Zarządzanie zbiorami w bibliotece

B. Dragan-SzkodzińskaPowiatowa Biblioteka Publicznaim. prof. Wiktora Zina w Hrubieszowie

Zarządzanie zbiorami: . co przez to rozumiemy?. jakie procesy obejmuje?. czy jest ważne w bibliotece?

Fazy (procesy) zarządzania zbiorami:

• gromadzenie materiałów bibliotecznych - właściwy dobór zbiorów;

• strategia dostępu - układ zbiorów, właściwe oznakowanie, ewidencja i organizacja udostępniania;

• selekcjonowanie i usuwanie zbędnych druków

Wojciechowski J.: Organizacja i zarządzanie w bibliotekach, Warszawa1998

Pojęcie Gromadzenia Zbiorów

Planowe pozyskiwanie i wprowadzanie do biblioteki właściwych materiałów bibliotecznych . Opiera się na doborze odpowiednich zasad i środków działania, tj. na właściwej polityce gromadzenia zbiorów, zapewniającej nabycie materiałów zgodnie z profilem, zadaniami, wymaganiami budżetu danej biblioteki. Odbywa się drogą kupna, wymiany, darów i egzemplarza obowiązkowego.

◦ Encyklopedia Wiedzy o Książce, Wrocław 1971

Planowe gromadzenie zbiorów:

profilowanie zbiorów biblioteki jako wyraz dostosowania zasobów do aktualnych i potencjalnych potrzeb użytkowników

zwracanie uwagi na jakość (wysoki poziom merytoryczny) dobieranego księgozbioru

połączenie tradycji z nowoczesnością: zbiorów historycznych i nowości na rynku wydawniczym; zbiorów drukowanych i wydawnictw elektronicznych

Dobór księgozbioru odpowiadającego tożsamości biblioteki wynikającej z ciągłości w czasie, co sprawia że biblioteka jako instytucja jest wiarygodna i budzi zaufanie

Zapewnienie satysfakcji użytkownikom poprzez dobór księgozbioru odpowiadającego ich potrzebom i zmieniającym się oczekiwaniom, co budzi ich lojalność i przywiązanie

Lucjan Biliński, Prawo biblioteczne na co dzień, Warszawa 2006

Organizacja i udostępnianie zbiorów:

• wydawnictwa zwarte (książki, broszury)• wydawnictwa ciągłe (gazety i czasopisma)• zbiory specjalne elektroniczne i nieelektroniczne

(np. płyty, mapy, druki muzyczne, mikrofilmy, materiały audiowizualne, ebooki itp.)

Podział materiałów bibliotecznych uwagi na formę wydawniczą (formalne)

Podział materiałów biblioteczne uwagi na treść dokumentu (rzeczowe)

• Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna, będąca modyfikacją Klasyfikacji Dziesiętnej Deweya;

• Zastosowanie technik marketingowych przy prezentacji zbiorów i usług bibliotecznych – tworzenie marki

„Biblioteczna promocja polega, po pierwsze, na powiadomieniu rzeczywistych i potencjalnych klientów o repertuarze i lokalizacji oferowanych usług. Ale jednocześnie - na przekonaniu ich do pożytków z tych usług wynikających oraz na takim zorganizowaniu podaży i dystrybucji, żeby korzystanie z usług było możliwe i łatwe."

J. Wojciechowski: Marketing w bibliotece. Warszawa: Wyd. SBP 1993.

Klasyfikacja BISAC

KSIĘGARNIA JAKO INSPIRACJA

używana przede wszystkim w księgarniach w celu oznaczenia tematyki książki

• czytelne nazwy działów• atrakcyjna przestrzeń• możliwość przeglądania• komfortowe warunki

zmiany zapoczątkowane w amerykańskich bibliotekach publicznych

CO MOŻEMY ZYSKAĆ?•Księgozbiór łatwiejszy do wyszukiwania i przeglądania przez użytkowników•Kolekcje zgrupowane według klucza czytelnego dla każdego•Zadowolenie użytkowników•Personel może poświęcić czas na doradztwo czytelnicze i rozmowy z czytelnikami zamiast tłumaczyć skomplikowany układ książek•Nowe życie starych książek.

