона қўмитаси солиқлар, йиғимлар, божлар ва бошқа мажбурий тўловларнинг Давлат бюджетига ҳисобот давридаги тушумлари тўғрисидаги ҳисоботни ҳар ойда Ўзбекистон республикаси Молия вазирлигига қонун ҳужжатларида белгиланган муддатларда тақдим этишлари шарт.
Давлат солиқ хизматининг жойлардаги солиқ органлари солиқлар, йиғимлар, божлар ва бошқа мажбурий тўловларнинг Давлат бюджетига ҳисобот давридаги тушумлари тўғрисидаги ҳисоботни ҳар ойда тегишли молия органларига қонун ҳужжатларида белгиланган муддатларда тақдим этиб туришлари керак.
Давлат мақсадли жамғармаларини тақсимловчи органлар ҳисобот даврида давлат мақсадли жамғармаларига маблағлар тушуми ва улардан фойдаланиш тўғрисидаги ҳисоботларни Ўзбекистон республикаси Молия вазирлигига шу вазирлик белгилаган муддатларда тақдим этиши лозим.
Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги Давлат бюджетининг ижроси тўғрисидаги ҳисоботни Ўзбекистон республикаси Вазирлар Маҳкамасига ҳисобот йилидан кейинги йилнинг 1 майидан кечиктирмай тақдим этиши керак. Ўз навбатида, Ўзбекистон республикаси Вазирлар Маҳкамаси Давлат бюджетининг ижроси тўғрисидаги ҳисоботни Ўзбекистон республикаси Олий мажлисига ҳисобот йилидан кейинги йилнинг 15 майидан кечиктирмай тақдим этиши керак.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида78
Давлат бюджетининг ижроси тўғрисидаги ҳисобот Ўзбекистон республикаси Олий Мажлиси томонидан кўриб чиқилади ва тасдиқланади. шунга мос равишда Қорақалпоғистон республикаси бюджети ва маҳаллий бюджетлар ижроси тўғрисидаги ҳисоботлар Қорақалпоғистон республикаси Жўқорғи кенгеси ва тегишли маҳаллий ҳокимият вакиллик органлари томонидан кўриб чиқилади ва тасдиқланади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 79
НАзоРАт учуН САволлАР:
1. Бюджет жараёни деганда нимани тушунасиз?
2. Бюджет жараёни одатда нечта босқични ўз ичига олади?
3. Давлат бюджетининг ва давлат мақсадли жамғармалари бюджетларининг лойиҳасини тузиш нималарни назарда тутади?
4. Бюджет сўрови нима?
5. Бюджет сўрови ўз ичига қандай ҳужжатларни олади?
6. Келгуси давр учун бюджет сўровини тузиш тартибини маҳаллий бюджетларга қайси орган ва қачон юборади?
7. Маҳаллий вакиллик ва ижроия органларининг маҳаллий бюджетларнинг лойиҳасини тузиш ва тасдиқлаш жараёнидаги функциялари нималардан иборат?
8. Бюджет сўровларини тақдим этиш муддатлари қандай белгиланган?
9. Бюджетнома нима?
10. Тасдиқланган бюджетларга ўзгартиришлар киритиш тартиби қандай?
11. Тегишли бюджетнинг ижро ҳолати қандай муддатларда кўриб чиқилади?
12. Тегишли бюджетнинг ижроси тўғрисидаги йиллик ҳисоботни ким тасдиқлайди?
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида80
Ўрта муддатли бюджет
2-ҚИсМ
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 81
I-БОБ
V-бо
бЎрта м
уддатли бюдж
етлаштириш
ЎрТа муддаТЛи БЮджЕТЛашТириш
V-БОБ
Мазкур бобда ўрта муддатли бюджетлаштиришнинг моҳияти ва унинг афзалликлари, ўрта муддатли бюджетлаштиришнинг халқаро тажрибаси ёритилган.
5.1. Ўрта муддатли бюджетлаштиришНиНг ижтимоий-иқтисодий моҳияти ва афзаллиКлари
Маълумки, ҳар бир мамлакат бюджети олдида турган асосий вазифа макроиқтисодий барқарорлик ва иқтисодий ўсишга эришиш, давлатнинг ижтимоий-иқтисодий сиёсатини молиявий таъминлашга хизмат қилиш, ҳудудларни ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш, пировардида эса аҳолини фаравон ҳаёт кечиришини таъминлашдир.
Ўзбекистон республикасининг Бюджет кодекси ишлаб чиқилиши ва амалиётга тадбиқ этилиши давлат молиясини бошқаришнинг ҳуқуқий асосларини янада такомиллаштиришга, бюджет сиёсатининг устувор йўналишларини тартибга солишга, бюджет маблағларидан фойдаланиш самарадорлигини оширишга ва давлат хизматлари кўрсатиш сифатини янада яхшилашга хизмат қилмоқда.
Бироқ, мамлакатимизда кечаётган иқтисодий ислоҳотлар бюджет жараёни нафақат йил давомидаги кўзланган харажатларни молиялаштиришни, балки бир йилдан ортиқ давом этадиган давлат дастурларини молиялаштирилишини хизмат қилишини таъминлаш, давлат дастурларини бажариш учун керак бўлган молиявий ресурслар билан боғлаш ва бюджет жараёнини ошкоралик даражасини ошириш тақазо этмоқда.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида82
Давлат бюджети билан боғланган ҳар қандай ислоҳотлар тизими пухта, кенг ўйланган ва аниқ ҳисоб-китобларга асосланган ҳолда бўлиши керак. Мазкур давлат бюджети ислоҳотларининг марказий ўрнида бюджет лойиҳасини режалаштириш энг асосий, керак бўлса, бутун мамалакат тақдирини ҳал қилувчи (айниқса, ўтиш даврига хос мамлакатлар учун) куч сифатида қараш мақсадга мувофиқ бўлади. Бюджетни режалаштиришнинг асосий объектига йўналтиришнинг энг муҳим ричаг бу унга сарфланаётган харажат ҳисобланади. шу боисдан, амалга оширилаётган харажатларни маълум мажбуриятларини мустаҳкамлаш (ёки юклатиш) эвазига ҳам таяниш мумкин.
Бюджет харажатларининг бугунги кунда миқдор кўрсаткичлари эътибор марказида асосий ўрин олиб келмоқда, аммо сифат жиҳатдан эса бироз оқсоқланишлар мавжуд. Бюджет харажатларининг сифат жиҳатлари макроиқтисодий миқёсда сезиларли ижтимоий-иқтисодий ривожланишга сабаб бўладиган жиҳат ҳисобланади. Жаҳон амалиётида бюджет харажатларининг сифат жиҳатига “харажатларга оид мажбуриятлар” атамаси билан талқин этилмоқда.
Айнан, харажатларга оид мажбуриятлар бюджет харажатларининг сифат жиҳатига айланиши, бунда амалга оширилаётган ҳар бир харажатлар маълум бир мажбуриятлар асосида (аниқ мақсад ва кутилаётган натижа) амалга оширилади. Мазкур ҳолат бюджет харажатлари учун ҳуқуқий механизм вазифасини бажаради. Бюджет маблағларидан фойдаланиш тўғрисидаги қарорларни харажатларга оид мажбуриятларни қабул қилиш йўли билан расмийлаштириш олиб борилаётган бюджет сиёсатининг барқарорлиги ва изчиллигини таъминлайди. Харажатларга оид мажбуриятларни қабул қилиш давлат ҳокимияти ва маҳаллий ўзини-ўзи бошқариш органларига бириктирилган ваколатлар ва функцияларга мувофиқ амалга оширилади20.
Албатта, ҳар бир ислоҳот бир молия йилида ўз натижасини кўрсатиши мушкул, айниқса, бюджет хизмати соҳасида. шу боис, харажатни тақсимлашдан бюджет ташкилотлари ва бюджетдан маблағ олувчилар учун мажбуриятларни юклаш ҳам улардан натижа кутиш бир молия йили доирасидан ўрта муддатга (қоида тариқасида 3-5 йил) мўлжалланган бюджет амалиётига ўтиш сари етаклайди.
20 А.Б.Алликулиев. Ўрта муддатли бюджетлаштириш амалиётини назарий ўрганиш ва методологик асосларинитакомиллаштириш.Магистракадемикдаражасиниолишучунёзилгандисс.Т.-2015й.12-бет
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 83
I-БОБ
V-бо
бЎрта м
уддатли бюдж
етлаштириш
Бугунги кунда жаҳон амалиётида кўпгина давлатлар бюджет тизимини ўрта муддатли давр учун ишлаб чиқиб амалиётга тадбиқ этишмоқда. шу ўринда таббий савол пайдо бўлади, ўрта муддатли бюджетлаштиришни жорий этиш зарурияти нималар белгилаб беради ёки ҳозирги сметали бюджетлаштириш (харажатли режалаштириш) амалиётининг камчиликлари нималардан иборат?
Давлат бюджетини режалаштириш жорий методологиясида бюджет маблағларидан самарали фойдаланиш имкониятларини чекловчи бир қатор камчиликлар мавжуд бўлиб, уларга:
1) Жорий сметали режалаштириш бюджетдан молиялаштирилган хизмат (иш, товар)ларнинг натижаларини аниқлаш имконияти жуда ҳам мураккаб кечмоқда. Жорий тизимда амалда сарфланган харажатларнинг ўзи ва тежалган маблағгина натижалар сифатида қабул қилинмоқда. Мазкур ёндашув бюджетдан молиялаштиришнинг самарадорлигини аниқлаш имкониятини бермайди. У фақат маблағлар мақсадли сарфланишини таъминлаш, молиялаштиришнинг режалаштирилган ва амалдаги суммасини таққослаш имкониятини беради халос.
2) Жорий бюджетни режалаштириш бир йил билан чегараланиб, амалда бюджет сиёсатини ижтимоий-иқтисодий ривожланишнинг жорий йил доирасидан четга чиқувчи устувор вазифалари ва мақсадларига эришишга йўналтириш имкониятини чеклаб қўймоқда. Натижада ўрта ва узоқ муддатли истиқболга мўлжалланган миллий ва ҳудудий дастурлар аксарият ҳолларда бюджет имкониятлари билан боғланмай қолмоқда. Бу эса, уларни бажариш муддатларини кўп карра қайта кўрилишига ва дастур тадбирларига ўзгартиришлар киритилишига олиб келмоқда.
3) Амалдаги бюджет узоқ муддатли инвестиция дастурлари (капитал қўйилмалар) билан узвий даражада боғланиш имкониятининг чегараланиб қолганлиги. инвестиция дастури доирасида амалга оширилаётган лойиҳалар (янги қувватларни яратиш, амалдаги объектларни асбоб-ускуналар билан жиҳозлаш) ишга туширилганидан сўнг уларни жорий таъминлашга харажатлар талаб қилади. Аммо, янги объектларнинг ишга туширилиши бюджет прогнози билан боғланмаган, яъни унда мазкур объектларни жорий таъмирлаш харажатлари
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида84
ҳисобга олинмаган ҳоллар учрамоқда. Натижада молия йили мобайнида мазкур объектларни молиявий таъминлашга қўшимча маблағларни топиш (шу жумладан режага мувофиқ ажратилган маблағларни қайта тақсимлаш йўли билан) тўғрисида қарорлар қабул қилинади. Давлат харажатлари ва қабул қилинаётган (амалга оширилаётган) дастурларнинг ўзаро номувофиқлиги муаммолари бюджетни режалаштириш асосан жорий вазифаларни хал қилишга қаратилганлигини кўрсатади. Бунда қисқа, ўрта ва узоқ муддатли даврларда режалаштирилган бюджет харажатлари билан эришилиши лозим бўлган ижтимоий-иқтисодий натижалар тўла ҳисобга олинмайди.
4) Қонунчиликда мавжуд камчиликлар, бюджет ва турли дастурлар ўртасидаги алоқани белгиловчи ҳуқуқий нормалар ва механизмлар мукаммал эмаслиги, шунингдек, бюджет маблағларидан фойдаланишнинг самарадорлик даражасига баҳо беришда маълум методик кўрсатмалар ишлаб чиқилмаганлиги сабабли кўп ҳолларда самарадорлик ва бюджет маблағларидан мақсадли фойдаланиш принципи билан ўзаро алмаштириш юз бермоқда.
5) Давлат бюджети самарадорлигининг турли макроиқтисодий кўрсаткичларига (бандлик, инфляция, фоиз ставкаси, нархлар даражаси ва бошқалар) қараб унинг иқтисодиёт ва ижтимоий соҳани давлат томонидан тартибга солиш воситаси сифатидаги роли ҳақида гапириш ўринли. Макродаражадаги кўрсаткичларнинг турли тавсифга эга эканлиги ҳам бюджет харажатларининг самарадорлик даражасини ўлчашда муайян ноаниқлик юзага келишини англатади. Бунинг устига умумий макрокўрсаткичлар асосан информатив ва таҳлилий хусусият касб этади, уларни муайян шахсларнинг ҳаракатлари, кимнингдир шахсий жавобгарлиги билан боғлаш мумкин эмас, маълум бир давлат муассасаси фаолияти билан боғлаш ҳам мушкул ҳисобланади21.
Айни вақтда давлат бюджети давлат маблағларидан аниқ ва мақсадли фойдаланиш учун асосий молиявий режа сифатида хизмат қилади. Мазкур режани амалга оширишда бюджет харажатларининг самарадорлик даражасини аниқлаш зарурияти юзага чиқади ва қуйидаги ҳолатларга дуч келиши муқаррар бўлиб қолади: давлат
21 ФайзуллаевЁ.Ш.,АзизоваИ.А.Бюджетниўртамуддатлирежалаштириш.Т.-2010й.26-бет
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 85
I-БОБ
V-бо
бЎрта м
уддатли бюдж
етлаштириш
маблағлари пировард натижада нимага сарфланган, бу харажатлар қандай натижа бермоқда, пировард натижалар ва амалга оширилган харажатларнинг ўзаро нисбати кандай кечмоқда? Бу ерда асосий урғу бюджет маблағларини сарфлаш учун шахсий ва институтционал жавобгарлик муаммоларини ечиш муҳим аҳамият касб этади.
Ҳозиргача мавжуд бўлган, ўтган молия йил учун бюджетнинг харажатлар моддаларига доир ҳисобот маълумотларига асосланадиган бюджет харажатларини “сметали режалаштириш” усули молиялаштириш натижаларини аниқлаш муаммосини амалда четлаб ўтади. Аниқроқ айтганда, харажатларнинг ўзи натижа сифатида амал қилади ва бундай шароитда бюджет харажатларини молиялаштиришнинг самарадорлигини аниқлаш имконияти чекланади. Бюджет харажатларини режалаштиришнинг сметали тартиби маблағлар мақсадли сарфланишини таъминлаш ва молиялаштиришнинг режада белгиланган ва амалдаги суммаларини таққослаш имкониятини беради. Бу фактлар режалаштириш ва молиялаштиришнинг ҳозирги тизими доирасида, албатта, фойдали, лекин бюджет харажатларининг самарадорлик даражасини аниқлаш имкониятини амалда ҳал қилиб бермайди. Бундай ёндашувда ҳисобот сметаси ўз-ўзидан режали сметани вужудга келтиради ва бундай ўрин алмашиш чексиз давом этиши мумкин.
шундай қилиб, йиллик бюджет доирасида бюджет харажатларининг самарадорлик даражасини аниқлаш амалда мумкин эмас, чунки муҳим иқтисодий ва ижтимоий жараёнларнинг кўп қисми барчаси узоқроқ муддатда амалга оширилади.
Ўрта муддатли бюджетлаштириш нафақат иқтисодий барқарорликка эришишнинг бир воситасигина бўлиб қолмасдан, балки мазкур амалиёт бир қанча муаммоларни ечиш имкониятига эга бўлиб, бу муаммоларга:
давлат қонунчилиги ва қарорларининг ўрта ҳамда узоқ муддатли давлат молиявий стратегиясига таъсирини белгилаш;
бюджет жараёнини ошкоралигини таъминлаб, молиявий интизомни мустаҳкамлайди;
бюджет жараёни шаффофлиги ва самарадорлигини таъминлайди;
бюджет лойиҳасини ишлаб чиқиш учун зарур иқтисодий вақт ва ресурсларни тежайди.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида86
Ўрта муддатли келажакда мамлакатнинг ижтимоий-иқтисодий ривожланиши давлат ресурсларини тақсимлаш ва улардан фойдаланиш имкониятларини аниқлаш билан бевосита боғлик. Бунда давлат бюджети айни вақтда прогнозларнинг бир қисми сифатида шакллантирилиши лозим. Мазкур бюджет доирасида қўйилган мақсадларга эришиш учун бюджет имкониятларини мамлакатнинг ижтимоий-иқтисодий ривожланиш прогнозлари билан яқинлаштириш йўлларни аниқлашга ҳаракат қилади.
Ҳозирги вақтда етакчилик қилаётган сметали бюджетлаштиришдан фарқли ўлароқ, ўрта муддатли бюджетлаштириш амалиётидан фойдаланиш давлат маблағларини бюджет маблағларини бошқарувчилар (бош тақсимловчилар, тақсимловчилар ва олувчилар) фаолиятининг ижтимоий аҳамиятга молик ва одатда, миқдор жиҳатидан ўлчаш мумкин бўлган натижаларига йўналтириш, шу билан бир вақтда белгиланган мақсадлар ҳамда натижаларга эришилишининг мониторингини амалга ошириш заруриятидан келиб чиқади. Бунда ўрта муддатли бюджетлаштириш амалиётидан фойдаланиш бюджетни режалаштириш ва молиявий менежментнинг заномавий идоравий методлари сифатини таъминлашни ҳам назарда тутади.
5.2. Ўрта муддатли бюджетлаштиришНиНг Хорижий давлатлар тажрибаси
Бугунги кунда жаҳоннинг бир қатор мамлакатларида қабул қилинган ушбу ёндашувнинг мазмуни шу билан белгиланадики, у бир молия йили доирасидан четга чиқадиган йирик лойиҳаларни режалаштиришдан ташқари, харажатларни режалаштиришни амалдаги ва қабул қилинаётган мажбуриятларни ажратиш асосида амалга ошириш имкониятини беради. ривожланишнинг дастлабки босқичларида давлат бюджетнинг харажатлар қисмини ўз зиммасига олган мажбуриятлардан келиб чиқиб белгилайди. Уч йиллик цикл доирасида олға силжишга қараб, ҳар бир даврда пайдо бўладиган ва давлат янги қабул қилинаётган мажбуриятларга мувофиқ сарфлаши мумкин бўлган маблағларнинг қўшимча ҳажми ҳам белгиланади. Бу маблағлар айнан нимага сарфланиши давлатнинг харажатларга оид ваколатлари ва мажбуриятларини белгиловчи қонунчиликнинг кейинги ривожланишига боғлиқ бўлади. Айни шу қонунчилик бюджетни ишлаб чиқиш учун базага айланиши керак. Ушбу ислоҳот йўналишларидан бири кўп йиллик молиявий режага
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 87
I-БОБ
V-бо
бЎрта м
уддатли бюдж
етлаштириш
ўтишдир. Ҳозирги вақтда бу амалиёт бутун жаҳонда анча кенг тарқалган ва жамоат молиясини бошқариш соҳасида умум эътироф этилган стандартга айланиб қолди. Ғарбий Европа мамлакатлари - Германия, Англия, Австрияда, Британия, Ҳамдўстлиги мамлакатларида, АҚш каби мамлакатларда кўп йиллик бюджетни режалаштириш борасида бой тажриба тўпланган.
Бюджет аввалгидек бир йилга тузилса-да, унга бу мамлакатларда кенгроқ контекстда ёндашилади. Бу ерда бюджет ҳужжатларида марказий ҳукуматнинг давлат молияси соҳасидаги мақсадлари, шунингдек, тақчиллик ва қарзнинг узоқроқ муддатга мўлжалланган мақсадли кўрсаткичлари билан мувофиқлаштирилган йиллик бюджети акс эттирилади. Айни вақтда, ўрта муддатли молиявий режани жорий этиш асослари ва ундан фойдаланиш йўналишлари турли мамлакатларда ўз хусусиятларига эга. Мисол учун, австрияда молиявий режа кўрсаткичлари йиллик бюджетни тайёрлаш жараёни доирасидан ташқарида, алоҳида белгиланади. 1994 йилгача ўрта муддатли бюджет баҳолари бу мамлакатда жорий фискал қарорлар бир неча йилдан сўнг қандай оқибатларга олиб келиши мумкинлигини прогноз қилиш учун берилган бўлса, эндиликда мазкур баҳолар стратегик молиявий режага айланди. Йиллик бюджет цикли мобайнида тузиладиган даромадларнинг прогноз баҳоларидан ташқари, Австрия молия вазирлиги даромадларнинг бир қанча ўрта муддатли баҳоларини тайёрлайди. Бу баҳолар ҳар йили янгиланади ва Австриянинг ўрта муддатли молиявий режаси таркибида эълон қилинади. шундай қилиб, Австрияда қабул қилинган ёндашув жорий фискал қарорларнинг кунгилсиз оқибатларини эрта аниқлаш тизимини назарда тутади ва айни вақтда давлатнинг ўрта муддатли фискал стратегияси учун мўлжаллар тизимини беради.
германия бюджетни бирлаштирилган ўрта муддатли молиявий режа контекстида тузади. Бунда у фискал сиёсатнинг муайян стратегик мақсадларига эришишга ҳаракат қилади. Айни ҳолда ўрта муддатли бюджет кўрсаткичларидан сирпанувчи бюджет учун асос сифатида ҳам, барвақт аниқлаш тизими сифатида ҳам фойдаланилади. Германияда даромадларнинг ўрта муддатли прогноз баҳолари ўхшаш мақсадларга хизмат қилади, лекин молия вазирлиги уларни ҳар чоракда янгилайди.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида88
Германияда бюджетни режалаштиришга нисбатан қабул қилинган ёндашув ўз илдизлари билан «кооператив федерализм» тизимига бориб тақалади. ХХ асрнинг 60-йиллари охирида Германияда конституция ва бюджет ислоҳотлари мажмуи амалга оширилди. Улар ҳар бир даражада нархларни барқарорлаштириш, иқтисодий ўсишга изчил тус бериш, ташқи савдони баланслаш ва ишсизлик даражасини пасайтириш вазифаларига мувофиқ келадиган фискал сиёсатни олиб бориш масалалари бўйича федерал ҳукумат ҳамда субфедерал ҳокимият органлари ўртасида ўзаро алоқалар - “кооперация”нинг расмий принципларини белгилаб берди. Бу вазифаларни ечиш учун махсус давлат дастури қабул қилинади ва унда фискал сиёсатнинг аниқ мақсадга қаратилган мўлжаллари, масалан, давлат харажатлари ўсиш суръатларининг муайян чегараси ёки бюджет тақчиллигининг йўл қўйиладиган энг кўп миқдори белгиланади. Бюджет ислоҳотларининг умумий контекстида “иқтисодий барқарорлик ва ўсишни таъминлаш тўғрисида” федерал қонун (1967 йил) қабул қилинган бўлиб, у федерал ҳукумат, минтақалар ва маҳаллий ҳокимият органларига ўз бюджетларини миллий иқтисодий сиёсат мақсадларига мувофиқ ишлаб чиқиш мажбуриятини юклайди. келгуси молия йилига бир йиллик бюджетларни тайёрлаш билан бир вақтда ҳокимиятнинг бу даражалари навбатдаги бюджет йилидан кейинги уч йилни қамраб олувчи ўз молиявий режаларини ҳам шакллантиришлари лозим.
Германияда бюджет жараёни қуйидагича ташкил этилган бўлиб, унда тармоқ вазирликлари бўлғуси молия йилида молиялаштириш тўғрисида ўз талабларини ва ўз бюджетлари бўйича келгуси уч йилга мўлжалланган прогнозларни тайёрлайдилар. Ушбу бюджет талаблари ва прогнозларни тайёрлаш молия вазирлиги олдиндан тайёрлайдиган ва тармоқ вазирликларига юборадиган йўрикномаларга мувофиқ амалга оширилади. Бу йўриқномаларда бюджет миқдорининг юқори чегараси - барча тармоқ вазирликлари бўйича молиялаштириш лимитлари кўрсатилади.
Мазкур лимитлар ўтган йилги молиявий режага аниқлик киритиш йўли билан, шунингдек, харажатлар бўйича таянч режаларни иқтисодий сиёсатнинг устувор вазифаларидаги ўзгаришларни ҳамда давлатнинг фискал стратегиясига киритилган ўзгартиришларни ҳисобга олган ҳолда янгилаш йўли билан белгиланади. Бундан ташқари, вазирликларнинг бюджетлари таркибидаги харажатларнинг муайян тоифалари бўйича бюджет лимитлари ҳам белгиланади. Молиялаштириш тўғрисидаги талабларни (бюджет буюртмаларини)
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 89
I-БОБ
V-бо
бЎрта м
уддатли бюдж
етлаштириш
йиғиб олгач, молия вазирлиги “юқоридан” бериладиган бюджет лимитларини “қуйидан” берилган молиялаштириш тўғрисидаги талаблар билан мувофиқлаштиришга киришади. Ўрта муддатли даврда молия вазирлиги келгуси молия йилига бюджетдан маблағ ажратиш лойиҳасидан келиб чиқиб харажатлар баҳоларининг дастлабки вариантини тайёрлайди. кейинги босқичда харажатларнинг ушбу баҳолари уч йиллик молиявий режа билан солиштирилади, сўнгра уларнинг бир-бирига мувофиқлигини таъминлаш мақсадида харажатларга ҳам, ўрта муддатли молиявий режага ҳам тузатишлар киритилади.
Австралия, канада, Янги Зеландия ва Буюк Британияда ўрта муддатли молиявий режадан асосан бюджет ресурслари тақсимланишининг очиқлиги ва самарадорлигини кучайтириш воситаси сифатида фойдаланилади, лекин ушбу мамлакатлар қўллайдиган ёндашувлар ўрта муддатли фискал сиёсатни олиб бориш, бюджет жараёнининг барқарорлиги ва ворисийлигини таъминлаш имкониятини ҳам беради. Австралия ва Янги Зеландияда даромадларнинг кўп йиллик прогнозлари харажатларнинг кўп йиллик баҳолари билан солиштирилади ва бу келажакда даромад тушумлари тақчиллиги хавфини олдиндан аниқлаш имконини беради.
буюк британияда, ҳудди Германиядаги каби давлат харажатларининг ўрта муддатли режаси шакллантирилади. Аммо Германиядан фарқли ўлароқ, даромадлар бўйича режа фақат бир йилни қамраб олади, даромад тушумларининг прогноз баҳолари ушбу мамлакатда ўрта муддатли бюджет доирасини ташкил этувчи тўрт йиллик даврга тузилади. Ўрта муддатли иқтисодий прогноз ва давлат фискал стратегиясига мувофиқ Буюк Британия Ғазначилиги харажатларнинг ўрта муддатли даврга (келгуси йил плюс уч йилга) мўлжалланган жамланган лимитларини ва айни шу давр учун вазирликлар бўйича ажратилган лимитларни белгилайди. Мазкур лимитлар доирасида тармоқ вазирликлари ўз харажатлар режаларини ишлаб чиқадилар. Бу режалар “сирпанувчи” бўлади - орадан бир йил ўтгач, улардан келгуси йил учун бюджетни тайёрлаш жараёнида таянч нукта сифатида фойдаланилади, яъни уларнинг асосида келгуси йилнинг бюджет жараёнидаги харажатларнинг лимитлари ишлаб чиқилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида90
кўп йиллик бюджет даври учун даромад тушумларининг прогнози Ғазначилик кўп йиллик бюджет жараёни мобайнида белгилайдиган харажатлар бўйича кўп йиллик лимитларни ҳисоблаш учун асос бўлиб хизмат қилади.
швецияда ўтган аср 90-йилларининг ўрталаридан бошлаб, “юқоридан пастга” қараб ҳаракат унсурларини ўзида мужассамлаштирган бюджет жараёни қўлланилади. швеция ҳукумати ва парламенти бир неча йилга мўлжаллаб ҳисобланган ва молиявий иқтисодга ҳам, давлатнинг жами харажатларига ҳам тегишли бўлган чеклашларга амал қилади. Ушбу чеклашлардан келиб чиқиб, давлат харажатлари аввал харажатларнинг 27 соҳасига, сўнгра 525 моддага ажратилади.
ислоҳ қилинган бюджет жараёни 90-йилларнинг биринчи ярмидаги инқироздан сўнг давлат молиясини соғломлаштиришга ёрдам берди. У миллий иқтисодиёт жуда яхши ривожланган, давлат даромадлари бюджетни жадал суръатларда тўлдирган даврда давлат харажатларини оқилона доирада сақлашга ҳам кўмаклашди.
Канадада қабул қилинган ёндашув Англияда қўлланиладиган ёндашувга жуда ўхшаш. канада ҳукумати қўллайдиган “Харажатларни бошқариш тизими” фискал интизомни мустаҳкамлашга кўмаклашади ва федерал ҳукуматга фискал сиёсат мақсадларига эришишга ёрдам беради. канадада амал қилувчи ёндашувга мувофиқ фискал стратегиянинг ўрта муддатли мақсадларини, шунингдек, вазирликларнинг кўп йиллик даврга мўлжалланган харажатлари бўйича лимитларни Ғазначилик кенгаши белгилайди. Ушбу лимитлар доирасида тармоқ вазирликлари уч йиллик даврни қамраб олувчи “Ўрта муддатли бизнес-режалар” ишлаб чиқадилар. Вазирликларнинг бизнес-режаларида тегишли вазирлик ёки идоранинг бўлғуси давр учун мўлжалланган стратегияси, тадбирлар ва харажатлар белгиланади. Улар вазирлик у ёки бу дастурларнинг натижаларини ва уларнинг самарадорлик даражасини ўлчашда фойдаланадиган кўрсаткичларни ҳам ўз ичига олади. Ғазначилик кенгаши белгилаган чеклашлар доирасида вазирликлар ўз фаолиятининг устувор йўналишларини ўзлари белгилайдилар ва ресурсларни энг муҳим дастурлар молиялаштирилишини таъминлайдиган тарзда тақсимлайдилар. Вазирликларнинг бизнес-режалари федерал бюджет ҳужжати таркибига киритилади.
австралия кўп йиллик бюджетни режалаштиришга нисбатан ўзига хос ёндашувни намойиш этади. Бу ёндашув Британия
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 91
I-БОБ
V-бо
бЎрта м
уддатли бюдж
етлаштириш
Ҳамдустлиги мамлакатларида фискал интизомни рағбатлантириш учун бюджетни режалаштиришга нисбатан ўсувчи ёндашув қўлланилади. Бунда фискал ташаббусларни (маблағларни сарфлаш бўйича таклифларни) ишлаб чиқиш учун жавобгарлик тармоқ вазирликларига юклатилади. Аммо, харажатлар бўйича лимитлар белгиланадиган ва харажатларнинг ўрта муддатли режалари ишлаб чиқиладиган Англия ва канададан фарқли уларок, Австралияда “харажатларнинг энг катта ҳажми” келгуси йил учун ўсувчи бюджет таклифларини ишлаб чиқишга асос бўлади. Бўлғуси йилдан кейинги йилларга келсак, харажатларнинг ўрта муддатли баҳолари Австралияда келгуси йил бюджетига киритилган барча қарорлар ўзгаришсиз қолади, деган тахминга асосланган бўлғуси харажатларни акс эттиради. Австралияда бюджет жараёни иштирокчилари ўртасида вазифаларнинг тақсимланиши Британия Ҳамдустлигининг бошқа мамлакатлари амалиётидан фарқ қилади. Австралияда харажатларнинг баҳоларини тармоқ вазирликлари эмас, балки молия вазирлиги тайёрлайди ва бу баҳоларга бюджет жараёни мобайнида вақти-вақти билан аниқлик киритиб борилади.
янги зеландия бир неча йилдан бери бюджет ислоҳотларини амалга оширишиб келмоқда. 1994 йилда фискал интизомни мустаҳкамлаш ва қабулқилинаётган бюджетнинг очиқлигини кучайтириш мақсадида бу мамлакатда “Фискал жавобгарлик тўғрисида” қонун қабул қилинди. Ушбу қонуннинг хусусияти шу билан белгиланадики, унда марказий ҳукумат фискал жиҳатдан масъул бюджет амалиётига риоя этишини назарда тутади. Аммо, бунда бирон-бир конкрет фискал ёки бюджет мақсадлари (мақсадли кўрсаткичлар) белгиланмаган. шунга қарамай, қонунда ҳисоботга (маълумотлар беришга) ўта қаттиқ талаблар қўйилган. келгуси йил учун бюджетни шакллантириш жараёни бошлангунга қадар Янги Зеландия ҳукумати “Бюджет сиёсати тўғрисида”ги низомни парламент муҳокамасига киритади. Бу ҳужжат ҳукуматнинг келгуси йил учун фискал режасини, шунингдек, ўрта муддатли фискал стратегия вазифаларини ўз ичига олади. Парламентга бюджет расмий тақдим этилиши билан бир вақтда, яна бир ҳужжат - “Фискал стратегия тўғрисида”ги низом ҳам эълон қилинади. Бу ҳужжатда даромадлар ва харажатларнинг янгиланган (аниқлаштирилган) ўрта муддатли баҳолари келтирилади ҳамда бюджет лойиҳаси билан “Бюджет сиёсати тўғрисида”ги низомда таърифланган вазифалар ва стратегиялар ўртасидаги тафовутларнинг (агар улар бўлса) сабаблари тушунтирилади. Янги Зеландияда вақти-вақти билан ҳукуматнинг ўрта муддатли фискал ва иқтисодий прогнозлари
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида92
ҳам ишлаб чиқилади. Улар мустақил (нодавлат) агентликлар томонидан тузилган шундай прогнозлар билан солиштирилади. Мазкур ёндашув бюджет жараёнининг ўта очиқлигига эришиш имкониятини беради, унда қабул қилинаётган қарорларни асослашга катта эътибор берилади ва бюджет ресурслари ўта самарали тақсимланиши таъминланади.
ақшда бюджет жараёни мобайнида тузиладиган ўрта муддатли бюджет баҳолари у ёки бу қарорлар давлатнинг фискал стратегияси билан мувофиқ эмаслигини (масалан, бюджет тақчиллигини пасайтириш вазифасига мувофиқ келмаслигини) эрта аниқлаш тизими бўлиб хизмат қилади.
АҚшда федерал бюджет бир йил олдинга тузилади, лекин у бир қанча элементларни ўз ичига олади. Уларнинг энг муҳими - капитал қўйилмаларнинг баъзи бир лойиҳалари бўйича бюджетдан ўрта муддатли ажратмалар. Бундан ташқари, федерал бюджетга бўлғуси бюджет йили плюс яна тўрт йил учун даромадлар ва харажатлар баҳоларининг икки гуруҳи киритилади. Уларнинг бири ҳукумат сиёсати ўзгаришсиз қолади деган тахминдан келиб чиқиб, кутилаётган даромадлар ва харажатларни бир неча йил олдин акс эттиради, иккинчиси - ҳукумат таклиф қилинган қарорларни қабул қилган ҳолда кутилаётган даромадлар ва харажатларни акс эттиради. Федерал ҳукуматдан ташқари, ўрта муддатли бюджетни режалаштириш билан кўпгина штатлар ҳам шуғулланади, масалан, икки йиллик бюджетларни ишлаб чиқади ва қабул қилади. Бюджет жараёни мобайнида маъмурият тайёрлаган, бюджет лойиҳасида ифодаланган даромад тушумларини таъминлаш бўйича таклифлар амалга оширилган такдирда йиғилиши мумкин бўлган даромадларнинг суммалари прогноз қилинади. АҚшда “солиқ харажатлари”га алоҳида эътибор каратилади. Бунда у ёки бу моддалар солиқ солишдан озод қилиниши муносабати билан даромад тушумларининг қисқариши тушунилади. шундай қилиб, Акш конгресси ўрта муддатли контекстда муайян харажатлар моддаларининг қийматинигина эмас, балки айни шу даврдаги “солиқ харажатлари” қийматини ҳам кўриб чиқади22.
чехия республикаси бюджет тизимини комплекс ўрганиш, тажриба алмашиш; марказий ҳамда маҳаллий даражада давлатни молиялаштирув тизимини, марказий ва маҳаллий даражадаги ўрта
22 ФайзуллаевЁ.Ш.,И.А.Азизова,Бюджетниўртамуддатлирежалаштириш..Т.-2010й.69-72-бетлар
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 93
I-БОБ
V-бо
бЎрта м
уддатли бюдж
етлаштириш
муддатли бюджетни татбиқ этиш ҳамда ишлаб чиқариш тажрибасини ўрганиш мақсадида 2017 йилнинг 3 апрелидан 7 апрелгача бир қатор мутахассислар Чехия республикасига ўқув сафарида бўлдилар. Вазирлар Маҳкамаси, Молия вазирлиги, ҳудудларнинг молиявий бошқармалари мутахассисларининг ривожланган Европа мамлакатлари – Чехия, Польша, Словакия ва бошқа мамлакатларига ўқув сафарини ташкиллаштириш йўли билан ҳудуднинг ўрта муддатли бюджетини ишлаб чиқиш ҳамда татбиқ этиш тажрибасини ўрганишларини йўлга қўйиш кўзда тутилган эди.
Чехия бюджет тизими таркиби қуйидигалардан таркиб топган:
1) жамоатчилик(давлат) бюджетлари
2) бюджетдан ташқари жамғармалар.
Жамоатчилик (давлат) бюджетларига қуйидагилардан тузилган:
давлат бюджети;
вилоятлар бюджети;
муниципал тузилмалар бюджети;
ихтиёрий ассоциацияларнинг муниципал тузилмалари бюджети;
давлат бюджети ҳисобидан қисман молиялаштирилувчи ташкилотлар бюджети;
бирлашган ҳудудларнингҳудудий кенгашлари бюджетлари.
Бюджетдан ташқари жамғармалар:
давлат жамғармалари (жами 6 та);
вилоят ва Прага шаҳри жамғармалари (ҳудудлар бўйича жами 14 та);
муниципал тузилмалар жамғармалари;
жамоатчилик тиббий суғурта жамғармалари (тиббий суғурта компаниялари жамғармалари).
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида94
Давлат жамғармалари:
транспорт инфратузилмаси Давлат жамғармаси;
турар жойларни ривожлантириш Давлат жамғармаси;
Давлат кинематография жамғармаси;
Давлат маданият жамғармаси;
Давлат атроф-муҳит жамғармаси;
Давлат қишлоқ-хўжалигини қўллаб-қувватлаш жамғармаси.
Ҳукумат давлат фаолиятини таъминлашга йўналтирилган ишларни Давлат бюджети ва Миллий жамғарма ҳисобидан молиялаштириш ҳуқуқига эга. Бюджет йили календарь йили билан мувофиқ келади.
Давлат бюджетидан маблағ олиш ҳуқуқи қонунчилик ҳужжатларида белгиланган тартибда амалга оширилади.
Чехия республикаси Молия вазирлиги Чехия республикаси Махфий хизмати бюджет харажатларининг сарфланиш тартибини белгилаш ҳуқуқига эга.
Давлат ташкилотлари, давлат жамғармалари, харажат ва даромадларнинг умумлаштирилган тузилмаси махсус қонунда кўрсатилган (323/2002-сонли “Бюджет тузилиши тўғрисида”ги Қонун Йўриқномаси).
2017 йилдаги давлат бюджети 45 боб ҳамда киберхавфсизликни миллий бошқарув бобидан ташкил топган. Улар, асосан, қуйидагилар:
Алоҳида тартибга эга боблар: Депутатлар палатаси, Сенат, Президент Девони, конституцион Суд, Юқори Ҳисоб палатаси, Омбудсмен бошқармаси, Бюджет бўйича Миллий кенгаш бошқармаси.
Қонун томонидан белгилаб берилган Марказий бошқарув ташкилотлари ва бошқа давлат ташкилотлари.
Асосий бошқармалар:Давлат қарздорлиги, давлат молия активлари операцияларини амалга оширувчи умумий ғазначилик бошқармалари.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 95
I-БОБ
V-бо
бЎрта м
уддатли бюдж
етлаштириш
Давлат ғазначилиги давлат бюджетининг даромад ва харажатларини, шунингдек, давлат аҳамиятига молик ҳамда унга тааллуқли бўлмаган соҳадаги давлат бюджетига масъул аниқ маъмурларнинг фаолиятини, Давлат бюджети тўғрисидаги Қонуннинг алоҳида бўлимларида келгуси йилда сарф этилиши мўлжалланган харажатларнинг ҳажмини шакллантиради.
Давлат бюджетининг асосий қисми Ҳокимият бюджетининг заҳираси ҳисобланади. У қонун бўйича режалаштирилмаган харажатларни қопланишидан юзага келган. Заҳира жамғармасининг минимал ҳажми давлат бюджетига сарфланган барча харажатларининг 0,3% га тўғри келади. Заҳира воситаларидан фойдаланиш тўғрисидаги қарорни ҳукумат қабул қилади, 50 млн. Чехия крони ҳажмидаги харажатлар эса Молия вазирлиги томонидан амалга оширилади.
Давлат бюджети бир календарь йили ҳамда яқин йилларда режалаштирилган давлат олдида турган мақсадни амалга ошириш учун зарур бўлган кирим ва харажатларнинг режасини тақдим этади.
Чехия республикасининг бюджет жараёни тўрт босқичда белгиланади:
1) Бюджет лойиҳасини ишлаб чиқиш ва уни Ҳукумат томонидан тасдиқланиши (ҳукумат босқичи)
2) Депутатлар палатаси томонидан бюджетни муҳокама қилиш ва тасдиқлаш (парламент босқичи)
3) Бюджет ижросини бюджет йили мобайнида бажарилишини таҳлил қилган ҳолда амалга ошириш (бажариш босқичи)
4) Бажарилишнинг якуний таҳлили (назорат босқичи)
Давлат бюджети тўғрисидаги Қонун лойиҳаси Молия вазирлиги томонидан ҳудудий-маъмурий маъмурият раҳбарлари, муниципал тузилмаларнинг кўнгилли уюшмалари, ҳудудларга мослаштирилган Маҳаллий кенгашлар ҳамда давлат жамғармалари билан (Молия вазирлигининг Йўриқномаси (Циркуляри)га мувофиқ) ҳамкорликда ишлаб чиқилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида96
Президент Девони, Депутатлар Палатаси, Сенат, конституцион Суд, Ҳисоб палатаси, Омбудсмен Девони ҳамда Миллий кенгаш бошқармаси бюджетлари ушбу ташкилотлар томонидан алоҳида ишлаб чиқилади. Номлари келтириб ўтилган ташкилотларнинг харажат ва даромад лойиҳалари Депутатлар Палатасининг бюджет масалалари бўйича Қўмитасига лойиҳа тақдим этилган жорий йилнинг 20 июнигача Қўмита унга мувофиқ қарор чиқариши учун тақдим этилади.
31 майгача Молия вазирлиги ҳар йили Ҳукуматга Давлат бюджетининг харажат ва даромадлари лойиҳаси ҳамдаяқин даврга мўлжалланган бюджет (икки йилга) лойиҳасини бирга топширади. Ҳукумат мазкур ҳужжат лойиҳаларини 20 июнгача муҳокама қилади ва тасдиқлайди.
30 июнгача Молия вазирлиги маъмурият раҳбарларига Ҳукумат томонидан тасдиқланган бюджет параметрлари тўғрисида маълумот беради. Маъмурият раҳбарлари ўз навбатида параметрларни ўз қарамоғидаги тегишли ташкилотлар ва давлат жамғармаларига юборади.
31 июлгача Маъмурият раҳбарлари, давлат жамғармалари бюджет лойиҳасини, даромад ва харажатларни, шунингдек, ўрта муддатга мўлжалланган бюджет режасини Молия вазирлигига тақдим этишади.
31 августгача Молия вазирлиги Ҳукуматга кейинги йилда амалга ошириладиган давлат бюджети тўғрисидаги қонун лойиҳасини, шунингдек, ўрта муддатга мўлжалланган бюджет лойиҳасини топширади.
30 сентябргача Ҳукумат зарур бўлган ҳолатда қонун лойиҳасига ўзгартириш киритиб, Депутатлар Палатасига тасдиқлатиш учун беради.
Биринчи ўқишда Депутатлар палатаси давлат бюджетининг ўзаро даромад ва харажатларини, сальдосини, шунингдек, юз бериши мумкин бўлган дефицитни қоплаш имконияти манбаларини ёки профицит воситаларини қўллашни; давлат бюджети ҳамда маъмурий-ҳудудий бирликлар ва муниципал тузилмалар бюджети ўртасидаги ўзаро боғлиқлик ҳолатларини тасдиқлашади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 97
I-БОБ
V-бо
бЎрта м
уддатли бюдж
етлаштириш
иккинчи ўқишда Қонунга ўзгартириш киритиш муҳокама қилинади.
Учинчи ўқишда Қонун қабул қилинади ёки иккинчи ўқиш босқичига техник ва имловий услубий хатоларни тўғрилаш учун қайтарилади.
Депутатлар Палатаси қонун лойиҳасини қабул қилгач, Чехия республикаси Президенти имзо чекиши учун юборади. Қонун Президент томонидан имзо чекиб тасдиқлангач, тўлиқ эълон қилинади.
Агар Депутатлар Палатаси Давлат бюджети тўғрисидаги Қонунни қабул қилмаса, келаётган бюджет йилида ундан кейинги бюджет йилигача Давлат бюджети тўғрисидаги Қонун кучга киргунга қадар Молия вазирлиги вақтинчалик бюджет кўрсаткичлари билан ишлашга мажбур бўлади. кўрсаткичлар Молия вазирлиги томонидан маъмурий раҳбарлар билан ҳамкорликда ишлаб чиқилади.
Депутатлар Палатаси Давлат бюджети тўғрисидаги Қонунни бюджет йилига мувофиқ биринчи кунида ишлаб чиқишса-да, бироқ Қонун бюджет йилининг илк кунидан қонуний аҳамиятга эга бўлмайди ҳамда Давлат бюджети тўғрисидаги Қонун қонуний асосга эга бўлиши учун Депутатлар Палатаси Давлат бюджети тўғрисидаги Қонуннинг ижросини назорат қилишлари шарт.
Ўрта муддатли бюджет. Давлат бюджети ҳақидаги лойиҳа билан бир қаторда ўрта муддатли натижалар кўрсаткичи ҳам ишлаб чиқилиб, унда давлат бюджетида кутилаётган даромад ва харажатлар ҳамда давлат жамғармаларининг икки йиллик фаолияти акс эттирилади.
Агар ўрта муддатли натижалар кўрсаткичида давлат бюджети дефицити кутилаётган бўлса, ҳужжатда уни молиялаштириш ёки тўғрилаш усуллари кўрсатилади.
Бюджет лойиҳасига ўзгартиришлар киритиш. Ҳукумат (ёки Молия вазирлиги) қуйидаги ҳуқуқларга эга: (1) кўрсатилган харажатларга 5 % гача ўзгартириш киритиш, (2) асосий кўрсаткичга 10 % гача ўзгартириш киритиш, (3) бир бўлимдан иккинчи бўлимга ўтказиш.
Депутатлар Палатасининг бюджет масалалари бўйича Қўмитаси қуйидаги ҳуқуқларга эга: (1) асосий кўрсаткичдаги воситаларни бир бўлимдан иккинчи бўлимга ўтказиш; (2) давлат бюджетининг бир параметрининг бир бўлимига 10 % гача ўзгартиришлар киритиш.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида98
Ҳар ярим йилликда Ҳукумат Депутатлар Палатасига ҳисобот тақдим этиб, унда қуйидагилар баҳоланади:
1) иқтисодиётнинг ривожланиши ҳамда давлат бюджетининг бажарилиши;
2) ҳудудий ўзини бошқарув бирликлари, муниципал тузилмаларнинг кўнгилли ассоциациялари, биррлашган ҳудудлар Маҳаллий кенгашлар томонидан бюджетлар ижросининг баҳоланиши;
3) давлат молия активларининг ривожланиши, давлат кафолатининг ҳолати, давлат қарздорлигининг ортиши ҳамда уларнинг тўлиқ таҳлили;
4) йил охиригача бажариш натижалари, агар тасдиқланган бюджетга мувофиқ келмаса, барқарорликнинг таъминланиши юзасидан маълумот ва давлат бюджетининг ҳолати.
Молия вазирлиги доимо давлат бюджетининг ғазначиликдаги бажарилишини назорат қилиб боради ва Ҳукуматга биринчи ва учинчи чорак якунида маълумот тақдим этади.
Ҳукумат ўтган чоракнинг бир ойи мобайнида ушбу маълумотларни Депутатлар Палатасининг бюджет масалалари бўйича Қўмитасига беради.
календарь йилининг якунида бюджет бўйича йиллик ҳисобот Молия вазирлиги томонидан тайёрланади ҳамда Ҳукуматга жўнатилади. Ҳукумат ҳисобот лойиҳасини тасдиқлаб кейинги йилнинг 30 апрелигача Депутатлар Палатасига муҳокама учун юборади.
Юқорида кўрсатилган барча ҳисоботлар Молия вазирлигининг веб сайтига жойлаштирилади.
Чехия республикасининг бюджет тизимини ўрганиш шуни кўрсатмоқдаки, Ўзбекистон республикаси бюджет тизими амалиётида ҳам шунга ўхшаш жуда кўп жиҳатлар бор.
Асосан:
1) давлат бюджети Молия вазирлиги томонидан ишлаб чиқилиб, Парламент томонидан тасдиқланади ҳамда Президент томонидан тасдиқланади;
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 99
I-БОБ
V-бо
бЎрта м
уддатли бюдж
етлаштириш
2) Давлат бюджетининг бажарилиши тўғрисидаги ҳисобот Молия вазирлиги томонидан тайёрланиб, парламентга тақдим этилади;
3) Тасдиқланган бюджет мавжуд бўлмаган ҳолатда вақтинчалик бюджетдан фойдаланилади;
4) Молия вазирлиги (Ҳукумат) ва Парламент бюджет моддаларига 10 % ва бошқа ўзгартиришлар киритиши мумкин.
шу билан бир қаторда Ўзбекистон республикаси бюджет тизими ва бюджет жараёнига Чехия республикаси тажрибасидан келиб чиққан ҳолда қуйидаги ўзгартиришлар киритиш мақсадга мувофиқ бўлади:
1) Давлат бюджетини алоҳида Қонун билан тасдиқлаш. Ушбу ўзгартириш тасдиқланган давлат бюджетига янги қонунлар орқали ўзгартиришни, шунингдек Олий Мажлисда муҳокама қилинишини кўзда тутади.
2) Ўзбекистон республикаси Бюджет кодексига давлат бюджетининг шаффофлигини таъминлаш тўғрисидаги тартиб (модда)ни киритиш. Бунда Ўзбекистон республикаси Молия вазирлигининг, Қорақалпоғистон республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳри, туман ва шаҳарларнинг давлат бюджетининг бажарилиш ҳолатининг аниқ ҳисоботларини жойлаштириш механизмига аҳамият берилади.
3) Ўрта муддатли натижаларга асосланган бюджетни ишлаб чиқиш. Ушбу Низом Ўзбекистон республикасининг Бюджет кодексида кўрсатилган, бироқ амалда бажарилмайди. Бюджет натижалари Вазирлар Маҳкамаси ва Олий Мажлисга тасдиқлаш учун юборилмайди.
4) Олий Мажлисга Молия вазирлиги томонидан давлат бюджетининг бажарилиши тўғрисидаги параметрларини ишлаб чиқиш ва тасдиқлаш. Айни пайтда давлат бюджетининг бажарилиши тўғрисидаги тасдиқланган ҳисобот параметрлари мавжуд эмас. Молия вазирлиги ҳисоботларни ўз йўналишида топширади. Баъзан давлат бюджети параметрларига ўзгартиришлар Олий Мажлис партия фракциялари, Қўмиталари томонидан киритилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида100
шундай қилиб, ўрта муддатли бюджетлаштириш борасида хориж тажрибаси ўрта муддатли молиявий режани шакллантириш жараёнига тўрт элемент хос эканлигини кўрсатади ва бу элементлар қуйидагиларни ўз ичига олади:
биринчидан, кўп йиллик ёки ўрта муддатли молиявий стратегия ишлаб чиқилади;
иккинчидан, бюджет жараёни мобайнида даромадлар ва харажатлар бўйича кўп йиллик прогнозларни тайёрлаш талаб этилади;
учинчидан, кўп йиллик молиявий режа кўрсаткичларини бир йилдан сўнг олдинга “силжитиш” ёки “ўтказиш” методологиясини ишлаб чиқиш зарур бўлади;
тўртинчидан, кўп йиллик бюджетни шакллантириш ва қабул қилиш жараёнида қонунчилик органларининг ролини белгилаш талаб этилади.
Умумий маънода халқаро тажриба ҳамда шу тажрибалар асосида иқтисодчи-олимларнинг фикр-мулоҳазаларини ўрганиш ва таҳлил этиш ўрта муддатли бюджетлаштириш амалиётини жорий этишга киришаётган мамлакатлар учун муҳим ҳисобланади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 101
НАзоРАт учуН САволлАР:
1. Ўрта муддатли бюджетлаштиришнинг қандай ижтимоий-иқтисодий афзалликлари мавжуд?
2. Давлат бюджетини режалаштириш жорий методологиясида бюджет маблағларидан самарали фойдаланиш имкониятларини чекловчи қандай камчиликлар мавжуд?
3. Ўрта муддатли бюджетлаштириш қандай муаммоларни ечиш имкониятига эга ?
4. Германия, Швецияда, Канадада ўрта муддатли бюджетлаштиришнинг қандай ўзиша хос хусусиятлари мавжуд?
5. Чехия бюджет тизими ва ўрта муддатли бюджетлаштириш тажрибаси нимаси билан ажралиб туради?
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида102
6.1. НамаНгаН вилоятида 2016 йилдаги иқтисодий ислоҳотларНи бориши ва ижтимоий-иқтисодий ривожлаНиш- НиНг асосий КЎрсатКичлари
Наманган вилоятида 2016 йил январ-декабр якуни бўйича иқтисодиётнинг барча соҳаларида барқарор ўсиш суръатлари таъминланди.
Хусусан, иқтисодиётни ва унинг етакчи тармоқларини модернизация қилиш, техник ва технологик жиҳатдан янгилашни жадаллаштириш ва кўламларини кенгайтириш, ишлаб чиқаришни диверсификациялаш, йўл-транспорт ва коммуникация инфратузилмасини жадал ривожлантириш, фаол инвестиция сиёсатини амалга ошириш ва хорижий инвестицияларни жалб етиш, зарур ишбилармонлик муҳитини яратиш, аҳолининг ҳаёт даражаси ва сифати изчил оширилишини таъминлашга қаратилган чора-тадбирлар натижасида ҳисобот даврида ялпи ҳудудий маҳсулот ҳажмининг (ЯҲМ) ўсиш суръати 9,3 фоизга, саноат ишлаб чиқариш ҳажми 14,8 фоизга, қишлоқ хўжалиги 6,9 фоизга, капитал қўйилмалар 2,5 фоизга, қурилиш ишлари 10,4 фоиз, чакана савдо айланмаси 14,1 фоиз ва хизматлар ҳажми 16,0 фоизга ўсиши таъминланди.
ЎЗБЕКиСТОнда ЎрТа муддаТЛи БЮджЕТЛашТириш (наманГан шаҳар миСОЛида)
VI-БОБ
Мазкур бобда Наманган вилоятининг ижтимоий-иқтисодий ривожланишнинг кўрсаткичлари, Наманган шаҳар бюджети мисолида ўрта муддатли бюджетлаштириш истиқболлари ва унинг амалга ошириш методологиялари ёритилган.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 103
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
Ҳисобот даврида маҳаллий бюджет даромадлари 1587,9 млрд.сўмни, бюджет харажатлари 1640,3 млрд.сўмни ташкил этди.
Вилоятда 2016 йил давомида 2215,0 млрд.сўмлик капитал қўйилмалар шундан, 246,7 млрд.сўм бюджет маблағлари, 2,4 млрд.сўм маҳаллий бюджет маблағлари, 330,6 млрд.сўм бюджетдан ташқари фонд маблағлари, 310,0 млрд.сўм ҳукумат кафолатидаги хорижий инвестиция ва кредитлари, 101,4 млрд.сўм Ўзбекистон республикаси ррҚЖ маблағлари, 576,9 млрд.сўм корхона ва ташкилот маблағлари, 142,3 млрд.сўм банк кредити маблағлари, 481,2 млрд.сўм аҳоли ва хусусий шахслар маблағлари ҳамда 117,0 млрд.сўм тўғридан- тўғри хорижий инвестициялар ўзлаштирилиши белгиланган.
2016 йил январ-декабр ойлари якуни билан барча манбалар ҳисобидан 2362,6 млрд.сўм миқдорида инвестиция ўзлаштирилиб, ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 2,5 пунктга кўп жалб этилиши таъминланди.
Марказлашган маблағлар ҳисобидан 6 та (1 та реконструкция ва 5 та капитал таъмирлаш) касб-ҳунар коллежлари, 1 та (1 та реконструкция) академик лицей, 21 та (18 та реконструкция ва 3 та капитал таъмирлаш) умумтаълим мактаблари ҳамда 11 та соғлиқни сақлаш объектлари ҳамда янги қурилиш ва реконструкция қилиш ҳисобига фойдаланишга топшириш режалаштирилган.
2016 йил январ-декабр ойлари якуни билан марказлашган маблағлар ҳисобидан соғлиқни сақлаш соҳаси бўйича реконструкция ҳисобига 11 та (34,8 млрд.сўм) соғлиқни сақлаш муассасалари, реконструкция ҳисобига 1 та, капитал таъмирлаш ҳисобига 5 та жами 6 та (6,2 млрд.сўм) касб-ҳунар коллежлари, реконструкция ҳисобига 1 та (1,0 млрд.сўм) академик лицей, реконструкция ҳисобига 18 та ва капитал таъмирлаш ҳисобига 3 та жами 21 та (19,9 млрд.сўм) умумтаълим мактабларида 61,9 млрд сўмлик қурилиш-монтаж ишлари бажарилди.
Мазкур ишлар натижасида, реконструкция ҳисобига Наманган шаҳридаги 1050 ўқувчи ўринли 44-мактаб, 1128 ўқувчи ўринли 50-мактаб, 1226 ўқувчи ўринли 55-мактаб), косонсой туманидаги 260 ўқувчи ўринли 12 мактаб, Норин туманидаги 480 ўқувчи ўринли 2-мактаб, Поп туманидаги 240 ўқувчи ўринли 3-мактаб филиали ва 240 ўқувчи ўринли 19-мактаб филиали, Уйчи туманидаги 180 ўқувчи ўринли 7-мактаб, Чортоқ туманидаги 96 ўқувчи ўринли 39-мактаб
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида104
филиали, Чуст туманидаги 220 ўқувчи ўринли 34-мактаб ва 96 ўқувчи ўринли 44-мактаб, Янгиқўрғон туманидаги 176 ўқувчи ўринли 62-мактаб ҳамда Янгиқўрғон туманидаги иқтисодиёт ва сервис касб-ҳунар коллежи 60 ўқувчи ўринли устахона фойдаланишга топширилиши таъминланди.
Бундан ташқари, вилоятда «Болалар спортини ривожлантириш жамғармаси» ҳисобидан жами 17 та жумладан, 13 та мактаблар учун спорт зал, 2 та Болалар ва ўсмирлар спорт мактаби ва 2 та болалар мусиқа ва санъат мактаби объектларида қурилиш ишлари олиб борилди. Мазкур объектларда 21 млрд 578,8 млн.сўм маблағлар ўзлаштирилиб, қурилиш-монтаж ишлари тўлиқ бажарилди.
шу билан бирга, вилоятда қишлоқ хўжалиги майдонларида суғориладиган ерларни мелиоратив ҳолатини яхшилаш жамғармаси ҳисобидан янги қурилиш ва реконструкция ҳисобидан 7 та тик дренаж мелиоратив қудуқларни шу билан бирга 6 км объектларда коллектор ва дренаж тармоқларини реконструкция қилиш ва бу мақсадларга 1361,2 млн.сўм миқдорида маблағлар сарфланиши ишлари режалаштирилган. 2016 йил якуни билан объектларда 1361,2 млн.сўмлик қурилиш ишлари бажарилди.
шу билан бирга, муҳим стратегик аҳамиятга эга бўлган йирик лойиҳалардан узунлиги 122,7 км бўлган Ангрен-Поп электрлаштирилган темир йўл қурилиши объектида жуда катта ҳажмдаги қурилиш ишлари амалга оширилди. Жумладан, лойиҳа бўйича 632,3 млрд.сўм миқдорида инвестиция ўзлаштирилиб, 596,7 млрд.сўмлик қурилиш-монтаж ишлари бажарилди. Объектда ўзлаштирилган маблағлардан 16,8 млрд.сўм бюджет, 145,4 млрд.сўм “Ўзбекистон Темир йўллари” ДАк ўз маблағлари, Давлат кафолати остидаги хорижий инвестициялар 414,0 млрд.сўм (142,1 млн. АҚш доллари) ҳамда 56,1 млрд.сўм Ўзбекистон республикасини ривожлантириш жамғармаси ҳисобига тўғри келди.
Тўрақўрғон туманидаги 450 МВт қувватидаги 2 та блок жами 900 МВт қувватидаги янги иссиқлик электр стансияси қурилишида 13,7 млрд.сўм, шундан “Ўзбекэнерго” ДАк ўз маблағлари ҳисобидан 6,6 млрд.сўм миқдорида инвестиция ҳамда ҳукумат кафолати остида 7,1 млрд.сўм (2,2 млн. АҚш доллари) чет эл кредити ўзлаштирилиши таъминланди. Бугунги кунда бош пудратчи “Сирдарё иЕС қурилиш” унитар корхонаси томонидан 1 ва 2 кириш автомобил йўллари, 2 та машинага мўлжалланган ёнғин хавфсизлиги бўлими, 2 та кўп қаватли
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 105
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
турар-жой бинолари қурилиши, 150 ўринли ошхона қурилишида иш олиб борилмоқда. Дирекция учун маъмурий биноси, ташқи алоқа тармоғини тортиш ишлари ва хўжалик эҳтиёжи учун сув тармоғи қурилиши ишлари якунланди.
Тўрақўрғон иЕСни 2-навбати бўйича 500/220/10 кВли Нимстансияни лойиҳа-қидирув ишларига 1380,8 млн.сўм ва қурилиш майдонида бош пудратчи “Янги-Ангрениссикликэнергомонтаж” унитар корхонаси томонидан 1727,3 млн. сўмлик жами 3108,1 млн. сўмлик маблағ ўзлаштирилди.
шунингдек, барча манбалар ҳисобидан 1146,7 минг кв.м. турар-жой, 253,8 км ичимлик суви ва 37,0 км табиий газ тармоқлари фойдаланишга топширилди.
Ўзбекистон республикаси Президентининг 2015 йил 25 декабрдаги “Ўзбекистон республикасининг 2016 йилги инвестиция дастури тўғрисида”ги ПҚ-2458-сонли қарори асосида вилоят ҳокимининг 2016 йил 5 мартдаги “Наманган вилоятининг 2016 йил Ҳудудий инвестиция дастури тўғрисида”ги 96-сонли қарори қабул қилинган.
Мазкур қарорга асосан марказлашган инвестициялар ҳисобидан 11,1 млрд.сўм, номарказлашган инвестициялар ҳисобидан 564,2 млрд.сўм жами 575,3 млрд.сўм миқдорида капитал маблағлар ўзлаштирилиши режалаштирилган.
Жумладан, 2,2 млрд.сўм маҳаллий бюджет, корхона ва ташкилотларнинг ўз маблағлари ҳисобидан 240,9 млрд.сўм, банк кредити маблағлари ҳисобидан 250,3 млрд.сўм, тўғридан-тўғри хорижий инвестициялар ҳисобидан 49,9 млрд.сўм ҳажмида инвестиция жалб этилиши кўзда тутилган.
Мазкур қарорга асосан, саноатни ривожлантириш бўйича 77 та, қишлоқ хўжалигини ривожлантириш соҳасида 451 та, хизмат ва сервисни ривожлантириш соҳасида 621 та, ижтимоий соҳа ҳамда бошқа соҳа объектларини ривожлантириш борасида 30 та, жами 1179 та инвестиция лойиҳаларини амалга оширилиши режалаштирилган. Бу ишлар натижасида 8578 нафар иш ўринлари яратилиши белгиланган.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида106
2016 йилнинг январ-декабр ойлари якуни билан корхона ва ташкилотларнинг ўз маблағлари ҳисобидан 273,9 млрд.сўм, банк кредити маблағлари ҳисобидан 250,9 млрд.сўм, тўғридан-тўғри хорижий инвестициялар ҳисобидан 59,6 млрд.сўм ҳамда бошқа манбалар ҳисобидан 25,0 млрд.сўм жами 615,1 млрд.сўм миқдорида капитал маблағлар ўзлаштирилиб, ўтган йилнинг мос даврига нисбатан 106,9 фоизга ўсиши таъминланди.
Ўзлаштирилган капитал маблағлар ҳисобига 377 та саноат, 718 та хизмат кўрсатиш ва сервис ҳамда 460 та қишлоқ хўжалиги, жами 1555 та инвестиция лойиҳалари ишга туширилди.
Аҳолига замонавий ва сифатли хизмат кўрсатиш соҳасида ҳам сезиларли ишлар олиб борилмоқда. Жорий йил якуни билан 718 та савдо ва маиший хизмат кўрсатиш шаҳобчалари фойдаланишга топширилди. Бу ишларга 95,5 млрд.сўмдан (81,0 млрд.сўм ўз маблағи, 14,4 млрд.сўм банк кредити маблағлари) ортиқ капитал маблағлар сарфланди. Натижада 3853 нафар янги иш ўринлари яратилди.
Ҳисобот даври якуни билан 377 та ишлаб чиқариш объектлари фойдаланишга топширилди. Ушбу лойиҳаларда жами 309,4 млрд.сўм (115,7 млрд.сўм ўз маблағи, 189,1 млрд.сўм банк кредити маблағлари) миқдорида инвестициялар ўзлаштирилиб, 9160 та янги иш ўринлари яратилди.
шу билан бирга, қишлоқ хўжалиги соҳасида ҳисобот якуни билан 460 та лойиҳалар тўла амалга оширилиб фойдаланишга топширилди. Ушбу лойиҳаларда жами 118,6 млрд.сўм (77,2 млрд.сўм ўз маблағлари, 41,4 млрд.сўм банк кредити) миқдорида инвестициялар ўзлаштирилиб, 2943 та янги иш ўринлари яратилди.
“Наманган вилоятини 2016-2018 йилларда ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш Дастури”га асосан 2016 йил давомида 535,9 млрд.сўм ва 1,5 млн доллар миқдорида маблағларни ўзлаштириш ҳисобига 1555 та лойиҳаларни (саноат соҳасида 377 та, хизмат кўрсатиш соҳасида 718 та, қишлоқ хўжалиги соҳасида 460 та) ишга тушириб, 15390 та иш ўрни яратиш кўзда тутилган.
Жорий йилнинг 1 январ ҳолатига 1555 та лойиҳалар амалга оширилди. Ушбу мақсадлар учун 518,8 млрд сўм (шундан, 244,9 млрд сўм банк кредитлари) ва 2,2 млн доллар сарфланди. Натижада 15956 та (103,7%) янги иш ўринлари барпо этилди.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 107
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
Наманган вилоятида “Ҳудудларни 2016-2018 йилларда ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш Дастури”га мувофиқ қишлоқ хўжалиги йўналишида 2016 йил давомида 460 та лойиҳаларни амалга ошириш белгиланган бўлиб, 2888 та янги иш ўринларини барпо этиш белгиланган. Ушбу мақсадларга барча манбалар ҳисобидан 115,0 млр сўм, шундан 40,2 млрд.сўми тижорат банк кредитлари ва 74,8 млрд сўми ташаббускорлар маблағларининг инвестициялари йўналтирилиши белгиланган.
2016 йил якуни билан умумий қиймати 115,0 млрд.сўмлик 460 та, шундан 150 та чорвачилик, 37 та паррандачилик, 52 та балиқчилик, 55та асаларичилик, 78та боғдорчилик, 42та сабзавотчилик ва 46та узумчилик лойиҳаларини амалга ошириш кўзда тутилган.
2016 йилнинг 31 декабр ҳолатига 118,6 млрд.сўм маблағлар сарфланиши ҳисобига 460 та лойиҳалар амалга оширилди. Натижада 2943 та янги иш ўринлари барпо етилди. Ушбу лойиҳаларга тижорат банклари томонидан 41,4 млрд.сўм имтиёзли кредит маблағлари ажаратилди.
6.2. 2018-2020 йиллар учуН НамаНгаН шаҳарНиНг Ўрта муддатли бюджет лойиҳаси
Наманган шаҳар маҳаллий бюджетининг 2018-2020 йиллар учун ўрта муддатли бюджет лойиҳаси, Ўзбекистон республикаси Вазирлар Маҳкамаси ва Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Тараққиёт Дастури “Маҳаллий бошқарувни қўллаб қувватлаш, II-босқич” қўшма лойиҳаси ҳамкорлигида ишлаб чиқилган йўриқномалар асосида тузилди.
2017 йил 20 апрелда Наманган шаҳар ҳокимининг “Наманган шаҳар маҳаллий бюджетининг 2018-2020 йиллар учун бюджет лойиҳасини ишлаб чиқиш ва уни вилоят ҳокимлигининг молия бошқармасига тақдим этиш чора-тадбирлари ҳақида”ги 453-сонли Қарори ҳам қабул қилинди.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида108
Мазкур қарорга асосан шаҳар молия бўлими томонидан шаҳардаги барча бюджет муассасаларининг 2018-2020 йиллар учун бюджет сўровларини қабул қилиб олинди. шуни таъкидлаш жоизки, 2018-2020 йилларга муассасалар томонидан тайёрланган ўрта муддатли бюджет сўровлари ҳақиқий талаб асосида тузилган.
Масалан: аҳолининг табиий ўсишини инобатга олиб, оила поликлиникалар томонидан уларга бириктирилган аҳолиги хизмат кўрсатадиган 19.25 ставка умумамалиёт врач ва 38.5 ставка умумамалиёт ҳамширалар штат бирлиги ва уларни сақлаш учун 654.0 млн сўм қўшимча маблағ учун талаб кўрсатилган.
шунингдек, аҳолининг табиий ўсиши ва кўчиб келишларни инобатга олиб Наманган шаҳридаги айрим мактабгача таълим муассасаларига қўшимча 10 та гуруҳ очиш учун 47.75 ставка штат бирлиги ва уларни сақлаш учун 367.0 млн сўм қўшимча маблағ учун талаб кўрсатилган.
Бундан ташқари шаҳарда ҳудудида янги ташкил этилган кўкаламзорлаштириладиган ва ободонлаштириладиган майдонлар учун қўшимча равишда 153 ставка ишчи штат бирлик ва уларни сақлаш учун 1 млрд. 234 млн сўм маблағ талаб этилган.
шунингдек, шаҳарда ҳудудида янги ташкил этилган кўкаламзорлаштириладиган ва ободонлаштириладиган майдонларига мавсумий гуллар ва майсазорлар ташкил этиш учун қўшимча 1 млрд.234 млн.сўм маблағ талаб этилмоқда.
Наманган шаҳар маҳаллий бюджетининг 2016 йилги йиллик касса ижроси 215 млрд. 784 млн. 063.0 минг сўм ҳамда йиллик ҳақиқий харажатлар 223 млрд. 214 млн. 564.0 минг сўмни ташкил этган.
Бундан ташқари Наманган шаҳар ҳокимининг 2016 йил 31 декабрдаги “Наманган шаҳар маҳаллий бюджети параметрлари тўғрисидаги” 1091-сонли қарорига асосан 2017 йилги шаҳар маҳаллий бюджети 224 млрд. 183 млн. 045.0 минг сўмни ташкил этган бўлиб, кутилаётган йиллик касса ижроси ҳам 224 млрд. 183 млн. 045.0 минг сўмни ташкил этади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 109
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
Ўзбекистон республикаси Бюджет кодексининг 90-94-моддаларига мувофиқ, Наманган шаҳар ҳокимининг 2017 йил 20 апрелдаги “Наманган шаҳар маҳаллий бюджетининг 2018-2020 йиллар учун бюджет лойиҳасини ишлаб чиқиш ва уни вилоят ҳокимлигининг молия бошқармасига тақдим этиш чора-тадбирлари ҳақида”ги 453-сонли қарорига мувофиқ, халқ депутатлари Наманган шаҳар кенгашининг 2017 йил 27 июндаги 92/18-05-сонли қарорига асосан Наманган шаҳар маҳаллий бюджетининг 2018-2020 йиллар учун бюджет лойиҳасини тасдиқланган.
Қарорда Наманган шаҳарининг 2018-2020 йиллар учун даромадлар ва харажатлар режаси қуйидаги тартибда тасдиқланган:
Наманган шаҳар маҳаллий бюджети 2018 йил лойиҳа кўрсаткичларининг даромадлар қисми 256 млрд. 638 млн. 295.0 минг сўм, харажатлар қисми 256 млрд. 638 млн. 295.0 минг сўм.
Наманган шаҳар маҳаллий бюджети 2019 йил лойиҳа кўрсаткичларининг даромадлар қисми 283 млрд. 206 млн. 669.0 минг сўм, харажатлар қисми 283 млрд. 206 млн. 669.0 минг сўм.
Наманган шаҳар маҳаллий бюджети 2020 йил лойиҳа кўрсаткичларининг даромадлар қисми 311 млрд. 384 млн. 095.0 минг сўм, харажатлар қисми 311 млрд. 384 млн. 095.0 минг сўм, миқдорида 7-8-жадвалларга мувофиқ тасдиқланган.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида1107-
жА
дв
Ал
. Нам
анганшаҳар
маҳал
лийбю
джетин
инг2
018-20
20йил
ларучунбюдж
етлой
иҳас
и(мин
гсўм
да)
Дар
омад
лар
ном
и20
18 й
ил уч
ун
даро
мад
лар
реж
аси
2019
йил
учун
да
ром
адла
р ло
йиҳа
си20
20 й
ил уч
ун
даро
мад
лар
лойи
ҳаси
А4
56
Юри
дикш
ахсл
арда
нол
инад
иган
фой
дасол
иғи
769
813
9,0864
501
0,0970
834
7,0
Савд
ова
умум
ийовқ
атла
нишкор
хона
лари
учунягона
сол
иқ
тўло
вида
нДа
влатбюдж
етигааж
ратм
алар
23763
542
,022
874
106
,026
543
875
,0
Ягон
асо
лиқтўло
вида
нДа
влатбюдж
етигааж
ратм
алар
,шуж
умла
-да
нки
чикк
орхона
вами
кроф
ирма
ларбўйи
ча26
115
388
,028
914
517
,032
934
874
,0
Жис
мони
йшахсл
арда
нол
инад
иган
дар
омад
сол
иғи
25178
310
,027
228
011
,024
696
853
,0
Тадб
ирко
рлик
фао
лиятиби
ланшуғулла
нувч
июри
дикв
ажис
мони
йшахсл
арда
нол
инад
иган
қатъи
йбе
лгил
анганда
рома
дсо
лиғи
20093
022
,022
564
464
,025
339
893
,0
Қўшил
ганқи
йматсол
иғи
40905
180
,045
936
518
,049
710
829
,0
Акци
з со
лиғи
, жам
и33
308
,037
405
,042
006
,0
-ча
кана
сав
дота
рмоғид
асо
тила
ётган,ол
тинд
анта
йёрл
ан-
ганза
ргар
ликб
уюмл
ари
33308
,037
405
,042
006
,0
Юри
дикш
ахсл
арни
нгмол
-мулки
гасол
инад
иган
сол
иқ897
983
9,010
084
359
,011
324
735
,0
Жис
мони
йшахсл
арни
нгмол
-мулки
гасол
инад
иган
сол
иқ930
071
3,010
444
700
,011
729
399
,0
Ерсол
иғи(ягона
ерсо
лиғида
нташқа
ри)
876
474
9,0984
281
3,011
053
479
,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 111
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
Ягон
аер
сол
иғи
Еростибо
йлик
лари
данфо
йдал
анганл
икуч
унсол
иқ
Сувре
сурс
лари
данфо
йдал
анганл
икуч
унсол
иқ88
230
2,099
082
5,0111
269
7,0
Обод
онла
штири
шваиж
тимо
ийинф
ратузи
лман
ири
вожла
нтир
иш
соли
ғи441
511
0,0495
816
8,0556
802
3,0
Давл
атбож
и17
166
317
,019
277
774
,021
648
940
,0
Жар
имал
ар19
741
035
,022
169
182
,024
895
991
,0
ЎзРИИ
ВЙў
лҳара
катиха
вфси
злигиБо
шбош
қарм
асива
унин
гҳудуди
йбўли
нмал
аритомо
нида
нунди
рила
диганйи
ғимл
ар609
572
7,0684
550
1,0768
749
8,0
Бозо
рлар
дар
омад
идан
тушум
952
731
2,010
699
172
,012
015
170
,0
Маҳал
лиййи
ғимл
ар106
535
6,0119
639
5,0134
355
1,0
Жис
мони
йшахсл
арда
нтран
спор
твос
итал
ариучунбен
зин,ди
зел
ёқил
ғиси
вагазис
теъм
олқил
ганл
икучунсо
лиқ
15967
770
,017
931
806
,020
137
418
,0
Бошқа
тушум
лар
10945
176
,012
565
943
,013
890
517
,0
дар
омад
лар
жам
и25
6 63
8 29
5,0
283
206
669,
031
1 38
4 09
5,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида1128-
жА
дв
Ал
. Нам
анганшаҳар
маҳал
лийбю
джетин
инг2
018-20
20йил
ларучунбюдж
етлой
иҳас
и
(хар
ажатла
р)(м
ингс
ўмда
)
Хара
жат
лар
ном
и20
18 й
ил уч
ун
хара
жат
лар
реж
аси
2019
йил
учун
ха
раж
атла
р ло
йиҳа
си20
20 й
ил уч
ун
хара
жат
лар
лойи
ҳаси
А4
56
Иқтисоди
ётха
ражатла
ри,ж
ами
19539
274
,022
564
310
,025
317
094
,0
Қишло
қхўжал
игиташки
лотлар
и44
359
6,048
691
6,053
449
5,0
Умум
ийта
ълим
16567
043
7,018
199
432
1,019
955
883
1,0
Мад
ания
т489
381
8,0542
635
4,0592
115
0,0
Соғлиқ
нисақ
лаш
57661
188
,063
472
821
,069
876
203
,0
Жис
мони
йтарб
ия836
2,0894
7,0957
3,0
Ижти
моий
соҳ
алар
, жам
и22
8 67
7 40
1,0
251
389
359,
027
5 90
0 25
2,0
Давл
атбош
қарувор
ганл
арин
иса
қлаш
хара
жатла
ри161
368
5,0177
288
3,0194
783
7,0
Маҳал
лийўзин
иўзибо
шқа
рувор
ганл
ари
651
726
6,0716
834
7,0788
448
9,0
Заҳира
жам
ғарм
аси
Бошқа
хара
жатла
р22
413
7,024
058
0,025
824
9,0
Имтиёзли
йўлов
чила
рниташиш
данкўрган
зар
арни
дав
латб
юдж
ети-
данқо
плаш
66528
,071
185
,076
168
,0
Хара
жат
лар
жам
и25
6 63
8 29
5,0
283
206
669,
031
1 38
4 09
5,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 113
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
Юқоридаги жадвалдан кўринб турибдики, 2018 йил шаҳар маҳаллий бюджети лойиҳасининг даромадлари 256 млрд. 638 млн. 295.0 минг сўм, харажатлари эса 256 млрд. 638 млн. 295.0 минг сўм режалаштириш кўзда тутилмоқда. Бу эса 2017 йил учун тасдиқланганга нисбатан 32 млрд 455.0 млн. 250.0 минг сўмга кўп режалаштириш кўзда тутилмоқда.
Жумладан, 2017 йилга нисбатан 2018 йил бюджет лойиҳасида иқтисодиёт харажатлари учун 3 млрд. 870.0 млн. 885.0 минг сўмга, маориф соҳасига 17 млрд. 095.0 млн. 063 минг сўмга ва соғлиқни сақлаш соҳасига 5 млрд. 914.0 млн. 938.0 минг сўмга кўп маблағ режалаштириш кўзда тутилмоқда.
2019 йил маҳаллий бюджети лойиҳасининг даромадлари 283 млрд. 206 млн. 669.0 минг сўм, харажатлари эса 283 млрд. 206 млн. 669.0 минг сўм режалаштириш кўзда тутилмоқда. Бу эса 2017 йил учун тасдиқланганга нисбатан 59 млрд 023 млн. 624 минг сўмга кўп режалаштириш кўзда тутилмоқда.
Жумладан, 2017 йилга нисбатан 2019 йил бюджет лойиҳасида иқтисодиёт харажатлари учун 6 млрд. 939.0 млн. 241 минг сўмга, маориф соҳасига 33 млрд.418.0 млн. 947 минг сўмга ва соғлиқни сақлаш соҳасига 11 млрд. 726.0 млн.571 минг сўмга кўп маблағ режалаштириш кўзда тутилмоқда.
2020 йил маҳаллий бюджети лойиҳасининг даромадлари 311 млрд. 384 млн. 095.0 минг сўм, харажатлари эса 311 млрд. 384 млн. 095.0 минг сўм режалаштириш кўзда тутилмоқда. Бу эса 2017 йил учун тасдиқланганга нисбатан 87 млрд 201 млн. 050 минг сўмга кўп режалаштириш кўзда тутилмоқда.
Жумладан, 2017 йилга нисбатан 2020 йил бюджет лойиҳасида иқтисодиёт харажатлари учун 9 млрд. 739.0 млн. 604 минг сўмга, маориф соҳасига 50 млрд.983.0 млн. 457 минг сўмга ва соғлиқни сақлаш соҳасига 18 млрд. 129.0 млн. 953 минг сўмга кўп маблағ режалаштириш кўзда тутилмоқда.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида114
6.3. Ўрта муддатли бюджет ишлаб чиқиш методологияси
Наманган шаҳар маҳаллий бюджетида турувчи бюджет муассасаларнинг раҳбарлари, иқтисодчилари ва хисобчилари билан ўрта муддатли бюджет тузиш бўйича дастлабки оғзаки сўров ўтказилди ва ёзма аннкета олинди. Анкета натижалар, уларда кўрсатилган муаммо, таклиф ва тавсиялар асосида Наманган шаҳрининг ижтимоий - иқтисодий ривожлантиришнинг ўрта муддатли комплекс дастури ва унинг шаҳар бюджети билан боғлиқлиги – бюджет харажатлари йўналишларини аниқланди.
Жумладан, Наманган шаҳрида 2016 йилнинг 1 январ холатига 493 497 нафар аҳоли истиқомат қилади.
Наманган шаҳар маҳаллий бюджетидан 2016 йилда юридик мақомга эга бўлган жами 162 та бюджет ташкилот ва муассасалар маблағ билан молиялаштирилиши режалаштирилган.
шундан, таълим муассасалари 133 та, соғлиқни сақлаш муассасалари 23 та, иқтисодиёт харажатларини амалга оширувчи муассасалар 2 та, маданият ва спорт ишлари бўлими 1 та, ижтимоий таъминот муассалари 1 та, давлат ҳокимияти ва бошқарув органлар 2 тани ташкил этади.
Юқоридаги бюджет ҳисобидан сақланиладиган муассаса ва ташкилотларни сақлаш харажатлари учун 2016 йилга тасдиқланган Наманган шаҳар маҳаллий бюджети хисобидан 201 млрд. 702 млн. 796.0 минг сўм миқдорида маблағ ажратилган.
Жумладан, ижтимоий соҳа ва аҳолини ижтимоий қўллаб-қувватлаш харажатларга жами шаҳар маҳаллий бюджети маблағларининг 90.5 фоизини ёки 182 млрд. 623 млн.807.0 минг сўм.
шундан маориф соҳасига 113 млрд 624 млн 152 минг сўм, соғлиқни сақлаш муассасаларининг сақлаш харажатлари учун 46 млрд. 332 млн. 732.0 минг сўм маданият ва спорт соҳаси харажатлари 416 млн. 632 минг сўм, ижтимоий таъминот муассасаларни харажатлари учун 1 млрд. 271 млн 676.0 минг сўм, ижтимоий кўникма маркази харажати учун 187 млн. 858.0 минг сўм ва бололи оилаларга ва
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 115
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
кам таъминланган оилаларга нафақа бериш хажатлари учун 20 млрд. 790 млн 757 минг сўм.
шунингдек, иқтисодиёт харажатларига 13 млрд.874 млн 230.0 минг сўм, давлат ҳокимияти ва бошқарув органларини сақлаш харажатлари учун 1 млрд. 264 млн 256.0 минг сўм ҳамда фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларини сақлаш харажатлари учун 3 млрд. 940 млн 503.0 минг сўм миқдорида маблағ ажратилган.
Ўзбекистон республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2016 йил 31 майдаги “Ўзбекистон республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси ҳамда Сенатининг Наманган вилоятининг Наманган шаҳри, Наманган, Уйчи, Тўрақўрғон, Янгиқўрғон, косонсой ва Чортоқ туманлари чегараларини ўзгартириш тўғрисидаги қарорларини амалга ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 179-сонли қарори ижроси бўйича туманлардан шаҳарга қўшилган ҳудудлар хисобига 95103 нафар ахолига кўпайган. Бундан ташқари 20 та таълим муассаса Наманган шаҳрига қўшилган.
Юқоридагиларга асосан шаҳар маҳаллий бюджетининг 2016 йилги харажатлар буйича белгилан режа 214 млрд. 852 млн 573.0 минг сўмни ташкил этган бўлиб ҳақиқатда 215 млрд 784 млн 061.0 минг сўмга бажарилган.
шундан, маориф соҳасига 122 млрд 072 млн 611 минг сўм, соғлиқни сақлаш муассасаларининг сақлаш харажатлари учун 46 млрд. 997 млн. 451.0 минг сўм маданият ва спорт соҳаси харажатлари 356 млн. 732 минг сўм, ижтимоий таъминот муассасаларни харажатлари учун 1 млрд. 140 млн 342 минг сўм, ижтимоий кўникма маркази харажати учун 354 млн. 619.0 минг сўм ва бололи оилаларга ва кам таъминланган оилаларга нафақа бериш харажатлари учун 22 млрд. 127 млн 567 минг сўм.
шунингдек, иқтисодиёт харажатларига 14 млрд.742 млн 189.0 минг сўм, давлат ҳокимияти ва бошқарув органларини сақлаш харажатлари учун 2 млрд. 370 млн 089.0 минг сўм ҳамда фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларини сақлаш харажатлари учун 4 млрд. 468 млн 322.0 минг сўм миқдорида маблағ молиялаштириб берилган.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида116
Наманган шаҳар ҳудуди юқоридаги тегишли қарорларга асосан кенгайиши хисобига шаҳарда 2017 йилнинг 1 январ холатига 588600 нафар аҳоли истиқомат қилиши тасдиқланган. Ёки 2016 йилнинг 1 январига нисбатан 95103 нафарга кўпайган.
Наманган шаҳар маҳаллий бюджетидан 2017 йилда юридик мақомга эга бўлган жами 174 та бюджет ташкилоти ва муассасаларини маблағ билан молиялаштирилиши режалаштирилган.
шундан, таълим муассасалари 148 та, соғлиқни сақлаш муассасалари 21 та, иқтисодиёт харажатларини амалга оширувчи муассасалар 2 та, маданият ва спорт ишлари бўлими 1 та, давлат ҳокимияти ва бошқарув органлар 2 тани ташкил этади.
Юқоридаги бюджет ҳисобидан сақланиладиган муассаса ва ташкилотларни сақлаш харажатлари учун Наманган шаҳар маҳаллий бюджетининг 2017 йил харажатларидан 224 млрд. 183 млн. 045.0 минг сўм миқдорида маблағ ажратилган.
Наманган шаҳар маҳаллий бюджетининг 2018-2020 йиллар учун ўрта муддатли бюджет сўровини тузиш бўйича барча соҳалар буйича 5 та жадвал тасдиқланди.
шундан 1- жадвал 2016 йилда эришилган натижалар ҳамда 2017 йилда кутилаётган натижалар тўғрисидаги таҳлилий ҳисобот, 2-жадвал 2018-2020 йиллар учун харажат мажбуриятларининг реестри, 3-жадал бюджет ташкилоти, бюджет маблағлари олувчи ва бюджет маблағларини тақсимловчиларнинг 2018 йилга (режалаштирилаётган) ҳамда 2019-2020 йилларга (прогнозлаштирилаётган) бюджет бюртмаси, 3-а илова бюджет маблағларини тақсимловчиларнинг 2018 йилга (режалаштирилаётган) ҳамда 2019-2020 йилларга (прогнозлаштирилаётган) жамланма бюджет бюртмаси, 4-жадвал Ўзбекистон республикаси Президенти ва Ўзбекистон республикаси Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари билан тасдиқланган дастур ва тадбирларни амалга ошириш учун харажатлар бўйича маълумотнома, 5-жадвал бюджет ташкилоти, бюджет маблағлари олувчи ва бюджет маблағларини тақсимловчиларнинг бюджет буюртмасини тузишда қўлланиладиган харажатларни ошиш коэффициентларидан иборат.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 117
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
Наманган шаҳрининг ўрта муддатли бюджет сўровномасини тўлдириш бўйича Йўриқнома тайёрлаш – ижтимоий соҳа (халқ таълими, соғлиқни сақлаш, маданият ва спорт, ижтимоий ҳимоя ва бошқалар), иқтисодиёт, бошқарув органлари, маҳалла қўмиталари, бошқа йўналишлари бўйича Йўриқномалар ишлаб чиқилди. (илова қилинган)
Бюджет ташкилотлари, бюджет маблағлари олувчилар ва бюджет маблағларини тақсимловчилар томонидан 2018-2020 йиллар учун ўрта муддатли бюджет сўровини тузиш бўйича йўриқнома ишлаб чиқилди.
Мазкур йўриқнома 7 та банддан иборат бўлиб 1-банд умумий қоидалар, 2-банд бюджет сўрови таркиби, 3-банд ўтган йилда эришилган натижалар ва жорий йилда кутилаётган натижалар тўғрисидаги таҳлилий ҳисобот, 4-банд харажат мажбуриятларининг реестри, 5-банд келгуси давр учун бюджет буюртмаси, 6-банд бюджет маблағларини тақсимловчининг ривожлантириш дастури, 7-банд якуний қоидалардан иборат.
Қуйида ҳар бир соҳа бўйича ўрта муддатли бюджет сўровини тузиш бўйича барча соҳалар кесимида услубий тавсиялар келтирилмоқда.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида118
Мазкур Услубий тавсиялар Ўзбекистон республикаси Бюджет кодексининг 85-моддаси талаблари асосида ишлаб чиқилган бўлиб, Наманган шаҳар маҳаллий бюджетидан молиялаштириладиган умумтаълим мактаблари томонидан 2018 – 2020 йиллар учун бюджет сўровини тузиш, тайёрлаш ва Наманган шаҳар молия бўлимига (бундан буён матнда ҳудудий молия органи деб юритилади) тақдим этиш тартибини белгилайди.
I. Умумий қоидалар
[1] Бюджет сўрови бу келгуси давр учун бюджетдан ажратиладиган маблағларни олишга бўлган эҳтиёжни асослашни назарда тутувчи ҳужжат ҳисобланади.
[2] Бюджет сўровини тузиш тартиби Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги (бундан буён матнда Молия вазирлиги деб юритилади) томонидан белгиланади.
[3] Бюджет сўрови қуйидагиларни ўз ичига олади:
ўтган йилда эришилган ва жорий йилда кутилаётган натижалар тўғрисидаги таҳлилий ҳисоботни;
харажат мажбуриятларининг реестрини;
бюджет маблағларини тақсимловчининг ривожлантириш дастурини;
бюджет буюртмасини.
НамаНгаН шаҳар маҳаллий бюджетидаН молиялаштириладигаН умумтаълим маКтаблариНиНг 2018 – 2020 йиллар учуН бюджет сЎровиНи
тузиш бЎйича услубий тавсиялар1
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 119
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
[4] Ўзбекистон республикаси Бюджет кодексининг 90-моддасига мувофиқ Молия вазирлиги ва ҳудудий молия органлари ҳар йили апрел ойида келгуси давр учун бюджет сўровини тузиш тартибини бюджет ташкилотлари ва бюджетдан маблағ олувчиларга юборади.
[5] келгуси давр учун туман (шаҳар) халқ таълими бўлимининг марказлаштирилган молия-бухгалтерия хизмати (бундан буён матнда марказлаштирилган молия-бухгалтерия хизмати) томонидан тузилиб, тайёрланган бюджет сўровлари ҳудудий молия органига Ўзбекистон республикаси Бюджет кодексининг 92-моддасига мувофиқ жорий йилнинг 1 июнига қадар тақдим этилади.
[6] Жорий йилда келгуси давр учун тузиладиган бюджет сўрови қуйидаги муддат ва кўрсаткичларни ўз ичига олади:
2018 йил учун – бюджетдан ажратиладиган маблағлар ва эришиладиган кўрсаткичлар режаси сифатида;
2019 ва 2020 йиллар учун (прогноз даври) – келгуси йилларда бюджет сўровини тайёрлашда уларга ўзгартириш ёки тузатишлар киритилиши билан бюджетдан ажратиладиган маблағлар ва эришиладиган кўрсаткичларнинг мақсадли йўналишлари белгиланади.
[7] Бюджет сўрови туман (шаҳар) халқ таълими бўлимининг марказлаштирилган молия-бухгалтерия хизмати томонидан ҳар бир умумтаълими мактаби учун алоҳида ҳамда ҳудудий молия органлари учун жамланма шаклда тайёрланади.
II. Бюджет сўровини тузиш тартиби
1-§. Ўтган йилда эришилган ва жорий йилда кутилаётган натижалар тўғрисидаги таҳлилий ҳисоботни
тузиш ва тайёрлаш тартиби
[8] Ўтган йилда эришилган ва жорий йилда кутилаётган натижалар тўғрисидаги таҳлилий ҳисобот (бундан буён матнда таҳлилий ҳисобот деб юритилади) умумтаълим мактабининг бюджет тизими бюджетлари маблағларидан фойдаланиш билан боғлиқ фаолиятининг миқдор ва сифат кўрсаткичларини ўзида ифодалайди.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида120
[9] Таҳлилий ҳисобот марказлаштирилган молия-бухгалтерия хизмати томонидан Услубий тавсиянинг 1-иловасига мувофиқ шаклда тузилади.
[10] Таҳлилий ҳисобот умумтаълим мактабларининг фаолият тури бўйича ўтган йилда эришилган ва жорий йилда кутилаётган натижаларининг асосий кўрсаткичлари ҳақидаги ахборотни ўз ичига олади.
[11] Таҳлилий ҳисоботнинг асосий кўрсаткичларида Ўзбекистон республикаси Молия вазирлигининг 2016 йил 14 октябрдаги 79-сон “Ўзбекистон республикаси Давлат бюджетидан молиялаштириладиган бюджет ташкилотлари бўйича тармоқ, штатлар ва контингентга доир режанинг бажарилиши тўғрисидаги чораклик ва йиллик ҳисобот шаклларини тасдиқлаш ҳақида”ги буйруғининг (рўйхат рақами 2837, 2016 йил 8 ноябрь) 2-иловаси Умумтаълим мактаблари ҳамда барча турдаги ихтисослаштирилган мактаблар ва мактаб-интернатлари бўйича тармоқ, штатлар ва контингентга доир режанинг бажарилиши тўғрисида ҳисоботдаги миқдор ва сифат кўрсаткичлари акс эттирилади.
Миқдор кўрсаткичлари умумтаълим мактабларининг фаолиятининг асосий натижаларини муайян ўлчов бирликларида акс эттиради.
Мисол учун шартли равишда Наманган шаҳар маҳаллий бюджетидан молиялаштириладиган 200-сонли умумтаълим мактабини оламиз. Мазкур мактабдаги умумий синфлар сони 58 тани (жорий йилда), ўқувчилар сони эса 1 897 нафарни, жорий йилда қурилган (фойдаланишга топширилган) объектлар сони 1 тани ҳамда бир ўқувчига тўғри келадиган ҳақиқий харажатлар 1 271 минг сўмни ташкил этади. Бу кўрсаткичлар миқдор кўрсаткичлари ҳисобланади.
Сифат кўрсаткичлари молиялаштириш ҳажми билан ўзаро боғлиқ бўлган фаолият натижалари миқдор кўрсаткичларининг ижобий ёки салбий ўзгаришларини акс эттиради.
Мисол учун умумтаълим мактабида малакавий тоифага эга бўлган ўқитувчилар сони, ҳудудий, республика ва ҳалқаро олимпиадаларда ёки танловларда совринли ўринлар олган ўқувчилар сони, олий таълим муассасаларига қабул қилинган 11-синф битирувчилари ва бошқа сифат кўрсаткичлар акс эттирилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 121
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
[12] Таҳлилий ҳисоботнинг “кўрсаткичлар номи” устунида барча миқдор ва сифат кўрсаткичлари акс эттирилади.
Масалан, синфлар сони, шундан 1–4 синфлар сони, ўқувчилар сони, қурилган (фойдаланишга топширилган) объектлар сони, ҳудудий, республика ва ҳалқаро олимпиадаларда ёки танловларда совринли ўринлар олган ўқувчилар сони, бир ўқувчига тўғри келадиган ҳақиқий харажатлар ва бошқа кўрсаткичлар.
[13] “2016 йилги ижро” устуни Умумтаълим мактаблари ҳамда барча турдаги ихтисослаштирилган мактаблар ва мактаб-интернатлари бўйича тармоқ, штатлар ва контингентга доир режанинг бажарилиши тўғрисида ҳисобот23нинг “Ўртача йиллик миқдори”нинг “Бажарилиши” устунидаги (6-устун) тегишли кўрсаткичлар асосида тўлдирилади.
Мисол учун, Умумтаълим мактаблари ҳамда барча турдаги ихтисослаштирилган мактаблар ва мактаб-интернатлари бўйича тармоқ, штатлар ва контингентга доир режанинг бажарилиши тўғрисида ҳисоботи 6-устунининг “Синфлар — жами” 150 тоифасидаги маълумот Таҳлилий ҳисоботнинг “2016 йилги ижро” устунидаги “Синфлар сони (1–11 синфлар)” қаторида акс эттирилади.
Шунингдек умумтаълим мактаби фаолиятининг сифат кўрсаткичлари мактабнинг маълумотлари асосида тайёрланади (малакавий тоифага эга бўлган ўқитувчилар сони, ҳудудий, республика ва ҳалқаро олимпиадаларда ёки танловларда совринли ўринлар олган ўқувчилар сони, олий таълим муассасаларига қабул қилинган 11-синф битирувчилари в.б.).
[14] “2017 йилда кўзда тутилган” устунида умумтаълим мактабининг жорий йил бошида смета харажатлари ва штатлар жадвалларини тузишда назарда тутилган асосий кўрсаткичлар акс эттирилади.
[15] “2017 йилда кутилаётган” устунида эса, 2017 йил давомида умумтаълим мактабида рўй берадиган ўзгаришлар, мисол учун янги қабул, битирув ҳамда янги қурилиш ёки реконструкция ҳисобига мактаб қувватининг ошиши натижасида кутилатёган ўзгаришлар акс эттирилади.
23 Ўзбекистон РеспубликасиМолия вазирлигининг 2016 йил 14 октябрдаги 79-сон “Ўзбекистон РеспубликасиДавлатбюджетиданмолиялаштириладиганбюджетташкилотларибўйичатармоқ,штатларваконтингентгадоиррежанингбажарилишитўғрисидагичоракликвайилликҳисоботшаклларинитасдиқлашҳақида”гибуйруғининг(рўйхатрақами2837,2016йил8ноябрь)2-иловаси
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида122
Мисол учун, умумтаълим мактабининг 1-синфига қабул қилиниши мумкин бўлган ўқувчилар сони (ҳудудий статистика органлари маълумотларига асосан), очилиши кутилаётган синфлар сони (нормативларга асосан), касб-ҳунар коллежи ёки академик лицейга қабул қилинган ўқувчилар сони (умумтаълим мактабининг ҳисоботига асосан).
[16] “2018 йилга режа” устунида умумтаълим мактабининг 2017 йил якуни бўйича кутилаётган кўрсаткичлари ҳамда 2018 йилда кўрсаткичларнинг ўсиши ёки камайишини инобатга олган ҳолда режа кўрсаткичлари акс эттирилади.
Мисол учун, статистика органларининг келгуси йилларга мўлжалланган демографик кўрсаткичлари асосида ҳудудда истиқомат қилувчи 7 ёшли болалар сонидан келиб чиқиб, 1-синф учун қабул сони, синф сони акс эттирилади.
Сифат кўрсаткичларида эса, 2018 йил учун режалаштирилаётган тадбирлар, жумладан ўқитувчиларнинг малака тоифасини ошириши, ўқувчиларни олимпиадаларда мувафаққиятли иштироки ҳамда олий таълим муассасаларига имтиҳонлардаги ижобий натижалар акс эттирилади. Ушбу кўрсаткичлар умумтаълим мактаби томонидан тўлдирилади.
[17] “2019 йилга лойиҳа” ва “2020 йилга лойиҳа” устунларида умумтаълим мактаби фаолияти бўйича истиқболли кўрсаткичлари акс эттирилади.
Мисол учун, Давлат инвестиция дастури ҳамда Халқ таълими вазирлигининг соҳани ривожлантириш бўйича қабул қилган дастурлар доирасида, демографик ўзгаришлар натижасида кутилаётган миқдор ва сифат кўрсаткичларини ўсиши ёки камайиши акс эттирилади.
[18] Умумтаълим мактаби фаолияти натижалари кўрсаткичлари қуйидаги талабларга мувофиқ бўлиши лозим:
кўрсаткичлар амалда мавжуд услублар ва маълумотлар йиғиш манбалари (статистик, молиявий, тармоқ ва бошқа ҳисоботлар) асосида аниқланиши (ҳисобланиши);
кўрсаткичнинг таърифи (ифодаланиши) мутахассислар сингари, ушбу соҳа фаолиятида касбий (профессионал) билимларга эга бўлмаган шахсларга ҳам тушуниш имконини таъминлаши лозим.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 123
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
[19] Фаолият натижаларининг кўрсаткичлари Халқ таълими вазирлигининг соҳани ривожлантириш бўйича қабул қилган дастурларда назарда тутилган прогноз кўрсаткичлардан, тармоқ, штат ва контингентлар бўйича режасидан фарқ қилган тақдирда, уларни фарқланиш сабаблари ва тегишли асослантиришлар кўрсатилиши керак.
[20] Тушунтириш хати тушунарли шаклда баён этилиши ҳамда ҳар бир кўрсаткичнинг ўзгариши сабаблари тўлиқ акс этирилиши лозим.
Тушунтириш хатида фаолият соҳасига тегишли махсус (ўзига хос) атамалар қўлланилган тақдирда уларнинг мазмуни ва таърифлари келтирилиши лозим.
2-§. Харажат мажбуриятларининг реестрини тузиш ва тайёрлаш тартиби
[21] Харажат мажбуриятларининг реестри умумтаълим мактаби томонидан амалга ошириладиган фаолият турлари ва тадбирларнинг бюджет тизими бюджетларининг маблағлари ҳисобидан уни молиялаштириш учун асос бўлган тегишли қонун ҳужжати кўрсатилган рўйхатидир.
Бунда Ўзбекистон республикаси конституцияси, қонунлари, Ўзбекистон республикаси Олий Мажлиси палаталарининг қарорлари, Ўзбекистон республикаси Президентининг фармон, қарор ва фармойишлари, Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари ҳамда белгиланган тартибда қабул қилинган идоравий норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар, шунингдек жойлардаги маҳаллий давлат ҳокимият органларининг қарорлари умумтаълим мактабларини молиялаштириш учун асос бўлиб хизмат қилади.
[22] Харажат мажбуриятларининг реестри марказлаштирилган молия-бухгалтерия хизмати томонидан ҳар бир умумтаълим мактаби учун алоҳида уларнинг амалга ошираётган харажатларини қонуний асослантириш нуқтаи назаридан таҳлил қилиш учун бюджет тизими бюджетларининг харажатлар таснифининг маблағлар манбаси ва бюджетлар даражаси таснифи ҳамда вазифа жиҳатдан таснифига асосан мазкур Услубий тавсияларнинг 2-иловасига мувофиқ шаклда тузилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида124
[23] Харажат мажбуриятларининг реестрининг “Фаолият/тадбирлар турлари” устунида умумтаълим мактаби томонидан амалга ошириладиган асосий фаолият турлари акс эттирилади.
Мисол учун, умумтаълим мактабларининг асосий фаолияти бу ўқувчиларга давлат таълим стандартлари доирасида бепул умумий ўрта таълим бериш ҳисобланади. Шунинг учун “Фаолият/тадбирлар турлари” устунида ўқувчиларга давлат таълим стандартлари доирасида бепул умумий ўрта таълим бериш деб акс эттирилади.
[24] “Меъёрий-ҳуқуқий ҳужжат” устунида ташкилот томонидан олиб борилаётган фаолият ёки алоҳида мақсадли тадбир турларининг ҳуқуқий асослари, яъни умумтаълим мактаблари харажатларини молиялаштириш учун асос бўладиган меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатнинг шакли, қабул қилинган санаси, рақами, номи, кучга кириш санаси ва амал қилишини муддати акс эттирилади.
Меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатнинг кучга кириш санаси ва амал қилиш муддати мавжуд бўлмаган тақдирда, у ҳолда ушбу устунда “чегараланмаган” деб ёзиб қуйилади.
Мисол учун, ўқувчиларга давлат таълим стандартлари доирасида бепул умумий ўрта таълим беришнинг меъёрий-ҳуқуқий асоси бўлиб Вазирлар Маҳкамасининг 2017 йил 15 мартдаги 140-сон қарори билан тасдиқланган Умумий ўрта таълим тўғрисидаги низом ҳисобланади. Бунда Вазирлар Маҳкамасининг мазкур қарорининг амал қилиш муддати мавжуд эмас. Шу муносабат билан тегишли устунда “чегараланмаган” деб ёзиб қўйилади.
[25] “Бюджет таснифи бўйича харажатлар кодлари” устунида эса умумтаълим мактабининг қайси манбалар ва бюджет даражасидан молиялаштирилиши, шунингдек ташкилотнинг асосий фаолият туридан келиб чиққан ҳолда вазифа жиҳатдан таснифнинг тегишли кодлари ўз аксини топади.
Туман (шаҳар) бюджетидан молиялаштириладиган умумтаълим мактаби маблағлар манбаси ва бюджетлар даражаси таснифининг 1 000 2 2 коди (1 – бюджет маблағлари, 000 – маблағлар номи, 2 – ҳудудий маблағлар ва 2 – туманлар ва шаҳарлар даражасидаги маблағлар) билан ҳамда вазифа жиҳатдан таснифнинг 7 092 бўлим 100 кичик бўлим (7 092 – умумий ўрта таълим бўлими ва 100 – бошланғич ва ўрта мактаблар кичик бўлими) орқали акс эттирилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 125
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
[26] “Харажат мажбуриятлари ижроси учун бюджет ажратмалари ҳажми” устунида бюджетдан ажратиладиган маблағларнинг ҳисобот (ўтган) йилидаги ва жорий йилдаги ҳажми ҳамда режалаштирилаётган давр учун (келгуси уч йил) прогнози кўрсаткичлари акс эттирлади.
[27] “2016 йил (ҳисобот йили)да касса харажати” устунида ўтган даврдаги умумтаълим мактабининг касса харажатлари суммаси унинг 2-сон шакл Харажатлар сметасининг ижроси ҳақида ҳисоботининг 4-устуни “касса харажати – жами” ҳамда “Харажатларнинг ҳаммаси” қаторидаги суммага, шунингдек мазкур Услубий тавсияларнинг 3-иловаси Бюджет буюртмаси “2016 йилги ижро”нинг “касса харажати” усутуни ҳамда “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим.
[28] “2017 йил параметрлар” устунида умумтаълим мактабининг жорий йил учун харажатлар сметасининг “Ҳаммаси” устуни ҳамда “Смета бўйича жами” қаторидаги суммасига, шунингдек Бюджет буюртмасининг “2017 йилда тасдиқланган базавий харажатлар” устуни ҳамда “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим.
[29] “2017 йил кутилаётган (касса харажатлар)” устунида умумтаълим мактабининг харажатлар сметасидаги маблағлар доирасида кутилаётган касса харажатлари суммаси кўрсатилади.
Бунда кутилаётган касса харажатлари суммаси Бюджет буюртмасининг “2017 йилда кутилаётган ижро (касса харажатлари)” устуни ҳамда “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим.
[30] “режалаштирилаётган давр учун прогноз” устунида:
2018 йил суммаси Бюджет буюртмасининг “2018 йил тадбирларни ҳисобга олган ҳолда” устунинг “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим;
2019 йил суммаси Бюджет буюртмасининг “2019 йил тадбирларни ҳисобга олган ҳолда” устунинг “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим;
2020 йил суммаси Бюджет буюртмасининг “2020 йил тадбирларни ҳисобга олган ҳолда” устунинг “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида126
[31] Молиялаштириш учун асос бир нечта меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларда, шартнома (келишув)ларда келтирилган тақдирда, харажат мажбуриятлари реестрида уларнинг барчаси кўрсатилади.
Агар бюджет ташкилоти томонидан бир неча турдаги давлат хизматлари амалга оширилса, барча давлат хизматлари шалкда тўлиқ акс эттирилиши лозим.
3-§. Халқ таълими вазирлиги томонидан қабул қилинган соҳани ривожлантириш дастури
[32] Ўзбекистон республикаси Олий Мажлис палаталари, Ўзбекистон республикаси Президенти ва Ҳукуматининг таълим тизимини ривожлантириш бўйича қабул қилган дастурлари ва улар доирасида Халқ таълими вазирлиги томонидан уч йилдан кам бўлмаган муддатга қабул қилинган соҳани ривожлантириш дастури (бундан буён матнда ривожлантириш дастури деб юритилади) умумтаълим мактаблари учун бюджет сўровини тузишга асос бўлиб ҳисобланади.
[33] ривожлантириш дастури ривожлантиришнинг асосий йўналишлари, таълим тизимининг барча йўналишлари бўйича мақсад ва вазифалари, мақсадларга эришиш ва вазифаларни бажаришга қаратилган комплекс ўзаро боғлиқ бўлган ҳуқуқий, иқтисодий, ижтимоий, ташкилий ва техникавий чора-тадбирлар, кутилаётган натижаларнинг муддатлари ва турлари бўйича келишилган кўрсаткичлари тизимидан иборат бўлади.
[34] ривожлантириш дастури Ўзбекистон республикаси қонунлари, Ўзбекистон республикаси Олий Мажлис палаталари, Ўзбекистон республикаси Президентининг ва Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари билан белгиланган мақсадлар ва вазифаларга асосланади.
[35] Бюджет буюртмасини тузишда ривожлантириш дастурида назарда тутилган тадбирлар ва уларни молиялаштириш учун белгиланган маблағ миқдори инобатга олиниши лозим.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 127
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
[36] ривожлантириш дастурини амалга ошириш учун бюджетдан ажратиладиган маблағлар ҳажми режалаштирилаётган даврга базавий харажатлар доирасида, базавий харажатлардан бажарилган тадбирларни, бир марталик харажатларни ва зарурияти қолмаган маблағларни чиқариб ташланиши, шунингдек фаолият натижалари кўрсаткичлари прогнози (тармоқ, штат ва контингентларни ўзгариши) инобатга олинган ҳолда шакллантирилади.
Бунда ривожлантириш дастурида янги қабул қилинган норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар бўйича тадбирлар ва лойиҳаларни амалга ошириш харажатлари назарда тутилиши керак.
4-§. Бюджет буюртмасини тузиш ва тайёрлаш тартиби
[37] Бюджет буюртмаси марказлаштирилган молия-бухгалтерия хизмати томонидан мазкур Услубий тавсияларнинг 3-иловасига мувофиқ шаклда ҳар бир ташкилот учун алоҳида тузилади.
[38] Бюджет буюртмасида қуйидагилар кўрсатилиши лозим:
умумтаълим мактабининг тўлиқ номи;
бюджет тизими бюджетлари харажатларининг вазифа жиҳатдан таснифи ва ташкилий таснифнинг тегишли кодлари.
Мисол учун, умумтаълим мактабларининг вазифа жиҳатдан таснифда 7 092 бўлим 100 кичик бўлим (7 092 – умуий ўрта таълим бўлими ва 100 – бошланғич ва ўрта мактаблар кичик бўлими) ҳамда ташкилий таснифда 075 “Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлиги” коди орқали акс эттирилади.
[39] Бюджет буюртмаси бюджет тизими бюджетлари харажатларининг иқтисодий таснифига мувофиқ тузилади.
[40] Бюджет буюртмасининг “2016 йилги ижро” устунида умумтаълим мактабининг 2016 йил учун Харажатлар сметасининг ижроси ҳақида ҳисоботдаги (2-сон шакл) маълумотлар асосида тўлдирилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида128
Бунда “касса харажатлари” устунига ҳисоботнинг “касса харажати — жами”, “Ҳақиқий харажат” устунига эса ҳисоботнинг “Ҳақиқий харажатлар — жами” устунидаги иқтисодий таснифнинг моддалари тўғри келиши ва тўлиқ акс эттирилиши лозим.
[41] “2017 йил тасдиқланган харажатлар режаси” устунида умумтаълим мактаблари учун жорий йилга тасдиқланган харажатлар сметаси маълумотлари иқтисодий таснифга мувофиқ тўлиқ акс эттирилади.
[42] “2017 йил кутилаётган ижро (касса харажатлари)” устунида умумтаълим мактабининг харажатлар сметасидаги маблағлар доирасида кутилаётган касса харажатлари суммаси, ўтган даврда киритилган ва йил давомида киритилиши кутилаётган ўзгартиришларни инобатга олган ҳолда кўрсатилади.
[43] 2017 йил кутилаётган ижро бўйича “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунида Ўзбекистон республикаси Президенти, Ҳукумат, Халқ таълими вазирлиги ҳамда маҳаллий давлат ҳокимияти органлари томонидан қабул қилинган дастурлар бўйича умумтаълим мактабларида амалга ошириладиган тадбирлар учун маблағлар суммаси акс эттирилади.
[44] 2018 йил (режалаштирилаётган давр) бўйича:
а) “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунида 2017 йил кутилаётган касса харажатларини айрим турдаги харажатлар учун (масалан иш ҳақи ва унга тенглаштирилган тўловлар, стипендиялар, ижтимоий нафақалар, ягона ижтимоий тўлов, ижтимоий эҳтиёжларга бошқа ажратмалар/бадаллар, марказлаштирилган инвестиция харажатлари, электр энергия, табиий газ, кўмир, иссиқ сув ва иссиқлик энергияси, совуқ сув ва оқова, қўриқлаш хизмати ва бошқа харажатлар) ошиш коэффициентлари24га кўпайтирган ҳолда ҳисоблаб чиқарилган суммаси (2017 йил кутилаётган касса харажатлари х ошиш коэффициент = Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда харажатлар суммаси) акс эттирилади;
б) “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунида Ўзбекистон республикаси Президенти, Ҳукумат, Халқ таълими вазирлиги ҳамда маҳаллий давлат ҳокимияти органлари томонидан қабул қилинган дастурда белгиланган
24 Бюджетташкилоти,бюджетмаблағлариолувчивабюджетмаблағларинитақсимловчиларнингбюджетбуюртмасинитузишда қўлланиладиган харажатларни ошиш коэффициентлари Молия вазирлиги томонидан бюджет сўровинитузиштартибибиланбиргаюборади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 129
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
тадбирларни амалга ошириш муддатларидан келиб чиқиб ҳисобланади;
в) “шундан, қўшимча (+) ёки камайиши (-)” устунида 2018 йилнинг “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунидаги суммадан 2017 йил учун “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунидаги сумма айрилиб, 2018 йилнинг “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунидаги суммаларни қўшиб ҳисобланади.
[45] 2019 ва 2020 йил (прогнозлаштирилаётган давр) бўйича:
а) “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунида 2018 (2019) йил “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунидаги суммани айрим турдаги харажатлар учун тегишли йиллар мўлжалланган ошиш коэффициентларига кўпайтирган ҳолда ҳисоблаб чиқарилган суммаси акс эттирилади;
б) “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунида Ўзбекистон республикаси Президенти, Ҳукумат, Халқ таълими вазирлиги ҳамда маҳаллий давлат ҳокимияти органлари томонидан қабул қилинган дастурда 2019 (2020) йил учун белгиланган тадбирлар асосида ҳисобланади;
в) “шундан, қўшимча (+) ёки камайиши (-)” устунида 2019 (2020) йилнинг “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунидаги суммадан 2018 йил учун “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунидаги сумма айрилиб, 2019 (2020) йилнинг “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунидаги суммаларни қўшиб ҳисобланади.
[46] Маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг қарорлари ҳамда тасдиқланган манзилли дастурлар асосида умумтаълим мактабларида жорий таъмирлаш, моддий-техника базасини мустаҳкамлаш харажатлари учун бюджетдан ажратиладиган маблағлар мазкур Услубий тавсияларнинг 4а-иловасига мувофиқ тўлдирилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида130
[47] Ўзбекистон республикаси Президенти ва Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари билан тасдиқланган дастур ва тадбирларни амалга ошириш учун умумтаълим мактабларига бюджетдан ажратиладиган маблағлар мазкур Услубий тавсияларнинг 4б-иловасига мувофиқ тўлдирилади.
[48] Ушбу маълумотлар дастур ва тадбирларнинг номи, шунингдек Давлат бюджети маблағлари ҳисобидан тадбирни амалга ошириш учун асос бўлиб ҳисобланган Ўзбекистон республикаси Президенти ва Вазирлар Маҳкамасининг тегишли қарорлари акс эттирилади.
[49] Бюджет буюртмасида харажатлар ҳажмини ўтган йилга нисбатан ошиши фақат қонуний асос бўлганда ва агарда ушбу ошиш бюджет маблағларини тақсимловчининг ривожлантириш дастурида назарда тутилган тақдирда йўл қўйилади.
Бунда режалаштирилаётган даврга ажратиладиган маблағларнинг ҳажмини ҳисоблаш асосига киритиладиган базавий харажатларни тўғри аниқлашга алоҳида аҳамият бериш, хусусан базавий харажатлардан ижро қилинган тадбирларни, бир марталик харажатларни ва зарурияти қолмаган маблағларни чиқариб ташлаш лозим.
Бюджет буюртмасини тайёрлашда бюджетдан ажратиладиган маблағлар ҳажмини ошишига олиб келувчи харажатларни режалаштиришда ташкилотнинг бюджетдан ташқари маблағлари ҳамда беғараз ёрдамлар ҳисобга олиниши лозим.
[50] Ўтган даврларга нисбатан режалаштирилаётган давр учун харажатларнинг умумий ҳажми оширилса ёки камайтирилса, бюджет буюртмасига харажатларни ошириш ёки камайтириш учун асословчи ҳисоб-китоблар ва меъёрий-ҳуқуқий асосларни илова қилиш лозим.
[51] Харажатларни моддалар ўртасида қайта тақсимлашга фақат сабаблар ва қайта тақсимлаш учун асослар, шунингдек асословчи ҳисоб-китоблар кўрсатилган тақдирда йўл қўйилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 131
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
Якуний қоидалар
[52] Харажатлар сметасини ижроси тўғрисидаги ҳисобот, харажатлар мажбуриятларининг реестри, ривожлантириш дастури ва бюджет буюртмасида назарда тутилган ҳисобот даври кўрсаткичлари, тасдиқланган параметрлар ва жорий йилда кутилаётган касса харажатлари, шунингдек режалаштирилаётган давр учун прогноз кўрсаткичлари ўртасида ўзаро боғлиқлик бўлиши лозим.
Бунда бир хил кўрсаткичлар миқдори ва суммалари бир –бирига тўғри келиши керак.
[53] Марказлаштирилган молия-бухгалтерия хизмати бош ҳисобчиси бюджет сўровини ўз вақтида тақдим этмагани25 учун Ўзбекистон республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 1756-моддасига мувофиқ энг кам иш ҳақининг бир бараваридан икки бараваригача миқдорда жаримага солинади.
25 ЎзбекистонРеспубликасиБюджеткодексининг190-моддаси
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида132
Мазкур Услубий тавсиялар Ўзбекистон республикаси Бюджет кодексининг 85-моддаси талаблари асосида ишлаб чиқилган бўлиб, Наманган шаҳар маҳаллий бюджетидан молиялаштириладиган мактабгача таълим муассасалари томонидан 2018 – 2020 йиллар учун бюджет сўровини тузиш, тайёрлаш ва Наманган шаҳар молия бўлимига (бундан буён матнда ҳудудий молия органи деб юритилади) тақдим этиш тартибини белгилайди.
I. Умумий қоидалар
[1] Бюджет сўрови бу келгуси давр учун бюджетдан ажратиладиган маблағларни олишга бўлган эҳтиёжни асослашни назарда тутувчи ҳужжат ҳисобланади.
2. Бюджет сўровини тузиш тартиби Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги (бундан буён матнда Молия вазирлиги деб юритилади) томонидан белгиланади.
3. Бюджет сўрови қуйидагиларни ўз ичига олади:
ўтган йилда эришилган ва жорий йилда кутилаётган натижалар тўғрисидаги таҳлилий ҳисоботни;
харажат мажбуриятларининг реестрини;
бюджет маблағларини тақсимловчининг ривожлантириш дастурини;
бюджет буюртмасини.
НамаНгаН шаҳар маҳаллий бюджетидаН молиялаштириладигаН
маКтабгача таълим муассасалариНиНг 2018–2020 йиллар учуН бюджет
сЎровиНи тузиш бЎйича услубий тавсиялар
2
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 133
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
4. Ўзбекистон республикаси Бюджет кодексининг 90-моддасига мувофиқ Молия вазирлиги ва ҳудудий молия органлари ҳар йили апрел ойида келгуси давр учун бюджет сўровини тузиш тартибини бюджет ташкилотлари ва бюджетдан маблағ олувчиларга юборади.
5. келгуси давр учун туман (шаҳар) мактабгача таълим бўлимлари марказлаштирилган молия-бухгалтерия хизмати (бундан буён матнда марказлаштирилган молия-бухгалтерия хизмати) томонидан тузилиб, тайёрланган бюджет сўровлари ҳудудий молия органига Ўзбекистон республикаси Бюджет кодексининг 92-моддасига мувофиқ жорий йилнинг 1 июнига қадар тақдим этилади.
6. Жорий йилда келгуси давр учун тузиладиган бюджет сўрови қуйидаги муддат ва кўрсаткичларни ўз ичига олади:
2018 йил учун – бюджетдан ажратиладиган маблағлар ва эришиладиган кўрсаткичлар режаси сифатида;
2019 ва 2020 йиллар учун (прогноз даври) – келгуси йилларда бюджет сўровини тайёрлашда уларга ўзгартириш ёки тузатишлар киритилиши билан бюджетдан ажратиладиган маблағлар ва эришиладиган кўрсаткичларнинг мақсадли йўналишлари белгиланади.
7. Бюджет сўрови марказлаштирилган молия-бухгалтерия хизмати томонидан ҳар бир мактабгача таълим муассасаcи учун алоҳида ҳамда ҳудудий молия органлари учун жамланма шаклда тайёрланади.
II. Бюджет сўровини тузиш тартиби
1-§. Ўтган йилда эришилган ва жорий йилда кутилаётган натижалар тўғрисидаги таҳлилий
ҳисоботни тузиш ва тайёрлаш тартиби
[8] Ўтган йилда эришилган ва жорий йилда кутилаётган натижалар тўғрисидаги таҳлилий ҳисобот (бундан буён матнда таҳлилий ҳисобот деб юритилади) мактабгача таълим муассасаcининг бюджет тизими бюджетлари маблағларидан фойдаланиш билан боғлиқ фаолиятининг миқдор ва сифат кўрсаткичларини ўзида ифодалайди.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида134
[9] Таҳлилий ҳисобот марказлаштирилган молия-бухгалтерия хизмати томонидан Услубий тавсиянинг 1-иловасига мувофиқ шаклда тузилади.
[10] Таҳлилий ҳисобот мактабгача таълим муассасаcиларининг фаолият тури бўйича ўтган йилда эришилган ва жорий йилда кутилаётган натижаларининг асосий кўрсаткичлари ҳақидаги ахборотни ўз ичига олади.
[11] Таҳлилий ҳисоботнинг асосий кўрсаткичларида Ўзбекистон республикаси Молия вазирлигининг 2016 йил 14 октябрдаги 79-сон “Ўзбекистон республикаси Давлат бюджетидан молиялаштириладиган бюджет ташкилотлари бўйича тармоқ, штатлар ва контингентга доир режанинг бажарилиши тўғрисидаги чораклик ва йиллик ҳисобот шаклларини тасдиқлаш ҳақида”ги буйруғининг (рўйхат рақами 2837, 2016 йил 8 ноябрь) 1-иловаси Давлат мактабгача таълим муассасалари бўйича тармоқ, штатлар ва контингентга доир режанинг бажарилиши тўғрисида ҳисоботдаги миқдор ва сифат кўрсаткичлари акс эттирилади.
Миқдор кўрсаткичлари мактабгача таълим муассасаларининг фаолиятининг асосий натижаларини муайян ўлчов бирликларида акс эттиради.
Мисол учун шартли равишда Наманган шаҳар маҳаллий бюджетидан молиялаштириладиган 30-сонли мактабгача таълим муассасасини оламиз. Мазкур мактабгача таълим муассасасидаги гуруҳлар сони 4 тани (жорий йилда), болалар сони эса 80 нафарни, тўловдан озод бўлган болалар сони 11 нафарни ва бир болага ўртача озиқ-овқат харажати 5 051,1 сўмни ташкил этади. Бу кўрсаткичлар миқдор кўрсаткичлари ҳисобланади.
Сифат кўрсаткичлари молиялаштириш ҳажми билан ўзаро боғлиқ бўлган фаолият натижалари миқдор кўрсаткичларининг ижобий ёки салбий ўзгаришларини акс эттиради.
Мисол учун мактабгача таълим муассасасида болалар қатнови ҳамда касалланиши, санитария-гигиена режимини бажарилиши ҳолати, ишламаётган гуруҳлар сони, чет тилларини биладиган тарбиячилар сони ва бошқа сифат кўрсаткичлар акс эттирилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 135
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
[12] Таҳлилий ҳисоботнинг “кўрсаткичлар номи” устунида барча миқдор ва сифат кўрсаткичлари акс эттирилади.
Масалан, гуруҳлар сони, болалар сони, қурилган (фойдаланишга топширилган) объектлар сони, олий маълумотли тарбиячилар сони, малака ошириш курсларига жўнатилган тарбиячилар сони, бир болага ўртача озиқ-овқат ҳақиқий харажатлар ва бошқа кўрсаткичлар.
[13] “2016 йилги ижро” устуни Давлат мактабгача таълим муассасалари бўйича тармоқ, штатлар ва контингентга доир режанинг бажарилиши тўғрисида ҳисобот26нинг “Ўртача йиллик миқдори”нинг “Бажарилиши” устунидаги (6-устун) тегишли кўрсаткичлар асосида тўлдирилади.
Мисол учун, Давлат мактабгача таълим муассасалари бўйича тармоқ, штатлар ва контингентга доир режанинг бажарилиши тўғрисида ҳисоботи 6-устунининг “Гуруҳлар — жами” 156 тоифасидаги маълумот Таҳлилий ҳисоботнинг “2016 йилги ижро” устунидаги “Жами гуруҳлар сони” қаторида акс эттирилади.
Шунингдек мактабгача таълим муассасаси фаолиятининг сифат кўрсаткичлари ташкилотнинг маълумотлари асосида тайёрланади (ишламаётган гуруҳлар сони, чет тилларини биладиган тарбиячилар сони, болалар қатнови ҳамда касалланиши в.б.).
[14] “2017 йилда кўзда тутилган” устунида мактабгача таълим муассасасининг жорий йил бошида смета харажатлари ва штатлар жадвалларини тузишда назарда тутилган асосий кўрсаткичлар акс эттирилади.
[15] “2017 йилда кутилаётган” устунида эса, 2017 йил давомида мактабгача таълим муассасасида рўй берадиган ўзгаришлар, мисол учун янги қабул, қўшимча равишда болаларни мактабгача таълим билан қамраб олиниши ҳамда янги қурилиш ёки реконструкция ҳисобига ташкилот қувватининг ошиши натижасида кутилатёган ўзгаришлар акс эттирилади.
26 Ўзбекистон РеспубликасиМолия вазирлигининг 2016 йил 14 октябрдаги 79-сон “Ўзбекистон РеспубликасиДавлатбюджетиданмолиялаштириладиганбюджетташкилотларибўйичатармоқ,штатларваконтингентгадоиррежанингбажарилишитўғрисидагичоракликвайилликҳисоботшаклларинитасдиқлашҳақида”гибуйруғининг(рўйхатрақами2837,2016йил8ноябрь)1-иловаси.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида136
Мисол учун, мактабгача таълим муассасасига қабул қилиниши мумкин бўлган 3 ёшли болалар27 сони (ҳудудий статистика органлари маълумотларига асосан), очилиши кутилаётган гуруҳлар сони (нормативларга асосан).
[16] “2018 йилга режа” устунида мактабгача таълим муассасасининг 2017 йил якуни бўйича кутилаётган кўрсаткичлари ҳамда 2018 йилда кўрсаткичларнинг ўсиши ёки камайишини инобатга олган ҳолда режа кўрсаткичлари акс эттирилади.
Мисол учун, статистика органларининг келгуси йилларга мўлжалланган демографик кўрсаткичлари асосида ҳудудда истиқомат қилувчи 3 ёшли болалар сонидан келиб чиқиб, мактабгача таълим муассасаси учун қабул сони, гуруҳлар сони акс эттирилади.
Сифат кўрсаткичларида эса, 2018 йил учун режалаштирилаётган тадбирлар, жумладан малака ошириш курсларига жўнатиладиган тарбиячилар сони, болаларнинг касалланиши тўғрисидаги маълумотлар акс эттирилади. Ушбу кўрсаткичлар мактабгача таълим муассасаси томонидан тўлдирилади.
[17] “2019 йилга лойиҳа” ва “2020 йилга лойиҳа” устунларида мактабгача таълим муассасаси фаолияти бўйича истиқболли кўрсаткичлари акс эттирилади.
Мисол учун, Давлат инвестиция дастури ҳамда Ўзбекистон Республикаси Мактабгача таълим вазирлиги соҳани ривожлантириш бўйича қабул қилган дастурлар доирасида, демографик ўзгаришлар натижасида кутилаётган миқдор ва сифат кўрсаткичларини ўсиши ёки камайиши акс эттирилади.
[18] Мактабгача таълим муассасаси фаолияти натижалари кўрсаткичлари қуйидаги талабларга мувофиқ бўлиши лозим:
кўрсаткичлар амалда мавжуд услублар ва маълумотлар йиғиш манбалари (статистик, молиявий, тармоқ ва бошқа ҳисоботлар) асосида аниқланиши (ҳисобланиши);
кўрсаткичнинг таърифи (ифодаланиши) мутахассислар сингари, ушбу соҳа фаолиятида касбий (профессионал) билимларга эга бўлмаган шахсларга ҳам тушуниш имконини таъминлаши лозим.
27 ВазирларМаҳкамасининг2017йил19июлдаги528-сонқароригамувофиқ
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 137
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
[19] Фаолият натижаларининг кўрсаткичлари Ўзбекистон республикаси Мактабгача таълим вазирлигининг соҳани ривожлантириш бўйича қабул қилган дастурларда назарда тутилган прогноз кўрсаткичлардан, тармоқ, штат ва контингентлар бўйича режасидан фарқ қилган тақдирда, уларни фарқланиш сабаблари ва тегишли асослантиришлар кўрсатилиши керак.
[20] Тушунтириш хати тушунарли шаклда баён этилиши ҳамда ҳар бир кўрсаткичнинг ўзгариши сабаблари тўлиқ акс этирилиши лозим.
Тушунтириш хатида фаолият соҳасига тегишли махсус (ўзига хос) атамалар қўлланилган тақдирда уларнинг мазмуни ва таърифлари келтирилиши лозим.
2-§. Харажат мажбуриятларининг реестрини тузиш ва тайёрлаш тартиби
[21] Харажат мажбуриятларининг реестри мактабгача таълим муассасаси томонидан амалга ошириладиган фаолият турлари ва тадбирларнинг бюджет тизими бюджетларининг маблағлари ҳисобидан уни молиялаштириш учун асос бўлган тегишли қонун ҳужжати кўрсатилган рўйхатидир.
Бунда Ўзбекистон республикаси конституцияси, қонунлари, Ўзбекистон республикаси Олий Мажлиси палаталарининг қарорлари, Ўзбекистон республикаси Президентининг фармон, қарор ва фармойишлари, Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари ҳамда белгиланган тартибда қабул қилинган идоравий норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар, шунингдек жойлардаги маҳаллий давлат ҳокимият органларининг қарорлари мактабгача таълим муассасаси молиялаштириш учун асос бўлиб хизмат қилади.
[22] Харажат мажбуриятларининг реестри марказлаштирилган молия-бухгалтерия хизмати томонидан ҳар бир мактабгача таълим муассасаси учун алоҳида уларнинг амалга ошираётган харажатларини қонуний асослантириш нуқтаи назаридан таҳлил қилиш учун бюджет тизими бюджетларининг харажатлар таснифининг маблағлар манбаси ва бюджетлар даражаси таснифи ҳамда вазифа жиҳатдан таснифига асосан мазкур Услубий тавсияларнинг 2-иловасига мувофиқ шаклда тузилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида138
[23] Харажат мажбуриятларининг реестрининг “Фаолият/тадбирлар турлари” устунида мактабгача таълим муассасаси томонидан амалга ошириладиган асосий фаолият турлари акс эттирилади.
Мисол учун, мактабгача таълим муассасаларининг асосий фаолияти бу болаларни ҳар томонлама интеллектуал, ахлоқий, эстетик ва жисмоний ривожлантириш, таълим-тарбия бериш орқали болаларни мактаб таълимига сифатли тайёрлаш ҳамда болаларни мактабгача таълим билан қамраб олиш ҳисобланади. Шунинг учун “Фаолият/тадбирлар турлари” устунида болаларни ҳар томонлама интеллектуал, ахлоқий, эстетик ва жисмоний ривожлантириш, таълим-тарбия бериш орқали болаларни мактаб таълимига сифатли тайёрлаш ҳамда болаларни мактабгача таълим билан қамраб олиш деб акс эттирилади.
[24] “Меъёрий-ҳуқуқий ҳужжат” устунида ташкилот томонидан олиб борилаётган фаолият ёки алоҳида мақсадли тадбир турларининг ҳуқуқий асослари, яъни мактабгача таълим муассасалари харажатларини молиялаштириш учун асос бўладиган меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатнинг шакли, қабул қилинган санаси, рақами, номи, кучга кириш санаси ва амал қилишини муддати акс эттирилади.
Меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатнинг кучга кириш санаси ва амал қилиш муддати мавжуд бўлмаган тақдирда, у ҳолда ушбу устунда “чегараланмаган” деб ёзиб қуйилади.
Мисол учун, болаларни ҳар томонлама интеллектуал, ахлоқий, эстетик ва жисмоний ривожлантириш, таълим-тарбия бериш орқали болаларни мактаб таълимига сифатли тайёрлаш ҳамда болаларни мактабгача таълим билан қамраб олишнинг меъёрий-ҳуқуқий асоси бўлиб Вазирлар Маҳкамасининг 2017 йил 19 июлдаги 528-сон қарори билан тасдиқланган Давлат мактабгача таълим муассасаси тўғрисидаги низом ҳисобланади. Бунда Вазирлар Маҳкамасининг мазкур қарорининг амал қилиш муддати мавжуд эмас. Шу муносабат билан тегишли устунда “чегараланмаган” деб ёзиб қўйилади.
[25] “Бюджет таснифи бўйича харажатлар кодлари” устунида эса мактабгача таълим муассасасининг қайси манбалар ва бюджет даражасидан молиялаштирилиши, шунингдек ташкилотнинг
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 139
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
асосий фаолият туридан келиб чиққан ҳолда вазифа жиҳатдан таснифнинг тегишли кодлари ўз аксини топади.
Туман (шаҳар) бюджетидан молиялаштириладиган мактабгача таълим муассасаси маблағлар манбаси ва бюджетлар даражаси таснифининг 1 000 2 2 коди (1 – бюджет маблағлари, 000 – маблағлар номи, 2 – ҳудудий маблағлар ва 2 – туманлар ва шаҳарлар даражасидаги маблағлар) билан ҳамда вазифа жиҳатдан таснифнинг 7 091 бўлим 100 кичик бўлим (7 091 – Мактабгача таълим бўлими ва 100 – мактабгача болалар муассасалари кичик бўлими) орқали акс эттирилади.
[26] “Харажат мажбуриятлари ижроси учун бюджет ажратмалари ҳажми” устунида бюджетдан ажратиладиган маблағларнинг ҳисобот (ўтган) йилидаги ва жорий йилдаги ҳажми ҳамда режалаштирилаётган давр учун (келгуси уч йил) прогнози кўрсаткичлари акс эттирлади.
[27] “2016 йил (ҳисобот йили)да касса харажати” устунида ўтган даврдаги мактабгача таълим муассасасининг касса харажатлари суммаси унинг 2-сон шакл Харажатлар сметасининг ижроси ҳақида ҳисоботининг 4-устуни “касса харажати – жами” ҳамда “Харажатларнинг ҳаммаси” қаторидаги суммага, шунингдек мазкур Услубий тавсияларнинг 3-иловаси Бюджет буюртмаси “2016 йилги ижро”нинг “касса харажати” усутуни ҳамда “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим.
[28] “2017 йил параметрлар” устунида мактабгача таълим муассасасининг жорий йил учун харажатлар сметасининг “Ҳаммаси” устуни ҳамда “Смета бўйича жами” қаторидаги суммасига, шунингдек Бюджет буюртмасининг “2017 йилда тасдиқланган базавий харажатлар” устуни ҳамда “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим.
[29] “2017 йил кутилаётган (касса харажатлар)” устунида мактабгача таълим муассасасининг харажатлар сметасидаги маблағлар доирасида кутилаётган касса харажатлари суммаси кўрсатилади.
Бунда кутилаётган касса харажатлари суммаси Бюджет буюртмасининг “2017 йилда кутилаётган ижро (касса харажатлари)” устуни ҳамда “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида140
[30] “режалаштирилаётган давр учун прогноз” устунида:
2018 йил суммаси Бюджет буюртмасининг “2018 йил тадбирларни ҳисобга олган ҳолда” устунинг “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим;
2019 йил суммаси Бюджет буюртмасининг “2019 йил тадбирларни ҳисобга олган ҳолда” устунинг “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим;
2020 йил суммаси Бюджет буюртмасининг “2020 йил тадбирларни ҳисобга олган ҳолда” устунинг “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим.
[31] Молиялаштириш учун асос бир нечта меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларда, шартнома (келишув)ларда келтирилган тақдирда, харажат мажбуриятлари реестрида уларнинг барчаси кўрсатилади.
Агар бюджет ташкилоти томонидан бир неча турдаги давлат хизматлари амалга оширилса, барча давлат хизматлари шалкда тўлиқ акс эттирилиши лозим.
3-§. Ўзбекистон Республикаси Мактабгача таълим вазирлиги томонидан қабул қилинган соҳани ривожлантириш дастури
[32] Ўзбекистон республикаси Олий Мажлис палаталари, Ўзбекистон республикаси Президенти ва Ҳукуматининг таълим тизимини ривожлантириш бўйича қабул қилган дастурлари ва улар доирасида Ўзбекистон республикаси Мактабгача таълим вазирлиги томонидан уч йилдан кам бўлмаган муддатга қабул қилинган соҳани ривожлантириш дастури (бундан буён матнда ривожлантириш дастури деб юритилади) мактабгача таълим муассасаларитомонидан бюджет сўровини тузишга асос бўлиб ҳисобланади.
[33] ривожлантириш дастури ривожлантиришнинг асосий йўналишлари, таълим тизимининг барча йўналишлари бўйича мақсад ва вазифалари, мақсадларга эришиш ва вазифаларни бажаришга қаратилган комплекс ўзаро боғлиқ бўлган ҳуқуқий, иқтисодий, ижтимоий, ташкилий ва техникавий чора-тадбирлар, кутилаётган натижаларнинг муддатлари ва турлари бўйича келишилган кўрсаткичлари тизимидан иборат бўлади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 141
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
[34] ривожлантириш дастури Ўзбекистон республикаси қонунлари, Ўзбекистон республикаси Олий Мажлис палаталари, Ўзбекистон республикаси Президентининг ва Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари билан белгиланган мақсадлар ва вазифаларга асосланади.
[35] Бюджет буюртмасини тузишда ривожлантириш дастурида назарда тутилган тадбирлар ва уларни молиялаштириш учун белгиланган маблағ миқдори инобатга олиниши лозим.
[36] ривожлантириш дастурини амалга ошириш учун бюджетдан ажратиладиган маблағлар ҳажми режалаштирилаётган даврга базавий харажатлар доирасида, базавий харажатлардан бажарилган тадбирларни, бир марталик харажатларни ва зарурияти қолмаган маблағларни чиқариб ташланиши, шунингдек фаолият натижалари кўрсаткичлари прогнози (тармоқ, штат ва контингентларни ўзгариши) инобатга олинган ҳолда шакллантирилади.
Бунда ривожлантириш дастурида янги қабул қилинган норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар бўйича тадбирлар ва лойиҳаларни амалга ошириш харажатлари назарда тутилиши керак.
4-§. Бюджет буюртмасини тузиш ва тайёрлаш тартиби
[37] Бюджет буюртмаси марказлаштирилган молия-бухгалтерия хизмати томонидан мазкур Услубий тавсияларнинг 3-иловасига мувофиқ шаклда ҳар бир ташкилот учун алоҳида тузилади.
[38] Бюджет буюртмасида қуйидагилар кўрсатилиши лозим:
мактабгача таълим муассасасининг тўлиқ номи;
бюджет тизими бюджетлари харажатларининг вазифа жиҳатдан таснифи ва ташкилий таснифнинг тегишли кодлари.
Мисол учун, мактабгача таълим муассасаларининг вазифа жиҳатдан таснифда 7 091 бўлим 100 кичик бўлим (7 091 – Мактабгача таълим бўлими ва 100 – мактабгача болалар муассасалари кичик бўлими) ҳамда ташкилий таснифда “Ўзбекистон Республикаси Мактабгача таълим вазирлиги” коди орқали акс эттирилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида142
[39] Бюджет буюртмаси бюджет тизими бюджетлари харажатларининг иқтисодий таснифига мувофиқ тузилади.
[40] Бюджет буюртмасининг “2016 йилги ижро” устунида мактабгача таълим муассасасининг 2016 йил учун Харажатлар сметасининг ижроси ҳақида ҳисоботдаги (2-сон шакл) маълумотлар асосида тўлдирилади.
Бунда “касса харажатлари” устунига ҳисоботнинг “касса харажати — жами”, “Ҳақиқий харажат” устунига эса ҳисоботнинг “Ҳақиқий харажатлар — жами” устунидаги иқтисодий таснифнинг моддалари тўғри келиши ва тўлиқ акс эттирилиши лозим.
[41] “2017 йил тасдиқланган харажатлар режаси” устунида мактабгача таълим муассасалари учун жорий йилга тасдиқланган харажатлар сметаси маълумотлари иқтисодий таснифга мувофиқ тўлиқ акс эттирилади.
[42] “2017 йил кутилаётган ижро (касса харажатлари)” устунида мактабгача таълим муассасасининг харажатлар сметасидаги маблағлар доирасида кутилаётган касса харажатлари суммаси, ўтган даврда киритилган ва йил давомида киритилиши кутилаётган ўзгартиришларни инобатга олган ҳолда кўрсатилади.
[43] 2017 йил кутилаётган ижро бўйича “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунида Ўзбекистон республикаси Президенти, Ҳукумат, Ўзбекистон республикаси Мактабгача таълим вазирлиги ҳамда маҳаллий давлат ҳокимияти органлари томонидан қабул қилинган дастурлар бўйича мактабгача таълим муассасаларида амалга ошириладиган тадбирлар учун маблағлар суммаси акс эттирилади.
[44] 2018 йил (режалаштирилаётган давр) бўйича:
а) “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунида 2017 йил кутилаётган касса харажатларини айрим турдаги харажатлар учун (масалан иш ҳақи ва унга тенглаштирилган тўловлар, стипендиялар, ижтимоий нафақалар, ягона ижтимоий тўлов, ижтимоий эҳтиёжларга бошқа ажратмалар/бадаллар, марказлаштирилган инвестиция харажатлари, электр энергия, табиий газ, кўмир, иссиқ сув ва иссиқлик энергияси, совуқ сув ва оқова, қўриқлаш хизмати ва бошқа харажатлар) ошиш
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 143
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
коэффициентлари28га кўпайтирган ҳолда ҳисоблаб чиқарилган суммаси (2017 йил кутилаётган касса харажатлари х ошиш коэффициент = тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда харажталар суммаси) акс эттирилади;
б) “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунида Ўзбекистон республикаси Президенти, Ҳукумат, Ўзбекистон республикаси Мактабгача таълим вазирлиги ҳамда маҳаллий давлат ҳокимияти органлари томонидан қабул қилинган дастурда белгиланган тадбирларни амалга ошириш муддатларидан келиб чиқиб ҳисобланади;
в) “шундан, қўшимча (+) ёки камайиши (-)” устунида 2018 йилнинг “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунидаги суммадан 2017 йил учун “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунидаги сумма айрилиб, 2018 йилнинг “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунидаги суммаларни қўшиб ҳисобланади.
[45] 2019 ва 2020 йил (прогнозлаштирилаётган давр) бўйича:
а) “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунида 2018 (2019) йил “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунидаги суммани айрим турдаги харажатлар учун тегишли йиллар мўлжалланган ошиш коэффициентларига кўпайтирган ҳолда ҳисоблаб чиқарилган суммаси акс эттирилади;
б) “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунида Ўзбекистон республикаси Президенти, Ҳукумат, Ўзбекистон республикаси Мактабгача таълим вазирлиги ҳамда маҳаллий давлат ҳокимияти органлари томонидан қабул қилинган дастурда 2019 (2020) йил учун белгиланган тадбирлар асосида ҳисобланади;
в) “шундан, қўшимча (+) ёки камайиши (-)” устунида 2019 (2020) йилнинг “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунидаги суммадан 2018 йил учун “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунидаги сумма айрилиб, 2019 (2020) йилнинг “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунидаги суммаларни қўшиб ҳисобланади.
28 Бюджетташкилоти,бюджетмаблағлариолувчивабюджетмаблағларинитақсимловчиларнингбюджетбуюртмасинитузишда қўлланиладиган харажатларни ошиш коэффициентлари Молия вазирлиги томонидан бюджет сўровинитузиштартибибиланбиргаюборади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида144
[46] Статистика органларининг келгуси йилларга мўлжалланган демографик кўрсаткичлари, яъни мактабгача таълим муассасаси ёшидаги болаларнинг табиий ўсиши ёки камайиши тўғрисидаги маълумотларига мувофиқ, шунингдек бошқа сабабларга кўра ташкилотнинг қўшимча ёки қисқартириладиган штат бирликларга аниқлик киритилади.
[47] Мактабгача таълим муассасасига талаб этиладиган қўшимча ёки қисқартирилиши лозим бўлган штат бирликлари бўйича маълумотлар мазкур Услубий тавсияларнинг 3а-иловасига мувофиқ тузилади.
Мисол учун статистика органларининг маълумотларида мактабгача таълим муассасаси жойлашган ҳудудда 3 ёшга тўлган болалар сонининг ўсиши кўрсатилган. Шу муносабат билан мактабгача таълим муассасасида 1 та қўшимча гуруҳ очиш зарурияти юзага келган. Қўшимча гуруҳ очиш учун талаб этиладиган штат бирликлари бу тарбиячи, ёрдамчи тарбиячи ҳамда техник ходимлар ҳисобланади.
Бунда амалдаги меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларга мувофиқ ташкилотга талаб этиладиган қўшимча ёки қисқартириладиган штат бирликлар аниқланади.
[48] Мактабгача таълим муассасаси ёшидаги болаларнинг табиий ўсиши ёки камайиши, шунингдек бошқа сабабларга кўра ташкилотнинг қўшимча ёки қисқартириладиган штат бирликларини сақлаш учун бюджетдан ажратиладиган маблағлар ҳажми мазкур Услубий тавсияларнинг 3б-иловасига мувофиқ аниқланади ҳамда тузилади.
Бунда лавозим оклади штат бирлигининг сонини ягона тариф сеткаси бўйича разряди ва тариф коэффициентини республикадаги энг кам ойлик иш ҳақи суммасини кўпайтириш орқали аниқланади.
[49] Мактабгача таълим муассасаларидаги тарбияланувчиларни озиқ-овқат маҳсулотлари билан таъминлаш бўйича 2018–2020 йиллар учун талаб этиладиган маблағларни режалаштириш мазкур Услубий тавсияларнинг 3в-иловасига асосан амалга оширилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 145
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
Бунда 2018–2020 йиллар лойиҳаларида озиқ-овқат харажатлари учун талаб этиладиган маблағларни режалаштириш болалар қатнови кунини (йиллик) бир болага 1 кунлик меъёрига кўпайтириш орқали амалга оширилади.
[50] Мактабгача таълим муассасаларида бир бола (тарбияланувчи)га бир кунлик озиқ-овқат маҳсулотларини меъёри ва сарфи мазкур Услубий тавсияларнинг 3г-иловасига асосан амалга оширилади.
Бунда бир кунга 1 нафар болага сарфланадиган озиқ-овқат нархини ҳисоблаш учун 1 болага бир кунлик озиқ овқат маҳсулот миқдорини ушбу маҳсулотларнинг баҳосига кўпайтирилади.
[51] Мактабгача таълим муассасаларига юмшоқ жиҳозлар учун талаб мазкур Услубий тавсияларнинг 3д-иловасига асосан тузилади.
Бунда мактабгача таълим муассасасида юмшоқ жиҳозлар учун маблағлар ҳажмини аниқлаш талаб этиладиган юмшоқ жиҳозлар миқдорини ушбу жиҳозларнинг баҳосига (бозор нархи) кўпатирилади.
[52] Ўзбекистон республикаси Президенти ва Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари билан тасдиқланган дастур ва тадбирларни амалга ошириш учун, шунингдек маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг қарорлари ҳамда тасдиқланган манзилли дастурлар асосида мактабгача таълим муассасаларида жорий таъмирлаш, моддий-техника базасини мустаҳкамлаш харажатлари учун бюджетдан ажратиладиган маблағлар мазкур Услубий тавсияларнинг 4-иловасига мувофиқ тўлдирилади.
[53] Ушбу маълумотлар дастур ва тадбирларнинг номи, шунингдек Давлат бюджети маблағлари ҳисобидан тадбирни амалга ошириш учун асос бўлиб ҳисобланган Ўзбекистон республикаси Президенти ва Вазирлар Маҳкамасининг тегишли қарорлари акс эттирилади.
[54] Бюджет буюртмасида харажатлар ҳажмини ўтган йилга нисбатан ошиши фақат қонуний асос бўлганда ва агарда ушбу ошиш бюджет маблағларини тақсимловчининг ривожлантириш дастурида назарда тутилган тақдирда йўл қўйилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида146
Бунда режалаштирилаётган даврга ажратиладиган маблағларнинг ҳажмини ҳисоблаш асосига киритиладиган базавий харажатларни тўғри аниқлашга алоҳида аҳамият бериш, хусусан базавий харажатлардан ижро қилинган тадбирларни, бир марталик харажатларни ва зарурияти қолмаган маблағларни чиқариб ташлаш лозим.
Бюджет буюртмасини тайёрлашда бюджетдан ажратиладиган маблағлар ҳажмини ошишига олиб келувчи харажатларни режалаштиришда ташкилотнинг бюджетдан ташқари маблағлари ҳамда беғараз ёрдамлар ҳисобга олиниши лозим.
[55] Ўтган даврларга нисбатан режалаштирилаётган давр учун харажатларнинг умумий ҳажми оширилса ёки камайтирилса, бюджет буюртмасига харажатларни ошириш ёки камайтириш учун асословчи ҳисоб-китоблар ва меъёрий-ҳуқуқий асосларни илова қилиш лозим.
[56] Харажатларни моддалар ўртасида қайта тақсимлашга фақат сабаблар ва қайта тақсимлаш учун асослар, шунингдек асословчи ҳисоб-китоблар кўрсатилган тақдирда йўл қўйилади.
Якуний қоидалар
[57] Харажатлар сметасини ижроси тўғрисидаги ҳисобот, харажатлар мажбуриятларининг реестри, ривожлантириш дастури ва бюджет буюртмасида назарда тутилган ҳисобот даври кўрсаткичлари, тасдиқланган параметрлар ва жорий йилда кутилаётган касса харажатлари, шунингдек режалаштирилаётган давр учун прогноз кўрсаткичлари ўртасида ўзаро боғлиқлик бўлиши лозим.
Бунда бир хил кўрсаткичлар миқдори ва суммалари бир – бирига тўғри келиши керак.
[58] Марказлаштирилган молия-бухгалтерия хизмати бош ҳисобчиси бюджет сўровини ўз вақтида тақдим этмагани29 учун Ўзбекистон республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 1756-моддасига мувофиқ энг кам иш ҳақининг бир бараваридан икки бараваригача миқдорда жаримага солинади.
29 ЎзбекистонРеспубликасиБюджеткодексининг190-моддаси
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 147
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
Мазкур Услубий тавсиялар Ўзбекистон республикаси Бюджет кодексининг 85-моддаси талаблари асосида ишлаб чиқилган бўлиб, Наманган шаҳар маҳаллий бюджетидан молиялаштириладиган тиббиёт муассасалари томонидан 2018 – 2020 йиллар учун бюджет сўровини тузиш, тайёрлаш ва Наманган шаҳар молия бўлимига (бундан буён матнда ҳудудий молия органи деб юритилади) тақдим этиш тартибини белгилайди.
I. Умумий қоидалар
[1] Бюджет сўрови бу келгуси давр учун бюджетдан ажратиладиган маблағларни олишга бўлган эҳтиёжни асослашни назарда тутувчи ҳужжат ҳисобланади.
[2] Бюджет сўровини тузиш тартиби Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги (бундан буён матнда Молия вазирлиги деб юритилади) томонидан белгиланади.
[3] Бюджет сўрови қуйидагиларни ўз ичига олади:
ўтган йилда эришилган ва жорий йилда кутилаётган натижалар тўғрисидаги таҳлилий ҳисоботни;
харажат мажбуриятларининг реестрини;
бюджет маблағларини тақсимловчининг ривожлантириш дастурини;
бюджет буюртмасини.
НамаНгаН шаҳар маҳаллий бюджетидаН
молиялаштириладигаН тиббиЁт муассасалариНиНг 2018 – 2020
йиллар учуН бюджет сЎровиНи тузиш бЎйича услубий тавсиялар
3
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида148
[4] Ўзбекистон республикаси Бюджет кодексининг 90-моддасига мувофиқ Молия вазирлиги ва ҳудудий молия органлари ҳар йили апрел ойида келгуси давр учун бюджет сўровини тузиш тартибини бюджет ташкилотлари ва бюджетдан маблағ олувчиларга юборади.
[5] келгуси давр учун туман (шаҳар) тиббиёт бирлашмаларида марказлаштирилган молия-бухгалтерия хизмати (бундан буён матнда марказлаштирилган молия-бухгалтерия хизмати) томонидан тузилиб, тайёрланган бюджет сўровлари ҳудудий молия органига Ўзбекистон республикаси Бюджет кодексининг 92-моддасига мувофиқ жорий йилнинг 1 июнига қадар тақдим этилади.
[6] Жорий йилда келгуси давр учун тузиладиган бюджет сўрови қуйидаги муддат ва кўрсаткичларни ўз ичига олади:
2018 йил учун – бюджетдан ажратиладиган маблағлар ва эришиладиган кўрсаткичлар режаси сифатида;
2019 ва 2020 йиллар учун (прогноз даври) – келгуси йилларда бюджет сўровини тайёрлашда уларга ўзгартириш ёки тузатишлар киритилиши билан бюджетдан ажратиладиган маблағлар ва эришиладиган кўрсаткичларнинг мақсадли йўналишлари белгиланади.
[7] Бюджет сўрови марказлаштирилган молия-бухгалтерия хизмати томонидан ҳар бир тиббиёт муассасаcи учун алоҳида ҳамда ҳудудий молия органлари учун жамланма шаклда тайёрланади.
II. Бюджет сўровини тузиш тартиби
1-§. Ўтган йилда эришилган ва жорий йилда кутилаётган натижалар тўғрисидаги таҳлилий
ҳисоботни тузиш ва тайёрлаш тартиби
[8] Ўтган йилда эришилган ва жорий йилда кутилаётган натижалар тўғрисидаги таҳлилий ҳисобот (бундан буён матнда таҳлилий ҳисобот деб юритилади) тиббиёт муассасаcининг бюджет тизими бюджетлари маблағларидан фойдаланиш билан боғлиқ фаолиятининг миқдор ва сифат кўрсаткичларини ўзида ифодалайди.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 149
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
[9] Таҳлилий ҳисобот марказлаштирилган молия-бухгалтерия хизмати томонидан Услубий тавсиянинг 1-иловасига мувофиқ шаклда тузилади.
[10] Таҳлилий ҳисобот тиббиёт муассасаcиларининг фаолият тури бўйича ўтган йилда эришилган ва жорий йилда кутилаётган натижаларининг асосий кўрсаткичлари ҳақидаги ахборотни ўз ичига олади.
[11] Таҳлилий ҳисоботнинг асосий кўрсаткичларида Ўзбекистон республикаси Молия вазирлигининг 2016 йил 14 октябрдаги 79-сон “Ўзбекистон республикаси Давлат бюджетидан молиялаштириладиган бюджет ташкилотлари бўйича тармоқ, штатлар ва контингентга доир режанинг бажарилиши тўғрисидаги чораклик ва йиллик ҳисобот шаклларини тасдиқлаш ҳақида”ги буйруғининг (рўйхат рақами 2837, 2016 йил 8 ноябрь):
соғлиқни сақлаш муассасалари касалхоналари 13-иловага;
амбулатория-поликлиникалари 14-иловага;
қишлоқ врачлик пунктлари 15-иловага мувофиқ тармоқ, штатлар ва контингентга доир режанинг бажарилиши тўғрисида ҳисоботдаги миқдор ва сифат кўрсаткичлари акс эттирилади.
Миқдор кўрсаткичлари тиббиёт муассасаларининг фаолиятининг асосий натижаларини муайян ўлчов бирликларида акс эттиради.
Мисол учун шартли равишда Наманган шаҳар маҳаллий бюджетидан молиялаштириладиган 6-сонли оилавий поликлиникаси оламиз. Мазкур тиббиёт муассасасидаги даволанган касаллар сони сони 1 200 тани (жорий йилда), шифокорла сони эса 25 нафарни, ўрта тиббий ходимлар сони 40 нафарни ва ўрин-жойлар сони 15 тани ташкил этади. Бу кўрсаткичлар миқдор кўрсаткичлари ҳисобланади.
Сифат кўрсаткичлари молиялаштириш ҳажми билан ўзаро боғлиқ бўлган фаолият натижалари миқдор кўрсаткичларининг ижобий ёки салбий ўзгаришларини акс эттиради.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида150
Мисол учун, муайян касалликка чалинганлар сонининг ўтган даврга нисбатан маълум фоизга камайиши ёки ошиши, ўрин-жойлар бандлигини ўзгариши ва бошқа сифат кўрсаткичлар акс эттирилади.
[12] Таҳлилий ҳисоботнинг “кўрсаткичлар номи” устунида барча миқдор ва сифат кўрсаткичлари акс эттирилади.
Масалан, 1-тоифали шифокорлар сони, кичик тиббий ходимлар сони, қурилган (фойдаланишга топширилган) объектлар сони, ўрин-жойлар бандлигини ўзгариши, йил давомида ишлатилган 1 ўрин-жой кунлар сони, пуллик овқатланишдаги беморлар сони ва бошқа кўрсаткичлар.
[13] “2016 йилги ижро” устуни Соғлиқни сақлаш муассасалари касалхоналарида, амбулатория-поликлиникаларида ва қишлоқ врачлик пунктларида тармоқ, штатлар ва контингентга доир режанинг бажарилиши тўғрисида ҳисоботлар30нинг “Ўртача йиллик миқдори”нинг “Бажарилиши” устунидаги (6-устун) тегишли кўрсаткичлар асосида тўлдирилади.
Мисол учун, Соғлиқни сақлаш муассасалари амбулатория-поликлиникаларида тармоқ, штатлар ва контингентга доир режанинг бажарилиши тўғрисида ҳисоботи 6-устунининг “Олий тоифали шифокорлар” 750 тоифасидаги маълумот Таҳлилий ҳисоботнинг “2016 йилги ижро” устунидаги “Олий тоифали шифокорлар сони” қаторида акс эттирилади.
Шунингдек тиббиёт муассасаси (мисол учун оилавий поликлиника) фаолиятининг сифат кўрсаткичлари ташкилотнинг маълумотлари асосида тайёрланади (муайян касалликка чалинганлар сонининг ўтган даврга нисбатан маълум фоизга камайиши ёки ошиши, ўрин-жойлар бандлигини ўзгариши в.б.).
[14] “2017 йилда кўзда тутилган” устунида тиббиёт муассасасининг жорий йил бошида смета харажатлари ва штатлар жадвалларини тузишда назарда тутилган асосий кўрсаткичлар акс эттирилади.
30 Ўзбекистон РеспубликасиМолия вазирлигининг 2016 йил 14 октябрдаги 79-сон “Ўзбекистон РеспубликасиДавлатбюджетиданмолиялаштириладиганбюджетташкилотларибўйичатармоқ,штатларваконтингентгадоиррежанингбажарилишитўғрисидагичоракликвайилликҳисоботшаклларинитасдиқлашҳақида”гибуйруғининг(рўйхатрақами2837,2016йил8ноябрь)13-,14-ва15-иловалари.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 151
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
[15] “2017 йилда кутилаётган” устунида эса, 2017 йил давомида тиббиёт муассасасида рўй берадиган ўзгаришлар, мисол учун тиббиёт муассасаси жойлашган ҳудудда аҳоли сонининг ўсиши, янги қурилиш ёки реконструкция ҳисобига ўрин-жойлар сонининг ошиши натижасида кутилатёган ўзгаришлар акс эттирилади.
Мисол учун, оилавий поликлиника жойлашган ҳудудда аҳоли сонининг ўсиши (ҳудудий статистика органлари маълумотларига асосан), шифокорлик кўриклари сонининг ошиши (нормативларга асосан).
[16] “2018 йилга режа” устунида тиббиёт муассасасининг 2017 йил якуни бўйича кутилаётган кўрсаткичлари ҳамда 2018 йилда кўрсаткичларнинг ўсиши ёки камайишини инобатга олган ҳолда режа кўрсаткичлари акс эттирилади.
Мисол учун, статистика органларининг келгуси йилларга мўлжалланган демографик кўрсаткичлари асосида ҳудуддаги аҳоли (жумладан туғилган болалар) сонининг ўсишидан келиб чиқиб, оилавий полилиника олиб бориладиган шифокорлик кўриклари сони акс эттирилади.
Сифат кўрсаткичларида эса, 2018 йил учун режалаштирилаётган тадбирлар, жумладан муайян касалликка чалинганлар сонининг ўтган даврга нисбатан маълум фоизга камайиши ёки ошиши, ўрин-жойлар бандлигини ўзгариши акс эттирилади. Ушбу кўрсаткичлар тиббиёт муассасаси томонидан тўлдирилади.
[17] “2019 йилга лойиҳа” ва “2020 йилга лойиҳа” устунларида тиббиёт муассасаси фаолияти бўйича истиқболли кўрсаткичлари акс эттирилади.
Мисол учун, Давлат инвестиция дастури ҳамда Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги соҳани ривожлантириш бўйича қабул қилган дастурлар доирасида, демографик ўзгаришлар натижасида кутилаётган миқдор ва сифат кўрсаткичларини ўсиши ёки камайиши акс эттирилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида152
[18] Тиббиёт муассасаси фаолияти натижалари кўрсаткичлари қуйидаги талабларга мувофиқ бўлиши лозим:
кўрсаткичлар амалда мавжуд услублар ва маълумотлар йиғиш манбалари (статистик, молиявий, тармоқ ва бошқа ҳисоботлар) асосида аниқланиши (ҳисобланиши);
кўрсаткичнинг таърифи (ифодаланиши) мутахассислар сингари, ушбу соҳа фаолиятида касбий (профессионал) билимларга эга бўлмаган шахсларга ҳам тушуниш имконини таъминлаши лозим.
[19] Фаолият натижаларининг кўрсаткичлари Ўзбекистон республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг соҳани ривожлантириш бўйича қабул қилган дастурларда назарда тутилган прогноз кўрсаткичлардан, тармоқ, штат ва контингентлар бўйича режасидан фарқ қилган тақдирда, уларни фарқланиш сабаблари ва тегишли асослантиришлар кўрсатилиши керак.
[20] Тушунтириш хати тушунарли шаклда баён этилиши ҳамда ҳар бир кўрсаткичнинг ўзгариши сабаблари тўлиқ акс этирилиши лозим.
Тушунтириш хатида фаолият соҳасига тегишли махсус (ўзига хос) атамалар қўлланилган тақдирда уларнинг мазмуни ва таърифлари келтирилиши лозим.
2-§. Харажат мажбуриятларининг реестрини тузиш ва тайёрлаш тартиби
[21] Харажат мажбуриятларининг реестри тиббиёт муассасаси томонидан амалга ошириладиган фаолият турлари ва тадбирларнинг бюджет тизими бюджетларининг маблағлари ҳисобидан уни молиялаштириш учун асос бўлган тегишли қонун ҳужжати кўрсатилган рўйхатидир.
Бунда Ўзбекистон республикаси конституцияси, қонунлари, Ўзбекистон республикаси Олий Мажлиси палаталарининг қарорлари, Ўзбекистон республикаси Президентининг фармон, қарор ва фармойишлари, Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари ҳамда белгиланган тартибда қабул қилинган идоравий норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар, шунингдек жойлардаги маҳаллий давлат ҳокимият органларининг қарорлари тиббиёт муассасаларини молиялаштириш учун асос бўлиб хизмат қилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 153
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
[22] Харажат мажбуриятларининг реестри марказлаштирилган молия-бухгалтерия хизмати томонидан ҳар бир тиббиёт муассасаси учун алоҳида уларнинг амалга ошираётган харажатларини қонуний асослантириш нуқтаи назаридан таҳлил қилиш учун бюджет тизими бюджетларининг харажатлар таснифининг маблағлар манбаси ва бюджетлар даражаси таснифи ҳамда вазифа жиҳатдан таснифига асосан мазкур Услубий тавсияларнинг 2-иловасига мувофиқ шаклда тузилади.
[23] Харажат мажбуриятларининг реестрининг “Фаолият/тадбирлар турлари” устунида тиббиёт муассасаси томонидан амалга ошириладиган асосий фаолият турлари акс эттирилади.
Мисол учун, тиббиёт муассасаларининг асосий фаолияти бу аҳолига сифатли дастлабки амбулатория-поликлиника ҳамда шошилинч, кечиктириб бўлмайдиган тиббий ёрдами кўрсатиш ва беморларни стационар даволаш ҳисобланади. Шунинг учун “Фаолият/тадбирлар турлари” устунида аҳолига сифатли дастлабки амбулатория-поликлиника ҳамда шошилинч, кечиктириб бўлмайдиган тиббий ёрдами кўрсатиш ва беморларни стационар даволаш деб акс эттирилади.
[24] “Меъёрий-ҳуқуқий ҳужжат” устунида ташкилот томонидан олиб борилаётган фаолият ёки алоҳида мақсадли тадбир турларининг ҳуқуқий асослари, яъни тиббиёт муассасалари харажатларини молиялаштириш учун асос бўладиган меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатнинг шакли, қабул қилинган санаси, рақами, номи, кучга кириш санаси ва амал қилишини муддати акс эттирилади.
Меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатнинг кучга кириш санаси ва амал қилиш муддати мавжуд бўлмаган тақдирда, у ҳолда ушбу устунда “чегараланмаган” деб ёзиб қуйилади.
Мисол учун, аҳолига сифатли дастлабки амбулатория-поликлиника ҳамда шошилинч, кечиктириб бўлмайдиган тиббий ёрдами кўрсатиш ва беморларни стационар даволашнинг меъёрий-ҳуқуқий асоси бўлиб Вазирлар Маҳкамасининг 2008 йил 18 мартдаги 48-сон “Ҳудудий соғлиқни сақлаш муассасаларининг ташкилий тузилмасини ва фаолиятини такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори билан тасдиқланган Туман (шаҳар) тиббиёт бирлашмаси тўғрисидаги низом ҳисобланади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида154
Бунда Вазирлар Маҳкамасининг мазкур қарорининг амал қилиш муддати мавжуд эмас. Шу муносабат билан тегишли устунда “чегараланмаган” деб ёзиб қўйилади.
[25] “Бюджет таснифи бўйича харажатлар кодлари” устунида эса тиббиёт муассасасининг қайси манбалар ва бюджет даражасидан молиялаштирилиши, шунингдек ташкилотнинг асосий фаолият туридан келиб чиққан ҳолда вазифа жиҳатдан таснифнинг тегишли кодлари ўз аксини топади.
Туман (шаҳар) бюджетидан молиялаштириладиган тиббиёт муассасаси маблағлар манбаси ва бюджетлар даражаси таснифининг 1 000 2 2 коди (1 – бюджет маблағлари, 000 – маблағлар номи, 2 – ҳудудий маблағлар ва 2 – туманлар ва шаҳарлар даражасидаги маблағлар) билан ҳамда вазифа жиҳатдан таснифнинг 7 072 бўлимнинг 110, 120 ва 130 кичик бўлимлари (7 072 – Амбулатория хизматлари ва 100 – Умумий соҳадаги тиббиёт хизматлари бўйича 110 - Кўп тармоқли поликлиникалар, марказлар, 120 – Поликлиникалар ва 130 - Қишлоқ врачлик пунктлари кичик бўлимлари) орқали акс эттирилади.
[26] “Харажат мажбуриятлари ижроси учун бюджет ажратмалари ҳажми” устунида бюджетдан ажратиладиган маблағларнинг ҳисобот (ўтган) йилидаги ва жорий йилдаги ҳажми ҳамда режалаштирилаётган давр учун (келгуси уч йил) прогнози кўрсаткичлари акс эттирлади.
[27] “2016 йил (ҳисобот йили)да касса харажати” устунида ўтган даврдаги тиббиёт муассасасининг касса харажатлари суммаси унинг 2-сон шакл Харажатлар сметасининг ижроси ҳақида ҳисоботининг 4-устуни “касса харажати – жами” ҳамда “Харажатларнинг ҳаммаси” қаторидаги суммага, шунингдек мазкур Услубий тавсияларнинг 3-иловаси Бюджет буюртмаси “2016 йилги ижро”нинг “касса харажати” усутуни ҳамда “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим.
[28] “2017 йил параметрлар” устунида тиббиёт муассасасининг жорий йил учун харажатлар сметасининг “Ҳаммаси” устуни ҳамда “Смета бўйича жами” қаторидаги суммасига, шунингдек Бюджет буюртмасининг “2017 йилда тасдиқланган базавий харажатлар” устуни ҳамда “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 155
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
[29] “2017 йил кутилаётган (касса харажатлар)” устунида тиббиёт муассасасининг харажатлар сметасидаги маблағлар доирасида кутилаётган касса харажатлари суммаси кўрсатилади.
Бунда кутилаётган касса харажатлари суммаси Бюджет буюртмасининг “2017 йилда кутилаётган ижро (касса харажатлари)” устуни ҳамда “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим.
[30] “режалаштирилаётган давр учун прогноз” устунида:
2018 йил суммаси Бюджет буюртмасининг “2018 йил тадбирларни ҳисобга олган ҳолда” устунинг “Жами” қаторидаги суммага;
2019 йил суммаси Бюджет буюртмасининг “2019 йил тадбирларни ҳисобга олган ҳолда” устунинг “Жами” қаторидаги суммага;
2020 йил суммаси Бюджет буюртмасининг “2020 йил тадбирларни ҳисобга олган ҳолда” устунинг “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим.
[31 Молиялаштириш учун асос бир нечта меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларда, шартнома (келишув)ларда келтирилган тақдирда, харажат мажбуриятлари реестрида уларнинг барчаси кўрсатилади.
Агар бюджет ташкилоти томонидан бир неча турдаги давлат хизматлари амалга оширилса, барча давлат хизматлари шалкда тўлиқ акс эттирилиши лозим.
3-§. Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан қабул қилинган
соҳани ривожлантириш дастури
[32] Ўзбекистон республикаси Олий Мажлис палаталари, Ўзбекистон республикаси Президенти ва Ҳукуматининг соғлиқни сақлаш тизимини ривожлантириш бўйича қабул қилган дастурлари ва улар доирасида Ўзбекистон республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан уч йилдан кам бўлмаган муддатга қабул қилинган соҳани ривожлантириш дастури (бундан буён матнда ривожлантириш дастури деб юритилади) тиббиёт муассасалари томонидан бюджет сўровини тузишга асос бўлиб ҳисобланади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида156
[33] ривожлантириш дастури ривожлантиришнинг асосий йўналишлари, таълим тизимининг барча йўналишлари бўйича мақсад ва вазифалари, мақсадларга эришиш ва вазифаларни бажаришга қаратилган комплекс ўзаро боғлиқ бўлган ҳуқуқий, иқтисодий, ижтимоий, ташкилий ва техникавий чора-тадбирлар, кутилаётган натижаларнинг муддатлари ва турлари бўйича келишилган кўрсаткичлари тизимидан иборат бўлади.
[34] ривожлантириш дастури Ўзбекистон республикаси қонунлари, Ўзбекистон республикаси Олий Мажлис палаталари, Ўзбекистон республикаси Президентининг ва Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари билан белгиланган мақсадлар ва вазифаларга асосланади.
[35] Бюджет буюртмасини тузишда ривожлантириш дастурида назарда тутилган тадбирлар ва уларни молиялаштириш учун белгиланган маблағ миқдори инобатга олиниши лозим.
[36] ривожлантириш дастурини амалга ошириш учун бюджетдан ажратиладиган маблағлар ҳажми режалаштирилаётган даврга базавий харажатлар доирасида, базавий харажатлардан бажарилган тадбирларни, бир марталик харажатларни ва зарурияти қолмаган маблағларни чиқариб ташланиши, шунингдек фаолият натижалари кўрсаткичлари прогнози (тармоқ, штат ва контингентларни ўзгариши) инобатга олинган ҳолда шакллантирилади.
Бунда ривожлантириш дастурида янги қабул қилинган норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар бўйича тадбирлар ва лойиҳаларни амалга ошириш харажатлари назарда тутилиши керак.
4-§. Бюджет буюртмасини тузиш ва тайёрлаш тартиби
[37] Бюджет буюртмаси марказлаштирилган молия-бухгалтерия хизмати томонидан мазкур Услубий тавсияларнинг 3-иловасига мувофиқ шаклда ҳар бир ташкилот учун алоҳида тузилади.
[38] Бюджет буюртмасида қуйидагилар кўрсатилиши лозим:
тиббиёт муассасасининг тўлиқ номи;
бюджет тизими бюджетлари харажатларининг вазифа жиҳатдан таснифи ва ташкилий таснифнинг тегишли кодлари.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 157
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
Мисол учун, тиббиёт муассасасининг вазифа жиҳатдан таснифда 7 072 бўлимнинг 110, 120 ва 130 кичик бўлимлари (7 072 – Амбулатория хизматлари ва 100 – Умумий соҳадаги тиббиёт хизматлари бўйича 110 - Кўп тармоқли поликлиникалар, марказлар, 120 – Поликлиникалар ва 130 - Қишлоқ врачлик пунктлари кичик бўлимлари) ҳамда 054 “Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги” орқали акс эттирилади.
[39] Бюджет буюртмаси бюджет тизими бюджетлари харажатларининг иқтисодий таснифига мувофиқ тузилади.
[40] Бюджет буюртмасининг “2016 йилги ижро” устунида тиббиёт муассасасининг 2016 йил учун Харажатлар сметасининг ижроси ҳақида ҳисоботдаги (2-сон шакл) маълумотлар асосида тўлдирилади.
Бунда “касса харажатлари” устунига ҳисоботнинг “касса харажати — жами”, “Ҳақиқий харажат” устунига эса ҳисоботнинг “Ҳақиқий харажатлар — жами” устунидаги иқтисодий таснифнинг моддалари тўғри келиши ва тўлиқ акс эттирилиши лозим.
[41] “2017 йил тасдиқланган харажатлар режаси” устунида тиббиёт муассасалари учун жорий йилга тасдиқланган харажатлар сметаси маълумотлари иқтисодий таснифга мувофиқ тўлиқ акс эттирилади.
[42] “2017 йил кутилаётган ижро (касса харажатлари)” устунида тиббиёт муассасасининг харажатлар сметасидаги маблағлар доирасида кутилаётган касса харажатлари суммаси, ўтган даврда киритилган ва йил давомида киритилиши кутилаётган ўзгартиришларни инобатга олган ҳолда кўрсатилади.
[43] 2017 йил кутилаётган ижро бўйича “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунида Ўзбекистон республикаси Президенти, Ҳукумат, Ўзбекистон республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳамда маҳаллий давлат ҳокимияти органлари томонидан қабул қилинган дастурлар бўйича тиббиёт муассасаларида амалга ошириладиган тадбирлар учун маблағлар суммаси акс эттирилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида158
[44] 2018 йил (режалаштирилаётган давр) бўйича:
а) “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунида 2017 йил кутилаётган касса харажатларини айрим турдаги харажатлар учун (масалан иш ҳақи ва унга тенглаштирилган тўловлар, стипендиялар, ижтимоий нафақалар, ягона ижтимоий тўлов, ижтимоий эҳтиёжларга бошқа ажратмалар/бадаллар, марказлаштирилган инвестиция харажатлари, электр энергия, табиий газ, кўмир, иссиқ сув ва иссиқлик энергияси, совуқ сув ва оқова, қўриқлаш хизмати ва бошқа харажатлар) ошиш коэффициентлари31га кўпайтирган ҳолда ҳисоблаб чиқарилган суммаси (2017 йил кутилаётган касса харажатлари х ошиш коэффициент = тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда харажталар суммаси) акс эттирилади;
б) “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунида Ўзбекистон республикаси Президенти, Ҳукумат, Ўзбекистон республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳамда маҳаллий давлат ҳокимияти органлари томонидан қабул қилинган дастурда белгиланган тадбирларни амалга ошириш муддатларидан келиб чиқиб ҳисобланади;
в) “шундан, қўшимча (+) ёки камайиши (-)” устунида 2018 йилнинг “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунидаги суммадан 2017 йил учун “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунидаги сумма айрилиб, 2018 йилнинг “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунидаги суммаларни қўшиб ҳисобланади.
[45] 2019 ва 2020 йил (прогнозлаштирилаётган давр) бўйича:
а) “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунида 2018 (2019) йил “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунидаги суммани айрим турдаги харажатлар учун тегишли йиллар мўлжалланган ошиш коэффициентларига кўпайтирган ҳолда ҳисоблаб чиқарилган суммаси акс эттирилади;
б) “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунида Ўзбекистон республикаси Президенти, Ҳукумат, Ўзбекистон республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳамда маҳаллий
31 Бюджетташкилоти,бюджетмаблағлариолувчивабюджетмаблағларинитақсимловчиларнингбюджетбуюртмасинитузишда қўлланиладиган харажатларни ошиш коэффициентлари Молия вазирлиги томонидан бюджет сўровинитузиштартибибиланбиргаюборади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 159
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
давлат ҳокимияти органлари томонидан қабул қилинган дастурда 2019 (2020) йил учун белгиланган тадбирлар асосида ҳисобланади;
в) “шундан, қўшимча (+) ёки камайиши (-)” устунида 2019 (2020) йилнинг “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунидаги суммадан 2018 йил учун “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунидаги сумма айрилиб, 2019 (2020) йилнинг “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунидаги суммаларни қўшиб ҳисобланади.
[46] Тиббиёт муассасаларининг амалга оширадиган фаолият турлари бўйича тегишли маълумотлар мазкур Услубий тавсияларнинг 3а-, 3б-, 3в- ва 3г-иловаларига мувофиқ шаклда марказлаштирилган молия-бухгалтерия хизмати томонидан тузилади ҳамда ҳудудий молия органига тақдим этилади.
[47] Статистика органларининг келгуси йилларга мўлжалланган демографик кўрсаткичлари, яъни маълум бир ҳудуддаги аҳолининг табиий ўсиши ёки камайиши, шунингдек бошқа сабабларга кўра тиббиёт муассасасининг қўшимча ёки қисқартириладиган штат бирликларга аниқлик киритилади.
[48] Аҳоли сонининг кўпайиши ҳисобига тиббиёт муассасасига талаб этиладиган қўшимча ёки қисқартирилиши лозим бўлган штат бирликлари бўйича маълумотлар мазкур Услубий тавсияларнинг 3а-иловасига мувофиқ тузилади.
Мисол учун, статистика органларининг маълумотларига асосан тиббиёт муассасаси жойлашган ҳудудда аҳоли сонининг табиий ўсиши кузатилган. шу муносабат билан тиббиёт муассасасида қўшимча штат бирликлари очиш зарурияти юзага келган. Қўшимча талаб этиладиган штат бирликлари бу шифокорлар, ўрта тиббий ҳамда кичик тиббий ходимлар ҳисобланади.
Бунда амалдаги меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларга мувофиқ ташкилотга талаб этиладиган қўшимча штат бирликлар аниқланади.
[48] Ўз навбатида аҳолига сифатли тиббий хизмат кўрсатиш учун талаб этиладиган штат бирликларини сақлаб туриш учун ажратиладиган маблағлар ҳажми тўғрисида маълумот мазкур Услубий тавсияларнинг 3б-иловасига мувофиқ шаклда акс эттирилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида160
Бунда аҳолига сифатли тиббий хизмат кўрсатиш учун штат бирликларини сақлаб туриш харажатларини ҳисоблаб чиқариш Вазирлар Маҳкамасининг 2005 йил 21 декабрдаги 276-сон “Тиббиёт ходимлари меҳнатига ҳақ тўлашнинг такомиллаштирилган тизимини тасдиқлаш тўғрисида”ги қарори талаблари асосида амалга оширилади.
[49] Стационар даволаш муассасаларидаги беморларни озиқ-овқат маҳсулотлари билан таъминлаш бўйича 2018–2020 йиллар учун талаб этиладиган маблағларни режалаштириш мазкур Услубий тавсияларнинг 3в-иловасига асосан амалга оширилади.
[50] Стационар даволаш муассасаларида бир беморга бир кунлик озиқ-овқат маҳсулотларини меъёри ва сарфи мазкур Услубий тавсияларнинг 3г-иловасига асосан амалга оширилади.
[51] Ўзбекистон республикаси Президенти ва Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари билан тасдиқланган дастур ва тадбирларни амалга ошириш учун, шунингдек маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг қарорлари ҳамда тасдиқланган манзилли дастурлар асосида тиббиёт муассасаларида жорий таъмирлаш, моддий-техника базасини мустаҳкамлаш харажатлари учун бюджетдан ажратиладиган маблағлар мазкур Услубий тавсияларнинг 4-иловасига мувофиқ тўлдирилади.
[52] Ушбу маълумотлар дастур ва тадбирларнинг номи, шунингдек Давлат бюджети маблағлари ҳисобидан тадбирни амалга ошириш учун асос бўлиб ҳисобланган Ўзбекистон республикаси Президенти ва Вазирлар Маҳкамасининг тегишли қарорлари акс эттирилади.
[53] Бюджет буюртмасида харажатлар ҳажмини ўтган йилга нисбатан ошиши фақат қонуний асос бўлганда ва агарда ушбу ошиш бюджет маблағларини тақсимловчининг ривожлантириш дастурида назарда тутилган тақдирда йўл қўйилади.
Бунда режалаштирилаётган даврга ажратиладиган маблағларнинг ҳажмини ҳисоблаш асосига киритиладиган базавий харажатларни тўғри аниқлашга алоҳида аҳамият
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 161
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
бериш, хусусан базавий харажатлардан ижро қилинган тадбирларни, бир марталик харажатларни ва зарурияти қолмаган маблағларни чиқариб ташлаш лозим.
Бюджет буюртмасини тайёрлашда бюджетдан ажратиладиган маблағлар ҳажмини ошишига олиб келувчи харажатларни режалаштиришда ташкилотнинг бюджетдан ташқари маблағлари ҳамда беғараз ёрдамлар ҳисобга олиниши лозим.
[54] Ўтган даврларга нисбатан режалаштирилаётган давр учун харажатларнинг умумий ҳажми оширилса ёки камайтирилса, бюджет буюртмасига харажатларни ошириш ёки камайтириш учун асословчи ҳисоб-китоблар ва меъёрий-ҳуқуқий асосларни илова қилиш лозим.
[55] Харажатларни моддалар ўртасида қайта тақсимлашга фақат сабаблар ва қайта тақсимлаш учун асослар, шунингдек асословчи ҳисоб-китоблар кўрсатилган тақдирда йўл қўйилади.
Якуний қоидалар
[56] Харажатлар сметасини ижроси тўғрисидаги ҳисобот, харажатлар мажбуриятларининг реестри, ривожлантириш дастури ва бюджет буюртмасида назарда тутилган ҳисобот даври кўрсаткичлари, тасдиқланган параметрлар ва жорий йилда кутилаётган касса харажатлари, шунингдек режалаштирилаётган давр учун прогноз кўрсаткичлари ўртасида ўзаро боғлиқлик бўлиши лозим.
Бунда бир хил кўрсаткичлар миқдори ва суммалари бир –бирига тўғри келиши керак.
[57] Марказлаштирилган молия-бухгалтерия хизмати бош ҳисобчиси бюджет сўровини ўз вақтида тақдим этмагани32 учун Ўзбекистон республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 1756-моддасига мувофиқ энг кам иш ҳақининг бир бараваридан икки бараваригача миқдорда жаримага солинади.
32 ЎзбекистонРеспубликасиБюджеткодексининг190-моддаси
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида162
Мазкур Услубий тавсиялар Ўзбекистон республикаси Бюджет кодексининг 85-моддаси талаблари асосида ишлаб чиқилган бўлиб, Наманган шаҳар маҳаллий бюджетидан молиялаштириладиган ободонлаштириш бошқармаси томонидан 2018 – 2020 йиллар учун бюджет сўровини тузиш, тайёрлаш ва Наманган шаҳар молия бўлимига (бундан буён матнда ҳудудий молия органи деб юритилади) тақдим этиш тартибини белгилайди.
I. Умумий қоидалар
[1] Бюджет сўрови бу келгуси давр учун бюджетдан ажратиладиган маблағларни олишга бўлган эҳтиёжни асослашни назарда тутувчи ҳужжат ҳисобланади.
[2] Бюджет сўровини тузиш тартиби Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги (бундан буён матнда Молия вазирлиги деб юритилади) томонидан белгиланади.
[3] Бюджет сўрови қуйидагиларни ўз ичига олади:
ўтган йилда эришилган ва жорий йилда кутилаётган натижалар тўғрисидаги таҳлилий ҳисоботни;
харажат мажбуриятларининг реестрини;
бюджет маблағларини тақсимловчининг ривожлантириш дастурини;
бюджет буюртмасини.
НамаНгаН шаҳар маҳаллий бюджетидаН молиялаштириладигаН ободоНлаштириш бошқармасиНиНг
2018 – 2020 йиллар учуН бюджет сЎровиНи тузиш бЎйича услубий
тавсиялар
4
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 163
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
[4] Ўзбекистон республикаси Бюджет кодексининг 90-моддасига мувофиқ Молия вазирлиги ва ҳудудий молия органлари ҳар йили апрел ойида келгуси давр учун бюджет сўровини тузиш тартибини бюджет ташкилотлари ва бюджетдан маблағ олувчиларга юборади.
[5] келгуси давр учун туман (шаҳар) ободонлаштириш бошқармаси томонидан тузилиб, тайёрланган бюджет сўровлари ҳудудий молия органига Ўзбекистон республикаси Бюджет кодексининг 92-моддасига мувофиқ жорий йилнинг 1 июнига қадар тақдим этилади.
[6] Жорий йилда келгуси давр учун тузиладиган бюджет сўрови қуйидаги муддат ва кўрсаткичларни ўз ичига олади:
2018 йил учун – бюджетдан ажратиладиган маблағлар ва эришиладиган кўрсаткичлар режаси сифатида;
2019 ва 2020 йиллар учун (прогноз даври) – келгуси йилларда бюджет сўровини тайёрлашда уларга ўзгартириш ёки тузатишлар киритилиши билан бюджетдан ажратиладиган маблағлар ва эришиладиган кўрсаткичларнинг мақсадли йўналишлари белгиланади.
II. Бюджет сўровини тузиш тартиби
1-§. Ўтган йилда эришилган ва жорий йилда кутилаётган натижалар тўғрисидаги таҳлилий ҳисоботни
тузиш ва тайёрлаш тартиби
[7] Ўтган йилда эришилган ва жорий йилда кутилаётган натижалар тўғрисидаги таҳлилий ҳисобот (бундан буён матнда таҳлилий ҳисобот деб юритилади) ободонлаштириш бошқармасининг бюджет тизими бюджетлари маблағларидан фойдаланиш билан боғлиқ фаолиятининг миқдор ва сифат кўрсаткичларини ўзида ифодалайди.
[8] Таҳлилий ҳисобот ободонлаштириш бошқармаси томонидан Услубий тавсиянинг 1-иловасига мувофиқ шаклда тузилади.
[9] Таҳлилий ҳисобот ободонлаштириш бошқармаларининг фаолият тури бўйича ўтган йилда эришилган ва жорий йилда кутилаётган натижаларининг асосий кўрсаткичлари ҳақидаги ахборотни ўз ичига олади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида164
[10] Таҳлилий ҳисоботнинг асосий кўрсаткичларида Ўзбекистон республикаси Молия вазирлигининг 2016 йил 14 октябрдаги 79-сон “Ўзбекистон республикаси Давлат бюджетидан молиялаштириладиган бюджет ташкилотлари бўйича тармоқ, штатлар ва контингентга доир режанинг бажарилиши тўғрисидаги чораклик ва йиллик ҳисобот шаклларини тасдиқлаш ҳақида”ги буйруғининг (рўйхат рақами 2837, 2016 йил 8 ноябрь) 31-иловаси Бошқа ташкилотлар ва тадбирлар бўйича тармоқ, штатлар ва контингентга доир режанинг бажарилиши тўғрисида ҳисоботдаги миқдор ва сифат кўрсаткичлари акс эттирилади.
Миқдор кўрсаткичлари ободонлаштириш бошқармаларининг фаолиятининг асосий натижаларини муайян ўлчов бирликларида акс эттиради.
Мисол учун шартли равишда Наманган шаҳар маҳаллий бюджетидан молиялаштириладиган ободонлаштириш бошқармасини оламиз. Мазкур ободонлаштириш бошқармасига тегишли бўлган ҳудуддаги супириладиган майдон 6 919 минг метр квадратни, ҳудуддаги дарахтлар сони 34 970 тани, фавворалар сони эса 16 тани, ирригация тармоқларининг узунлиги 281 километрни ташкил этади. Бу кўрсаткичлар миқдор кўрсаткичлари ҳисобланади.
Сифат кўрсаткичлари молиялаштириш ҳажми билан ўзаро боғлиқ бўлган фаолият натижалари миқдор кўрсаткичларининг ижобий ёки салбий ўзгаришларини акс эттиради.
Мисол учун, жорий йилда Наманган шаҳри бўйича жами кўкламзорлаштириладиган майдон, дренаж қилинган майдон, жами ёритилган майдон ва бошқа шу каби кўрсаткичлар сифат кўрсаткичлари ҳисобланади.
[11] Таҳлилий ҳисоботнинг “кўрсаткичлар номи” устунида барча миқдор ва сифат кўрсаткичлари акс эттирилади.
Масалан, экилган дарахтлар сони, ирригация тармоқлари узунлиги, экилган мавсумий гул кўчатлар сони, сотиб олинган энергия тежовчи ёритиш ускуналари сони ва бошқа кўрсаткичлар.
[12] “2016 йилги ижро” устуни Бошқа ташкилотлар ва тадбирлар бўйича тармоқ, штатлар ва контингентга доир режанинг бажарилиши
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 165
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
тўғрисида ҳисобот33нинг “Ўртача йиллик миқдори”нинг “Бажарилиши” устунидаги (6-устун) тегишли кўрсаткичлар асосида тўлдирилади.
[13] “2017 йилда кўзда тутилган” устунида ободонлаштириш бошқармасининг жорий йил бошида смета харажатлари ва штатлар жадвалларини тузишда назарда тутилган асосий кўрсаткичлар акс эттирилади.
[14] “2017 йилда кутилаётган” устунида эса, 2017 йил давомида ободонлаштириш бошқармасида рўй берадиган ўзгаришлар, мисол учун давлат аҳамиятига молик тадбирларнинг (“Умид ниҳоллари”, “Баркамол авлод” ва Универсиада спорт ўйинлари, халқаро конференциялар в.ҳ.) Наманган шаҳрида ўтказилиши ёки бўш турган майдонларда ободонлаштириш орқали кўнгилочар боғларни ташкил этиш натижасида кутилатёган ўзгаришлар акс эттирилади.
[15] “2018 йилга режа” устунида ободонлаштириш бошқармасининг 2017 йил якуни бўйича кутилаётган кўрсаткичлари ҳамда 2018 йилда кўрсаткичларнинг ўсиши ёки камайишини инобатга олган ҳолда режа кўрсаткичлари акс эттирилади.
Мисол учун, 2018 йилда Наманган шаҳридаги кутубхонанинг қуриб битказилиши туфайли кутубхона атрофини ободонлаштириш (кўкламзорлаштириш) ва мусиқали фаввора ўрнатиш режалаштирилган. Шу муносабат билан ободонлаштириш бошқармаси томонидан қўшимча кўкламзорлаштириладиган майдон ва ўрнатиладиган фаввора акс эттирилади.
Сифат кўрсаткичларида эса, 2018 йил учун режалаштирилаётган тадбирлар, жумладан шаҳардаги ёритиш тизимларини босқичма-босқич модернизация қилиш, яъни энергия самарадор ва тежайдиган технологияларни қўллаган ҳолда ўрнатиладиган ёритиш ускуналар сони, дренаж қилинган майдон акс эттрилади. Ушбу кўрсаткичлар ободонлаштириш бошқармаси томонидан тўлдирилади.
33 Ўзбекистон РеспубликасиМолия вазирлигининг 2016 йил 14 октябрдаги 79-сон “Ўзбекистон РеспубликасиДавлатбюджетиданмолиялаштириладиганбюджетташкилотларибўйичатармоқ,штатларваконтингентгадоиррежанингбажарилишитўғрисидагичоракликвайилликҳисоботшаклларинитасдиқлашҳақида”гибуйруғининг(рўйхатрақами2837,2016йил8ноябрь)31-иловаси.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида166
[16] “2019 йилга лойиҳа” ва “2020 йилга лойиҳа” устунларида ободонлаштириш бошқармаси фаолияти бўйича истиқболли кўрсаткичлари акс эттирилади.
Мисол учун, Давлат инвестиция дастури, шаҳарсозлик ҳамда санитария меъёрлари ва қоидаларига мувофиқ ободонлаштириш объектларини сақлаш ва улардан фойдаланиш ишларини ўз вақтида ва сифатли бажариш дастури доирасида кутилаётган миқдор ва сифат кўрсаткичларини ўсиши ёки камайиши акс эттирилади.
[17] Ободонлаштириш бошқармаси фаолияти натижалари кўрсаткичлари қуйидаги талабларга мувофиқ бўлиши лозим:
кўрсаткичлар амалда мавжуд услублар ва маълумотлар йиғиш манбалари (статистик, молиявий, тармоқ ва бошқа ҳисоботлар) асосида аниқланиши (ҳисобланиши);
кўрсаткичнинг таърифи (ифодаланиши) мутахассислар сингари, ушбу соҳа фаолиятида касбий (профессионал) билимларга эга бўлмаган шахсларга ҳам тушуниш имконини таъминлаши лозим.
[18] Фаолият натижаларининг кўрсаткичлари Ўзбекистон республикаси Уй-жой коммунал хизмат кўрсатиш вазирлиги ва маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг соҳани ривожлантириш бўйича қабул қилган дастурларда назарда тутилган прогноз кўрсаткичлардан, тармоқ, штат ва контингентлар бўйича режасидан фарқ қилган тақдирда, уларни фарқланиш сабаблари ва тегишли асослантиришлар кўрсатилиши керак.
[19] Тушунтириш хати тушунарли шаклда баён этилиши ҳамда ҳар бир кўрсаткичнинг ўзгариши сабаблари тўлиқ акс этирилиши лозим.
Тушунтириш хатида фаолият соҳасига тегишли махсус (ўзига хос) атамалар қўлланилган тақдирда уларнинг мазмуни ва таърифлари келтирилиши лозим.
2-§. Харажат мажбуриятларининг реестрини тузиш ва тайёрлаш тартиби
[21] Харажат мажбуриятларининг реестри ободонлаштириш бошқармаси томонидан амалга ошириладиган фаолият турлари ва тадбирларнинг бюджет тизими бюджетларининг маблағлари ҳисобидан уни молиялаштириш учун асос бўлган тегишли қонун ҳужжати кўрсатилган рўйхатидир.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 167
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
Бунда Ўзбекистон республикаси конституцияси, қонунлари, Ўзбекистон республикаси Олий Мажлиси палаталарининг қарорлари, Ўзбекистон республикаси Президентининг фармон, қарор ва фармойишлари, Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари ҳамда белгиланган тартибда қабул қилинган идоравий норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар, шунингдек жойлардаги маҳаллий давлат ҳокимият органларининг қарорлари ободонлаштириш бошқармаларини молиялаштириш учун асос бўлиб хизмат қилади.
[22] Харажат мажбуриятларининг реестри ободонлаштириш бошқармаси томонидан амалга оширилаётган харажатларни қонуний асослантириш нуқтаи назаридан таҳлил қилиш учун бюджет тизими бюджетларининг харажатлар таснифининг маблағлар манбаси ва бюджетлар даражаси таснифи ҳамда вазифа жиҳатдан таснифига асосан мазкур Услубий тавсияларнинг 2-иловасига мувофиқ шаклда тузилади.
[23] Харажат мажбуриятларининг реестрининг “Фаолият/тадбирлар турлари” устунида ободонлаштириш бошқармаси томонидан амалга ошириладиган асосий фаолият турлари акс эттирилади.
Мисол учун, ободонлаштириш бошқармаларининг асосий фаолиятларидан бири бу шаҳарсозлик ҳамда санитария меъёрлари ва қоидаларига мувофиқ ободонлаштириш объектларини сақлаш ва улардан фойдаланиш ишларини ўз вақтида ва сифатли бажариш ҳисобланади. Шунинг учун “Фаолият/тадбирлар турлари” устунида шаҳарсозлик ҳамда санитария меъёрлари ва қоидаларига мувофиқ ободонлаштириш объектларини сақлаш ва улардан фойдаланиш ишларини ўз вақтида ва сифатли бажариш деб акс эттирилади.
[24] “Меъёрий-ҳуқуқий ҳужжат” устунида ташкилот томонидан олиб борилаётган фаолият ёки алоҳида мақсадли тадбир турларининг ҳуқуқий асослари, яъни ободонлаштириш бошқармалари харажатларини молиялаштириш учун асос бўладиган меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатнинг шакли, қабул қилинган санаси, рақами, номи, кучга кириш санаси ва амал қилишини муддати акс эттирилади.
Меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатнинг кучга кириш санаси ва амал қилиш муддати мавжуд бўлмаган тақдирда, у ҳолда ушбу устунда “чегараланмаган” деб ёзиб қуйилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида168
Мисол учун, шаҳарсозлик ҳамда санитария меъёрлари ва қоидаларига мувофиқ ободонлаштириш объектларини сақлаш ва улардан фойдаланиш ишларини ўз вақтида ва сифатли бажаришнинг меъёрий-ҳуқуқий асоси бўлиб Вазирлар Маҳкамасининг 2013 йил 10 январдаги 4-сон “Республика аҳоли пунктларини ободонлаштириш ишларини ташкил этишни такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори ҳисобланади. Бунда Вазирлар Маҳкамасининг мазкур қарорининг амал қилиш муддати мавжуд эмас. Шу муносабат билан тегишли устунда “чегараланмаган” деб ёзиб қўйилади.
[25] “Бюджет таснифи бўйича харажатлар кодлари” устунида эса ободонлаштириш бошқармасининг қайси манбалар ва бюджет даражасидан молиялаштирилиши, шунингдек ташкилотнинг асосий фаолият туридан келиб чиққан ҳолда вазифа жиҳатдан таснифнинг тегишли кодлари ўз аксини топади.
Туман (шаҳар) бюджетидан молиялаштириладиган ободонлаштириш бошқармаси маблағлар манбаси ва бюджетлар даражаси таснифининг 1 000 2 2 коди (1 – бюджет маблағлари, 000 – маблағлар номи, 2 – ҳудудий маблағлар ва 2 – туманлар ва шаҳарлар даражасидаги маблағлар) билан ҳамда ободонлаштириш бошқармасининг фаолият туридан келиб чиқиб, мисол учун йўл-кўприк хўжалиги (кўчалар, йўлаклар қатнов қисмининг йўл қопламаси, бекат кўтармалари, ер ости ўтиш жойлари, кўприклар, транспорт чорраҳалари ва йўл ўтказгичлар, ён бордюрлар, сув чиқариб юбориш тармоқлари ва бошқа сунъий иншоотлар)ни сақлаш, мукаммал ва жорий таъмирлаш вазифа жиҳатдан таснифнинг 7 045 бўлим 201 кичик бўлим (7 045 – Транспорт бўлими ва 201 – Шаҳар ободонлаштириш бошқармасининг шаҳар автомобиль йўлларини таъмирлаш харажатлари кичик бўлими) орқали акс эттирилади.
[26] “Харажат мажбуриятлари ижроси учун бюджет ажратмалари ҳажми” устунида бюджетдан ажратиладиган маблағларнинг ҳисобот (ўтган) йилидаги ва жорий йилдаги ҳажми ҳамда режалаштирилаётган давр учун (келгуси уч йил) прогнози кўрсаткичлари акс эттирлади.
[27] “2016 йил (ҳисобот йили)да касса харажати” устунида ўтган даврдаги ободонлаштириш бошқармасининг касса харажатлари суммаси унинг 2-сон шакл Харажатлар сметасининг ижроси ҳақида ҳисоботининг 4-устуни “касса харажати – жами” ҳамда
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 169
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
“Харажатларнинг ҳаммаси” қаторидаги суммага, шунингдек мазкур Услубий тавсияларнинг 3-иловаси Бюджет буюртмаси “2016 йилги ижро”нинг “касса харажати” усутуни ҳамда “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим.
[28] “2017 йил параметрлар” устунида ободонлаштириш бошқармасининг жорий йил учун харажатлар сметасининг “Ҳаммаси” устуни ҳамда “Смета бўйича жами” қаторидаги суммасига, шунингдек Бюджет буюртмасининг “2017 йилда тасдиқланган базавий харажатлар” устуни ҳамда “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим.
[29] “2017 йил кутилаётган (касса харажатлар)” устунида ободонлаштириш бошқармасининг харажатлар сметасидаги маблағлар доирасида кутилаётган касса харажатлари суммаси кўрсатилади.
Бунда кутилаётган касса харажатлари суммаси Бюджет буюртмасининг “2017 йилда кутилаётган ижро (касса харажатлари)” устуни ҳамда “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим.
[30] “режалаштирилаётган давр учун прогноз” устунида:
2018 йил суммаси Бюджет буюртмасининг “2018 йил тадбирларни ҳисобга олган ҳолда” устунинг “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим;
2019 йил суммаси Бюджет буюртмасининг “2019 йил тадбирларни ҳисобга олган ҳолда” устунинг “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим;
2020 йил суммаси Бюджет буюртмасининг “2020 йил тадбирларни ҳисобга олган ҳолда” устунинг “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим.
[31[ Молиялаштириш учун асос бир нечта меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларда, шартнома (келишув)ларда келтирилган тақдирда, харажат мажбуриятлари реестрида уларнинг барчаси кўрсатилади.
Агар бюджет ташкилоти томонидан бир неча турдаги давлат хизматлари амалга оширилса, барча давлат хизматлари шалкда тўлиқ акс эттирилиши лозим.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида170
3-§. Маҳаллий давлат ҳокимияти органлари томонидан қабул қилинган соҳани ривожлантириш дастури
[32] Ўзбекистон республикаси Олий Мажлис палаталари, Ўзбекистон республикаси Президенти, Ҳукумати ва маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг ободонлаштириш ишларини ташкил этишни такомиллаштириш бўйича қабул қилган дастурлари ва улар доирасида ободонлаштириш бошқармаси томонидан уч йилдан кам бўлмаган муддатга қабул қилинган соҳани ривожлантириш дастури (бундан буён матнда ривожлантириш дастури деб юритилади) ободонлаштириш бошқармалари томонидан бюджет сўровини тузишга асос бўлиб ҳисобланади.
[33] ривожлантириш дастури ривожлантиришнинг асосий йўналишлари, ободонлаштириш ишларини ташкил этиш тизимининг барча йўналишлари бўйича мақсад ва вазифалари, мақсадларга эришиш ва вазифаларни бажаришга қаратилган комплекс ўзаро боғлиқ бўлган ҳуқуқий, иқтисодий, ижтимоий, ташкилий ва техникавий чора-тадбирлар, кутилаётган натижаларнинг муддатлари ва турлари бўйича келишилган кўрсаткичлари тизимидан иборат бўлади.
[34] ривожлантириш дастури Ўзбекистон республикаси қонунлари, Ўзбекистон республикаси Олий Мажлис палаталари, Ўзбекистон республикаси Президентининг ва Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари билан белгиланган мақсадлар ва вазифаларга асосланади.
[35] Бюджет буюртмасини тузишда ривожлантириш дастурида назарда тутилган тадбирлар ва уларни молиялаштириш учун белгиланган маблағ миқдори инобатга олиниши лозим.
[36] ривожлантириш дастурини амалга ошириш учун бюджетдан ажратиладиган маблағлар ҳажми режалаштирилаётган даврга базавий харажатлар доирасида, базавий харажатлардан бажарилган тадбирларни, бир марталик харажатларни ва зарурияти қолмаган маблағларни чиқариб ташланиши, шунингдек фаолият натижалари кўрсаткичлари прогнози (тармоқ, штат ва контингентларни ўзгариши) инобатга олинган ҳолда шакллантирилади.
Бунда ривожлантириш дастурида янги қабул қилинган норматив-
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 171
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
ҳуқуқий ҳужжатлар бўйича тадбирлар ва лойиҳаларни амалга ошириш харажатлари назарда тутилиши керак.
4-§. Бюджет буюртмасини тузиш ва тайёрлаш тартиби
[37] Бюджет буюртмаси ободонлаштириш бошқармаси томонидан мазкур Услубий тавсияларнинг 3-иловасига мувофиқ шаклда ҳар бир ташкилот учун алоҳида тузилади.
[38] Бюджет буюртмасида қуйидагилар кўрсатилиши лозим:
ободонлаштириш бошқармасининг тўлиқ номи;
бюджет тизими бюджетлари харажатларининг вазифа жиҳатдан таснифи ва ташкилий таснифнинг тегишли кодлари.
Мисол учун, ободонлаштириш бошқармасининг экология меъёрларига, санитария, шаҳарсозлик меъёрлари ва қоидаларига ҳамда бошқа меъёрлар ва қоидаларга мувофиқ дафн этиш жойлари (қабристонлар) ва қабр устига ўрнатилган ёдгорликларни сақлаш ва улардан фойдаланиш бўйича фаолият тури вазифа жиҳатдан таснифда 7 065 бўлим 300 кичик бўлим (7 065 – Ободонлаштириш бўлими ва 100 – Шаҳарлардаги дафн этиш жойларини сақлаш ва ободонлаштириш кичик бўлими) ҳамда ташкилий таснифда 110 “Ўзбекистон Республикаси Уй-жой коммунал хизмат кўрсатиш вазирлиги” коди орқали акс эттирилади.
[39] Бюджет буюртмаси бюджет тизими бюджетлари харажатларининг иқтисодий таснифига мувофиқ тузилади.
[40] Бюджет буюртмасининг “2016 йилги ижро” устунида ободонлаштириш бошқармасининг 2016 йил учун Харажатлар сметасининг ижроси ҳақида ҳисоботдаги (2-сон шакл) маълумотлар асосида тўлдирилади.
Бунда “касса харажатлари” устунига ҳисоботнинг “касса харажати — жами”, “Ҳақиқий харажат” устунига эса ҳисоботнинг “Ҳақиқий харажатлар — жами” устунидаги иқтисодий таснифнинг моддалари тўғри келиши ва тўлиқ акс эттирилиши лозим.
[41] “2017 йил тасдиқланган харажатлар режаси” устунида ободонлаштириш бошқармаси учун жорий йилга тасдиқланган харажатлар сметаси маълумотлари иқтисодий таснифга мувофиқ тўлиқ акс эттирилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида172
[42] “2017 йил кутилаётган ижро (касса харажатлари)” устунида ободонлаштириш бошқармасининг харажатлар сметасидаги маблағлар доирасида кутилаётган касса харажатлари суммаси, ўтган даврда киритилган ва йил давомида киритилиши кутилаётган ўзгартиришларни инобатга олган ҳолда кўрсатилади.
[43] 2017 йил кутилаётган ижро бўйича “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунида Ўзбекистон республикаси Президенти, Ҳукумат, Ўзбекистон республикаси Уй-жой коммунал хизмат кўрсатиш вазирлиги ҳамда маҳаллий давлат ҳокимияти органлари томонидан қабул қилинган дастурлар бўйича ободонлаштириш бошқармаларида амалга ошириладиган тадбирлар учун маблағлар суммаси акс эттирилади.
[44] 2018 йил (режалаштирилаётган давр) бўйича:
а) “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунида 2017 йил кутилаётган касса харажатларини айрим турдаги харажатлар учун (масалан иш ҳақи ва унга тенглаштирилган тўловлар, стипендиялар, ижтимоий нафақалар, ягона ижтимоий тўлов, ижтимоий эҳтиёжларга бошқа ажратмалар/бадаллар, марказлаштирилган инвестиция харажатлари, электр энергия, табиий газ, кўмир, иссиқ сув ва иссиқлик энергияси, совуқ сув ва оқова, қўриқлаш хизмати ва бошқа харажатлар) ошиш коэффициентлари34га кўпайтирган ҳолда ҳисоблаб чиқарилган суммаси (2017 йил кутилаётган касса харажатлари х ошиш коэффициент = тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда харажталар суммаси) акс эттирилади;
б) “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунида Ўзбекистон республикаси Президенти, Ҳукумат, Ўзбекистон республикаси Уй-жой коммунал хизмат кўрсатиш ҳамда маҳаллий давлат ҳокимияти органлари томонидан қабул қилинган дастурда белгиланган тадбирларни амалга ошириш муддатларидан келиб чиқиб ҳисобланади;
в) “шундан, қўшимча (+) ёки камайиши (-)” устунида 2018 йилнинг “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунидаги
34 Бюджетташкилоти,бюджетмаблағлариолувчивабюджетмаблағларинитақсимловчиларнингбюджетбуюртмасинитузишда қўлланиладиган харажатларни ошиш коэффициентлари Молия вазирлиги томонидан бюджет сўровинитузиштартибибиланбиргаюборади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 173
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
суммадан 2017 йил учун “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунидаги сумма айрилиб, 2018 йилнинг “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунидаги суммаларни қўшиб ҳисобланади.
[45] 2019 ва 2020 йил (прогнозлаштирилаётган давр) бўйича:
а) “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунида 2018 (2019) йил “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунидаги суммани айрим турдаги харажатлар учун тегишли йиллар мўлжалланган ошиш коэффициентларига кўпайтирган ҳолда ҳисоблаб чиқарилган суммаси акс эттирилади;
б) “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунида Ўзбекистон республикаси Президенти, Ҳукумат, Ўзбекистон республикаси Уй-жой коммунал хизмат кўрсатиш ҳамда маҳаллий давлат ҳокимияти органлари томонидан қабул қилинган дастурда 2019 (2020) йил учун белгиланган тадбирлар асосида ҳисобланади;
в) “шундан, қўшимча (+) ёки камайиши (-)” устунида 2019 (2020) йилнинг “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунидаги суммадан 2018 йил учун “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунидаги сумма айрилиб, 2019 (2020) йилнинг “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунидаги суммаларни қўшиб ҳисобланади.
[46] Ободонлаштириш бошқармаси томонидан амалга ошириладиган асосий фаолият турлари бўйича тегишли маълумотлар мазкур Услубий тавсияларнинг 3а-, 3б-, 3в-, 3г- ва 3д-иловаларига мувофиқ шаклда тузилади ҳамда ҳудудий молия органига тақдим этилади.
[47] Ободонлаштириш бошқармаси балансидаги чўғланма ёритиш ускуналар ўрнига энергия самарадор ва тежайдиган ёритиш ускуналар ўрнатилиши муносабати билан 2018–2020 йиллар давомида электр энергиядан тежаланиладиган маблағлар тўғрисидаги маълумотлар мазкур Услубий тавсияларнинг 3а-иловасига мувофиқ шаклда тўлдирилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида174
Мазкур шаклни тўлдиришда қуйидаги кўрсаткичлар қўлланилади:
ҳисобот даври мобайнида ўрнатилган энергия тежовчи лампалар сони;
энергия тежовчи лампаларни соатдаги сарфи (ёритиш ускуналар тунги вақтларда ёниб туриш учун вақтида сарфланган электр энергия миқдори);
электр энергия тарифи;
фойдаланиб келинаётган чўғланма ламплар сони;
чўғланма лампларни соатдаги сарфи (ёритиш ускуналар тунги вақтларда ёниб туриш учун вақтида сарфланган электр энергия миқдори).
Бунда чўғланма ламплар ўрнига энергия тежовчи лампаларни ўрнатиш ҳисобига иқтисод қилинадиган маблағлар суммаси юқоридаги кўрсаткичлар орқали аниқланади ҳамда келгуси йил лойиҳасидан камайтирилади.
[47] Ободонлаштириш бошқармасининг ҳудудда кўкламзорлаштириш ишлари (янги кўкаламзорлаштириш майдонларини ташкил этиш, жумладан экиладиган майса ва гуллар в.б.) бўйича маълумотлар мазкур Услубий тавсияларнинг 3б-иловасига мувофиқ шаклда акс эттирилади.
Бунда аниқ ҳисоб-китобларга асосан янги кўкаламзорлаштирилган майдонга экиладиган гул кўчатлари (туп) ёки майса уруғи (килограмм) миқдори ҳамда ушбу ишларни амалга ошириш учун ажратиладиган маблағлар ҳажми кўрсатилиши лозим.
[48] Ободнлаштириш бошқармасининг ҳудудда 2018–2020 йиллар давомида кўкламзорлаштириш ишлари, яъни янги ташкил этиладиган кўкаламзорлаштириш майдонларини сақлаб туриш учун қўшимча талаб этиладиган штат бирликлар тўғрисида маълумотлар мазкур Услубий тавсияларнинг 3в-иловасига мувофиқ шаклда акс эттирилади.
Ушбу шаклни тўлдиришда, яъни талаб этиладиган қўшимча штат бирликларини аниқлаш учун майсазорлар, дарахт ва гулзор майдонларининг ҳажми (метр квадрат)дан келиб чиқиб ҳисобланади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 175
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
Бунда бир штат бирлиги учун белгиланган майсазорлар, дарахт ва гулзор майдонларининг меъёрлари Туман (шаҳар) ободонлаштириш бошқармалари ходимларининг меъёрланган сонини белгилаш тўғрисидаги Йўриқнома (рўйхат рақами 1989, 2009 йил 29 июль) асосида аниқланади.
[49] Ўз навбатида янги ташкил этилган кўкламзорлаштириш майдонларини сақлаш учун талаб этиладиган штат бирликларини сақлаб туриш учун ажратиладиган маблағлар ҳажми тўғрисида маълумот мазкур Услубий тавсияларнинг 3г-иловасига мувофиқ шаклда акс эттирилади.
Бунда кўкламзорлаштириладиган майдонларни парваришлаш учун штат бирликларини сақлаб туриш харажатларини ҳисоблаб чиқариш Вазирлар Маҳкамасининг 2009 йил 1 апрелдаги 91-сон “Ободонлаштириш ходимларини моддий рағбатлантиришни кучайтириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори асосида амалга оширилади.
[50] Ўзбекистон республикаси Президенти ва Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари билан тасдиқланган дастур ва тадбирларни амалга ошириш учун, шунингдек маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг қарорлари ҳамда тасдиқланган манзилли дастурлар асосида ободонлаштириш бошқармасининг моддий-техника базасини мустаҳкамлаш ва ҳудуддаги тегишли ободонлаштириш ишлари харажатлари учун бюджетдан ажратиладиган маблағлар мазкур Услубий тавсияларнинг 4-иловасига мувофиқ тўлдирилади.
[51] Ушбу маълумотлар дастур ва тадбирларнинг номи, шунингдек Давлат бюджети маблағлари ҳисобидан тадбирни амалга ошириш учун асос бўлиб ҳисобланган Ўзбекистон республикаси Президенти ва Вазирлар Маҳкамасининг тегишли қарорлари акс эттирилади.
[52] Бюджет буюртмасида харажатлар ҳажмини ўтган йилга нисбатан ошиши фақат қонуний асос бўлганда ва агарда ушбу ошиш бюджет маблағларини тақсимловчининг ривожлантириш дастурида назарда тутилган тақдирда йўл қўйилади.
Бунда режалаштирилаётган даврга ажратиладиган маблағларнинг ҳажмини ҳисоблаш асосига киритиладиган базавий харажатларни тўғри аниқлашга алоҳида аҳамият бериш, хусусан базавий харажатлардан ижро қилинган
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида176
тадбирларни, бир марталик харажатларни ва зарурияти қолмаган маблағларни чиқариб ташлаш лозим.
Бюджет буюртмасини тайёрлашда бюджетдан ажратиладиган маблағлар ҳажмини ошишига олиб келувчи харажатларни режалаштиришда ташкилотнинг бюджетдан ташқари маблағлари ҳамда беғараз ёрдамлар ҳисобга олиниши лозим.
[53] Ўтган даврларга нисбатан режалаштирилаётган давр учун харажатларнинг умумий ҳажми оширилса ёки камайтирилса, бюджет буюртмасига харажатларни ошириш ёки камайтириш учун асословчи ҳисоб-китоблар ва меъёрий-ҳуқуқий асосларни илова қилиш лозим.
[54] Харажатларни моддалар ўртасида қайта тақсимлашга фақат сабаблар ва қайта тақсимлаш учун асослар, шунингдек асословчи ҳисоб-китоблар кўрсатилган тақдирда йўл қўйилади.
Якуний қоидалар
[55] Харажатлар сметасини ижроси тўғрисидаги ҳисобот, харажатлар мажбуриятларининг реестри, ривожлантириш дастури ва бюджет буюртмасида назарда тутилган ҳисобот даври кўрсаткичлари, тасдиқланган параметрлар ва жорий йилда кутилаётган касса харажатлари, шунингдек режалаштирилаётган давр учун прогноз кўрсаткичлари ўртасида ўзаро боғлиқлик бўлиши лозим.
Бунда бир хил кўрсаткичлар миқдори ва суммалари бир-бирига тўғри келиши керак.
[56] Ободонлаштириш бошқармаси раҳбари ва бош ҳисобчиси бюджет сўровини ўз вақтида тақдим этмагани35 учун Ўзбекистон республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 1756-моддасига мувофиқ энг кам иш ҳақининг бир бараваридан икки бараваригача миқдорда жаримага солинади.
35 ЎзбекистонРеспубликасиБюджеткодексининг190-моддаси
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 177
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
Мазкур Услубий тавсиялар Ўзбекистон республикаси Бюджет кодексининг 85-моддаси талаблари асосида ишлаб чиқилган бўлиб, Наманган шаҳар маҳаллий бюджетидан молиялаштириладиган ветеринария бўлими томонидан 2018 – 2020 йиллар учун бюджет сўровини тузиш, тайёрлаш ва Наманган шаҳар молия бўлимига (бундан буён матнда ҳудудий молия органи деб юритилади) тақдим этиш тартибини белгилайди.
I. Умумий қоидалар
[1] Бюджет сўрови бу келгуси давр учун бюджетдан ажратиладиган маблағларни олишга бўлган эҳтиёжни асослашни назарда тутувчи ҳужжат ҳисобланади.
[2] Бюджет сўровини тузиш тартиби Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги (бундан буён матнда Молия вазирлиги деб юритилади) томонидан белгиланади.
[3] Бюджет сўрови қуйидагиларни ўз ичига олади:
ўтган йилда эришилган ва жорий йилда кутилаётган натижалар тўғрисидаги таҳлилий ҳисоботни;
харажат мажбуриятларининг реестрини;
бюджет маблағларини тақсимловчининг ривожлантириш дастурини;
бюджет буюртмасини.
НамаНгаН шаҳар маҳаллий бюджетидаН молиялаштириладигаН ветериНария бЎлимиНиНг 2018 – 2020
йиллар учуН бюджет сЎровиНи тузиш бЎйича услубий тавсиялар 5
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида178
[4] Ўзбекистон республикаси Бюджет кодексининг 90-моддасига мувофиқ Молия вазирлиги ва ҳудудий молия органлари ҳар йили апрел ойида келгуси давр учун бюджет сўровини тузиш тартибини бюджет ташкилотлари ва бюджетдан маблағ олувчиларга юборади.
[5] келгуси давр учун туман (шаҳар) ветеринария бўлими томонидан тузилиб, тайёрланган бюджет сўровлари ҳудудий молия органига Ўзбекистон республикаси Бюджет кодексининг 92-моддасига мувофиқ жорий йилнинг 1 июнига қадар тақдим этилади.
[6] Жорий йилда келгуси давр учун тузиладиган бюджет сўрови қуйидаги муддат ва кўрсаткичларни ўз ичига олади:
2018 йил учун – бюджетдан ажратиладиган маблағлар ва эришиладиган кўрсаткичлар режаси сифатида;
2019 ва 2020 йиллар учун (прогноз даври) – келгуси йилларда бюджет сўровини тайёрлашда уларга ўзгартириш ёки тузатишлар киритилиши билан бюджетдан ажратиладиган маблағлар ва эришиладиган кўрсаткичларнинг мақсадли йўналишлари белгиланади.
II. Бюджет сўровини тузиш тартиби
1-§. Ўтган йилда эришилган ва жорий йилда кутилаётган натижалар тўғрисидаги таҳлилий
ҳисоботни тузиш ва тайёрлаш тартиби
[7] Ўтган йилда эришилган ва жорий йилда кутилаётган натижалар тўғрисидаги таҳлилий ҳисобот (бундан буён матнда таҳлилий ҳисобот деб юритилади) ветеринария бўлимининг бюджет тизими бюджетлари маблағларидан фойдаланиш билан боғлиқ фаолиятининг миқдор ва сифат кўрсаткичларини ўзида ифодалайди.
[8] Таҳлилий ҳисобот ветеринария бўлими томонидан Услубий тавсиянинг 1-иловасига мувофиқ шаклда тузилади.
[9] Таҳлилий ҳисобот ветеринария бўлимларининг фаолият тури бўйича ўтган йилда эришилган ва жорий йилда кутилаётган натижаларининг асосий кўрсаткичлари ҳақидаги ахборотни ўз ичига олади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 179
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
[10] Таҳлилий ҳисоботнинг асосий кўрсаткичларида Ўзбекистон республикаси Молия вазирлигининг 2016 йил 14 октябрдаги 79-сон “Ўзбекистон республикаси Давлат бюджетидан молиялаштириладиган бюджет ташкилотлари бўйича тармоқ, штатлар ва контингентга доир режанинг бажарилиши тўғрисидаги чораклик ва йиллик ҳисобот шаклларини тасдиқлаш ҳақида”ги буйруғининг (рўйхат рақами 2837, 2016 йил 8 ноябрь) 24-иловаси Агросаноат мажмуаси Давлат ветеринария бош бошқармасига қарашли бюджет ташкилотлари бўйича тармоқ, штатлар ва контингентга доир режанинг бажарилиши тўғрисида ҳисоботдаги миқдор ва сифат кўрсаткичлари акс эттирилади.
Миқдор кўрсаткичлари ветеринария бўлимларининг фаолиятининг асосий натижаларини муайян ўлчов бирликларида акс эттиради.
Мисол учун шартли равишда Наманган шаҳар маҳаллий бюджетидан молиялаштириладиган ветеринария бўлимини оламиз. Мазкур ветеринария бўлимига тегишли бўлган ҳудуддаги қорамоллар сони 14 833 тани, қўй-эчкилар сони 16 167 тани, паррандалар 84 096 тани, сунъий уруғлантириш учун олинадиган уруғ 8 861 дозани ташкил этади. Бу кўрсаткичлар миқдор кўрсаткичлари ҳисобланади.
Сифат кўрсаткичлари молиялаштириш ҳажми билан ўзаро боғлиқ бўлган фаолият натижалари миқдор кўрсаткичларининг ижобий ёки салбий ўзгаришларини акс эттиради.
Мисол учун, жорий йилда Наманган шаҳри бўйича боқишда бўлган турли касалликларга (яшур, эмкар, бруцеллёз, вабо Н в.ҳ.) қарши эмланган жами жониворларнинг сони, сунъий уруғлантириш орқали олинган бузоқлар сони ва бошқа шу каби кўрсаткичлар сифат кўрсаткичлари ҳисобланади.
[11] Таҳлилий ҳисоботнинг “кўрсаткичлар номи” устунида барча миқдор ва сифат кўрсаткичлари акс эттирилади.
Масалан, қорамоллар сони, чегара ветеринария назорати пунктида транспорт воситаларининг дезинфекциядан ўтказилган сони, сунъий уруғлантириладиган жониворлар сони, асалари уяларини европа ва америка чириш касаллигига қарши ўтказиладиган профилактика ишлари сони ва бошқа кўрсаткичлар.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида180
[12] “2016 йилги ижро” устуни Агросаноат мажмуаси Давлат ветеринария бош бошқармасига қарашли бюджет ташкилотлари бўйича тармоқ, штатлар ва контингентга доир режанинг бажарилиши тўғрисида ҳисобот36нинг “Ўртача йиллик миқдори”нинг “Бажарилиши” устунидаги (6-устун) тегишли кўрсаткичлар асосида тўлдирилади.
[13] “2017 йилда кўзда тутилган” устунида ветеринария бўлимининг жорий йил бошида смета харажатлари ва штатлар жадвалларини тузишда назарда тутилган асосий кўрсаткичлар акс эттирилади.
[14] “2017 йилда кутилаётган” устунида эса, 2017 йил давомида ветеринария бўлимида рўй берадиган ўзгаришлар, мисол учун бир неча парранда ва қорамолларда юқумли касаллик аниқланганида, ушбу касалликнинг кенг тарқалишини олдини олиш мақсадида ҳудуддаги касалланмаган парранда ва қорамолларни юқмаслиги учун уларни эмлаш ҳамда боқилаётган жойларни профилатика қилиш бўйича чора-тадбирларни амалга ошириш натижасида кутилаётган ўзгаришлар акс эттирилади.
[15] “2018 йилга режа” устунида ветеринария бўлимининг 2017 йил якуни бўйича кутилаётган кўрсаткичлари ҳамда 2018 йилда кўрсаткичларнинг ўсиши ёки камайишини инобатга олган ҳолда режа кўрсаткичлари акс эттирилади.
Мисол учун, 2018 йилда Наманган шаҳри ҳудудида пайдо бўлиш хавфи бўлган ҳайвонлар касалликларини таҳлил қилиш, уларни олдини олиш ва тугатишга доир тадбирлар режалаштирилган. Шу муносабат билан ветеринария бўлими томонидан ҳайвонларни даволаш учун қўшимча эмладиган жониворлар сони ҳамда дори воситалари миқдори акс эттирилади.
Сифат кўрсаткичларида эса, 2018 йил учун режалаштирилаётган тадбирлар, жумладан маҳаллий ва хорижий фан ютуқларини татбиқ этиш асосида ишлаб чиқарилган ветеринария дори воситаларининг янги турлари сони ва шакллари, олди олинган юқумли касалликлар сони ва бошқа шу каби кўрсаткичлар акс эттрилади. Ушбу кўрсаткичлар ветеринария бўлими томонидан тўлдирилади.
36 Ўзбекистон РеспубликасиМолия вазирлигининг 2016 йил 14 октябрдаги 79-сон “Ўзбекистон РеспубликасиДавлатбюджетиданмолиялаштириладиганбюджетташкилотларибўйичатармоқ,штатларваконтингентгадоиррежанингбажарилишитўғрисидагичоракликвайилликҳисоботшаклларинитасдиқлашҳақида”гибуйруғининг(рўйхатрақами2837,2016йил8ноябрь)31-иловаси.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 181
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
[16] “2019 йилга лойиҳа” ва “2020 йилга лойиҳа” устунларида ветеринария бўлими фаолияти бўйича истиқболли кўрсаткичлари акс эттирилади.
Мисол учун, Давлат инвестиция дастури, ветеринария хизматини янада ривожлантириш бўйича давлат дастурлари доирасида кутилаётган миқдор ва сифат кўрсаткичларини ўсиши ёки камайиши акс эттирилади.
[17] Ветеринария бўлими фаолияти натижалари кўрсаткичлари қуйидаги талабларга мувофиқ бўлиши лозим:
кўрсаткичлар амалда мавжуд услублар ва маълумотлар йиғиш манбалари (статистик, молиявий, тармоқ ва бошқа ҳисоботлар) асосида аниқланиши (ҳисобланиши);
кўрсаткичнинг таърифи (ифодаланиши) мутахассислар сингари, ушбу соҳа фаолиятида касбий (профессионал) билимларга эга бўлмаган шахсларга ҳам тушуниш имконини таъминлаши лозим.
[18] Фаолият натижаларининг кўрсаткичлари Ўзбекистон республикаси Давлат ветеринария қўмитаси ва маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг соҳани ривожлантириш бўйича қабул қилган дастурларда назарда тутилган прогноз кўрсаткичлардан, тармоқ, штат ва контингентлар бўйича режасидан фарқ қилган тақдирда, уларни фарқланиш сабаблари ва тегишли асослантиришлар кўрсатилиши керак.
[19] Тушунтириш хати тушунарли шаклда баён этилиши ҳамда ҳар бир кўрсаткичнинг ўзгариши сабаблари тўлиқ акс этирилиши лозим.
Тушунтириш хатида фаолият соҳасига тегишли махсус (ўзига хос) атамалар қўлланилган тақдирда уларнинг мазмуни ва таърифлари келтирилиши лозим.
2-§. Харажат мажбуриятларининг реестрини тузиш ва тайёрлаш тартиби
[21] Харажат мажбуриятларининг реестри ветеринария бўлими томонидан амалга ошириладиган фаолият турлари ва тадбирларнинг бюджет тизими бюджетларининг маблағлари ҳисобидан уни молиялаштириш учун асос бўлган тегишли қонун ҳужжати кўрсатилган рўйхатидир.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида182
Бунда Ўзбекистон республикаси конституцияси, қонунлари, Ўзбекистон республикаси Олий Мажлиси палаталарининг қарорлари, Ўзбекистон республикаси Президентининг фармон, қарор ва фармойишлари, Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари ҳамда белгиланган тартибда қабул қилинган идоравий норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар, шунингдек жойлардаги маҳаллий давлат ҳокимият органларининг қарорлари ветеринария бўлимларини молиялаштириш учун асос бўлиб хизмат қилади.
[22] Харажат мажбуриятларининг реестри ветеринария бўлими томонидан амалга оширилаётган харажатларни қонуний асослантириш нуқтаи назаридан таҳлил қилиш учун бюджет тизими бюджетларининг харажатлар таснифининг маблағлар манбаси ва бюджетлар даражаси таснифи ҳамда вазифа жиҳатдан таснифига асосан мазкур Услубий тавсияларнинг 2-иловасига мувофиқ шаклда тузилади.
[23] Харажат мажбуриятларининг реестрининг “Фаолият/тадбирлар турлари” устунида ветеринария бўлими томонидан амалга ошириладиган асосий фаолият турлари акс эттирилади.
Мисол учун, шаҳардаги аҳоли ва фермер хўжаликлардаги чорва хайвонларига ветеринария хизмати кўрсатади. Ҳайвонлар орасида тарқалувчи ҳар хил эпидемияларни олдини олиш учун чора-тадбир ишлаб чиқиш ва ишларни ташкил қилиш ҳисобланади. Шунинг учун “Фаолият/тадбирлар турлари” устунида шаҳардаги аҳоли ва фермер хўжаликлардаги чорва хайвонларига ветеринария хизмати кўрсатади. Ҳайвонлар орасида тарқалувчи ҳар хил эпидемияларни олдини олиш учун чора-тадбир ишлаб чиқиш ва ишларни ташкил қилиш деб акс эттирилади.
[24] “Меъёрий-ҳуқуқий ҳужжат” устунида ташкилот томонидан олиб борилаётган фаолият ёки алоҳида мақсадли тадбир турларининг ҳуқуқий асослари, яъни ветеринария бўлимлари харажатларини молиялаштириш учун асос бўладиган меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатнинг шакли, қабул қилинган санаси, рақами, номи, кучга кириш санаси ва амал қилишини муддати акс эттирилади.
Меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатнинг кучга кириш санаси ва амал қилиш муддати мавжуд бўлмаган тақдирда, у ҳолда ушбу устунда “чегараланмаган” деб ёзиб қуйилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 183
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
Мисол учун, шаҳардаги аҳоли ва фермер хўжаликлардаги чорва хайвонларига ветеринария хизмати кўрсатади. Ҳайвонлар орасида тарқалувчи ҳар хил эпидемияларни олдини олиш учун чора-тадбир ишлаб чиқиш ва ишларни ташкил қилишнинг меъёрий-ҳуқуқий асоси бўлиб, Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 3 сентябрдаги 935-ХII сон “Ветеринария тўғрисида”ги қонуни. Бунда Ўзбекистон Республикасининг мазкур қонунининг амал қилиш муддати мавжуд эмас. Шу муносабат билан тегишли устунда “чегараланмаган” деб ёзиб қўйилади.
[25] “Бюджет таснифи бўйича харажатлар кодлари” устунида эса ветеринария бўлимининг қайси манбалар ва бюджет даражасидан молиялаштирилиши, шунингдек ташкилотнинг асосий фаолият туридан келиб чиққан ҳолда вазифа жиҳатдан таснифнинг тегишли кодлари ўз аксини топади.
Туман (шаҳар) бюджетидан молиялаштириладиган ветеринария бўлими маблағлар манбаси ва бюджетлар даражаси таснифининг 1 000 2 2 коди (1 – бюджет маблағлари, 000 – маблағлар номи, 2 – ҳудудий маблағлар ва 2 – туманлар ва шаҳарлар даражасидаги маблағлар) билан ҳамда ветеринария бўлимининг фаолият туридан келиб чиқиб, мисол учун Қорақалпоғистон Республикаси ветеринария қўмитаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ветеринария бошқармаларини сақлаш харажатлари вазифа жиҳатдан таснифнинг 7 042 бўлим 132 кичик бўлим (7 042 – Қишлоқ хўжалиги, ўрмон хўжалиги, балиқчилик ва овчилик ва 132 – Қорақалпоғистон Республикаси ветеринария қўмитаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ветеринария бошқармалари кичик бўлими) орқали акс эттирилади.
[26] “Харажат мажбуриятлари ижроси учун бюджет ажратмалари ҳажми” устунида бюджетдан ажратиладиган маблағларнинг ҳисобот (ўтган) йилидаги ва жорий йилдаги ҳажми ҳамда режалаштирилаётган давр учун (келгуси уч йил) прогнози кўрсаткичлари акс эттирлади.
[27] “2016 йил (ҳисобот йили)да касса харажати” устунида ўтган даврдаги ветеринария бўлимининг касса харажатлари суммаси унинг 2-сон шакл Харажатлар сметасининг ижроси ҳақида ҳисоботининг 4-устуни “касса харажати – жами” ҳамда “Харажатларнинг ҳаммаси” қаторидаги суммага, шунингдек мазкур Услубий тавсияларнинг 3-иловаси Бюджет буюртмаси “2016 йилги ижро”нинг “касса харажати” усутуни ҳамда “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида184
[28] “2017 йил параметрлар” устунида ветеринария бўлимининг жорий йил учун харажатлар сметасининг “Ҳаммаси” устуни ҳамда “Смета бўйича жами” қаторидаги суммасига, шунингдек Бюджет буюртмасининг “2017 йилда тасдиқланган базавий харажатлар” устуни ҳамда “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим.
[29] “2017 йил кутилаётган (касса харажатлар)” устунида ветеринария бўлимининг харажатлар сметасидаги маблағлар доирасида кутилаётган касса харажатлари суммаси кўрсатилади.
Бунда кутилаётган касса харажатлари суммаси Бюджет буюртмасининг “2017 йилда кутилаётган ижро (касса харажатлари)” устуни ҳамда “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим.
[30] “режалаштирилаётган давр учун прогноз” устунида:
2018 йил суммаси Бюджет буюртмасининг “2018 йил тадбирларни ҳисобга олган ҳолда” устунинг “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим;
2019 йил суммаси Бюджет буюртмасининг “2019 йил тадбирларни ҳисобга олган ҳолда” устунинг “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим;
2020 йил суммаси Бюджет буюртмасининг “2020 йил тадбирларни ҳисобга олган ҳолда” устунинг “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим.
[31] Молиялаштириш учун асос бир нечта меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларда, шартнома (келишув)ларда келтирилган тақдирда, харажат мажбуриятлари реестрида уларнинг барчаси кўрсатилади.
Агар бюджет ташкилоти томонидан бир неча турдаги давлат хизматлари амалга оширилса, барча давлат хизматлари шалкда тўлиқ акс эттирилиши лозим.
3-§. Давлат ветеринария қўмитаси томонидан қабул қилинган соҳани ривожлантириш дастури
[32] Ўзбекистон республикаси Олий Мажлис палаталари, Ўзбекистон республикаси Президенти, Ҳукумати, Давлат ветеринария қўмитаси ҳамда маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг ветеринария соҳасидаги ишларини ташкил этишни такомиллаштириш бўйича қабул қилган дастурлари ва улар доирасида ветеринария
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 185
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
бўлими томонидан уч йилдан кам бўлмаган муддатга қабул қилинган соҳани ривожлантириш дастури (бундан буён матнда ривожлантириш дастури деб юритилади) ветеринария бўлимлари томонидан бюджет сўровини тузишга асос бўлиб ҳисобланади.
[33] ривожлантириш дастури ривожлантиришнинг асосий йўналишлари, ветеринария соҳасидаги ишларни ташкил этиш тизимининг барча йўналишлари бўйича мақсад ва вазифалари, мақсадларга эришиш ва вазифаларни бажаришга қаратилган комплекс ўзаро боғлиқ бўлган ҳуқуқий, иқтисодий, ижтимоий, ташкилий ва техникавий чора-тадбирлар, кутилаётган натижаларнинг муддатлари ва турлари бўйича келишилган кўрсаткичлари тизимидан иборат бўлади.
[34] ривожлантириш дастури Ўзбекистон республикаси қонунлари, Ўзбекистон республикаси Олий Мажлис палаталари, Ўзбекистон республикаси Президентининг ва Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари билан белгиланган мақсадлар ва вазифаларга асосланади.
[35] Бюджет буюртмасини тузишда ривожлантириш дастурида назарда тутилган тадбирлар ва уларни молиялаштириш учун белгиланган маблағ миқдори инобатга олиниши лозим.
[36] ривожлантириш дастурини амалга ошириш учун бюджетдан ажратиладиган маблағлар ҳажми режалаштирилаётган даврга базавий харажатлар доирасида, базавий харажатлардан бажарилган тадбирларни, бир марталик харажатларни ва зарурияти қолмаган маблағларни чиқариб ташланиши, шунингдек фаолият натижалари кўрсаткичлари прогнози (тармоқ, штат ва контингентларни ўзгариши) инобатга олинган ҳолда шакллантирилади.
Бунда ривожлантириш дастурида янги қабул қилинган норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар бўйича тадбирлар ва лойиҳаларни амалга ошириш харажатлари назарда тутилиши керак.
4-§. Бюджет буюртмасини тузиш ва тайёрлаш тартиби
[37] Бюджет буюртмаси ветеринария бўлими томонидан мазкур Услубий тавсияларнинг 3-иловасига мувофиқ шаклда ҳар бир ташкилот учун алоҳида тузилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида186
[38] Бюджет буюртмасида қуйидагилар кўрсатилиши лозим:
ветеринария бўлимининг тўлиқ номи;
бюджет тизими бюджетлари харажатларининг вазифа жиҳатдан таснифи ва ташкилий таснифнинг тегишли кодлари.
Мисол учун, ветеринария бўлимининг туман (шаҳар) ҳудудидаги ҳайвонлар касалликларига ташхис қўйиш, уларни даволаш ва олдини олиш тадбирлари бўйича фаолият тури вазифа жиҳатдан таснифда 7 042 бўлим 133 кичик бўлим (7 042 – Қишлоқ хўжалиги, ўрмон хўжалиги, балиқчилик ва овчилик бўлими ва 133 – Туманлар (шаҳарлар) ветеринария бўлимлари кичик бўлими) ҳамда ташкилий таснифда 250 “Ўзбекистон Республикаси Давлат ветеринария қўмитаси” коди орқали акс эттирилади.
[39] Бюджет буюртмаси бюджет тизими бюджетлари харажатларининг иқтисодий таснифига мувофиқ тузилади.
[40] Бюджет буюртмасининг “2016 йилги ижро” устунида ветеринария бўлимининг 2016 йил учун Харажатлар сметасининг ижроси ҳақида ҳисоботдаги (2-сон шакл) маълумотлар асосида тўлдирилади.
Бунда “касса харажатлари” устунига ҳисоботнинг “касса харажати — жами”, “Ҳақиқий харажат” устунига эса ҳисоботнинг “Ҳақиқий харажатлар — жами” устунидаги иқтисодий таснифнинг моддалари тўғри келиши ва тўлиқ акс эттирилиши лозим.
[41] “2017 йил тасдиқланган харажатлар режаси” устунида ветеринария бўлими учун жорий йилга тасдиқланган харажатлар сметаси маълумотлари иқтисодий таснифга мувофиқ тўлиқ акс эттирилади.
[42] “2017 йил кутилаётган ижро (касса харажатлари)” устунида ветеринария бўлимининг харажатлар сметасидаги маблағлар доирасида кутилаётган касса харажатлари суммаси, ўтган даврда киритилган ва йил давомида киритилиши кутилаётган ўзгартиришларни инобатга олган ҳолда кўрсатилади.
[43] 2017 йил кутилаётган ижро бўйича “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунида Ўзбекистон республикаси Президенти, Ҳукумат, Ўзбекистон республикаси Давлат ветеринария қўмитаси ҳамда маҳаллий давлат ҳокимияти органлари томонидан қабул қилинган дастурлар бўйича ветеринария бўлимларида амалга ошириладиган тадбирлар учун маблағлар суммаси акс эттирилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 187
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
[44] 2018 йил (режалаштирилаётган давр) бўйича:
а) “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунида 2017 йил кутилаётган касса харажатларини айрим турдаги харажатлар учун (масалан иш ҳақи ва унга тенглаштирилган тўловлар, стипендиялар, ижтимоий нафақалар, ягона ижтимоий тўлов, ижтимоий эҳтиёжларга бошқа ажратмалар/бадаллар, марказлаштирилган инвестиция харажатлари, электр энергия, табиий газ, кўмир, иссиқ сув ва иссиқлик энергияси, совуқ сув ва оқова, қўриқлаш хизмати ва бошқа харажатлар) ошиш коэффициентлари37га кўпайтирган ҳолда ҳисоблаб чиқарилган суммаси (2017 йил кутилаётган касса харажатлари х ошиш коэффициент = тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда харажталар суммаси) акс эттирилади;
б) “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунида Ўзбекистон республикаси Президенти, Ҳукумат, Ўзбекистон республикаси Давлат ветеринария қўмитаси ҳамда маҳаллий давлат ҳокимияти органлари томонидан қабул қилинган дастурда белгиланган тадбирларни амалга ошириш муддатларидан келиб чиқиб ҳисобланади;
в) “шундан, қўшимча (+) ёки камайиши (-)” устунида 2018 йилнинг “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунидаги суммадан 2017 йил учун “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунидаги сумма айрилиб, 2018 йилнинг “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунидаги суммаларни қўшиб ҳисобланади.
[45] 2019 ва 2020 йил (прогнозлаштирилаётган давр) бўйича:
а) “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунида 2018 (2019) йил “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунидаги суммани айрим турдаги харажатлар учун тегишли йиллар мўлжалланган ошиш коэффициентларига кўпайтирган ҳолда ҳисоблаб чиқарилган суммаси акс эттирилади;
37 Бюджетташкилоти,бюджетмаблағлариолувчивабюджетмаблағларинитақсимловчиларнингбюджетбуюртмасинитузишда қўлланиладиган харажатларни ошиш коэффициентлари Молия вазирлиги томонидан бюджет сўровинитузиштартибибиланбиргаюборади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида188
б) “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунида Ўзбекистон республикаси Президенти, Ҳукумат, Ўзбекистон республикаси Давлат ветеринария қўмитаси ҳамда маҳаллий давлат ҳокимияти органлари томонидан қабул қилинган дастурда 2019 (2020) йил учун белгиланган тадбирлар асосида ҳисобланади;
в) “шундан, қўшимча (+) ёки камайиши (-)” устунида 2019 (2020) йилнинг “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунидаги суммадан 2018 йил учун “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунидаги сумма айрилиб, 2019 (2020) йилнинг “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунидаги суммаларни қўшиб ҳисобланади.
[46] Ўзбекистон республикаси Президенти ва Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари билан тасдиқланган дастур ва тадбирларни амалга ошириш учун, шунингдек маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг қарорлари ҳамда тасдиқланган манзилли дастурлар асосида ветеринария бўлимининг моддий-техника базасини мустаҳкамлаш ва ҳудуддаги тегишли ветеринария соҳасидаги ишлар харажатлари учун бюджетдан ажратиладиган маблағлар мазкур Услубий тавсияларнинг 4-иловасига мувофиқ тўлдирилади.
[47] Ушбу маълумотлар дастур ва тадбирларнинг номи, шунингдек Давлат бюджети маблағлари ҳисобидан тадбирни амалга ошириш учун асос бўлиб ҳисобланган Ўзбекистон республикаси Президенти ва Вазирлар Маҳкамасининг тегишли қарорлари акс эттирилади.
[48] Бюджет буюртмасида харажатлар ҳажмини ўтган йилга нисбатан ошиши фақат қонуний асос бўлганда ва агарда ушбу ошиш бюджет маблағларини тақсимловчининг ривожлантириш дастурида назарда тутилган тақдирда йўл қўйилади.
Бунда режалаштирилаётган даврга ажратиладиган маблағларнинг ҳажмини ҳисоблаш асосига киритиладиган базавий харажатларни тўғри аниқлашга алоҳида аҳамият бериш, хусусан базавий харажатлардан ижро қилинган тадбирларни, бир марталик харажатларни ва зарурияти қолмаган маблағларни чиқариб ташлаш лозим.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 189
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
Бюджет буюртмасини тайёрлашда бюджетдан ажратиладиган маблағлар ҳажмини ошишига олиб келувчи харажатларни режалаштиришда ташкилотнинг бюджетдан ташқари маблағлари ҳамда беғараз ёрдамлар ҳисобга олиниши лозим.
[49] Ўтган даврларга нисбатан режалаштирилаётган давр учун харажатларнинг умумий ҳажми оширилса ёки камайтирилса, бюджет буюртмасига харажатларни ошириш ёки камайтириш учун асословчи ҳисоб-китоблар ва меъёрий-ҳуқуқий асосларни илова қилиш лозим.
[50] Харажатларни моддалар ўртасида қайта тақсимлашга фақат сабаблар ва қайта тақсимлаш учун асослар, шунингдек асословчи ҳисоб-китоблар кўрсатилган тақдирда йўл қўйилади.
Якуний қоидалар
[51] Харажатлар сметасини ижроси тўғрисидаги ҳисобот, харажатлар мажбуриятларининг реестри, ривожлантириш дастури ва бюджет буюртмасида назарда тутилган ҳисобот даври кўрсаткичлари, тасдиқланган параметрлар ва жорий йилда кутилаётган касса харажатлари, шунингдек режалаштирилаётган давр учун прогноз кўрсаткичлари ўртасида ўзаро боғлиқлик бўлиши лозим.
Бунда бир хил кўрсаткичлар миқдори ва суммалари бир-бирига тўғри келиши керак.
[52] Ветеринария бўлими раҳбари ва бош ҳисобчиси бюджет сўровини ўз вақтида тақдим этмагани38 учун Ўзбекистон республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 1756-моддасига мувофиқ энг кам иш ҳақининг бир бараваридан икки бараваригача миқдорда
38 ЎзбекистонРеспубликасиБюджеткодексининг190-моддаси
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида190
Мазкур Услубий тавсиялар Ўзбекистон республикаси Бюджет кодексининг 85-моддаси талаблари асосида ишлаб чиқилган бўлиб, Наманган шаҳар маҳаллий бюджетидан молиялаштириладиган давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари томонидан 2018 – 2020 йиллар учун бюджет сўровини тузиш, тайёрлаш ва Наманган шаҳар молия бўлимига (бундан буён матнда ҳудудий молия органи деб юритилади) тақдим этиш тартибини белгилайди.
I. Умумий қоидалар
[1] Бюджет сўрови бу келгуси давр учун бюджетдан ажратиладиган маблағларни олишга бўлган эҳтиёжни асослашни назарда тутувчи ҳужжат ҳисобланади.
[2] Бюджет сўровини тузиш тартиби Ўзбекистон республикаси Молия вазирлиги (бундан буён матнда Молия вазирлиги деб юритилади) томонидан белгиланади.
[3] Бюджет сўрови қуйидагиларни ўз ичига олади:
ўтган йилда эришилган ва жорий йилда кутилаётган натижалар тўғрисидаги таҳлилий ҳисоботни;
харажат мажбуриятларининг реестрини;
бюджет маблағларини тақсимловчининг ривожлантириш дастурини;
бюджет буюртмасини.
НамаНгаН шаҳар маҳаллий бюджетидаН молиялаштириладигаН давлат бошқарув ва фуқароларНиНг ЎзиНи Ўзи бошқариш оргаНлариНиНг
2018 – 2020 йиллар учуН бюджет сЎровиНи тузиш бЎйича услубий
тавсиялар
6
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 191
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
[4] Ўзбекистон республикаси Бюджет кодексининг 90-моддасига мувофиқ Молия вазирлиги ва ҳудудий молия органлари ҳар йили апрел ойида келгуси давр учун бюджет сўровини тузиш тартибини бюджет ташкилотлари ва бюджетдан маблағ олувчиларга юборади.
[5] келгуси давр учун давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари томонидан тузилиб, тайёрланган бюджет сўровлари ҳудудий молия органига Ўзбекистон республикаси Бюджет кодексининг 92-моддасига мувофиқ жорий йилнинг 1 июнига қадар тақдим этилади.
[6] Жорий йилда келгуси давр учун тузиладиган бюджет сўрови қуйидаги муддат ва кўрсаткичларни ўз ичига олади:
2018 йил учун – бюджетдан ажратиладиган маблағлар ва эришиладиган кўрсаткичлар режаси сифатида;
2019 ва 2020 йиллар учун (прогноз даври) – келгуси йилларда бюджет сўровини тайёрлашда уларга ўзгартириш ёки тузатишлар киритилиши билан бюджетдан ажратиладиган маблағлар ва эришиладиган кўрсаткичларнинг мақсадли йўналишлари белгиланади.
II. Бюджет сўровини тузиш тартиби
1-§. Ўтган йилда эришилган ва жорий йилда кутилаётган натижалар тўғрисидаги таҳлилий ҳисоботни
тузиш ва тайёрлаш тартиби
[7] Ўтган йилда эришилган ва жорий йилда кутилаётган натижалар тўғрисидаги таҳлилий ҳисобот (бундан буён матнда таҳлилий ҳисобот деб юритилади) давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларининг бюджет тизими бюджетлари маблағларидан фойдаланиш билан боғлиқ фаолиятининг миқдор ва сифат кўрсаткичларини ўзида ифодалайди.
[8] Таҳлилий ҳисобот давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари томонидан мазкур Услубий тавсиянинг 1-иловасига мувофиқ шаклда тузилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида192
[9] Таҳлилий ҳисобот давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларининг фаолият тури бўйича ўтган йилда эришилган ва жорий йилда кутилаётган натижаларининг асосий кўрсаткичлари ҳақидаги ахборотни ўз ичига олади.
[10] Давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларининг таҳлилий ҳисоботининг асосий кўрсаткичларида Ўзбекистон республикаси Молия вазирлигининг 2016 йил 14 октябрдаги 79-сон “Ўзбекистон республикаси Давлат бюджетидан молиялаштириладиган бюджет ташкилотлари бўйича тармоқ, штатлар ва контингентга доир режанинг бажарилиши тўғрисидаги чораклик ва йиллик ҳисобот шаклларини тасдиқлаш ҳақида”ги буйруғининг (рўйхат рақами 2837, 2016 йил 8 ноябрь):
26-иловаси Давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари, судлар, прокуратура ва архивлар бўйича тармоқ, штатлар ва контингентга доир режанинг бажарилиши тўғрисида ҳисоботдаги (бюджет);
28-иловаси Фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари бўйича тармоқ, штатлар ва контингентга доир режанинг бажарилиши тўғрисида ҳисоботдаги миқдор ва сифат кўрсаткичлари акс эттирилади.
Миқдор кўрсаткичлари давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларининг фаолиятининг асосий натижаларини муайян ўлчов бирликларида акс эттиради.
Мисол учун шартли равишда Наманган шаҳар маҳаллий бюджетидан молиялаштириладиган давлат бошқаруви органларини оламиз. Мазкур давлат бошқаруви органлари фаолият олиб бораётган ҳудуддаги иқтисодиёт тармоқлари (саноат, хизмат кўрсатиш ва бошқа соҳалар) бўйича янги ташкил этилган субъектлар сони, соғломлаштирилган ва модернизация қилинган корхоналар сони, маҳаллий бюджет даромадлари ҳисобидан харажатларни молиялаштириш даражаси, тадбиркорлик субъектларига берилган бўш турган ва фойдаланилмаётган давлат мулки объектлари сони, ҳудуддаги ишсизлар сони, ишсизларга тайинланган нафақалар суммаси ва бошқа шу каби кўрсаткичлар миқдор кўрсаткичлари ҳисобланади.
Фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларининг бўйича эса улар томонидан кириб ўрганилган ва таҳлил қилинган хонадонлар сони, муаммолари ечими топилган хонадонлар сони, моддий
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 193
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
ёрдам кўрсатилган эҳтиёжманд оилалар сони, кўрсатилган моддий ёрдамлар суммаси, шунингдек нуронийлар, аёллар ва қизлар, ёшлар билан ўтказилган тадбирлар сони, маҳалла аҳолиси бандлигини оширишга қаратилган тадбирлар сони кўрсаткичлари миқдор кўрсаткичлари ҳисобланади.
Сифат кўрсаткичлари молиялаштириш ҳажми билан ўзаро боғлиқ бўлган фаолият натижалари миқдор кўрсаткичларининг ижобий ёки салбий ўзгаришларини акс эттиради.
Мисол учун, давлат бошқарув органлари бўйича – янги ташкил қилинган корхона ва тадбирколик субъектларининг фаолияти натижалари, бўш турган давлат мулки объектларидан самарали фойдаланилаётганлар сони, рўйхатга олинган ишсизлардан иш билан таъминланганлар сони ҳамда улуши ва бошқа шу каби кўрсаткичлар сифат кўрсаткичлари ҳисобланади.
Фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларининг бўйича эса кексаларда сурункали, шу жумладан яширин кечувчи ва илгари аниқланмаган касалликларни эрта аниқлаш йўли билан касалликлар профилактикасини чуқурлаштирилган тиббий кўриклардан ўтказиш тадбирлари натижалари, 1941-1945 йиллардаги уруш қатнашчиларини чуқурлаштирилган тиббий кўрикдан ўтказиш натижалари асосида уларнинг саломатлик қўрсаткичлари бўйича шахсий маълумотлар базасини яратиш, соғломлаштириш ва санаторий-курорт шароитида даволанишини ташкил этиш даражаси, маҳаллаларда кексалар ва имконияти чекланган эҳтиёжманд ногиронларни протез-ортопедия буюмлари билан таъминлаш даражаси, 1941-1945 йиллардаги уруш ва меҳнат фронтининг фахрийларини Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги, Ўзбекистон Касаба уюшмалари Федерацияси ҳамда давлат ва хўжалик бошқаруви бошқа органларининг идоравий мансуб санаторияларида соғломлаштириш даражаси ва бошқалар шу каби кўрсаткичлар сифат кўрсаткичлари ҳисобланади.
[11] Таҳлилий ҳисоботнинг “кўрсаткичлар номи” устунида барча миқдор ва сифат кўрсаткичлари акс эттирилади.
Масалан, ялпи ҳудудий маҳсулот (ЯҲМ) ҳажми, юқори бюджетга қарамлик даражаси, рўйхатга олинган ишсизлардан иш билан таъминланганлар сони, тадбиркорлик субъектларига берилган бўш турган ва фойдаланилмаётган давлат мулки объектлари сони, ишсизларга тайинланган нафақалар суммаси ва бошқа кўрсаткичлар.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида194
[12] “2016 йилги ижро” устуни:
давлат бошқарув органлари бўйича Давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари, судлар, прокуратура ва архивлар бўйича тармоқ, штатлар ва контингентга доир режанинг бажарилиши тўғрисида ҳисобот39нинг;
фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари бўйича Фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари бўйича тармоқ, штатлар ва контингентга доир режанинг бажарилиши тўғрисида ҳисобот30нинг “Ўртача йиллик миқдори”нинг “Бажарилиши” устунидаги (6-устун) тегишли кўрсаткичлар асосида тўлдирилади.
[13] “2017 йилда кўзда тутилган” устунида ободонлаштириш бошқармасининг жорий йил бошида смета харажатлари ва штатлар жадвалларини тузишда назарда тутилган асосий кўрсаткичлар акс эттирилади.
[14] “2017 йилда кутилаётган” устунида эса, 2017 йил давомида давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларида рўй берадиган ўзгаришлар ўзгаришлар акс эттирилади.
[15] “2018 йилга режа” устунида давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларининг 2017 йил якуни бўйича кутилаётган кўрсаткичлари ҳамда 2018 йилда кўрсаткичларнинг ўсиши ёки камайишини инобатга олган ҳолда режа кўрсаткичлари акс эттирилади.
[16] “2019 йилга лойиҳа” ва “2020 йилга лойиҳа” устунларида давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари фаолияти бўйича истиқболли кўрсаткичлари акс эттирилади.
39 ЎзбекистонРеспубликасиМолиявазирлигининг2016йил14октябрдаги79-сон“ЎзбекистонРеспубликасиДавлатбюджетиданмолиялаштириладиганбюджетташкилотларибўйичатармоқ,штатларваконтингентгадоиррежанингбажарилишитўғрисидагичоракликвайилликҳисоботшаклларинитасдиқлашҳақида”гибуйруғининг(рўйхатрақами2837,2016йил8ноябрь)26-иловаси.
40 ЎзбекистонРеспубликасиМолиявазирлигининг2016йил14октябрдаги79-сон“ЎзбекистонРеспубликасиДавлатбюджетиданмолиялаштириладиганбюджетташкилотларибўйичатармоқ,штатларваконтингентгадоиррежанингбажарилишитўғрисидагичоракликвайилликҳисоботшаклларинитасдиқлашҳақида”гибуйруғининг(рўйхатрақами2837,2016йил8ноябрь)28-иловаси.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 195
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
Мисол учун, Давлат инвестиция дастури, Ўзбекистон Республикаси Президенти, Ҳукумати, тегишли вазирлик, қўмита ва идоралар ҳамда “Маҳалла” хайрия жамоат фонди, шунингдек маҳаллий давлат ҳокимияти органлари томонидан қабул қилинган дастурлар доирасида кутилаётган миқдор ва сифат кўрсаткичларини ўсиши ёки камайиши акс эттирилади.
[17] Давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари фаолияти натижалари кўрсаткичлари қуйидаги талабларга мувофиқ бўлиши лозим:
- кўрсаткичлар амалда мавжуд услублар ва маълумотлар йиғиш манбалари (статистик, молиявий, тармоқ ва бошқа ҳисоботлар) асосида аниқланиши (ҳисобланиши);
- кўрсаткичнинг таърифи (ифодаланиши) мутахассислар сингари, ушбу соҳа фаолиятида касбий (профессионал) билимларга эга бўлмаган шахсларга ҳам тушуниш имконини таъминлаши лозим.
[18] Фаолият натижаларининг кўрсаткичлари давлат бошқаруви органининг тегишлилиги бўйича юқори турувчи вазирлик, қўмита ва идоралар ҳамда “Маҳалла” хайрия жамоат фонди, шунингдек маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг соҳани ривожлантириш бўйича қабул қилган дастурларда назарда тутилган прогноз кўрсаткичлардан, тармоқ, штат ва контингентлар бўйича режасидан фарқ қилган тақдирда, уларни фарқланиш сабаблари ва тегишли асослантиришлар кўрсатилиши керак.
[19] Тушунтириш хати тушунарли шаклда баён этилиши ҳамда ҳар бир кўрсаткичнинг ўзгариши сабаблари тўлиқ акс этирилиши лозим.
Тушунтириш хатида фаолият соҳасига тегишли махсус (ўзига хос) атамалар қўлланилган тақдирда уларнинг мазмуни ва таърифлари келтирилиши лозим.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида196
2-§. Харажат мажбуриятларининг реестрини тузиш ва тайёрлаш тартиби
[21] Харажат мажбуриятларининг реестри Давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари томонидан амалга ошириладиган фаолият турлари ва тадбирларнинг бюджет тизими бюджетларининг маблағлари ҳисобидан уни молиялаштириш учун асос бўлган тегишли қонун ҳужжати кўрсатилган рўйхатидир.
Бунда Ўзбекистон республикаси конституцияси, қонунлари, Ўзбекистон республикаси Олий Мажлиси палаталарининг қарорлари, Ўзбекистон республикаси Президентининг фармон, қарор ва фармойишлари, Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари ҳамда белгиланган тартибда қабул қилинган идоравий норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар, шунингдек жойлардаги маҳаллий давлат ҳокимият органларининг қарорлари давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларини молиялаштириш учун асос бўлиб хизмат қилади.
[22] Харажат мажбуриятларининг реестри Давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари томонидан амалга оширилаётган харажатларни қонуний асослантириш нуқтаи назаридан таҳлил қилиш учун бюджет тизими бюджетларининг харажатлар таснифининг маблағлар манбаси ва бюджетлар даражаси таснифи ҳамда вазифа жиҳатдан таснифига асосан мазкур Услубий тавсияларнинг 2-иловасига мувофиқ шаклда тузилади.
[23] Харажат мажбуриятларининг реестрининг “Фаолият/тадбирлар турлари” устунида Давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари томонидан амалга ошириладиган асосий фаолият турлари акс эттирилади.
Мисол учун, фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларининг асосий фаолиятларидан бири бу аҳолининг ижтимоий ночор қатламларини қўллаб-қувватлаш ва уларни иш билан таъминлаш бўйича чора-тадбирларни амалга ошириш ҳисобланади. Шунинг учун “Фаолият/тадбирлар турлари” устунида аҳолининг ижтимоий ночор қатламларини қўллаб-қувватлаш бўйича чора-тадбирларни амалга ошириш деб акс эттирилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 197
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
[24] “Меъёрий-ҳуқуқий ҳужжат” устунида ташкилот томонидан олиб борилаётган фаолият ёки алоҳида мақсадли тадбир турларининг ҳуқуқий асослари, яъни давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари харажатларини молиялаштириш учун асос бўладиган меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатнинг шакли, қабул қилинган санаси, рақами, номи, кучга кириш санаси ва амал қилишини муддати акс эттирилади.
Меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатнинг кучга кириш санаси ва амал қилиш муддати мавжуд бўлмаган тақдирда, у ҳолда ушбу устунда “чегараланмаган” деб ёзиб қуйилади.
Мисол учун, аҳолининг ижтимоий ночор қатламларини қўллаб-қувватлаш бўйича чора-тадбирларни амалга оширишнинг меъёрий-ҳуқуқий асоси бўлиб Ўзбекистон Республикасининг 1993 йил 2 сентябрдаги 915-ХII сон “Ўзбекистон Республикасининг “Фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари тўғрисида”ги қонуни. Бунда Ўзбекистон Республикасининг мазкур қонунининг амал қилиш муддати мавжуд эмас. Шу муносабат билан тегишли устунда “чегараланмаган” деб ёзиб қўйилади.
[25] “Бюджет таснифи бўйича харажатлар кодлари” устунида эса давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларининг қайси манбалар ва бюджет даражасидан молиялаштирилиши, шунингдек ташкилотнинг асосий фаолият туридан келиб чиққан ҳолда вазифа жиҳатдан таснифнинг тегишли кодлари ўз аксини топади.
Туман (шаҳар) бюджетидан молиялаштириладиган давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари маблағлар манбаси ва бюджетлар даражаси таснифининг 1 000 2 2 коди (1 – бюджет маблағлари, 000 – маблағлар номи, 2 – ҳудудий маблағлар ва 2 – туманлар ва шаҳарлар даражасидаги маблағлар) билан ҳамда давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларининг асосий фаолият туридан келиб чиқиб, мисол учун фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари вазифа жиҳатдан таснифнинг 7 011 бўлим 402 кичик бўлим (7 011 – Ижро этувчи ва қонунчилик органлари, бюджет-молиявий масалалар, халқаро муносабатлар бўлими ва 402 – Шаҳар, шаҳарча, қишлоқ ва овул маҳаллалари фуқаролар йиғини кенгаши аппаратини сақлаш харажатлари кичик бўлими) орқали акс эттирилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида198
[26] “Харажат мажбуриятлари ижроси учун бюджет ажратмалари ҳажми” устунида бюджетдан ажратиладиган маблағларнинг ҳисобот (ўтган) йилидаги ва жорий йилдаги ҳажми ҳамда режалаштирилаётган давр учун (келгуси уч йил) прогнози кўрсаткичлари акс эттирлади.
[27] “2016 йил (ҳисобот йили)да касса харажати” устунида ўтган даврдаги давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларининг касса харажатлари суммаси унинг 2-сон шакл Харажатлар сметасининг ижроси ҳақида ҳисоботининг 4-устуни “касса харажати – жами” ҳамда “Харажатларнинг ҳаммаси” қаторидаги суммага, шунингдек мазкур Услубий тавсияларнинг 3-иловаси Бюджет буюртмаси “2016 йилги ижро”нинг “касса харажати” усутуни ҳамда “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим.
[28] “2017 йил параметрлар” устунида давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларининг жорий йил учун харажатлар сметасининг “Ҳаммаси” устуни ҳамда “Смета бўйича жами” қаторидаги суммасига, шунингдек Бюджет буюртмасининг “2017 йилда тасдиқланган базавий харажатлар” устуни ҳамда “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим.
[29] “2017 йил кутилаётган (касса харажатлар)” устунида давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларининг харажатлар сметасидаги маблағлар доирасида кутилаётган касса харажатлари суммаси кўрсатилади.
Бунда кутилаётган касса харажатлари суммаси Бюджет буюртмасининг “2017 йилда кутилаётган ижро (касса харажатлари)” устуни ҳамда “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим.
[30] “режалаштирилаётган давр учун прогноз” устунида:
2018 йил суммаси Бюджет буюртмасининг “2018 йил тадбирларни ҳисобга олган ҳолда” устунинг “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим;
2019 йил суммаси Бюджет буюртмасининг “2019 йил тадбирларни ҳисобга олган ҳолда” устунинг “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим;
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 199
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
2020 йил суммаси Бюджет буюртмасининг “2020 йил тадбирларни ҳисобга олган ҳолда” устунинг “Жами” қаторидаги суммага тўғри келиши лозим.
[31] Молиялаштириш учун асос бир нечта меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларда, шартнома (келишув)ларда келтирилган тақдирда, харажат мажбуриятлари реестрида уларнинг барчаси кўрсатилади.
Агар ташкилот томонидан бир неча турдаги давлат хизматлари амалга оширилса, барча давлат хизматлари шалкда тўлиқ акс эттирилиши лозим.
3-§. Тегишли вазирлик, қўмита ва идоралар ҳамда “Маҳалла” хайрия жамоат фонди, шунингдек маҳаллий давлат
ҳокимияти органлари томонидан қабул қилинган соҳани ривожлантириш дастури
[32] Ўзбекистон республикаси Олий Мажлис палаталари, Ўзбекистон республикаси Президенти, Ҳукумати, тегишли вазирлик, қўмита ва идоралар ҳамда “Маҳалла” хайрия жамоат фонди, шунингдек маҳаллий давлат ҳокимияти органлари томонидан қабул қилган дастурлар ва улар доирасида давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари томонидан уч йилдан кам бўлмаган муддатга қабул қилинган соҳани ривожлантириш дастури (бундан буён матнда ривожлантириш дастури деб юритилади) давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариг органлари томонидан бюджет сўровини тузишга асос бўлиб ҳисобланади.
[33] ривожлантириш дастури ривожлантиришнинг асосий йўналишлари, давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари тизимининг барча йўналишлари бўйича мақсад ва вазифалари, мақсадларга эришиш ва вазифаларни бажаришга қаратилган комплекс ўзаро боғлиқ бўлган ҳуқуқий, иқтисодий, ижтимоий, ташкилий ва техникавий чора-тадбирлар, кутилаётган натижаларнинг муддатлари ва турлари бўйича келишилган кўрсаткичлари тизимидан иборат бўлади.
[34] ривожлантириш дастури Ўзбекистон республикаси қонунлари, Ўзбекистон республикаси Олий Мажлис палаталари, Ўзбекистон республикаси Президентининг ва Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари билан белгиланган мақсадлар ва вазифаларга асосланади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида200
[35] Бюджет буюртмасини тузишда ривожлантириш дастурида назарда тутилган тадбирлар ва уларни молиялаштириш учун белгиланган маблағ миқдори инобатга олиниши лозим.
[36] ривожлантириш дастурини амалга ошириш учун бюджетдан ажратиладиган маблағлар ҳажми режалаштирилаётган даврга базавий харажатлар доирасида, базавий харажатлардан бажарилган тадбирларни, бир марталик харажатларни ва зарурияти қолмаган маблағларни чиқариб ташланиши, шунингдек фаолият натижалари кўрсаткичлари прогнози (тармоқ, штат ва контингентларни ўзгариши) инобатга олинган ҳолда шакллантирилади.
Бунда ривожлантириш дастурида янги қабул қилинган норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар бўйича тадбирлар ва лойиҳаларни амалга ошириш харажатлари назарда тутилиши керак.
4-§. Бюджет буюртмасини тузиш ва тайёрлаш тартиби
[37] Бюджет буюртмаси давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари томонидан мазкур Услубий тавсияларнинг 3-иловасига мувофиқ шаклда ҳар бир ташкилот учун алоҳида тузилади.
[38] Бюджет буюртмасида қуйидагилар кўрсатилиши лозим:
давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш оргналарининг тўлиқ номи;
бюджет тизими бюджетлари харажатларининг вазифа жиҳатдан таснифи ва ташкилий таснифнинг тегишли кодлари.
Мисол учун, давлат бошқарув органи – Наманган шаҳар ҳокимияти вазифа жиҳатдан таснифда 7 011 бўлим 204 кичик бўлим (7 011 – Ижро этувчи ва қонунчилик органлари, бюджет-молиявий масалалар, халқаро муносабатлар бўлими ва 100 – Вилоятлар, Тошкент шаҳар ва туманлар (шаҳарлар) ҳокимиятларини сақлаш харажатлари кичик бўлими) ҳамда ташкилий таснифда 018 “Вилоятлар, шаҳарлар, туманлар ҳокимиятлари” коди орқали акс эттирилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 201
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
Фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари вазифа жиҳатдан таснифда 7 011 бўлим 402 кичик бўлим (7 011 – Ижро этувчи ва қонунчилик органлари, бюджет-молиявий масалалар, халқаро муносабатлар бўлими ва 402 – Шаҳар, шаҳарча, қишлоқ ва овул маҳаллалари фуқаролар йиғини кенгаши аппаратини сақлаш харажатлари кичик бўлими) ҳамда ташкилий таснифда 018 “Вилоятлар, шаҳарлар, туманлар ҳокимиятлари” коди орқали акс эттирилади.
[39] Бюджет буюртмаси бюджет тизими бюджетлари харажатларининг иқтисодий таснифига мувофиқ тузилади.
[40] Бюджет буюртмасининг “2016 йилги ижро” устунида давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларининг 2016 йил учун Харажатлар сметасининг ижроси ҳақида ҳисоботдаги (2-сон шакл) маълумотлар асосида тўлдирилади.
Бунда “касса харажатлари” устунига ҳисоботнинг “касса харажати — жами”, “Ҳақиқий харажат” устунига эса ҳисоботнинг “Ҳақиқий харажатлар — жами” устунидаги иқтисодий таснифнинг моддалари тўғри келиши ва тўлиқ акс эттирилиши лозим.
[41] “2017 йил тасдиқланган харажатлар режаси” устунида давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари учун жорий йилга тасдиқланган харажатлар сметаси маълумотлари иқтисодий таснифга мувофиқ тўлиқ акс эттирилади.
[42] “2017 йил кутилаётган ижро (касса харажатлари)” устунида давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларининг харажатлар сметасидаги маблағлар доирасида кутилаётган касса харажатлари суммаси, ўтган даврда киритилган ва йил давомида киритилиши кутилаётган ўзгартиришларни инобатга олган ҳолда кўрсатилади.
[43] 2017 йил кутилаётган ижро бўйича “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунида Ўзбекистон республикаси Президенти, Ҳукумати, тегишли вазирлик, қўмита ва идоралар ҳамда “Маҳалла” хайрия жамоат фонди, шунингдек маҳаллий давлат ҳокимияти органлари томонидан қабул қилинган дастурлар бўйича давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларида амалга ошириладиган тадбирлар учун маблағлар суммаси акс эттирилади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида202
[44] 2018 йил (режалаштирилаётган давр) бўйича:
а) “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунида 2017 йил кутилаётган касса харажатларини айрим турдаги харажатлар учун (масалан иш ҳақи ва унга тенглаштирилган тўловлар, стипендиялар, ижтимоий нафақалар, ягона ижтимоий тўлов, ижтимоий эҳтиёжларга бошқа ажратмалар/бадаллар, марказлаштирилган инвестиция харажатлари, электр энергия, табиий газ, кўмир, иссиқ сув ва иссиқлик энергияси, совуқ сув ва оқова, қўриқлаш хизмати ва бошқа харажатлар) ошиш коэффициентлари41га кўпайтирган ҳолда ҳисоблаб чиқарилган суммаси (2017 йил кутилаётган касса харажатлари х ошиш коэффициент = тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда харажталар суммаси) акс эттирилади;
б) “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунида Ўзбекистон республикаси Президенти, Ҳукумат, тегишли вазирлик, қўмита ва идоралар ҳамда “Маҳалла” хайрия жамоат фонди, шунингдек маҳаллий давлат ҳокимияти органлари томонидан қабул қилинган дастурда белгиланган тадбирларни амалга ошириш муддатларидан келиб чиқиб ҳисобланади;
в) “шундан, қўшимча (+) ёки камайиши (-)” устунида 2018 йилнинг “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунидаги суммадан 2017 йил учун “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунидаги сумма айрилиб, 2018 йилнинг “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунидаги суммаларни қўшиб ҳисобланади.
[45] 2019 ва 2020 йил (прогнозлаштирилаётган давр) бўйича:
а) “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунида 2018 (2019) йил “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунидаги суммани айрим турдаги харажатлар учун тегишли йиллар мўлжалланган ошиш коэффициентларига кўпайтирган ҳолда ҳисоблаб чиқарилган суммаси акс эттирилади;
41 Бюджетташкилоти,бюджетмаблағлариолувчивабюджетмаблағларинитақсимловчиларнингбюджетбуюртмасинитузишдақўлланиладиганхаражатларниошишкоэффициентлариМолиявазирлигитомониданбюджетсўровинитузиштартибибиланбиргаюборади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 203
I-БОБ
VI-б
об
Ўзбекистонда ўрта муддатли бю
джетлаш
тириш
(Нам
анган шаҳар м
исолида)
б) “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунида Ўзбекистон республикаси Президенти, Ҳукумат, Ўзбекистон республикаси Уй-жой коммунал хизмат кўрсатиш ҳамда маҳаллий давлат ҳокимияти органлари томонидан қабул қилинган дастурда 2019 (2020) йил учун белгиланган тадбирлар асосида ҳисобланади;
в) “шундан, қўшимча (+) ёки камайиши (-)” устунида 2019 (2020) йилнинг “Тадбирларни ҳисобга олмаган ҳолда” устунидаги суммадан 2018 йил учун “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунидаги сумма айрилиб, 2019 (2020) йилнинг “Тадбирларни (дастур) амалга ошириш харажатлари” устунидаги суммаларни қўшиб ҳисобланади.
[46] Ўзбекистон республикаси Президенти ва Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари билан тасдиқланган дастур ва тадбирларни амалга ошириш учун, шунингдек маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг қарорлари ҳамда тасдиқланган манзилли дастурлар асосида давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларининг моддий-техника базасини мустаҳкамлаш учун бюджетдан ажратиладиган маблағлар мазкур Услубий тавсияларнинг 4-иловасига мувофиқ тўлдирилади.
[47] Ушбу маълумотлар дастур ва тадбирларнинг номи, шунингдек Давлат бюджети маблағлари ҳисобидан тадбирни амалга ошириш учун асос бўлиб ҳисобланган Ўзбекистон республикаси Президенти ва Вазирлар Маҳкамасининг тегишли қарорлари акс эттирилади.
[48] Бюджет буюртмасида харажатлар ҳажмини ўтган йилга нисбатан ошиши фақат қонуний асос бўлганда ва агарда ушбу ошиш бюджет маблағларини тақсимловчининг ривожлантириш дастурида назарда тутилган тақдирда йўл қўйилади.
Бунда режалаштирилаётган даврга ажратиладиган маблағларнинг ҳажмини ҳисоблаш асосига киритиладиган базавий харажатларни тўғри аниқлашга алоҳида аҳамият бериш, хусусан базавий харажатлардан ижро қилинган тадбирларни, бир марталик харажатларни ва зарурияти қолмаган маблағларни чиқариб ташлаш лозим.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида204
Бюджет буюртмасини тайёрлашда бюджетдан ажратиладиган маблағлар ҳажмини ошишига олиб келувчи харажатларни режалаштиришда ташкилотнинг бюджетдан ташқари маблағлари ҳамда беғараз ёрдамлар ҳисобга олиниши лозим.
[49] Ўтган даврларга нисбатан режалаштирилаётган давр учун харажатларнинг умумий ҳажми оширилса ёки камайтирилса, бюджет буюртмасига харажатларни ошириш ёки камайтириш учун асословчи ҳисоб-китоблар ва меъёрий-ҳуқуқий асосларни илова қилиш лозим.
[50] Харажатларни моддалар ўртасида қайта тақсимлашга фақат сабаблар ва қайта тақсимлаш учун асослар, шунингдек асословчи ҳисоб-китоблар кўрсатилган тақдирда йўл қўйилади.
Якуний қоидалар
[51] Харажатлар сметасини ижроси тўғрисидаги ҳисобот, харажатлар мажбуриятларининг реестри, ривожлантириш дастури ва бюджет буюртмасида назарда тутилган ҳисобот даври кўрсаткичлари, тасдиқланган параметрлар ва жорий йилда кутилаётган касса харажатлари, шунингдек режалаштирилаётган давр учун прогноз кўрсаткичлари ўртасида ўзаро боғлиқлик бўлиши лозим.
Бунда бир хил кўрсаткичлар миқдори ва суммалари бир- бирига тўғри келиши керак.
[52] Давлат бошқарув ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари раҳбари ва бош ҳисобчиси бюджет сўровини ўз вақтида тақдим этмагани42 учун Ўзбекистон республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 1756-моддасига мувофиқ энг кам иш ҳақининг бир бараваридан икки бараваригача миқдорда жаримага солинади.
42 ЎзбекистонРеспубликасиБюджеткодексининг190-моддаси
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 205I-б
об
Хи
ло
са
Сўнгги йилларда кўпгина ривожланган мамлакатларда давлат молиясини бошқариш тизимини модернизациялаш бўйича жиддий ҳаракатлар амалга оширилди. ислоҳотлардан кўзланган мақсад молиявий баркарорликни таъминлаш мақсадида давлат молия тизимининг унумдорлик ва очиқлик даражасини ошириш, бюджет маблағларидан оқилона фойдаланиш, бюджет жараёни иштирокчиларининг жавобгарлигини кучайтириш ва энг асосийси бюджетни режалаштиришнинг сифатини оширишга қаратилди.
Мамлакатимизда ҳам амалга оширилаётган иқтисодий ислоҳотлар бюджет жараёни нафақат йил давомидаги кўзланган харажатларни молиялаштиришни, балки бир йилдан ортиқ давом этадиган давлат дастурларини молиялаштирилишини хизмат қилишини таъминлаш, давлат дастурларини бажариш учун керак бўлган молиявий ресурслар билан боғлаш ва бюджет жараёнини ошкоралик даражасини ошириш тақазо этмоқда.
Ўрта муддатли бюджетлаштириш орқали бюджет лойиҳасини мукаммал, пухта тузишга, амалга оширилаётган иқтисодий-ижтимоий ислоҳотлар, Давлат ва ҳудудий дастурларни тўлиқ молиявий таъминлашга, бюджет харажатларининг самарадорлигини оширишга, уларнинг аниқ мақсадли ва манзилли бўлишига, бюджет лойиҳасини кенг омма эътиборига ва муҳокамасига ҳавола этиш имкониятларига эришилади.
Бюджетни ўрта муддатли режалаштириш орқали бюджет тизимида бюджетлараро муносабатларни тубдан такомиллашишига, ижтимоий соҳани жадал ривожлантиришга ва белгиланган меъёрларга мувофиқ уларни реал молиялаштиришга, маҳаллий бюджетларининг даромад базасини кенгайишига, уларнинг субвенциядан чиқариб, мутаносиблиги ва ўзини ўзи қоплай олишини таъминлашга, бюджет
хуЛОСа
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида206
маблағларидан мақсадли ҳамда оқилона фойдаланишига, ҳудудлар иқтисодиётини модернизациялаш ва диверсификациялашга, мақсадли инвестиция дастурларини молиялаштиришга, ҳудудларни табиий ва иқтисодий салоҳиятдан янада тўлиқ ва самарали фойдаланган ҳолда уларни комплекс ва интенсив ривожлантириш мумкин бўлади.
Юқоридагиларни инобатга олган ҳолда, мазкур услубий қўлланмада Ўзбекистоннинг амалдаги бюджет жараёни тадқиқ этилиб, ҳудудлар бюджетини ўрта муддатга (3 йилга) режалаштиришни амалга ошириш имкониятлари ва афзалликлари ёритилиб, Наманган шаҳри маҳаллий бюджети мисолида ўрта муддатли бюджет лойиҳасини тузиш бўйича амалий тавсиялар ишлаб чиқилди. Ушбу амалий-услубий тавсиялардан республикамизнинг бошқа минтақаларида ҳам маҳаллий бюджетлар лойиҳасини тузишда қўлланилиши бюджет сиёсатига қатъий риоя этилишини таъминлашга, ижтимоий соҳани барқарор, мутаносиб ва жадал ривожлантиришга, маҳаллий ҳокимиятнинг ижтимоий мажбуриятларини тўлиқ ва ўз вақтида бажарилишига, йирик инвестиция лойиҳаларини молиялаштиришга, қолаверса, маҳаллий бюджетларнинг молиявий барқарорлигини мустаҳкамлашга хизмат қилади.
Мухтасар қилиб айтганда, ўрта муддатли бюджетни жорий қилиш натижасида ҳудудларда турли соҳа ва тармоқларни самарали молиялаштирилишга эришилади, уларнинг асосий харажатлари йўналишлари ва белгиланган тадбирларни режалаштириш механизми такомиллашади. Маҳаллий бюджетларни ўрта муддатли режалаштириш натижасида минтақаларнинг ижтимоий-иқтисодий ривожланиши, ялпи минтақавий маҳсулот ўсиши, тадбиркорлик ривожланиши ва сармоялар жалб қилиниши, янги иш жойлари яратилиши, уй-жой ва коммунал хўжалиги ҳолати яхшиланиши ва ҳудудлар ободонлаштирилишига эришиш мумкин. Бу, ўз навбатида, маҳаллий аҳолининг яшаш даражасини ўсишига, фуқароларнинг фаровонлигини ошишига олиб келади.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 207
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
I. На
маН
гаН
шаҳ
ар м
аҳал
лий
бюд
жет
иНиН
г 20
18-2
020
йилл
ар у
чуН
бюд
жет
лой
иҳас
и (мин
гсўм
да)
ДАр
ОМАД
ЛАр
НОМ
и20
18 й
ил уч
ун
даро
мад
лар
реж
аси
2019
йил
учун
да
ром
адла
р ло
йиҳа
си20
20 й
ил уч
ун
даро
мад
лар
лойи
ҳаси
А4
56
Юри
дикш
ахсл
арда
нол
инад
иган
фой
дасол
иғи
769
813
9,0864
501
0,0970
834
7,0
Савд
ова
умум
ийовқ
атла
нишкор
хона
лари
учунягона
сол
иқ
тўло
вида
нДа
влатбюдж
етигааж
ратм
алар
23763
542
,022
874
106
,026
543
875
,0
Ягон
асо
лиқтўло
вида
нДа
влатбюдж
етигааж
ратм
алар
,шуж
умла
-да
нки
чикк
орхона
вами
кроф
ирма
ларбўйи
ча26
115
388
,028
914
517
,032
934
874
,0
Жис
мони
йшахсл
арда
нол
инад
иган
дар
омад
сол
иғи
25178
310
,027
228
011
,024
696
853
,0
Тадб
ирко
рлик
фао
лиятиби
ланшуғулла
нувч
июри
дикв
ажис
мони
йшахсл
арда
нол
инад
иган
қатъи
йбе
лгил
анганда
рома
дсо
лиғи
20093
022
,022
564
464
,025
339
893
,0
Қўшил
ганқи
йматсол
иғи
40905
180
,045
936
518
,049
710
829
,0
Акци
зсо
лиғи,ж
ами
33308
,037
405
,042
006
,0
-ча
кана
сав
дота
рмоғид
асо
тила
ётган,ол
тинд
анта
йёрл
анганза
р-гарл
икбую
млар
и33
308
,037
405
,042
006
,0
Юри
дикш
ахсл
арни
нгмол
-мулки
гасол
инад
иган
сол
иқ897
983
9,010
084
359
,011
324
735
,0
Жис
мони
йшахсл
арни
нгмол
-мулки
гасол
инад
иган
сол
иқ930
071
3,010
444
700
,011
729
399
,0
Ерсол
иғи(ягона
ерсо
лиғида
нташқа
ри)
876
474
9,0984
281
3,011
053
479
,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида208
Ягон
аер
сол
иғи
Еростибо
йлик
лари
данфо
йдал
анганл
икуч
унсол
иқ
Сувре
сурс
лари
данфо
йдал
анганл
икуч
унсол
иқ88
230
2,099
082
5,0111
269
7,0
Обод
онла
штири
шваиж
тимо
ийинф
ратузи
лман
ири
вожла
нтир
иш
соли
ғи441
511
0,0495
816
8,0556
802
3,0
Давл
атбож
и17
166
317
,019
277
774
,021
648
940
,0
Жар
имал
ар19
741
035
,022
169
182
,024
895
991
,0
ЎзРИИ
ВЙў
лҳара
катиха
вфси
злигиБо
шбош
қарм
асива
унин
гҳудуди
йбўли
нмал
аритомо
нида
нунди
рила
диганйи
ғимл
ар609
572
7,0684
550
1,0768
749
8,0
Бозо
рлар
дар
омад
идан
тушум
952
731
2,010
699
172
,012
015
170
,0
Маҳал
лиййи
ғимл
ар106
535
6,0119
639
5,0134
355
1,0
Жис
мони
йшахсл
арда
нтран
спор
твос
итал
ариучунбен
зин,ди
зел
ёқил
ғиси
вагазис
теъм
олқил
ганл
икучунсо
лиқ
15967
770
,017
931
806
,020
137
418
,0
Бошқа
тушум
лар
10945
176
,012
565
943
,013
890
517
,0
дар
омад
лар
жам
и25
6 63
8 29
5,0
283
206
669,
031
1 38
4 09
5,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 209
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
(мин
гсўм
да)
ХАрА
ЖАТ
ЛАр
НОМ
и20
18 й
ил уч
ун
хара
жат
лар
реж
аси
2019
йил
учун
ха
раж
атла
р ло
йиҳа
си20
20 й
ил уч
ун
хара
жат
лар
лойи
ҳаси
А4
56
Иқтисоди
ётха
ражатла
ри,ж
ами
19539
274
,022
564
310
,025
317
094
,0
Қишло
қхўжал
игиташки
лотлар
и44
359
6,048
691
6,053
449
5,0
Умум
ийта
ълим
16567
043
7,018
199
432
1,019
955
883
1,0
Мад
ания
т489
381
8,0542
635
4,0592
115
0,0
Соғлиқ
нисақ
лаш
57661
188
,063
472
821
,069
876
203
,0
Жис
мони
йтарб
ия836
2,0894
7,0957
3,0
ижти
мои
й со
ҳала
р, ж
ами
228
677
401,
025
1 38
9 35
9,0
275
900
252,
0
Давл
атбош
қарувор
ганл
арин
иса
қлаш
хара
жатла
ри161
368
5,0177
288
3,0194
783
7,0
Маҳал
лийўзин
иўзибо
шқа
рувор
ганл
ари
651
726
6,0716
834
7,0788
448
9,0
Заҳира
жам
ғарм
аси
Бошқа
хара
жатла
р22
413
7,024
058
0,025
824
9,0
Имтиёзли
йўлов
чила
рниташиш
данкўрган
за
рарн
ида
влатбюдж
етид
анқоп
лаш
66528
,071
185
,076
168
,0
Хара
жат
лар
жам
и25
6 63
8 29
5,0
283
206
669,
031
1 38
4 09
5,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида210
II. НАМАНГАН ШАҲРИНИНГ БОШҚАРУВ ОРГАНЛАРИ сОҲАсИДА 2018-2020 ЙИЛЛАР УЧУН БЮДЖЕТ сЎРОВИ
ҚИсҚАЧА ТАҲЛИЛИ
Жорий йилда Наманган шаҳар бошқарув органлари таъминоти (1 168,3 млн) 2016 ҳақиқий харажатлар (2 099,0 млн) нисбатан 55 % камайди. Харажатларнинг асосий қисми (83%) жорий йилда тасдиқланган харажатлар режасига асосан 1 ва 2- гуруҳ харажатларига тўри келади. Ушбу йўналишда кўзда тутилган харажатлар суммаси прогнозлаштириш даврида (2018-2020 йиллар) ҳар йили мос равишда 10-12%га ўсиши назарда тутилган. (2018 йилда 1 613,7 млн сўм, 2019 йилда 1 772, 8 млн сўм ва 2020 йилда 1 947, 8 млн сўм.).
Қуйида Наманган шаҳрининг бошқарув органлари соҳасида 2018-2020 йиллар учун режалаштирилган ўрта муддатли бюджет сўрови келтирилмоқда.
изоҳ: Ўзбекистон республикаси Президенти ва Ўзбекистон республикаси Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари билан тасдиқланган дастур ва тадбирларни амалга ошириш харажатлари режалаштирилмаганлига сабабли ушбу илова (4-илова) 0 (ноль) кўринишида бюджет муассасаси тамонидан тасдиқланган.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 211
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
2-и
лова
Нам
анга
н ш
аҳар
бош
қару
в ор
ганл
арин
инг 2
018-
2020
йил
учу
н
реж
алаш
тири
лаёт
ган
хара
жат
маж
бури
ятла
рини
нг р
еест
ри
№Ф
аоли
ят/
тадб
ирла
р ту
рлар
и
Меъ
ёрий
-ҳуқ
уқий
ҳу
жж
атБю
джет
тасн
ифи
бўйи
ча
хара
жат
лар
кодл
ари
Хара
жат
маж
бури
ятла
ри и
жро
си уч
ун б
юдж
ет а
жра
тмал
ари
хаж
ми,
мин
г сўм
Ном
и
Маб
лағл
ар
ман
баси
ва
бюдж
етла
р да
раж
аси
тасн
ифи
Вази
фа
жих
атда
нпа
ра-
мет
рлар
Жор
ий й
илре
жал
ашти
рила
ётга
н да
вр уч
ун п
рогн
оз
Бўли
мки
чик
бўли
мпа
ра-
мет
рлар
кути
ла-
ётга
н (к
асса
ха
раж
ати)
2018
йил
2019
йил
2020
йил
12
34
56
78
910
1112
1Ҳо
кими
ят
Ўзбе
кистон
Ре -
спубли
каси
нинг
02.09.19
93й913
-XII
сонл
и"М
аҳал
лий
давл
атҳо
кими
яти
тўғрис
ида"ги
Қо
нуни
1000
2270
1120
4208
680
7,912
0926
4,012
0926
4,013
2825
2,014
5899
8,016
0266
2,0
2
Шаҳар
ма
дани
ят
бўли
ми
бошқа
рув
аппа
рати
Вази
рлар
Маҳкама
сини
нг
25.06.20
13й178
со
нли"201
3-2
018
йилл
арда
зам
она-
вийма
дани
ятва
аҳол
ида
мол
иш
марк
азла
рини
таш-
килэтиш
чор
а-тад-
бирл
аритўғрис
ида"
Қаро
ри
1000
2270
8920
035
558
,263
456
,863
456
,869
781
,076
734
,084
380
,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида212
3Меҳна
тин
спек-
торл
ари
Вази
рлар
Маҳкама
сини
нг
13.02.20
01й75со
н-ли
"Ўзб
екис
тонРе
-сп
убли
каси
меҳна
тва
аҳоли
ниижтимо
-ий
муҳоф
азақи
лиш
вази
рлигифа
олия
-тини
ташки
лэтиш
тўғрис
ида"қар
ори
1000
2271
0912
021
383
4,821
383
4,816
622
2,018
284
4,020
112
8,022
124
1,0
4
Нама
нган
шаҳар
Ха
лқ
қабулхо-
наси
Ўзбе
кистон
Ре
спубли
каси
Пр
езид
ентини
нг
06.01.20
17й272
1со
нли"Ж
исмо
ний
ваю
риди
кшахсл
ар-
нингмурож
атла
ри
била
ниш
лашни
на
зора
тқил
ишва
муво
фиқл
аштири
ш
хизм
атифа
олия
-тини
ташки
лэтиш
тўғрис
ида"Қар
ори
1000
2270
1120
50,0
30415
,030
415
,032
808
,036
023
,039
554
,0
жам
иХ
ХХ
Х2
336
200,
915
1697
0,6
1469
357,
816
1368
5,0
1772
883,
019
4783
7,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 213
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
2-и
лова
Нам
анга
н ш
аҳар
бош
қару
в ор
ганл
арин
инг 2
018-
2020
йил
учу
н ре
жал
ашти
рила
ётга
н
хара
жат
маж
бури
ятла
рини
нг р
еест
ри(м
инг с
ўм)
Хара
жат
ном
и
Хара
жат
лар
иқти
соди
й та
сниф
инин
г ко
длар
и
2016
йил
ги и
жро
2017
йил
2018
-202
0 йи
ллар
учун
хар
ажат
лар
лойи
ҳаси
касс
а ха
раж
ати
Ҳақи
қий
хара
жат
Тасд
иқ-
ланг
ан
хара
жат
лар
реж
аси
2018
йил
(р
ежал
аш-
тири
лаёт
ган
давр
)
2019
йил
(про
гноз
-ла
шти
рила
ётга
н да
вр)
2020
йил
(п
рогн
оз-
лаш
тири
лаёт
ган
давр
)
Тадб
ирла
рни
ҳисо
бга
олга
н ҳо
лда
Тадб
ирла
рни
ҳисо
бга
олга
н ҳо
лда
Тадб
ирла
рни
ҳисо
бга
олга
н ҳо
лда
жам
иж
ами
2370
089,
220
9902
4,4
1 16
8 30
2,0
1 61
3 68
5,0
1 77
2 88
3,0
1 94
7 83
7,0
1-гуруҳж
ами
ЖАМ
И1-гр.
84717
9,084
586
2,577
380
1,0121
034
9,0133
138
3,0146
452
1,0
Асос
ийишҳа
қи41
1110
084
372
7,784
164
3,077
380
1,0121
034
9,0133
138
3,0146
452
1,0
Вақтин
чамеҳна
тга
қоби
лиятси
злик
наф
ақа
4711
120
345
1,3421
9,50,0
0,00,0
0,0
2-гуруҳж
ами
ЖАМ
И2-гр.
21036
7,821
011
9,219
196
0,030
006
3,033
006
9,036
307
5,0
Ягон
аиж
тимо
ийтў
лов
4121
100
20994
1,820
969
3,219
148
5,029
954
0,032
949
4,036
244
3,0
Ижтимо
ийэҳтиё
жла
ргабо
шқа
аж
ратм
алар
/бад
алла
р41
2120
042
6,042
6,047
5,052
3,057
5,063
2,0
4-гуруҳж
ами
ЖАМ
И4-гр.
131
2542
,410
4304
2,720
254
1,010
327
3,011
143
1,012
024
1,0
Электроэ
нергия
4221
000
51663
,552
160
,034
589
,043
096
,046
974
,051
202
,0
Совуқсувва
оқа
ва42
2400
0181
4,4181
4,2203
1,0331
2,0361
0,0393
5,0
Нотура
ржой
бин
олар
инижор
ий
таъм
ирла
ш42
3220
0787
1,9787
1,90,0
0,00,0
0,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида214
Тран
спор
твос
итал
арижор
ий
таъм
ирла
ш42
3410
00,0
0,0100
0,0107
0,0114
5,0122
5,0
Комп
ьютержихоз
лари
,хисо
блаш
ваауди
о-ви
део
техник
алар
нижор
ийта
ъмир
лаш
4234
920
100
0,0100
0,0100
0,0107
0,0114
5,0122
5,0
Това
р-мо
ддий
захир
алар
(қоғоз
данташкари
)42
5211
0211
5,518
978
,0134
1,0143
5,0153
5,0164
2,0
Қоғозхари
дқи
лишуч
ун
хара
жатла
р42
5212
0101
2,030
0,080
0,085
6,091
6,098
0,0
Ёнил
ғиваЁМ
М42
5250
0639
4,711
027
,713
656
,038
064
,040
730
,043
581
,0
Теле
фон,теле
граф
вапо
чта
хизм
атла
ри42
9210
0995
0,011
316
,1880
3,0942
0,010
080
,010
785
,0
Ахбо
ротв
ако
ммуник
ация
хизм
атла
ри42
9220
0186
5,0322
6,6462
6,0495
0,0529
6,0566
6,0
Объе
ктла
рниқўри
қлаш
хизм
атла
ри42
9300
014
438
0,114
438
0,10,0
0,00,0
0,0
Това
рва
хизм
атла
рсо
тибол
иш
бўйи
чабош
қаха
ражатла
р42
9999
0880
3,3722
5,60,0
0,00,0
0,0
Нотура
ржой
бин
олар
исо
тиб
олиш
4352
200
1059
000,0
31481
,50,0
0,00,0
0,0
Тран
спор
твос
итал
арисо
тиб
олиш
4354
100
0,015
674
,30,0
0,00,0
0,0
Меб
ельва
офи
сжихоз
лари
со
тибол
иш43
5491
00,0
71417
3,80,0
0,00,0
0,0
Комп
ьютержихоз
лари
,хисо
блаш
ваауди
о-ви
део
техник
аси,ахбо
ротт
ехно
логияс
ива
кера
клиаш
ёлар
сотиб
оли
ш
4354
920
14122
,020
127
,40,0
0,00,0
0,0
Бошқа
техник
асо
тибол
иш43
5499
0255
0,0228
5,50,0
0,00,0
0,0
Бошқа
хара
жатла
р48
2119
00,0
0,013
469
5,00,0
0,00,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 215
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Тран
спор
твос
итал
арижор
ий
таъм
ирла
ш42
3410
00,0
0,0100
0,0107
0,0114
5,0122
5,0
Комп
ьютержихоз
лари
,хисо
блаш
ваауди
о-ви
део
техник
алар
нижор
ийта
ъмир
лаш
4234
920
100
0,0100
0,0100
0,0107
0,0114
5,0122
5,0
Това
р-мо
ддий
захир
алар
(қоғоз
данташкари
)42
5211
0211
5,518
978
,0134
1,0143
5,0153
5,0164
2,0
Қоғозхари
дқи
лишуч
ун
хара
жатла
р42
5212
0101
2,030
0,080
0,085
6,091
6,098
0,0
Ёнил
ғиваЁМ
М42
5250
0639
4,711
027
,713
656
,038
064
,040
730
,043
581
,0
Теле
фон,теле
граф
вапо
чта
хизм
атла
ри42
9210
0995
0,011
316
,1880
3,0942
0,010
080
,010
785
,0
Ахбо
ротв
ако
ммуник
ация
хизм
атла
ри42
9220
0186
5,0322
6,6462
6,0495
0,0529
6,0566
6,0
Объе
ктла
рниқўри
қлаш
хизм
атла
ри42
9300
014
438
0,114
438
0,10,0
0,00,0
0,0
Това
рва
хизм
атла
рсо
тибол
иш
бўйи
чабош
қаха
ражатла
р42
9999
0880
3,3722
5,60,0
0,00,0
0,0
Нотура
ржой
бин
олар
исо
тиб
олиш
4352
200
1059
000,0
31481
,50,0
0,00,0
0,0
Тран
спор
твос
итал
арисо
тиб
олиш
4354
100
0,015
674
,30,0
0,00,0
0,0
Меб
ельва
офи
сжихоз
лари
со
тибол
иш43
5491
00,0
71417
3,80,0
0,00,0
0,0
Комп
ьютержихоз
лари
,хисо
блаш
ваауди
о-ви
део
техник
аси,ахбо
ротт
ехно
логияс
ива
кера
клиаш
ёлар
сотиб
оли
ш
4354
920
14122
,020
127
,40,0
0,00,0
0,0
Бошқа
техник
асо
тибол
иш43
5499
0255
0,0228
5,50,0
0,00,0
0,0
Бошқа
хара
жатла
р48
2119
00,0
0,013
469
5,00,0
0,00,0
Наманган шаҳрининг 2018-2020 йиллар учун бюджет сўровига 2-илова
Наманган шаҳар бошқарув органларининг 2018-2020 йил учун режалаштирилаётган харажат мажбуриятларининг реестри
Харажатлар номи Харажат моддаси
2018 - 2020 йиллар бюджет
лойиҳалари учун коэффициентлар*
I гуруҳ
Ишҳақиваунгатенглаштирилгантўловлар 41 10 000 1,10
Стипендиялар 48 21 400 1,10
Ижтимоийнафақалар 47 00 000 1,10
II гуруҳ
Ягонаижтимоийтўлов 41 21 100 1,10
Ижтимоийэҳтиёжларгабошқаажратмалар/бадаллар 41 21 200 1,10
III гуруҳ
Марказлаштирилганинвестицияхаражатлари 43 00 000 1,09
IV гуруҳ
Электрэнергия 42 21 000 1,09
Табиийгаз 42 22 000 1,09
Кўмир 42 52 600 1,09
Иссиқсувваиссиқликэнергияси 42 23 000 1,09
Совуқсувваоқова 42 24 000 1,09
Қўриқлашхизмати 42 93 000 1,10
Бошқахаражатлар 1,07
*) Молиявазирлигитомонидан2018-2020йиллардаДавлатбюджетилойиҳасинишакллантиришдарежалаштирилаётганошишкоэффициентларгааниқлик киритилишимумкин.
I-бо
би
ло
ва
ла
р
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида216
III. НАМАНГАН ШАҲРИНИНГ ЎЗИНИ ЎЗИ БОШҚАРИШ ОРГАНЛАРИ сОҲАсИДА 2018-2020 ЙИЛЛАР УЧУН БЮДЖЕТ
сЎРОВИ ҚИсҚАЧА ТАҲЛИЛИ
Наманган шаҳрининг ўзини ўзи бошқариш органлари фаолиятига 2017 йилда тасдиқланган харажатлар режасига асосан жами 5 890.7 млн сўм ажратилиши режалаштирилган бўлиб, бу харажатлар 2018 йилда 6 517.3 млн сўмни, 2019 йилда 7 168.3 млн сўмни, 2020 йилда 7 884.5 млн сўмни ташкил этади. Жорий йилда харажатларнинг асосий қисми (99.6%) тасдиқланган харажатлар режасига асосан 1 ва 2 гуруҳ харажатларига тўғри келади.
Наманган шаҳрининг ўзини ўзи бошқариш органлари фаолиятининг миқдор кўрсаткичлари фаолиятига кўра жорий йил 15 849 та хонадонларга ташриф этиш, ўрганиш, таҳлил қилиш ва муаммолар ечимини топиш, 741 та эҳтиёжманд оилаларга кўмак бериш, 1 564 та нуронийлар билан тадбирлар, 798 та болалар ва ўспиринлар билан тадбирлар ва бошқалар режалаштирилган.
Қуйида Наманган шаҳрининг ўзини ўзи бошқариш органлари соҳасида 2018-2020 йиллар учун режалаштирилган ўрта муддатли бюджет сўрови келтирилмоқда.
изоҳ: Ўзбекистон республикаси Президенти ва Ўзбекистон республикаси Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари билан тасдиқланган дастур ва тадбирларни амалга ошириш харажатлари режалаштирилмаганлига сабабли ушбу илова (4-илова) 0 (ноль) кўринишида бюджет муассасаси тамонидан тасдиқланган.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 217
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
1-и
лова
Нам
анга
н ш
аҳар
ўзи
ни ў
зи б
ошқа
риш
орг
анла
рини
нг 2
016
йилд
а эр
ишил
ган
нати
жал
ари
2017
йил
да
кути
лаёт
ган
нати
жал
ари
тўғр
исид
аги
таҳл
илий
ҳис
обот
и ва
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун п
рогн
оз л
ойиҳ
аси (м
инг с
ўм)
№кў
рсат
кичл
ар н
оми
Ўлчо
в би
рлиг
и
201
6 йи
лги
ижро
(ўтг
ан
йил)
2017
йил
да (ж
орий
йил
)20
18
йилг
а ре
жа
2019
йи
лга
реж
а
2020
йи
лга
реж
а кў
зда
тути
лган
кути
лаёт
ган
I.м
иқдо
р кў
рсат
кичл
ари
нати
жас
и
1.1
Хона
донл
аргаки
риш,ўрган
иш,таҳли
лқи
лишва
муам
мола
речим
инитопи
шдо
на31
697
15 8
4915
849
7 92
53
963
1 98
1
1.2
Эҳтиёж
манд
оил
алар
гакў
макб
ериш
дона
3 26
574
174
116
838
9
1.3
Сектор
лариш
иниму
вофи
қлаш
тири
шдо
на28
432
871
871
271
0
1.4
Нуро
нийл
арбил
анта
дбир
лар
дона
6 32
51
564
1 56
438
796
24
1.5
Хоми
ладо
рлар
бил
анта
дбир
лар
дона
4 67
497
897
820
543
9
1.6
Бола
ларва
ўспи
ринл
арбил
анта
дбир
лар
дона
2 60
379
879
824
575
23
1.7
Хона
донва
эко
логиягаба
ғишла
нган
тадб
ирла
рдо
на1
964
897
897
410
187
85
1.8
Аёлл
арвақи
злар
бил
анта
дбир
лар
дона
6 83
61
804
1 80
447
612
633
1.9
Ўқувмуассас
алар
идагитадб
ирла
рдо
на3
798
842
842
187
419
1.10
Маҳал
лада
гиКХК
битир
увчи
лари
бил
аноли
ббо
рила
диганиш
лар
дона
6 61
83
679
3 67
92
045
1 13
763
2
1.11
Маҳал
лаахоли
сибан
длигин
иош
ириш
гақар
атил
ган
тадб
ирла
рдо
на25
314
749
749
221
0
1.12
Тадб
ирко
рлик
саб
оқла
риваиқ
тисоди
йса
водхон
лик
ўқувсем
инар
лари
дона
2 53
480
680
625
682
26
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида218
1.13
12йил
ликм
ажбури
йтаъл
имни
таъм
инла
шваэр
та
турм
ушни
олд
иниол
ишдо
на23
165
1 28
21
282
714
0
1.14
“Ора
стақи
злар
дав
раси
”тад
бирл
ари
дона
4 68
169
269
210
215
2
1.15
“Бир
бол
агаеттимаҳал
лаҳа
мота,ҳамон
а”мав
зуси
да
тадб
ирла
рдо
на2
431
842
842
292
101
35
1.16
Маҳал
лааҳлин
ингҳ
уқуқий
сав
одхонл
игин
иош
ириш
дона
5 87
182
882
811
716
2
1.17
Нотинч
оил
алар
гаки
риш,ўрган
ишваёр
дамбе
риш
дона
4 69
820
920
99
00
1.18
Одам
сав
доси
асо
ратлар
игақа
ршитадб
ирла
рдо
на2
419
643
643
171
4512
II.си
фат
кўрс
атки
члар
и на
тиж
аси
2.1
Кексал
арда
сурункали
,шуж
умла
даняш
ирин
кечувч
ива
илгар
иан
иқла
нмаган
каса
ллик
ларн
иэр
таани
қлаш
йўли
бил
анка
салл
икла
рпр
офил
актикаси
нику
чайтир
иш
чуқурл
аштири
лган
тибб
ийкў
рикл
арда
нўткази
ш
нафа
р23
410
26 2
7526
275
29 4
9133
100
37 1
51
2.2
1941
-194
5йи
ллар
дагиур
ушқатна
шчи
лари
ни
чуқурл
аштири
лган
тибб
ийкў
рикд
анўт
кази
ш
натижал
ариас
осид
аулар
нингсал
оматли
кқўрс
атки
члар
ибўйи
чашахси
йма
ълум
отла
рба
заси
ни
яратиш
,соғло
млаш
тири
шваса
натори
й-куро
рт
шар
оитида
дав
олан
ишин
иташки
лэтиш
.
нафа
р21
3232
4974
113
2.3
Махал
лала
рдаКе
ксал
арваим
кони
ятичекл
анган
эҳтиёж
манд
ногир
онла
рнипр
отез-ортоп
едия
бую
млар
иби
лантаъм
инла
шуч
унажра
тила
ётганма
блағла
рми
қдор
иниик
кибар
обар
ошир
иш
нафа
р51
6868
9112
116
1
2.4
1941
-194
5йил
лард
агиуруш
ваме
ҳнатфро
нтин
инг
фахрий
лари
ниМ
еҳна
твааҳол
инииж
тимо
иймуҳоф
аза
қили
шваз
ирли
ги,Ў
збекис
тонКа
саба
уюшма
лари
Фе
дера
цияс
иҳамд
ада
влатвахўжал
икбош
қаруви
бо
шқа
орган
лари
нингидо
рави
йма
нсубсан
атор
ия-
соғлом
лаштири
ш
нафа
р26
128
128
130
332
635
1
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 219
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
2-ил
ова
Нам
анга
н ш
аҳар
ўзи
ни ў
зи б
ошқа
риш
орг
анла
рини
нг 2
018
-202
0 йи
ллар
учу
н ре
жал
ашти
рила
ётга
н
хара
жат
маж
бури
ятла
рини
нг р
еест
ри
№Ф
аоли
ят/
тадб
ир-л
ар
турл
ари
Меъ
ёрий
-ҳуқ
уқий
ҳу
жж
ат н
оми
Бюдж
ет та
сниф
и бў
йича
ха
раж
атла
р ко
длар
иХа
раж
ат м
ажбу
рият
лари
иж
роси
учун
бю
джет
аж
ратм
алар
и ха
жм
и, м
инг с
ўм
Маб
лағл
ар
ман
баси
ва
бюдж
етла
р да
раж
аси
тасн
ифи
Вази
фа
жих
атда
н20
16 й
илда
(ҳ
исоб
от
йили
)
ка
сса
хара
жат
и
Жор
ий й
илре
жал
ашти
рила
ётга
н
давр
учун
про
гноз
Бўли
мки
чик
бўли
мпа
ра-
мет
рлар
кути
ла-
ётга
н (к
асса
ха
раж
ати)
2018
йил
2019
йил
2020
йил
12
34
56
78
910
1112
1Фу
қаро
ларн
и ўз-ўзи
ни
бошқа
риш
органи
Ўзбе
кистон
Ре
спубли
каси
-ни
нг02.09
.201
3й91
5-ХIIсон
ли
Қонуни
1000
2270
1140
147
083
,855
918
,023
296
,325
626
,028
189
,031
007
,0
2
Ўзбе
кистон
Ре
спубли
каси
-ни
нг02.09
.201
3й91
5-ХIIсон
ли
Қонуни
1000
2270
1140
2442
123
8,558
3477
1,059
0204
0,764
9164
0,071
4015
8,078
5348
2,0
жам
иХ
ХХ
Х4
468
322,
358
90 6
89,0
5925
337,
065
1726
6,0
7168
347,
078
84 4
89,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида220
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
3-ил
ова
Нам
анга
н ш
аҳар
ўзи
ни ў
зи б
ошқа
риш
орг
анла
рини
нг 2
018
йилг
а (р
ежал
ашти
рила
ётга
н) ҳ
амда
20
19-2
020
йилл
арга
йил
ларг
а (п
рогн
озла
шти
рила
ётга
н) б
юдж
ет б
уюрт
мас
и(м
инг с
ўм)
Хара
жат
ном
и
Хара
жат
лар
иқти
соди
й та
сниф
инин
г ко
длар
и
2016
йил
ги и
жро
2017
йил
2018
-202
0 йи
ллар
учун
хар
ажат
лар
лойи
ҳаси
касс
а ха
раж
ати
Ҳақи
қий
хара
жат
Тасд
иқ-
ланг
ан
хара
жат
лар
реж
аси
2018
йил
(р
ежал
аш-
тири
лаёт
ган
давр
)
2019
йил
(про
гноз
-ла
шти
рила
ётга
н да
вр)
2020
йил
(п
рогн
оз-
лаш
тири
лаёт
ган
давр
)
Тадб
ирла
рни
ҳисо
бга
олга
н ҳо
лда
Тадб
ирла
рни
ҳисо
бга
олга
н ҳо
лда
Тадб
ирла
рни
ҳисо
бга
олга
н ҳо
лда
жам
иж
ами
4 46
8 32
2,3
4 60
6 24
3,9
5 89
0 68
9,0
6 51
7 26
6,0
7 16
8 34
7,0
7 88
4 48
9,0
1-гуруҳж
ами
ЖАМ
И1-гр.
358
461
8,8367
878
1,1470
545
7,0520
468
3,0572
515
2,0629
766
7,0
Асос
ийишха
ки41
1110
0356
258
9,5365
934
1,8470
545
7,0520
468
3,0572
515
2,0629
766
7,0
Вақтин
чамеҳна
тга
қоби
лиятси
злик
наф
ақа
4711
120
22029
,319
439
,30,0
0,00,0
0,0
2-гуруҳж
ами
ЖАМ
И2-гр.
87494
4,591
580
4,4116
507
4,0129
101
4,0142
011
6,0156
212
7,0
Ягон
аиж
тимо
ийтў
лов
4121
100
87340
2,591
426
2,4116
298
7,0128
871
8,0141
759
0,0155
934
9,0
Ижтимо
ийэҳтиё
жла
ргабо
шқа
аж
ратм
алар
/бад
алла
р41
2120
0154
2,0154
2,0208
7,0229
6,0252
6,0277
8,0
4-гуруҳж
ами
ЖАМ
И4-гр.
875
9,011
658
,420
158
,021
569
,023
079
,024
695
,0
Теле
фон,теле
граф
вапо
чта
хизм
атла
ри42
9210
0875
9,0933
9,020
158
,021
569
,023
079
,024
695
,0
Меб
ельва
офи
сжихоз
лари
со
тибол
иш43
5491
00,0
231
9,40,0
0,00,0
0,0
Нотура
ржой
бин
олар
инижор
ий
таъм
ирла
ш42
3220
0787
1,9787
1,90,0
0,00,0
0,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 221
Наманган шаҳрининг 2018-2020 йиллар учун бюджет сўровига 5-илова
Наманган шаҳар ўзини ўзи бошқариш органларининг бюджет буюртмасини тузишда қўлланиладиган ошиш коэффициентлари
Харажатлар номи Харажат моддаси
2018 - 2020 йиллар бюджет
лойиҳалари учун коэффициентлар *
I гуруҳ
Ишҳақиваунгатенглаштирилгантўловлар 41 10 000 1,10
Стипендиялар 48 21 400 1,10
Ижтимоийнафақалар 47 00 000 1,10
II гуруҳ
Ягонаижтимоийтўлов 41 21 100 1,10
Ижтимоийэҳтиёжларгабошқаажратмалар/бадаллар 41 21 200 1,10
III гуруҳ
Марказлаштирилганинвестицияхаражатлари 43 00 000 1,09
IV гуруҳ
Электрэнергия 42 21 000 1,09
Табиийгаз 42 22 000 1,09
Кўмир 42 52 600 1,09
Иссиқсувваиссиқликэнергияси 42 23 000 1,09
Совуқсувваоқова 42 24 000 1,09
Қўриқлашхизмати 42 93 000 1,10
Бошқахаражатлар 1,07
*) Молиявазирлигитомонидан2018-2020йиллардаДавлатбюджетилойиҳасинишакллантиришдарежалаштирилаётганошишкоэффициентларгааниқлик киритилишимумкин.
I-бо
би
ло
ва
ла
р
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида222
IV. Наманган шаҳрининг соғлиқни сақлаш соҳасида 2018-2020 йиллар учун
бюджет сўрови қисқача таҳлили
Ҳисобот даври ва прогнозлаштириш даври (2018-2020 йиллар) мобайнида соғлиқни сақлаш тизимини янада ислоҳ қилиш ва ривожлантириш борасидаги ишлар изчил ва тизимли асосда давом эттирилади. Жумладан, ҳисобот даврида соғлиқни сақлашни ривожлантириш юзасидан тасдиқланган харажатлар режаси асосан 51 526, 3 млн сўм ажратилган. Ушбу йўналишда кўзда тутилган харажатлар суммаси прогнозлаштириш даврида (2018-2020 йиллар) ҳар йили мос равишда 10-12%га ўсиши назарда тутилган. (2018 йилда 57 661,2 млн сўм, 2019 йилда 63 472, 8 млн сўм ва 2020 йилда 69 876, 2 млн сўм.). 2018-2020 йилларда Наманган шаҳар маҳаллий бюджети харажатларининг ўртача 22.4% соғлиқни сақлаш соҳасига ажратилиши режалаштирилган. Харажатларнинг асосий қисми (88 %) 1 ва 2 гуруҳ харажатлари, яъни асосий иш ҳақи, вақтинча меҳнатга қобилиятсизлик нафақа, ягона ижтимоий тўлов, ижтимоий эҳтиёжларга ажратмалар /бадаллар ва бошқалардан иборат.
Харажат мажбуриятларининг тиббиёт муассасалари томонидан амалга ошириладиган фаолият турлари ва тадбирлар кесимида амалдаги меъёрий – ҳуқуқий ҳужжатларга асосланган ҳолда, аҳолига бирламчи тиббий ёрдам кўрсатиш учун 2017 йилда 26 590,5 млн, 2018 йилда 29 508,9 млн, 2019 ва 2020 йилларда мос равишда 32 589, 2 ва 36 028,0 млн сўм сарфланиши режалаштирилган. Аҳолига бирламчи тиббий ёрдам кўрсатиш учун сарфланадиган маблағларнинг соғлиқни сақлаш учун умумий режалаштирилган маблағларидаги улуши ўртача 51% ташкил этиш кўзда тутилган.
Наманган шаҳар маҳаллий бюджети ҳисобидан 2018-2020 йилларда тиббиёт муассасаларни таъмирлаш учун режалаштириладиган маблағлар жами 1 043,0 млн сўм режалаштирилган бўлиб, ушбу даврда шаҳар ҳудудида жойлашган 8 та поликлиника жорий таъмир ва том қисмини юмшоқ қоплама қилиш режалаштирилган.
Прогнозлаштириш даври (2018-2020 йиллар) мобайнида аҳолининг табий ўсишини инобатга олиб, оила поликлиникалар томонидан уларга бириктирилган аҳолиги хизмат кўрсатадиган 19.25 ставка умумамалиёт врачи ва 38.5 ставка умумамалиёт хамширалар штат бирлиги ва уларни сақлаш учун 654.0 млн сўм қўшимча маблағ учун талаб кўрсатилган.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 223
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
1-ил
ова
Нам
анга
н ш
аҳар
мах
алли
й бю
джет
идан
маб
лағ о
лувч
и со
ғлиқ
ни с
ақла
ш т
изим
идаг
и м
уасс
асал
арни
нг
2016
йил
да э
риш
илга
н на
тиж
алар
201
7 йи
лда
кути
лаёт
ган
нати
жал
ари
тўғр
исид
аги
таҳл
илий
ҳис
обот
и
ва 2
018-
2020
йил
лар
учун
про
гноз
лой
иҳас
и
(мин
г сўм
)
№кў
рсат
кичл
ар н
оми
Ўлчо
в би
рлиг
и
201
6 йи
лги
ижро
(ў
тган
йил
)
2017
йил
да
(жор
ий й
ил)
201
8 йи
лга
реж
а
201
9 йи
лга
лойи
ҳа
202
0 йи
лга
лойи
ҳа
кўзд
а ту
тилг
анку
тила
ётга
н
Кўп
тарм
оқли
мар
кази
й ш
аҳар
пол
икли
ника
си
7072
110
054
I.м
иқдо
р кў
рсат
кичл
ари
нати
жас
и
1.1
0-12
ойгач
або
лала
рсо
нина
фар
11910
,013
122
,013
122
,013
319
,013
519
,013
722
,0
1.2
жам
и13
ойл
ик-14
ёшгача
бол
асо
нина
фар
13931
6,016
140
1,016
140
1,016
382
2,016
627
9,016
877
3,0
1.3
15ёшваунда
нкаттааҳол
ина
фар
34227
1,041
407
7,041
407
7,042
028
8,042
659
2,043
299
1,0
1.4
Шунда
н15
-49ёш
гача
туғруқёшид
агиаё
ллар
со
нина
фар
12876
5,015
445
6,015
445
6,015
677
3,015
912
5,016
151
2,0
1.5
шунда
н;аё
ллар
ҳамм
маси
нафа
р23
984
0,028
584
5,028
584
5,029
013
3,029
448
5,029
890
2,0
1.6
Жам
иаҳол
исо
ниш
унда
нна
фар
49349
7,058
860
0,058
860
0,059
742
9,060
639
0,061
548
6,0
1.7
Имтиёзли
беп
улдор
и-да
рмон
олувч
илар
сон
ина
фар
358,0
358,0
358,0
358,0
358,0
358,0
II.си
фат
кўрс
атки
члар
и на
тиж
аси
2.1
Умим
ийқатно
влар
сон
идо
на73
852
0,073
852
0,073
852
0,074
959
8,076
084
2,077
225
5,0
2.2
Каса
ллик
бўйич
ақа
тнов
дона
23124
3,023
124
3,023
124
3,023
471
2,023
823
3,024
180
6,0
2.3
Проф
лактик
курувсо
нидо
на50
618
4,050
618
4,050
618
4,051
377
7,052
148
4,052
930
6,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида224
2.4
Уйгачақ
ирув
дона
109
3,0109
3,0109
3,0110
9,0112
6,0114
3,0
2.5
Бирл
амчи
каса
ллик
бўйич
адо
на60
269
,060
269
,060
269
,061
173
,062
091
,063
022
,0
2.6
Сурунк
аликаса
ллик
бўйич
адо
на17
097
4,017
097
4,017
097
4,017
353
9,017
614
2,017
878
4,0
2.7
1000
аҳоли
гаўр
тача
маб
лағ
минг
сўм
14156
,012
897
,812
897
,813
955
,815
110
,916
341
,0
2.8
Биряш
овчи
гаўр
тача
маб
лағ
минг
сўм
14,2
12,9
12,9
14,0
15,1
16,3
2.9
Имтиёзли
беп
улдор
и-да
рмон
учун
сарф
ланган
маб
лағ
минг
сўм
35155
,648
651
,048
651
,052
057
,055
701
,059
600
,0
2.10
Бюдж
етда
нташқа
рибош
қамаб
лағлар
тушум
ими
нг
сўм
81285
,481
285
,481
285
,489
414
,098
355
,010
819
1,0
Нам
анга
н ш
аҳар
оил
а по
ликл
иник
алар
и 7
0721
2005
4
I.м
иқдо
р кў
рсат
кичл
ари
нати
жас
и
1.1
0-12
ойгач
або
лала
рсо
нина
фар
11910
,013
122
,013
122
,013
319
,013
519
,013
722
,0
1.2
жам
и13
ойл
ик-14
ёшгача
бол
асо
нина
фар
13931
6,016
140
1,016
140
1,016
382
2,016
627
9,016
877
3,0
1.3
15ёшваунда
нкаттааҳол
ина
фар
34227
1,041
407
7,041
407
7,042
028
8,042
659
2,043
299
1,0
1.4
Шунда
н15
-49ёш
гача
туғруқёшид
агиаё
ллар
со
нина
фар
12876
5,015
445
6,015
445
6,015
677
3,015
912
5,016
151
2,0
1.5
шунда
н;аё
ллар
ҳамм
маси
нафа
р23
984
0,028
584
5,028
584
5,029
013
3,029
448
5,029
890
2,0
1.6
Жам
иаҳол
исо
ниш
унда
нна
фар
49349
7,058
860
0,058
860
0,059
742
9,060
639
0,061
548
6,0
№кў
рсат
кичл
ар н
оми
Ўлчо
в би
рлиг
и
201
6 йи
лги
ижро
(ў
тган
йил
)
2017
йил
да
(жор
ий й
ил)
201
8 йи
лга
реж
а
201
9 йи
лга
лойи
ҳа
202
0 йи
лга
лойи
ҳа
кўзд
а ту
тилг
анку
тила
ётга
н
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 225
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
1.7
Имтиёзли
беп
улдор
и-да
рмон
олувч
илар
сон
ина
фар
715,0
715,0
715,0
715,0
715,0
715,0
II.си
фат
кўрс
атки
члар
и на
тиж
аси
2.1
Умим
ийқатно
влар
сон
идо
на219
606
5,02
196
065,0
219
606
5,022
2900
622
6244
122
9637
8
2.2
Каса
ллик
бўйич
ақа
тнов
дона
65089
7,065
089
7,065
089
7,066
066
0,067
057
0,068
062
9,0
2.3
Проф
лактик
курувсо
нидо
на128
732
8,01
287
328,0
128
732
8,013
0663
813
2623
813
4613
2
2.4
Уйгачақ
ирув
дона
53491
3,053
491
3,053
491
3,054
293
7,055
108
1,055
934
7,0
2.5
Бирл
амчи
каса
ллик
бўйич
адо
на19
690
3,019
690
3,019
690
3,019
985
7,020
285
5,020
589
8,0
2.6
Сурунк
аликаса
ллик
бўйич
адо
на45
399
4,045
399
4,045
399
4,046
080
4,046
771
6,047
473
2,0
2.7
1000
аҳоли
гаўр
тача
маб
лағ
минг
сўм
33687
,632
212
,732
212
,735
436
,438
630
,942
194
,6
2.8
Биряш
овчи
гаўр
тача
маб
лағ
минг
сўм
33,7
32,2
32,2
35,4
38,6
42,2
2.9
Имтиёзли
беп
улдор
и-да
рмон
учун
сарф
ланган
маб
лағ
минг
сўм
14893
,118
357
,018
357
,019
641
,021
016
,022
487
,0
2.10
Бюдж
етда
нташқа
рибош
қамаб
лағлар
тушум
ими
нг
сўм
72105
,272
105
,272
105
,279
316
,087
248
,095
973
,0
Нам
анга
н ш
аҳар
бол
алар
ва
ўсм
ирла
р ст
омот
олог
ия п
олик
лини
каси
70
7220
1 05
4
I.м
иқдо
р кў
рсат
кичл
ари
нати
жас
и
1.1
0-12
ойгач
або
лала
рсо
нина
фар
11910
,013
122
,013
122
,013
319
,013
519
,013
722
,0
№кў
рсат
кичл
ар н
оми
Ўлчо
в би
рлиг
и
201
6 йи
лги
ижро
(ў
тган
йил
)
2017
йил
да
(жор
ий й
ил)
201
8 йи
лга
реж
а
201
9 йи
лга
лойи
ҳа
202
0 йи
лга
лойи
ҳа
кўзд
а ту
тилг
анку
тила
ётга
н
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида226
1.2
1ёш
дан18
ёшгача
бол
асо
нина
фар
15651
2,016
140
1,016
140
1,016
382
2,016
627
9,016
877
3,0
1.3
Жам
иаҳол
исо
ниш
унда
нна
фар
16842
2,017
452
3,017
452
3,017
714
1,017
979
8,018
249
5,0
II.си
фат
кўрс
атки
члар
и на
тиж
аси
2.1
Умум
ийқатно
влар
сон
идо
на13
980
0,014
500
0,014
500
0,014
717
5,014
938
2,615
162
3,4
2.2
Каса
ллик
бўйич
ақа
тнов
дона
11096
0,011
630
0,011
630
0,011
804
4,511
981
5,212
161
2,4
2.3
Проф
лактик
курувсо
нидо
на28
840
,028
700
,028
700
,029
130
,529
567
,530
011
,0
2.4
Утки
ркаса
ллик
бўйич
адо
на18
946
,020
300
,020
300
,020
605
,020
914
,021
228
,0
2.5
Сурунк
аликаса
ллик
бўйич
адо
на10
980
,012
050
,012
050
,012
231
,012
414
,012
600
,0
2.6
Бюдж
етда
нташқа
рибош
қамаб
лағлар
тушум
ими
нг
сўм
898
0,3898
0,3898
0,3960
9,010
282
,011
002
,0
Нам
анга
н ш
аҳар
сил
га қ
арш
и ку
раш
иш д
испа
нсер
и 7
0722
0205
4
I.м
иқдо
р кў
рсат
кичл
ари
нати
жас
и
1.1
0-12
ойгач
або
лала
рсо
нина
фар
11910
,013
122
,013
122
,013
319
,013
519
,013
722
,0
1.2
жам
и13
ойл
ик-14
ёшгача
бол
асо
нина
фар
13931
6,016
140
1,016
140
1,016
382
2,016
627
9,016
877
3,0
1.3
15ёшваунда
нкаттааҳол
ина
фар
34227
1,041
407
7,041
407
7,042
028
8,042
659
2,043
299
1,0
1.4
Шунда
н15
-49ёш
гача
туғруқёшид
агиаё
ллар
со
нина
фар
12876
5,015
445
6,015
445
6,015
677
3,015
912
5,016
151
2,0
1.5
шунда
н;аё
ллар
ҳамм
маси
нафа
р23
984
0,028
584
5,028
584
5,029
013
3,029
448
5,029
890
2,0
1.6
Жам
иаҳол
исо
ниш
унда
нна
фар
49349
7,058
860
0,058
860
0,059
742
9,060
639
0,061
548
6,0
№кў
рсат
кичл
ар н
оми
Ўлчо
в би
рлиг
и
201
6 йи
лги
ижро
(ў
тган
йил
)
2017
йил
да
(жор
ий й
ил)
201
8 йи
лга
реж
а
201
9 йи
лга
лойи
ҳа
202
0 йи
лга
лойи
ҳа
кўзд
а ту
тилг
анку
тила
ётга
н
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 227
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
II.си
фат
кўрс
атки
члар
и на
тиж
аси
2.1
Умим
ийқатно
влар
сон
идо
на12
910
0,013
000
0,013
000
0,013
195
0,013
392
9,013
593
8,0
2.2
1000
аҳоли
гаўр
тача
маб
лағ
минг
сўм
147
2,7136
3,8136
3,8146
6,7161
7,2176
1,2
2.3
Биряш
овчи
гаўр
тача
маб
лағ
минг
сўм
1,51,4
1,41,5
1,61,8
2.4
Бюдж
етда
нташқа
рибош
қамаб
лағлар
тушум
ими
нг
сўм
0,00,0
0,00,0
0,00,0
Нам
анга
н ш
аҳар
ста
цион
ар д
авол
аш ш
ифох
анал
ар 7
073
1010
54
I.м
иқдо
р кў
рсат
кичл
ари
нати
жас
и
1.1
Ўрин
ларсо
нидо
на68
8,068
8,068
8,068
8,068
8,068
8,0
1.2
Ўрин
кунре
жас
икун
22750
0,021
480
0,021
480
0,021
480
0,021
480
0,021
480
0,0
1.3
Овқа
тлан
ишбўйич
апулл
икўр
инку
нлар
кун
49700
,046
900
,046
900
,046
900
,046
900
,046
900
,0
1.4
Овқа
тлан
ишбўйич
аим
тиёзли
кўрин
кунл
аркун
17270
0,016
310
0,016
310
0,016
310
0,016
310
0,016
310
0,0
1,5Ре
жабўйи
чаўр
инла
риш
идо
на33
0,731
2,231
2,231
2,231
2,231
2,2
1,6Бе
морл
арда
нов
қатлан
ишуч
унту
шганма
блағ
минг
сўм
37711
2,640
000
0,040
000
0,042
799
9,445
795
9,449
001
6,8
II.си
фат
кўрс
атки
члар
и на
тиж
аси
2.1
Даво
ланган
каса
ллар
сон
идо
на32
891
,036
904
,036
904
,036
904
,036
904
,036
904
,0
2.2
Имтиёзли
овқ
атла
нган
бем
орла
рсо
нидо
на24
976
,028
021
,028
021
,028
021
,028
021
,028
021
,0
№кў
рсат
кичл
ар н
оми
Ўлчо
в би
рлиг
и
201
6 йи
лги
ижро
(ў
тган
йил
)
2017
йил
да
(жор
ий й
ил)
201
8 йи
лга
реж
а
201
9 йи
лга
лойи
ҳа
202
0 йи
лга
лойи
ҳа
кўзд
а ту
тилг
анку
тила
ётга
н
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида228
2.3
Пулл
иковқ
атла
нган
бем
орла
рсо
нидо
на718
9,0805
7,0805
7,0805
7,0805
7,0805
7,0
2.4
Бемо
рлар
нингпулли
ковқ
атла
нишиучун
сарф
ланган
маб
лағлар
минг
сўм
37356
5,940
000
0,040
000
0,042
799
9,045
795
9,049
001
6,0
2.5
Бюдж
етда
нташқа
рибош
қамаб
лағлар
тушум
ими
нг
сўм
275
277
5,32
834
387,3
283
438
7,330
3279
4,632
4509
0,834
7224
6,8
2.6
Ўлим
ларсо
нидо
на89
,00,0
0,00,0
0,00,0
Нам
анга
н ш
аҳар
туғ
руқ
ком
плек
си
7073
310
054
I.м
иқдо
р кў
рсат
кичл
ари
нати
жас
и
1.1
Ўрин
ларсо
нидо
на23
0,023
0,023
0,023
0,023
0,023
0,0
1.2
Ўрин
кунре
жас
икун
81500
,069
000
,069
000
,069
000
,069
000
,069
000
,0
1.3
Овқа
тлан
ишбўйич
аим
тиёзли
ўрин
кунл
аокун
68100
,058
200
,058
200
,058
200
,058
200
,058
200
,0
1.4
Овқа
тлан
ишбўйич
апулл
иўрин
кунл
аокун
11500
,0960
0,0960
0,0960
0,0960
0,0960
0,0
1.5
Режабўйи
чаўр
инла
риш
идо
на35
4,330
0,030
0,030
0,030
0,030
0,0
1.6
Бемо
рлар
данов
қатлан
ишуч
унту
шганма
блағ
минг
сўм
52210
,355
000
,055
000
,058
850
,062
969
,567
377
,4
II.си
фат
кўрс
атки
члар
и на
тиж
аси
2.1
Даво
ланган
каса
ллар
сон
идо
на13
655
,011
250
,011
250
,011
250
,011
250
,011
250
,0
2.2
Имтиёзли
овқ
атла
нган
бем
орла
рсо
нидо
на11
417
,0803
9,0803
9,0803
9,0803
9,0803
9,0
2.3
Пулл
иковқ
атла
нган
бем
орла
рсо
нидо
на193
7,0240
0,0240
0,0240
0,0240
0,0240
0,0
№кў
рсат
кичл
ар н
оми
Ўлчо
в би
рлиг
и
201
6 йи
лги
ижро
(ў
тган
йил
)
2017
йил
да
(жор
ий й
ил)
201
8 йи
лга
реж
а
201
9 йи
лга
лойи
ҳа
202
0 йи
лга
лойи
ҳа
кўзд
а ту
тилг
анку
тила
ётга
н
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 229
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
2.4
Бемо
рлар
нингпулли
ковқ
атла
нишиучун
сарф
ланган
маб
лағлар
минг
сўм
52894
,355
000
,055
000
,058
850
,062
970
,067
378
,0
2.5
Бюдж
етда
нташқа
рибош
қамаб
лағлар
тушум
ими
нг
сўм
113
7,7113
7,7113
7,7121
7,0130
2,0139
3,0
2.6
Ўлим
ларсо
нидо
на41
,00,0
0,00,0
0,00,0
Нам
анга
н ш
аҳар
тиб
биёт
бир
лаш
мас
и та
сарр
уфид
аги
мар
казл
ашга
н та
ъмир
лаш
, фой
дала
ниш
хиз
мат
и 7
076
901
054
I.м
иқдо
р кў
рсат
кичл
ари
нати
жас
и
1.1
Хизм
аткў
рсатил
аётган
муассас
алар
сон
идо
на16
1616
1616
16
1.2
Электорнуқтал
арсон
идо
на23
638
2363
823
638
2363
823
638
2363
8
1.3
Сантехни
кнуқтала
рсо
нидо
на46
3346
3346
3346
3346
3346
33
1.4
Фойд
алима
йдон
м247
630,5
4763
147
631
4763
147
631
4763
1
1.5
Муассас
алар
даю
вила
диганис
сиқл
ик
қувурл
ари
к/ме
тр16
457,0
1645
716
457
1645
716
457
1645
7
1.6
Фойд
алан
ишда
гико
тёлл
арсон
идо
на46
,046
4646
4646
1.7
Эшик
,дер
азава
пол
қис
млар
им2
1059
010
590
1059
010
590
1059
010
590
II.си
фат
кўрс
атки
члар
и на
тиж
аси
1.1
Хизм
аткў
рсатил
аётган
муассас
алар
сон
идо
на16
1616
1616
16
1.2
Хизм
аткў
рсатил
ганэл
екторнуқтал
арсон
идо
на23
638
2363
823
638
2363
823
638
2363
8
1.3
Хизм
атку
рсатил
ганса
нтехни
кнуқтала
рсо
нидо
на46
3346
3346
3346
3346
3346
33
1.4
Хизм
аткў
рсатил
ганфо
йдал
има
йдон
м247
630,5
4763
147
631
4763
147
631
4763
1
№кў
рсат
кичл
ар н
оми
Ўлчо
в би
рлиг
и
201
6 йи
лги
ижро
(ў
тган
йил
)
2017
йил
да
(жор
ий й
ил)
201
8 йи
лга
реж
а
201
9 йи
лга
лойи
ҳа
202
0 йи
лга
лойи
ҳа
кўзд
а ту
тилг
анку
тила
ётга
н
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида230
1.5
Муассас
алар
даю
вила
диганис
сиқл
ик
қувурл
ари
к/ме
тр16
457,0
1645
716
457
1645
716
457
1645
7
1.6
Фойд
алан
ишда
гико
тёлл
арсон
идо
на46
,046
4646
4646
1.7
Эшик
,дер
азава
пол
қис
млар
им2
1059
010
590
1059
010
590
1059
010
590
Нам
анга
н "с
ахов
ат" к
екса
лар
ва н
огир
онла
р ин
терн
ат уй
и 7
101
204
054
I.м
иқдо
р кў
рсат
кичл
ари
нати
жас
и
1.1
"Саҳов
ат"кекса
ларва
ногир
онла
ручун
интерн
атуй
идада
вола
нувч
илар
миқ
дори
жам
ина
фар
50,0
50,0
50,0
50,0
50,0
50,0
1.2
Ўрин
кунл
арҳа
ммас
и(мин
г)ми
нг18
,218
,218
,218
,218
,218
,2
II.си
фат
кўрс
атки
члар
и на
тиж
аси
2.1
"Саҳов
ат"кекса
ларва
ногир
онла
ручун
интерн
атуй
идада
вола
нувч
илар
миқ
дори
жам
ина
фар
18,0
23,0
23,0
50,0
50,0
50,0
2.2
Шунда
нюро
лмай
диганно
гиро
нлар
нафа
р1,0
1,01,0
1,01,0
1,0
2.3
Ўрин
кунл
арҳа
ммас
и(мин
г)ми
нг6,5
8,38,3
18,2
18,2
18,2
2.4
Шунда
нюро
лмай
диганно
гиро
нлар
ўрин
кунл
ари
нафа
р0,4
0,40,4
0,40,4
0,4
№кў
рсат
кичл
ар н
оми
Ўлчо
в би
рлиг
и
201
6 йи
лги
ижро
(ў
тган
йил
)
2017
йил
да
(жор
ий й
ил)
201
8 йи
лга
реж
а
201
9 йи
лга
лойи
ҳа
202
0 йи
лга
лойи
ҳа
кўзд
а ту
тилг
анку
тила
ётга
н
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 231
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Нам
анга
н ш
аҳар
тиб
биёт
бир
лаш
мас
и як
ка ё
лғиз
ларг
а хи
змат
кўр
сату
вчи
ижти
мои
й бў
лим
71
02 1
00 0
54
I.м
иқдо
р кў
рсат
кичл
ари
нати
жас
и
1.1
Ижтимо
ийхо
димл
арто
мони
данхизм
ат
кўрс
атил
увчи
ёлғиз
қар
ияла
рми
қдор
ина
фар
629,0
629,0
629,0
629,0
629,0
629,0
Шуж
умла
дан:бе
пулоз
ик-овқ
атолувч
иёл
ғиз
қари
ялар
миқ
дори
нафа
р12
0,012
0,012
0,012
0,012
0,012
0,0
II.си
фат
кўрс
атки
члар
и на
тиж
аси
2.1
Йўлҳақи
комп
енса
цияс
иол
увчи
ларсо
нина
фар
63,0
63,0
63,0
63,0
63,0
63,0
2.2
Шуж
умла
дан:сўмм
а(ҳақ
иқий
хара
жат)м
инг
сўм
минг
сўм
71737
,711
876
8,011
876
8,012
708
2,013
597
8,014
549
6,0
№кў
рсат
кичл
ар н
оми
Ўлчо
в би
рлиг
и
201
6 йи
лги
ижро
(ў
тган
йил
)
2017
йил
да
(жор
ий й
ил)
201
8 йи
лга
реж
а
201
9 йи
лга
лойи
ҳа
202
0 йи
лга
лойи
ҳа
кўзд
а ту
тилг
анку
тила
ётга
н
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида232
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
2-ил
ова
Нам
анга
н ш
аҳар
мах
алли
й бю
джет
идан
маб
лағ о
лувч
и со
ғлиқ
ни с
ақла
ш т
изим
идаг
и м
уасс
асал
арни
нг
2018
-202
0 йи
ллар
учу
н ха
раж
ат м
ажбу
рият
лари
нинг
рее
стри
№Ф
аоли
ят/
тадб
ирла
р ту
рлар
и
Меъ
ёрий
-ҳуқ
уқий
ҳуж
жат
но
ми
Бюдж
ет та
сниф
и бў
йича
ха
раж
атла
р ко
длар
иХа
раж
ат м
ажбу
рият
лари
иж
роси
учун
бю
джет
аж
ратм
алар
и ха
жм
и, м
инг с
ўм
Маб
лағл
ар
ман
баси
ва
бюдж
етла
р да
раж
аси
тасн
ифи
Вази
фа
жих
атда
н20
16 й
илда
(ҳ
исоб
от
йили
)
ка
сса
хара
жат
и
Жор
ий й
илре
жал
ашти
рила
ётга
н
давр
учун
про
гноз
Бўли
мки
чик
бўли
мпа
ра-
мет
рлар
кути
ла-
ётга
н (к
асса
ха
раж
ати)
2018
йил
2019
йил
2020
йил
12
34
56
78
910
1112
1
Ахол
ига
бирл
амчи
тибб
ий
ёрда
мкўрс
атиш
Вази
рлар
Маҳкама
сини
нг
18.03.20
08йил
48-с
онли
"Ҳудудий
соғли
қниса
қлаш
му
асса
сала
рифао
лиятин
итако
милл
аштири
шчор
а-тадб
ирла
ритў
ғрис
ида"
Қаро
ри
1000
2270
7211
0698
595
5,9759
167
2,0759
167
2,0833
757
3,0916
312
7,010
057
640
,0
2
Нама
нган
шаҳар
хоки
ми-
нинг12.12
.201
6йи
л98
8-с
онли
"Нам
анганшаҳар
тибб
иётм
уассас
алар
инин
гмо
ддий
-техник
аба
заси
ни
янад
аму
стахкамл
ашва
фаол
иятини
ташки
лэтиш
-ни
тако
милл
аштири
шчо-
ра-тад
бирл
аритўғрис
ида“
Қаро
ри
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 233
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
3
Вази
рлар
Маҳкама
сини
нг
18.03.20
08йил
48-с
онли
"Ҳудудий
соғли
қниса
қлаш
му
асса
сала
рифао
лиятин
итако
милл
аштири
шчор
а-тадб
ирла
ритў
ғрис
ида"
Қаро
ри
1000
2270
7212
016
624
723
,618
998
853
,018
998
853
,021
11345
,023
426
080
,025
970
895
,0
4
Вази
рлар
Махкама
сини
нг
29.03.20
12й91-с
онли
,“Тиб
биётмуассас
алар
и-ни
нгмод
дий-техник
аба
за-
сини
яна
дамустахкам
лаш
вафао
лиятин
иташки
лэтиш
нита
коми
ллаш
ти-
ришчор
а-тадб
ирла
ри
тўғрис
ида“Қар
ори
5
Нама
нган
шаҳар
хоки
ми-
нинг07.06
.201
1йи
л32
6-с
онли
"Нам
анганшаҳар
тибб
иётм
уассас
алар
инин
гмо
ддий
-техник
аба
заси
ни
янад
аму
стахкамл
ашва
фаол
иятини
ташки
лэтиш
-ни
тако
милл
аштири
шчо-
ра-тад
бирл
аритўғрис
ида“
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида234
6
Бола
ларва
ўсми
рлар
га
стом
атол
о -гикт
ибби
йёр
дам
кўрс
атиш
Вази
рлар
Маҳкама
сини
нг
18.03.20
08йил
48-с
онли
"Ҳудудий
соғли
қниса
қлаш
му
асса
сала
рифао
лиятин
итако
милл
аштири
шчор
а-тадб
ирла
ритў
ғрис
ида"
Қаро
ри
1000
2270
7220
198
033
2,9111
364
4,0111
364
4,0123
519
6,0138
023
4,0152
881
1,0
7
Нама
нган
шаҳар
хоки
ми-
нинг03.12
.201
2йи
л88
5-с
онли
Нам
анганшаҳар
тибб
иётм
уассас
алар
инин
гмо
ддий
-техник
аба
заси
ни
янад
аму
стахкамл
ашва
фаол
иятини
ташки
лэтиш
-ни
тако
милл
аштири
шчо-
ра-тад
бирл
аритўғрис
ида“
Қаро
ри
8
Махсус
турд
аги
койк
асиз
ди
спан
сер
Вази
рлар
Маҳкама
сини
нг
18.03.20
08йил
48-с
онли
"Ҳудудий
соғли
қниса
қлаш
му
асса
сала
рифао
лиятин
итако
милл
аштири
шчор
а-тадб
ирла
ритў
ғрис
ида"
Қаро
ри
1000
2270
7220
294
148
1,880
273
1,080
273
1,087
626
3,098
067
7,0108
404
2,0
9
Нама
нган
шаҳар
хоки
-ми
нинг26.05
.200
8й51
5со
нли"Нам
анганшаҳар
тибб
иётм
уассас
алар
инин
гмо
ддий
-техник
аба
заси
ни
янад
аму
стахкамл
ашва
фаол
иятини
ташки
лэтиш
-ни
тако
милл
аштири
шчо-
ра-тад
бирл
аритўғрис
ида“
Қаро
ри
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 235
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
10
Стац
иона
рда
вола
ш
шиф
охон
а -ла
р
Вази
рлар
Маҳкама
сини
нг
18.03.20
08йил
48-с
онли
"Ҳудудий
соғли
қниса
қлаш
му
асса
сала
рифао
лиятин
итако
милл
аштири
шчор
а-тадб
ирла
ритў
ғрис
ида"
Қаро
ри
1000
2270
7310
113
737
176
,615
323
349
,015
323
349
,017
6165
08,0
19410
201
,021
283
532
,0
11
Вази
рлар
Маҳкама
сини
нг
10.09.20
16йил
292
-со
нли
Ўзбе
кистон
Республ
икас
итибб
иётт
ашки
лотлар
итузи
лмас
иниян
адаоп
ти-
малл
аштири
швасо
ғлиқ
ни
сақл
ашти
зими
тибб
иёт
ходи
млар
име
ҳнатигахав
тўла
шти
зими
нита
коми
л-ла
штири
шчор
атадб
ирла
-ри
тўғрис
ида
12
Нама
нган
шаҳар
хоки
ми-
нинг02.07
.200
8й68
4-со
н-ли
"Нам
анганшаҳар
тибб
иётм
уассас
алар
инин
гмо
ддий
-техник
аба
заси
ни
янад
аму
стахкамл
ашва
фаол
иятини
ташки
лэтиш
-ни
тако
милл
аштири
шчо-
ра-тад
бирл
аритўғрис
ида“
Қаро
ри
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида236
13
Нама
нган
шаҳар
хоки
ми-
нинг13.08
.200
8й86
6-со
н-ли
Нам
анганшаҳар
тибб
иётм
уассас
алар
инин
гмо
ддий
-техник
аба
заси
ни
янад
аму
стахкамл
ашва
фаол
иятини
ташки
лэтиш
-ни
тако
милл
аштири
шчо-
ра-тад
бирл
аритўғрис
ида“
14
Нама
нган
шаҳар
хоки
-ми
нинг26.05
.200
8й51
5со
нли"Нам
анганшаҳар
тибб
иётм
уассас
алар
инин
гмо
ддий
-техник
аба
заси
ни
янад
аму
стахкамл
ашва
фаол
иятини
ташки
лэтиш
-ни
тако
милл
аштири
шчо-
ра-тад
бирл
аритўғрис
ида“
Қаро
ри
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 237
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
15
Стац
иона
рда
вола
ш
шиф
охон
а -ла
р
Вази
рлар
Маҳкама
сини
нг
18.03.20
08йил
48-с
онли
"Ҳудудий
соғли
қниса
қлаш
му
асса
сала
рифао
лиятин
итако
милл
аштири
шчор
а-тадб
ирла
ритў
ғрис
ида"
Қаро
ри
1000
2270
7331
0550
163
9,8610
100
3,0610
100
3,0668
364
5,0719
459
3,0787
724
0,0
16
Нама
нган
шаҳар
хоки
-ми
нинг26.05
.200
8й51
5со
нли"Нам
анганшаҳар
тибб
иётм
уассас
алар
инин
гмо
ддий
-техник
аба
заси
ни
янад
аму
стахкамл
ашва
фаол
иятини
ташки
лэтиш
-ни
тако
милл
аштири
шчо-
ра-тад
бирл
аритўғрис
ида“
Қаро
ри
17
Давл
ат
сани
тари
яэп
идем
и-ол
огия
на
зора
ти
Ўзбе
кистон
Республ
икас
иБю
джетко
декси71
-мод
да10
0022
7074
110
204
353
6,10,0
0,00,0
0,00,0
17Ст
ацио
нар
даво
лаш
шиф
охон
а -ла
р
Вази
рлар
Махкама
сини
нг
18.03.20
08й48-с
онли
"Ҳудудий
соғли
қниса
қлаш
му
асса
сала
рифао
лиятин
итако
милл
аштири
шчор
а-тадб
ирла
ритў
ғрис
ида"
1000
2270
7690
118
260
5,117
630
0,017
630
0,019
389
4,021
924
4,023
452
7,0
18На
манган
шаҳар
хоки
ми-
нингка
рори
13.02
.201
0й
63-со
нлиҚа
рори
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида238
19
«Саҳов
ат»
интер-
нату
йи
Ўзбе
кистон
Ре
спубли
-каси
да
доим
ий
яшай
ди-
ган,Ои
ла
коде
ксига
муво
фиқ
улар
ни
парв
ариш
қи
лишшар
тбўлган
қа
ринд
ош-
лари
ёки
бо
шқа
шахсл
ар
бўлм
аган
ёл
ғизкекса-
ларҳамд
а18
ёшид
ан
бошла
б1ва
2гу
руҳлар
но
гиро
н-ла
риуч
ун
давл
атти
б -би
й-ижти-
моий
ёрд
ам
кўрс
атиш
Ўзбе
кистон
Республ
и -каси
Пре
зиде
нтин
инг
19.03.20
07й386
4со
нли
"Аҳоли
нингижтимо
ий
ҳимо
яқи
лишти
зими
ни
янад
атако
милл
аштири
ш
вамустаҳкам
лашгаоид
чо
ра-тад
бирл
артў
ғрис
ида"
фарм
они
1000
2271
0120
40,0
45726
3,045
726
3,049
977
6,055
230
9,059
725
0,0
20
Вази
рлар
Махкама
сини
нг
17.10.20
16й347
-со
нли
«Мурувва
т»ногир
онбол
а -ла
ручунинтер
нату
йлар
ҳамд
або
шқа
тибб
ий-
ижтимо
иймуассас
алар
фа
олия
тини
тако
милл
аш-
тири
шчор
а-тадб
ирла
ри
тўғрис
идаҚа
рори
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 239
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
21
Уйда
ижти-
моий
ёрд
ам
кўрс
атиш
Вази
рлар
Махкама
сини
нг
17.10.20
16й347
-сон
ли
«Мурувва
т»ногир
онбол
а-ла
ручунинтер
нату
йлар
ҳамд
або
шқа
тибб
ий-
ижтимо
иймуассас
алар
фа
олия
тини
тако
милл
аш-
тири
шчор
а-тадб
ирла
ри
тўғрис
идаҚа
рори
1000
2271
0210
00,0
96143
5,096
143
5,0104
698
8,0114
635
6,0124
226
6,0
22
Нама
нган
шаҳар
хоки
-ми
нинг26.05
.200
8й51
5-сон
лиНам
анганшаҳар
тибб
иётм
уассас
алар
инин
гмо
ддий
-техник
аба
заси
ни
янад
аму
стахкамл
ашва
фаол
иятини
ташки
лэтиш
-ни
тако
милл
аштири
шчо-
ра-тад
бирл
аритўғрис
ида“
жам
иХ
ХХ
Х46
997
451
,851
5262
50,0
51 5
26 2
50,0
57 6
61 1
88,0
63 4
72 8
21,0
69 8
76 2
03,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида240
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
3
-ило
ва
Нам
анга
н ш
аҳар
мах
алли
й бю
джет
идан
маб
лағ о
лувч
и со
ғлиқ
ни с
ақла
ш т
изим
идаг
и
муа
ссас
алар
нинг
201
8 йи
лга
(реж
алаш
тири
лаёт
ган)
ҳам
да 2
019-
2020
йил
ларг
а йи
ллар
га
(про
гноз
лаш
тири
лаёт
ган)
бю
джет
бую
ртм
аси
(мин
г сўм
)
Хара
жат
ном
и
Хара
жат
лар
иқти
соди
й та
сниф
инин
г ко
длар
и
2016
йил
ги и
жро
2017
йил
2018
-202
0 йи
ллар
учун
хар
ажат
лар
лойи
ҳаси
касс
а ха
раж
ати
Ҳақи
қий
хара
жат
Тасд
иқ-
ланг
ан
хара
жат
лар
реж
аси
2018
йил
(р
ежал
аш-
тири
лаёт
ган
давр
)
2019
йил
(про
гноз
-ла
шти
рила
ётга
н да
вр)
2020
йил
(п
рогн
оз-
лаш
тири
лаёт
ган
давр
)
Тадб
ирла
рни
ҳисо
бга
олга
н ҳо
лда
Тадб
ирла
рни
ҳисо
бга
олга
н ҳо
лда
Тадб
ирла
рни
ҳисо
бга
олга
н ҳо
лда
жам
и 46
9974
51,8
4782
5218
,351
526
250
,057
661
188
,063
472
821
,069
876
203
,0
1-гуруҳж
ами
ЖАМ
И1-гр.
3370
3511
,333
9592
79,2
36494
710
,040
321
049
,044
554
515
,049
231
453
,0
Асос
ийишҳа
қи41
1110
032
6016
47,5
3288
8999
,436
494
710
,040
321
049
,044
554
515
,049
231
453
,0
Вактин
чамехна
тга
қоби
лиятси
злик
наф
ақа
4711
120
42971
3,743
162
0,40,0
0,00,0
0,0
Бола
туғилган
иучуннаф
ақа
4711
150
67215
0,163
865
9,40,0
0,00,0
0,0
2-гуруҳж
ами
ЖАМ
И2-гр.
811
181
8,8823
709
4,2905
055
9,0999
939
1,011
049
168
,012
208
904
,0
Ягон
аиж
тимо
ийтў
лов
4121
100
809
503
9,8822
031
5,2903
244
0,0997
945
9,011
027
242
,012
184
784
,0
Ижтимо
ийэҳтиё
жла
ргабо
шқа
аж
ратм
алар
/бад
алла
р41
2120
016
779
,016
779
,018
119
,019
932
,021
926
,024
120
,0
4-гуруҳж
ами
ЖАМ
И4-гр.
518
212
1,7562
884
4,9598
098
1,0734
074
8,0786
913
8,0843
584
6,0
Респ
убли
каҳу
дуди
дахи
змат
сафа
рлар
ихара
жатла
ри42
1100
0154
2,7220
9,6120
0,0128
4,0137
4,0147
0,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 241
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Электроэ
нергия
4221
000
26804
3,725
928
3,230
615
2,033
370
5,036
374
0,039
647
7,0
Таби
ийга
з42
2200
083
072
,983
459
,994
113
,010
258
4,011
181
7,012
188
1,0
Исси
ксувваис
сикл
ик
энер
гияс
и42
2300
057
989
,760
572
,423
750
,025
888
,028
218
,030
758
,0
Совуқсувва
оқа
ва42
2400
013
430
4,313
848
2,323
415
6,025
523
0,027
820
0,030
323
9,0
Чиқи
ндил
арни
тоза
лаш,оли
бчи
қибкетишбил
анбоғли
қхизм
атла
рхамд
аэн
ергетик
вабош
қаресурсл
ар(б
ензи
нва
бош
қаЁММла
рдан
ташқа
ри)нисо
тибол
иш
4225
000
14838
,014
838
,015
225
,016
291
,017
430
,018
649
,0
Нотура
ржой
бин
олар
ини
жор
ийта
ъмир
лаш
4232
200
23518
7,423
518
7,492
235
,035
000
0,035
800
0,033
500
0,0
Бошқа
инш
оотлар
нижор
ий
таъм
ирла
ш42
3390
016
011
3,016
315
3,0400
0,0428
0,0458
0,0490
1,0
Комп
ьютержихоз
лари
,хисо
блаш
ваауди
о-ви
део
техник
алар
нижор
ий
таъм
ирла
ш
4234
920
119
5,0119
5,095
0,0101
7,0108
8,0116
4,0
Бошқа
маш
инал
ар,ж
ихоз
лар
вате
хник
алар
нижор
ий
таъм
ирла
ш42
3499
0396
6,0396
6,016
000
,014
980
,016
029
,017
151
,0
Сақл
абту
ришважор
ий
таъм
ирла
шбўйич
або
шқа
турд
агихара
жатла
р42
3900
077
286
,577
286
,514
097
0,00,0
0,00,0
Това
р-мо
ддий
захир
алар
(қоғоз
данташқа
ри)
4252
110
22515
,761
435
,618
734
,020
045
,021
447
,022
948
,0
Коғозхари
дки
лишуч
ун
хара
жатла
р42
5212
0293
7,4269
7,4252
0,0269
4,0288
3,0308
7,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида242
Хархилбл
анкала
рсо
тиб
олиш
учун
4252
130
100
0,0196
8,917
000
,018
190
,019
464
,020
826
,0
Кийи
м-кеча
к,по
йабз
алва
чойш
аб-ғи
лофл
ар42
5220
028
154
,046
726
,938
985
,041
714
,044
635
,047
759
,0
Озиқ
-овқ
атмахсуло
тлар
и42
5230
057
799
0,758
131
2,577
816
2,0176
042
7,0188
369
6,0201
561
6,0
Дори
-дар
монл
арва
тибб
иётдафо
йдал
анил
адиган
во
ситала
р42
5241
0106
620
4,9242
001
2,1144
806
6,0154
943
2,0165
789
2,0177
394
4,0
Вакц
инал
арваба
ктер
иоло
гик
преп
аратла
р42
5242
00,0
60404
,00,0
0,00,0
0,0
Амбула
тори
яшар
оитида
да
вола
нувч
иим
тиёзли
бе
морл
арко
нтин
гентига
реце
птасо
сида
беп
ул
бери
лувч
идо
ри-дар
монл
ар
4252
430
50048
,755
422
,267
008
,071
699
,076
718
,082
088
,0
Ёнил
гиваЁМ
М42
5250
024
140
,641
488
,019
070
,020
405
,021
833
,023
362
,0
Кўми
р42
5260
00,0
14653
2,0700
0,0763
0,0831
7,0906
6,0
Теле
фон,теле
граф
вапо
чта
хизм
атла
ри42
9210
011
275
,011
491
,212
040
,012
883
,013
784
,014
748
,0
Ахбо
ротв
ако
ммуник
ация
хизм
атла
ри42
9220
022
229
,022
772
,437
742
,040
383
,043
210
,046
234
,0
Това
рва
хизм
атла
рсо
тибол
ишбўйич
або
шқа
хара
жатла
р42
9999
027
209
,836
089
,245
690
,048
891
,052
312
,055
973
,0
Бошқа
инш
оотлар
капи
тал
таъм
ирла
ш43
3290
00,0
24,8
0,00,0
0,00,0
Нотура
ржой
бин
олар
исо
тиб
олиш
4352
200
0,041
186
9,30,0
0,00,0
0,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 243
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Иншоо
тсотиб
оли
ш43
5300
00,0
24352
,20,0
0,00,0
0,0
Тран
спор
твос
итал
арисо
тиб
олиш
4354
100
0,011
228
,10,0
0,00,0
0,0
Меб
ельва
офи
сжихоз
лари
со
тибол
иш43
5491
050
678
9,629
027
8,131
871
5,026
835
4,088
950
,010
000
0,0
Комп
ьютержихоз
лари
,хисо
блаш
ваауди
о-ви
деотехник
аси,ахбо
рот
технол
огия
сивакера
кли
ашёл
арсотиб
оли
ш
4354
920
598
1,650
928
,710
000
,010
280
,013
700
0,0490
1,0
Электрэне
ргия
вабо
шқа
ко
ммунал
хизм
атла
рни
хисо
бгаол
ишасб
обла
ри
сотибол
иш
4354
930
0,0972
9,127
000
,00,0
0,00,0
Бошқа
техник
асо
тибол
иш43
5499
086
010
,029
500
4,414
000
,018
630
,010
862
2,030
115
1,0
Ёлғизқа
риял
аруч
ун
озиқ
-овқ
атсотиб
оли
ш
хара
жатла
ри47
2260
00,0
0,023
026
0,024
637
8,026
362
4,028
207
8,0
Ишбер
увчи
лартомо
нида
нпулшакли
дабер
илад
иган
иж
тимо
ийнаф
ақал
ар47
3100
0618
6,7744
4,513
728
4,014
689
4,015
717
7,016
817
9,0
Тибб
иётм
уассас
алар
инин
гмо
ддий
рағба
тлан
тири
ш
варив
ожла
нтир
иш
Жам
ғарм
асин
ишаклл
антири
шха
ражатла
ри
4821
600
170
590
8,80,0
182
295
4,0195
056
0,0208
709
8,0223
319
6,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида244
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
3А-и
лова
2018
-202
0 йи
ллар
да Н
аман
ган
шаҳ
ар о
ила
поли
клин
икал
ариг
а
бири
ктир
илга
н аҳ
оли
сони
кўп
айиш
и м
унос
абат
и би
лан
қўш
имча
тал
аб э
тила
дига
н
шта
т би
рлик
лар
учу
н пр
огно
з ло
йиҳа
2018
йил
учун
про
гноз
2019
йил
учун
про
гноз
2020
йил
учун
про
гноз
2017
йил
га
нисб
атан
20
18 й
илда
ош
адиг
ан а
ҳоли
Амал
даги
йў
риқн
ома
бўйи
ча х
ар 2
000
мин
г аҳо
лига
1.
5 ст
авка
ум
умам
алиё
т вр
ач
(2=1
/200
0*1.
5)
Амал
даги
йў
риқн
ома
бўйи
ча 1
ста
вка
умум
амал
иёт
врач
га
2 ст
авка
ум
умам
алиё
т ха
мш
ира
3=(2
*2)
2018
йил
га
нисб
атан
20
19 й
илда
ош
адиг
ан а
ҳоли
Амал
даги
йў
риқн
ома
бўйи
ча х
ар 2
000
мин
г аҳо
лига
1.
5 ст
авка
ум
умам
алиё
т вр
ач
(2=1
/200
0*1.
5)
Амал
даги
йў
риқн
ома
бўйи
ча 1
ста
вка
умум
амал
иёт
врач
га
2 ст
авка
ум
умам
алиё
т ха
мш
ира
3=(2
*2)
2019
йил
га
нисб
атан
20
20 й
илда
ош
адиг
ан а
ҳоли
Амал
даги
йў
риқн
ома
бўйи
ча х
ар 2
000
мин
г аҳо
лига
1.
5 ст
авка
ум
умам
алиё
т вр
ач
(2=1
/200
0*1.
5)
Амал
даги
йў
риқн
ома
бўйи
ча 1
ста
вка
умум
амал
иёт
врач
га
2 ст
авка
ум
умам
алиё
т ха
мш
ира
3=(2
*2)
12
31
23
12
3
8829
6,25
12,5
8961
6,513
9096
6,513
Изоҳ:Уш
буило
вааҳоли
сон
икўпа
йишиму
носа
батибил
анқўш
имча
штатб
ирли
клар
тала
бэтил
адиган
бош
қату
рдагиму
асса
сала
рга
мосл
аштири
лган
жад
валас
осид
аҳамкўлл
анил
ишиму
мкин
.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 245
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
3Б-и
лова
2018
-202
0 йи
ллар
да Н
аман
ган
шаҳ
ар о
ила
поли
клин
икал
ариг
а би
ркти
рилг
ан а
холи
сон
и кў
пайи
ши
мун
оса-
бати
бил
ан қ
ўшим
ча т
алаб
эти
лади
ган
шта
т би
рлик
лар
учу
н пр
огно
з20
18 й
ил у
чун
№Та
ркиб
ий б
ўлин
мал
арни
нг
ном
лани
ши
ва л
авоз
имла
ри н
оми
шта
т би
рлик
лари
со
ни
ЯТС
буйи
ча
разр
яди
Таър
иф к
оэфф
.Ла
вози
ми
окла
ди
(мин
г сўм
да) (
5 ус
т=(4
ус
т*14
9775
)*2
уст)
*1.1
коэ
ф
12
34
56
1Ум
умал
иётш
ифок
ори
6,25
75,5
785
744
2Ум
умал
иётх
амшир
а12
,52
3,464
8995
Жам
ииш
хаки
хх
х14
739
Шунин
гузи
бир
йил
да
1768
68
3Иш
хаки
данаж
ратм
ах
хх
4377
5
Жам
иқўшим
чата
лабэтил
адтган
маб
лағ
2019
йил
учу
н
№Та
ркиб
ий б
ўлин
мал
арни
нг
ном
лани
ши
ва л
авоз
имла
ри н
оми
шта
т би
рлик
лари
со
ни
ЯТС
буйи
ча
разр
яди
Таър
иф к
оэфф
.Ла
вози
ми
окла
ди
(мин
г сўм
да) (
5 ус
т=(4
ус
т*14
9775
)*2
уст)
*1.1
коэ
ф
12
34
56
1Ум
умал
иётш
ифок
ори
6,57
5,578
6 57
1
2Ум
умал
иётх
амшир
а13
23,4
6410
209
Жам
ииш
хаки
хх
х16
780
Шунин
гузи
бир
йил
да
2013
60
3Иш
хаки
данаж
ратм
ах
хх
4983
6
Жам
иқўшим
чата
лабэтил
адтган
маб
лағ
хх
х25
1196
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида246
2020
йил
учу
н
№Та
ркиб
ий б
ўлин
мал
арни
нг
ном
лани
ши
ва л
авоз
имла
ри н
оми
шта
т би
рлик
лари
со
ни
ЯТС
буйи
ча
разр
яди
Таър
иф к
оэфф
.Ла
вози
ми
окла
ди
(мин
г сўм
да) (
5 ус
т=(4
ус
т*14
9775
)*2
уст)
*1.1
коэ
ф
12
34
56
1Ум
умал
иётш
ифок
ори
6,57
5,578
7 22
8
2Ум
умал
иётх
амшир
а13
23,4
6411
229
Жам
ииш
хаки
хх
х18
457
Шунин
гузи
бир
йил
да
2214
84
3Иш
хаки
данаж
ратм
ах
хх
5481
7
Жам
иқўшим
чата
лабэтил
адтган
маб
лағ
хх
х27
6301
Изоҳ:Уш
буило
ваахоли
сон
икўпа
йишиму
носа
батибил
анқўш
имча
штатб
ирли
клар
тала
бэтил
адиган
бо
шқа
турд
агиму
асса
сала
ргамо
слаш
тири
лган
жад
валас
осид
аҳамкўлл
анил
ишиму
мкин
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 247
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
3в-
илов
а
Нам
анга
н ш
аҳар
туғ
руқ
ком
плек
сини
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун о
зиқ
овқа
т
мах
суло
тлар
и бў
йича
лой
ихал
ашти
рила
дига
н м
абла
ғлар
тўғ
риси
да м
аълу
мот
№кў
рсат
кичл
ар
2018
йил
га р
ежа
2019
йил
га л
ойих
а20
20 й
илга
лой
иха
Ўрин
ку
н со
ни
(мин
г)
Бир
бем
орга
1
кунл
ик
меъ
ёр.
15.0
5.20
17
йил
хола
тига
Маб
лағ
миқ
дори
(8
=гр.
6х7)
Ўрин
ку
н со
ни
(мин
г)
Бир
бем
орга
1
кунл
ик
меъ
ёр.
15.0
5.20
17
йил
хола
тига
Маб
лағ
миқ
дори
(1
1=гр
.9х1
0)
Ўрин
ку
н со
ни
(мин
г)
Бир
бем
орга
1
кунл
ик
меъ
ёр.
15.0
5.20
17
йил
хола
тига
Маб
лағ
миқ
дори
(1
1=гр
.9х1
0)
12
34
56
78
910
11
1Да
влатбюдж
етид
анама
лга
ошир
илад
иган
беп
улнон
ушта
58,2
2012
11710
1,058
,2215
3,012
530
5,058
,2230
4,013
409
3,0
2Да
влатбюдж
етид
анама
лга
ошир
илад
иган
беп
улту
шли
ква
кечкиов
қат
58,2
4085
23775
0,058
,2437
1,025
439
2,058
,2467
7,027
220
1,0
жам
и та
лаб
этил
адиг
ан
озиқ
овқ
ат м
ахсу
лотл
ари
хх
354
851,
0х
х37
9 69
7,0
хх
406
294,
0
Изоҳ:Ушбуило
вабош
қату
рдагиму
асса
сала
ргамо
слаш
тири
лган
жад
валас
осид
аҳамкўлл
анил
ишиму
мкин
.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида248
Наманган шаҳрининг 2018-2020 йиллар учун бюджет сўровига 3г-илова
Наманган шаҳар туғруқ комплекси учун бир беморга 1 кунлик озиқ овқат сарфи тўғрисида маълумот
№ Озиқ-овкат махсулотларини номланиши
Бир беморга бир кунлик озиқ овкат махсулоти
грамда
Махсулотларнинг 15.05.2017 йил
холатига бахоси. (1 кг учун
суммаси )*
Бир кунга 1 нафар бемор
учун озиқ-овқат нархи
(сўм)
1 2 3 4 5(гр.3х4)
1 Нон 300,0 872,0 261,6
2 Буғдойуни 15,0 851,0 12,8
3 Картошка 300,0 1800,0 540,0
4 Шакар 40,0 3000,0 120,0
5 Хайвонёғи 30,0 4500,0 135,0
6 Ўсимликёғи 20,0 3379,0 67,6
7 Гўшт 120,0 18000,0 2160,0
8 Ёрмавамакарон 100,0 2250,0 225,0
9 Чой 2,0 8000,0 16,0
10 Сут 400,0 1400,0 560,0
11 Балиқ 60,0 7500,0 450,0
12 Сабзавотлар 200,0 3200,0 640,0
13 Мевалар 200,0 4500,0 900,0
14 Тухумдона 0,5 300,0 0,15
15 Туз 10,0 900,0 9,00
Хаммаси х х 6097
Шундан
Нонушта (1/3 озик-овкат маблағига нисбатан) х х 2012
тушлик ва кечки овкат (2/3 озик-овкат маблағига нисбатан ) х х 4085
Изоҳ: Ушбуиловабошқатурдагимуассасаларгамослаштирилганжадвал асосидаҳамкўлланилишимумкин.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 249
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
4-А-
илов
а
Ўзбе
кист
он р
еспу
блик
аси
пре
зиде
нти
ва Ў
збек
исто
н ре
спуб
лика
си в
азир
лар
маҳ
кам
асин
инг қ
арор
лари
би
лан
тасд
иқла
нган
дас
тур
ва т
адби
рлар
ни а
мал
га о
шир
иш у
чун
хара
жат
лар
бўйи
ча м
аълу
мот
мин
г сўм
№Д
асту
р ва
тад
бирл
ар
ном
иБю
джет
маб
лағ
ажра
тиш
учун
асо
с20
16 й
илда
касс
а ха
раж
ати
201
7 йи
л
кути
лаёт
ган
касс
а ха
раж
ати
2018
-202
0 йи
ллар
учун
ха
раж
атла
р ло
йиҳа
си
2018
йил
(р
ежа)
2019
йил
(п
рогн
оз)
2020
йил
(п
рогн
оз)
1
Соғли
қниса
қлаш
со
ҳамуассас
алар
ида
куз-қи
шмав
суми
га
тайё
ргар
ликк
ўриш
ма
қсад
идақо
зонл
арни
ал
маштири
шва
мосл
аштири
лишиби
лан
боғлиқ
хара
жатла
р
ПҚ-234
369
800
,021
000
,00,0
0,00
0,0
ж
ами
69
800
,021
000
,00,
00,
00,
0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида250
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
4-Б
-ило
ва
вило
ят в
а ш
аҳар
хок
имли
клар
и то
мон
идан
қаб
ул қ
илин
ган
қаро
р ва
фар
мой
ишла
рига
ас
осан
ҳам
да т
асди
қлан
ган
ман
зилл
и да
стур
лар
асос
ида
соғл
иқни
сақ
лаш
объ
ектл
арин
и
жор
ий т
аъм
ирла
ш у
чун
реж
алаш
тири
лади
ган
маб
лағл
ар т
ўғри
сида
маъ
лум
от
мин
г сўм
№Д
асту
р ва
тад
бирл
ар
ном
иБю
джет
маб
лағ
ажра
тиш
учун
асо
с20
16 й
илда
касс
а ха
раж
ати
201
7 йи
л
кути
лаёт
ган
касс
а ха
раж
ати
2018
-202
0 йи
ллар
учун
ха
раж
атла
р ло
йиҳа
си
2018
йил
(р
ежа)
2019
йил
(п
рогн
оз)
2020
йил
(п
рогн
оз)
1
Нама
нган
шаҳар
ма
ҳалл
ийбюдж
етид
ан
мабл
ағбил
ан
таъм
инла
нади
ган
соғлиқ
нисақ
лаш
объе
ктла
рини
шаҳар
маҳал
лий
бюдж
етиҳисо
бида
н
2018
-202
0йи
ллар
да
муас
саса
ларн
ижор
ий
таъм
ирла
шуч
ун
режал
аштири
лади
ган
мабл
ағла
р
Нама
нган
шаҳар
хоки
млигитамо
нида
нтасд
иқла
нган
ма
нзил
лийрўйхат
0,00,0
35000
0,035
800
0,00
33500
0,0
ж
ами
0,
00,
035
0 00
0,0
358
000,
033
5 00
0,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 251
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Нам
анга
н ш
аҳар
маҳ
алли
й бю
джет
идан
маб
лағ б
илан
таъ
мин
лана
дига
н со
ғлиқ
ни
сақл
аш о
бъек
тлар
ини
шаҳ
ар м
аҳал
лий
бюдж
ети
ҳисо
бида
н 20
18-2
020
йилл
арда
та
ъмир
лана
дига
н м
уасс
асал
арни
нг м
анзи
ллий
рўй
хати
№М
уасс
асан
инг
тўли
қ но
ми
Муа
ссас
а м
анзи
ли
Бино
қу
рилг
ан
йили
Типо
вой
ёки
мос
лаш
-ти
рилг
ан
2018
йил
да (Т
аъм
ирла
ш
ишла
ри м
азм
уни)
2019
йил
(Таъ
мир
лаш
иш
лари
маз
мун
и)20
20 й
ил (Т
аъм
ирла
ш
ишла
ри м
азм
уни)
Баж
ари-
лади
ган
ишла
р м
азм
уни
Таъм
ир-
лаш
(мин
г сў
м)
Баж
ари-
лади
ган
ишла
р м
азм
уни
Таъм
ир-
лаш
(мин
г сў
м)
Баж
ари-
лади
ган
ишла
р м
азм
уни
Таъм
ир-
лаш
(мин
г сў
м)
А1
23
45
69
1012
13
11-ои
ла
поли
клин
икас
и
Нама
нган
шаҳар
Али
шер
На
воий
кўча
37
уй
1982
Мос
лаш-
тири
лган
"Хам
за"в
а"Дам
боғ"
фили
алла
ри
бино
сини
нг
жор
ий
таъм
ирла
ш
138
000
23-ои
ла
поли
клин
икас
и
Нама
нган
шаҳар
Али
шер
На
воий
53уй
1988
Мос
лаш-
тири
лган
"Ғирв
он"
фили
али
бино
сини
нг
жор
ий
таъм
ирла
ш
115
000
35-ои
ла
поли
клин
икас
и
Нама
нган
шаҳар
5А-ки
чик
тума
нҒа
лаба
кўча
71уй
1990
Типо
вой
Бино
нинг
том
қисм
ини
юмш
оқ
қопл
ама
қили
ш.
145
000
"Орз
у"
фили
али
бино
сини
нг
жор
ий
таъм
ирла
ш
50 0
00
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида252
46-ои
ла
поли
клин
икас
и
Нама
нган
шаҳар
1Ахскент
Яккабо
г1уй
1991
Мос
лаш-
тири
лган
"Оро
мгох"
фили
али
бино
сини
нг
жор
ий
таъм
ирла
ш
50 0
00
58-ои
ла
поли
клин
икас
и
Нама
нган
шаҳар
4-кич
ик
тума
нҒа
лаба
кўча
1984
Мос
лаш-
тири
лган
"Ирв
адон
"ва
"Ров
устон"
фили
алла
ри
бино
сини
нг
жор
ий
таъм
ирла
ш
85 0
00
69-ои
ла
поли
клин
икас
и
Нама
нган
шаҳар
На
манган
сой
кўча
уй29
1974
Мос
лаш-
тири
лган
Бино
нинг
жор
ий
таъм
ирла
ш15
0 00
0
710
-оил
апо
ликл
иник
аси
Нама
нган
шаҳар
Янгихаёт
кўча
18уй
1995
Мос
лаш-
тири
лган
"Маш
ад"
фили
али
бино
сини
нг
жор
ий
таъм
ирла
ш
100
000
813
-оил
апо
ликл
иник
аси
Нама
нган
шаҳар
Дўстлик
кўча
25-ауй
1976
Мос
лаш-
тири
лган
Бино
нинг
жор
ий
таъм
ирла
ш10
5 00
0Би
нони
нгжор
ий
таъм
ирла
ш10
5 00
0
ж
ами
350
000
35
8 00
0
335
000
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 253
Услубий тавсияларга 5-илова
Наманган шаҳар маҳаллий бюджетидан маблағ билан таъминланади-ган соғлиқни сақлаш объектларининг бюджет буюртмасини тузишда
қўлланиладиган харажатларни ошиш коэффициентлари
Харажатлар номи Харажат моддаси
2018 - 2020 йиллар бюджет
лойиҳалари учун коэффициентлар *
I гуруҳ
Ишҳақиваунгатенглаштирилгантўловлар 41 10 000 1,10
Стипендиялар 48 21 400 1,10
Ижтимоийнафақалар 47 00 000 1,10
II гуруҳ
Ягонаижтимоийтўлов 41 21 100 1,10
Ижтимоийэҳтиёжларгабошқаажратмалар/бадаллар 41 21 200 1,10
III гуруҳ
Марказлаштирилганинвестицияхаражатлари 43 00 000 1,09
IV гуруҳ
Электрэнергия 42 21 000 1,09
Табиийгаз 42 22 000 1,09
Кўмир 42 52 600 1,09
Иссиқсувваиссиқликэнергияси 42 23 000 1,09
Совуқсувваоқова 42 24 000 1,09
Қўриқлашхизмати 42 93 000 1,10
Бошқахаражатлар 1,07
*) МолияВазирлигитомонидан2018-2020йиллардаДавлатбюджетилойиҳасинишакллантиришдарежалаштирилаётганошишкоэффициентларга аниқликкиритилишимумкин..
I-бо
би
ло
ва
ла
р
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида254
V. НАМАНГАН ШАҲРИНИНГ УМУМТАЪЛИМ ВА МАКТАБГАЧА ТАЪЛИМ сОҲАсИДА 2018-2020 ЙИЛЛАР УЧУН БЮДЖЕТ
сЎРОВИ ҚИсҚАЧА ТАҲЛИЛИНаманган шаҳрида таълим тизимидаги ислоҳотларни янада
чуқурлаштириш, таълим жараёни даражаси ҳамда сифатини такомиллаштиришга қаратилган таълим стандартлари ва дастурларини муккаммалаштириш, шунингдек мактабгача таълим муассасалари, умумтаълим мактаблари, касб-ҳунар коллежлари, академик лицейлар ва бошқаларнинг моддий техник базасини мустаҳкамлашни давом эттириш масалаларига катта эътибор берилмоқда.
Хусусан, ҳисобот даврида умумтаълим ва мактабгача таълим соҳасини ривожлантириш мақсадида тасдиқланган харажатлар режаси асосан 148 575, 4 млн сўм ажратилган бўлиб, бу кўрсаткич соғлиқни сақлаш соҳасига ажратилган маблағдан деярли 3 баробар кўпни ташкил этади. Ушбу йўналишда кўзда тутилган харажатлар суммаси прогнозлаштириш даврида (2018-2020 йиллар) ҳар йили мос равишда 10-12%га ўсиши назарда тутилган (2018 йилда 165 671,0 млн сўм, 2019 йилда 181 995,6 млн сўм ва 2020 йилда 199 560,7 млн сўм). Ушбу маблағлар жорий йилларда Наманган шаҳар маҳаллий бюджетининг 2018-2020 йиллар учун режалаштирилган харажатларининг ўртача 64 % ташкил этади. Харажатларнинг асосий қисми (94 %) 1 ва 2 гуруҳ харажатлари, яъни асосий иш ҳақи, директор жамғармаси, ягона ижтимоий тўлов ва бошқалардан иборат.
Харажат мажбуриятларининг мактабгача таълим ва таълим муассасалари томонидан амалга ошириладиган фаолият турлари ва тадбирлар кесимида амалдаги меъёрий – ҳуқуқий ҳужжатларга асосланган ҳолда, умумтаълим мактаблари учун 2017 йилда 119 065,7 млн, 2018 йилда 135 467,1 млн, 2019 ва 2020 йилларда мос равишда 149 170,3 ва 163 125,6 млн сўм сарфланиши режалаштирилган. Бу кўрсаткичлар мактабгача таълим тизимига 2017 йилда 22 352,7 млн, 2018 йилда 27 603, 7 млн сўм, 2019 йилда 29 987, 7 млн сўм ва 2020 йилларда 33 435, 3 млн сўм ташкил этилиши режалаштирилган. Харажатларнинг қолган қисми мактабдан ташқари таълим, мусиқий таълим, методик таъминлаш ва ёрдам кўрсатиш каби йўналишларга сарфланиши белгиланган.
шунингдек, Наманган шаҳридаги айрим мактабгача таълим муассасаларига қўшимча 10 та гуруҳ очиш учун 47.75 ставка штат бирлиги ва уларни сақлаш учун 367.0 млн сўм қўшимча маблағ учун талаб кўрсатилган.
Қуйида Наманган шаҳрининг умумтаълим ва мактабгача таълим соҳасида 2018-2020 йиллар учун режалаштирилган ўрта муддатли бюджет сўрови келтирилмоқда.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 255
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
1-ил
ова
Нам
анга
н ш
аҳар
хал
қ та
ълим
и м
уасс
асал
арин
и ф
аоли
ятин
и м
етод
ик т
аъм
инла
ш в
а та
шки
л эт
иш б
ўлим
ига
қара
шли
мак
табг
ача
таъл
им м
уасс
асал
арни
нг 2
016
йилд
а эр
ишил
ган
нати
жал
ари
201
7- й
илда
кут
илаё
тган
на
тиж
алар
тўғ
риси
даги
таҳ
лили
й ҳи
собо
ти в
а 20
18-2
020
йилл
ар у
чун
прог
ноз
лойи
ҳаси
№кў
рсат
кичл
ар н
оми
Ўлчо
в би
рлиг
и20
16 й
илги
иж
ро
2017
йил
да 2
018
йилг
а ре
жа
201
9 йи
лга
лойи
ха
202
0 йи
лга
лойи
ха
кўзд
а ту
тилг
анку
тила
ётга
н
I.м
иқдо
р кў
рсат
кичл
ари
нати
жас
и
1Жам
иму
асса
сасон
идо
на58
,058
,058
,058
,058
,058
,0
2Жам
игуруҳс
они
дона
364,0
365,0
365,0
368,0
372,0
375,0
ш
унда
н яс
ли гу
руҳ
дона
94,0
92,0
92,0
93,0
96,0
97,0
са
д гу
руҳ
дона
218,0
220,0
220,0
222,0
223,0
225,0
М
ахсу
с гур
уҳдо
на52
,053
,053
,053
,053
,053
,0
3Жам
ибо
ласон
идо
на725
9,0742
8,0742
8,0748
3,0754
8,0760
3,0
ш
унда
н яс
ли гу
руҳ
дона
153
1,0155
9,0155
9,0157
4,0161
9,0163
4,0
са
д гу
руҳ
дона
520
2,0533
2,0533
2,0537
2,0539
2,0543
2,0
М
ахсу
с гур
уҳдо
на52
6,053
7,053
7,053
7,053
7,053
7,0
4Ба
далд
анозодқи
линган
бол
алар
дона
108
8,0111
3,0111
3,0112
1,0113
1,0113
9,0
5Жам
иштат
дона
210
5,2210
4,5210
4,5211
8,7213
6,5215
0,2
ш
унда
н та
рбия
чидо
на60
8,761
0,461
0,461
5,462
1,762
6,6
бо
шқа
ходи
мдо
на149
2,8149
2,1149
2,1150
3,3151
4,8152
3,6
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида256
II.си
фат
кўрс
атки
члар
и на
тиж
аси
1Йи
ллик
бол
акуни
бола
кун
167
2,0172
8,2172
8,2174
3,2176
2,0177
6,6
2Ўр
тача
бир
бол
акуни
бола
кун
13501
,223
323
323
323
323
4
3Оз
иқоқа
тхар
ажатижам
иба
далби
лан
минг
сум
641
137
3,0745
301
1,4745
301
1,4819
831
2,5901
814
3,8991
995
8,2
4Ўр
тача
бир
бол
агахара
жатози
қ-ов
қатга
сум
383
4,6431
2,6431
2,6470
3,0511
8,1558
3,7
5Та
рбия
чила
ргаби
рой
лики
шҳа
қими
нг
сум
33540
,033
938
,633
938
,637
332
,541
065
,745
172
,3
6Бо
шқа
ходи
млар
габир
ойл
икишҳа
қими
нг
сум
27452
,027
058
,027
058
,029
763
,832
740
,236
014
,2
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 257
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
2-ил
ова
Нам
анга
н ш
аҳар
хал
қ та
ълим
и м
уасс
асал
арин
и ф
аоли
ятин
и м
етод
ик т
аъм
инла
ш в
а та
шки
л эт
иш
бўли
миг
а та
ълим
муа
ссас
алар
инин
г 201
8-20
20 й
илла
р уч
ун х
араж
ат м
ажбу
рият
лари
нинг
рее
стри
№Ф
аоли
ят/
тадб
ирла
р ту
рлар
и
Меъ
ёрий
-ҳуқ
уқий
ҳуж
жат
но
ми
Бюдж
ет та
сниф
и бў
йича
ха
раж
атла
р ко
длар
иХа
раж
ат м
ажбу
рият
лари
иж
роси
учун
бю
джет
аж
ратм
алар
и ха
жм
и, м
инг с
ўм
Маб
лағл
ар
ман
баси
ва
бюдж
етла
р да
раж
аси
тасн
ифи
Вази
фа
жих
атда
н20
16 й
илда
(ҳ
исоб
от
йили
)
ка
сса
хара
жат
и
2017
йил
реж
алаш
тири
лаёт
ган
да
вр уч
ун п
рогн
оз
Бўли
мки
чик
бўли
мпа
ра-
мет
рлар
кути
ла-
ётга
н (к
асса
ха
раж
ати)
2018
йил
2019
йил
2020
йил
12
34
56
78
910
1112
1Мактабгач
атаъл
им
Ўзбе
кистон
Республ
икас
иВа
зирл
арМ
аҳкама
сини
нг
25.10.20
07й225
сон
ли
"Мактабгач
атаъл
им
соҳаси
дагинор
матив-
ҳуқуқи
йҳужжатла
рни
тасд
иқла
штў
ғрис
ида"
Қаро
ри10
0022
7091
100
19748
447
,622
3527
22,0
2235
2722
,027
6036
78,0
2998
7724
,033
4353
48,0
Ўзбе
кистон
Республ
икас
иВа
зирл
арМ
аҳкама
сини
нг
18.06.20
10й117
сон
ли
"Дав
латм
ахсусма
ктаб
-гача
таъл
иммуассас
а-ла
рини
нгфао
лиятин
итако
милл
аштири
шчор
а-тадб
ирла
ритў
ғрис
ида"
Қаро
ри
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида258
2Ум
умий
таъл
им
Ўзбе
кистон
Республ
икас
иВа
зирл
арМ
аҳкама
сини
нг
07.08.20
08й173
сон
ли
"Айр
имфан
ларчуқур
ўргани
лади
ганда
влат
ихтисо
слаш
тири
лган
ум
умтаъл
иммуассас
а-ла
рифао
лиятин
итако
-ми
ллаш
тири
штў
ғрис
ида"
Қаро
ри10
0022
7092
100
96587
079
,811
9067
425,0
1190
6742
5,013
5467
068
,014
9170
327,0
16312
565
0,0
Ўзбе
кистон
Республ
икас
иВа
зирл
арМ
аҳкама
сини
нг
13.05.19
98й203
сон
ли
"Ўзб
екис
тонРе
спубли
каси
-да
умум
ийўр
тата
ълим
ни
ташки
лэтиш
тўғрис
ида"
Қаро
ри
3Мактабд
ан
ташкари
таъл
им
Ўзбе
кистон
Республ
икас
иВа
зирл
арМ
аҳкама
сини
нг
28.02.20
11й50с
онли
"Мак
-табд
анта
шқа
рита
ълим
тизи
мини
яна
дата
коми
л -ла
штири
шчор
а-тадб
ирла
-ри
тўғрис
ида"Қар
ори
1000
2270
9610
0338
565
6,515
0401
0.0
378
291
4,042
858
3,049
192
7,050
908
8,0Ўз
беки
стон
Республ
икас
иВа
зирл
арМ
аҳкама
сини
нг
23.09.20
10й211
сон
-ли
"Спо
ртмактабл
ари
фаол
иятини
ҳамд
асп
орт
мактаб
лари
трен
ерла
-ри
ваму
тахассис
лари
ме
ҳнатин
имо
ддий
ра
ғбатла
нтир
ишти
зими
ни
янад
атако
милл
аштири
ш
тўғрис
ида"Қар
ори
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 259
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
4Мусик
ий
таъл
им
Ўзбе
кистон
Республ
икас
иХа
лқТаъ
лими
Ваз
ирли
ги-
нинг31.12
.200
8й46
сон
ли
"Ота-она
лартомо
нида
нбо
-ла
ларн
ингб
олал
армусиқ
ава
сан
ъатм
актабл
арид
аўқиш
иучунҳа
қтўла
шва
унда
нфо
йдал
аниш
тарти-
битў
ғрис
идагини
зомн
итасд
иқла
шҳа
қида
"Қар
ори
1000
2270
9660
0115
819
3,2129
415
5,0129
415
5,0149
857
1,0164
092
9,0172
252
2,0
5
Метод
ик
таъм
инла
ш
ваёрд
ам
кўрс
атиш
Ўзбе
кистон
Республ
икас
иВа
зирл
арМ
аҳкама
сини
нг
01.03.20
11й52со
нли
"Хал
қтаъл
имиҳудуди
йор
ганл
аритузи
лмас
и-ни
тако
милл
аштири
ш
тўғрис
ида"Қар
ори
1000
2270
9630
047
954
3,967
1 50
767
1 50
767
253
7,070
341
4,076
622
3,0
Ўзбе
кистон
Республ
ика -
сини
нгБюдж
етко
дексин
итасд
иқла
штў
ғрис
ида
жам
иХ
ХХ
Х12
2 07
2 68
4,0
148
577
124,
014
5 12
2 43
4,0
165
670
437
,018
1 99
4 32
1,0
199
558
831,
0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида260
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
3-ил
ова
Нам
анга
н ш
аҳар
мах
алли
й бю
джет
идан
маб
лағ о
лувч
и ум
умта
ълим
ва
мак
табг
ача
таъл
им
тизи
мид
аги
муа
ссас
алар
нинг
201
8 йи
лга
(реж
алаш
тири
лаёт
ган)
ҳам
да 2
019-
2020
йил
ларг
а
(про
гноз
лаш
тири
лаёт
ган)
бю
джет
бую
ртм
аси
(мин
г сўм
)
Хара
жат
ном
и
Хара
жат
лар
иқти
соди
й та
сниф
инин
г ко
длар
и
2016
йил
ги и
жро
2017
йил
2018
-202
0 йи
ллар
учун
хар
ажат
лар
лойи
ҳаси
касс
а ха
раж
ати
Ҳақи
қий
хара
жат
Тасд
иқ-
ланг
ан
хара
жат
лар
реж
аси
2018
йил
(р
ежал
аш-
тири
лаёт
ган
давр
)
2019
йил
(про
гноз
-ла
шти
рила
ётга
н да
вр)
2020
йил
(п
рогн
оз-
лаш
тири
лаёт
ган
давр
)
Тадб
ирла
рни
ҳисо
бга
олга
н ҳо
лда
Тадб
ирла
рни
ҳисо
бга
олга
н ҳо
лда
Тадб
ирла
рни
ҳисо
бга
олга
н ҳо
лда
жам
и 12
2072
614
1272
5436
3.5
1485
7712
416
5670
437
181
994
321
199
558
831
1-гу
руҳ ж
ами
Жам
и 1-
гр.
93 6
35 1
67.2
94 0
99 2
86,9
112
720
692,0
124
897
778,0
137
387
556,0
151
126
312,0
Асос
ийишҳа
қи41
1110
083
912
544
,384
404
634
,110
315
681
6,011
393
513
9,012
533
810
2,013
788
101
7,0
Дире
ктор
жам
ғарм
аси
4111
210
708
508
8,7719
634
0,0956
387
6,010
962
639
,012
049
454
,013
245
295
,0
Вақтин
чамеҳна
тга
қоби
лиятси
злик
наф
ақа
4711
120
71622
9,770
748
7,40,0
0,00,0
0,0
Бола
туғилган
иучуннаф
ақа
4711
150
192
130
3,7185
419
3,00,0
0,00,0
0,0
2-гу
руҳ ж
ами
ЖАМ
И 2-
гр.
22 5
25 6
04,9
22 8
57 8
95,7
27 9
41 7
21,0
30 9
63 5
21,0
34 0
59 8
73,0
37 4
65 8
60,0
Ягон
аиж
тимо
ийтў
лов
4121
100
22486
356
,222
954
755
,927
893
862
,030
912
139
,034
003
345
,037
403
672
,0
Ижтимо
ийэҳтиё
жла
ргабо
шқа
аж
ратм
алар
/бад
алла
р41
2120
039
249
,039
249
,047
859
,051
381
,056
528
,062
188
,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 261
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
4-гу
руҳ ж
ами
ЖАМ
И 4-
гр.
5 91
1 84
1,910
297
180
,97
914
711,0
9 80
9 13
8,010
546
892
,010
966
659
,0
Респ
убли
каҳу
дуди
дахи
змат
сафа
рлар
ихара
жатла
ри42
1100
033
023
,332
452
,7698
8,0574
0,0546
0,0546
0,0
Электроэ
нергия
4221
000
40876
1,641
155
6,156
705
5,060
689
3,066
151
1,072
104
5,0
Таби
ийга
з42
2200
010
606
5,212
088
1,323
987
0,024
740
7,026
967
3,029
394
2,0
Исси
қсувва
иссиқ
лик
энер
гияс
и42
2300
097
465
,611
260
9,615
089
0,016
446
9,017
927
0,019
540
6,0
Совуқсувва
оқа
ва42
2400
034
597
3,835
439
4,746
507
9,048
846
6,053
241
6,058
033
4,0
Чиқи
ндил
арни
тоза
лаш,оли
бчи
қибкетишбил
анбоғли
қхизм
атла
рхамд
аэн
ергетик
вабош
қаресурсл
ар(б
ензи
нва
бош
қаЁММла
рдан
ташкари
)нисо
тибол
иш
4225
000
58204
,857
963
,073
750
,077
576
,082
945
,088
741
,0
Нотура
ржой
бин
олар
ини
жор
ийта
ъмир
лаш
4232
200
148
142
4,9149
961
4,4163
195
0,0126
970
9,0168
274
8,0166
133
7,0
Бошқа
инш
оотлар
нижор
ий
таъм
ирла
ш42
3390
084
879
,410
990
4,238
900
0,031
000
0,050
000
,043
500
0,0
Тран
спор
твос
итал
арижор
ий
таъм
ирла
ш42
3410
00,0
0,0250
0,0250
0,0250
0,0250
0,0
Комп
ьютержихоз
лари
,хисо
блаш
ваауди
о-ви
део
техник
алар
нижор
ий
таъм
ирла
ш
4234
920
15591
,917
151
,724
750
,024
750
,024
750
,024
750
,0
Бошқа
маш
инал
ар,ж
ихоз
лар
вате
хник
алар
нижор
ий
таъм
ирла
ш42
3499
0137
2,0137
2,00,0
0,00,0
0,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида262
Сақл
абту
ришважор
ий
таъм
ирла
шбўйич
або
шқа
турд
агихара
жатла
р42
3900
068
532
7,870
095
4,1113
789
5,0147
800
0,0144
500
0,076
500
0,0
Това
р-мо
ддий
захир
алар
(коғоз
данташкари
)42
5211
016
336
8,116
653
8,212
791
0,010
942
0,011
708
0,012
521
9,0
Коғозхари
дки
лишуч
ун
хара
жатла
р42
5212
018
382
,316
203
,325
900
,025
424
,025
476
,025
532
,0
Хархилбл
анкала
рсо
тиб
олиш
учун
4252
130
0,060
,00,0
0,00,0
0,0
Кийи
м-кеча
к,по
йабз
алва
чойш
аб-ги
лофл
ар42
5220
0503
8,214
132
,732
700
,0118
170
0,0126
442
3,0135
293
2,0
Озиқ
-овқ
атмахсуло
тлар
и42
5230
0108
894
4,6106
284
8,4101
841
7,0254
269
1,0273
520
5,0294
054
9,0
Дори
-дар
монл
арва
тибб
иётдафо
йдал
анил
адиган
во
ситала
р42
5241
027
852
,229
064
,339
400
,040
286
,043
080
,046
092
,0
Теле
фон,теле
граф
вапо
чта
хизм
атла
ри42
9210
010
788
,011
518
,415
341
,015
364
,015
659
,015
974
,0
Ахбо
ротв
ако
ммуник
ация
хизм
атла
ри42
9220
049
372
,050
390
,761
430
,060
270
,060
340
,060
415
,0
Объе
ктла
рниқўри
қлаш
хизм
атла
ри42
9300
023
095
2,024
456
0,533
882
6,036
088
4,039
697
7,043
667
7,0
Това
рва
хизм
атла
рсо
тибол
ишбўйич
або
шқа
хара
жатла
р42
9999
016
599
0,816
673
3,815
996
6,016
770
9,017
944
8,019
198
5,0
Тран
спор
твос
итал
арин
икапи
талтаъм
ирла
шбўйич
або
шқа
хара
жатла
р43
3310
0201
6,0201
6,00,0
0,00,0
0,0
Нотура
ржой
бин
олар
исо
тиб
олиш
4352
200
0,0161
074
2,50,0
0,00,0
0,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 263
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Иншоо
тсотиб
оли
ш43
5300
00,0
81124
,50,0
0,00,0
0,0
Тран
спор
твос
итал
арисо
тиб
олиш
4354
100
0,0169
7,90,0
0,00,0
0,0
Меб
ельва
офи
сжихоз
лари
со
тибол
иш43
5491
022
603
6,8135
974
9,039
976
4,036
220
0,046
210
0,066
430
0,0
Комп
ьютержихоз
лари
,хисо
блаш
ваауди
о-ви
деотехник
аси,ахбо
рот
технол
огия
сивакера
кли
ашёл
арсотиб
оли
ш
4354
920
43386
,940
250
8,347
772
,054
000
,091
000
,010
300
0,0
Электрэне
ргия
вабо
шқа
ко
ммунал
хизм
атла
рни
хисо
бгаол
ишасб
обла
ри
сотибол
иш
4354
930
21176
,460
868
,450
860
,031
300
,034
600
,032
000
,0
Бошқа
техник
асо
тибол
иш43
5499
033
728
9,658
138
7,610
293
7,057
900
,059
100
,068
500
,0
Етиш
тири
лади
ганактивл
ар43
5510
00,0
232,3
0,00,0
0,00,0
Кутубхон
афо
нди
4355
300
200
0,036
250
,139
000
,045
000
,044
000
,045
000
,0
Ишбер
увчи
лартомо
нида
нпулшакли
дабер
илад
иган
иж
тимо
ийнаф
ақал
ар47
3100
022
336
,824
479
,829
999
,032
999
,032
999
,032
999
,0
Када
стр,ер
тузи
ш,
топо
граф
ик-ге
одезик
ва
картогра
фики
шла
рхара
жатла
ри
4821
110
253
2,5253
2,50,0
0,00,0
0,0
Бошқа
хара
жатла
р48
2119
017
618
2,517
618
3,411
378
2,00,0
0,00,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида264
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
3а-
ило
ва
2018
-202
0 йи
ллар
да Н
аман
ган
шаҳ
ар м
акта
бгач
а та
ълим
муа
ссас
алар
и ҳу
дуди
даги
бол
алар
сон
и кў
пайи
ши
м
унос
абат
и би
лан
очил
ган
гуру
ҳлар
учу
н қў
шим
ча т
алаб
эти
лади
ган
шта
т би
рлик
лар
учун
про
гноз
лой
иҳа
Муа
ссас
а но
ми
Муа
ссас
а
қувв
ати
Ҳақи
қатд
а
тарб
ияла
наёт
- га
нлар
сон
и
Муассаса ҳудудидаги мактабгача таълим ёшидаги болалар сони
2018
йил
учун
про
гноз
2019
йил
учун
про
гноз
2020
йил
учун
про
гноз
Бола
лар
сони
кў
пайи
ши
хисо
бига
оч
илад
иган
гу
руҳ
сони
Амалдаги йўриқнома бўйича 1 гуруҳ учун керакли тарбиячи ставкаси
Амалдаги йўриқнома бўйича 1 гуруҳ учун керакли ёрдамчи тарбиячи ставкаси
Амалдаги йўриқнома бўйича 1 гуруҳ учун керакли техник ходимлар ставкаси
Бола
лар
сони
кў
пайи
ши
хисо
бига
оч
илад
иган
гу
руҳ
сони
Амалдаги йўриқнома бўйича 1 гуруҳ учун керакли тарбиячи ставкаси
Амалдаги йўриқнома бўйича 1 гуруҳ учун керакли ёрдамчи тарбиячи ставкаси
Амалдаги йўриқнома бўйича 1 гуруҳ учун керакли техник ходимлар ставкаси
Бола
лар
сони
кў
пайи
ши
хисо
бига
оч
илад
иган
гу
руҳ
сони
Амалдаги йўриқнома бўйича 1 гуруҳ учун керакли тарбиячи ставкаси
Амалдаги йўриқнома бўйича 1 гуруҳ учун керакли ёрдамчи тарбиячи ставкаси
Амалдаги йўриқнома бўйича 1 гуруҳ учун керакли техник ходимлар ставкаси
Гуру
ҳ со
ниБо
ла
сони
Гуру
ҳ со
ниБо
ла
сони
Ясли
гу
руҳи
Сад
гуру
ҳиЯс
ли
гуру
ҳиСа
д гу
руҳи
Ясли
гу
руҳи
Сад
гуру
ҳи
12
34
57
89
1011
1213
1415
1617
1819
2021
22Ж
ами
114
2670
5112
1535
821
25,
013,
957,
253
16,
325,
26,
251
24,
893,
855
7-мтм
1228
03
7123
01
1,6
71,4
52,5
23-м
тм12
280
823
983
1
11,6
71,2
54
30-м
тм10
190
410
128
0
11,6
71,2
50,7
5
40
-мтм
614
04
7816
0
1
1,55
1,15
0,75
42
-мтм
1228
06
158
296
1
1,5
51,3
0,5
43-м
тм12
280
496
271
1
1,5
51,3
1
49-м
тм18
420
819
761
0
1
1,67
1,45
4
59-м
тм12
280
612
331
0
1
1,6
71,4
52,2
565
-мтм
1437
03
6034
0
11,5
51,1
52
68-м
тм6
150
592
254
1
1,67
1,25
0,75
изоҳ
:Ушбуило
вабош
қату
рдагиму
асса
сала
ргамо
слаш
тири
лган
жад
валас
осид
аҳамкўлл
анил
ишиму
мкин
.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 265
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
3Б-и
лова
2018
-202
0 йи
ллар
да Н
аман
ган
шаҳ
ар м
акта
бгач
а та
ълим
муа
ссас
алар
и ҳу
дуди
даги
бол
алар
сон
и кў
пайи
ши
мун
осаб
ати
била
н оч
илга
н гу
руҳл
ар у
чун
қўш
имча
тал
аб э
тила
дига
н ш
тат
бирл
икла
р уч
ун п
рогн
оз л
ойих
а20
18 й
ил у
чун
Тарк
ибий
бў
линм
алар
нинг
но
мла
ниш
и ва
ла
вози
мла
ри н
оми
шта
т би
рлик
лари
со
ни
ЯТС
бу
йича
ра
зряд
и
Таър
иф
коэф
ф.
Лаво
зим
и ок
лади
(м
инг с
умда
) (5
уст=
(4ус
т*14
9775
) *2
уст)
*1.1
коэ
ф
7 -м
тм23
- мтм
30 -м
тм
шта
тлар
м
иқдо
риЛа
вози
м
окла
длар
иш
татл
ар
миқ
дори
Лаво
зим
ок
ладл
ари
шта
тлар
м
иқдо
риЛа
вози
м
окла
длар
и
12
34
56
78
910
11
Тарб
иячи
5,01
3хххх
2957
1,67
986
1,67
986
1,67
985,8
3156
1
Ёрда
мчитарб
иячи
3,95
22,7
2517
731,4
565
11,2
556
11,2
556
1,188
203
Техник
ходи
млар
7,25
32,9
9835
812,5
1235
419
760,7
537
0,445
996
Жам
ииш
хаки
хх
х83
12х
2872
х35
23х
1917
,4657
6
Шунин
гузи
бир
йил
да
9974
2
3446
0
4227
3
2300
9,589
1
Ишха
кида
наж
ратм
ах
хх
2468
6х
8529
х10
463
х56
94,87
331
Жам
иқўшим
чата
лаб
этил
адиган
маб
лағ
хх
х12
4428
х42
988
х52
735
х28
704,4
624
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида266
2019
йил
учу
н
Тарк
ибий
бў
линм
алар
нинг
но
мла
ниш
и ва
ла
вози
мла
ри н
оми
шта
т би
рлик
лари
со
ни
ЯТС
буйи
ча
разр
яди
Таър
иф
коэф
ф.
Лаво
зим
и ок
лади
(м
инг с
умда
) (5
уст=
(4ус
т*14
9775
)2 ус
т)*
1.1
коэф
40- м
тм42
- мтм
43 -м
тм49
- мтм
шта
тлар
м
иқдо
риЛа
вози
м
окла
длар
иш
татл
ар
миқ
дори
Лаво
зим
ок
ладл
ари
шта
тлар
м
иқдо
риЛа
вози
м
окла
длар
иш
татл
ар
миқ
дори
Лаво
зим
ок
ладл
ари
12
34
56
78
910
1110
11Та
рбия
чи6,3
23
хххх
3731
1,55
915
1,55
915
1,55
915
1,67
986
Ёрда
мчитарб
иячи
5,22
2,725
2335
1,15
516
1,358
41,3
584
1,45
651
Техник
ходи
млар
6,25
32,9
9830
870,7
537
00,5
247
149
44
1976
Жам
ииш
хаки
хх
х91
52х
1802
х17
46х
1993
х36
13
Шунин
гузи
бир
йил
да
1098
29
2162
1
2094
7
2391
1
4335
0
Ишха
кида
наж
ратм
ах
хх
2718
3х
5351
х51
84х
5918
х10
729
Жам
иқўшим
чата
лаб
этил
адиган
маб
лағ
хх
х13
7011
х26
972
х26
132
х29
829
х54
079
Тарк
ибий
бўл
инм
алар
нинг
ном
лани
ши
ва л
авоз
имла
ри н
оми
шта
т би
рлик
лари
со
ни
ЯТС
буйи
ча
разр
яди
Таър
иф
коэф
ф.
Лаво
зим
и ок
лади
(м
инг с
умда
) (5
уст=
(4ус
т*14
9775
)*2
уст)
*1.
1 ко
эф
59- м
тм65
- мтм
68- м
тм
Лаво
зим
ок
ладл
ари
шта
тлар
м
иқдо
риЛа
вози
м
окла
длар
иш
татл
ар
миқ
дори
Лаво
зим
ок
ладл
ари
12
34
56
78
910
11Та
рбия
чи4,8
93
хххх
2887
1,67
986
1,55
915
1,67
986
Ёрда
мчитарб
иячи
3,85
22,7
2517
281,4
565
11,1
551
61,2
556
1
Техник
ходи
млар
53
2,998
2470
2,25
1111
298
80,7
537
0
Жам
ииш
хаки
хх
х70
85х
2748
х24
19х
1917
Шунин
гузи
бир
йил
да
8501
7
3297
8
2903
0
2301
0
Ишха
кида
наж
ратм
ах
хх
2104
2х
8162
х71
85х
5695
Жам
иқўшим
чата
лабэтил
адиган
ма
блағ
хх
х10
6059
х41
140
х36
215
х28
704
изоҳ
:Ушбуило
вабош
қату
рдагиму
асса
сала
ргамо
слаш
тири
лган
жад
валас
осид
аҳамкўлл
анил
ишиму
мкин
.
2020
йил
учу
н
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 267
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
3
в-ил
ова
мак
табг
ача
таъл
им м
уасс
асал
арин
и 20
18-2
020
йилл
ар у
чун
озиқ
овқ
ат м
аҳсу
лотл
ари
бўйи
ча
лойи
ҳала
шти
рила
дига
н м
абла
ғлар
тўғ
риси
да м
аълу
мот
№№
Наим
енов
ание
2018
йил
га р
ежа
2018
йил
га р
ежа
2018
йил
га р
ежа
Бола
кун
со
ни
(мин
г)
Бир
бола
га
1 ку
нлик
м
еъёр
. 15
.05.
2017
йи
л хо
лати
га
Маб
лағ
миқ
дори
(8
=гр.
6х7)
Бола
кун
со
ни
(мин
г)
Бир
бола
га
1 ку
нлик
м
еъёр
. 15
.05.
2017
йи
л хо
лати
га
Маб
лағ
миқ
дори
(8
=гр.
6х7)
Бола
кун
со
ни
(мин
г)
Бир
бола
га
1 ку
нлик
м
еъёр
. 15
.05.
2017
йи
л хо
лати
га
Маб
лағ
миқ
дори
(8
=гр.
6х7)
12
67
89
1011
910
11
1Яс
лигу
руҳлар
дагиимт
иёзл
итарб
ияла
нувч
илар
учун
65,0
4386
284
893
67,1
4693
314
832
67,8
5022
340
637
2Бо
ғчагуруҳлар
идагиим
тиёзли
тарб
ияла
нувч
илар
иучун
368,1
6134
2 25
7 79
936
8,865
632
420
373
370,2
7022
2 59
9 91
2
жам
и
2
542
692
2 73
5 20
6
2
940
549
изоҳ
:Ушбуило
вабош
қату
рдагиму
асса
сала
ргамо
слаш
тири
лган
жад
валас
осид
аҳамкўлл
анил
ишиму
мкин
.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида268
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
3г-и
лова
Нам
анга
н ш
аҳар
хал
к та
ълим
и бў
лим
и та
сарр
уфид
аги
мак
табг
ача
таъл
им м
уасс
асал
арид
а
тарб
ияла
нувч
ига
бир
кун
лик
ози
қ-ов
қат
сарф
и тў
ғрис
ида
маъ
лум
от
№№
п/
п
Озиқ
-овк
ат
мах
суло
тлар
ини
ном
лани
ши
Ясли
гуру
ҳБо
ғча
гуру
ҳ
Бир
бем
орга
бир
ку
нлик
ози
қ ов
кат
мах
суло
ти гр
амда
Мах
суло
тлар
нинг
15
.05.
2017
йил
хо
лати
га б
ахос
и .
(1 к
г учу
н су
мм
аси
)*
Бир
кунг
а 1
нафа
р бе
мор
учун
ози
қ-ов
қат н
архи
(сў
м)
Бир
бем
орга
бир
ку
нлик
ози
қ ов
кат
мах
суло
ти гр
амда
Мах
суло
тлар
нинг
15
.05.
2017
йил
хо
лати
га б
ахос
и.
(1 к
г учу
н су
мм
аси
)*
Бир
кунг
а 1
нафа
р бе
мор
учун
ози
қ-ов
қат н
архи
(сў
м)
12
34
5(гр.3х4)
34
5(гр.3х4)
1Но
н80
,060
4,448
,412
0,060
4,472
,5
2Ун
16,0
929,0
14,9
20,0
929,0
18,6
3Ка
ртош
каун
и3,0
1800
,05,4
3,018
00,0
5,4
4Ёр
мала
р20
,025
00,0
50,0
30,0
2500
,075
,0
5Шакар
35,0
5200
,018
2,045
,052
00,0
234,0
6Ко
ндитер
мах.
4,060
00,0
24,0
10,0
6000
,060
,0
7Са
риёг
12,0
2200
0,026
4,020
,022
000,0
440,0
8Ус
имли
кёги
5,040
00,0
20,0
7,040
00,0
28,0
9Су
т50
0,020
00,0
1000
,042
0,020
00,0
840,0
10Cм
етан
а5,0
7000
,035
,05,0
7000
,035
,0
11Тв
орог
40,0
7500
,030
0,040
,075
00,0
300,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 269
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
12Пи
шло
к3,0
2000
0,060
,05,0
2000
0,010
0,0
13Гушт
60,0
2300
0,013
80,0
100,0
2300
0,023
00,0
14Ко
лбас
а5,0
1400
0,070
,05,0
1400
0,070
,0
15Ба
лик
20,0
9000
,018
0,030
,090
00,0
270,0
16Ту
хум(дон
а)0,3
500,0
0,10,5
500,0
0,3
17Ка
ртош
ка12
0,026
00,0
312,0
150,0
2600
,039
0,0
18Са
бзав
отла
р
2000
,00,0
205,0
2000
,041
0,0
19Шар
батлар
мев
ал90
,040
00,0
360,0
100,0
4000
,040
0,0
20Ку
рукм
евал
ар10
,060
00,0
60,0
10,0
6000
,060
,0
21Чо
й0,2
1300
0,02,6
0,313
000,0
3,9
22Ка
као
1,015
000,0
15,0
1,015
000,0
15,0
23Ту
з2,0
1000
,02,0
5,010
00,0
5,0
24Др
ожжи
1,010
00,0
1,01,0
1000
,01,0
Хам
мас
их
х4
386
хх
6 13
4
изоҳ
:Ушбуило
вабош
қату
рдагиму
асса
сала
ргамо
слаш
тири
лган
жад
валас
осид
аҳамкўлл
анил
ишиму
мкин
.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида270
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
3д-и
лова
мак
табг
ача
таъл
им м
уасс
алар
ига
бола
лар
учун
юм
шоқ
жих
озла
р
учун
реж
алаш
тири
лади
ган
маб
лағл
ар т
ўғри
сида
№Ю
мш
оқ
жох
озла
рнин
г но
мла
ниш
и
Тарб
ияла
- ну
вчил
ар
сони
2016
йи
лда
касс
а
хара
жат
и
201
7
йил
ку
тила
-ёт
ган
ка
сса
хара
жат
и
2018
-202
0 йи
ллар
учун
хар
ажат
лар
лойи
ҳаси
2018
йил
реж
а20
19 й
ил л
ойих
а20
20 й
ил л
ойих
а
Жам
и
тала
б эт
илад
иган
м
иқдо
ри
(дон
а ко
мпл
ект)
Бир
дона
сини
на
рхи
(сўм
да)
Тала
б эт
илад
иган
м
абла
ғ (м
инг
сўм
да)
Жам
и
тала
б эт
илад
иган
м
иқдо
ри
(дон
а ко
мпл
ект)
Бир
дона
сини
на
рхи
(сўм
да)
Тала
б эт
илад
иган
м
абла
ғ (м
инг
сўм
да)
Жам
и
тала
б эт
илад
иган
м
иқдо
ри
(дон
а ко
мпл
ект)
Бир
дона
сини
на
рхи
(сўм
да)
Тала
б эт
илад
иган
м
абла
ғ (м
инг
сўм
да)
1Юмш
оқ
жихоз
лар
тўлл
ами
7 57
51
438
27 7
007
575
150
000
1 13
6 25
07
575
160
500
1 21
5 78
87
575
171
735
1 30
0 89
3
2Со
чиқ
7 57
50
07
575
6 00
045
450
7 57
56
420
48 6
327
575
6 86
952
033
жам
и
1 18
1 70
0
1
264
420
1 35
2 92
6
изоҳ
:Ушбуило
вабош
қату
рдагиму
асса
сала
ргамо
слаш
тири
лган
жад
валас
осид
аҳамкўлл
анил
ишиму
мкин
.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 271
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
4-
А-ил
ова
Нам
анга
н ш
аҳар
Хал
қ та
ълим
и м
уасс
асал
арин
и ф
аоли
ятин
и м
етод
ик т
аъм
инла
ш в
а та
шки
л эт
иш б
ўлим
ига
қара
шли
мак
табг
ача
таъл
им м
уасс
асал
арин
инг Ў
збек
исто
н ре
спуб
лика
си п
рези
дент
и ва
Ўзб
екис
тон
респ
убли
каси
ваз
ирла
р м
аҳка
мас
инин
гқар
орла
ри б
илан
тас
диқл
анга
н да
стур
ва
тадб
ирла
рни
амал
га о
шир
иш
учун
хар
ажат
лар
бўйи
ча м
аълу
мот
№Д
асту
р ва
тадб
ирла
р но
ми
Бюдж
ет м
абла
ғ аж
рати
ш уч
ун а
сос
2016
йил
да к
асса
ха
раж
ати
201
7 йи
л ку
тила
ётга
н ка
сса
хара
жат
и
2018
-202
0 йи
ллар
учун
хар
ажат
лар
лойи
ҳаси
2018
йил
(р
ежа)
2019
йил
(п
рогн
оз)
2020
йил
(п
рогн
оз)
1
2015
-201
9йи
ллар
даиқтис
одиё
ттарм
оқла
риваиж
тимо
ийсоҳад
аэн
ергияси
ғими
ниқис
қартир
иш,
энер
гиятежай
дигантехнол
огия
ларн
ижор
ийэт
ишчор
а-тадб
ирла
ри
Ўзбе
кистон
Ре
спубли
каси
Пр
езид
ентини
нг
2015
йил
5май
даги
ПҚ-234
3Пр
езид
ент
қаро
ри
216
000
215
000
608
000
210
000
0
жам
и
216
000
215
000
608
000
210
000
0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида272
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
4Б-
илов
а
Нам
анга
н ш
аҳар
Хал
қ та
ълим
и м
уасс
асал
арин
и ф
аоли
ятин
и м
етод
ик т
аъм
инла
ш в
а та
шки
л эт
иш б
ўлим
ига
қара
шли
мак
табг
ача
таъл
им м
уасс
асал
арин
инг в
илоя
т ва
шаҳ
ар х
оким
ликл
ари
том
онид
ан қ
абул
қил
инга
н қа
рор
ва ф
арм
ойиш
лари
га а
соса
н ҳа
мда
тас
диқл
анга
н м
анзи
лли
даст
урла
р ас
осид
а бю
джет
муа
ссас
алар
ни
жор
ий т
аъм
ирла
ш у
чун
реж
алаш
тири
лади
ган
маб
лағл
ар т
ўғри
сида
маъ
лум
от
№Д
асту
р ва
тадб
ирла
р но
ми
Бюдж
ет м
абла
ғ аж
рати
ш уч
ун а
сос
2016
йил
да к
асса
ха
раж
ати
201
7 йи
л ку
тила
ётга
н ка
сса
хара
жат
и
2018
-202
0 йи
ллар
учун
хар
ажат
лар
лойи
ҳаси
2018
йил
(реж
а)20
19 й
ил
(про
гноз
)20
20 й
ил
(про
гноз
)
1
Нама
нган
шаҳар
маҳал
лий
бюдж
етид
анмаб
лағб
илан
таъм
инла
нади
ганхалқ
таъл
ими
муас
саса
лари
нишаҳар
маҳал
лий
бюдж
етиҳисо
бида
н20
18-202
0йи
ллар
дам
уассас
алар
ни
жор
ийта
ъмир
лашуч
ун
режал
аштири
лади
ганма
блағла
р
Нама
нган
шаҳар
хоки
млиги
томо
нида
нтасд
иқла
нган
ма
нзил
лийрўйхат
843
508
571
450
445
000
330
000
1 12
0 00
0
жам
и
843
508
571
450
445
000
330
000
1 12
0 00
0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 273I-б
об
ил
ов
ал
ар
Наманган шаҳрининг 2018-2020 йиллар учун бюджет сўровига 5-илова
Наманган шаҳар махаллий бюджетидан маблағ олувчи умумтаълим ва мактабгача таълим тизимидаги муассасаларнинг бюджет буюртмасини
тузишда қўлланиладиган харажатларни ошиш коэффициентлари
Харажатлар номи Харажат моддаси
2018 - 2020 йиллар бюджет
лойиҳалари учун коэффициентлар *
I гуруҳ
Ишҳақиваунгатенглаштирилгантўловлар 41 10 000 1,10
Стипендиялар 48 21 400 1,10
Ижтимоийнафақалар 47 00 000 1,10
II гуруҳ
Ягонаижтимоийтўлов 41 21 100 1,10
Ижтимоийэҳтиёжларгабошқаажратмалар/бадаллар 41 21 200 1,10
III гуруҳ
Марказлаштирилганинвестицияхаражатлари 43 00 000 1,09
IV гуруҳ
Электрэнергия 42 21 000 1,09
Табиийгаз 42 22 000 1,09
Кўмир 42 52 600 1,09
Иссиқсувваиссиқликэнергияси 42 23 000 1,09
Совуқсувваоқова 42 24 000 1,09
Қўриқлашхизмати 42 93 000 1,10
Бошқахаражатлар 1,07
*) Молиявазирлигитомонидан2018-2020йиллардаДавлатбюджетилойиҳасинишакллантиришдарежалаштирилаётганошишкоэффициентларгааниқликкиритилишимумкин.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида274
VI. НАМАНГАН ШАҲРИНИНГ ОБОДОНЛАШТИРИШ сОҲАсИДА 2018-2020 ЙИЛЛАР УЧУН БЮДЖЕТ сЎРОВИ ҚИсҚАЧА ТАҲЛИЛИ
Ҳисобот даврида ободонлаштиришни ривожлантириш юзасидан тасдиқланган харажатлар режасига асосан 15 703, 0 млн сўм ташкил этади. Ушбу йўналишда кўзда тутилган харажатлар суммаси прогнозлаштириш даврида (2018-2020 йиллар) эҳтиёжларни хисобларга олган ҳолда, 2018 йилда 24% га (19 538,7 млн) йил, 2019 йилда 15% га (22 563,1 млн) ва 2020 йилда 12% га (25 315,2 млн) оширилиши кўзда тутилган.
Ҳисобот даврида харажатларнинг асосий қисми (86.5 %) 1 ва 4 гуруҳ харажатлари, яъни асосий иш ҳақи, вактинча меҳнатга қобилиятсизлик нафақа, сақлаб туриш ва жорий таъмирлаш бўйича бошқа турдаги харажатлар, бошқа иншоотлар капитал таъмирлаш харажатлари ва бошқалардан иборат.
Наманган шаҳрида ободонлаштириш ва кўкаламзорлаштириш ишлари йилдан йилга жадал суръатларда ривожланиб бормоқда. Жумладан, шаҳарда 2018 йил давомида ташкил этиладиган кўкаламлаштириладиган майдонни 45 100 метр квадратни (Бобуршох ва Чорсу хиёбони атрофи) ташкил этиб, ушбу ишларни амалга оширилиш учун қўшимча 31 нафар штат бирлиги талаб этилади. 2019 йилда ушбу кўрсаткич жами 99 500 метр квадратни (Уйчи, Марғилон кўчалари) ташкил этиб 92 нафар штат бирлиги талаб этади. 2020 йилларда Қўқон кўчаси, Охунбобоев кўчаси ва Машраб боғи атрофларида майсазор ва мавсумий гулзорлар ташкил этиш учун қўшимча 30 нафар штат бирилиги зарур.
Прогнозлаштириш даври (2018-2020 йиллар) мобайнида, Наманган шаҳри ҳудудида янги ташкил этилган кўкаламзорлаштириладиган ва ободонлаштириладиган майдонлари учун қўшимча равишда 153 ставка ишчи штат бирлик ва уларни сақлаш учун 1 млрд. 234 млн сўм маблағ талаб этилган.
шунингдек, ушбу давр мобайнида шаҳар ҳудудида янги ташкил этилган кўкаламзорлаштириладиган ва ободонлаштириладиган майдонларига мавсумий гуллар ва майсазорлар ташкил этиш учун қўшимча 1 млрд.393 млн.сўм маблағ талаб этилмоқда.
Қуйида Наманган шаҳрининг ободонлаштириш соҳасида соҳасида 2018-2020 йиллар учун режалаштирилган ўрта муддатли бюджет сўрови келтирилмоқда. (Ўзбекистон республикаси Президенти ва Ўзбекистон республикаси Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари билан тасдиқланган дастур ва тадбирларни амалга ошириш харажатлари режалаштирилмаганлига сабабли ушбу илова (4-илова) 0 (ноль) кўринишида тасдиқланган.)
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 275
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
1-ил
ова
Нам
анга
н ш
аҳар
обо
донл
ашти
риш
бош
қарм
асин
инг 2
016
йилд
а эр
ишил
ган
нати
жал
ари
ва
20
17- й
илда
кут
илаё
тган
нат
ижал
ар т
ўғри
сида
ги т
аҳли
лий
ҳисо
боти
ва
2018
йил
га р
ежа
ва
2019
-202
0 йи
ллар
учу
н пр
огно
з ло
йиха
№кў
рсат
кичл
ар н
оми
Ўлчо
в би
рлиг
и20
16 й
илги
иж
ро
2017
йил
да 2
018
йилг
а ре
жа
201
9 йи
лга
лойи
ха
202
0 йи
лга
лойи
ха
кўзд
а ту
тилг
анку
тила
ётга
н
I.м
иқдо
р кў
рсат
кичл
ари
нати
жас
и
1.1
Жам
исупи
рила
диганма
йдон
минг
кв.м
6919
6919
6919
6919
6919
6919
1.2
Жам
икўкала
мзор
лаштири
лади
ган
майд
онми
нг
кв.м
5950
5950
5950
5995
6094
6152
1.3
Жам
ида
рахтла
рсо
нидо
на34
970
3497
034
970
3517
035
420
3560
0
1.4
Ирри
гаци
ятарм
оқла
рикм
281
281
281
281
281
281
1.5
Жам
ифа
ввор
алар
дона
1616
1617
1819
1.6
Жам
иве
ртик
алдре
нажқудуқла
рдо
на36
3636
3636
36
1.7
Жам
ина
сосл
арсон
идо
на29
2929
3031
32
1.8
Электрхи
собл
агич
ларсо
нидо
на28
2828
2828
28
1.9
Жам
иёр
итиш
нуқтала
рсо
нидо
на11
570
1157
011
570
1207
012
510
1302
8
1.10
Жам
иқа
брис
тонл
арсон
идо
на27
2727
2727
27
1.11
Автотран
спор
твос
итал
арсон
идо
на39
3939
4041
42
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида276
II.си
фат
кўрс
атки
члар
и на
тиж
аси
2.1
Қаро
всиз
қол
ганхайв
онла
рнийўқо
тиш
дона
883
1096
1096
1200
1200
1200
2.2
Таъм
ирла
нган
ташқи
ёри
тишти
зими
узунли
гикм
6.6
7.5
7.5
89.
510
2.3
Таъм
ирла
нган
ёри
тишнуқтала
ридо
на12
0122
0022
0025
0027
0033
00
2.4
Сотибол
инганэн
ергиятежов
жиёр
итиш
ускуна
сидо
на22
059
959
950
050
050
0
2.5
Жам
иоб
одон
лаштири
лган
ва
кўкала
мзор
лаштири
лган
май
дон
минг
кв.м
341
682
682
1023
1364
1364
2.6
Таъм
ирла
нган
ирр
игац
ията
рмоқ
лари
км0
1010
810
15
2.7
Таъм
ирла
нган
фав
вола
рдо
на2
22
32
3
2.8
Таъм
ирла
нган
вертикалдр
енаж
қудуқла
рдо
на6
77
32
3
2.9
Таъм
ирла
нган
қаб
ристон
ларсо
ни
2.10
Экил
ганда
рахтла
рсо
нидо
на40
9942
0042
0050
0052
0053
00
2.11
Экил
ганма
всум
ийгу
лкўча
тлар
дона
1000
031
8030
0080
3000
1200
000
1500
000
2000
000
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 277
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
2-ил
ова
Нам
анга
н ш
аҳар
хал
қ та
ълим
и м
уасс
асал
арин
и ф
аоли
ятин
и м
етод
ик т
аъм
инла
ш в
а та
шки
л эт
иш
бўли
миг
а та
ълим
муа
ссас
алар
инин
г 201
8-20
20 й
илла
р уч
ун х
араж
ат м
ажбу
рият
лари
нинг
рее
стри
№Ф
аоли
ят/
тадб
ирла
р ту
рлар
иМ
еъёр
ий-ҳ
уқуқ
ий
ҳуж
жат
ном
и
Бюдж
ет та
сниф
и бў
йича
ха
раж
атла
р ко
длар
иХа
раж
ат м
ажбу
рият
лари
иж
роси
учун
бю
джет
аж
ратм
алар
и ха
жм
и, м
лн. с
ўм
Маб
лағл
ар
ман
баси
ва
бюдж
етла
р да
раж
аси
тасн
ифи
Вази
фа
жих
атда
н20
16 й
илда
(ҳ
исоб
от
йили
)
ка
сса
хара
жат
и
2017
йил
реж
алаш
тири
лаёт
ган
да
вр уч
ун п
рогн
оз
Бўли
мки
чик
бўли
мпа
ра-
мет
рлар
кути
ла-
ётга
н (к
асса
ха
раж
ати)
2018
йил
2019
йил
2020
йил
12
34
56
78
910
1112
1На
зора
тсиз
хай -
вонл
арни
тутиш
бўли
ми
Вази
рлар
Маҳкама
сини
нг
10.01.20
13й4сон
ли
"Республ
икаахол
ипунк
тлар
иниоб
одон
-ла
штири
шишла
-ри
нита
шки
лэтиш
тўғрис
ида"Қар
ори
1000
2270
4299
037
396
,543
051
,043
051
,052
519
,057
283
,062
489,0
2
Мар
кази
йва
ич
кикў
чала
рав
томо
бил
йўлл
арни
са
қлаш
,мукам
-ма
лва
жор
ий
таъм
ирла
ш.
Вази
рлар
Маҳкама
сини
нг
10.01.20
13й4сон
ли
"Республ
икаахол
ипунк
тлар
иниоб
одон
-ла
штири
шишла
-ри
нита
шки
лэтиш
тўғрис
ида"Қар
ори
1000
2270
4520
1101
467
5,60,0
0,00,0
0,00,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида278
3
Дрен
ажти
кқудуқл
арёр
дами
-да
ерос
тисиз
от
сувл
арид
ан
тозо
лашм
укам
-ма
лва
жор
ий
таъм
ирла
шва
фойд
алан
иш
бўйи
чабош
қа
ишла
рниам
алга
ошир
иш.
Вази
рлар
Маҳкама
сини
нг
10.01.20
13й4сон
ли
"Республ
икаахол
ипунк
тлар
иниоб
одон
-ла
штири
шишла
-ри
нита
шки
лэтиш
тўғрис
ида"Қар
ори
1000
2270
6290
149
472
3,854
907
0,054
907
0,060
4434
6505
1970
0 19
4
4
Йўлл
арва
кўча
ларн
инг
ташқи
ёри
тиш
тарм
оқла
рини
са
қлаш
,мукам
-ма
лва
жор
ий
таъм
ирла
шва
улар
данфо
йа-
лани
шбўйич
або
шқа
ишла
рни
амал
гаошир
иш
Вази
рлар
Маҳкама
сини
нг
10.01.20
13й4сон
ли
"Республ
икаахол
ипунк
тлар
иниоб
одон
-ла
штири
шишла
-ри
нита
шки
лэтиш
тўғрис
ида"Қар
ори
1000
2270
6410
082
237
7,024
5585
5,024
5585
5,026
0884
3,027
6788
9,029
3819
7,0
5
Шаҳар
ларн
ихамд
аса
нитари
яно
рмал
арива
қо
идал
арига
муво
фиқоб
о-до
нлаш
тири
ш
объе
ктла
рини
нг
сақл
ашваулар
-да
нфо
йдал
аниш
бўйи
чаишла
рни
амал
гаошир
иш.
Вази
рлар
Маҳкама
сини
нг
10.01.20
13й4сон
ли
"Республ
икаахол
ипунк
тлар
иниоб
одон
-ла
штири
шишла
-ри
нита
шки
лэтиш
тўғрис
ида"Қар
ори
1000
2270
6510
011
8898
24,4
1187
7650
,011
8776
50,0
1545
2357
,018
18879
0,020
630
048
,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 279
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
6
Экол
огия
меъ
ёр-
лари
гасан
ита-
рия,шаҳар
созл
ик
маъё
рлар
га
вақои
дала
рга
муво
фиқда
фн
этиш
жой
лари
ва
қаб
рустига
ўрна
тилган
ёд
горл
икла
рни
сақл
ашваулар
-да
нфо
йдал
аниш
иш
лари
ниама
л-гаошир
иш.
Вази
рлар
Маҳкама
сини
нг
10.01.20
13й4сон
ли
"Республ
икаахол
ипунк
тлар
иниоб
одон
-ла
штири
шишла
-ри
нита
шки
лэтиш
тўғрис
ида"Қар
ори
1000
2270
6530
048
319
2,268
340
7,068
340
7,082
1121
,089
9829
,098
6166
,0
жам
их
хх
х14
7421
89,5
1560
9033
,015
6090
33,0
19 5
3927
4,0
22 5
6431
0,0
25 3
1709
4,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида280
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
3-и
лова
Нам
анга
н ш
аҳар
обо
донл
ашти
риш
бош
қарм
асин
инг 2
018
йилг
а (р
ежал
ашти
рила
ётга
н)
ҳам
да 2
019-
2020
йил
ларг
а (п
рогн
озла
шти
рила
ётга
н) б
юдж
ет б
юрт
мас
и(м
инг с
ўм)
Хара
жат
ном
и
Хара
жат
лар
иқти
соди
й та
сниф
инин
г ко
длар
и
2016
йил
ги и
жро
2017
йил
2018
-202
0 йи
ллар
учун
хар
ажат
лар
лойи
ҳаси
касс
а ха
раж
ати
Ҳақи
қий
хара
жат
Тасд
иқ-
ланг
ан
хара
жат
лар
реж
аси
2018
йил
(р
ежал
аш-
тири
лаёт
ган
давр
)
2019
йил
(про
гноз
-ла
шти
рила
ётга
н да
вр)
2020
йил
(п
рогн
оз-
лаш
тири
лаёт
ган
давр
)
Тадб
ирла
рни
ҳисо
бга
олга
н ҳо
лда
Тадб
ирла
рни
ҳисо
бга
олга
н ҳо
лда
Тадб
ирла
рни
ҳисо
бга
олга
н ҳо
лда
жам
и 14
742
189
,515
422
605
,315
703
033
,019
539
274
,022
564
310
,025
317
094
,0
1-гу
руҳ ж
ами
ЖАМ
И 1-
гр.
7 56
2 14
8,57
562
389,5
8 55
9 61
6,011
137
007
,012
845
644
,014
324
209
,0
Асос
ийишҳа
қи41
1110
0753
359
0,9751
358
1,1855
961
6,011
137
007
,012
845
644
,014
324
209
,0
Вактин
чамехна
тга
коби
лиятси
злик
наф
ақа
4711
120
14986
,035
236
,80,0
0,00,0
0,0
Бола
туғилган
иучуннаф
ақа
4711
150
13571
,613
571
,60,0
0,00,0
0,0
2-гу
руҳ ж
ами
ЖАМ
И 2-
гр.
1 87
4 97
9,11
881
361,6
2 12
0 84
5,03
034
376,0
3 18
1 47
9,03
547
596,0
Ягон
аиж
тимо
ийтў
лов
4121
100
187
099
9,1187
738
1,6211
655
4,0302
918
4,0317
628
7,0354
188
5,0
Ижтимо
ийэхтиё
жла
ргабо
шқа
аж
ратм
алар
/бад
алла
р41
2120
0398
0,0398
0,0429
1,0519
2,0519
2,0571
1,0
4-гу
руҳ ж
ами
ЖАМ
И 4-
гр.
5 30
5 06
1,95
978
854,2
5 02
2 57
2,05
643
743,0
6 53
7 18
7,07
445
289,0
Электроэ
нергия
4221
000
36643
8,335
681
7,135
932
5,035
388
5,035
419
9,035
454
0,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 281
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Таби
ийга
з42
2200
0632
0,3662
2,8898
8,0979
7,010
678
,011
639
,0
Совуқсувва
оқа
ва42
2400
037
203
,938
813
,743
287
,047
182
,051
429
,056
057
,0
Нотура
ржой
бин
олар
ини
жор
ийта
ъмир
лаш
4232
200
0,00,0
35000
,037
450
,040
072
,042
877
,0
Ер42
3310
099
658
0,194
026
1,10,0
0,00,0
0,0
Бошқа
инш
оотлар
нижор
ий
таъм
ирла
ш42
3390
066
478
3,266
597
4,537
308
8,039
920
4,042
714
8,045
704
8,0
Тран
спор
твос
итал
арижор
ий
таъм
ирла
ш42
3410
050
817
,630
419
,554
000
,057
780
,061
825
,066
152
,0
Комп
ьютержихоз
лари
,хисо
блаш
ваауди
о-ви
део
техник
алар
нижор
ий
таъм
ирла
ш
4234
920
200
0,0200
0,0150
0,0160
5,0171
7,0183
7,0
Сақл
абту
ришважор
ий
таъм
ирла
шбўйич
або
шқа
турд
агихара
жатла
р42
3900
048
924
0,348
924
0,3179
365
0,0191
920
5,0205
354
9,0219
729
8,0
Това
р-мо
ддий
захир
алар
(коғоз
данташкари
)42
5211
089
258
4,075
566
1,225
370
0,0256
752
2,0332
511
4,0409
353
5,0
Қоғозхари
дки
лишуч
ун
хара
жатла
р42
5212
040
0,040
0,00,0
0,00,0
0,0
Кийи
м-кеча
к,по
йабз
алва
чойш
аб-ги
лофл
ар42
5220
0329
6,00,0
19100
,020
437
,021
868
,023
399
,0
Дори
-дар
монл
арва
тибб
иётдафо
йдал
анил
адиган
во
ситала
р42
5241
0817
9,3727
8,510
315
,011
037
,011
810
,012
637
,0
Ёнил
ғиваЁМ
М42
5250
026
889
5,027
700
7,728
890
0,030
912
3,033
076
1,035
391
4,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида282
Теле
фон,теле
граф
вапо
чта
хизм
атла
ри42
9210
0100
0,0100
0,0304
5,0325
8,0348
6,0373
0,0
Ахбо
ротв
ако
ммуник
ация
хизм
атла
ри42
9220
060
0,060
0,0110
7,0118
4,0126
7,0135
6,0
Това
рва
хизм
атла
рсо
тибол
ишбўйич
або
шқа
хара
жатла
р42
9999
012
708
1,313
181
3,944
100
,047
187
,050
490
,054
024
,0
Бошқа
инш
оотлар
капи
тал
таъм
ирла
шха
ражатла
ри43
3290
098
370
4,498
631
4,3105
143
9,0112
504
0,0120
379
3,0128
805
9,0
Асос
ийвос
итал
арни
капи
тал
таъм
ирла
шбўйич
або
шқа
хара
жатла
р43
3900
020
099
,220
099
,210
000
,010
700
,011
449
,012
250
,0
Нотура
ржой
бин
олар
исо
тиб
олиш
4352
200
0,030
273
,20,0
0,00,0
0,0
Иншоо
тсотиб
оли
ш43
5300
00,0
16680
6,80,0
0,00,0
0,0
Тран
спор
твос
итал
арисо
тиб
олиш
4354
100
0,053
426
8,933
640
0,035
994
8,038
514
4,041
210
4,0
Меб
ельва
офи
сжихоз
лари
со
тибол
иш43
5491
00,0
198
9,320
000
,021
400
,022
898
,024
501
,0
Комп
ьютержихоз
лари
,хисо
блаш
ваауди
о-ви
деотехник
аси,ахбо
рот
технол
огия
сивакера
кли
ашёл
арсотиб
оли
ш
4354
920
0,012
545
,612
900
,013
803
,014
769
,015
803
,0
Электрэне
ргия
вабо
шқа
ко
ммунал
хизм
атла
рни
хисо
бгаол
ишасб
обла
ри
сотибол
иш
4354
930
0,058
881
,616
200
,017
334
,018
548
,019
847
,0
Бошқа
техник
асо
тибол
иш43
5499
099
387
,817
791
2,068
450
,073
242
,078
369
,083
855
,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 283
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Етиш
тири
лади
ганактивл
ар43
5510
014
517
6,115
325
7,288
805
,095
021
,010
167
2,010
878
9,0
Ишбер
увчи
лартомо
нида
нпулшакли
дабер
илад
иган
иж
тимо
ийнаф
ақал
ар47
3100
00,0
0,0527
3,0564
2,0603
7,0646
0,0
Када
стр,ер
тузи
ш,
топо
граф
ик-ге
одезик
ва
картогра
фики
шла
рхара
жатла
ри
4821
110
0,00,0
30000
,032
100
,034
347
,036
751
,0
Бошқа
хара
жатла
р48
2119
014
127
5,113
259
5,80,0
0,00,0
0,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида284
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
3а-и
лова
шаҳ
ар о
бодо
нлаш
тири
ш б
ошқа
рмас
и ба
ланс
идаг
и чў
ғлан
ма
ёрит
иш у
скун
алар
ўрн
ига
энер
гия
те
жов
чи ё
рити
ш у
скун
алар
ўрн
атил
иши
мун
осаб
ати
била
н 20
18-2
020
йилл
ар д
авом
ида
элек
тр
энер
гияд
ан т
ежал
анил
адиг
ан м
абла
ғлар
тўғ
риси
да м
аълу
мот
2018
йил
да р
ежал
ашти
риш
2018
йил
да р
ежал
ашти
риш
2018
йил
да
вом
ида
элек
тр
энер
гия
хара
жат
лари
-да
н иқ
тисо
д қи
лини
ла-
дига
н
маб
лағ
2018
йил
нинг
1
янва
р хо
лати
га 2
017
йил
даво
мид
а ўр
нати
лган
эн
ерги
я те
жов
чи
лам
пала
р
сони
Хара
жат
лари
2018
йил
нинг
1
янва
р хо
лати
га 2
017
йил
даво
мид
а ал
маш
ти-
рилг
ан
чўғл
анм
а ла
мпа
лар
ла
мпа
лар
со
ни
Хара
жат
лари
Маз
кур
энер
гия
теж
овчи
ла
мпа
ларн
и
соат
даги
са
рфи
кВТ
Маз
кур
энер
гия
теж
овчи
ла
мпа
ларн
и
йилл
ик
сарф
и кВ
Т
3=
(6со
ат *3
65
кун*
2 ус
т)*1
Нарх
иЖ
ами
су
мм
аси
Маз
кур
чў
ғлан
ма
ла
мпа
ларн
и 20
18 й
илда
ги
хара
жат
и
(квт
)
Маз
кур
чугл
анм
а ла
мпа
ларн
и
йилл
ик
сарф
и кВ
Т
8=
(6со
ат*
365
кун*
7
уст)
*6
Нарх
иЖ
ами
су
мм
аси
12
34
56
78
910
11
599
0,100
1311
8119
225
187
599
0,250
3279
52,5
192
6296
737
780
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 285
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
2019
йил
да р
ежал
ашти
риш
2019
йил
да р
ежал
ашти
риш
2019
йил
да
вом
ида
элек
тр
энер
гия
хара
жат
лари
-да
н иқ
тисо
д қи
лини
ла-
дига
н
маб
лағ
2019
йил
нинг
1
янва
р хо
лати
га 2
018
йил
даво
мид
а ўр
нати
лган
эн
ерги
я те
жов
чи
лам
пала
р
сони
Хара
жат
лари
2019
йил
нинг
1
янва
р хо
лати
га 2
018
йил
даво
мид
а ал
маш
ти-
рилг
ан
чўғл
анм
а ла
мпа
лар
ла
мпа
лар
со
ни
Хара
жат
лари
Маз
кур
энер
гия
теж
овчи
ла
мпа
ларн
и
соат
даги
са
рфи
кВТ
Маз
кур
энер
гия
теж
овчи
ла
мпа
ларн
и
йилл
ик
сарф
и кВ
Т
3=
(6со
ат *3
65
кун*
2 ус
т)*1
Нарх
иЖ
ами
су
мм
аси
Маз
кур
чў
ғлан
ма
ла
мпа
ларн
и 20
19 й
илда
ги
хара
жат
и
(квт
)
Маз
кур
чугл
анм
а ла
мпа
ларн
и
йилл
ик
сарф
и кВ
Т
8=
(6со
ат*
365
кун*
7
уст)
*6
Нарх
иЖ
ами
су
мм
аси
12
34
56
78
910
11
500
0,100
1095
0019
221
024
500
0,250
2737
5019
252
560
3153
6
2020
йил
да р
ежал
ашти
риш
2020
йил
да р
ежал
ашти
риш
2020
йил
да
вом
ида
элек
тр
энер
гия
хара
жат
лари
-да
н иқ
тисо
д қи
лини
ла-
дига
н
маб
лағ
2020
йил
нинг
1
янва
р хо
лати
га 2
019
йил
даво
мид
а ўр
нати
лган
эн
ерги
я те
жов
чи
лам
пала
р
сони
Хара
жат
лари
2020
йил
нинг
1
янва
р хо
лати
га 2
019
йил
даво
мид
а ал
маш
ти-
рилг
ан
чўғл
анм
а ла
мпа
лар
ла
мпа
лар
со
ни
Хара
жат
лари
Маз
кур
энер
гия
теж
овчи
ла
мпа
ларн
и
соат
даги
са
рфи
кВТ
Маз
кур
энер
гия
теж
овчи
ла
мпа
ларн
и
йилл
ик
сарф
и кВ
Т
3=
(6со
ат *3
65
кун*
2 ус
т)*1
Нарх
иЖ
ами
су
мм
аси
Маз
кур
чў
ғлан
ма
ла
мпа
ларн
и 20
20 й
илда
ги
хара
жат
и
(квт
)
Маз
кур
чугл
анм
а ла
мпа
ларн
и
йилл
ик
сарф
и кВ
Т
8=
(6со
ат*
365
кун*
7
уст)
*6
Нарх
иЖ
ами
су
мм
аси
12
34
56
78
910
11
500
0,100
1095
0019
221
024
500
0,250
2737
5019
252
560
3153
6
изоҳ
:Ушбуило
вабош
қату
рдагиму
асса
сала
ргамо
слаш
тири
лган
жад
валас
осид
аҳамкўлл
анил
ишиму
мкин
.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида286
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
3 б-
илов
а
Нам
анга
н ш
аҳар
да 2
018-
2020
йил
лар
даво
мид
а ян
ги т
ашки
л эт
илад
иган
кўк
алам
зорл
ашти
риш
м
айдо
нлар
и ва
ула
рга
экил
адиг
ан м
авсу
мий
гулл
ар т
ўғри
сида
маъ
лум
от
Ҳуду
д ва
кўч
а н
оми
шаҳ
арда
201
8 йи
лда
таш
кил
этил
адиг
ан
кўка
лам
зор-
лаш
тири
ш
май
дони
м2
Маз
кур
таш
кил
этил
ган
кўка
лам
зорл
ашти
риш
май
донл
ариг
а эк
илад
иган
зар
ур м
авсу
мий
гулл
арЖ
ами
2018
йил
га
реж
алаш
-ти
рилг
ан
маб
лағ
мин
г сўм
15
=(5+
8+11
+14
)
Пету
няка
тара
нтис
Таги
тес
Май
са
Миқ
дори
Нарх
и сў
мда
Жам
и су
мм
аси
5=(3
*4)
/100
0 м
инг с
ўм
Миқ
дори
Нарх
и сў
мда
Жам
и су
мм
аси
8=(6
*7)
/100
0 м
инг с
ўм
Миқ
дори
Нарх
и сў
мда
Жам
и су
мм
аси
11=(
9*10
)/10
00
Мин
г сўм
Миқ
дори
Нарх
и сў
мда
Жам
и су
мм
аси
14=(
12*
13)/
1000
М
инг с
ўм
12
34
56
78
910
1112
1314
15
Бобурш
охкў
ча
9500
(500
0+45
00)
1100
0010
0011
0000
1100
0011
0012
1000
1200
0010
0012
0000
200
3000
060
0035
7000
Чорс
ухиё
бон
2000
080
030
000
2400
024
000
Ёнба
гирл
ик(Д
амба
ча
пки
роги)
1560
062
430
000
1872
018
720
Ҳудудл
арбўйич
ажам
и45
100
(406
00+4
500)
хх
1100
00х
х12
1000
хх
1200
00х
х48
720
3997
20
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 287
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
арҲу
дуд
ва к
ўча
ном
и
шаҳ
арда
201
9 йи
лда
таш
кил
этил
адиг
ан
кўка
лам
зор-
лаш
тири
ш
май
дони
м2
Маз
кур
таш
кил
этил
ган
кўка
лам
зорл
ашти
риш
май
донл
ариг
а эк
илад
иган
зар
ур м
авсу
мий
гулл
арЖ
ами
2019
йил
га
реж
алаш
-ти
рилг
ан
маб
лағ
мин
г сўм
15
=(5+
8+11
+14
)
Пету
няка
тара
нтис
Таги
тес
Май
са
Миқ
дори
Нарх
и сў
мда
Жам
и су
мм
аси
5=(3
*4)
/100
0 м
инг с
ўм
Миқ
дори
Нарх
и сў
мда
Жам
и су
мм
аси
8=(6
*7)
/100
0 м
инг с
ўм
Миқ
дори
Нарх
и сў
мда
Жам
и су
мм
аси
11=(
9*10
)/10
00
Мин
г сўм
Миқ
дори
Нарх
и сў
мда
Жам
и су
мм
аси
14=(
12*
13)/
1000
М
инг с
ўм
12
34
56
78
910
1112
1314
15
Уйчи
кўча
5400
075
000
1100
8250
010
0000
1150
1150
0010
0000
1100
1100
0062
035
000
2170
032
9200
Мар
гило
нкўча
4550
060
000
1000
6000
075
000
1100
8250
050
000
1000
5000
0
1925
00
Ҳудудл
арбўйич
ажам
и99
500
хх
1425
00х
х19
7500
хх
1600
00х
х21
700
5217
00
Ҳуду
д ва
кўч
а н
оми
шаҳ
арда
202
0 йи
лда
таш
кил
этил
адиг
ан
кўка
лам
зор-
лаш
тири
ш
май
дони
м2
Маз
кур
таш
кил
этил
ган
кўка
лам
зорл
ашти
риш
май
донл
ариг
а эк
илад
иган
зар
ур м
авсу
мий
гулл
арЖ
ами
2020
йил
га
реж
алаш
-ти
рилг
ан
маб
лағ
мин
г сўм
15
=(5+
8+11
+14
)
Пету
няка
тара
нтис
Таги
тес
Май
са
Миқ
дори
Нарх
и сў
мда
Жам
и су
мм
аси
5=(3
*4)
/100
0 м
инг с
ўм
Миқ
дори
Нарх
и сў
мда
Жам
и су
мм
аси
8=(6
*7)
/100
0 м
инг с
ўм
Миқ
дори
Нарх
и сў
мда
Жам
и су
мм
аси
11=(
9*10
)/10
00
Мин
г сўм
Миқ
дори
Нарх
и сў
мда
Жам
и су
мм
аси
14=(
12*
13)/
1000
М
инг с
ўм
12
34
56
78
910
1112
1314
15
Ёнба
гирл
ик(Д
амба
унгт
омон
)15
600
624
4000
024
960
2496
0
Қўқо
нкўча
2960
055
000
1100
6050
010
0000
1150
1150
0050
000
1100
5500
00
2305
00
Ахунба
баев
кўча
1280
080
000
1100
8800
075
000
1150
8625
040
000
1100
4400
00
2182
50
Ҳудудл
арбўйич
ажам
и58
000
хх
1485
00х
х20
1250
хх
9900
0х
х24
960
4737
10
изоҳ
:Ушбуило
вабош
қату
рдагиму
асса
сала
ргамо
слаш
тири
лган
жад
валас
осид
аҳамкўлл
анил
ишиму
мкин
.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида288Н
аман
ган
шаҳ
рини
нг 2
018-
2020
йил
лар
учун
бю
джет
сўр
овиг
а 3В
-ило
ва
шаҳ
арда
201
8-20
20 й
илла
р да
вом
ида
янги
таш
кил
этил
адиг
ан к
ўкал
амзо
рлаш
тири
ш
май
донл
арни
сақ
лаб
тури
ш у
чун
қўш
имча
тал
аб э
тила
дига
н ш
тат
бирл
икла
р тў
ғрис
ида
маъ
лум
от
шаҳ
арда
201
8 йи
л да
вом
ида
таш
кил
этил
адиг
ан к
ўкал
амла
шти
рила
дига
н м
айдо
нни
жой
лаш
ган
ман
зили
.Но
мла
ниш
иЎл
чов
бирл
иги
Миқ
дори
Бир
бирл
ик к
ўкал
омзо
рлаш
тири
ш
ишчи
си ш
тати
ни с
ақла
ш уч
ун
амал
даги
йўр
иқно
ма
бўйи
ча н
орм
а
Жам
и за
рур
бўлг
ан
кўка
лам
зорл
ашти
риш
иш
чиси
шта
ти
Бобурш
охкў
часи
ни.Чор
сухи
ёбон
и.Ғи
рвон
сой
сувом
бори
(Дам
бачап
томо
н).
Май
сазо
рМетркв
3760
031
2512
Бобурш
охкў
часи
ни.Чор
сухи
ёбон
и.
Мав
суми
йгулз
орМетркв
7500
384,6
19
жам
их
х45
100
х31
шаҳ
арда
201
9 йи
л да
вом
ида
таш
кил
этил
адиг
ан к
ўкал
амла
шти
рила
дига
н м
айдо
нни
жой
лаш
ган
ман
зили
.Но
мла
ниш
иЎл
чов
бирл
иги
Миқ
дори
Бир
бирл
ик к
ўкал
омзо
рлаш
тири
ш
ишчи
си ш
тати
ни с
ақла
ш уч
ун
амал
даги
йўр
иқно
ма
бўйи
ча н
орм
а
Жам
и за
рур
бўлг
ан
кўка
лам
зорл
ашти
риш
иш
чиси
шта
ти
Уйч
икуча
,Мар
ғило
нкўча
Май
сала
рсепи
шМай
сазо
рМетркв
7300
031
2523
Бирйи
ллик
ўсим
ликл
аргамўлжал
ланган
ма
йдон
ларгакўча
тэки
шУйч
икуча
,Мар
ғила
нкўча
Мав
суми
йгулз
орМетркв
2650
038
4,669
жам
их
х99
500
х92
шаҳ
арда
202
0 йи
л да
вом
ида
таш
кил
этил
адиг
ан к
ўкал
амла
шти
рила
дига
н м
айдо
нни
жой
лаш
ган
ман
зили
.Но
мла
ниш
иЎл
чов
бирл
иги
Миқ
дори
Бир
бирл
ик к
ўкал
омзо
рлаш
тири
ш
ишчи
си ш
тати
ни с
ақла
ш уч
ун
амал
даги
йўр
иқно
ма
бўйи
ча н
орм
а
Жам
и за
рур
бўлг
ан
кўка
лам
зорл
ашти
риш
иш
чиси
шта
ти
Қўқо
нкўча
,Ахунб
обое
вкўча
ваМаш
раббо
ғи
(дам
ба)
Май
сазо
рМетркв
5280
031
2517
Қўқо
нкўча
ваАхунб
обое
вкўча
.Мав
суми
йгулз
орМетркв
5200
384,6
13
жам
их
х58
000
х30
изоҳ
:Ушбуило
вабош
қату
рдагиму
асса
сала
ргамо
слаш
тири
лган
жад
валас
осид
аҳамкўлл
анил
ишиму
мкин
.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 289
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
3Г-и
лова
2018
-202
0 йи
ллар
да Н
аман
ган
шаҳ
ар ҳ
удуд
ида
кўк
алам
зорл
ашти
риш
май
донл
ари
янги
дан
та
шки
л эт
иш м
унос
абат
и би
лан
қўш
имча
тал
аб э
тила
дига
н ш
тат
бирл
икла
рни
сақл
аб т
уриш
уч
ун а
мал
даги
тар
тибл
ар б
ўйич
а та
лаб
этил
адиг
ан й
илли
к м
абла
ғлар
про
гноз
лой
ихас
и20
18 й
ил у
чун
№Та
ркиб
ий б
ўлин
мал
арни
нг н
омла
ниш
и ва
ла
вози
мла
ри н
оми
шта
т би
рлик
лари
со
ни
ЯТС
буйи
ча
разр
яди
Таър
иф к
оэфф
.Ла
вози
ми
окла
ди
(мин
г сум
да) (
6 ус
т=(5
ус
т*14
9775
)*3
уст)
*1.1
коэ
ф
12
34
56
1Ку
кала
мзор
лаштири
шишчи
си31
33,5
9816
706
Жам
ииш
хаки
хх
х16
706
Шунин
гузи
бир
йил
дах
хх
200
467
Ишха
кида
наж
ратм
ах
хх
49 6
16
Жам
иқўшим
чата
лабэтил
адтган
маб
лағ
хх
х25
0 08
3 2019
йил
учу
н
№Та
ркиб
ий б
ўлин
мал
арни
нг н
омла
ниш
и ва
ла
вози
мла
ри н
оми
шта
т би
рлик
лари
со
ни
ЯТС
буйи
ча
разр
яди
Таър
иф к
оэфф
.Ла
вози
ми
окла
ди
(мин
г сум
да) (
6 ус
т=(5
ус
т*14
9775
)*3
уст)
*1.1
коэ
ф
12
34
56
1Ку
кала
мзор
лаштири
шишчи
си92
33,5
9849
578
Жам
ииш
хаки
хх
х49
578
Шунин
гузи
бир
йил
да
594
935
Ишха
кида
наж
ратм
ах
хх
147
246
Жам
иқўшим
чата
лабэтил
адтган
маб
лағ
хх
х74
2 18
1
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида290
2020
йил
учу
н
№Та
ркиб
ий б
ўлин
мал
арни
нг н
омла
ниш
и ва
ла
вози
мла
ри н
оми
шта
т би
рлик
лари
со
ни
ЯТС
буйи
ча
разр
яди
Таър
иф к
оэфф
.Ла
вози
ми
окла
ди
(мин
г сум
да) (
6 ус
т=(5
ус
т*14
9775
)*3
уст)
*1.1
коэ
ф
12
34
56
1Ку
кала
мзор
лаштири
шишчи
си30
33,5
9816
167
Жам
ииш
хаки
хх
х16
167
Шунин
гузи
бир
йил
да
194
001
Ишха
кида
наж
ратм
ах
хх
48 0
15
Жам
иқўшим
чата
лабэтил
адтган
маб
лағ
хх
х24
2 01
6
изоҳ
:Ушбуило
вабош
қату
рдагиму
асса
сала
ргамо
слаш
тири
лган
жад
валас
осид
аҳамкўлл
анил
ишиму
мкин
.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 291I-б
об
ил
ов
ал
ар
Наманган шаҳрининг 2018-2020 йиллар учун бюджет сўровига 5-илова
Наманган шаҳар ободонлаштириш бошқармасининг бюджет буюртмасини тузишда қўлланиладиган харажатларни ошиш коэффициентлари
Харажатлар номи Харажат моддаси
2018 - 2020 йиллар бюджет
лойиҳалари учун коэффициентлар *
I гуруҳ
Ишҳақиваунгатенглаштирилгантўловлар 41 10 000 1,10
Стипендиялар 48 21 400 1,10
Ижтимоийнафақалар 47 00 000 1,10
II гуруҳ
Ягонаижтимоийтўлов 41 21 100 1,10
Ижтимоийэҳтиёжларгабошқаажратмалар/бадаллар 41 21 200 1,10
III гуруҳ
Марказлаштирилганинвестицияхаражатлари 43 00 000 1,09
IV гуруҳ
Электрэнергия 42 21 000 1,09
Табиийгаз 42 22 000 1,09
Кўмир 42 52 600 1,09
Иссиқсувваиссиқликэнергияси 42 23 000 1,09
Совуқсувваоқова 42 24 000 1,09
Қўриқлашхизмати 42 93 000 1,10
Бошқахаражатлар 1,07
*) Молиявазирлигитомонидан2018-2020йиллардаДавлатбюджетилойиҳасинишакллантиришдарежалаштирилаётганошишкоэффициентларгааниқликкиритилишимумкин.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида292
VII. Наманган шаҳрининг ветеринария соҳасида 2018-2020 йиллар учун бюджет сўрови қисқача таҳлили
Ветеринария соҳасига жорий йилда тасдиқланган базавий харажатлар 404.2 млн сўмни ташкил этади. Бу харажатларнинг 92% 1 ва 2 гуруҳ харажатлари, яъни асосий иш ҳақи ва ягона ижтимоий тўлов бўйича харажатлардан иборат. Прогнозлаштириш даврида (2018-2020 йиллар) ветеринария соҳасига Наманган шаҳар маҳаллий бюджетининг 0.17% маблағи ажратилиши режалаштирилган. Жумладан, 2018 йилда 443.6 млн, 2019 йилда 486.9 млн ва 2020 йилларда 534.5 млн сўмни ташкил этиши кўзда тутилмоқда. Харажатлар суммаси йилига 9-10 % ошиши режалаштирилган.
Қуйида Наманган шаҳрининг умумтаълим ва мактабгача таълим соҳасида соҳасида 2018-2020 йиллар учун режалаштирилган ўрта муддатли бюджет сўрови келтирилмоқда.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 293
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
1-ил
ова
Нам
анга
н ш
аҳар
ҳок
имли
ги д
авла
т ве
тери
нари
я бў
лим
инин
г 201
6 йи
лда
эриш
илга
н на
тиж
алар
и
ва 2
017-
йил
да к
утил
аётг
ан н
атиж
алар
тўғ
риси
даги
таҳ
лили
й ҳи
собо
ти в
а 20
18 й
илга
реж
а
ва 2
019-
2020
йил
лар
учун
про
гноз
лой
ихас
и
№кў
рсат
кичл
ар н
оми
Ўлчо
в би
рлиг
и
2016
йил
ги
ижро
(ўтг
ан
йил)
2017
йил
да (ж
орий
йил
)20
18 й
илга
ре
жа
2019
йил
га
лойи
ха
2020
йил
га
лойи
ха
кўзд
а ту
тилг
анку
тила
ётга
н
I.м
иқдо
р кў
рсат
кичл
ари
нати
жас
и
1.1
Қора
мол
Бошсон
10063
,014
833
,014
833
,015
871
,016
982
,018
171
,0
1.2
Қўй-эч
киБо
шсон
16332
,016
167
,016
167
,017
299
,018
510
,019
806
,0
1.3
Парр
анда
Бошсон
94091
,084
096
,084
096
,089
983
,096
282
,010
302
2,0
1.4
Бошқа
лар
Бошсон
202
1,0235
5,0235
5,0252
0,0269
6,0288
5,0
1.5
Сунъ
ийур
уғла
нтир
иш
Бошсон
812
0,0764
0,0764
0,0817
5,0874
7,0935
9,0
1.6
Сунъ
ийур
уғла
нтир
ишуч
уноли
нади
ган
уруғ
доза
10556
,0886
1,0990
0,010
593
,011
335
,012
128
,0
II.си
фат
кўрс
атки
члар
и на
тиж
аси
2.1
Қора
молл
арда
гика
салл
икла
ржам
ибо
шсон
31815
,049
730
,049
730
,053
211
,056
936
,060
921
,0
2.2
Куйд
иргика
салл
игибўйи
чабо
шсон
13511
,014
610
,014
610
,015
633
,016
727
,017
898
,0
2.3
Яшур
бошсон
190
0,0320
0,0320
0,0342
4,0366
4,0392
0,0
2.4
Эмкар
бошсон
800
0,012
400
,012
400
,013
268
,014
197
,015
191
,0
2.5
Тубе
ркулин
изац
иябо
шсон
-976
0,0976
0,010
443
,011
174
,011
956
,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида294
2.6
Бруцел
лёз
бошсон
840
4,0976
0,0976
0,010
443
,011
174
,011
956
,0
2.7
Қўй-эч
кила
рдагикаса
ллик
ларжам
ибо
шсон
31232
,027
940
,027
940
,029
896
,031
989
,034
228
,0
2.8
Куйд
иргика
салл
игибуйи
ча
бошсон
17883
,017
740
,017
740
,018
982
,020
311
,021
733
,0
2.9
Яшур
бошсон
-20
0,020
0,021
4,022
9,024
5,0
2.10
Оспа
бо
шсон
-20
0,020
0,021
4,022
9,024
5,0
2.11
Броа
дзот
бошсон
-40
0,040
0,042
8,045
8,049
0,0
2.12
Бруцел
лёз
бошсон
828,0
800,0
800,0
856,0
916,0
980,0
2.13
Фаци
оллё
збо
шсон
12521
,0860
0,0860
0,0920
2,0984
6,010
535
,0
2.14
Парр
анда
лард
агикаса
ллик
ларжам
ибо
шсон
39000
,0565
0,0560
0,0599
2,0641
1,0686
0,0
2.15
Чума
Нбо
шсон
39000
,0565
0,0560
0,0599
2,0641
1,0686
0,0
2.16
Бошқа
лард
агикаса
ллик
ларжам
ибо
шсон
540
7,0658
7,0658
7,0704
8,0754
2,0807
0,0
2.17
Қутури
шит
бош
209
2,0324
0,0324
0,0346
7,0371
0,0397
0,0
2.18
Отку
йдир
гибо
шсон
95,0
133,0
133,0
142,0
152,0
163,0
2.19
Туякуйд
ирги
дона
120,0
114,0
114,0
122,0
131,0
140,0
2.20
Асал
ари
(евр
опава
аме
рикачир
иш
каса
ллиги)
уя310
0,0310
0,0310
0,0331
7,0354
9,0379
7,0
2.21
Сунъ
ийур
уғла
нтир
ишбо
ш
сони
812
0,0764
0,0764
0,0817
5,0874
7,0935
9,0
2.22
Сунъ
ийур
уғла
нтир
ишда
нол
инад
иган
бузо
қбо
ш
сони
487
2,0496
6,0496
6,0531
4,0568
6,0608
4,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 295
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Нам
анга
н ш
аҳри
нинг
201
8-20
20 й
илла
р уч
ун б
юдж
ет с
ўров
ига
2-
илов
а
Нам
анга
н ш
аҳар
ҳок
имли
ги д
авла
т ве
тери
нари
я бў
лим
инин
г 20
18-2
020
йилл
ар у
чун
хара
жат
маж
бури
ятла
рини
нг р
еест
ри
№Ф
аоли
ят/т
адби
рлар
ту
рлар
иМ
еъёр
ий-ҳ
уқуқ
ий
ҳуж
жат
ном
и
Бюдж
ет та
сниф
и бў
йича
ха
раж
атла
р ко
длар
иХа
раж
ат м
ажбу
рият
лари
иж
роси
учун
бю
джет
аж
ратм
алар
и ха
жм
и, м
лн. с
ўм
Маб
лағл
ар
ман
баси
ва
бюдж
етла
р да
раж
аси
тасн
ифи
Вази
фа
жих
атда
н20
16 й
илда
(ҳ
исоб
от
йили
)
ка
сса
хара
жат
и
2017
йил
реж
алаш
тири
лаёт
ган
да
вр уч
ун п
рогн
оз
Бўли
мки
чик
бўли
мпа
ра-
мет
рлар
кути
ла-
ётга
н (к
асса
ха
раж
ати)
2018
йил
2019
йил
2020
йил
12
34
56
78
910
1112
1
Шаҳар
дагиахо-
ливафе
рмер
хўжал
икла
рдаги
чорв
ахайв
онла
рига
ветери
нари
яхизм
ати
кўрс
атад
и.Хай
вонл
ар
орас
идатарқ
алувчи
хархилэп
идем
ияла
р -ни
олд
иниол
ишуч
ун
чора
-тад
бириш
лаб
чиқа
диваиш
ташки
лқи
лади
.Фао
лиятин
ибю
джетмаб
лағлар
ихисо
бида
нам
алга
ошир
ади.
Ўзбе
кистон
Ре-
спубли
каси
нинг
03.09.19
93й935
-ХIIсон
ли"В
етер
и -на
риятўғрис
ида"
гиқон
уни
1000
2270
4211
034
665
5,440
415
2,040
415
2,044
359
6,048
691
6,053
449
5,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида296Н
аман
ган
шаҳ
рини
нг 2
018-
2020
йил
лар
учун
бю
джет
сўр
овиг
а 3-
илов
а
Нам
анга
н ш
аҳар
ҳок
имли
ги д
авла
т ве
тери
нари
я бў
лим
инин
г 201
8 йи
лга
(реж
алаш
тири
лаёт
ган)
ҳа
мда
201
9-20
20 й
илла
рга
бюдж
ет б
уюрт
мас
и(м
инг с
ўм)
Хара
жат
ном
и
Хара
жат
лар
иқти
соди
й та
сниф
инин
г ко
длар
и
2016
йил
ги и
жро
2017
йил
2018
-202
0 йи
ллар
учун
хар
ажат
лар
лойи
ҳаси
касс
а ха
раж
ати
Ҳақи
қий
хара
жат
Тасд
иқ-
ланг
ан
хара
жат
лар
реж
аси
2018
йил
(р
ежал
аш-
тири
лаёт
ган
давр
)
2019
йил
(про
гноз
-ла
шти
рила
ётга
н да
вр)
2020
йил
(п
рогн
оз-
лаш
тири
лаёт
ган
давр
)
Тадб
ирла
рни
ҳисо
бга
олга
н ҳо
лда
Тадб
ирла
рни
ҳисо
бга
олга
н ҳо
лда
Тадб
ирла
рни
ҳисо
бга
олга
н ҳо
лда
жам
иж
ами
2 37
0 08
9,2
2 09
9 02
4,4
1 16
8 30
2,0
1 61
3 68
5,0
1 77
2 88
3,0
1 94
7 83
7,0
Асос
ийишҳа
қи41
1110
024
563
1,624
165
7,929
697
9,032
667
7,035
934
5,039
528
0,0
1-гу
руҳ ж
ами
I гур
уҳ ж
ами
245
631,6
241
657,9
296
979,0
326
677,0
359
345,0
395
280,0
Ягон
аиж
тимо
ийтў
лов
4121
100
60442
,960
414
,573
502
,080
852
,088
937
,097
831
,0
Ижтимо
ийэхтиё
жла
ргабо
шқа
аж
ратм
алар
/бад
алла
р41
2120
012
7,012
7,014
6,016
1,017
7,019
5,0
2-гу
руҳ ж
ами
II гу
руҳ ж
ами
60 5
69,9
60 5
41,5
73 6
48,0
81 0
13,0
89 1
14,0
98 0
26,0
Электроэ
нергия
4221
000
515,5
548,6
600,0
654,0
713,0
777,0
Таби
ийга
з42
2200
040
7,940
7,996
0,0104
6,0114
0,0124
3,0
совуқсувва
оқа
ва42
2400
065
,965
,912
0,013
1,014
3,015
6,0
Нотура
ржой
бин
олар
инижор
ий
таъм
ирла
ш42
3220
0
666
1,0712
7,0762
6,0816
0,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 297
I-БОБ
VI-Б
ОБ
ил
ов
ал
ар
Тран
спор
твос
итал
арижор
ий
таъм
ирла
ш42
3410
050
0,050
0,0100
0,0107
0,0114
5,0122
5,0
Това
р-мо
ддий
захир
алар
(қоғоз
данташкари
)42
5211
0140
0,0145
0,0105
0,0112
4,0120
3,0128
7,0
Қоғозхари
дки
лишуч
ун
хара
жатла
р42
5212
060
0,060
0,045
0,048
2,051
6,055
2,0
Дори
-дар
монл
арватибб
иётда
фойд
алан
илад
иган
вос
итал
ар42
5241
0500
0,010
713
,7550
0,0588
5,0629
7,0673
8,0
Ёнил
гиваЁМ
М42
5250
0491
6,6491
6,6431
5,0461
7,0494
0,0528
6,0
Теле
фон,теле
граф
вапо
чта
хизм
атла
ри42
9210
019
7,022
2,924
0,025
7,027
5,029
4,0
Ахбо
ротв
ако
ммуник
ация
хизм
атла
ри42
9220
077
0,081
0,0174
0,0186
2,0199
2,0213
1,0
Нотура
ржой
бин
олар
исо
тиб
олиш
4352
200
94
9,2
0,00,0
0,0
Тран
спор
твос
итал
арисо
тиб
олиш
4354
100
357
0,9
0,00,0
0,0
Меб
ельва
офи
сжихоз
лари
со
тибол
иш43
5491
0272
5,0345
2,0
0,00,0
0,0
Комп
ьютержихоз
лари
,хисо
блаш
ваауди
о-ви
део
техник
аси,ахбо
ротт
ехно
логияс
ива
кера
клиаш
ёлар
сотиб
оли
ш
4354
920
237
6,0357
9,0570
0,0609
9,0652
6,0698
3,0
Электрэне
ргия
вабо
шқа
ко
ммунал
хизм
атла
рнихисо
бга
олиш
асб
обла
рисотиб
оли
ш43
5493
0
16,2
0,0
0,00,0
Бошқа
техник
асо
тибол
иш43
5499
020
980
,019
478
,4518
9,0555
2,0594
1,0635
7,0
4-гу
руҳ ж
ами
Х40
453
,951
281
,333
525
,035
906
,038
457
,041
189
,0
ЖАМ
ИХ
34665
5,435
348
0,740
415
2,044
359
6,048
691
6,053
449
5,0
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида298
Наманган шаҳрининг 2018-2020 йиллар учун бюджет сўровига 5-илова
Наманган шаҳар ҳокимлиги давлат ветеринария бўлимининг бюджет буюртмасини тузишда қўлланиладиган харажатларни
ошиш коэффициентлари
Харажатлар номи Харажат моддаси
2018 - 2020 йиллар бюджет
лойиҳалари учун коэффициентлар *
I гуруҳ
Ишҳақиваунгатенглаштирилгантўловлар 41 10 000 1,10
Стипендиялар 48 21 400 1,10
Ижтимоийнафақалар 47 00 000 1,10
II гуруҳ
Ягонаижтимоийтўлов 41 21 100 1,10
Ижтимоийэҳтиёжларгабошқаажратмалар/бадаллар 41 21 200 1,10
III гуруҳ
Марказлаштирилганинвестицияхаражатлари 43 00 000 1,09
IV гуруҳ
Электрэнергия 42 21 000 1,09
Табиийгаз 42 22 000 1,09
Кўмир 42 52 600 1,09
Иссиқсувваиссиқликэнергияси 42 23 000 1,09
Совуқсувваоқова 42 24 000 1,09
Қўриқлашхизмати 42 93 000 1,10
Бошқахаражатлар 1,07
*) Молиявазирлигитомонидан2018-2020йиллардаДавлатбюджетилойиҳасинишакллантиришдарежалаштирилаётганошишкоэффициентларгааниқликкиритилишимумкин.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 299
[1] Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси. Т.: «Ўзбекистон», 2003 й.
[2] Ўзбекистон Республикасининг Бюжет кодекси, 2013 йил 26 декабр
[3] Ўзбекистон Республикаси солиқ кодекси. Ўзбекистон Республикаси Қонун хужжатлари тўплами. 4-сон 27-январ 2014-йил.
[4] “Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича ҳаракатлар стратегияси тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги ПФ-4947-сонли Фармони.
[5] Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Ўзбекистон Республикасининг 2017 йилги асосий макроиқтисодий кўрсаткичлари прогнози ва Давлат бюжети параметрлари тўғрисида”ги ПҚ-№2699-сонли Қарори 2016 йил 22 декабр.
[6] Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Ўзбекистон Республикасининг 2016 йилги асосий макроиқтисодий кўрсаткичлари прогнози ва Давлат бюжети параметрлари тўғрисида”ги ПҚ-№2455-сонли Қарори 2015 йил 22 декабр.
[7] Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Ўзбекистон Республикасининг 2015 йилги асосий макроиқтисодий кўрсаткичлари прогнози ва Давлат бюжети параметрлари тўғрисида”ги ПҚ-№2270-сонли Қарори 2014 йил 4 декабр.
[8] Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2010 йил 8 январдаги “Республика солиқ органлари тизимини янада модернизация қилиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-1257 сонли Қарори.
ФОйдаЛаниЛГан адаБиёТЛар рЎйхаТи
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида300
[9] Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 2016 йил 14 октябрдаги “Ўзбекистон Республикаси Давлат бюджетидан молиялаштириладиган бюджет ташкилотлари бўйича тармоқ, штатлар ва контингентга доир режанинг бажарилиши тўғрисидаги чораклик ва йиллик ҳисобот шаклларини тасдиқлаш ҳақида”ги 79-сонли буйруғи
[10] Наманган шаҳар ҳокимининг 2016 йил 31 декабрдаги “Наманган шаҳар маҳаллий бюджети параметрлари тўғрисидаги” 1091-сонли қарори
[11] Наманган шаҳар ҳокимининг 2017 йил 20 апрелдаги “Наманган шаҳар маҳаллий бюджетининг 2018-2020 йиллар учун бюджет лойиҳасини ишлаб чиқиш ва уни вилоят ҳокимлигининг молия бошқармасига тақдим этиш чора-тадбирлари ҳақида”ги 453-сонли Қарори
[10] Мирзиёев Ш. “Эркин ва фаровон, демократик Ўзбекистон давлатини биргаликда барпо этамиз.” Тошкент: «Ўзбекистон» 2016 й.-56 б.
[11] Мирзиёев Ш. “Қонун устуворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш – юрт тараққиёти ва халқ фаровонлигининг гарови” Тошкент: «Ўзбекистон» 2016 й.- 48 б.
[12] Мирзиёев Ш. “Буюк келажагимизни мард ва олий жаноб халқимиз билан бирга қурамиз.” Тошкент: «Ўзбекистон» 2017 й.-488 б.
[13] Мирзиёев Ш. “Танқидий таҳлил, қатъий тартиб-интизом ва шахсий жавобгарлик – ҳар бир раҳбар фаолиятининг кундалик қоидаси бўлиши керак”. Т:. “Ўзбекистон”-2017 й.- 104 б.
[14] А.Б.Алликулиев. Ўрта муддатли бюджетлаштириш амалиётини назарий ўрганиш ва методологик асосларини такомиллаштириш. Магистр академик даражасини олиш учун ёзилган дисс. Т.-2015 й.
[15] Ваҳобов А.В., Маликов Т.с. “Молия” Дарслик. – Т.: “Шарқ” нашриёти, 2010. – 804 бет.
[16] Ваҳобов А., срожиддинова З. Ўзбекистон Республикасининг Давлат Бюжети. Т.: “Иқтисод-молия”, 2002 й., 264 б.
[17] Маликов Т.с., Ҳайдаров Н.Ҳ. “Давлат бюжети”. Ўқув қўлланма. “ИҚТИсОД-МОЛИЯ” - Тошкент. ТМИ. 2007 й.
[18] Маликов Т.с., Ҳайдаров Н.Ҳ. Бюджет (тизими,тузилмаси, жараёни)Ўқув қўлланма. “ИҚТИсОД-МОЛИЯ” - Тошкент. ТМИ. 2007 й.
ўрта муддатли бюджет: Наманган шаҳар бюджети мисолида 301
[19] срожиддинова З.Х. Ўзбекистон Республикаси бюджет тизими. Т.: инфоCОМ.УЗ МЧЖ, 2010 й., 246 б.
[20] Ғайбуллаев О., Ўроқов У. Ўзбекистон Республикасида бюджет тизими ва жараёни. Т.: “Бактриа пресс”, 2015 йил, 165 б.
[21] Файзуллаев Ё.Ш., Азизова И.А. Бюджетни ўрта муддатли режалаштириш. Т.-2010 й.
[22] http://www.press-service.uz
[23] http://www.soliq.uz
[24] http://www.mf.uz
[25] http://www.stat.uz
[26] http://www.lex.uz
[27] http://www.lgsp.uz
[28] http://www.namangancity.uz
Муҳаррир: У. раджабова
компьютерда тайёрловчи: Ж. Ходжаев
Нашриёт лицензияси АI № 263 31.12.2014
Босишга рухсат этилди 18.11.2017 й. Бичими 70х100 1/16.
«Roboto» гарнитураси. Офсет босма усулида босилди.
Босма табоғи 18,7. Нашр табоғи 24,4.
Адади 500 нусха
«BAKTRIA PRESS» МЧЖ Нашриёт уйи
100000, Тошкент, Буюк ипак Йўли мавзеси, 15-25
тел.: +998 (71) 233-23-84
Mega Basim босмахонасида чоп этилди
ISBN 978-9943-4897-6-9