Türkiye’de Akciğer Hastalıkları Alanında Temel

Bilimsel Araştırmaların

Durumu

Figen DeveciFÜ Tıp Fak Göğüs Hast AD

fgndeveci@yahoo.com

11

Sunum Planı

Türkiye’nin dünyadaki yeri

Türkiye’de Akciğer Hastalıkları Alanında Temel Bilimsel Araştırmaların Durumu

22

33

Ülkelerin bilim alanında yerinin belirlenmesinde, Ülkelerin bilimsel niteliklerinin karşılaştırılmasında Bilim adamlarının akademik performanslarının değerlendirilmesinde

“Uluslararası yayın etkinlikleri ” önemlidirÜç Kriter:

1) Uluslararası bilimsel dergilerde yayınlanan yayın sayısı

2) Yayınların, bilim endekslerince taranan bilimsel dergilerde yayınlanması

3) Yayınlara yapılan atıfların sayısı

44

Ülkelerin bilim ve teknoloji alanında gelişmesinde;

- GSMH’dan araştırma geliştirme faaliyetlerine ayrılan pay

- Bilimsel araştırmalara katılan insan sayısı,

- Araştırma geliştirmeye ayrılan ödenekler

Medikal Araştırmalar

Primer

Sekonder

Temel Klinik Epidemiyolojik

Teorik Uygulamalı

Metod geliştirme(fizik, kimya,biyoloji, biyometrik,psikoloji)Analitik ölçüm

Görüntüleme Biyometrik

Test geliştirme

Hayvan

Hücre çalşm

Genetik

Biyokimya

Materyal geliştirme

Deneysel Gözlemsel

Klinik

Faz I

Faz II

Faz III

Faz IV

Tedavi çalşm(müdahale olmaksızın)

Prognostik

Tanısal

İlaçlarla gözlem

Sekonder veri analizi

Olgu serisi

Olgu sunumu

Deneysel Gözlemsel

Müdahale

Alan

Grup

Kohort

Prospektif

Historical

Olgu kontrol

Kesitsel

Ekolojik

Meta analiz

Derleme

(Röhric B, et al. Dtsch Arztebl Int 2009; 106: 262–8)

55

Günümüzde, sağlık alanında, Biyoloji FizyolojiGenetikBiyokimyaFarmakoloji

Temel bilimlerde yapılan araştırmalar, bilimsel gelişme ve üretimin vazgeçilmez koşuludur

Göğüs hastalıkları alanında da Mevcut patolojilerin anlaşılmasıBu patolojilere yönelik tedavi stratejilerinin geliştirilmesiÜrün geliştirme konusunda Temel bilimsel araştırmalar önemli yer tutar

66

Temel Bilimsel Araştırmalar;

1. Hayvan deneyleri2. Hücre çalışmaları3. Biyokimyasal4. Genetik5. Fizyolojik 6. İlaç ve materyal geliştirme çalışmalarını 7. Analitik prosedürlerin iyileştirilmesi ve geliştirilmesini (örn. enzimlerin, belirteç veya genlerin analitik belirlenmesi), 8. Görüntüleme proçeslerini (örn. BT veya MR)9. Gen sıralaması (örn göz rengi ile bağlantılı gen sıralaması) 10. Biometrik prosedürlerin geliştirilmesini (örn. istatistiksel test prosedürleri, modelleme ve istatistiksel değerlendirme)

77

Bir ülkenin gelişimi

Temel Bilimsel Araştırmaların

SayısıNiteliği Bu çalışmalara verilen önem ile yakından ilgilidir

88

Dünya’da Bilimsel Üretim ve Türkiye’nin Yeri

SCI’ye giren dergilerde yayın sayısına göre dünyada;– 2001’de 27.– 2005’de 19.– 2007’de 19. – 2008’de 18. sırada

Uluslar arası hakemli dergilerde yayımlanan Türkiye adresli yayın sayıları

En hızlı yayın artışı olan ülkeler (2005)1. Çin2. İran3. Kanada4. Güney Kore5. Hollanda6.Türkiye

UBYTP

99

2000’den itibaren yayın sayısındaki artış sevindirici

Yayınların kalitesi ??

