Download pdf - Skripta Mikrobi II

8/18/2019 Skripta Mikrobi II

http://slidepdf.com/reader/full/skripta-mikrobi-ii 1/48

MIKROBIOLOGIJA II

SKRIPTA(PARAZITI I GLJIVE)-prvi parcijalni i prvi kolokvij!

ISPIT"A PITA"JAI PAR#IJALA$ I.Parazitologija(Protozoe,Cestode,Trematode,Helminti)

1. Opšte osobine Protozoa, građa, parazitizam, klasifkacija.2. Entamoeba hystolitica



3. iar!ia lamblia "#amblia ,intestinalis$,%. &alanti!i'm coli,(. )richomonas *aginalis,+. o! )rypanosoma,-. o! #eishmania,. /ryptospori!i'm sp.

0. o! Plazmo!i'm1.)ooplasma gon!ii,11.Opšte osobine elminata "4emathelminti, Plathelminti$,12.5scaris l'mbricoi!es,13.Enterobi's *ermic'laris,1%.)richi'ris trichi'ra,1(.)richinella spiralis,1+.5ncylostoma !'o!enale,1-.6trongiloi!es stercoralis1.Opšte osobine /esto!a,10.)aenia soli'm i )aenia saginata,2.ymenolepis nana

21.Ec%&nococc' ranlo''22.*ip%&llo+o,%ri! la,!23.Op,. o'o+in. Tr.!a,o/a2%.0a'ciola %.pa,ica2(.Sc%i',o'o!a.2+.Paraoni!' 1.',.r!ani2-.".!a,o/.op',. o'o+in.2.0ilaria.20.An,i%.l!in,ici i an,ip,o2oarna %.!io,.rapij'ka 'r./',va3.An,i!alarici31.Op,. o'o+in. Ar,%ropo/a i vr',.

II.Mikologija34 Op,. o'o+in. ljiva !or5oloija ra6a i ra2!no7avanj.84 I'%rana i ra', ljiva94 Tak'ono!ija ljiva:4 Kva'nic. ; op,. o'o+in. ra', i ra2!no7avanj. pa,o.no',<4 Plij.'ni ; op,. o'o+in. ra', i ra2!no7avanj. pa,o.no',=4 *i!or5ni 5ni ; op,. o'o+in. ra', i ra2!no7avanj. pa,o.no',>4 ?2ro@nici povrni% !iko2a - Ro/ Mala''.2ia4 Ro/ Tr&c%op%&,on4 Ro/ Micro'por!3C4Ro/ Epi/.r!op%&,on334?2ro@nici /+oki% ;'i',.!ni% !iko2a384#an/i/a 'p4394#r&p,ococc' 'p43:4D&',opla'!a cap'la,!3<4Ro/ A'p.rill'3=4Ro/ P.nicilli!3>4Ro/ Mcor i Ro/ R%&2op'34M&co,oini i !&co,oico'a.

8C4An,i!iko,i@na 'r./',va



1.OPSTE OSOBIE P!OTO"O#,$!#%&#,'#SII'#CI&#Para2i,i pr./',avljaj orani2!. koji !anj. ili vi'. 2iv. +li'ko! o/no' 'a/ri! orani2!i!a ra2lici,. vr',. 2i!ajci o/ nji% o/r./j.n. 'p',anc.koj. ' i! n.op%o/n. 2a o/r2avanj. 2ivo,a4".ki o/ nji% ' pa,o.ni 2a /o!acina !a/a nji%ov pa,o.ni po,.ncijal nij.vij.k i2ra2.n4 O/no' para2i,a pr.!a /o!acin !o2. +i,i$3) ?'lovan(5akl,a,ivni)para2i,i2a!-ka/a !o /a 2iv. 'lo+o/no ili para2i,'ki

orani2! /o!acina ali /a n. nano'. nikakv ',.,48) Pravi(o+lia,ni)para2i,i2a!-ka/ 2iv. na racn /o!acina4? pol./ !j.',a koj.! orani2! para2i,iraj /j.l. '. na$ Ek,opara2i,.$ Ziv. na povr'ini ,ij.la ili pr.',pacni! priro/ni! /plja!a En/opara2i,.$Ziv. 'lo+o/no orani2! ,ij.la /o!acina ,kiv ili krvi4P!OTO"OE*Pro,o2o. ' .kario,'ki j./noc.lij'ki orani2!i v.licin. 3-3<C !ikro!.,araokr2.ni ,ro'lojno! c.lij'ko! !.!+rano!4 Po'j./j 3 rij.,ko 8 j./ra4Ra2!no2avaj '. a'.k'alno p,.! +inarn. F'ij.4S,rk,ra apikopla', j. pri',na 'a!o ko/ oni% vr',a ro/ Toopla2!.Apiko!pl.-a pr./',avljaj o',a,k. j./n. ci,opla2!a,'k. oran.l. koja j.5o,o'in,.,'ki! c.lija!a 'l2ila kao c.n,ar !.,a+olicki% ak,ivno',i4 O/r./j.n.



vr'r. pro/kj ci',. ili ooci',. 2a%valjjci koji! para2i,i !o /a pr.2iv./2i vr.!.n'ki p.rio/ i2van /o!acina4Pokr.,ni o+lici '. kr.c po!oc$-p'./opo/ija-la2ni% no2ica-cilija-,r.p.,ljika-a.la-+ic.va

Pro,o2oa. ' ra2lici,a %.,.ro.na rpa 'j.',.na kla'iFkacijo! ra2lkici,akolj.na n,ar .kario,a4Ra2likj.!o 'l./.c. vr',. pro,o2oa$I4 A!.+oi/n.$En,a!.+a %&',oli,ica na..ria acan,%a!.+aE4%&',oli,ica-2a2iva a!.+ija24 R.2.rvoar ' lj/i i2vor kon,a!inirana vo/a%rana4"a..ria i acan,%a!.+a-i2a2ivaj in5.kcij. !o2a i ,o ' 'lo+o/no 2iv.c.a!.+. vo/iII4 #ilija,na$Ballan,i/i! colliI2a2iva +alan,i/io2-2oono2a ko/ 'vinjaIII4 0la.la,n.$Giar/ia la!+/lia Tric%o!ona' 'pp(,.na%o!ini'vainali')I2a2ivaj 2ar/ija2 i ,ripano'o!nia2IV4 D.!oa.la,n.$Tripano''o!a 'pp(+rc.i ., cr''i) Li'%!ania

'pp(/onovani ., ,opica)-To ' 2ooono2. pr.no'. '. p,.! v.k,ora4V4 Apico!pl.a pro,o2oa$Pla'!o/i! 'pp(viva!allaria. ., 5alcipar! i

kno1.r'i) Toopla'!a #rip,o'pori/i! I''o'pora +.lli

+.ETH#MOEB# HSTOITIC#"ajva2nija pa,o.na a!.+a4Po',o ' a!.+. 'iroko ra'pro',ranj.n. vo/ic.',i ' para2i,i 2ivo,inja a 'a!o !ali +roj !o2. i2a2va,i o+olj.nja ko/ lj/i4S,anovnik j. /.+.lo crij.va lj/i i 2ivo,inja4? 'vo! 2ivo,no! cikl' prola2i o/r./j.n. 5or!. i2!./j v.liko 2r.lotro-ozoita koji j. pokr.,an(egetatini o/lik0zrokje /olest) /o !ali%ko!pak,ni% ne2okretni3 4isti(on. ' in-ektini o/lik ali ne zrokj/olest v.c '. nji!a 'a!o 2ara2i!o)4Apa,o.n. a!.+. '$34En,a!o.+a colli84En,a!o.+a /i'par94En,a!o.+a %ar,!ani:4En,a!o.+a inivali'4MO!OO$I&#*"ala2i '. o+lik ,ro5o2oi,a ili ci',.4

Tro5o2oi,$j./ini o+lik ov. a!.+. koji '. por./ ,.cn. ',olic. !o2. naci i ,kivi!a o+olj.l. o'o+.4 Tro5o2oi, j. n.pravilno o+lika v.licin. 3C-=C H!kr.c. '. po!oc pr',oliki% i 'iroki% p'./opo/ija(,o ' i2+oc.nja c.lij'k.!.!+ran. i ci,opla2!.) pror.'ivno i 2iva%no j./no! '!j.r ako j. 'vj.2!a,.rijal4 Boj.nj.! po D.i/.n-Dajn !j.%ra',o j./ro 'a c.n,ralno'!j.',.ni! kario'o!o!4

J./arna opna j. oivc.na 2rnci!a %ro!a,ina a ci,opla2!i '. nala2. vakol.



'a n.'.ni! +ak,.rija!a ili kva'ci!a i2 crij.vno 'a/r2aja a ko/ inva2ivn.5or!. !o '. ci,opla2!i naci i .ri,roci,i4Zr.la ci',a-v.licin. 3C-3=H! i!a c.lij'ki 2i/ o/ %i,ina koji j. okr2j. la,k.

j. povr'in.4 Sa/r2i : jaja i 8 %ro!a,oFlna ,ij.la(nakpin. ri+o'o!a)4Sa2rij.vanj. ci',i po/ra2!nij.va /vo',rko po/vo',rc.nj. j./r.-o/ ci',. 'a3 na',an. ci',a 'a 8 pa '. op., po/vio',rcj. pa na',aj ci',. 'a : j./ra

koliko i% i!a 2r.la ci',a4P#TO$EE"#*In5.kcija na',aj. no'.nj.! %ran. ili vo/. kon,a!iniran. ci',a!a4 #i',. /alj.pr.ko 2.lca /o'pij ,anko crij.vo4 Ov/j. '. vr'i /io+a ci',i 5or!iraj '. :o/voj.n. c.lij. ili metaciste, koj. '. po,o! /i5.r.nciraj : metacisticnatro7ozoita 'a 3 j./ro!4 ?'l./ +a2no pD i ,icaja pro+avni% 'okova ,ankocrij.vaci',in 2i/ napr'n. i o'lo+a/jaj '. !la/i ,ro5o2oi,i oni '. n.2a/r2avaj ,anko! crij.v n.o no'.n. p.r',al,iko! 2aj./no 'a %i!'o!/o/j /o 'lij.po crij.va /j. '. pocn %rani,i i ra2vija,i zrele tro7ozoite4 Onipo',.p.no po,o! koloni2iraj 'l2nic /.+.lo crij.va4 "ajvi'. i% i!a ill.oc.kalnoj r.iji %.pa,ickoj r.iji li.nalnoj .ri! 'i!oi/no! colon ir.c,!4

Tro5o2oi,i 2iv. ra2!no2avaj '. krip,a!a /.+.lo crij.va %ran.ci '. 'a 'l2ii o,oplj.no! %rano!4 Proi2vo/. vla',i,. in,rac.llarn. i .k',rac.llarn..n2i!. ,ipa %ijalroni/a2. koji po!a2 p.n.,racij ,kiva i 2ivo, nji!a ,.n.'!.,ano ra2!no2avanj. i ra2aranj. ,kiva oko '.+.4 To ,kivo '. nar'ava',vara kra,.r koji! ko!nicira 'pljina '+!ko2i 'a l!.no! crij.vaik/a +ak,.rij. 'lo+o/no la2. o',.c.na ,kiva ,. i2a2ivaj paln.r.kcij.$nakpljanj. F+ro+la',a i n.,roFlni% l.koci,a4 Sa %i!'o! '.,ro5o2oi,i /alj. kr.c /o /i',alno /ij.la /.+.lo crij.va i kako 5.kalna !a'a'v. vi'. i vi'. +i vo/ on. '. '!ir. i pr./j precist'. Ta pr.ci',a '.o+avij. ,anko! !.!+rano! po',an. nezrela cista sa je!nim je!rom, on/akr.c. nj.no 'a2rij.vanj. !i,o,icki! /io+a!a j.2r. : !j.%ra',a nkl.'a i,o j. zrela cista.Koj i2+acj. covj.k 5.c.'o! i ponovo '. !o2. inFcira,i ali 'a!o ako n.'.2r.l ci', pr.ko prljavi% rk n.oprano voca i povrca45kratko ziotni 4ikls*?n.'. '. #ISTA(2r.la)- /o'pij.va /o tankog 4rijea i ,a!o /. '.'ava'l./.c. na',aj$META#ISTA-META#ISTI#KI TRO0OZOIT-TRO0OZOIT-i/. /alj. de/elo 4rijeo ,a!o na',aj.$ZRELI TRO0OZOIT-PRE#ISTA-"EZRELA #ISTA-ZRELA PO"OVO i2+acivanj.! 'polja'nj 'r./in i on/a '. cikl' ponovona',avlja kr2i4

En,a!o.+a %&',oli,ica-i2a2iva 58E&9:5;< koja !o2. +i,i$34In,.',inalna a!.+ija2a84Ak,na a!.+ija2a-.k',rain,.',inalna In,.',inalni o+lik a!.+ija2.-lokali2j. '. colon c.c! r.c,!

n.ka/ cak i ,.r!inalno! ill.!4 Pro!j.n. ' o/ ./.!a /o crv.nilal.2ija 'a c.n,ralno! n.kro2o! i lk'o!4 I!a i2l./ +oc. 'a rlic.! koji'. 'iri 2i/ crij.va i o+lino o',.cj. okolno ,kivo4 ?lk' !o2. p.r5orira,ipa '. 'a/r2aj o'lo+o/i p.ri,on.aln 'pljin a 2ara',anj. rana 'a',varanj.! o2iljka !o2. /a r./kj. l!.n crij.va4 Mo na',a,ia!.+o!i po 2ivo, opa'na ',anja4

Ak,ni o+lik a!.+ija2.$



Bolovi ',o!ak prolivi prvo ka'a',. ',olic. po'l. 'l2av. 'a pri!j.'a!akrvi-',olica i2l./a 2.l.a o/ crv.n. ri+i2l.(karak,.ri',icno)-vi/. '. ,ro5o2oi,i'a .ri,roci,i!a ci,opla2!i4 Si!p,o!i 'pon,alno na',aj !o prij.ci %ronicno4 Apc.' j.,r. 2rokovan .4%&',oli,ico! ro2nica +ol ornj. /ij.la',o!aka pov.cana j.,ra po/in,a /ija5ra!a 'la+o',4Ka/ a!.+. invan/iraj oran. i p.ri,on.aln 'pljin(p,.! por,alno%

krvo,oka /ola2. j.,r),ako/j. i2 j.,r. /o plca on/a'l.2.na!o2akko2a++r.2i4'IIC'# SI'#C pacij.na,a a'i!p,o!a,'ka ili in5.kcija 'r./nj. in,.n2i,.,a4 T.2inain5.kcij. 2avi'i o/ vr',. para2i,a v.licin. inokl!a vr',. i'%ran. o,porno',i/o!acina4 O',.c.nj. ,kiva j. j./na o/ lavni% po'l./ica j.r i!a v.lik'po'o+no', /a i% o',.,i ,ako ',o '. v.2. 2a povr'in .pi,.lni% ',anica/.+.lo crij.va p,.! povr'ki% l.k,ina /a ni',i c.lij. koj. ra/. por. i /ara2ra/i E#M (.,rac.llarni !a,ri) po!oc ci',.in pro,.a2a4 Za%valjjciovi! o'o+ina! pro/ir 2i/ crij.va , '. ra2!no2avaj i /ovo/. /opa,olo'ki% pro!j.na i o+olj.nja4

T.2ina in5.kcij. 2avi'i o/$34Vr',. para2i,a84V.licin. inokl!a94O,porno',i /o!acina:4Vr',. i'%ran.P!OTO"OOOS'# %I&#$O"#(Patolo6ka)*Ma,.rijal$,.cna ',olica('l2avi /ij.lovi) a'pira, apc.'a ili +iop,icki !a,.rijal4Oc.kj. '. nala2 ,ro5o2oi,a na,ivno! pr.p4',olic. ili 'a/r2aja crij.va4 #i',.'. nala2. 5or!iranoj r./j. ka'a',oj ',olici i ,ra2. '. /ir.k,no! pr.para,4Lolova o,opina ili !.,o/a!a nao!ilavanja ci',a(9 2orka 9/ana)4S.rolo'ki$ELISA2a /.,.k,4A !onoklon'ka an,i,ij.la4EPI%EMIOO$I&#*A!.+ija2a-ko'!opoli,an'ka +ol.',4 Ta!o /j. j. 2/rav',v.na po'v.c.no','la+a4 Pr.,.2no '. 'iri in/ir.k,o kon,a!inirano! %rano! vo/o!4 O+icno j.kao .n/.!ija a .pi/.!ij'ki !o2. p,.! 2aa/j.nja vo/ovo/ni%'na+/j.vali',a ,oko! !iracija ',anovni',va4TE!#PI&#* M.,roni/a2ol Jo/okinolon-/j.lj. na 2rocnika ',olici o',ali na 2rocnika ,kivi!a *i%i/ro.!.,in-'a!o konkroli +ol.',i n. lij.c.nj4 Dlorokvinna/okna/i,i i2+lj.n ,.cno', i .l.k,oli,.4



7.$I#!%I# #MBI#Giar/ia la!+lia (in,.',inali'/o/.nali') 'vr',ava '. ra2r./ 8astigospore ili=agelata(+i@aa) j.r '. pokr.c oran.la!a nalik na +ic.v. r./>iplomona!a, poro/ici eamiti!ae.Rair.na j. iro! 'vij.,a 'a r.la,ivno v.liko! 5r.k5r.nco! Evropi4 Para2i, j.,anko crij.va !o2. /a 2rokj. pal ,anko crij.va-.n,.ri,i'4 In5.kcijana',aj. p.roralno! in.',ijo! ci',i ovo para2i,a4 Ro/ ar/ia o+%va,a vi'.vr',a$ Giar/ia in,.',inali' Giar/ia !ri' Giar/ia ailli' Giar/ia p'i,aci Giar/ia !icro,i Giar/ia ar/..Za covj.ka j. pa,o.na 'a!o iar/ia la!+/lia4Para2i, j. ,anko crij.va i i2a2iva pal-.n,.ri,i'4MO!OO$I&#*Po',oji 8 5or!.$,ro5o2oi,a i ci',.4 Ra2!no2avanj. loni,/inalno-+inarno!F'ijo!4 Tro5o2oi, 2ivi !co'i ,anko crij.va4 Kr'koliko j. o+lika v.licin. -

83H! /2in. i 'irin. <-38H! i!a a.@a 8 j./ra po 3 na 'vakoj 2/2nojo'ovini 8 'r./i'nja ,ij.la o+lika kan/2i4 Kro2 'r./n prola2. 8 ak'o',ilal./jna ',rana i! j. konv.k'na a pr./nji /io ,r+'n. ',ran. nala2i '. a/%.2ivni/i'k konkavno o+lika i i!a va2n lo pricvr'civanj ,ro5o2oi,a 2acrij.vni .pi,.l4#i',. ' ovaln. /2in. -3H! i 'irin. >-3CH!4 Sa cvr',o! /vo'lojno!!.!+rano! i!a : j./ra 'nop ak'on.!a i 'r./i'nj. ,ij.lo4 Drani '.lko2o! +ilo /i52ijo! ili pinoci,o2o!4 A.ro,ol.raln,an j. ana.ro+ i r.2.rv.%ran. cva o+lik liko.na4



P#TO$EE"#*Ink+acija +ol.',i 3-8 './!ic.4 Pocinj. a/j.nj.! na %ran +i,ko! ap.,i,ai2n.na/ni! prolivi!a javlja '. a+/o!inalni +ol4 S,olic. ' !.kan. pj.na',.+.2 pri!j.'a krvi i 'l2i4 Moc. j. na/i!anj. anor.k'ija rc.n j.'!pora',o po/riivanj.4 Ak,na 5a2a +ol.',i 9-: /ana +i '. !a'noca kro2',olic +i '. ,.2ina i p.r2i',ira4

