AUTYZM

Autos (gr.) – sam• zamknięcie we własnym świecie,• izolowanie się od innych osób,• brak dążenia do przebywania z nimi,• niezdolność do tworzenia więzi emocjonalnych,• dobry potencjał intelektualny (?) (Leo Kanner)

Współczesna definicja autyzmu oraz kryteria diagnostyczne odnoszą się do wskaźników

behawioralnych

Autyzm to zaburzenie neurobiologiczne o złożonej,

wieloczynnikowej etiologii.

Przyczyny autyzmu

Od wielu lat trwają poszukiwania przyczyn autyzmu. Prawdopodobnie nie istnieje jeden uniwersalny (tzn. występujący we wszystkich przypadkach autyzmu) czynnik oraz w przypadku różnych osób ten czynniki może być odmienny.

Obecnie genezy zaburzenia poszukuje się wśród licznych czynników, do których

zaliczyć można: Komplikacje w przebiegu ciąży, porodu, wczesnego

dzieciństwa Uszkodzenia struktur mózgu ( m. in. pnia mózgu,

płatów skroniowych i czołowych, móżdżku, ciała migdałowego, hipokampa)

Zaburzenia biochemiczne (np. podwyższony poziom serotoniny)

Czynniki genetyczne (np. „łagodny autyzm” u krewnych występujący w postaci deficytów poznawczych, zaburzeń o charakterze społecznym)

Zanieczyszczenie środowiska Szczepionki (?) Wzrost zastosowania antybiotyków, którego ubocznym

skutkiem jest rozwój drożdżaków uszkadzających CUN

Prawdopodobnie można przyjąć, że autyzm jest behawioralną ekspresją różnych defektów neurologicznych leżących u

podstaw wielu zaburzeń. Z drugiej strony jest on zapewne rezultatem

działania wielu czynników patogennych i różnych dróg

patogenezy.

Objawy autyzmu - trudności w kontaktach z innymi dziećmi,

- dążenie do monotonii, opór przed zmianami, - śmiech nieodpowiedni do sytuacji, - brak strachu przed niebezpieczeństwem, - ciągła dziwaczna zabawa, - wyraźna niewrażliwość na ból, - echolalia, - chęć pozostania na uboczu, społeczna izolacja, - niechęć do przytulania, - kręcenie przedmiotami, - pozorna głuchota, niereagowanie na własne imię, - niewłaściwe przywiązanie do przedmiotów, - trudności w wyrażaniu potrzeb, zamiast słów pokazywanie palcem, - zauważalna nadmierna lub skrajnie ograniczona aktywność fizyczna, - napady złego nastroju, skrajna rozpacz bez wyraźnego powodu, - niepodatność na zwykłe metody nauczajnia, -nierównomierny rozwój zdolności ruchowych, - brak mowy, mowa dziwaczna, śpiewająca, przekręcanie sylab, własny szyk zdaniowy,

Objawy autyzmu c.d. ... - słaby kontakt wzrokowy,

- nadmierne porządkowanie zabawek, - autoagresja, samookaleczenia, - brak zrozumienia "tak", "nie", - nie uśmiecha się, - nagłe machanie rękoma, - kołysanie, - tępe spojrzenie, - radość z wirowania w kółko i zabaw antygrawitacyjnych, - słaba odporność, - powtarzanie mechaniczne czynności, - jedzenie wybranych potraw, odmawianie jedzenia, jedzenie rzeczy niejadalnych, - problemy z koncentracją, - nocne czuwanie, - nagłe cofnięcie się w rozwoju, mimo, że dziecko wcześniej rozwijało się normalnie, - hiperaktywność, agresja, - trudność w integrowaniu wrażeń zmysłowych.

Autystyczne Spektrum Zaburzeń (ASD, Autism Spectrum Disorder) szerokie pojęcie, obejmujące różne typy

osób o cechach autystycznych, wykazujących odmienne mechanizmy lub przyczyny powodujące trudności rozwojowe i mające często odrębne wymagania wobec środowiska. Wszystkie one charakteryzują się znacznymi zaburzeniami interakcji społecznych i komunikacji, jak również znacznie ograniczonymi zainteresowaniami i bardzo powtarzalnym zachowaniem.

Autystyczne spektrum zaburzeń

Triada nieprawidłowości

Jakościowe zaburzenia interakcji społecznych

Jakościowe zaburzenia w porozumiewaniu się

(komunikacji)

Ograniczony i powtarzający sięwzorzec zachowań,

aktywnościi zainteresowań

Autystyczne spektrum

zaburzeń

Jakościowe zaburzenia interakcji społecznych

wyraźne zaburzenie w posługiwaniu się zachowaniami niewerbalnymi w celu regulowania interakcji społecznych, takimi jak kontakt wzrokowy, wyraz twarzy (ekspresja mimiczna), postawa ciała oraz gesty,

nieumiejętność rozwijania relacji z rówieśnikami, adekwatnych do poziomu rozwoju,

brak spontanicznego poszukiwania kontaktów w celu dzielenia się z innymi radością, zainteresowaniami lub osiągnięciami (np. poprzez brak pokazywania, przynoszenia lub wskazywania obiektów zainteresowania),

brak społecznego lub emocjonalnego odwzajemniania.