OSDW AzymutKsiążki i czasopisma Atlasy. Mapy. Przewodniki turystyczne Beletrystyka Czasopisma Dom. Ogród. Hobby. Rekreacja Ikonografia Kalendarze Kucharstwo. Żywność. Gastronomia Literatura faktu Literatura Nagrania Nauka. Historia nauki. Naukoznawstwo. Futurologia. Naukowcy Nauki przyrodnicze. Matematyka. Geografia Nauki społeczne, humanistyczne, ekonomiczne Nuty. Śpiewniki Podręczniki. Ćwiczenia i zadania Poradniki Prawo i administracja Religia. Religioznawstwo Sport Sztuka Technika. Informatyka. Przemysł. Rzemiosło. Rolnictwo Wojskowość. Wojny. Militaria Wydawnictwa informacyjne Wydawnictwa naukowe Wydawnictwa popularne dla dzieci i młodzieży Wydawnictwa popularne Zabawki. Varia Zdrowie. Medycyna. Uroda Zjawiska niewyjaśnione. Astrologia. Okultyzm. UFO

Beletrystyka Bajki. Baśnie. Legendy Biograficzna Fantastyka Filozoficzna Historyczna. Wojenna Marynistyczna Podróżnicza Polityczna Przygodowa Przyrodnicza Psychologiczna Religijna Satyryczna. Humorystyczna Sensacja. Thriller. Kryminał Społeczno-obyczajowa

Biblioteki w Holandii 2013 r.

Selekcjonowanie zbiorów - przykry obowiązek czy polityka zarządzania zbiorami

„Selekcja zbiorów to współcześnie szeroko pojęta działalność bibliotekarska, mająca na celu (…) wycofywanie z księgozbioru publikacji niekwalifikujących się do dalszego wykorzystania ze względu na wysoki stopień ich zniszczenia lub z uwagi na przestarzałą treść (…), lub nie budzących zainteresowania środowiska, w którym działa biblioteka”

BILIŃSKI, L. Selekcja materiałów bibliotecznych, przekazywanie druków zbędnych. Warszawa:

Wydawnictwo SBP, 2007

• definicja

• podstawy prawne• Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 5 listopada

1999 r. w sprawie zasad ewidencji materiałów bibliotecznych;• Zarządzenia wewnętrzne bibliotek

zbyt duże kolekcje biblioteczne wymykają się spod kontroli i bibliotekarzy, i użytkowników;

niekontrolowany przyrost zbiorów wpływa na ograniczenie ich użyteczności i jest równie szkodliwy jak niedobór podstawowych materiałów, ponieważ powoduje „zaśmiecanie” zbiorów, utrudniając dotarcie do poszukiwanych dokumentów;

nie sposób gromadzić wszystkiego, mieć wszystko – znaczy nie mieć nic;

zaleganie w magazynach lub na półkach bibliotecznych jest - wbrew pozorom - bardzo kosztowne, bo to dodatkowa powierzchnia, i koszty konserwacji, zbędne w sytuacji całkowitej lub częściowej dezaktualizacji dokumentu;

najnowsze techniki pozwalające na digitalizowanie zbiorów umożliwiają dostęp on-line do różnego rodzaju zasobów archiwalnych bez potrzeby ich magazynowania

Po co selekcjonujemy materiały biblioteczne?

żeby

czyli selekcjonujemy aby

wybrać

zlikwidowaćzrezygnować

sprostać potrzebom i oczekiwaniom użytkowników, przez co stajemy się wiarygodni oraz wzbudzamy ich lojalność i zaufanie

dobrać dopasować

ograniczyć

dziękuję