UVOD U REHABILITACIJU

prof dr Tamara Popovi

Visoka medicinska kola Prijedor

TERMIN REHABILITACIJA NASTAO JE OD LATINSKE RIJEI REHABILITATIO PONOVNO USPOSTAVLJANJE RANIJEG STANJA, VRAANJE RANIJEG UGLEDA U OBINOM IVOTU, POLITIKOM I PROFESIONALNOM STATUSU.

Visoka medicinska kola Prijedor

U MEDICINSKOJ TERMINOLOGIJI POJAM REHABILITACIJA SE ODNOSI NA ONESPOSOBLJENU OSOBU

DEFINICIJA SZO : MEDICINSKA REHABILITACIJA JE PROCES KRAJNJEG MOGUEG OSPOSOBLJAVANJA OSOBE SA NESPOSOBNOU KROZ RAZVIJANJE DO MAKSIMUMA NJEGOVIH FIZIKIH, MENTALNIH, SOCIJALNIH I PROFESIONALNIH MOGUNOSTI

Visola Medicinska kola Prijedor.

REHABILITACIJA DEF. KAO

UPOTREBA SVIH SREDSTAVA U

CILJU SMANJENJA UTICAJA

POSLJEDICA ONESPOSOBLJENOSTI

I OGRANIENOG UEA, KAO I

POMO LJUDIMA SA

ONESPOSOBLJENOU DA

OSTVARE OPTIMALNU SOCIJALNU

INTEGRACIJU

Visola Medicinska kola Prijedor.

PROCES AKTIVNE PROMJENE KROZ

KOJI OSOBA SA

ONESPOSPOSOBLJENJEM STIE

ZNANJE I VJETINE POTREBNE ZA

OPTIMALNU FIZIKU, PSIHOLOKU I

SOCIJALNU FUNKCIJU

REHABILITACIJA DRUGA ANSA

IVOTA

ISPIT SAVJESTI SPOSOBNIH PREMA

ONESPOSOBLJENIMAVisola Medicinska kola Prijedor.

FILOZOFIJA REHABILITACIJE

OSOBA SA ONESPOSOBLJENJEM JE

LINOST

Visola Medicinska kola Prijedor.

POZNATE LINOSTI SA MENTALNIM

OBOLJENJEM I TJELESNIM

INVALIDITETOM

Visola Medicinska kola Prijedor.

problem?

Jim Carrey - Actor

Catherine Zeta Jones

- Actor

Marcus

Trescothick -

Cricketer

Frank Bruno -

Boxer

GoK Wan Fashion

Designer

Kerry Katona

Reality TV contestant

Susan Boyle Singer

Stephen Fry

Writer/ presenter

Gail Porter

TV presenter

Britney Spears - Singer

Obsessive Compulsive Disorder

Depression

Stress-Related Illness

Alzheimers Disease (Dementia)

Bi-Polar Disorder

Post Natal Depression

Panic Attacks

Terry Pratchett

Discworld Author

Jim Carrey glumac

Susan Boyle pjevaica

Terry Pratchett Discworld Author

Catherine Zeta-

Jones gglumica

DepresijaStresom

uzrokovana bolest

Alzheimerova(Dementcija)

Bipolarno oboljenje

ISTORIJSKI RAZVOJ

I FAZA intolerantan odnos drutva prema osobama sa onesposobljenjem robovlasniko doba

ISTORIJSKI RAZVOJ

II FAZA invalidne osobe drutvo tolerie ali ne prua pomo (porodica)-feudalizam

III FAZA tolerancija i pruanje odreene pomoi (azil za slijepe, gluve)

IV FAZA mogunost obrazovanja i osposobljavanja djece i omladine ( mentalno retardirani, gluvi i slijepi)-18.vijek

ISTORIJSKI RAZVOJ

DANAS !?

