16
nr 5(13)/2013 ŚPIJ KOCHANY ŚPIJ OB TU RA C Y JN Y BEZDECH SENNY TO SCHORZENIE M AŁO ZNANE I RZADKO ROZPOZNAWANE – str. 2 GDY PATRZĘ W TWE OCZY ROZM OWA Z KRZ Y SZ TO FE M CZARNECKIM O N A TU RA LN Y CH M ETODACH LE CZ E N IA – str. 6 MIĘDZY NAMI KOBIETAMI MIĘŚNIAKI M ACICY, A SZANSA NA POSIADANIE POTOM STWA – str. 8 NIECHCIANE PAMIĄTKI Z WAKACJI CZYM P O W STA ŁE NA TW A RZ Y P RZ E B A RW IE N IA I JA K SIĘ ICH POZBYĆ – str. 10 Krzyżówka i konkurs z atrakcyjnymi nagrodami. Zapraszamy do lektury! miejski informator o tematyce zdrowia i urody Zasmakuj niebagatelnej przyjemności i poznaj piękno smaku tradycyjnej kuchni japońskiej Czytaj na str. 12 Ryba, ryż Ryba, ryż i wodorosty i wodorosty

Zdrowy Białystok Nr 13

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Magazyn o zdrowiu

Citation preview

Page 1: Zdrowy Białystok Nr 13

nr 5(13)/2013

ŚPIJ KOCHANY ŚPIJ

OB TU RA CY JNY B E ZD E CH SE N NY

TO SCH O RZE N IE M A ŁO ZN A N E

I RZA D KO ROZP OZN AW A N E

– str. 2

GDY PATRZĘ W TWE OCZY

ROZM OW A Z KRZ Y SZTO FE M

CZA RN E CKIM O N ATU RA LNYCH

M E TO D A CH LE CZE N IA

– str. 6

MIĘDZY NAMI KOBIETAMI

MIĘ ŚN IA KI M A CICY, A SZA N SA

N A P O SIA D A N IE P O TO M STW A

– str. 8

NIECHCIANE PAMIĄTKI Z WAKACJI

CZ Y M SĄ P OW STA ŁE N A TW A RZ Y

P RZE B A RW IE N IA I JA K SIĘ

ICH P OZB YĆ

– str. 10

Krzyżówka i konkurs z atrakcyjnymi nagrodami.

Zapraszamy do lektury!

miejski informator o tematyce zdrowia i urody

Zasmakuj niebagatelnej przyjemności i poznaj piękno smaku tradycyjnej kuchni japońskiej

Czytaj na str. 12

Ryba, ryżRyba, ryżi wodorostyi wodorosty

Page 2: Zdrowy Białystok Nr 13

Sen jest podstawową potrzebą człowieka, bez której nie można normalnie funkcjonować. To także jeden z najprzyjemniejszych stanów naszego organizmu. Zadbajmy więc o to, by był zdrowy, głęboki i niczym nie zmącony.

Zaburzenia oddychania w czasie snu to

niezwykle ważna i w dalszym ciągu zbyt rzadko ro-

zpoznawana w Polsce grupa chorób. Obturacyjny

(zamykający drogi oddechowe) bezdech sen-

ny (OBS), najczęstsza w tej grupie choroba, jest

wciąż schorzeniem mało znanym zarówno wśród

pacjentów, jak i lekarzy, szczególnie podstawowej

opieki zdrowotnej. Jednakże ostatnio, w związku

z większą liczbą incydentów sercowo-naczynio-

wych, zauważa się wśród lekarzy wielu specjalności

wzrost zainteresowania zaburzeniami oddychania

w czasie snu. Natomiast świadomość choroby w

społeczeństwie jest w dalszym ciągu znikoma.

Istotą choroby są cyklicznie powtarzające

się w czasie snu epizody bezdechu lub znac-

znego spłycenia oddychania. Wywołane są

one upośledzeniem drożności dróg odde-

chowych na poziomie gardła, tzw. obturacyjny

bezdech senny, związany m.in. z nadmierną

ilością tkanki tłuszczowej w obrębie szyi i/lub

nieprawidłowościami w budowie górnych

dróg oddechowych. Rzadziej występuje tzw.

centralny bezdech senny, występujący u cho-

rych z niewydolnością serca, albo schorzeniami

ośrodkowego układu nerwowego. Zaburzenia te,

powodują zapadanie się miękkich części gardła i

zamykanie górnych dróg oddechowych w czasie

snu - tzw. obturację. Chory początkowo głośno

chrapie, po czym dochodzi do zatrzymania odd-

ychania, co prowadzi m.in. do obniżenia stężenia

tlenu we krwi. Żeby przeciwdziałać niebezpiec-

znym skutkom niedotlenienia (np. zawałowi

mięśnia sercowego, udarowi) mózg chorego otrzy-

muje sygnał do wybudzenia – w tym momen-

cie chory najczęściej nieświadomie robi głęboki

wdech i ponownie zapada w sen. Powtarzające się

wielokrotnie (często nawet kilkadziesiąt razy w cza-

sie godziny snu) bezdechy, poza niebezpiecznym

niedotlenieniem, prowadzą do tzw. fragmentacji

snu, czyli wielokrotnych mikroprzebudzeń.

A cóż to znaczy? Otóż sen możemy podzielić na

dwie główne fazy występujące wielokrotnie po

sobie w czasie jednej nocy: fazę N, w czasie której

„odpoczywa” ciało i fazę R, w trakcie której „odpoc-

zywa” umysł. Częste przebudzenia powodują

przerwanie fazy N i uniemożliwiają pojawienie się

prawidłowej fazy R. Efektem tego, jest więc brak

lub niedobór fazy R - odpoczynku mózgu. Brak tej

fazy snu może prowadzić do nadmiernej senności

dziennej, pogorszenia pamięci, upośledzenia

koncentracji, stałego zmęczenia, pogorszenia

wydolności intelektualnej i zaburzeń potencji.

Nadmierna senność i zaburzenia koncentracji

znacznie zwiększają ryzyko wypadków drogowych

(zjawisko szczególnie groźne wśród otyłych za-

wodowych kierowców), pogarsza się jakość życia,

spada efektywność pracy, zdolności uczenia się itp.

Zaburzenia oddychania w czasie snu powodują

też nasilenie nadciśnienia tętniczego i zwiększenie

ryzyka niedokrwienia serca i ośrodkowego układu

nerwowego. Natomiast współwystępowanie OBS i

takich chorób jak przewlekła obturacyjna choroba

płuc (POChP), choroba niedokrwienna serca, czy

cukrzyca, nasila przebieg poszczególnych chorób

składowych, prowadząc do jeszcze bardziej nie-

bezpiecznych następstw.

Rozpoznanie bezdechu sennego wymaga wyko-

nania tzw. polisomnografii pełnej, którą wykonu-

je się przy użyciu urządzenia - polisomnografu,

oceniającego jednocześnie szereg parametrów fiz-

jologicznych snu i czuwania. Pozwala to na rozpoz-

nanie choroby i określenie stopnia jej zaawansow-

ania. Pacjenci z potwierdzoną chorobą wymagają

specjalistycznego leczenia. Podstawową metodą

jest zastosowanie tzw. protezy oddechowej CPAP.

Jest to aparat wspomagający oddychanie, po-

przez podawanie powietrza pod zwiększonym

ciśnieniem przez maskę twarzową, nosową, bądź,

specjalne „wąsy” donosowe. Dobór odpowied-

niego ciśnienia odbywa się w zależności od

stopnia zaawansowania choroby oraz chorób

towarzyszących na drodze tzw. miareczkowania,

nocą w trakcie snu w szpitalu. Ten sposób lecze-

nia stosowany jest głównie u chorych na obtura-

cyjny bezdech senny. Maska zabezpiecza drożność

dróg oddechowych w czasie snu i likwiduje bez-

dech, niwelując niekorzystne następstwa choro-

by. Leczenie chirurgiczne OBS jest skuteczne i

zalecane u mniej niż 5% pacjentów (np. chorych

z wrodzonymi zaburzeniami budowy twarzocza-

szki). Większość zabiegów laryngologicznych daje

tylko przejściowy efekt (trwający zwykle kilka ty-

godni), a powstające po zabiegu zrosty utrudniają

skuteczne leczenie protezą CPAP.

Jeszcze do niedawna na Podlasiu działała tylko

jedna pracownia snu (teraz są dwie). W związku

z tym, pacjenci na badanie oczekiwali prawie

trzy lata. Dla porównania, w Warszawie działa

kilkanaście świetnie wyposażonych pracowni.

Dlatego też, tak ważne jest uświadamianie cho-

rym, jak duże zagrożenie niesie ze sobą nielec-

zony obturacyjny bezdech senny. Mam nadzieję,

iż rozpowszechnianie tej wiedzy także wśród de-

cydentów Podlaskiego Oddziału NFZ, spowoduje

iż chorzy będą mieli większy dostęp do diagnos-

tyki i leczenia.

DR HAB. N. MED. ROBERT M. MRÓZ, SPECJALISTA CHORÓB PŁUC,

CENTRUM MEDYCYNY ODDECHOWEJ W BIAŁYMSTOKU

temat numerutemat numeru

W Polsce nie jest znana dokładna liczba osób chorujących na obturacyjny bezdech senny. Na podstawie badań przeprowadzonych w innych krajach, szacujących liczbę chorych na OBS na 2 do 11% populacji, można stwierdzić, iż w naszym kraju ta choroba dotykać może od 1 do 2 mln. osób.