Jakościowe zaburzenia w porozumiewaniu się (komunikacja) opóźnienie lub całkowity brak rozwoju mowy (którym

nie towarzyszą próby kompensowania braków mowy poprzez alternatywne sposoby komunikacji, takie jak  mimika lub gesty),

u osób posługujących się mową, wyraźne zaburzenia zdolności inicjowania lub podtrzymywania rozmowy,

używanie języka w sposób stereotypowy, idiosynkratyczny (echolalia, zamiany zaimków, liczne agramatyzmy, neologizmy, powtarzające się zadawanie pytań),

brak zróżnicowanej, spontanicznej zabawy z udawaniem lub społecznej zabawy z naśladowaniem, właściwej dla danego poziomu rozwoju.

Ograniczony i powtarzający się wzorzec zachowań, aktywności i zainteresowań (sztywność myślenia)

pochłaniające zaabsorbowanie jednym lub kilkoma stereotypowymi i ograniczonymi wzorcami zainteresowań, których intensywność lub przedmiot są nietypowe,

dostrzegalnie sztywne przywiązanie do specyficznych, niefunkcjonalnych czynności rutynowych lub rytuałów,

stereotypowe i powtarzające się manieryzmy ruchowe (np. trzepotanie palcami lub kręcenie palcami bądź rękoma lub złożone ruchy całego ciała),

uporczywe zaabsorbowanie częściami obiektów.

Praca z dzieckiem autystycznym

(na przykładzie szkoły Doucecroft w Wielkiej Brytanii)

TEACCH (ang. Treatment and Education of Autistic and Related Communication Handicapped Children)

Terapia i Edukacja Dzieci Autystycznych oraz Dzieci z Zaburzeniami w Komunikacji

TEACCH - Kompleksowy program pomocy osobom autystycznym

duży nacisk na zrozumienie istoty autyzmu i indywidualnych potrzeb danej osoby z autyzmem („kultura autyzmu”)

korzystanie z szeregu pomocy wizualnych w pracy z osobami z autyzmem

dostosowanie środowiska do potrzeb osób z autyzmem poprzez strukturyzację (organizacja fizycznego otoczenia, korzystanie z planów zajęć i systemów pracy )

tworzenie zindywidualizowanych programów nauczania, które uwzględniają wiek, umiejętności, zainteresowania i potrzeby osoby z autyzmem

ścisła współpraca z rodziną dziecka i placówkami edukacyjnymi do których uczęszcza dziecko

Organizacja przestrzeni

Organizacja przestrzeni - klasa

Strefy pracy indywidualnej Strefa wspólna Strefa wypoczynku/ciszy

Komunikacja (PECS)

Komunikacja – Makaton(gest i/lub symbol + mowa)

Komunikacja werbalna

Krótkie jasne polecenia Używanie imienia dziecka Czas na zarejestrowanie polecenia Cierpliwość Posiłkowanie się symbolami, gestami,

przedmiotami

Organizacja pracy dziecka

Plan zajęć (następujących po sobie czynności)

Rozbicie zadania na poszczególne etapy

Jasne komunikaty – co i jak dlugo będziemy robić, kiedy wiadomo, że praca jest skończona, co nastąpi dalej

Nagradzanie po zakończeniu zadania

Szkoła i internat

Jednostka większej organizacji (ciągłość oddziaływań) Dzieci w wieku 3-19 lat Dzieci ze spektrum autystycznych zaburzeń 8 pomieszczeń klasowych, w tym 1 edukacji wczesnoszkolnej, 2 klasy dla najstarszej

młodzieży 4 oddzielne budynki internatu dla różnych grup Dodatkowe zaplecze: kuchnia, pralnia, sala muzyczna, 2 pokoje sensoryczne, sala

fitness, sala komputerowa, basen, 2 place zabaw Stała współpraca z psychologami i rodzicami, indywidualne zajęcia z logopedą Duży nacisk na wykształcenie umiejętności praktycznych: zakupy, sprzątanie,

gotowanie, ogrodnictwo, itp Szeroka oferta zajęć pozaszkolnych: kajaki, bieganie, wspinaczka skałkowa, spacery,

aquapark, wyjścia okolicznościowe do kina, teatru, muzeum, kręgle, kluby młodzieżowe Przygotowanie do zawodu (college) Rozwój indywidualnych zainteresowań (muzyka, literatura) Pozytywne podejście – chwalenie, nagradzanie, dyplomy, konkursy, itp Zachęcanie do samodzielności – wspieranie i kierowanie zamiast wyręczania Szkolenia dla kadry

Bibliografia:

Ducecroft School Prospectus 2006 – 2007 – materiały promocyjne szkoły

Feinstein A., A history of autism. Conversations with the Pioneers, Wiley – Blackwell, United Kingdom, 2010

Grandin T., Scariano M. M., Byłam dzieckiem autystycznym, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Kruk – Lasocka J., Autyzm czy nie autyzm? Problemy diagnozy i terapii pedagogicznej małych dzieci, DSWE, Wroclaw 2003

Maurice C. (red.), Modele zachowań oraz współpraca z dziećmi autystycznymi. Poradnik dla rodziców i osób profesjonalnie zajmujących się problemem, Warszawa 2007

Victor G., Zagadka autyzmu [w:] Kruk – Lasocka J. (red.), Z problematyki autyzmu, Wydawnictwo Uniwersytetu Wroclawskiego, Wrocław 1994, s. 13- 29

Waclaw W., Aldenrud U., Ilstedt S., Dzieci z autyzmem i zespołem Aspergera. Praktyczne doświadczenia z codziennej pracy, „Śląsk” Wydawnictwo Naukowe, Katowice 2000

Przydatne strony www

www.forumautyzmu.pl www.researchautism.net www.domrainmana.pl www.kta.lublin.pl www.autyzm-gorzow.org www.doucecroft.org.uk