รทน AEC

23TPA news

รทน AEC

August 2014 ● No. 212

ชวง 1-2 เดอนทผานมามการพดถงปญหาการคามนษย และการใชแรงงานตางดาวในอตสาหกรรมไทยคอนขางมาก

โดยสหรฐอเมรกาไดปรบอนดบสนคาไทยใหพนจากบญชรายงานประจ�าปเกยวกบสถานการณการคามนษยอยในระดบ Tier 3 ซงเปนระดบต�าสด TPA News ฉบบนจงขอน�าเสนอขอมลเกยวกบการเคลอนยายแรงงาน และคาแรงขนต�ารายวน กอนมการเปดประชาคมเศรษฐกจอาเซยน หรอ AEC ในปลายป 2558

เปนททราบกนดอยแลววาการไหลเวยนของประชากรอาเซยนในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ไมใชวาจะเรมเดนทางกนอยางเสรหลงจากเปดประชาคมอาเซยน แตการเดนทางไปมาหาสระหวางกนกลบมมานานนบตงแตยคกอนประวตศาสตร จนกระทงการเดนทางไปมาระหวางกนเรมซาลงนบตงแตสงครามเยนเรมปะทขน แตเมออาเซยนเรมเปดไปมาหาสกนมากขนทามกลางโลกเสรทนนยม ท�าใหสมาชกหลายชาตไมสามารถพฒนาเศรษฐกจใหเตบโตไปอยางเทาเทยมกน จงน�าไปสการไหลออกของแรงงาน เพอออกแสวงหา

ความมงคงทไมอาจปฏเสธไดอยางไรกตามการเคลอนยายแรงงานระหวางประเทศสมาชก

อาเซยนมกจะสรางความสบสนอยเสมอ เนองจากหลายๆ คนเขาใจวาเมอมการจดตงประชาคมอาเซยนอยางเปนทางการในป 2558 แลว แรงงานตางดาวโดยเฉพาะจากเมยนมาร สปป.ลาวและกมพชา ซงสวนใหญเปนแรงงานไรฝมอ (UNSKILLED LABOUR) จะไหลถาโถม เขามาท�างานในประเทศไทย และจะเขามาแยงงานคนไทยท�า ซงในความเปนจรงประเทศสมาชกอาเซยนทง 10 ประเทศไมเคยมการตกลงแตอยางใดทจะใหมการเปดเสรการเคลอนยายแรงงานฝมอ แมจะมเปาหมายในการเคลอนยายแรงงานอยางเสร กเปนเพยงการ ตงเปาหมายวาจะใหแรงงานฝมอ (SKILLED LABOUR) สามารถเคลอนยาย ไดเทานนและในความเปนจรง ณ ปจจบนการเคลอนยายแรงงานฝมออยางเสร กยงไมไดเกดขน จะมกเพยงการก�าหนดคณสมบตไวกอนเทานนวา ถาในวนหนงประเทศสมาชกอาเซยนมการอนญาตใหมการเคลอนยายแรงงานฝมอไดอยางเสรแลว แรงงาน

สองคาแรงขนต�า และการเคลอนยายแรงงาน

“ประชาคมอาเซยน”กอนเปดเสร

24 TPA news

รทน AEC

No. 212 ● August 2014

รปแบบทสอง จะเปนกรอบขอตกลงของวชาชพนกส�ารวจ และนกบญช เนองจากแตละประเทศอาเซยนมรปแบบการศกษา และวธการปฏบตงานทมขอก�าหนดทแตกตางกน ดงนนอาเซยน จงก�าหนดเปนเพยงกรอบขอตกลงกวางๆ (MRA FRAMEWORK) วานกส�ารวจ นกบญชทจะสามารถท�างานระหวางคประเทศหนงๆ ของอาเซยนไดตองมคณสมบตในประเดนใดบาง สวนในรายละเอยดเรอง จ�านวนป เรองระดบการศกษา ใหแตละคประเทศในอาเซยนไปตกลงกนเอง โดยในอนาคตวชาชพทนาจะมการก�าหนดกรอบ MRA FRAMEWORK เชนน กคอนกกฎหมาย และส�าหรบบรการการ ทองเทยว ซงเปนวชาชพลาสดทมการจดท�า MRA เราพบวา มต�าแหนงงานทเกยวของกบบรการทองเทยวอยถง 32 ต�าแหนงงานภายใน MRA ทบงคบใชไปแลว โดยมตงแตระดบลางสด เชน พนกงานเสรฟอาหาร ไปจนถงระดบบน เชน ผจดการโรงแรมดานการตอนรบ และดแลลกคา ดงนน MRA เรองการทองเทยวจงมลกษณะเปนคณสมบตของผทจะมาขออนญาตออกใบรบรองการท�างานแบบ COMPETENCY BASE นนคอจะก�าหนดคณสมบตเปนต�าแหนงงานยอยๆ วา คนทจะมาขอท�างานในต�าแหนงงานน ตองมความสามารถท�าอะไรไดบาง ไมไดมการก�าหนดในลกษณะของ วฒการศกษา หรอใบอนญาตการท�างานในประเทศเชนเดยวกบอก 7 วชาชพขางตน โดยในอนาคตนกวชาชพทลกษณะกงฝมอ หรอ SEMI-SKILLED LABOUR ไมวาจะเปนชางประปา ชางไฟฟา ชางคมงานกอสราง (โฟรแมน) กมแนวโนมทจะมการจดท�า MRA ในลกษณะนบรการการทองเทยว ซงเปนวชาชพลาสดทมการจดท�า MRA พบวา มต�าแหนงงานทเกยวของกบบรการทองเทยวอยถง 32 ต�าแหนงงาน

