218
TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠO PSYCHOLOGY FOR LEADERS (Quản lý hiệu quả hơn nhờ cách thức tạo ra động lực, xung đột và quyền lực - Using Motivation, Conflict, and Power to Manage More Effectively) Tác giả: Dean Tjosvold - Mary M. Tjosvold Người dịch: Thanh Hằng - Hiệu đính: Cam Thảo LỜI GIỚI THIỆU Lãnh đạo là quá trình gây ảnh hưởng đến hành vi của một cá nhân hay một nhóm người nhằm đạt được mục đích của tổ chức trong những điều kiện nhất định. Muốn tác động đến hành vi của nhân viên một cách hiệu quả thì người lãnh đạo cần phải am hiểu tâm lý của họ, hiểu được tâm tư nguyện vọng, tình cảmđể từ đó tạo được động lực thúc đẩy nhân viên thực hiện mục đích của tổ chức. Người lãnh đạo phải hiểu tâmlý nhân viên để đánh giá chính xác năng lực và tính cách của nhân viên mình, từ đó đặt họ đúng vị trí để giúp họ phát huy hết năng lực và sức sáng tạo của bản thân. Hiểu được tâm lý của nhân viên mình, người lãnh đạo sẽ tạo được thiện cảm với họ, giúp họ thực hiện nhiệm vụ một cảm tự giác và gắn bó hơn với tổ chức. Trong quá trình lãnh đạo, người lãnh đạo cũng phải nắmbắt được những yếu tố tâm lý xã hội, tâm lý nhóm, động thái nhóm để có thể quản lý được xung đột diễn ra trong tập thể và từ đó giải quyết những xung đột tiêu cực một cách hợp lý, góp phần xây dựng bầu không khí lành mạnh trong tập thể. Cuốn sách “Tâmlý học dành cho lãnh đạo” cung cấp cho bạn đọc - các nhà nghiên cứu, những người lãnh đạo trong các tổ chức và công ty, các học viên theo học các khóa về kỹ năng lãnh đạo - những kiến thức hết sức cơ bản về đời sống tâm lý con người cũng như những yếu tố tâm lý ảnh hưởng tới hành vi của cá nhân khi họ tồn tại trong một nhóm và tổ chức. Với những kiến thức đó, người lãnh đạo có thể tạo động lực thúc đẩy nhân viên làmviệc một cách tốt nhất, quản lý và giải quyết được những mâu thuẫn và xung đột trong các tổ chức cũng như nâng cao và sử dụng quyền lực của mình trong quá trình lãnh đạo một cách hiệu quả. Xin trân trọng giới thiệu cùng quí độc giả cuốn sách hữu ích này. TP.HCM, tháng 5 năm 2010 TS. Tâm lý học Thái Trí Dũng Trưởng bộ môn kinh tế lao động và QLNNL Trường Đại Học Kinh Tế TP.HCM TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠO

TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

TÂMLÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠOPSYCHOLOGYFORLEADERS

(Quảnlýhiệuquảhơnnhờcáchthứctạorađộnglực,xungđộtvàquyềnlực-UsingMotivation,Conflict,andPowertoManageMoreEffectively)

Tácgiả:DeanTjosvold-MaryM.TjosvoldNgườidịch:ThanhHằng-Hiệuđính:CamThảo

LỜIGIỚITHIỆU

Lãnhđạolàquátrìnhgâyảnhhưởngđếnhànhvicủamộtcánhânhaymộtnhómngườinhằmđạtđượcmụcđíchcủatổchứctrongnhữngđiềukiệnnhấtđịnh.Muốntácđộngđếnhànhvicủanhânviênmộtcáchhiệuquảthìngườilãnhđạocầnphảiamhiểutâmlýcủahọ,hiểuđượctâmtưnguyệnvọng,tìnhcảmđểtừđótạođượcđộnglựcthúcđẩynhânviênthựchiệnmụcđíchcủatổchức.Ngườilãnhđạophảihiểutâmlýnhânviênđểđánhgiáchínhxácnănglựcvàtínhcáchcủanhânviênmình,từđóđặthọđúngvịtríđểgiúphọpháthuyhếtnănglựcvàsứcsángtạocủabảnthân.Hiểuđượctâmlýcủanhânviênmình,ngườilãnhđạosẽtạođượcthiệncảmvớihọ,giúphọthựchiệnnhiệmvụmộtcảmtựgiácvàgắnbóhơnvới tổchức.Trongquá trình lãnhđạo,người lãnhđạocũngphảinắmbắtđượcnhữngyếutốtâmlýxãhội,tâmlýnhóm,độngtháinhómđểcóthểquảnlýđượcxungđộtdiễnratrongtậpthểvàtừđógiảiquyếtnhữngxungđộttiêucựcmộtcáchhợplý,gópphầnxâydựngbầukhôngkhílànhmạnhtrongtậpthể.

Cuốnsách“Tâmlýhọcdànhcholãnhđạo”cungcấpchobạnđọc-cácnhànghiêncứu,nhữngngười lãnhđạo trongcác tổchứcvàcông ty,cáchọcviên theohọccáckhóavềkỹnăng lãnhđạo-nhữngkiếnthứchếtsứccơbảnvềđờisốngtâmlýconngườicũngnhưnhữngyếutốtâmlýảnhhưởngtớihànhvicủacánhânkhihọtồntạitrongmộtnhómvàtổchức.Vớinhữngkiếnthứcđó,ngườilãnhđạocó thể tạođộng lực thúcđẩynhânviên làmviệcmộtcách tốtnhất,quản lývàgiảiquyếtđượcnhữngmâuthuẫnvàxungđộttrongcáctổchứccũngnhưnângcaovàsửdụngquyềnlựccủamìnhtrongquátrìnhlãnhđạomộtcáchhiệuquả.

Xintrântrọnggiớithiệucùngquíđộcgiảcuốnsáchhữuíchnày.

TP.HCM,tháng5năm2010TS.TâmlýhọcTháiTríDũng

TrưởngbộmônkinhtếlaođộngvàQLNNLTrườngĐạiHọcKinhTếTP.HCM

TÂMLÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠO

Page 2: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

LỜINÓIĐẦU

Việclãnhđạovàthảoluậnvềthuậtlãnhđạolàmộtphầntrongdisảnconngườicủachúngta.Nhưng việc nghiên cứu thực nghiệm về thuật lãnh đạo chỉ bắt đầu cách đây vài thập kỷ.Còn việcnghiêncứutâmlývềhànhviquảnlývàtổchứcđãđượcthựchiệntrêndiệnrộngtạicáctrườngquảntrịkinhdoanhtừđầuthậpniên60.Nhưvậy,chúngtachỉmớibắtđầucuộchànhtrìnhpháttriểntầmhiểubiếtvềtâmlýcủacáccánhân,cácmốiquanhệvàcáctổchứcđầyphứctạpđểhiểuvềthuậtlãnhđạo.

Chúngtamaymắnkhicóthểtậndụngđượclĩnhvựctâmlýhọccũngnhưnghiêncứuvềthuậtlãnhđạo.Hơnmộtthếkỷqua,hàngngànchuyêngiatâmlýhọcđãmiệtmàinghiêncứuđểpháttriểncác lý thuyết vữngchắc, đồng thời tiếnhànhnghiên cứu thựcnghiệmnhằmkiểmchứngvàmở rộngnhữnglýthuyếtnày.Córấtnhiềutêntuổicầnđượcnhắcđến,tuynhiên,trongphầnchúthíchcuốicùng,chúngtôichỉkểtênnhữngchuyêngiatâmlýcócôngtrìnhnghiêncứuđượcsửdụngtrongcuốnsáchnày.Chúngtôixinđượcbàytỏlòngtriânsâusắcđốivớihọ.

Xincámơnnhữngngườiđãtrựctiếpgiúpđỡchúngtôiviếtnêncuốnsinhnày.CácthànhviêntrongcôngtygiađìnhvàcácnhàquảnlýcủachươngtrìnhThạcsĩQuảntrịkinhdoanhthuộctrườngĐạihọcSimonFraser, cũngnhưcácnhàquản lýcủanhữngcông tymàchúng tôi códịpcộng tác -nhữngngườiđãtháchthứcchúngtôimởrộngcácýtưởngcủamìnhvàkhiếnchochúngtrởnênhữuíchhơn.BiêntậpviênJohnMahaneycủaJohnWiley&Sonsđãtintưởngchúngtôi,EleanorMacDonaldđãchochúng tôinhững lờikhuyênđúngđắn.Mẹchúng tôi, bàMargaretTjosvold,mộtminhchứngthuyếtphụcnhấtvềmứcđộhữuíchcủaviệckếthợpgiữatâmlýhọcvớiviệcquantâmđếnmọingười,khảnăngtruyềncảmhứngvàtinhthầnlaođộnghăngsay.GiađìnhAba-akramgiúpchúngtôihiểuvềmứcđộbiếnhóahiệuquảcủakhảnănglãnhđạo.JennyTjosvoldcùngvớiJasson,Wesley,LenavàColleenđãtạorabầukhôngkhígiađìnhvuivẻ,hạnhphúc,giúpchúngtôichuyêntâmvàocôngviệcnày.

Cũnggiốngnhưlãnhđạo,việcviếtnênmộtcuốnsáchchỉcóthểthànhcôngkhicósựhợptáccủamọingười.Mộtkhicáctưtưởngvàquanđiểmcủacuốnsáchnàykhiếnbạnsuynghĩvàgiúpbạncódịpxemxétlạikiếnthứccủamìnhvềvaitròlãnhđạo,đồngthờitìmracácphươngphápmớiđểhợptáchiệuquả,thìcónghĩalàcuốnsáchđãhoànthànhđượcsứmệnhcủanó.Xincámơnbạnđãchochúngtôicơhộiđượctạorasựkhácbiệtchobạnvàchonhữngngườicùnglàmviệcvớibạn.

DeanTjosvold-MaryM.Tjosvold

PHẦNGIỚITHIỆU

Tháchthứcđặtrađốivớicácnhàlãnhđạolàphảiđoànkếtmọingườivìmụcđíchchung.Việchoànthànhcamkếtđótrongthếgiớiphânkhúc,khôngngừngbiếnđộngvàđầyáplựchiệnnayđòihỏi

Page 3: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

bảnthânnhàlãnhđạophảicótínhchínhtrực,sựtựnhậnthứcvànhạycảmđốivớimọingười.Nhàlãnhđạophảisẵnsàngchấpnhậnrủirovàthửnghiệm,cókhảnăngănnói lưuloátvàlàmẫungườicủaphươngpháplàmviệcmới,cóóctổchứcvàlinhhoạt.Nhàlãnhđạophảibiếtcáchkhiếnmọingườitrungthànhvàcókếhoạchchotươnglaimàkhôngcầnbảođảmvềmộtcôngviệclâudài.Nhàlãnhđạophảiđốimặtvớicácxungđộtvàgiảiquyếtchúngmộtcáchtrungthựcvàcởimởnhằmgiảmthiểuthấtbạivàgiảiquyếtđượcvấnđề.Ngàynay,nhàlãnhđạođòihỏiphảikiêntrì,phóngkhoáng,hiểubiết,vàgiúpnhânviêncóđộnglựcvàkỹnăng.

Dùmuốnhaykhôngnhàlãnhđạophảilànhàtâmlýhọc.Việcápdụngkiếnthứcvềtàichính,kỹthuậtvàcácchuyênmônkháccủanhàlãnhđạophụthuộcvàovaitròcủahọvàngànhnghềmàhọthamgia,nhưngtấtcảnhàlãnhđạođềuphảilàmviệcvớiconngườivàthôngquaconngườiđểhoànthànhcácmụctiêu.Đểđốimặtvớicácthửtháchlãnhđạohiệnnay,nhàlãnhđạophảicókiếnthứcvữngchắcvềtâmlýhọccũngnhưkỹnăngvàquyếttâmápdụngchúng.Cuốnsáchnàytrìnhbàynhữnghiểubiếtsâusắcvềtâmlýhọcđốivớicácvấnđềquantrọngnhưtầmnhìnchung,hợptác,quyềnlực,cảmxúcvàxungđộtđểdẫndắtbạnvànhânviêncủabạntrởthànhmộtđộingũlàmviệchiệuquả.

Nhàlãnhđạoởvàovịtríđặcbiệtđểtậndụngđượckiếnthứcvềtâmlýhọc.Mỗingày,nhàlãnhđạophảiđáplạicácmốibậntâmcủanhânviên,quantâmđếncảmgiáccủahọ,khiếnhọyênlòngvàcânnhắccáckếhoạchcủabảnthân.Nhàlãnhđạophảithểhiệnđượcsựthànhthậtvànhữngcôngviệccầnđạtđược.Họphảilàngườidàydạnvàbiếtcáchđươngđầuvớiáplực.Nhàlãnhđạothúcđẩyvàtruyềnnănglượngchonhânviênthôngquahìnhthứckhenthưởng.Nhàlãnhđạophảibiếtkhuyếnkhíchvàcủngcốvănhóađoànkếttrongmộttổchức.

Nhânviênluôntìmkiếmởngườilãnhđạosựđịnhhướng,cácchuẩnmựcđạođứcvàphươngpháplàmviệc.Liệucácnhânviêncóphảitỏrathờơvàlạnhlùngkhông,hoặccónênthẳngthắnvàtrungthựckhông?Họnêncởimởhaythậntrọng?Nhânviênmuốnbiếtliệucấptrênmuốnhọlàmviệcđộclập,thiđua,haynỗlựccùngnhauđểhoànthànhmụctiêuchung.

Nhà lãnhđạocó thểcóảnhhưởng lớnđếncuộc sốnghàngngàycủanhânviêncũngnhưkinhnghiệmvề thànhcôngcủahọ.Nhânviêncócảmnghĩvàquanđiểmmạnhmẽvềcấp trêncủamình.Đángtiếclàhọthườngtrởnênthấtvọngkhicấptrêncủahọquákiêucăngvàthôlỗhoặcquákémcỏivànhạtnhẽo.

Nhiềunhàquảnlýmàchúngtôitừngcódịpcộngtácthườngphànnànvềcấptrêncủamình,thậmchícònmôtảsếplàtầmthườngvàbấttài.(Họkhôngmấylolắngrằngcấpdướicủahọsẽtrởnênthấtvọng).Cáchđâyvàinăm,trongchươngtrìnhbạnngheđàibànvềnhữngđiềutạonênmộtlãnhđạogiỏi,thínhgiảđãđượcnghenhữngđiềuhơi“lạtai”khimộtsốngườibìnhluậnvềcấptrêncủamìnhvớigiọngđiệurấtchuachát.Phátthanhviêncủachươngtrìnhđãhyvọngmộtngàynàođó,côtasẽgặpđượcmộtvịsếplýtưởng!

Page 4: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

ỨNGDỤNGCUỐNSÁCHNÀYVÀOTHỰCTẾ

Tâmlýhọcchínhlànghiêncứuvềconngười.Đôikhi,cácnhàtâmlýhọctựgiớihạnmìnhtrongphạmvinghiêncứuhànhviconngười,nhưnghọsẽkhôngthểhiểuđượccáchànhđộngnếukhôngcânnhắccácyếutốkhácnhưmụcđích,cảmxúc,ýtưởng,quanđiểmvàtìnhhuống.Thuậtlãnhđạolàmộtđiềugìđóhơncảhànhđộngcủamộtngườichủchươngbìnhđẳng.Khảnăngcủanhàlãnhđạotrongviệctạoraảnhhưởngđốivớicácnhânviênphụthuộcvàoviệccácnhânviênnàylàai,đangởtronghoàncảnhnào,vănhóacôngtynơihọlàmviệcvàmốiquanhệgiữahọvớinhàlãnhđạođóvàgiữahọvớicácnhânviênkhác.

Ápdụngcácýtưởngtừtâmlýhọcvàocuộcsống

Cácnhàgiáodục,nhàvăn,chínhtrịgiavànhiềungườikhácđãtiếtlộvềcácnguyênlýcơbảncủatâmlýhọctrongcácbuổilênlớp,cáccuốnsách,cácbàiviếtđượcyêuthích,vàcácchươngtrìnhphát thanh truyềnhình.Chúng tađượcbiếtvềnhữngsaisótcủaviệc trừngphạt, tầmquan trọngcủaviệckhíchlệngườikhácđểhọcóthểpháthuytốiđakhảnăngcủamình,giátrịcủaviệccôngnhậnvàsựcầnthiếtcủaviệccảmthônglắngnghenhữngngườiđangphiềnmuộn.Chúngtađềuhiểuđượctầmquantrọngcủacácmốiquanhệtốtđẹp,nơimọingườitintưởnglẫnnhau.Chúngtacũnghiểurằngsựcăngthẳngcóhạichosứckhỏe,vàrằnghoạtđộngthểthaocũngnhưcácmốiquanhệxãhộicóthểgiúpchúngtavượtquađượcsựcăngthẳngđó.Việcmọingườinêntựtinvàochínhmìnhvàtựnhậnbiếtgiátrịcủabảnthânđượccoilànềntảngcơbản.Nhiềukháiniệmtâmlýhiệnnayđượccôngnhậnrộngrãinhưthểchúnglàkiếnthứccơbảnkhôngthểthiếu.Chúngtabiết“cáchhànhđộng”theonhiềukháiniệmtâmlýđúngđắn.Tuynhiên,việc“thấuhiểu”và“thựchiện”làhaivấnđềkhácnhau.

Cáckháiniệmnàyphảiđượckếthợpchặtchẽtrongcôngviệchàngngàycủanhàlãnhđạođểđạtđượckếtquảtốiưunhất.Việchiểuđượcmộtkháiniệmkhôngcónghĩalàkháiniệmđótựđộngchuyểnthànhhànhđộng,việctinrằngbạnnênthôngcảmvớingườikháckhôngcónghĩalàbạnbiếtcảmthôngngaylậptức.Mụcđíchcủacuốnsáchnàylàgiúpcácnhàlãnhđạoxâydựng,mởrộngvàchọnlọccácýtưởng,đồngthờikhuyếnkhíchmọingườicùngthảoluậnvàápdụngchúngvàothựctếcuộcsống.Mỗichươngsẽchỉracáchápdụngcáckháiniệmtâmlýtạinơilàmviệcvàtrongcáctìnhhuốngcăngthẳng.

Nhữngquanniệmsailầm

Mặcdùxungđộtkhôngphảilàvấnđềbịhiểusainhiềunhấttrongcáctổchứcnhưngnócũnggầnnhưthế.Mọingườithườngchorằngxungđộtlàtiêucựcvàcóthểtránhđược.Nghiêncứutâmlýchothấycảhaigiảđịnh trênđềukhôngđúng.Đặcbiệt trong thờiđạingàynay,khimọingườiđềuđượcchuyênmônhóa,nhucầutiếtgiảmchiphívànângcaochấtlượngsảnphẩmrấtmạnhmẽ,cộngvớiáplựcđổimớikhôngngừng,khiđóxungđộtsẽxuấthiện.Mọingườicócáchtrảinghiệmsựthayđổikhácnhauvàdođóphảnứngcủahọđốivớithayđổiđócũngkhácnhau.

Thậtmaymắnlàxungđộtvẫncótácđộngtíchcựcvàlà“đồngminh”đánggiátrongviệchọchỏi

Page 5: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

vàthíchứngvớithayđổi.Chẳnghạn,chúngtôipháthiệnrarằng,mộtxungđộtđượcthảoluậnkỹcóthểgiúpgiảiquyếtđượcphànnàncủakháchhàng,mangđếnchokháchhàngcácsảnphẩmvàdịchvụcóchấtlượng,ápdụngcôngnghệmớivàđốiphóvớicácnguycơđedọasựantoàncủamáybay.Xungđộtkhôngphảilàvấnđềmàlàmộtphầncủagiảipháp.Nhàlãnhđạophảichuẩnbịvàlàmtrunggianhòagiảixungđộtchứkhôngphảitìmcáchngăncấmđoánnóxảyra.

Xungđộtkhiếnmọingườihợptácvàthốngnhấtvớinhau.Khicùnglàmviệcvìmụctiêuchung,mọingườithườngkhôngthốngnhấtvớinhauvềcáchthứcđạtđượcmụctiêu,cáchthứcphânchiacôngviệccũngnhưthànhquảvàcáchđốixửlẫnnhau.Takhôngthểépbuộcmọingườiđiđếnthốngnhấtnếukhôngthảoluậnmộtcáchthẳngthắnvớinhau.“Dụctốcbấtđạt,vạnsựkhởiđầunan”.

Xungđộtmởlàcáchtạorasựthốngnhấtvàtươngtáclẫnnhau.Tuynhiên,nócầnphảiđượcnhìnnhậnvàxửlýđúngcách.Việcpháttriểnxungđộttíchcựcnàytrongtổchứcđòihỏinhàlãnhđạophảihếtsứckhéoléo.Chương11sẽthảoluậnrõhơnvềquảnlýxungđộttrongtổchức.

Sựcạnh tranhcũngbịhiểusai rấtnhiều.Mộtsốnhà lý luậncho rằngcạnh tranhsẽkhiếncácdoanhnghiệphoạtđộngnăngsuấtvàhiệuquảhơn.Cáctácgiảkhácthìtinrằng,dùđượccholàcầnthiếtđốivớidoanhnghiệp,nhưngcạnhtranhlạicótácđộngtiêucựcđếnmọingười.Vàkhôngcóđịnhnghĩarõràngnàovềsựcạnhtranh.Cạnhtranhcónghĩanhưthếnào:mộthệthốngthịtrườngtựdo,mộtcuộcchiếnthắngthua,mộtsựphấnđấu,mộtxungđộtmởhaynỗlựcđạtđượckếtquảkinhdoanhđángmơước?

Cuốnsáchnàysẽxemxétnhữnglýthuyếtvàcôngtrìnhnghiêncứunhằmlàmrõđượcmốiquanhệgiữacạnhtranhvàhợptác.Nhiềunghiêncứuđãchỉrarằng,cácmụctiêuhợptác,chồngchéosẽđẩymạnhtinhthầnhợptácmạnhmẽ,từđógiúpcácdoanhnghiệpcảitiếnvàthíchứngvớitìnhhìnhmới.Sựhợptácbêntrongdoanhnghiệpsẽgiúpdoanhnghiệpđócạnhtranhtrênthươngtrường.Cácnhà lãnhđạochủ trươngcạnh tranh–nhữngngườichú trọngđếncáchhànhxửkinhdoanh theokiểu“thắng-thua”–sẽgâynghingờvàlàmsuyyếucácnỗlựcphốihợpcầnthiếtchosựthànhcôngcủanhómcũngnhưcủadoanhnghiệp.Điềungạcnhiên làcácnhà lãnhđạochủ trươngcạnh tranhnày–nhữngngườichưachắccóthểthảoluậnvềxungđộngmộtcáchkhéoléo–luôntìmcáchnétránhthảoluậntrựctiếpvềxungđộtđểtạoramộtmôitrườnglàmviệchiệuquả.Chương6sẽđịnhnghĩavàthảoluậncáckháiniệmgiúpnhàquảnlýhiểuvềhợptácvàcạnhtranh.

Phávỡlốitưduynửavời

Xungđột -hợp tác,cạnh tranh-hợp tácvàcác thỏahiệpkhácchiphốicáchsuynghĩvềcácdoanhnghiệp.Doanhnghiệpphảitậptrungvàoviệcgiảmgiáthànhhoặccảitiếnchấtlượng,chútrọngđếnviệccổvũcácnhómhoặccánhân,đếnhiệusuấtlàmviệchoặcsựđổimới.Cácnhàlãnhđạophảilựachọngiữasựthăngtiếnnghềnghiệpcủabảnthânvàsựthăngtiếncủanhânviên,giữaconngườivànăngsuất,giữasựgiámsátvàtựquản.Nhưngđốivớihợptácvàxungđột,lốitưduy“nửavời”che

Page 6: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

giấusựbốirốivàlàlýdođểbiệnminhchonhữngbiệnphápkhônghiệuquả.

Từthậpniên60,cácnhàsảnxuấtxehơiNhậtBảnđãtạoramộthuyềnthoạirằngcómộtsựthỏahiệpkhôngthểtránhđượcgiữachiphívàchấtlượng,giữachiphívàsựdadạng,tuynhiên,cácnhàsảnxuấtxehơikhácvẫnchưathừanhậnđiềuđótrongnhiềuthậpkỷ.Rõràng,mộttổchứchoạtđộnghiệuquả làcần thiếtchomôi trường làmviệc lànhmạnh.Sự thiếuhiệuquảcó thể làđiềugâycăngthẳngnhấtsovớicácáplựccôngviệchiệnnay,mọingườicảmthấychánnản,bấtlựcvàlolắngvềsựantoàntrongcôngviệccủamình.

Cácáplựclớnvềsảnxuấthiệnnaychínhlàđộngcơthúcđẩynhàlãnhđạotạoranhữngdoanhnghiệpđềcaoconngười.Tuynhiên,đểthựchiệnđượcđiềuđó,nhàlãnhđạophảithoátkhỏilốitưduyrậpkhuôn,nửavời.Tâmlýhọckhônghứahẹnrằngmọingườisẽcóđượcnhữnggìmìnhmuốn,nhưngnógợiývềcáchđạtđượcđiềuđó.Chương4và5sẽtổngkếtcáchhợpnhấtcácquyềnlợicủanhânviên,nhàquảnlý,kháchhàng,cổđôngvàcộngđồngđểtạonênnhữngdoanhnghiệpcókhảnăngtồntạivàpháttriểntrongthậpniên90vàxahơnnữa.

Hãysửdụngcuốnsáchnàyđểkhẳngđịnhmộtlầnnữacamkếtcủabạnđốivớiviệcápdụngcáckháiniệmtâmlýcơbảnvàthiếtyếuđểtạonênsựtựtinvàđộnglựcchocáccánhân,nuôidưỡngcácmốiquanhệđángtincậy, thểhiệnsựđồngcảmvàđươngđầuvớiáplực.Chúngtôicũngmuốnbạntháchthứclốitưduythôngthườngvềxungđộtvàcạnhtranh,đồngthờitạoracácphươngpháplãnhđạovàtổchức.

TÂMLÝHỌCCỦACHÚNGTÔIVÀCỦACÁCBẠN

Chúngtôiđãpháttriểncáckháiniệmtâmlýcủamìnhthôngquanghiêncứumởrộngvàviếtlách.Chúngtôiđãphỏngvấnhàngtrămnhàquảnlývàngườilaođộngvềkinhnghiệmcủahọ,côngbốhơn75nghiêncứuthựcnghiệmvềtínhtươngthuộctrongcáctổchứcvà35bàiphêbìnhvềcác tài liệukhoahọccũngnhưcácchươngtómtắtkiếnthức,đồngthờilàtácgiảcủa15cuốnsáchvàbàithuyếttrìnhtạicácbuổihộithảo.Chúngtôikhaitháccácnghiêncứusâurộngmangtínhlýthuyếtcủanhiềunhàtâmlýhọcđểpháttriểnýtưởngcủamìnhvềthuậtlãnhđạovàvềcácdoanhnghiệp.

Tuynhiên,cũnggiốngnhưbạn,kinhnghiệmcủachúngtôiđãtácđộngđếncácviễncảnhtâmlýcủachínhmình.Kể từ thậpniên70, chúng tôiđãcùng thânmẫuxâydựngnênmộtcông tygiađìnhchuyênvềdịchvụchămsócsứckhỏevànhàởchongườigiàvàngườitàntật,vàgiờđây,côngtyđótrịgiá12triệuđô-laMỹ.Chúngtôilàmviệcvớiđộingũnhânviênđểpháttriểncácmốiquanhệthânthiếtvớikháchhàngvàkhuyếnkhíchhọxâydựngkhảnăngcủabạnthân.Chúngtôiđầutưrấtnhiềuvàoviệcphát triểnmột tổchức làmviệc theonhóm,nơinhânviên làmviệccùngnhauđể tựquản lývàphụcvụkháchhàng.Chúngtôicânnhắccácquyếtđịnhvàphươnghướngkinhdoanh,hỗtrợnhauđốiphóvớirủirocủacácdựánmớicũngnhưsứcépkhivậnhànhmộtcôngty.Giađìnhchúngtôivàkinhnghiệmcủamỗingườicũngđãảnhhưởngđếnniềmtincủachúngtôi.

Page 7: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Cuốnsáchnàychứađựngcácýtưởng,sựthấuhiểu,vànhữngđúckếtdựatrênnghiêncứuvàtrảinghiệmmàchúngtôicholàrấtcầnthiếtchoviệclãnhđạo.Cácýtưởngtrongcuốnsáchnàysẽgiúpbạntrởthànhnhàlãnhđạohiệuquảchodùbạnđanglèoláimộtnhómnhỏhaymộtdoanhnghiệplớn.Mụcđíchcủacuốnsáchkhôngphảiđưaracáinhìntổngquátvềtâmlýhọcvớicácýtưởngvàvấnđềmàcácnhàtâmlýhọcđangnghiêncứu,cũngkhôngphảiđểtómtắtcáclýthuyếtvềthuậtlãnhđạohaytìmhiểuvềtínhcáchcủacácnhàlãnhđạo,màgiúpbạnpháttriểnkhảnăngtâmlývàsựtựtintrênconđườngđếnvớivịtrílãnhđạo.

Tâmlýdànhcholãnhđạolàcuốnsáchhướngtớihànhđộng,bạncóthểsửdụngnóđểlãnhđạotậpthểcủamình.Cuốnsáchnàycũngđượcdựatrêncácnghiêncứu,đượcrútratừcácnghiêncứutâmlýgiáodụcvềkiếnthứcvàtâmlýxãhội,cũngnhưnghiêncứuhànhvitổchứcvềthuậtlãnhđạo,tinhthầnlàmviệctậpthểvàtínhhiệuquảcủadoanhnghiệp.

ĐÓNNHẬNTHỬTHÁCH

Nhàlãnhđạocầnphải thoátkhỏihình thức tổchứcđiềukhiển theo lệnh,đồng thờiphávỡsựnghingờvàquátrìnhphânđoạnmànótạora.Cácnhàlãnhđạophảitạoranhiềucáchlàmviệcmới,mangtínhtổnghợphơnđểdoanhnghiệpluônthíchnghivớitốcđộthayđổinhanhchóngcủathịtrường.Họcũngphảitạorađượccácđộingũnhânviêncókhảnăngtựquảnmàkhôngcầnđếnbộmáygiámsátcồngkềnh,tốnkém.Cácdoanhnghiệpngàynayphảithayđổihoặcsẽbịthayđổi;nếukhông,chúngsẽbịtụthậu.

Nhàlãnhđạocótráchnhiệmgiúpđỡnhânviênmớinhanhchóngđónggópcôngsứcchotổchứcchứkhôngphảimấthàngthángthử-saimớitìmrađượccănnguyêncủavấnđề.Họcótráchnhiệmtạoramốiliênkếtvàgắnbóchặtchẽgiữacáccánhânkhácnhauvànhómpháttriểnsảnphẩmmớitronggiớihạnthờigianchặtchẽ.

Nhàlãnhđạophảilàngườirấtcónănglực.Họcầnphảitựtinvàdễtiếpxúc,khácbiệtvàcótổchức,trungthựcvàtựchủ,sôinổivàbiếtkiềmchế,kiênđịnhvàlinhhoạt.Nhàlãnhđạophảixâydựngđượcmộttổchứcbiếthọchỏivàthíchứng,phụcvụkháchhàngmộtcáchhiệuquảvàtạoranhữngsảnphẩmcóchấtlượng.Ngườilãnhđạophảithểhiệnđượcđườnglốiđốivớitổchức:hiệuquảvềchiphí,đạođứcvàcôngbằng.

Bấtchấpnhữngyêucầunày,nhà lãnhđạovẫn ítđượchỗ trợ.Họđược thăng tiến,đượcchúcmừngvàsauđóbịbỏmặcđểtựxoayxở.Khuônmẫuvànhữnggiảđịnhsailầmcảntrởviệctrởthànhmột lãnhđạogiỏi.Tâm lýhọcdànhcho lãnhđạo sẽkhắcphụcmột sốnhượcđiểmnàybằngcácýtưởngvàkỹnăngquantrọng,giúpnhàquảnlývượtquamọitrởngạivàđượctưởngthưởngxứngđángtrongvaitròlãnhđạo.

PhầnI.TÂMLÝHỌCĐỂLÃNHĐẠOTHÀNHCÔNG

Page 8: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

PhầnII.ĐƯARAMỘTĐỊNHHƯỚNGCHUNGPhầnIII.HỢPTÁCVỚINHAUPhầnIV.TẬNDỤNGCÁCVẤNĐỀVÀCÁCRÀOCẢNPhầnV.TRỞTHÀNHNHÀLÃNHĐẠO

CreatedbyAMWord2CHM

Page 9: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

TÂMLÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠO

Khácbiệtrõràngnhấtgiữamộtdoanhnghiệptươnglaivàchínhbảnthânnótronghiệntạikhôngphảilàsảnphẩmđượctạorahaythiếtbịđượcsửdụng,màlàđốitượngnàosẽlàmviệc,làmviệcnhưthếnào,vìsaohọlàmviệcvàcôngviệcnàocóýnghĩađốivớihọ.

ROBERTD.HAAS,TỔNGGIÁMĐỐC,LEVISTRAUSS

Nhàlãnhđạophảithoátkhỏinhữngkhuônmẫuvàlềthóicũđểtạoramộtdoanhnghiệpkhôngngừngcải tiến chất lượngvàcắtgiảmchiphíđểphát triển trên thị trườngđầybiếnđộngngàynay.Chương1chothấykiếnthứctâmlýmànhàlãnhđạocầncóđểtạoracáckếtquảkinhdoanhđángkểnhằmđạtđượccamkếtbêntrongdoanhnghiệp.Họphảibiếnkhátvọngvàtầmnhìnthànhcácphươngpháplàmviệcmới,cụthể.

Việchọchỏilàhànhtrìnhchunggắnkếtnhàlãnhđạovànhânviênvớinhau.Đểtrởnênđángtincậyvàthuyếtphục,bảnthânnhàlãnhđạophải luônhọchỏivàtựphát triểnđểlàmgươngchonhânviên.Chương2sẽmôtảcáchthứcpháttriểnkhảnănglãnhđạovàlàmviệcchunggiữamọingườinhờápdụngcáckháiniệm tâm lývàsuyngẫmdựa trênkinhnghiệmcủabản thânhọ.Việc lãnhđạovànghiêncứutâmlýhọcnênđượcthựchiệnsonghành,hơnlàriênglẻtừngcáimột.

Chương1.CÁCMỤCTIÊUTRỌNGĐIỂMCỦABẠNChương2.TÌMHIỂUVỀTÂMLÝHỌC

CreatedbyAMWord2CHM

PhầnI.TÂMLÝHỌCĐỂLÃNHĐẠOTHÀNHCÔNG

Page 10: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

TÂMLÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠOàPhầnI.TÂMLÝHỌCĐỂLÃNHĐẠOTHÀNHCÔNG

Lãnhđạolàngườicókhảnăngkhiếnngườikháclàmđiềuhọkhôngmuốnvàtrởnênthíchthúvớinó.

TỐNGTHỐNGMỸHARRYSTRUMAN

Thuậtlãnhđạolàkhảnăngquyếtđịnhviệcnàocầnphảithựchiện,sauđókhiếnngườikhácmuốnthựchiệnchúng.

TỔNGTHỐNGMỸDWIGHTD.EISENHOWER

Năm1984,ArdenC.Sims,chủtịchcôngtyGlobeMetallurgical,đốimặtvớimộtvấnđềphiềnnão:làmcáchnàođểkhiếnchomộtcôngtygiàcỗi,quanliêu,chiphícaovàchấtlượngthấpcóthểcạnhtranhtrênmộtthịtrường,nơicácnhàsảnxuấtNhậtBảnchàobánnhữngsảnphẩmcaocấp,còncácnhàsảnxuấtBrazilvàArgentinachàobánnhữngsảnphẩmvớigiárẻhơn.Kháchhàngmuathépvànhômhủybỏđơnđặthàngvàbắttayvàoviệccắtgiảmsốlượngnhàcungcấp.Côngđoàntừchốithayđổivàcuốicùngđãkêugọiđìnhcông.

VớisựlãnhđạokiêntrìcủaSims,Globeđãvượtquanhữngkhókhănđóvàtrởthànhcôngtychấtlượngcao,chiphíthấp.Năm1988,GlobelàcôngtynhỏđầutiênđạtđượcgiảithưởngBaldrigdevềchấtlượngvàgiảiShingochonhàsảnxuấtxuấtsắcnăm1989.NhữnggiảithưởngđókhônglàmảnhhưởngđếnconđườngđạtđếnsựhoànmỹcủaGlobe.

Biệnphápcắtgiảmchiphíđầykiênquyếtnhưngtheokiểutruyềnthốngvàogiữathậpniên80đãchứngtỏđượctínhkhôngphùhợpcủanó.Lạirơivàokhókhăn,Simsbắtđầuthửnghiệm,vàvớisựthôi thúccủaFord,GMvàcáckháchhàngkhác,ôngchính thức thựchiệnmộtchươngtrìnhchiphí,hiệuquảvàchấtlượng.Tấtcảmọinhânviêntrongnhàmáyđềuphảitrảiqua6giờhuấnluyệnvềkiểmsoátquytrìnhthốngkêcơbảnbaogồmcácbiểuđồkiểmsoát.Đâykhôngphảilàmộtlựachọn,hoặclàhọphảichấpnhậnhoặclàchẳngcóchỗnàodànhchohọ.Simsđãnghiêmtúcnhắcnhởcácnhânviêngiámsátvềcáchquảnlýchưaphùhợpcủahọnhưngkhônghềsa thảingườinào.CôngnhâncònđithămnhàmáycủakháchhàngđểđánhgiáđúngvềtầmquantrọngcủahợpkimGlobe.

Nhữngnguyêntắc làmviệccứngnhắcđãkìmhãmsựđộtphá.VớiSimscâu trả lời là thươngthảomộthợpđồngkhác,nhưngđókhôngphảilàcâutrảlờicủaHiệphộicôngnhânngànhthépMỹ.CôngtymẹthôngbáomuốnbánGlobe,hiệphộichorằngSimssẽkhôngdámđểxảyrađìnhcông.

NhưngSimstinrằngđãthànhcônglâudài,Globecầnphảicósựhợptáccủacáccôngnhânđểgiảmchiphívàcôngviệc.Tháng10năm1988,hiệphộibắtđầuđìnhcông,Simscùng35côngnhânănlươngvà10quảnlýbướcvàonhàmáyđểvậnhành2trongsố5lòluyệnkim.Mọingườiđềuđượcgiaonhiệmvụ,Sims-chủtịchcôngty-đãđượcphâncôngcôngviệcbảotrì,mộtcôngviệcdơbẩn

Chương1.CÁCMỤCTIÊUTRỌNGĐIỂMCỦABẠN

Page 11: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

nhấttrongnhàmáy.Họđãtrảiqua60giờtiếptheotrongnhàmáyvàsauđóchuyểnsanglàmviệctheoca12giờ,7ngàytrongtuần.

Thậtbấtngờ,cuộcđìnhcôngkéodàicảnămtrờiấyđãcảithiệnmốiquanhệgiữacácnhàquảnlývàcáccôngnhânlàmviệcởxưởngmáy;tấtcảđềulàthànhviêntrongcùngmộtđội.Trongthờigiandiễnrađìnhcông,mỗingàytrôiqua,Simsđềughilạiýkiếnđónggópcủamọingườiđểcảithiệntìnhhìnhhoạtđộng.Vàogiờăntối,mọingườiđềxuấtcáchthứclàmviệcđơngiảnhơnhoặcthậmchíloạibỏcáccôngviệcvàđưaraquyếtđịnhtạichỗ.Khicuộcđìnhcôngkéodàiđếnthángthứ10,Globeđãhoạtđộngcólãi,vàquantrọnghơnhếtlàđãkhámphárasứcmạnhtậpthểđểtìmracáchcảitiếnchấtlượngvàlàmviệchiệuquảhơn.

Theokinhnghiệmcủahọthìđiềunàyđãtạonêntinhthầnhợptácgiữamọingười,từthợhàn,thợmáyvậnhànhcầntrụcvậnhànhlòluyệnkim,tàixếxenâng,ngườiđốtlò,chođếnngườimởvòilòluyệnkimvàtrợlýlòluyệnkim.Họnhanhchóngđượctổchứcthànhcácnhómcóchứcnăngchéo,mỗinhómgồm8thànhviênmàkhôngcầnbấtkỳngườigiámsáttrựctiếpnào.Họrấtngạcnhiênkhikhámphárarằngchỉcần120ngườiđểvậnhànhnhàmáychứkhôngcầnđến350côngnhânnhưtrướckhixảyrađìnhcông.

KinhnghiệmcóđượctừcuộcbãicôngđãthayđổiPaulSmithtừmộtngườigiámsáthoàinghi,cáukỉnhthànhmộtngườivậnhànhlòluyệnkimhếtsứctậntụytạiGlobe.Ôngđãkhiểntráchcôngnhânvềsựtùytiệncủahọvàkhiểntráchbanquảnlýđãkhônghỗtrợôngvànhữngngườigiámsátkhác.Trongthờigiandiễnracuộcđìnhcông,ôngbắtđầukínhtrọngSimsvàcácnhàquảnlýkhác,đồngthờitintưởngrằnghọrấtnghiêmtúcvềvấnđềchấtlượngvàcắtgiảmchiphí.Ôngnhậnrarằng“Simscũngchỉlàmộtconngườigiốngnhưchúngta.Ôngấyhoàntoànbìnhthường.Ôngấykhônglừadốivàcũngkhôngmuốnbịlừadối”.

Mộtkếtquảkhôngmongmuốncủacuộcbãicônglànóđãphávỡhiệphội.Nhữngviệcđãxảyrakhiếnnókhôngthểquaytrởlạiconđườngcũ.Hiệphộivẫncứngnhắcvàtiếnhànhmộtvụkiệnkhácvềviệcđốixửbấtcôngvớingườilaođộng,nhưngcuốicùngcũnggặpthấtbại.Sauđó,họđãđồngýquaylạivôđiềukiện,nhưnglúcnày,Simsđãthuê35côngnhânbênngoài,vàđếnđầunăm1988mớithuêlại30côngnhâncũthuộchiệphội.

Globetiếptụcpháttriểnvớiquanđiểmvàphươngpháplàmviệcmới.Simschỉđạomộtthươngvụmualạibằngnguồnvốnvaynhằmbiếnđổicôngtymộtcáchsâusắchơn.Khôngcósựủnghộcủacôngtymẹgiàucóvànhữngràngbuộccủahọ,SimscùngcáccộngsựtạiGlobeđãnhânđôicamkếtvàýthứcvềphítổnđểxâydựngcôngty.

Kếhoạchphânchialợinhuậnđượcđưaranhằmkhẳngđịnhrằngcôngnhânsẽcólợitừchínhnỗlựccủamìnhtrongviệcnângcaohiệuquảhoạtđộngcủanhàmáy.Thôngtinvềngânsách,tiềnlươngvàtiềncông,cáckhoảnđầutưvàcácchiphíkhácđềuđượcchiasẻvớicôngnhân.Simstổchứccác

Page 12: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

cuộchọphàngquývớicácnhómnhânviênkhoảngtừ10-20ngườiđểthảoluậntấtcảcácvấnđềcủacôngtyvàlắngnghenhữngmốiquantâm,lolắngcủahọ.Cáchquảnlýnàykhiếnngườilaođộngdốcsứchoànthànhcôngviệctạinhàmáy.Chínhngườilaođộngkhởixướngvàthiếtlậpngânsáchđóđểbiếtđượchọcóthểmongđợiđiềugìkhitạoralợinhuận.Vớimộttậpthểnhưthế,Globetíchlũyđượctrungbìnhkhoảng4triệuđôlamộtnămtừnhữngkhoảntiếtkiệmchiphíliênquanđếnchấtlượng.

Tựtinhơnvàokhảnăngcủamình,Globeđãvươnratoàncầu.Việcchútrọngđếncácsảnphẩmkimloạichuyêndụngđòihỏicáclòluyệnkimcủacôngtyphảihoạtđộnghếtcôngsuất.MộtliênminhchiếnlượcvớiMaterials&Methods-mộtcôngtycủaAnh-đãgiúpGlobechiếmđược20%thịtrườngTâyâu.TuythànhcôngởNhậtđếnchậmhơnnhưngGlobeđãchiếmđược7%thịtrườngnày.SimstinchắcrằngcuốicùngGlobesẽtrởthànhnhàcungcấphàngđầuởNhật.SựpháttriểncủaGlobeởcácnướccònlạicủachâuÁ,nơihãngnàyđangthaythếcáccôngtycủaNhậttrongvaitrònhàcungcấp,diễnranhanhhơn.

NhucầutồntạibằngcáchgiảmchiphívàcảithiệnchấtlượngđãdẫndắtvaitròlãnhđạocủaSimsvà làmbiếnđổiGlobe.Ôngkhôngđịnhtạoravănhóadoanhnghiệphayphát triểnmộtdoanhnghiệpmangtínhtậpthể,nhưngcuốicùngđãsửdụngchínhsáchnàyđểbảovệvàxâydựngcôngty.Ôngđãứngdụngcáckháiniệmtâmlýcơbản.Thôngquaviệcđiềukhiểnquytrìnhthốngkê,ngườilaođộngbắtđầutậptrunghơnvàocácmụctiêucủamìnhvànhậndạngđượcnhữngvấnđềảnhhưởngđếnchấtlượngsảnphẩm.Simsvànhânviênđãmởranhiềucáchgiaotiếpvớinhauvàpháttriểncácmốiquanhệchânthànhvàtôntrọnglẫnnhau.Họđãcùngnhaugiảmthiểunhiềucấpđộquảnlý,giúpcôngtytrởnênlinhhoạtvàmạnhmẽhơnđểcóthểthựcsựthayđổi.Nhânviênđượctổchứcthànhcácnhómđểthựchiệncôngviệcvànỗlựclàmviệcbằngnhiềucáchcóhiệuquảhơn.Họápdụngcácchínhsáchvềphânchialợinhuậnvàantoànlaođộngđểcủngcốlòngtrungthànhvàtinhthầntậpthể.Từnhữngthửtháchđãtrảiqua,bàihọcđượcrútralà,đểpháttriểnmộtcôngtythậtsự,đằngsauviệccảithiệnchấtlượngvàgiảmchiphí,họphảiđươngđầuvớinhiềukhókhănvàgiảiquyếtmâuthuẫn.

Smithnóirằng,“Tôichorằngbảnthânmìnhlàmộtnhàquảnlýkhábảothủ.Nhưnghơn8nămqua,tôiđãphảichấpnhậnmộtsốrủirokhálớnchỉđểtồntại,vàđãphảichiếnđấutrongnhiềucuộcchiếnkhácamgo...Vàtôinhậnrarằngmộttrongnhữngyếutốquantrọngnhấtđểbiếnđổithànhcônglàbạnphảicóđượcsựkínhtrọngcủanhânviên.Tôikhôngcóýlàngườilaođộngphảithíchbạn,mặcdùđiềuđóthậthữuích,nhưngphảikhiếnhọhiểurằngbạnsẽgiữvữnglậptrườngkhithựchiệnnhữngthayđổilớn.Đốivớinhữngthayđổibanđầu,bạnphảikiêntrì,vàcầnphảichứngtỏrằngbạnlàngườidámnghĩdámlàm”.

YÊUCẦUĐẶTRAĐỐIVỚIVAITRÒLÃNHĐẠO

Giốngnhưnhiềucôngtykhác,Globecũngcầncónhữngnhàlãnhđạotàigiỏivàđángtincậyđểđượcthànhcông.Simsđãsửdụngcácmốiđedọađếnsựsốngcòncủacôngtyđểthoátkhỏilốisuy

Page 13: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

nghĩvàphươngpháplàmviệccũ.Ôngnhậnrarằngđểcôngtytồntại,mọingườiphảicùnglàmviệctheocácphươngphápmới,vàôngphảichứngtỏlàmộtnhàlãnhđạomạnhmẽkhinhânviêncảmthấyđượctraoquyền.PaulSmith,ngườivậnhànhlòluyệnkimsố2đãnhậnxét:“Arden[Sims]...đãxoaychuyểnmọithứ,aicũngnhậnthấylànếukhôngnhờđếncônglaocủaôngấy,vàsựđổimớidoôngấykhởixướngthìchúngtôisẽkhôngcóđượcngàyhômnay”.

Đươngđầuvớithayđổi

Córấtnhiềucôngtykhôngđượcchuẩnbịđểxoayxởvớinhữngthayđổibấtthườngcũngnhưnhữngcảmxúcmạnhmẽcủacôngviệcngàynay.ArdenSimsđãnhậnxét,“Tôichorằngrấtnhiềunhàquản lýcấpcaođãđánhmấtsựquyết tâmvàkhảnăngđươngđầuvới thử thách.Quá trình thayđổichẳngbaogiờlàdễdàng,vàkhôngcómộtcôngthứcđặcbiệthaymộtgiảiphápnhanhchóngnàocả.Bạnphảixắntayáolênvànỗlựcgiảiquyếtnómàkhônghềchùngbước”.

Nhữnglờithanphiềnvềcôngtyvàsựthấtvọngvềcácvịlãnhđạocủachúngtalàđiềuhếtsứcdễhiểu.Nhàquảnlýthanphiềnvềtínhtựmãncủangườilaođộng,cònngườilaođộngthìphànnànvềtínhtưlợicủanhàquảnlý.Theocáckếtquảthămdòýkiếntrongthậpniên80,ngườilaođộngluônaoướcđượccởimởvàcộngtácnhiềuhơnvớibanquảnlýnhưnglạichorằnghọítđượcđốixửchânthành.

Khoảng60-70%nhânviêntrongcácloạikinhdoanhnghiệpkhácnhauchorằngngườigiámsáttrựctiếpcủahọlànguyênnhânlớnnhấtgâycăngthẳngtrongcôngviệc.Trong10nămqua,50%nhânviênquảnlýcấpcaobịsathải.

Chúngtabịbấtngờnênkhôngkịpchuẩnbị.Chúngtakỳvọngsựthayđổiđósẽcóíchvàhyvọngsẽđoántrướcđượcdiễnbiếncôngviệccủamình.Cảmxúcvàcácmốiquanhệchỉdànhchocuộcsốngbênngoàicôngviệc.Cáctácphẩmvănhọcthườngmôtảnhữngbikịchvàđấutranhtronggiađìnhvàtrongcuộcsốngcánhân,hiếmkhinàolànhữngtrangviếtđầykịchtínhvềcôngviệc.Khuônmẫuvềmộtôngchủhàkhắcvàmộtnhânviênkhóbảoảnhhưởngđếnquanđiểmvàsuynghĩcủachúngtavềcuộcsốngnơicôngsở.

Kinhdoanhphảidựatrênlýtrívàkhôngbịảnhhưởngbởitìnhcảmconngười.Chỉnêntậptrungvàokếtquảvànhữnggìcầncóđểhoànthànhcôngviệc.Banquảnlýđưaracácchínhsách,cácnhàquản lý raquyếtđịnhvàgiảiquyếtvấnđề,cònngười laođộng thì thựchiệnnhữngcôngviệcđượcgiao.Mọingười làmcôngviệccủamìnhđểcóđủ tiềnchi tiêuchocuộcsốngbênngoàicôngviệc.Nhữnggiảđịnhnàyđãđiquáxathựctếnênkhôngcòntácdụngnữa.

Cảmxúc,sựchánnảntạinơilàmviệchiệnnaylớnđếnmứcchúngtakhôngthểphủnhậnđược.Mọingườicảmthấybịthiêuđốtbởinhữngcơnkhủnghoảngvànhữngđòihỏitriềnmiênđểcôngviệcđượchoànthành.Mộtsốngườiquásợhãikhôngdámnóirasuynghĩcủamình,hoặcthậmchíkhôngdámcóconvìsợảnhhưởngđếncôngviệc.Nhiềungườikhôngcònnhiệthuyếtđểhysinhvàcốnghiến

Page 14: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

chocôngtybởingườichủđãđòihỏiquánhiềuởhọ.Docảmthấyáplực, loâunênhọbắtđầutìmkiếmýnghĩavàmụcđíchcủacôngviệc.