ISTORIJSKI RAZVOJ 1951. GODINE VLADA SFRJ ZATRAILA

JE OD OUN (ORGANIZACIJA

UJEDINJENIH NACIJA) ORGANIZACIJU

SLUBE REHABILITACIJE

PRVA USTANOVA U BEOGRADU BIO JE

ZAVOD ZA REHABILITACIJU RATNIH

VOJNIH INVALIDA KOJA JE DANAS

PRERASLA U KLINIKU ZA FIZIKALNU

MEDICINU I REHABILITACIJU

POSLIJE 1995. RAZVOJ

REHABILITACIJE U ZAJEDNICI (CBR I

CMZ)Visoka medicinska kola Prijedor

DEKLARACIJA O LJUDSKIM PRAVIMA OUN

SVA LJUDSKA BIA SE RAAJU SLOBODNA I JEDNAKA U DOSTOJANSTVU I PRAVIMA

Na temelju principa socijalnog modela izdan je osnovni dokument UN-a Standardna pravila za izjednaavanje mogunosti za osobe s invaliditetom (48. zasjedanje Glavne skuptine UN, decembar 1993, Rezolucija 48/96), koji sadrava smjernice za politiku svih drava.

U tom se dokumentu posebno istie razvijanje svijesti o potrebama i pravima osoba sa tekoama u razvoju,mentalnim oboljenjima kao to su prava na zdravstvenu zatitu, rehabilitaciju i pomagala. Drava je obvezna osigurati odgoj i obrazovanje u maksimalno integrisanim uslovima.

ZAKON O ZATITI LICA/OSOBA SA

MENTALNIM POREMEAJIMA

2004. USVOJILA SKUPTINA RS

OSNOVNA NAELA , NAIN

ORGANIZOVANJA I PROVOENJA

ZATITE KAO I PRETPOSTAVKE ZA

PRIMJENU MJERA I POSTUPANJA

PREMA LICIMA SA MENTALNIM

POREMEAJIMA

Visola Medicinska kola Prijedor.

PODJELA MEDICINSKE

REHABILITACIJE

Medicinskarehabilitacija

Medicinskarehabilitacija

(u uem smislu)

Socijalnarehabilitacija

Profesionalnarehabilitacija

Visoka medicinska kola Prijedor

PODJELA MEDICINSKE REHABILITACIJE

MEDICINSKA REHABILITACIJA : SVE AKTIVNOSTI KOJE SE PROVODE U ZDRAVSTVENIM USTANOVAMA, A KOJIMA JE CILJ DA IZLIJEE AKTUELNU BOLEST ILI POVREDU, SMANJENJE NJENE POSLJEDICE I RAZVIJU PREOSTALE FIZIKE I PSIHIKE SPOSOBNOSTI svrha pomoi je da dalja pomo postane suvina Kesler

SOCIJALNA REHABILITACIJA : SASTAVNI DIO REHABILITACIJE OD SAMOG POETKA, VEZAN JE ZA PORODICU, RADNU SREDINU, DRUTVENOPOLITIKE ORGANIZACIJE I USTANOVE A CILJ JE POTPUNA RESOCIJALIZACIJA OSOBE SA ONESPOSOBLJENOU

Visoka medicinska kola Prijedor

PODJELA MEDICINSKE

REHABILITACIJE

PROFESIONALNA REHABILITACIJA :

ONAJ DIO KONTINUIRANOG I

KOORDINISANOG PROCESA

REHABILITACIJE KOJI PRUA

MOGUNOST PROFESIONALNE

ORIJENTACIJE, OBUAVANJA I

SELEKTIVNOG ZAPOLJAVANJA

OSOBA SA NESPOSOBNOU

Visoka medicinska kola Prijedor

DEFINICIJE OSNOVNIH POJMOVA

U REHABILITACIJI

ZDRAVLJE : STANJE POTPUNOG FIZIKOG , MENTALNOG I SOCIJALNOG BLAGOSTANJA, A NE SAMO ODSUSTVO BOLESTI

NORMALNO STANJE : ONO STANJE KOJE JE NORMALNO ILI PROSJENO ZA OSOBE ISTE DOBI, POLA, KULTURE I OBRAZOVANJA I UKLAPA SE U KONCEPT ZDRAVLJA , PONAANJA, SOCIJALNE BRIGE, SAMOSTALNOSTI I EKONOMSKE NEZAVISNOSTI

Visoka medicinska kola Prijedor

MENTALNO ZDRAVLJE JE

INTEGRALNA I ESENCIJALNA

KOMPONENTA ZDRAVLJA .

DEFINICIJA ZDRAVLJA

PODRAZUMIJEVA DA SE RADI O

CJELOVITOM FIZIKOM,

MENTALNOM I SOCIJALNOM

BLAGOSTANJU A NE ODSUSTVO

BOLESTI ILI NEMOI.

Visola Medicinska kola Prijedor.

MENTALNO ZDRAVLJE JE STANJE

BLAGOSTANJA U KOJEM POJEDINAC

OSTVARUJE VLASTITE POTENCIJALE,

NOSI SE SA NORMALNIM IVOTNIM

STRESOVIMA, PRODUKTIVNO RADI I

DOPRINOSI SVOJOJ ZAJEDNICI.

MENTALNO ZDRAVLJE JE TEMELJ ZA I

INDIVIDUALNU DOBROBIT I

DJELOTVORNO FUNKCIONISANJE

ZAJEDNICE.

Visola Medicinska kola Prijedor.

UZROCI NARUAVANJA

MENTALNOG ZDRAVLJA SIROMATVO

NISKI STEPEN EDUKACIJE

BRZE DRUTVENE PROMJENE

STRES NA POSLU

SPOLNA I RODNA DISKRIMINACIJA

SOCIJALNA IZOLOVANOST

NEZDRAV STIL IVOTA

NASILJE

SOMATSKE BOLESTI

POVREIVANJE LJUDSKIH PRAVA

Visola Medicinska kola Prijedor.

SPECIFINE STRATEGIJE I INTERVENCIJE ZA OUVANJE I

UNAPREENJE MENTALNOG ZDRAVLJA (PREMA

SVJETSKOJ ZDRAVSTVENOJ ORGANIZACIJI )

INTERVENCIJE U RANOM DJETINJSTVU

PODRKA DJECI

SOCIO-EKONOMSKO OSNAIVANJE ENA

SOCIJALNA PODRKA STARIJOJ POPULACIJI

PROGRAMI ORIJENTISANI KA VULNERABILNIM

GRUPAMA: MANJINE, DOMOROCI, MIGRANTI, OSOBE

POGOENE SUKOBIMA I KATASTROFAMA

AKTIVNOSTI PROMOCIJE MENTALNOG ZDRAVLJA U

KOLAMA

INTERVENCIJE NA POSLU

POLITIKA STVARANJA ADEKVATNIH STAMBENIH USLOVA

PROGRAMI PREVENCIJE ZDRAVLJA

PROGRAMI RAZVOJA ZAJEDNICE

Visola Medicinska kola Prijedor.

DEFINICIJE OSNOVNIH POJMOVA

U REHABILITACIJI

BOLEST : SVAKO ODSTUPANJE OD STANJA ZDRAVLJA, ODNOSNO NEKI ODREENI PATOLOKI PROCES KOJI IMA SVOJE KARAKTERISTINE SIMPTOME I KOJI MOE ZAHVATITI CIJELI ORGANIZAM ILI OSTATI LOKALIZOVAN U POJEDINIM ORGANIMA

POVREDA : OZLJEDA ILI OTEENJE JEDNOG ILI VIE DIJELOVA TIJELA, KOJE MOE BITI IZAZVANO FIZIKIM, HEMIJSKIM I PSIHIKIM UTICAJIMA

Visoka medicinska kola Prijedor

DEFINICIJE OSNOVNIH POJMOVA

U REHABILITACIJI OTEENJE : PRIVREMENI ILI TRAJNI

PSIHIKI, ANATOMSKI ILI FIZIOLOKI GUBITAK, POREMEAJ STRUKTURE ILI FUNKCIJE

ONESPOSOBLJENOST (INVALIDNOST) : STANJE KOJE JE POSLJEDICA POVREDE, OBOLJENJA ILI UROENE MANE U KOJEM OSOBA NIJE U MOGUNOSTI DA OBAVLJA NEKE AKTIVNOSTI, NA NAIN I U OBIMU KOJI SE SMATRA NORMALNIM ZA OSOBE ISTIH GODINA, POLA, KULTURE I OBRAZOVANJA