Czym jest obturacyjny bezdech sennyCzym jest obturacyjny bezdech senny

Śpij kochany śpijŚpij kochany śpij

Fot.

Cen

trum

Med

ycyn

y O

ddec

how

ej

2 ZDROWY BIAŁYSTOK

Page 3: Zdrowy Białystok Nr 13

MTB-O czyli Mountainbike Orienteering (po polsku RJnO czyli Rowerowa Jazda na Orientację), jest obok biegu na orientację i narciarskiego biegu na orientację, jedną z konkurencji dyscypliny – Orienteeringu.

Zasady zawodów są proste. Chodzi o odnalezienie

w wyznaczonej kolejności wszystkich punktów

kontrolnych, zaznaczonych na mapie i ustawionych

w terenie. Mapę otrzymuje się minutę przed star-

tem. Wygrywa ten, kto ukończy zawody w najkrót-

szym czasie. O zwycięstwie decydują nie tylko silne

nogi i znakomity balans na siodełku, ale również

umiejętność precyzyjnej i szybkiej nawigacji.

Największą przyjemnością i zaletą tej dyscypliny

jest to, że uczymy się samodzielnego i szyb-

kiego podejmowania decyzji oraz przestajemy bać

się trudnych sytuacji. Dyscyplina ta uzmysławia

nam jak ważne jest zachowanie spokoju i pełnej

koncentracji podczas pokonywania trasy. A oto

wyniki klubowych zmagań. W kategorii kobiet

zwyciężyły: do 14 lat - Aleksandra Oleszek z UKS

Azymek Zdzieszowice, do 17 lat - Maria Prusik

Z 97 PKO Harpagan Gdańsk, do 21 lat – Anna

Kamińska z KU AZS WAT Warszawa. W kategorii

mężczyzn zwyciężyli: do 14 lat – Tomasz Nitsch z

UNTS Warszawa, do 17 lat – Sebastian Niczyporuk

z UKS Trops, do 21 lat – Sebastian Wojtynek z

UKS Azymek Zdzieszowice. I jeszcze wyniki w

klasyfikacji drużynowej: I miejsce - PKO Harpagan

Gdańsk, II miejsce - Azymek Zdzieszowice, III mie-

jsce - UKS Trops Białystok.

Kolebką biegu na orientację jest Skandynawia.

Pierwsze zawody odbyły się w norweskim mieście

Bergen w 1897r. Dwa lata wcześniej zostały roze-

grane zawody wojskowe pomiędzy garnizonami

ze Sztokholmu i Oslo. Pierwsze międzynarodowe

zawody zorganizowano w 1932r. w Norwegii

pomiędzy reprezentacjami Szwecji i Norwegii.

Stopniowy rozwój tej dyscypliny, doprowadził

do tego, iż pojawiły się inne dyscypliny orientacji

sportowej: narciarski bieg na orientację, rowerowa

jazda na orientację oraz orientacja na wózkach

inwalidzkich dla osób niepełnosprawnych.

Pierwsze międzynarodowe zawody w rowe-

rowej Jeździe na Orientację zostały rozegrane

w 1999r. i był to cykl imprez Pucharu Świata. Od

2002r. rozgrywane są co roku Mistrzostwa Świata,

a w 2006r. po raz pierwszy w Polsce rozegrane

zostały Mistrzostwa Europy. Natomiast Polska jest

organizatorem Mistrzostw Świata, które odbędą

się w dniach 24-31 sierpnia 2014r. w Białymstoku,

Supraślu i Krynkach.

OPRAC. MB

W dniach 20-22 września b.r. w Supraślu odbyły się Klubowe Mistrzostwa Polski w RJnOW dniach 20-22 września b.r. w Supraślu odbyły się Klubowe Mistrzostwa Polski w RJnO

Orientuj sięOrientuj się

Fot.

And

rzej

Nic

zypo

ruk

Adam Szymczuk (6 lat) z mama Ireną, którzy zajęli I miejsce w kategorii rodzinnej OpenR▲

aktualnościaktualności

ZDROWY BIAŁYSTOK 3

Page 4: Zdrowy Białystok Nr 13

aktualnościaktualności

Istnieją cztery główne grupy krwi A, B, AB oraz 0. Ponadto, w miarę roz-

woju serologii (nauki o grupach krwi) wykryto wiele dodatkowych antygen-

ów, dzięki którym powstały dodatkowe podgrupy. Bardzo duże znaczenie

ma tu odkryty w 1941r. przez Laindsteinera antygen Rh. Na krwinkach cz-

erwonych (erytrocytach) znajduje się szereg różnych białek, które decydują

jaką mamy grupę krwi. Na powierzchni erytrocytów może być obecna

jeszcze inna cząsteczka, białko D (tzw. czynnik Rh). W przypadku jego

obecności grupa krwi jest Rh dodatnia, przy braku – Rh ujemna. Otrzymujemy

wówczas ARh+, ARh-, BRh+, BRh-, itd. Warto dodać, iż ten antygen występuje

u większości ludzi. W Polsce jest najwięcej osób majacych grupę krwi A,

ok. 37%, grupę O ma ok. 32%, B - ok. 20%, najrzadsza jest grupa AB, ma ją

tylko ok. 8% ludności.

Badanie oznaczające grupę krwi wykonuje się, aby dobrać odpowied-

niego dawcę krwi. Jednak w wielu przypadkach badanie wykonuje się w

celu wpisania grupy krwi do dokumentacji medycznej (np. u honorowych

dawców krwi, kobiet w ciąży) lub po prostu zaspokojenia własnej ciekawości.

Badanie można wykonać odpłatnie w każdym laboratorium medycznym.

Natomiast jeśli zdecydujemy się oddać krew w jednym z regionalnych cen-

trów krwiodawstwa grupa krwi zostanie oznaczona bezpłatnie. Do badania

nie jest konieczne żadne specjalne przygotowanie, nie trzeba być na czczo.

Pobiera się próbkę krwi żylnej (zazwyczaj z ręki), identycznie jak podczas

pobierania krwi w celu wykonania morfologii.

Każdy z nas może znaleźć się w sytuacji gdy będzie potrzebował szybk-

iej transfuzji. Dawniej istniała możliwość wpisania grupy krwi do dowodu

osobistego. Została ona jednak zlikwidowana. Na szczęście Ministerstwo

Zdrowia przygotowało obowiązujący wzór Karty Identyfikacyjnej Grupy

Krwi. Posiadanie takiej karty pozwala służbom medycznym skrócić procedurę

przygotowania krwi do transfuzji o ok. 30 min. Ten czas, to kapitał na wagę

ludzkiego życia. Warto więc zainwestować w swoje bezpieczeństwo.

Koszt badania: laboratorium na ul. Słonimskiej – 40zł, laboratorium w

Eskulapie – 35zł, laboratorium Diagnostyka – 40zł (wydanie karty identy-

fikacyjnej - dwa oznaczenia - 75zł), Regionalne Centrum Krwiodawstwa i

Krwiolecznictwa – 50zł.

MARZENA BĘCŁOWICZ

KONSULTACJA MERYTORYCZNA: DR.N.MED. MAŁGORZATA HOŁUB, ZASTĘPCA KIEROWNIKA LABORATORIUM DIAGNOSTYKA SP. Z O.O. W BIAŁYMSTOKU

MÓJ KALENDARZ Grupa krwiBADAŃ

Czy znasz swoją grupę krwi?Czy znasz swoją grupę krwi?

Różowy październikRak piersi to najczęściej

występujący nowotwór zło-

śliwy u kobiet. Wczesne wy-

krycie go i wdrożenie odpo-

wiedniego specjalistycznego

leczenia, daje praktycznie cał-

kowitą szansę wyleczenia.

Większość nowotworów

piersi wykrywana jest sa-

modzielnie przez kobie-

ty. Dlatego też, przypomi-

namy wsz ystkim paniom

o comiesięcznym samobada-

niu. Powinno ono być nawykiem kontynuowanym

przez całe życie. Niestety wiele pań przyznaje, że

nie bada się ze strachu. Życie w nieświadomości

wydaje się im łatwiejsze. Taką postawę można

jednak przypłacić życiem. Wczesne wykrycie no-

wotworu daje praktycznie całkowitą szansę wy-

leczenia, gdyż rak piersi charakteryzuje się długą

fazą przedkliniczną – oznacza to, że potrafi roz-

wijać się przez wiele lat, nie wykazując żadnych

objawów. Dlatego, zarówno samobadanie, USG

jak i mammografia powinny zostać wpisane do

obowiązkowych badań każdej kobiety.

Samobadanie piersi składa się z dwóch etapów:

oglądania stanu piersi oraz badania dotykowe-

go – palpacyjnego. Kobieta powinna badać się

w ciepłym miejscu, gdzie można się skupić, za-

chować prywatność i nie spieszyć się. Badanie

należy wykonywać regularnie co miesiąc, 2-3 dni

po miesiączce. W okresie przekwitania, po usta-

niu miesiączkowania, piersi powinno się badać,

w dniu łatwym do zapamiętania np. pierwszego

dnia każdego miesiąca.

Wiekszość nowotworów występuje pod po-

stacią pojedyńczych, twardych i bezbolesnych

guzków. Jeśli kobieta regularnie bada piersi mo-

że bez trudności wykryć wszelkie zmiany, które

następnie ocenia lekarz – specjalista.

Przezorny zawsze ubezpieczony

Uciążliwy katar, ból gardła, gorączka, objawy

te kojarzą nam się zazwyczaj z jesienno-zimo-

wymi infekcjami. Mogą one skutecznie pokrzy-

żować nasze plany i uprzykrzyć życie. Jak się ich

ustrzeć? Już teraz skompletuj z nami jesienną

apteczkę Vicks!