(1981-2007) Türkiye, ABD, AB-27 ve en çok yayın yapan beş ülkeYayın ve atıf sayıları

1010(ULAKBİM. Temel Bilimsel Yayın Göstergeleri-2 )

(Essential Science Indicator, 2005)

Etki değeri

1111

131.

Tüm Alanlar

En çok yayın yapan ülkelerin yayın ve ortalama atıf sayıları (Klinik Tıp-bu alanda 106 ülke yayın yapıyor)

Türkiye yayın başına düşen atıf sayısı 2.94(ESI, 2005) 1212

YayınSayısı;14.

EtkiDeğeri; 102.

1313

Yayın sayısı

Atıf sayısı Etki değeri

Biyokimya ve Moleküler Biyoloji

2.954 24.300 8.23

Fizyoloji 540 3.887 7,20

Hücre Biyolojisi 951 6.661 7,00

İmmünoloji 1.583 7.901 4,99

Patoloji 607 2.583 4,26

Solunum sistemi 1.183 7.047 5,96

Temel Bilimler (1981-2007)

(ULAKBİM. TÜRKİYE BİLİMSEL YAYIN GÖSTERGELERİ (II). 1981 – 2007)

1414

Ayrıca toplam üretilen makale sayısı yönünden bizden çok geride olan ülkelerden de çok gerideyiz

Türkiye adresli yayınların sayısında artış var ancak hala bir çok ülkenin gerisinde (Niceliksel)

Türkiye adresli yayınların etki değeri birçok ülkeden çok çok geride bulunmaktadır (Niteliksel)

24 bilim dalında Türkiye adresli yayınların sayısı (1981-2006)

1515

Türkiye’nin BilimselYayın haritası. ULAKBİM.2008

Türkiye’nin Konu Kategorilerine Göre Yayın Sayısı(1981-2007)

1616

1717

Klinik tıp başlığı altındaki konuların hemen tümü Dahili Tıp ve Cerrahi Tıp Bilimleri bölümlerinin bilim dalları (örn. Anestezi ve Yoğun Bakım, Oftalmoloji, Ortopedi, Genel Cerrahi, Romatoloji v.b.).

Anatomi ve morfoloji, fizyoloji, hücre biyolojisi, mikrobiyoloji, farmakoloji gibi temel tıp bilimlerinden doğan yayın sayısı klinik ve cerrahi tıp bilim dallarından daha azdır.

Temel Tıp bilim dallarındaki araştırmalardan doğan yayın sayısı, gelişmiş ülkelerin aksine klinik ve cerrahi tıp bilim dallarından daha azdır

1818

Bilimsel yayınların etkinliği genellikle bibliyometrik çalışmalarla ortaya konur

Veri kaynağı olarak atıf dizinlerinden yararlanılır

1. Atıf dizinlerinde yer alan akc hast alanında Temel bilimsel araştırmalar ile ilgili Türkiye adresli yayınların sayısının saptanması

2. Bu alandaki yayın sayımızın diğer ülkelerle karşılaştırılması

3. Bu yayınların yer aldığı dergilerin etki faktörü açısından değerlendirilmesi

4. Bu yayınların yayınlandığı ve Atıf dizinleri kapsamında yer alan Türkiye adresli dergilerin değerlendirilmesi

Amaç;

Web of Science veri tabanından; alan (SU), makale (article) ve ülke (Country)

1981-2013 yılları arasında “Alan ve Türkiye ve Akciğer” şeklinde tarama

yapılarak Akciğer Hastalıkları alanındaki temel bilimsel

araştırmalar saptanmaya çalışıldı1. Solunum sistemi2. Farmakoloji3. Biyokimya4. Hücre biyolojisi5. Genetik 6. İmmünoloji7. Mikrobiyoloji8. Patoloji9. Fizyoloji

Pub-med taranarak WoS’a giren dergilerde yayımlanan TB alanındaki yayınlar “diğer alan” kategorisinde gösterildi

Uluslar arası yayınların belirlenmesi

1919

Alan

+

Pub-med taraması;WoS’da yer alan atıf dizinlerine girmeyen

dergilerdeki yayınlar saptandı

ULAKBİM Tıp veri tabanındaki yayınlar “Akciğer” kelimesi ile arandı

Ulusal Yayınların Belirlenmesi

2020

WoS * Pub-med Ulakbim

Akciğer Hastalıkları’nda Temel Bilimler Alanındaki Yayın Sayısı (1981-2013)

* Pub-med’de yer alan ve WoS’da yer alan atıf dizinlerine girmeyen dergiler 2121

WoS Alan + Akciğer

Alan + Akciğer + Türkiye

Temel Bilimler

Solunum sistemi

88.655 830 82

Farmakoloji 30.854 319 98Biyokimya 34.781 272 80Hücre biyolojisi

24.751 142 39

Genetik 9.918 89 20İmmünoloji 25.804 149 17Mikrobiyoloji 13.073 98 16Patoloji 18.513 138 23Fizyoloji 17.330 52 21Diğer alan - 349 349Toplam 745

2222

Akciğer Hastalıkları’nda Temel Bilimler Yayın Sayısı

2323

%9.8%30

%29%27

%2.2%11

%17%16

%40

1. Farmakoloji2. Solunum sistemi3. Biyokimya4. Hücre Biyolojisi5. Patoloji6. Fiyoloji7. Genetik8. İmmünoloji9. Mikrobiyoloji

ABD Almanya

Japonya

İngiltere

Fransa

Türkiye

Farm. 10.222

1.811 3.049 2.325 1.401 319

Biyokim.

17.095

2.058 3.225 1.793 1.354 272

Hücre Biy.

12.908

1.86 2.139 1.275 896 142

Genetik 4.662 742 968 814 549 89İmmün. 10.85

11.681 2.191 2.012 1.112 149

Mikr. 5.425 901 1.110 928 724 98Patolj 7.926 1.132 2.302 1.089 754 138Fizy. 9.763 805 798 1.026 596 52

Türkiyenin En Çok Yayın Yapan Diğer Ülkelerle Karşılaştırılması (Alan + Akciğer + Ülke)

(1981-2013)

2424

2525

Bilimsel yayınlar ve bilim insanının performans göstergeleri:

1.Yayın sayısı (+ Etki değeri)2.Yayınlandıkları dergilerin etki faktörü3.Atıf sayısı

Türkiye’den akciğer hastalıkları alanında temel bilimsel araştırmaların sayısı belirgin olarak düşük

2626

Yayın sayısı

Atıf sayısı Etki değeri

Biyokimya ve Moleküler Biyoloji

2.954 24.300 8.23

Fizyoloji 540 3.887 7,20

Hücre Biyolojisi 951 6.661 7,00

İmmünoloji 1.583 7.901 4,99

Patoloji 607 2.583 4,26

Solunum sistemi 1.183 7.047 5,96

Akc Hast alanında TB tüm yayınlar

745 6298 8.45

Tıbbi Bilimler kapsamındaki Temel Bilim Dalları (1981-2007)

Akciğer Hastalıkları’nda Temel Bilimler Alanında Yapılan Yayınların Yıllara Göre

Dağılımı (WoS)

20131990 1995 2000 2005 20101985

2727

Yayın sayısı

1. Akademik çevrelerce atıf dizinlerine verilen önem (Akademik yükselme için atıf dizinlerinde yer alan dergilerde yayın yapılması gerekliliği)

2. TÜBİTAK’ın teşviklerinin artması

3. Üniversitelerin teşvikleri

4. Türkiye orijinli dergiler

Artışın nedeni

2828

1995 2000 2005 2010 2013

Akciğer Hastalıkları’nda Temel Bilimler Alanında Yapılan Yayınların Yıllara Göre

Dağılımı (ULAKBİM)

Yayın Sayısı

2929

Yayın sayısı

3030

1995 2000 1995 20002005 2013 2005 2013

Uluslararası Ulusal

3131

Ulusal Bilimsel Yayın Teşvik Programı (UBYT) ve Akademik yükseltmelerde uygulanan yabancı yayın ölçütlerinin teşvikine bağlı olarak;