Visoka medicinska kola Prijedor

PODJELA INVALIDNOSTI PREMA FUNKCIONALNOJ

KLASIFIKACIJI

TJELESNA INVALIDNOSTOTEENJE LOKOMOTORNOG APARATA

OTEENJE CNS I PNS

OTEENJE HRONINIM OBOLJENJIMA

POREMEAJI PSIHOMOTORIKE

FIZIKO-SENZORNA INVALIDNOST

OTEENJE VIDA

OTEENJE SLUHA

OTEENJE GOVORA I GLASA

Visola Medicinska kola Prijedor.

PSIHIKA INVALIDNOST

POSLJEDICA PROBLEMA U MENTALNOM RAZVOJU

POSLJEDICA MENTALNIH OBOLJENJA

VIESTRUKA INVALIDNOSTUDRUENA DVA ILI VIE OTEENJA

Visola Medicinska kola Prijedor.

DEFINICIJE OSNOVNIH POJMOVA

U REHABILITACIJI TEKA ONESPOSOBLJENOST : ONO ONESPOSOBLJENJE

KOJE UGROAVA FUNKCIJU DO TAKVOG STEPENA DA JE OSOBA SA NESPOSOBNOU ZAVISNA OD DRUGIH OSOBA ZA SIGURNU EGZISTENCIJU ILI JE JAKO ZAVISNA O TEHNIKIM POMAGALIMA

UMJERENA ONESPOSOBLJENOST : ONA ONESPOSOBLJENOST KOJA UGROAVA FUNKCIJU DO SREDNJEG STEPENA TAKO DA OSOBA SA NESPOSOBNOU MOE BITI SAMOSTALNA UZ NEOPHODNA TEHNIKA POMAGALA

LAKA ONESPOSOBLJENOST : ONO ONESPOSOBLJENJE KOJE UGROAVA FUNKCIJU DO MANJEG STEPENA TAKO DA OSOBA SA NESPOSOBNOU MOE BITI SAMOSTALNA BEZ POTREBE ZA TEHNIKIM POMAGALIMA ILI DRUGIM OSOBAMA

Visoka medicinska kola Prijedor

DEFINICIJE OSNOVNIH POJMOVA

U REHABILITACIJI HENDIKEP : ODSUSTVO POTREBNIH USLOVA

ODNOSNO NEPOVOLJAN POLOAJ ZA OSOBU SA NESPOSOBNOU U ISPUNJENJU ULOGE KOJA JOJ PRIPADA OBZIROM NA GODINE, POL, SOCIJALNU I KULTURNU ULOGU

HENDIKEP JE SMETNJA IVOTNIM NAVIKAMA JEDNE OSOBE KOJU ODREUJE DINAMIKA INTERAKCIJA IZMEU LINIH FAKTORA I FAKTORA SREDINE

Visoka medicinska kola Prijedor

HENDIKEP

- Hendikep orijentacije

- Hendikep psihike zavisnosti

- Hendikep mobilnosti

- Hendikep profesije zanimanja

- Hendikep socijalne integracije

- Hendikep vlastitog ekonomskog

izdravanja

HENDIKEPIRANI SU ONI KOJI IZGUBE HRABROST-Drago Vuenovi

Visola Medicinska kola Prijedor.

Visola Medicinska kola Prijedor.

OTEENJE NESPOSOBNOST HENDIKEP

Organ Osoba Drutvo

Oteenost Aktivnost ParticipacijaTjelesne strukture,

PRIMJERI ZA VJEBU

OSOBA SA AMPUTACIJOM

POTKOLJENICE

OSOBA SA OBOLJENJEM OKA I

GUBITKOM VIDA

STARIJA OSOBA SA PRELOMOM

KUKA

Visola Medicinska kola Prijedor.

MEDICINSKI MODEL

INDIVIDUALNA PATOLOGIJA

PROBLEM POJEDINCA- OSOBA

TREBA DA SE MIJENJA I DA SE

PRIDRAVA SAVJETA STRUNJAKA

BIOMEDICINSKI MODEL-AKCENAT

LIJEENJE

FUNKCIONALNI MODEL FOKUS

FUNKCIONALNE POSLJEDICE

Visola Medicinska kola Prijedor.