Pogoda, zwłaszcza w Polsce, często bywa ka-

pryśna. Zimne wieczory i rześkie poranki powo-

dują, iż te gwałtowne zmiany temperatury sprzy-

jają powstaniu pierwszych jesiennych infekcji.

Wahania temperatur osłabiają odporność spra-

wiając, że organizm nie jest w stanie obronić się

przed szkodliwym działaniem bakterii czy wiru-

sów. Kiedy więc za oknem słota, warto zaopatrzyć

domową apteczkę w zestaw podstawowych leków

na przeziębienie i grypę. A co się w niej powinno

znaleźć? Otóż, przede wszystkim podstawowe le-

ki obniżające gorączkę oraz wspomagające orga-

nizm w walce z chorobą.

Spośród różnych preparatów obecnych na pol-

skim rynku, marka Vicks oferuje połączenie sku-

tecznych składników czynnych, z substancjami

pomocniczymi pochodzenia naturalnego, takimi

jak: ekstrakt z eukaliptusa, miód, mentol, imbir czy

aloes. Jest to też jedyna marka z tak szeroką gamą

produktów, dająca możliwość wyboru preparatu

w zależności od potrzeb chorego. Oferuje pacjen-

tom aż dziewięć różnych preparatów leczniczych,

w różnych wielkościach opakowań, zwalczających

przeziębianie i grypę.

Pamiętajmy jednak, że nie ma lepszej kuracji

wzmacniającej naszą odporność niż korzystanie

z uroków tej pięknej pory roku. Wycieczki rowe-

rowe, spacery, jogging, a przede wszystkim relaks

i odpoczynek sprzyjają budowaniu naturalnej od-

porności. Jesień to czas, kiedy dostępne są świeże

warzywa i owoce będące źródłem witamin oraz

mikroelementów. Pyszne koktajle, przygotowy-

wane ze świeżo wyciśniętych owoców i jogurtów

naturalnych, nie tylko doskonale nas orzeźwiają,

ale i korzystanie wpływają na układ immunolo-

giczny, aktywizując jego pracę.

MARZENA BĘCŁOWICZ

KonkursKonkursA dla naszych czytelników mamy konkurs,

w którym nagrodą jest apteczka Vicks. Aby

ją otrzymać należy przesłać nam własny,

sprawdzony przepis na walkę z jesiennym

przeziębieniem. Zgłoszenia (zawierające

pełne dane adresowe) prosimy przesyłać do

15 listopada 2013 r. na adres redakcji: „Zdrowy

Białystok” ul. Zwycięstwa 10A/201, 15-703

Białystok lub [email protected].

Zapraszamy do zabawy!

Fot.

Vick

s

4 ZDROWY BIAŁYSTOK

Page 5: Zdrowy Białystok Nr 13

ZDROWY BIAŁYSTOK 5

Page 6: Zdrowy Białystok Nr 13

6 ZDROWY BIAŁYSTOK

O naturalnych metodach leczenia, m.in. o homeopatii, medycynie manualnej, irydologii, ziołolecznictwie, z Krzysztofem Czarneckim rozmawia Marzena Bęcłowicz.

– Kilka dni temu wpadła do mnie znajo-ma z rewelacyjną wiadomością „Słuchaj, pamiętasz te moje wieczne dolegliwości żołądkowe? Byłam u lekarza, który tylko patrząc mi w oczy relacjonował wszyst-kie moje dotychczasowe i obecne choro-by. Do tego bardzo dokładnie opowiadał o moich cechach charakteru i osobowo-ści, jakbyśmy znali się od lat” – opowia-dała pełna emocji. Bardzo zaciekawił mnie temat i postanowiłam do Pana zadzwonić. Jak to jest z tym patrzeniem pacjentowi w oczy?– Irydodiagnostyka lub po prostu irydologia,

gdyż tak nazywa się ta dziedzina nauki, służy

do oceny stanu zdrowia pacjenta na podstawie

obrazu tęczówki oka i pojawiających się na niej

zmian w strukturze anatomicznej lub mikroana-

litycznej. Badanie jest bezbolesne, wykonuje się

je za pomocą specjalnego urządzenia zwanego

irydoskopem. Oglądając tęczówkę oka potrafię

ocenić jaki organ pacjenta jest chory. Oglądam

jedno i drugie oko, gdyż prawe „odpowiada” za

cechy dziedziczone, natomiast lewe pokazuje stan

obecny. Po badaniu irydologicznym i oczywiście

zebranym wywiadzie, takim jak u „klasycznego”

lekarza, dobieram pacjentowi odpowiednie mie-

szanki ziołowe. Stosowanie ziół jest czymś natural-

nym i znanym od wieków. Zioła regenerują, wspo-

magają i usprawniają fizjologię pracy organizmu.

Leczę przyczynę choroby, a nie objawy, jak to jest

zwyczajowo robione w medycynie klasycznej.

Podam przykład. Bardzo popularna choroba jaką

jest łuszczyca, nie jest chorobą skóry tylko jelita

grubego i dopóki go nie wyleczymy, nie wyle-

czymy łuszczycy. Dodam, że nie neguję leczenia

klasycznego. Kuracja ziołami i terapia homeopa-

tyczna nie wykluczają leczenia chemicznego, dla-

tego nigdy nie zalecam pacjentom odstawiania

leków przepisanych przez lekarzy.

– A co skłoniło Pana, by zająć się właśnie takimi dziedzinami nauki i kształcić w tym kierunku? Jest Pan przecież z wykształce-nia lekarzem weterynarii.– Tak, to prawda. W 1989r skończyłem studia

weterynaryjne w Olsztynie. W trakcie nauki spot-

kałem na swojej drodze zielarza, był nim Eligiusz

Kozłowski. To właśnie on tak bardzo zafascyno-

wał mnie naturą, ziołami oraz leczeniem metoda-

mi naturalnymi. A praktykującym weterynarzem

oczywiście byłem, tyle tylko, że bardzo krótko

– jedynie ok. pięć lat. Jednak już wtedy zajmo-

wałem się ziołolecznictwem i przyjmowałem

pierwszych pacjentów. Obecnie mam za sobą

już ponad 30 lat pracy.

Z tej racji, iż mam wykształcenie medyczne

mogłem korzystać z różnych podyplomowych

kursów. Skończyłem więc wszystko jeśli chodzi

o medycynę manualną, czyli ustawianie stawów

obwodowych i kręgosłupa; skończyłem irydologię

w Instytucie Irydologii w Radomiu; skończyłem

homeopatię klasyczną, a ziołolecznictwo, jak już

wspomniałem, poznałem na studiach. Obecnie

prowadzę ośrodek, w którym praktykuję wszyst-

kie naturalne metody pomocy, pozwalające po-

wrócić organizmowi do zdrowia. Również wszyscy

moi pracownicy mają wykształcenie medyczne.

Poza wizytami diagnostycznymi organizujemy

też wczasy zdrowotne.

– A jacy ludzie przychodzą do Pana po po-moc?– Przeróżni. Jeżeli chodzi o przekrój społeczny

to śmiało powiem, że wszyscy. Wykształceni, nie-

wykształceni, młodzi, dorośli, starzy. Tacy, którzy

potrzebują pomocy, tacy którzy zawiedli się na

medycynie konwencjonalnej. Dla niektórych je-

stem tzw. „ostatnią deską ratunku”. Nikomu nie

odmawiam pomocy. Pochwalę się, że udaje mi się

z powodzeniem wyleczyć większość przypadków.

Mam też wielu stałych pacjentów. Powiem tylko,

iż chorych rejestrujemy tylko jednego dnia, na

cały miesiąc następny. Zainteresowanie jest tak

duże, że po ok. 4-5 godzinach brakuje nam wol-

nych terminów.

– Więc jak widać na nadmiar wolnego cza-su Pan nie narzeka. A czy w natłoku zajęć znajduje Pan czas dla siebie i rodziny, mo-że ma Pan jakieś hobby?– Moje hobby to cały czas nauka, nauka i nauka.

A najbardziej niestety brakuje mi czasu dla rodziny.

Wprawdzie moi trzej synowie są już dorośli i nie

wymagają na co dzień ojcowskiej troski, ale mam

jeszcze troje wnucząt – dwóch wnuków i wnuczkę

i to im chciałbym poświęcać więcej czasu.

– A czy siebie i swoich bliskich również Pan leczy?– Tak. My nie stosujemy antybiotyków. Grypę,

anginę czy przeziębienia leczymy naturalnie.

Oczywiście nie zapominamy też o tradycyjnych

badaniach kontrolnych. Naszym kuracjuszom

w ośrodku, również pobieramy krew i robimy

badania laboratoryjne.

A czytelnikom udzielę pewnej rady. Chorując

często, obserwujmy przyrodę i patrzmy co pyli

w danym momencie. Jeśli znajdziemy alergen,

to powinniśmy wówczas zastosować go w po-

staci leku homeopatycznego. Wyleczenie gwa-

rantowane.

– Dziękuję za rozmowę. A zainteresowa-nym zdradzę, iż moja znajoma po wizycie u pana Krzysztofa ma się świetnie. Już dawno zapomniała co to ból brzucha.

wywiad numeruwywiad numeru

Fot.