ส�าหรบคาแรงขนต�ารายวนในกลมประเทศอาเซยน พบวาม

ทท�าไดตามคณสมบตทก�าหนดไวในขอตกลงยอมรบรวม (MUTUAL RECOGNITION ARRANGEMENTS: MRAS) เหลานเทานนทจะสามารถเขามาท�างานและออกไปท�างานในประเทศอาเซยนไดอยางเสร การเขามาของแรงงานตางดาวทเปนแรงงานระดบลางหรอแรงงานไรฝมอทเราพบเหนอยทกวนน เปนผลมากจากกฎขอบงคบอนๆ ทฝายไทยสรางขนมาเอง นนคอการอนญาตใหมการจดทะเบยนแรงงานตางดาว ซงกมความจ�าเปนอยางยงเนองจากในปจจบน ในตลาดแรงงานของไทยเรมประสบปญหาการขาดแคลนแรงงานแลว โดยเฉพาะแรงงานวยฉกรรจทพรอมจะท�างานทใชแรงงานเขมขน มกจะเปนงานทมลกษณะเปนงานหนก ส�าหรบอาเซยนปจจบนไดมการก�าหนดคณสมบตของแรงงานหรอ MRAS เสรจไปแลว 8 วชาชพโดยสามารถจ�าแนก MRAS ไดเปน 2 รปแบบ ไดแก

รปแบบแรก คอ การจดท�ามาตรฐานคณสมบตของผประกอบวชาชพขนมา อยางชดเจน ซงมกจะเปนวชาชพทมทกษะชนสงในการประกอบวชาชพ โดย 5 วชาชพแรก ไดแก วศวกร สถาปนก พยาบาล หมอ และหมอฟนทไดมการจดท�า MRA ไปแลวนน ก�าหนดคณสมบตจะลงในรายละเอยด เรองวฒการศกษา การมใบอนญาตภายในประเทศของตน จ�านวนป และประเภทของประสบการณท�างาน ภายหลงการจบการศกษา การศกษาตอเนอง และเรองจรยธรรม โดยในอนาคตหากนกวชาชพทสามารถท�าตนเองใหมคณสมบตครบถวนตาม MRA กสามารถเดนทางไปขอใบรบรองในสภาวชาชพของประเทศเพอนบานเพอท�างานได แนนอนวาในอนาคตอาชพในลกษณะทมแนวทางการปฏบตงานชดเจน และเปนวชาชพชนสงกจะมการจดท�า MRA ในลกษณะนมากยงขนไมวาจะเปน เภสชกร นกก�าหนดอาหาร นกกายภาพบ�าบด

25TPA news

รทน AEC

August 2014 ● No. 212

ความแตกตางกนคอนขางมาก โดยประเทศทมคาแรงขนต�ารายวนสงสด คอ ประเทศสงคโปร สงถง 1,688 - 1,896 บาท/วน และประเทศทมคาแรงรายวนต�าสดคอ ประเทศเมยนมาร 18 บาท/วน ตามตารางเปรยบเทยบคาแรงขนต�ารายวน

ทมา: www.Business-in Asia .com

ดวยคาแรงขนต�ารายวนทแตกตางกนในกลมประเทศอาเซยน จงท�าใหเกดการลกลอบเขาเมองอยางผดกฎหมายของแรงงานขามชาต ซงมขาวจบกมไดอยเปนประจ�าในประเทศทมคาแรงขนต�ารายวนคอนขางสง เชน ประเทศมาเลเซย ซงเปนหนงในประเทศร�ารวยของเอเชยตะวนออกเฉยงใต เปนแมเหลกดงดด แรงงานเถอนจากอนโดนเซย รวมไปถงประเทศทยากจนกวาในอาเซยนเขามาแสวงโชค โดยแรงงานสวนใหญของอนโดนเซยทเขาไปท�างานจะอยในสวนของการปลกปาลมน�ามน และแมบาน