SOCIJALNI MODEL

RAZVIJA SE POSLJEDNJIH 30

GODINA

ONESPOSOBLJENJE NIJE BOLEST

PROMOVIE OSOBU KAO AKTIVNI

SUBJEKAT

FAKTORI OKRUENJA(SOCIO-

POLITIKI PRISTUP

SOCIJALNO-POLITIKI PRISTUP

Visola Medicinska kola Prijedor.

INKLUZIVNI MODEL -

HOLISTIKIPOMIRENJE DVA SUPROTSTAVLJENA

MODELA

UKLJUUJE :

LINE

FAKTORE SREDINE

SUBJEKTIVNU PROCJENU SITUACIJE

INVALIDNOSTI

Visola Medicinska kola Prijedor.

Sistem segregacije

Sistem integracije

Model inkluzivne edukacije

SEGREGACIJA INTEGRACIJA INKLUZIJA(naglaava) (naglaava) (naglaava)

Servise za pomo osobama

s invaliditetom

Potrebe osoba s

invaliditetom

Prava osoba s

invaliditetom

Servisi koji postoje u

specijalnim ustanovama

Dobrobiti za osobe s

invalidietom koje prua

sredina u koju su

integrirani

Dobrobiti za sve kroz

angaman svih

Invalidnost je problem koji

se treba rijeiti (od strane

specijaliste)

Invalidnost je problem koji

se da rijeiti

Svi imaju svoje vrijednosti

/ sposobnosti

HABILITACIJA : PROCES BUENJA I AKTIVIRANJA

SPOSOBNOSTI ODNOSNO FUNKCIJA KOJE NISU NIKADA POSTOJALE ILI SU POSTOJALE U RUDIMENTNOM STEPENU SVOG RAZVOJA I TO KOD DJECE KOJA SU RTVA NEKOG NASLJEDNOG, UROENOG ILI U NAJRANIJEM PERIODU IVOTA STEENOG OTEENJA

Kongenitalne anomalije (amelija,fokomelija, spina bifida)

Oteenja na poroaju (oteenje pleksusa brahijalisa,

Bolest i oteenja prije razvoja odreene funkcije (paraplegija prije razvijene funkcije hoda)l

PRINCIPI REHABILITACIJE

PRIMUM NON NOCERE!

BLAGOVREMENI POETAK

KONTRAINDIKACIJE SU ISPRED

INDIKACIJA!

KONTINUITET RADA U REHABILITACIJI

( svi segmenti zdravstvenog sistema od

primarnog do tercijarnog i rehabilitacija u

zajednici)

Visoka medicinska kola Prijedor

HOLISTIKI pristup svaka osoba psiho-

fiziko-socijalna cjelovitost

INDIVIDUALIZACIJA u pristupu, potovanje

svake osobe kao linosti

MULTIDISCIPLINARNI PRISTUP (primjena

svih medicinskih i nemedicinskih

dostignua)

Visola Medicinska kola Prijedor.

PACIJENT

PSIHIJATAR

MEDICINSKA

SESTRA

RADNI

TERAPEUT

LOGOPED

PSIHOLOG

SOCIJALNI

RADNIK

KONSULTANTI

PORODICA

TIMSKI RAD

PRINCIPI REHABILITACIJE

AKTIVNO UEE PACIJENTA

(subjekt u rehabilitaciji)

RAZVIJANJE PREOSTALIH

SPOSOBNOSTI

Visola Medicinska kola Prijedor.

