บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของการศกษาเปรยบเทยบความเขมของสจากพชแตละชนดตอการยอม

ผาฝายผวจยไดทำาการคนควาเอกสารและงานวจยทเกยวของดงนเอกสารทเกยวของsaranukromthai.or.th/sub/book/book.php?book=21&chap=7&page=t21-7.../ พชทใชแตงสอาหารหรอใหสยอมพชทใชแตงสอาหารหรอใหสยอม

เปลอกประดปา

ชนพนบานรจกนำาสวนตางๆ ของพชหลายชนด ทใหส มาใชแตงสอาหาร อนเปนผลตภณฑธรรมชาต ทไมเปนพษภยตอรางกาย หรอนำาพชทใหสยอม มา

6

ยอมผา แห อวน หรอหนง โดยเฉพาะผาพนเมองจำาพวกผาไหม ผาฝาย ซงใหสสนเปนธรรมชาต ดกวาสวทยาศาสตร หรอสสงเคราะห กลมพชทใหสดงกลาว เชน

1.เหงาขมนชน (Curcuma longa) ใชแตงสเหลองในอาหาร 2.เมลดคำาแสด (Bixa orellana) ใชแตงสแสดในอาหาร 3. แกนไมฝาง (Caesalpinia sappan) ใชแตงสแดงในอาหาร และใชยอมผา สวนรากใหสเหลองใชยอมผา 4. เมลดคำาฝอย (Carthamus tinctorius) ใชแตงสแดงในอาหาร 5. เนอผลฟกทอง (Cucurbita moschata) ใชแตงสเหลองในอาหาร 6. เนอจากผลตาลโตนด (Borassus flabellifer) ใชแตงสเหลองทำาขนมตาล 7. ผลสกผกปลง หรอผกป ง (Basella alba) ใชแตงสแดงเขมในอาหาร 8. เมลดขาวเหนยวดำา (Oryza sativa var. glutinosa) ใชแตงสแดงเขมในอาหาร 9. กลบดอกอญชน (Clitoria ternata) ใชแตงสนำาเงน สฟา สฟาอมมวงในอาหาร 10. ดอกดอกดน (Aeginetia indica)I ใชแตงสนำาเงนเขม ทำา

ขนมดอกดน 11. เนอไมสเสยดเหนอ (Acacia catechu) ใหสนำาตาล ใชยอมผา

แห อวน หนง 12. ใบออนสก (Tectona grandis) ใหสแดงใชยอมผา ยอม

กระดาษ 13. เปลอกและผลสมอพเภก (Terminalia bellirica) ใหสขมา

ใชยอมผา 14.เนอไมแกแล (Maclura cochinchinensis) ใหสเหลองปนนำาตาล ใชยอมผา 

5

6

15.เปลอกโกงกาง (Rhizophora spp.) ใหสนำาตาล ใชยอมแห อวน หนง 16. ยางรง (Garcinia hanburyi) ใหสเหลอง ใชยอมผา และผสมส 17. เปลอกสะเดา (Azadirachta indica var. amensis) ใหสแดง ใชยอมผา 18. รากมะหาด (Artocarpus lakoocha) ใหสเหลอง ใชยอมผา 19.เปลอก ราก เนอไม และใบยอปา (Morinda pubescens) ใหสแดง ใชยอมผา 20. เนอไมประดปา (Pterocarpus macrocarpus) ใหสแดงคลำา และเปลอกใหสนำาตาล ใชยอมผา 21. เปลอกตวขน (Cratoxylum formosum ssp. pruniflorum) ใหสนำาตาลเขม ใชยอมผา22. ผลมะเกลอ (Diospyrus mollis) ใหสดำา ใชยอมผา23. เปลอกสนทะเล (Casuarina equisetifolia) ใหสนำาตาลแกมแดง ใชยอมผา 24. เปลอกคาง (Albizia odoratissima) ใหสนำาตาล ใชยอมผา หนง 25. ดอกทองกวาว (Butea monosperma) ใหสเหลองอมสม ใชยอมผา 26. ตนคราม (Indigofera tinctoria) สมยกอน นยมใชทำาสครามยอมผา 27. ตนฮอม (Baphicacanthus cusia) ใหสนำาเงนเขม นยมใชยอมเสอมอฮอมทางภาคเหนอ 28. ผลมะเกม หรอมะกอกเลอม (Canarium subulatum) ใหสดำา ใชทำาหมกเขยนพนบาน

…………………………………………………………………………………………………………………………

6

www.qsds.go.th/qssc_tak/inside_page.php?pageid=19/ ไมยอมสธรรมชาต - กรมหมอนไหมไมยอมสธรรมชาต

กลมพชใหสดำากระบก นำาสทคนจากผลกระบกสดกบนำา หรอตมผลสดกบนำาในอตรา

1:1 เมอนำามายอมเสนไหมดวยวธยอมรอน (อณหภม 90 องศาเซลเซยส) นาน 40 นาท แลวแชเสนไหมในนำาโคลนนาน 48 ชวโมง หมนกลบเสนไหมใหแชนำาโคลนทวถง หลงจากนนนำาไปนงไอนำานาน 20 นาท ทำาใหเสนไหมเปนสเทาดำา สคงทนตอแสงและการซกระดบดตามมาตรฐานอตสาหกรรมคนทา ไมพมกงเลอยซงใชผลเปนวตถดบใหส สกดสโดยตมผลสดกบนำาอตรา 1:1 หรอหมกผลสดนงกบนำานาน 1 ชวโมง ยอมเสนไหมในนำาสสกดโดยการยอมรอน แลวแชเสนไหมในนำาโคลนและนงไอนำา เชนเดยวกบการยอมดวยนำาสจากผลกระบก ไดเสนไหมสดำาประกายแดง คณภาพสคงทนตอแสงและการซกดมาก คอ สไมซด สไมเปลยนและสไมตกเปลอกเงาะโรงเรยน วตถดบเหลอทงนนำามาใชยอมเสนไหมไดสดำา สคงทนตอแสงและการซกดมาก การสกดนำาสจากเปลอกเงาะโรงเรยน ตมเปลอกผลสดกบนำาอตรา 1:3 ยอมเสนไหมดวยวธยอมรอน แลวแชเสนไหมในนำาโคลน ซงใชเปนสารชวยตดส จากนนนำาเสนไหมนงดวยไอนำารอนไดเสนไหมสดำา คณภาพสคงทนตอแสงและการซกผานมาตรฐานอตสาหกรรมระดบดมาก กลมพชใหสมวง

มะหาด การสกดสและยอมเสนไหมดวยนำาสสกดจากผลมะหวด แมไดเสนไหมตดสมวง แตคณภาพสไมทนแสง ไมวาจะใชวธสกดสหรอใชสารชวยตดสชนดใดกตามหวา เสนไหมทยอมดวยนำาสจากผลหวาทสกดโดยตมผล

6

หวากบสารละลายโซดาซกผา 3 เปอรเซนต แลวแชเสนไหมในสารละลายจนส ไดสเขยวขมา และสไมซดเมอถกแสง เทยบระดบความคงทนตอแสงตามมาตรฐานไดระดบด แตสคลำาลงเลกนอยหลงการทดสอบการซกเปลอกมงคด เมอตมเปลอกมงคดสดกบนำาผสมโซดาซกผา 3 เปอรเซนต ไดนำาสมวง ยอมเสนไหมแบบยอมรอน แลวแชเสนไหมในนำาจนส ไดสเขยวขมา สไมซดจางเมอถกแสง มระดบความคงทนตอแสงระดบดมาก สไมตกและสไมเปลยน เมอทดสอบการซกผลหมอนสก ผลหมอนสกมสมวงคลำา เมอตมผลหมอนสก 1 สวนกบนำา 3 สวน ไดสมวงแดง เมอนำามายอมเสนไหมแบบยอมรอน (อณหภม 95 องศาเซลเซยส) เปนเวลานาน 40 นาท ขณะทอณหภมของนำาสลดลงท 70 องศาเซลเซยส เตมนำามะนาว 30 มลลลตร ตอนำาส 30 ลตร แลวนำาเสนไหมลงยอมตออก 10 นาท ไดเสนไหมสมวงอมเทาเขา สไมตกเมอซกดวยนำาสะอาดหลงการยอม กลมพชใหสแดงหรอแดงอมสม

จากรากยอบานและใบเทยนกง เมอนำามาสกดสและยอมเสนไหมไดสนำาตาลอมแดงและแดงอมสมพบวาเมอตมรากยอบาน (ทงราก) ซงหนเปนชนเลก ๆ ใชรากยอบาน 1 สวน กบนำา 3 สวน ตมนาน 3 ชวโมง นำาไปยอมเสนไหมท 60 องศาเซลเซยส นาน 1 - 3 ชวโมง แลวแชเสนไหมในนำาจนส 1 เปอรเซนต หรอนำามะขามเปยกชวยใหคณภาพสทนตอแสงดขนสวนการยอมเสนไหมดวยนำาสสกดจากใบเทยนกงพบวา การยอมทอณหภม 90 องศาเซลเซยส นาน 1 ชวโมง ดวยนำาสทไดจากการตมใบเทยนกง เสนไหมเปนสนำาตาลเหลองอมสม มการดดซบสดทสด และวธททำาใหเสนไหมเปนสสมอมแดงมากทสด (เทยบกบวธการอน ๆ ททดลอง) คอ ยอมเสนไหมในนำาสสกดใบเทยนกงทผสมนำาสนมเหลก ยอมท 90 องศาเซลเซยส นาน 3 ชวโมง กลมพชใหสเหลอง

7

6

ดอกดาวเรอง การสกดสจากกลบดอกดาวเรองสดหรอกลบดอกทนงและอบแหงในอตราดอกแหง 40 - 42 กรม หรอกลบดอกสด 280 กรม ตอนำา 1 ลตร ยอมเสนไหมทอณหภม 90 องศาเซลเซยส นาน 30 นาท จากนนนำาเสนไหมขนลางดวยนำาสะอาดแลวจงแชในสารละลายชวยตดส 5 เปอรเซนต ทมอณหภม 70 องศาเซลเซยส นาน 15 นาท เสนไหมตดสเหลองทองและสนำาตาลทอง เมอใชสารสมและจนส เปนสารชวยตดส สทไดมความคงทนของสตอแสงและการซกระดบดมาก และดตามมาตรฐานอตสาหกรรมขมนเครอ นอกจากใชเปนยาสมนไพรแลว นำาสทไดจากการตมขมนเครอแหง อตรา 100 กรม กบนำา 2 ลตร ใชเปนสยอมไหมได วธยอมเสนไหมใหตดสดและเสนไหมไมแตกเปนขย ควรยอมในนำาสกดจากขมนเครอทอณหภมประมาณ 85 องศาเซลเซยส นาน 90 นาท การใชสารชวยตดสทมฤทธเปนดางและเกลอแกง ชวยใหเสนไหมตดสเหลองทองเขมกวาเมอใชสารตดสทมฤทธเปนกรด และคณภาพสดกวาการไมใชสารชวยตดสใด ๆ การยอมทอณหภม 95 องศาเซลเซยส เปนเวลานาน ทำาใหเสนไหมเสอมสภาพเสนแตกเปนขยขเหลกบาน นำาสทสกดไดจากการตมใบขเหลกบาน (ใบแก) กบสารละลายกรดนำาสม 1 เปอรเซนต เมอยอมเสนไหมทอณหภม 85 - 90 องศาเซลเซยส นาน 40 นาท หลงจากนนนำาเสนไหมขนและลางดวยนำาสะอาด แลวจงแชในสารละลายจนส 5 เปอรเซนต ไดเสนไหมสเหลองอมเขยว เมอแชในนำามะขามและสารสม เสนไหมเปนสเหลองอมนำาตาล สทไดมความคงทนตอแสง และการซกดปานกลาง กลมพชใหสเขยว

