สรปผลการดำาเนนงาน

โครงการ : เสนหแหงเสนไหมยกระดบการทองเทยวโดยชมชนกลมทอผาไหมบานสนวนนอก หมท ๒ ตำาบลสนวน อำาเภอหวย

ราช จงหวดบรรมย

ความเปนมา สภาพปญหาและเหตผลความจำาเปนชมชนบานสนวนนอก หมท ๒ ตำาบลสนวน อำาเภอหวยราช จงหวด

บรรมย เปนหมบานทประชาชนมอาชพการทำานาป ทตองอาศยนำ&าจากนำ&าฝน เปนอาชพหลกของประชาชน ประชาชนมรายไดจากผลผลตขาวนาปปละคร &งเดยว ปรมาณและคณภาพ เปนไปตามสภาพทดนฟาอากาศจะเอ&ออำานวยในแตละป ราคาสนคาและผลตอบแทนไมแนนอน สวนการปลกหมอน เล&ยงไหม การทอผาไหม เปนวถทางวฒนธรรมของชนเผาในภาคอสาณ ท&งทเป นชนเผาคนไทยอสาณ ไทยลาว ไทยสวย ไทยเขมร ทได สบทอดเปนมรดกทางวฒนธรรมจากรนสรน และทส ำาคญจงหวดบรรมย ถอเปนพ&นททกำาเนดของแปลงปลกหมอน เล&ยงไหมของกรมหมอนไหม มาต&งแตสมยรชกาลท ๕ กอรปกบการอพยพยายถนของชนเผาตาง ๆ ในแถบภมภาคน &ในสมยโบราณ การผสมผสานของลายผ าไหม จงม เอกลกษณ มตำานานเรองราวทนาสนใจ

ตอมาเมอ ป พ.ศ. 2547 (ระยะกอเกดกลม) สำานกงานพฒนาชมอำาเภอหวยราช ไดมการสงเสรมการรวมกลมของแมบานทมอาชพการทอผาเปนกลมอาชพการทอผาไหมบานสนวนนอก มสมาชกกอนต &ง จำานวน 20 คน โดยมนางสำาเรง โกตรมย เปนประธานกลมฯ กลมมการระดมเงนหน ไดเงนจำานวน 10,000 บาท เพอเปนทนในการดำาเนนงานในระยะแรกทกอต&งกลม สนคาผลตภณฑของกลม เปนผาไหมทมสสน ลวดลายแบบด&งเดมตามทไดรบการถายทอดมาจากบรรพบรษ และยงไมสามารถจำาหนายตลาดภายนอกชมชนได ยอดจำาหนายเพยงประมาณปละ 10,000 บาทเศษ

ในระหวางป พ.ศ.2548 – 2558 เปนระยะการพฒนากลม กลมทอผาไหมบานสนวนนอก โดยไดรบการสนบสนนสงเสรมจากเขตนคมพฒนาท 26 กระทรวงพฒนาสงคมฯ ดำาเนนการจดฝกอบรมทกษะการผลตไหมพรอมสนบสนนวสด อปกรณพ&นฐานในการทอผาไหม องคกรปกครองสวนทองถน กรมหมอนไหม การสนบสนนวสดอปกรณการทอผาไหม และสำานกงานพฒนาชมชนอำาเภอหวยราช ไดดำาเนนการพฒนาหมบานเปนหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ กรมการพฒนาชมชน ในป 2556 จงไดมการสงเสรมใหมการรบสมครสมาชกเพม และขยายกำาลงการผลต มสมาชกซงเปนกำาลงหลกของกลมจำานวน 40 คน โดยไดจดโครงการฝกอบรมเพอเพมประสทธภาพในกระบวนการผลตไหม ประกอบดวย การปลกหมอน เล&ยงไหม การสาวไหม การฟอกยอม มดลาย การทอผา ตอมามการนำาผลตภณฑของกลมมาลงทะเบยน OTOP และไดสง

2ผลตภณฑเขารบการคดสรร การพฒนาสนคาและผลตภณฑไหม เปนการสบสานวฒนธรรมของชนเผา เปนการดำาเนนการทสอดคลองประเดนยทธศาสตรการพฒนา OTOP ของกรมการพฒนาชมชน ยทธศาสตรการพฒนาจงหวดบรรมย และกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง (กลมจงหวดนครชยบรนทร) จดเดนการดำาเนนงานของกลมอาชพทอผาไหมบานสนวนนอก มกระบวนการผลตไหมครบทกข &นตอน ประกอบดวย กระบวนการตนนำ&า คอการปลกหมอนเล&ยงไหม การสาวไหม การฟอกยอม กระบวนการกลางนำ&า คอการทอผาไหม การมดลาย การแปรรป และ

กระบวนการปลายนำ&า คอการตลาดทมการจำาหนายสนคา ณ ทต &งของกลมทอผาไหม

การพฒนากลมทอผาไหมบานสนวนนอก ในชวงน&มการพฒนา โดยใชแนวคดแผนธรกจ ในการพฒนากลม โดยมผลการดำาเนนงาน ดงน&

1.การบรหารจดการ มโครงสรางคณะกรรมการ ดำาเนนงาน ประกอบดวย

1.1 นางสำาเรง โกตรมย ประธาน1.2 นางชนตย เพชรเลศ รองประธาน1.3 นางพงษศร แกวพรม รองประธาน1.4 นางมณฑา โกตรมย เหรญญก1.5 นางสทธา โกตรมย เลขานการ1.6 นางเกศรา ขจฟา ผชวยเหรญญก1.7 นางอไรวรรณ ชยสวรรณ ปฏคม1.8 นางพม กวรมย ประชาสมพนธ1.9 นางถนอม กองรมย กรรมการ1.10 นางจนทา ผลาหาญ กรรมการ1.11 นางณฐการ เพชรเลศ กรรมการ1.12 นางสนอง เพชรเลศ กรรมการ1.13 นางสมพงษ ยศเครอ กรรมการโดยมการออกระเบยบ ขอบงคบ ในการดำาเนนงานของกลม

และสมาชก2.การพฒนาผลตภณฑ กลมมผลตภณฑผาไหม ประกอบดวย ผาขะ

มา ผาโสรง ผาหางกระรอกค ผาพ&นเรยบ ผามดหม 3.การพฒนาเงนทนของกลม ไดจากการระดมเงนทนจากสมาชก

เงนสนบสนนเปนคาวสด อปกรณจากสวนราชการ องคกรปกครองสวนทองถน เงนทนหมนเวยนกองทนพฒนาบทบาทสตร

4.การตลาด กลมจำาหนายสนคา ณ ทต &งกลม การจำาหนายในการออกรานททางราชการไดจด มลคาการจำาหนาย ในป พ.ศ. 2558 จำานวน 877,500 บาท

สมาชกไดรวมมอกนพฒนาผลตภณฑผาไหมมาอยางตอเนอง โดยกระบวนการมสวนรวมของประชาชนเปนปจจยหลกสำาคญ ในการดำาเนนการสความสำาเรจ

๓

3ตอมาในป พ.ศ. 255 ๙ กรมการพฒนาชมชน ไดมการเผยแพรรป

แบบผลการดำาเนนงาน โครงการพฒนากลมจกสานผกตบชวาบานบางตาแผ น อ ำา เภอเมองอ างทอง จงหวดอ างทอง มาใช ในการพฒนา

กลม OTOP โดยมเปาหมายเพอการเครอขายการผลต/การตลาด ในระดบชมชน/อำาเภอ/จงหวด การบรณาการการทำางานกบหนวยงานภาคในระดบพ&นท และการสงเสรมกระบวนการเรยนร ภมป ญญาเพอพฒนาสนคา OTOP สำานกงานพฒนาชมชนจงหวดบรรมย ไดนำารปแบบมาใชในการพฒนากลมทอผาไหมบานสนวนนอก ตามโครงการ: เสนหแหงเสนไหมยกระดบการทองเทยวโดยชมชน กลมทอผาไหมบานสนวนนอก หมท ๒ ตำาบลสนวน อำาเภอหวยราช จงหวดบรรมย

ท&งน&ไดมการวเคราะหผลการดำาเนนงานทผานมาของกลม พบวายงมจดออนในการดำาเนนงานของกลมแมวากลมมผลตภณฑทผานการคดสรรในระดบ 4 ดาว แตเปนสนคาทมราคาแพง จำาหนายยาก สนคาไมมความหลากหลาย หากมาทำาการแปรรป มตนทนทสงมาก และยงไมมรปแบบการสรางเครอขายการทำางานดานการผลต การตลาดในระดบชมชน การบรณาการทำางานกบหนวยงานภาคยงนอยไมครอบคลมปญหา ความตองการของกลม และการเรยนรจากภมปญญาเพอการพฒนา OTOP ยงมผลผลต ผลตภณฑทไมหลากหลาย

๔

วตถประสงคการดำาเนนงานโครงการ1.เพอสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการดำาเนนงานของกลม2.เพอสงเสรมการสรางและพฒนาเครอขายการผลต การตลาดใน

ระดบชมชน/ อำาเภอ/จงหวด3.เพอสงเสรมการเรยนร จากภมปญญาการทอผา เพอการพฒนา

สนคาและผลตภณฑจากไหม4.เพอพฒนาเปนหมบานสงเสรมการทองเทยวโดยชมชน

แนวคด ทนำามาประยกตใชในการดำาเนนงานโครงการ1.แนวคดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เนนใหประชาชนไดม

การประเมนวเคราะหศกยภาพของตนเอง ในดานทรพยากร ทน องคความร สนบสนนใหมการรวมกลม การพฒนากลม การพฒนาทตวสนคา

กระบวนการผลต ทเนนการพงพาตนเอง การพฒนาสความยงยน ลดการพงพา

2.แนวคดการบรหารจดการแบบบรณาการ เปนการดงศกยภาพ ความรวมมอ จากภาคทกสวนท&งในเชงภารกจและพ&นท

3.แนวคดการทำางานแบบมสวนรวม โดยการยดความตองการของประชาชน ทเปนผมสวนไดเสยหลกเปนศนยกลางในการดำาเนนงาน โดยใชหลก 5 รวม ไดแก รวมวเคราะห รวมตดสนใจ รวมวางแผน รวมปฏบต และรวมรบประโยชน

4.แนวคดการพฒนาสความยงยน โดยเนนการพงพาตนเอง การเรยนรเพอสรางปญญา

7.แนวคดการพฒนายกระดบสนคาผลตภณฑ OTOP เปนกระบวนการพฒนาสนคาต&งแตการเปนสนคาของกลมอาชพ การสนบสนนการลงทะเบยน OTOP การประเมนเพอจดระดบผลตภณฑตาม Sagment การสนบสนนการสงผลตภณฑเขารบการคดสรร เพอจดระดบดาว (1 - 5 ดาว) การจดทำายทธศาสตรการพฒนาสนคา OTOP โดยใชกลไกของคณะอนกรรมการ นตผ.จงหวด และอำาเภอ

8.แนวคดการพฒนาหมบาน OTOP เพอการทองเทยว ตามแนวคด ๖ P ประกอบดวย Place People product price Promotion Presentation

๕

รปแบบ/วธการดำาเนนงานโครงการกระบวนการและข &นตอนการดำาเนนงานโครงการฯ ไดนำารปแบบการ

ดำาเนนงานโครงการพฒนากลมจกสานผกตบชวาบานบางตาแผน อำาเภอเมองอางทอง จงหวดอางทอง มาใชในการพฒนากลม โดยมกระบวนการดำาเนนงาน ดงน&

การบรณาการโดยภาครฐ / เอกชน โดยเนนชมชนเปนศนยกลางในการพฒนา

บานสนวน ต สนวน อ.หวยราช จ.บรรมย

รวมรบประโยชน

รวมปฏบต รวมวางแผน

รวมตดสนใจ

รวมวเคราะห

ดานสงคม ชมชนเขมแขงพงตนเองไดและเกดสมพนธทดในชมชน เพอพฒนาไปส

คณภาพชวตทดเชงเศรษฐกจ

มรายไดทเพมข&น มการจดสรรกำาไรสชมชน และสนบสนนกจกรรมชมชน เพอสรางชมชนเขมแขง

เชงสงแวดลอม

หมบาน OTOP เพอการทองเทยวโดยชมชน

เปาหมาย

- สงเสรมและสรางเครอขายการทำางานในระดบชมชน/อำาเภอ/จงหวด- บรณาการการทำางานกบหนวยงานภาคในพ&นท- สงเสรมการเรยนร

การบรหารจดการชมชนอยางเปนระบบและม

แนวคด๑. นโยบาย หนงตำาบล หนงผลตภณฑ (OTOP)๒. สงเสรมภมปญญาทองถนสสากล๓. แนวคดแผนธรกจ 4. การสงเสรมใหชมชนพงตนเองได และคดอยาง

กรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย

สำานกงานพฒนา

ชมชนอำาเภอหวยราช

สำานกงานพฒนาชมชน

จงหวด บรรมย

6บทบาทของหนวยงานภาค ประชาชน /ภาคประชาสงคม ทเกยวของในการดำาเนนงานของกลม โดยมบทบาทเปน Key Actor หรอ Facilitator หรอ Network Manager หรอ Partnership

1.สำานกงานสาธารณสขจงหวดบรรมย ทำาหนาทในฐานะเปน Partnership เปนหนวยงาน

สนบสนนในระดบตนนำ&า ทใหความรเกษตรกรกระบวนการผลตทปลอดภย ปลอดสารพษ และการดแลตรวจสขภาพของเกษตรกร

2.องคการบรหารสวนตำาบลสนวนนอก ทำาหนาทในฐานะเปน Partnership ปรบปรงภมทศน

และพฒนาสนคาของทระลกเพอทองเทยว 3.สำานกงานอตสาหกรรมจงหวดบรรมย ทำาหนาทในฐานะเปน Partnership สนบสนน

โครงการสรางความยงยนของกลมวสาหกจชมชน 4.สำานกงานพาณชยจงหวดบรรมย ทำาหนาทในฐานะเปน Partnership การสรางความรความ

เขาใจการขอจด GI 5.สำานกงานพฒนาชมชนจงหวดบรรมย ทำาหนาทในฐานะเปน Key Actor และ Facilitator

และ Partnership สนบสนน การรวมกลมและพฒนากลมอาชพ การลงทะเบยน ผลตภณฑ OTOP การพฒนาผลตภณฑ การตลาดข &นพ&นฐาน การสรางเครอขายการผลต การตลาด

7.บรษท ประชารฐรกสามคคบรรมย (วสาหกจเพอสงคม) จำากด ทำาหนาทในฐานะเปน Key

Actor และ Facilitator สนบสนนการขยายผล การพฒนาตอยอดผลตภณฑ และการตลาดทมนคง การทองเทยวโดยชมชน

8.มหาวทยาลยราชภฎบรรมย ทำาหนาทในฐานะเปน Key Actor สนบสนนขอมลงานวชาการ

และรายงานการวจย เพอการพฒนาสนคา การจดการความร การเพมมลคาสนคา

9.ศนยหมอนไหมฯ เฉลมพระเกยรตฯ ทำาหนาทในฐานะเปน Key Actor และ Partnership

ใหความร การสาวไหม ใหไดเสนไหม มาตรฐาน โรงเรอน วสด เครองมอ 10.สำานกงานอตสาหกรรมภาค 6 ยอมไหมสธรรมชาต วสด

อปกรณ11.ทองเทยวและกฬาจงหวดบรรมย หนาทในฐานะเปน Key Actor และ Facilitator และ

Partnership การสนบสนนการจดการทองเทยวโดยชมชน

7

12.การทองเทยวแหงประเทศไทย หนาทในฐานะเปน Key Actor สนบสนนการ

เพมประสทธภาพการจดการทองเทยว การจดทำายทธศาสตรทองเทยวเชงสรางสรรค และยงยน

13.บทบาทของประชาชน ทำาหนาทในฐานะเปน Partnership ทเปนผมสวนไดเสยโดยตรงกบโครงการ และเปนกลไกทเปนปจจยหลกตอความสำาเรจ ในการบรหารราชการแบบมสวนรวม

14.คณะกรรมการหมบาน (กม.) ทำาหนาทในฐานะเปน Key Actor Facilitator และ

Partnership ทเปนกลไกหลกในระดบหมบาน ในการขบเคลอนกระบวนการพฒนาหมบาน

815.ภาคประชาสงคม ประกอบดวย เครอขาย OTOP ระดบอำาเภอ

จงหวด เครอขายเกษตรอนทรยจงหวดบรรมย ภาค และประเทศ ทำาหนาทในฐานะเปน Network Manager สนบสนนการพฒนายกระดบผลตภณฑใหมคณภาพ เครอขายปราชญและการเรยนร

สรปผลสำาเรจ/ประโยชนทไดรบจากการพฒนากลมทอผาไหมบานสนวนนอก

๑.ผลผลตโครงการ ๑) กลมทอผาไหมบานสนวนนอก มสมาชก จำานวน ๔๐ ราย

สามารถสรางเปนอาชพเสรมใหกบครวเรอน มรายได ป 2558 จำานวน 877,500 บาท ป 2559 จำานวน 1,510,000 บาท เพมข&นปละ 632,500 บาท

2) สามารถสรางเครอขายการผลต กบกลมทอผาในพ&นทใกลเคยง เพอขยายกำาลงการผลต และเครอขายตลาด กบผประกอบการ OTOP ในจงหวด

๒) สามารถบรณาการความรวมมอกบหนวยงานภาค ในการพฒนาผลตภณฑของกลมทอผา

ไหมบานสนวนนอก ใหสามารถยกระดบใหเปนสนคาทมชอเสยง และมคณภาพเปนทตองการของตลาด ไดผลตภณฑใหม ประกอบดวย ผาหางกระรอกคตนแดง ผาลายเชงสรางสรรค สนคาแปรรป ของฝาก ของทระลก

๓) ยกระดบผลตภณฑของกลม จากระดบ 4 เปนระดบ ๕ ดาว 4) เกดลายผาเอกลกษณบานสนวนนอก คอ ผาซบโสรง“ ”5) เกดกระบวนการเรยนร ในการพฒนาภมปญญาการทอผา

ไหม ในการพฒนาหมบาน เปนหมบานทองเทยวโดยชมชน หมบานทองเทยวบานสนวนนอก เพอเพม“ ”มลคาผลตภณฑไหม

๒.ผลลพทของโครงการ ๑) ยกระดบรายไดใหกบครวเรอนทเปนสมาชกกลม ใหสมาชก

กลมมรายไดเพมมากข&น ปละ 632,500 บาท

๒) เกดทกษะในการบรหารจดการกลมและหมบานในเชงธรกจ โดยการสนบสนนของ

บรษท ประชารฐรกสามคค (วสาหกจเพอสงคม) จำากด เพอพฒนาเศรษฐกจชมชน การบรการทองเทยว

3) ประชาชนในหมบาน มกจกรรมทแสดงออกถงความรก ความสามคค ความรวมมอของคน

ในชมชน

9๔) กลมมการจดสรรเงนกำาไรของกลมเพอสมทบกองทน

พงพาตนเองหมบาน เพอสนบสนนกจกรรมทเปนการจดสวสดการของชมชน หรอสาธารณประโยชน เปนจำานวนเงนกวา 20,000 บาท และสามารถจดหาทนซ&อรถกระสวยอวกาศนำาเทยว โดยไมใชงบฯ ทางราชการ มลคา 390,000 บาท

๓.ผลกระทบโครงการ สามารถสรางการรบรใหกบประชาชน ทประสบปญหาในลกษณะเดยวกนใชเปนแนวทางในการแกไขปญหา พฒนาอาชพเพอเพมมลคาสนคา การจดการชมชนในเชงธรกจบรการ

ปญหา/อปสรรค ในการดำาเนนงานของโครงการ 1)การเรยนรเพอสรางความเขมแขงของกลม ทำาไดยากตอง

เปลยนแปลงความคด วถชวตทเปนอยทอาจเหนผลในเชงปฏบตทชา

2)การบรณาการเชงภารกจและเชงพ&นทรวมกบหนวยงานภาค บางคร&งไมสอดคลองกบ

ความตองการ (Need) ของประชาชน และไมทนกบหวงระยะเวลาทตองดำาเนนงานใหสอดคลองกน สาเหตเพราะเงอนไขและกรอบการใชงบประมาณของหนวยงานทเปนภาคการพฒนา

ปจจยความสำาเรจ โครงการ๑) เปนการแกไขปญหาและการพฒนาศกยภาพ ทมาจากความ

ตองการของประชาชนทเปนผมสวนไดเสยโดยตรง๒) การใหอำานาจการตดสนใจ และการปฏบตตามแผนฯ เปนไปตามท

คณะกรรมการและสมาชกกลม ไดเหนชอบรวมกน๓) การผนกกำาลงในเชงบรณาการภารกจและพ&นทของภาคเกดข&น

อยางเปนกระบวนการ ทไดรวมดำาเนนการโดยใชแนวคดกระบวนการแผนชมชน เปนเครองมอ

๔) การสรางความแตกตางจากสนคาประเภทเดยวกน ภายใตชอแบรนดสนคา สนวนนอกไหมไทย“ ”

๕) เปนชมชนทมการอนรกษและสบสานวฒนธรรมของชมชนทเขมแขงและมทต&งชมชนอยใกลกบตวเมอง

๑๐

๖) ความสามารถของคณะกรรมการ สมาชกกลม และภาค ทมการดำาเนนงานอยางตอเนอง

11

MODEL โครงการ : เสนหแหงเสนไหมยกระดบการทองเทยวโดยชมชน