Upload
dinhhanh
View
228
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Wikisłownik(więcej niż słownik)
Piotr „Derbeth” Kubowicz
Stowarzyszenie Wikimedia Polska
Wikiwarsztaty Wrocław, 7 marca 2009
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 1 / 35
Trochę historii
15 stycznia 2001 – powstaje anglojęzycznaWikipedia
26 września 2001 – powstaje polskaWikipedia
12 grudnia 2002 – powstaje anglojęzycznyWikisłownik (Wiktionary)
22 marca 2004 – powstają Wikisłowniki:polski i francuski
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 4 / 35
Trochę historii
15 stycznia 2001 – powstaje anglojęzycznaWikipedia
26 września 2001 – powstaje polskaWikipedia
12 grudnia 2002 – powstaje anglojęzycznyWikisłownik (Wiktionary)
22 marca 2004 – powstają Wikisłowniki:polski i francuski
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 4 / 35
Trochę historii
15 stycznia 2001 – powstaje anglojęzycznaWikipedia
26 września 2001 – powstaje polskaWikipedia
12 grudnia 2002 – powstaje anglojęzycznyWikisłownik (Wiktionary)
22 marca 2004 – powstają Wikisłowniki:polski i francuski
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 4 / 35
Trochę historii
15 stycznia 2001 – powstaje anglojęzycznaWikipedia
26 września 2001 – powstaje polskaWikipedia
12 grudnia 2002 – powstaje anglojęzycznyWikisłownik (Wiktionary)
22 marca 2004 – powstają Wikisłowniki:polski i francuski
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 4 / 35
Wikisłownik a inne projekty
Wikisłownik to najstarszy i największy siostrzanyprojekt Wikipedii.Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 5 / 35
Porównanie ze „starszą siostrą”
Wikisłownik zbliża się do 5 lat istnienia,mając około 125 000 stron.Wikipedia osiągając ten sam „wiek” miała300 000 stron.Ogólnie – nie jest to zły wynik,uwzględniając, że „starsza siostra” ściągana siebie w zasadzie całą uwagę mediów,niewiele zostawiając młodszemu rodzeństwu;-)
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 6 / 35
Wersje językowe Wikisłownika
Tak jak jest Wikipedia po polsku, angielsku,niemiecku itp., tak istnieją różne wersjejęzykowe Wikisłownika.
Każda z nich pisze definicje i objaśnieniaw swoim języku.
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 7 / 35
Wersje językowe – różnice
Wersje językowe Wikisłownika rozwijają sięniezależnie.
Wygląd hasła i jego struktura mogą sięw nich diametralnie różnić między sobą.
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 8 / 35
Wszystko w jednym miejscu
1 słownik języków obcych2 słownik gwar i regionalizmów3 słownik fleksyjny (miejsce na obszerną
odmianę wyrazu)4 słownik synonimów i antonimów5 słownik frazeologiczny, słownik przysłów
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 11 / 35
Wszystko w jednym miejscu
1 słownik języków obcych2 słownik gwar i regionalizmów3 słownik fleksyjny (miejsce na obszerną
odmianę wyrazu)4 słownik synonimów i antonimów5 słownik frazeologiczny, słownik przysłów
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 11 / 35
Wszystko w jednym miejscu
1 słownik języków obcych2 słownik gwar i regionalizmów3 słownik fleksyjny (miejsce na obszerną
odmianę wyrazu)4 słownik synonimów i antonimów5 słownik frazeologiczny, słownik przysłów
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 11 / 35
Wszystko w jednym miejscu
1 słownik języków obcych2 słownik gwar i regionalizmów3 słownik fleksyjny (miejsce na obszerną
odmianę wyrazu)4 słownik synonimów i antonimów5 słownik frazeologiczny, słownik przysłów
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 11 / 35
Wszystko w jednym miejscu
1 słownik języków obcych2 słownik gwar i regionalizmów3 słownik fleksyjny (miejsce na obszerną
odmianę wyrazu)4 słownik synonimów i antonimów5 słownik frazeologiczny, słownik przysłów
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 11 / 35
Wszystko w jednym miejscu
6 słownik etymologiczny (dodatkowopodawane są wyrazy pokrewne)
7 słownik skrótów8 słownik ortograficzny (jak pisać, jak nie
pisać i dlaczego)9 multimedialny (ilustracje plus nagrania)
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 12 / 35
Wszystko w jednym miejscu
6 słownik etymologiczny (dodatkowopodawane są wyrazy pokrewne)
7 słownik skrótów8 słownik ortograficzny (jak pisać, jak nie
pisać i dlaczego)9 multimedialny (ilustracje plus nagrania)
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 12 / 35
Wszystko w jednym miejscu
6 słownik etymologiczny (dodatkowopodawane są wyrazy pokrewne)
7 słownik skrótów8 słownik ortograficzny (jak pisać, jak nie
pisać i dlaczego)9 multimedialny (ilustracje plus nagrania)
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 12 / 35
Wszystko w jednym miejscu
6 słownik etymologiczny (dodatkowopodawane są wyrazy pokrewne)
7 słownik skrótów8 słownik ortograficzny (jak pisać, jak nie
pisać i dlaczego)9 multimedialny (ilustracje plus nagrania)
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 12 / 35
Języki
Na polskim Wikisłowniku zebrane są słowaz ponad 200 języków, od popularnych (angielski,niemiecki, francuski), przez egzotyczne (piraha,tok pisin) po języki sztuczne (esperanto,interlingua).
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 13 / 35
Największe języki
język liczba hasełinterlingua 19 412
polski 15 564angielski 10 429
jidysz 7 777slovio 6 215
niemiecki 5 381
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 14 / 35
Szczególne języki
słownik jidysz to największy powstały powojnie słownik tego języka
rozwinięte słowniki języków, dla którychciężko znaleźć źródła po polsku, zwłaszczaw Internecie: bułgarski, fiński, gruziński,macedoński, suahili
Wikisłownik po angielsku – nawet bardzoegzotyczne języki (problem: wiarygodność)
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 15 / 35
Międzynarodowa społeczność
W pracach nad polskim Wikisłownikiempomagały osoby obcojęzyczne (Chorwacja)oraz Polacy mieszkający na stałe za granicą(Dania, Finlandia, Hiszpania, Niemcy,Norwegia).
Korzystanie z innych wersji językowychWikisłownika pozwala rozwijać hasław językach, dla których ciężko znaleźćźródła.
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 16 / 35
Nowoczesny słownik
Wikisłownik podaje słowa nienotowanew większości papierowych słowników: będąceczęścią życia codziennego – np. terminyzwiązane z komputerami („karta graficzna”);słowa, dla których nie ma polskichodpowiedników (ubrania, potrawy), specyficznąterminologię prawniczą czy ekonomiczną.
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 17 / 35
Gwary i dialekty lokalne
wykazy słów używanych lokalnie (Łódź,Kraków, Poznań, gwara góralska itp.)
regionalizmy są weryfikowane za pomocąodpowiednich słowników
dodatkowo słowniki różnych slangów (slanginternetowy, gwara więzienna itp.)
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 18 / 35
Więcej niż samo znaczenie
jeśli chcemy się nauczyć języka na wysokimpoziomie, nie wystarczy nam prosta lista„słowo–tłumaczenie”
adnotacje o użyciu przy znaczeniach –wyraz przestarzały, potoczny, regionalizmitp.
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 19 / 35
Więcej niż samo znaczenie
zdania obrazujące użycie wyrazu w różnychznaczeniachprzy przykładzie tłumaczenie na język polskiwygoda – każdy wyraz jest linkiemprzenoszącym do hasła
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 20 / 35
Więcej niż samo znaczenie
składnia (z jakim przypadkiem i przyimkiemłączy się czasownik?)
kolokacje i związki frazeologiczne (jak użyćwyrazu?)
synonimy i antonimy (jak powiedzieć toinaczej?)