Sựbấtmãncủamọingườisẽgâyranhữngmốinguyhạilớn,bởivìdoanhnghiệpcầncónhữngnhânviêntậntụy,giỏigiangđểgiảiquyếtnhữngvấnđềđangxảyra.Đểcắtgiảmchiphí,cácdoanhnghiệpđãthuhẹpbộmáyquảnlýmàtrướcđâydùngđểgiámsátvàdỗngọtnhânviên.Ngườilaođộngngàynayphảicókhảnăngvậnhànhnhữngcôngnghệphứctạpthiếtlậpmốiliênhệcánhânvớikháchhàng,vàxử lýcác thông tinchuyênmôn,vàđiềunày thườngdiễn raởmộtvị trí cáchxacácđồngnghiệpvàcấptrêncủahọ.Nếucácnhânviênkhôngtinrằngcôngviệccủahọlàquantrọngvàcógiátrị,doanhnghiệpsẽgặpnguyhiểm.

Cầnphảicócácphươngpháplàmviệcmới

NhữngnhàlãnhđạonhưArdenSimscủaGlobeđềucómộttầmnhìn-dùkhôngnhấtthiếtphảilàmộtkếhoạch-vềdoanhnghiệpvàcáchthứclàmviệcgiữacácnhânviên.Chínhtầmnhìnđógiúpnắmbắtđượctâmtrívàtìnhcảmcủamọingười.Nhàlãnhđạocungcấpthôngtinvàtruyềncảmhứngđểmọingườitinrằnghọcóthểtìmthấyđượccácphươngpháphợptáchiệuquảvànăngsuấthơn.Nhàlãnhđạovànhânviênhướngkhátvọngvàcảmxúcmãnhliệtcủahọđểxâydựngnênmộtdoanhnghiệpluônbiếtđổimớivàphụcvụkháchhàngngàycànghiệuquảhơn.

Nếuchỉquảnlýtrongphạmvixửlýcácyêucầucủahiệntạivàxoaysởchomụctiêungắnhạnkhôngthìchưađủ.Chúngtacầnnhữngnhàlãnhđạobiếtnhậnrađượcnhữngthiếusóttrongcáchlàmviệchiệntại,đồngthờicósựtínnhiệm,kiêntrìđểtạoratinhthầnlàmviệctậpthểvàkhiếnmọingườitinrằnghọđangtạorathayđổichứkhôngphảilàcontốttrongtaykẻkhác.

Tuynhiên,chúngtacầnđếnvaitròlãnhđạokhôngcónghĩalàsẽcóđượcnó.Chínhnhữngyêucầuđặtrađốivớicácnhàlãnhđạokhiếnchoviệctrởthànhmộtlãnhđạotàigiỏidườngnhưkhókhănvàcóvẻnhưkhôngcónhiềumôhìnhthựctếđểápdụng.Ngườitaluôncangợinhữngnhàlãnhđạo“đầyquyềnnăng”-ngườicóthểmộtmìnhvựcdậymộtcôngtyđangtrênbờvựcphásản.Tuynhiên,câuchuyệnnàydườngnhưkhácxasovớicáckhảnăngvàyêucầuđặtrađốivớiviệclãnhđạomộtnhómnhânviêncótháiđộthùđịchhaymộtcôngtycóuytínđanghoạtđộngtrongmộtthịtrườngchínmùi.

Cáchquảnlýđiềukhiểntheolệnhđãđểlạinhiềunghingờvàmấtđoànkếttrongdoanhnghiệp.Tạinhiềucôngty,cácbộphậnnhìnnhaunhưkẻthùhơnlànhữngcộngsựđểcùngtạoragiátrịchokháchhàng.Cóthểgiảiquyếtđượcbấtbìnhcủangườilaođộngnhưngtakhôngthểdẹptantưtưởngphảnkhángcủahọ.Hầunhưkhắpnơi,mọingườiđềuthanphiềnrằngsếpcủahọkiêucăngvàlãnhđạmđếnmứckhôngthèmlắngngheýkiếncủanhânviên.Làmcáchnàocácnhàlãnhđạocóthểgắnkếtmọingườivớinhaukhitấtcảđềukhôngtintưởngvàohọvàkhôngtintưởnglẫnnhau?

Chẳngtráchkhicácnhàquảnlýtìmđếncácgiảipháp“mỳănliền”.Họhyvọngrằng,thôngqua

Page 15: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

cácbuổigặpmặtthườngxuyênvàcácýkiếnủnghộtầmquantrọngcủachấtlượngcũngnhưmộtsốbiệnphápđánhgiácủamình,doanhnghiệpsẽtạođượcsựđồngthuậnvàgắnkếtmọingườicùngcảithiệnchấtlượng.Họchorằng,chỉcầncửnhânviêntraođổivớikháchhàng,mọingườisẽhợptácđểcảithiệnchấtlượngphụcvụkháchhàng.Saunhữngcanthiệpnhỏnày,mọingườiđượcyêucầutrởlạilàmviệcvàđốimặtvớikhókhănmới.Khigặpsứcéphọ lạiquayvềvớicácphươngpháp truyềnthốngvớihyvọngchỉcầnlàmviệcchămchỉhơnvàlâuhơnlàđủ.

Tạimộtsốdoanhnghiệp,banquảnlýcấpcaođãkiênquyếtcơcấulạitoànbộtổchức.Họloạibỏnhiềucấpquảnlý,cắtgiảmnguồnnhânlực,thànhlậpcácbộphậnhướngđếncácđốitượngkháchhàngcụthể,đồngthờiđềxuấtcácnhómlàmviệctựquản.Bấtkểnhữngthayđổitolớnvàtốnkémnhưthế,ngườitavẫnítquantâmđếnviệctạoramộtphươngphápmớigiúpmọingườilàmviệccùngnhau,cũngnhưtạoravaitròlãnhđạocầnthiếtchonó.

Cáccơcấutổchứcmớisẽkhôngtựtạoravănhóavàphươngpháplàmviệcmới.Sẽchẳngmanglạikếtquảgìnếuyêucầusốítnhàquảnlýcònlạicùngthamgiahỗtrợthayvìyêucầuhọlãnhđạo.Việcbànvề tinh thần làmviệc tập thểhoặcphânchiamọingười thànhnhómkhôngcónghĩa làmọingườicóthểhànhđộngtùytiện.Hóara,việcchỉtríchcáchthứctổchứcvàquảnlýtruyềnthốngcũngnhưviệcphácthảocácsơđồtổchứcmớilạidễdànghơnnhiềusovớiviệcpháttriểnkhảnănglãnhđạođểhìnhthànhnêncáctổchứcvàcácnhómtươngtác.

Nhữngquanniệmlỗithờivàýtưởngkhôngphùhợpvềconngườivàcácmốiquanhệcủaconngườichínhlànguyênnhângâyrathấtbạicủachúngta.Kiếnthứctâmlýđúngđắnlàyếutốquantrọngđểtạonênmứcđộgắnbóvàcamkếtlâudàitrongcácdoanhnghiệp.

ÁPDỤNGTÂMLÝHỌCĐỂTẠORALỢINHUẬNSAUTHUẾ

Mặcdùchỉđượcxemlàphépđolườnghiệuquảhoạtđộngtàichính,nhưnglợinhuậnsauthuếcủamộtdoanhnghiệpđượctạothànhbởinhiềuyếutố.Khảnăngsinhlợitrongngắnhạnphảicânbằngvớihiệuquảtrongdàihạn.Cácbiệnphápđánhgiáchấtlượngsảnphẩm,mứcđộhàilòngcủakháchhàng,danh tiếngvàmốiquanhệvới cácquanchứcnhànước, tất cảđềucó liênquanđếnmức lợinhuậnsauthuế.Nhiềudoanhnghiệpnhậnrarằngmụctiêuquantrọnghơncảchínhlàduytrìđạođứcvàđónggópchocộngđồngđịaphương.

Cácmụctiêulợinhuậnphùhợpphảiđượcđềratrongcáccuộchọpquantrọng.Cácmụctiêusốngcònkhôngphảichỉởđómàcácnhàlãnhđạophảicùngvớinhânviênhìnhdungrachúngvàpháttriểncáccôngcụđểđánhgiámứcđộtiến triển.Họphảiứngdụngtâmlýhọcvàoviệcquảnlýnếumuốnđạtđượcmộtkếtquảkinhdoanhcóýnghĩa.Toàndoanhnghiệpcầnphảitiếnhànhthảoluậnđểthấyđượccáchthứcmàcácmụctiêulợinhuậnkhácnhaubổsungchonhau,yếutốnàocầnđượcưutiêntrongcácthỏahiệp,vàcáchthứcmàcácmụctiêulợinhuậngắnkếtmọingườivàcácnhómlàmviệctrongnỗlựcchung.

Page 16: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Tínhhaimặtcủatâmlýhọc(Ambivalencetowardpsychology)

Cácnhàquảnlýkhitiếpquảnvaitròlãnhđạođềunhậnrarằngconngườilànguồntàinguyênquýgiánhấtcủamộtdoanhnghiệp.Thôngquaconngười,cáckếhoạchđượcđưaravàđượcthựchiện,cácvấnđềđượcnhậnbiếtvàgiảiquyết,nhờđódoanhnghiệpđạtđượchiệuquảvàthànhcông.Nơilàmviệcphảilànơimọingườicótráchnhiệmgiảitrìnhvàtintưởnglẫnnhau.Bíquyếtđểcảitổcácdoanhnghiệplàthuhútnhântàivàgiànhđượcsựtậntụycủahọ.ArenSimsđãbắtđầubằngviệcthayđổicáchquảnlýđộcđoáncủangườitiềnnhiệm,“Tôibiếtrõlàbạnkhôngthểđiềuhànhhiệuquảmộtdoanhnghiệpnếuchỉcómộtngườiquyếtđịnhtấtcả”.

Trongquátrìnhpháttriểnnguồnnhânlựccủamộtdoanhnghiệp,cácnhàlãnhđạophảiđưamìnhvàmọingườihướngđếncáckỹnăngvềquanhệ conngười thayvì cáckỹnăngchuyênmônvà tàichính.Tuynhiên,nhiềunhàlãnhđạovẫncònhoàinghivềtâmlýhọc.Cáclýthuyếtvềkhảnănglãnhđạodườngnhưrấttổngquátvàtrừutượng,điềunàycànggiúpkhẳngđịnhrằngtâmlýhọcrấtkhácxasovớiyêucầuthậtsựcủacôngviệc.Dườngnhưcácnhàtâmlýhọcđềucónhiềumốiquantâmkhôngthựctếvềtổngthểconngười,mứcđộhàilòngtrongcôngviệc,việcgiảmcăngthẳng,nhữngcảmnhậnvềtìnhtrạnghạnhphúcvàkhỏemạnh;nhữngýtưởngcủahọkhôngtậptrungvàoviệc tạora lợi thếcạnhtranhtrongkinhdoanhvàgiảiquyếtcáccơnkhủnghoảng.Tâmlýhọcdườngnhưchẳngliênquanđếnkếtquảkinhdoanhcũngnhưnhữngvấnđềtrongthờiđạicủachúngta.

Cácnhàtâmlýhọcđãcóphảnứngvớinhữngquanniệmnày.Họđãchứngtỏđượcrằngviệcápdụngcácquytrìnhtuyểnchọnngườihợplýsẽgiúpdoanhnghiệptiếtkiệmđượchàngngànđô-lasovớiviệcsửdụngcácphươngphápphỏngvấnthôngthường.Kếtquảnghiêncứuđãchứngninhrằng,sựkếthợpsailầmgiữangườilaođộngvớicácnhómlàmviệcsẽgâylãngphítiềnbạccủadoanhnghiệp,vàđâyquảthựclànhữngchiphíđắtđỏ.

Việcứngdụngtâmlýhọckhôngchỉhoàntoànphùhợpvớinỗlựcđạtđượccácmụctiêuquantrọng,màcònkhẳngđịnhlạigiátrịcủatừngmụctiêu.Nhưchúngtasẽthấytrongcácchươngtiếptheo,conngườimuốnđạtđược thànhcông, cảmnhậnđược sự thắng lợikhihoàn thànhnhiệmvụ,và trởthànhmộtphầncủamộttậpthểlớnhơnchínhhọ;họtìmkiếmcácmụctiêuvàýkiếnphảnhồiđểcóthểđạtđượccácmụctiêuđó.Họcầncóthôngtinđểkhẳngđịnhnănglựcvàcôngsứccủamình.Quảthật,sựbấtmãntrongcôngviệcsẽtrởnênnhỏbésovớinỗilothấtnghiệp.Thấtnghiệpthườnglàmộtkinhnghiệmrấttồitệbởimộttrongnhữngnhucầucơbảncủaconngườilàđượclàmviệc.Trongkhiđómộtsốngườicónhữngnhucầucaohơn,tấtcảmọingườitrongchúngtađềukhátkhaocóđượccảmgiáctựhàilòngkhihoànthànhtốtmộtnhiệmvụvàđượcmọingườicoitrọng.

Vấnđềthườngthấyởnhiềudoanhnghiệplàhọkhôngđánhgiávàkhẳngđịnhrõđượcmụctiêuchủyếucủamình.Nhiềunhàquảnlýđượccholàkiênquyếtcũngrấtmơhồvềmụctiêuchủyếucủamình.Họrấtbậnrộn,chịunhiềusứcépvàphảilàmviệcrấtvấtvả,nhưngkhôngaibiếtđượclýdotại

Page 17: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

saovànguyênnhânởđâu.Họtrúẩntronghìnhảnh“hốihả”củadoanhnghiệp,họthựchiệnrấtnhiềucôngviệcnhưnglạilờđicácvấnđềvềmụctiêuvàtrọngtâm.Nhưngnếunhàlãnhđạochỉbiếtlàmviệcchămchỉ,thìđókhôngphảilàgiảiphápchodoanhnghiệpngàynay.

Đoànkếtđểủnghộmụctiêucuốicùng

Ngaycảnhữngnhàquảnlýcóchủđíchvàmụctiêurõràngcũngthườngkhôngcótháiđộthíchhợpkhigiúpđỡngườilaođộngpháttriểncácmụctiêucánhâncủahọ.Họchorằngnhânviênsuynghĩvàcảmnhậngiốnghọ;rằngchỉcầnmộtbàiphátbiểusaubữatốisẽlàmsángtỏmọichuyệnvàgiúpmọingườiđiđến thốngnhấtvớinhau.Họphâncôngnhiệmvụvàđưa ra thờihạnhoàn thànhnhằmkhiếnchonhânviênluônbậnrộn,nhưnglạihiếmkhithảoluậnvềtầmnhìnđểtruyềncảmhứngvàtinhthầnhợpnhấtgiữamọingười.Sauđóchínhnhữngnhàquảnlýnàylạithanphiềnrằngnhânviênkhôngchútâmvàocôngviệc.Chúngtanênbiếtmộtkhíacạnhmớicủathuậtlãnhđạo:ngườilãnhđạophảigiúpmọingườichútâmvàocôngviệc.

Mặcdùthườngđượcủnghộ,nhưngviệcmọingườiphảicamkếtđốivớicácmụctiêugiốngnhaulàkhôngthựctếvàkhóchấpnhận.Tuyrấthữuíchkhigắnkếtmọingườitinvàocácmụctiêuchungcủadoanhnghiệp,nhưngmụctiêucủabộphậntiếpthịsẽkhácvớimụctiêucủabộphậnsảnxuất.Nhữngthứkhiếnchonhânviênsảnxuấtthấycóđộnglựcvàhứngkhởilàmviệclạichẳngcóýnghĩagìđốivớicácnhânviênkhác.

Chúng taphảihiểu rằngcáccánhân, cácnhóm,cácbộphận trongdoanhnghiệpđềucóquanđiểm,mốiquantâmvàkhảnăngriêngcủahọ.Tuynhiên,sựđadạngnàykhôngđượcgâycảntrởchoviệcthựchiệncácmụctiêukinhdoanhcóthật.

Trênthựctế,cácnhàlãnhđạophảibiếtcáchsửdụngsựđadạngnàynhằmđềcaodoanhnghiệp.Điểmquan trọng làmục tiêuchủyếucủa tập thểvàcủacáccánhânphảiphùhợpvớinhau,nhưngkhôngnhấtthiếtphảigiốngnhau.Đểđạtđượcđiềunày,doanhnghiệpcầnphảitổchứcnhiềubuổithảoluậnvàtrưngcầuýkiếnđểhiểurõvàcùngnhaucủngcốcácmụctiêucủadoanhnghiệp,củacáctậpthểvàcánhân.

Cácbộphận,phòngban,nhómphảihiểurõnhữngkhíacạnhkhácnhautrongmụctiêukinhdoanhcủadoanhnghiệp,vàxácđịnhcácmụctiêucụthểnàomàbộphậnhọsẽđónggóphiệuquảnhất.TexasInstrumentsgọihànhđộng“chovànhận”đangdiễnragiữacácnhómnhânviênvàcácnhàđiềuhànhgiốngvớicácmụctiêucủahọvàtầmnhìntheokiểu“bắtbóng”củadoanhnghiệp.Cácnhómcầnpháttriểnmụctiêucủabảnthânphùhợpvớimụctiêucủadoanhnghiệp,nếukhônghọsẽcónguycơbịđàothải.Nhưngmụctiêucủamộtnhómphảiphùhợpvớikhảnăngvànguyệnvọngcủachínhnhómđó.Làmcáchnàođểnhânviêncóđủnănglựcvàđộnglựcđểđónggópchomụctiêuchungcủadoanhnghiệp?

Mụctiêucủamộttậpthểkhôngthểxemnhưmụctiêucủamộtcánhân.Tậpthểđócóthểđặtramụctiêulàtạoranhữngsảnphẩmchấtlượnghoànhảo.Cònmộtcánhâncóthểchorằngviệchọchỏi

Page 18: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

vàứngdụngcácphươngphápthốngkêvềkiểmsoátchấtlượnglàmụctiêuquantrọnghàngđầucủamình.Cánhândocamkếtthamgiavàoquátrìnhpháttriểnnàylàvìnógiúpngườiđótăngthunhập,cónhiềucơhộithăngtiến,hoặccóđượcsựủnghộcủatậpthểhoặcvìtấtcảnhữnglýdotrên.Nhânviêncầnphảinhậnbiếtđượcmứcđộphùhợpgiữamụctiêucủacánhânhọvớicácmụctiêuchungcủatậpthểvàcủadoanhnghiệp,đồngthờinângcaonhucầu,niềmtinvàkhátvọngcủabảnthân.

Kếtquảnghiêncứutâmlýchothấydoanhnghiệp,cáctậpthểvàcáccánhâncầnphảicócácmụctiêucụ thểđểcó thểđánhgiávànhậnđượcýkiếnphảnhồi thườngxuyên.Việccôngnhậnvàkhenthưởngchonhữngcánhânđạtđượccácmụctiêuđềranêndiễnrathườngxuyênvàcôngkhai,vànhưchúngtôisẽthảoluậnởChương5và6,ngườilãnhđạonêncủngcốcácmụctiêubổsungchonhaucủacáctậpthểvàcánhântrongdoanhnghiệp.

Nhàlãnhđạokhôngnhấtthiếtphảichọnlựagiữaviệctrởthànhmộtnhàtâmlýhọcbiết thôngcảmvàmộtdoanhnhânđầyquyềnlực.Đểtạođộnglựcchocácmụctiêukinhdoanh,nhàlãnhđạocầnphảihếtsứcnhạycảmvàtinhtế.

Tâmlýdànhchovịtrílãnhđạothenchốt

Phảnứngvớisựthayđổi

-Giảiquyếtcăngthẳng.

-Xửlýnhữngcảmxúcmạnhmẽ.

-Đốimặtvớithấtbại.

-Đươngđầuvớisựnghingờ.

-Làmthayđổimộtngườibạn.

-Họccáchtậndụngnhữngthayđổiđangdiễnra.

-Khuyếnkhíchmọingườiđổimới.

Xácđịnhphươnghướng

-Giúpmọingườithấyđượcgiátrịkhilàmviệcchodoanhnghiệp.

-Đạtđượccamkếttrongtoàndoanhnghiệp.

-Truyềncảmhứngvềmộttầmnhìnchung.

-Tạoranhiềucáchphụcvụkháchhànghiệuquảhơn.

-Kếthợphàihòacácmụctiêucủacánhânvàtậpthể.

-Đạtđượcsựthốngnhấttừsựđadạng.

Page 19: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Đếnđích

-Biếncácdựđịnhthànhhànhđộngthựctế.

-Chuyểntừtrạngtháighétbỏsangtintưởng.

-Xâydựngcáctậpthểcótinhthầnhợptácvàhỗtrợchonhau.

-Pháttriểnnộilựcvàsựtintưởnglẫnnhau.

-Truyềnđạtthôngtinmộtcáchcóhiệuquả.

-Thảoluậnvàđưaraquyếtđịnhkinhdoanh.

-Giảiquyếtxungđột.

-Trởthànhngườitựchủ.

-Khôngngừnghoànthiệnbảnthân.

ĐẾNĐÍCH:HƠNCẢMỤCĐÍCHTỐTĐẸPBANĐẦU

Vìsaocóquánhiềudoanhnghiệpkhôngtrởthànhnơilàmviệclýtưởngnhưmongđợicủachúngtavàkhôngcungcấpchấtlượngdịchvụnhưmongđợicủakháchhàng?Vìsaohọkhôngđạtđượccácmụctiêuđãđềra?Câutrảlờichungnhấtlàdothiếuđộnglựcvàcácmụcđíchtốtđẹpbanđầu.Cácchủdoanhnghiệpchorằng“nếucácnhânviênchútâmhơnvàocôngviệccủamìnhthìdoanhnghiệpsẽcókhảnăngcạnhtranhhơn”.Còncácnhânviênthìchorằng“nếucácchủdoanhnghiệpkhôngquáthamlamthìchúngtôisẽcónhiềukhảnăngvàđộnglựchơnđểcốnghiến”.Đúnglà“haiphenày”đềukhôngcómụcđíchtốtđẹpbanđầuđểtrởnênhữuíchvàcôngbằng.

Bảnthânnguồnđộnglựcvàcácmụcđíchtốtđẹpbanđầuthườngkhôngphảilànguyênnhâncủanhữngsựviệcđãxảyra.Hầuhếtcácchủdoanhnghiệpđềumuốndoanhnghiệpcủamìnhlànơilàmviệclýtưởng.Cònngườilaođộngthìmuốnlàmnhữngcôngviệctốtnhất,cóchấtlượngcaođểkhôngphảihổthẹnvớihàngxóm,kháchhàngvìlàmviệcchomộtcôngtychuyêncungcấpnhữngsảnphẩmkémchấtlượng.Tuynhiên,cácmụcđíchtốtđẹpbanđầukhôngthểtựchuyểnthànhhànhđộngthựctế.Cácchủdoanhnghiệpgiữkínnhữngthôngtinmàhọcholàbímật,vàdođóđãvôtìnhtạorasựnghingờtrongdoanhnghiệp.Nhânviênthìkhóchịuvìđềxuấtcảithiệnchấtlượngsảnphẩmmàhọđưarakhôngđượcxemxét,từđóhạxuốngcácmụctiêuthấphơnhoặcthậmchíbộclộsựgiậndữcủahọbằngcáchđưarathịtrườngnhữngsảnphẩmkémchấtlượng.Mặcdùkhôngaimuốndoanhnghiệpbịchiarẽvàhoạtđộngkémhiệuquả,nhưngmọichuyệnsẽkếtthúctheocáchđó.

Sựthấtbạivàthànhcôngcủadoanhnghiệpphảiđượcxemxétbởinhữnglýdochung.Lòngtinvàtráchnhiệmthườngkhôngthuộcvềmộtcánhânhaymộtnhómnàođó.Mặcdùmọingườiđềucóchuyênmônvàcómụcđíchtốtđẹpbanđầu,nhưngcóthểcuốicùnghọsẽrơivàotìnhtrạnghiểulầmvàchốngđốilẫnnhau.Họphảibiếtkếthợpkhảnăngvànănglượngcủabảnthâncũngnhưcóđược

Page 20: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

mụcđíchtốtđẹpbanđầu.

Đểlãnhđạobằngcáchthiết lậpcácphươngpháplàmviệcđoànkếthơn,nhàquảnlýphảiamhiểuvềtâmlýhọc.Nếuhọchỉmuốncótinhthầntậpthểkhôngthìchưađủ,họphảicóýtưởng,cáchthứcvàkỹnăngđểtạoranó.Nhiềunhàquảnlýcókhảnănglàmviệcchânthành,hiệuquảvớingườikhác,nhưngvịtrílãnhđạocầnnhiềuhơnthếnữa.Nhàlãnhđạophảichỉrõđượctầmnhìnthựctếvàcókhảnăngthựchiệnnóđểmọingườitrongdoanhnghiệpnhậnthấyhọlàmộtđội,cóđủnănglựccũngnhưnhiệttìnhđểlàmviệcvớinhau.

Việcxâydựngmộtdoanhnghiệpcótinhthầntậpthểđòihỏicácnhàlãnhđạophảicóhiểubiếtvàkhảnăngtruyềncảmhứngchongườikhác.Họnênhiểuđượcbảnchấtcủatinhthầnlàmviệctậpthểvàcảmthấykhátkhaoxâydựngnó.Họphảibiếtđượccácquytrìnhthựctiễnđểthựchiệntầmnhìnđó,đồngthờiphảitựtinvàdũngcảmđểkiêntrìthựchiệncácýtưởngcủamình.Tuynhiên,cácnhàlãnhđạophảicókỹnăngứngxửnhằmthuyếtphụcvàlôikéonhânviênđểmọingườitinrằnghọcóthểtạorasựhợptácmạnhmẽhơnkhilàmviệccùngnhau.Tâmlýhọccóvaitròquantrọngtrongviệctạoracáchlàmviệcmớicầnthiếtchoviệcđạtđượccácmụctiêuhiệnnay.

Tâmlýhọccóthểgiúpcácnhàlãnhđạoxácđịnhđượcnhữngvấnđềcơbảnvềmụctiêuvàcáchthứcđểđạtđượcđiềuđó.Phầnhaisẽgiúpchúngtahiểuđượcnhữngmơướcvàkhátvọngđểpháttriểnnhữngýtưởngvàsựnghiệpcóýnghĩatrongđời.Nhàquảnlýkhôngchỉxácđịnhrõmụctiêucầnđạtđượcmàcònphảigiúpnhânviênhiểuđượcđịnhhướngcủadoanhnghiệpvàtìmhiểuxemnhânviêncómuốncùngnhauthựchiệnhaykhông.Phần3và4sẽchỉracáchđểmọingườihợptácvớinhautốtnhất,từđónhậnthứcrõkhátvọngcủatậpthểvàcủatừngcánhân.ChúngtachuyểnsangChương2đểtìmhiểucáckháiniệmvàkỹnăngtâmlýcơbảnđểnhậnbiếtđượccácmụctiêucầnđạtđượcvàpháttriểncáckếhoạchchung.

CreatedbyAMWord2CHM

Page 21: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

TÂMLÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠOàPhầnI.TÂMLÝHỌCĐỂLÃNHĐẠOTHÀNHCÔNG

Biếtđượcnhữngđiềutabiếtvàcảnhữngđiềutakhôngbiếtđómớithậtsựlàbiết.

KHỔNGTỬ

Thử tháchđặt rađốivớivai trò lãnhđạocủaRalphStrayerkhônggiốngnhưnhữnggìArdenSimsgặpphảiởGlobe.Strayerđãpháttriểncơsởkinhdoanhxúcxíchgiađình,JohnsonvilleFoods,thànhmộtdoanhnghiệpthànhcôngcóquymôtrêntrungbìnhvớitốcđộtăngtrưởng20%mỗinăm,nổitiếngvềchấtlượngvàđượccộngđồngưachuộng.Tuynhiên,ôngluôncảmthấybấtanvìcôngtyrấtdễbịtấncông.Cácnhàsảnxuấtlớncóthểchiếmthịphầnnhiềuhơn,còncácnhàsảnxuấtnhỏthìcóthểcungcấpdịchvụnhanhhơnvàtốthơn.Vàlolắnglớnnhấtchínhlàcácnhânviêndườngnhưchẳngquantâmđếnđiềuđó.

Strayer nhanh chóng nghĩ ra ý tưởng.Ôngmuốn nhân viên củamình phải hành động như loàingỗng,mỗingườiphảicótráchnhiệmdẫndắtvàhướngcôngtyvềphíatrước.Nhữnggìôngcólúcnàylàmộtđàntrâu,mànếukhôngcóngườilãnhđạo,chúngsẽbịthợsănbắnhạtừngconmột.Trảiquanhiềuthayđổi,Trayernhậnrarằnghọchỏichínhlàchìakhóađểcôngtycủaôngđạtđượckếtquảnhưmongmuốn.

Năm1990,mụctiêuvềchấtlượngsảnphẩm,biênlợinhuận,năngsuấtvàdoanhsốđãvượtxaconsốmàStrayerdựđoántrongnăm1980.Mộtbướcngoặtquantrọnglàkhảnăngmualạimộtđốithủcạnhtranhhùngmạnhvàonăm1985.Banđầu,Strayercảmthấydodự,vànếutựmìnhquyếtđịnh,hẳnôngđãtừchốithươngvụnày.Nhưngcácnhânviênđãcânnhắccácrủiro,nhucầuđàotạonhânviênmớivàkhảnăngmấthợpđồnglớnduynhấtcủathươngvụnày.MộtbuổithảoluậntrọnvẹnđãgiúpStrayervàcácnhânviêntinrằnghọcóthểkiểmsoátđượcrủiro;tinhthầntậpthểđócũnggiúpchoquátrìnhmởrộngcôngtyvượtxamongđợicủamọingười.

Nhưngđểcóđượctinhthầntậpthểmạnhmẽnàyđòihỏinhiềuyếutốkhácngoàiđộnglựcvàmụcđíchbanđầu.Việckêugọi,haythậmchíbắtbuộcmọingườiphảicótráchnhiệmhơnvẫnchưađủ.Strayerlàngườithấuhiểunhữngvấnđềcơbảncủalãnhđạo,việchọchỏivàthayđổiđónênbắtđầutừchínhbảnthânông.Làmsaocóthểmongchờngườikhácđạtđượcnhữngđiềumàôngchưatừngđạtđược?“Tôiđãtạoraphongcáchquảnlýlàkhôngđểnhânviênphảichịutráchnhiệm...Tôiđãtạoracôngty,nêntôicóthểgiảiquyếtnó...Sailầmkhôngphảicủaaikhác;màchínhlàcủatôi”.Strayerđãphảiphântíchphươngphápcủamìnhvàtìmcáchthayđổinó.

Ôngtanhậnrarằngmìnhđãquáchútrọngđếnkhíacạnhtàichínhcủacôngviệckinhdoanhnhưbiên lợi, thịphần,và lợinhuận trên tài sản.Conngười lànhữngcôngcụcóý thứcgiúpchodoanhnghiệptăngtrưởng.“Giờđây,chínhnhữngđiềuđãđưatôiđếnthànhcông-cáchquảnlýtậptrung,hành

Chương2.TÌMHIỂUVỀTÂMLÝHỌC

Page 22: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

xửtháiquá,cáchthứckinhdoanhđộcđoán-lạiđangtạoramôitrườnglàmviệckhiếntôithấykhóchịu”.

Ôngtabắtđầuthửnghiệmphươngphápđiềuhànhcôngtytheokhíacạnhtâmlý.Nhưnglúcđầu,ôngtađãsửdụngnhữngýtưởngsailầm.Ôngtatừbỏquyềnraquyếtđịnh,điềunàykhiếncácnhàquảnlýcấpdướicảmthấyhọphảisuyđoáncáchthứcmàôngđưaraquyếtđịnhvàthựchiệnnó.HọcảmthấymìnhđangđượcyêucầutrởthànhbảnsaocủaStrayer.NhữngkếhoạchmangtínhchiếnlượcvàchiếnthuậtcụthểmàStrayerđangdốcsứcthựchiệnđểbiếnJohnsonvilleFoodsthànhcôngtyhàngđầuthếgiớihầunhưkhôngphùhợpvớinhucầucủamộtcôngtyđangtăngtrưởng.

Saunhiềunămthấtbại,Strayerđãđúckếtđượcrằngôngphảitrởthànhmộtngườihướngdẫn.Ôngphảigiúpchonhânviêntrởthànhnhữngnhàtâmlý,nhữngngười“cóthểnhậnbiếthànhvicủabảnthân,xoaysởđượcvớinhữngthấtbại,chịutráchnhiệmvớinhữngrắcrốicủachínhmình”.Strayertạocơhộivàhỗtrợvềtinhthầnđểnhânviêngiảiquyếtnhữngvấnđềlớn.

Tạimộttrongcácphânxưởngcủacôngty,nhânviênphànnànvìphảităngcavàongàynghỉcuốituần.Strayerđãyêucầuhọphảitựgiảiquyếtvấnđềnày.Ngườilaođộngnhanhchóngpháthiệnralýdolàcácthiếtbịhoạtđộngchậmhơn30%thờigian,vàhọcóthểkhắcphụcđượcnguyênnhâncủanhữngsựcốnày.Sauđó,máymócchỉcònchậmdưới10%vàngườilaođộngcóthểtậnhưởngnhữngngàynghỉcuốituầncủamình.

Strayerbiếtrõlàôngtacóthểgiúpcácnhàquảnlývàngườilaođộngtựxoaysởbằngcáchtácđộngđếnmôitrườnglàmviệccủahọ.Quytrìnhđầutiênđượcđổimớilàchấtlượngsảnphẩm.Cácnhàquảnlýkhôngcònphảinếmthửsảnphẩm,thayvàođó,ngườilaođộngsẽlàmviệcnàyvàchịutráchnhiệmvềchấtlượngsảnphẩm.Họnhanhchóngtiếpnhậnnhiệmvụnày.Mộtnhómpháthiệncóvấnđềròrỉtrongbaobìđónggóichânkhông,họđãnghĩracácgiảiphápvàphốihợpvớinhàcungcấpđểkhắcphục.Sốlượngsảnphẩmxúcxíchbịhỏng,kémchấtlượnggiảmtừ5%xuốngcòn0.5%.

Strayernhậnthấyđượccáchthứcmàcácnhómtraoquyềnđểngườilaođộnggiảiquyếtvấnđề.Cácnhómmớithànhlậpkhắpdâychuyềnbắtđầunếmthửsảnphẩm.Họyêucầuđượccungcấpthôngtinvềchiphívàphảnứngcủakháchhàng.Họphảnhồitrựctiếpnhữngphànnàncủakháchhàng.Thayvìthanphiềnlẫnnhau,cácnhânviênđượchướngdẫnđểpháttriểncáctiêuchuẩnđánhgiáthànhtích,đốimặtvớicácnhânviênyếukém,hướngdẫnhọ,vànếucần,cóthểsathảihọ.Sauđó,ngườilaođộngphụtráchtuyểnchọnvàđàotạochonhữngngườimớivào.

Cácnhómcũngthúcđẩythayđổivềcơcấucủacôngty.Bộphậnkiểmtrachấtlượngphốihợpvớibộphậnsảnxuấtđểnângcaochấtlượngsảnphẩmthayvìđểđolườngnhưtrước.Phòngnhânsựtrởthànhđộingũrènluyệnkỹnăngvàpháttriểnconngười,cónhiệmvụgiúpđỡcácnhânviênthựchiệnnguyệnvọngvàkếhoạchcủamình.Cóhơn65%nhânviênthamgiavàoquátrìnhđàotạochínhthức.

Page 23: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Cáctiêuchuẩnvềthăngtiếntrongcôngviệccũngphảithayđổi.Khôngcònnữanhữngthôngđiệpnhư:Đểthăngtiếntrongcôngviệc,bạnphảitrởthànhmộtnhàquảnlýchuyêngiảiquyếtvấnđềcủangườikhác.Nhucầunàydànhchonhữngđiềuphốiviên,nhữngngườicóthểxâydựngcáchthứcgiảiquyếtvấnđềtheonhóm.Cólúc,Strayerđãxemnhẹcáckỹnăngchuyênmôn.Nhưngvềsau,côngtymởrộngconđườngthăngtiếnchocảkỹthuậtviênlẫnđiềuphốiviên.

Johnsonville chia lợinhuậndựa trênmứcđộhoàn thànhnhiệmvụ theomộtbảngđánhgiádochínhcácnhânviênthiếtkế,điềuhànhvàsửađổi.Nhữngngườiởcùngvịtrísẽnhậnxétvềmứcđộthànhthạocủangườilaođộngvàquyếtđịnhviệctănglươngchohọ.Tiềnthưởngđượctraochonhữngnhânviêncóthànhtíchsuấtsắcvànhữngngườihướngdẫncácphươngpháplàmviệcmớihiệuquả.ĐiềuphốiviênLeahFowlerđãphátbiểu,“Chúngtôithườngnóichuyệnvớinhautrêntinhthầngiữangườihướngdẫnvàngườithựchiện.Tấtcảchúngtôiđềunỗlựclàmviệctốthơn”.

Strayerđãcốgắng“trongnămnămcuốiđểloạibỏvịtrícủamìnhbằngcáchtạoramộtđộingũnhânviêntựchủ,cókhảnănggiảiquyếtkhókhăn,cótinhthầntráchnhiệm,vànhữngngườicósuynghĩđộclậpđểJohnsonvillecóthểtựhoạtđộng”.Giờđây,ngườilaođộngrấttậntâmvớicôngty,thậmchícònhơncảStrayer.Strayerđãnóivớivịtổnggiámđốcmớicủacôngtyrằnghãyđốixửvớiôngnhưmộtngườicốvấnhưởnglươngbìnhthường.Nhưngkhingườinàyđểlạichoôngmộtmẩutinnhắn“Tôimuốngặpôngởphònghọplúc8giờ15phút”,Strayerđãnổigiậnvìchorằngchẳngaicóthểralệnhchoôngkhiônglàngườiđãxâydựngvàcủngcốcôngty.Nhưngrồi,Strayercườinói,“Thậtchẳngdễdàngtừbỏquyềnđiềuhành...Anhtamuốntôiởđólúc8giờ15phút?Được,tốtthôitôisẽởđó”.

SỰCẦNTHIẾTPHẢITÌMHIỂUTÂMLÝHỌC

StrayervàcácnhàquảnlýkhácởJohnsonvilleSausageđãnhậnrarằnghọchỏichínhlàchìakhóadẫntới thànhcông.Khôngmộtkhẩuhiệumạnhmẽ,mộtcôngnghệhiệnđạinàocó thể thay thếđược.Thậtvậy,họphảitiếptụchọchỏi,khôngđểchosựthànhcônglàmhọtựmãnvàtrởthànhkẻthùcủachínhmình.Strayerkếtluận,“Thayđổilàcôngviệcthậtsựcủamỗinhàlãnhđạodoanhnghiệpbởivìthayđổilànóivềhiệntạivàtươnglai,chứkhôngphảivềquákhứ.Thayđổikhôngbaogiờcókếtthúc”.Côngtykhôngđượcngủquêntrênchiếnthắng.Cácnhómphảitiếptụclàmviệcdựatrênngânsáchcủanămsau,cácýtưởngvềsảnphẩmmới,kếhoạchsảnxuấtcủahômnay,lợinhuận,chiphívàchấtlượngcủahômqua.Họcũngphảithiếtkếlạicáchệthốngvàcơcấucủadoanhnghiệpđểchuẩnbịchotươnglai.

Việcamhiểuvề tâm lýhọcnhấnmạnhđếnkhảnăng thíchứngvàcải thiệndoanhnghiệpcủaStrayer và Johnsonville. Strayer ngày càng hiểu rõ hơn về thế mạnh cũng như nhược điểm củaJohnsonvillevàphảithửnghiệmcácphươngpháplàmviệcmớivớinhânviên.Ôngcầncótâmlývữngvàngvàmạnhmẽbởivìkhôngphảitấtcảcácthửnghiệmđềuthànhcông.Ôngkhôngthểhướngdẫnchonhânviêncáchlàmviệcthôngminhhơn,nhưngôngcóthểtạoramộtmôitrườnglàmviệcthuậnlợiđể

Page 24: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

ngườilaođộngtrởnêntựtinhơn,cókhảnăngtựđịnhhướngvàcóthểlàmviệccùngnhau.Sauđó,họsẽcósựchuẩnbịđểgiảiquyếtnhữngkhókhănvàthamgiavàoquátrìnhcảitiếnkhôngngừng,đâylàđiềucầnthiếtđểmanglạithànhcôngvangdộichoJohnsonsille.

Strayerpháthiệnrarằngthứquantrọngnhấtmàquátrìnhhọchỏidạychochúngtalàhãynhìnvàonhữnghànhđộngvàhànhvicủachínhmìnhđểhiểurõhơnvềcáchsống,cáchlàmviệcvàthựchiệncủachúngta.Việcgiúpđỡconngườipháttriểnđầyđủtiềmnăngcủahọkhôngnhữnglàmộttráchnhiệmvềđạođức,màcònlàmộtviệclàmhữuích.Cuộcsốnglàkhátvọng.Nhữngngườicótinhthầnhọchỏivàluônphấnđấulànhữngngườihạnhphúcvàlànhữngnhânviêngiỏi.Họcóócsángkiếnvàkhảnăngsángtạo,vànhữngcôngtymàhọlàmviệchiếmkhithiếusựchuẩnbị.

Tậptrungvàotâmlýhọc

NhữngnhàlãnhđạonhưStrayerphảicóđủnănglựctrítuệđểđốimặtvớinhữngvấnđềphứctạp.Họphảicócanđảmtháchthứcnhữngkhókhăntrướcmắtvàkiêntrìthựchiệnđổimới.Họphảilàngườiđángtincậyđểmọingườicóthểtintưởngvàlàmtheo.Nếumuốnyêucầungườikhácthayđổithìhọphảichứngminhđượcrằngbảnthânhọsẵnsàngthayđổi.Đểđượctintưởng,cácnhàlãnhđạophảilàmgương.

Khônggiống nhưStrayer, nhiều nhà quản lý có thamvọngkhôngnhận ra rằng họ cần phải làngườibiếtápdụngtâmlýhọcmộtcáchtinhtếđểđốimặtvớinhữngtháchthứcnày.Họvẫncònsuynghĩvàhànhđộngtheokiếnthứcchuyênmôncủamình.Họchỉdựatrênnhữnggìgầngũi,dễchịu.Họhyvọngcóthểápdụngnhữngkỹnăngmàhọđãthànhthạođểxửlýnhữngkhókhăntronglãnhđạo.

Mộtkỹsưhồitưởnglạiviệcôngđãphảicốgắngnhưthếnàođểcóthểhiểuđượcrằngôngtacầnphảibiếtvềtâmlýđểtrởthànhmộtnhàlãnhđạogiỏi.“Lầnđầutiênkhiphụtráchgiámsátmộtnhómkỹsư,tôiđãxemcôngviệccủangườiquảnlýgiốngnhưcôngviệccủamộtkỹsư.Tôiđãđọctấtcảcácbảngđánhgiácôngviệcvàcũngsẵnsàngđưaranhữnglờinhậnxétvềmứcđộhoànthànhcôngviệccủamọingười.Tôiđãnóivớimọingườimộtcáchchitiếtvềtấtcảnhữngviệcmàhọđãlàmđúngvàchưađúng.Trướcđây,chưacóaiđưaranhữngýkiếnphảnhồinhưthế.Nhữngviệclàmđóđãgiếtchếthọ,gầnnhưđãlàmkiệtquệtinhthầncủacảnhóm.Rõràng,tôikhôngphảilàmộtngườihướngdẫnkhéoléo.Dođó,tôirangoàitìmkiếmsựgiúpđỡ.Cuốicùng,khinhậnrarằng,giốngnhưngườitaphảihọccácđịnhluậtvậtlýđểtrởthànhkỹsưgiỏi,tôicũngphảihọccácquyluậtvềtâmlýđểtrởthànhmộtngườiquảnlýgiỏi”.

“Đâylàmộtbàihọcđánggiáđốivớitôi:Bạnkhôngthểchuyểnnhữngkỹnăngcóđượccủalĩnhvựcnàysanglĩnhvựckhác.Khisắpchuyểnsangmộtlĩnhvựcmới,bạnnêntìmhiểuvềlĩnhvựcđócàngnhiềucàngtốttrướckhithậtsựnhậnlời.Hãydànhthậtnhiềuthờigiantìmhiểuvềsựkhácbiệtgiữahailĩnhvựcđểtránhápdụngnhữngkinhnghiệmkhôngthậtsựphùhợp”.

Cácnhàlãnhđạocócơhộitạorasựkhácbiệt.Nhưnghọphảicókiếnthứctâmlýtinhtếbởivì

Page 25: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

côngcụđểtạorasựkhácbiệtnàychínhlàbảnthânhọ.Họphảidẫndắtmọingườitheocáchcủariêngmình.Họphảiđápứngđượccácyêucầu,nguyệnvọng,tiêuchuẩnđặcbiệtcủacácđồngnghiệpvàcủakháchhàng.Kỹnănglãnhđạocủahọphảigiúptậpthểhoànthànhnhiệmvụ,phụcvụkháchhàngvàcảmthấythànhcông.

Mặcdùkhảnăngchuyênmôn luônđượccoi trọng,nhưngkỹnăngvềconngườicũngrấtquantrọngchoquátrìnhlãnhđạo.Nhữngnhàquảnlývôcảm,íchkỷvàbảothủsẽkhôngnhậnđượcsựủnghộ trongnộibộđểcó thểvượtquanhững thử tháchhiện thời.Đểcó thể thôngcảmvàgiúpđỡmọingườitiếnbộđòihỏingườilãnhđạophảicóhiểubiếtsâurộngvềtâmlýhọc.Tâmlýhọccóthểgiúpbạnpháttriểncáchthứclãnhđạophùhợpvớibảnthânvàvớinhữngngườimàbạnmuốntruyềncảmhứnglàmviệc.

Cầnphảicókiếnthứctâmlýbàibản

Chođếnbâygiờ,vẫncónhiềunhàlãnhđạocốgắngpháttriểnbảnthânvàtậpthểcủamìnhmàkhôngchínhthứcthamkhảovềbộmôntâmlýhọc.HọdựatrênnhữngýtưởngvàgiátrịhọcđượctừcuộcsốnggiađìnhvàtừcôngYlệc.HọbắtchướcnhữngnhàlãnhđạothànhcôngvàcósứcảnhhưởnglớnnhưArdenSimsvàRalphStrayer.Họtìmhiểuvềnhữngngườicóhiểubiếtsâusắcđểlàmsángtỏsuynghĩcủamình.Nhưngphươngphápthửvàsainàychỉítrủirotrongcácgiaiđoạnpháttriểnchậm.Nhữngđòihỏingàycàngcaovàsựthayđổinhanhchóngcủacôngviệcngàynayđãbộclộđượckhuyếtđiểmcủacácphươngpháplãnhđạotruyềnthống.

Khikhôngchínhthứcthamkhảobộmôntâmlýhọc,mọingườikhôngchỉhọcđượcnhữngbàihọcvôgiátrị,màcònhọcđượcnhữngýtưởngthiếuhiệuquảvàlàmtăngthêmnhiềuthànhkiếnArdenSimsandRalphStrayerđãthểhiệnsựtiếcnuốikhihồitưởngvềnhữngkhởiđầusailầmcũngnhưsựlãngphíthờigianvàcôngsứccủahọkhitheođuổinhữngýtưởngrấtítcócơhộithànhcông.Chúngtakhôngmáymóclàmtheonhữngđiềumàngườitiềnnhiệmđãlàm,hoàncảnhcủachúngtabâygiờrấtkhácsovớihoàncảnhcủahọtrướcđây.Việclàmtheocácnhàlãnhđạothànhcôngkhôngcónghĩalàchúngtacóđượcsựthấuhiểunhưhọ,vàcũngkhôngcónghĩalàchúngtabiếtcáchứngdụngnó.

Tốcđộthayđổinhanhchóngđặtcácnhàlãnhđạovàonhữngtìnhhuốngmớilạvàphứctạpmàcácgiảipháptruyềnthốngkhôngthểápdụngđược.Điềuduynhấtmàchúngtabiếtđượcvềtươnglailànó sẽkhônggiốngvớihiện tại,và thậmchí sẽ rấtkhácbiệt.Nhà lãnhđạocần thửnghiệmcácýtưởngđểcóthểpháttriểnsuynghĩ,hoànthiệncáckỹnăng,đốimặtvớicácđịnhkiếnvàgiớihạncủabảnthânkhigiảiquyếtnhữngvấnđềmớiphátsinh.

Ngàynay,cácsảnphẩmphảiđượcnhanhchóngđưarathịtrườngtrướckhixuấthiệncạnhtranhvànhucầu tìmkiếmthếhệsảnphẩmkế tiếp.Kếtquả là thị trườngsẽkhôngcònchophépbộphậnnghiêncứuvàpháttriểnxâydựngsảnphẩmmẫu,khôngcònchophépbộphậnmarketingnghiêncứutiềmnăngbánhàng,vàcáckỹsưkhôngcòncóthểhọccáchđểsảnxuấtnó.Cácdoanhnghiệpphảithử

Page 26: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

nghiệmphươngphápđiềuhànhmới-nhữngphươngphápgiúpcảithiệnmôitrườnglàmviệcchứkhôngphảicảntrởnó.Nhàlãnhđạophảitạođiềukiệnđểcácchuyêngiathuộccácbộphậnkhácnhaucùnglàmviệcmộtcáchhiệuquảvàtrêntinhthầntươngtrợlẫnnhau.

Nhữngthayđổitolớntrongdoanhnghiệpđòihỏingườilãnhđạophảilinhhoạtvàcókhảnăngthíchứngcao.Dotìnhtrạngnhậpcưvàsựgiatănglựclượnglaođộng,nhânviênlàmviệctrongcáccôngtycủaMỹvàcácnướckháctrởnênngàycàngđadạngvềgiớitính,sắctộc,vănhóavàquốctịch.Sựchiarẽ,nghingờvàmộtsốvấnđềnhạycảmmớixuấthiệnđòihỏicácnhàlãnhđạophảiđốimặtnhưtìnhtrạngquấyrốitìnhdục,lạmdụngchứcquyềnvàbạolựcởnơilàmviệc.

Nhânviêncủanhiềucôngtyđượcphânbổởnhiềuvùngđịalýkhácnhaunênphảiphốihợpvớinhauquađiệnthoại,hệthốngmáytínhvàmáyfax.Họcóítcơhộitiếpxúcthânmậtvớinhauđểcảmthấymìnhlàthànhviêncủamộttổchức,đểtìmranhữngpháttriểnmớinhấtvàtựnguyệncốnghiếnchotổchức.

Cácmôhìnhlãnhđạovàtổchứctruyềnthốngngàycàngtrởnênlỗithờivàkhôngphùhợp.Việchọccáchlãnhđạotrởnênquantrọngvàphứctạpđếnmứckhôngcòncóthểápdụngnhữngphươngphápmangtínhmayrủithôngthường.Nhàlãnhđạocầnphảicósựkếthợpmớimẻgiữalýthuyếtvàthựchành,giữanghiêncứuvàquảnlýđểvượtquanhữngthửtháchtrongvaitròlãnhđạo.

HỌCHỎITHEOKINHNGHIỆM

Nhưng làmcáchnàonhàquản lý trở thànhnhà lãnhđạo?Kinhnghiệm làyếu tốhết sứcquantrọng.Khôngcóaiđượcsinhrađãbiếtcáchlãnhđạo.Nhưngchỉcókinhnghiệmthôithìchưađủ.Nhàquản lýphải biếnnhữngý tưởnghợp lý thànhhànhđộng thực tế, phải suynghĩvề tínhhữu ích củachúng,vàhọchỏitừnhữngkinhnghiệmcóđượctừviệcđó(XemMinhhọa2.1)

Cóquánhiềuý tưởngvà lý thuyếtđượccho là chỉ tồn tại trong sáchvởvà lớphọc,nơimọingườihọccáchsuynghĩvàtròchuyệntheocácphươngphápmớithúvị.Cònhànhđộngvàchiếnlượcthuộcvềthếgiớicủacácdoanhnghiệp,nơicácýtưởngđượcthựchiện.Lýthuyếtthườngkhôngthựctếvàchẳngmấyliênquanđếnthếgiớihànhđộng,hànhđộngnàyxuấtpháttừcảmgiácvàbảnnăngcủaconngười.Chúngtacầnphảidỡbỏbứctườngngăncáchgiữalýthuyếtvàthựctiễn.

Mốiquanhệsongsonggiữanhàlãnhđạovànhànghiêncứu

Nhànghiên cứuvà nhà lãnhđạo đều được cho là nhữngngười có cácmối quan tâmvà địnhhướngriêngbiệt.Nhưngthếgiớicủahànhđộngthựctếvàthếgiớinghiêncứulạibổsungchonhau.Từnhiềuthếkỷ,sứcmạnhkinh tếvàsự tiếnbộkhoahọc luônsonghànhcùngnhau.NgườiAiCậpcổ,ngườiHàLanthờiPhụchưngvàngườiMỹhiệnđạiđãrấttiếnbộtrongkhoahọcvàkinhdoanh.

KurtLewin:Nhàtâmhọcvànhàlãnhđạo

Page 27: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

KurtLewinlàmộtnhàlýluậnkiêntrì,độcđáovàcókhảnăngsángtạocao,ôngcóniềmđammêsâusắcđốivớitriếthọcvàcácphươngphápkhoahọc.Ôngcònlàmộtnhàtâmlýhọcnhânhậu,quantâmsâusắcđếnquátrìnhpháttriểntrithứcđểgiảiquyếtnhữngvấnđềnghiêmtrọngcủaxãhội.Ôngđãứngdụngnhữnghiểubiếtsâusắcvềtâmlýcủamìnhvàoquátrìnhpháttriểncácnhómvàcáctổchứccótácđộnglâudàiđếnsựthayđổivềtâmlývàtổchức.Làmộtnhàkhoahọccótầmnhìnvànhàlãnhđạocósứcảnhhưởngcao,KurtLewinđãmởranhiềulĩnhvựcmớichoviệcnghiêncứutâmlýhọc.

Năm1943,ôngđãkhuấyđộnggiớitâmlýhọckhipháchọađậmnétbứctranhcủatươnglai.“Mặcdùcácnghiêncứukhoahọcvềhìnhthứclàmviệctheonhómchỉmớiđượcthựchiệnvàinăm,nhưngtôikhôngdodựkhidựđoánrằnghìnhthứclàmviệctheonhóm-tứclàđiềuhànhconngườikhôngtheocáccánhânriênglẻ,màtheobốicảnhxãhộicủacácnhóm-sẽsớmtrởthànhmộttrongnhữnghiệntượngquantrọngnhấtcảtronglýthuyếtlẫnthựchành...Sẽkhôngcònhyvọngvềmộtthếgiớimớitốtđẹphơnnếukhôngcókiếnthứckhoahọcsâusắcvềchứcnăngcủalãnhđạovàvănhóa,vàcủacácyếutốcầnthiếtkháctrongđờisốngtậpthể”.

Đểđạtđượcđiềunày,việcpháttriểntâmlýhọcđòihỏiphảicósựhợptácchặtchẽgiữanhữngngườiđưa ra lý thuyết (nhà lý luận)vànhữngngười thựchành lý thuyếtđó.Điềunày“có thểđạtđược...nếunhàlýluậnkhôngnhìncácvấnđềứngdụngtheoáccảmcủamộtnhàtríthứcsáchvởhoặclosợvềcácvấnđềxãhội,vànếunhàtâmlýhọcứngdụngđónhậnrarằngkhôngcógìthựctếchobằngmộthọcthuyếthay”.Nhữngngườithựchànhsẽđểcácnhàlýluậnđươngđầuvớithựctếxãhội;còncácnhàlýluậnthìmangđếnchongườithựchànhsựhiểubiếtsâusắchơnvềcácvấnđềxãhội.

Giống như các nhà lãnh đạo tài giỏi khác,Lewin dẫn dắt nhân viên bằng cách tựmình làmgương.Ôngđếnnhữngnơimàngườikháckhôngdámđến.Ôngphát triểncácphươngphápnghiêncứuvềnhómvàvềvaitròlãnhđạo,nhữnglĩnhvựctrướcđâycácnhàtâmlýhọcchỉtìmhiểuvềlýthuyếtmàkhôngnghiêncứuthửnghiệmcẩnthận.ÔngđãtiếnhànhnghiêncứuvềcáchthứcmàviệcthảoluậnvàraquyếtđịnhtheonhómđigiúpmọingườitiếtkiệmlươngthựcủnghộlựclượngĐồngminhtrongThếchiếnthứII-nghiêncứuđócũnggiúptahiểurõhơnnguyênnhânvìsaolàmviệctheonhómlàcáchhiệuquảđểthayđổitháiđộvàhànhvicủacáccánhân.Ôngđãtiếnhànhnhiềunghiêncứuchứngminhrằngphươngpháplãnhđạodânthủlàsựlựachọnhợplýnhấtđểthaythếchocácnhàlãnhđạochuyênquyềnvàthiếukiểmsoát.Trongquátrìnhthửnghiệmnhữngýtưởngnày,Lewinvàcácđồngnghiệpcủaôngđãphảihướngdẫnmọingười,đồngthờipháttriểnmộtcáchchitiếtvàhoànthiệnhơnnhữnghiểubiếtvềphươngpháplãnhđạodânchủ.

Niềmđammêcủaôngcónguồngốcxãhộivàmangtínhcánhânsâusắc.LàmộtngườiDoTháiđượcsinhratạiĐứcnăm1890,ônghiểurõhơnaihếttìnhtrạngphânbiệtthủngtộc.ChánghétthônglệđòihỏisựphụctùngvềtrítuệcủacácgiáosưngườiĐức,cũngnhưtháiđộxalánhvàsựnhấnmạnhđếnđịavị,tôntitrậttựcủahọ,Lewinrấtcởimởvớisinhviênvàcácđồngnghiệpbấtchấpđịa

Page 28: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

vịcủamọingười.BịbuộcphảirờikhỏiquêhươngdophongtràoĐứcquốcxãôngnhanhchóngtiếpnhậnngônngữ,vănhóavàkhátvọngcủanướcMỹ-quêhươngthứhaicủaông.Ôngđãbảotrợchoanh traivànhữngngười tịnạnDoTháikhác,nhưngmẹôngkhôngchịu rờikhỏiquêhươngvìbàkhôngtinrằngmìnhđanggặpnguyhiểm.Sauchiếntranh,LewinmớibiếtrằngmẹôngđãbịchuyểnkhỏiHàLanvàbịgiếttrongmộttrạicủaĐứcquốcxã.Sauđó,Lewinđãnỗlựcgấpđôiđểtìmhiểubảnchấtcủanhữngđịnhkiến,củanhữngcuộcchiến tranhxâmlượcvàcáchthứcnhằmngănchặn,kiểmsoátvàđánhbạichúng.

Nhữngthànhtíchvàkhảnăngsángtạocủaôngđãthuhútcácsinhviênvàgiớihọcgiảtrẻtuổi.Nhữngbuổithảoluậnthânmậtthườngkéodàiđếnđêm;điềuthúvịlàýtưởngmớicóthểbậtrabấtcứlúcnào.Năm1945,MortonDeutschđãbịthuyếtphụcbởilòngnhiệthuyết,sựcuốnhútvànhữngýtưởngcủaLewinđếnnỗingaysaubuổiphỏngvấnđầutiênôngđãbiếtrằngmìnhsẽtrởthànhhọctròcủaLewin.LewincưxửvớiDeutschnhưmộtchuyêngiathậtsự,chophépanhnàythamdựcácbuổithảoluậncóchiềusâunóivềnhữngđịnhkiếnvàmộtsốvấnđềkhác,yêucầuanhtahoànthànhnhữngnhiệmvụquantrọng,vàđểanhtatựdolàmnhữngđiềumìnhmuốn.

MặcdùhoànthànhchươngtrìnhhọcsaukhiLewinquađời,nhưngsaugần50nămcốnghiếncholĩnhvựctâmlýxãhội,Deutschđãphátbiểu,“TôicảmthấymaymắnđượclàhọctròcủaLewin,vàhyvọnglà,nếucònsốngđếngiờphútnày,hẳnôngấysẽthấyhạnhphúcvàtựhàovềtôi”.Lewinđãbiếtcách truyềncảmhứngvà traoquyền tựquyếtđịnhchomọingườirất lâu trướckhiphươngpháplàmviệctheonhómtrởnênphổbiến.

Làmộtnhàlãnhđạothựctế,Lewinđãnhìnthấyđượctiềmnăngcủanỗlựctậpthể.ÔngtađãlàmviệcrấtchămchỉđểmởrộngsựủnghộđốivớiTrungtâmnghiêncứuđộnglựcnhóm(ResearchCenter forGroupDynamics)màôngđã thành lậpởHọcviệncôngnghệMassachusetts.Ngoài ra,LewinđãsánglậpvàgiữchứcđồngchủtịchủybanTươngquanCộngđồng(TheCommissiononCommunityInterrelations)đểsửdụngkiếnthứcnhằmgiảmnhẹcácđịnhkiến.Họcviêncủaôngbaogồmcảnhữngsinhviênlớntuổivàcácgiảngviêntrẻtuổi-nhữngngườiluôncởimởvớinhauvànhữngngườicóquanniệmtráingượcnhau.Ôngthíchthúvớinhữngcuộctranhluậnthânthiện.Ôngthườngchỉracáchđểhợpnhấtcácýkiếntráingượcmứcđộtươnghỗgiữaviệcnghiêncứuvàứngdụng.

MortonDeutschđãviếtrằngLewin“làmộtnhàkhoahọcsángtạo,làngườiđãlàmgiàuhiểubiếtcủachúngtavềđờisốngcánhânvàxãhộibằngnhữngkháiniệmvànghiêncứucủamình.Ônglàmộtnhàlãnhđạokhoahọc,làngườithúcđẩyvàtruyềncảmhứngchosinhviênđểhọtựlàmnhữngcôngviệcquantrọngcủabảnthân.Vàôngcònlàngườicótráchnhiệm,quantâmđếnxãhội,luôntìmcáchứngdụngnhữngýtưởngcủamìnhvàothựctếđểbiếnthếgiớithànhmộtmôitrườngsốngnhânđạohơnchotấtcảchúngta”.Mặcdùquađờinăm1947,chưatớihainămsaungàythànhlậpTrungtâmnghiêncứuđộnglựcnhóm,nhưngLewinđãthànhlậpđượcmộthọcviệncóảnhhưởngtolớnđến

Page 29: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

sựpháttriểncủalĩnhvựctâmlýhọcxãhộivàđónggópchođờisốngxãhộicủachúngta.

Đểđạthiệuquả,cảnhàlãnhđạolẫnnhànghiêncứucầnphảicótháiđộvàcáchthứclàmviệcphóngkhoánghơn,sẵnsàngtiếpthucáimới.Nhàlãnhđạophảihiểurõcácýtưởngđểsửdụngchúng;cònnhànghiêncứuphảithửnghiệmýtưởngcủamìnhvàonhữngtìnhhuốngthựctế.Nhàlãnhđạochỉquantâmđếnkếtquả,đặcbiệtlànhữngkếtquảcóthể“đolường”được;nhànghiêncứuthìphấnđấucóđượcnhữngtàiliệuchứngminhmộtcáchtỉmỉkếtquảcácthửnghiệmcủabảnthân.Cảnhàlãnhđạolẫnnhànghiêncứuđềucốgắngsửdụngnhữngkếtquảnàyđểlàmtăngthêmýtưởngvàsựtácđộngcủahọ.

RobertFreyđãphảitrởthànhngườithửnghiệmđểmanglạithànhcôngchocôngtysảnxuấtốngvàlonCincinatimàôngđãmuacáchđây10năm.Bịmấttinhthầnvìcáchlàmviệccủanhânviên,ôngđãpháttriểnvàtiếnhànhthửnghiệmrấtnhiềugiảthuyếtkhácnhau.Ôngdễdàngtìmrabộphậnnàocủacôngtycóvấnđề.Đólàdâychuyềnsảnxuấtlạchậu,khôngcólợinhuận,chiphílaođộngkhôngkiểmsoátđược,cáckháiniệmcôngviệccứngnhắc,vàkhôngcóquanhệcôngđoàn.Nhưngôngtựhỏi,đâulànguyênnhâncủanhữngkếtquảđángthấtvọngnàyvàcóthểlàmgìđểthayđổichúng?Làmộtkỹsư,ôngđãthựchiệnnhiềunghiêncứuvềthờigianvàchuyểnđộng.Ôngđặtmuamáymócmớinhưngkhônggiúpnhânviênhọccáchsửdụngchúnghợplý.Ôngtiếnhànhcắtgiảmlươngvàcôngđoàntổchứcđìnhcông.Ôngđãnângcaochấtlượngsảnphẩm.Robertthừanhận,“Tuynhiên,tôihầunhưluônphạmsailầm”.

Ôngbắtđầunhậnrarằng“Nhữnggìcôngtycầncólàbầukhôngkhílàmviệcthânthiệnvàhợptác,trongkhibầukhôngkhílúcnàylạiđầycăngthẳngvàthùdịch”.Ôngđọcnhiềusách,xemxétcáckếhoạchphânchialợinhuậndoanhnghiệp,vàphátbiểurằng,“Tôikhônglựachọnsởhữumộtcôngtyđểcómốiquanhệthùđịchvớinhânviêncủanó”.Tuynhiên,ôngcócảmgiáclàôngvànhânviêncủamìnhđangởtrongmộtcuộchônnhântồitệnhưnglạikhôngthểdứtrađược.

Nhờcókinhnghiệmlàmviệcởnhàxưởng trongsuốt thờigiandiễnrađìnhcôngmàôngbiếtđượcngườilaođộngđãphảilàmviệcvấtvảnhưthếnào.Nhânviênnóirằngôngkhôngchịulắngnghehọnênônghọccáchđểlắngnghe.Ôngvàngườilaođộngcùngnhauthamgiacáckhóahọcđểcảithiệnchấtlượngsảnphẩm.Ôngmởrộngkếhoạchphânchialợinhuậnvớinhữngkhoảntiềnlươnghợplýchonhânviên.NgườilaođộngvàFreddầndầntintưởngnhau,hợptácvớinhau,quantâmlẫnnhauvàquantâmđếnnhàmáy.

Lợinhuậnthuđượckháchậmnhưngkhichúngtănglênthìtìnhhìnhtrởnênsôinổi.Năm1989,trungbìnhtiềnthưởngchiếm36%tổngthunhậphàngnămcủangườilaođộng.Freyvàmọingườibiếtrằnghọđãvàongõcụt,nhưnghọtiếptụctranhluậncácvấnđềvàthửnghiệmcácphươngphápmới.Ngườilaođộngmuốnôngítcanthiệpvàocôngviệccủahọhơn.ĐổilạiRobertmuốnhọđảmbảocôngtyhoạtđộng liên tục tronggiaiđoạn sắp tới.Ôngvàmọingười trongnhàmáyđãhiểu ra rằngmột

Page 30: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

doanhnghiệpcầnphảikhôngngừngkiểmtratìnhhìnhhiệntạivàtiếnhànhthửnghiệmchotươnglai.

Nhàlãnhđạovànhànghiêncứucónhữngmốiquantâmriêng.Nhànghiêncứuchútrọngđếncácphươngphápchínhxáchơnđểđotácđộngcủacácýtưởng.Họthườngđúckếttừcácthửnghiệmđểđạtđượcnhữngkếtquảhợplýcóthểứngdụngtrongnhiềutìnhhuống.CòncácnhàlãnhđạonhưFreythườngthiênvềhànhđộng,làmviệcvànỗlựccaođộđểtạoratácđộnghiệuquảtrongtìnhhuốngcụthểcủamình.Tuynhiên,cảnhànghiêncứuvànhàlãnhđạođềuphảicócácýtưởngthôngninhvàhữudụngđểđơngiảnhóathựctếphứctạpvànhậnbiếtđượcnhữnghànhđộngtạorasựkhácbiệt.

Cácýtưởnghọchỏitừkinhnghiệm

Theomột nghiên cứu về cách học hỏi của các nhà quản lý, các tổng giám đốc cho biết kinhnghiệmthựctếrấtquantrọngchothànhcôngcủahọ.Việcđốimặtvớithửtháchđểxoaychuyểntìnhthếbắtđầutừconsốkhông,chuyểntừvịtríquảnlýdâychuyềnsangvịtrícốvấn,vàviệcchỉhuymộtlựclượnglaođộngđặcbiệtđòihỏicácnhàlãnhđạophảipháttriểnvàhọchỏi.Nhờsựcôngkíchcủaquátrìnhthửtháchthựctếnày,họdựatrênnguồnlựctrongnộibộcôngty,tăngcườnghiểubiết,vàđượcthửnghiệmcácphươngphápứngphómới.Haimươinămsau,họsẽhồitưởngmộtcáchsinhđộngquátrìnhtíchlũynhữngbàihọcgiátrị,quátrìnhpháttriểnkhảnăngvàcủngcốlòngtựtincủamình.Tuynhiên,mọingườicónhiềukinhnghiệm,thậmchítrảiquanhữngthửtháchkhókhăn,nhưnghọkhônghọchỏiđượcmấy.Nhiềungườikhôngcócơhộilýtưởngđểápdụngnhữngđiềuđãhọcvàothựctếnhằmchứngtỏkhảnănglãnhđạocủamình.Mọicôngviệcđềumangđếncơhộichovịtrílãnhđạonhưngthườngkhôngđượctậndụng.

Ý tưởngvàkinhnghiệmluônhỗ trợchonhau.Nhà lãnhđạophải thử tháchnhữngý tưởng lỗithời,vídụnhưviệccôngtymuốncạnhtranhtrênthịtrườngđòihỏicácnhânviênphảibiếtthiđuavớinhautạinơilàmviệc.Họphảicónhữngmôhìnhđúngđắnvềcáchlãnhđạovàxâydựngmộtdoanhnghiệpthànhcông;họphảivậndụngcácýtưởngvàgiátrịcủamìnhmộtcáchhiệuquả,đángtincậy.

Ýtưởngrấtcầnthiếtchoviệcphântíchcáctìnhhuống,xácđịnhnhữngviệcnênlàm,đưaracáckếhoạch,vàtạosựphấnkhíchđểduytrìhànhđộng.Trongkhuônkhổđó,conngườicóthểsửdụngkinhnghiệmcủamìnhđểnhậnđượcphảnhồivềmứcđộthànhcôngcủacácquyếtđịnhvàhànhđộngcủabảnthân.Cácýkiếnphảnhồicóthểcôngnhậnhoặcphủnhậnnhữngýtưởngmàhọsửdụngđểđịnhhướngchohànhđộngcủahọ.Bảnthânkinhnghiệmkhôngdạychochúngtađiềugì,chúngtachỉhọcđượctừviệcsửdụngýtưởngđểtậndụngtốtcáccơhộivàphảnảnhchúngdựatrênkinhnghiệmcóđược.

Vídụ,saunàybạnsẽbiếtvềlýthuyếthợptáclàcáchđểhiểuđượcbảnchấtcủatinhthầnlàmviệctậpthể.Ýtưởngđócóthểkhíchlệbạntiếnhànhcácthửnghiệmvàrútngắnkhoảngcáchgiữahìnhthứcvàmứcđộphốihợpgiữamọingườitrongnhómcủabạn.Tuynhiên,bạncầnphảicórấtnhiềukếhoạchđểcóthểứngdụngýtưởngđóvàothựctếmộtcáchhợplývàthíchđáng.Cácquytrìnhphải

Page 31: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

đồngthờithíchứngvớiconngườivàcácvấnđềcầngiảiquyết.

Việchọchỏinêndiễnra liên tụcvàkhôngngừng.Cần tăngcườngviệcđọcsáchvà thảo luậnnhằmápdụngcácýtưởngvàothựctếgiúpmọingườihiểuđầyđủhơnvềcáchlàmviệctrêntinhthầnhợptác.Khiđó,cácnhàlãnhđạosẽhiểubiếtsâusắchơnvàđượcchuẩnbịkỹhơnđểvậndụngthànhthạohơn.Việcchỉđạovàứngdụngcácýtưởngnhưhợptáclàhaimặtcủamộtvấnđề.

CÙNGHỌCHỎI

Việchọccáchlãnhđạothôngquaquátrìnhtìmhiểu,ứngdụngcácýtưởngvàothựctếvàđánhgiáchúngdựatrênkinhnghiệmđểpháttriểnkỹnăngvàsựtựtinlàcôngviệcvôcùngkhókhăn.Trởthànhmộtnhàlãnhđạolàđiềuphứctạpvàđòihỏikhắtkheđếnmứccầnphảicótinhthầnlàmviệctậpthể.Kếtquảnghiêncứuchothấymọingườihiểurõhơnvềcácýtưởngvàcáchsửdụngchúng,cũngnhưhọchỏiđượctừkinhnghiệmcủabảnthânnhờtraođổi,thảoluậnhoặctranhluậncùngnhau.

Cácnhàcốvấnvàđồngnghiệpsẽđưaracácgiátrịquantrọngvàcácquytrìnhhiệuquả,đồngthờihỗtrợđểhợpnhấtcácýtưởngmới.Nhiềungườicókhảnăngsửdụngcácýtưởngđadạngcủahọđểlậpracáckếhoạchhiệuquảvàthíchhợpvớitìnhhuốngcósẵn.Đểápdụngcácýtưởngchophùhợpvớiconngườivàhoàncảnh,nhàlãnhđạocầnphảirấtkhéoléovàthôngminh.Mọingườithườngkhôngnhìnthấyđượckhuyếtđiểmcủaanhđểthúnhậnnhữngthiếusót.Dưluậncóthểthổiphồngsựthànhcônghaythấtbạicủachúngta.Chúngtadễdàngtiếpnhậnýkiếnphảnhồitiêucựctừngườikhácnếuhọgiúpchúngtavậndụngýkiếnđóđểnângcaokhảnănglàmviệctrongtươnglai.

Tinhthầnlàmviệctậpthểmạnhmẽvừalàmụctiêuvừalàphươngtiệnđểchúngtahọccáchlãnhđạo.Đểtrởthànhmộtnhàlãnhđạocácnhàquảnlýphảicânnhắccácýtưởng,xemxétcácvấnđềvớicácđồngnghiệptincậy,họphảicóđượcsựủnghộcủanhiềungườiđểcóthểcanđảmchấpnhậnrủiro,đồngthờiphảinhậnđượcýkiếnđónggópvàcácđềxuấttừphíangườilaođộng.Phươngpháphọclàmlãnhđạosẽcủngcốthôngđiệpvềtinhthầntậpthểcủanhàlãnhđạođó.

Nghiêncứuhọchỏitậpthể

DavidJohnson,RogerJohnsonvàmộtsốnhànghiêncứukhácđãchứngminhđượcgiátrịcủacácmụctiêuchungvàviệchỗtrợlẫnnhautrongquátrìnhhọctập.Theothămdòtrên500sinhviên,phầnlớnchorằngviệccùngnhauhọchỏitrêntinhthầnhợptácsẽcólợihơnlàhọcmộtmìnhhoặccạnhtranhvớinhau.Kếtquảnàyápdụngchocảtrẻemlẫnngườilớn.

Cácmụctiêuchungsẽtạođiềukiệnthuậnlợichonhữngbuổithảoluậncởimởvàchocáchànhđộngtươngtáckhácđểgiúpmọingườihiểuđượcnhữngýtưởngmạnhmẽ,trừutượngđóchínhlàtinhthầnhợptác.Họthảoluậnvàtranhluậncácvấnđềđểlàmsángtỏcácnhầmlẫn,họphêbình,tranhcãivàtìmhiểucácýtưởng,họkếthợpviệchọctronghiệntạivớiquákhứ.Trongquátrìnhhọchỏicùngnhaumọingườivậndụngmứcđộtưduycaohơn,đưaranhiềucâuhỏihơn,xemxétvấnđềởnhiềuvịtríkhácnhau,bổsungquanđiểm,vàthamgiagiảiquyếtkhókhăn,tấtcảnhữngđiềunàysẽgiúphọhiểu

Page 32: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

rõvàđánhgiáđượcnhữngđiểmmạnhvànhữngđiểmcònhạnchếcủacácýtưởng.Conngườihọchỏithôngquacácýtưởngđượcgiảithíchvàthôngquaviệcgiảithíchcácýtưởng.Việctraođổivớinhaukhihọcchungrấtbổíchchomọingười,đâylàđiềumàbạnkhôngbaogiờcóđượckhihọcmộtmìnhhoặccạnhtranhvớinhau.

Thayđổibảnthân

Việccùngnhauhọchỏirấtcólợichonhucầutìnhcảmvàcánhânnhằmgiúpchúngtathayđổicáchlãnhđạovàlàmviệcvớingườikhác.Chúngtacóxuhướngtrungthànhmộtcáchcứngnhắcvớiquanđiểmcủamìnhvềcácmốiquanhệ,vàvớiniềmtinvềmứcđộthànhcôngcủamìnhkhilàmviệcvớingườikhác.Nhiềunhà lãnhđạođã thổiphồngvàđánhgiáquácaokhảnăngcũngnhư tầmảnhhưởngcủahọđốivớingườilaođộng.Cácýkiếnphảnhồivàýtưởngmớilàmthayđổithóiquencủachúngta,đòihỏichúngtaphảisuynghĩvềbảnthânvàcácmốiquanhệvớingườikháctheohướngmới,vàmởranhiềukhảnănghìnhthànhnhữnghànhviphùhợphơn.Việchọcchungkhuyếnkhíchmọingườiủnghộ,đónggópýkiếnvàthamgiagiảiquyếtkhókhăn,điềunàyrấtcầnthiếtchosựthayđổibảnthân.

Đểthayđổibảnthâncầnphảibiếttiếpthuquanđiểmvàýkiếnđónggópcủangườikhác.Cácđồngnghiệpcóthểủnghộbạnvềmặttìnhcảmvàgiúpbạngiảiquyếtkhókhănđểbiếncáckháiniệmtâmlýthànhnhữngthayđổicủabảnthân.Thôngquathảoluậnvớinhữngngườicócùngchứcvụvàvớinhânviên,nhàlãnhđạocóthểxácđịnhđượccácphươngpháplãnhđạomới,phùhợpvớiconngườivàhoàncảnhcủahọ.Việchọchỏivàsuynghĩmộtmìnhsẽkhôngđủđểtrởthànhmộtnhàlãnhđạotàigiỏi.

Hìnhthànhcácnhómhọctập

Bạncóthểthảoluậnmộtcáchthânmậtvớiđồngnghiệpvàbạnbèvềcácquanđiểmsẽđượctrìnhbàytrongcácchươngkếtiếpđểhiểurõhơnvàquyếtđịnhcáchthứcsửdụngchúng.Phươngphápthấuđáohơncảlàlậpramộtnhómhọctậpvớinhiệmvụrõràngđểhỗtrợnhautrởthànhnhữngnhàlãnhđạogiỏihơn.

Trongmỗinhómhọctập,cótừhaiđếnsáunhàquảnlýgặpnhauthườngxuyênđểbànvềnỗlựccủahọtrongviệcứngdụngcáckháiniệmtâmlývàoquátrìnhlãnhđạo,cũngnhưcủngcốkhảnăngvàsựtựtincủabảnthân.Họgiúpđỡvàhỗtrợnhauđểchiasẻcácvấnđề,chấpnhậnđểcácthànhviêncónhiềukinhnghiệmhơngiữvaitròcốvấnvàtrợlý,cũngnhưcùngnhauchiasẻtìnhbạnvàthànhcông.Nhómhọctậplànơiantoànđểcácthànhviêncóđượcsựủnghộ,sựquantâmvàtiếngcười,đểcủngcốquyếttâmtrởthànhnhữngnhàlãnhđạotàigiỏi.

Cácnhàquảnlýcoicácnhómhọctậpcủahọlànơiđểchiasẻthôngtin,ănmừngchiếnthắng,vàgiảiquyếtkhókhăn.Họcùngnhaulênkếhoạch,thiếtkế,đánhgiánhữngthànhquảmàmìnhđạtđượctrongquátrìnhpháttriểnphươngpháplàmviệcnhóm.Họđếnthămnơilàmviệccủanhauvàđưaraý

Page 33: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

kiếnđónggóp.

Cácnhómnàykhuyếnkhíchthảoluậnmangtínhchuyênnghiệp,ởđócácnhàquảnlýtrựctiếptraođổivớinhaumộtcáchchân thànhvềnhữngkhókhăn, thấtbại,vànhữngcơhộicóđượckhiởcươngvịlãnhđạo.Họtraođổivớinhaubằngnhữngthuậtngữcụthểvàrõrànghơnvềbảnchấtcủathuậtlãnhđạovàcáchthứcđểđạtđượcđiềuđó.Họdùngthứngônngữchung,chínhxácđểmôtảthuậtlãnhđạo,vàkếthợpchúngvớicácýtưởngvàphươngphápkhác.Thôngquathảoluận,giảithíchvàgiảngdạy,họmởrộngđượckiếnthứcvàcáckỹnăngvềlãnhđạovàtinhthầnlàmviệctậpthể.

Cácnhàquảnlýcùngnhauvạchracácchươngtrìnhvàhànhđộngđểcủngcốcácnhómvàvaitròlãnhđạocủamình.Họquyếtđịnhcáchchiasẻtầmnhìnvàcácchươngtrìnhđểcảithiệncáchthứcgiaotiếpvàxửlýxungđột.Họcùngchiasẻvuibuồn,vàhọchỏitừkinhnghiệmcủanhau.Khiứngdụngcáckháiniệmtâmlý,họtìmcáchhiểurõđượcbảnchấtcủatinhthầnlàmviệctậpthểvàcóđượcsựkhíchlệcầnthiếtđểtiếnhànhthửnghiệmcáckếhoạchphùhợpvớiconngườivàhoàncảnhcủamình.Cácbuổi thảo luậnvềmứcđộhiệuquảcủacácnỗ lực trướcđósẽgiúphọbiếtcáchđiềuchỉnhcáckếhoạchphùhợpvớitươnglai.

Cácnhàquảnlýquansátvàđónggópýkiếnchonhau.Hầuhếtcácnhàquảnlýđềukhôngđảmbảođượcsứcảnhhưởngcủahọđốivớinhânviên,vàchorằngnhânviênkhôngmuốnthẳngthắnvàchânthành.Cácnhàquảnlýcóthểđếnthămcácnhómlàmviệccủanhauvàđưaraýkiếnđónggóp,đánhgiá triểnvọngcủacôngtydựa trêncácđộnglựcsẵncóvànănglựccủangười lãnhđạo.Việcquansátvàđónggópýkiếnvớinhaunhấnmạnhrằngmọingườiđanggiúpđỡnhauhọchỏi.Khichỉranhữngsaisótvàvấnđềcủangườikhác,nhàquảnlýphảitỏratôntrọngvàphảihiểurằngmỗingườiđềucónhữngưunhượcđiểmriêng,đềucónhữngngàythuậnlợivànhữngngàykhókhăn.

NHÀLÃNHĐẠOBIẾTHỌCHỎI

Thôngthường,mọingườimongđợinhàlãnhđạolàngườiphảichứngtỏđượcbảnthâncónănglựcvàchịutráchnhiệm.Họphảilàngườimạnhmẽ,quyếtđoán,cóthểđưaracácquyếtđịnhtronglúckhókhănvàchịutráchnhiệmvớiquyếtđịnhcủamình.Họchỉđạođểmọiviệcđượchoànthành.

Nhữnghìnhảnhnàyngàycàngmấttácdụngvìcácdoanhnghiệpphảiđiềuchỉnhđểthíchnghivàkhôngngừngđổimới.ArdenSimsvàRalphStrayerkhôngchỉmuốncôngviệcđượchoànthành,màcònmuốnnhânviêntrongcôngtyphảicải thiệnchấtlượngsảnphẩmvàgiảmchiphísảnxuất.Hơnnữa,cáclợithếvềpháttriểnsảnphẩmmới,đổimớiphươngpháptiếpthị,vàsửdụngcôngnghệđểgiảmchiphíđangngàycàngtrởnênmongmanhvàkhôngtồntạiđượclâubởicácđốithủcạnhtranhcũngsẽnhanhchóngpháttriểncácsảnphẩmmớivàápdụngcôngnghệmớivàosảnxuất.Nhữnggìcầncólàmộttổchức,nơimọingườikhôngngừngnỗlựcđểcảitiếnchấtlượngsảnphẩmvàđápứngnhucầucủacácbêncóquyềnlợiliênquan.

Việckhôngngừngcảithiệnchấtlượngkhôngchỉlàmộtkhẩuhiệu,màcònlàđiềukiệncầnthiết

Page 34: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

cho sự tồn tại và thành công của doanhnghiệp.Đểphát triển và tiếp tục tồn tại đòi hỏi các doanhnghiệpphảicóđượcsựcamkếtvànỗlựctrọnvẹncủatoànthểnhânviên.

Nhàlãnhđạophảilàmviệcvớimọingườiđểmọingườimuốnlàmnhữngviệccầnlàm.Nhàlãnhđạophảiđưaraphánđoánhiệuquảvànỗlựckhôngngừngđểlàmgươngchonhânviên.Ngoàira,nhàlãnhđạocũngphảiđiđầutrongviệcsẵnsàngthayđổitưduy,tiếpthunhữngkiếnthứcmới.Đểxâydựnguytín,nhàlãnhđạokhôngchỉdựavàoquyềnhạnvànănglựccủamình,màcònphảiphụthuộcvàoviệctìmracácýtưởngmới,thửnghiệmcáccáchhànhxửmới,khôngngừngđổimớibảnthân,thúcđẩysựđổimớitrongcáchlàmviệccủanhânviên,vàcủadoanhnghiệp.

Việchọccáchứngdụngtâmlýhọcgiúptănggấpđôikhảnănglãnhđạo.Khiđó,cácnhàlãnhđạosẽtrởnênnhạycảmvàtinhtếhơnkhiđốixửvớinhânviên.Đồngthờicũngchứngtỏđượcmìnhlàtấmgươngchonhânviênnoitheo.

Việchọchỏigắnkếtnhàlãnhđạovànhânviênvớinhau.Ngàynay,đểtrởthànhnhàlãnhđạođòihỏingườiđóphảihọchỏivàpháttriển.Vấnđềquantrọngởchỗkhôngphảinhàlãnhđạođượctạorahoặcđượcsinhra,màchínhlàcáchthứchọkhôngngừngpháttriểnbảnthânkhiyêucầungườikháccùnghọchỏivàpháttriểnbảnthân.

Nhânviêncũngphảihọchỏi.CácnhàquảnlývànhânviêncủaJohnsonvillekhôngthểbiếnđổitừnhữngcontốttrongkếhoạchcủaStrayerthànhnhữngngườitựchủ,cókhảnăngtựquảnlýchỉtrongmộtđêm.Strayerđãphảiđàotạocácquảnlýcấpdướicủamìnhtrởthànhngườihướngdẫn-nhữngngườisẽlạihướngdẫncácnhânviênkháccáchthứcgiảiquyếtvấnđềvàhọchỏiđểtiếnbộ.

Việchọclàmộthànhtrìnhkhôngcóđiểmdừng.Strayerđãnói,“Khitôibắtđầuhiểurõvàcóthểgiảiquyếtthànhthạomộttìnhhuống,mộttìnhhuốngkhácsẽxuấthiệnđòihỏiphảicósựhiểubiếtmớivàphảihọchỏinhiềuhơn.Khitôihoànthànhmộtmụctiêu,mộtmụctiêumới,quantrọnghơn,khóđạtđượchơnsẽbắtđầuhìnhthành”.

Cũnggiốngnhưlãnhđạo,việcápdụngtâmlýhọclàmộtnhiệmvụphứctạpvàquantrọngđếnmứckhôngthểthựchiệnmộtmình.Việclãnhđạolàviệcchungđòihỏiphảicósựgópsứccủangườilãnhđạovàngườilaođộng.Tâmlýhọccũngvậybạnsẽtiếnbộhơnnhiềunếunhânviên,đồngnghiệpvàbạnbègiúpbạnpháttriểncáckỹnăngtâmlývàtăngcườngkhảnănglãnhđạocủamình.Việchọchỏisẽgắnkếtnhàlãnhđạovànhânviêntrênconđườngchungcủaquátrìnhtựkhámphánănglựcbảnthânvàpháttriểntinhthầntậpthể

CreatedbyAMWord2CHM

Page 35: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

TÂMLÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠO

Cóthểchúngtađếntừnhữngcontàukhácnhau,nhưnglúcnàytấtcảchúngtađangđứngtrêncùngmộtconthuyền

WHITNEYYOUNG,JR

Lãnhđạovànhânviênđềuphảiyêuthíchcôngviệcmàhọcầnlàmnếumuốndoanhnghiệpvượtquanhữngthửtháchhiệntại.Thậtmaymắnlàchúngtacóthểpháttriểnđượcnhữngdoanhnghiệpxứngđángvớisựtrungthànhđó,nhưngđểcóđượcnhữngdoanhnghiệpnhưthếđòihỏinhàlãnhđạophảisángtạo.Chương3sẽchochúngtathấyđiểmmấuchốtcủaviệclãnhđạocóhiệuquảlàpháttriểncácmốiquanhệgiúpđềcaocánhânvàcóíchchotậpthể.Nhàlãnhđạocóthểnhậnthấyđượcviệcxâydựngcácmốiquanhệnàyvàphấnđấutrởthànhmộtnhàlãnhđạothànhcônglàviệcrấthữuíchchobảnthânhọ.

Chương4trìnhbàycáchthứcmàngườilaođộngcóthểđápứngnhữngđòihỏicủacôngviệcđểđạtđượcthànhtích,trởthànhmộtphầntrongnỗlựclớnhơnvàcóảnhhưởngtrongquátrìnhcộngtácvớingườikhácđểđạtđượccácmụctiêucủadoanhnghiệp.Thôngquacácmốiquanhệmangtínhxâydựng,họsẽcủngcốsựtựtin, tạođượcsựủnghộtrongxãhộivàhoànthànhnhiệmvụ,mànếumộtmình,họkhôngthểnàolàmđược.Chương5trìnhbàychitiếtcáchthứcmàmộttầmnhìnchungcóthểgắnkếtcáccánhâncóphongcách,quanđiểm,mụctiêukhácnhauđểhọtinrằnghọcóthểcùngnhauđạtđượcgiátrịtiềmnăngcủacôngviệc,phụcvụkháchhàng,đồngthờicóđượcviệclàmvàmộtcuộcsốngđảmbảohơn.

Chương3.CAMKẾTLÃNHĐẠOChương4.XÂYDỰNGCAMKẾTChương5.PHÁTTRIỂNTẦMNHÌNVÀMỤCĐÍCHCHUNG

CreatedbyAMWord2CHM

PhầnII.ĐƯARAMỘTĐỊNHHƯỚNGCHUNG

Page 36: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

TÂMLÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠOàPhầnII.ĐƯARAMỘTĐỊNHHƯỚNGCHUNG

Bạnkhôngthểháiquảanhđàonếuđứngquylưnglạivớicây.

J.PIERPONTMORGAN

Tronggầnbathậpkỷ,MaryTjosvoldđãnỗlựchếtsứcđểtrởthànhnhàlãnhđạo.Côđãthayđổirất nhiều nguyên tắc trong cuộc hành trình này, nhưng cuối cùngMary đã phải quay lại với nhữngnguyêntắccũvànhữngbàihọccơbản.

SaumộtthờigianthamgiagiảngdạyởngoạiôChicagovàsauđólàtạithànhphốMinneapolis,Marynhậnrarằngđểthànhcôngtrongviệcgiảngdạy,côphảihướngdẫnvàtạođộnglựcđểhọcsinhmuốnhọc.Nếumộtmìnhcôlàmviệcchămđủthôichưađủ,màphảithuhútđượcsựquantâmcủahọcsinh.Chodùxuấtthântừhoàncảnhnào,cáchọcsinhtrunghọcluônlolắngtựhỏichúnglàaivàliệuchúngcóđượcchấpnhậnkhông.Maryphảitrởthành“hoạtnáoviên”,ngườibạnvàngườihướngdẫnchocáchọcsinhcủamình.

ĐốimặtvớitìnhtrạngphânbiệtđốixửnơilàmviệcvàvớicáchọcsinhngườiMỹgốcdađỏ,Maryđãtrởthànhmộtnhàhoạtđộngxãhộivềđổimớigiáodục.Côpháttriểnmộtchươngtrìnhtoánhọcmới, tổchứccácbuổihội thảophảnđốinhữngđịnhkiếnvềgiới tính,sắctộcvàmộtsốvấnđềkháctronggiáodục,tìmkiếmcácphươngphápgiáodụcmới.Đểlàmđượcđiềunày,côkhôngchỉthuhútvàkêugọisựủnghộcủacácnhàhoạtđộngxãhội,màcảcácnhàquảnlýdatrắnglẫncácthànhviênbangiámhiệu-nhữngngườicósứcmạnhđểtạorathayđổithậtsự.TừkinhnghệmcủabảnthânvàluậnáncủaDeanTjosvold,Marynhậnrarằng,nếumuốnthayđổithànhcông,côkhôngđượcphéplàmtổnhạihìnhảnhxãhộicủanhữngngườicóquyềnlựcbằngcáchxúcphạmvàtháchthứchọ.Bởinếuchúngtalàmtổnthươnghìnhảnhcủanhữngngườinày,họsẽđáptrảmộtcáchkhôngkhoannhượng.

Nhậnthấymìnhkhôngthíchhợplàmviệcởmộttrườnglâunăm,côấytrởlạitrườngđạihọcđểlấyhọcvịtiếnsĩvềquảntrịgiáodục.Maryđãthựchiệnýtưởngcủamẹchúngtôilàsửdụngkhuđấtcủabàngoạiđểxâydựngmộttrungtâmchongườigià,ngườitàntậtsinhsốngvàhọctập.Bàngoạicủachúngtôilàmộtytá-ngườiluônlấyviệcchămsócngườikháclàmlẽsống.Trongsuốtthờikỳsuythoái,bàkhôngbaogiờxuađuổimộtngườithiếuănnàochodùbịhàngxómphảnđối.Ởtuổi70,bàvẫnchămsócnhữngngườiởtuổi80.

Đểthựchiệný tưởngcủamẹchúngtôiđòihỏiphảicómột tâmlývữngvàng,sự linhhoạtvàquyết tâmcaođộ:nhữngbuổigặpgỡ triềnmiềnvới cácquan chức chínhphủ,ngânhàngvànhữngngườichovaythếchấp,tiếpxúcvớinhiềunhàlãnhđạo,vàchỉmộtvàitrongsốhọtạođiềukiệnđểdựántiếntriển.Maryvàmẹchúngtôiđãphảithươnglượngvàsửađổiđểcóđượcgiấychứngnhậncầnthiết,cóđượcsựchấpthuậncủachínhphủvàđượchỗtrợkinhphí.Họđãlàmviệctrongnhiềunămmà

Chương3.CAMKẾTLÃNHĐẠO

Page 37: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

khônghềcósựbảođảmnàovềkếtquảcôngviệc.Việclàmcủahọđòihỏiphảicóniềmtinvàobảnthânvàngườikhác,phảibiếtchấpnhậnrủiro,vàmộttầmnhìndàihạn.

Saukhihoànthànhtrungtâmandưỡngchongườigiàvànơiởchongườithiểunăng,Marytiếptụcxâycáccănhộdànhchocácgiađình,mộtngôinhàchotrẻbịthiểunăng,cănhộdànhchongườigià, nhà tập thể dành cho người trưởng thành bị thiểu năng, và nhà dành cho những người bị bệnhAliheimer.Marylàngườicóchuyênmônvàphảihọccáchquảnlý.Khitổchứcmởrộng,Maryđốimặtvớithửtháchlàphảihọccáchtrởthànhmộtnhàlãnhđạo.

Làngườipháttriểndựán,Maryđãphảitựmìnhthựchiệnrấtnhiềucôngviệcđểgiữchodựántiếptụcđượctriểnkhai.DođóviệcMaryphảiquantâmđếntấtcảcáckhíacạnhcủadoanhnghiệp,phảicungcấpdịchvụchokháchhànglàmộtđiềuhiểnnhiên.Maryđãdànhrấtnhiềuthờigianlàmviệcvớikháchhàngbởivìcôấynhậnthấyđólàviệclàmcóíchvàmuốnlàmgươngchonhânviên.Tuynhiên,côcũngđãnhiềulầnthấtbại.Bởivì,dùđãcốgắnghếtsứcnhưngMarykhôngthểcómặtởmọinơivàlàmnhiềuviệccùngmộtlúc.

ĐặcbiệtkhidoanhnghiệppháttriểnvàmởrộngranhiềunơikhácrõràngMarykhôngthểnàocóthểxửlýtấtcảcácvấnđềquantrọng.Cóquánhiềuýtưởngvàkếhoạchmàcôphảigiảiquyết.Marynhậnrarằng,mọinhânviêncầnphảithamgiađảmbảochấtlượngvàdoanhnghiệpphảilàmộttổchứchướngtớikháchhàng.Côấysẽphảipháttriểnđượctổchứcđó.

Marysẽcósứcảnhhưởngmạnhmẽhơnkhithiếtlậpvănhóacôngty,giáodụcvàcácphươngpháphỗtrợgiúpnhânviênphụcvụkháchhàngvàquảnlýcôngviệc.MụcđíchcủaMarylàlàmchoýtưởngtrởnêndễnắmbắthơn,thiếtlậpcácgiớihạn,vàthuhútmọingườithamgiavàoquátrìnhhoạchđịnhchiếnlược.Maryhướngdẫnmọingườipháttriểncácnguyêntắcvềđịnhhướng,nhiệmvụ,giátrị,mụctiêuvàchuẩnmựcđạođứccủacôngty.Côấyđãđầutưrấtnhiềuthờigianvàcôngsứcđểthayđổitừmộtcôngtycócấutrúcphâncấpphứctạpthànhmộtcôngtydựatrênnềntảngtậpthểvàcóvănhóacao.

Đểtrởthànhmộtnhàlãnhđạo,conngườiphảitrảiquarấtnhiềuthăngtrầm.VấnđềđốivớiMarylàphảiluônhọchỏi.Việcsởhữuvàđiềuhànhmộtcôngtyđòihỏiphảicókiếnthứcvàhiểubiếtsâurộngvềnhữnghoạtđộngcốtlõi,vềkinhdoanh,sựtinhtếđốivớimọingười,vàphảicókhảnăngpháttriểnmộtdoanhnghiệp.Côngviệc lãnhđạokhôngthểchỉhọc trongchốclátmàphảihọchỏikhôngngừng.Côđãhọcđượcrấtnhiềunhờđánhgiáđượcthànhcôngvàthấtbạicủamình,quacácbuổithảoluậnvớinhữngngườibạncócùngchuyênmônvàđịavị,vàchươngtrìnhđàotạobanămdànhchocácchủdoanhnghiệpnhỏởtrườngkinhdoanhHarvard.Nhàlãnhđạophảigiúpnhânviênhọchỏibởivìhọcũngphảiliêntụccậpnhậtnhữngkiếnthứcmớiđểnângcaokhảnănglàmviệc.Lãnhđạo,họcvàdạylàbayếutốgắnliềnvớinhau.

MộtbàihọckhácdànhchoMarycóthểnóiđơngiảnlà:nhàlãnhđạochỉcóthểthànhcôngkhi

Page 38: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

hợptácvớingườikhác.Mộtmìnhbạnkhôngthểnàolàmộtgiáoviêngiỏi,mộtnhàhoạtđộngxãhộitíchcực,mộtdoanhnhânthànhđạtvàmộtnhàlãnhđạothànhcông.Nhàlãnhđạolàmviệccùngvớinhânviênvà thôngquanhânviêncủahọ.Maryđãhọcđược từphátbiểucủaVirginiaWoolf,“Mộttrongnhữngdấuhiệuchothấytuổitrẻđiqualàsựxuấthiệnnhữngsuynghĩvềtìnhbạnvớingườikháckhichúngtatrởthànhmộtphầntrongsốhọ”.Việcghinhớsựphụthuộccủabạnvàongườikhácvàviệccủngcốnănglựcđểcùngnhauhoànthànhcôngviệckhônghềđơngiản,nhưnglàmộtphầncủanhữnglợiíchmàviệclãnhđạomanglạichobạn.

CHẤPNHẬNTHỬTHÁCHĐỂTRỞTHÀNHNHÀLÃNHĐẠO

Đểtrởthànhmộtnhàlãnhđạođòihỏiconngườiphảidồnmọitâmtrí,sứclựcvàođó.Nhàlãnhđạocầnphảiđammêvàkiêntrì,nếuchỉlàmviệcchămchỉhoặclàmtheocácbiếnđổisẽkhôngmanglạiđiềugì.Đốivớinhânviên,ngườilãnhđạophảichứngtỏmìnhlàngườicótâmhuyết,chânthànhvàquyếtđoán.Côngviệclãnhđạođòihỏingườilãnhđạophảilàmviệcrấtkiêntrìnếumuốntạosựkhácbiệt.Côngviệclãnhđạođòihỏinhiềuhơncôngviệcbìnhthườngkhác.

Lãnhđạokhôngphảilàviệcdànhchotấtcảmọingười.Ngaycảnhữngngườichọnconđườngtrởthànhlãnhđạocầnphảicamkếtdựatrênnhậnđịnhthựctếvềhaivấnđề.Cuộcsốngnàodànhchonhàlãnhđạovàhọphảilàmgìđểcóđượcthànhcông.Nhiềungườiđanghọclàmlãnhđạođãlạclốikhiápdụngcácmôtìnhlãnhđạocũ,khiếnchocảhọlẫnnhânviênđềuthấtbại.Nếuchấpnhậnthửtháchđểtrởthànhlãnhđạo,ngườiđócầncóniềmtinhợplý,khôngnênhyvọngvàonhữnggìquásứchoặcquákhaokhátđịavịvàtiềnbạc.

Ngườilãnhđạomuốnthửtháchđóphảiphùhợpvớihọ.Chừngnàochúngđápứngđượccácnhucầucủahọvàlàmtănggiátrịcủabảnthân,họsẽtrởnênhăngháihơn,mạnhmẽhơnvàcảmthấymãnnguyệnhơn.Trướckhicamkếttrởthànhmộtnhàlãnhđạo,bạnnênbiếtvềcácyêucầuđốivớingườiquảnlý,vàlợiíchmàcôngviệclãnhđạomangđếnchobảnthânđểhiểuđượcmìnhcóphảilàmẫungườisẽtìmthấysựmãnnguyệnkhiởvịtrílãnhđạohaykhông.

Tuynhiên,khôngdễgìcóthểtìmđượcđiểmchunggiữatínhcáchcủabạnvàvaitròcủangườilãnhđạo.Côngviệclãnhđạogiúpmọingườithấyhàilòngvớicáchoạtđộngvànhiệmvụmới.Ngườilãnhđạonênđặtmìnhvàovịtrícủanhânviênđểhiểurõhơnmongmuốncủahọ,từđócótácđộng,giúpđỡvànângcaogiátrịcủahọnhưmộtphầnquantrọngtrongmộttậpthểđểphụcvụkháchhàngtốthơn.

Cácnhànghiêncứuđãmôtảchitiếtcáchoạtđộngthườngngàycủanhàquảnlý,đãđịnhnghĩavàmôtảvaitròcủanhàlãnhđạovànhậnbiếtcácnhucầuvàmụcđíchmànhàlãnhđạocóthểđạtđược.Bạn có thể sửdụngkiến thứcnàyđểquyết định liệu bạn cómuốnđi theo conđường lãnhđạohaykhông,đồngthờiquyếtđịnhcáchthứcmàbạnsẽápdụngđểpháttriểnkhảnănglãnhđạocủamình.

CÔNGVIỆCHÀNGNGÀYCỦANHÀQUẢNLÝ

Page 39: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Hìnhảnhthườngthấyvềcácnhàquảnlývàđiềuhànhlànhữngôngchủngồiquansát,đưaranhậnđịnhdàihạn,đươngđầuvớinhữngvấnđềphứctạpvàraquyếtđịnh.Họthựchiệncácphântíchchínhxác,cácthảoluậnsâusắcvàđưaradựđoántươnglai.Nhàlãnhđạodùngquyềnhạnvàkhảnăngcủamìnhđểthựchiệncácquyếtđịnhvàduytrìsựpháttriểnthịnhvượngcủadoanhnghiệp.Khicần,họsẽralệnhvàyêucầumọingườituântheo,nhưngvẫnmuốnnhânviêntựnguyệnchấphànhyêucầucủamình,vàđôikhicònhỏiýkiếnnhânviên.Tuyđơnđộcởvịtrícaonhưngbùlạingườilãnhđạosẽcóđượcnhữngphầnthưởngxứngđángchocôngviệcđiềuhànhvàtạoralợinhuận.

Tuycómộtvàisựthậtđằngsaunhữngquanniệmtruyềnthốngnày,nhưngnókhácxavớicuộcsốngthựctếcủahầuhếtcácnhàlãnhđạo.Cácnghiêncứutrong40nămvềcáchsửdụngthờigiancủacácnhàgiámsát,nhàquảnlývànhàđiềuhànhchothấycácnhàlãnhđạodànhphầnlớnthờigianvàohoạtđộnggiaotiếpvàứngxửtrongtổchức.Côngviệccủangườiquảnlýlàquansát,khíchlệ,hướngdẫnvàlấylòngnhânviênđểhọhoànthànhnhiệmvụ.Họcótráchnhiệmphâncôngcôngviệc,độngviêntinhthần,đưarathờihạn,dỡbỏcácràocản,thamgiathảoluậncácvấnđềkhókhăn,vàgiúpđỡnhânviên trongquá trình làmviệc.Họphải luônhỗtrợvàhợptácvớinhânviên,đồngnghiệp,cấptrên,nhàcungcấpvàkháchhàng.Côngviệcquảnlýlàcôngviệcđòihỏikhắtkhevàphảicókiếnthứctâmlýphongphú.

Cácnghiêncứuchothấyngườigiámsátphảitiếpxúcvớikhoảngtừ25đến50ngườimỗingày.Thôngthường,cácnhàquảnlýíttiếpxúcvớinhânviên,nhưnghọphảilàmviệcnhiềuvớicácđốitácbênngoàicôngty.Nhàquảnlýthườngnóichuyệntrựctiếpvớimọingười,chiếmkhoảng75%thờigianlàmviệccủahọ.Thờigianlàmviệcmộtmìnhcủahọchiếm1,3thờigiantrongngày,nhưngmỗilầnthườngkhôngquánửagiờ.Mặcdùliêntụcnóichuyện,lắngnghevàtraođổithôngtin,nhưnghọítđưarayêucầuvàquyếtđịnh.

Cuộcsốngcủanhàđiềuhànhkhôngđược thanhbìnhnhưbức tranh thường thấy trongcácvănphòng.Nhàđiềuhànhphảirấtnhanhnhẹn,phảilàmnhiềuviệccùngmộtlúc.Kinhdoanhlànhữngbuổihộihọp,hộihọpvàhộihọp.Kếtquảnghiêncứuchothấycácnhàđiềuhànhdànhphầnlớnthờigianchocácbuổihọp,vàphầnlớntrongsốđólàtựphát.Mộtnghiêncứuchothấy,trongmộtngày,cácnhàđiềuhànhcóbốncuộchọptheokếhoạchvàbốncuộchọpngoàikếhoạch.

Mặcdùluônphànnànvềnhữngbuổihộihọpvàcôngviệcbịgiánđoạn,nhưngdườngnhưcácnhàquảnlýrất thíchthếgiớitươngtácđócủamình.Họquáđềcaothờigianlàmviệcmộtmìnhvàđánhgiáthấpthờigianlàmviệcchungvớingườikhác.Họthấyhứngthúvớicáchoạtđộngtươngtác,vàthấychánkhilàmviệcmộtmình.Khikhôngbịquấyrầy,nhiềunhàquảnlýđãtìmđếnnhânviênthayvìchịuđựngcảmgiácbịcáchlyvàcôđộctrongphònglàmviệc.Họnhậnthấyviệctraođổithúvịvàhiệuquảhơnsovớiviệcsuynghĩmộtmình.Cáchđâyvàinăm,mộtnhómcácnhàđiềuhànhcấpcaođồngýthamgiavàonghiêncứucủamộtsinhviênngànhquảntrịkinhdoanh,nhưnghọyêucầuanhtađặtcâuhỏitrựctiếpmặcdùviệchoànthànhbảngcâuhỏisẽíttốnthờigiancủahọhơn.

Page 40: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Cácnghiêncứutrướcđâyvềđờisốngcôngviệccủacácnhàquảnlýcóthểkhôngcònphùhợpvớicuộcsốngcủahầuhếtcácnhàquảnlýngàynay.Mỗinămtrôiqua,thếgiớicủanhàquảnlýngàycàngphụthuộcvàocácmốiquanhệcánhânnhiềuhơn,chiarẽhơnvàđòihỏicaohơn.Đểgiúpcôngtycủamìnhcạnhtranhđượctrênthịtrường,đápứngnhucầucủakháchhàngvềchấtlượngsảnphẩmvàdịchvụ,tuântheocácquyđịnhcủachínhphủ,gầngũivàcởimởhơnvớinhânviên,cácnhàquảnlýphảilàmviệcliêntụcvàchămchỉ.Họphảiphốihợpvớinhânviênđểtìmracácphươngphápmớinhằmcắtgiảmchiphívànângcaochấtlượngsảnphẩm.Bởivìkhiyêucầunhânviênphảibỏnhiềucôngsứchơnchocông tyvàkháchhàng,nhiềunhàquản lýcảm thấyhọphảicónghĩavụquan tâmnhiềuhơnđếnnhucầucủangườilaođộng.

Giốngnhưnhiềunghiêncứuhữuíchkhác,việcnghiêncứuvềcuộcsốngcủacácnhàquảnlýgiúptađốimặtvớihiệnthựcđãbịchekhuấtbởinhữnghìnhảnhlạchậu.Doanhnghiệpkhôngphảilàcỗmáyđượcxâydựngvàvậnhànhbởimộtvàilãnhđạocấpcao-nhữngngườichỉđưaraquyếtđịnhvàgâyảnhhưởng.Thayvàođó,doanhnghiệpphảiđượcxâydựngbởisựtươngtácgiữanhữngngườiởcácvị tríkhácnhau,cùngnhauamhiểunhữngvấnđềđang tồn tại,đươngđầuvớinhữngcơnkhủnghoảng,vàtiếnhànhthửnghiệmnhữnggiảipháphợplý.

Ngườiquảnlýkhôngphảilànhữngkiếntrúcsưhoạtđộngđộclập,vượtrangoàihoạtđộnghàngngàycủacôngty,màlànhữngthợxâyvànhữngcôngnhâncùngthamgiavàocáchoạtđộngđó.Họphảiđứngởvịtrítrungtâmcủanhómchứkhôngđứngởtrênnhìnxuống.Họchỉcóvaitròquantrọngkhilàmviệccùngvớinhữngngườixungquanh.Ngườiquảnlýnắmgiữvaitròtrungtâmcủaquátrìnhtraođổiliêntụcmàchúngtagọilàdoanhnghiệp.

Cácnghiêncứunàycũngchorằngnhàlãnhđạonêntránhphântíchquáchitiếtvàlênkếhoạchquácẩntrọng.Rõràng,cácdoanhnghiệptựmãnhoặccónguycơkhủnghoảngthườngkhôngcónhiềukếhoạchdàihạn.Nhưngviệccácnhàlãnhđạokhônglàmviệcmộtmìnhnhiềukhôngcónghĩalàhọkhôngcókếhoạch.Nhàlãnhđạophảilênkếhoạchchotươnglai,nhưngphảilàmđiềuđócùngvớinhữngngườikhác.

Đềxuấthànhđộng

Lậpmộtcuốnnhậtkýghichépcôngviệchàngngàycủabạn(xembảngbêndưới).Cuốnnhậtkýđượcchiathànhbacột:cộtthứnhấtghithờigian,cộtthứhaighinộidungcôngviệccầngiảiquyết,vàcộtthứbaghitênnhữngngườicùnglàmvớibạn.Vàocuốituần,bạnnênđánhgiálạinhữngcôngviệcđangthựchiệnvànhữngngườimàbạnđanghợptác.

Tínhtoánsốlượngcácbuổihọptrongkếhoạchvàngoàikếhoạch.Tổngkếtthờigianbạnđãlàmviệcmộtmìnhvàlàmchungvớingườikhác.Bạncóbấtngờvớikếtquảđókhông?Bạnsẽmôtảcôngviệccủamìnhlàđộclậphaycósựtươngtácvớingườikhác,cónằmngoàidựkiến,cóbịphânchiahaykhông?Bạndànhphần lớn thờigianphát triểndoanhnghiệpvàcáchệ thốngcủanó,phâncông

Page 41: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

côngviệcchomọingười,haygiảiquyếtcáckhókhănxảyđến?

Nhiềunhàquảnlýchútrọngđếnviệchoànthànhnhiệmvụđếnmứckhôngtậptrungvàodoanhnghiệp,vàocácmốiquanhệvàcáchệthốngcủanó.Bạncóphảilàmộttrongsốđókhông?

Nhậtkýcôngviệccủabạn

Thờigian–Vấnđềgiảiquyết–Nhữngngườicóliênquan

7:00AM

8:00

9:00

10:00

11:00

12:00PM

13:00

14:00

15:00

16:00

17:00

Nhậnxét:

ĐỐIMẶTVỚIVAITRÒLÃNHĐẠO

Nhàlãnhđạokhôngchỉlàmviệcchoquathờigianmàcònphảirấtnỗlựcđểthànhcông.Họphảicốgắngnhiềuhơncácnhàquảnlý-nhữngngườithamgiavàocáccuộcđốithoạihàngngàycủadoanhnghiệpvàduy trìhoạtđộngcủadoanhnghiệpbằngcách thamgiacácbuổihọp,đưara thờihạn,vàgiámsátnhânviênthựchiệncácnhiệmvụ.Họkhôngchỉquảnlýhiệntrạngmàcònphảitạorasựpháttriểntươnglaichodoanhnghiệp.

Mặcdùkhông thểhoàn toànđiềukhiểnđượcvậnmệnhcủamìnhcũngnhưcủa toànbộdoanhnghiệp,nhưngcácnhàlãnhđạocóthểpháttriểnmộtnhómchuyêndựđoánnhữngthayđổivàtinrằnghọcó thể thíchứngvà cải thiệnkhảnăngcủabản thânmình.Họ làmmới tổ chứcvà tìmkiếmcácphươngphápmớiđểmọingườilàmviệcchungvớinhaunhằmđạtcácthànhcôngtronghiệntại.Họhướngchúngtatrênconđườngmàchúngtachưatừngđitrướcđây.

Phầnnàysẽkiểmtracácđịnhnghĩavềthuậtlãnhđạo,cácđặcđiểmcủathuậtlãnhđạo,vàcách

Page 42: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

đánhgiácủanhânviênvềnhàlãnhđạo,đểtừđótậptrungvàonhữngđiềucóthểbiếnmộtnhàquảnlýthànhmộtnhà lãnhđạo.Nhà lãnhđạophải làmgìđểcóđược thànhcôngvàảnhhưởnglâudàiđếnngườikhác?

Địnhnghĩathuậtlãnhđạo

Theoquanđiểmtruyềnthống,ngườilãnhđạolàngườicósứcảnhhưởngvàlànguồnđộnglựcthúcđẩymộttậpthểhướngtớicácmụctiêuđãđềra.Làngườiđitiênphongtrongviệcnghiêncứuvềthuậtlãnhđạo,RogerStogdill,đãđịnhnghĩalãnhđạolà“quátrìnhtácđộngđếncáchoạtđộngcủamộtnhómcótổchức,trongnỗlựcđịnhhìnhvàhoànthànhcácmụctiêu”.Thuậtlãnhđạobaogồmcáchànhđộngnhằmthuhútsựthamgiacủacácthànhviêntrongnhómđểđịnhhướngvàsắpxếpcôngviệccủahọ.

Nhàlãnhđạolàngườicóuylựclớnvàcótinhthầnxâydựng.Họcónhiềuquyềnhạnvànhiềuảnhhưởnghơnsovớicác thànhviêncòn lại trongnhóm.Nhà lãnhđạophảidùngquyềnhạnvàkhảnăngthuyếtphụccủamìnhđểtácđộngđếnthànhcôngcủanhóm.

Trongbàiphân tíchvàđánhgiá toàndiệnvềcôngviệc lãnhđạo,BernardBassđãđịnhnghĩalãnhđạolàsựtươngtácgiữahaihaynhiềuthànhviêncủamộtnhómnhằmcơcấuhoặctáicơcấutìnhhuống,đồngthờithayđổinhậnthứcvàkỳvọngcủacácthànhviên.Cácnhàlãnhđạolàcáctácnhânthayđổi.Họthayđổiđộngcơthúcđẩyvàkhảnăngcủacácthànhviêntrongnhómđểtăngkhảnăngđạtđượccácmụctiêutươnglaicủacảnhóm.

Đặctrưngcủanhàlãnhđạo:cáckếtquảnghiêncứu

Câuhỏithườnggặplà:Đặcđiểmnàokhiếnnhàlãnhđạocósứcmạnhxâydựngđểkhuyếnkhíchnhânviênvàđưanhómcủamìnhđếnvớithànhcông?Họkhácnhưthếnàosovớinhữngnhàquảnlýkhôngcókhảnăngảnhhưởngtíchcực?Điềugìkhiếnhọtrởnênkhácbiệtsovớicácthànhviênkhác?Khôngcócâutrảlờithẳngthắnchonhữngcâuhỏithẳngthắnnày.

Nghiêncứuchothấycácnhàlãnhđạothườngcónhữngphẩmchấtkhiếnngườikhácaoước.Họthôngminh,cóniềmtinmạnhmẽvàobảnthân,dũngcảm,kiêntrì,cókhảnăngtựkiểmsoát,ănnóilưuloát,cókhảnăngngoạigiaotốt,vàđượcnhiềungườiyêumến.Họchuđáovàcótráchnhiệm,sẵnsàngchấpnhậnrủirokhigiảiquyếtkhókhăn,cưxửhợplýtrongmọitìnhhuống,biếtchấpnhậnthấtbại,vàbiếtcáchchỉđạođểcôngviệcđượchoàntất.

Nhưngdườngnhưkhôngcóphẩmchấtnàocóýnghĩađặcbiệtquantrọng.Ngaycảkhiđãkếthợpnhiềuphépđolườngdựatrêncáckỹthuậtđánhgiáphứctạp,cácphẩmchấtđócũngchỉchiếmkhôngquá20%mứcđộthayđổitrongtỷlệthăngtiến.Tínhcáchcánhâncóảnhhưởngđếnviệctrởthànhnhàlãnhđạotàigiỏi,nhưngnếuchỉcóthếthôithìchưađủ.Nhữngngườithỏamãnmộtsốđặcđiểmcủacôngviệclãnhđạocóthểtrởthànhnhàlãnhđạotrongmộtsốhoàncảnhnhấtđịnh,cònkhirơivàohoàncảnhkhácthìhọkhôngthể.Nhữngphẩmchấtnàycũngthườngthấyởnhữngnhàquảnlýkémthànhcông

Page 43: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

vànhânviêncủahọ.

Khảnănglãnhđạohiệuquảlàkhảnăngtạoratácđộngmangtínhxâydựngđểmộttậpthểcóthểthànhcônghơntrongtươnglai.Địnhnghĩanàychothấycácđặcđiểmquantrọngcủathuậtlãnhđạolàcácđặcđiểmvềứngxửgiữacáccánhân.Khôngcógìquálờikhinóirằngnhàlãnhđạolàngườirấtthôngminhvàdũngcảm,cóthểtácđộngđếncácthànhviêntrongnhómđểkhíchlệmọingườilàmviệcchămchỉvàcóhiệuquảhơn.Tuynhiên,cácnhàquảnlýcóthểsửdụngsựthôngminhcủamìnhđểtrởnênkiêucăngtựmãn,làmsuyyếuđộnglựcphấnđấu,vàgâycảntrởcácthànhviêntrongnhómhoànthànhnhiệmvụ.

Nhữngngườicókhảnăngnắmbắtđượcnhucầuvàmụctiêucủacácthànhviêntrongnhómvàcóthểđiềuchỉnhhànhvicủabảnthântheoxuhướngchungđósẽtrởthànhnhữngngườicókhảnănglãnhđạotrongnhiềuhoàncảnhkhácnhau.Cácnhàlãnhđạosẽtrưởngthànhtừmốiquantâmdànhchocáckếhoạchvàmụctiêucánhânchođếncáccamkếtvềgiátrịvànghĩavụthôngthườngnhằmđạtđượcchấtlượng,sựcôngbằngvàngưỡngmộcủamọingười.Thuậtlãnhđạobaogồmviệcgâyảnhhưởngvàtínhthànhcácmốiquanhệ;cònthànhcôngđòihỏiphảicókhảnăngứngxửvớimọingười.

Đặcđiểmcủanhàlãnhđạotrongcáchnhìncủanhânviên

Nhàlãnhđạolàngườicủahànhđộng;họsửdụngkhảnăngcủamìnhđểtạođộnglựcthúcđẩytinhthầnlàmviệccủanhânviên.Khôngphảichỉcókhảnăngvàtínhcáchmớibiếnhọthànhnhàlãnhđạo,màchínhlàcáchhọthểhiệnvàchuyểntảicácđặcđiểmnàyđếnnhânviên.Nhânviênkhôngphảilàngườichỉbiếtnhậnlệnhmộtcáchthụđộng,màcònphảibiếtđánhgiávàcóphảnứngvớicácquyếtđịnhcủalãnhđạo.

HainhànghiêncứuJimKouiesvàBarryPosneryêucầunhữngngười thamgiabìnhchọnxácđịnhđặcđiểmcủacácnhàlãnhđạogiỏi.Họbắtđầubằngcáchhỏiýkiến1.500nhàquảnlývềnhữnggiátrị,phẩmchất,vàtínhcáchnàocủacấptrênmàhọmuốncóvàngưỡngmộ.Cuộcphỏngvấntámtrămnhàquảnlýcấpcaotronglĩnhvựchànhchínhcôngcũngchokếtquảtươngtự.Mườilămngànnhàquảnlýđãthamgiamộtcuộckhảosátdựatrênkếtquảcủanhữngnghiêncứubanđầunày.

Hơnnửasốnhàquảnlýnàychorằngcácđặcđiểmcầncócủangườilãnhđạolàthànhthật,cótầmnhìnrộng,cókhảnăngảnhhưởngđếnngườikhác,vàphảitàigiỏi.Hơn80%cácnhàquảnlýchorằngthànhthậtlàđiềukiệncơbảnnhấtchovịtrílãnhđạo.Khilàmviệc,mọingườimuốnnghenhữnglờinóichânthậttừngườilãnhđạocủamình.Sựtintưởngcủanhânviênvàonhàlãnhđạođượchìnhthànhdựatrênkhảnăngcủanhàlãnhđạođókhiđốimặtvớithựctếvàtraođổicởimởvềtìnhhìnhvàcáctriểnvọngtươnglaicủadoanhnghiệp.Nhàlãnhđạovànhânviênnênhợptácvớinhaumộtcáchsángsuốt.

Thànhthật lànềntảngđểxâydựnguytínvàlòngtin.Nhàlãnhđạochomọingườibiếtnhữngviệchọmuốnlàmvàsauđóthựchiệnchúng.Họbàytỏcácýtưởng,hyvọngvànỗilocủamình,và

Page 44: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

hànhđộngphùhợpvớicácmụcđíchbanđầu.Tiêuchuẩnđạođứclànềnmóngcơbảnđểtrởthànhlãnhđạo.

Cácnhàquảnlýcũngchorằnglãnhđạocủahọnêncótầmnhìnrộng.Nhàlãnhđạophảiđốimặtvớikhókhăntrongquákhứvàthửtháchtronghiệntại,đồngthờicũngphảiđịnhhướngđượccáchthứcmàtậpthểvàdoanhnghiệpcầnthayđổiđể trởnênhiệuquảhơntrongtươnglai.Doanhnghiệpnàokhôngmuốnthayđổisẽnhanhchóngtrởnênlạchậuvàcónguycơbịđàothải.Nhàlãnhđạokhôngchỉđứngtạichỗvàđiềuhànhmọiviệc,màphảiđịnhhướngtươnglaichodoanhnghiệpcủamình.

Hơnnửasố lượngnhàquản lý thamgiaphỏngvấncho rằngngười lãnhđạophảicókhảnăngtruyềncảmhứngchongườikhác.Ngoàiviệcđịnhhướng,nhàlãnhđạocònphảicóquyếttâmvànhiệthuyếtđểthuyếtphụcmọingườirằnghướngđiđólàđúngđắn,xứngđángvàsẽthànhcông.Cácnhânviênđangtìmkiếmýnghĩavàmụcđíchcủacôngviệc.Nếulãnhđạocủahọkhôngtin,thìtạisaohọphảitin?

Lãnhđạophảilàngườitàigiỏi;nhânviênmuốntinrằnglãnhđạocủahọluônhiểuđượcnhữngviệchọđanglàm.Khôngaimuốnthamgiavàonhữnghoạtđộngkémhiệuquảvànhữngđịnhhướngsailầm.Họmuốnthamgiavàomộtcuộchànhtrìnhcóthểđưahọtớiđíchvànhàlãnhđạochínhlàngườisẽgiúphọđạtđượcđiềuđó.

Nhàlãnhđạosửdụngkhảnăngvàtínhcáchcánhânnhằmtạoảnhhưởngtíchcựcđểnhânviênvàdoanhnghiệpcủamìnhhoạtđộnghiệuquảhơntrongtươnglai.Rõràng,sựtháováttậntâmvàcanđảmlànhữngđặcđiểmhữuíchnhưngphảiđượcđặtvàocôngviệcđểngườilãnhđạovànhânviêncùnghànhđộngvàđạtđượcthànhcông.Bởivìcũnggiốngnhưcáiđẹp,vaitròlãnhđạosẽdongườixemquyếtđịnh.Phầntiếptheosẽnhấnmạnhrằngchínhmốiquanhệgiữanhàlãnhđạovànhânviênsẽcótácđộngtrựctiếphơnsovớicácđặcđiểmhaychiếnlượccủanhàlãnhđạođó.

Đặcđiểmcủanhàlãnhđạotrongcáchnhìncủanhânviên

Nhàlãnhđạolàngườicủahànhđộng;họsửdụngkhảnăngcủamìnhđểtạođộnglựcthúcđẩytinhthầnlàmviệccủanhânviên.Khôngphảichỉcókhảnăngvàtínhcáchmớibiếnhọthànhnhàlãnhđạo,màchínhlàcáchhọthểhiệnvàchuyểntảicácđặcđiểmnàyđếnnhânviên.Nhânviênkhôngphảilàngườichỉbiếtnhậnlệnhmộtcáchthụđộng,màcònphảibiếtđánhgiávàcóphảnứngvớicácquyếtđịnhcủalãnhđạo.

HainhànghiêncứuJimKouzesvàBarryPosneryêucầunhữngngười thamgiabìnhchọnxácđịnhđặcđiểmcủacácnhàlãnhđạogiỏi.Họbắtđầubằngcáchhỏiýkiến1.500nhàquảnlývềnhữnggiátrị,phẩmchấtvàtínhcáchnàocủacấptrênmàhọmuốncóvàngưỡngmộ.Cuộcphỏngvấntámtrămnhàquảnlýcấpcaotronglĩnhvựchànhchínhcôngcũngchokếtquảtươngtự.Mườilămngànnhàquảnlýđãthamgiamộtcuộckhảosátdựatrênkếtquảcủanhữngnghiêncứubanđầunày.

Hơnnửasốnhàquảnlýnàychorằngcácđặcđiểmcầncócủangườilãnhđạolàthànhthật,có

Page 45: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

tầmnhìnrộng,cókhảnăngảnhhưởngđếnngườikhác,vàphảitàigiỏi.Hơn80%cácnhàquảnlýchorằngthànhthậtlàđiềukiệncơbảnnhấtchovịfrílãnhđạo.Khilàmviệc,mọingườimuốnnghenhữnglờinóichânthậttừngườilãnhđạocủamình.Sựtintưởngcủanhânviênvàonhàlãnhđạođượchìnhthànhdựatrênkhảnăngcủanhàlãnhđạođókhiđốimặtvớithựctếvàtraođổicởimởvềtìnhhìnhvàcáctriểnvọngtươnglaicủadoanhnghiệp.Nhàlãnhđạovànhânviênnênhợptácvớinhaumộtcáchsángsuốt.

Thànhthật lànềntảngđểxâydựnguytínvàlòngtin.Nhàlãnhđạochomọingườibiếtnhữngviệchọmuốnlàmvàsauđóthựchiệnchúng.Họbàytỏcácýtưởng,hyvọngvànỗilosợcủamình,vàhànhđộngphùhợpvớicácmụcđíchbanđầu.Tiêuchuẩnđạođứclànềnmóngcơbảnđểtrởthànhlãnhđạo.

Cácnhàquảnlýcũngchorằnglãnhđạocủahọnêncótầmnhìnrộng.Nhàlãnhđạophảiđốimặtvớikhókhăntrongquákhứvàthửtháchtronghiệntại,đồngthờicũngphảiđịnhhướngđượccáchthứcmàtậpthểvàdoanhnghiệpcầnthayđổiđể trởnênhiệuquảhơntrongtươnglai.Doanhnghiệpnàokhôngmuônthayđổisẽnhanhchóngtrởnênlạchậuvàcónguycơbịđàothải.Nhàlãnhđạokhôngchỉđứngtạichỗvàđiềuhànhmọiviệc,màphảiđịnhhướngtươnglaichodoanhnghiệpcủamình.

Hơnnửasố lượngnhàquản lý thamgiaphỏngvấncho rằngngười lãnhđạophảicókhảnăngtruyềncảmhứngchongườikhác.Ngoàiviệcđịnhhướng,nhàlãnhđạocònphảicóquyếttâmvànhiệthuyếtđểthuyếtphụcmọingườirằnghướngđiđólàđúngđắn,xứngđángvàsẽthànhcông.Cácnhânviênđangtìmkiếmýnghĩavàmụcđíchcủacôngviệc.Nếulãnhđạocủahọkhôngtin,thìtạisaohọphảitin?

Lãnhđạophảilàngườitàigiỏi;nhânviênmuốntinrằnglãnhđạocủahọluônhiểuđượcnhữngviệchọđanglàm.Khôngaimuốnthamgiavàonhữnghoạtđộngkémhiệuquảvànhữngđịnhhướngsailầm.Họmuốnthamgiavàomộtcuộchànhtrìnhcóthểđưahọtớiđíchvànhàlãnhđạochínhlàngườisẽgiúphọđạtđượcđiềuđó.

Nhàlãnhđạosửdụngkhảnăngvàtínhcáchcánhânnhằmtạoảnhhưởngtíchcựcđểnhânviênvàdoanhnghiệpcủamìnhhoạtđộnghiệuquảhơntrongtươnglai.Rõràng,sựtháovát, tậntâmvàcanđảmlànhữngđặcđiểmhữuíchnhưngphảiđượcđặtvàocôngviệcđểngườilãnhđạovànhânviêncùnghànhđộngvàđạtđượcthànhcông.Bởivìcũnggiốngnhưcáiđẹp,vaitròlãnhđạosẽdongườixemquyếtđịnh.Phầntiếptheosẽnhấnmạnhrằngchínhmốiquanhệgiữanhàlãnhđạovànhânviênsẽcótácđộngtrựctiếphơnsovớicácđặcđiểmhaychiếnlượccủanhàlãnhđạođó.

VAITRÒLÃNHĐẠOGIỐNGNHƯMỐIQUANHỆ

Giốngnhưcâuhỏivềkhảnăngcủangườilãnhđạo,câuhỏithẳngthắnvềcácphươngphápmàngười lãnhđạo sửdụngđể traoquyền chonhânviênđã tạo ranhữngkết quảkhá tổngquát.Thôngthường,cácnhàlãnhđạophảiphânbổcôngviệcmộtcáchhợplý,khuyếnkhíchnhânviênthamgiavào

Page 46: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

quátrìnhraquyếtđịnh,sửdụngcóhiệuquảnhữnggiảiphápđểxửlýxungđột,nhưngcácphươngphápnàyvàmộtsốchiếnlượckháckhôngchứngtỏđượcvaitròquantrọngcủachúng.Nhìnchung,phongcáchhànhđộngđặctrưngcủacácnhàlãnhđạothườngkhôngmanglạikếtquảtốtđẹp.Thayvàođó,cácnhàlãnhđạophảicókhảnăngthíchnghicao,biếtápdụngcácchiếnlượcphùhợpvớiconngườivàhoàncảnh.Nhưngrấtkhóchứngminhđượckhinàocáchànhđộngcủanhàlãnhđạogiúpmanglạithànhcông.

Điềuquantrọngđượcpháthiệnchínhlàbảnchấtcủamốiquanhệgiữangườilãnhđạovànhânviêncủahọ.Thôngquacácmốiquanhệhợptácvàhữuích,ngườilãnhđạosẽtácđộngđếnnhânviêncủamìnhnhằmthúcđẩytinhthầnlàmviệccủahọ.Nếutinrằngcácnhàlãnhđạođangđứngvềphíahọ,làmviệcvì lợi íchcủahọ,cácnhânviênsẽsẵnlòngchịuảnhhưởngvàcảmthấycóquyềnhơn,cónhiềuđộnglựchơnđểlàmviệc.

Trongcácmốiquanhệtốtđẹp,nhânviênluôntinrằnglãnhđạolànhữngngườithànhthật, tàigiỏi,cótầmnhìnrộngvàcókhảnăngtruyềncảmhứngchongườikhác.Nếunghingờrằnglãnhđạocủahọđanglợidụnghọvìlợiíchcánhân,nhânviênsẽtrởnêncảnhgiácvàrơivàotrạngtháichánnản.Họnghingờnhữnghànhđộngcủangười lãnhđạo làkhông thành thật,họ lo lắngchocuộc sốngvàtươnglaicủabảnthân,vàcốgắngtìmkiếmcơhộiởnhữngnơikhácthayvìtậptrunglàmviệc.

Cácnhàlãnhđạocầncónhữngcộngsựtậntâmvàcótráchnhiệm.Mộtngườimàlúcnàocũngchỉcómộtmìnhtrênconđườnghướngtớitươnglaithìchắcchắnđókhôngphảilàmộtnhàlãnhđạo.Côngviệclãnhđạophảiđượcthựchiệnbởicácnhàlãnhđạovànhânviêncủahọ.Nguyênnhâncủathànhcônghaythấtbạilàởcácmốiquanhệcủahọ,ởcáchthứchọlàmviệcvớinhauđểđạtđượcmụcđích.

Côngviệclãnhđạođòihỏingườilãnhđạotraoquyềnvàhỗtrợchonhânviênsaukhiđãtraoquyềnchohọ.Ngoàira,côngviệcnàycònbaohàmcácmốiquanhệgiữacácnhânviênvớinhau.Cáchmàhọđốixửvớinhauảnhhưởngrấtnhiềuđếnsựtựnguyệnvàhiệuquảlàmviệc.Chìakhóađểthànhcôngtrongcôngviệclãnhđạolàphảicơcấuvàpháttriểncácmốiquanhệgiữacácnhânviênvớinhauđểhọhỗtrợnhaukhilàmviệc.Ngàynay,côngviệclãnhđạophứctạpvàkhókhănđếnmứcmộtngườikhôngthểthựchiệnđược,nóchỉthànhcôngkhicósựhợptáccủamọingười.

Nhàlãnhđạolàngườinuôidưỡngvàquảnlýcácmốiquanhệtrongmộttổchức.Họlàngườixâydựngnêncácmốiquanhệtốtđẹp,cầnthiếtchomộttổchứclinhhoạt,mạnhmẽ,biếttậndụngcơhộithayđổi.Khônggiốngnhưcácnhàquảnlý,nhàlãnhđạophảilàmchonhânviêncảmthấyhọđượcđịnhhướng,đượcgắnkếtvớinhau,đượctraoquyềnđểđạtđượcmụctiêuchung.

Cácnhàquảnlýthườngchỉchútrọngđếnviệcchỉđạođểmọiviệcđượcthựchiện,pháttriểnsảnphẩmmới,mởrộngthịphần,vàcắtgiảmchiphí.Nhưnglợithếcủasảnphẩmmớivàviệccắtgiảmchiphíchỉ tồntại trongthờigianngắn.Đối thủcạnhtranhcũngsẽnhanhchóngnghiêncứurasảnphẩm

Page 47: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

mới,sửdụngcôngnghệhiệnđạiđểcắtgiảmchiphívànângcaochấtlượngsảnphẩm,vàthamgiavàothịtrường.

Cácmốiquanhệtậpthểtốtđẹplàlợithếcạnhtranhlâudài.Đâylàyếutốquyếtđịnhmanglạisựthànhcôngchomộttổchức,quađóthôngtinsẽđượcchiasẻ,quátrìnhgiaotiếpdiễnra,cácvấnđềkhókhănđượctìmthấyvàgiảiquyết.Tinhthầnlàmviệctậpthểsẽgiúppháttriểncácsảnphẩmmới,cắtgiảmchiphí,nângcaochấtlượngsảnphẩm,tìmkiếmkháchhàngmới,đánhgiásựđadạngtrongsảnphẩm,vàđưaracáctiêuchuẩnđạođức.Tổchứcsẽthayđổivàtiếnbộkhicáccánhân,cácnhóm,cácbộphậnhợptácvớinhaumộtcáchcóhiệuquả.Cácnhàlãnhđạonhậnrarằnghọsẽtạora tácđộngliêntụcđốivớinhânviênthôngquaviệctăngcườngcácmốiquanhệ.

Tuynhiên,ýtưởngxâydựngkhảnănglãnhđạogiốngnhưmốiquanhệkhôngcónghĩaviệclãnhđạo làmộtgiảiphápđơngiản,nhanhchóng.Khôngkhí làmviệc tạicácdoanhnghiệphiệnnaykhácăngthẳngvàcónhiềuáplực,dođóviệcthiết lậpcácmốiquanhệtốtđẹptrongcôngviệcđòihỏiphảitốnrấtnhiềuthờigianvàcôngsức.Việcpháttriểncácmốiquanhệgiữalãnhđạovànhânviênlàmộtcuộchànhtrìnhkéodàiđòihỏiphảicósựnỗlựctừcảhaiphía.Nhưngbùlại,chúngtasẽcóđượcsựtôntrọng,tintưởnglẫnnhau,cóđượcsựtựtinvàthànhcông.

Cũngnhưcácmốiquanhệkhác,quátrìnhpháttriểnmốiquanhệgiữalãnhđạovànhânviênvừađơngiảnlạivừaphứctạp.Nóđơngiảnvìđượcxâydựngdựatrênniềmtinrằnglãnhđạovànhânviênđứngtrêncùngmộtchiếntuyến,rằnghọcóthểthànhcôngvàcácmụctiêucủahọlàphụcvụcholợiíchcủatấtcảmọingười.Họcũngcóthểthảoluậnvềnhữngkhácbiệtcủabảnthânvàthươnglượngcácthỏathuận.Tuynhiên,đâylàmộtcôngviệcphứctạpvìcácmụctiêuchungphải luônđượccủngcốbằngý tưởngchung,bằngcácphần thưởng,nhiệmvụ, tháiđộvàgiá trị,vàcònvìquá trình thươnglượngđòihỏiphảicósựhiểubiết,thôngcảm,sángtạovàthỏahiệp.Cácmốiquanhệlãnhđạocũngphảiđượcpháttriểndướiáplựcvềthờigianvàtínhhiệuquảcủamộttổchứchiệnđại.

Đểthayđổitừmộtkỹsưthànhmộtnhàlãnhđạo

Mộtkỹsưđãtómtắtbàihọccơbảncủaanhtavềcôngviệclãnhđạonhưsau:

“Đểthànhcôngtrêncươngvịlãnhđạo,tôiđãphảitừbỏnhiềunguyêntắccơbảncủamộtkỹsư.Dầndầntôinhậnrarằngbạncóthểtrởnêntàigiỏimàkhôngcầnphảicốgắngbiếtvềcôngviệccủanhânviênnhiềuhơnsovớihọ”.

“Tôicũngnhậnrarằng,khiquảnlýcácbằnghữuvànhữngngườicùngtranglứa,bạnphảixétđếncảmgiáccủahọ,bạnphảihiểulàmìnhkhôngthểđemhạnhphúcđếnchotấtcảmọingườivàkhôngphảilúcnàocũngchiếnthắng.Ítnhấtcómộtvàingườitrongsốhọtinrằnghọnênđứngởvịtrícủabạn.Nhưngphầnlớnnhữngngườicònlạiđềucầncósựlãnhđạo,vàsẵnsàngủnghộchongườinàobiếtđượcbảnthânmìnhsẽđivềđâu.Vềsau,tôicònhọcđượcmộtbàihọcquantrọngnữa,đólà

Page 48: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

giátrịmàngườilãnhđạovàngườikỹsưđónggópchomộttổchứclànhưnhau”.

TÌMTHẤYGIÁTRỊTRONGCÔNGVIỆCLÃNHĐẠO

Ngườilãnhđạolàtrungtâmcủaquátrìnhtraođổitrongcáctổchức,họsốngtrongmộtthếgiớicósựảnhhưởngqualạimạnhmẽgiữacáccánhân.Đểthànhcông,họphảixâydựnguytínvàthiếtlậpcácmốiquanhệhợptácvàhữuíchbằngchínhkhảnăngcủamình.Nhờđó,họcóthểgâyảnhhưởnglâudàiđếnnhânviên,thúcđẩynhânviênlàmviệcvànângcaocáckỹnăngcủacánhân.

Trướckhitiếpnhậnvịtrílãnhđạo,mọingườiđềumuốnbiếtcôngviệcnàysẽmanglạigìchohọ.Khinhậnthấyvịtrílãnhđạorấtxứngđángvàcóýnghĩa,họsẽcốgắngtrởthànhmộtnhàlãnhđạotàigiỏivàtậntụyhơn.Nhàlãnhđạocóthểđápứngcácnhucầucơbảncủanhânviênvàlấylàmhàilòngkhicóđónggóptrongnỗlựcchungvớimọingười.

Nhucầucơbảncủaconngười

Cảnhàlãnhđạolẫnnhânviênđềunhậnthấyrằngcôngviệccủatổchứclàrấtđánghàilòng,nóvượtlêntrênlợiíchvềvậtchất,vàgiúpđápứngnguyệnvọngcơbảncủanhàlãnhđạolàcótácđộngtíchcựcđếnmọingườivàpháttriểnkhảnăngcủahọ.Vịtrílãnhđạođặcbiệtcógiátrịtrongviệcthỏamãncácnhucầucơbảncủaconngườivềquyềnlực,đólàkhảnăngtácđộngvàảnhhưởngđếnngườikhác.NhữngbàiphátbiểucủahaivịtổngthốngHoaKỳFranklinD.RooseveltvàJohnF.Kennedycónhiềuhìnhảnhvàđềcậpđếnviệcgâytácđộngđếnngườikhác.

NhữngphátbiểuvềquyềnlựccủaFranklinD.RooseveltVàJohnF.Kennedy

HaivịtổngthốngcủaHoaKỳlàFranklinD.RooseveltvàJohnF.KennedyđãtácđộngsâusắcđếnnhiềuthếhệngườiMỹ.Thôngquacácbàiphátbiểuvàcáchoạtđộngcủamình,họđãthuyếtphụcngườidânMỹtinrằnghọcóthểtạorasựkhácbiệt,sauđâylàmộtsốnộidungthườngđượctríchdẫntừcácbàiphátbiểucủahọ:

Page 49: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

FranklinD.Roosevelt

-Tôitinrằngthứduynhấtmàchúngtanênsợlànỗisợhãicủachínhmình.

-Điềuduynhấtcảntrởchúngtanhìnthấytươnglaichínhlànhữngnghingờtronghiệntại.

-Hạnhphúcnằmởniềmvuicủanhữngthànhtựuđạtđượcvàtrongsựhồihộpcủanỗlựcsángtạo.

-Trongnhữngthờikhắckhókhănnày,chúngtacầnphảixâydựngkếhoạch...nhưngphảitheotrìnhtựtừthấplêncaochứkhôngphảitừcaoxuốngthấp,điềuđómộtlầnnữalạiđặtniềmtinvàonhữngngườinghèokhổdướiđáycủaxãhội.

-Chúngta,vàtấtcảnhữngngườitintưởngsâusắcvàotựdogiốngnhưchúngta,thàchếttrongdanhdựcònhơnsốngtrongtủinhục.

-Hãyluônnhớrằng,tấtcảchúngta,đặcbiệtlàbạnvàtôiđềulàconcháucủanhữngnhàcáchmạngvànhữngngườinhậpcư.

-Chúngtaphảiluônhyvọngvàtintưởngrằngcómộtcuộcsốnghạnhphúchơn,mộtthếgiớitốtđẹphơnđangchờđónchúngtaởphíatrước.

-Nếuvănminhlàphảitồntại,chúngtaphảitraudồikhoahọcvềcácmốiquanhệconngười-khảnăngđểtấtcảmọingười,mọidântộccóthểchungsốnghòabìnhtrongcùngmộtthếgiới.

Page 50: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

JohnF.Kennedy

-Nhữngngườiđượcnhậnnhiềuthìcũngphảicốnghiếnnhiều.

-Đừngbaogiờđàmphándosợhãi,màhãyđàmphánmộtcáchkhôngsợhãi.

-Bởivìkhôngxemnhẹsựdũngcảmcủanhữngngườiđãchết,chúngtacũngkhôngđượcquênhànhđộngcanđảmcủanhữngngườiđangsống.

-Nghịlực,niềmtin,sựtậntụycủachúngtatrongnỗlựcnàysẽsoisángđấtnướccủachúngtavàtấtcảnhữngaiphụcvụnó,vàrồiánhsángtừngọnlửađócóthểsoisángcảthếgiới.

-Nhữngngườikhôngcókhảnăngthựchiệncáchmạngtronghòabìnhchắcchắnsẽthựchiệnnóbằngbạolực.

-Vàvìthế,hỡinhữngngườiđồnghươngcủatôi,đừnghỏiđấtnướccóthểlàmgìchobạn,màhãyhỏibạncóthểlàmgìchođấtnước.

Ngoàira,nhữngđòihỏivàđiềukiệnđểtrởthànhmộtnhàlãnhđạogiỏisẽhìnhthànhnênnhucầuvềquyềnlực.Dùmuốnhaykhông,nhữngnhàlãnhđạothànhcôngcũngkhôngnênbộclộnhữnghammuốnquyềnlựccủamìnhvớingườikhác,màphảichegiấuvàkiểmsoátchúng.Nhữngnhàlãnhđạothànhcôngthỏamãnnhucầunàycủahọbằngcáchtácđộngkhéoléovàhợplýđểngườikhácthựchiệnthayhọ.

Dokhôngbịcảntrởbởicamkết làmviệcchungvớinhânviên,cácnhucầuquyềnlựcsẽpháhỏngvaitròlãnhđạo.Ngườitanhậnthấynhữngnhàquảnlýcóquyềnlựccaonhưngchỉbiếtlochobảnthânmìnhthườngtỏragiậndữvàđànápquámứcđểápđặtquyềnlựccủamình.Nhữngcáchthểhiệnhammuốnquyềnlựcnàysẽhủyhoạicảngườiquảnlý,nhânviênlẫntổchứcđó.

Thànhcôngchung

Hìnhảnhcácngườilãnhđạocóđượcsựkínhtrọngnhờthốngtrịvàđứngtrênngườikhácđangngàycànggâycảntrở,tuynhiên,nóvẫntiếptụcđượcduytrì.Vàothậpniên80,ngườilaođộngmuốnđượctôntrọngvàđượcđốixửchânthành,thậmchícònhơncảsựantoànvàlợiíchtàichínhcủabảnthân,nhưnglạichorằngmìnhkhôngnhậnđượcđiềuđó.Trongcáccuộckhảosátýkiến,chỉcómộtsốítngườiMỹnhậnxétlãnhđạocôngtycủahọlàngườichânthật.Bằngnhữnglờichỉtríchmạnhmẽrằngsếpcủahọluôntránhnécácvấnđềhoặchànhđộngnhưnhữngtênbạochúa,ngườilaođộngthểhiệnmongmuốncóđượcmộtngườilãnhđạouytínvàđángtincậy.

Bạncómuốnlãnhđạokhông?

Các nhu cầu, nguyện vọng để

Page 51: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Cuộcsốnghàngngày thànhcông

Sựtươngtácmạnhmẽgiữacáccánhânvớinhau

Chiarẽ

Cùnglênkếhoạch

Trungtâmcủahànhđộng

Giảiquyếtcáckhókhăn

Nhucầuquyềnlực

Cóảnhhưởngtíchcực

Thànhcôngchung

Thiếtlậpcácmốiquanhệ

Hướngtớitươnglai

Ngườilãnhđạokhôngđượcphéptựcoitìnhlàtrungtâm,họphảibiếtnghĩđếnngườikhácvàphảirộnglượng,vịtha.Mọingườiphảitìmthấygiátrịcủaviệclãnhđạonếumụcđíchcủahọlàlàmviệcchămchỉđểvượtquamọithửtháchvàpháttriểnbảnthânnhưnhữngnhàlãnhđạo.Nhưchúngtađãbiết, côngviệc lãnhđạo tạođiềukiệnđểđápứng cácnhu cầuquyền lực của conngười, nhưngnhữngnhucầunàyphảiđượcbộclộmộtcáchgầngũi,đúngmức.

Điềuquantrọnglànhàlãnhđạophảitậptrungvàolợiíchvàthànhquảchung.Nếuluônnghĩtớingườikhác,họsẽtìmhiểumứcđộchồngchéogiữanhucầuvàmụctiêucủahọvớinhucầuvàmụctiêucủanhânviên.Họsẽtìmkiếmvànhấnmạnhđếncácnhiệmvụvàmụctiêuchung-nhữngmụctiêumànếuhoàn thànhchẳngnhữnghọ cóđược thànhcôngmàcòngiúpnhânviên củahọ thànhcông.Nếungười lãnhđạobơi,nhânviêncủahọcũngbơi,nếungười lãnhđạochìm,nhânviêncủahọcũngsẽchìm.Tấtcảđềuđangởtrêncùngmộtconthuyền.

Nhàlãnhđạophảibiếtcáchmanglạilợiíchchochínhmìnhvànhânviêncủamìnhtừthànhcôngchung.Khiđó,mọingườimớicóthểthỏamãnnhucầuquyềnlựccủahọbằngcáchgâyảnhhưởngvàphốihợpvớinhauđểcùng tạonênmột tập thể thànhcông.Người lãnhđạo thànhcôngnhờ trao lạiquyềnchonhânviênđểnhânviêngiảiquyếtcácnhiệmvụkhókhăn-nhữngnhiệmvụmàhọhaybấtkỳcánhânnàokháccũngkhôngthểthựchiệnmộtmìnhđược.Họsẽcảmthấyđượcmọingườitôntrọngkhipháttriểnđượcmộttậpthểlàmviệccóhiệuquảcao.

Nhàlãnhđạocảmthấyhọlàmộtphầncủađiềugìđótolớnvàquantrọnghơnchínhbảnthânhọ.Họnhìnnhậntổchứcnhưmộtkhốithốngnhấtvànỗlựcvìthànhcôngchung.Tuynhiên,nhàlãnhđạocảmthấybảnthânlàmộtphầnđặcbiệtvàthiếtyếucủatổchứcnày.Thayvìchỉchúýđếnlợiíchcánhân,họbiếtcáchthỏamãnnhucầucủamình,thểhiệnvàpháttriểnbảnthânthôngquaquátrìnhlàmviệctậpthể.

Vaitròlãnhđạothườngđượcxemngangbằngvớiviệckiểmsoát.Ngườilãnhđạosửdụngsứcmạnhvàquyềnhạncủamìnhđểralệnhvàchỉđạonhânviên.Tuynhiên,nỗlựckiểmsoátđơnphương

Page 52: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

thườnggâyramấtkiểmsoátnếunhânviênphẫnnộvàkhángcự.Lãnhđạogiỏiphảilàngườicởimởđốivớicácýtưởngvàđềxuấtcủanhânviênđểnhânviêncũngcótháiđộtươngtựđốivớihọ.Lãnhđạovànhânviêncùngtìmhiểucácvấnđềvàđưaracácgiảiphápxứngđángvớicôngsứchọđãbỏra.RebenMark tổnggiámđốccủaTậpđoànColgate-Palmoliveđãnhậnxétvềquyền lựcnhư sau,“Bạncócàngnhiềuquyềnlực,thìcàngnênítsửdụngchúng.Bạnnêncủngcốvàxâydựngquyềnlựccủamìnhbằngcáchtraoquyềnchongườikhác”.

TRỞTHÀNHNHÀLÃNHĐẠO

Câuhỏiquantrọngcònlạilà:Bạncómuốntrởthànhmộtnhàlãnhđạokhông?Nhữngdẫnchứngđượcđềcậptrongchươngnàychỉrarằngbạnthíchhợpvàđượcchuẩnbịđểlãnhđạonếucóthểthànhcôngtrongthếgiớilãnhđạođòihỏiphảicósựgiaotiếpvàtươngtáccaogiữacáccánhân.Ngườilãnhđạocóthểhoànthànhcôngviệcnhờcóảnhhưởngtíchcựcđốivớinhómcủahọ.Họlàmviệcchămđủđểgâyảnhhưởngvàpháttriểncácmốiquanhệđểtraoquyềnchonhânviênhoànthànhcôngviệc.Tuynhiên,việccốgắngthốngtrịngườikhác,tìmcáchthànhcôngthôngquanỗlựccủangườikhác,vàcốgắnghòagiảixungđộtđểđượckínhtrọnglànhữngđiềucấmkỳđốivớinhàlãnhđạothànhcông.Côngviệclãnhđạokhôngcónghĩalàchỉlàmnhữngviệccủacánhân,kiểmsoátngườikháchayđơngiảnlàsốnghòathuậnvớimọingười.

Tuynhiên,vấnđềkhôngphảibạn làngườinhư thếnào,màquan trọng làbạnmuốn trở thànhngườinhưthếnào.Ngườilãnhđạodẫndắtnhómcủamìnhtrênmộthànhtrìnhhoànthiệnkhôngngừng,đồngthờicũngphảiliêntụcpháttriểnnghiệpvụvàphẩmchấtcánhân.Khôngmộtaikhimớisinhrađãbiếtcáchlãnhđạo.

Bằngnỗlựcphấnđấutrởthànhmộtnhàlãnhđạo,bạncũngđangnỗlựcđểnhậnbiếtnhiềuhơnvềmứcđộhòanhậpcủamìnhvớingườikhácvànhìnnhậnbảnthânnhưmộtphầncủamộtnỗlựclớnhơn.Bạncầnphảihọccáchhoànthànhnhiệmvụkhi làmviệcchungvớingườikhácthìmớicóthểthànhcông.Bạnphảipháttriểnmộtcáchcóhiệuquảcácgiátrịvàkỹnăngkhắtkhecủaviệcxửlýxungđộtvàphốihợplàmviệcgiữamọingườivớinhau.

Việctrởthànhmộtnhàlãnhđạosẽtạonhiềucơhộiđểtựpháttriểnvànângcaonănglựcbảnthân.Nhưngviệcđókhôngdễdàng.Cácchươngsausẽđềcậpđếnnhữngphươngphápvàkhảnăngquantrọngmàbạncầnpháttriển.Bạnphảilàmnhiềuhơnlàchỉđọcnhữngchươngnày.Bạnsẽphảithànhthậtvớibảnthânvàphảicânnhắcthayđổimộtvàiđịnhhướngcơbảncủamình.Bạnphảibiếtchấpnhậnrủirovàtiếnhànhthửnghiệmđểtìmracácphươngphápvàphongcáchphùhợpvớibảnthânvànhómcủamình.

Khôngnênkỳvọngsẽlậptứcbiếnthànhmẫungườilãnhđạomàbạnmongmuốn.Nhữngkỳvọngnhanhchóng,bảntínhcầutoànsẽtạoraáplựckhôngcóthậtvàgâycảntrởrấtlớnchoquátrìnhpháttriểnthànhnhàlãnhđạo.Nhưngbạncóthểtựnỗlựchọchỏi,khôngphải trongvài tuầnmàlànhiều

Page 53: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

tháng,nhiềunăm.

CreatedbyAMWord2CHM

Page 54: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

TÂMLÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠOàPhầnII.ĐƯARAMỘTĐỊNHHƯỚNGCHUNG

Ngàynay,sựthànhcôngcóquymôlớnđượcgọilà“tinhthầnlàmviệctậpthể”.Mỗithànhviêntrongnhómphảiluônlàngườicởimở,khônglosợbịxúcphạm...vàcôngviệccủamỗivàtấtcảmọithànhviênlàpháttriển[tổchứcđó]mộtcáchcóhiệuquả,khôngđểxảyrathiếusótnhằmđạtđượckếtquảtốtnhấtvàtrọnvẹnnhất.Vàkhitổchứcthànhcông,thìcánhânđó–vớitưcáchlàmộtthànhviêntíchcực,tiếnbộvàlàmviệccóhiệuquả-cũngsẽthànhcông.

B.C.FORBES

Khi được hỏi bài học quan trọng nhấtmà ông rút ra sau 5 ngày leo lên ngọn núiRainer cao14.410feetchỉbằngmộtchânvàhaichiếcnạng,DonBennett-mộtdoanhnhânthànhđạtởSeattle-đãlậptứctrảlời,“Bạnkhôngthểlàmviệcđómộtmình”.

CongáicủaDonđãđồnghànhcùngôngtatrongchuyếnđikéodàinămngàydướithờitiếtlạnhgiákhắcnghiệt.Quamỗichặngđường,côcongáilạinóivớibố,“Bốcóthểlàmđượcđiềunày.Bốlàngườichagiỏinhấttrênthếgiớinày.Bốcóthểlàmđược”.KhôngcólýdonàoDontừbỏviệcleolênđỉnhngọnnúikiakhimàbêntaiôngtaluônvăngvẳngtìnhyêuvàsựkhíchlệcủacongái.

Nhữngtậpthểvàtổchứcthànhđạtthườngcósựthúcđẩylẫnnhaugiữangườilãnhđạovànhânviên.Nếuủnghộnhautrongquátrìnhlàmviệc,họsẽvượtquađượckhókhănvàđạtđượcnhữngđiềukỳdiệu.CảArdenSimsvàRalphStrayerđềugiànhđượcsựủnghộvàtậntâmcủanhânviênđểbiếnđổiGlobevàJohnsonville.NhàleonúiWillUnsoeldđãkhuyênnhữngngườileonúirằng,“Cácbạnphảichămsócnhau.Chiasẻnănglượngcủabạnvớicảnhóm.Khôngaiđượctựđánhgiámìnhcaohơnngườikhác,táchrờitậpthể,vìđólàlúcbạnkhônglàmđượcgì”.

Nhà lãnhđạophảibiết rằngnhânviêncủamìnhcầnđượcđịnhhướngvà thúcđẩy.Người laođộngkhôngchỉlàmđúngtráchnhiệmcủamìnhmàcònphảitậntụyvớitổchứcnhưcácnhàlãnhđạo.Đểtạoragiátrịchokháchhàngvàđểtậndụngcôngnghệhiệnđạiđòihỏingườilaođộngphảilàmviệcsiêngnăngmàkhôngcầnđếnbộmáygiámsátcồngkềnh,tốnkém.Ngườilaođộngngàynaymuốncóthửtháchvàmụctiêurõràngtrongcôngviệctrướckhicamkếtlàmviệcchotổchứccủahọ.

Chươngnàysẽchỉrasựphongphú,độnglựcthúcđẩyvàsựtưởngthưởngxứngđángkhi làmviệctrongcáctổchức.Ngườilaođộngcóthểcảmthấythỏamãnbởinhữngthànhtíchvượttrội,nhìnnhậnbảnthânnhưmộtphầncủanỗlựclớnhơn,cảmthấyđượcủnghộvàđượctôntrọng.Tuynhiên,đểcóđượcnhữngđiềunày,ngườilaođộngphảipháttriểncácmốiquanhệtíchcựctrongcôngviệcđểmọingườihiểuvàtôntrọnglẫnnhau.

NHỮNGTỔCHỨCCÓSỰCAMKẾTCAOĐỘ

Mộtquanniệmlỗithờichorằnghầuhếtcôngviệctrongcáctổchứcthườngtrìtrệvàvônhân

Chương4.XÂYDỰNGCAMKẾT

Page 55: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

đạo.Bộmáylàmviệcquanliêugiếtchếtkhảnăngsángtạocủacánhânbởivìnóđòihỏimọingườiphảituântheotiêuchuẩnvề“conngườicủatổchức”đểlàmviệccóhiệuquả.Cómộtsựthỏahiệpgiữatínhhiệuquảvàconngười,cácyêucầucủatổchứcthườngkhôngthíchhợpvớinhucầucủaconngười;tínhhiệuquảcủatổchứcđingượcvớinhucầuhiệnthựchóalýtưởngcủabảnthâncácnhânviên.Ngườitachorằngcáctổchứccầncósựtuânthủcứngnhắcvàsựhòahợpmộtcáchmáymóc;conngườicầncónhucầutựthểhiệnmìnhvàcóthờigiannghỉngơi.

Ngàynay,cáctổchứcđòihỏisựtoàntâmtoànýcủatấtcảnhânviên.Đểcảitiếnsảnphẩmvàchấtlượngphụcvụ,mọingườiphảinỗlựctạoracácýtưởngmớichodùsaunàynỗlựcđómớiđượccôngnhậnvàtưởngthưởngxứngđáng.Nếuchỉtậptrungvàocôngviệccủamình,mọingườisẽkhôngđápứngđượcđầyđủnhữngđòihỏicủatổchức.

Cáctổchứcyêucầunhânviêncủahọphảilànhững“côngdântốt”phảilàmđượcnhiềuhơnsovớiyêucầucủacôngviệcvàđượcquyđịnhtronghợpđồnglaođộng.Phảilàmviệcngoàigiờđểgiảiquyếtmộtvấnđềkhókhăn,hỗtrợvàchiasẻcôngviệcvớiđồngnghiệp,lắngnghenhữngưatưcủanhânviên,tấtcảnhữngđiềunàysẽgópphầntạonênmộttổchứcthànhcông.Ngườilaođộngphảibiếtquantâmđếncôngtyvànhữngngườixungquanh

Theo diễn đạt của KonosukeMatsushita - tổng giám đốc của công tyMatsushita Electronic,“điểmcốtlõicủaviệcquảnlýchínhlàhànhđộngkhíchlệvàkếthợpnguồnlựctrítuệcủatoànbộnhânviên...chỉbằngcáchdựavàonănglựctrítuệchungcủanhânviênthìdoanhnghiệpmớicóthểđươngđầuvớikhókhănvàáplựccủamôitrườngkinhdoanhngàynay”.Áplựccủaviệc“truyềnđạtýtưởngcủasếpthànhhànhđộngcủanhânviên”khôngcòntồntạinữa.

Cáckhảosátchothấyngườilaođộngmuốncốnghiếnhếtsứcchocôngtycủamình.Mặcdùvẫncònđánhgiácaocáclợiíchkinhtếtruyềnthốngnhưcôngviệcổnđịnh,cơhộikiếmtiền,vàchươngtrìnhhưutríthỏađáng,nhưnghọvẫnmongmuốnnhiềuhơn:đólàmộtcôngviệcthựcsựcóýnghĩa.Trongmộtcuộckhảosát,88%ngườilaođộngởMỹchorằngnhucầucánhânchínhlàđộnglựcquantrọngnhấtđểhọ“làmviệcchămchỉvàthựchiệncôngviệcmộtcáchtốtnhất”.Trongmộtcuộckhảosátkháchầuhếtnhữngngườiđượchỏiđềuđồngývớiýkiếnrằng“Mongmuốnthầmkíncủatôilàcóthểlàmđượcmộtcôngviệctốtnhấtbấtkểmứclươngnhưthếnào”.Chỉcómộtphầntưngườiđượchỏichorằngcôngviệclànhucầuvềkinhtếhayđơngiảnchỉlàmộtsựtraođổivìlợiíchkinhtế.Ngườilaođộngmuốncôngtylàmănphátđạtđểđượctrảlươnghậuhĩnh,vàđểcôngviệccủahọcóýnghĩavàxứngđángvớicôngsứcmàhọbỏra.

Việchiểuđượcsựcầnthiếtcóđượccamkếtcủanhânviêndễhơnrấtnhiềusovớiviệcxâydựngmộttổchứccóđượcsựtậntụycaođộcủanhânviên.Phươngpháptạoracôngviệcổnđịnhvàcácđợtthăngchứcđịnhkỳđểcóđượclòngtrungthànhđangtrởnênkhôngthựctếtạirấtnhiềucôngty.

Cácnhàlãnhđạođangtiếnhànhthửnghiệmcácphươngpháplàmviệcmới,phùhợpchongười

Page 56: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

laođộngcũngnhưhiệuquảhoạtđộngvàquátrìnhđổimớicủatổchức.ArdenSimsvàRalphStrayersẽvạchrõnhữngbíẩnvềconngườivàcáctổchức-nhữngđiềuđanggâycảntrởchoviệcthửnghiệmnày.Thayvìcạnhtranhvềmáymóc,cáctổchứcđòihỏiphảicósựđadạngcủacáccánhânvàsựnhiệttìnhcủacáctậpthể.

Mọingườicóđượckiếnthứccơbảnvềtâmlýhọcvàđápứngđượccácnhucầuxãhộinhờcùngnhauhợptácđểhoànthànhcôngviệc.Nhưngđểthựchiệnđiềunàyđòihỏiphảicókiếnthứctâmlýtrongquảnlýđểngườilaođộngtinrằnghọsẽcảmthấythỏamãntrongcôngviệc.

TÌMTHẤYGIÁTRỊTRONGCÔNGVIỆC

TrongcácdoanhnghiệpnhưJohnsonvilleFoodsnăm1980,ngườilaođộngchỉlàmviệcchohếtthờigian,mongchờđếncuốingàyđểđượchồisinh.Mộtthậpkỷsauđó,nhânviêncủaJohnsonvilleđãtìmthấyniềmvuivàýnghĩatrongcôngviệcvàtinrằnghọsẽđượctưởngthưởngxứngđángchocôngsứcđãbỏra.Họcógiảipháphữuhiệuhơn:cốnghiếnnhiềuhơnchocôngviệcvànhậnđượcnhiềulợiíchhơn.Khôngdễđàngcóđượcsựthayđổinày,nhữngđiềunàylàcầnthiếtchosựpháttriểnliêntụccủacôngty.

Nhữngngườilaođộngbiếtcáchđểnhucầuvàgiátrịcủabảnthânphùhợpvớiyêucầucủacôngviệcsẽtìmthấyđượcgiátrịkhilàmviệc.Tiềnlươngkhôngphảilàđộnglựcquantrọngduynhất,bởingườilaođộngcónhữngnhucầurấtmạnhmẽđểcảmthấyđượcchấpnhận,đểtrởthànhmộtphầncủamộtđiềugìđólớnhơn,đểcảmthấymìnhtàigiỏivàđểđạtđượccácmụctiêuđềra.Khinhậnbiếtđượcnhucầucủabảnthân,hiểuđượccáchthứclàmviệcvớilãnhđạocóthểđápứngđượccácnhucầuđóvàtựtinrằngcóthểcùngnhauđạtđượcthànhcông,ngườilaođộngsẽcốnghiếnhếtmìnhvàlàmviệchiệuquả.

Cácnhàlãnhđạotạoracáctổchức,nơimọingườinhậnthấynhucầuvànguyệnvọngcánhânđượcđápứngthôngquacôngviệccủatổchức.Nhữngtổchứcnàygiúpnângcaotínhtựtônvàsựủnghộtrongxãhội,cầnthiếtchosứckhỏetâmlývàthểchất.Maymắnlànhữngtổchứccóýthứcnângcaogiátrịcánhânnàycũngthúcđẩyđượckhảnăngsảnxuất.

Độnglựcthúcđẩyvaitròlãnhđạo

Cóthểkếtluậnrằngcácnhàlãnhđạotàigiỏilànhữngngườicóđộnglựccaovềnhucầuthànhđạt,nhucầukhẳngđịnhvànhucầuquyền lực.Họphát triểncácmốiquanhệđể tácđộngđếncácthànhviêntrongnhómnhằmđạtđượcmụctiêuchung.Tuynhiên,thựctếchothấynhiềunhàlãnhđạocóquyềnhànhcaonhưnglạicómứcđộthànhđạtvàkhẳngđịnhthấp.

Nhữngngườicónhucầuthànhđạtcaokhôngnhấtthiếtphảilànhữngnhàlãnhđạotàigiỏi.Hãynhớrằnghọmuốnlàmviệctốthơnchỉvìbảnthânhọ.Trongmộtnghiêncứuởcôngtytruyềnthông

Page 57: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

AT&T,nhữngcánhânđượcthúcđẩybởinhucầuthànhđạtđềuđượcthăngtiến,vớiđiềukiệnlàsựthăngtiếnđóphụcvụchomụcđíchcôngviệcvànỗlựccánhânhọchứkhôngphảiđểcóquyềnđiềuhànhngườikhác.HọtiếnbộnhanhchóngnhưngbịmắckẹtởcấpquảnlýthứbacủaAT&T.Làmviệcchămchỉvàtựmanglạithànhcôngchobảnthânvẫnchưađủđểnắmgiữcácvịtríquảnlýphụtráchthúcđẩyvàhỗtrợngườikhác.

Việccónhucầukhẳngđịnhmạnhmẽcũngảnhhưởngđếncôngviệclãnhđạo.Nhữngngườicóxuhướngtựkhẳngđịnhthườngkhôngquantâmnhiềuđếnviệchìnhthànhcácmốiquanhệthânthiện,hữuíchcũngnhưviệcduytrìsựhòathuậnvàmốiquanhệđóbằngbấtcứgiánào.Họthậmchísửdụngnỗlựcchungcủatậpthểđểgiúpcáccánhânđạtđượcmụctiêuriêngvàđốixửphânbiệtkhiếnngườikháccảmthấykhôngcôngbằng.Thayvìsửdụngcácxungđộtđểgiảiquyếtvấnđềvà thúcbáchmọingườilàmviệchiệuquảhơn,họmuốnhòathuậnvớinhauvàkhôngmuốngâyranhữnglànsóngphảnđối.

Mặtkhác,mộtnhàquảnlýcónhucầuquyềnlựccaocóthểsẽthànhcông,đặcbiệtkhinhucầunàyđượckếthợpvớinhucầukhẳngđịnhthấp,cùngvớikhảnăngđiềuchỉnhvàkiểmsoátđượccácnhucầuquyềnlực.ỞAT&T,nhữngnhàquảnlýcónhucầuquyềnlựccaokhôngthíchsớmổnđịnh,họmuốntiếptụcthăngtiếnlêncấpquảnlýthứtưvàcaohơnnữa.Nhữngnhàquảnlýnàyrấtthíchảnhhưởngđếnngườikhác; họkhông cốgắng tựmình làm tất cảmọiviệchoặc trốn trongvănphòng.GiốngnhưArdenSmithởcôngtyGlobe,họkhôngquáquantâmđếnviệccóđượcthíchhaykhông,họcókhảnăngxửlýxungđột,đưaracácquyếtđịnhcứngrắnvàyêucầumọingườiphảiđápứngcáctiêuchuẩncaođó.Đồngthời,họkiểmsoátđượccáchbộclộnhucầuquyềnlựccủamìnhvàlồngnóvàomụctiêuchungcầnđạtđược

Nhữngnhàquảnlýcónhucầuquyềnlựccaonhậnthấycôngviệclãnhđạocóíchchobảnthânhọvàgiúpcácnhânviêntậntuỵvớicôngviệc.Họthấyhứngthúvớiquátrìnhtraođổitrongđờisốngquảnlývàtậnhưởngquyềntựchủmàcôngviệcđòihỏi.Họcũngmuốnnhânviênnângcaotinhthầnkỷluậttựgiác,đồngthờithểhiệnsựquantâmthậtsựcủamìnhđốivớinhânviên.

McClellend,DavidWintervàcáccộngsựđãsửdụngnhiềuhìnhảnhtrongcácbàiphátbiểucủamìnhđểđánhgiávềnhucầu thànhđạtnhucầukhẳngđịnhvànhucầuquyền lựccủacác tổngthốngMỹtrongthếkỷ20.HerbertHoover,RichardNixonvàJimmyCarterlànhữngvịtổngthốngcónhucầuthànhđạtcaohơnsovớinhucầukhẳngđịnhhaynhucầuquyềnlực,vàcónhucầuquyềnlựckhông lớnsovớinhucầukhẳngđịnh,cảbavị tổng thốngnàygặpnhiềukhókhănkhichỉđạomọingườithựchiệncôngviệc.Giốngnhưnhữngngườicónhucầuthànhđạtkhác,họlàmviệcchămchỉvàđưaracácgiãipháphữuhiệu,nhưnglạikhônggiỏiquảnlýngườikhácvàkhôngkhiếnngườikhácthựchiệncácsángkiếncủamình.TrongtrườnghợpcủatổngthốngNixon,ôngtađãlàmviệcmộtcáchmờámđểkhiếnmọingườithựchiệnýtưởngcủaôngta.

Page 58: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

TổngthốngGeraldFordcónhucầukhẳngđịnhcaohơnbấtkỳvịtổngthốngnàokhác,nhưngnhucầuquyềnlựcvàthànhđạtcủaôngtathìdướimứctrungbình.Giốngnhưnhữngngườicónhucầukhẳngđịnh,ôngnhạycảmvớinhucầucủangườikhác.ÔngnỗlựcđểđưanướcMỹtrởlạivịtrícũsaucuộcchiếnởViệtNamvàvụbêbốiWatergate.Trongbàiphátbiểutạilễnhậmchức,tổngthốngGeraldFordnói,“ôngấyđãđềntộiđủrồi”,vàđãânxáchocựutổngthốngRichardNixon.MặcdùNixonđãđềntội,nhưngnhiềungườiMỹchorằngnhữngngườilàmviệcchoôngtacũngđãđềntộinhưngvẫnphảivàotùvìchínhhànhđộngđó.TổngthốngFordđãđưarađiềukhoảnngoạilệtrongcácđiềuluậtđểđápứngnhucầucụthểcủatừngcánhân.Ôngđãthuacuộctronglầnbầucửsauđó,mộtphầnlàvìmọingườinghingờđộnglựccủaôngtavànghĩrằngsựânxáđóđãlàmmấtđitínhcôngbằngvàngăncảndânchúngbiếtvềvụbêbốicủatổngthốngNixonkhicòntạichức.

Nhữngnhàlãnhđạogiỏithườngcónhucầuquyềnlựccaonhưnglạicónhucầuthànhđạtvànhucầukhẳngđịnhthấp.Tuynhiên,nếuchỉcónhữngnhucầunàythôithìkhôngđủđểtrởthànhmộtnhàlãnhđạothànhcông.Đốivớinhânviên,ngườilãnhđạophảitìmracácphươngphápphùhợpvớinhucầucủahọ.

Đápứngnhucầu

Trongsuốtbốnmươinăm,DavidMcCellandđãnghiêncứumộtcáchkiêntrìvàđầysángtạovềcáchthứcbộclộvàpháttriểncácnhucầu.Ôngđãpháthiệnrabaloạiđộnglựcđặcbiệthữuíchgiúphiểuđượchànhviconngười:thànhđạt,khẳngđịnh,vàquyềnlực.

Nhucầuthànhđạtlàkhátvọngđượclàmtốthơnsovớicáctiêuchuẩnvềsựhoànmỹ.Nhữngngười có nhu cầu thành đạt caomuốnhoàn thànhmọi việc tốt hơn, khôngphải vì họ sẽ được khenthưởngmàvìmuốnthỏamãnmongmuốnđượctrởnêntàigiỏihơnvàlàmviệccóhiệuquảhơn.Họthíchcảmgiácđượchoànthànhtốtmộtcôngviệc.Họnóirằngkhátvọngcủahọlàlàmtốtcôngviệc,nỗlựcphithườngđểchiếnthắngmộttrậnđấu,sửachữađượcmộtthiếtbị,phátminhmộtđiềugìđó,hayđạtđượccácmụctiêukhác.Họđặcbiệtthíchthúvớinhữngthửthách,vànhữngnhiệmvụkhảthiđểchứngtỏnănglựccủabảnthân.Nhữngcôngviệcđơngiảníttạosựhứngthúbởidễthựchiện,cònnhữngcôngviệcquákhócũngíttạosựhứngthúbởikhảnăngthấtbạicao.

Nhucầukhẳngđịnhlàkhátvọngđượcởbêncạnhngườikhác.Nhữngngườicónhucầukhẳngđịnhmạnhmẽđặcbiệtquantâmđếnviệcthiếtlập,duytrìvàkhôiphụccácmốiquanhệtìnhcảmtíchcựcvớimọingười.Họlosợbịtừchối,côđơn,vàbịcôlập;họtìmcáchđểđượcthathứvàsẵnsàngthayđổibản thânđểduy trìmộtmốiquanhệ.Họdànhnhiều thờigianđể tròchuyệnvàởbêncạnhngườikhác;họnhạycảmvớibiểuhiệncủanétmặtvàcókhảnăngduytrìmốiliênkếtgiữacáccánhânvớinhau.

NhưđãđềcậpởChương3,nhucầuquyềnlựcxoayquanhkhátvọngđượckiểmsoát,ảnhhưởngvàtácđộngđếnngườikhác.Nhữngngườicónhucầuquyềnlựccaothườngthíchthểhiệnquyềnhạn,họ

Page 59: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

luônnghĩlàmìnhcókhảnăngảnhhưởngmạnhmẽđếnngườikhác,vàluônquantâmđếnvịtrívàdanhtiếngcủamình.Quyềnlựccóthểđượcthểhiệnbằngnhiềucách.Mộtsốngườisẽtìmcáchkiểmsoátngườikhácmộtcách tháiquá, can thiệpvàocácchuyênmônvàvị tríquản lýnàocó tácđộngđếnngườikhác,làmgiàu,đánhbónguytínđểđượcngườikháccôngnhận.

Mặcdùnghiêncứuchothấynhucầuthànhđạt,nhucầukhẳngđịnhvànhucầuquyềnlựcởmọingườiđềukhácnhau,nhữngđiềuquantrọnglàaicũngcónhữngnhucầunày.Vídụ,mộtsốngườicónhiềunhucầuthànhđạthơnngườikhác,mộtphầnlàdochamẹhọđãkhuyếnkhíchvàhướngdẫnhọcáchphấnđấuđểhoànthànhnhiệmvụ.Tuynhiên,aicũngmongmuốnmìnhcóthểhoànthànhcôngviệctốthơnsovớiquyđịnh.Khôngchỉcómộtvàinhàlãnhđạovớinhữngcôngviệcquantrọngmớicónhucầuvềthànhđạt,khẳngđịnhvàquyềnlực,màmọingườiđềucónhữngnhucầunày.

Mọingườisẽcảmthấytựhàovàthànhcôngkhitậpthểcủamìnhhoànthànhnhữngnhiệmvụđầythửtháchmàhọkhôngthểthựchiệnmộtmình.Họcảmthấybảnthânlàmộtphầncủanỗlựctậpthểvàđượcchấpnhậnnhưnhữngđồngnghiệpđánggiátrongcôngviệcchung.Thôngquanỗlựcchung,cácthànhviêntraođổivàgâyảnhhưởnglẫnnhau,từđóđápứngđượccácnhucầuquyềnlựcđểcótácđộngđếnngườikhác.

Tuynhiên,trongnhiềutổchức,nhânviênvẫncảmthấychuaxótbởicácnhucầucơbảncủahọbịlờđivàkhôngđượcđápứng.Họtrởnênchốngđốivàdễnổinóng,khônghưởngứngvớiđòihỏiphảiquantâmđếncôngtytrongkhicôngtychẳngmấyquantâmđếnhọ.Họcóthểđiềuchỉnhbằngcáchtìmkiếmnhữnghoạtđộngcóýnghĩangoàicôngviệcđểthỏamãnnhucầucủabảnthânhoặccốgắngphủnhậnsứcépcủanhữngnhucầunày.

Tựtôn

Tựtônhaytựđánhgiábảnthânnhưmộtngườiquantrọngsẽđónggóprấtnhiềuvàokhảnănglàmviệccủaconngười.Nhữngngườiđánhgiácaobảnthânthườngđểlạiấntượngtốtđốivớicácnhàtuyểndụngvànhậnđượcnhiềulờiđềnghịlàmviệchơn,họcũngxửlýtốthơnkhibịmấtviệc.Thiếutựtinsẽgâyranhiềuvấnđềvềcảmxúc,ítthànhcông,vụngvềtrongcácmốiquanhệxãhội,dễbịngườikháctácđộngvàtừchốingườikhác.Việctựđánhgiábảnthânlàmộtngườimạnhmẽ,tíchcựcvàcókhảnănghòanhậptốtlàđiềucầnthiếtđểthànhcông.Việccảmthấytựtinvàokhảnăngcủamìnhsẽgiúpgiảiquyếtđượccácvấnđề,thayđổinhữngđiềubấtcông,vàthựchiệncôngviệcmộtcáchhiệuquả.

Làmviệcchungmộtcáchhiệuquảvớimọingườisẽgiúpxâydựngtháiđộtíchcựcchobảnthân.Conngườipháttriểnýthứcvềbảnthânvàtínhtựtônbằngcáchxemxéttháiđộvàcáchđốixửcủangườikhácđốivớihọ.Họnhìnthấybảnthânthôngquacáinhìncủangườikhác;nếungườikhácnóihọcởimở,thìmọingườicũngsẽchorằnghọlàngườinhưthế.Khiđượcmọingườiđánhgiácao,họcũngdễdàngđánhgiácaobảnthân.Nhữngsuynghĩtrongthâmtâmchúngtavềbảnthânsẽphụthuộcvào

Page 60: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

đánhgiácủangườikhác.Cáctổchứcmangđếnrấtnhiềucơhộiđểphảnhồivàkhẳngđịnhbảnthân.

Sựủnghộcủaxãhội

Nhờlàmviệctrongcáctổchức,conngườisẽcảmthấyđượckếtnốivớimọingười,cónhữngmốiquanhệcóýnghĩa,tintưởngvàongườikhác,tìmkiếmsựgiúpđỡvàtrởnêngầngũivớingườikhác.Sựhỗtrợnàygiúpconngườilàmviệccóhiệuquảvàthànhcông,tránhđượccảmgiácđaukhổcủasựcôlập,sốnglâuhơn,hồiphụcsứckhỏenhanhhơn,vàítsợhãihơnkhiđauốm.Nhờcósựủnghộcủamọingười,chúngtasẽcóđượcsựquantâmvànhữngthôngtincầnthiếtđểđươngđầuvớitìnhtrạngcăngthẳng,duytrìsựkhỏemạnhvàtựtin,pháttriểntâmlývàthểchất.Sựủnghộcủaxãhộilàhànhđộnggiúpđỡcóhiệuquảđểđốimặtvớinhữngcăngthẳngcủacuộcsốnghiệnđại.

Việchìnhthànhcácmốiquanhệcánhânvớicácnhàquảnlývàcácđồngnghiệpcónhiềukinhnghiệmhơnthôngquacácchươngtrìnhbồidưỡngcóthểgiúpcácnhânviênmớitựđiềuchỉnhchophùhợpvớicáchhoạtđộngcủatổchức.Cảmgiácđượcquantâmvàđượcđánhgiácaosẽkhíchlệmọingườilàmviệctậntâm,chuđáo,sẵnsàngđểtrởthànhnhữngnhânviêntốtvàcốnghiếnchosựđổimới.

Cảmgiácđượcliênkếtvớinhữngngườiủnghộmìnhsẽmangđếnnhiềucơhộiđểchứngminhtấm lòngvàkhảnăngcủamỗingười.Như tiểu thuyếtgiaLeoTolstoyđãviết, “Chúng takhôngyêuthươngngườikhácthậtnhiềuvìnhữngđiềutốtđẹphọđãlàmchochúngta,màvìnhữngđiềutốtđẹpchúngtađãlàmchohọ”.Việcgiúpđỡngườikhácsẽmanglạiýthứctráchnhiệmvàsựtậntâm.

Sựcôlậpđingượclạivớibảnchấtcủachúngta.Sựcôđơnlàmộttrongnhữngtrảinghiệmđauđớnnhấtcủaconngười.Cảmgiácbịhắthủisẽlàmsuysụptinhthầnvàxóimònchấtlượngcuộcsống;thậmchícònlàmchocuộcsốngbịrútngắnlại.Khôngtintưởngvàongườikhácsẽtạorasựoángiận,hậnthù,vàthiếulòngtrắcẩn.Nếuchỉchútrọngvàocôngviệcvàkiếmtiềnsẽlàmsuygiảmsứckhỏetinhthần.

ĐángbuồnlàsốlượngngườibịtrầmcảmlâmsàngởMỹđangtăngrấtnhanh,tỷlệngườibịtrầmcảmtănggấpmười lầntronghai thếhệngườiMỹgầnđây.Sựđổvỡcủacácmốiquanhệtronggiađình,cộngđồng,vàcáctổchứcđãtạoracảmgiáccôđơn,tuyệtvọngvàtựtichưatừngthấytrướcđây.

Làmviệcchungvớingườikhác sẽnângcao sứckhỏe tinh thần,nhưngnócó thểbị lạmdụnggiốngnhưhầuhếtcáccôngviệctốtkhác.Thiếucôngviệcsẽlàmsuyyếusứckhỏetinhthần,sẽtrởnêntúngquẫnvànguyhiểm.Conngườisẽtrởnênthấtvọngkhinhucầucơbảncủamìnhkhôngđượcđápứng.Họmấtđisựủnghộvàcácýkiếnphảnhồitíchcựccầnthiếtđểduytrìýthứcmạnhmẽvềbảnthânlàmộtngườicógiátrị.Họcảmnhậnđượcsựđauđớncủatìnhtrạngbịcôlập.Khôngcócôngviệcsẽgâynêntìnhtrạngsuysụptinhthầntồitệnhất,khiếnconngườiđaubuồnvàtuyệtvọng.

CÁCMỐIQUANHỆTẠONÊNSỰTẬNTÂMCAOĐỘ

Page 61: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Làmcáchnàonhậnbiếtđượcsựảnhhưởngcủacôngviệcđếnsựpháttriểnvàsứckhỏecủacáccánhân?Bảnthâncôngviệcvàkinhnghiệmthôithìkhôngđủđểpháttriểnsựtựtinvàkhảnăngcủaconngười.Cầncócácmốiquanhệmangtínhxâydựnggiữangườilãnhđạovànhânviênvàgiữanhânviênvớinhau.Nhờcónhữngmốiquanhệnày,conngườisẽcảmthấyđượcủnghộvàkhẳngđịnhđượcbản thânđểcủngcốsự tự tin.Theokếtquảnghiêncứu,cácmốiquanhệcũnggiúpconngườihoànthànhcácnhiệmvụkhókhănvàđạtđượcthànhcông.Thôngquaviệcmọingườilàmviệccùngnhau,doanhnghiệpsẽtáicơcấuđượccácquytrìnhhoạtđộng,giảiquyếtkhókhănvàphụcvụkháchhàng.

Nhiềunhàquảnlývànhânviênđãnhậnratầmquantrọngcủacácmốiquanhệ,vàhiểuđượcrằngphảicósựphốihợpcủanhiềungườimớicóthểhoànthànhđượcnhữngcôngviệcquantrọnghiệnnay.Đángtiếclàhọchỉcónhữngkháiniệmmơhồvềviệcnênthiếtlậpmốiquanhệnàovàlàmcáchnàođểđạtđượcđiềuđó.Bảnchấtcủanhữngmốiquanhệmàconngườinhậnthấycóíchđólàgì?Saukhithảoluậnvềgiátrịcủacôngviệc,chúngtôichorằng,ngoàiviệcphảilàmviệccóhiệuquả,mọingườinêntìmhiểulẫnnhauvớitưcáchlàcáccánhânriênglẻ,coitrọngtínhđadạngcủanhau,vàtôntrọnglẫnnhau.

Cácnhómlàmviệccóhiệuquả

Conngườimuốnhoànthànhnhữngnhiệmvụkhókhănđểthỏamãnmongmuốncủabảnthânlàlàmtốtđượcmộtcôngviệc.Cácmốiquanhệdựatrêncôngviệccầnphảiđượcsắpxếpđểmọingườicóthểchiasẻthôngtin,cácnguồnlựcvàkhíchlệnhaulàmviệccóhiệuquả.Đốivớimộtvấnđềthựctếcáccánhânsẽthấykhótìmragiảiphápnếukhôngcósựcốvấn,kiếnthứcvàsựhỗtrợcủanhữngngườixungquanh.

Khi làmviệc với nhau,mọi người sẽ thỏamãn được nhu cầu quyền lực củamình, đó là ảnhhưởngvàcótácđộngđếnngườikhác.Cácnhómlàmviệchiệuquảsẽcóýkiếnđónggópvàhỗtrợnhau,từđócủngcốđượctínhtựtôn.

Ngượclại,nhữngđòihỏitrongcôngviệcvànỗlựcđểhoànthànhcôngviệcgiúpconngườixâydựngđượccácmốiquanhệcóíchchonhau.Dướiáplựccôngviệc,mọingườinhậnthấymộtcáchrõrànglàhọcầncósựgiúpđỡcủanhauđểthànhcông.Họxemnhiệmvụcủahọnhưmụctiêuchungđểgắnkếtmọingườicùngnỗlực.

Ngàynayngườilaođộngngàynaycũngnhậnrarằngnăngsuấtlàmviệcchínhlàchìakhóađểđảmbảochocôngviệccủahọ.Khôngmộtđoànthểhayôngchủtốtbụngnàocóthểhứachắcchắnvềmột công việc lâu dài. Robert Hubble, một công nhân sản xuất của Coming, Inc., ở Blacksburg,Virginia,đãnhậnxét,“Mọingườiluônsẵnsàngđểlàmviệctrongnhiềugiờ.Chúngtôimuốncónhiềukỹnăngvàhọccáchtạoranhữngsảnphẩmtốthơn,nhờđócóthểmangđếnchokháchhàngsảnphẩmvàdịchvụtốtnhất.Vànếuchúngtôithựchiệnđượctấtcảnhữngđiềuđó,nhàmáynàysẽcòntồntạitrongmộtthờigiandài”.

Page 62: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Nhữngmốiquanhệkhôngtốtđẹpsẽrấtphiếntoái.Nếungườikhácgâycảntrởchocôngviệccủahọ,nhữngnhânviênnhưPaulSimthcủacôngtyGlobesẽgặpthấtbại;họsẽđổlỗichonhânviênkhácvàyêucầucácnhàquảnlýphảiđấutráchnhiệmvìđãđểđiềuđóxảyra.Thayvìhàilòngvớisựtraođổi,hỗ trợnhautrongcôngviệc,họ lại tìmcáchsửdụngquyềnlựccủamìnhđể thểhiệnvị tríthốnglĩnhvàkiểmsoátcácđồngnghiệpkhác.

Khicóquánhiềungười,nhiềunguồnlựcvàtiêuchuẩnđánhgiámứcđộhoànthànhcôngviệcthấp,mọingườisẽchorằngchỉcầnlàmtừtừchohếtngày,vàchỉlàmnhữngcôngviệcđượcgiao.LàngườiđứngđầucủacôngtyIBM,TomWatsonđãnói,“Mộtcôngtycóthểgặpnhiềurắcrốitronggiaiđoạnpháttriểntốtđẹphơnlàtrongthờikhắckhókhăn”.

Hiểubiếtlẫnnhau

Toànbộhiểubiếtvềcôngviệckinhdoanhđượcthểhiệntrongcâunói,“Điềuquantrọngkhôngphảilàbạnbiếtcáigìmàlàbiếtnhữngai”.Mộtngườitháovátnhấtcũngsẽbịlờđinếukhôngkhiếnchongườikháchiểuvàtinrằngmìnhsẽdùngtàinăngcủabảnthânđểtạora lợi íchchungchomọingười.Nếuchúngtachỉbiếtrằngđồngnghiệpcủamìnhrấtgiỏichuyênmônthìchưađủ;anhtacũngphảigiaotiếpvớimọingườiđểhọbiếtrằnganhtađãsẵnsàngvàcóthểứngdụngkhảnăngcủamìnhvàocôngviệc.Nhânviênphảihiểuvềngườilãnhđạocủamìnhtrướckhiquyếtđịnhlàmviệcchohọ;nhưngđóphảilàmốiquanhệhaichiều.Ngườilãnhđạotàigiỏiphảitìmhiểuvềnhânviêncủamìnhvàgiúpmọingườihiểubiếtlẫnnhau.

Cácmốiquanhệcánhânđặcbiệtquantrọngkhibạnlàmviệcgiữacácquốcgia,cácnềnvănhóavàcáctổchức.Vídụ,ngườiNamMỹvàngườiChâuÂuđượckhuyênnêndànhnhiềuthờigianvàcôngsứcđểpháttriểncácmốiquanhệcánhânvàsựtintưởngkhilàmviệcvớingườiNhật.Cáckhuônmẫu(nhữnggiảđịnhvàkỳvọngđượcngầmhiểu)vànhữngkhókhănthựctếcủaviệcgiaotiếpvàphốihợpgiữamọingườisẽkhiếnchoquátrìnhlàmviệcgiữacácquốcgia,cácnềnvănhóa,cáctổchứctrởnênđầykhókhăn,thửthách.Nếukhôngcónhữngmốiquanhệcánhân,sựnghingờlẫnnhaucóthểkhiếnchoviệcgiảiquyếtcácxungđộttrởnênvôcùngkhókhănvàkhôngmanglạikếtquả.

NhiềudoanhnhânHồngKôngđãchuyểngiađìnhđếnsinhsốngởVancouvervànhữngthànhphốmiềntâykhác,nhưnglạithườngxuyêntớiHồngKôngđểlàmăn.Mộtngườichobiết,vìkhônghiểuvềngườidânđịaphươngởVancouvernênôngkhôngmuốnmởrộnguytínvàsựtincậy-nhữngyếutốcầnthiếtchocôngviệckinhdoanh.ÔngtacóthểkinhdoanhhiệuquảhơnkhiquayvềHồngKôngvàduytrìmạnglướikinhdoanhởđó.ViệckinhdoanhởVancouvergiốngnhưbắtđầumọithứlạitừđầubởiôngsẽphảithiếtlậpvàpháttriểnmộtloạtcácmốiquanhệđốitácmới.

MộtcốvấnquảnlýngườiThụyĐiểnđãnóivớichúngtôirằngcôngtycủaôngtađãkhôngthểđạtđượcnguyệnvọngtrở thànhmộtcôngtycómặtởkhắpchâuÂu.KhicácnướcchâuÂutiến tớithànhlậpmộtthịtrườngchung,ýtưởngkhiđólàcôngtynênhỗtrợkháchhàngtậndụngthờicơ“một

Page 63: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

châuÂukhôngbiêngiới”.Vấnđềlàbảnthânviệcquảnlýcôngtycónhữnggiớihạnmạnhmẽvềmặttâmlý.Ôngtađãcốgắngpháttriểncácdựánchungvớicácchuyêngiatưvấnđềntừnhiềuquốcgiakhácnhau.Tuynhiên,ôngtađãsớmnhậnrarằngnhữngdựánxuyênquốcgianhưthếthườngcónhiềurủirovàdễthấtbại.Cácchuyêngiacốvấnởcácnướckhácđồngýthamgiamộtdựánnhưngthườngkhôngtheođuổiđểthựchiệnnó.Họnói“đồngý”quađiệnthoại,nhưngsaukhigácmáythìdựánđókhôngcònlàlựachọnưutiêncủahọnữa.Ôngtakếtluậnlàchỉgọikhibiếtrõngườicốvấnđóvớitưcáchcánhân;nếukhông,đừnghyvọnganhtasẽtheođuổiđếncùngcôngviệccủabạn.

Cácmốiquanhệcánhângiúpnângcaotinhthầnlàmviệcvàgiúpcôngviệcdiễnrathuậnlợi.Trongbàiphátbiểutrướclúcnghĩhưu,cácdoanhnhânluônbàytỏlòngbiếtơnvìđãcócơhộiđượcgặpgỡ,quenbiếtvớinhiềungườivàđánhgiácaonhữngđiềuđãkhiếnhọtrởnênđặcbiệtvàduynhất.Nhữngýkiếnđónggópcụthể,mangtínhcánhânsẽgiúpnângcaokhảnăngtựnhậnthứcvàxâydựngtínhtựtôn.Nếukhông,ýkiếnđónggóptíchcựcsẽđượccholànhữnglờixunịnhnhằmmụcđíchlôikéo.Sựủnghộcủaxãhội chỉđáng tincậykhiđượcdànhchomộtngườivới tưcáchcánhân, chứkhôngphảilàmộtphảnứngtựđộngdànhchotấtcảmọingười.

Hìnhảnhthườngthấyvềkinhdoanhlàcácmốiquanhệđềuhướngđếncôngviệcvàmangtínhchungchung.Nhưngnhữngngườilàmviệcchungvớinhau,đặcbiệttrongmôitrườnglàmviệccónhiềuáplựcvàrủirocao,đềumuốnhiểubiếtvềnhauvớitưcáchlàcáccánhân.Làmviệctậpthểkhôngphảilàsựkếthợpgiữanhữngngườicóthểthaythếvịtríchonhau,màgiữanhiềuloạingười,nhữngngườihiểubiếtvàtôntrọngnhauvớitưcáchcánhân,vàpháttriểnnhiềucáchhợptácphùhợpvớinhau.Cácmốiquanhệkhôngthểthiếtlậpmộtcáchmáymócvàbịápđặt,bảnthâncácnhânviênphảicảmthấytựnguyệngắnbótrongcácmốiquanhệnày.(xemMinhhọa4.1.)

MINHHỌA4.1.Tìmthấygiátrịthôngquacácmốiquanhệtrongcôngviệc

Cácmốiquanhệ Giátrị

HữuíchCác nhu cầu về thành đạt, khẳng địnhvàquyềnlực

Mangtínhcánhân Sựtựtin

Đadạng Sựhỗtrợcủaxãhội

TôntrọnglẫnnhauBộ phận phục vụ chomột nỗ lực lớnhơn

Tôntrọngsựđadạng

Những người biết đánh giá cao người khác và hỗ trợ nhau trong công việc sẽ thiết lập đượcnhữngmốiquanhệcógiátrị.Điềukiệncơbảncủachúngtalàsựđadạng,chứkhôngphảisựđồng

Page 64: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

nhất.Conngườinhìnnhậnvàphảnứngvớithếgiớibênngoàithôngquathếgiớiquancủachínhmình.Haingườikhácnhaukhông thểnàocócáchnhìnnhậnhoặcsuynghĩgiốnghệtnhauvề thếgiớibênngoài.

Ngoàisựkhácbiệtvềchủngtộc,vănhóavà tôngiáo,conngườicòncóphongcách làmviệckhácnhau.Họkhácnhautrongcáchđánhgiá;mộtsốngườiđánhgiásựviệcmộtcáchnhanhchóng,trongkhinhữngngườikhácmuốnthuthậpthôngtintrướckhiđưarakếtluận.Khiđốimặtvớimộtvấnđề,mộtsốngườinhanhchóngđưaragiảipháphợplý,trongkhinhữngngườikhácmuốntíchlũykinhnghiệmvàbộclộcảmgiáccủamình.

Cáctổchứcngàynayrấtđadạngvìmọingườingàycàngchuyênmônhóahơn.Họcóquanđiểm,tiêuchuẩn,vàtháiđộlàmviệcchuyênnghiệp.Cáchiệpđịnhquốctếvàphânbốđịalýquyđịnhmọingườitừcácquốcgiavàvùnglãnhthổkhácnhauphảihợptácvớinhau.CáccôngtycủaHoaKỳđangngàycàngtrởnênđadạnghơnbởisựnhậpcưvàsựchênhlệchtrongtốcđộsinhsản.LaođộngcótaynghềởcácnướcđangpháttriểntìmcáchnhậpcưvàochâuÂu,BắcMỹvànhữngvùngcóthunhậpcaokhác.

Việctôntrọngsựđadạngsẽthúcđẩysựpháttriểncánhânvàtínhtựtôn.Mọingườinhậnđượcýkiếnđónggópvàsựhỗtrợbởichínhbảnthânhọ,chứkhôngphảibởicáchthứchọtuântheomộthìnhảnhchung.

Việctôntrọngsựdadạngkhôngnhữngcôngnhậnsựhiệndiệncủanhữngkhácbiệtphứctạpcủachúngta,màcònlàmtăngnăngsuấthoạtđộng.Cácthànhviêntrongnhómchínhlànhữngngườirấtcókhảnănghoànthànhnhiệmvụbởihọbiếtkếthợpcáckỹnăngvàquanđiểmcầnthiếtđểhoànthànhcôngviệc.Đểcó thểhợptác làmviệcvớinhau,người laođộngphảihiểubiếtvàđánhgiácaokhảnăng của nhau, và phải giải quyết được cácmâu thuẫn.Việc tôn trọng sự đa dạng trongmột doanhnghiệpgiúpnhânviênpháttriểncáckỹnăngvàtháiđộcầnthiếtđểphụcvụcácđốitượngkháchhàngkhácnhau,vàlàmviệcvớinhiềunhàcungcấpvàđạilýtiếpthị.

Tôntrọnglẫnnhau

Sựtôntrọnglẫnnhaukhôngchỉlàtiêuchuẩnđạođứcbắtbuộc,màcònlàthứcóýnghĩathựctiễnnhấttrongkinhdoanh.Nhữngngườibiếttôntrọnglẫnnhausẽthamgiavàocôngviệccủanhau,giúpđỡnhaucùngphấnđấuvàđổimới.Họxâydựngmộtmốiquanhệđểkhẳngđịnhvàhỗtrợ lẫnnhau.Tôntrọnglẫnnhaulànềntảngcơbảncủanhữngmốiquanhệcógiátrị,từđólàmnềntảngđểxâydựngmộtdoanhnghiệpthànhcông.

Nhữngngườibịcảntrở,bịsỉnhụcsẽcảmthấymấtmặt.Đểlấylạithểdiện,họphủnhậnsựảnhhưởngcủangườikhácvàtừchốithỏahiệp,mặcdùđiềuđógâyảnhhưởngđếntấtcảmọingười.Họtáikhẳngđịnhmìnhlàngườimạnhmẽvàtàigiỏibằngcáchtrởnêncứngrắnvàbảothủ.Họxemthườngbấtkỳaikhiếnhọmấtmặtvàgiữtháiđộcạnhtranhvớinhữngngườiđó.

Page 65: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Quảnlýbằngcáchđilạikhắpnơitrongcôngty:biểutượngvàthựctiễn

Tạimộtsốcôngtynổitiếng,cácnhàlãnhđạoquảnlýbằngcáchđilạikhắpnơitrongcôngty(managebywalkingaround-MBWA).Họkhôngtrốntrongvănphòngmàđirangoàitiếpxúcvớimọingườivàcốgắngđếnvàolúcnhânviênđanglàmđúngmộtviệcgìđó.Việcđilạikhắpnơitrongcôngtysẽgiúpcủngcốgiátrịcủacácmốiquanhệcánhânvàsựhợptáctrongcôngviệc,khuyếnkhíchngườiquảnlývàngườilaođộngtrênhiểulẫnnhau.

Trongnhữnglầnthămhỏingắnngủiđó,cácnhàlãnhđạosẽquansátvànhanhchóngđưaralờithămhỏi, khenngợi phùhợp.Họ tránh lặpđi lặp lại nhữngnhậnxét chung chung,mànênđưa ranhữngýkiếnđónggópcụthể,đúnglúcđểnhânviênthấyrằnglãnhđạocủahọhiểuvàcóquantâmđếnngườilaođộng.Thôngquacáccuộcthămdòýkiến,cácnhàlãnhđạonhậnrarằngnhiềunhânviênrấthayphànnànvềviệclãnhđạocủahọkhôngcôngnhậnvàkhenngợihọ.

Việcquảnlýbằngcáchđilạikhắpnơitrongcôngtygiúptạođượcsựtintưởngtrongnhânviên,giúphọtinvàokhảnăngcủabảnthân,vàtậntuyhơnđểlàmtốtcôngviệc.Cácnhàlãnhđạonhậnrarằngnhữngđónggópcủacánhânrấtcầnthiếtchosựthànhcôngcủatậpthể.Mỗikinhnghiệmcầntạoracáckỳvọngđểnhânviênđócảmthấymìnhđượctôntrọngvàđượctraonhiềuquyềnhạntronglầnthămhỏikếtiếp.

Nhữnglờikhenngợithườngxuyên,tíchcựccómộtsứcmạnhvôcùngtolớn.Cácnhàlãnhđạotìmđếnnhữngnhânviênchánnản,kiệtsứcđểlàmtăngsựtựtinvàkhảnăngcủahọđểhọtinrằngmìnhcóthểthànhcông.Cácnhàlãnhđạonênkiểmsoátđượctínhchânthànhvàtácdụngcủanhữngýkiếnđónggópmạnhmẽ,tíchcựcdànhchonhânviên.

Mặcdùnhấnmạnhđếnnhữngýkiếnđónggóptíchcựcbởinótiếpthêmsứcmạnhchongườilaođộng,nhưngcácnhàlãnhđạocũngphảichỉranhữngthiếusótvàđôikhiphảigiảiquyếtnhữngvấnđềkhókhăn,đặcbiệtlànhữngvấnđềdonhânviênđưara.Nóichung,đểtránhgâybấtngờchonhânviên,cácnhàlãnhđạothườngsắpxếpthờigianthảoluậnlạivấnđềđókhinhânviêncủahọđãcósựchuẩnbị.

Cánhcửacủanhàlãnhđạodườngnhưluônrộngmởđốivớinhânviên,nhưngnhiềunhânviênlạinhìnthấymộtcánhcửađóngkíntrongmắtthưkývàlongạimìnhsẽgâycảntrởchocôngviệccủalãnhđạo.PhươngphápMBWAthểhiệnsựquantâmcủangườilãnhđạođốivớinhânviênvàlàhìnhảnhmàngườilãnhđạomuốnnhânviêncủamìnhdànhchonhau.

Cảlãnhđạolẫnnhânviênđềumuốnthiếtlậpcácmốiquanhệcánhânhướngtớiviệcmanglạihiệuquảchocôngviệc.Họtôntrọngtínhđadạngcủanhânviênvàtôntrọnglẫnnhau.Nhưngđểtăng

Page 66: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

cườngđángkểcácmốiquanhệcủamình,nhàlãnhđạovànhânviênphảibiếtđượcđiềugìđằngsaunhữngmốiquanhệcógiátrịnàyvàcáchđểtạorachúng.Cácchươngtiếptheosẽmôtảchitiếtcáchpháttriểnmộttầmnhìnchung,mụctiêuchung,vàcáckỹnănggiaotiếp,bộclộcảmxúcđểkhiếnchocácmốiquanhệtrongcôngviệctrởnênhiệuquả.

CAMKẾTGẮNBÓTRONGTHỜIĐẠITHAYĐỔI

Đểthíchứngvớisựcạnhtranhkhắcnghiệttrênthịtrườngvànhữngthayđổinhanhchóngvềcôngnghệ,cácdoanhnghiệpđòihỏingườilaođộngphảicamkếtgắnbóvớicôngviệc.Nhưngđểđápứngnhucầuthayđổi,cácdoanhnghiệpphảitáicơcấuvàphânbổmọingườivàocácnhómlàmviệcmới,sathảinhữngnhânviênlàmviệclâunăm,vàđặtrayêucầucaohơnđốivớinhữngngườiởlại.Kếtquảcủaquátrìnhnàylàxuấthiệnnhiềunghingờvàchiarẽgiữacácnhânviên,điềuđócónghĩalàcácnhàlãnhđạocầnphảilàmviệctrựctiếpvàchămchỉhơnbaogiờhếtđểhiểunhânviêncủamìnhvàđểgiúphọxâydựngvàmởrộngcácmốiquanhệcánhân.

Nhữngnhânviêncótâmhuyếtthườngcótầmnhìndàihạn,chịuđựngthấtbại,vàvượtquamọitrởngạiđểgiúpcôngtythíchnghi.Maythay,yêucầuthayđổivàcảitiếnkhôngngừngcủatổchứccóthểtrùnglặpvàcủngcốđượcnhucầuthànhđạtcủamọingười,đểhọcảmnhậnđượcsựủnghộvàsứcmạnhcủaviệctrởthànhmộtphầntrongnỗlựctậpthểlớnhơn,vàgiúphọnângcaotínhtựtôn.Cóthểgiảiquyếtđượctìnhtrạngcăngthẳnggiữamọingườivớicáctổchứctheocáchcólợichocảhainếulãnhđạovànhânviênhiểuvàtôntrọnglẫnnhauvớitưcáchcánhân.