แกว ไมยนตนขนาดเลก ดอกสขาว กลนหอม ใบเรยบสเขยวเขมเปนมน ใชใบเปนวตถดบใหส โดยสกดสจากใบสดดวยการตมกบนำาอตรา 1:4 ยอมเสนไหมในนำาสแบบยอมรอน นาน 40 นาท จากนนลางนำาใหสะอาดแลวแชในสารละลายจนส 5 เปอรเซนต นาน 15 นาท ไดเสนไหมสเขยว สคงทนตอแสงและการซกระดบด สวนการใชสารชวยตดสอน ๆ เชน สารสม นำาตม

6

ใบพช ตาง ๆ นำามะขามเปยก สวนใหญเสนไหมตดสเหลองถงเขยว การใชสารชวยตดสทกชนดกอนการยอมหรอผสมลงในนำาสกอนยอม สทไดไมคงทนตอแสงและการซก……………………………………………………………………………………………………………https://pantown.com/market.php?id=8521&area=&name=market14...68.../ 68 สธรรมชาตทใชในอาหารจากผงสมนไพร - Market - Pantown

สผสมอาหาร สทใชผสมในอาหารไดม 2 ชนด คอ 1. สจากธรรมชาต เปนสทไดจากการสกดพช ผก ผลไม และสตวทใชบรโภคไดโดยไมเกดอนตราย มความปลอดภยในการใชผสมอาหารมากทสด และใชตดตอกนเปนเวลานานโดยไมเกดเปนพษภย ขอดอกประการหนงของสจากธรรมชาตคอ นอกจากจะชวยแตงสแลว บางชนดยงใหกลนหอมนารบประทานอกดวยตวอยางสจากธรรมชาต ทสกดจากพช ผก ผลไม และสตว ไดแก - สเหลอง จากขมนชน , ขมนออย , ดอกโสน , ฟกทอง , ลกตาลย , ดอกคำาฝอย ดอกกรรณการ และลกพด- สแดง จากครง เปนแมลงตวเลกๆ ชอบอาศยอยตามตนกามป ตนโพธ ตนทองกวาว , ขาวแดง , มะเขอเทศสก , กระเจยบ ,มะละกอสก ,ถวแดง }, ฝางและพรกแดง- สมวง จากดอกอญชนสนำาเงนผสมมะนาว , ขาวเหนยวดำา , มนเลอดนก และถวดำา - สเขยว จากใบเตย , ใบยานาง ,พรกเขยว และใบคะนา- สนำาตาล จากนำาตาลเคยวไหม , เนอในเมลดโกโก - สนำาเงน จากดอกอญชน

8

6

- สดำา จากถานกาบมะพราว , ถวดำา และดอกดน- สแสด จากเมลดของผลคำาแสด……………………………………………………………………………………………………………..

https://sites.google.com/site/intrapornspenjit/toryod/reuxng-na-ru-3/ สธรรมชาต

สธรรมชาต

     สธรรมชาต หมายถง สทไดมาจากการสงเคราะหหรอสกดจากวตถดบธรรมชาต โดยผานการวเคราะหเรองสวนประกอบ กรรมวธการผลต ความบรสทธ และอนๆ 

 โทนสยอมธรรมชาต1.1       กลมสเขยว   พชทใหสยอมในโทนสเขยวไดแก ใบหญาหวาน ใบตวขนหรอตวแดง ใบ

สาบเสอ 1 ใบขเหลกฝรง  ใบขเหลกบาน  ใบมะล  ใบจามจร ใบฟาทะลายโจน ใบสมอปา แกนขนน เปลอกตนเพกา ใบแค ใบสบปะรดออน ใบตะขบไทย ใบเลยน เปลอกตน/ผลสมอพเภก ใบหกวางแก เปลอกผลทบทม  ใบแคขาว เปลอกไมตนนก เปลอกตนกระบก ใบฝร ง ใบถวแปบ ใบชาทอง ใบเตย ใบกระถน  

1.2       กลมสนำ(าตาลพชทใหสยอมโทนสน ำาตาลไดแก ใบสะเดา กาบมะพราวแหง เปลอก

มงคด เปลอกตนเพกา (มะรดไม) ผลมะเกลอดบ เปลอกตนรกฟา เปลอกตน/ใบยคาลปตส ใบ/เปลอกตนหกวาง เปลอกตนโกงกาง เปลอกตนสนทะเล 

9

6

แกน/รากขนน เปลอกตนคาง เปลอกตนเคยม เปลอกตนตวขน เปลอกตนนนทร เปลอกตนประสก เปลอกตนโปรงขาว เปลอกตนพะยอม เปลอกตน/ใบมะขามปอม เปลอกตนมะหาด เนอไมสเสยด เปลอกตนแสมดำา เปลอกตนออยชาง เปลอกตนนมแมว ลกตะโกนา ลกหมาก ลกมะพลบ เปลอกไมสะแก ใบตนสก รากฮอม เปลอกตนกาแดง เปลอกตนปวย หวเคาะ เปลอกตนคณ เปลอกตนประด เปลอกตนสมอ

1.3       กลมสเทาและสดำาพชท ใ ห ส ย อม โทนสด ำา ได แก เปล อกต นย คาล ปต ส  เปล อกต น

สมอ(แก)  ใบหกวางสด ใบสาบเสอ ใบสะเดา เปลอกผลมะพราว เปลอกตนรกฟา เปลอกตนกระโดน เปลอกตนตะแบก เปลอก/เนอมะกอก ผลคนฑา ผลมะเกม ผลมะเกลอ ใบมะยมปา ลกสมอหน  เปลอกตน/ผลสมอไทย ลกสพบ ลกกระจาย  ผลตบเตาตน  ใบปเจา  ใบหมากนะ

1.4       กลมสแดงพชทใหสยอมโทนสแดงไดแก เปลอกตนสมอ รากยอปา เปลอกรากยอ

บาน ดางไมเหมอด ผลคำาแสด ราก/เมลดคำาปา ดอกคำาฝอย เนอไมแฉลบแดง ใบเทยนกง แกนฝาง เนอหมเมลดพดซอน  เปลอกฝาดแดง เนอไมมะกลำาตน ดอกยมหอม เปลอกตนสะเดา ใบสกออน และตวครง(แมลง)  เปลอกตนแสนคำา เปลอกตนตะเคยนหน เปลอกตนมะนมวว แกนไมตนนก เปลอกตนงวดอกแดง เปลอกตนประดแดง เปลอกตนกอ เมลดคำาเงาะ เมลดคำาแสด เปลอกตนฮอม เปลอกไมกระทงลาย ใบสบประรด

1.5       กลมสเหลองพชทใหสยอมโทนสเหลองไดแก หวขมนชน แกนตนขเหลก แกนตนกาน

เหลอง แกนตนหมอน ใบเสนยด แกนตนสพรรณการ รากเลบรอก ยางรง ใบยคาลปตส ราก/เปลอก/เนอไม/ใบยอบาน เปลอกผลมงคด เปลอกตนมะพด เปลอกผลดบมะตม ใบมะขามไทย ยางมะดะขหนอน หลอดดอกกรรณการ เปลอกตนกอ แกนตนแกแล ดอกทองกวาว เปลอกตนมะมวง เปลอกตนสกย เปลอกตนมะนอด เปลอกตนจนก รากยอปา แกนไม/เปลอกตนขนน เปลอกตนรกฟา

10

6

1.6       กลมสนำ(าเงนราก/ใบตนคราม ใบฮอม ใบเมก เปลอกตนลกหวา(มะหา)  เปลอกตนหวาการสรางเฉดสเพมเตมสามารถกระทำาไดดวยการนำาสยอมเหลานมาผสม

กน  การเลอกใชสารมอรแดนท (สารทชวยใหสตดบนเสนใยไดดยงขน) ท สวนใหญเปนสารจำาพวกโลหะออกไซดตาง ๆ นนกมผลกบสยอมดวย เชนสยอมจากใบสาบเสอจะเปนสเทาดำาเมอใชเหลกออกไซดเปนมอรแดนท แตถาใชจนส(คอปเปอรออกไซด) เปนมอรแดนทจะไดสยอมเปนสเขยว ปรมาณของสารมอรแดนททใชกเปนอกปจจยหนงทมผลตอเฉดสของสยอมดวยเชนกน  ใบสาบเสอทใชจนสเปนมอรแดนทนน หากใชมอรแดนทในปรมาณความเขมขน 0.25 - 0.75 % ของนำาหนกดาย จะไดสเขยวออน ความคงทนตอแสงพอใช แตถาใชมอรแดนทในปรมาณความเขมขน 1.00 % ของนำาหนกดาย จะไดสเขยว ความคงทนตอแสงปานกลาง เปนตน......................................................................................................................................................fieldtrip.ipst.ac.th/intro_sub_content.php?content_id=28&content_folder_id.../ สจากธรรมชาต - แหลงเรยนรออนไลน สสวท.

สทเราใชกนในชวตประจำาวนทงสทผสมอาหารและสยอมผา ไดมาจากการสงเคราะหสารเคมและสจากธรรมชาต แตสสงเคราะหหลายชนดหากนำามาใชผสมอาหารจะเปนอนตรายตอรางกาย แตกตางจากสทไดจากธรรมชาต ซง

6

ใชผสมอาหารไดโดยไมมอนตราย และใชเปนสยอมผาทใหสสนสวยงาม   ไดดวย สธรรมชาตไดจากตนไมในปา  โดยไดจากบางสวนของตนไม เชน ราก แกน เปลอก ตน ผล ดอก เมลด ใบ เปนตน สธรรมชาตสตาง ๆจากตนไมชนดใดไวดงน(            - สแดง ไดจาก รากยอ แกนฝาง ลกคำาแสด เปลอกสมอ ครง          - สคราม ไดจาก รากและใบของตนคราม หรอตนหอม            - สเหลอง ไดจาก แกนแขหรอแกนแกแล แกนขนน ตนหมอน ขมน เปลอกไมนมแมว แกนสพรรณการ ดอกกรรณการ ดอกดาวเรอง          - สตองออน ไดจาก เปลอกตนมะพด เปลอกผลทบทม แกนแกแลและตนคราม ใบหกวาง เปลอกและผลสมอพเภก ใบสมปอยและผงขมน ใบแค ใบสบปะรดออน          - สดำา ไดจาก ผลมะเกลอ ผลกระจาก ผลและเปลอกสมอ          - สสม ไดจาก เปลอกและรากยอ ดอกกรรณการ (สวนทเปนหลอดสสม) เมลดคำาแสด          - สเหลองอมสม ไดจาก ดอกคำาฝอย          - สมวงออน ไดจาก ลกหวา          - สชมพ ไดจาก ตนฝาง ตนมหากาฬ          - สนำาตาล ไดจาก เปลอกไมโกงกาง เปลอกผลมงคด          - สกากแกมเหลอง ไดจาก หมากสง กบแกนแกแล          - สเขยว ไดจาก เปลอกตนมะรดไม ใบหกวาง เปลอกสมอ ครามยอมทบดวยแถลง

11

6

ขอดของสธรรมชาต     1. ไมเปนอนตรายตอสขภาพของผผลตและผบรโภค     2. นำาทงจากกระบวนการผลตไมเปนอนตรายตอ สงแวดลอม     3. วตถดบหาไดงายในชมชนไมตองใชสเคมทนำาเขาจากตางประเทศ     4. การยอมสธรรมชาตสามารถเรยนรไดดวยตนเอง เปนความรทเพมพนขนตามประสบการณ สามารถ ถายทอดใหแกคนรนหลง เปนภมปญญาของทองถน     5. สธรรมชาตมความหลากหลาย ตามชนด อายและสวนของพชทใช ตลอดจนชนดของสารกระตนหรอขนตอนการยอม     6. การยอมสธรรมชาตทำาใหเหนคณคาและรจกใช ประโยชนของทรพยากรธรรมชาต     7. ความสมพนธระหวางคนยอมสกบตนไม ยอมกอให เกดความรก ความหวงแหน และเรยนรทจะอนรกษ และปลกทดแทนเพอการผลตทยงยน

ขอจำากดของสธรรมชาต     1. ปรมาณสารสในวตถดบยอมสมนอย ทำาใหยอมไดสไมเขมหรอตองใชวตถดบปรมาณมาก     2. ไมสามารถผลตไดในประมาณมากและไมสามารถผลตสตามทตลาดตองการ     3. สซดจางและมความคงทนตอแสงตำา     4. คณภาพการยอมสธรรมชาตขนอยกบปจจยหลายประการซงควบคมไดยาก การยอมสใหเหมอนเดมจงทำาไดยาก     5. ในการยอมสธรรมชาตถาไมมวธการ และจตสำานกในการใชทรพยากรอยางยงยนยอมจะกลายเปนการทำาลายสงแวดลอมได…………………………………………………………………………………………………………………

12

6

www.tpa.or.th/writer/read_this_book_topic.php?bookID=370&read=true...true/Writer -สยอมในอตสาหกรรมฟอกยอม - สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน)

สยอมในอตสาหกรรมฟอกยอม

ปจจบนปญหาทางดานสงแวดลอมโดยเฉพาะมลพษทางนำาทเกดจากการเจรญเตบโตทางอตสาหกรรมนบทวความรนแรงมากขน โดยเฉพาะอตสาหกรรมสงทอซงเปนอตสาหกรรมทมการขยายตวสง ทำาใหมการพฒนาทงทางดานกระบวนการผลตและการแขงขนทสงขนเพอเพมปรมาณสนคาหรอผลตภณฑใหมากขน นำาเปนปจจยทสำาคญทตองใชรวมกบวตถดบในทกขนตอนการผลตไมวาจะเปนการผลตเสนใย การป น การทอ การถกผา และการฟอกยอมกตาม โดยวตถดบทใช เชน สยอมผา สารเคม เปนตน บางชนดละลายนำาได บางชนดละลายนำาไมได จงทำาใหนำามสภาพทแปรเปลยนไปทเราเรยกวานำาเสย เชน อณหภมสงขน มกลน มส ตลอดจนทำาใหสงมชวตทอยในนำาตายเนองจากมสารอนทรยในนำาปรมาณทสง ทำาใหขาดออกซเจนและผลกระทบของนำาเสยนยงเปนตวยบยงการทำางานของจลนทรยตางๆ ในกระบวนการบำาบดทางชวภาพ

อตสาหกรรมฟอกยอมเปนอตสาหกรรมประเภททมการใชนำาและสารเคมจำานวนมาก ปญหาใหญทพบและนบวามผลกระทบโดยตรงตอสงแวดลอมคอ การปลอยนำาเสยจากโรงงานลงสสงแวดลอม นำาเสยทปลอยออกมาประกอบดวย ส, คาบโอด, คาซโอด, กรด-ดาง, สารแขวนลอย, ความรอน และอนๆ ซงมผลตอสงมชวตในแหลงนำา ทำาใหเกดการทำาลายทศนยภาพและเปนทนารงเกยจ มลสารสวนใหญทปนเป อนอยในนำาเสยของโรงงานฟอกยอมนนมาจากกระบวนการยอมส(dyeing) และการตกแตงสำาเรจ(finishing) โดยสวนมากแลวมลสารเหลานและสบางประเภทสามารถบำาบดไดดวยวธทางกายภาพและทางเคม ทวๆไป แตมสบางประเภททไมสามารถบำาบดไดดวยวธการดงกลาว ซงสทใชในอตสาหกรรมฟอกยอมมหลายชนด เชน สรแอกทฟ, สเอซด, สเบสก, สไดเรกท, สแวต,

6

สดสเพอรส เปนตน ผลเสยทเกดขนจากสนอกจากจะทำาใหแหลงนำาธรรมชาตขาดความสวยงามแลวยงลดอตราการนำาเขาของออกซเจนทเขาสผวหนาของแหลงนำา และบดบงปรมาณแสงอาทตยทตกลงสผวนำาทำาใหพชนำาไมสามารถสงเคราะหดวยแสงได จะสง ผลใหปรมาณออกซเจนในนำาลดลงทำาให สตวนำาอาจตายได ดงนนการวางแผนการจดการ สงแวดลอมของโรงงานจงมความจำาเปนในการปองกนปญหามลพษทแหลงกำาเนดและชวยประหยดคาใชจายในการบำาบดนำาเสยขนสดทาย โดยมการศกษาเทคโนโลยทใชในระบบบำาบด นำาเสยเพอใหไดคณภาพนำาทงทไดมาตรฐานตามเกณฑทกำาหนด

และจากททราบกนในเบองตนแลววา สทอยในนำาทงแมจะมปรมาณเพยงเลกนอยกยงสามารถมองเหนไดชดเจนและทำาความรำาคาญใหผใชแหลงนำา สทใชอยในปจจบนมมากมายหลายชนดและแตละชนดยากตอการยอยสลายโดยธรรมชาต ปจจบนเทคโนโลยทใชในการบำาบดนำาเสยจากโรงงานฟอกยอมมทงกระบวนการทางกายภาพและเคมซงบำาบดสไดนอย รวมทงมขอจำากดหลายประการ เชน คาใชจายในการบำาบด ตะกอนทเกดขนจากระบบบำาบด เปนตน.......................................................................................................................................................https://www.google.co.th/search?q=รปภาพเฉดส

13

6

……………………………………………………………………………………………………………..https://www.google.co.th/search?q=รปภาพแถบสมาตรฐานสากล

...........................................................................

..........................................................................www. lifestyle.campus-star.com/diy/37624.html / วธยอมผา : สงทควรทำาและไมควรทำา ในการยอมผา

ข(นตอนการยอมสวธเคม1.ชงนำาหนกผาแหงกอนยอมทกครง ส 1 ตลบใชยอมแหงหนก 250

กรม ถายอมนำาหนกผานอยกวา 250 กรมจะไดสเขม และจะยอมไดสออนถายอมผานำาหนกมากกวา 250 กรม

2.ซกผาใหสะอาดทกครงกอนยอม (ไมตองใสนำายาปรบผานม) โดยเฉพาะผาใหม เพอขจดสงสกปรกตางๆ แปงหรอสารตกแตงผา

14

6

3.ใชภาชนะทใหญพอทจะใสนำาใหทวมผา เพอพลกผาหรอคนผาไดสะดวก และชวยใหยอมไดสทสมำาเสมอ

4.นำาผาไปจมนำาใหทว แลวบดหมาดๆ กอนนำาไปยอม เพราะผาเปยกจะดดซมสไดสมำาเสมอกวาผาแหง

5.ยอมใหครบตามเวลาทกำาหนด ถาใชเวลานอยกวาทกำาหนด จะทำาใหไดสออน

6.ซกลางผาทยอมเสรจแลวดวยนำาเปลาใหสะอาด จนนำาลางใส สำาหรบผาทยอมดวยสยอมเยน ใหซกอกครงดวยนำารอน ผสมผงซกฟอก เพอขจดสสวนเกนใหหลดออก

7.ใชปรมาณ เคมชวยยอม และเกลอ ใหถกตอง ถาใชนอย จะทำาใหไดสออนกวาทตงใจไว

ข(นตอนการยอมจากสธรรมชาต1.ตมนำาใหเดอด ในภาชนะทใหญพอประมาณ (ขนอยกบจำานวนผา ทจะ

ยอมดวย) ใสเกลอลงไปพรอมกบนำาเพอใหสตดทนนานและสสดขน2.นำาวตถดบใหสทเตรยมไวมาสบๆ ใหเลกพอประมาณ แลวใส ใน ถงผา

หรอตาขายทเตรยมไว แลวนำาเอาไปตมกบนำาทเดอด เพอสกดเอาสารทม อยในนนออกมา

3.นำาผาลงไปในหมอตมส ใหกลบดานผาหรอกวนใหตลอด เพอใหสผาดดสสมำาเสมอกนทงผน ใหสงเกตสทซมเขาไปในเนอผา ถาพอใจหรอเหมาะสมแลวจงนำาออกมา วางใหเยนกอน (ประมาณ 30 นาท ขนอยกบอณหถมของนำา)

4.แลวคอยเอาลงลางขยเบาๆ แลวนำาไปตากแดดใหแหงจาก men.mthai.com

* ยอมสผาดวยวสดธรรมชาตนนทำาไดจาก ขมน กาแฟ แบลกเบอรร เปลอกหอมใหญ ถวดำา ชาถง ชบา กะหลำามวงสสด และองนดำาอานวธยอมผาสดำาไดทน http://www.blisby.com/blog/natural-dye-fabric/

15

6

Do & Don’t :สงควรทำาและไมควรทำาสงทควรทำา1. อานวธใชอยางละเอยด และทำาความเขาใจกอนลงมอปฏบต2. สวมถงมอยาง เพอปองกนไมใหสเป อนมอ3. ตรวจสอบชนดของผาทจะยอมเพอใหสามารถเลอกใชสทเหมาะสมกบ

ผาได เชน ผาไนลอน ใชสยอมยอมรอน ผาฝายผาไหม ใชสยอมรอน หรอสยอมเยนกได

4. ชงนำาหนกผาแหงกอนยอมทกครง ส 1 ตลบใชยอมแหงหนก 250 กรม ถายอมนำาหนกผานอยกวา 250 กรมจะไดสเขม และจะยอมไดสออนถายอมผานำาหนกมากกวา 250 กรม

5. ซกผาใหสะอาดทกครงกอนยอม (ไมตองใสนำายาปรบผานม) โดยเฉพาะผาใหม เพอขจดสงสกปรกตางๆ แปงหรอสารตกแตงผาใชภาชนะทใหญพอทจะใสนำาใหทวมผา เพอพลกผาหรอคนผาไดสะดวก และชวยใหยอมไดสทสมำาเสมอ

6. นำาผาไปจมนำาใหทว แลวบดหมาดๆ กอนนำาไปยอม เพราะผาเปยกจะดดซมสไดสมำาเสมอกวาผาแหง

7. ยอมใหครบตามเวลาทกำาหนด ถาใชเวลานอยกวาทกำาหนด จะทำาใหไดสออน

8. ซกลางผาทยอมเสรจแลวดวยนำาเปลาใหสะอาด จนนำาลางใส สำาหรบผาทยอมดวยสยอมเยน ใหซกอกครงดวยนำารอน ผสมผงซกฟอก เพอขจดสสวนเกนใหหลดออก

9. ใชปรมาณ เคมชวยยอม – Cold water Fix (สำาหรบสยอมเยน) และเกลอ ใหถกตอง ถาใชนอย

จะทำาใหไดสออน10. การยอมสแตกตางจากการเพนทส เพราะสทไดจากการยอม คอ

สทเกดจากสเดมของผา ผสมกบสทยอมใหม เชนสเดมของผาเปนสเหลอง การยอมทบดวยสนำาเงน จะทำาใหไดผาสเขยว

16

6

สงทไมควรทำา11. ไมควรยอมผาทยงเป อนคราบสกปรกอย ควรกำาจดคราบสง

สกปรกใหสะอาดกอน แลวจงนำาผาไปยอม12. ไมควรยอมผาทเป อนยาฟอกส (Bleach) เพราะบรเวณทเป อน

จะยอมไมตดส ควรซกผาใหสะอาดกอนนำามายอม13.ไมควรยอมผาทผานกรรมวธพเศษ เชนผากนนำา (ผารม) และผาทระบไววาตองซกแหงเทานน เพราะสไมสามารถซมผานเขาเสนใยผาได14. ไมควรยอมผาทมสซดเปนแหงๆ ไมสมำาเสมอ เพราะจะทำาใหสทยอมออกมาไมสมำาเสมอดวย ควรใช ยากำาจดส (Dygon) เพอปรบสใหใกลเคยงกนกอนนำาผาไปยอม15. ไมควรใชวธการยอมผาเพอกลบลวดลายผา เพราะลวดลายผายงคงอย แตเปลยนสไปเทานน16. ไมสามารถยอมผาสเขมใหเปนสออนได นอกจากจะทำาใหผาสเขมออนลงกอน ดวยกำาจดส (Dygon)17. ไมสามารถใชสยอมผากลบทบสเดมได เชน เปลยนผาสแดงใหเปนนำาเงน หรอเปลยนผาสเขยวใหเปนสแดง เพราะสยอมผาเปนสโปรงแสง สเดมของผาจะผสมกบสทยอมใหม เชน ผาสเหลอง ยอมดวยสนำาเงน จะไดสเขยว18. ไมควรนำานำาสยอมทใชแลวกลบมาใชอก เพราะเนอสไดซมเขาไปในผาหมดแลว การนำามาใชอกจงทำาใหยอมไมตด19. ไมควรใชยอมผาโพลเอสเตอร (Polyester) ผาอะครลค (Acrylic) ผาอะซเตท (Acetate) 100% เพราะสไมสามารถซมเขาเสนใยได

……………………………………………………………………………………………………………….

6

phathai.tripod.com/html/Phathai2_1_4.html /การ ยอม ส - Phathai / การทอผาฝายการทอผาฝาย การยอมสเสนใยทไดจาก ฝาย จะมสขาว หรอ สขาวขน หรอสนำาตาลออน ขนอยกบ“ ”ชนดของฝาย ดงนนเมอนำามาทอจงตองนำาฝายไปยอมเพอใหเกดสทสวยสดงดงาม ในอดตสทนำามายอมฝายนนจะไดจากวสดธรรมชาตซงสามารถหาวตถดบไดตามทองถนไมวาจะ เปนเปลอกไม รากไม ดอก ผล หรอจากสตวบางชนด แตเนองจากกรรมวธในการสกดสจากธรรมชาตคอนขางยงยาก และวตถดบ เรมหายาก อกทงสสนทไดไมมความหลากหลาย คณภาพในการยอมไมดนก จงมการนำาสทไดจากระบวนการทางวทยาศาสตรหรอสเคมมาใชในการยอม ซงชวยใหสะดวก รวดเรว รวมทงยงใหสสนตาง ๆ มากมาย สามารถไลระดบสได จงทำาใหผทใชกรรมวธการยอมสธรรมชาตลดนอยลงมากปจจบนสทนำามายอมเสนใยฝาย สามารถแบงไดเปน สธรรมชาตและสวทยาศาสตร ส ทไดจากธรรมชาตทงหมดไดมาจากพช และสตวบางชนด สทไดจากพช จะนำามาจากสวนตาง ๆ ไดแกเปลอก ราก แกน ใบ ดอก และผล สวนสตวนนไดมาจาก ตวครง วตถดบ ทนำามาใช และกระบวนการในการ“ ”ยอมสธรรมชาตนน แตละทองถนกจะมความแตกตางกนสสนทไดจงแตกตางกนไป

ข(นตอนการยอม- การยอมนนแบงไดเปน 2 ลกษณะ คอ การยอมเยนและการยอมรอน - การยอมเยน นนจะนยมยอมในหมอดน โดยการเตรยมนำาสใสไวในหมอ จากนนนำาเสนฝายไปจมลงในหมอ ใชมอคน บบ จนกระทงไดสตามตองการ หรอจะทำาการหมกไวเพอใหสทไดเขมขน- การยอมรอน เปนการนำาเสนฝายไปตมในหมอทใสนำาส ใชไมคนเพอใหฝาย

17

17

6

โดนนำาสอยางทวถง เมอไดสตามตองการจงนำาไปซกและตากแหงซงการยอมรอนมขนตอนดงน 1. นำาเสนฝายทจะไปทำาการยอม มาซกดวยนำาสะอาดเพอขจดฝนผงและไขตาง จากนนบบนำาออกใหหมาดเพอใหสท ยอมตดเสนฝายอยางสมำาเสมอ 2. นำาเสนฝายทบบหมาดแลวลงไปตมในหมอนำาส คนฝายอยางสมำาเสมอ เพอใหสเขาไปในเสนฝายอยางทวถงประมาณ 30 นาท (ขนอยกบชนดของวตถดบทนำามายอม) 3. เมอไดสตามตองการ นำาเสนฝายขนจากหมอตม บดใหหมาด นำาไปซกดวยนำา สะอาด แลวตากใหแหง ถาตองการใหสเขมขนสามารถนำามาตมอกครงหนงจนกวาจะไดสตามตองการ

โลก ความร

18

ส ชนดของวตถดบแดง ตวครง, รากยอ, เปลอกกอ

แดงเลอกนก (สม) ผลสะต

เขยวเปลอกมะมวง, เปลอกลนฟา, ใบหกวาง, เปลอกสมอ, สก

เหลอง ขมนชน, แกนแข, เปลอกขนนดำา ผลมะเกลอ, ผลกระจาย

นำาตาล เปลอกประด, เครอโกย, ผลหมากเทา เปลอกบก, เหงากลวย

มวงเทา เปลอกหวามวงออน ผลหวา

คราม, นำาเงน, ฟา

ตนคราม

6

สารานกรม http://th.swewe.net/word_show.htm/?158976 แตงโม (ชอวทยาศาสตร: Citrullus lanatus, องกฤษ: แตงโม) Cucurbitaceae มตนกำาเนดในทวปแอฟรกา แตงโมเปนพชดอก dicotyledonous รปรางเหมอนเถาวลยใบมขน มนเปนผลไมจากผลไมฟกแตงโมและนำาเตาเปนเอกลกษณของผลไมเนอหนงสามหวใจได Parietales กวารงไขพฒนามาจากผลไมปลอม สวนทกนไดหลกของรกพฒนาแตงโม ผลไมเปลอกเรยบสเขยวหรอสเหลองเนอผลไมฉำาเปนสแดงหรอสเหลอง, สขาวเปนของหายากแนะนำาสน ๆการจดหมวดหมทางชวภาพ แตงโมเปน Cucurbitaceae จำาพวกแตงโม หนงชนดของผลไมของพชพนเมองแอฟรกา แตงโมเปนพชดอก dicotyledonous รปรางเหมอนเถาวลยใบมขน ผลไมของมนเปนผลไมปลอมและเปนนกพฤกษศาสตรทเรยกวาแบลกเบอรเทจของชน ผลไมเปลอกเรยบสเขยวหรอสเหลองทมรปแบบเนอผลไมฉำาเปนสแดงหรอสเหลอง (สขาวไมคอย)จนใต

โดยเฉพาะการเพาะปลกแตงโม แตงโมเปนกลมหรอรปไขทมสผวคลำาสเขยว, สเขยว, สขาวหรอสเขยวโฟลเดอรคดเคยวและอน ๆ เนอฉำาและหวานเขมขนสแดง, ชมพ, สเหลองหรอสขาวคณคาทางโภชนาการแตงโมทเรยกวา "กษตรยของฤดรอน" สดชนดบ

กระหายรสชาตรสหวานและฉำาเปนผลไม Sheng Xiajia แตงโมยกเวนไขมนและคอเลสเตอรอล แตมจำานวนมากของกลโคสกรดมาลก, ฟรกโทส กรดอะมโนมะเขอเทศมงสวรตและอาหารทอดมไปดวยวตามนซ ฯลฯ สารทเปนสารอาหารทอดมไปดวยมากบรสทธปลอดภยทจะกนอาหาร เนอปรมาณนำาตาลกเปนเนอหนงโดยทวไป 5 ถง 12% รวมทงกลโคสฟรกโตสและซโครส ความหวานในชวงปลายผใหญของนำาตาลซโครสกบการเพมขนเมลด