CILJEVI REHABILITACIJE

SMANJENJE OTEENJA UZROKOVANOG BOLEU

POBOLJANJE FUNKCIONISANJA I

AKTIVNOSTI OBOLJELE ILI POVRIJEENE

OSOBE I KVALITETA IVOTA

OMOGUAVANJE PARTICIPACIJE OSOBA SA MENTALNIM OBOLJENJIMA U DRUTVENOM IVOTU, INTEGRACIJA U PORODICI I DRUTVU - RESOCIJALIZACIJA

Visoka medicinska kola Prijedor

METODE REHABILITACIJE

OPTA I SPECIJALNA NJEGA

PSIHOFARMAKOTERAPIJA

PSIHOLOKA PODRKA-RJEAVANJE PSIHIKIH I PSIHOLOKIH PROBLEMA

RJEAVANJE SOCIJALNIH PROBLEMA

OKUPACIONA TERAPIJA

UVJEBAVANJE AKTIVNOSTI DNEVNOG

IVOTA I TRANSFERA

EDUKACIJA I OBRAZOVANJE

Visoka medicinska kola Prijedor

NJEGA BOLESNIKA

- osnovna higijena pacijenta i prostorije

- tehnike pozicioniranja pacijenta

- tehnike problema samozbrinjavanja

- tehnike kod sfinkterijalnih smetnji inkontinencija

stolice i mokrae

- lijeenje problema dekubitusa

- edukacija pacijenta i porodice

- tehnike psihoterapijskih postupaka

RJEAVANJE SOCIJALNIH

PROBLEMA

- socijalni radnik

- informacija o pacijentu i porodici o

dostupnim uslugama

- kontakt sa centrima za socijalni rad

- ukljuivanje u rehabilitacioni tim

- sugestije u modeliranju zakonskih

regulativa

PSIHOLOKA PODRKA

PSIHODIJAGNOSTIKA

PSIHOTERAPIJA INDIVIDUALNA I

GRUPNA

Visola Medicinska kola Prijedor.

RADNA TERAPIJA

- OKUPACIONA

- ZABAVNA

- FUNKCIONALNA

- PREDPROFESIONALNA

PROFESIONALNA REHABILITACIJA

- UTICAJ MENTALNOG OBOLJENJA NA

RADNU SPOSOBNOST

- EVALUACIJA PREOSTALIH

SPOSOBNOST OSOBE SA

INVALIDITETOM

- SELEKTIVNO ZAPOLJAVANJE

ZAPOLJAVANJE OSOBA SA

MENTALNIM OBOLJENJIMA

U ZATITNIM RADIONICAMA

U KUNIM USLOVIMA (RAD NA SIC)

SA ODREENIM ADAPTACIJAMA I

MODIFIKACIJAMA

RADNA MJESTA SA ZDRAVIM

OSOBAMA UZ ODREENE

MODIFIKACIJE

Visola Medicinska kola Prijedor.

UDRUENJA MENTALNO OBOLJELIH I NJIHOVIH

PORODICA (U BL ZAJEDNO)

dnevna okupacia mentalno oboljelih

jaanje socialnih kapaciteta,

oivljavanje i realizovanje radnih potenciala,

bolja komunikacia,

smanjenje izolacie i obiljeenosti,

kontrola bolesti,

prevencia bolnikog lieenja, suicida i institucionalnog

smetaa,

podrka porodicama oboljelih,

smanjenje stigme, informisanje,

zatita ljudskih prava,

poboljanje opteg kvaliteta i bezbiednosti ivota oboljelih i

njihovih porodica.

Visola Medicinska kola Prijedor.

UDRUENJE ZAJEDNO

AKTIVNOSTI DNEVNOG IVOTA

PSIHOTERAPIJSKE GRUPE

MUZIKE, KREATIVNE RADIONICE

SPORTSKO REKREATIVNE

RADIONICE

Visola Medicinska kola Prijedor.

PROCJENA REINTEGRACIJE

POKRETLJIVOST U STANU

POKRETLJIVOST U ZAJEDNICI

ZADOVOLJSTVO SA BRIGOM O SEBI

ANGAOVANJE U RADNIM OKOLNOSTIMA

UEE U REKREACIJI

UEE U SOCIJALNIM AKTIVNOSTIMA

ULOGA U PORODICIMA

ZADOVOLJSTVO DRUTVENIM ODNOSIMA

ZADOVOLJSTVO DRUTVOM

UEE U IVOTNIM DOGAAJIMA

Visola Medicinska kola Prijedor.

Visola Medicinska kola Prijedor.

Susan Boyle Singer

Visola Medicinska kola Prijedor.