Arc

hiw

um r

ozm

ówcy

Jaką receptę na zdrowie ma dr Krzysztof Czarnecki, Jaką receptę na zdrowie ma dr Krzysztof Czarnecki,

kierownik ośrodka „Iris” w Czartoriikierownik ośrodka „Iris” w Czartorii

Gdy patrzę w twe oczyGdy patrzę w twe oczy

Page 7: Zdrowy Białystok Nr 13

ZDROWY BIAŁYSTOK 7

Samochody przeznaczone do poruszania się w mieście powinny charakteryzować się niewygórowaną ceną zakupu, niewielkim spalaniem, funkcjonalnością i niezawodnością. Dobrze także, aby auto miało odpowiednio pojemny bagażnik oraz, by można nim było łatwo zaparkować. Zwycięzcą wśród pojazdów segmentu B okazała się Kia Rio z silnikiem benzynowym 1.4 i mocy 109 KM.

Czwarta generacja modelu Rio, oprócz atrak-

cyjnego wyglądu, charakteryzuje się również niski-

mi kosztami eksploatacji, wygodnym i funkcjonal-

nym wnętrzem, a także niezawodnością i łatwością

poruszania się w „miejskiej dżungli”. Potwierdza to

„Megatest aut miejskich”, który został przeprowad-

zony przez dziennikarzy tygodnika Motor. Podczas

licznych konkurencji, w których brano pod uwagę

i przydzielano odpowiednią ilość punktów, była:

przestronność (wielkość kabiny i bagażnika),

funkcjonalność (ilość i rozmieszczenie półek

i schowków, łatwość powiększania bagażnika),

jazda i parkowanie (poruszanie się w mieście),

bezpieczeństwo (ochrona podróżujących) oraz

koszty (czyli ilość spalanego paliwa, cenę zakupu

i dostępne wyposażenie). Dziennikarze przetes-

towali 18 samochodów z segmentu B z nadwoziem

pięciodrzwiowym oraz wyposażonych w silniki

benzynowe o mocy ok. 100 KM. W całym teście

zdecydowanym zwycięzcą okazała się Kia Rio

z silnikiem 1.4 CVVT L o mocy 109 KM i momen-

cie obrotowym 137 Nm. Największymi zaleta-

mi auta, dzięki którym bezapelacyjnie wygrało

ono z konkurencją, okazała się niesamow-

ita funkcjonalność wnętrza oraz najniższe ze

wszystkich koszty eksploatacji pojazdu. Pojazd

także świetnie spisał się podczas testów jazdy

(symulacją poruszania się w mieście był szybki

slalom) – oferuje on bardzo komfortowe warun-

ki przemieszczania się w terenie zabudowanym.

Co warte podkreślenia, Kia Rio jest jedynym au-

tem w całym teście, które zapewnia aż 7-letnią

gwarancję producencką.

Więcej o modelu RioKia Rio czwartej generacji jest bardziej ob-

szerne niż poprzednik i oferuje więcej miejs-

ca na bagaż. Podstawa przedniej szyby została

przesunięta do przodu i lekko do góry, rozstaw

osi zwiększył się o 70 mm, a nadwozie rozszerzo-

no o 25 mm. Dzięki tym wszystkim zabiegom

z przodu przestrzeń na nogi wzrosła o 45 mm,

a na wysokości głowy o 8 mm. Podobnie jak

w innych niedawno wprowadzonych modelach

marki Kia, zachowano charakterystyczny układ

wnętrza – z trzywskaźnikowym zestawem zegarów

i precyzyjną grafiką instrumentów o wysokiej

funkcjonalności. Poziomy układ deski rozdzielczej

podkreśla wrażenie szerokości i przestrzeni.

Ciekawostką są przełączniki na konsoli środkowej,

zgrabnie zintegrowane z ogrzewaniem i sterujące

różnymi dodatkowymi funkcjami.

Jednostki napędoweWśród silników benzynowych do wyboru są

dwie jednostki: czterocylindrowe 1.4 oraz 1.2.

W rozwiązaniach technologicznych wprowadzono

modyfikacje zmierzające do obniżenia tarcia oraz

osiągnięcia lepszych reakcji i konkurencyjnego

zużycia paliwa. Dzięki modyfikacjom jednostka

benzynowa 1.2 litra (85 KM) zadowoli się zużyciem

paliwa w cyklu miejskim na poziomie 6 litrów na

100 km. W przypadku motoru o pojemności 1.4

litra (109 KM) średnie spalanie w mieście wynosi

ok. 7 litrów na 100 km. Ich prędkość maksymalna

wynosi odpowiednio 168 i 183 km/godz.

W wielu krajach jednostka wysokoprężna jest

preferowanym napędem w tym segmencie i dlate-

go Rio dostępne jest z trzycylindrowym motorem

1.1 WGT zaopatrzonym w turbosprężarkę o zmien-

nej geometrii łopatek, zapewniającą moc 75 KM.

Pojazd wyposażony w ten silnik rozpędzi się do

160 km/h i zużyje w cyklu miejskim średnio 4,5

litra paliwa na 100 km. Drugim dieslem oferowa-

nym przez markę Kia jest 90 konny silnik 1.4 WGT.

Jego spalanie w mieście to ok. 5 litrów, a prędkość

maksymalna to 172 km/h.

SZYMON MARTYSZ

MIEJSCE MODEL PRZESTRONNOŚĆ FUNKCJONALNOŚĆ JAZDA PARKOWANIE BEZPIECZEŃSTWO KOSZTY

1 KIA RIO 7 1 6 16 4 1

2 PEUGEOT 208 10 5 7 5 1 8

3 CHEVROLET AVEO 1 1 18 13 2 5

HONDA JAZZ 2 1 12 7 13 5

5 SKODA FABIA 9 16 3 2 9 5

VW POLO 17 1 2 5 3 16

7 FORD FIESTA 13 5 8 4 4 11

8 SEAT IBIZA 3 17 1 10 7 8

TOYOTA YARIS 5 5 14 3 16 3

10 MAZDA 2 10 12 3 1 11 14

11 HYUNDAI i20 7 5 16 8 6 10

12 OPEL CORSA 5 5 15 9 13 13

13 NISSA MICRA 18 5 5 10 15 12

14 SUZUKI SWIFT 16 12 11 14 10 3

15 MITSUBISHI COLT 4 12 17 16 17 2

16 RENAULT CLIO 14 5 9 15 17 18

17 CITROEN C3 14 12 10 18 8 17

FIAT PUNTO 12 17 12 12 12 14

ŹRÓDŁO: MOTOR 2012 NR 28

aktualnościaktualności

Kia Rio z silnikiem benzynowym o poj. 1.4 l to zwycięzca wśród aut miejskich▲

MEGATEST AUT MIEJSKICH▼

Megatest aut miejskichMegatest aut miejskichKia Rio królujeKia Rio króluje

Page 8: Zdrowy Białystok Nr 13

8 ZDROWY BIAŁYSTOK

Od kilku lat obserwujemy tendencję spadkową narodzin dzieci w Polsce. W 2010 r. urodziło się 413 tys. dzieci, natomiast dwa lata później – 390 tys. Kobiety coraz częściej odkładają macierzyństwo na dalszy plan i zostają matkami po 35. r.ż., lub nawet później. Niestety w tym wieku trudniej zajść w ciążę, a przyczyną takiego stanu rzeczy mogą być mięśniaki macicy.

Mięśniaki macicy zbudowane są z mięśni gład-

kich, takich samych jak ściana macicy. Zaliczane

są do łagodnych rozrostów nowotworowych.

Oznacza to, że komórki mięśniowe, z których

zbudowana jest macica namnażają się nadmier-

nie w określonym regionie narządu, tworząc guz.

Wbrew temu, z czym kojarzy się słowo nowotwór,

mięśniaki mają charakter rozrostów całkowicie ła-

godnych i bardzo rzadko ulegają zezłośliwieniu.

Przyczyny powstawania mięśniaków nie zo-

stały do końca zdefiniowane. Większość teorii

łączy ich powstawanie z nierównowagą hormo-

nalną organizmu.

Postępowanie w przypadku wykrycia mięśnia-

ków uwarunkowane jest kilkoma czynnikami. Do

najczęściej branych pod uwagę zaliczamy wiel-

kość i liczbę guzów, ich umiejscowienie, szybkość

wzrostu, powodowane objawy kliniczne, wiek

i plany prokreacyjne pacjentki, a także jej ocze-

kiwania i preferencje.

Małe bezobjawowe zmiany najczęściej jedynie

obserwuje się, zalecając kontrole ginekologiczne

co 3-6 miesięcy. Za usunięciem zmiany przema-

wiają jej duże rozmiary, nawracające obfite krwa-

wienia prowadzące do anemii oraz dolegliwości

bólowe. Zaobserwowanie szybkiego wzrostu gu-

za powinno być wskazaniem do operacji w trybie

pilnym, ze względu na niebezpieczeństwo złośli-

wego charakteru guza.

Szacuje się, że mięśniaki macicy są jednym z naj-

częstszych wskazań do histerektomii, czyli ope-

racji chirurgicznego usunięcia macicy. Jeszcze do

niedawna zabieg ten był rutynowym postępo-

waniem. Jednak współczesna medycyna oferuje

szereg nowoczesnych metod, których wybór jest

uzależniony od wielu czynników, m.in. od wieku

pacjentki, umiejscowienia mięśniaka, jego roz-

miaru i unaczynienia.