%I&#$O"#,TE!#PI&# I P!E8ECI&#* Tra2. '. ci',. na,ivno! pr.para, 5or!iran. ',olic. o+olj.li% pacij.na,a ili,ro5o2oi,a ,.cnoj i proliva',oj ',olici4 Tro5o2oi,i '. !o c.',o naci /o/.nalno! 'ok4

T.',ovi$II0 i ELISAI&ECE&E* M.,roni/a2ol Trini/a2ol Orni/a2olEPI%EMIOO$I&#*Pr.no'i '. 5.kalno oralni! p,.!4 I2 ci',. i2 ',olic. pr.ko plrljavi% rkpr.no'i '. /o ',a 2/rav. o'o+.4#i',. ' in5.k,ivni on+licinji!a '. 2ara2i covj.k(ci',a '. o/r2i 9 './!ic. vla2noj okolini na 83 i 9 !j.'.ca na '. o/r2ava ci',a4Mo2. '. pro'iri,ii r.k,alno-.ni,alno49.B##TI%I5M COISpa/a crij.vn. cilija,.-,r.p.,ljika'.4MO!OO$I&#*Slo+o/no 2iv.c para2i,i vo/.ni! 'r./ina!a4 Sa!o j. +alan,i/i! collipa,o.n 2a lj/. o',ali ni'4 I!a o+lik. i ,ro5o2oi,a i ci',.4

Tro5o2oi, j. ovalno o+lika' >C:<H! a !o2. +i,i i 3<C-8CCH! ci',a j.'5.ricno o+lika pr.cnika oko <<H!4 I!a !akronkl.' i !ikronkl.' kloji'. ocavaj +oj.ni! pr.para,i!a4 I!aj ,ako/j. kon,rak,iln vakol koja

o+avlja r.lacij o'!o,'ko pri,i'ka4 Povr'ina ! j. pokriv.na ,r.p.,ljika!a'a pli,ki! /+lj.nji!a ci',o',o!. na kraj4Ana.ro+ j. ali op',aj. pri'',v 'a!o +ak,.rij'k. or. /o!acina4P#TO$EE"#*"akon in.',ij. ci',. '. o/pir ra2!no2avanj 2.lc i ,anko! crij.v /.+.lo! '. o'lo+a/jaj ,ro5o2oi,i koji vrlo +r2o 'voji! ,r.p.,ljika!a naprav.ra'cj.p .pi,.lni! c.lija!a crij.va-o',.,. !ko2 in,.',in!a /ovo/.ci /oiri,acij. a/j.nja povracanja i proliva4 Rij.,ko pr.la2i krvi4EPI%EMIOO$I&# I TE!#PI&#*"o'ilac c.',o /.+.lo crij.vo 'vinj. r./j. ov./a krav. ovc.4 P,.! i2!.,a'. o'lo+a/jaj ci',. koj. inFciraj4 Z/ravi lj/i i 2ivo,inj. ' o,porni4I&ECE&E*

M.,aciklini-lij.k i2+ora !.,roni/a2olPr.v.ncija 'v. !j.r. kao ko/ %ronicni% i ali!.n,arni% in5.kcija4



:.T!ICHOMO#S 8#$I#ISSpa/a rp a.la,a4 To ' pro,o2oi koji priro/i !o 2ivj.,i kao 'lo+o/nipara2i,i /ok orani2! covj.ka 2iv. ili kao ko!.n2ali ili kao pa,o.ni2rocnici4 Por./ ,ri%o!ona'a vainali'a i!aj jo' i$)richomonas tena"'snas'pljina$ i trichomonas hominis"!ebelo crije*o$.MO!OO$I&#*Mali kr'koliki pro,o2oi /2in. 3C-8Cµm, na prednjem dijelu imaju bazalno tijelo odkojeg polazi 5 flagela, 4 su slobodne dok 5 formira vanjski kraj undulatne membrane iz kojeizlazi i 5 bič. Krece se u sekretima, grcevitim trzajima. Kroz sredinu protoplasta prolazi aksostil,slican prutu od mikrotubula. On na zadnjem kraju protozoe zavrsi slobodnim vrhom. lizugornjeg pola je ovalna jezgra a iza flagela sitna cistostoma. !"#$ %&'(", samo u oblikutrofozoita.$naerobni su protozoi razmnozavaju se longinutidalno, binarnom fisijom.PATOGENEZA I KLINICKA SLIKA:

&nkubacija bolesti traje )*)4 dana. &zaziva degeneraciju i deskvamaciju vaginalnog epitela te

dovodi do skupljanja leukocita u nadrazenoj sluznici. +remenom se upala smiruje i prelazi uhronicnu fazu.'imptomi-eneojacan zutozeleni iscjedak vagune neugodnog mirisa, vulvililitis, cervicitis, bolnomokrenje, crvenilo, otok, svrbez.#uskarcierzistentan ili ponavlajjuci uretritis, iscjedak konzistencije mlijeka, infekcija prostate. !a patogenost uticu p/,fizioloska svojstva vagine, prateca bakterijska flora.PROTOZOOLOSKA DIJAGNOZA:

!alaz pokretnih trihomonada u nativnom preparatu ispirak zadnjeg svoda vagine, ili kodmuskaraca sedimenta urina,sekreta uretre,eksprimata prostata lugolovom otopunom.ojenje po 0ramu,0imzi i akridin oranzu.(estovi"1&'$ i %2.EPIDEMIOLOGIJA:

renosi se polnim putem, javni 3c, licna higijena.ene su 2"-"2+O$2&, mukarci su 2"!O'&O%&.6 urinu prezivi 7h, u spermi 8h,vaginalni iscjedak 49h na :;<%.("2$&=$ #etronidazol*oralno ili vaginalno, lijece se oba partnera istovremeno.



HEMO#$E#TIGrpa +i@aa koji para2i,iraj krvi covj.ka ili lj/'ki! ,kivi!a4 S,rik,ni 'para2i,i pa 2rokj po 2ivo, opa'n. 2oono2.-j.r '. priro/i o/r2avaj ra2lici,i! vr',a!a 'i'ara a na covj.ka i% pr.no'. %.!a,o5ani in'.k,i koji i',o vrij.!. pr./',avlaj pr.la2no /o!acina4 I!aj ko!plikovan 2ivo,nicikl'4 O'novni o+lik o/ koj. po,ic j. PROMASTIGOT-vr.,.na',o j. o+likai!a ko!pak,no j./ro i kin.,opla', koji '. 'a',oji o/ para+a2alno% ,ij.la i+l.5aropla',a i2 koj. i2la2i ,anak +ic4 ? pro!a',io,no! o+lik oni ' +.'kic!.njaci!a4 Ka/ prij./j ,kivo para2i,iraj AMASTIGOT o+lik4 On j.'i,an ovalno o+lika 'a okrlo! j./ro! i kin.,opla',o! +.2 +ica4 I2la'ko!a!a',io,a i2 c.lij. i la'ko! krv i lior oni pr.la2. TRIPOMASTIGOT4

Tripo!a',io, j. vr.,.na',/lja',a ko!pak,na j./rai!aj kin.,opla', in/la,n !!+ran koja na pr./nj.! kraj.! 2avr'ava 'lo+o/ni! +ic.!4?+o/o! in'.k, 'voj orani2a! no'i ,ripo!a',io, koji '. !o2. pr.,vori,i .pi!a',io, ili pro!a',io,4 EPIMASTIGOT j. 'lican ,ripo!a',io,2 ali ! j.kin.,opla', 'a n/la,no! !.!+rano! i'pr./ j.2r. pr./nj.! kraj4 Tripano'o!a cr'i-i!a 'va : ra2vojna ',a/ija Tripano'o!a +rc.i-i!a TRIPOMASTIGOT i EPIMASTIGOT Li.'%!ania /onovani-i!a AMASTIGOT i PROMASTIGOT

PO!O%IC# T!IP#OSOMI%E1.!od ies3mania+.!od tri2anosomaPr.no'ioci ovi% para2i,a 2iv. na ra2lici,i! .ora5'ki! ni'a!a4 B.2 o+2ira ',opripa/aj 8 ra2lici,a ro/a ,o j. j./na poro/ica 'v. ,ripano'o!i/. i!aj'vr/la',o ,ij.lo ,ako/j. 'v. on. 'vo! 2ivo,no! cikl' i!aj o/r./j.n.',a/ij. 2avi'no',i /j. pro,o2oa para2i,ira /a li n,ar c.lij. ili !i!o nj.4O'novni o+lik koa 'vi para2i,i i!aj ka/a 2iv. c.liji j. 5856)9O),okrla

5or!acija 8-:H! v.licin. i!a j./no ovalno j./ro i ovako pri vr% i!a /rkoja '. na2iva !ikroncl.'po',o j. pravo j.2ro !akroncl.'4Mirkoncl.' ',vari pr./',avlja o',a,ak apara,a 2a kr.,anj. j.r,ripano'o!i/. on. ' +i@ai4 D.!oa.la,i 2iv. krvi i ,kivni! ,.cno',i!aali i!aj +ic4 I ,a ',rk,ra !ikronkl.' pr.,',avlja ',vari kin.,opla', akin.,opla', '. 'a',oji o/ +l.5aropla',a i para+a2alno ,ij.la i ,o j. ,aja!a',io,-on j. j./ini o+lik koji n.!a +ica4Ka/ '. para2i, kr.c. i2 c.lij. pr.!a ,kivni! ,.cno',i!a on !j.nja 'voj o+likpr.la2i /alj. o+lik PROMASTIGOT(prvi pr.la2ni o+lik)4 To j. j./an vr.,.na',i



o+lik koji i!a vr.,.na',o ,ij.lo i 'r./ini j. okrla j. i na j./no! kraj vi/i'. kin.,opla', i2 koj. i2la2i +ic4 Kako '. kr.c. po ,kivni! ,.cno',i!a onpopri!a /r. o+lik. o/ nj.a c. na',a,i EPIMASTIGOT4 I!a i',o ,ij.lo kao ipro!a',io, vr.,.na', j. o+lik v.licin. 38-3<µm na pr./nj.! kraj i!a j.2roa i'pr./ ,o j.2ra j. kin.,opla',4 O/ ,o kin.,opla',a i/. j./na ,ankan/la,na-valovi,a !.!+rana koja '. 2avr'ava +ic.!4 To j. ,aj .pi!a',io,4

TRIPOMASTIGOT j. 2avr'ni ra2vojni onlik koji najc.'c. pravi o+olj.nj. ko/lj/i i',i j. kao .pi!a',io, ali ! j. n/la,na !.!+rana /2 ci,avo ,ij.la4A!a',io, j./ini n.!a +ica j.r c.lija!a n.!a po,r.c. /a '. kr.c. pa '.,ako 2aokr2j.4

;.!O% T!IP#OSOM#34Tripano'o!a +rc.i-i2a2iva +ol.', 'pavanja84Tripano'o!a cr'i-i2a2iva Naa'ov +ol.',

On. '. priro/i o/r2avaj 2avi'no',i /j. '. na/j ra2lici,i! vr',a!ar.2.rvoara pr.no'. i% ra2lici,i pr.no'ioci a ko/ /ri% 2rokj ra2lici,ao+olj.nja4Ka/ '. ra/i o 'vi! ,ripano'o!i/a!a vr',. ,4+rc.i '. javljaj .pi!a',io,noj i ,ripo!a',io,noj 5or!i a vr',. ,4cr'ii i!aj 'va : ra2vojna',a/ija(i .pi!a',io, i ,ripa!a',io, i a!a',io, i pro!a',io,)4O+j. ,ripano'o!. poka2j +i5a2an nacin ra2!no2avanja koji '. o/vijai2!./j kic!.njaka i in'.ka,a kao no'ioca434Tripano'o!a +rc.i-A5ricka ,ripano'o!a84Tripano'o!a cr'i-A!.ricka ,ripano'o!a?n,ar ,ripano'o!. +rc.i i!a!o /vij. po/vr',.$a4Ga!+i.n'.(a!+ij'ka)-2apa/na vr',a A5rik.+4Ro/.n'i.n'.(ro/.2ij'ka)-i',ocna vr',a A5rik.O+j. ov. po/vr',. ,ripano'o!. +rc.i i2a2ivaj +ol.', 'pavanja4Za ra2lik o/ nji% ,ripano'o!a cr'i i2a2iva Naa'ov +ol.', i lavno! '.+ol.', ra'pro',ir. c.n,ralnoj i j2noj A!.rici4

&O#E6) 6P5?54:5@)9P54O6O85 &</E9In5.kcija koja 2avi'no',i o/ r.2.rvoara /a li '. ra/i o ro/.2ij'ko! ilia!+ij'ko! ,ip !o2. o/r2ava,i ili /o!aci! 2ivo,inja!a %ij.na!alavovi!a a na covj.ka '. pr.no'i 'a #E-#E !%o!4 Sa pr.no'ioca na covj.ka'. pr.n.'. +o/o! ov. !%.4 Zavi'no o/ 5or!. #E-#E !%. 2iv. ra2lici,i! .kolo'ki! ni'a!a$-2apa/na$',a v..,acija /2 rij.ka i '!a-i',ocna$'avan.'!ovi,i kraj.vio+al.j.2.ra4!#"8O&I CI'5SL?S$Pocinj. ka/a '. #E#E !%a inFcira nako! %ranj.nja na in5.k,ivno!r.2.rvoar(/ivlja 2ivo,inja/o!aca 2ivo,inja ili covj.k)4 Ka/ ona n.'. ,ajinFcirani 'a/r2aj nj.ni! c.lija!a '. ,ripano'o!. ra2!no2avaj i !iriraj pljvacn. 2lij.2/. ,. '. ra2vijaj in5.k,ivni o+lik4 Ka/ #E-#E !%a +o/.covj.ka ona no'i lj/'ki orani2a! ,j4ran metaciklicni oblik@zrelitripomastigot. Ka/ '. n.'. orani2a! on n. pr.la2i /r. o+lik. n.o!ij.nja n.k 'voj 5or!/ij.li '. +inarno! F'ijo! o/ /. /ola2i kra,k5or! i ka/ '. na/j. krvo,ok(on pr.ko krvi o/la2i li!5n. cvorov. pacn'pa '. n. !j.nja ,. i/. /o cirklacij.) !%a ona op., +o/. covj.ka i ,a/



no'i ovaj kra,ki o+lik-5or! prociklicno ,ripo!a',io,a4 On '. pro+avno!,rak, !%. /ij.li +inarno! F'ijo! /a +i /o'ao /o pljvacni% 2lij.2/a !%. i'a/ o/ .pi!a',io,no /o n.2r.lo pa 2r.lo !.,aciklicno ,ripo!a',io,a iop., ra2vojni cikl' i/. /alj.4"akon +o/a #E-#E !%a kro2 ko2 o'lo+o/i ,ripo!a',io,. ran4 "a ,o!!j.', ,ripano'o!. '. ra2!no2avaj a na ko2i na',aj. ,2v4pri!arna pro!j.na

ili @ir-'lk's. "akon ,oa o/la2. cirklacij /ola2. /o cn' , 'voji! ,oini!a/ovo/. /o !.nino.nc.p%ali,i'a4

Tako /a ova +ol.', '. na2iva +ol.', 'pavanja 2a,o ',o pacij.n,i por./ ovi%opstih simptoma:op',a 'la+o',pri!arni lk'pov.canj. li!5ni!cvorovalo'. op',. ',anjapor.!.caja pona'anja javlja se to da pacij.n,ii!aj po,r+ /a 'pavaj+.2ra2lo2no ' lj,i 2+o !.nino.nc.p%ali,i'a'pavanj. '. o/vija i po /an i po noci i pro/+ljj. '. 'v. /ok n. pr./j. ko! koja 2avi'no',i /al pripa/a i',ocnoj ili 2apa/noj 5or!i !o2. i '!r,no2avr'i,i4 Ko/ 2apa/n. 2avr'ava '!rc i ,o kro2 n.ki% par !j.'.ci a ko/i',ocn. i /o 8 o/in. i 2avi'no o/ i!noko!p.,.n,no',i o'o+. i n. !ora /a2avr'i '!r,no4Ko/ +ol.',i 'pavanja n.!a /ri% ra2vojni% o+lika '.! .pi!a',io,a i,ripo!a',io,aZa ,ripano'o! +rc.i +.2 o+2ira na 5or! karak,.ri',icno j. /a na'orani2a! r.aj. na para2i,a ,ako ',o !i ',vara!o an,i,ij.la koja povr'in'ko! /ij.l i!aj likopro,.in. koji i!aj !ocno', .n.,'k.pro!j.n.4 Para2i, '. +rani ',varanj.! novi% .n.,'ki% varijan,i on '.pro!j.ni pa ka/a pro/j. vrij.!. op., ' po,r.+na nova an,i,ij.la /a +i '.o/+ranio4 Tako /a 'vaka poplacija ,ripano'o!a +iva r./kovana o/ ',ran.',vor.ni% an,i,ij.la na /a,i ,ip para2i,a4 Pr.o',al. ,ripano'o!. '. vrlo +r2o!o 2a!ij.ni,i /ri! an,i.n'ki! ,ipo!4Ro/.2ij'ki o+lik ,ripano'o!ija2. !ani5.',j. '. 9-: './!ic. nakon +o/a!%.a5.kcijo! !o2a i '!r,ni! i'%o/o!4Ga!+ij'ki o+lik ,ripano'o!ija2.-i!a /2i ink+acioni p.rio/ o+icno j.%ronicno ,oka n.!a !ani5.',acija o/ ',ran. !o2a cak ni nakon n.kolikoo/ina4okaliza4ija /olesti*Li!5no ,kvivo ,kivo oko li!5ni% '/ova4'IIC'E M#IEST#CI&E,I&ECE&E I %I&#$O"#*O/ !ani5.',acija poc.,ni 2nak ' pro!j.n. pona'anja !alak'alo',n.kon,roli'ano 'pavanj. ,r.!or !i'icalokalna parali2a i napa/i 'licni.pil.p'iji4

Tripano'o!. '. !o naci krvilior ili li!5ni! cvorovi!a4 J./na o/2nacajni% karak,.ri',ika j. /a /ola2i /o v.canja li!5ni% cvorova i nakon ,oa,ra2i,i para2i,a ili krvi ili lir+oj.nj.! pr.para,a po Gi!2i /j. '. pr.para, nala2. ,ripo!a',io,i 'a ak,ivni! kr.,anji!a4

Tra2.nj. an,i,ij.la n.!a vrij./no',i '.roloija n.!a 2nacaja j./ino P#R ili!ikro'kop'ki4Lij.c.nj.$ M.la'oprol('pj.'no prij. o',.c.nja #"S-prilicno j. ,oican) *ior!.,ilorni,in



