Wpływ nieprawidłowego karmienia na wady wymowy.

Wpływ nieprawidłowego karmienia

na wady wymowy.Do artykulacji wykorzystujemy te same narządy co do jedzenia, a więc wargi, język, u noworodka dziąsła, a potem zęby, podniebienie. Jakakolwiek nieprawidłowość anatomiczna tych części ciała będzie miała negatywny wpływ na prawidłowe odżywianie, a jednocześnie prawidłowe mówienie.

Czynnik diety matki na rozwój płodu (narządów artykulacyjnych)

• Brak witaminy A (żółtko, tłuste mleko, ser, suszone morele, marchewka, pietruszka) i B (migdały, zielone warzywa, nasiona – musli, orzechy ziemniaki itd.) – wywołują rozszczepy wady rozwojowe w obrębie jamy ustnej powodujące szereg różnych zaburzeń mowy.

• Brak witaminy D – wywołują objawy już u płodu i upośledzenia rozwoju twardych tkanek kości (m.in. twarzoczaszki) i zębów

• Używki np. alkohol, nikotyna powodują niedorozwój umysłowy i fizyczny dziecka

• Zbyt duże stężenie metali ciężkich (ołów, rtęć w dużej mierze znajdujących się w rybach morskich) może powodować zaburzenia komunikacyjne obserwowane np. dzieci autystycznych

Karmienie naturalne a karmienie sztuczne

Karmienie piersią• Niemowlę powinno ssać pierś, jest to naturalny i

najwłaściwszy sposób karmienia ponieważ ćwiczy ono w ten sposób swoje wargi, język, żuchwę. Karmienie piersią warunkuje prawidłowe etapy rozwoju funkcji pokarmowych i artykulacyjnych. Ssać pierś powinno do 1 r.ż., raczej nie dłużej.

Podczas ssania piersi:

• wargi niemowlęcia rozchylają się w celu objęcia brodawki przy czym górna warga wywija się ku górze, a dolna ku dołowi (układ ust niezbędny do późniejszej prawidłowej wymowy głosek: sz, ż, cz, dż: ś, ź, ć, dź, ń ), dziecko obejmuje brodawkę piersi aż po granicę otoczki sutkowej, co zapobiega dostaniu się powietrza do jamy ustnej.

• Żuchwa, wraz z językiem obniża się i cofa ku tyłowi.

• Przednia część języka przyjmuje kształt rynienki( układ niezbędny do późniejszej prawidłowej wymowy głosek: s, z, c, dz ),a tylna część języka wygina się ku górze, opierając się na podniebieniu miękkim (układ niezbędny późniejszej prawidłowej wymowy głosek miękkich i zmiękczonych).

• Z brodawki pokarm zostaje wydobyty za pomocą ruchów języka i żuchwy. Niemowlę przyciska brodawkę do górnego dziąsła językiem, równocześnie wysuwając i unosząc żuchwę do góry.

• Mleko nie gromadzi się w jamie ustnej, lecz jest natychmiast przesuwane do gardła za pomocą ruchów języka i mięśni dna jamy ustnej.

• Niemowlę nie przerywa ssania przy połykaniu i oddychaniu. Ssanie jest więc czynnością ciągłą o charakterze rytmicznym. Nieprzerywanie oddechu podczas ssania ma zasadnicze znaczenie dla rozwoju fizjologicznego oddychania przez nos.

• Poprzez ruchy żuchwy polegające na obniżaniu i cofaniu, a następnie podnoszeniu i wysuwaniu ( ruchy typowe dla czynności żucia) są dostarczane bodźce potrzebne rozwoju twarzy i całego narządu żucia.

• Praca mięśni wysuwających i podnoszących żuchwę dostarcza bodźców do kształtowania prawidłowego rozwoju zgryzu,

• Opór jaki stawia brodawka piersiowa przy ssaniu powoduje, że narząd żucia zostaje odpowiednio przygotowany do funkcji żucia pokarmów stałych.

• Ssanie piersi przez dziecko rozwija: motorykę języka; wzmacnia mięsień okrężny ust oraz inne mięśnie twarzy .

Wszystko to jest podstawowym warunkiem prawidłowego rozwoju narządów odpowiadających za prawidłowy rozwój mowy dziecka. Wyćwiczone narządy mowy (język, wargi, podniebienie i mięśnie twarzy) pomagają dziecku, prawidłowo wymawiać poszczególne głoski w izolacji, w wyrazach, zdaniach i dłuższych wypowiedziach.

UWAGA!Po przekroczeniu 1 roku życia odruch ssania

powinien wygasać i błędem jest przedłużanie i podtrzymywanie tego odruchu. Już w tym czasie zaczyna się stopniowo kształtować pionowa pozycja języka w jamie ustnej będąca podstawą późniejszej prawidłowej realizacji głoski l oraz w dalszej kolejności głosek szeregu szumiącego: sz, ż, cz, dż oraz w końcowej fazie głoski r.