6

สามารถนำามาใชสำาหรบเคกและขนมหวาน, การประมวลผลสามารถทำาซอสเปลอกแตงโม, ผกดองนอกจากนยงสามารถทจะทำาใหแหงเชนเดยวกบบทบาทของความงาม ในยานำาผลไมแตงโมแพทยและเปลอกลางพษ Qingshu ทำางานลกษณะทางสณฐานวทยาของพชลกษณะรากหลกแตงโม, รากลก 1 เมตรหรอมากกวานนสวนใหญอยในมวลราก 20 ~ 30cm ชนรากรากเรยวหกไดอยางงายดายทดแทนออนแอปลกทฐ ตนกลาลำาตนตงตรงยด Postganglionic 4-5 หลงจาก 5-6 ใบคลานเจรญเตบโตแผกงกานและแขงแรงสามารถฟอรม 3-4 สาขาดานขาง ผลดใบเปนแฉกลก, หอยเปนตมและทงหมด ดอกไม Unisexual จากสายพนธเดยวกนลำาตน 3-5 เปนเพศชาย, 5-7 เปนเพศหญงเวทดอกไมอาจจะมจำานวนนอยของดอกไมกะเทย โคโรลลาสเหลอง รกขางขมอมกวารงไข ทงดอกไมชายและหญงทมนำาหวานดอกไมแมลงผสมเปดตนในชวงบายเชาปด ผลไมเปนรปทรงกลมรปไขรปรรปทรงกระบอก พนผวเรยบหรอผลไมทมคนำาขอบผวสเขยวและสขาว, สเขยว, สเขยวเขมสเขยวเขม, สดำา, สระหวางการปรบพนผวหรอลายเสน มเนอสขาว, สเหลอง, สเหลองเขม, สชมพสแดงและอน ๆ เนอฉำาของเนอหมและทราย เมลดแบนรปไขหรอรปไขยาวรอยแตกเรยบหรอ Testa สขาว, สนำาตาล, สนำาตาล, สดำาหรอสนำาตาล, สขาวดำาหรอจดดางดำา เมลดพนธเมลดประเภทนำาหนกขนาดใหญ 100 ~ 150 กรม, ชนดเมลด 40 ~ 60g, ชนดเมลดขนาดเลก 20 ~ 25g, ประเภทยอยแตงโม-145 ~ 200 กรม หวานเยนทปลอดสารพษ แตงโมทมคณสมบตพนฐานกนรางกายจะคอยๆกลายเปนอลคาไลน เปนประโยชนมากตอรางกายhttps://medthai.com/หกวาง สรรพคณและประโยชนของตนหกวาง 11 ขอ

19

6

หกวางหกวาง ชอสามญ Bengal almond, Indian almond, Olive-bark tree, Sea almond, Singapore almond, Tropical Almond, Umbrella Treeหกวาง ชอวทยาศาสตร Terminalia catappa L. จดอยในวงศสมอ (COMBRETACEAE)สมนไพรหกวาง มชอทองถนอน ๆ วา ตาปง (พษณโลก, สตล), โคน (นราธวาส), หลมปง (สราษฎรธาน), คดมอ ตดมอ (ตรง), ตาแปห (มลาย-นราธวาส) เปนตน[1] (ตนหกวางเปนตนไมประจำาจงหวดตราด)

ลกษณะของตนหกวางตนหกวาง จดเปนไมยนตนผลดใบขนาดกลาง ทมความสงของตนประมาณ 10-15 เมตร บางครงอาจสงไดถง 30-35 เมตร (แตไมคอยพบตนทใหญมากในประเทศไทย) มเรอนยอดหนาแนน แตกกงกานแผออกในแนวราบเปนชน ๆ คลายฉตร ลำาตนเปลาตรง ตนทมอายมากและมขนาดใหญจะเปนพพอนทโคนตน เปลอกลำาตนเปนสนำาตาลปนเทาเกอบเรยบ แตกเปนรองแบบตน ๆ ตามแนวนอนและแนวตง และลอกออกเปนสะเกดเลก ๆ ทวไป กงออนมขนสนำาตาล สวนเนอไมเปนสแดง เปนกลบเลกนอย มเสยนไมละเอยดสามารถขดชกเงาไดด ขยายพนธโดยใชเมลด บางครงนำาหรอคางคาวกชวยในกระจายพนธไดดวยเชนกน และสามารถเจรญเตบโตไดดในดนทมการระบายนำาไดดอยางดนรวนพอควรหรอปนทราย[1],[2] หกวางเปนพนธไมในปาชายหาดทพบขนกระจายตามชายฝงทะเล พบปลกทวตงแตประเทศอนเดยจนถงตอนเหนอของทวปออสเตรเลยทางตอนเหนอ

6

ตนหกวางเปนพชทงใบ โดยทวไปแลวจะทงใบ 2 ครง ในรอบ 1 ป หรอในชวงประมาณเดอนมกราคมถงเดอยกมภาพนธ และอกชวงในชวงเดอนกรกฎาคมถงเดอนสงหาคม ซงกอนขจะทงใบ ใบหกวางจะเปลยนเปนสเหลองหรอสสมแดง ในปจจบนนไดมการนำาตนหกวางมาปลกทวไปในพนทเขตรอนอยางทวปเอเชย สวนในประเทศไทยมกพบขนตามชายฝงทะเลทางภาคตะวนออกเฉยงใต (ตราดและชลบร) ภาคตะวนตกเฉยงใต (ประจวบครขนธและกาญจนบร) และภาคใต (นราธวาส ตรง และสราษฎรธาน)ใบหกวาง ใบเปนใบเดยว ออกเรยงเวยนสลบกนเปนกระจกหนาแนนบรเวณปลายกง ลกษณะของใบเปนรปไขกลบ ปลายใบแหลมเปนตงสน ๆ (ปลายใบกวางกวาโคนใบ) โคนใบมนเวาหรแสอบแคบเปนรปลม และมตอมเลก ๆ หนงคอยทโคนใบบรเวณทองใบ สวนขอบใบเรยบเปนคลนหยกเลกนอย ใบมขนาดกวางประมาณ 8-15 เซนตเมตร และยาวประมาณ 12-25 เซนตเมตร หลงใบและทองใบมขน เนอใบหนา ใบออนเปนสเขยวออน เมอแกแลวจะเปลยนเปนเขยวเขม แลวจะเปลยนเปนสสมแดงเมอใกลรวงหรอผลดใบ มกานใบยาวประมาณ 0.5-1.5 เซนตเมตร มขน มกผลดใบในชวงฤดหนาวในชวงเดอนตลาคมถงเดอนพฤศจกายน

https://medthai.com/ สาบเสอ สรรพคณและประโยชนของตนสาบเสอ 26 ขอสาบเสอสาบเสอ ชอสามญ Siam weed, Bitter bush, Christmas bush, Devil weed, Camfhur grass, Common floss flower, Triffidสาบเสอ ชอวทยาศาสตร Chromolaena odorata (L.) R.M.King & H.Rob. (ชอพอง

วทยาศาสตร Eupatorium odoratum L.) จดอยในวงศทานตะวน (ASTERACEAE หรอ COMPOSITAE)สมนไพรสาบเสอ มชอทองถนอน ๆ อกหลายชอ เชน หญาเสอหมอบ หญาดงราง หญาดอกขาว บานราง หมาหลง (สพรรณบร ราชบร กาญจนบร), ฝรงเหาะ ฝรงรกท (สพรรณบร), ผดคราด บานราง (ราชบร), หญาดงรง หญาพระสรไอสวรรค (สระบร), หญาดอกขาว (ส

20

6

โขทย ระนอง), หญาเลาฮาง (ขอนแกน), สะพง (เลย), มงกระตาย (อดรธาน), หญาลมเมอง (หนองคาย), มนทน (เพชรบรณ), เบญจมาศ (ตราด), หมาหลง (ชลบร-ศรราชา), พายพ พาทง หญาเมองวาย นองเสงเปรง เซโพกวย ซพกย (เชยงใหม), ไชปกย ชโพแกวะ เชโพแกวะ (แมฮองสอน), รำาเคย (ระนอง), ยสนเถอน (สราษฎรธาน), หญาเหมอน หญาเมองฮาง ตนลำาฮาง (อสาน), ตนขไก (ใต), พาพงขาว (ไทใหญ), จอดละเหา (มง), หญาเมองวาย (คนเมอง), เฮยงเจกลง ปวยกเชา (จน) เปนตน

ลกษณะของสาบเสอ

ตนสาบเสอ จดเปนวชพชทมถนกำาเนดในแถบอเมรกากลาง โดยมเขตแพรกระจายตงแตทางตอนใตของรฐฟลอรดาไปจนถงทางตอนเหนอของประเทศอารเจนตนา และระบาดทวไปในเขตรอนทวทกทวป (ยกเวนการระบาดเขาไปในทวปออสเตรเลย ซงจะพบไดเพยงเลกนอยเทานนในชวง 10 ปทผานมา) โดยจดเปนพรรณไมลมลก เปนพชทแตกกงกานสาขามากจนเหมอนทรงพม กงกานและลำาตนจะปกคลมไปดวยขนนมออน ๆ มลำาตนสงประมาณ 1-2 เมตรใบสาบเสอ มใบเปนใบเดยวออกจากลำาตนทขอแบบตรงกนขาม ใบมสเขยวออน ลกษณะของใบคลายรปรทรงรปสามเหลยม ปลายใบแหลม ฐานใบกวาง ใบเรยวสอบเขาหากน มขอบใบหยก ทใบเหนเสนชดเจน 3 เสน ผวใบทงสองดานมขนออนปกคลม ใบและกานเมอนำามาขยจะมกลนแรงคลายกลนสาบเสอwww.qsbg.org/Database/Botanic_Book%20full%20option/search_detail.asp/ขม(นตน

ขม(นตน (ชอวทยาศาสตร: Mahonia duclouxiana) เปนพชในวงศ Berberidaceae ลกษณะเปนไมพม สงไดถง 4 เมตร เนอไมมสเหลอง ใบเปนใบประกอบยาว 20-70 เซนตเมตร ใบยอยม 4-9 ค รปขอบขนานแกมรปไขหรอรปใบหอก ยาว 4-15 เซนตเมตร โคนใบกลม เบยว