A556O?5 &O#E6)@)9P54O6O85 /<699 To j. +ol.', koja '. javlja c.n,ralnoj ili J2noj A!.rici4 Za nj j.karak,.ri',icna /a '. i2 priro/. /j. '. o/r2ava lavno! !ali! 'i,ni!lo/ari!a ,ipa pacova !anji% lo/ara na covj.ka '. pr.no'i pr.ko ',j.nica i,o pr.ko ',j.nica i2 9 ro/a$34Pan',ronli'84Tria,o!a94Ron/i'"I8OTI CI'5S*On j. i',i kao i ko/ +rc.i ali '. ra2likj. r.2.rvoari!a i no'ioci!a a i 2ara2lik o/ ,ripano'o!. +rc.i ,ripano'o!a cr'i i!a 'va : ra2vojna ',a/ija 2ivo,no! cikl'4S,j.nic. 'pa/aj %.!a,o5an. in'.k,. 2aj./no 'a ko!arc.! on. '. %ran.p,.! krvi i on/a pr.no'. na lj/'ki orani2a!4 ? krvi ap'ol,no okr2j.ko!pl.,no .ri,roci,.4 To j. vr', a,ripano'o!i/. ko/ koj. '. ra2likj 'va :ra2vojna o+lika i a!a',io, i pro!a',io, i .pi!a',io, i ,ripo!a',io,4S,j.nica lj/'ki orani2a! no'i TRIPOMASTIGOT4 On /ola2i na /j.lov.lj/'ko ,ij.la koji ' ,anki4 "ajc.'c. /o/j. /o r+ova 'ana oko oka i na ,ajnacin ona /.5.cira4 ? nj.noj ',olici '. nala2i ,ripo!a',io,4 To covj.ka 2a'vr+ion '. poc.'. i ,ako ,ripano'o!. kro2 ,. !al. o,vor. +acj. '. lj/'kiorani2a!4 #i! /o/j. cirklacij kr.c. '. i /ola2i /o c.lija i najc.'c. ' ,o!akro5a2i i c.lij. r.,iklo.n/o,.lno 'i',.!a(j.,ra'l.2.nako',ana 'r2)4 #i!/o/j. /o c.lija ,ripo!a',io, o/+acj. onaj 'voj +ic i pr.la2i a!a',io,4?n,ar c.lij. a!a',io,i '. ra2!no2avaj +inarno! F'ijo! /ij.l. '. c.lij. '.popn. pcaj i o'lo+a/jaj '. a!a',io,i4 Oni ka/ '. o'lo+o/. prola2.o',al. ra2vojn. ',a/ij. a!a',io,-pro!a',io,-.pi!a',io,-,ripo!a',io,4 ?!o!.n, ka/ '. n.ki o/ ovi% o+lika ponovo na/j. cirklaciji ',j.nicaponovo ka/ /o/j. na ko2 covj.ka priliko! novo 2i!anja o+roka krvi2aj./no 'a o+roko! krvi n.'. 'voj orani2a! ili a!a',io, ili,ripo!a',io,4 Ako n.'. ,ripo!a',io,on op., +r2o crij.v prij./j. a!a',io, a!a',io,no! o+lik i op., i/. ra2vojn. 5a2. p,.! ',olic. '.op., o'lo+o/. na ko2i covj.ka4 Pro!a',io, '. rij.,ko 'kro2 javlja na ,r.n,ak'. 'a!o4'IIC'# SI'#Bol.', koja 2a%va,a ci,av orani2a!4 "ajc.'c. 2a%va,a !i'ic crij.va.'op%a'a'rcani !i'ic4 *ola2i /o o',.c.nja 'rca4"a !j.', la'ka ,j4napa/a 'j.nic. na',aj. pri!arna pro!j.na-l.2ija4 *ola2i/o ro2nic. pov.canja li!5ni% '/ova on/a 'l.2.n. i j.,r. koji!a '. para2i,pr.o+ra2ava a!a',io,ni o+lik i ra2!no2ava4 #ovj.k '. c.'. !o2. /ov.',i/o o,oka4 Para2i,i '. ra'ipaj krvo,ok'ir.-najvi'. /j.lovanj. na !iokar/ ila,k. !i'ic.4 0.+rilno j. ',anj. pov.canj. ,.!p.ra,r.4 Ono ',o pra,i ov



+ol.', i ',o !o2. /ov.',i /o '!r,no i'%o/a j. pojava !.akolona i!.a.'op%a'a /ola2i /o a,.kcij. la,ki% !i'ica i ko/ 3C pacij.na,a2a%va,a c.lij. !iokar/a-Naa'ova kar/iopa,ija4*IJAG"OZA$Mikro'kop'ki nala2 krvi +oj.n. po Gi!2i4Ov/j. n.!a AG varijacija '.roloija i!a 2nacaja-P#RFacija

ko!pl.!.n,ain/ir.k,na i!noor.'c.ncijaELISAin/ir.k,na %.!al,inacija4 TERAPIJA$ B.n2o/ia2ol i "i5r,i!oPr.v.ncija-ni,avanj. v.k,ora4<.!O% IESHM#I# #9E685495 >O4O?549 /O8P#EBCLi.'%!ania /onovani li.'%!ania in5an,! li.'%!ania c%aa'i(uzrocnicisistemske, visceralne lišmanioze-kala_azara) #9E685495 8EB9/545 /O8P#EB #ieshmania meicana, lieshmania amazonensis, lieshmania *enec'liensis #9E685495 )OP9/5@kožna lišmanioza #9E685495 859O #9E685495 5E)9OP9/5 6'bgen's ?iannia@#9E685495 ?954495 &569#9E4696@kožno sluznicna

lišmanioza

Pr.no'i '. p,.! !ali% !'ica plj.'kara ko!araca ili n.vi/a i2 ro/a0l.+o,o!'4Li'!anija j. ,ripo!a',i/a koja '. lj/'ko! orani2! nala2i o+likAMASTIGOTA a pr.no'ioc PROMASTIGOT?4O/ 'vi% ,ripano'o!i/a j./ino '. li'!anija nala2i na'i! kraj.vi!a i ,o D.rc.ovini i *al!aciji /j. '. pr.no'ioci na2ivaj papa/ai4Zivo,ni cikli' li!anij. /onovani i '%aa'i-vi'c.ralna li!anio'a crna '!r,

kalaa2ar i2a2iva j. li'!ania /onovani ko!pl. pr.no'ioc n.vi/4"I8OTI CI'5S*Vrlo j. j./no',avan4 Ka/ .+o,o+' in'.k, %.!a,o5a napa/n. covj.ka pro!a',io,noj 5or!i i/. /o c.lija *"ES-a ko',an. 'r2i j.,r.'l.2.n.4 On/a'. p,.! !akro5aa /alj. pr.no'i o/no'no$Priliko! %ranj.nja in'.k,iin.',iraj para2i,a i2 krvi covj.ka a!a',io,noj 5or!i koja '. crij.vi!a.+o,o!'a ,ran'5or!i'. pro!a',io, koji i/. on/a vilc. i op., '.na',avlja 2ivo,ni cikl'4 On +o/. covj.ka i n.'. pro!a',io,4 ? no'ioc '.para2i,i o+la2 IM i v.2 na r.c.p,ori!a !akro5aa4 "akon 5aoci,o2. ivlac.nja 5aoli2o2o! 'p',anca na povr'ini para2i,a a ',i,i o/ /.j',vali24.n2i!a4 O/ 38-8:% pro!a',o,i '. ,ran'5or!i' a!a',io,. poa '. oni/alj. /ij.l. +inarno! F'ijo! c.lija pcaa!a',io, '. o'lo+a/ja i/. p,.!

krvi i on/a '. p,.! krvi covj.ka op., 2.nka 2ara2i nj.ni! crij.vi!ana',an. pro!a',io, koji ponovo no'i covj.kov orani2a! +o/o!4'IIC'E M#IEST#CI&E*Zavi'. o/ '/+in. !akro5aa o/ i!noko!p.,.n,no',i o'o+.4 Ako '!akro5a2i ',anj !irovanja i in5.kcija j. lokali2ovana na ko2 i 'l2nic aako inFcirani !akro5a2i !iriraj 'a !j.',a no'a para2i,a on/a j. in5.kcija'i',.!'ka4Si',.!'kavi'c.ralna li!anioa$!ora i!a,i 'v. 'i!p,o!. 'vi% orana koji!o +i,i 2a%vac.ni i j.,ra i ko',ana 'r2 ro2nicapov.canj. li!5ni%



cvorovaj.,r. i 'l.2.n. ali '. !o2. ra2vi,i i .ri,roci,op.nija il.koci,op.nija(!akro5a2i-!onoci,i r.ajj.r a!a',io,i la2. !akro5a. ip,.! nji% o/la2. /o c.lija r.,iklo.n/o,.lno 'i',.!a) ko/ o/r./j.ni%pacij.na,a '. !o naci i ko2n. pro!j.n.4%I&#$O"#*Vi'c.ralna li'!anio2a$,ra2.nj. 2rocnika krvno! ra2!a2a!a',io, +oji '.

po Gi!2i a po',o para2i, '.,a i !a,.rijal orana4 Mo2. '. kl,ivi'a,i na """krvni ko'i aar i na ovoj po/lo2i ako i!a!o krv /o/a!o a!a',io, pa c. '.ra2vi,i pro!a',io, ako a prona/j.!o ,o j. ,o4Dip.rranlon.!ija-pojacan o/ovor i!no 'i',.!a ,.',ovi$al/.%i/ni ,.',na lj/'ko! '.r! '. /o/aj. o/r./j.na kolicina 'p',anci4 Po',oji i ko2ni,.', Mon,.n.ro4*ijano2a k,an. i !kok,an. '. +a2ira na klinickoj 'lici a .,iolo'kapo,vr/o! nala2a pr.para,40or!a kalaa2ar crna '!r, na',pa 'lij./ ko!plikacija in5.kcij. '!i'l/.',rkcij. ko',an. 'r2i an.!ij. '.kn/arni% in5.kcijakrvar.nja4 #.lijk'kii!ni,., .Fka'an o/+rani ko/ l4,opic. a ko/ vi'c.raln. i !kok,an.'pri!iran j.4Lij.c.nj. na,rij.v lkona,4Dona lišmaniozaC?2rokj. j. li'!anija ,opica !aior a.,iopica4 Ona j. ra'pro',ranj.na 'a!o poko2i n.!a !ocno',i /a prij./j. 'l2nic4 Lokali2iran. pro!j.n. na ko2ipro/or pro!a,io,a pr.ko ko2. j./na crv.na papla koja '. 'iri i!apo/ro,icn. r+ov. i 'r./nji n.kro,icni /io4 Karak,.ri',icno j. /a 2acj.li alo',avlja v.lik. r2n. o2iljk.$Ba/a/'ki @ir-+a/a/'ka r7aQQ4?2rocnik ko/ ko2n. n.!a pro/ora cirklaciji v.c '. ra/. pr.para,i 'a r+ovapro!j.n. +oj. po Gi!2i ,. '. ,ra2. a!a',io,i4 Znaci n.!a /ijano2. pr.kokrvni% pr.para,a v.c '. ovako pravi pr.para,4Dono@sl'zniFna lišmaniozaC?2rokj. j. 'li'!ania +ra'ili.n,i'4Zara2i '. ko2a lica o/la2i na ',a i no' i karak,.ri',icno j. /a ',vara /+ok./.5.k,. /a r.!.,. 5nkcij n.pca no'a4 ". 2na '. ko j. no'ioc a pr.no'iocnij. i2 ro/a 0l.+o,i/a4



HEMO!"#E!"$%-"&%'OM&!E(""*E+ &OO*O"*%+"34Pla'!o/i!84Toopla'!a94#rip,o'pori/i!

?kljcj on. vr',. para2i,a i2 po,kolj.na Apico!pl.a koj. para2i,iraj ,kivi!a kao in,rac.llarni para2i,i4 O/ /ri% para2i,a '. ra2likj pon./o',a,ko! loko!o,orni% oran.la 2r.lo! ',a/ij4 J./n. o/ nji% i!aj'avi,ljiv. kli2ajc. o+lik. pokr.,anja a /r. i!aj 'poln. c.lij. 'a a.la!a4Karak,.ri',ika 2ivo,no cikl'a j. al,.rnacija i2!./j '.k'aln. i a'.k'aln.5a2. i i2!./j ra2lici,i% 2ivo,ni% no'ioca4 V.cina 5or!ira in5.k,ivna ,ij.la koja'. pr.no'. p,.! o,pa/a %ran. vo/.4Mno. o/ nji% '. ra2!no2avaj 'i2oonijo! nakon koj. '. pr.ko a!aonij.na',aj. 'poroonija ,. na kraj 'poroci',. 'a 'poro2oi,i!a4? ',a/ij !.ro2oi,a poka2j 'lo2.nij ra/j pr./nj. pola4Para2i,iraj krvi i ,kivi!a4 Toopla'!a para2i,ira krvi a o',al. ,kivi!a4Sv. on. 'pa/aj ra2vojni ',a/ij a2i/a ka/ ka2,.!o a2i/a i!ajapico!pl.a-karak,.ri',ican pr./nji kraj4 I ,oopla2!a i pla2!o/i! prola2.ra2lici,. 5a2. 'vo ra2voja o/no'no 2ivo,no cikl'a ,ako ',o ono prola2. kro2A9;OO49:< nastaj' A9;O4)9, prolaze kroz 585O49:< g!je imamo 85DO 989DO58E)E prolaze kroz 6POOO49:< g!je imamo OO/96)< koja '

za*isnosti o! *rste prolazi, i!e ' org.komarca ko! plasmo!i'ma a ' *anjskojsre!ini ko! tooplasmae.!azred SPO!O"O#"I%# ili COCCI%I#SI#(prij. 'poro2oa) kljcj.lavno! on. para2i,. i2 v.liko po,kolj.na Apico!pl.a koj. para2i,iraj ,kivi!a 2ivo,inja kao in,rac.llarni para2i,i4 O/ /ri% pro,o2oa '. ra2likj pon./o',a,k loko!o,orni% oran.la 2r.lo! ',a/ij4 J./n. o/ nji% i!aj'avi,ljiv. kli2ajc. o+lik. pokr.,anja a /r. i!aj 'poln. c.lij. 'a a.la!a4Karak,.ri',ika nji%ovo 2ivo,no cikl'a j. al,.rnacija i2!./j '.k'aln. ia'.k'aln. 5a2. i2!./j ra2lici,i% 2ivo,inj'ki% no'ilaca4 V.cina clanova ov.rp. 5or!ira 'p.cijalna in5.k,ivna ,ij.la koja '. 2avi'no',i o/ para2i,apr.no'. pr.ko ar,ropo/a %ran. i vo/.4 Mno. o/ nji% '. ra2!no2avajp,.! NIZOGO"IJE-GAMAGO"IJE-SPOROGO"IJE-SPORO#ITE SASPOROZOITOM kao 2avr'no ',a/ija 2ivo,no cikl'a4 ? ',a/ij !.ro2oi,apoka2j 'lo2.n karak,.ri',icn ra/j pr./nj. pola pa j. o/a,l. i i2v./.!na2iv po,kolj.na4? ra2r./ 'poro2oa2i/a 'pa/aj$34Pla'!o/i!(!alarija)84Toopla2!a(,ok'opla2!o2i')94#rip,o'pori/i!(cr&p,o'pori/io'i')



=.!O% C!IPTOSPO!I%I5MSpa/a kokciij. i ,o !onook'i.n.4 In,rac.llarni j. para2i, 'a.k',raci,opla2!a,'ko! lokali2acijo!4

?n,ar ro/a crip,o'pori/i! po',oji naj!anj. 3C vr',a i n.koliko .no,ipova apara2i,iraj /i.',ivno! ,rak, lj/i i /ri% 'i'ara i p,ica4 #r&p,o'pori/i!%o!!ini' j. para2i, lj/i c4canni' inFcira p'. c45.li' inFcira !ack.c4!.l.ari/i' crk.papaaj. i pilic.4 Ko/ lj/i ovi para2i,i ' c.',o /r2.ni'a crij.vno! in5.kcijo! koja !o2. /a /ov./. /o ,.'k. /ijar.j.4 "ajc.'c.o+olj.vaj i!no/.Fcij.n,n. o'o+.(AI*S) ili ko/ o'o+a 'a /ri! +ol.',i!akoj. ko!pro!i,iraj o/+ra!+.ni ',a,' orani2!a4MO!OO$I&# I BIOO$I&#*In5.kcija na',aj. nakon p.roraln. in.',ij. ooci',.4 Okrla j. pro!j.r :-<H! 'a/r2i : 'poro2oi,a i kri',ilino ,j.la'c. koj. jac. lo!i 'vj.,lo4Krip,o'pori/iji ' 'poro2o. koji!a '. '%i2oonija a!aonija i 'poroonijao/vijaj .pi,.lni! ',anica!a crij.va j./n. ,. i',. vr',. no'ioca4 Toko!'%i2oonij. na',aj 8 .n.racij. !.ro2oi,a(8 !.ron,a j./an 'a i /ri 'a :!.ro2oi,a) koji 2a,i! invan/iraj /r. .pi,.ln. ',anic. /ok a!aonija2avr'ava o+likovanj.! ooci',. 'a : 'poro2oi,a koja j. o/!a% in5.k,ivna akop.ro' /j. i',o ili /ro no'ioca4 #i,av cikl' ,raj. i2!./j 8 i /ana2avi'no o/ vr',. no'ioca4 Vrij.!. i2lcivanja ooci',i i2!., i2no'i o/n.koliko /ana /o n.koliko './!ica4 Po',o ooci',a i!a vrlo ,anako!o,acnj.no pr'nc. !o2. /a '. /.'i jo' /i.',ivno! ,rak, /o!acina ',or.2.l,ira a,oin5.kcijo!4'IIC'# SI'#Ovaj para2i, inva/ira ,anko crij.vo 2rokjci ni',avanj. !ikrovila nji%ovo'krac.nj. v.canj. ili 52ioni'anj. 'a inFl,racijo! !ko2.4 T.2ina +ol.',i2avi'i o/ ',a,'a i!no 'i',.!a inFciran. o'o+.4 Ko/ i!no'pr.'ivni%o'o+a !o2. /oci /o .n,.rokoli,i'a n.ka/a i r.'pira,orn. in5.kcij.4#r&p,o'pori/i! !o2. 2rokova,i 2nak. a',ro.n,.ri,i'a i ko/ o'o+a 'anor!alni! i!ni! i!ni! ',a,'o!4P!E8ECI&#*Sprij.ci,i kon,ak, 'a 2ivo,inja!a i pojacanj. licn. %iij.n. i 'ani,arn. %iij.n.4Ooci',. ' vrlo r.2i',.n,n. na /.2in5.kciona 'r./,'va4T!#SMISI&#*#r&p,o'porio2a j. 2oono2a !a/a j. !oca i in,.r%!ana ,ran'!i'ija4In5.kcija '. o/irava in.',ijo! ooci',i 'a rk vo/o! ili %rano! koja 'a/r2iin5.k,ivn. ooci',.4Zivo,ni cikl' j. 'lican cikl' o',ali% cocci/ia4 Sporo2oi,i '. v.2 na .pi,.ln.c.lij. ,anko crij.va i ra2!no2avaj '.4 Ooci',. '. i2lcj 5.c.'o!4%I&#$O"#*Po',avlja '. ,ra2.nj.! ooci',a ra2!a2 ',olic. +oj.no! po Zi.l "ill'.n'a5ranin4!.,il.nplavo ,.%niko! i ara!in ,.%niko! i l./anj. or.'c.n,ni!!ikro'kopo!4 Ooci',. ko/ +oj.nja !o/iFcirano! ,.%niko! i2l./aj kaookrl. <!! /ija!.,ra ,a!nocrv.n. +oj.4 Ooci',a !o2. i2l./a,i kao j./no,ij.lo koj. j. crv.noi o+oj.no +.2 n.k. po'.+n. !or5oloij. n,ar ,o ,ij.la4TE!#PI&#* Spira!icin