นอกจากมาเลเซยแลว สงคโปรยงเปนประเทศทมคาแรง ขนต�าสงทสดในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ท�าใหหลายแรงงานจากหลายประเทศทงใน และนอกภมภาคตางมงหมายทจะเขาไปหางานในประเทศแหงน จนท�าใหกระแส “เกลยดตางชาต” ปะทขนในประเทศ ทชาวสงคโปรกลววาตางชาตจะเขามาแยงงาน และมา เบยดบงสวสดการขนพนฐานทพวกตนสมควรไดรบ เชน การบรการขนสงมวลชน แตอยางไรกตาม สงคโปรยงตองพงแรงงานตางชาตอย ไมวาจะเปนงานในภาคสวนการกอสราง งานจ�าพวกแมบาน หรอ งานทใชแรงงานหนก

TPAnews

ประเทศ คาแรง (บาท/วน)

1. สงคโปร (ไมมคาแรงขนต�าอยางเปนทางการ) 1,688 – 1,896

2. มาเลเซย (กวลาลมเปอร) 318

3. ฟลลปปนส (มะนลา) 315 - 344

4. ไทย 300 - 320

5. อนโดนเซย (จาการตา) 137 - 251

6. ลาว 108 - 132

7. เวยดนาม 103

8. กมพชา 65 - 66

9. เมยนมาร 18

ไมเวนแมแตประเทศไทยเองทเปนศนยรวมของแรงงานจากประเทศลมน�าโขง อยางกมพชา ลาว เมยนมาร และเวยดนาม ทมคาแรงขนต�าอยทประมาณ 65 บาท 108 บาท 18 บาท และ 103 บาทตอวนตามล�าดบ ดวยการพฒนาเศรษฐกจทไทยรดหนาไปมากกวาท�าใหไทยเปนอกหนงประเทศทดงดดแรงงานจากประเทศเพอนบานดวยคาแรงทสงกวาโดยแรงงานสวนใหญจากประเทศ CLMV จะเขามาอยในภาคการประมง ภาคการเกษตร ภาคการกอสราง และภาคบรการ อยางการเปนบรกรตามรานอาหารตางๆ

ทงน เกอบทกประเทศในอาเซยนตางมความตองการแรงงานจากประเทศสมาชกทงสน อาท อตสาหกรรมประมงไทย ทพงพงแรงงานตางดาวกวา 90% เมอใดกตามทภาครฐ หรอเกดเหตการณใดกตามทบบใหแรงงานเหลานนกลบประเทศ นอกจากน หากรฐแกไขไมถกจดในเรองแรงงาน ผลเสยกจะตกอยกบเศรษฐกจของไทยเอง

ไมเวนกระทงมาเลเซยเองทแมวาจะมความเกลยดชงแรงงานอนโดนเซยแตภาคอตสาหกรรมทยงใชแรงงานอยางการปลกปาลมน�ามน อตสาหกรรมยางพารา กลบตองการแรงงานขามชาตเหลานอยางไมขาดสาย ทส�าคญแรงงานจ�านวนไมนอยเขามาหางานในมาเลเซย สงคโปร และไทยอยางผดกฎหมาย และการเดนทางกเสยงดวยชวตทงสน ตลอดจนสวสดภาพการเปนอยทไมดนก

หากมองไปถงป 2558 กบการเปดประชาคมอาเซยน การเปดเสร 7 สาขาวชาชพ ประกอบดวย แพทย ทนตแพทย นกบญช วศวกร สถาปนก พยาบาล และนกส�ารวจ อาจจะไมตอบโจทยความตองการทแทจรงของอาเซยนมากนก ดวยความหวงแหนของแตละประเทศทตองการปกปองต�าแหนงงานใหกบคนในชาต และนาสงเกตวา 7 สาขาวชาชพดงกลาว ในแตละประเทศลวนมกฎหมายรบรองทแตกตางกน อยางกฎหมายแพทยในไทยทระบชดเจนวา แพทยตองสอสารภาษาไทยได จงเปนขอจ�ากดของแพทยจากประเทศอาเซยนอนๆ ทตองการเขามาท�างานในไทย เปนตน

อยางไรกตาม การเปดเสรดานแรงงานทยงมขอจ�ากดอยบาง แตกอาจเรยกไดวาเปนการเรมตนเปดเสรในการเคลอนยายแรงงานฝมอทนาจบตามองอยางยง แตการปรบเปลยนกฎหมายเพอเออใหแรงงานตางดาวสามารถเขามาท�างานไดอยางถกกฎหมายงายมากขน โดยไมตองเสยงชวตหรอเสยงตอการถกหลอกจากนายหนาเถอน ถอวาเปนเรองส�าคญททกรฐบาลอาเซยนตองใหความสนใจ

ทมา: ประชาชาตธรกจ

ศนยอาเซยนศกษาแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย