POST-OPERATİF AĞRIYI ETKİLEYEN FAKTÖRLER 2 GRUPTA TOPLANABİLİR.

1-BEKLENEN FİZYOLOJİK NEDENLER; Özellikle hastanın ameliyat girişimini kabullenmesinde etkin rol oynar.

• Hastanın önceki deneyimleri beklenen ağrının düzeyi üzerinde etkilidir.

• Kaçınılmaz olarak özellikle insizyona bağlı kas dokusu yıkımı, ağrının ortaya çıkmasında en önemli faktördür.

1-BEKLENEN FİZYOLOJİK NEDENLER

2-BEKLENMEYEN FİZYOLOJİK NEDENLER

Herhangi bir alanda serum ya da kan toplanması ve bunun yaptığı basıPost-op. yetersiz analjezik kullanımıYara kapanmasında aşırı sıkı sütur konulmasıKötü yerleştirilmiş tüp ve drenlerYara ayrılmasıYara sepsisi ve intra-abdominal abseler

POST-OP AĞRI KONTROLÜNÜ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

MEG Postoperatif Neden Tedavi edilmeli

Akut Ağrıyı Tedavi Etmemenin Zararlı Etkileri

Ağrı şiddetini belirlemek amacı ile kullanılan skalalar

A- Sözel Skala(VRS-Vizüel Anolog Skala)

B-Sayısal Skala(NRS-Numerical Rating Skala)

C-Görsel Skala(VAS-Verbal Rating Skala)

A- Sözel Skala(VRS)

B- Sayısal Skala(NS)

• Hasta ağrı yoğunluğunu 0 ile 10 puan arasında değerlendirir.

• Değerlendirme 0 ile 100 rakamları arasında da yapılabilir.

• Hastaların çoğu, özellikle tedavi sürecinde ağrı şiddetini % kavramı ile ifade etmeyi tercih ederler.

• Yeterli derecede entelektüel olmayan hasta aynı sayısal değerlendirmeyi parmak hesabı ile de yapabilir

C- Görsel Skala(VAS)

Hasta 10 cm lik dikey veyayatay bir çizgi üzerinde hastanın

ağrısınınşiddetini işaretlemesi istenir. Çizginin solu hiç ağrısızlığı, sağ ucudadayanılmaz ağrıyı gösterir.

Ağrıyı en kolay değerlendirme yolu,hastaya ağrısının olup olmadığını

Sormaktır.

• Preoperatif dönemde ve

• Post-op dönemde;

cerrahi girişim türü ve beklenen ağrı şiddetine

göre belirlenen aralıklarla düzenli olarak

değerlendirilmelidir.

AĞRI;

POST-OPERATİF 30. DAKİKADA,

1, 2, 3, 4, 5, 6, 12, 24, 48 SAATLERDE

DEĞERLENDİRİLMELİDİR.

• Her yeni ağrı bildiriminde,IV analjezik

uygulamasından 30 dk, PO’den 1 st sonra

• Diğer ağrı giderici yöntemlerden sonra

Post-op dönemde ağrı; • Yaranın açılması • Enfeksiyon • Derin ven trombozu

•Beklenmeyen şiddetli ağrı,•Ani oligüri ya da •Hipotansiyon,•Taşikardi,•Hipertermi

Problemlerin habercisi olabileceğinden

Yönünden değerlendirilmelidir

• Hastaların ağrısız uyku süresini uzatmak, • Dinlenme ve hareket halinde ağrı

hissettirmemek, • Ağrıya verilen otonomik ve somatik refleksleri

engellemek, • Hastanın rahat nefes almasını ve hareket

etmesini sağlamak ,• Günlük yaşam aktivitelerini yerine getirmesini

sağlamak ve yaşam kalitelerini geliştirmektir.

Postoperatif Ağrı yönetiminin amacı

Klasik tedavisi

Modern Tedavisi

• Hastada anksiyete oluşmaz,• Günlük ilaç gereksinimi minimal olur,• Yan etki ve tolerans görülmesi en aza iner.

AMAÇ• Hastanın rahatsızlığını en aza indirme-

ortadan kaldırma,

• Derlenmeyi kolaylaştırma,

• Yan etkileri etkili bir şekilde önleme ve yan etkilerden koruma,

• Tedaviyi ekonomik olarak yapma olmalıdır.