21

6

ขอบจกซฟนหาง ๆ ปลายจกแหลมคลายหนาม ดอกออกเปนชอแบบกระจะทปลายกง มหลายชอ ยาวไดถง 30 เซนตเมตร ใบประดบรปใบหอกยาว 2-3.5 เซนตเมตร ดอกสเหลอง กานดอกยาว 3-6 มลลเมตร ใบประดบยอยยาว 3-7 มลลเมตร กลบเลยงคลายกลบดอก ม 9 กลบ เรยง 3 วง วงนอกสนกวาวงใน วงในยาวไดถง 8 มลลเมตร กลบดอก 6 กลบ รปรปลายมนยาว 5-8 มลลเมตร เกสรเพศผม 6 อน ยาว 3.5-5.5 มลลเมตร ตดตรงขามกลบดอก อบเรณมรยางค กานเกสรเพศเมยยาว 2-3 มลลเมตร ผลสดเสนผานศนยกลาง 5-8 มลลเมตร เมอสกมสมวงเขม ภายในม 4-7 เมลด[3]

ขมนตนเปนพชทองถนในอนเดย, พมา, ไทยและทางใตของจน[2] นยมปลกเปนไมประดบ[4] เปลอกตนใชรกษาโรคไขดำาแดงและทองเสย ชวยใหเจรญอาหาร[

ขม(นชน เปนพชลมลกในวงศขง มถนกำาเนดในเอเชยตะวนออกเฉยงใต มเหงาอยใตดน เนอในของเหงาเปนสเหลอง มกลนหอมเฉพาะตว มสเหลองเขม จนสแสดจด มชอสามญอนอกคอ ขมนแกง (เชยงใหม) ขมนชน (กลาง, ใต) ขมนหยอก (เชยงใหม) ขมนหว (เชยงใหม) ขมน (ตรง, ใต) ตายอ (กะเหรยง กำาแพงเพชร) สะยอ (กะเหรยง แมฮองสอน) และ หมน (ตรง, ใต)ขมนชนเปนไมลมลก อายหลายป สง 30-95 ซม. เหงาใตดนรปไข อวนสน มแขนงรปทรงกระบอกแตกออกดานขาง 2 ดาน ตรงกนขาม เนอในเหงาสเหลองสมหรอสเหลองจำาปาปนสแสด มกลนฉน ใบเดยว กลางใบสแดงคลำา แทงออกมาเหงาเรยงเปนวงซอนทบกนรปใบหอก กวาง 12-15 ซม. ยาว 30-40 ซม. ดอกชอแทงออกจากเหงา แทรกขนมาระหวางกานใบ รปทรงกระบอก กลบดอกสเหลองออน ใบประดบสเขยวออนหรอสนวล บานครงละ 3-4 ดอก ผล รปกลมม3 พ

22

6

www.เกรดความร.net/กระเจยบแดง/กระเจยบขอมลทางพฤษศาสตรอาณาจกร : Plantaeหมวด : Magnoliophytaช(น : Magnoliopsidaอนดบ : Malvalesวงศ : Malvaceaeสกล : Hibiscusสปชส : H. sabdariffaชอวทยาศาสตร : Hibiscus sabdariffa L.ชอสามญ : Jamaican Sorel, Roselleลกษณะของกระเจยบแดงกระเจยบแดงนนเปนพชสมนไพรจำาพวกตน เปนไมพม สงประมาณ 50 – 180 เซนตเมตร มสมวงอมแดง เปนใบเดยว คลายรปฝามอม 3 แฉก หรอ 5 แฉก ขอบใบเปนฟนเลอย ความกวางและยาวประมาณ 8 – 15 เซนตเมตร สวนดอกนนออกเปนดอกเดยวตามซอกใบ กลบดอกชมพหรอเหลอง กานดอกสน มประมาณ 8 – 12 กลบ เมอดอกกระเจยบแดงเจรญเตมทจะมเสนผานศนยกลางประมาณ 6 เซนตเมตร และผลนนจะมปลายแหลมเปนรปร ยาวประมาณ 2.5 เซนตเมตร เมอผลออนเปนสเขยว สวนผลแกจะแตกออกเปน 5 แฉก เมลดสนำาตาล ตลอดจนตวผลจะมกลบเลยงสแดงหนาชมนำาหมผลไวประโยชนและสรรพคณของกระเจยบแดงกระเจยบแดงนนมประโยชนและสรรพคณมากมาย ดงนใบ  ชวยใหระบบยอย– อาหารดขน ทำาใหระบบไหลเวยนเลอดดขน ชวยกดเสมหะ ขบปสสาวะ ใหรสเปรยว นอกจากนยงสามารถนำามาตมเพอชะลางบาดแผล รวมทงตำาแลวนำาไปพอกฝไดดอกดวย

6

กลบเล(ยง (ดอกกระเจยบ) – ชวยลดไข แกไอ แกเสมหะขบนำาด รวมทงขบปสสาวะ ขบนวในกระเพาะปสสาวะและในไต และขบเมอกมนออกจากลำาไสลงสทวารหนก ตลอดจนชวยดบกระหายนำา ใหรสเปรยวเมลด  เปนยาระบาย ชวยกระตนอารมณทางเพศ ชวยขบเหงอ ลดไขมนใน–เลอด บำารงธาตและโลหต ชวยขบนำาดและปสสาวะ แกระบบทางเดนปสสาวะอกเสบ ใหรสเมาท(งดอก  ชวยขบเมอกมนออกจากลำาไสลงสทวารหนก รวมทงแกพยาธตว–จด ใหรสเปรยวผล  มสแดงชวยบำารงธาตและรางกายใหแขงแรง ลดไขมนในเสนเลอด –รกษาแผลในกระเพาะอาหาร รวมทงแกกระหายนำา ใหรสจด

https://medthai.com › สมนไพร/ยานางยานาง

ยานาง ชอสามญ Bai-ya-nang (ตรงตว)ยานาง ชอวทยาศาสตร Limacia triandra Miers (ชอพองวทยาศาสตร Cocculus triandrus Colebr., Menispermum triandrum Roxb., Tiliacora triandra Diels) จดอยในวงศบอระเพด (MENISPERMACEAE)ทางภาคกลางจะเรยกยานางวา “เถายานาง เนองจากพรรณไมชนดนเปน”เถาไมเลอยเกยวพนกบตนไมอน

23

6

ใบยานาง สรรพคณนนมหลากหลาย เพราะเปนสมนไพรเยน มคลอโรฟลลสดจากธรรมชาต และยงมวตามนทจำาเปนตอรางกายอกมากมาย เชน วตามนเอ วตามนบ 1 วตามนบ 2 วตามนบ 3 วตามนซ ธาตแคลเซยม ธาตฟอสฟอรส ธาตเหลก เบตาแคโรทนในปรมาณคอนขางสง โดยเปนสมนไพรทใครหลาย ๆ คนตางกคนเคยกนด เพราะนยมนำามาเปนเครองปรงรสชวยเพมความกลมกลอมของอาหาร เชน แกงหนอไม ซปหนอไม แกงเลยง แกงหวาน เปนตน

http://puechkaset.com/เตยเตย (Pandom wangi) หรอบางครงเรยก เตยหอม เปนพชทนยมใบมาใชประโยชนทางดานอาหารมาก เนองจากใบมกลนหอมออนคลายขาวใหม ซงชวยปรบแตงกลนของอาหารใหนารบประทานขน รวมถงนำามนหอมระเหยจากใบยงใชประโยชนในทางยา และความสวยความงามไดดวย วงศ : Pandanaceaeชนด : P. amaryllifolius Roxb.ถนกำาเนด : ประเทศไทย และแถบประเทศมาลายชอวทยาศาสตร : Pandanus amaryllifolius Roxb.ชอพองวทยาศาสตร : Pandanus ordorus Ridl.ชอสามญ : Pandom wangi, Pandanusลกษณะทางพฤกษศาสตรลำาตนเตยหรอเตยหอม เปนพชใบเลยงเดยว มลำาตนทรงกลม และเปนขอสนๆถ

24

6

กน โผลขนมาจากดนเพยงเลกนอย โคนลำาตนแตกรากแขนงออกเปนรากคำาจนหรอเรยกวา รากอากาศ ลำาตนสามารถแตกหนอเปนตนใหมได ทำาใหมองเปนกอหรอเปนพมใหญๆ ทรวมความสงของใบแลวสามารถสงไดมากกวา 1 เมตรใบใบเตย แตกออกเปนใบเดยวดานขางรอบลำาตน และเรยงสลบวนเปนเกลยวขนตามความสงของลำาตน ใบมลกษณะเรยวยาวเปนรปดาบ ปลายใบแหลม สเขยวสด ใบชเฉยงแนบไปกบลำาตน แผนใบเปนมน กวางประมาณ 2-3 เซนตเมตร ยาวประมาณ 30-50 เซนตเมตร แผนใบ และขอบใบเรยบ แผนใบดานลางมสจางกวาดานบน มเสนกลางใบลกเปนแองตนๆตรงกลาง ใบนสงกลนหอมตลอดเวลา เพราะมนำามนหอมระเหย และสาร ACPY

www.คลงสมนไพร.com/2017/09/สมนไพรเพกา

25

6

สมนไพรเพกาชอพ(นเมองอน  มะลดไม  มะลนไม  ลดไม (ภาคเหนอ) หมากลนกาง หมากลนชาง (เงยว-ภาคเหนอ) ดอกะ  ดอกกะ  ดแก (กะเหรยง-แมฮองสอน) กาโดโดง (กะเหรยง-กาญจนบร) เพกา  (ภาคกลาง) ลนฟา (เลย) เบโก (มลาย-นราธวาส)ชอวทยาศาสตร  Oroxylum indicum (L.) Kurzชอวงศ  BIGNONIACEAEชอสามญ Indian trumpet flower.