– Od niedawna w Polsce stosowana jest in-

nowacyjna, farmakologiczna metoda leczenia

mięśniaków macicy. Polega ona na zastosowa-

niu substancji czynnej – octanu uliprystalu – któ-

ra powoduje zahamowanie krwawienia w cią-

gu pierwszych dziesięciu dni leczenia. Ponadto

zmniejsza ból i co najważniejsze – w większości

przypadków redukuje wielkość zmian chorobo-

wych. Komfort życia kobiet ulega znacznej popra-

wie, gdyż ustępują objawy, które utrudniały im

codzienne funkcjonowanie oraz uczestniczenie

w życiu płciowym. Terapia octanem uliprystalu

trwa do trzech miesięcy i jest bezpieczna – tłu-

maczy dr Jacek Tulimowski, ginekolog położnik,

ekspert kampanii „Między nami kobietami”.

Szacuje się, że z powodu mięśniaków macicy

cierpi co piąta kobieta po 35. roku życia i co druga

miesiączkująca pięćdziesięciolatka. Część z nich

nie wie, że jest chora, ponieważ w 15%-20% przy-

padków mięśniaki macicy, nie powoduje żadnych

dolegliwości. Regularne badania oraz wykonywa-

nie przynajmniej raz w roku USG ginekologiczne-

go pozwalają na wykrycie choroby.

Więcej informacji znajdą Państwo na stronie

www.miesniakimacicy.pl.

OPRAC. MB

Za górami, za lasami… W pewnym odległym

kraju, Dagestanie, położonym u podnóży Kaukazu,

na skraju Morza Kaspijskiego, znajduje się tajem-

nicza piaskowa góra – barchan, zwana przez tam-

tejszych mieszkańców Sarykym. Ma złocisty od-

cień i odróżnia się wyraźnie od szaro zielonkawych

gór, które ją otaczają. Jest to jedna, z dwóch na

świecie, piaskowych gór. Składa się z piasku krze-

mionkowego, który nie występuje nigdzie więcej

na pozostałym obszarze kraju. Owa góra pomimo

silnych wiatrów, nie została rozwiana przez tysią-

ce lat. Z jakiegoś powodu rotuje on tylko wokół

własnej osi. Dlatego też jest to miejsce uważane

przez miejscowych, za miejsce mocy.

Pewien mędrzec i uzdrowiciel z Machaczkały

miał przed laty sen, w którym ujrzał szare osuwi-

sko. Po długim czasie, przypadkowo trafił w po-

bliże owej piaskowej góry i ujrzał dokładnie ta-

kie samo osuwisko, jak to, które mu się przyśniło.

Okazało się, że przed laty miało tam miejsce trzę-

sienie ziemi, które niszcząc pobliską osadę, od-

słoniło jednocześnie pokład gliny o niezwykłych

właściwościach.

Glina ta, okazała się zbawienna dla ludzkiej skó-

ry. Po nałożeniu jej na twarz, cera zyskuje świe-

ży koloryt, oczyszcza się i lekko ściąga. Również

włosy nabierają ładnego połysku – zapewne pod

wpływem minerałów zawartych w glinie. Jakby

nie było, substancje te, były ukryte bardzo głę-

boko przez tysiące lat i nieskażone cywilizacją,

w bardzo czystym rejonie świata przetrwały, aby

dać się odkryć za sprawą przypadku.

Glina z tamtego miejsca to glinka zielona. Jej

niezwykłość polega również na tym, że wspoma-

ga leczenie wszelkich problemów skórnych. Kiedy

przywiozłam ją swojej cioci – wykorzystała ją jako

lekarstwo na skórę głowy. Miała ona bowiem nie-

gojącą się ranę. Po kilku nałożeniach gliny – ranka

się całkowicie zagoiła.

MAGDALENA PIETRASZKO

WWW.MUMIO.INFO

medycynamedycyna

Kącik czytelnikaKącik czytelnika

Zbawienna glinaZbawienna glina

Fot.

Mag

dale

na P

ietra

szko

Mięśniaki macicy, a szansa na macierzyństwoMięśniaki macicy, a szansa na macierzyństwo

Między nami Między nami kobietamikobietami

Pomimo tego, że na rynku dostępne są innowacyjne preparaty farmakologiczne, to niestety w Polsce nadalstandardem pozostaje leczenie operacyjne, czyli usunięcie macicy. Dla wielu pacjentek operacja wiąże się z poczuciem utraty atrybutu kobiecości, jakim jest macica.

Fot.

Mar

zena

Bęcło

wic

z

Barchan – jedna z dwóch na świecie, piaskowych gór

Page 9: Zdrowy Białystok Nr 13

ZDROWY BIAŁYSTOK 9

Marzy ci się gładka i jędrna skóra bez zmarszczek? Już dziś zdecyduj się na zabieg laserem frakcyjnym. Można go wykonać, aby poprawić wygląd skóry twarzy, szyi, dekoltu, grzbietów rąk, skóry wokół oczu lub ust. Zredukuje też potrądzikowe blizny.

W praktyce dermatologicznej niemal codziennie

podejmowana jest walka z upływającym czasem,

niekorzystnie odbijającym się na naszej skórze.

Wśród metod opóźniania starzenia najczęściej

stosowane są zabiegi, które dają szybkie efekty,

nie powodują bólu i wyłączenia z aktywności

społecznej. Obecnie królują techniki laserowe,

które w rękach wykwalifikowanych osób są

zupełnie bezpieczne i skuteczne. Dzięki tym za-

biegom uruchamiane są naturalne mechanizmy

samoodnowy i stymulacji kolagenu odpowiedzial-

nego za wygląd skóry.

Jednym z nowocześniejszych urządzeń

służących do odnowy naskórka jest dwutlenkowo-

węglowy laser frakcyjny (CO2). Wywołuje on

mikronakłucia, które są na tyle nieduże, iż procesy

regeneracyjne zachodzą bardzo szybko i łatwo.

Głębokość wnikania promieni laserowych jest do-

bierana przez lekarza w zależności od rezultatu

jaki pacjent chce uzyskać. W przypadku odnowy

skóry w celach przeciwstarzeniowych lub do

odświeżenia skóry, używa się nieco mniejszych

parametrów, za to przy rozległych bliznach należy

zwiększyć moc urządzenia.

Laser, podczas jednego impulsu, emituje lic-

zne mikrowiązki światła, które wypalają w skórze

mikrokolumienki obejmujące warstwę naskórka i

skóry właściwej. Impulsy laserowe emitowane są

w obrębie skóry w bliskim sąsiedztwie, tworząc

siatkę. Jest to planowe mikrouszkodzenie skóry,

które pobudza otaczającą zdrową tkankę do re-

generacji. Odnowa następuje w stosunkowo krót-

kim czasie, bo zaledwie w ciągu kilku dni.

Zabieg można wykonywać w przypadku skór

wiotkich, z obecnością zmarszczek i z innymi

cechami starzenia wywołanego promieniow-

aniem UV, celem poprawy struktury i jakości skóry

twarzy, szyi, dekoltu, grzbietów rąk, elastyczności

skóry wokół oczu, wokół ust. Bardzo dobre efek-

ty uzyskuje się też przy rozszerzonych porach

skórnych czy bliznach potrądzikowych. Gojenie

skóry bezpośrednio po zabiegu trwa około ty-

godnia. Jednakże proces regeneracji trwa dłużej

i ostateczne rezultaty widoczne są po ok. sześciu

tygodniach. Wtedy też można ponowić zabieg

lub wykonać inne.

W zależności od stopnia zaawansowania starze-

nia skóry, wieku pacjenta, głębokości zmarszc-

zek, porów i blizn potrądzikowych, liczba koniec-

znych zabiegów może wahać się od jednego do

pięciu. Efekt, w przypadku zmarszczek, utrzymu-

je się zwykle kilka lat, a w przypadku blizn, jest

trwały. Zabieg zawsze poprzedzony jest wizytą

lekarską w gabinecie, celem określenia wskazań,

przeciwskazań oraz wyjaśnienia przebiegu za-

biegu i dalszych zaleceń. Jego cena zależy przede

wszystkim od wielkości powierzchni skóry pod-

dawanej terapii. Przykładowo, policzki 500zł, cała

twarz 1.000-1.500zł. Przy serii zabiegów prze-

widziane są rabaty.

DR N. MED. MARTA WILKOWSKA-TROJNIEL, SPECJALISTA DERMATOLOGII I WENEROLOGII STDERM, BIAŁYSTOK

Resurfacing laserowy, czyli zabieg poprawiający strukturę i jakość skóryResurfacing laserowy, czyli zabieg poprawiający strukturę i jakość skóry

Odnowiona TyOdnowiona Ty

Fot.

STD

ER

M

Autorka artykułu z pacjentką w trakcie zabiegu▲

medycynamedycyna polecamypolecamy

Na problemy ze skórąRozszerzone naczynka, zaczerwienienie i suchość skóry to

problemy, które nasilają się w okresie jesienno-zimowym. W

pielęgnacji skór problemowych ważny jest przede wszystkim

właściwy dobór kosmetyków.

Marka Lirene prezentuje dwie odmienione linie kosmetyków

do cera naczynkowej oraz suchej. Nowe receptury kosmetyków,

zawierające m.in. diosminę, żurawinę, ceramidy i emolienty,

mają na celu niwelowanie przyczyn i objawów przesuszenia

skóry i rozszerzania naczynek.

Formuła liftingującego kremu przeciwzmarszczkowy na dzień

do cery naczyniowej, oparta została na składnikach akty-

wnych – proteinach z migdałów, które to wyraźnie poprawiają

napięcie skóry, a także diosminie i żurawinie, które wzmacniają

ścianki naczyń, zapobiegając ich nadmiernemu rozszerzaniu

oraz zmniejszają widoczność drobnych rozszerzonych nac-

zynek. Ekstrakt z arniki górskiej uszczelnia naczynka, podc-

zas gdy wyciąg z kukurydzy pomaga utrzymać odpowiedni

poziom nawilżenia skóry, regulując jej gospodarkę wodną.

Cena 20,50zł/50ml.

Dzięki połączeniu lipidów migdałowych, emolientów i cera-

midów, przeciwzmarszczkowy krem odżywczy na dzień do

cery suchej wyraźnie wygładza, dostarcza odpowiednią ilość

składników odżywczych i zabezpiecza skórę przed utratą wody.

Kojące i przeciwzapalne właściwości wyciągu z arniki górskiej

wyciszają rumień, łagodzą podrażnienia i poprawiają koloryt

cery. Wyciąg z trawy azjatyckiej wraz z woskiem pszczelim

nawilżają oraz tworzą na powierzchni skóry film ochronny

zapobiegający wysuszaniu naskórka. Cena 19zł/50ml.

OPRAC. MB, FOT. LIRENE

Page 10: Zdrowy Białystok Nr 13

10 PODLASKIE AGRO10 ZDROWY BIAŁYSTOK

Czym jest ostuda i jak się jej pozbyćCzym jest ostuda i jak się jej pozbyć

Co się stało z moją cerą? Cóż to za dziwne plamy? Czy da się je usunąć? Nigdy wcześniej ich nie miałam. Dlaczego właśnie w te wakacje tak się stało? Chcesz znać odpowiedź na te pytania? To marsz do kosmetyczki!

Głównym tematem pytań, które padają z ust

naszych klientek po okresie wakacyjnym są właś-

nie przebarwienia. Wyjeżdżając latem w ciepłe

i słoneczne zakątki świata, nie zastanawiamy się

nad wpływem nadmiernego opalania na naszą

skórę. No i niestety, krem z wysokim filtrem na-

dal rzadko jedzie z nami na wakacje, a jeśli już, to

rezerwujemy go zwłaszcza dzieciom i osobom

o bardzo jasnej karnacji. A wpływ promieniowa-

nia UV na procesy zachodzące w naszej skórze jest

nieuchronny. Dodatkowo, czynniki wywołujące

lub sprzyjające występowaniu melazmy (zwięk-

szonej pigmentacji skóry) są bardzo powszech-

ne, a my nie zawsze łączymy je z naszym proble-

mem. Chodzi tu przede wszystkim o zaburzenia

hormonalne, ciążę, choroby tarczycy, wątroby,

stosowanie kosmetyków ze składnikami fotouczu-

lającymi, środki antykoncepcyjne i hormonalną

terapię zastępczą, niektóre leki i zioła.

Ale, ale, od początku. Co to właściwie jest prze-

barwienie czyli tzw. ostuda? Jest to plama w kolo-

rze żółto-brązowym, o nieregularnych kształtach

i zatartej granicy. Najczęściej występująca na skó-

rze czoła, nad górną wargą, a także na policzkach.

Pojawia się zazwyczaj latem po opalaniu, choć

występują też inne typy przebarwień np. star-

cze, lub po stanach zapalnych. Ostuda powstaje

wówczas gdy pigment nadmiernie gromadzi się

w warstwie podstawnej i wyższych warstwach

naskórka, co stanowi efekt zwiększenia się liczby

i aktywności melanocytów (komórek barwniko-

wych). Obserwuje się też większe nagromadzenie

się powiększonych melanosomów (ziarnistości

z barwnikiem zawartym w wypustkach melano-

cytów) w komórkach naskórka.

Skoro już wiemy jak powstają przebarwienia,

to pora na informację jak się ich pozbyć. A sprawa

prosta nie jest. O ile system powstawania ostudy

jest prawie natychmiastowy, o tyle walka z nią jest

trudna i pracochłonna. Najlepszy efekt otrzymamy

decydując się na zabiegi w profesjonalnych gabi-

netach kosmetycznych, czyli złuszczanie kwasami

np. kwasem azelainowym, zastosowanie terapii

światłem lub laserem. Dobre efekty uzyskamy też

stosując odpowiednie kosmetyki, które w swoim

składzie mają: hydrochinon, arbutynę, kwas ko-

jowy, betakaroten, ekstrakt z lukrecji, kwas glu-

konowy, azelainowy, ekstrakt z morwy lub wita-

minę C. Dobrym składnikiem są też substancje

złuszczające, czyli alfahydroksy kwasy (glikolowy

i mlekowy), kwas migdałowy, retinoidy i enzymy

(np. papaina czyli wyciąg z papai – częsty skład-

nik peelingów enzymatycznych).

W domowym zaciszu można zastosować ma-

seczkę ze świeżego ogórka z cytryną i jogurtem

naturalnym, złuszczająco i rozjaśniająco zadziała

maseczka ze zmiksowanego ananansa i papai lub

okłady z naparu z natki pietruszki.

Sposobów na przebarwienia jest wiele, ale naj-

skuteczniejsza i pewna efektów jest jedynie pro-

filaktyka, wysoki filtr i unikanie opalania twarzy,

szczególnie w sytuacjach kiedy występują u nas

czynniki predysponujace.

MGR URSZULA HAJDUCZENIA, KOSMETOLOG, STUDIO URODY LADIES W BIAŁYMSTOKU

Wybierając się w ciepłe i słoneczne zakątki świata, nie zapominajmy o zabraniu ze sobą kremu do opalania, który skutecznie ochroni naszą skórę

Fot.

Arc

hiw

um

urodauroda

NiechcianeNiechcianepamiątki pamiątki z wakacjiz wakacji

Nie lada wyzwanieSkuteczna, a zarazem delikatna pielęgnacja niemowlaka budzi

liczne pytania. Jak zatroszczyć się o higienę uszu niemowląt?

Jak bez podrażnień oczyszczać newralgiczne części ciała?

Podpowiadamy.

W jaki sposób obcinać malutkie paznokietki?Manikiur najlepiej zrób dziecku kiedy śpi. Zacznij od rączek.

Ostrożnie obetnij paznokieć na półokrągło, trzymając za

paluszek. Następnie zajmij się stópkami. Paznokcie u nóżek obci-

naj na prosto, co zapobiegnie ich wrastaniu. Paznokcie u rączek

obcinaj raz w tygodniu, u nóżek dwa razy w miesiącu.

Jak pielęgnować pępuszek i kikut po pępowinie?Kikut stopniowo usycha i twardnieje, a po ok. dziesięciu

dniach odpada. Do tego czasu bardzo ważne jest utrzymy-

wanie go w czystości. Nasącz płatek bawełniany spirytusem,

następnie dokładnie przetrzyj kikut i miejsce dookoła niego.

Aby nie pominąć żadnego zakamarka użyj też patyczka

bawełnianego.

W jaki sposób czyścić uszy dziecka?Uszy oczyszczaj tylko z zewnątrz! Zwilż patyczek letnią wodą

i oczyść nim wszystkie zakamarki i miejsca za uszami. Nie

mocz uszu podczas kąpieli. Jeśli dostanie się tam woda, ułóż

malucha na boku, a sama wypłynie.

Jak przemywać oczy dziecka, aby nie ropiały?Oczy dziecka przemywaj przegotowaną wodą lub solą

fizjologiczną. Nasącz płatek bawełniany i umyj oczko od

zewnętrznego do wewnętrznego kącika. Do każdego oczka

użyj nowego płatka.

Jak oczyścić zatkany nosek?Suchą śluzówkę nawilż kilkoma kropelkami soli fizjologicznej

lub roztworem soli morskiej. Preparat rozpuści wydzielinę,

którą będzie można odciągnąć gruszką lub specjalnym as-

piratorem.

Jak pielęgnować główkę dziecka i co robić w przypadku ciemieniuchy?Codziennie myj, szczotkuj i natłuszczaj główkę noworodka.

Jeśli dziecko ma bujne włoski, używaj szamponu. Po umyciu

osusz główkę oraz uczesz miękką szczoteczką, co poprawi ukr-

wienie skóry. Ciemieniuchę natłuszczaj oliwką, w ten sposób

rozmiękczysz strupki, które potem łatwo wyczeszesz.

OPRAC. MBFOT. CLEANIC KINDII

poradyporady

Page 11: Zdrowy Białystok Nr 13

ZDROWY BIAŁYSTOK 11

Page 12: Zdrowy Białystok Nr 13

12 ZDROWY BIAŁYSTOK

Choć samo słowo sushi oznacza po prostu ryż

z dodatkiem octu, to jest to jeden z najbardziej

eleganckich i stylowych elementów japońskiej

sztuki kulinarnej. Kuchnia kraju kwitnącej wiśni

bazuje przede wszystkim na ryżu, rybach, wa-

rzywach i skarbach morza. Do sushi podaje się

kilka tradycyjnych dodatków: sos sojowy, zielony

chrzan wasabi, marynowany imbir. Zapewne za-

skoczyć może nas ciekawa forma podania sushi.

Dania serwowane są w małych porcjach, finezyj-

nie przygotowane tak, aby już przed skosztowa-

niem poruszyć nasze zmysły.

Nie należy też zapominać o fakcie, że sushi to

potrawa zdrowa, uboga w tłuszcze i pełna korzyst-

nych składników odżywczych. Walory jedzenia ryb

każdy zna. A czy znane są fakty o algach morskich?

Nori to sprasowane algi morskie, stanowiące jedne

z najsmaczniejszych wodorostów. Pomagają ob-

niżyć cholesterol we krwi, rozbijając gromadzące

się w niej tłuszcze. Ułatwiają trawienie i pomaga-

ją w przyswajaniu białka; są bogate w witaminę

A, przez co korzystnie wpływają na zdrowie oraz

wygląd naszych włosów i paznokci.