Paro!o!&cin "i,a2oani/.>.!O% P#SMO%I5MO/ oko 3CC po2na,i% vr',a 'a!o < napa/aj covj.ka$ Plasmo!i'm *i*a Plasmo!i'm o*ale Plasmo!i'm mallariae Plasmo!i'm 7alcipar'm Plasmo!i'm knoGlesiS o+2iro! /a '. 'poljni /io 2ivo,no cikl'a o/vija ko!arcko!arac j.',alni a covj.k pr.la2ni /o!acin4 Ko!arac i2 ro/a 54OPE#E64Sv. '. vr',. pr.no'. na covj.ka j./o! 2.nk. ko!arca a vrlo rij.,ko+o/o! pri ,ran'52iji i v.r,ikalno o/ 2ara2.n. !ajk. na plo/4ZIVOT"I #IKL?S$? r./ pla'!o/i!a ,j4nj.ovo! 2ivo,no! cikl' '. ra2likj 8 5a2.$1.6eks'alna@' organizm' co*jeka2.5seks'alna@' komarc'

*a +i inFcirani o+lik pla'!o/i!a Q'poro2oi,QQ 'ao orani,a! n. !orai!a,i n.k. po'.+n. an,i,.n.j.r on 'a!o la2i +o/o! na ko2i kolacirklacijo! i /ola2i /o c.lija j.,r.4 M.ro2oi, j. ,aj koji /ovo/i /o +ol.',i a n.'poro2oi, Po',o j.,r /o/j. 'poro2oi, koji j.,ri po/lij.2. aseks'alnom!ijeljenj' šizogonija i nastaje merozoit. M.ro2oi, na pr./nj.! kraj i!a'kpin an,i.na koji ! o!ocavaj /a '. v.2. 2a ciljn c.lij4 "j.!ciljna c.lija nij. c.lija j.,r. ,o ! j. 'a!o prola2no o/r./i',. na p, /o krvi

j.r nj.ova ciljna c.lija j. eritrocit.Znaci apikalno! /ij.l '. nala2i rpa A i ona napa/a 2r.l. .ri,roci,.(i!aj na '.+i rpni an,i.n 389) j.r /a +i /o'lo /o ra2voja para2i,apo,r.+ni '4 An,i.ni koji '. nala2. na povr'ini ' 2a'l2ni 2a v.2ivanj.!.ro2oi,a 2a 2r.li 2/ravi .ri,roci,4( !ikron.!a!a .ri,roci, v.2j. an,i.n)

,ako /a 'lcaj.vi!a /j. ' .ri,roci,i o',.c.ni ili i2!j.nj.ni ovaj para2i, '.n. ra2vija ,. o'o+. ' o,porn. na pla'!o/i!4

A'.k'alna 5a2a ra2voja$Z.nka ko!arca '. prvo pripr.!a 2a 'voj o+rok krvi i +a/a covj.ka4 Priliko!+o/a ona pripr.!a prv an,ikoalan,n ,.cno', koja '. priliko! +o/aprva i2+acj. ,. ,ako n. /o2voljava /a '. krv 2r'a i ,ako !o2. 'lo+o/no2.,i 'voj o+rok krvi4 Lo'. j. 2a na' j.r ,i! +o/o! ona no'i 'poro2oi,4 On j.o+lika vr.,.na p,j. p,.! krvi i /ola2i /o c.lija j.,r. ,a!o '. a,o!a,'kipr.o+ra2ava !.ro2oi, %rani '. %.pa,oci,i!a ka/a '. napni %.pa,oci, pcai !.ro2oi, '. o'lo+a/ja cirklacij4 I/. p,.! krvi i 'a/ j. v.c 2avr'.na ,aprva po/5a2a a'.k'alno! ra2voj ,2v4.2o.ri,roci,na 5a2a koja j. v.2ana

2a j.,r ,j4%.pa,oci,. i pocinj. /ra po/5a2a ,2v4.ri,roci,na 5a2a koja j.v.2ana 2a 'a! .ri,roci,4 M.ro2oi, napa/a 2r.li .ri,roci, la2i nj.a ,. '.%rani D+ i nj.ova ci,opla2!a '. popnjava ',vara vakol 'r./ini j./roi/. na j./n ',ran a ci,opla2!a '. po!j.ra /r ',ran pa ',rk,ra licina p.ca, ili pr',.n i ovo j. sta!ij prstena.Sl./.c. ',a '. /.'ava !.ro2oi, '. i /alj. %rani p',a 'voj 'a/r2aj po ',ro!i.ri,roci,a i ',vara 'l./.ci ra2vojni ',a/ij sta!ij amebe ili ameboi!ni ata!ij@on j.+i,an j.r ko/ ra2lici,i% vr',a pla2!o/ija i!a ra2lici, i2l./4 "pr4ko/pla'!o/i!a !allari'a. i!a i2l./ kao /a j. ,rok, pr.ko .ri,roci,a i ,o j.



jako +i,no 2a o/r./jivanj. vr',. 2+o klinick. 'lik.4 Po',.p.no '. vakolai2+i',ro!a +ja i'pni .ri,roci, pa na',aj. n.2r.li pa 2r.li 'i2on,4 Sl./.ci j.',a/ij sta!ij šizonta4 To j. ,a i2oonija4 T '. ra/i o ,o!. /a oni !.ro2oi,i koji'. nala2. .ri,roci, cij.pa '. nji%ovo j./ro i 'vaki /io j./ra 2i!a i /ioci,opla2!. ,ako /a n,ar 3 .ri,roci,a po',oji -8: !.ro2oi,a 2avi'no op., o/vr',. pla'!o/i!a +roj. '. !.ro2oi,i n,ar ,o ',a/ija 'i2on,a priliko!

/i5.r.nciranja koji j. pla'!o/i! pi,anj4Ka/ '. ',vor. 'i2on,i ko/ v.cin. pla'!o/i!a pcaj .ri,roci,i i on/a '. ovi!.ro2oi,i koji ' ',a/ij 'i2on,a o'lo+a/jaj i 'po'o+ni ' /a napa/aj nov..ri,roci,.4 Mali +roj !.ro2oi,a koji o',aj. ',a/ij 'i2on,a '. v.cava pa '.pr.o+ra2ava !'k. i 2.n'k. a!.,. ,j4mikrogamete i makrogamete. (,o j.a!aonija i ra2lika i2!./j !ikro i !akroa!.,a j. ',o j. ko/ !ikroa!.,a

j./ro c.n,r a ko/ !akro na p.ri5.riji)4Lj/'ki orani2a! n. /aj. kori'nookr2.nj. 2a na',avak nov. vr',. pa j. ,o kraj ra2vojno cikl'a pla'!o/i!a lj/'ko! orani2!4Ka/ '. ra/i o nacin i'%ran. pla'!o/i! '. %rani D+ i on a ,ran'5or!i'. %.! %.! j. ,ok'ican 2a pla'!o/i! pa '. on /alj. ok'i/ira %.!o2inpi!.n, koji ka/ '. o+oji krvni ra2!a2 vi/. '. crv.n. ,ackic. n,ar.ri,roci,a ,2v4N5n.rov. ranl.QQ4 6eks'alna 7aza raz*oja"o!*ija se ' komarc'$*a 'i '. 2ivo,ni cikl' op., na',avio op., ko!arac !ora /a /o/j. /o lj/'koorani2!a pr.ko krvi on 'a/a no'i !akro i !ikroa!.,.4 ? krvi ko!arca!akroa!.,oci,i r./kciono! /io+o! pr.la2. !ikroa!.,. i n. !j.njaj'. !or5olo'ki /ok !ikroa!.,i ,rp. pro!j.n.4 Ka/ '. n.'. pro+avni ,rak,!ikroa!.,i '. !j.njaj$/ola2i /o ',varanja o+lika .k'vainacij. ci,opla2!.

j./ro i! '. po/j.li ci,opla2!i '. ',vor. pokr.,ni 5ra!.n,i ,ako /a oni lic.na 'p.r!ij. plivaj po ,.cno',i i ,ra2. 'voj 2.n'k c.lij4 Ka/ j. oplo/.na',aj. oo,i/a4 On. '. on/a 2avlac. i'po/ .pi,.la 2.lca ko!arca 'v. /ok '.n. ra2vij. ooci',a ili 'poroci',a 'a 'poro2oi,i!a4 Ona on/a pca 'poro2oi,i/ola2. po/ pljvacn. 2lij.2/. ko!arca p,.! krvi '. op., +ri2avaj ina',avlja '. cikl'4 &lasmodium viva @.ri,roci,i ' v.ci o/ nor!alni% ',a/ij i2on,a j. 8:

!.ro2oi,a i 3 j. pr',.n ',a/ij pr',.na4 Zivo,ni vij.k 8-< o/ina 2ara2lik npr o/ pla'!o/i!a !allaria. /j. j. /o 8C o/ina4 Malarija j.+ol.', koja '. !ani5.',j. napa/i!a ro2nic. 'a vi'oko! ,.!p.ra,ro!i!a in,.rval. ponavljanja 'vaki% : ili >8 'a,a(,rajanj. .ri,roci,n.5a2.)Pla'!o/i! viva 2a : 'a,i !alaria. 2a >8% a kno1l.'i 2a 8:%an.!ija j. 'v. in,.n2ivnija4

&lasmodium ovale-in5.kcija covj.k /o 3 !j.'.ci4 Eri,roci,na 5a2a j.: 'a,i4 I2/2.ni ' .ri,roci,i ',a/ij! 'i2on,a nala2i '. 3C !.ro2oi,a iko/ nj.a j. pojava ro2nic. na :%4

&lasmodium kno.lesi $.ri,roci,na 5a2a j. 8:%4 Priro/ni pa,o.n !alarij.!aj!na4 ?2rokj. vi'ok para2i,.!ij4 Pr.no'i '. o/ covj.ka /o covj.kapr.ko ko!arca4 ? !al.2iji 2rokj. ,.'k 2oono'k !alarij koj !o2.pr.ci ,.'k in5.kcij pon.ka/ 'a '!r,ni! 2avr'.,ko!4"j.ovi ' krvnio+lici prak,icno j./naki oni! kao pl4!alaria. ,. '. /ijano',icki n. !ora2likova,i4

&lasmodium mallariae-in5.kcija covj.k /o 8C o/ina4 Eri,roci,na 5a2a>8 'a,a i ,o j. ra2lika o/ pl4kno1.l'i4 Zr.li 'i2on, -38 !.ro2oi,a oko.ri,roci,a pi!.n,i



&lasmodium /alciparum-!allarija ,ropica .ri,roci,na 5a2a : 'a,i ',a/ij2r.lo 'i2on,a vi'. o/ 8: !.ro2oi,a4 Eri,roci,i nor!alno pi!.n,a i +oj.4? in5.k,ivno! ',a/ij 8 ili vi'. pr',.na vrlo c.',o j./ro !o2. +i,ipo/ij.lj.no pa lici na po,kovic ili +anan4 Ga!.,oci,i o+lik ki.4 8',a/ij !.ro2oi,a$3 ',a/ij j. ',a/ij pr',.na a /ri j. ',a/ij a!.,oci,a4".!a ',a/ija a!.+. i 'i2on,a j.r '. .ri,roci,i 'lj.pljj i /ovo/. /o%ipok'ij. i i'%.!ij. ,kiva4 v.ca opr.2no', o2+iljniji por.!.caji j.r'lj.pljivanj. .ri,roci,a !o2. 2ac.pi,i krvn. '/ov. /ov.',i /o o',.c.nja'rca!o2a krvni% '/ova4

%I&#$O"#*G',a kap i p.ri5.rni ra2!a2(ra2lika i2!./j nji% j. /a ',oj kapi n.!a.ri,roci,a 'a!o '. +oj. l.koci,i i a!.,oci,i)4 Por./ ,oa 2i!a '.ana!n.2a i nala2 o/ovarajc. klinick. 'lik.4 Pr.para, '. pravi o/ krvi 2.,. vrij.!. napa/a ro2nic.4 O/ '.rolo'ki% !.,o/a$in/ir.k,na %.!al,inacija i,.%nika or.'c.n,ni% an,i,ij.la4P#TO$EE"#*Ink+acija +ol.',i o/ 3C-3= /ana4V.2ana j. 2a ak,ivno', !.ro2oi,a4 0ak,or in5.k,ivno',i j. 'poro2oi, apa,o.no',i !.ro2oi,(no'ioci pa,o.no',i ni' .2o.ri,roci,ni 'poro2oi,i ia!.,oci,i n.o .ri,roci,ni o+lici i !.ro2oi,i)4Prvi 2naci +ol.',i ' !alak'alo',2a!or+ol a/j.nj.+lij./ilopovi'.na,.!p.ra,ra 9-:Cc,o j. /io pcanja .ri,roci,a i on '. ponavlja na 'vaki%8::>8%pov.canj. li!5ni% 2lij.2/a o'j.caj la/i pa !cnin.4 Po',ojikarak,.ri',ika pla'!o/i! !allaria. na >8% '. pro/2. pa '. n. !o2.o/r./i,i ni ka/ j. na',ao ni ka/ j. pr.',ao napa/aj4I!ni o/ovor jako karak,.ri',ican j.r !o2. /a +/. po'r./ovan i%!oralni! i c.llarni! i!ni,.,o!4 Po/lij.2. an,i.n'ki! varijacija!a kojio!ocavaj /a para2i, 2ivi najkrac. 3 !j.'.ci a naj/2. 8C o/ina j.r i!a!ocno', pro!j.n. povr'in'ki% an,i.na i ,o j. ra2lo ',varanja varijan,i4Priliko! in5.kcij. /ola2i /o o'lo+a/janja proina!a,orni% ci,okina para2i,/j.lj. na !akro5a. pa '. o'lo+a/jaj ci,okini 3-Gro2nica pro',alan/ini3= i %.!okini koji ' o/ovorni 2a ro2nic4O,porno', pr.!a pla'!o/i! o'o+a koj. opni 'voji% .ri,roci,a i!aj 0Uan,i.n4 O'j.,ljiv. ' ,r/nic. ,.'ka an.!ija$'!r, o'o+. i!no/.Fcij.n,n.-ai/'4

Tako/j. o,porno', j. lj/i koji i!aj .n. koji ko/iraj na',anak pa,olo'ko%.!olo+ina4 Ma/a ' no'ioci ovi% .ri,roci,a r.la,ivno 2/ravi lj/i oni',vcaraj pro!j.nj.n. .ri,roci,. koji n.!aj /ovoljno %.!olo+ina 2ai'%ran4 Kon,inirano po',ojanj. 'rpa',. an.!ij. na ovi! 2ivo,ni! pro',ori!a!o2. /ir.k,no /a ,ic. na pov.canj. pr.2ivljavanja ovi% .n.,'ki% no'ioca4TE!#PI&#* Kinini-2a o'j.,ljiv. %lorokinini Pri!akinin Kini/in Prolopin Sl5ona!i/i c.5alo'porini



1?.TO@OP#SM# $O%IIPripa/a kol apico!pl.a poro/ica Sarcoc&',i/a.4

To j. 'lovno pa,o.ni para2i, koji j. ra'ir.n 'v/a po 'vij.,4 ? v.cini

'lcaj.va ,ok'opla2!o2a o',aj. n.r.i',rovana /ok '. ko/ o+olj.nja 5.,'a ii!no/.Fcij.n,ni% o'o+a naroci,o ko/ oni% o+olj.li% o/ AI*S-a !o2. +i,ii2ra2i,o ,.'ka n.ka/ i 'a '!r,ni! i'%o/o!4 Toopla2!a on/ii j. vrlo ak2ivanpara2i, 'a v.o!a !alo! 'p.ciFcno',i /o!acina ,ako /a !o2. /a inFciranaj!anj. 8CC ra2lici,i% vr',a p,ica i 'i'ara4Pri!arni r.2.rvoar i no'ilac ' clanovi poro/ic. /ivlji% i /o!aci% !acaka4!#"8O&I CI'5S*? priro/i '. o/r2ava !acka!a +ilo pi,o!oj ili /ivljoj4 ?'lovno j. pa,o.nipara2i,4 J./an o/ para2i,a-o'novni o+lik koji inFcira j. TADIZOIT4R.2.rvoar ' !ack.4 Ovaj para2i, SEKS?AL"? 0AZ? prola2i crij.vi!a!ack.a vanj'k 'r./in '. i2+acj. pr.ko i2!.,a !ack. /j. vla2noj2.!lji po',aj. in5.k,ivna ooci',a4 Ooci',a 'polja'njoj 'r./ini !o2. o',a,i vrlo/o i /o 3 !j.'.ci i , 'a2rij.va 'poro+la',4 ? 'poro+la', na',aj 8'poroci',. 'vaka 'a : 'poro2oi,a4 S,oka poj./. 2ara2.n %ran i n.'. ,2ara2.n 'poroci', orani2a!ili npr4ako !acka +oravi na pa'njak kravapa'. i 2ara2i '. pa nj.no !.'o +/. 2ara2.no i covj.k a poj./. pa '. 2ara2i,ako4 Macka j. no'ilac njoj '. o/vija '.k'alna5a2a$'i2oonijaa!aonija'poroonija4Macka 'polja'nj 'r./in o'lo+a/ja 'poro+la', ko!. '. nala2. 'poroci',.'a 'poro2oi,i!a koji ka/a /o/j in,.',inalni ,rak, covj.ka pocinj ainFcira,i4 Mo2. '. 2ara2i,i ,.k ka/ '. ra2vij. 'poroci',a ASEKS?AL"A 0AZA-/.'ava '. covj.k4Znaci covj.k '. inFcira no'o! ,. 2ara2.n. ooci',. ili 'poroci',. 'a'poro2oi,i!a ,aj 'poro2oi, '. o'lo+o/i crij.vi!a prola2i kro2 2i/ crij.va i/. krv pr.ko krvi '. no'i kro2 cij.li orani2a! ,. i!a 'po'o+no', /a '. 2a/r2i c.lija!a r.,iklo.n/o,.lno 'i',.!a koji la2i4 Ka/ /j. ,. c.lij. on '.pr.o+ra2ava 2oi, ili TADIZOIT4 Ta%i2oi, j. pol!j.'.ca',o o+lika :->H! /i 8-:H! 'irok 'a ovalno! j.2ro! po',avlj.no! c.n,ralno ili +li2. pr./nj.!pol4 J./no vrij.!. '. 2a',avi j.r ,r.+a vr.!.na /o na'. i!no o/ovora4Ka/ '. ',vori ,aj na' i!ni o/ovor ,a%i2oi, '. o+%va,i j./no! !.!+rano!p'./o!.!+rano! i n,ar nj. j. ,a%i2oi,4 Ta%i2oi,i '. !o ca%ri,i i',vori,i p'./oci', 2a,i! ,a p'./oci',a pr'ka oni '. o'lo+a/jaj i napa/ajnov. c.lij.4 Po/ ,icaj.! /alj. na'. i!no o/ovora oko ,a%i2oi,a '.',vara prava !.!+rana 'porava '. ra2!no2avanj. ,i% ,a%i2oi,a ,. na',aj.+ra/i2oi,i ili ci',o2oi,i4 T. ci',. '. najc.'c. nala2. !o2oci!a'k.l.,noj!'kla,ri i v.licin. ' o/ 3<C-8CCH!4Ovi +ra/i2oi,i '. i2+acj 'polja'nj 'r./in i !acka '. 2ara2i ka/a poj./.npr4pacova 'a +ra/i2oi,o!i/. /alj. 'i2on, i on '. o'lo+o/i crij.vi!a !ack.pa on/a i/. 'v. /o ooci',. koj !acka i2+acj. 'polja'nj 'r./in4EPI%EMIOO$I&#*

Toopla2!a v.cin 'vo ra2vojno cikl'a n. prov./. j./ino !acki n.o '.'iri p,.! ooci',a /o in,.r!./ij.rno /o!acina o+icno lo/ara i p,ica4Ponovo '. na !ack vracaj ka/a ona poj./. inFcirano lo/ara ili p,ic4*ri kic!.njaci !o /a po',an /io 'ir.nja ovo para2i,a(krav. ovc.



,oko! i'pa'aja p'i npr444)Lj/i ' kon',an,no i2lo2.ni ovo! para2i,4 "ajc.'ci i2vor j. n./ovoljnop.c.no ili k%ano !.'o koj. j. 2ara2.no ooci',o!4'IIC'# SI'#?!or v.canj. li!5ni% '/ovaro2nica por.!.caji ra/a 'rca4V.cina 'lcaj.va ,ok'opla2!o2. j. a'i!p,o!a,'ka ili 'a 'r./nj. ,.'ko!

klinicko! 'liko!4 Ko/ pacij.na,a koji!a j. i!ni,., 'pri!iran klinicka 'lika j. /racija4 Pon.ka/ !o2. /oci /o op'.2n. l.2ij. !o2a r.!.c.nja ra/a'rca i plca4 Priliko! in5.kcij. ,r/nic. vj.rova,noca /a c. plo/ o+olj.,i j.994 In5.kcija !ajk. prvo! ,ri!.',r ,r/noc. 2+o v.r,ikaln. ,ran'!i'ij.!o2. /a /ov./. /o '!r,i plo/a .pil.p'ij.,.'ki%ano!alija.nc.p%ali,i'ap'i%ick. ili !.n,aln.r.,ar/acij.an.!ij.'l.pila/ijar.j.4

Toopla2!a 'pa/a rp apico!pl.avr% j. karak,.ri',ican-konoi/4 Sa!oa i!aj ,oopla'!a. i o/ konoi/a '. /alj. ra2vijaj !ikron.!. koj.o+%va,aj ci,av ,a%i2oi,4%I&#$OSTICI!#&E*S.rolo'ka /ijano2a j. !.,o/a i2+ora4 In/ir.k,na i!noor.'c.n,na !.,o/a

j. naj.Fka'nija j.r pr2a !ocno', ,vr/jivanja 'p.ciFcni% an,i,ij.la ra2lici,i%kla'a na ,oopla2!4 "ala2 IM an,i,ij.la ni'ki! ,i,rovi!a poka2j. /a '.ra/i o ak,no! o+olj.nj4 "ala2 IG an,i,ij.la ,i,r 3$3C: i vi'. ovori /a '.ra/i o ak,no! o+olj.nj4 Ko/ in5.kcij. koja nij. ak,no! ',a/ij a ,.', naIM j. po2i,ivan ili naja'an kori',i '. kao po,vr/ni ,.', ,.', IG avi/i,.,a4 IGan,i,ij.la vi'oko avi/i,.,a !o '. naci in5.kciji koja ,raj. 9-< !j.'.ci4

Tako/j. '. kori',i i P#R a!nion'k. ,.cno',i 2a n.ona,aln. in5.kcij.4TE!#PI&#*Lij.k i2+ora j. *ARAPRIM ili ko!+inaciji 'a 'l5a/ia2ino! 'pira!icino! iklin/a!icino!4

Tri!.,opri! 'l5a!.,ok'a2ol pokrij. i ,oopla2!4



11.OPATE OSOBIE HEMI#T# (emat3elminti, Plat3elminti) To ' para2i,'k. !.,a2o. koj. 'pa/aj$I4 Kolo "EMATO*A(okrli% crva)II4 Kolo PLATUDELMI"DES(pljo'na,i% crva)-(kla'a c.',o/akla'a ,r.!a,o/a i

kla'a ,r+.laria)III4 Kolo TREMATO*A(!.,ilja)

D.l!in,i ' .loniran. +ila,.ralno 'i!.,ricn. ni2. !.,a2o.4 Vi'.c.lij'ki '+.'kic!.njaci .n/opara2i,i ' koji!a /i.',ivni ,rak, ili j. pro', ili n./o',aj.4Kr.c '. kon,rakcijo! !i'ica i'po/ k,ikl. /2ina i! j. o/ n.koliko !! /on.koliko !.,ara4 To ' %.r!a5ro/i,i i!aj o/voj.n. polov.

EM#TO%E(O2ste oso/ine)".!a,o/. ' konc 'licni n.'.!.n,irani para2i,i /2in. o/ n.koliko!ili!.,ara /o j./no !.,ra 'a o/voj.ni! polovi!a4 "akon oplo/nj. !2jakin. 2.nka na',avi /a 2ivi pola2. jaja i !o2. pa +/. orani2! covj.ka3-9 o/in.4Tij.lo i! j. pokriv.no ko!pl.k'no ra/j.ni! o!o,ac.! koji '.na2iva ,.!.n,!4 Po'j./j /o+ro ra2vij.n pro+avni 'polni i n.rvni 'i',.!4Proba*ni 2apocinj. 'ni! o,voro! na koji '. na/ov.2j. j./njak4 Onpr./',avlja cij.v kojo! '. %rana kr.c. o/ lav. /o crij.va4ra/i +olj.pro+avljanja %ran. 2lij.2/. oko j./njaka pra2n. 'voj 'a/r2aj j./njak4Sr./i'nj. pro'ir.nj. oko j./njaka vi/ lkovic. j. cirklarni !i'ic kojipo!j.ra %ran kro2 j./njak4 ? c.n,r 'r./i'nj. pro'ir.nja j. valvla kojao!ocava /a '. 'a/r2aj kr.c. j./ino o/ ',a /o crij.va4*i.',ivni 'i',.!n.!a,o/a '. 'a',oji o/ cij.vi 'a j./ni! 'loj.! c.lija4 Drana la2i crij.vakro2 j./njak %ranljiv. !a,.rij. '. ap'or+j a .k'kr.,i '. o'lo+a/jaj kro2an'44er*ni sistem '. 'a',oji o/ pr',.na n.rvni% c.lija koj. okr2j j./njak4 ='nopova n.rvni% c.lija pro,.2. '. o/ n.rvno 'i',.!a /o '.n2orni% r.c.p,ora lavi n.!a,o/.4 *r. n.rvn. c.lij. '. pro,.2 o/ n.rvno 'i',.!a /or.pa4epro!'kti*ni sistem '. 'a',oji$Ko/ 2.na$8 jajnika 8 ,.r'a 'a vlvo! i 8 ,+. ,.rin.Ko/ !'karaca$,+larni ,.',i'i.jakla,orni kanal i koplacioni oran 'a'pikl!o!4Oplo/nja '. /.'ava ,.r' p,.! 'p.r!a,o2oi/a a jaja '. o'lo+a/jajkro2 vain4 M'k. n.!a,o/. pro/kj 'p.r!a,o2oi/. ,.',i'i!a koji ',+larn. ra/j. kao i jajnik4 Por./ ,.',i'a !2jaci i!aj i .jakla,orni kanalkoji '. o,vara kloak i koplacioni oran-'pikl!4 Sp.r!a,o2oi/i '.ak!liraj v.'icla. '.!inal.' i i2la2. kro2 an'4 Toko! par.nja rii/ni'pikl! la2i vain i ',vara prola2 'p.r!a,o2oi/i!a4 M2jaci ' o+icno!anji n.o 2.nk. i po'j./j po'.+no ra/j.n. kopla2orn. oran. koji 'vrlo c.',o 'p.ciFcni 2a 'vak vr', n,ar kola ".!a,o/a4? ovi'no',i o/ ro/a ".!a,o/a 2.nk. !o +i,i$ Oviparn.-pola2 n.'.!.n,irana jaja(A'cari' i Tric%ri') Oviviparn.- jaj., '. nala2i v.c 5or!irana larva(En,.ro+i') Viviparn.-pola2 2iva jaja(Tric%in.la)Za o/r./j.n. vr',. '!a,ra '. /a '. ra2!no2avaj p,.! par,.no.n.2.ra2vijanj. jaja +.2 nji%ovo pr.,%o/no oplo/j.nja4 "a povr'ini n.!a,o/anala2i '. k,ikla koja pr.,',avlja nji%ov .k'i+ilni pokrivac4 On ',i,i n.!a,o/



o/ F2icki% i %.!ij'ki% o',.c.nja4 Kako n.!a,o/a ra',. ona o+icno pr.'vlaci'voj k,ikl : p,a4 ra2vojno! cikl' o/r./j.n. vr',. n.!a,o/a i!aj ipr.la2n. /o!acin.4 K,ikla i nj.n %.!ij'ki 'a',av ' 5ak,ori pa,o.no',i4Ra2!no2avanj.-'p.ciFcno j.r o/r./j.n. vr',. pola2 n.'.!.n,irana jaja /acovj.k ako j. 2ara2.n npr4a'cari'o! i ,ric%ri'o! n. !o2. i!a,i a,o in5.kcij

j.r jaj. o'lo+o/j.no !ora prov.',i vanj'koj 'r./ini 9C-:C /ana /a '. ',vori

2iva larva i /a 'a njo! inFcira4? ra2vojno! cikl' 8 5a2.$340a2a priro/i('lo+o/na 5a2a)840a2a covj.k(para2i,'ka 5a2a)

Po/j.la n.!a,o/a$1.Crijene(intestinalne)$ 5scaris l'mbricoi!e's"*elika !jecija glista$,k'kasticr*i"ancylostoma species i necator american's$ i 6trongyloi!essternocostalis"pat'ljasti cr*i$ i oni parazitiraj' ' tankom crijevu lj'!i. 5)rich'ris trichi'ra i Enterobi's *ermic'laris ' de0elom crijevu11.Tkine0ilarije

Hrane se*1.Tri43ris tri43ira0krlj i tkiom+.#s4aris dodenalis0krlj7.Crijenim sadrzajem0a.lm/ri4oideos9.Tjelesnim te4nostima0larije

1+.#SC#!IS 5MB!ICOI%E5S(elika dje4ija glista) To ' r.la,ivno v.lik. na!a,o/. koj. para2i,iraj ,anko! crij.v(a/l,na5or!a) a ,kivo j.,r. i plca(larv.na 5or!a)4Ko'!opoli,an'ki j. para2i,4 Drani '. crij.vni! %i!'o!4 Jaja i! 'a2rij.vaj vanj'koj 'r./ini na vla2no! i ,oplo! ,l4 Po',oji v.liki +roj a'cari'a a 2acovj.ka j. 'p.ciFcna 'a!o j./na vr',a-A'cari' l!+ricoi/.'A'cari/i/a.



S!ja,ra '. /a 2aj./no 'a ,ric%ri'o! i .n,.ro+i'o! cini najc.'c. n.!a,o/.'iro! 'vij.,a nji%ovo pojavljivanj. j. v.2ano 2a n.pravilno o/laanj.oran'ki% i2lc.vina n.pravilno o+avljanj. %iij.n.(covj.k '. inFcira ka/p,.! kon,a!iniran. %ran. op., n.'.)4MO!OO$I&#*Para2i, ,anko crij.va v.licina 8C-8<c! 2.nka !o2. +i,i i /o 9Cc! /2in. a

'irin. <-=!! 'klpcaj '. pa !o /ov.', /o op',rkcij.4 M2jak j. kracio/ 39-9Cc! /2in. i 'irin. 9-:!!4? 'no! o,vor vi/. '. 9 'n. 9 papil. koj. po/'j.caj na 'lovo

U(ornja'r./nja i /onja 'na)koj. cin. ,aj 'ni o,vor4 Ka/ '. l./a v.licinav.ca j. 2.nka a i ovaj 'ni o,vor j. ra2lici, !2jaka$3 'na i 8 'pikl!a 2aoplo/nj i on j. 'ivka', /o 'ivka',o crv.n4 Z.nka pola2. oko 8CC CCC jaja/n.vnokoji '. o'lo+a/jaj ',olico! n..!+rioni'ano! ',anj4 Pola2. jaja :C/ana vanj'koj 'r./ini /j. '. pri /ovoljno vla. i ki'.onika i,.!p4a/.kva,noj ra2vij. larva4 Jaj. j. ovalno /o okrlo =C:<H! 'a /.+.li!+raonka',i! o!o,ac.! koji i!a vanj'k '!./j !.!n+ran vi'. 'loj.va ii'po/ nj. '. nala2i pro2irna !.!+rana kojoj j. '!j.',.na oplo/j.na jajnac.lija4 Vrlo c.',o ',olici pacij.n,a nala2. '. jaja4 ? vanj'k 'r./in '. jajai2+acj /.,.kcijo! 2ara2.no /o!acinaa-n.!aj larv. pa /ola2i /o nji%ovo',varanja i covj.k !o2. /a '. inFcira j./ino 'a jaj.,o! koj.! '. nala2ilarva4"I8OTI CI'5S P#!#"IT#*Ka/ '. /ij.,. ira(ili ako j. pi,anj covj.k on '. inFcira in.',ijoj jajaa'cari'a koja 'a/r2. in5.k,ivn larv) inFcira '. 'a jaj.,o! koj.! '. nala2i2iva larva4 Ona '. po/ ,icaj.! crij.vni% 'okova o'lo+o/i ornji% /ij.lovi!a,anko crij.va prvo i/. 2naci 2.l/ac pa crij.va i2 crij.va la2i li!5n.'/ov. i krvn. kapilar. '+!ko2. crij.va on/a li!5o,oko! ili krvo,oko!/o'pij. j.,r4 "akon :-> /ana i2 j.,r. pr.ko 'rca /o'pij.va plca /j.

j./no vrij.!. 2ivi kapilarnoj !r.2i plca4 Pro+ija '. 2a,i! /o alv.ola4 On/a'. p.nj. /o larina i on/a po,akn. /ij.,. /a ,a i ,a larv i pr.n.'. j. pro+avni ,rak, i op., /ola2i /o 2.lca i ,anko crij.va /j. '. onapr.o+ra2ava o/ra'l. a/l,n. o+lik.4 K,ikla i!a 'po'o+no', 2a!j.n.,j'vaka nova 5a2a !j.nja '. pr.'vlac. '.4 ? 'vo! cikl' i/. ci,avorani2a! ,r.+a oko 8 !j.'.ca o/ larv. /o para2i,a4 Zivo,ni vij.k para2i,a 38-3 !j.'.ci4Svaka 2.nka polo2i novajaja vanj'ka 'r./ina op., novi 'lovi iponavlja '.4EPI%EMIOO$I&#*

J./ini r.2.rvoar ovo para2i,a ' lj/i4 Jaja p,.! ',olic. o+olj.li% lj/i/o'pij.vaj vanj'k 'r./in ni koliko ' 'lovi okr2.nja povljni oni o',aj/a 2iv. o/ina!a4 Lj/i '. inFciraj in.',ijo! kon,a!iniran. %ran. i vo/.4

P#TO$EOST I 'IIC'E M#IEST#CI&E BOESTI*Klinicka 'lika 2avi'i o/ +roja n.'.ni% para2i,a4 Tako 'r./nj. ,.'ka klinicka'lika lavno! o',aj. inapar.n,na4 Ko/ ,.'ki% o+lika +ol.',i !iracijapara2i,a plca provocira %.!oraij i ina!a,orn inFl,racij koja '.!ani5.',j. /i52ni! +ron%opn.!a,icni! 2ari',i!a 'a lokalno! i op',o!.o2inoFlijo! ni2i% vrij./no',i4 Ovaj ,ok'iin5.kcio2ni 5.no!.nLOE00LEROV



SI"*ROM prac.n j. ka'ljo! /i'pn.o! povi'.no! r,.!p.ra,ro!4? +ol.',i i!aj /vij. 5a2. $in,.',inalna i !iraciona4 Klo/ in,.',inaln. 5a2. '.!o javi,i a+/o!inalni 2naci$nakon na povracanj. povracanj.+olproliv4

Tok'icni pro/k,i /ovo/. /o r,ikacija$val.ricn ki'.lin!ravlj +,.rn i%i',a!in4 Tako/j. '. pijavljj. lavo+olja .piina!a,orni rc.vi4%I&#$O"#*

"ala2 o/ra'lo crva!.,o/ana,ivno pr.para,a ili pr.cipi,a,a para2i,a4Mo2. '. po',avi,i nala2o! 'a!i% jaja ',olici ili crva i ,a/a '. pravi na,ivnipr.para, ili pr.para, ',olic. pripr.!lj.no! j./no! o/ !.,o/anao!ilavanja4 *.,.kcijalarvi a'car'a ,oko! nji%ov. !i%racij. kro2orani2a! !o2. '. prov.',i '.rolo'ki! !.,o/a!a naroci,o nala2o!'p.c.iFcni% IA an,i,ij.la4I&ECE&E*M.+.n/a2ol ili Piran,.l pa!oa, ' .5.k,ivni lij.kovi 2a ,.rapij 'polno 2r.li%crva in,.',inalnoj 5a2i +ol.',i /ok ko/ !ira,orn. 5a2. +ol.',i nij. /ovoljnanor!alna /o2a lij.ka4

17.T!ICH5!IS T!ICHI5!# Tric%ri' ,ric%ira j. para2i, koji por./ covj.ka para2i,ira i na !aj!ni!a4Ra'ir.ni ' 'iro! 'vij.,a ali '. 2na,no c.'c. nala2. po/rciji!a 'a ,oplo! ivla2no! kli!o! ,. lo'i! %iij.n'ki! ',an/ar/no!4 Ovaj para2i, pripa/a kol".!a,o/a poro/ici Tric%ri/.4MO!OO$I&#*Para2i, ciji j. pr./nji kraj ,anak pop, konca4-vla' i po!oc nj.a '. v.2. 2a'+!ko24R2ica',ocrv.na +oj. naro/ '. 2ov. crv vlanjakQQ4M2jaci ' /i o/ 9-:<c! a 2.nk. 9<-<c!4Za/nji kraj i! j. 2a/.+ljan a ko/ !2jaka i 'piralno 2avij.n 'a j./ni!koplacioni! orano! 'pikl!o!4



!#"8O&I CI'5SPara2i,i 'a 'voji! pr./nji! kraj.! '. 2a+a/aj 'l2 koja pokriva 'l2nicil.oc.kalno% /ij.la crij.va4 O/ra'li o+lici ovo para2i,a 2iv. /.+.lo! crij.vlavno! c.k!4 Z.nka /n.vni polo2i oko 8CCC-3:CCC jaja o+lika li!na'a /va pro2irna c.pa na polovi!a v.licin. <C8<H!4 Vanj'ka lj'ka jaj.,a i!a2,o+raon +oj /ok ' 9 n,ra'nja li',a li'k. pro2irna4 ? jaji!a '. 2a n.koliko

'./!ica ra2vij. in5.k,ivna larva4 ? vla2no! i ,oplo! okr2.nj jaja !o /apr.2iv. !j.'.ci!a pa cak i o/ina!a4#ovj.k '. 2ara2i ,ako ',o p.roralno in.',ira '.+. in5.k,ivna jaja larv.4Larva '. pro+avno! ,rak, o'lo+o/i ali n. pi,j. n.o '. 2avc. crij.vn.r.'ic. i nakon %i',o,ropn. 5a2. koja ,raj. i /o 3C /ana 'a2ri nji!a ,. '.on/a 'p',a /o c.c!a kao o/ra',ao o+lik4 Svoji! pr./nji! /ij.lo! '.2avlaci 'l2oko2 c.c!a4 Z.nka pocinj. i2+aciva,i jaja !j.'.c /ana po'l.in5.kcij.4 Oplo/j.nj. ka/ '. /.'i !2jak in. a 2.nka i2+acj. jaja 'polja'nj 'r./in4".!a p,ovanja i 'a2rij.vanja ci,avo! orani2!4 Drani '. krvlj4 Para2i,ako '. n. ,r.,ira an,i%.l!in,ici!a !o2. 2ivj.,i crij.v vi'. o/ina4 Vla2na i,opla kli!a i n.%iij.n'ki 'lovi 5avori2j in5.kcij4P#TO$EE"# I 'IIC'# SI'# BOESTI*Klinick. !ani5.',acij. 2avi'. o/ +roja n.'.ni% jaja4 T.'ka klinicka 'lika '.ra2vij. koliko '. orani2a! n.'. ',o,in ili n.koliko %ilja/a jaja i!ani5.',j. '. ka,aralno! ili %.!oraicko! palo! /.+.lo cr.ij.va 'ac.',i! i +olni! pa'a2a!a crij.va i prolap'o! r.k,!a al.rij'ki!r.akcija!a .o2inoFlijo! i an.!ijo!4 Ako '. crv vc. 'v. /o !i'icno 'lojaon/a '. /.'i palni proc.'4%I&#$O"# I TE!#PI&#*In5.kcij. '. /ijano',iciraj /.,.kcijo! jaja ',olici4 V.o!a .5.k,ivan lij.k j.ali+.n/a2ol !.+.n/a2ol oan,.l4

19.ETE!OBI5S 8E!MIC5#!IS(mala dje4ija glista)?2rokj. +ol.', koja '. na2iva .n,.ro+ija2a ili oirija2a4 Ra'pro',ranj.n j.'iro! 'vij.,a poo,ovo 2.!lja!a 'a ,oplijo! kli!o! i 2.!lja!a ra2voj4"ajc.'c. o+olj.vaj /j.ca <- o/ina i o/ra'li o/ 9C-<C o/ina4Pripa/a kol ".!a,o/a poro/ici O&ri/a.4MO!OO$I&# I "I8OTI CI'5S*

To j. para2i, pa/ljivo +ij.l. +oj.4 M2jak /2in. 8-<!! a /.+ljin. C8!! a2.nka o/ -39!! /.+ljin. C<!!4 Z.nka j. raci/na ,ij.lo joj j. i'pr2.no 'a'ilja',i! kraj.! a !2jak j. ,anak i vi,ak i!a o+lik vrn,o pi,nika j.r !

j. 2a/nj kraj i2ra2i,o povij.n pr.!a naprij./4 Za/nji kraj '. 2avr'ava 'a 9para papila4 Jaja / laano a'i!.,ricna .lip'oi/na 'a ,anko! ovojnico!4Sa/r2. 2iv licink koja nakon polaanja jaja po',aj. inva2ivna4VAZ"A karak,.ri',ika .n,.ro+i'a j. /a j. para2i,a po'.+no /o+ro i2ra2.n



onaj +l+' o.'op%a'ako/ o',ali% '. n. vi/i ,ako /o+ro4"I8OTI CI'5S*Spolno 2r.li crvi 2iv. na !ko2i /.+.lo crij.va i ornj.! /ij.l ,ankocrij.va4 "akon oplo/nj. !2jaci o/!a% in a 2.nk. ,oko! noci !iriraj/o an'a on/a o/la2. /o p.ri,on.aln. lo2. prola2.ci kro2 'Fnk,.r i , 2.nkapola2. jaja4 Va2no j. i',aci /a ka/ 2.nka polo2i jaja ',vor. '. larv. 2a = 'a,i

j.r '. +.2 larv. n. !o2. 2alij.pi,i 2a p.ri,on.aln. na+or.4 Z.nka polo2i oko3C CCC jaja koji ' pokriv.ni lj.pljivo! 'p',anco! pro,.in'ko! op!no!koja i! o!ocava /a '. a/%.riraj 2a ko24 Jaja 'a/r2. .!+rion koji na,.!p.ra,ri ko2. pr.la2i larv prvo ',.p.na 2a 8 /ana4 "akon ,oa jaja '.o/vajaj o/ ko2. i o',aj 2iva 8-9 './!ic. vla2noj 'r./ini4 ? '%oj 'r./ini '.o/r2ava vi'. na ,.!p4o/ 34 ?koliko j. in5.',acija o+ilna ',olici '. !ovi/j.,i pokr.,ni crvi4#ovj.k '. !o2. inFcira,ri i ra,'r.'anj.! po',.ljin. 'a ,.pi%a 444 "ajc.'c. j./ij.,. ,o koj. n.'.4 Po,r.+no j. /a '. /ij.,. 'nr ,opli i ,a/ pola2.4Ka/-ka/ 2.nka !o2. 2al,a,i(vlva'cro,!)pro!a'i i ,a/ j. in.',ija v.lika-pro!j.na pr.l./o! '. !o2. 2a',avi,i4"acin pr.l./a kla'ican p.rinalni o,i'ak$SVRBEZ "OSA SVRBEZ A"AL"EREGIJE,a/ '. po'!nja j.r i/ ko!pl.,4P#TO$EE"#*Pr.no'. '.$analno-oralni! p,.! prljavi! rka!a po',.ljino! in,i!ni!r+lj.! i ,o ' 'v. .2oin5.kcij. ka/ '. ,akva larva n.'.4 A i!aj i.n/oin5.kcij. ka/ '. n.'. larva koja 'a2r. n,ar /i.',ivno ,rak,a4 Mo2.'. covj.k 2ara2i,i i r.,roin5.kcjo! ka/a licink. i2la2. i2 jaja i !iriraj na2a/ r.k,!4 ? pro+avno! ,rak, '. i2 jaja o'lo+a/jaj 2iv. larv. koj. 2a ='./!ica 'a2rij.vaj o/ra'l. para2i,. koji +orav. na kraj ,anko i poc.,k/.+.lo% crij.va najc.'c. il.oc.kalnoj r.iji , '. %ran. %i!'o! ali i 'a'l2i cr,ij.va 2. !o i2a2va,i lc.racij. crij.v4En,.ro+i' v.r!iclari' j. lavno! n.'ko/ljiv para2i,4Povr.!.no !o 2rokova,i paln r.akcij ako 2.nka 2al,a4 Z.nka2rokj. jak 'vr+.2 analn. r.ij. n.rvn ra2/ra2ljivo',+i,ak pa.,i,a i,.2in.-na ko2i ran. ili .kc.!i 'l./ c.'anja4

%I&#$O"#*?2i!anj. c.lo5an'ki% o,i'ka p.rin.alo pr./j.la po Gra%a!4 O,i'al '. 2i!aj,ro nakon ',ajanja prij. /.5.kacij. i j,arnj. pranja4 ".ka/a '. o,i'kpor./ jaja !o naci i o/ra'l. 2.nk. koj. ' inl. nakon polaanja jaja4 ?',olic. jaja '. nala2. 'a!o ko/ <o'o+a4TE!#PI&# I P!E8ECI&#*Ali+.n/a2ol !.+.n/a2ol4 Piran,.l4".ka/ ,r.,r!an ,r.+a ponovi,i vi'. p,a4Pr.v.ncija$pranj. rk i p.rin.aln. r.%.!a2anj. !a',i!a pranj. in,i!nor+lja na vi'. c4



1:.ST!O$OI%ES STE!OCOST#ISS,ron&loi/.' ',.rnoco',ali' j. para2i, koji para2i,ira na lj/i!a p'i!a i!aj!ni!a4 O/r2ava '. vla2noj i ,oploj kli!a,'koj 2oni a !noo r./j.!j.r.noj kli!a,'koj 2oni4 Pripa/a kol ".!a,o/a poro/ici S,ron&loi/i/a.4MO!OO$I&#*

J./ino j. 2.nka ovo para2i,a pa,o.na4 *2in. j. oko 8-8<!! 'irin. C4C-C43C!!4 Mo2jak j. C>!!4Zivi ,anko! crij.v /j. pola2. jaja koja na',ajpar,.no.n.,'ki4!#"8O&I CI'5S*I!a 8 5a2. ili ',a/ija$34 Para2i,'ka koja '. /.'ava orani2! covj.ka84 ".para2i,'ka('lo+o/na) koja '. /.'ava !i!o or4covj.ka i +.2 ov. 5a2.n.!a para2i,'k. 5a2.4lo0odna /aza:

Ka/ '. i2 lj/'ko orani2!a o'lo+o/ilo jaj. /o'lo j. /o o'lo+a/janja i2 jaj.,ara+/i,i5or!n. larv. i2 nj. ' na',ali !2jaci i 2.nk.4 *.'ila '. oplo/nja2.nk. o'lo+o/. '. jaja i nji!a '. nala2. ra+/ini5or!n. larv.4 ?n,arn.koliko /ana ako ' 'lovi povoljni larv. ov. prv. 5a2. ra+/i,i5or!n. c. /apr./j larv. 8 5a2. a on. j larv. 9 5a2. ,2v4Flari5or!n. larv. koj. 'in5.k,ivn.4 Po/ povoljni! 'lovi!a okr2.nja larv. prv. 5a2. '. ra2vijaj 'lo+o/no 2iv.c2 n.para2i,'k .n.racij !2jaka i 2.nki kro2 : pr.'vlac.nja4"akon oplo/nj. 2.nka pola2. jaja i2 koji '. ra2vija larva koja kro2 8



pr.'vlac.nja pr.la2i Flari5or!n larv4Ka/ '. ra2vila Flari5or!na larva ,o j. v.c kraj 'lo+o/n. 5a2.4&arazitska /aza:0ilari5or!na larva la2i covj.ka i/. kro2 ko2 i ,o ,ako /a '. +o' covj.ki+o/. ili covj.k koji l.n. na ,rav i ,a larva 'a 'voji! o',ri! pr./nji!kraj.! pro+ij. ko2-v.n'ki 'i',.!-'rc.-plca-krvo,ok-alv.ol.-rkljan-pro,a

larv kojka /ola2i 'a/a nj.ov in,.',inalni ,rak, /j. c. '. ra2vi,i a/l,nalarva4 Ta o/ra'la j. o+lik !2jaka i 2.nk. /.'ava '. oplo/nja 2.nk.4M2jaci in a 2.nk. '. 2avlac. krip,. i pocn polaa,i jaja4 I2 nji% '.i2vlaci ra+/i,i5or!na larva koja !i2. po 'l2nici ,anko crij.va4 Ov. ' larv.po pravil 2ac.,nici 'lo+o/n. .n.racij. ovo %.l!in,a4 Ka/a i2!.,o!/o'pij 'polja'nj 'r./in ra2vijaj '. !2jak. i 2.nk. koji !o na',avi,i'voj ra2voj 'lo+o/ni! 2ivo,o!4#ovj.k j. lavni r.2.rvoar ovo para2i,a4O/ ra+/i,i5or!n. larv. i/. 'lo+o/na 5a2a pa para2i,'ka 5a2a pa on/a covj.kpa '. op., inFcira!o pa para2i,'ka i ,ako kr4P#TO$EE"# I 'IIC'# SI'#*S,ron&loi/.' ',.rnoco',ali' !o2. orani2! covj.ka i2a2va,i ra2lici,.klinick. !ani5.',acij.4 Priliko! pro/ora kro2 ko2 v.n'ki 'i',.! na ko2i!o na',a,i ko2n. l.2ij.4 Toko! !iriranja larvi kro2 plca on. !o /aprovociraj %.!oraij i paln r.akcij koja '. !ani5.',j. o,.2ani!/i'anj.! i ka'lj.!4 Toko! in,.',inaln. 5a2. ko/ !a'ivn. inFl,racij. !o2. /ana',an. ka,aralna ./.!a,o2na ili lc.ra,ivna 5or!a .n,.ri,i'a kao i koli,i'a4S,ron&loi/.' ',.rnoco',ali' !o2. /a p.r2i',ira la,.n,noj 5or!i o/ina!anajc.'c. 'l./ kon,iniran. a,oin5.kcij.4A,oin5.kcija !o2. /a na',an. ka/ ra+/i,i5or!n. larv. i2 crij.va covj.kapro/r /o '+!ko2. ili kro2 'i,n. .ro2ij. oko an'a v.n'ki 'i',.! ,.na',av. ra2voj4 Ako j. i!ni 'i',.! o',.c.n ,a/a !o2. na',a,i 'i',.!'kain5.kcija4Sp.ciFcno j. /a '. larva !o2. ponovo vra,i, a n. !ora '. i2+aci, ',olico!4Si!p,o!i$+ron%i,i' /ijar.ja na2.ja povracanj. .n,.ri,i' anor.k'ija4%I&#$O"#*Mikro+iolo'ka /ijano2a '. po',avlja pr.l./o! ',olic. i nala2o!ra+/i,i5or!ni% larvi4 ? 'lcaj !anj. +roja larvi !o2. '. i2v.',i provokacija',olic. 'a n.ki! lak'an,ivni! 'r./',vo!4 ".ka/a '. vr'. i !.,o/.pr.cipi,acij.4(/.,.kcija larvikopokl,ra i na,ivni pr.para,)4Larva !iran'-ako 2al,a pa 'vo! p, 2a%va,i ko2 a n. /j. ,r.+a vi/.'. pro!j.n.4I&ECE&E*Lij.k i2+ora j. !.+.n/a2ol /o2i o/ 3CC! /n.vno 8 o/ ,ri 2a',opna /anailinal+.n/a2ol4



1;.#COSTOM# %5O%E#E(kkasta glista)Para2i, ,anko crij.va lj/i ko/ koji% i2a2iva .n,.ri,i' i an.!ij4 In5.kcijalavno! na',aj. pro/oro! larv. kro2 ko2 covj.ka4 In5.kcij. kka',o!li',o! ' najc.'c. ,rop'ki! i '+,rop'ki! pr./j.li!a4Pripa/a kol ".!a,o/a poro/ici Anc&lo',o!a,i/a.4MO!OO$I&# I ZIVOT"I #IKL?S$

To j. para2i, ko koa j. !2jak /2in. -33!! a 2.nka 3C-39!!4 Pr./njikraj 'no o,vora j. 2a+ij.n ka na2a/ vi/ kk.4 ? nj.! '. nala2. plocic. ikkic. koji!a '. crv pricvr',i 2a 'l2nic ,anko crij.va4 M2jak i!akarak,.ri',icno ra/j.n koplacij'ki oran o+lik krilaca koja l.p.2a',opro'irj 2a/nji kraj crva ,. ,ako cin. koplacij'ki oran4 "akon oplo/nj.2.nka pola2. jaja ovalno o+lika ,anki% 2i/ova koja 'a/r2. j./ino !ali +roj+la',o!.ra4 Oplo/j.na jaja 2aj./no 'a ',olico! /o'pij.vaj vanj'k 'r./in kojoj '. 2avi'no',i o/ 'lo+a 'r./in. 2a 8 /ana ra2vij larv. prv..n.racij.4"I8OTI CI'5S*Ka/ '. vanj'k 'r./in i2 covj.ka o'lo+o/i jaj. ono vanj'koj 'r./ini !ora/a prov./. 3C8C-:C /ana4 On/a '. n,ar jaj.,a ',vor. '. 8:3=98+la',o!.r. /ok '. n. njoj n. 5or!ira larva4 Ka/ '. 5or!ira larva ona koja '.i'lo+o/ila i2 crij.va /o+ro 2apa!,in. ko/ ancilo',o!. '. na2iva ra+/i,i5or!alarva ili larva I ',.p.na4 Ta larva j. v.licin. 8<C ! i!a /o+ro ra2vij.n +l+'4Ka/ ' 'lovi povoljni 'a/ ova '. larva !ora /alj. pr.o+ra2i,i Flari5or!nlarv ili larv II ',.p.na4 Ta j. Flari5or!na larva pno /2a +i '. +l+'pr./nji kraj j. o',ar kao no24 Vrlo j. pokr.,na nala2i '. po/rcji!a /j. j.,a!no vla2no i ,i 'lovi /ovo/. /o na',anka ra/+i,i5or!n. larv. paFlari5or!n.4#ovj.k '. nala2i ,i! po/rciji!a /j. j. poo/ni 'lovi4 0ilari5or!na larva





1<.T!ICHIE# SPI!#IS? ro/ ,ric%in.la nala2. '. +rojn. vr',.4 Svaka vr',a para2i,ira ra2lici,o!no'ioc4 Ovaj para2i, i2a2iva o+olj.nj. ,ri%in.lo24 O/ra'li o+lik para2i,ira ,anko! crij.v /ok '. !i'icno! ,kiv i',o /o!acina ra2vija nj.ov larv.nio+lik ,ako /a j. pr.la2ni /o!acin i',o vrij.!. i nj.ov ',alni /o!acin4 Ovajpara2i, '. priro/i o/r2ava ra2lici,i! vr',a!a'i'ara$'vinji!./vj./4!ackip' i pacov4 Za ra2lik o/ priro/ni% no'ilacaovo para2i,a covj.k j. 2avr'ni no'ilac j.r '. nj.! 2avr'ava 2ivo,ni cikl',ri%in.l.4MO!OO$I&# I "I8OTI CI'5S*Para2i, koji 'pa/a viviparn.-pola2. 2iv. larv. j./no! /o!acin i o/ra'l. ilarv.ni o+lici-jaja n.!a4 M2jaci ' /i 3:-3=!! a 2.nk. oko 9!!4 #ovj.k'. 2ara2i kon2!iranj.! n./ovoljno k%ano ili p.c.no !.'a 2ara2.noci',a!a 'a 2ivi! larva!a4 "akon /i.',ij. ovojnic. ci',. 2.lc/i.',ivni!'okovi!a i ,anko! crij.v o'lo+a/jaj larv. koj. 2a vrlo kra,ko vrij.!.o/ra',ajo/no'no pr.'vlac. '. 'polno 2r.l. !2jak. i 2.nk.4 M2jako/!a% in. a 2.nka 2ivi o/ :-= './!ica kro2 koji p.rio/ pola2. 2iv. larv.koj. '. pro+ijaj kro2 'l2oko2 crij.va i pro/ir li!5o,ok crij.va i!.2.n,.rija ,. /o'pij.vaj li!5o! 'rc. 2a,i! pro/j krvo,oko! kro2 plcaponovo 'rc. pa krvo,oko! kro2 cij.lo ,ij.lo4 Konacni ',a/ij ra2voja larvi '.!o2. 2avr'i,i 'vi! ,kivi!a alij. najc.'c. 'k.l.,ni! !i'ici!a4 Larv.p.n.,riraj !i'icna vlakna koja na poc.,k proc.'a inkap'lacij. n.ni',avaj4? ,o! proc.' koji ,raj. oko 8 './!ic. /ola2i /o o/laanja F+ro2no i%ijalino !a,.rijala n,ar 'arkol.!.4 Inkap'lacija '. 2avr'ava n,ar :-='./!ica4 #i',a j. v.licin. C48-C4!! i i!a o+lik li!na ,ako /a '. pa2ljivi!pr.l./o! !.'a !o oci,i i oli! oko!4O/ ranlaciono ,kiva i c.lija !a',i na',aj i2ra2i,i polovi ci',.4 Pon.ka/na',aj. kalciFkacija na polovi!a ci',.4 Toko! ,r.c. './!ic. /ola2i /ovr,anja larv. n,ar ci',. vi/ 'piral.4P#TO$EOST I 'IIC'# SI'#*



Prvi 'i!p,io!i koji pocinji 3-8 './!ic. nakon kon2!acij. inFcirano !.'a ''licni 'i!p,o!i!a in.nc. ili vir'n. ro2nic. 'a prolivi!a povracanj.!a+/o!inalni! +olo! i pr.2nojavanj.!4 ? /roj 5a2i +ol.',i(8 './!ica nakonin.',ij. kon,a!inirano !.'a)'l./ !a'ovn. !iracij. larvi i nji%ovola'ka !i'ic. na',aj. o,ok lica naroci,o oko ocij in,.n2ivan +ol !i'ici!ai 2lo+ovi!a 2a/i%ano',lavo+oljairi,acija ko2. ili

o'ip4ka'alj'la+o',!ori2ra2.na .o2inoFlija4 Por/ nav./.ni% 'i!p,o!apacij.n,i nar./noj 5a2i !o !rij.,i o/ ,ok'icno!iokar/i,i'apn.!onij.pl.ri,i'a!.nino.nc.p%ali,i'a n.5ri,i'a rok :-=n./.lja nakon in5.',acij.4 ?koliko ' 'i!p,o!i +ili +la2. karak,.ra onipo,pno n.',aj nakon n.koliko !j.'.ci4%I&#$O"#*Po',avlja '. na o'nov nala2a licinki ili o/ra'li% crva ',olici o+nolj.lo ,oko!prv. 5a2. +ol.',i ili nala2o! licinki !.' 2ara2.n. 2ivo,inj. ili na +iop,icko!nala2 +ol.'nika4 S.rolo'ki$ELISApr.cipi,a,'ka r.akcija II04TE!#PI&#* Lak'an,ivi /a '. i2+ac. 2.nk. koj. pola2 larv. Tia+.n/a2ol /n.vnoj /o2i o/ <C!k ,rajanj o/ 8 /ana41=.CESTO%E(o2ste oso/ine)Vr',a !.,a2oa koj. i!aj pljo'na,o ,ij.lo4 To ' para2i,i koji !o /o'.n,ira2lici,. v.licin. o/ n.koliko !ili!.,ara pa /o n.koliko !.,ara4 *ovo/. /o!ani5.',acija koj. na'pro, v.licin. i !a'. koj 2a2i!aj !o /a i2a2ovvrlo +la. ,.o+.-pacij.n,i najc.'c. n. ,rp. pro!j.n. koj. o'j.,. n.o na/j in,i!no! r+lj ',rk,r. koj. lic. na r.2anc.4 Pa,oloija i! j. ra2nolikapr.no'ioci no'ioci nji%ova v.licina ',rk,ra4

To ' para2i,i koji n.!aj ra2vij.n. 'v. oran.4 ".!aj pro+avni 'i',.! n.o'. %ran. po!oc !ali% 'i,ni% rpica-pora koj. '. nala2. na nji%ovoj povr'inii pr.ko ,i% pora 2i!aj o,oplj.n. %ranljiv. !a,.rij. i2 'a/r2aja crij.va j.r '.ra/i o crij.vni! para2i,i!a4I'po/ ,o 'loja nala2i '. j./an !i'icni 'loj koji o!ocava 'a',avni!/ij.lovi!a c.',o/a-prolo,i/a!a /a '. kr.c/a '. 'a!o',alno k.c j.r na,akav nacin !o /a '. o'lo+o/. i i2 /i.',ivno ,rak,a covj.ka4Para2i,iraj v.cino! ,anko! crij.v j.r j. covj.k ',alni! /o!acin(/j. o//a '. ra2vij. 'polno 2r.li o+lik no'ilac ,oa j. ',alni /o!acin)a larv.ni ',a/ij'. ra2vija pr.la2no! /o!acin4#ovj.k j. ko/ v.cin. c.',o/a ',alni /o!acin ',o 2naci /a '. nj.ovo!,ij.l !o ra2vija,i para2i,i o/ n.koliko !.,ara4 Ko/ .%inokok'a npr4po',oji,o /a covj.k nij. ',alni /o!acin , j. pa' ',alni a covj.k j. 'lcajni pr.la2ni/o!acin4 "ajc.'c. '. kr o/+vija i2!./j +iljoj./a !ali% 'i,ni% lo/ara ipa'a a covj.k 'lcajno '. 2ara2i ako lj+i!o p'a on na' li2. ili nakon ir. 'ap'o! n. op.r.!o rk.4

#.',o/. i!aj .k'kr.,orni 'i',.! on i! o!ocava /a nakon ap'orpcij.%ranljivi% !a,.rija pr.ko povr'in. ,ij.la /a 'v. ',.,n. ,vari i pro/k,. 'vo!.,a+oli2!a i2+acj. po!oc ',rk,r. protone7ri!ije@,o ' ',rk,r. koj. ''licn. ++r.2i!a i o!ocavaj c.',o/a!a /a i2+ac. ono ',o n. ,r.+a4Gra/ja 'vi% c.',o/a o'novi j. i',a4 I!aj lav vra, i ,ij.lo$#8#(S'OE@)- 2avi'no',i o/ vr',. j. okrla ili /lja',a ako j. okrlaon/a ' ciklop%&li/. a ako j. /lja',a p'./op%&li/.4 "a lavi ko/ciklop%&li/a '. nala2i ro',.l! on '. ko/ 'vinj'k. pan,ljicar. 2avr'avavij.nc.! kkica koji! '. v.2. 2a ,anko crij.vo4 O'i! kkica ciklop%&li/.



i!aj i : pijavk. ili ac.,a+l!a 2a%valjjci koji! j. jaca v.2a i2!./jc.',o/. i ,anko crij.va4 P'./op%&li/.-nji%ov ro',.l! j. pro/2.n kaokljn n.!a : pijavk. ni ac.,a+l!a v.c kao /a j. ra2r.2ana po 'r./ini pai!a 8 +o,ri/ij. koji!a '. v.2. 2a .pi,.ln. c.lij.n crij.va48!#T-nala2i '. i'po/ lav. i on .n.rira prolo,i/. i +.2 vra,a '. n. !o',vori,i prolo,i/. i o,prilik. ,r.+a n./j. 8 !j.'.ca /a ka/ n.'. '. larva i2

nj. '. ra2vij. 2r.li para2i,4 I ka/ '. lij.c. c.',o/. vrlo j. +i,no /a '.ko!pl.,na lava o/voji o/ .pi,.loa j.r j./ino '. ,a/ i2+aci a +ilo koji /ri/io /a '. o/vji op., c. '. 2a 8 !j.'.ca o+novi,i para2i,4TI&EO(ST!OBI#)-'a',avlj.no j. o/ clanaka i 'vaki ,aj clanak '.n+i i!ako!pl.,n. oran. c.',o/. ' %.r!a5ro/i,i i!aj i !'k. i 2.n'k. polov.

j./no! ,ij.l4 Oplo/nja i/. o/ 8 ''j./n. prolo,i/. ali ' !oc. i n,ar j./n. prolo,i/. i oni ,a/a 5or!iraj /..n.ra,ivn. o+lik.44Prolo,i/a lici na +n/.vin 'j.!.nk4 Tij.lo j. pokriv.no k,iklo! pr.kokoj. c.',o/. p,.! o'!o2. pijaj %ran j.r n. po'j./j /i.',ivni ,rak,4

D.r!a5ro/i,i j./no! ,ij.l i!aj o+a 'pola4M'ki polni orani '. 'a',oj. o/ v.liko +roja ,.',ikla i2 koji% i/ o/vo/nikanali koji 2avr'avaj a,rij ',olno kanala kao cir' koplacioni oran4Z.n'ki polni orani ' 'a',avlj.ni o/ /va ovarija 2 koja '. nala2i 2!ancanaili vi,.lo.na 2lij.2/a4 M'ki i 2.n'ki polni orani ' pov.2ani oo,i/ /j.

jaj. i2 r.c.p,acl! '.!ini' pri!a !'ko 'j.!. a 2a,i! kli2i c.n,ralno'!j.',.n ,.r'4M'ka ka/ 'a2rij. i/. a,rij on/a kli2i i ',rk,r koja '. 2ov. oo,i/ jajnac.lija i/. pr.!a or. ka/ '. /.'i oplo/nja jaj. '. p.nj. ,.r'(jako2nacajno j.r 'l2i kao 'kla/i',.nj. jajaona '. 'kla/i',. i ko/ pravlj.nja ra2likai2!./j 'vinj'k. i ov./j. n. !o2. 'a!o na o'nov ra2lik. jaja v.c '. pra,ikoliko i!a jaja i /ri para!.,ri4 Ra2lika ov./ja pokr.,n. a 'vinj'kan.pokr.,n.4)Prva prolo,i/a-polni 'i',.! nij. 5nkcionalan 'r./nja-j.',.proi2vo/. '.poln. c.lij. i 2a/nji oplo/j.na jaja4"akon oplo/nj. jaja ' vrlo 'licna ko/ 'vi% ovalna ' i!aj vanj'k ovojnicra/ijalno i'pran i n,ar jaj.,a '. nala2i .!+rion DEKSAKA"T(onko'5.ra)koji '.+i i!a i 9 para ',il.,a ,j4kkica4 Sv. %!an. c.',o/. i!aj = kkica,j49 para a koj. ni' %!an. on. !o i!a,i vi'.4Ko/ .%inokok'a j. covj.k pr.la2ni /o!acin ko/ 'vinj'k. pan,ljicar. !o2.+i,i i ',alni i pr.la2ni a ko/ %.!.nol.pi' nana-vij.k j. i pr.la2ni i ',alni4#i',a i!a 8 !.!+ran.-vanj'ka ili k,ikla j. ra/j.na o/ /o',a %i,ina4 Tanka

j. i nij. 2,iva !a,.rija i 'l2i /a 'prij.ci la2.nj. +ilo c.a ',o nij. po,r.+no 2a2ovo, a 'v. /ro 'pr.caca4 I'po/ nj. '. nala2i !.!+rana provi/.ra-pna

j./ara2iva j. i2 nj. '. ra2vij pro,o'kol.k'i4



1>.T#EI# S#$I#T# i T#EI# SOI5M

vinjska pantljicara2taenia sollium)MO!OO$I&# I "I8OTI CI'5S*"aor2ana ar!a,a j.r j. ro',.l! 'a 8 vij.nca kkica a ov./ja n.!a ni

j./no ni /ro4 I!a vrlo i2ra2.n. pijavk. i ac.,a+l! koji! '. v.2. 2acrij.vo4 *a j. pro'j.k >! ali !o2. +i,i i kraca4 ? prolo,i/i '. nala2i,.r'/o',a j. ra2rana, i i!a >-38 pravilni% popr.cni% rana4 ? vanj'k'r./in o'lo+a/jaj '. jaja i ka/a '. o'lo+o/. /oj /o 'vinja i ,o j. pr.larv.nio+lik4 Siri '. n.pravilni! o/laanj.! lj/'ki% i2lc.viina'vinja j. +li2i2lc.vina ,. '. ,ako 2ara2i4Ka/ 'vinja /o/j. /o jaj.,a nj.no! /i.',ivno! ,rak, '. prvo o,op. 'v.!.!+ran. o'lo+o/i '. .!+rion %.k'akan,on i2 2.lca i/. kro2 /i.',ivni'i',.! prola2i kro2 nj.a o/la2i j.,r 'iri '. po cij.lo! orani2! anajvi'. !i'icno ,kivo i lavno! '. 'iri !i'ici!a koj. najvi'. vol. /a j./ ,i! /ij.lovi!a '. .!+rion 2a',av kako '. 2a',avi on polako pocinj. /a',vara j./an !j.%r i 2a vrlo kra,ko vrij.!.(9-:)'./!ic. n,ar ,o !j.%ra'. ra2vija lava 'kol.k' koja j vrn,a i i/. pr.!a n,ra'njo',i ,. ci',.4 Taci',a j. napravlj.na ,ako /a j. ,.cno', koja j. popnjava prilicno +i',ra ci',ai!a vanj'k !.!+ran koja n. /o2voljava /a +ilo kakv. ,oicn. !a,.rij./o/j /o n,ra'njo',i i ,a ',rk,ra '. 2ov. cisticerc's cell'losae.Sv. +i ,o ov/j. 2avr'ilo /a covj.k n. poj./. !.'o !./j,i! ka/ covj.kpoj./. !.'o ko!. '. nala2i ci',ic.rc' c.lllo'a. n.'. lav +/c.pan,ljicar. i ka/a '. ova ci',a vi'. kao v.2ikla /o/j. /i.',ivni ,raj, /ola2i/o .k'vainacij. i2vrn. '. lava i 2akaci '. 2a 'l2oko2 ,anko crij.va v.ci!a vra, i 2a 8 !j.'.ca '. 5or!ira +/ci o/ra'li para2i,4/96)9/EDO;5$S,anj. /j. j. covj.k i ',alni i pr.la2ni /o!acin !o2. '. /.'i,i/a ka/ covj.k n.'. .!+rion %.k'akan, i jaja '. o'lo+o/. v.c pro+avno!,rak, ,o .!+riona koji pro/j. kro2 'l2oko2 covj.ka o/la2i pr.ko j.,r.plca 'rca i i/. kro2 ci,av orani2,a! !o2. '. locira,i +ilo koj.! /ij.lor4ci',ic.rko2a j. karak,.ri',icna 'a!o 2a 'vinj'k pan,ljicar j.r j. ko/ov./j. rij./ak 'lcaj /a j. covj.k ',alni i pr.la2ni /olacin i',ovr.!.no4P#TO$EOST*

T.nia. !o 2rokova,i na/,o',%ronicn. op',ipacij.4 Ko/ 'vi% ,.nija2anaj'lo2.nij. ',anj. j. ci',ic.rko2a-najor. j. ka/ 2a%va,i !o2ak4 J.r lc.,oin.koji /j.lj na cn' i /ovo/. /o ra2/ra2ljivo',i4%I&#$O"#*Ra2ovor 'a pacij.n,o! !ikro+iolo'ki na,ivni pr.para,i !akro i !ikro 2a jaja



!o2.!o r.ci 'a!o j.'l jaja ,a.nia. 'p.ci.' ali ako i!a!o prolo,i/.!o2.!o4 S.roloija ko/ pacij.na,a nij. n.',o po'.+!o !oca j.r j. i!nio/ovor 'la+4I&ECE&E*Svo/i '. 2a 'v. c.',o/. "IKLOZAMI* 8,+l 'a2vac2 '. ' !alo vo/.2a 8% /vij./r.on '!anjj. proc.'. lav. i vra,a ko/ nji%4 Ako '. '!nja na 'vinj'k

n. '!ij '. /a,i 'r./',va 2a ci'c.nj. j.r '. ,ako !o2. ra'pa',i prolo,i/a(j.r j. !oca ci',ic.rko2a)jaj. o'lo+a/janj. .!+riona-/ola2i /o ci',ic.rko2.4 Ko/ov./j. '. /aj 'r./',va 2a ci'c.nj.4

#ovedja pantljicara2taenia sa3innata)MOO!O#%4" % *%5O$6% '%7!8:

Ta.nia 'aina,a j. j./na o/ najv.ci% pan,ljicara ,ij.lo joj i!a oko 8CCCprolo,i/a /2in. :-3C!4 Ona pro'j.k ra',. /o /2in. 3C! i!a 'kol.k''a : pijack. ali ro',.l!a i kkica n.!a4?lavno! j. v.licin. <! ra2likj. '. o/ 'vinj'k.$n.!a ro',.l!n.!avij.nca kkica lava '. 2avr'ava 'a : vrlo 'na2n. pijavk. koji!a '. v.2. 2a,anko crij.vo4 Jo' j./na karak,.ri',ika koja j. ra2likj. o/ 'vinj'k. j.pokr.,ljivo', prolo,i/a4Ra2vojni cikl' j. i',i kao i ko/ 'vinj'k. 'a!o ',o '. larv.ni ',a/ij n. 2ov.ci',ic.rk' c.llo2. v.c ci',ic.rk! +ovi'4Pa,o.no', /ijano',ika i lij.c.nj. i',o kao ko/ 'vinj'k. 'a!o '. /aj.'r./',vo 2a ci'c.nj.4





+1.ECHIOCOCC5S $!#5OS5S*? ro/ .c%inococc'a ' najva2nij. 8 vr',. i ,o$E4ranlo''' iE4!l,iloclari'4 Ko/ lj/i c.',o 2rokj. ci',icn ili alv.olarn .%inokoko24#ovj.k '. inFcira p.roralno! in.',ijo! jaja +ilo /ir.k,no! ili in/ir.k,no!kon,ak, 'a ',alni! /o!acino!4 I2 nji% '. ra2ni! orani!a a najc.'c.

j.,ri i plci!a ra2vija ci',icna 5or!acija i'pnj.na +i',ro! ,.kcino! kojapr./',avlja larv.ni ',a/ij o+o para2i,a4MO!OO$I&#*Mal. c.',o/. /2in. :->!! koj. para2i,iraj ,anko! crij.v !.'o2/.ra4 Sa',oji '. o/ lav. koja j. okrlo o+lika 'a vjk.nc.! kkica i 9 prolo,i/.(32r.la 3 n.2r.la 3 ravi/na)4 ? po'l./njoj prolo,i/i '. nala2i ,.r' 'a oko3<CC jaja koja '. i2 ,j.la /o!acina o'lo+a/jaj vanj'k 'r./in p2,.!',olic.4 Jaja ' '5.ricno o+lika'a/r2. onko'5.r i /vo'lojn i2+ra2/anovojnic !or5olo'ki '. n. !o ra2likova,i o/ o',ali% c.',o/a4Po'.+na vr',a c.',o/a j./in',v.na po ,o!. ',o j. covj.k 'lcajni pr.la2ni/o!acin4 Zivo,ni cikl' '. o/vija i2!./j ra2lici,i% vr',apa'a(/ivlji!/o!aci!) a pr.la2ni o+lici '. /.'avaj na !ali! 'i,ni!lo/ari!a ili ovca!ako2a!a4 Ov/j. j. covj.k 'lcajni pr.la2ni /o!acin i 'v.',o '. /.'ava covj.k !o2. +i,i opa'no j.r j. vrlo c.',o4 #i',. '. c.',o!o ra2vi,i !o2 i j.,ri i ra2lici,o '. 2ov o/ ,a.nia. 'oli!4 ? !o2 89!j.'.ca a j.,ri i /o 3C o/ina j.r i!a pro',ora4"I8OTI CI'5S*Zivo,ni cikl' ko/ .%inokoka i o'novni 2ivo,ni cikl' j. ',a/ij ',alno /o!acinap'a i ',a/ij 2ivo,inja kao pr.la2ni%4 Ra2vijaj '. kao larv.ni ',a/iji4 Znacipr.la2ni /o!acini ' ili +iljoj./i 'va',oj./i ili covj.k('lcajno)Zivo,ni cikl' 'lcaj covj.ka$S,alni /o!acin j. pa' vanj'k 'r./in '.o'lo+a/jaj jaja pr.ko ',olic. i ova jaja vanj'koj 'r./ini !oraj /oci /opr.la2no no'ioca(covj.ka) i ka/ covj.k n.'. jaj. i',o kao ko/ ov./j. i'vinj'k. jaj. /o/j. nj.o+ pro+avni ,rak, pcaj !.!+ran. i o'lo+a/ja '..!+rion %.k'akan,4 On pro+ija 2i/ crij.va i /ola2i /oj.,r. i naj+.ci /io ! '.2a/r2i j.,ri4 *ola2i /o r.akcij. /o!acina i ',varanja !.!nran. okoonko'5.r. i polako pocinj. /a '. ',vara ci',a4 Ova ci',a j. v.o!akarak,.ri',icna !ora +i,i po'.+ni 'a',ava j.r joj j. / 2ivo,ni vij.k4 T. ci',.'. !o vi/j.,i na l,ra2vk!o kalciFkova,i ,. '. ,a/a n. ra2vija pan,ljicar(',.riln. ako '. n. ra2vij. pan,ljicar)4 *akl. najv.ci /io '. 2a/r2i j.,ri pa i/. 'rc.-plca pa '. !no2ava plci!a-op., 'rc. i /ola2icirklacijo! /o !o2a-najvi'.4E%inokokna ci',a i!a 8 !.!+ran. vanj'ka kojoj i!a %i,ina(k,ikla)'l2i 2ano'.nj. !a,.rija po,r.+ni% 2a 2ivo, o',al. n. prola2.4 I'po/ k,ikl. '.nala2i !.!+rana provi/.ra-pna j./ara 2iva i2 nj.1 '. k%anj.! ',varajpro,o'kol.k'i(lava +/c. pan,ljicar. i lavno! v.2ana 2a !.!+ranprovi/.r)4 Mo2. '. /.'i,i /a pa/n ci',icn ,.cno', on/a '. ,.cno',



2a!,i(vi/. '. 2rnca ,j4o,kin,i /ij.lovi) !o2. '. /.'i,i ka/ na',an /a inpa !.!+nrana provi/.ra n. pro/kj. nov.-!.,ac.',o/a cij.la ',rk,ra '.,ako na2iva i ,o j. pr.la2ni ',a/ij ra2vic4Ma,ac.',o/a .c%inococ' ranlo''a '. na2iva jo' i %i/a,i/na ci',a4I'pnj.na j. +i',ro! ,.cno'c 'a j./ni! ili +rojni! n,ra'nji! pora!a4Okr2.na j. !.!+rano! koja '. 'a',oji o/ /va li',ica k,ikla ili 'polja'nji i

n,ra'nji ili .r!ina,ivni li',ic4 Sa2rij.vanj. ci',. ,raj. <-= !j.'.ci ili vi'. ipocinj. o/ n,ra'nj. li',ica4 Svaka ci',a 'a/r2i oko 8C pro,o'kol.k'a 'a :pijavk. i ro',.l!o! 'a 8 r./a %i,in'ki% kkica4Zivo,ni cikl' '. ko!pl.,ira ka/a !.'oj./i in.',ijo! i2n,rica +iljoj./an.' 'voj orani2a! ci',. .%inokok' ranlo''a koj. 'a/r2. 2r.l.pro,o'kol.k'.4 ? ,anko! crij.v ',alno /o!acina op., '. 2a <- './!icara2vij. 2r.li o+lik para2i,a4P#TO$EOST*Pa,o.ni cinak ci',. 2avi'i o/ nj.n. ',aro',i kao i lokali2acij.4 ? ranoj 5a2ira',a n. /aj. nikakv. 'i!p,o!. a kla'nij. j. ,aj cinak v.ci 2+o !.%anicki%n.o ,ok'icni% .5.ka,a koj. ci',a /aj.4 #i',a '. najc.'c. nala2i j.,ri,r+'noj 'pljin!i /al.ko r./j. ok444 ? !o2 i 'rc !o2. +i,i l.,alnopcanj.! ci',i4 Ako pkn. ,r+'noj 'pljini /ola2i /o ',varanja novi% ci',i',o !o2. /ov.',i /o anaFlak,icko 'oka4%I&#$O"#*Po',avlja '. klinicki palapcijo! ili pri!j.no! l,ra2vcn. i r.n.n'k./ijano',ik.4*ana' j. MB anali2a naj'irnija4 #inj.nica /a %i/a,i/na ci',a pr./',avljaan,i.n orani2! nala2 o/4an,i.na j. 'iran 2nak o+olj.nja4 An,i,ij.laIM i IG kla'. vi'oko! ,i,r ' C3CC ko/ j.,r.n. a =C-C ko/ plcn..%inokoko2.4I&ECE&E*Lij.k i2+ora j. op.racija lij.kovi n. !o pno po',ici a ka/ i!aj 'lcaj.vi !o22 ,a/a 0.no+.n/a2ol4

"a covj.k ci',a .%inokok'a !l,iloklari'a '. pona'a kao !alini,!or4 #i',a '. ra2vija i',i! orani2!i!a 'iri '. k,ikla vrlo !ala ili j.n.!a pa 'ir.nj.! po'l./ic. !o +i,i l.,aln.4 "o'ioc j. li'ica ili vkpr.la2ni /o!acin ' !ali '!'ki lo/ari a covj.k '. 'lcajno ponovo ,na/j. j./. '!'kon voc. npr4i2ara2i '. jaji!a4Ova vr',a pan,ljicar. j. 2rocnik alv.olarn. .%inokoko2.4





-3 ili >8 'a,a na -3C#4

+7.OPSTE OSOBIE T!EM#TO%# Tr.!a,o/. ' .n/opara2i,i ,ij.la najc.'c. ovalno% ili 'pljo',.no% o+lika4*o+il. ' i!. po rckoj rij.ci ,r.!a ili 'pljina a opi'j. /vij. !'kla,orn.',rk,r. j./n 'n i j./n ,r+'n pijavk koj. 'a nala2. na pr./nj.!/ij.l para2i,a4 Krvn. ,r.!a,o/.(S%i',o',i!.)i!aj ,ij.lo vi'. cilin/ricnoo+lika4 Ovi para2i,i i!aj pro+avni.k'kr.,orni n.ro!'klarni ir.pro/k,ivni 'i',.! ali i! n./o',aj. cirkla,orni i r.'pira,orni4 O'i! klrvni%,r.!a,o/a o',ali i!aj i !'k. i 2.n'k. 'poln. oran. i',o! ,ij.l ,.ka2.!o /a ' %.r!a5ro/i,i4 Zivo,ni cikl' i! j. pov.2an 'a poljoprivr./o!o/no'no 'a 2alivanj.! +a',a 'a /irovi! /j+rivo! koj. po,ic. o/ 2ara2.ni%2ivo,inja4? covj.k para2i,iraj o/ra'li o+lici para2i,a a 'la,kovo/no! p2 ili ri+iin,.r!./ij.rni pr.la2ni /o!acini koji! '. nala2. larv.ni o+lici para2i,a4M.,iljWnapa'nik4Mo +i,i ,r.!a,o/. crij.vaj.,r. i 2cni% p,.va plcakrvi4 Sa!o krvn. ni'%.r!a5ro/i,i4I2l./ j. 2avi'no',i o/ ,oa /ali ' %.r!a5ro/i,i ili n.40a'ciola npr4j. %.r!a5ro/i,-/i',o!a,o2. i!aj 8 o,vora v.n,raln i oraln'n4 Ako i!aj 'n i!aj i pro+avni ,rak, a on '. 'lij.po 2avr'ava4

Tij.lo i! j. pokriv.no ,.!.n,!o! i'p/ j. !i'icni 'loj4"iotni 4ikls je slozen*

JAJE(larva)-MIRA#I*IJ?M-(p2)-'poroci,a-r./ija-r./ija c.rka-#ERKARIJA-META#ERKARIJA4B.2 o+2ira o kojoj '. ra/i ra2vojni onlik koji '. o'lo+o/i o/ ',alno /o!acinacovj.ka j. jaj.4 To jaj. ka/ '. o'lo+o/i vanj'k 'r./in i on/a vi/ larv./ola2i /o pr.la2no /o!acina4 Vi'. 5a2a o/ 'poroci',. /o r.ija o/ r.ija /oc.rkarij. i !.,ac.rkarij. i covj.ka4



+9.#SCIO# HEP#TIC#*V.liki j.,r.ni !.,ilj4 Para2i,ira j.,ri i 2cni! p,.vi!a vi/i '. oli! oko! 9-: c! po/'j.ca na li',4 "ajc.'c. j. para2i, ovaca ov./a i ko2a a povr.!.no

'. pr.no'i i na covj.ka4 #ovj.k '. 2ara2i kon2!iranj.! vo/.ni% +iljaka4Pripa/a kol pla,%&%.l!in,.' poro/ici 0a'cioloi/.a4MO!OO$I&#*O/r',ao para2i, j. / 9-:c! 'irok 3!! 'vj.,lo2.l.n. +oj. i lici na li', a jaj.! j. ovalno o+lika 'a ja'no vi/ljivi! op.rcl!o! na ornjoj ',rani jaj.,a4S,rk,ra$I!a /vij. 'ov. 8 o,vorapro+avni ,rak, j. n.pro%o/an!i'icni 'loj'a/r2i !'k. i 2.n'k. oran. j./no! ,ij.l-2a'ilj.n c.5alicni /io n./o',aj

joj n.rvni i .n/okrini 'i',.!4!#"8O&I CI'5S*Ra2vojni ',a/ij koji '. o'lo+a/ja j. jaj. '.+i i!a larv koja nij. 2r.la ona!ora /a prov./. 8-9 './!ic. vo/i /a +i '. ,o! jaj., ',vorila 2r.la larva4#ovj.k '. inFcira o+liko! !.,ac.rkarija4#ovj.k '. inFcira ako poj./. ,rav koja j. +ila vo/i a vo/a j. kon,a!iniranai2lc.vina!a i 'voj orani2a! n.'. !.,ac.rkarij4 Ona ka/ /o/j. pro+avni ,rak, covj.ka o'lo+o/i '. ',rk,ra/ola2i /o crij.va-prola2i 2i/-,r+'n 'pljin-pro+ija la2i j.,r.n. c.lij. i 2cn. p,.v. i , para2i,ira4"akon oplo/nj. o'lo+a/jaj '. jaja !iriraj i i2+acj '. p,.! ',olic.'i'ara4 Moraj /a /o/j vo/ ka/ /o/j vo/ o'lo+a/ja '. !iraci/ij(o,vori'. jaj.) on j. ,rola',o o+lika pn ,r.p.,ljika4 Pliva po vo/i ,ra2i pr.la2no/o!acina p2a la2i na !.ki! ,kivi!a i p2 '. /.'avaj 9',a/ij!a$'poroci',a r.ija i c.rkarija koja pr./',avlja 2ac.,ak nov. 5a'ciol.i!a i2l./ o/ra'lo 'a r.pic.!(i2l./ pnolavca 'a',oj. '. o/ lav. i r.pa)4Sa/ c.rkarij. plivaj po vo/i /a '. 2alij.po. 2a 'la,kovo/n +iljk i o+ijca%ro! kojoj '. pr.o+ra2avaj in5.k,ivni o+lik-!.,ac.rkarij2ac.,ak+/c. para2i,a4'IIC'# SI'#*Zara2i '. pr.ko 2,.r!icki n.o+ra/j.n. vo/.n. +iljk. 'a !.,ac.rkarija!a4O'novni 'i!p,o!i 5a'ciolija2. '$ro2nica +ol ,r+%povracanj.prolivpov.canj. j.,r../.!op',rkcija 2cni% p,.va ako

j. +ol.', pr.'la %ronicni o+lik4 ? krvi l.koci,o2a i .o2inoFlija4 Sl.2.na j.v.cana4%I&#$O"#*"ala2 jaja ',olici 2ci ili /o/.nalno! 'ok4 S.roloija$al.rij'ka pro+apr.cipi,acija i RVK4Tera2ija**i%loro5.nol .!.,in(nika/ a!+lan,no)4 An,i+io,ici '. n. /aj pro,iv para2i,av.c 2+o '.kn/arni% 2cni% in5.kcija4 XDO j. pr.porcila Tricla+.n/a2ol4



+:.SHISTOSTOMEPripa/aj kla'i Pla,%&%.l!in,.' poro/ici S%i',o'o!a,i/a.4 Si',o'o!ija2a j.+ol.', lj/i(!'karci oni koji !.n',riraj)j.r rin '. o'lo+a/ja krv4MO!OO$I&#*Para2i, koji i!a j./in',v.n ra/j o/voj.ni ' polovi v.licin. 3C-8C!!!i2jaci a 2.nk. ' /2. o/ 8C-8<!!4 M2jak i!a in.ko5orni kanal(v.n,raln

+ra2/) ko!. 2.nka ',alno +oravi4 Karak,.ri',icno j. ,o /a !2jak i!a ,ij.lo,akvo /a pravi kanal-in.ko5or i on ,o! kanal no'i 'voj 2.nk i cij.li2ivo, '. n. o/vaja o/ nj.4 Sl./.ca karak,.ri',ika j. /a 'pa/a /iplo!a,o/.i!a 'n i vr'n pijavk4 Jaja ' .!+rioni'a!a n.!aj op.rcl! ali i!ajkarak,.ri',ican 'iljak na ra2lici,i! !j.',i!a 2avi'no o/ vr',.4Z.nka 'polno 2r.l. '%i',o',o!. i2l.2. oko 3CC-9<CC jaja 'vako o/ nji% 'a/r2in.2r.l larv 'a ,r.p.,ljika!a-!iraci/ij koji no'ioc 'a2rij.va 2a =-3C /ana apo',aj. pokr.,na 2a 9 './!ic.4On. '%i',o',o!. koj. ' najva2nij.$34S%i',o',o!a %.!a,o+i!-v.licin. >-3>!! a 2.nk. -8C!!4 O/ra'li o+lici2iv. v.n'ki! pl.k''i!a !al. 2/j.lic./r.nirajci !okracn +.'ik4 Jaja 'ovalna 'a ,.r!inalni! 'iljko!4 O'lo+a/jaj '. p,.! !okrac.rij.,ko',olico!484S%i',o',o!a !an'oni-!2jaci =-3C!! a 2.nk. >-3<!!4 O/ra'li o+lici 2iv. !.2.n,.ricni! v.na!a /r.nirajci kolon4 Jaja ' ovalna 'a la,.ralni!'iljko!4 O'lo+a/jaj '. p,.! ',olic.494S%i',o',o!a japonic!-2a !2jak. >-8C!! a 2.nk. 3C-8=!!4 O/ra'lio+lici 2iv. !.2.n,.ricni! v.na!a /r.nirajci crij.vo4 Jaja ' ovalna 'a,anki! la,.ralni! 'iljko! i o'lo+a/jaj '. pr.ko ',olic.4!#"8O&I CI'5S*#ovj.k '. inFcira(ako j.',. ',alni /o!acin)-i2 nj.ovo pro+avno ,rak,a '.o'lo+o/. jaja koja /o'pij.vaj vo/4 T n.!a poklopca v.c n,ra'nji!'okovi!a .!+rion ra',vara jaja i o'lo+a/ja '. !iraci/ij4 ? vo/i pliva i/. /op2a i , '. ',vor. 8 .n.racij. 'poroci',aon n.!a r.ija i!a 8 .n.racij'poroci',a i2 koj. '. ra2v%a c.rkarija koja j. 2a ra2lik o/ 5a'ciol.0?RKO#ERKARIJA i!a racva', r.p a c.rkarija prav r.pic4 "ap',a p2a i plivapovr'no po vo/i4 Ka/a covj.k %o/a po vo/i ona a napa/n. 2alij.pi '. 2anj.a pr.ko ko2. i pr.ko !ali% !ikropovr./a n.'. p.ri5.rni v.n'ki i li!5ni'i',.! /ola2i cirklacij pa pr.ko plca j.,r4 Toko! in5.kcij. on. +.'voj r.p i ,ran'5or!i' '. i',o2o!l.4 ? j.,ri i',o2o!li 'a2rij.vaj !2jak. i 2.nk.4 Miracija '. 2a,i! na',avl%a pr.!a !.2.n,.ricni! v.na!aili v.na!a !al. karlic. i ika/a '. pricvr',. 2a 2i/ krvni% '/ova koj. i% %ran.2.nk. pola2 jaja koja '. pr.ko 5.c.'a ili rina o'lo+a/jaj 'polja'nj'r./in4'IIC'# SI'#*Prvi 'i!p,o! j. 'vr+.2 na !j.', la'ka c.rkarij. nakon c.a na',aj.ro2nica /r%,avica proliv i ka'alj +olovi !i'ici!a r,ikarija4 "aj,.2.po'l./ic. v.2an. 2a %ronicn in5.kcij ' oa,.c.nja j.,r. 'a nj.ni!v.canj.! %.pa,o!.alijav.canj.! 'l.2.n.- 'pl.no!.alija i v.canj.li!5ni% 2ila4 Povr.!.no jaja !o /a o/ i /o cn' i 'rca 'a ',varanj.!ranlo!a,o2n. r.akcij.4 "akon A ',i!lacij. T li!5oci,i lc. ci,okin. koji 'o/ovorni 2a ov r.akcij4

%I&#$O"#*



"ala2 jaja rin ili ',olici4 Zavi'no o/ vr',. on. i!aj 'iljak na ra2lici,ojlokali2aciji4 S%i',o',o!a %.!a,o+i! i!a ,.r!inalan a !an'oni i japonic!la,.ralni 'iljak4 O/ '.rolo'ki% !.,o/a$ci',o'kopija i r.k,o'kopija4I&ECE&E*Sprovo/i '. pri!j.no! pr.para,a an,i!ona(0a/inAn,io!alin) i Pra2ian,.lkoji /j.lj 'a!o na o/ra'l. crv. i2a2ivajci /..n.ra,ivn. pro!j.n.4

+;.P#!#$OIM5S ESTE!M#IMor-ologija i razojni 4ikls*Plcni !.,ilj /al.ko i',ioka v.licin. >-3<!! koji lici na 2rno ka5.4 O/ra'lipara2i,i 2iv. ci',icni! pro'ir.nji!a plca koja ' o+av.2no pov.2ana 'a+ron%ijalni! ',a+lo!4 Jaja ' 2,o'!./j. +oj. 'a op.rcl!o!4 I2 inFciranoorani2!a jaja '. o'lo+a/jaj li 'p,!o! ili ',olico! vanj'k 'r.//innajc.'c. vo/.n kojoj o'lo+o/j.na larva !iraci/ij napa/a prvo



'la,kovo/no p2a('.!i'lco'pira)-pr.la2ni /o!acin koa nap',a ',a/ijc.rkarija4 *alji ra2voj c.rkarija !.,ac.rkarij. pro2ivi /ro! pr.la2no!/o!acin 'la,kovo/no! racic(cr',ac.a.)4Ka/a poo/an /.Fni,ivni /o!acin poj./. 'irovo racica crij.v '. i2l.,r.!a,o/. koj. !iriraj kro2 p.ri,on.aln 'pljin na /ija5ra! pa plcakoja po',aj ciro,icna 'a ',varanj.! apc.'a oko !.,ilja kao i v.2ivn. ca%r.4

O/ in.',ij. !.,ac.rkarija /o nala2a jaja 'p,! ili ',olici po,r.+no j. 8-9!j.'.ca4 Para2i,i koji o/',paj o/ nor!alno !iracij'ko p,a !o /oci /r4oran.4'lini4ke mani-esta4ije*Pr.ovla/avaj 'i!p,o!i o/ ',ran. r.'pira,orno ,rak,a %ronican ka'alj 'a'krvica',i! i'ka'ljaj.! +ol r/i!a4 Tako/j. !o povi'.na ,.!p.ra,ra/i'pn.a+ol r/i!a4%ijagnoza i lije4enje*"ala2o! jaja 'p,! ili 5.c.' kao i nala2 o/4an,i,ij.la '.r!4Lij.k i2+ora j. pra2ian,.l4Mj.ra opr.2a$,.r!icka o+ra/a racica prij. kon2!iranja4

+<.EM#TO%E(O2ste oso/ine)".!a,o/. ' konc 'licni n.'.!.n,irani para2i,i /2in. o/ n.koliko!ili!.,ara /o j./no !.,ra 'a o/voj.ni! polovi!a4 "akon oplo/nj. !2jakin. 2.nka na',avi /a 2ivi pola2. jaja i !o2. pa +/. orani2! covj.ka3-9 o/in.4Tij.lo i! j. pokriv.no ko!pl.k'no ra/j.ni! o!o,ac.! koji '.na2iva ,.!.n,!4 Po'j./j /o+ro ra2vij.n pro+avni 'polni i n.rvni 'i',.!4Proba*ni 2apocinj. 'ni! o,voro! na koji '. na/ov.2j. j./njak4 Onpr./',avlja cij.v kojo! '. %rana kr.c. o/ lav. /o crij.va4ra/i +olj.pro+avljanja %ran. 2lij.2/. oko j./njaka pra2n. 'voj 'a/r2aj j./njak4Sr./i'nj. pro'ir.nj. oko j./njaka vi/ lkovic. j. cirklarni !i'ic koji





<.Crijenim sadrzajem0a.lm/ri4oideos=.Tjelesnim te4nostima0larije