PANITIKAN NG CAR

Abra,Apayao,Benguet,Ifugao,Kalinga at

Mountain Province

A. KALAGAYANG

PANGKAPALIGIRANOtley Bryer- ang mga naninirahan

dito ay galing sa lupaing asya.

Felix keesing- ang mga tao ay

galing sa lambak na tumakas

mula sa pananakop ng mga

kastila mula sa hilagang luzon.

MGA KATUTUBO

Bontok

Isneg

Kalinga

Kankana-ey

Ibaloy

Tinguian

PANITKANG CORDILLERA

Epiko

Awitin

Mito

Alamat

Kwentong bayan

Bugtong

Salawikain

CANAO

Ito ay isang tradisyon para sa mga

ibaloi at kankana-ey sa benguet.

Isang seremonyang mambunong

ang nag sasagawa. Isang ritual na

nagpaparangal sa ispiritu ng

kanilang mga ninuno.

2 URI NG CANAO

Simpleng canao- ito ay ang pagkakatay ng

baboy, panggawa ng tapey at pagluluto ng

kamote,gabi at bigas

Malaking canao- ito ay ang pag kakatay ng

baboy,baka,kalabaw at kabayo. Ang baboy na may

batik na itim ay sagrao para sa kanila at ito ay

tinatanggap ng mga ispiritu nagbibigay ng swerte at

biyaya.

IBA’T IBANG URI NG CANAO

Kape- isinasagawa kung may bagong tayong bahay

o pagkatapos ng ilang araw na pagkalibing ng

yumaong kamag-anak.

Kayed- ito ang boluntaryo o sapilitang isinasagawa

upang mapanatili ang pagiging puno sa barangay.

Sabeng- isinasagawa ng bagong mag asawa ngunit

kadalasan ay mayaman lamang ang nakakagawa

nito.

Pechit- ito ay pinakamataas na uri ng Canao. May

dalawang uri ito ang single at doble. Ito ay

tumatagal ng 3-4 na araw.

EPIKO NG IPUGAW

Hudhud-

-- ito ay nagsasaad ng matandang kultura ng ipugaw,

ang kanilang pamumuhay at pakikipagsapalaran ng

mga bayaning ipugaw nagsasaad ito ng kanilang

kaugalian, tradisyon at mga paniniwala.

-- Ang hudhud ay tungkol sa pinaka dakilang bayani

ng Gonhandan. Sa kabuuan nito ay tungkol sa buhay

ni Aliguyon.

MGA BUGTONG NG ISNEG

Makapal na bato sa Anayan. Ginawang palaruan ni

kawitan (platito)

Inahin may pumasok. Tatyaw ang lumabas

(nganga)

Gumawa ng bahay si tukay. Di gumamit ng rattan

(gagamba)

Nangaso si Duat walang nahuli anu man (suklay)

Bangka ni Dalinag lubid ang laman (tiyaw)

MGA AWITING

BAYAN

A. IGOROT

Chua-ay (Awit na pangkasal)

Lalaking matapang, lalaking malakas,

Ikaw’y siya naming tinatawagan…. Hoy!

Halika, halika’t tinatawag ka…. Hoy!

Matapang lumaban, malakas gumawa,

Halika na rito, halika rito…… Hoy!

Magpasan ng bigas, dahil sa bayan…… Hoy!

B. KALINGA

Papuri

Mga puno! Mga ama nitong lahi

Mga kawali! Supilin ang katunggali!

Pinupuri kayong lahat! Binabati!

C. TINGGIYAN

Bati

Bati ko’y magiliw, bati ko’y malambing

Ikaw’y parang araw, ikaw’y nagniningning

Maging iyo’y kapalaran, at pati kaligayahan

Magiliw na parang buwan, at parang gabing

malamlam.

D. IFUGAO

Sa bundok

Mga kabunduka’y aking inaakyat aking inaakyat

Baray ng palay’y kala-kaladkad.

Doon sa malayong timog at silangan’y

Naroon ang bundok ng ifugao

Doon sa ibayo ng burol at gubat

Ay bundok na banal ang namamanaag

Ano kaya yaong doo’y naghihintay

Sa malayong bundok ng mga ifugao

KWENTONG BAYAN

NG TINGGIYAN

Ang buwan at ang

Araw

KWEANTONG BAYAN NG

MGA IGOROT

Ang pagkakalikha sa tao

Ang lalaking walang

pangalan

MITO NG IBALOY

Si balitok at kabigat