Cácnhàlãnhđạocóảnhhưởngmạnhmẽđếnquátrìnhpháttriểnlòngtậntụycủanhânviênđốivớicôngtybằngcáchthúcđẩycácmốiquanhệcánhânđểmọingườicóthờigianvàquantâmtìmhiểunhau.Cácnhàlãnhđạotánthànhgiátrịcủacácmốiquanhệvàtựmìnhlàmgươngđểmọingườinoitheo.Họđilạikhắpnơitrongcôngtyvàquansáthànhđộngcủanhânviên,gặpgỡvànóichuyệnthânmậtđểhiểuđượcquanđiểmvàsuynghĩcủanhânviên.Cácnhàlãnhđạophảibiếtđánhgiáđúngphongcáchlàmviệccủanhânviênvàtôntrọnghọnhưnhữngcánhânđơnlẻđểlàmgươngchomọingườinoitheo.

CreatedbyAMWord2CHM

Page 67: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

TÂMLÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠOàPhầnII.ĐƯARAMỘTĐỊNHHƯỚNGCHUNG

Nhữngdoanhnghiệpthànhcôngluôncósựnhấttrí,đồngthuậntừtrênxuốngdướikhithựchiệncácmụctiêuchung.Nếukhôngcósựđồngthuậnđóthìngaycảchiếnlượcquảnlýthôngminhnhấtcũngsẽgặpthấtbại.

JOHNYOUNG,CHỦTỊCHCỦAHEWLETT-PACKARD

Làmthếnàođểxâydựngsựthốngnhấtvàcácmốiquanhệcầnthiếtgiữanhàlãnhđạovànhânviênnhằmđápứngcácnhucầuthiếtyếuvànguyệnvọngcơbảncủahọthôngquacôngviệc?Làmthếnàođểtránhcácmụcđíchchồngchéo-nhữngthứcóthểlàmgiảmlòngtậntụyvàgâynêntháiđộghétbỏ,xalánh?Làmthếnàođểsựđadạngcủahọcóthểphụcvụcholợiíchchung?

Tầmnhìnchunglàbướcquantrọngđầutiênđểxâydựngnênnhữngdoanhnghiệpvớiđộingũnhânviêntậntayvàhoạtđộngnăngsuấtcao.Tầmnhìnnàysẽtácđộngvàđịnhhướngđểmọingườihợptácvớinhaumộtcáchhiệuquả,đồngthờicảmthấyhài lòngvàcóýnghĩa.Cáctầmnhìnchungkhôngchỉgắnkếtmọingườivớinhaumàcònràngbuộchọvớikháchhàng.Ngườilaođộngnhậnrarằngnhữngnỗlựccủahọđangđượcđềnđápvàtạoragiátrịchokháchhàng.Họđangcảithiệnchấtlượngcuộcsốngvàấntượngcủangườikhácvềmình.Sựhàilòngcủakháchhànggiúpngườilaođộngtinrằnghọsẽtiếptụcnhậnđượcsựủnghộcủakháchhàng,đâylàđiềucầnthiếtchosựtồntạicủabấtkỳdoanhnghiệphaytậpthểnào.

Docósựđổvỡtrongcộngđồnghoặctronggiađình,conngườigiờđâyvôcùngmongmuốntìmkiếmmụcđíchvàýnghĩatrongcôngviệccủamình.Họmuốntinrằngmìnhlàthànhviêncủamộtcáigìđótolớnhơn,rằnghọđangtạoragiátrịvàđangtiếnvềphíatrước.Ngườilaođộngsẽtrungthànhvànhiệttìnhvớidoanhnghiệpnàocóthểxâydựngnênmộttầmnhìnchungthúcđẩytinhthầnlàmviệccủahọ.

MỘTTẦMNHÌNTHÚCĐẨYTINHTHẦNLÀMVIỆC

Thậtđángtiếclànơilàmviệccủachúngtathườngcónhiềuhoạtđộngvànhiềukhókhănnhưnglạiítđịnhhướng.Nhữngkhuônmẫucósẵnlàmcảntrởquátrìnhxâydựngnêntầmnhìnhiệuquả.GiốngnhưJ.C.Penneyđãchứngminhcáchđâynhiềuthậpkỷ,cáctầmnhìnphảivừahợplývừacócảmxúc,phảiphụcvụcảbảnthânlẫnngườikhácvàphảichútrọngđếncảcôngviệclẫnconngười.

TầmnhìncủaPenney

Rađờinăm1913,PenneyIdeavẫntiếptụcthúcđẩytinhthầncủanhânviênJ.C.Penney:

1.Phụcvụkháchhàngtheokhảnăngcủamìnhđểmanglạichohọsựhàilòngcaonhất.

Chương5.PHÁTTRIỂNTẦMNHÌNVÀMỤCĐÍCHCHUNG

Page 68: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

2.Hyvọngvàomộtsựđếnbùxứngđángchocôngsứcmàchúngtađãbỏratrongđiềukiệnchophép.

3.Làmhếtsứcmìnhđểmangđếngiá trị,chất lượngvàsựhài lòngxứngđángvớisố tiềnmàkháchhàngbỏra.

4.Khôngngừngrènluyệnbảnthânvàcáccộngsựđểdịchvụmàchúngtacungcấpchokháchhàngngàycàngtốthơn.

5.Luôncảithiệnnhântốconngườitrongtổchứccủachúngta.

6.Khenthưởngnhữngcánhânđãgópphầntạorathànhquảcủatổchức.

7.Kiểm tra cácchính sách,phươngpháp,hànhđộngcủachúng taxemcóđúngvàcôngbằngkhông?

Mặc dù ngôn ngữ có thể hơi lỗi thời nhưng những thông điệp của chúngmang tính hiện đại.PenneyIdeađặtcôngtyvàcáctậpthểcủanólênthửtháchcủalợithếcạnhtranhbằngcáchtạoragiátrịchokháchhàng,đểtừđócôngtycóthểduytrìsựthànhcôngvàthịnhvượng.Nóchothấynhucầukhôngngừngpháttriểncáckỹnăngcủaconngườivàcáchthứcphốihợpvớinhauđểnângcaochấtlượngdịchvụ.TầmnhìncủaPenneycũngđềcậpđếncácgiátrịvànhucầucủangườilaođộng.Tấtcảcácnhânviênphảichiasẻvớinhaunhữngthànhquảđạtđượctừsựthànhcôngcủatổchức,nângcaonănglựccánhân,vàphảiđượcđốixửcôngbằng.

PenneyIdeaphảiđượcchuyểnthànhhànhđộngcụthể.Sẽkhôngđủnếunhữngýtưởngnàychỉđượcđềcậptrongcácphòngbanhoặctrongphòngăncủanhânviên.Cácnhómđangpháttriểnvớisựthamgiacủacáccộngsựlàmộtbộphậnkhôngthểthiếucủacôngtyvàphùhợpvớitầmnhìncủacôngtyvệtinhthầnhợptáccóhiệuquả.Cáctậpthểchiasẻvớinhautráchnhiệmvềkếtquảhoạtđộng:côngtynhậnrarằngkhôngmộtcánhânnàotựmìnhcóthểđemlạithànhcôngchotổchức.Saukhibanquảnlýcấpcaoxácđịnhđượccácvấnđề,cácnhómđặcbiệtsẽđượcđiềuđộngđểđưaraquanđiểmvàthôngtinphùhợptrướckhiraquyếtđịnh.Côngtythườngcónhữngphầnthưởngxứngđángđểkhíchlệvàthúcđẩycácnhómnày.Tấtcảcácnhàquảnlýđềucóphầnthunhậpđángkểdựatrênthànhtíchcủađộimàhọquảnlýtốt.Phầnlớntrong70.000nhânviênkinhdoanhđượckhenthưởngdựatrênthànhtíchvàsựcảitiếntrongđộicủahọ.

Tinhthầnlàmviệctậpthểsẽvươnxarakhỏiranhgiớicủatổchức,hướngđếnnhữngkếtquảmàTerryPalmer-mộtngườiquảnlýcấpcaocủaPenney-đãnhậnxét,“Tôimongđợisựủnghộcủanhânviênởbộphậndịchvụ,từbanquảnlýcaohơn,từnhàvậnchuyển,vàcủatoànbộchukỳ(nhàcungcấp).MọingườinêncốgắngđểJ.C.Penneypháttriểntốthơnvàđạtđượcnhiềukếtquảhơntrongkinhdoanh.Điềuđócầnphảixuấthiệntrongsuynghĩcủachúngta”.

Cảmxúcvàlýtrí

Page 69: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Cáctầmnhìnphảicótácdụngtruyềncảmhứngchomọingười.Chúngphảimôtảđượcmộttươnglaiđẹpđẽ,tươisángđểtạonănglượngvàđịnhhướngchomọingườihànhđộng.Mộttầmnhìnlàmộtýtưởnghướngđếntươnglai,ýtưởngđógiúpmởrộngkhảnăngvàtrítưởngtượngcủaconngười.Nóđưaconngườithoátkhỏisựbuồntẻcủanhữngcôngviệcthườngngàyđểhọcảmthấycuộcsốngcómụcđíchvàcóýnghĩa.

Đểcóđộnglựcpháttriển,bảnthânconngườiphảitinrằngtầmnhìnđócógiátrị.Tầmnhìnđócóýnghĩađốivớicánhân.Họbiếtrằngtầmnhìnđósẽthúcđẩyhọcủngcốcácgiátrịvànhucầucủabảnthân.Họmuốncóđượcsựcôngnhậncủacôngtyvànhậnđượcnhữngphầnthưởngxứngđángnếusảnphẩmmớicủahọthànhcôngtrênthịtrường.Họmuốnđượccảmthấytựhàovàcủngcốhìnhảnhcủamìnhbằngcáchthamgiavàomộttậpthểbiếttôntrọngvàđánhgiácaosựđadạngvềchủngtộcvàcátínhcủacácthànhviên.

TạikháchsạnRiti-Carlton,kháchsạnđoạtgiảiMalcolmBaldridgeAwardnăm1992,tấtcảcácnhânviênđềuphảiđeomộttấmthẻnhưmộtphầntrongđồngphụccủahọvớidòngchữ,“Chúngtôilànhữngquýông,quýbàphụcvụchonhữngquýôngquýbàkhác”.Họcòncóhaimươiquyđịnhđểthựchiệntầmnhìnnày.Vídụ,mọingườiphảiluônnhớrằng,“bấtkỳnhânviênnàonhậnđượcphànnànthìsẽsởhữulờiphànnànđó”vàphảibảođảmgiảiquyếtđượcnó.

Mộttầmnhìncókhảnăngtạođộnglựcsẽchứađựngrấtnhiềuthửthách.Cácthànhviêntrongtậpthểđòihỏiphảicủngcốvàpháttriểnkhảnăngcủamìnhđểlàmviệchiệuquảhơn.Họphảithoátrakhỏithóiquencủanhữngđiềuđãbiếtđểtìmkiếmsựphấnkhíchtrongquátrìnhpháttriểnvàchứngminhnănglựccủamình.Bộphậnkếtoántựtháchthứcbảnthânrằng,“Nếuphốihợpvớinhau,chúngtôicóthểlàmđượcnhữnggìcầnlàmđểcungcấpnhữngthôngtinhữuích,kịpthờimàcácnhàquảnlýcầncónhằmđưaracácquyếtđịnhđápứngnhucầungàycàngcaocủathịtrường”.

Đểcó thể truyềncảmhứngchomọingười, trước tiên tầmnhìnphảihợp lývàmang tínhhiệnthực.Mọingườisẽkhônghứngthúvớinhữngýtưởngvàkếhoạchkhôngcókhảnăngthànhcông.Họphảitinrằngcôngtycósứcmạnh,khảnăngvàđủnguồnlựctàichínhđểtiếnvềphíatrước,biếntầmnhìncủahọthànhhiệnthực.Phảicómộtcơhộitốtđểthànhcông.

Tầmnhìnđóphảiphùhợpvớimôitrườnglàmviệccủacôngtyđểcóthểtậndụngđượccáccơhộivàtránhrủiro.Tầmnhìnđóphảithựctếđểnhậnthấyđượccáchthứcmàcácđốithủcạnhtranhvàcácgiớihạnpháplýcóthểgâycảntrở.Ngườilaođộngtinrằnghọcóthểtạoragiátrị lâudàichokháchhàng,nhữngngườisẽủnghộchohọsaunày.

Cơcấucủatổchứcnêndựatrêncáckháiniệmtâmlývàquảnlýđúngđắnđượcpháttriểnthôngquanghiêncứuthựcnghiệm.Vídụ,ngườilaođộngmuốnbiếtsựnhấnmạnhcủalãnhđạođốivớicáctập thểcóhợp lýkhông.Cáccông tykhác thửnghiệmnhữngý tưởngnàycó thànhcônghaykhông?Chúngcótácdụnghaykhông?Cácnhómkhácđangcốgắngthayđổiđiềugì?Cácbàiviếttổngkếtcác

Page 70: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

kếtquảnghiêncứu,cácnghiêncứuchứngminhgiátrịcủatậpthể,vàchứngnhậncủachuyêngia,tấtcảnhữngđiềunàygópphầnlàmchomộttổchứctrởnênđángtincậyhơn.

Việcmuốnmọingườixemxétcácýtưởngvàtiếnhànhnghiêncứumộtcáchnghiêmtứcđòihỏiphảivượtquacáctrởngại.Khótìmđượcnhữngbàibáovànhữngcuốnsáchhữuíchvàthíchhợp,đặcbiệttronghoàncảnhcóquánhiềuthứđểlựachọn.Maymắnlànhữngngườilàmkinhdoanhkhôngphảidựavàonhữngbàibáotrêncáctậpsannghiêncứu,màcóthểtìmđếncáctạpdo,cáccuốnsáchđãtómtắtlạinộidungcủacáccuộckhảosátvàđưaranhữnggợiýquantrọng.Ítcónhàquảnlývànhânviênnàosẵnsàngđọccácbảnbáocáonghiêncứuvềquảnlýkỹthuật.

Việctìmhiểucácbàibáorấtcóíchchonhữngbuổithảoluậntrongnhóm,nhờđómọingườicóthểtranhluậnvớinhauvềnộidungvàcáchthứcsửdụngnhữngbàibáomàmìnhđãđọcđược.Nếukhôngcónhữngdịpnhưthế,mọingườisẽkhôngbiếtmìnhđãhiểuthấuđáonhữngýtưởngnàychưa,hayphảisửdụngchúngđểcóthểgiúptổchứcđổimới.Trongcôngtycủagiađìnhchúngtôi,lãnhđạoởcácbộphậnkhácnhausẽluânphiêntổchứccácbuổithảoluậnvềnhữngnộidungvàbàiviếtđượcchỉđịnhvềthuậtlãnhđạovàtinhthầnlàmviệctậpthể.Họbìnhluậnvàđặtcâuhỏivềnộidungcủanhữngbàiviếtđóđểgiúpnhauhiểurõhơn.Họthảoluậnvềcáchsửdụngnhữngýtưởngnàyđểnângcaokhảnănglãnhđạovàhiệuquảlàmviệctrongtậpthểcủamình.Họđềxuấtvớinhữngngườicònlạitrongtổchứcvềcáchứngdụngnhữngýtưởngnàyvàoquátrìnhquảnlýdoanhnghiệp.

Phụcvụngườikhácvàbảnthân

Tầmnhìnđóphảithoátrakhỏiquanđiểmchorằngphảicósựthỏahiệpgiữalợiíchcủabảnthânvàlợiíchcủangườikhác.Ngườilaođộngtinrằngtầmnhìnđógắnkếthọvàhọcầnphảihợptácvớinhauđểđạtđượcmục tiêu của chínhmình.Nhưng tầmnhìnđócòngắnkếthọvớikháchhàng,vớinhữngngườisẽnhậnđượcgiátrịmàhọtạora.

Mộttầmnhìnhấpdẫnrấtcóýnghĩađốivớixãhội.Cácthànhviêntrongnhómtinrằngnhữngngườimàhọphụcvụsẽđánhgiácaonỗlựccủahọ.Vídụ,họlàmviệcchămchỉđểpháttriểncáccơhộitiếpthịratoànthếgiớibởicácđồngnghiệptrongcôngtysẽcảmthấyantâmvàlàmviệchiệuquảhơnkhicónhiềuđơnđặthànghơn.Nhữngngườilàmviệctạimộtcôngtychếbiếnthựcphẩmrấttựhàokhigópphầnmangđếnnhiềuloạithựcphẩmđủtiêuchuẩn,cóhàmlượngdinhdưỡngcaochotrẻemởnhữngnướcđangpháttriển.Tậpthểnhânviêncảmthấytựhàovìthốngđốcbangcủahọthườngxuyênmuasảnphẩmcủacôngty.

Việcphụcvụmọingườivừalànghĩavụvừalàđặcân.Đểcóđượcthànhcông,giáoviêncầnphảicóhọcsinhđểdạychúnghọchỏivàtrưởngthành.Cácchuyêngiasẽđượccholàtàigiỏikhicóthểbảovệvàmởrộngmạnglướikháchhàng.Máytínhgiúpcácbộphậnhoànthànhnhiệmvụcủahọkhicácbộphậnkhácsửdụngcôngnghệmộtcáchthànhthạo.Cácnhàlãnhđạocầncónhữngnhânviênsángtạovàcóquyềnhạnđểchỉđạohoànthànhnhữngcôngviệcđặcbiệt.Cáccôngtycầncónhiều

Page 71: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

kháchhànghàilòngbởisựủnghộvềtìnhcảmvàtàichínhcủahọrấtcầnthiếtchosựtồntạivàpháttriểncủacôngty.Chúngtacảmthấythànhcôngvàhàilòngnhấtkhinỗlựccủamìnhmanglạilợiíchchongườikhác.

Việcphụcvụngườikháctốtđòihỏichúngtaphảilàngườinhạycảm,cókhảnăngnắmbắtvàtạoragiátrị.Điềunàyđòihỏichúngtaphảinângcaokhảnăngquảnlýcũngnhưkiếnthứctiếpthịcầnthiếtchosựthànhcôngcủamộttổchức.Chúngtaphảilàngườicólòngtrắcẩn,tàigiỏivàcóquyếttâm.

Đốivớimộtdoanhnghiệp,việcphụcvụkháchhànglàmột“khoảnhkhắcthựctế”,làcơhộiđểchứngminhmứcđộtincậyvàkhảnăngcủadoanhnghiệpđó.Việctạoragiátrịchokháchhàngsẽgiúpdoanhnghiệpđượctôntrọngvàthuhútđượckháchhàng,giúpgắnkếtnhânviênvớinhautrongmộtnhiệmvụchungđầyýnghĩa.Việcphụcvụkháchhànglàtrọngtâmcủatầmnhìnchungvàlà“điểmmấuchốt”cuốicùng.

Côngtynàokhôngmanglạigiátrịchokháchhàngsẽbịđàothải.Kháchhàngsẽbỏđivàtìmđếncáclựachọnthaythếkhác.Nhữngnhânviênhếtnhiệthuyếtsẽkhôngcòntựtinvàmấtđiđịnhhướngchung.Cácnghiêncứuchothấychấtlượngdịchvụchínhlàmộtlợithếcạnhtranhcógiátrịvàcóthểsinhlợi,ngượclạinếuchấtlượngdịchvụthấp,đóchínhlàmộtbấtlợinghiêmtrọng.Nhữngcôngtycóchấtlượngsảnphẩmvàdịchvụtrêntrungbìnhcóthểtănggiáthêm9đến10%chosảnphẩmcủamình,vàcótỷlệlợinhuậntrêndoanhthukhoảng12%sovớimức1%củacáccôngtytrungbình,vàthịphầncủahọtăng6%mỗinămsovớimứcsụtgiảm2%củacáccôngtydướitrungbình.

Việcphụcvụngườikhác lànền tảngcho sự thànhđạt củachínhchúng ta.Chúng takhông thểthànhcôngnếukhôngcósựhợptáccủamọingười.Chúngtakhôngthểtựmìnhpháttriểnnhâncách,khôngcảmthấytựtinvàobảnthânvàkhôngđủsứcđểtheođuổimụctiêucủamình.Chúngtasẽcàngkhôngthểthỏamãnnếuchốngđốilẫnnhau.Nhữngtổchứcphụcvụchoconngườichínhlànhữngtòanhàkiêncốcủamộtxãhộipháttriểnmạnhmẽ,trongđósứckhỏekinhtếvàtinhthầncủangườidânluônđượcduytrì.

NHIỆMVỤKINHDOANHVÀCƠCẤUTỔCHỨC

Tầmnhìncủamộtdoanhnghiệpcầnphảibaogồmcảnhiệmvụkinhdoanhlẫnvănhóacủadoanhnghiệpđó.Nhiệmvụkinhdoanhphảiphùhợpvớidoanhnghiệpđểdoanhnghiệpđócóthểpháthuyđượcthếmạnhcủamìnhvàđốimặtvớithửthách.Tuynhiên,mộtchiếnlượccóđơngiảnđếnmứcnàocũngđòihỏiphảicósựnỗlựccủatoànbộdoanhnghiệpmớicóthểthựchiệnđược.Khiđó,mộtchiếnlượckinhdoanhkhảthisẽgắnkếtvàthúcđẩymọingườiđểhọcóthểhợptácvớinhau.Khichiếnlượckinhdoanhvàcơcấutổchứcđượcđồngbộhóa,tầmnhìncủadoanhnghiệpsẽtruyềncảmhứngchomọingười.

Khôngcósẵncôngthứcnàovềcáchcơcấumộtdoanhnghiệp.Mỗidoanhnghiệpphảitựpháttriểncơcấutổchứccủamìnhsaochophùhợpvớitínhchấtvàhoàncảnhcủamình.Nhưchúngtasẽ

Page 72: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

thấyởChương13,ngườilãnhđạovànhânviêncóthểápdụngkiếnthứctâmlýhọcđểhiểuđượccácđặcđiểmchínhcủatổchứcmìnhvàđưaranhữngthiếtkế,quytrình,quytắcvàphongcáchlàmviệccụthểhỗtrợchocôngviệccủahọ.

Vừatổngquátvừacụthể

Ngườilaođộngmuốnbiết tầmnhìnvànhiệmvụchungcủanhómvàcủacôngtyđểbiếtđượchướngđivàđánhgiáđúngýnghĩacủacôngviệcmìnhđanglàm.Côngviệccủamộtcánhâncógiátrịkhinóphùhợpvớimụctiêuchungcủatổchức.Vídụ,tạimộttrungtâmchămsóctrẻemtịnạn,nhữngngườiphụtráchởđóđềubiếtrằnghọlàmộtbộphậnquantrọngtrongsứmệnhchungcủatrungtâmlàgiúpđỡnhữngtrẻemtịnạn,đưachúngđếnsốngởnhữngđấtnướcđượcxemlàquêhươngthứhaicủachúng.Côngviệccủahọkhôngchỉlàdọndẹpvàchămsócbọntrẻ,màcònphảitạoramộtmôitrườngcầnthiếtđểgiúpchúngcóđượccuộcsốngýnghĩatạimộtđấtnướcxalạ.

Tuynhiên,tầmnhìnđóphảigắnliềnvớicácmụctiêuvàkếhoạchcụthể.Nhữngmụctiêuvừacụthểvừatháchthứclànguồnđộnglựcmạnhmẽchoconngười.Cácmụctiêucụthểsẽdẫnđếnnhữngkếhoạchhànhđộngthựctếvàquátrìnhthựchiệnsẽđượcphácthảomộtcáchchitiếthơn.Nhữngngườiphụtráchởtrungtâmchămsóctrẻemtịnạnsẽphốihợpvớicácgiáoviênlậpramộtdanhsáchkiểmtravềcáchtổchứccáclớphọcvàmỗituầnsẽxemxétbáocáocủanhữnggiáoviênnày.Cáccôngtyđãthửnghiệmkếhoạchphânchialợinhuậnchonhânviênđểthựchiệnýtưởnglàmọingườivàcácbộphậnnênhợptácvớinhaumộtcáchrõràng,cụthể;vàđểkhenthưởngchothànhcôngchungcủamọingười.

Mộttầmnhìnchungđemlạinhiềulợiíchchodoanhnghiệp,nhưngcũngcầncónhiềuyếutốđểxâydựngđượctầmnhìnđó.Mộttầmnhìnphảithoátrakhỏilốitưduythỏahiệp,mangtínhrậpkhuôn,nóphảivừahợplývừacócảmxúc,phảiphụcvụchobảnthânvàchocảnhữngngườixungquanh,phảibaohàmcảcơcấutổchứclẫnnhiệmvụkinhdoanh,phảivừacụthểvừatổngquát.Đểcóđượctầmnhìnnhưthếđòihỏiphảicósựcộngtácgiữangườilãnhđạovànhânviên.

HỢPTÁCĐỂCÙNGTẠORATẦMNHÌN

JameC.Penneyvàcácnhàsánglập,nhàlãnhđạouytínkháclànhữngngườicókhảnăngbẩmsinhvớitầmnhìnrộng.Tậndụngđiểmmạnhtrongcátínhcủamình,họtạoramộtbứctranhtươnglaiđầykhíchlệ,vàsauđósửdụngthuyếtđộnglựcđểbiếnnhânviênthànhnhữngtínđồcủamình.

Mộtvàinhàlãnhđạonắmgiữvaitròchỉhuynhưthế,nhưnghầuhếtcácnhàlãnhđạothườngđưara tầmnhìn thôngqua tranh luậnvà thảo luận.Họ thựchiệnvai trò lãnhđạo thôngquaquá trình tựthuyếtphụcvàbịthuyếtphụcbởinhânviêncủamình.

Điềuquantrọngnhấtlàtầmnhìnđóphảiđượcchiasẻ.Nếuchỉcósựtintưởngcủanhàlãnhđạothôithìchưađủ;ngườilaođộngcũngphảitinrằngtầmnhìnđósẽhoạtđộng.Mộttầmnhìnhiệuquảkhôngcầnphảiđánhbóngbằngnhữngmỹtừvàđượctreoởnơidễnhìnthấy,màphảiphùhợpvớisuy

Page 73: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

nghĩvàtìnhcảmcủanhânviên.Họphảihiểuđượctầmnhìnđóvàtintưởngvàotínhhợplýcủanó.Họcóthểnhìnthấyđượccáchđạtđượctầmnhìnđókhilàmviệccùngnhauvàtinrằngmìnhcóthểthànhcông.

Vấnđềkhôngphảilàngườilaođộngcóthamgiavàoquátrìnhpháttriểntầmnhìnhaykhông,màlàthựchiệnnónhưthếnào.Tínhhiệuquảcủaviệcthamgianàyphụthuộcvàonhữngbuổinóichuyệnvàtraođổitíchcựcgiữangườilãnhđạovànhânviên.Thayvìchútrọngvàoviệcthuyếtphụcvàtruyềnlạitầmnhìnchonhânviên,nhàlãnhđạonênhướngnhânviêntậptrungvàoquátrìnhphântíchvàtìmhiểutỉmỉđểđưaratầmnhìnmới.Kếtquảcóthểlàmộttầmnhìnrấtgiốngvớiýtưởngbanđầucủangườilãnhđạohoặclàmộtcáigìđóhoàntoànkháchẳn.

Ngườilaođộngcầnphảitáchrờitầmnhìncủanhómrakhỏitầmnhìncủacôngty.Vídụ,tầmnhìncủabộphậnphânphốicủaJ.C.Penneycụthểvàtậptrunghơnsovớitầmnhìncủacôngty.Tầmnhìnđókhácnhưngphảiphùhợpvớitầmnhìncủabộphậnbánlẻ.

Nếukhôngcósựliênquanđó,ngườilãnhđạophảigánhchịurủirokhinhânviênkéobèkéopháichống lạicácnhiệmvụvàmục tiêucủacông ty.Họcho rằnghướngđimànhà lãnhđạomuốnchínhlàcáchchốnglạihọvàtìmcáchpháhủynó.Nhữngnhómcótinhthầnđoànkếtcaorấtgiỏichịuđựngáplựctừcácnhàquảnlý,vàhọhànhđộngvìmụctiêucủamìnhchứkhôngphảivìmụctiêucủadoanhnghiệp.

Cáctầmnhìncóthểbịphânchia.Mộtnhómcóthểnỗlựclàmviệcvìtầmnhìncủamình,chứkhôngphảivìtầmnhìncủatổchức.Cácbộphậntrongmộttổchứcdễcótháiđộcạnhtranhnhau,vàsớmnhậnramụctiêucủamìnhlàhoànthànhcôngviệctốthơnvàcóthànhtíchcaohơncácphòngbankhác.Họchorằngnhữngngườibênngoàinhómcủahọlà“phekhác”.Sựđoànkếttrongnộibộcóthểxuấtpháttừviệcphânbiệtvàcoinhữngthànhviêntrongcácnhómkhácnhư“kẻthù”.Mộttầmnhìncũngcóthểchiarẽcôngtythànhhaiphe,mộtbênlànhữngngườitinvàmộtbênlànhữngngườikhôngtin.Mộtrủirothườnggặplàbanquảnlýcấpcaorấttâmhuyết,banquảnlýcấptrungcótháiđộhoàinghi,cònnhânviênthìkhônghiểubiếthaythậmchícảmthấynghingờ.

Tầmnhìnđóvừaổnđịnhvừalinhhoạt.Tầmnhìnđóphải thíchnghivới tìnhhìnhmới,nhưngkhôngthểthayđổimộtcáchtuỳtiện.Chiếnlượcvànhiệmvụkinhdoanhđưarađịnhhướngliêntục,nhưngphảiđượccậpnhậtchophùhợpvớicáccơhộivàthửtháchmới.Cơcấutổchứcsẽphácthảocácquytrìnhvàgiátrịcơbảncủacôngtyđểtạosựthốngnhấtchungtrongcôngviệc.Tuynhiên,cáchthểhiệncácgiátrịnàyvàcáchsửdụngcácquytrình,giátrịcụthểđóphảiđápứngđượcnhucầucủangườilaođộng,đồngthờiphảiphùhợpvớichiếnlượcvàmụctiêucủadoanhnghiệp.

Thànhcônghaythấtbạiđềulàsựđedọa.Mộtcôngtythànhcôngnhưnghoạtđộngtrìtrệsẽkíchthíchcácđốithủtấncôngvàthâmnhậpthịtrườngcủamình.Thànhcôngcóthểkhiếncôngtytrởnêncứngnhắcvớichiếnlượcvàcơcấucủamình,vàkhôngsẵnsàngthayđổitrongtrườnghợpcầnthiết.

Page 74: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Tínhtựmãncóthểbiếngiấcmơcủamộtcôngtythànhmộtcơnácmộng.

Ngườilaođộngphảiđiềuchỉnhtầmnhìnphùhợpvớinhữngthayđổitrongthựctếđểtầmnhìnđósốngđộngvàhữuích.PenneyIdeavàtinhthầnlàmviệctậpthểcóthểđápứngđượcyêucầucủacôngtynhằmphụcvụchocảlợiíchcủakháchhànglẫnnhânviên.Tuynhiên,tầmnhìnđókhônghướngcôngtyđếnmộtchiếnlượccụthể,J.C.Penneymớiđâyđãđịnhvịlạivịtrícủanótrênthịtrườngbánlẻđầycạnhtranhvàlênkếhoạchtậndụnglợithếởnhữngthịtrườngcótiêuchuẩnthấpnhưngrấtmàumỡởnướcngoài.Điềunàythắplênhyvọnglà,vớinhữnggiátrịvàtinhthầntậpthểcủamình,côngtysẽpháttriểntốttrongtươnglai.

Mộttầmnhìncụthểsẽtốthơnnhiềusovớinhữnglýtưởngcóvẻcaođẹpmàbộphậnquanhệcôngchúngđưara.Nhàlãnhđạovànhânviênphảicùngđưaramộttầmnhìnphùhợpvớihoàncảnhcụthểcủacôngtyvàphảirấttậntâmvớinó.Cảchiếnlượckinhdoanhlẫncơcấutổchứcđềuphảihợplý,cóýnghĩavàđầythửthách.

HÌNHTHÀNHTẦMNHÌN

Cóbốnnguyêntắcchínhgiúphìnhthànhmộthướngđichungvàlôikéomọingườithamgia.Thứnhấtnhàlãnhđạovànhânviênphảichuẩnbịsẵnsàngbằngcáchpháttriểncácmốiquanhệcủahọđểcóthểbắtđầulàmviệctheomộttầmnhìnchung.Thứhai,họphảitháchthứcnhữngphươngphápđãđượccôngnhậnvàdámmạohiểmthayđổithayvìngồichờkhókhănxảyđếnrồimớihànhđộng.Thứba,quátrìnhpháttriểntầmnhìnđósẽtạoracơcấutổchứcmàcôngtymongmuốn;bảnthânquátrìnhhìnhthànhtầmnhìnđóthúcđẩysựpháttriểncủatinhthầnlàmviệctậpthể.Thứtư,việcpháttriểntầmnhìnlàmộtquátrìnhdiễnraliêntục,chứkhôngphảilàmộtgiảiphápnhanhchónggồmmộthayhaibước.

Chuẩnbịsẵnsàng

Nhữngđiềukiệnnàocóthểgiúpnhàlãnhđạovànhânviêntạorađượcmộttầmnhìncósứchấpdẫn?Sựbấtmãnvàđaukhổthườngđượccholàcầnthiếtđểmộttổchứcphấnđấuđánhgiávàđưaramộtbiệnphápthốngnhấthơn.Tuynhiên,sựđaukhổvàtínhbiquancóthểlànguyênnhânkhiếnconngườikhôngnhậnrarằngcónhiềumốiđedọavàcầnphảithayđổi.Chúngcũngcóthểtạoracảmgiácbấtlựcvàtừbỏ.Cảnguồnkhíchlệthayđổilẫnniềmtinđểthựchiệnthayđổiđóđềulànhữngyếutốcầnthiết.

Mộtcôngtykinhdoanhthualỗ,đánhmấtkháchhàngvàsựủnghộcủaxãhộisẽcónhiềuđộnglựcđểpháttriểnvàtậptrungthựchiệnmụctiêuđãđềra.Năm1981,việcthualỗnặngnềhơnbấtcứcôngtynàotronglịchsửlàmộtbằngchứngrõràngđốivớibanquảnlývànhânviêncủacôngtyFordrằnghọcầnphảihànhđộng.Nhânviêncủacôngtyđượcchiathànhnhiềuđộivàthamgiahếtmìnhhơnvàochươngtrình“Chấtlượnglàcôngviệcsốmột”giúpmanglạisựhồisinhchoFordMotor.

Ngaycảcôngtycónhiềukháchhàngvàkếtquảkinhdoanhkhảquancũngcóthểnângcaotình

Page 75: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

trạngkhẩncấpbằngcáchlấylídomongmuốntrởnênhoànhảovàđưaratầmnhìndàihạn.Năm1989,hãngBoeingđãcóđượcnhững thươngvụ lớn trongngànhhàngkhông thươngmại.Vàinămsauđó,hãngnàyđãphảithuhẹpquymôđểphảnứnglạinhữngthayđổiđộtngộtvàkhắcnghiệttrênthịtrườngvàsựcạnhtranhcủahãnghàngkhôngEuropeanAirbus.CóthểnàongườiNhậtsẽkhôngthamgiavàothịtrườngnàykhông?Nhữngthayđổichắcchắnxảyravànhữngđốithủcạnhtranhmớixuấthiệnđòihỏitấtcảcácdoanhnghiệpphảiluônduytrìkhảnăngđổimớivàchấtlượngsảnphẩm.

Ngoàinhiệmvụkinhdoanh,mọingườiphảithấyđượcsựcầnthiếtcủaviệctáicơcấucáchtổchứcvàquảnlýtrongdoanhnghiệp,vàphảitinrằngmìnhcóthểlàmđược.Chínhtạiđây,nhữngđiềukiệnkhókhăncóthểthúcđẩynhưngcũngcóthểlàmchocôngtytrởnênsuyyếu.Nếumọingườiluônnghingờvàcótháiđộthùđịch,thìviệcthảoluậncácmụctiêuchungdườngnhưtrởnênhếtsứckhôngthựctế,vàcóthểcànglàmtăngsựhoàinghikhimọingườinhậnrasựthiếunhấtquángiữalờinóivàhànhđộngthựctế.

Tìnhtrạngkhóxửnhấtlàmọingườimongđợicáctầmnhìncóthểgắnkếtcáccánhânvàtậpthểlạivớinhau,nhưngítraphảicósựthốngnhấtcơbảntrongmốiquanhệcủahọtrướckhicùngnỗlựchướngtớimộtmụctiêu,cónhưvậynỗlựccủahọmớicóthểthànhcông.

Cácbướccơbảnđểchuẩnbịsẵnsàngchocôngviệcbaogồm:

1.Đánhgiánhiệmvụkinhdoanh:Quátrìnhthảoluậnvớikháchhàngvàcácchuyêngiatrongngànhvàviệctìmhiểuvềđối thủcạnhtranhsẽlàcáchkiểmtracụthểvềcácưunhượcđiểmtrongchiếnlượckinhdoanhcủacôngty.ViệclắngnghengườiMỹcangợinhữngchiếcxehơiNhậtBảnmàhọsởhữucũngđủđểhạbệsựphòngthủcủacácnhàđiềuhànhngườiMỹvàbuộchọphảichấpnhậnrằnghọđangcóvấnđềvàcầnphảiđốimặtđểgiảiquyết.Ngườilaođộngphảicânnhắckhảnăngpháttriểntrongdàihạncũngnhưrủirocủanhữnghànhđộnghiệntại.

2.Phảnảnhtrêncơcấutổchức:Ngườilaođộngđánhgiácácmốiquanhệcôngviệccủahọ,sựphâncônglaođộng,cơcấuvàsosánhchứcnăng,nhiệmvụhiệntạivớinhữngđiềutrongtrítưởngtượngcủahọ.Họcóđượcgắnkếtvớinhauvàcóđượctraoquyềnkhithựchiệnmộttầmnhìnchunghaykhông?Mọingườicóđưaraýkiếncủamìnhvàtìmhiểukỹnhữngvấnđềxảyrahaykhông?Họcóthểhoạtđộngnhưcácnhómtronghệthốngcấpbậccủacôngtyhaykhông?

3.Đốimặtvàgiảiquyếtnhữngvấnđềnảysinhtrongcácmôquanhệ:Cầnphảigiảiquyếtcácxungđộtkéodàitrướckhichínhthứcbắtđầuthựchiệnmộttầmnhìn.Nếucácnhàlãnhđạocấpcaocóthểthuyếtphụcnhânviênrằngsựbấtmãnvànhữnghànhđộngthiếucôngbằngsẽđượcxemxétvàgiảiquyếtkhiđónhânviênsẽcảmthấyhọcầnphảithựchiệnmộttầmnhìnvàtinrằnghọcóthểlàmđược.Việctrựctiếpgiảiquyếtcácmâuthuẫncũnglàmgươngchocácnhómmànhàlãnhđạomongmuốnsẽtrởthànhmộtphầntrongtầmnhìncủadoanhnghiệp

4.Tiếnhànhcácbướcđầutiên:Khibổsungcácbiệnphápnhằmcủngcốtầmnhìnđó,ítramọi

Page 76: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

ngườiphảitinrằngcôngtycóthểthànhcông.Việcbắtđầunângcaochấtlượngsảnphẩm,củngcốkhảnăngtruyềnđạtthôngtintrongnộibộ,giảiquyếtxungđột,vàthựchiệnmộtsốhànhđộngkhácsẽgiúpthuyếtphụcmọingườirằngcôngtyrấtnghiêmtúclàmđiềuđó,vàcôngtycóđủkhảnăngvànguồnlựctàichínhđểtiếnvềphíatrước.

TầmnhìncủaA&WCanadađốivớicácmụctiêuchung

Trongthậpniên70,McDonaldsvàcácđốithủcạnhtranhmớixuấthiệnkhácgiànhlấykháchhàngcủacôngtyA&WCanada.Sựtụtdốctừkhảnăngsinhlợicaoxuốngmứcthualỗtrầmtrọngđãlàmcôngtymấttựtinvàdườngnhưđólàđiềukhôngthểtránhkhỏi.Làmcáchnàonhữngquầyphụcvụkháchngồitrênôtô(drive-incounters)cóthểcạnhtranhđượcởmộtđấtnướcmàchẳngaichịurangoàivàomùađông?ĐốitáccủacôngtyởHoaKỳcũngphảiđốimặtvớitìnhtrạngthuhẹpsốlượngcácnhàhàngvàcuốicùnglàđóngcửa.NhưngcôngtyA&WCanadađãhọcđượccáchđểcạnhtranhvàtrongthậpniên90,đãgiànhlấythịphầncủacôngtyMcDonald.

Trongnhiềunăm, sự sụt giảm lợi nhuậnđã làm tê liệt côngviệcquản lý.Mặcdù rất quyếnluyếnvớihìnhảnhcủacácquầyphụcvụkháchngồitrênôtôvàcũngrấtlosợphảithayđổi,nhưngkhiđốimặtvớitìnhtrạngphásản,chủtịchJeffMooneyvàcácnhàquảnlýkháccủacôngtyA&Wnhậnrarằnghọphảitừbỏhìnhthứcbánhàngđãtừngthànhcôngvàothậpniên60(nhưngkhôngphùhợptrongthậpniên70).Họbắtđầuthửnghiệmvớiloạihìnhnhàhàngđặttạicáctrungtâmmuasắm,nơimọingườisẽvàomuasắmvàtránhđượccáigiálạnhcủamùađông.

Họcũnghiểuđượcrằngviệcthựchiệnchiếnlượcnàyđòihỏiphảicósựcamkếtsâusắcđốivớicáccánhânvàtậpthể.Họphải loạibỏphươngphápquảnlýđộcđoánđãgắnbótừrấtnhiềunăm.

Năm1977,cácnhàquảnlývànhânviênđãpháttriểnmộtloạtcácmụctiêuchunghướngdẫnmọingườicáchlàmviệccùngnhau.ĐứngđầudanhsáchlàSựtintưởngvàTôntrọnglẫnnhau(TrustandMutualRespect),nơi“hànhđộngcủachúngtaphảicởimở,chânthànhvàchuđáo.Chúngtadựavàonhau,tintưởngnhau,vàđốixửvớinhaunhưnhữngcộngsựtậntâmhướngtớimụctiêuchung”.Họcũngphải“chịutráchnhiệmvềsựpháttriểncủabảnthân”,“khuyếnkhíchvàhỗtrợmọingườiđểvượtquakhókhănvàgiảiđápthắcmắc”,vàphảicósự“traođổirõràng,bộctrựcvềcácsựviệc,cácýtưởng,vàtìnhcảmgiữacáccánhânvàtậpthể”.Mườinămsau,họđãđưaratuyênbốchiếnlượcnguồnnhânlực:“Phấnđấutrởthànhnơilàmviệctốtnhấttrongngànhthứcănnhanh,lànơicáccánhânxuấtsắcởtấtcảcáccấpsẽpháttriểnhếtkhảnăngcủamìnhvớimộtniềmtinchung”.

Cácmục tiêu chungnày sẽ tạo ra cơ cấuvàhướngdẫn chung chomọingười trong công ty.Trongnhữngbuổihọphàngquý,cácnhómgặpgỡnhauđểđánhgiákếtquảlàmviệctrongnhómcủahọvà tìmcáchcải thiệnnó.Cácnhânviênmớicủacông tynhậnđượcQuy trìnhvềcácmục tiêu

Page 77: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

chung(CôngtydịchvụthựcphẩmA&WcủaCanada,năm1990),trongđóbaogồmvídụvềnhữnghànhviphùhợpvàkhôngphùhợpvớicácmụctiêuchungđó.Trongcôngtynày,tấtcảnhânviêncónghĩavụvàquyềnphêbìnhchủtịchnếuôngtakhônglắngnghehọ.

CôngtyA&Wtiếptụctăngcườngcamkếtmườitámnămđốivớicácmụctiêuchungcủamình.Nhữngmụctiêuchungnàykhôngcầnkhoatrươngnhưngphảicósứcảnhhưởng.Cácnhàquảnlýcủacôngtyđãđốiđầuvớimộtnhàđiềuhànhcấpcaomớivìcáchthứclãnhđạocủangườinàyđãảnhhưởngđếncácmụctiêuchungcủacôngty.NhữngngườilàmviệcởA&Wtựtinrằngsựđầutưcủahọvàophươngpháplàmviệctậpthểgiúphọcóđủsựchuẩnbịvàdịchvụvượttrộiđểthamgiavàothịtrườngthứcănnhanhhếtsứccạnhtranhnày.Họtựhàocảvềthànhtíchkinhdoanhlẫncácmốiquanhệcởimởvàđángtincậycủamình.

Vượtquatìnhtrạnghiệntại

Nhàlãnhđạovànhânviênphảikhôngngừngtìmkiếmcáccơhộiđểđổimớivàhoànthiệnbảnthân.Họhiểurằng,chodùkhôngcómốiđedọatrựctiếpnàothìdoanhnghiệpcũngphảiluôncậpnhậtvàđổimới.Sẽtốthơnnếuhọphấnđấuhoànthiệnchínhmìnhthayvìchờchođếnkhibịbuộcphảihànhđộng.Cáccuộckhủnghoảngcóthểxảyđếnbấtngờ,vàtrongkhihọbuộcphảitìmcáchhànhđộngthìhànhđộngđócóthểkhôngđượccânnhắckỹ.Mộtcuộckhủnghoảngsẽlàđộnglựcđểthayđổivàcũnglàđiềukiệnđểhọchỏi.Tuynhiên,cáccuộckhủnghoảngthườngkhiếnmọingườikhôngcòntinrằngnhữngthayđổiýnghĩasẽxảyra.Mộthoặchaicuộckhủnghoảngcóthểđoànkếtmọingườilạivớinhauvìhọnhậnrarằnghọphảihợpsứcđểtồntại.Nhưngnhiềucuộckhủnghoảngtriềnmiênsẽlàmmấtđigiátrịthúcđẩyvàgâynêncảmgiácbấtlực,tuyệtvọng.

Đểvượtquatìnhtrạnghiệntạichúngtanên:

1.Tìmkiếmcơhộiđểtạorathayđổi,cảitiếnvàpháttriển.Cácnhiệmvụmớisẽtrởthànhthửtháchđểkhởisắc.Mọingườitựhỏiliệumọiviệccóthểđượcthựchiệntheocáchkhácbiệtvàtốtđẹphơnkhông,vàtìmđếnnhữngthứ“đổvỡ”màhọcóthểkhắcphụcđượcthayvìngồichờkhủnghoảngxảyđến.Họthoátkhỏinhữngđiềuthườngnhậtvàxemcôngviệccủahọnhưmộtcuộcphiêulưuđểkhámphávàtậnhưởng.

2.Tậndụngcácthấtbạivàxungđột.Ngườilaođộngnóivềnhữngmốibậntâmcủahọđốivớichiếnlượckinhdoanh,vànhữngđiềukhiếnhọkhóchịuvàkhônghàilòngtrongcôngviệccũngnhưtrongmôitrườnglàmviệc.Họnóichonhaubiếtnhữngđiềumuốnthayđổi.

3.Chấpnhậnrủirovàhọchỏitừnhữngsailầm.Mọingườitậphợpcácýtưởngmới,thửtiếnhànhvài cuộc thửnghiệm, tạo ra khảnăngbiết chấpnhận rủi ro, vàbiến căng thẳng thành sựphấnkhích.Họnhậnrarằngkhôngcómộtnỗlựcnàolàkhôngcórủiro,vàmặcdùcóthểcốgắngđạtđượcsựhoànhảo,nhưngconngườisẽkhôngthểnắmbắthaychạmtớiđược.

Page 78: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

4.Đưaratuyênbốvềtầmnhìnngắnhạn.Ngườilãnhđạohoặcmộtnhómcôngtácđặcbiệtsẽkhơigợihìnhảnhsosánhẩndụkhimôtảnhiệmvụkinhdoanhvàcơcấutổchứccủacôngty.Ngườilãnhđạođóphảicókhảnăngtruyềnđạtcácmongmuốnvàgiátrịtrungtâmmộtcáchngắngọnvàđầythuyếtphục.

Mộtphươngpháptậpthể

Cómộtsựthậthiểnnhiênlàtổchứcđóchỉthayđổikhilãnhđạocấpcaocủanócamkếtthayđổi.Nhưngcũngđúngkhikhẳngđịnhrằngsẽkhôngcóđượctầmnhìntốtnếuthiếuđisựcamkếtcủanhânviêncấpdưới.Mộttầmnhìnkhôngthểtựtạocảmhứngvàthúcđẩymọingười,màchínhcácnhàquản lývànhânviênphảimuốnđược thúcđẩy.Tầmnhìncủa tổ chứccầnphảiđượccủngcốbằngphươngpháptậpthểmớicóthểpháttriểnđược.Sựhợptácmangtínhcưỡngéplẽgâyramâuthuẫn.

Mộtphươngpháptậpthểbaogồm:

1.Đối thoại.Cácnhà lãnhđạovànhânviên tranh luậnvềcácquanđiểm tráingượcnhauđểkiểmtratầmnhìnđócũngnhưýnghĩatiềmnăngcủanóđốivớibảnthânhọvàđốivớitổchức.Họphảiđượcthuyếtphụcbởinhữnglýlẽchứngminhcủanó,vàđánhgiáđúngrủirocủaviệckhôngthayđổi,vànhữngcơhộimàtầmnhìnnàymanglại.

2.Lôikéođượcsựủnghộcủanhữngngườicóquyềnlợiliênquan.Yêucầukháchhàng,nhàcungcấp,đạilýtiếpthịvànhàđầutưnóirõquanđiểm,sởthíchvàýkiếncủahọ.Họphảinhấnmạnhđượccácưanhượcđiểmcủadoanhnghiệpcũngnhưcơhộivàrủirocủanó.

3.Tổnghợp.Cácýtưởng,ýkiếnđónggópcủanhânviênvànhữngngườicóquyềnlợiliênquanphảiđượcsửdụngđểđiềuchỉnhtầmnhìnchungđó,vàbiếnnóthànhtầmnhìnhấpdẫnvàhợpnhấttrongtổchức.Nếumuốnngườilaođộngtậntâmvớicácchiếnlượckinhdoanhvàcơcấutổchứccủacôngtythìchúngphảicóýnghĩađốivớihọ.

Cácchiếnlượcpháttriểnliêntục

Sựtiếnbộnhanhchóngvềcôngnghệ,dòngđờingắnngủicủacácsảnphẩm,vàsựtoàncầuhóacủathịtrườngđanglàmbiếnđổimôitrườngkinhdoanh.Cácchiếnlượcphảiđượccậpnhậtliêntụcđểluônmớimẻvàhiệnđại.Cáccôngtynhậnrarằngđểkiểmsoátđượcnhữngthayđổi,họphảicócácmốiliênkếtchiếnlượchoặchợptácđểcùngnhauchiasẻcácnguồnlực.Cácáplựckinhdoanhmớiđòihỏiphảicócơcấutổchứcmới.Lựclượnglaođộngđadạngvàchuyênnghiệpđòihỏiđượcquyềnthamgiađónggópýkiến,vàsựthayđổitrongcáckháiniệmvềvaitròlãnhđạokhiếnchohìnhthứcquảnlýđộctàitrởnênlỗithời.

Cácdoanhnghiệpphảibiếtrằngkhôngcómộtchiếnlượchaykếhoạchkinhdoanhnàocóthểthànhcôngmãimãi.Họphảithườngxuyênxemxétlạitầmnhìncủamìnhdựatrênnhữngsốliệumới,nhữngthayđổitrongmôitrườngkinhdoanh,vànhữngcơhộimới.Bằngcáchnày,họsẽcảmthấycó

Page 79: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

thểkiểmsoátđượcvậnmệnhcủamình,chứkhôngbịlấnápbởicácsựkiện.

Đểtầmnhìnluônpháttriển,chúngtacầnphải:

1.Cậpnhậtliêntục.Cứmỗiquý,hoặcítnhấtlàmỗinăm,cáccôngtyphảixemxétlạitầmnhìnvàthayđổikếhoạchdựatrênnhữngthayđổibêntrongvàbênngoàicôngty.

2.Đươngđầuvới tính tựmãn.Sự thànhcôngcầnphảigắn liềnvớikhảnăngnhậnbiếtđượcrằngkhôngaicóthểđảmbảođượcthànhcôngtrongtươnglai,nhưngthayđổilàđiềuchắcchắnxảyra.Doanhnghiệpđómộtlầnnữaphảilắngngheýkiếnvàphànnàncủakháchhàng,quanđiểmcủacácnhàđầutưýkiếnđềxuấtcủanhânviên,vàdựbáocủacácchuyêngiatrongngành,từđóđánhgiálạisựcạnhtranhtrênthịtrường.

3.Đánhgiáđúngnhữngthànhtíchđạtđược.Doanhnghiệpđónênkhenngợikhảnăngđổimớivàthưởngcôngxứngđángchosựtiếnbộtrongquátrìnhthựchiệntầmnhìncủamình.