ลกษณะทวไปทางพฤกษศาสตรไมตนขนาดเลก (ST) ผดใบ สงประมาณ 4-20 เมตร เปลอกตน เรยบสเทา บางทแตกเปนรอยตนเลกนอย มรระบายอากาศกระจดกระจายตามลำาตนและกงกานใบ เปนใบประกอบแบบขนนก มใบเดยวๆ ขนาดใหญทปลายกาน รปทรงกลม ปลายใบเรยวแหลม โคนใบมน กานใบยาว ใบยอยรปไข ขอบใบเรยบ ออกตรงขามชดกน อยประมาณปลายกง กานใบยอยสน แผนใบสเขยวเขมดอก ออกดอกเปนชอแบบชอกระจะ ชอมขนาดใหญออกทบรเวณปลายยอด มกานชอดอกยาว มดอกยอยขนาดใหญ รปปากเปดแบบสามมาตรดานขาง กลบดอกหนา ม 5 กลบ ภายนอกสมวงแดงหรอนำาตาลคลำา ภายในสเหลองเปรอะๆกงสชมพ โคนกลบดอกเชอมตดกนเปนรปลำาโพง สวนปลายแยกออกเปนกลบยนขยกขยก บรเวณปลายกลบดอกดานในสขาวอมเหลอง หรอขาวอมเขยว มเกสรตวผ 5 อนตดกบทอดอกโคนกานจะมขน                                                                                                             

ผล เปนฝกแบน ยาวคลายรปดาบ หอยระยาอยเหนอเรอนยอด สนำาตาลดำา เมอแกจะแตกออกเปน 2 ซกเมลด เมลดแบน มปกบางใสจำานวนมาก

6

นเวศวทยา                                     เปนไมทขนไดทวไปทกภาคของประเทศไทย ชอบขนบนทโลง บรเวณชายปาดบ และไรรางทวๆไป

การปลกและขยายพนธ                                     เปนไมทปลกงาย และไมตองการเอาใจใสมากนก เจรญเตบโตไดดในทชนระบายนำาดโดยเฉพาะดนรวนซย ควรปลกในฤดฝน ขยายพนธดวยการเพาะเมลดหรอการตดชำาราก

สวนทใช รส และสรรพคคณ     เปลอกราก รสฝาดขม แกปวดทอง ฝาดวสมาน เปนยาบำารง แกบด แกทองเสย ขบเหงอราก รสฝาดขม เปนยาบำารงธาต แกทองวรวง เจรญอาหาร ทำาใหเกดนำายอยอาหาร ฝนกบนำาปนใสทาแกอาการอกเสบ ฟกชำา บวม ลำาตน รสขม แกแมลงปองตอย             เปลอกตน รสขมฝาด ขบนำาเหลองเสย ขบเลอด ขบเสมหะ ดบพษโลหต เปนยาขมเจรญอาหารใบ รสฝาด ใชตมดมแกอาการปวดทอง แกปวดขอ และเจรญอาหารผลออนหรอฝกออน รสขมรอน ขบผายลม เปนยาบำารงธาต                                                      ผลแกหรอฝกแก รสขมรอน แกรอนในกระหายนำาเมลดแก รสขม เปนยาอมแกไข ขบเมหะ ใชเปนสวนประกอบอยางหงในนำาจบเลยงของชาวจนแกรอนใน

https://th.wikipedia.org/wiki/ข(เหลก

ข(เหลก (ชอ

26

6

วทยาศาสตร: Senna siamea)[1] จดเปนพชในวงศ Leguminosae นอกจากนยงมชอเรยกในทองถนทแตกตางกน เชน ขเหลกแกน (ราชบร) ขเหลกบาน (ลำาปาง) ขเหลกหลวง (ภาคเหนอ) ขเหลกใหญ (ภาคกลางบางท) ผกจล (ฉาน-แมฮองสอน) ยะหา (มลาย-ปตตาน) และขเหลกจหร (ภาคใต) เปนตน ลกษณะทางพฤกษศาสตรของตนขเหลกเปนไมยนตนขนาดเลกถงปานกลาง ผลดใบ สงประมาณ 8-15 เมตร ลำาตนมกคดงอเปนปมเปลอกสเทาถงสนำาตาลดำา ยอดออนสแดงเรอๆ ใบประกอบเปนแบบขนนก เรยงสลบกน มใบยอย 5-12 ค ปลายสดมใบเดยว ใบยอยรปขอบขนานดานบนเกลยง ดอกชอสเหลองอยตามปลายกง ดอกจะบานจากโคนชอไปยงปลายชอ กลบเลยงม 3-4 กลบ กลบดอกม 5 กลบ เกสรตวผ10 อน ผลเปนฝกแบนยาวมสคลำา เมลดรปไขยาวแบนสนำาตาลออนเรยงตามขวางม 20-30 เมลด เนอไมมสนำาตาลแกเกอบดำา สวนของดอกและใบขเหลกใชเปนอาหารในหลายประเทศ เชน ไทย พมา อนเดย และมาเลเซย เปนตน ในตำาราการแพทยแผนไทยไดมการบนทกประโยชนของขเหลกในหลายดาน เชน ใชแกอาการทองผก ใชแกอาการนอนไมหลบ ใชทำาความสะอาดเสนผม ทำาใหผมชมชนเปนเงางาม ไมมรงแค ชวยเจรญอาหาร บำารงนำาด และบำารงโลหต เปนตน

ในป พ.ศ. 2485 ศาสตราจารย นพ.อวย เกตสงห ไดศกษาฤทธทางเภสชวทยาของตนขเหลก พบวาใบและดอกขเหลกทำาใหเกดอาการงวงซมและมพษนอยกวาสมนไพรชนดอนๆ ทไดศกษา ตอมาจงมผศกษาฤทธทางเภสชวทยาของสารสกดใบขเหลกอกครงโดยใชแอลกอฮอลเปนตวทำาละลาย พบวาสารสกดนมฤทธกดประสาทสวนกลาง เพมความตงตวของกลามเนอเรยบ และมฤทธขบปสสาวะ จนกระทงในป พ.ศ. 2513 คณะนกวจยจากมหาวทยาลยนอตทงงม ประเทศองกฤษไดรายงานวาสามารถสกดสารชนดใหมจากใบขเหลกได โดยตงชอวาบาราคอล (barakol) ซงมฤทธกลอมประสาทและลดความกงวล แตภายหลงมการพบวามพษตอตบดวยเชนกน

www.il.mahidol.ac.th/e-media/plants/webcontent3/interactive_key/.../pradoo.htm

27

6

อวทยาศาสตร: Pterocarpus indicus Willdชอสามญ: Burmese Rosewood, Andaman Redwood, Amboyna Wood ชออน: ดบาน (ภาคเหนอ), ประดบาน ประดลาย องสนา (ภาคกลาง), สะโน (มาเลย-นราธวาส) วงศ: LEGUMINOSAE-PAPILIONOIDEAE

ลกษณะทางพฤกษศาสตร:       ไมตน ขนาดกลางถงขนาดใหญ สงถง 25 ม. ผลดใบกอนออกดอก เรอนยอดรปคลายทรงกระบอก ยอดออนมขนปกคลมเลกนอย เปลอกนอกสนำาตาลเทา หนา แตกหยาบๆ เปนรองลก     ใบ ใบเรยงสลบ ใบประกอบแบบขนนกปลายค ใบยอยเรยงตวแบบสลบจำานวน 7-13 ใบ ใบยอยรปไข รปรหรอรปขอบขนาน กวาง 3-6 ซม. ยาว 4-13 ซม. โคนใบมนหรอคอนขางแหลมหรอ oblique ปลายใบแหลม ขอบใบเรยบ โคนกานใบมหใบ 2 อนเปนเสนยาว ผวใบมขนสนๆ ปกคลมดานทองใบมากกวาดานหลงใบ กานใบออนมขนปกคลมเลกนอย      ดอก ดอกชอแบบชอกระจะ ออกทซอกใบหรอปลายกง โคนกานมใบประดบ 1-2 อน รปร กลบเลยง 5 กลบ ตดกนเปนถวยสเขยว ปลายแยก

28

6

เปน 2 แฉกอนบนจาก 2 กลบตดกน อนลางจาก 3 กลบตดกน กลบดอก 5 กลบ สเหลอง แกมแสด ลกษณะกลบเปนรปผเสอ (papilionaceous) เกสรเพศผ 10 อน กานชอบเรณตดกนเปน 2-3 กลม เกสรเพศเมย 1 อน   ผล ผลแหงแบบ samaroid รปกลมหรอรแบน ขอบมปกบางคลายใบโดยรอบ แผนปกบด เปนคลน ผวมขนละเอยด เสนผานศนยกลางผล 4-8 ซม. ม 1 เมลดk-tank.doae.go.th/uploads/25.ดาวเรอง.pdf

ชออวทยาศาสตร Tagetes spp. ชอ วงศ Compositae ชอสามญ Marigolds ชออน ๆ ค าป จ (ภาษาทองถนทางภาคเหนอแปลวา ดอกทมสเหลองคลายทองค า) ดาวเรอง (Marigold) เป นพชลมลก ปเดยว มถนกา เนดในประเทศสหรฐอเมรกาและเมกซโก และมการปลกทว โลก ซงเปนพชเศรษฐกจทส าคญ ของหลายประเทศอาทอยปตฮงการอเมรกาใตสเปน ฝรงเศส เป นตน พนธทนยมปลกในปจจบน มทงชนดดอกสขาว สเหลอง สเหลองทอง และสสม ในประเทศไทยการปลกดาวเรองนยมมากขน เมอมหาวทยาลยเกษตรศาสตรเรมน าเขาเมลดพนธ จากประเทศเนเธอรแลนด มาปลกครงแรกในปพ.ศ. 2510 และมการปลกมากขนเป นอาชพ โดยเฉพาะอยางยงใน สภาวะภยแลง เนองจากดาวเรองเป นพชทปลกงาย โตเรวขนไดดทกสภาพพนท ทนตอสภาพแวดลอ ม และสามารถ ปลกไดตลอดทงปโดยแหลงปลกดาวเรองพบไดมากในภาคกลาง เหนอ และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และพบวา การปลกดาวเรองมการลงทนตำา เมอเทยบกบการปลกพชชนดอน มระยะการเกบเกยวสน 60-70 วน และใหผลผลต

6

ผกคะนา.blogspot.com/2013/07/brassica-alboglabra.htm

ผกคะนาชอสามญ : Kaleชอวทยาศาสตร : Brassica albroglabra  ชออน : จนกวางตงเรยกวา ไกหลาน จนแตจวเรยกวา กำาหนำา  ฤดกาล : ผกคะนาสามารถเจรญเตอบโตไดทงป และเจรญเตบโตไดทกสภาพอากาศ  แหลงปลก : ปลกไดทกภาคของประเทศไทย ผกคะนาผกคะนา มถนกำาเนดอยในทวปเอเชยและปลกกนมากในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต รวมทงประเทศไทย คะนาเปนผกทนยมปลกและบรโภคกนมา โดยปลกเพอบรโภคสวนของใบและลำาตน อายตงแตหวานหรอหยอดเมลดจนถงเกบเกยวประมาณ 45-55 วน ผกคะนาเปนผกสวนครวทสามารถปลกไดตลอดทงป แตชวงเวลาทปลกไดผลด ทสดอยในชวงเดอนตลาคมถงเมษายนผกคะนา (ชอวทยาศาสตร:Brassica alboglabra) เปนพชผกใบเขยวทนยมรบประทานทวไปโดยบรโภคสวนของใบและลำา มถนกำาเนดอยในทวปเอเชยและปลกกนมากในประเทศจน ฮองกง ไตหวน มาเลเซยและประเทศไทย ซงชาวจนเรยกคะนาวา ไกหลนไช ผกคะนาเปนผกอาย 2 ป แตปลกเปนผกฤดเดยว อายเกบเกยวประมาณ 45-55 วน ผกคะนาสามารถปลกไดตลอดป แตเวลาทปลกไดผลดทสดในชวงเดอนตลาคม-เมษายน