KUVVETLİ OPİOİD+NSAID+ KUVVETLİ OPİOİD+NSAID

+ADJUVANT

ZAYIF OPİOİD+NSAID +ADJUVANT

NSAID+ADJUVANT

WHO’nun TEDAVİSİNDE MERDİVEN SİSTEMİ

A

AĞRISÜRERSE

SÜRERSEAĞRI

Farmakolojik Tedavide Hemşirenin Sorumlulukları

POST-OP AĞRISI OLAN HASTANIN BAKIMI

AĞRIYI TANILAMA VE DEĞERLENDİRME

• Ağrının yeri, şiddeti, niteliği

• Başlangıç süresi

• Hastanın ağrıyı ifade etme şekli

• Ağrıyı arttıran/azaltan faktörler

• Ağrının hasta üzerindeki etkileri

• Sözsüz ve otonomik ağrı yanıtları

Ağrı Değerlendirme/Yönetimi: Ağrı İle İlgili Değerlendirmelerinizi Eksiksiz Olarak Altta Gördüğünüz Şekilde Kodlayınız Ağrı Yok

Ağrı Değerlendirme

Tarih /Saat

Ağrı skoru (0-10)

Ağrı niteliği

Farmakolojik tedavi

Nonfarmakolojik tedavi

Yan etkiler

Altı Aydan Daha Uzun Süren Ağrı mı?: Hayır EvetArttıran Faktörler: ……………………………………………………………………Azaltan Faktörler: ……………………………………………………………………Beklenen Ağrı Skoru (0-10): ……………………………………………………………

Nitelik Farmakolojik tedavi Non-farmakolojik tedavi

Yan etkiler

1.İğneleyici 2.Yanıcı 3.Kramp 4.Kesici 5.Yanıcı 6.Batıcı 7.Spazmkası

lma8.Zonklayıcı Diğer………

1. IV Non-Steroid AntiEnflamatuar (NSAID)

2. Oral Non-Steroid AntiEnflamatuar

3. IM İlaç 4. Hasta Kontrollü

Analjezi (PCA) 5. Opoidler 6. Diğer ………………

1. Masaj

2. Dikkati

dağıtma

3. Müzik

4. Pozisyon

5. Sıcak/soğuk

uygulama

6. Diğer……..

1.Sedasyon 2.Konstipasyon 3.Hipotansiyon 4.Bulantı - Kusma

5.Kaşıntı 6.Üriner retansiyon

7.Uyuşukluk/karıncalanma

Diğer……….

• Ağrı izlem formlarının kullanılması

• İzlem formunda; izleme zamanı, ağrı şiddeti, tedavi planı,

• Solunum,Nabız,KB,bilinç takibi

• Ağrı giderme; analjezi dışındaki yöntemler

• Tedavini etkilerinin izlemesi

• Ağrı anamnezi alma• Ağrıya bağlı semptomları izleme• Uygulanan ilaç ve yöntemin kayıt edilmesi• Hasta bakım planının hazırlanması• Hasta tanı ve girişim formunun

doldurulması• Hastaya herhangi bir tedavi uygulanması

ve invaziv bir girişim sonrası bilgilerin kayıt edilmesinden sorumludurlar.

• Ağrının kontrol altına alınabilmesi için hasta sık aralıklarla izlenmeli

• Hastada verbal olmayan belirtiler (yüz ifadesi, anksiyete) gözlenmeli

• Hastada otonomik belirtiler (terleme, bulantı, kusma) değerlendirilmeli

• Önerilen narkotik analjezikler uygulanmalı ve yan etkiler gözlenmeli

• Analjezikler, ağrılı işlemlerden önce verilecek biçimde planlanmalı

• İlacın etkisini arttırmak için farmakolojik olmayan yöntemler kullanılır.

• Dinlenebilmesi için sakin bir çevre sağlanır, rahat edebileceği pozisyon verilir.

• Öksürme, derin nefes alma vb.gibi nedenlerle hareket ederken operasyon bölgesi desteklenir.

• Ağrı skalası kullanılarak, yapılan ağrı kontrol girişimlerinin etkinliği saptanır.

Non-farmakolojik Yöntemler

• Bu girişimler farmakolojik girişimlerin yerini

almak için değil, bunların etkilerini arttırmak

için uygulanmalıdır

• Bu yöntemlerin kullanılması ve bilinmesi,

hemşirenin bağımsız fonksiyonlarından olduğu

için önemlidir.

SONUÇ OLARAK;

SAĞLIK BAKIMI HEM TEKNİK, HEM DE ETİK BİR İŞTİR

AĞRININ ÖNLENMESİ YA DA

YETERİNCE GİDERİLMESİ

HASTANIN HAKKIDIR.

KAYNAKLAR

1.Eti Aslan F. (Editör) (2010) Ağrı Doğası ve Kontrolü. 2.Akyolcu N., Aksoy G., Kanan N.(2011) Cerrahi Hemşireliği Uygulama Rehberi3.Karadakovan A., Eti Aslan F. (2010) Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım4.Doenges M.E., Frances Moorhouse M., Murr A.C. (2010) Nursing Care PlansGuidelines for Individualizing Client Care Across the Life Span, Edition 8