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 21 / 35
Źródła
Wikisłownik dba o wiarygodność, starającsię o podawanie źródeł do informacjimogących budzić wątpliwości.
Jeśli źródła podają sprzeczne opinie,zamiast arbitralnie faworyzować jednoz nich przytacza się wszystkie (odpowiednikNPOV na Wikipedii).
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 22 / 35
Źródła
Istotne przy etymologii słów, ale też przyuwagach dotyczących poprawności (obokpoprawnego zapisu podawane są zapisybłędne z odniesieniem do uzasadnieniaw zasadach pisowni lub poradni językowej).
Wątpliwe informacje bez źródeł są usuwane.
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 23 / 35
Nagrania wymowy
Na Wikisłowniku jest wiele plików audioułatwiających naukę poprawnej wymowy.
Pliki są tworzone przez osoby, dla którychdany język jest ojczysty.
Nagrania można odsłuchać w przeglądarce(aplet Javy) albo ściągnąć na dysk.
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 24 / 35
Nagrania wymowy
Pliki pochodzą z Wikimedia Commons –zbioru plików wspólnego dla wszystkichprojektów Wikimedia Foundation.
Nagrań jest naprawdę dużo – np. 16 000 dlaukraińskiego, 12 000 dla angielskiego, 9 000dla holenderskiego.
Ogólnie – na Commons istnieją nagrania dlaponad 70 języków.
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 25 / 35
Nagrania wymowy
Rozróżnione są nagrania w „standardowym”języku i dialektach (np. australijskii kanadyjski angielski)
Nagrania na Wikisłowniku są powszechne:plik audio posiada 73% haseł ukraińskich,56% rosyjskich, 38% angielskich.
Czyste liczby: ponad 4 000 nagrańangielskich, 2 700 nagrań rosyjskich.
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 26 / 35
Wikisłownik to nie tylko zwykłe hasłasłownikowe.
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 28 / 35
Gramatyka
opisy gramatyki
schematy odmiany
wykazy czasowników nieregularnych
zasady wymowy
tabele transkrypcji i transliteracji
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 29 / 35
Gramatyka
opisy gramatyki
schematy odmiany
wykazy czasowników nieregularnych
zasady wymowy
tabele transkrypcji i transliteracji
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 29 / 35
Gramatyka
opisy gramatyki
schematy odmiany
wykazy czasowników nieregularnych
zasady wymowy
tabele transkrypcji i transliteracji
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 29 / 35
Gramatyka
opisy gramatyki
schematy odmiany
wykazy czasowników nieregularnych
zasady wymowy
tabele transkrypcji i transliteracji
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 29 / 35
Gramatyka
opisy gramatyki
schematy odmiany
wykazy czasowników nieregularnych
zasady wymowy
tabele transkrypcji i transliteracji
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 29 / 35
Słowniki tematyczne
zbierają w jednym miejscu słowa dotycząceokreślonej tematyki
tematy: liczebniki, jedzenie, państwa, fizyka,informatyka – i wiele innych
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 31 / 35
Licencja
Moją prezentację udostępniam na licencji Creative CommonsAttribution 3.0 Unported(http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/) – można jąkopiować i modyfikować pod warunkiem podania autora, bez potrzebypytania o zgodę.Zrzuty ekranu i użyte logo są chronione prawami autorskimi i zostałyużyte zgodnie z artykułem 29 ust. 1 prawa autorskiego („prawocytatu”) w celu wyjaśniania i analizy krytycznej.Logo Wikisłownika jest zastrzeżonym znakiem towarowym WikimediaFoundation, natomiast tekst i grafiki użyte w zrzutach są dostępne nawolnych licencjach. Warunki licencji i listę autorów można znaleźć nastronach Wikisłownika: Aneks:Język islandzki - odmiana rzeczownikówmocnych rodzaju męskiego typu (-s, -ar), beißen, Indeks:Angielski -Jedzenie, nić.
Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 35 / 35