Karmienie sztuczneMechanizm ssania podczas karmienia sztucznego. • Podczas karmienia sztucznego mleko przedostaje

się do smoczka siłą własnego ciężaru, a praca niemowlęcia polega na wyciągnięciu mleka typowymi ruchami ssącymi. Mleko zostaje wydobyte ruchami posuwistymi, przyciskającego smoczek do podniebienia. Czynność połykania wymaga przerwania oddychania.

• Przyswajanie pokarmu przez smoczek nie przygotowuje języka do artykulacji. Język leży płasko, nie pracuje, nie ćwiczy też żuchwa, mleko spływa samo.

Wady karmienie sztucznego:

• Ssanie, połykanie i oddychanie nie zachodzą równocześnie. Aby została wykonana jedna czynność musi być przerwana druga czynność.

• Ciągłe cofanie żuchwy utrwala tyłożuchwie fizjologiczne, a wciąganie policzków powoduje zwężenie szczęki i żuchwy.

• Brak pracy mięśnia okrężnego warg i mięśni żwaczowych doprowadza w bardzo krótkim czasie do obniżenia mięśnia okrężnego warg i zakłócenia mimiki twarzy.

• Język przyciskając smoczek do podniebienia, modeluje wysoko wysklepione podniebienie tzw. podniebienie gotyckie.

• Podniebienie gotyckie, prowadzi do nawykowego oddychania przez usta (zwęża przewody nosowe i upośledza funkcję oddechową)

Nawykowe oddychanie przez usta powoduje wysychanie błony śluzowej układu oddechowego, powodując większą podatność organizmu na infekcje i zachorowania.

Wady zgryzu wywołane m.in. sztucznym karmieniem

Zgryz jest prawidłowy, gdy górne zęby zachodzą na dolne maksymalnie do połowy długości, a górne trójki są pomiędzy dolnymi trójkami i czwórkami

Wada zgryzu polega na złym ustawieniu szczęki i żuchwy (czyli dolnej szczęki) względem siebie. Zęby wcale nie muszą być stłoczone ani wychodzić poza łuk. Wyróżnia się kilka podstawowych wad zgryzu:

Tyłozgryz. To najpowszechniej występująca wada. Polega na tym, że żuchwa jest cofnięta

Przy tyłozgryzach miejsce artykulacji spółgłosek detalizowanych jest przesunięte do tyłu, między zębami występuje szpara, co powoduje zmianę ich brzmienia. Spółgłoski s z c dz mają brzmienie zbliżone do ś ź ć

• Przodozgryz. Żuchwa jest wówczas wysunięta do przodu.

Przy przodozgryzach spółgłoski detalizowane bywają wytwarzane międzyzębowo, lub przyzębowo, przy wymawianiu tych spółgłosek język wysuwa się przed górne żeby, opierając się o ich brzegi.

Zgryz otwarty. Polega na tym, że między dolnymi i górnymi zębami jest na jakimś odcinku wolna przestrzeń.

Przy tym zgryzie język często wpada między szparę. Spółgłoski: s z c dz t d n bywają wymawiane międzyzębowo.

Wprowadzanie pokarmów stałych • Zbyt długie podawanie dziecku pokarmów

papkowatych wpływa bowiem na przetrwanie niemowlęcego sposobu połykania, co z kolei może przyczynić się do powstania wady zgryzu.

• Od 1 roku życia dziecka należy już podawać pokarmy stałe, zmuszające dziecko do żucia i gryzienia, co dostarcza bodźców fizjologicznych do prawidłowego żucia. W przerwach między posiłkami można podawać dzieciom do podgryzania twarde pokarmy stale: jak skórki od chleba, kawałki surowych owoców i warzyw.

ZAKOŃCZENIE • Rozwój mowy dziecka rozpoczyna się od chwili

poczęcia, poprzez poród wiek niemowlęcy i dalsze okresy rozwojowe dziecka.

• Bardzo ważne jest, aby uświadomić sobie, że liczy się nie tylko to, co podajemy dziecku do zjedzenia, ale również w jaki sposób to robimy.

• Dbając o sposób karmienia dbamy o prawidłowy rozwój mowy swojego dziecka. Mowa natomiast jest nieodzownym czynnikiem funkcjonowania w społeczeństwie najpierw dziecka, a następnie każdego dorosłego człowieka.

Dziękuję Państwu za uwagę

Bibliografia:

•Opieka logopedyczna od poczęcia. Red. Rocławski B. Gdańsk 1998

•Mowa pacjenta z rozszczepem podniebienia. Szkice foniatryczno – logopedyczne. Red Hortis – Dzierzbicka i E. Stecko. Warszawa 2005

•Zaburzenia mowy u dzieci. Wczesna profilaktyka – wybrane zagadnienia. Zielona Góra 1995

•Rokitiańska M. Podstawy ortodoncji dla logopedów. Bydgoszcz 2004