“Araştırmacılar uluslararası dergilerde yayın yapmaya yönelmektedir”

“Kaliteli yayınlar yabancı dergilere göç etmeye başlamış”

“Az sayıda, özensiz çalışmalar ise ulusal dergilere yönelmiştir”

Türkiye’nin evrensel bilime katkısının artırılması Türkiye’nin dünyanın bilimsel sıralamadaki yerininyükseltilmesi Türkiye adresli uluslararası yayınların niteliğininartırılması

(Binici K. Türkiye’de Yayın Göçü. BİLGİ DÜNYASI, 2012)

Deneysel ÇalışmalarGenetik Çalışmalar

İn vitro Çalışmalar

WoS’da Akciğer Hastalıkları’nda Temel Bilimler Alanında Yapılan Yayınlar

3232

3333

Bilimsel yayınların performans göstergeleri:

1.Yayın sayısı2.Yayınlandıkları dergilerin etki faktörü3. Atıf sayısı

3434

Yayınların niteliksel değerlendirilmesi yapılırken, dergilere ilişkin olarak etki faktörü değerlendirilir

Genel olarak bakıldığında

Türkiye adresli yayınların çok azı ilgili oldukları alanda etki faktörü yüksek dergilerde yer almakta

Ayrıca atıf dizinlerinde yer alan Türkiye adresli dergiler bulundukları disiplinde etki faktörü sıralamalarında alt sıralarda yer almakta

Dergilerin etki faktörü

3535

2009 Yılı verilerine göre, WOS Kapsamındaki bazı uluslararası dergilerin Etki Faktörü(Impact Factor = IF ), 5 Yıllık IF, Acil İndeks ve diğer değerleri

(Kaynak: TÜBİTAK-ULAKBİM aracılığıyla Thomson Reuters JCR 2009).

3636

0-1 1-2 2-3 3-4 4-5 5-12

Dergilerin Etki faktörlerine Göre Yayın Sayıları(2004-2013)

En yüksek etki faktörü; 11.041

57 yayın

569 yayınYüksek etki faktörünesahip dergiler; Ef 5.0 ve üzeri

3737

Etki faktörü (IF) ≥ 3 üzerinde olan dergilerde yayınlanan

T+K T

%10 %9.9 %10.1

T+K bilimlerce ortak olan yayınların oranı ile T bilimlerce yapılan yayınların oranı hemen hemen eşit

3838

Türkiye’de yayınlanan, WOS kapsamındaki dergiler ve 2009 etki faktörü (IF) değerleri

(Kaynak: TÜBİTAK-ULAKBİM aracılığıyla Thomson Reuters JCR 2009).

3939

(Kaynak: TÜBİTAK-ULAKBİM aracılığıyla Thomson Reuters JCR 2009).

Atıf dizinleri kapsamındaki Türkiye orijinlidergilerde Türk araştırmacılar tarafından yayımlanan makalelerin oranının yüksek olduğu düşünülmekte

Bu durumun düşünülmesinin temel nedeni yayın dili Türkçe olan birçok derginin olmasıdır

Al U. Bilig Yaz 2012 / Sayı 62: 01-20

4040

The Turkish Journal of Pediatrics (Türk Pediatri Dergisi)-1The Turkish Journal of Gastroenterology - 1

Anadolu Kardiyoloji Dergisi- 1

Turkish Journal of Trauma and Emergency Surgery (Ulusal Travma ve Acil cerrahi Derneği Dergisi) - 2

Turk J Biochem - 7

Mikrobiyoloji Bülteni- 7

4141

Türkiye adresli 198.687 yayın 8.741 farklı dergide yayımlanmış (1928-2009)

Türkiye adresli olarak en çok yayın yapılan dergiler

4242

AB Ülkeleri

# 2002 Dergiler

# 2008 Dergiler

Artış Değişim

Yunanistan 4 13 9 225%

Polonya 45 134 89 198%

Portekiz 2 7 5 250%

İspanya 48 135 87 181%

Türkiye 4 57 53 1325%

Web of Science Dergi Genişlemesi: AB’den 5 Ülke

Bazı dergiler atıf dizininde taranmaktan çıkarılmıştırBununda en önemli 2 nedeni

- Dergide çıkan yayınlarının WOS kapsamındaki dergilerde az atıf alması- Kendine kendine yapılan atıfların (= self atıf)

fazlalığı

4343

Bilimsel yayınların performans göstergeleri:

1.Yayın sayısı2.Yayınlandıkları dergilerin etki faktörü3. Atıf sayısı

Yüksek sayıda atıf almış yayınlar bilim dünyasına önemli katkı yapar

Bu yayınlar ülkelerin uluslararası bilim camialarında saygınlığını artıran önemli bir etmen olarak kabul edilir.

4444

WoS’da yer alan dergilerde yayınlanan 745 yayınaToplam 6.298 atıf yapılmış

≥ 1 atıf alan yayın sayısı; 594Hiç atıf almayan yayın sayısı; 151

Atıf sayısı

%20

Bunların 92’si 2013-2012 ve 2011Yıllarına ait olan yayınlardır

45451995 2000 2005 2010 201319901985

2000

Yayın sayısında artışYayın kalitesinde artış?

Yıllara Göre Atıf Sayıları

4646

ESI en sık atıf yapılan yayınları saptarken eşik değer olarak toplam atıfların %1’lik kısmına giren yayınları almaktadır (ESI 2005).

En sık atıf alan yayınlar

Toplam atıf sayısı: 6.298%1 = 62.98 atıf göre hesaplandığında sadece 5 yayın bu değeri karşılamakta%10 = 629.8 atıfı karşılayan 9 yayın olduğu görüldü.

4747

1. Genetik alanında, K+T ve çok yazarlı, 2006, Cancer Genetics and Cytogenetics; iF=10.603

2. Solunum sistemi alanında, hayvan çalışması, K ve çok yazarlı, 2000, AJRCCM; iF=11.041

3. Fizyoloji, hayvan çalışması, K ve çok yazarlı, 2003, Am J Physiol-Lung C; iF=3.52

4. Patoloji, T ve çok yazarlı, 2007, AIMM; iF= 1.828

5. Hücre kültürü, T ve çok yazarlı, 2005, Cancer Res; iF=7.856

≥62 atıf alan 5 yayın değerlendirildiğinde;

4848

≥ 10 atıf cut-off olarak kabul edilirse;

745 yayından 219’u 10 ve üzeri sayıda atıf almış

%29.3

Yayınların yüksek düzeyde atıf alma oranları DÜŞÜK

4949

Türkiye adresli yayınlarda yüksek oranda atıf almada

1.Çok disiplinli çalışmalar olması2.Çok yazarlı çalışmalar olması3.Ef (IF) yüksek dergilerde yayınlanması önemli olarak saptanmıştır

Türkiye’nin Bilimsel Yayınlarının Sosyal Ağ Analizi Yöntemiyle Değerlendirilmesi, Proje No: 110K044, 2012

5050

219

134 85

(%61) (%39)

Atıf sayısı ≥10

T+K T

Yüksek oranda atıf alan yayınlarınDAHA BÜYÜK BİR BÖLÜMÜTemel + Klinik Bilimlerce ortakolarak yapılmış

En sık atıf alan yayınların değerlendirilmesi:1. Bölüm (Çok disiplinli çalışmalar olması)

5151

2. Yazar sayısı

Birden çok disiplinin uzmanlığını gerektiren konuların ortaya çıkmasıyla araştırmalarda ortak yazarlılık bir zorunluluk haline dönüşmüştür

Dönemlere göre tek yazarlı ve çok yazarlı yayınların oranları

Türkiye’nin Bilimsel Yayınlarının Sosyal Ağ Analizi Yöntemiyle Değerlendirilmesi, Proje No: 110K044, 2012

En sık atıf alan yayınların değerlendirilmesi:

5252

Türkiye adresli yayınların değerlendirildiği bir çalışmada

Yüksek düzeyde atıf almış yayınlarda - Ortalama yazar sayısı 7,4

Tüm yayınlarda - Makale başına düşen yazar sayısı 3,8

“Yüksek düzeyde atıf alan yayınlar nispeten daha fazla ortaklaşa çalışma

ürünüdür”TÜRKİYE’NİN BİLİMSEL YAYIN POLİTİKASI: ATIF DİZİNLERİNE DAYALI BİBLİYOMETRİK BİR YAKLAŞIM, 2008

10 ve üzeri atıf alan 219 yayının sadece 4’ü tek yazarlı

Çok yazarlı yayınlar için (Akademik yükselme, puan !.............)