6

ลกษณะผกคะนา  พชปเดยวไมมเนอไมสงไดถง 40 เซนตเมตร และสง 1-2 เมตรเมอชอดอกเจรญเตบโตเตมท ผวสวนตางๆ ของลำาตนมลกษณะเรยบ และมนวลจบ ระบบรากเปนแบบรากแกว มรากแขนงทแขงแรง มลำาตนหลกหนงตน มกงแขนงผอมๆ เจรญออกมาทางดานขาง หรอสวนบนของลำาตน การเรยงใบแบบสลบ แผนใบหนาแขงมกานใบ ใบกวางรปไขจนถงเกอบกลม ขอบใบแบบหยกซฟนและมลกษณะเปนคลนทโคนใบมตงยนออกมาทงสองดาน ใบทอยทางดานลางมขนาดเลก (ภาพท 9.26) ชอดอกแบบชอกระจะ ยาว 30-40 เซนตเมตร กานดอกยอยยาว 1-2 เซนตเมตร ดอกมสขาว อาจพบดอกสเหลอง เสนผาศนยกลาง 2-3 เซนตเมตร ดอกม 4 สวนครบ มเกสรเพศผ 6 อน สน 2 อน ยาว 4 อน ผลแตกแบบผกกาดคอนขางกลม เสนผาศนยกลาง 2-3 มลลเมตร เมลดมรอยบมขนาดเลกhttps://th.wikipedia.org/wiki/สะเดาสะเดา (ชอ

วทยาศาสตร: Azadirachta indica) เปนไมทมถนกำาเนดในประเทศอนเดย เจรญไดดในทแลง ใชประโยชนไดมากมายทงเปนอาหารและสรางทอยอาศย ในใบและเมลดสะเดามสารอาซาดเรซตน (Azadirachtin) ซงมฤทธเปนสารฆาแมลง ในเมลดมนำามนทเรยกวา margosa oil ใชเปนสยอมผาและยาฆาพยาธในสตวเลยง ขยายพนธดวยการเพาะเมลด แตตองรบนำาไปเพาะทนทหลงจากเมลดรวง มฉะนน จะสญเสยความสามารถในการงอกไปอยางรวดเรวhttps://pantip.com/topic/34138834/ปนขาวปนขาว

30

6

ปนขาว สตรทางเคมคอ CaO ( lime) ถาโดนนำาจะเปน Ca(OH)2 ปนขาวจะมาจากการเผาหนปนหรอเผาเปลอกหอยกได (แตสรรพคณอาจแตกตางกนเลกนอยตามวตถดบ) ปนขาวกนหมากเมอกอนไดจากการเผาเปลอกหอยเปนหลก ปจจบนปนกนหมาก

ทขายมกจะใชหนปนคดเกรดนำามาเผาแทน อาจจะมบางทใชเปลอกหอยแบบสมยกอน ปนขาวถาโดนขมนจะใหสแดงเรยกปนแดงงานวจยทเกยวของ

www.northern.ac.th/north_research/p/document/file_14908366391.pdf

การศกษากระบวนการสกดสธรรมชาตจากพช เพองานมดยอมThe Study of the Natural Color Extraction Process

from plants for Tied- dye Workนนทพย หาสน 1 และฉตรดาว ไชยหลอ 2 Nanthip Hasin and

Chatdow Chailor

บทคดยอการศกษาครงนมวตถประสงคเพอ (1) ศกษากระบวนการสกดส

ธรรมชาตจากพช (2) ศกษา เทคนคการมดยอม โดยศกษาจากงานวจยทเกยวของกบการสกดสธรรมชาตและการมดยอม จำานวน 5 แหง ชวงระหวาง พ.ศ. 2546-2557 จำานวน 8 เรอง เปนการสงเคราะหขอมลดวยการรวบรวม ขอมลและวเคราะหเนอหา สรปสาระสำาคญตามประเดนทกำาหนดไว แลวนำามาวเคราะหโดยวธ พรรณนาวเคราะห ผลการศกษาสรปไดวา การสกดสธรรมชาตจากพช สวนใหญนยมใชการสกดสโดยการตม หรอการสกด

31

6

สแบบรอน พชใหสชนดตาง ๆ ไดจากพชในทองถน โดยใชสวนตางๆ ของพช ไดแก แกน ลำาตน เปลอก กง ใบ ผล และดอก โดยพชแตละชนดใหสทแตกตางกน จากผลการศกษาพบวา โทนส แดง ไดแกครง เมลดคำา แสด แกนฝาง เปลอกสมอ โทนสเหลอง ไดแก หวขมนชน แกนไมพด ผลดบ มะตม ดอกผกากรอง ใบขเหลก และ แกนขนนโทนสนำาตาล ไดแก แกนคณ เปลอกผลทบทม เปลอก ไมโกงกาง และเปลอกนนทร โทนสดำา ไดแก ผลมะเกลอ ใบกระเมง ผลมะกอกเลอม เปลอกรกฟา ผล ตบเตา และบวสาย สารชวยยอม หรอสารกระตนส ประเภทดางไดแก นำาปใส และนำาขเถา ประเภท กรด ไดแก นำาสนม และนำาสารสม การศกษาเทคนคการมดยอม พบวา เทคนคทใชในการมดยอมททำาใหเกดลวดลาย ใชการมด ลายแบบพนฐาน โดยมขนตอน 6 วธคอ การพบแลวมด การพบแลวเยบ การมวนแลวมด การหอแลว มด การขยำาแลวมด และการพบแลวหนบ นำามาผสมผสานกนจนเกดลวดลายใหมๆ ทสวยงาม คำาสำาคญ: การสกดสธรรมชาต, เทคนคมดยอม, การมดยอม

1 อาจารยประจำาหลกสตรสาขาวชาธรกจคหกรรมศาสตร คณะศลปะศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย kertiw291129@gmail.com 083-8536220

2 อาจารยประจำาหลกสตรสาขาวชาธรกจคหกรรมศาสตร คณะศลปะศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย chatdaw.am@gmail.cqm 081-4855803(www.northern.ac.th/north_research/p/document/file_14908366391.pdf)

การพฒนาการยอมสเสนดายฝายจากสยอมธรรมชาต กรณศกษาการยอมสเสนดายฝายจากสยอมเปลอกมะพราวและ เปลอกประดของชมชน

ในเขตตำาบลนาบอคำา อำาเภอเมอง จงหวดกำาแพงเพชร

32

6

THE DEVELOPMENT OF THE NATURAL DYES DYEING OF COTTON YAMS : CASE STUDY THE DYEING WITH DYES

FROM COCONUT BARK AND PTEROCARPUS BARK OF THE COMMUNITY IN TUMBON NABOKHAM,

KAMPHAENGPHET PROVINCE.รองศาสตราจารยพรเพญ โชชย*

รองศาสตราจารย ดร. ระมด โชชย* เมทน ทวผล** บทคดยอ

การวจยมวตถประสงค เพอศกษาบรบทกระบวนการการยอมสเสนดายฝายจากสยอมธรรมชาตของ ชมชนและแหลงวชาการ สภาวะทเหมาะสมในการยอมสเสนดายฝายจากเปลอกมะพราวและเปลอกประด การยอมสในระดบตนแบบ และถายทอดเทคโนโลยการยอมสเสนดายฝายจากสยอมธรรมชาตสชมชน วธการ ดำาเนนการวจยประกอบดวย การสอบถามและสมภาษณจากหนวยงานทเกยวของและผนำาชมชนในจงหวด ก าแพงเพชร สมาชกกลมผผลตผาฝายทยอมดวยสธรรมชาต วเคราะหจดแขงจดออนของกระบวนการยอมส ธรรมชาตการวดทางเคม วดคาความยาวคลนทดดกลนมากทสดของสนำายอม การทดลองยอมสเสนดายฝาย ในหองปฏบตการ วดหาคาเฉดสในระบบ CIELAB ศกษาความพงพอใจเฉดสของเสนดายทยอมไดทดสอบ ความคงทนตอการซกฟอกและแสง การจดอบรมเชงปฏบตการแกชมชนแลวประเมนผลการอบรม

* รองศาสตราจารยประจำาโปรแกรมวชาเคม คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย

** เจาหนาทปฏบตการประจำาโปรแกรมวชาเคม คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย

(www. research.kpru.ac.th/old/Joumal_HSS/images/TGT/2551/pats2/3.pdf)

การผลตสเพอการยอมผาและการยอมดายของกลมชาวบานในจงหวดสงขลา

6

A Study of Dyestuff Production for Cloth and Yarn Dyeing by Villagers in Songkhla Province

วเชษฐ จนทรคงหอม (Wichet Chankhonghom)อทย เอกสะพง (Uthai Eksaphang)

วฒ วฒนสน (Wut Wattanasin)

บทคดยอ

การศกษาการผลตสเพอการยอมผาและการยอมดายของกลมชาวบานในจงหวดสงขลา มวตถประสงคเพอศกษาชนดของพชทใหส การสกดส กระบวนการยอมผาและการยอมดาย สารชวยยอม และคณคาของการผลตและใชสแบบพนบานของชาวบานในจงหวดสงขลา ผลการศกษาพบวา การยอมผาของกลมยอมผาสวนสธรรมชาต และกลมทอผากระแสสนธ ใชวตถดบจากธรรมชาต ไดแก ใบขเหลกใหสเขยวอมเหลอง ใบมะมวงใหสเหลองอมเขยว ใบมะพดใหสเหลอง ใบหกวางใหสเขยวเขมอมเหลอง ใบคระใหสดำา และใชสวนตาง ๆ ของตนตาล คอ ผล ใบ กาน และงวงตาลใหสชมพอมสม เปลอกมะพราวใหสน ำาตาลสม ใชวธการยอมแบบตมยอม สของพชเขมขนหรอออนลง ขนอยกบการนำาผาหรอดายทผานการตมในนำาส แชในสารชวยยอม สารชวยยอมนำาปนใสทำาใหสเขมขน สารชวยยอมสารสมชวยใหสสวางขน สารชวยยอมสนมเหลก และสารชวยยอมนำาขเถา ทำาใหสเปลยนแปลงไปไมแนนอน ขนอยกบชนดของพช กลมสวนสธรรมชาตมการปลกครามประเภทครามถว มการยอมผาและยอมดายดวยคราม ไดสครามทมความคงทน สวนกลมทอผากระแสสนธ มการนำาดายทยอมสธรรมชาตมาทอเปนผายกดอก

33

6

(www.huso.tsu.ac.th/huso_mag/DATA/.../บทความวจยอ.วเชษฐ.doc)*มหาบณฑต หลกสตรไทยคดศกษา คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยทกษณ**อาจารย ดร.ประจำาสาขาวชาประวตศาสตร ภาควชาสงคมศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยทกษณ***รองศาสตราจารย ประจำาสาขาวชาศลปศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร