Razmnožavanje biljaka

Iva Bujanić Vv

RAZMNOŽAVANJE BILJAKA

Način razmnožavanja može biti:

polni i

bespolni

Bespolni način razmnožavanja:

• vegetativno razmnožavanje

• bespolno razmnožavanje u užem smislu

Polni način razmnožavanja:

• razmnožavanje polnim procesom spajanjem polnih ćelija.

Razmnožavanje je jedno od osnovnih svojstava živih bića, a predstavlja pojavu

ostavljanja potomstva u cilju nastavka održavanja vrste.

BESPOLNI NAČIN RAZMNOŽAVANJA

vegetativno razmnožavanje

razvijanje novih jedinki iz vegetativnih organa biljke

bespolno razmnožavanje u užem smislu

obrazovanje specijalnih ćelija (spora) koje se formiraju u tzv. sporangijama

VEGETATIVNI NAČIN RAZMNOŽAVANJA

Načini vegetativnog razmnožavanja:

• razmnožavanje pomoću stolona

• razmnožavanje rizomima

• razmnožavanje krtolama

• razmnožavanje lukovicama

• razmnožavanje položenicama

• razmnožavanje reznicama

• razmnožavanje kalemljenjem

razmnožavanje pomoću stolona

VEGETATIVNI NAČIN RAZMNOŽAVANJA

• Proizvođači jagoda paze da se ne razvije mnogo ovih "brkatih" izraštaja, jer će na biljci biti manje plodova.

• Stolone su puzajući izdanci

razmnožavanje pomoću stolona

Ovaj način vegetativnog razmnožavanja vrlo je čest kod:

jagode (Fragaria vesca), ivice (Ajuga reptans), dobričice (Glechoma hederacea)...

Fragaria vescaAjuga reptans

VEGETATIVNI NAČIN RAZMNOŽAVANJA

razmnožavanje rizomima

Rizomi su podzemni izdanci izduženog oblika koji podsećaju na koren.

Kada stari deo rizoma izumre, novonastala biljka biva odvojena i postaje

novi centar formiranja idividuala.

VEGETATIVNI NAČIN RAZMNOŽAVANJA

razmnožavanje rizomima

Ovaj način vegetativnog razmnožavanja vrlo je čest kod:

korovskih vrsta; (pirevina (Agropyrum repens), divlji sirak (Sorghum halepense),

perunike (Iris germanica), đurđevka (Convallaria majalis)

Iris germanica Convallaria majalis

VEGETATIVNI NAČIN RAZMNOŽAVANJA

razmnožavanje krtolama

Krtole predstavljaju metamorfozu korena ili izdanka.

Osim što su skladišta hrane, krtole služe i za vegetativno razmnožavanje

jer na sebi nose vegetativne pupoljke ili su u stanju da ih naknadno obrazuju.

Dahlia variabilis Solanum tuberosum

VEGETATIVNI NAČIN RAZMNOŽAVANJA

razmnožavanje krtolama

Korenske krtole predstavljaju metamorfozu korena, nastaju nagomilavanjem

hranjivih materija u bočnim i adventivnim korenima (Dahlia)

Stablove krtole predstavljaju metamorfozu izdanka. Mogu biti nadzemne i podzemne.

Nadzemne - rotkvica (Raphanus sativus),keleraba (Brassica oleracea var. gongyloides)

Podzemne - krompir (Solanum tuberosum)

Brassica oleracea var. gongyloides Raphanus sativus

VEGETATIVNI NAČIN RAZMNOŽAVANJA

razmnožavanje lukovicama

Lukovica predstavlja metamorfozu izdanka.

Biljci služi za prezimljavanje nepovoljnih perioda u toku godine,

te za vegetativno razmnožavanje (luk (Allium cepa), šafran (Crocus sp.),

gladiola (Gladiolus sp.)...)

VEGETATIVNI NAČIN RAZMNOŽAVANJA

razmnožavanje lukovicama

Po strukturi građe lukovice mogu biti: jednostavne i složene.

Složene lukovice su sastavljene od više pojedinačnih lukovica

Allium cepa Allium sativum

VEGETATIVNI NAČIN RAZMNOŽAVANJA

razmnožavanje lukovicama

Ovaj način vegetativnom razmnožavanja naročito je važan u proizvodi cveća.

Holandija je čuvena kao zemlja koja proizvodi kvalitetan sadni materijal u

cvećarskoj industriji, pa nije ni čudno što je zovu "zemljom lala".

Tunikatne lukoviceCrepaste lukovice

Krtolaste lukovice

VEGETATIVNI NAČIN RAZMNOŽAVANJA

razmnožavanje lukovicama

Kod nekih biljaka lukovice se mogu formirati i na nadzemnim delovima biljke.

U pazuhu listova formiraju se lukovice.

Allium sp.

Lukovice se formiraju u zoni cvasti.

Dentaria bulbifera

VEGETATIVNI NAČIN RAZMNOŽAVANJA

razmnožavanje položenicama

Položenice predstavljaju deo biljke (izdanak) koji služi za vegetativno razmnožavanje

na način da se taj deo biljke povije u rupu dubine 10 cm, te se zatrpava zemljom.

Ovaj način vegetativnog razmnožavanja vrlo je čest kod:

vinove loze (Vitis vinifera), ogrozda (Ribes grossularia), te nekih cvetnih vrsta

VEGETATIVNI NAČIN RAZMNOŽAVANJA

razmnožavanje reznicama

Reznice su zdravi i neoštećeni delovi korena čijim ožiljavanjem

nastaju nove biljke.

Osnovni tipovi reznica:

• Stablove (zelene, poluzrele, zrele)

• Korenske reznice

• Lisne reznice

Zelene reznice

VEGETATIVNI NAČIN RAZMNOŽAVANJA

razmnožavanje reznicama

VEGETATIVNI NAČIN RAZMNOŽAVANJA

razmnožavanje reznicama

Korenske reznice su zdravi i neoštećeni delovi korena koji moraju biti

minimalno 5 mm debljine da bi služili za vegetativno razmnožavanje.

Ovaj način vegetativnog razmnožavanja karakterističan je za mnoge voćne vrste.

VEGETATIVNI NAČIN RAZMNOŽAVANJA

razmnožavanje reznicama

VEGETATIVNI NAČIN RAZMNOŽAVANJA

razmnožavanje kalemljenjem

VEGETATIVNI NAČIN RAZMNOŽAVANJA

KALEMLJENJE - kada se na jaču i otporniju drvenastu biljku koju zovemo

podloga pričvrsti odsečeni deo izdanka sa pupoljcima druge drvenaste biljke koji

se naziva KALEM. Cilj ovog vegetativnog načina razmnožavanja jeste da se

kvalitetne osobine biljke koja se koristi kao kalem uspesnije i brže razvijaju na

boljoj podlozi.

razmnožavanje kalemljenjem

VEGETATIVNI NAČIN RAZMNOŽAVANJA

Bez obzira na to da li je kalem jedan pupoljak, tj. okce, ili je to cela grančica sa više pupoljaka, da li je kalem istog ili mnogo manjeg prečnika, važno je da su svi preseci napravljeni oštrim nožićem, glatki i da savršeno naležu. Ako je kalemar dobro zaštitio mesto spajanja, obmotao ga trakom, likom ili zatopio voskom, možemo se nadati prelepim cvetovima kalemljene ruže ili sočnim plodovima voća i vinove loze.

Kalemar - osoba koja obavlja kalemljenje

Radila – Iva Bujanić