5353

219

46

Ef≥3

31 15

(%67) (%32)

Atıf sayısı ≥10

T+K T

En sık atıf alan yayınların değerlendirilmesi:

3. Etki faktörü yüksek dergilerde mi yayınlanmış?

Yüksek oranda atıf alan veEf ≥ 3 olan dergilerde yayınlanan yayınların DAHA BÜYÜK BİR BÖLÜMÜ Temel + Klinik Bilimlerce ortak olarak yapılmış

Ef (min-mak)

T; 0.488-7.856T+K; 0.862-11.041

Yüksek oranda atıf alan yayınların 46’sı (%21) Ef ≥ 3 olan dergilerde yayınlanmıştı

5454

2. Ancak bu sayıda yinede 2000’li yıllardan sonra belirgin bir artış var

Türkiye’den akciğer hastalıkları alanında

4. Yayınların hemen tamamı (%90) etki faktörü (IF) çok düşük olan dergilerde yayınlanmış

SONUÇLAR

5. Ef yüksek olan (≥ 3) dergilerde yayınlanma oranı açısından T+K bilimlerce ortak olan yayınların oranı ile T bilimlerce yapılan yayınların oranı hemen hemen eşit

1. Uluslar arası atıf dizinlerinde yer alan temel bilimsel araştırmaların sayısı belirgin olarak düşük

3. Ulusal atıf dizinlerinde yer alan temel bilimsel araştırmaların sayısı daha belirgin olarak düşük

5555

6. Yayınların %20’si hiç atıf almamış

7. Yayınların yüksek düzeyde atıf alma oranları DÜŞÜK8. Yüksek oranda atıf alan yayınların DAHA BÜYÜK BİR BÖLÜMÜ Temel + Klinik Bilimlerce ortak olarak yapılmış9. Yüksek oranda atıf alan yayınların hemen tamamı çok yazarlı

10. Yüksek oranda atıf alan ve Ef ≥ 3 olan dergilerde yayınlanan yayınların DAHA BÜYÜK BİR BÖLÜMÜ Temel + Klinik Bilimlerce ortak olarak yapılmış

5656

Bir ülkenin gelişmişliği ve uluslararası alandaki saygınlığı bilimsel buluşları, veya bilime yaptıkları katkıları ile belirlenir

Bilimde gelişmişliğin ölçülerinden birisi de yayın sayısı ve niteliği yüksek yayınların yapılmasıdır

Ulusal yayın sayısı da Uluslararası yayın sayısı kadar önemlidir

Ülkelerin indekse giren dergilerinin çokluğu veya o ülke bilim adamlarının yayınladığı makalelerin kalitesi o ülkenin uluslararası bilim alanında prestijini artırmaktadır

5757

Türkiye'nin bilimsel makale sayısı artırılmalı

Uluslar arası indekslere giren yayın sayısı artırılmalı

Her alanda mutlaka bir yayınının olması ve bunun desteklenmesi gerekmektedir

Türkiye kaynaklı uluslar arası indekslere giren dergi sayısı artırılmalı ve bu dergiler mali yönden desteklenmelidir

Uygun araştırma ortamları (laboratuvar koşulları) ve insan kaynakları sağlanmalıdır

Öneriler

5858

Yurtdışına gönderilecek bilim elçilerimiz doktora öğrencilerinin çalışma alanları ülkenin bilim politikasına ve ihtiyaca gör belirlenmeli

Projelere sağlanan destekler daha da artırılmalı ve destekli projelerden yayın çıkarılması özendirilmeli

Disiplinler arası çalışma alışkanlığının artması