Jedzeniu towarzyszy harmonia i dbałość o każdy

szczegół. Kuchnia japońska jest jedną z najważ-

niejszych części japońskiej kultury. To nie tylko

codzienna potrzeba zaspokojenia głodu, ale też

mistyczny rytuał, tradycja, działanie estetyczne,

znalezienie harmonii z naturą, doskonała równo-

waga i zdrowy styl życia. Już dziś poznaj specjały

kuchni japońskiej serwowane przez naszych mi-

strzów i znajdź swoją harmonię życia.

A czy można przygoto-

wać sushi w do-

mu? Oczywiście!

Potrzebujemy: ryż

do sushi, ocet ryżo-

wy, cukier, sól, pra-

sowane algi, wasabi,

marynowany imbir,

sos sojowy, dodatki

według uznania. Bardzo

ważna i pomocna jest

też mata bambusowa do

rolowania sushi.

Ryż płuczemy pod bieżącą wodą tak długo aż

będzie ona przejrzysta. Następnie zalewamy go

wodą w proporcji ok. 1: 1,2 (ryż: woda) i gotuje-

my na małym ogniu ok. 15 min. W międzyczasie

przygotowujemy sos do ryżu z octu ryżowego,

cukru i soli. Składniki sosu mieszamy i podgrze-

wamy, nie gotujemy. Dodajemy do wystudzo-

nego ryżu. Dodatki dobieramy

takie, jakie uznamy za stosow-

ne. Niezbędny wydaje się łosoś,

tuńczyk, ogórek, awokado. Cała

reszta zależy od indywidualnych preferencji.

Nadają się krewetki, ser philadelphia, kawior itp.

Matę bambusową owijamy przezroczystą folią

spożywczą, kładziemy na niej prasowane algi, na-

stępnie rozkładamy równomiernie ryż i układa-

my dodatki (to co uznamy za stosowne) i zwija-

my. Kroimy na małe porcje, dekorujemy według

uznania. Przed jedzeniem każdemu dajemy małą

miseczkę na sos sojowy i wasabi.

MAGDALENA ROTHE

WŁAŚCICIELKA RESTAURACJI FUTU SUSHI, BIAŁYSTOK

kuchniakuchniaPoznaj kilka faktów przed rozpoczęciem kulinarnej przygody z sushiPoznaj kilka faktów przed rozpoczęciem kulinarnej przygody z sushi

Ryba, ryż i wodorostyRyba, ryż i wodorostyOdrobina sake, nietuzinkowy Odrobina sake, nietuzinkowy smak oraz doznania estetyczne smak oraz doznania estetyczne towarzyszące degustacji tworzą towarzyszące degustacji tworzą niepowtarzalną atmosferę... niepowtarzalną atmosferę... Pragniesz nowych doznań Pragniesz nowych doznań kulinarnych? Zasmakuj niebagatelnej kulinarnych? Zasmakuj niebagatelnej przyjemności i poznaj piękno smaku przyjemności i poznaj piękno smaku tradycyjnej kuchni japońskiej!tradycyjnej kuchni japońskiej!

Sushi to potrawa zdrowa, uboga w tłuszcze i zarazem pełna korzystnych składników odżywczych

KonkursKonkurs

A dla naszych czytelników mamy konkurs,

w którym nagrodą jest voucher o wartości 50 zł.

do wykorzystania w białostockiej restauracji

Futu Sushi. Aby go otrzymać należy przesłać

nam hasło reklamujące sponsora.

Zgłoszenia (zawierające pełne dane adreso-

we) prosimy przesyłać do 15 listopada 2013 r.

na adres redakcji:

„Zdrowy Białystok”

ul. Zwycięstwa 10A/201,

15-703 Białystok

lub [email protected].

Zapraszamy do zabawy!

Fot.

Futu

Sus

hi M

agda

lena

Rot

he

Page 13: Zdrowy Białystok Nr 13

ZDROWY BIAŁYSTOK 13

Pachnący ziołami kurczak, gęsty sos sojowy, złocista mieszanka curry, aromatyczny sos słodko-kwaśny – to musi być kuchnia Dalekiego Wschodu! Jej najsmaczniejsze dania przygotujesz dzięki orientalnym Fixom Knorr.

Choć dania kuchni chińskiej zachwycają pro-

stotą podania, to doprawienie ich, by nabrały

prawdziwie orientalnego charakteru, nie jest naj-

łatwiejszym zadaniem. Sekret kuchni Dalekiego

Wschodu tkwi bowiem w umiejętnym stosowa-

niu ziół i przypraw, odpowiedzialnych za wyrazi-

sty smak potraw, który tak bardzo lubimy. Wiedzą

o tym kucharze Knorr i dlatego stworzyli fixy, któ-

re pomogą w przygotowaniu orientalnych dań

w domowej kuchni.

Fix Do potraw chińskich to znakomita kompo-

zycja suszonych warzyw, ziół i przypraw, która

pozwoli nam samodzielnie przyrządzić potrawy

kuchni chińskiej. Kolendra, kurkuma, kmin, imbir,

kardamon, kozieradka, papryka, pieprz cayenne

sprawiają, że ich smak będzie tak bardzo bliski

specjałom podawanym na tamtejszych stołach.

Ponadto pędy bambusa, sos sojowy i grzyby chiń-

skie – będzie naprawdę egzotycznie. A przepis?

Niezwykle prosty! Podsmażamy kur-

czaka pokrojonego w cienkie paski, fix

mieszamy z wodą, dodajemy do mięsa,

a całość gotujemy pod przykryciem

10 min. Do tego ryż i znakomite

orientalne danie ląduje na sto-

le! Aby je urozmaicić, możemy

dodać świeże lub mrożone wa-

rzywa. Czego chcieć wiecej, mamy

smak Orientu na talerzu!

Kurczak w sosie słodko-kwaśnym

to połączenie dobrze znane wielbicie-

lom kuchni chińskiej. Dzięki Fix Kurczak

słodko-kwaśny z powodzeniem możemy je przy-

rządzić w domu. Wśród składników kompozycji

znalazły się m.in. czosnek i imbir, które decydują

o tak charakterystycznym smaku sosu słodko-

kwaśnego. Curry, papryka, cebula dopełniają ca-

łości. Podsmażone paski kurczaka przyprawione

fixem, podane na ryżu, stworzą prawdziwie orien-

talne danie. Udekorowane cząstkami papryki i ana-

nasa będzie nie tylko wyśmienicie smakować, ale

też wspaniale wyglądać. Będzie

smacznie! Będzie pięknie!

Wielbiciele kuchni świata powinni wypróbować

także pozostałe propozycje Knorr na egzotyczne

dania. W ich przygotowaniu pomogą oczywiście

fixy: Fix Kurczak po hawajsku, Fix Kurczak po mek-

sykańsku oraz Fix Smażony ryż po chińsku. I tak

oto przeniesiemy się myślami w odległe egzo-

tyczne zakątki świata.

OPRAC. MB

Po rozwiązaniu krzyżówki wpisz hasło do

ponumerowanych kratek. Rozwiązanie (wraz

ze swoimi pełnymi danymi teleadresowymi)

wyślij na adres:

Zdrowy Białystok,

ul. Zwycięstwa 10A/201,

15-703 Białystok

lub [email protected]

Na zgłoszenia czekamy do 15 listopada 2013 r.

Do wygrania kuferki pełne produktów marki

Knorr. Nagrodzimy trzy osoby. Zapraszamy!

ROZRYWKA krzyżówka

Fixy, które pomogą w przygotowaniu niezwykłych dań w domowej kuchniFixy, które pomogą w przygotowaniu niezwykłych dań w domowej kuchni

Szybko, prosto, orientalnie!Szybko, prosto, orientalnie!

kuchniakuchnia

Fot.

Kno

rr

Sekret kuchni Dalekiego Wschodu tkwi w umiejętnym stosowaniu ziół i przypraw, odpowiedzialnych za wyrazisty smak potraw

Page 14: Zdrowy Białystok Nr 13

14 ZDROWY BIAŁYSTOK

Makijaż dla wrażliwychNajnowsza kolekcja hypoaler-

gicznych, kremowych cieni

do powiek marki Bell, zosta-

ła przygotowana specjalnie

z myślą o osobach o wrażli-

wych oczach oraz noszących

szkła kontaktowe. Składniki

produktu dobrano z niezwy-

kłą starannością. Cienie są

bezzapachowe, nie zawierają

alkoholu ani syntetycznych

barwników. Mają kremową,

przyjemną w aplikacji konsy-

stencję, nie obciążają powiek,

są trwałe i nie gromadzą się

w ich załamaniach. W ramach kolekcji dostępna jest też hy-

poalergiczna maskara i odżywka do rzęs oraz konturówka

do oczu w płynie i w sztyfcie.

Pielęgnacja włosówNaturia to szeroka gama

kosmetyków pielęgnują-

cych włosy i skórę głowy.

Produkty te wzbogacone

są o ekstrakty naturalne,

dzięki czemu zapewnia-

ją optymalną pielęgnację

różnym rodzajom włosów.

Krystalicznie czyste szam-

pony, kremowe odżywki i

bogate maseczki sprawią,

że włosy zalśnią naturalnym

pięknem. Szampon z od-

żywką Naturia z wiśnią prze-

znaczony jest do pielęgnacji

włosów farbowanych. Przywraca włosom zdrowy wygląd i

połysk, jednocześnie ułatwiając ich rozczesywanie.Rodzaje: z

algami morskimi, z tatarakiem, z pszenicą, z wiśnią.

Pianka do mycia twarzyHipoalergiczna pianka do co-

dziennego mycia twarzy dla skó-

ry z rozszerzonymi i pękającymi

naczynkami oraz nasilającym się

rumieniem. Skutecznie oczysz-

cza i usuwa zanieczyszczenia

oraz makijaż. Kompleks skład-

ników aktywnych wzmacnia na-

czynia krwionośne redukując

zaczerwienienia oraz uczucie

pieczenia skóry. Preparat zmniej-

sza nadreaktywność skóry na

czynniki zewnętrzne. Wykazuje

wysoki stopień tolerancji oraz

nie powoduje uczucia ściągnię-

cia skóry. Preparat odpowied-

ni dla osób w każdym wieku.

Zastępuje tradycyjne mydło.

OPRAC. MB,

* * *Mąż z żoną śpią głębokim snem. Nagle ktoś

dzwoni do drzwi. Żona zrywa się i woła:

- O rany mąż wraca!

W tym momencie zbudzony mąż szybko wska-

kuje pod łóżko. Po chwili otrzeźwiał i mówi do

żony:

- Oj oboje mamy nadszarpnięte nerwy.

* * *Idzie facet brzegiem Wisły. Widzi faceta klęczą-

cego i pijącego wodę z rzeki. Spacerowicz woła:

- Co pan robi? Niech pan nie pije, otruje się pan!

Przecież tu pływają chemikalia, odpadki itp.

- Was? Ich verstehe nicht!

- Powoli, bo zimna.

* * *Do lekarza przychodzi nastolatek i drżącym

głosem zaczyna:

- Panie doktorze, mój przyjaciel przespał się z

dziewczyną i boi się, że zaraził się jakąś chorobą

weneryczną...

- To niech pan ściągnie spodnie - mówi lekarz

- i pokaże mi tego przyjaciela.

* * *Mąż i żona jadą przez wieś samochodem. Nie

odzywają się do siebie, bo są świeżo po kłótni.

Nagle żona spostrzega stado świń i pyta pogar-

dliwie męża:

- Twoja rodzina?

- Tak, teściowie!

* * *Tato, dasz mi jakieś pieniądze?

- To zależy, na co są ci potrzebne.

- Chciałbym spotkać się z pewną dziewczyną.

- Ok, rozumiem. Masz tu 50zł. Kim właściwie

jest ta dziewczyna?

- Ekspedientką w monopolowym.

PolecamyPolecamy

Oni wygrali, wygraj i TyOni wygrali, wygraj i TyW tym miejscu jak zwykle prezentuję Państwu rozwiązania zabaw z poprzedniego numeru gazety oraz przedstawiam laureatów, którzy zgodzili się na zamieszczenie tu swego zdjęcia. Proszę zatem szukać tu siebie lub... sąsiada.

Na początek rozwiązanie krzyżówki. Jej hasło

brzmiało Hypoallergenic. Spośród nadesłanych

prawidłowych zgłoszeń, wylosowaliśmy pięcio-

ro zwycięzców, do których wysłaliśmy informację

o wygranej. Drugi konkurs polegał na przesłaniu

nam zabawnego wiersza na temat koloryzacji wło-

sów. I znów, tak jak ostatnio, bezkonkurencyjny

okazał się Apoloniusz Ciołkiewicz z Białegostoku.

Pozwolę sobie zacytować jego wiersz:

„Częste zmiany”

Szedłem z blondynką przez Lipową,

Wszyscy się za mną oglądali,

A po miesiącu, daję słowo,

Brunetkę ze mną tam spotkali.

Po dwóch miesiącach na ulicy,

Szatynkę miałem już u boku...

A potem, nawet nie policzysz,

Tych odmian włosów w ciągu roku.

Bo raz jest ruda, a raz z miedzi,

Nawet się fiolet też pojawia,

Więc oburzają się sąsiedzi:

- On z kobietami się zabawia!

- Żonie powiemy twej, Grażynie!

Donieśli! Śmiechu było dosyć,

Bo żona na to: Ja jedynie,

Co miesiąc koloruję włosy...

A wówczas ja: - No co, panowie?

Łyso wam czy zielono w głowie?

Kolejny zabawna propozycja jest autorstwa

Zbigniewa Piszczatowskiego:

Kiedy ściga Cię teściowa,

ex dziewczyna już nie młoda,

lub komornik za zobowiązania,

możesz uniknąć z nimi spotkania.

Na konspirację najlepszy sposób?

Kup henna color i zmień kolor włosów!

To dobry sposób dla Was urwisy,

ale nie dla mnie... ja już jestem łysy.

I na koniec wierszyk Ani Grabowskiej:

Ni to sąsiad, ni sąsiadka,

to jest przecież twoja babka.

Farbowała włosy dziś

i pokochał ją pan Zdziś.

Henna zdziałać może cuda,

gdy farbujesz to się uda.

Wszystkim zwycięzcom gratulujemy, a spóźnial-

skich zapraszamy po odbiór nagród. Upominki

czekają na Państwa w naszej redakcji przez mie-

siąc. Jeśli ktoś nie może odebrać w tym czasie na-

grody, proszony jest o telefoniczny kontakt, w celu

ustalenia szczegółów odbioru upominku.

A w tym numerze jak zwykle mamy dla Państwa

krzyżówkę oraz konkurs. Zachęcamy do zabawy

z nami. Tym razem nagrody funduje marka Knorr

oraz restauracja Futu Sushi.

MB, FOT. REDAKCJA

Apoloniusz Ciołkiewicz▲

rozrywka

ŚMIECHTO ZDROWIE

Anna Grabowska▲

Fot.

Bel

l

Fot.

Joan

na

Fot.

Pha

rmac

eris

Page 15: Zdrowy Białystok Nr 13

ZDROWY BIAŁYSTOK 15

Stojaki:1. Stomatologia dr. Knaś, ul. Jaroszówka 722. Centrum Diagnostyki PSK, ul. M.C. Skłodowskiej 253. Acustic - przychodnia na ul. Bema 24. Przychodnia lekarska, ul. Berlinga 85. Centrum Medyczne Dojlidy, ul. Niedźwiedzia 696. Audiomedica, ul.Sienkiewicza 79a7. NZOZ Poradnia położniczo-ginekologiczna, ul. Królowej Rodzin 218. Eskulap, ul. Nowy Świat 11c9. Eskulap, ul. Malmeda 610. Eskulap, ul. Białówny 9/111. Edmed, ul. Słonimska 15/1 – przychodnia ogólna12. Edmed, ul. Słonimska 15/1 – poradnia kardiologiczna13. Regionalne Centrum Krwiawstwa i Krwiolecznistwa, ul. M. C. Skłodowskiej 2314. Gabinet Urologiczny, ul. Warszawska 79, wejście E15. Czar-Dent, ul. Świętokrzyska 516. Domesticus, ul. Storczykowa 517. Centrum Medyczne “Warszawska”, ul. Bukowskiego 1, lok. 218. Rio Wellness, ul. Antoniukowska 56, lok. 3519. Centrum Medycyny Oddechowej, ul. Piasta 9a

Gazety bez stojaków:1. Gastromed, ul. Wiejska 812. Centrum Kosmetologii, ul. Akademicka 33. Medivital, ul. Pogodna 35/74. Dobre Terapie, ul. Rumiankowa 145. Dobra Kosmetyka, ul. Rumiankowa 146. Stomadent, ul. KEN 40 lok 3 i 47. Atom Pracownia RTG, ul. Legionowa 3 lok 428. Apteka Awicenna, ul. Szarych Szeregów 69. Optimex, ul. Sienkiewicza 81/3 lok. 20910. Centrum Okulistyczne dr Michnowskiego, ul. Św. Rocha 12a11. Centrum Medyczne „B. Larsen”, ul. Chrobrego 16a, lok.212. Ośrodek Medycyny Estetycznej „Medica”, ul. Św. Rocha 12a13. Karedent, ul. Bukowskiego 1 lok U314. Twój Lekarz Rodzinny, ul. Zagumienna 10a15. Futu Sushi, ul. Lipowa 1216. NZOZ E-vita Poradnia Kardiologiczna, ul. św. Rocha 12a

promocjapromocja

Tu są nasze gazetyTu są nasze gazety

Po gazety zapraszamy też do siedziby naszej redakcji na ul. Zwycięstwa 10A w BiałymstokuPo gazety zapraszamy też do siedziby naszej redakcji na ul. Zwycięstwa 10A w Białymstoku

Wydawnictwo Skryba, ul. Zwycięstwa 10A,15-703 Białystok, tel. 85 742 90 90, fax 85 742 90 92, e-mail: [email protected]

Redaktor naczelny: Barbara Klem, tel. 85 742 90 90, dziennikarze: Marzena Bęcłowicz, Małgorzata Sawicka, skład i łamanie: Marcin Dominów

reklama: Justyna Janowska tel. 533 379 533, [email protected]

Druk: Bieldruk Białystok. Nakład: 8000 egz.

Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo skracania i adiustacji publikowanych tekstów. Przedruki i wykorzystywanie opublikowanych materiałów mogą odbywać się wyłącznie za zgodą redakcji.

www.zdrowybialystok.pl

Zdjęcie na okładce: fot. Małgorzata Sawicka

Jeśli jesteś zainteresowany umieszczeniem reklamy w gazecie lub na naszej stronie internetowej skontaktuj się z naszym doradcą:

Justyna Janowska, tel. 533 379 533, [email protected]

Page 16: Zdrowy Białystok Nr 13

16 ZDROWY BIAŁYSTOK