MINHHỌA5.1.Tạoramộttầmnhìnchung

Chuẩnbịsẵnsàng

Đánhgiácôngviệckinhdoanh

Suyngẫmvềtổchức

Giảiquyếtnhữngvấnđềnảysinhtrongcácmốiquanhệ

Tháchthứchiệntrạng

Tìmkiếmsựphiêulưuđểkhámphávàtậnhưởng

Tậndụngcácthấtbại

Họchỏitừnhữngsailầm

Bộclộkhảnăng

Phươngpháptậpthể

Đốithoại

Lôi kéo được sự ủng hộ của những người có quyền lợi liênquan

Tổnghợp

LiêntụcPháttriển

Cậpnhậtliêntục

Cangợi,chúctụng

Đươngđầuvớitínhtựmãn

Việchìnhthànhcáctầmnhìnvềsảnphẩmchấtlượngcaonhấtvàphươngpháplàmviệctậpthểsẽkhôngtốnkémnhưngrấtkhóthựchiện.Trướckhinóivềtầmnhìnlàcủatổchức,chúngtacầnphảigiảiquyếtđượcsựmấtlòngtincủanhânviên.Cầnphảigiảiquyếtđượcnhữngthấtbạivàbấtlựctrong

Page 80: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

việcxửlýcácxungđộttrướckhixúctiếnviệchìnhthànhtầmnhìn.Tầmnhìnđóphảiđượcmọingườitintưởng,traođổivàthựchiện,(xemMinhhọa5.1).Mọingườisẽbịcámdỗtrởvềlốisuynghĩvàlàmviệccũ,vàtrongquátrìnhthựchiệnđổimới,sẽcónhữngvachạmkhôngthểtránhkhỏi,dođómọingườiphảikhắcphụcvàvượtquachúng.Việcthựchiệncácnhiệmvụkinhdoanhvàpháttriểncáctổchứccótinhthầntậpthểlàhànhtrìnhdiễnraliêntục,chứkhôngphảilàđíchđến.

TẦMNHÌNGIÚPTIẾPTHÊMNĂNGLƯỢNGVÀHỢPNHẤTCÔNGTYFORD

Đốivớimộtnhómkhoảngmườingười,việcchuẩnbịchohànhđộng,tháchthứchiệntrạng,đốithoạivànỗlựcchosựpháttriểnkhôngngừngsẽdễdànghơnnhiềusovớimộtdoanhnghiệpcóhàngtrăm,hàngngànnhânviên.Nhưngviệcpháttriểnnhómchỉtậptrungvàobộphậncủanhómđósẽgâycản trở tínhhiệuquảcủadoanhnghiệp.Nhómđó làmột thể thốngnhất,nhưngkhôngphải theokiểuchốnglạicácnhómkháctrongdoanhnghiệp.Cácnhómcảmthấyhọđượcthúcđẩyvàđangcốnghiếnchodoanhnghiệp,vàtựchomìnhquyềnlênán,chỉtríchcácnhómkhácvìkhônghoànthànhnhiệmvụ.Điềucầnthiếtlàcácnhómtrongmộtdoanhnghiệplớnphảitậntâmvớimụctiêuchungvànhậnbiếtvaitròcủamìnhlàbổsungchonhau.

Tạicông tyFord,GaryJuselavàcáccộngsựcủaôngđãphát triểnmộtphươngphápđểcácphòngbanvàcácnhómpháttriểnmộttầmnhìnhệthống.Vàođầuthậpniên80,vớitưcáchlàphógiámđốcđiềuhànhphụtráchcáchoạtđộngđadạnghóasảnphẩm(DiversifiedProductOperations-DPO)củaFord,quảnlýtámbộphậnchuyênsảnxuấtlinhkiệnxehơichocácnhàmáylắprápcủacôngty,TomPagetựhỏilàmcáchnàođểcóđượcsựủnghộcủatấtcảcácnhàquảnlýđốivớitầmnhìnvềchấtlượngsảnphẩmvàtinhthầnlàmviệctậpthểmàcácgiámđốcđiềuhànhcủaFordđãphácthảo.Làmcáchnàođể70.000nhânviêntrởnêntậntụyvàcamkếtpháttriểntheomộtđịnhhướngchung?Làmthếnàođểcácnhàngườiquảnlýcấpgiữatrởnêncởimởđốivớicácyêucầuvàýkiếnđếxuấtcủangườilaođộng?

Mộtnhómcácnhàquảnlývàcácchuyêngiacốvấnđãphỏngvấnnhữngngườithamgiacótiềmnăngvàđãphácthảoramộtkếhoạch,khôngphảiđểdạycáchquảnlý,màđểxâydựngnênmộttậpthểxoayquanhcácvấnđềkinhdoanhthựctếmàDPOđãgặpphải.Đốivớimỗibộphận,họmờibốncấpquảnlýcaonhất,khoảngtừ80đến200người,đểthamdựhộithảochuyênđềkéodài5ngày,hộithảonàythườngđượcchiathànhhaiđợtgồmmộtđợtbangàyvàmộtđợthaingày,diễnracáchnhauvàituần.Nhữngngườithamgialàmviệcvớicấptrênvàcấpdướicủamìnhvàlàmviệcvớicácphòngbankhácđểbànvềcácvấnđềquantrọngcủachấtlượngsảnphẩm,giớihạnchiphí,vàsựcầnthiếtphảicóphảnứngnhanhtrênthịtrường.

CácnhàquảnlýđãthảoluậnvớiTomPagevàcácnhàđiềuhànhkhácvềhyvọngvàtầmnhìncủahọ.Họnhậnđượcýkiếnphảnhồitừkháchhàngvềsảnphẩmcủahọvàtìmranhữngsaisótđãlàmảnhhưởngđếnchấtlượngxehơivàxetảinhỏ.Họnhậnđượclờixácnhậntừnhữngngườisửdụngxe

Page 81: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

hơidoNhậtsảnxuất.Họkiểmtrachấtlượngsảnphẩmcủađốithủcạnhtranhvàtựnhậnrađượccácđiểmyếucủamình.Nhiềunhómtìmthấysựhứngthúvàbắtđầu tiếnhànhcácbướcđầutiênđểcảithiệnsảnphẩmnhằmphụcvụkháchhàng.

Cácnhómcũngkiểmtracáchthứchọđãhợptácvớinhau.Họgửi“thiệpchúcmừng”đểbộclộ“niềmvui”,“nỗibuồn”,và“sựtứcgiận”vềnhau,vàcôngkhaituyênbốcáchphảnứngcủahọđốivớinhữngýkiếnnày.Sự traođổinàygiúp tăngcườngkhảnăng truyềnđạt thông tinvàgiảiquyếtđượcnhữngxungđộtđãcótừlâu.

Phươngpháphệthốngnàygiúpcủngcốthôngđiệpvềtinhthầnlàmviệctậpthể.Cácnhàđiềuhànhđốithoạivớicácnhàquảnlývềtầmnhìncủahọ,vàlôikéohọthamgiavàoquátrìnhđịnhhìnhvàthựchiệntầmnhìnđó.Bằngcáchnày,cácnhàđiềuhànhgiúpcácnhàquảnlýcósựchuẩnbịđểsẵnsànglàmviệccùngvớinhânviêncủamìnhnhưmộttậpthể.Tinhthầntậpthểtrongphạmvitoànhệthốngnàykhôngđảmbảothànhcông,nhưngđãgiúpcôngtyFordcạnhtranhtrênthịtrườngôtôđầykhắtkhe.

Ngườilaođộngphảibiếtvàhiểurõvềcôngtyvàtoànbộnhiệmvụcủamìnhđểnỗlựchoànthànhnó.Tầmnhìnphảiđượcchiasẻ.Khôngchỉcóbanquảnlýcấpcao,màtoànthểnhânviêntrongcôngtyphảitinvàotầmnhìnđó.Họphảigiúpnhàlãnhđạoxácđịnhtầmnhìnvàđiềuchỉnhnóchophùhợpvớicácyêucầucụthể.Ngườilaođộngphảinhiệttìnhthamgiavàocácbuổithảoluậnđểcóthểhiểurõràng,chínhxácýnghĩacủatầmnhìnđóvànhìnthấyđượctínhhợplýcủanó,cáchnógiúphọphát triểnmongmuốncánhân, tăngcườngkhảnăng,vàtrởnêncógiá trịđốivớinhữngngườiquantrọngkhác.Ngườilaođộngphảinhậnthấyđượccáchthứcmàtầmnhìnchunghợpnhấtsởthíchcủacánhânhọvới“mụcđíchcuốicùng”củabộphậnvàcủatổchứcthànhmộtbứctranhtươisángvềnơihọsẽhướngtới.

CreatedbyAMWord2CHM

Page 82: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

TÂMLÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠO

Chúng ta trưởng thành trong một xu hướng cạnh tranh giữa con người, các tập thể, cácphòngban,cácbộphận,cáchọcsinh,cáctrườngtrunghọc,vàcáctrườngđạihọcvớinhau.Cácnhàkinhtếhọcđãdạyrằngsựcạnhtranhsẽgiúpgiảiquyếtcácvấnđềcủachúngta.Nhưđãbiết,cạnhtranhthậtralàhànhđộngmangtínhhủydiệt.Sẽtốthơnnếumọingườihợptáclàmviệcvớinhaunhưmột thể thốngnhất, vớimụcđíchđem lại chiến thắng cho tất cảmọi người.Điềumàchúngtacầnlàhợptácvàbiếnđổithànhmộtcáchthứcquảnlýmới.

W.EDWARDDEMING

Cácnhàlãnhđạocóthểcóảnhhưởnglâudàibằngcáchtăngcườngcácmốiquanhệtrongcôngviệcđểhọvàcácnhânviêncùnghướngtớimụctiêuchung,vàphụcvụchokháchhàngcũngnhưchobảnthânhọ.Tuynhiên,cónhiềunhầmlẫnvềbảnchấtcủanhữngmốiquanhệhữuíchnàyvàcáchthứcchúngđượchìnhthành.Chương6sửdụngnghiêncứuvàlýthuyếthợptácđểchứngtỏrằngngườinàotinrằnghọcóthểcùngnhauđạtđượccácmụctiêu,cùngnhaupháttriểnsựtintưởnglẫnnhauvàsẵnsànggiúpđỡnhauđềusẽthànhcôngvàhàilòng.Chương7chỉrakhíacạnhhợptácvàxâydựngcủaquyềnlựctrongviệcgiúpmọingườiđánhgiávàpháttriểnkhảnăngcủanhau.

Cácnhânviênphảitintưởngvàotinhthầnđoànkếtvàsựảnhhưởnglẫnnhauthôngquahỗtrợvàgắnbóthậtsự.Chương8giúpxácđịnhcácràocảnđốivớiviệctruyềnđạtthôngtinvàcáckỹnăngquantrọngmànhàlãnhđạovàngườilaođộngcóthểpháttriển.Đểcóđượcsựtincậylẫnnhauvàcácmốiquanhệhợptáchiệuquả,mọingườicầnphảibộclộvàkiểmsoátđượccảmxúc.Chương9môtảcáchthứcmàcácnhàlãnhđạovànhânviênchiasẻvàbộclộcảmxúccủamìnhmộtcáchcởimởđểgiảiquyếtnhữngvấnđềđangđedọaphávỡcácmốiquanhệtrongcôngviệc.

Chương6.HỢPTÁCVÀCẠNHTRANHChương7.CÁCKHÍACẠNHCỦAQUYỀNLỰCChương8.GIAOTIẾPHIỆUQUẢChương9.CẢMXÚCVÀSỰTHỂHIỆNCẢMXÚC

CreatedbyAMWord2CHM

PhầnIII.HỢPTÁCVỚINHAU

Page 83: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

TÂMLÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠOàPhầnIII.HỢPTÁCVỚINHAU

“Giờđây khi tôi cốgắnggiải thích về [NUMMI]vớinhữngngườibạncũUAW(Hiệphộicôngnhânngànhôtô)đanglàmviệctạicácnhàmáykhác...thìhọchorằngviệctánthànhýtưởnglàmviệcnhómvàtấtcảnhữngyêucầukhácchínhlàcáigiámàchúngtôiphảitrảđểđượclàmviệc.Tôigiảithíchvớihọrằngnhàmáyđãsạchhơn,antoàngiúpchúngtôicóthểđónggópýkiếntrongcácvấnđềquantrọng,vàcócơhộipháttriểnthếmạnhcủamộtcôngđoàn.Tôinóivớihọrằngcácthànhviêncủachúngtôicóthểmởrộngkiếnthứcvềhệthốngsảnxuấtvànângcaotínhtựtôn,rằngchươngtrìnhđàotạoxesảnxuất,vềcáchgiảiquyếtkhókhăn,cảitiếnchấtlượngmàchúngtôithamgiacóthểgiúpmọingườipháttriểnđầyđủtiềmnăngcủamìnhvàcóđượcnhiềuthứkhácnữabênngoàicuộcsốngcủahọ.Tôinóivớihọrằng, trongmộthệ thốngnhư thếnày,côngnhâncócơhộiđểcốnghiếnthậtsựchoxãhội-chúngtôicùngsuynghĩđểtìmragìphápvớicácnhàquảnlý.Nhưng,nhữngngườinàykhôngnhậnthấyđượcđiềuđó.CóthểlàvìhọchưađíchthântrảinghiệmcáchthứchoạtđộnghiệnnaycủaNUMMI”.

NHÂNVIÊNUAM,NUMMI

MộtnhàquảnlýcủaGeneralMotor(GM)đãtừnggọinhàmáytrướcđâycủacôngtyởFremont,Califomialà“nhàmáytồitệnhấtthếgiới”-nóhiệntrởthànhnhàmáysảnxuấtôtôthànhcôngvớitêngọiNewUnitedMotorManufacturing,Inc(NUMMI)-mộtliêndoanhgiữaGeneralMotorvàToyota.KhicòntronghệthốngcũcủaGeneralMotor,hơn20%nhânviênđượcthuêchỉđểđảmbảocóđủsốcông nhân làm việc trong ngày. Số lượng đơn đặt hàng chưa thực hiện do người lao động bấtmãnthườngvượtquáconsố5.000.NăngsuấtởmứcthấpnhấttrongtấtcảcácnhàmáycủaGeneralMotor,chấtlượngthìtồitệchấtgâynghiệnsửdụngtrànlan.Cuốicùng,vàotháng2năm1982,GeneralMotorđóngcửanhàmáy.NókhôngđượchoạtđộngtrởlạivớitưcáchlàNUMMImãichođếnnăm1984.

Cuốinăm1986,năngsuấtcủaNUMMIcaogấpđôisovớitrướcđâyvàđứngđầutrongtấtcảcácnhàmáycủaGeneralMotor.Sựthậtlà,chấtlượngsảnphẩmvànăngsuấtđãcaogầnbằngvớinhàmáyTakasokacủaToyota.Côngnhânvắngmặtkhôngcólýdogiảmxuốngcònkhoảng3-4%;sựlạmdụngchấtgâynghiệncònrấtít,việcthamgiavàocácchươngtrìnhđónggópýkiếncủacôngnhânlêntới92%vàonăm1991.Chỉcó700lờiphànnànđượclưulạitronghơn8năm.Gầnđây,90%côngnhântựđánhgiárằnghọ“rấthàilòng”hoặc“hàilòng”.

Nhàmáyápdụngcôngnghệvàcácchươngtrìnhkhác,nhưngđiềutạonênsựthayđổichínhlàmộttháiđộmới.Mỗinhânviênđềucósựkhácbiệt.ỞGeneralMotor,“ngườiquảnlýnhânsự-ngườiđãthuêchúngtôi....giảithích:Cácbạnlànhữngnhânviênmới,chúngtôithuêcácbạngiốngnhưcáchchúngtôicầnmộttờgiấynhám.Chúngtôisẽnémbạnrađườngbấtcứkhinàobạnkhôngcòncầnthiếtnữa.CònởNUMMI,thôngđiệpkhichúngtôigianhậplàChàomừngđếnvớigiađình”.

Chương6.HỢPTÁCVÀCẠNHTRANH

Page 84: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

HệthốngGeneralMotorgiàcỗiđãtạorakhoảngcáchgiữacácnhàquảnlývàkỹsưvớicáccôngnhânsảnxuấttrongcuộcchiếngiànhquyềnkiểmsoátcôngviệc.Côngnhânthườnglờđicácchỉdẫncủagiámsátvàkỹsư,vàchỉlàmtheocáchhọmuốn.Tốcđộsảnxuấtcủahọchậmlạikhibịgiámsátbởicáckỹsư–nhữngngườithựchiệnnghiêncứuvềthờigianvàthaotác.Mộtcôngnhânđãphảnđối,“Tôikhôngcầnloạicôngđoànchỉcósứcmạnhcơbắpmàchúngtôitừngcó.Anhcóthểbiếnđicùngvớibấtkỳthứgìtrongnhàmáygiàcỗinày,bởivìcôngđoànsẽgiúpanhtránhđượcrắcrối.Điềuđóthậtsựđiênrồ.Nhưngnóchẳngmanglạikếtquảgì”.

Tronghệthốngmới,họlànhữngcộngsựcùngtạora“nhữngphươngtiệntốtnhấtnướcMỹ”.MộtnhânviênUAWđãnóivềsựthayđổinàynhưsau,“ngườiquảnlýtìmđếnyêucầuchúngtôiđưaraýkiến...Phươngphápcũthìđơngiảnhơn“Bạnđưaraquyếtđịnhchếttiệtđó,còntôisẽpháhủynónếutôimuốn”...Giờđây,chúngtôimuốnhiểuvềcáchhoạtđộngcủahệthốngsảnxuất,dànhthờigianphântíchmọithứ,đểđưaracácđềxuấtchitiếthơn.Hệthốngnàythậtsựchophépchúngtôisửdụngnhiềuquyềnhạnkhibiếtđượcphảilàmgìvớinó”.

NUMMIđãđầutưrấtnhiềuđểbiếnhìnhthứcquảnlýmangtínhcạnhtranh,đặtnặngvấnđềthắng-thuathànhcáchquảnlýhợptác,cởimở.NUMMIđãủnghộtháiđộtôntrọngvàmuốnthuhútsựthamgiacủacôngnhân.Khinhậnrarằng“sựđảmbảoviệclàmlàđiềucầnthiếtđốivớingườilaođộng”,công ty đã tuyênbố “họ sẽ không sa thải nhânviênnếukhôngbị thúc épbởi cácđiềukiệnkinh tếnghiêmtrọngđedọasựtồntạicủacôngty”.Năm1988,khiđốimặtvớinhucầugiảmthấpnhữngcôngnhânkhôngcòncầnthiếtchocôngviệcsảnxuấtđãđượcđàotạovàphânbổvàocácnhómcảitiếnliêntục.Đểủnghộchoquanđiểm“chúngtaởđâyvớinhau”,NUMMIđãgiảmcấpbậcphânloạisảnphẩmtừ18xuốngcònhai,từ80bậclươngtheogiờ(hourlyrate)xuốngcòn2bậc.

Mụctiêuchungvàcácmốiquanhệhợptácnàyđãthúcđẩyquátrìnhcảitiếnkhôngngừngcủacáctiêuchuẩnchấtlượngsảnphẩm.Cácnhómsảnxuấtthamgiavàoquátrìnhnghiêncứuliêntiếpđểtìmkiếmcácgiảiphápcảithiệnchấtlượngsảnphẩmvàcắtgiảmchiphísảnxuất.Cùngvớicáckỹsưcôngnghiệp,cácnhómnàykhôngngừngcảitiếncácquytrìnhcủamình.Mọicôngviệcvàmáymócđềuđượckiểmtravàđiềuchỉnhđểđạtđượchiệusuấtcaonhất.

CáchquảnlýmangtínhhợptáccủaNUMMIvừamềmdẻovừacứngrắn.Cácnhàquảnlývàcôngnhântôntrọnglẫnnhau,nhưngsẽkhôngnhầmlẫngiữamộtnhàmáysảnxuấtôtôvớimộtcâulạcbộđồngquêhaymộtquánbianàođó.Họloạibỏtấtcảmọihìnhthứckiểmsoát,đểcôngnhântựlàmcôngviệccủamình,vàkhuyếnkhíchsựsángtạo.Cácnhàquảnlýnhiệttìnhgiúpđỡnhânviêntậptrungvàocáccôngviệccụthểxâydựngvàcảitiếncácquytrìnhvàphươngthứcsảnxuấtđểtạoranhữngchiếcxecóchấtlượngcaovàchiphíthấp.Mộtnhómtrưởngđãnói,“chắcchắnsẽbậnrộnnhưngbạnkhôngphảicãicọ,làmviệcquásứcvàcảmthấykhóchịutrongcôngviệc.TạiNUMMI,bạnphảilàmviệcchămchỉ,nhưngtôiđảmbảovớibạnrằng,khitrởvềnhàvàocuốingày,bạnsẽcảmthấyrấthàilòngvềbảnthân”.

Page 85: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Trongcáctổchứckhác,cácnhàquảnlýcũngđãnhậnragiátrịcủasựtintưởngvàcởimởđốivớisựthànhcôngcủamộtcôngty.TomPetersđãkếtluận“Cácmốiquanhệchínhlànhữnggìchúngtôicóởđây”.

Tuynhiên,mọingườitinrằngviệcpháttriểncácmốiquanhệnàylàmộtquátrìnhmangtínhbảnnăng,khôngtheotrậttự,khôngtheocácnguyêntắcnhưđượcứngdụngtrongcáclĩnhvựckỹthuậtcủahoạt động kinh doanh. TomPeters khuyên rằng “Hãy đọc thật nhiều tiểu thuyết và đọc ít sách kinhdoanhthôi”.

Chương4đãmôtảcácmốiquanhệhiệuquảnhưmộtđộnglựcvàđịnhhướngđểthựchiệncáccôngviệcchung,đólànơimọingườibiếtvềnhaunhưnhữngcánhânriênglẻ,tôntrọngsựđadạngvàcátínhcủanhau.Nhưngđiềugìẩnsaumốiquanhệkiểunày?Làmthếnàođểpháttriểnchúng?Trongkhoảnghơnnửathếkỷ,cácnhàtâmlýhọcđãnghiêncứubảnchấtcủasựhợptácvàgiờđây,chúngtabiếtđượcnhiềucáchđịnhnghĩanó,phânbiệtnóvớisựcạnhtranhvàxungđột,môtảchitiếtcáckếtquảcủachúngdốivớicáchtươngtácgiữamọingười,vàchỉrõảnhhưởngcủanhữngtươngtácnàyđốivớinăngsuấtsảnxuấtvàcácmốiquanhệcủamọingười.Nhiềukếtquảnghiêncứuđãchứngminhrằngcácmụctiêuhợptáclànềntảngchonhữngmốiquanhệhiệuquảvàcógiátrị.Nhàlãnhđạocóthểsửdụngkiếnthứcnàyđểthiếtlậpcácmốiquanhệhợptácmạnhmẽđểhọvànhânviêncủahọhiểurằngtấtcảđangđứngtrêncùngmộtcơnthuyềnvàcócùngđíchđến.

TINHTHẦNLÀMVIỆCTẬPTHỂGIỮACÁCBỘPHẬNCHỨCNĂNGCHÉO

Bịthôithúcbởiáplựcthịtrườngvàtácđộngbởinhữngtấmgươngthànhcông,cácnhómnhânviênđangmanglạisứcsốngmớichodoanhnghiệpbằngcáchtạoramộtphươngpháplàmviệcmới.Với tinh thần làm việc tập thể này, mọi người đều quan trọng và đều cống hiến. Các công ty nhưMotorola,TexasInstruments,HewlettPackard,MerckPharmaceuticals,Ford,Saturn,vàChryslerđềucangợiưuđiểmcủahìnhthứclàmviệcnhóm.Cáccôngtynàyvànhiềucôngtykhácđãhìnhthànhcácnhómlàmviệccóchứcnăngchéobaogồmcácchuyênviênvàchuyêngiatừcácphòngbanvàchuyênngànhkhácnhauđểđápứngcácthửtháchmangtínhcấpbáchtrongkinhdoanh.

Cácbộphậnkếtoánvàtàichínhkhôngcòngiữvaitròlàngườikiểmsoáthay“cảnhsátviên”chuyêngiúpđỡcácnhàđiềuhànhgiảiquyếtkhókhăn.Vídụ,ởcôngtyMerck,theolờicủagiámđốctàichínhJudyLewent,cácchuyêngiatàichính“làmviệcbằngnhữngnétbútrấtsắcbén.Chúngtôilànhữngngườicẩn thận”.Nhưnghọcũng“cốgắnghợp tácvớicácbộphậnđiềuhành,và trongnhiềutrườnghợp,đượcchấpnhậnnhưmộtcộngsựtrongkinhdoanh”.Thayvìchorằngmộtnôngsảnmớiquáđắtđỏkhôngthểđápứngđượcmụctiêudoanhthu,họđãtraođổivớinhữngngườicótâmhuyếtvớisảnphẩmnàyvàpháthiệnrarằngbaobìcủasảnphẩmlàmtăngquánhiềuchiphí.HọkhôngnhữnglàmtrònnhiệmvụbảovệnguồnlựctàichínhcủaMerck,màcònhỗtrợcácchuyêngiađiềuhànhpháttriểndoanhnghiệp.

Page 86: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Khôngcógìngạcnhiênkhivềsau,nhiềunhàquảnlýđánhgiácaocácnhómlàmviệctheochứcnăngchéonhưmộtphươngphápthiếtthựcđểkếthợpcácchuyêngiavớinhauvàvớidoanhnghiệp.Mụcđíchcủacácnhómlàmviệcnàykhôngphảilàmgiảmđặcđiểmnhậndạngvềchuyênmôn.Trênthựctếcácchuyêngiacóthểđượcphânnhómtheochuyênmônđểhọcóthểcậpnhậtkiếnthức.Nhữngcông ty có tỷ lệ lợinhuậncao thườngkhuyếnkhíchcácnhànghiêncứuchủđộnghọchỏikiến thứcchuyênmônởtrongvàngoàicôngtythôngquacácbuổihộithảo,cácdựánchung,vàcácấnphẩm.Nhưngcáccôngtynàycũngđảmbảorằngcácchuyêngiađóphảitươngtácvớinhau,vớicácsảnphẩmvàvớichuyêngiatiếpthị.Họthảoluậnvềcácdựáncủanhauvàtranhluậnđểtìmradựánnàocóthểmanglạihiệuquảnhất.

Nhiều tổchứcđãhình thànhcácnhóm làmviệcbaogồmnhững thànhviêncóchuyênmônvànghiệpvụkhácnhau.TạivănphòngcủaMotorolaởAustin,cácnhómlàmviệctheochứcnăngchéođangcảitiếnquytrìnhsảnxuất.Cómộtlần,nhờphâncôngnhiệmvụrõràng,họđãtìmranguyênnhânvìsaocóquánhiềukhácbiệttrongkỹthuậthàn.Nhàquảnlýởcấpbậccaohơncótráchnhiệmduytrìtrọngtâmcủacácbuổihọp;cònchủtọasẽđưaracácbướcthựchiện.Nhómlàmviệcđógiúpgiảmchiphí,thờigiansảnxuấtvàcảitiếnchấtlượngsảnphẩm.

NgânhàngDimeSavingscủaNewYorkđãápdụngphươngphápbiệtđộiSWATđểcảitiếncácdịchvụthôngtin.Cácđộinàybaogồmcácchuyêngiatưvấnkinhdoanhpháttriểnhệthốngvàhỗtrợkháchhàngcầnthiếtđểđánhgiávàgiảiquyếtcácvấnđềcụthểvàcóquyềnhạnđểthựchiệngiảiphápđó.Họđãxóabỏcácràocảngiữacácchuyêngiavềhệthốngthôngtinvàngườisửdụngđểcảithiệnchấtlượngdịchvụtronglĩnhvựcchovaythếchấp,dịchvụtàichínhcánhân,thuhồitàisảntrongkhivẫngiảmđượcsốlượngnhânviênhỗtrợkỹthuậtxuốnghơn30%.

Cácnhóm làmviệcđang làm thayđổi tất cả cáckhíacạnhcủaquá trình sảnxuấtởChryster.TheoDenisPawley,phótổnggiámđốcphụtráchsảnxuất,thôngquacácnhómđượctổchứctheochứcnăngchéo,nhàmáyBrandeaAssemblyđặttạiOntariocủacôngtyđãcảitiếnchấtlượngsảnphẩm,trởnên linhhoạt,hiệuquảhơn,vàđãgiảm18%số lượngnhânviênchỉ trongvòngvài tháng.Chryslercũngđầutưvàohìnhthứclàmviệctậpthểgồmcácthànhviêncóchuyênmônvànghiệpvụkhácnhauđểphụcvụchoquátrìnhđổimớisảnphẩm.TạiTrungtâmCôngnghệChrysler,cácchuyêngiavềsảnxuất,thiếtkế,kỹthuật,chếtạovàthumua,cũngnhưcácnhàcungcấpsẽphốihợpvớinhauđểtậndụngquátrìnhsảnxuấtcủanhaunhằmloạibỏhìnhthứcpháttriểntiếpnốitruyềnthống.TrungtâmGiáodụccủaChryslergiúpcácchuyêngianàyhọccáchhợptácvớinhaumộtcáchcóhiệuquả.

CácCôngtynhưNationalSemiconductor,Xerox,HewlettPackard,Canon,vàAppleComputerđangápdụnghìnhthứcnhómhoạtđộngchéođểcắtgiảmcácchukỳpháttriểnsảnphẩmvàsớmđưasảnphẩmrathịtrường.Cácnhómpháttriểnsảnphẩmmớichophéptraođổithôngtincởimởgiữacácbộphậnchuyênmôn.Họcóthểsửdụngkỹthuậtcủanhauđểthiếtkếsảnphẩmvàocùngthờiđiểmpháttriểncácquytrìnhchếtạovàlắprápcácbộphận,vàđểthửnghiệmsảnphẩmđótrênthựctế.Ápdụng

Page 87: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

cácphươngphápnhấnmạnhđếnviệc chuyểnđổi côngnghệ củaNhậtBảnkhi tiếnhànhmột dự ánnghiêncứu, cácnhómnàycó thể tiếpxúc trực tiếpvớingười sửdụngcuối cùng, cũngnhưvới cácchuyêngiabênngoàicôngtytheocácnguyêntắcliênquanđếnsảnphẩmđó.

QuátrìnhtáicơcấuđãmanglạicảitiếnlớnvềnăngsuấtvàlợinhuậntạicáccôngtynhưFannieMae,AetnaLife&CasualtyCo.,FranksNursery&Crafts,ColumbiaPresbyterianHospital-NewYorkCity,vàLeviStrauss&Co.Cácđơnvịchứcnăngnhưtiếpthị,kỹthuật,vàchếtạođềuđượcchuyểnthànhcácnhómhoạtđộngchéonhằmgópphầnmanglạicácsảnphẩmcógiátrịchokháchhàng.Họcũngápdụngcôngnghệthôngtinđểtăngcườngtínhhiệuquảcủamình.

IBMđãpháttriểnmộttrungtâmbánhàngđểthâmnhậpvàothịtrườngthiếtbịtựđộnghóa.CácnhânviênbánhànghợptácvớibộphậnpháttriểnsảnphẩmđểthànhlậpcáccơsởthựcnghiệmtạinơisảnxuấtcủaIBM.Độingũnàycònbaogồmcảcácnhàcungcấpsảnphẩmbổsung.Theocáchnày,họcóthểmangđếngiảipháptrọnvẹnđốivớicácvấnđềcủakháchhàng.

Việccácchuyêngiahợptácvớinhausẽgiúpmanglạitiềmnănglớnnhưngrấtkhóthựchiện.Tuynhiên,thựctếchothấycácchuyêngiathuộccácchuyênmônkhácnhaucầnphảihợptácvớinhauđểđạtđượchiệuquảtrongcôngviệc.Bảnthâncácchuyêngiatiếpthịkhôngthểtạoramộtsảnphẩmcógiátrịchokháchhàng;còncácchuyêngiathôngtinkhôngthểsửdụngcácchươngtrìnhcủahọđểtạoracácbáocáochiphí,bộphậnđàotạokhôngthểđàotạocácnhàquảnlýthànhnhữngngườicótaynghềthànhthạo.Nhữngchuyêngianàocốlàmtấtcảđiềuđóthìkhôngcònlàchuyêngianữa.Họphảiápdụngcáckỹnăngcụthểcủamìnhtrongmốitươngquanvớicácchuyêngiavànhânviênkhác.Họchỉcóthểthànhcôngkhihợptácvớinhau.

SỰTƯƠNGTHUỘCCỦAMỤCTIÊUCẠNHTRANHVÀHỢPTÁC

Nhàlãnhđạovànhânviêncầncómộtphươngphápcụthể,mạnhmẽđểhiểuđượcbảnchấtcủatinhthầnlàmviệctậpthểhiệuquả.Bắtđầuvàothậpniên1940,MortonDeutschchorằngmứcđộtintưởngcủamọingườivềmốiliênhệgiữacácmụctiêucủahọchínhlàcáchgiúphiểuđượccácđộnglựcvàkếtquảcủahìnhthứchợptác.Sauđóôngmởrộngquátrìnhhợptácvàcạnhtranhđểphântíchnhữngthấtbạikhôngthểtránhkhỏi,vàcácxungđộtcủaquátrìnhlàmviệctậpthể.Hàngtrămnghiêncứuđãpháttriểnlýthuyếtnàyvàchothấyrằngđólàphươngpháphữuhiệuđểhiểuđượcsựtincậyvànỗlựchợptáctrongcôngviệc.

Sựtươngtáccóthểdiễnragiữacáctínhcáchrấtkhácnhau.Việcmọingườitintưởngvàomứcđộphụthuộclẫnnhausẽảnhhưởngđángkểđếnkỳvọng,quátrìnhtraođổithôngtin,giảiquyếtkhókhănvànăngsuấtcủahọ.Deutschđưara lý thuyếtrằngdùmọingườichorằngcácmụctiêucủahọmangtínhhợptáchaycạnhtranhthìnócũngảnhhưởngđếnkỳvọngvàhànhđộngcủahọ,vàtừđóảnhhưởngđếnkếtquảvàhiệuquảcủaquátrìnhtươngtác.

Cácbiệnphápthaythế

Page 88: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Trongquátrìnhhợptác,mọingườitinrằngcácmụctiêucủahọcóliênquanđếnnhaumộtcáchtíchcực.Khimộtngườicốgắngđạtđượcmụctiêucủamình,ngườikháccũngsẽcốgắngđạtđượcmụctiêucủahọ.Mỗicánhânđềuhiểurằngviệcđạtđượcmụctiêucủamìnhsẽgiúpngườikhácđạtđượcmụctiêucủahọ;khimộtngườithànhcông,nhữngngườikháccũngsẽthànhcông.Nhữngngườicùnghợptácsẽhiểurõrằnghọmuốncùngnhautheođuổicácmụctiêu,vìhiệuquảcủangườikhácsẽgiúptấtcảmọingườicùngđạtđượcmụctiêu.Nếumộtngườibơi,ngườikhácsẽbơi;nếumộtngườichìm,ngườikhácsẽchìmtheo.Họcảmthấygiốngnhưmộttậpthểtrêncùngchiếntuyến.Họtinrằngsẽsửdụngsứcmạnhcủamìnhđểmanglạilợiíchchonhau.(XemMinhhọa6.1).

MINHHỌA6.1.Lýthuyếthợptác

Thànhtíchcánhâncủahọphụthuộcvàothànhtíchcủangườikhác.Sựhợptáckhôngphảidựatrênlòngvịtha,màdựatrênviệccôngnhậnrằngnhữngngườicócácmụctiêuliênquantíchcựcvớinhaucầnphảicộngtácđểđạtđượclợiíchcủamình.Cácthànhviêncủanhómpháttriểnsảnphẩmmớiluônmuốnmọingườitrongnhómcócácýtưởnghữuíchvàlàmviệcchămchỉđểtạoramộtsảnphẩmmớigiúpmanglạithànhcôngchotấtcảmọingười.Quátínhhợptácgiúphợpnhấtcáclợiíchcánhânđểđạtđượccácmụctiêutươngthích.

MINHHỌA6.2.Lýthuyếthợptác

Page 89: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Ngượclại(Minhhọa6.2),mọingườicóthểtinrằngcácmụctiêucủahọcótínhcạnhtranhnhau,trongđóviệcđạtđượcmụctiêucủangườinàysẽngănchặnhoặcgâycảntrởchoviệcđạtđượcmụctiêucủangườikhác.Nếumộtngườithànhcôngthìnhữngngườikhácsẽthấtbại.Nếumộtngười“chiếnthắng”,nhữngngườikhácphải“thuacuộc”.Nhữngngườithamgiacạnhtranhkếtluậnrằnghọsẽvượttrộihơnkhinhữngngườikháchànhđộngthiếuhiệuquả;cònkhingườikháclàmviệchiệuquảthìhọsẽítcókhảnăngthànhcônghơn.Cácthànhviêntrongnhómcạnhtranhmuốnchứngtỏmìnhlàngườitàigiỏinhấtvàýtưởngcủamìnhtốthơnsovớingườikhác;họsẽthấtbạinếungườikhácpháttriểnđượccácýtưởngcógiátrịvàlàmviệcchămchỉ.Quátrìnhcạnhtranhkhiếnmọingườisođolợiíchcánhânvớinhauđểphấnđấugiànhchiếnthắng.

TheolýthuyếtDeutsch,dùmọingườichorằngcácmụctiêucủamìnhlàcạnhtranhhayhợptácthìnóvẫnảnhhưởngsâusắcđếnsựđịnhhướngvàýđịnhcủahọdànhchonhau.Trongmốiquanhệhợptác,mọingườimuốnnhữngngườixungquanhhànhđộngcóhiệuquả,vàhyvọngrằngngườiđócũngmuốnhọlàmviệccóhiệuquảbởinếulàmđượcnhưthế,lợiíchcủatừngcánhânsẽđượcđápứng.Họtinrằngnhữngrủirovànỗlựccủabảnthânsẽđượcđánhgiácaovàđượcđếnđáphọcóthểtincậylẫnnhau,cóthểthôngcảmvàhỗtrợchonhau.Nóitómlại,họtintưởnglẫnnhau.

Sựtin tưởng lẫnnhaunàysẽmangđếnnhữngcuộc thảo luậnđểgắnkếtvàhợpnhấtcácquanđiểmvàsởthíchcủamọingười.Kếtquảnghiêncứuchứngminhrằngtrongmốiquanhệhợptác,conngườichiasẻthôngtin,lắngnghequanđiểmcủanhau,tiếpxúcvàcóảnhhưởngmộtcáchtíchcực,traođổinguồnlực,hỗtrợvàgiúpđỡlẫnnhau,tranhluậncởimởvềcácýtưởngđốilậpnhau,vàsửdụngcáclậpluậnhợplýhơn.Nhữnghànhđộngnàysauđósẽgiúphọtiếnvềphíatrướcbằngcáchhoànthànhcácnhiệmvụ,tánthànhcácgiảiphápchấtlượngcao,giảmcăngthẳng,tăngcườngsứchấpdẫncủacôngviệc,củngcốcácmốiquanhệtrongcôngviệcvàtintưởngvàosựcộngtáctrongtươnglai.

Page 90: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Vídụ,mộtchuyênviênbán lẻvàmộtchuyêngia tinhọc thành lậpmột tổdựánđểđưarahệthốngdựbáohiệuquảhơnvềdoanhthutừdòngsảnphẩmmaymặccủacôngty,nhằmgiảmtìnhtrạnghàngtồnkhodưthừavàtránhsụtgiảmdoanhthudothiếuhàngdựtrữ.Họkếtluậnrằnghọcónhữngmụcđíchchungbởinhậnthấyđượcnỗlựccủanhautrongviệctạoramộthệthốngtốtnhất.Họphâncôngcôngviệc.Cácchuyênviênbánlẻphỏngvấnnhữngngườicóhiểubiếtvềhệthốnghiệnhành.Còncácchuyêngiatinhọcthìđếnthamquanmộtcôngtyđangsửdụnghệthốngcôngnghệhiệnđại.Vớihyvọnglàmỗicánhânđềumuốnngườikhácthànhcông,họthoảimáichiasẻvớinhaunhữngkếtquảmàhọtìmthấy.Họtranhcãivềnhữngýtưởngcóthểthaythếnhau,bộclộnhữngquanđiểmvàsuynghĩcủamình,vàtinrằngngườikhácsẽdùngchúngđểphụcvụlợiíchchung.Họcảmthấyđượcủnghộ,cóđượctìnhbạnthânthiết,vàhợpnhấtnhữngthôngtinvàýtưởngtốtnhấtđểtạoramộtphươngánhiệuquảtrìnhlênlãnhđạocủamình.

Nóicáchkhác,khikếtluậnrằngcácmụctiêucótínhcạnhtranh,mọingườisẽtìmcáchđạtđượclợiíchcủabảnthânbằngcôngsứccủangườikhác,vàthậmchícóthểchủđộngcảntrởcôngviệccủanhau.Sựmấtlòngtinnàylàmhạnchếvàảnhhưởngxấuđếnquátrìnhtraođổithôngtinvàcácnguồnlực;mọingườithườngcốgắngnétránhcáccuộcthảoluậntrựctiếp,vànếubịbuộcphảithảoluận,họsẽápđặtquanđiểmcủamìnhlênngườikhác.Nhữngcáchtươngtácnàysẽlàmgiảmnăngsuất,giatăngsựcăngthẳngvàkhiếnmọingườimấttinhthầnlàmviệc.

Tuynhiên,cácchuyênviênbánlẻvàchuyêngiatinhọctrongtổdựánvềhệthốngtồnkhomớicóthểkếtluậnrằngcácmụctiêucủahọlàkhôngphùhợpvớinhauvàmangtínhcạnhtranhnhau.Họtinrằngmụctiêucủahọlàtrởnêntàigiỏivàchămchỉhơntrongmắtsếp.Họthấykhóphâncôngcôngviệcbởilongạirằngngườikhácsẽsửdụngkiếnthứccủahọđểtrởnêntàigiỏihơn.Trongcáccuộcthảoluận,họgiữlạinhữngthôngtinmàhọcholàsẽgiúpngườikháctrởnêntàigiỏihơn.Ngượclại,họtìmcáchápđặtgiảiphápcủamìnhđểchứngtỏvớisếprằngthậtraphươngáncủanhómlàdocánhânhọnghĩra.Nhậnthấykhótìmđượctiếngnóichung,họtrởnênthấtvọngvềnhauvàkhôngmuốnkếthợpnhữnghiểubiếtcủamìnhvớingườikhácđểhìnhthànhnênmộthệthốnghiệuquảnhất.

Cácchuyênviênbánlẻvàchuyêngiatinhọcvẫncóxungđộtvớinhaubấtkểtinrằngcácmụctiêucủahọlàcạnhtranhhayhợptác.Tuynhiênnếutinrằngcácmụctiêucủamìnhmangtínhhợptác,họsẽkiểmsoátđượcxungđộtđótheohướngtíchcựchơn.

Sựxungđộtđượcđịnhnghĩalànhữnghoạtđộngkhôngtươngthíchvớinhau,trongđómộtthànhviênkhôngtánthành,gâycảntrởhoặcpháhoạicôngviệccủangườikhác.Đốivớicácmụctiêuchung,mọingườinhậnrarằnglợiíchcủatừngcánhânchínhlànguồnđộnglựcđểlàmviệchiệuquả.Nếucảmthấytintưởnglẫnnhau,họcóthểthoảimáinóirasuynghĩcủamình,nóivềnhữngthấtbạivàsựtứcgiậncủabảnthân.Mọingườithíchthúvớithửtháchnàyvànhậnrarằnghọcầnphảitìmracácgiảiphápđểcóthểtiếptụchỗtrợlẫnnhau.Họnỗlựctìmracácgiảiphápvìlợiíchchungđểduytrìvàcủngcốmốiquanhệđó.Họtìmhiểuquanđiểmcủanhau,kếthợpchúngmộtcáchsángtạo,vàtinrằng

Page 91: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

họsẽtiếptụchợptácvớinhauvìlợiíchchung.Kếtquảlà,họsẵnsàngthảoluậnvớinhauvềcácxungđộttrongtươnglai.

Cácmụctiêucạnhtranhgâykhókhănchoviệckiểmsoátcácxungđột,vàcóthểdẫnđếnnhữngcuộcđềuđãlàmảnhhưởngđếnnhau.Đốivớicácmụctiêunày,mọingườinghingờrằnglợiíchcánhânsẽgâyrathấtbạichung.Họchorằngngườikhácchúýđếncảmxúcvàthấtbạicủahọvàlosợbịnhạobáng.Mặcdùluônmuốntránhxảyraxungđột,đặcbiệtvớicấptrêncủamìnhvànhữngngườicóquyềnhạn,nhưngvấnđềcơbảnđóvẫntiếptụckhiếnhọthấtvọng.Nếuquyếtđịnhđốimặtvớingườichủchốt,họthườnghànhđộngmộtcáchđànápvàcứngrắnkhiếnchoxungđộtleothang.Dùhọchọncách tránhnéhayđươngđầuvớixungđột, vàmặcdù tin rằngmìnhđã chiến thắng trongngắnhạn,nhưngcácđốithủcủahọluôncócảmgiáchọđãthuacuộcvàchỉhyvọngnhữngngườikháccònthuanhiềuhơnmình.

Câuchuyệnthầnthoạivềnhàlãnhđạothíchcạnhtranh

Banđầu,RobertHelmreichvàcáccộngsựcủaôngchorằngkhảnăngcạnhtranh,cùngvớicácyếutốkhácvềướcmuốnthànhđạtcủaconngười,sẽlàđặctrưngcủacácnhàlãnhđạothànhcông.Họphântíchrằngướcmuốnthànhđạtcủaconngườibaogồmbaphần:ướcmuốncókhảnăngcạnhtranhvàgiànhchiến thắng trongcác tìnhhuốngứngxửgiữacáccánhânvớinhau, trongđóngườikhácphảithuacuộc;ướcmuốncósựtinhthôngtàigiỏiđểđảmnhậnnhữngnhiệmvụđầythửthách,vàướcmuốnđượclàmviệcvớitháiđộtíchcựcvàchămchỉ.Thậtngạcnhiên,họpháthiệnrarằngcácnhàkhoahọcnamlànhữngngườithànhcôngnhấtkhiđượcđánhgiávềmứcđộtinhthôngvàtháiđộlàmviệc,nhưngtínhcạnhtranhcủahọlạithấp.Nhữngnhàkhoahọcthíchcạnhtranhvớingườikhácdườngnhưtrởnênquẫntrívìluônphảinỗlựcđểnổitrộihơn,vàthườngđưaranhữngnghiêncứuhờihợt,khôngsâusắcsovớinhữngngườiítcạnhtranh.

Cáckếtquảnghiêncứutiếpsauđóđãgiúpkhẳngđịnhnhữngpháthiệncơbảnnày.Cácdoanhnhânthànhđạt(đượctínhtheomứcthunhập)ởnhữngdoanhnghiệplớncóthangđiểmvềtínhcạnhtranhthấphơn,vàmứcđộtinhthôngvàtháiđộlàmviệccaohơnsovớinhữngngườiít thànhđạt.Tươngtự,cácphicông,cácđạilýbánvémáybay,thủythủtrêntàuchởdầuvàcácsinhviêncótínhcạnhtranhthấpđếnlàmviệchiệuquảhơnsovớinhữngngườicótínhcạnhtranhcao.Cácnhànghiêncứunàykhôngtìmthấynghềnàomàởđóngườicótínhcạnhtranhcaosẽthànhcônghơn.Việcchấpnhậnthửtháchvàlàmviệcchămchikhôngđồngnghĩavớisựcạnhtranh.Trênthựctế,khitínhcạnhtranhthấplàkhicácướcmuốnchấpnhậnthửtháchvàlàmviệcchămchỉsẽmanglạithànhcông.

NHỮNGCÁCHLÀMVIỆCTRÊNTINHTHẦNHỢPTÁC

Sựhợptáccóliênquanđếntháiđộvàniềmtinvềsựphụthuộclẫnnhaugiữamọingười,chứ

Page 92: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

khôngphảivềphươngpháplàmviệchayphươngpháptổchứccụthểnàođó.Nhiềungườichorằnghọphảiđượctổchứcthìmớicóthểtrởthànhnhữngnhómlàmviệccótinhthầnhợptác,nhàlãnhđạophảitạođiềukiệnđểmọingườithamgia,vàmọingườiphảicưxửnhẹnhàng,lịchsựvớinhau.Tinhthầnhợptácphảidiễnratheohướngnàynhưngkhôngphảilúcnàocũngthế.Chúngtaphảiphânbiệtđượcgiữahìnhthứcbênngoàivàbảnchấtbêntrong,giữaquytrìnhthựchiệnvàđiểmcốtlõicủasựhợptác.

Bảnchấtcủahợptáclàmọingườihỗtrợchonhauđểtheođuổicácmụctiêuchung,nhưngcónhiềuhìnhthứchợptác.Việcsửdụngcácnhómhànhđộng,chiasẻcácnguồnlực,vàthuhútmọingườithamgiavàoquátrìnhraquyếtđịnhlànhữngcáchhợptáccóthểthựchiệnđược.Việcphânchiamọingườivàocácnhómkhôngcónghĩalàmọingườisẽthốngnhấtvớinhauvàủnghộcácmụctiêucủanhau.Họchorằngchỉsửdụnglựclượngđặcbiệtđểbảovệlợiíchchophòngbancủamình.Khinhàlãnhđạođòihỏisựcốgắng,điềuđókhôngcónghĩalàngườilaođộngsẽtựđộngtinrằnglợiíchcủanhàquảnlýsẽthúcđẩylợiíchcủahọ.Thậmchíhọcóthểchorằngsựthuhútđólàmộtcáibẫyđểlôikéovàpháhỏngnguyệnvọngcủahọ.

Sựtươngtácmangtínhhợptáclàmộtquátrìnhphongphúvàphứctạphơnnhiềusovớiviệcmọingườitỏrathôngcảm,hòanhãnhưngchegiấusựquyếtđoánvàcátínhcủamình.Nhữngxungđộtcởimở,chânthànhlàmộtphầncủahợptác.Mọingườisẽcảmthấytựtinnóirasuynghĩvàbộclộquanđiểmcủamình.Cácnhómlàmviệccóhiệuquảbởihọbiếtkếthợpýtưởngcủanhiềungười,chứkhôngphảiđènéncátínhcủamình.NhưđãđềcậpởChương4,conngườipháttriểnsựtựtinvàtínhtựtônnhờtinhthầnhợptáclàmviệctrongnhóm.

Sựhợptácgiúpnângcaotinhthầntráchnhiệmvàkhảnăngchịutráchnhiệmcủacáccánhânvàtậpthể.Mỗicánhânđềucónhiệmvụriêng,họphảitìmcáchkhiếnchonhiệmvụcủamìnhphùhợpvớinhiệmvụcủangườikhác;họcótráchnhiệmgiảithíchhànhđộngcủamìnhvớiđồngnghiệpvàngườigiámsát.Cácnhómthìcótráchnhiệmgiảitrìnhvớithànhviêncủanhómkhácvàvớicácnhàđiềuhànhủnghộhọ.Quátínhhợptáccóhiệuquảvừađòihỏivừakhuyếnkhíchkhảnăngquảnlýxungđột,cátínhvàsựđadạngcủamọingười.

Sựhợptáctrongcôngviệclàmộtphươngphápvừacứngrắnvừamềmdẻo.Mọingườigiúpđỡlẫnnhau,nhưngcũngphảiđươngđầuvớikhókhănvàphảicó tráchnhiệmgiải trìnhvớinhau.Mọingườibịlôicuốnthamgiavào“sựlườinháccủaxãhội”và“đểchoGeorgelàmviệcđó”.Họcảmthấycóthểbiếnmấttrongđámđôngvàkhôngainhậnrasựthiếunỗlựccủahọ.Tuynhiên,cónhiềucáchgiảmthiểutìnhtrạngnày.Cácnghiêncứuchothấy,sựlườinhácđósẽítđinếucácthànhviêncủanónhậnthấyđượccốnghiếncủamỗicánhân,nângcaomứcđộtậntâmvớicôngviệcvàthểhiệnsựquantâmthậtsựđốivớinhau.Họphảitinrằngnhữngcốnghiếncủahọlàđộcđáocầnthiếtvàthậtsựquantrọng.

Page 93: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

KillerBees:Mộttinhthầnđồngđội

MùađôngởBridgehampton,NewYork làmùa thiđấubóng rổbởiđộiKillerBeesđãpháttriển truyền thốngchiến thắngcủanhữngngườichơibóng rổcó tinh thầnđồngđội.Từnăm1980,KillerBeesđãthiđềuvới162trậnthắng,32trậnthua,sáulầnthamgiagiảivôđịchtoànbang,hailầnvôđịchvàhailầnlọtvàotứkết.Đángchúýlàđộinàyđãgiànhchiếnthắngngaycảkhisốhọcsinhcủa trườnggiảm từ67xuốngcòn41người.Đội chưabaogiờcónhiềuhơn7 thànhviên,vàkhôngaitrongsốhọtiếptụctrởthànhngôisaokhilênđạihọc.

Các thànhviên trongđộicómụcđíchchungđầyýnghĩa.Họkhôngchỉchiến thắng trong tròchơibóngrổ,màcònđoànkếtmọingườitrongcộngđồngvàxâydựngniềmtựhàocủamình.Cácthànhviêntrongđộicómộtđạođứcnghềnghiệptuyệtvời.Họdạycáchchơibóngrổchonhaukhicònnhỏ,vàluônchuẩnbịngườiđểthaythếkhicóaiđórờikhỏiđội.Họcóđượcsựhuấnluyệntốt,nhưng thànhcôngcủahọkhôngphảidomộtmìnhhuấn luyệnviênhay tựcác thànhviên trongđộimanglại,màđólàthànhquảtừsựhợptáccủatấtcảmọingười.

Saukhimấtđingườihuấnluyệnlâunămvànhiềuthànhviênchủchốtkhác,độiKillerBeescầnphải bắt tay xây dựng lại. Trongmột trận đều quan trọng, vào hiệp hai, họ đang bị đối thủ PortJeffersondẫntrước.Theobài tườngthuậtcủaphóngviênRichMurphytrên tờEastHamptonStar,“vàsaucùngđiềuđóđãxảyra:quyếttâmcủahọđãkhiếnđốithủmấttinhthần,CanJohnson,huấnluyệnviênmới,đãđemlạichiếnthắngđầutiênchođộisaumộtthậpkỷ.Chiếnlượcthiđấuquáhiệuquả,chỉtrongítphútBridgehamptonđãhoàntoànlàmchủtrậnđấu....KenHungerkếtluậnrằng:ĐộiBeeskhôngphảiđượctáithiếtmàđượcnạplạinănglượng”.

ĐộiKillerBeestiếptụctiếnvàotrậntranhvévớt.Murphyđãviết“suychocùng,họvẫnlàKillerBees.Họhyvọngsẽchiếnthắngvàđãchiếnthắng.Chínhtruyềnthống,thànhtíchtrongquákhứđãnóilênđiềuđó.Khôngmộtđộibóngrổtrunghọcnàokháctrêntoànbangcóđượcchiếncôngnhưhọ”.

Hợptáclàmviệckhôngcónghĩalàbỏlạiphíasaunhữngnhậnthứcthôngthường.Mộtsốvấnđềkhôngđủquantrọngvàphứctạpđểđưarathảoluậntậpthể.Khôngđángđểchúngtatiêutốncảngànđô-lachonhữngvấnđềchỉđánggiá5đô-la.Nhiềukhinhữnggiớihạnvềthờigianhaythựctếđãlàmchoviệccùngxemxétvấnđềtrởnênkhôngthựctế.Cáckhókhănxảyđếnđòihỏiphảihànhđộngngaytứcthì.Nhưngngaycảkhiđốimặtvớimộtcơnhoảngnàođónhưcácmốiđedọađếnsựantoàncủamáybay,chínhcácmụctiêuhợptácvàquátrìnhtranhluậnđãgiúpphihànhđoànnhanhchóngđưamáybayvềtrạngtháiantoàn.

Vídụ1:Cơphóđangđứngtrướcbảngđiềukhiển,lolắngkhichiếc737bắtđầuhạcánh.Bãođangvâyquanhchiếcmáybay,anhtakhôngnhìnrõkhuvựcđườngbăngbênphíatayphảicủamình,và

Page 94: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

cũngkhôngcónhiềukinhnghiệmvớicácthiếtbịđiệntử.Maymắnthay,cácphicôngkhácrấtnhiệttìnhgiúpđỡvàtrấnanvịcơphórằngđườngbăngtrốngtrơnvàmáybayđangbaytheođúnglộtrình.Nhờlàmviệcvớitinhthầntậpthểvàtintưởngvàokhảnăngcủanhau,họđãhạcánhantoàn.

Vídụ2:Ngaykhichiếc747hạcánh,cơtrưởngmảichúýđếnchứcnăngtựđộnghạcánh.Đúngraôngphảinhậnrarằngmáybayđangởsaiđườnglượnxuốngbởivìnhânviênđiềukhiểnkhônglưukhôngchophéphạcánh.Cơphócốgắngthuyếtphụccơtrưởngvềđộcaohiệntạicủahọ,nhưngđiềuđóchẳngkhiếncơtrưởngbậntâm.Khiđangởđộcao800thước,cơphóbắtđầuhétlênvàralệnhchocơtrưởng,maythayôngnàyđãnghetheo.Cơphóbắtdầuhànhđộngvàraquyếtđịnhnhưmộtvịcơtrưởngthựcsự,kểcảviệcnóichuyệnvớihànhkhách.Vịcơphónhậnrarằngviệcchầnchừđốiphóvớimốibậntâmcủacơtrưởng,cóthểđẩymáybayvàotìnhthếhếtsứcnguyhiểm.

Nhữngvídụtrênchothấytinhthầnđồngđộivànhữngcuộcđốiđầumangtínhxâydựngcóvaitròquantrọngtrongviệcduytrìsựantoàntrênbầutrời.Từlâu,ngườitađãnhậnrarằngcácthànhviêntổbayphảiđượcđàotạo,huấnluyện,cókỹnăngvàcótráchnhiệmhoànthànhnhiệmvụcủacánhânmình.Nhưngcácnhânviêntổláiphảicùngnhautraođổithôngtin,thảoluậnýkiếnvàhợplựcmộtcáchhiệuquảđểcùngđươngđầuvớicácnguyhiểmxảyđếnchochuyếnbay.

Cùngnhauđươngđầuvớicácvấnđềvềantoàn

Chúngtôiđãtìmthấynhiềuvídụliênquanđếnviệccácthànhviênphihànhđoàncùnghợptácđểgiảmthiểucácmốiđedọađốivớimáybay.Chúngtôichianhữngvídụnàythànhcácnhómđểnhậnbiếtđượcnhữngphươngphápchínhmàhọápdụngđểlàmviệcmộtcáchcónăngsuấtvàhiệuquả.

1.Cácthànhviênphihànhđoàntraođổithôngtinđểxácđịnhvàgiảiquyếtmộtvấnđềnàođó.Vídụ,mộttiếpviênnhìnthấylửatừmộtđộngcơnhỏvànhanhchóngbáochocơtrưởng.Cơtrưởngkiểmtracácthiếtbịcủamìnhvàmộtchuyênviênkỹthuậtràsoátlạiđộngcơđó.Họnhanhchóngpháthiệnranguyênnhâncủavụcháyvàhànhđộngngaylậptứcmàkhôngđểxảyrathêmbấtkỳsựcốnào.

2.Các thànhviênphihànhđoàn thảo luậnđể tìmragiảipháp tốtnhấtchovấnđề.Cơ trưởngthôngbáovớitiếpviênrằnghọđangbịđedọađánhbom.Họbìnhtĩnhvàtraođổithôngtin.Họcùngnhautìmcáchthôngbáochohànhkháchbiếtlàhọsẽkhôngxuốngởsânbaycuối.Vàhọđãquyếtđịnhnóichohànhkháchbiếtrằngđangcóvàitrụctrặckỹthuậttạisânbay.

3.Đặcđiểmcủahìnhthứclàmviệcnhómlàphảituântheocácquytrìnhvàhướngdẫntừcấptrên.KhimộtđộngcơcánhbịhỏngngaysaukhicấtcánhtrênchuyếnbayPacific,cơtrưởngcùngcáccáccơphó thựchiệnnhiệmvụ tươngứngcủamình.Theo lệnhcơ trưởng,nhânviênkỹ thuậtnhanhchóngtìmcáchcứuđộngcơtrongkhicơphóquansát,yêucầuđượchướngdẫnkhônglưu,dọnđườngbăngvàhọđãhạcánhantoàn.

4.Cácthànhviêncủaphihànhđoàncungcấpthôngtinvàxácđịnhvấnđềđểchọnrađúngngườicóthểgiảiquyếtđượcnó.SaukhimộttrongbốnđộngcơcủachiếcDC8hỏng,mọingườithôngbáotin

Page 95: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

nàyvớicơtrưởng.Ôngtachorằngkhôngthểquaytrởlạidothờitiếtxấuvàhiệncònquásớmđểxảnguyênliệu.Tấtcảmọingườiđềutựdođềxuấtýkiếnvàyêucầucơtrưởnggiảithíchvềviệctrìhoãnviệcxảnguyênliệu,vàtấtcảđềuđồngýrằngcơtrưởngđãcóquyếtđịnhđúng.

Sựphốihợpbấtthành

Nghiêncứuđócũngchỉracáctìnhhuốngthấtbạitronggiaotiếpvàphốihợpđãđặtmáybayvàotìnhthếnguyhiểm.

1.Đôikhi,cácthànhviênphihànhđoànkhôngtuântheocácquytrìnhvàđiềunàydiễnramộtcáchvôtình.Vídụ:khipháthiệnthấykhóithuốcởphòngvệsinh,cơphóđãquyếtđịnhtựgiảiquyết,nhưngđúngraanhtakhôngnênlàmthếnếuchưacósựchỉđạocủacơtrưởng.

2.Mọingườibỏquacáclờikhuyênvàkhăngkhănglàmtheoýmình.Cơtrưởngluôn“đisau”khichẳngsuynghĩgìvềviệc tiếpđấtvàhạcánh.Tuynhiên,ông tacứkhăngkhăngbay tiếpnửachặngđườngcònlạibấtkểthờitiếtxấuvàsấmchớp.Cơphóghilạisựphảnđốicủacơtrưởngvàohộpđencủamáybay.

3.Cácthànhviênphihànhđoànkhôngthểthảoluậnýkiếnphảnđốicủahọmộtcáchcởimở.Cơtrưởngralệnhchocơphóhạđộcaokhoảngvàitrămfeet,sauđóhạthêmmộttrămfeetnữavàcứthếtiếptụcmàkhônggiảithíchhayđưaralýdorõràng.Cơphócứtheolệnhmàkhôngcóbấtkỳthắcmắcnào.Sauchuyếnbay,phihànhđoàntựhỏichuyệngìđãxảyravàlàmcáchnàovịcơphóđólạitrầmtĩnhđếnvậy.Cơtrưởngđãxinlỗivềhànhđộngcủamìnhnhưngcũngchẳngcốgắnggiảithíchgìthêm.

4.Cácthànhviênphihànhđoànkhôngquantâmvàthờơvớitráchnhiệmcủamình.Vịcơphórấthờhữngkhibịcơtrưởngđốichấtvềviệckhôngkiểmtranhiênliệuvàchấthànhlýlênkhoang.

5.Cácthànhviênphihànhđoànkhôngtraođổicáchướngdẫnvàxácđịnhvấnđềkịpthời.Cơtrưởngkhôngthôngbáochocáctiếpviên-nhữngngườiđangbậnphụcvụbữaăn-rằngmáybaysẽđếnsớmhơndựkiến.Vàkhinhậnramáybayđanghạcánh,cáctiếpviênkhôngcóthờigianđảmbảoantoànchocácthiếtbị,kiểmtrathôngthườnghoặctrởvềghếcủamình.

Cácthànhviênphihànhđoàncónhiềucáchhợptácvớinhau.Nhưnghọcũngcóthểgâyrắcrốihoặccảntrởnhau.Điềugìtạonênsựkhácbiệtnày?Khinàocácthànhviênphihànhđoànlàmviệcvớinhaumộtcáchcóhiệuquảvàkhinàothìhọthấtbại?Cáckếtquảnghiêncứuchỉrarằngkhicácthànhviênphihànhđoàntinrằnghọcócácmụctiêuhợptácchứkhôngphảicácmụctiêucạnhtranhhoặccánhân,sẽcàngphốihợphiệuquảhơnđểđưamáybayvềtrạngtháiantoàn.Sauđóhọsẽcósựchuẩnbịtốthơnđểtraođổiýkiếnmộtcáchcởimởvàthẳngthắnđểcóthểcùngnhauvượtquakhủnghoảngnày.

Hầuhếtmọingườiđềunhậnrarằngcáctổchứcvàtậpthểcầnphảilinhhoạtvàđánhgiáđúngkhithờigiancủahọvàcácnguồnlựccủatổchứcđượcsửdụngrộngrãi.Trongcáctổchứccócơcấuhợp tác,mọi ngườihiểu rằngmộtquyết định có thểđượcđưa ramàkhông có sự thamgia củahọ,

Page 96: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

nguyênnhânlàdochiphíhoặcdobấttiệnchứkhôngphảidoýkiếnvàsựquantâmcủahọkhôngcógiátrị.

Nóimộtcáchkháiquáthơn,cáccánhân,cácnhómvàcáctổchứcphảipháttriểnhìnhthứchợptácphùhợpvớihoàncảnh,mụctiêu,cơcấu,vănhóavàtínhcáchcủamình.Mộtsốnhómcầnphảigặpnhaunămphútmỗingày,mộtsốnhómkhácthìchỉcầnmỗithángmộtlần.Khôngphảinhómnàocũngcầngặphàng tuầnđểđảmbảorằngmọingườiđang làmđúngcôngviệccủamình,nhưngcómộtsốnhómcầnphảilàmđiềuđó.Mộtsốbuổihọpcầnphảithiếtlậpchươngtrìnhcụthể,cònsốkhácthìsẽhiệuquảhơnnếuđểmọingườitựdopháttriển.Cácquytrìnhgiúpcảithiệncáchgiảiquyếtvấnđềtậpthể,nhưviệcphânchiathànhhainhómnhỏvớiýkiếntráingượcnhau,cầnphảiđượcđiềuchỉnhđểphùhợpvớitìnhhình.

Quátrìnhhợptáckhôngquyđịnhcácphươngpháptươngtáccứngnhắcnhưngmởranhiềukhảnăng.Đểchoquátrìnhhợptáccóhiệuquả,mọingườiphảihiểurõvềcôngviệchợptác.Sauđó,mọingườicóthểlinhhoạtápdụngýtưởnghợptácđó.Cácnhânviêncóthểcùngnhautạoracácquytrìnhhợptácphùhợpnhất.Họsửdụngquátrìnhpháttriểncácquytrìnhhợptácđểtăngcườngcácmốiquanhệhợptáccủamình.Thôngquaquátrìnhtươngtácmangtínhhợptác,mọingườisẽcóđiềukiệntốtnhấtđểpháttriểncáchìnhthứchợptácphùhợpvàhữuíchchomình.

PHÁTTRIỂNVĂNHÓAHỢPTÁC

TạicôngtyNUMMI,cácmốiquanhệhợptácđãhỗtrợchotầmnhìnchungcủaviệcsảnxuấtra“nhữngphươngtiệntốtnhấtnướcMỹ”,vàsựtôntrọnglẫnnhaugiữacácnhàquảnlývàcôngnhân.Chỉcókhẩuhiệuvàbiểutượngkhôngthìchưađủ.Mọingườiphảitinrằng“Bởivìđangởtrêncùngmộtconthuyền,nênchúngtahoặcsẽcùngchèohoặclàcùngchìm”.

Trongcácnhómvàcáctổchứclàmviệchiệuquả,hợptáclàcáchcơbảnđểmọingườilàmviệc.Họcóvănhóahợptácđểmọingườihiểurằnghọđangcùnghộicùngthuyền,vàrằnghọcùnggiúpnhauhoànthànhcácmụctiêu.Vănhóahợptácnàycóthểrấthiệuquảvàhữuích.Nhưđãđềcậpởphầntrướcquátrìnhhợptácnàyđượcthểhiệndướinhiềuhìnhthức.

Vănhóahợptáckhôngloạibỏsựcạnhtranhvàtínhđộclậpvìcảhaiđềucóvaitròtrongđó.Mọingườilàmviệcđộclậpnhưthànhviêncủamộttậpthểcótinhthầnhợptác.Cómộtsốvấnđềvàkhókhănchỉcầnmộtngườigiảiquyếtsẽhiệuquảhơn.Quá trìnhcạnh tranhsẽ tạonênsựđadạng,phongphú,haiđộicạnhtranhnhauđểđạtđượcgiảipháptốtnhấtnhằmcảithiệnmứcđộantoàn.Cónhữngsựcạnhtranhkhôngthểtránhkhỏihaingườicạnhtranhcùngmộtcôngviệc.Tuynhiên,khicạnhtranhnhau,họvẫnnhớrằnghìnhđangtồntạitrongmộtmôitrườnghợptác.Họcómụctiêuchungđểcạnhtranhmộtcách“sạchsẽvà lànhmạnh”vàcốgắngthểhiệnchínhmìnhtrongkhảnăngtốtnhất.Thayvìphêphánnhau,họgiúpđỡlẫnnhaugiữgìnuytínvàcácmốiquanhệđểcóthểthaythếchonhaukhimộtngườinàođóđượcthăngtiến.Họtiếptụclàmviệcchocácdựánchung.

Page 97: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Bảnchất củavănhóahợp tác là camkếtgắnbóvớinhauvà theođuổi lợi íchcủanhau.Tuynhiên,vănhóahợptáckhôngthểtựxuấthiện.Nóđòihỏisựnỗlựcbềnbỉđểkhôngngừngpháttriển.Cácthànhviêntrongnhómhoặctổchứcbịsaolãnghoặcchorằngsựcạnhtranhvàtínhđộclậplàđiềuhiểnnhiên.Cóthểhọchorằngngườikháckhôngđángtintưởng,rằngngườikháckhônglàmtốtnhưmình,hoặctốthơnhếtchỉnêntậptrungvàomụctiêuvàcôngviệccủamình.Cóthểhọmuốnchứngtỏrằngmìnhquantrọnghơnngườikhácvàphảiđượctrảlươngcaohơn.

Mọingườiđưaramộtloạtcácthôngtinvàkinhnghiệmđểkếtluậnrằnghọđangcónhữngmụctiêumangtínhhợptác.Trongkhichúngtachẳngcóchúthiểubiếtrõràngnàovềcáchkếthợpcácgợiýkhácnhauvàđôikhiđốinghịchnàyvớinhau,vàvấnđềđặtralàlàmcáchnàonhàlãnhđạocóthểpháttriểnvănhóavàcơcấuhợptác.Nhàlãnhđạocầnphảilàmviệcvớinhânviêncủamìnhđểcócùnglýdokhiếnhọtinrằnghọđangcónhữngmụctiêuhợptác,trongđósựcạnhtranhvàtínhđộclậpchỉđóngvaitròhỗtrợ.Cácmụctiêuvànhiệmvụcủanhóm,cácphầnthưởngchung,cácvaitròđượckếtnốivớinhauvàcácnguồn lựcbổsungđềugiúpcủngcốcácbiểuhiệnvềsự tin tưởngvà tôn trọng lẫnnhau.

Cácmụctiêuvànhiệmvụnhóm

CácnhàquảnlýtạiNUMMIđềuủnghộviệcthảoluậnvềcôngtynhưmộtgiađìnhvớicácmụctiêuvànhiệmvụnhóm.Thayvìđểcáccánhântựxácđịnhvàgiảiquyếtcácvấnđềtrongkhâusảnxuất,họchiaralàm350nhómkhoảngtừnămđếnbảyngười.Cácnhómđócùngnhautrảiquacácthửthách,áplựcvàcảniềmvuisướngđượchọchỏiđểhoànthànhcôngviệctốthơn.

Mộtmụctiêunhómhiệuquảlàkhimọingườitinrằngtấtcảđềugắnbóvớimụctiêuđóvàthànhcôngđóphụthuộcvàotấtcảmọingười.Họcómộtnhiệmvụchung:ngườiquảnlýyêucầutoànbộnhómlậpramộtdanhsáchcáckiếnnghị,pháttriểnvàsảnxuấtmộtsảnphẩmmới,hoặcgiảiquyếtmộtvấnđềnàođó.Tấtcảcácthànhviêntrongnhómđềuphảithamgiađónggópýkiếnvàtrìnhbàymộtgiảipháp,vàmỗithànhviênđềuphảicamkếtvàokếtquảcủacảnhómđểchomọingườibiếtrằnghọcóthamgiavàủnghộ.Cáccánhânphảihiểuđượcmứcđộhỗtrợlẫnnhaugiữacácnhiệmvụđượcgiao.

Việchọchỏicũnglàmộtmụctiêunhómcógiátrịđặcbiệt.Mỗicôngnhânphảicótráchnhiệmtăngnăngsuấtcủamìnhvàgiúpđỡngườikháccùnggia tăng.Tấtcảcác thànhviên trongnhómđềuđượckỳvọngnângcaocáckỹnăngcủahọvềquảnlý,bánhànghayvậnhànhmáymóc.Mọingườiđềuchiếnthắngkhiaicũngnângcaođượckỹnăngconngườivàtaynghề.

CùngnhauđạtmụctiêutạiHartzell

Năm1990,W.EdwardsDemingnóivớiDwainKasel,chủtịchcôngtychếtạokhuônnhựavàkhuônđúc,côngtysảnxuấtHartzelltạiSt.Paul,Minnesota,rằngông“sẽthấtbại.Tôikhôngthểnói

Page 98: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

vớiônglàkhinàonhưngôngsẽthấtbại”.DemingkhôngcònhyvọngHartzellsẽtrởthànhmộtcôngtychấtlượngvìnhữngkếhoạchkhuyếnkhíchcánhâncủacôngty.CáccôngnhâncũngthấyđượctínhhợplýtronglậpluậncủaDeming.MillyHimes,mộtkỹsưvậnhànhsảnxuấtcủacôngty,môtảtìnhhuốngnàynhưsau:“Aicũngchỉbiếtcóbảnthânmình”.Cáccôngnhâncãivãnhauvìcómộtsốmáymócgiúphọdễkiếmthêmtiềnthưởnghơncácmáykhác.Mộtvàicôngnhânkhôngthèmhọccáchvậnhànhnhữngmáymócnàomàhọcholàítsinhlợi.Chẳngaichịucamkếtđểcôngtypháttriểntốthơn.

Hartzellbắtđầuthựchiệnchươngtrìnhkhenthưởngkhắpnhàmáy.Ngoàilươngcơbản,côngnhânsẽnhậnthêm50%năngsuấttăngthêm,đượctínhtheosốlượngphụtùngđượcsảnxuất,mứcphếphẩm,mứcđộchínhxáccủacôngviệc,vàsốlượngphụtùngbịtrảlại.Đólàmộtsựthayđổingoạnmục.Cáccôngnhânđãlậpthànhtừngnhómđểcùngnhaugiảiquyếtvấnđề.DickBauer,quảnđốccủakhâuthànhphẩmnóirằng,“Cáchđâymườinăm,hẳntôikhôngdámmơlàsẽcóngàycóthểtúmlấymộtmớsảnphẩmhư,tìmđếnmộtngườinàođóvàhỏi:Chuyệngìđangdiễnraởđâyvậy?Kếtquảlànhiềusảnphẩmralònhanhhơnvàítphụtùngbịtrảlại.CôngnhânđãhiểurõhơnvềcáchvậnhànhcủadoanhnghiệpvàtheoHimes,Hartzelltrởthànhmộtnơilàmviệctốthơn.

Phầnthưởngtậpthể

Các nhà lãnh đạo sử dụng phần thưởng tập thể để các thành viên trong nhóm biết rằng phầnthưởngcánhâncủahọsẽphụthuộcvàosựtiếnbộcủacảnhóm.Nếunhómthànhcông,họsẽnhậnđượccả lợi íchhữuhình lẫnvôhình.Hoặc là tấtcảmọingườiđềuđược thưởnghoặc làkhôngcóaicả.Thànhtíchcủacảnhómsẽđượcghinhậntrongthưngỏcủacôngty.Côngtysẽtổchứctiệcmừngđểtônvinhnhữngngườichiếnthắng.Mỗithànhviêntrongnhómđượcthưởngtiếndựatrênthànhcôngcủacảnhóm.Đốivớimỗisảnphẩmmớimànhómđópháttriểnvàsảnxuất,mỗithànhviênsẽđượcnhận5%lợinhuậncủanămnămđầutiên.

CáccôngtytổchứcđangthôngquakếhoạchScanlonvàcácchươngtrìnhkhenthưởng,chiasẻlợiíchvàchiasẻlợinhuậnkhác.Côngnhânthườngxuyêngặpgỡđểphântíchcôngviệcvànângcaophươngphápsảnxuấtvàchấtlượngcôngviệccủahọ.Họcùngnhauchiasẻtiềnthưởngvàcùngđượccôngnhậnvìđãlàmchonhàmáyhoạtđộnghiệuquảhơn.

NUMMI có ít hình thức thưởng nhóm, nhưng đã giảm thiểu được nhiều bất công trong khenthưởng-nguyênnhânkhiếnmọingườiganhtỵvềviệcainênđượcthưởngnhiềuhơnvàaiquantrọnghơn.Tuynhiên,cácphầnthưởngkhôngcôngbằngđượcmọingườichấpnhậnvẫncóthểthúcđẩyđượcsựnhấttrí.Mặcdùtrưởngnhómđặcnhiệmđượchưởng5%chiphítiếtkiệmđượctrongnămđầutiênsửdụnghệthốngtrữhàngmới,nhưngmỗithànhviêncủanhómvẫnchấpnhậnmứcthưởng3%dànhchomìnhlàhợplývìtrưởngnhómphảilàmnhiềuviệchơn.

Hợptáckhôngcónghĩalàaicũngđượcthưởngvàkhôngaibịphạt.Cácthànhviêntrongnhóm

Page 99: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

phảichịutráchnhiệmvớinhau,còncácnhómvàcácnhàquảnlýphảicótráchnhiệmđốivớiviệcđápứngcamkếtcủahọ.Mặcdùnhấnmạnhđếnviệckhuyếnkhíchmọingườichủđộnghànhđộng,nhưngnếumộtnhómcứliêntụcthấtbạithìcácthànhviêncủanósẽphảilãnhhậuquả.Ngườitrưởngnhómphảinhìnnhậnhoạtđộngyếukémcủanhómmìnhvàcóhànhđộnghợplýnhưlưuýnhómvềnhữngthấtbạitrongnhữnglầnxétthưởngchonhânviên.Cácnhàquảnlýnêntránhđổlỗichomộtvàingười,mànênquytráchnhiệmchocảnhóm.

Cácvaitròđượckếtnối

Mặcdùđãgiảmnhẹsựkhácbiệtgiữacácchứcvụ,NUMMIvẫnduytrìcácvịtríquảnlý,kỹsưcôngnghiệpvà trưởngnhóm.Nhữnggìmàcácnhàquản lýmuốnnhấnmạnh làcácvai trònàyđềumangtínhbổsungchonhau.Cácnhàquảnlýnỗlựcđểtạoramộtmôitrườnglàmviệctôntrọnglẫnnhau,trongđócácchuyêngiacóthểlàmviệcvớicôngnhânsảnxuấtđểnângcaotínhhiệuquảcủacôngviệc.

Cácnhómlàmviệchiệuquảđềucósựphânchialaođộngvàcócácvaitròchuyênmôn.Mỗithànhviêncủanhómđềucóvaitròcầnđượcthựchiệnđểnhómhoạtđộngđúngvớichứcnăngcủanó.Mọingườithảoluậnvềcáchthứcmàtráchnhiệmcủahọbổsungchonhauvàkhảnăngthànhcôngcủamộtngườikhinhữngngườikháckhông thựchiệncôngviệc.Họnhận ra rằng tấtcảphảihoàn thànhnghĩavụriêngcủamỗingườiđểcóthểhoàntấtnhiệmvụchungcủacảnhóm.

Cácvaitròtrongnhómcóthểđượcphânbổchonhau.Trongmộtnhómđặcbiệt,trưởngnhómcóthểyêucầunhânviênthứnhấtghichépcácýkiến,khuyếnkhíchnhânviênthứhaithamgiađầyđủ,chỉđịnhnhânviênthứbađóngvaitròlàngườiphảnbácđểtháchthứccácquanđiểmchung,vàyêucầunhânviênthứtưgiámsátvàđưaraýkiếnphảnhồiđểgiúpnhómphảnánhđượchoạtđộngcủamình.

Cácnguồnlựcbổsung.

CácnhàquảnlýởNUMMIthườngxuyênnhắcnhởcôngnhânrằnghọcóthôngtin,kiếnthứcvànănglựcđểlàmviệchiệuquảhơn.Bảnthâncácnhàquảnlýkhôngthểnhậnbiếtđượcnhữngthayđổinàyvàcũngkhôngmuốnépbuộccôngnhânphảilàmtheoýkiếncủamình.

Cùngchèohoặccùngchìm

Cácmụctiêuvànhiệmvụcủanhóm

-Thànhlậpcácđội.

-Giaonhiệmvụ.

-Tìmkiếmcácgiảiphápphùhợpvớitriểnvọngcôngty.

-Yêucầumọingườicùngthamgiadựán.

Page 100: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

-Đạtđượccáccamkếtvìmụctiêuchung.

-Khuyếnkhíchhọchỏitrongnhóm.

Phầnthưởngnhóm

-Khenthưởngchosựthànhcôngcủanhóm.

-Ghinhậnthànhcôngcủađội.

-Yêucầunhómlàmviệckhônghiệuquảphảigiảitrình.

-Pháttriểnkếhoạchphânchialợinhuận.

-Khuyếnkhíchnhânviênsởhữucổphiếu.

Cácvaitròkếtnối

-Chỉrasựcầnthiếtphảicócáctầmnhìnkhácbiệt.

-Tôntrọngcốnghiếncủamỗingười.

-Thảoluậnvềcáchđiềuphốicácnỗlực.

-Phâncôngvaitròlãnhđạonhóm.

Cácnguồnlựcbổsung

-Côngnhậnsứcmạnhcủamỗingười.

-Ghinhậngiớihạntrongkhảnăngcủamỗingười.

-Hiểurõcáchkếthợpcácnguồnlực.

Cáctrưởngnhómluônnhắcnhởcácthànhviêntrongnhómrằngmỗingườiđềucómộtphầnkiếnthức,khảnăngvànguồnlựccầnthiếtđểhoànthànhcôngviệc,nêntấtcảmọingườiphảigópsứcđểlàmđượcđiềuđó.Họnhậnrarằnghọkhôngthểtựmìnhhoànthànhnhiệmvụđượcgiaovớitưcáchlàcáccánhânriênglẻ,màphảitậnkiếmcácnguồnlựchỗtrợkhác.Cácthànhviêntrongnhómtựnhậnbiết khảnăngvà tài năng củamìnhđểđánhgiáđúngkhảnăng củamỗingười trongviệcđưanhómhướngđếnviệcđạtđượcmụctiêu.

NHẬNRATIỀMNĂNGCỦAVĂNHÓAHỢPTÁC

Vănhóahợptác,màtrongđómọingườitậptrungvàocácmụctiêucủanhómvàcùngnhauchiasẻcácphầnthưởng,cạnhlànềntảngcủamộtcôngtythànhđạt,nhưngđókhôngphảilàđiềudễthựchiện.BộPhậnKiểmSoátCôngNghiệpcủaEastonđãphảimấttámnămmớinhậnrađượcvănhóanày.Tiếpsauchươngtrìnhchiasẻlợiíchlàquátrìnhtổchứclạithành11nhómlớnlàmviệctheocáchtựquản.Vớiítngườigiámsáthơn,rõrànghìnhthứcđánhgiátừngngườitheokiểutruyềnthốngkhôngcònýnghĩađốivớilợiíchnhóm.TheolờiSteveSheppard,giámđốcbộphậnquanhệnhânviêncủa

Page 101: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

côngtyEaston,quátrìnhthamgiavàcùngchiasẻlợiíchcóýnghĩaquantrọngđểtạora“tháiđộcóthểlàmđược...Đólàsựchiasẻthôngtinởcấpđộcaonhất.Nómangđếnchomọingườicơhộiđượctiếpcậnkếhoạchkinhdoanhhàngthángvàbiếtđượchọđãcốnghiếnnhữnggì”.

Cácnhàlãnhđạonhậnrarằngvănhóahợptácsẽnuôidưỡngtinhthầnlàmviệctậpthểvàsựtraođổicầnthiếtđểcôngtyphụcvụkháchhàng,đểcáchtânvàpháttriểncamkếtmạnhmẽbêntrongmàcácnhânviênđềucầncóđểtiếnđếnthànhcông.Vănhóahợptácchỉcóởnhữngcôngtylàmviệccónăngsuấtcôngbằng,biếtlắngnghevàtôntrọngtấtcảnhânviêncủamình.Lãnhđạolàngườilàmchovănhóahợptácpháttriển.

Bảnchấtcủahợptáckhôngphảilàviệctuânthủcứngnhắccácquytrìnhdânchủhoặccácquytrìnhkhác,màlàgiúpchomọingườiủnghộvàcổvũchonhaukhilàmviệcđểtheođuổicácmụctiêucủamình.Họcùngnhaupháttriểncácnhómđặcbiệt,thamgiavàoviệcraquyếtđịnh,làmviệcnhómvàthamgiavàocácdiễndànkhácđểảnhhưởngđếnnhaumộtcáchcóhiệuquả,tôntrọngýkiếnvàphongcáchkhácbiệtcủanhau,vàbiếtkếthợpnănglượngvàsựhiểubiếtcủachínhmình.Đểcóđượccáclợiíchnày,mọingườiphảithậtsựhợptácvớinhaumộtcáchcóhiệuquả.Chươngtiếptheosẽmôtảcáchthứcmàsứcmạnhcóthểcủngcốđượccảmgiác“chúngtađangcùnghộicùngthuyền”vàcùnghànhđộng.

CreatedbyAMWord2CHM

Page 102: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

TÂMLÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠOàPhầnIII.HỢPTÁCVỚINHAU

Vìlợiíchmộtnăm,trồnglúa.

Vìlợiíchmườinăm,trồngcây.

Vìlợiíchtrămnăm,trồngngười.

NGẠNNGỮTRUNGHOA

RichardoSemlerrấttựhàovềSemco-mộttậpđoànBrazilmàchaôngđểlạivàonăm1980.Trongvòng13năm,lợinhuậntăngvọtlên500%vàdoanhsốtănggấpsáulầnlênkhoảng40triệuđô-la.Chỉmớiđây,nhờcósựcảitiếnkhéoléovềsảnphẩmvàphươngphápquảntrị,côngtynàyđốiphóđượcvới“môitrườngdoanhnghiệpnăngđộngnhất”củaBrazil-chẳngkhácnàocưỡi“bòtótlúcđộngđất”.Nhưngđiềukhiếnôngtựhàonhấtlàcôngtykhôngdùngquyềnlựcđểdànápnhânviênmàđểchomọingườiđượctựdo.

Hồiđầukhimớitiếpquảncôngty,bảnthânSemlerđãtựthấymìnhbịđedọa.Mặcdùbị“sốcbởisựđànáp”củacôngnhân,nhưngôngđãnhậnđượcsựchỉdẫn từnhữngngườiquản lýcókinhnghiệmhơn-nhữngngườigiảithíchrằngôngcầnphảithườngxuyênkiểmtravàkiểmsoátcôngnhân.Ôngtađãtrởthànhmộtngười“khắcnghiệt”,đãđặtramộthệthốngtướcđoạtcảnhữngphútgiâychậmtrễnhỏnhấtcủacôngnhân.Tiếcthay,côngnhânkhôngchịutuântheovà“đãxuấthiệncảmgiácmấtsinhkhí,thiếunhiệttìnhvàchánnảntạiSemco”.Ôngtựhỏitạisaocôngnhânlạichịubịđốixửnhưmộtđứatrẻphảiluônxinphépquảnđốcnếumuốnđivệsinh,phảitrìnhđơnthuốccủabácsĩkhibịốm,vàmùquángtuântheocácchỉdẫn?Ôngmuốnápdụngmột“dạngthứccựcđộcủaýthứcchung”,trongđósẽchỉhợplýkhiđốixửvớicáccôngnhânnhưnhữngngườilớncótráchnhiệm,nhưngcựcđộởchỗlàcôngtycủaôngtathậtsựlàmnhưvậy.

Ôngtabắtđầucảitổbằngcáchloạibỏcácdấuhiệuthểhiệnsựđànáp.Thayvìkhámxétcôngnhânvàocuốingày,ôngchodựnglênmộtkhẩuhiệu“Hãyluônchắcrằngbạnkhôngvôtìnhcầmnhầmbấtkỳđồvậtnàokhôngthuộcvềmình”.Nhữngchiếcđồnghồtotướngđượcthaybằngloạinhỏhơn;bảovệđượcthaybằngchuôngbáogiờ.Nhữngnhàănriêngbiệtvànhữngđặcquyềnđặclợikhácbịbãibỏ.

Nhữngthayđổinhỏdẫnđếnnhữngthayđổilớn.Cácnhómtựnguyệntáchkhỏihộiđồngnhàmáy.Mộtnhómcảitổdâychuyềnlắprápmáyrửachénthànhmộtquytrìnhvớihaihoặcbamáyđượcsảnxuấtbởicácnhóm,nơicácthànhviêncònphảiđảmtráchnhiềucôngviệckhácnhaubaogồmcảviệckiểmsoáthàngtồn.Nhómkhácthìpháthiệnramộtcáchhànmớiđểhàntrụcân,giúptiếtkiệmđược27đô-lamỗiđơnvịsảnphẩm.

“Nhữngdứatrẻ”-têngọicủahầuhếtcáccôngnhântrẻ-chuyểnhoạtđộngsảnxuấtđồđiệntử

Chương7.CÁCKHÍACẠNHCỦAQUYỀNLỰC

Page 103: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

sangmộttrụsởmới.Mỗibuổisánghọgặpnhautrongđồngphụctrắngvàcùngnhautìmracácphươngphápmớiđểcảitiến.Họchếramộttấmbảngnhỏgắnbêncạnhtêncủacáccôngnhânđểthểhiệntâmtrạngcủamỗingười:nhãnxanhthểhiện“tâmtrạngtốt”,nhãnvàng“cẩnthận”vànhãnđỏ“vuilòng,khôngphảihômnay”.HệthốnghàngtồnkhovàcácquytrìnhcảitiếncủahọđãbiếnbộphậnnàytừlỗnặngtrởthànhđơnvịlácờđầucủaSemco.

Semcocócácchươngtrìnhkhenthưởngđặcbiệt.Mộtphầnbacôngnhâncóthểbịcắtgiảmtiềnlươngxuống25%,nhưngsẽnhậnđượckhoảntiềnphụcấplêntới150%lươngnếunhưcôngtyănnênlàmratrongnămđó.Gần25%côngnhântựđưaramứclương,tuynhiên,nhữngconsốnàysẽđượcthôngbáochotấtcảmọingườibiếtvàmứctănglương10%làtrườnghợpngoại lệ.Hàngnăm,cácchuyêngiađượcnghỉphépnhiềutuầnhaynhiềuthángđểhọcthêmcáckỹnăngmớihoặcnạplạinănglượng.

TạiSemco,chínhcácnhàquảnlýlànhữngngườibịđánhgiá.Cáckếtquảsaumỗisáuthángđềuđượcdán lênbảng thôngbáo.Không cònnhững luật lệ hà khắc, cứngnhắc, nhưngnhàquản lý nàothườngxuyênnhậnđượcđánhgiákémthườngphảiradi.Trongcácquyếtđịnhquantrọng,vídụnhưsátnhậphaychuyểnnhàmáy,mỗicôngnhânđềucómộtphiếubầu.BảnthânSemlerthườngxuyênbịgạtrangoài.Vănphòngcủaôngtabịchuyểnhailầnkhiôngtađangtrongkỳnghỉphéphaithánghàngnămcủamình.MộtnhómngườiđiềuhànhcôngtyvàtựtinphủnhậnvịtrícủaSemlertừ20đến30%thờigian.“Khôngcóviệcnàokhóhơnchếđộdânchủ,tôiluôntựnhủmìnhnhưvậy.Tôikhôngnhớlầncuốicùngtrìnhtựquyếtđịnhcôngviệccủacôngtylàkhinào,vàcũngkhôngnhớbaonhiêulầnmìnhbịbácphiếu”.

TheoSemler,chính“lòngtintuyệtđốivàonhânviên”tạonênsựthànhcôngcủaSemcovớichếđộdânchủ.Nhưnhữngngườiđồnghành,côngnhânđượcchia25%lợinhuậncủadoanhnghiệpvàlậpramộthộiđồngđểquyếtđịnhcáchphânchialợinhuậnnày.Trớtrêuthay,Semconhậnrarằngviệcbãibỏhìnhthứckiểmsoátvàkiểmtratrựctiếpđãảnhhưởngđếnnhânviêncủacôngtyvàcuốnhúttâmtrícủamọingườivàoviệcgiúpcôngtythànhcông.

Năm1990, bộ tài chính củaBrazil nắmgiữ80% tiềnmặt quốcgia nhằmkiềmchế lạmphát,nhưngthayvàođó,đãgâykhókhănchocácchủdoanhnghiệptrongviệctrảlươngvàngăncảnviệcchitiêucủakháchhàngvàdoanhnghiệp.ĐólàmộtthửtháchkhắcnghiệtđốivớitínhdânchủtạiSemco.Trongvàitháng,côngtykhôngcódoanhthu,nhiềubộphậntạiSemcogặprắcrốinghiêmtrọng.Côngtybắtbuộcphảilinhhoạthơnchodùkhônghềmuốnthấthứavớinhânviên.SemcođềnghịnhânviêntrởthànhcáccôngtyvệtinhcungcấpnguyênvậtliệuchoSemco.Nhânviênkếtoán,nhânviênbộphậnnhânsự,nhânviênlậptrìnhlànhữngngườithựchiệnđầutiênkéotheonhiềucôngnhânkháccủanhàmáy.Chẳngbaolâusau,mộtnửacôngviệcsảnxuấtđượcthựchiệnbởicáccôngtyvệtinhnày.Cácchủdoanhnghiệpnàychấpnhậnrủirovàdámtừbỏsựantoàn,nhưngnếulàmtốt,họsẽphátđạtvàmộtđiềurõrànglàmôitrườngkinhdoanhđóđòihỏiphảithayđổimọithứ.Họvẫncóthểsửdụngnhà

Page 104: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

xưởngvàmáymóccủaSemcovàítnhất làcóthểtrôngcậyvàocôngviệclàmănkhicungcấpchoSemco.Nhânviêntrựctiếpgiảmtừ500xuống200,vớigần300ngườicócácmốiquanhệkhácnhauvớiSemco.

Hệthốngđóvôcùnglỏnglẻo.Mọingườitùyýđilại;cáccôngtyvệtinhsửdụngmáymóccủaSemcođểgiacôngphụtừngchocáccôngtyđốithủ.Côngtyíttrựctiếpkiểmsoátđượcnhữngngườitạoraphầnlớncácsảnphẩmcủamình.Semlercảmthấyôngđãtừbỏquyềnkiểmsoátnhưngkhôngtừbỏniềmtincủamình.Ôngcũngchẳngganhtỵgìvớinhữngnhàquảnlýđộctài-nhữngngườimàmỗitốiphảigiảiquyếthàngđốngrắcrốicủanhânviên.Ônghiệncóhàngtrămnhàquảnlýtấtcảđềuđangcốgắnglàmchomọiviệctrởnêntốtđẹphơn.

HIỂUTHẤUMẶTTÍCHCỰCCỦAQUYỀNLỰC

Sự thấuhiểucủaSemlervềmặt tíchcựccủaquyền lựcđã tạocơhộiđểôngbiếnSemco trởthànhnơimàtấtcảmọingườiđềucảmthấycóquyềnlựcvàsứcmạnhđểtheođuổicácmụctiêuquantrọng.Cácnhàquảnlýghinhậnvàđềcaokhảnăngvàsựcốnghiếncủacôngnhân.Bởicảmthấyđượctôntrọngnêncôngnhântrởnêncởimởhơnvàđápứngnhiệttìnhsựquantâmcủaquảnlý.Điềumuốnnhấnmạnhởđâylàviệcxâydựngquyềnlựcchonhânviênđểhọvàcácnhàquảnlýcảmgiácđượckhuyếnkhích, tin tưởngvà thốngnhất.Quyền lực làđiềukhông thể tránhkhỏivìcácnhàquản lývànhânviênphụthuộclẫnnhau.Cáccôngtynênbiếnquyềnlựcthànhmộtđộnglựctíchcựcthayvìchốibỏhoặcgiảmthiểunó.

Tạinhiềucôngty,quyềnlựclàmộtđộnglựccótínhtiêucựccao.Nhânviêncảmthấybịđedọabởihọkhôngđượcnhờcậynhiềuvàonhữngquyếtđịnhđộcđoán,tiềmẩnnhiềukhókhăntừôngchủcủamình.Họtinrằngquyềnlựcđãlàmhỏngcácnhàlãnhđạonhữngngườichỉmuốnduytrìsựthốngtrịchứkhôngpháttriểnmộttậpthểcôngbằng,hiệuquả.Giảiphápcủahọlàgiớihạnvàchốngđốilạiquyềnlựcquảnlý.Tuynhiên,trongcáccôngtynày,quảnlýthườngcảmthấythiếuquyềnlựcvàtầmảnhhưởng.Họtìmđủmọicáchtrựctiếpkiểmsoátnhânviênđểvượtquađượccảmgiácbấtlực.Cácnhânviêncầnđượcdẫndắtbởinhữngnhàlãnhđạomạnhmẽ-ngườiluôntựtinvàcóđủnănglựcđểtraoquyềnchonhânviênvàbảovệhọtrướcnhữngcanthiệpkhôngmongmuốn.

Quyềnlựcđượcsửdụngtheohướngtíchcựchaytiêucựcphụthuộcvàoviệcnódiễnratronghoàncảnhhợptáchaycạnhtranh.Khicảmthấyhợpnhấttrongmộtnỗlựcchungvàcùngnhauthamgiavàonỗlựcđó,mọingườisẽxâydụngsứcmạnhchonhauvàdùngnóđểđạtđượccácmụctiêuchung.Khicảmthấycạnhtranh,họsẽcốgắnghạthấpniềmtinvàsứcmạnhcủangườikhác.Tiếcthay,mọingườithườngchorằngquyềnlựcluônbaogồmcuộcchiếnthắng-thuatrongđó.

Địnhnghĩaquyềnlực

Theocáchđịnhnghĩatruyềnthống,quyềnlựclàkhảnăngkhiếnngườikháclàmđiềumàngườiđókhôngmuốnlàm,cácnhàlãnhđạođầyquyềnlựccóthểvượtquađượcsựphảnkhángcủamọingười

Page 105: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

vàkhiếnhọphảituântheomệnhlệnh.Bêncạnhcácvấnđềtrongđánhgiávàquansát,cáchđịnhnghĩanàychorằngcósựkhôngtươngthíchgiữangườicóquyềnlựcvàđốitượngbịảnhhưởngbởiquyềnlựcđó;nhữngngườicóítquyềnlựcbị“bắtbuộc”làmnhữngviệcmàbảnthânhọkhôngthích.NhàxãhộihọcMaxWeberkhẳngđịnhdứtkhoátrằngquyềnlựcxuấthiệnkhimọingườicạnhtranhnhau.

Giảđịnhchorằngquyềnlựcxuấthiệntrongcáctìnhhuốngcạnhtranh,thắng-thuasẽảnhhưởngrấtnhiềuđếnviệcđưaragiảthuyếtvàkếtluận,đồngthờigâynhiềukhókhănchoviệchiểuvềcácmặttíchcựcvàtiêucựccủaquyềnlực.Chúngtathườngkhóphânbiệtđượcđâulàđộnglựccóđượcdocạnhtranhvàđâulàđộnglựccóđượcdoquyềnlực.

Quyềnlựcngàycàngđượcđịnhnghĩalàkhảnăngảnhhưởngđếnkếtquảhaynóicáchkhác,làquyềnkiểmsoátđốivớicácnguồnlựccógiátrị.Mộtvịxếpcóquyềnlựcđốivớinhânviênđếnmứcnhânviênđóthấyrằngsếpcủamìnhđangsởhữunhữngnguồnlựcđánggiá.Nhânviênđóđánhgiácaolòngtốtvàlòngtrắcẩn,kiếnthứcvàcácýkiếncủavịsếptrongcáchđiềuhànhcôngviệc,khảnăngphâncôngmọingườivàocácdựán,cũngnhưcáchđánhgiá,khenthưởngnhânviên.Nhữngkhảnăngcủasếpmàngườinhânviênkiakhôngnhậnthấyhoặckhôngtinsẽgiúpíchhoặcảnhhưởngđếnthànhcôngcủachínhmìnhđềukhôngphảilàđiểmkhởinguồncủaquyềnlực.

Quyềnlựcthườngmangtínhhaichiều,thậmchíkhôngcôngbằng.Nhânviênđócónỗlực,cóýkiếncũngnhưsựhỗtrợvàchấpthuậnmàngườisếpcholàsẽgiúpnhânviênđópháttriểntốtđượcmộtphòngbantrongcôngty.Quyềnlựcthườngkhôngcôngbằng,vídụ,nhânviêncảmthấyphụthuộcnhiềuvàocácnguồn lựccủanhàquản lýhơn lànhàquản lýcảm thấyởnhânviên.Quyền lực làcáchđolườngmứcđộphụthuộccủamọingười,cònquátrìnhhợptácvàcạnhtranhlàcáchđolườngloạihìnhhoặcđịnhhướngcủasựphụthuộclẫnnhaugiữamọingười.

Nềntảngcủaquyềnlựctrongcáctổchức

Nhữngnguồnlựccógiátrịnàomanglạiquyềnlựcchocácnhàquảnlývànhânviên?Cácnhânviêntrongbacôngtyđượcphỏngvấnvềnhữngkhảnăngmàhọcầnlẫnnhautrongnhữngtìnhhuốngcụthể.Mặcdùcáccôngtynàyhoạtđộngởnhữnglĩnhvựcrấtkhácnhau-côngtythứnhấtcungcấpdịchvụmáyvitínhchomộtnhàbánlẻlớn,côngtythứhailàvănphòngxâydựngthànhphố,vàcôngtythứbacungcấpcácdịchvụchonhữngngườithíchthửtháchvềtrítuệ-nhưngcácnhânviênđấuđánhgiácaonhữngkhảnănggiốngnhau.Kiếnthức,sựgiúpđỡ,vàsựhỗtrợvềtinhthầnthườngđượcnhắcđếnởcảbacôngtynày.Việctàitrợvốn,đánhgiávàquyềnhànhlànhữngthứítđượcchúý.

Nhânviênlàmviệcởbacôngtynàyđấuđánhgiárấtcaothôngtinvàtrithức;đểraquyếtđịnh,lênkếhoạch tiếnhành, và thựchiệnnhiềunhiệmvụkhácđòihỏiphải có lời khuyênvàdữ liệu từnhữngngườikhác.Họcũng thườngxuyênnhắcđến tầmquan trọngcủaviệcsẵnsànggiúpđỡngườikháchoànthànhnhiệmvụ;cónhiềuviệcmộtngườikhôngthểhoànthànhđược.Cóđôichútngạcnhiên,sựhỗtrợvềtinhthầncũngđượccholàquantrọngvàđượcđánhgiácaotronggầnnửacáctìnhhuống,

Page 106: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

thậmchígiữacácnhómnhưcácchuyênviênmáytính-nhữngngườithườngđượccholàkhôngcónhucầuvềmặttìnhcảmtrongcôngviệc.Ngaycảkhilàmviệcvớisếpcủamình,nhânviêncũngchorằngkiếnthức,sựnỗlựcvàhỗtrợvềmặttinhthầnquantrọnghơnsựtánthànhchínhthức.Thưởngtiềnvàđánhgiá-nhữngthứthườngđượcxemlàđiểmkhởinguồnchínhcủaquyềnlựctrongcôngty-ítđượcnhắcđếntrongcáccâutrảlờiphỏngvấn.

Quyềnlựclàyếutốtrungtâmđốivớicảnăngsuấtlẫnconngườitrongcáctổchức.Nhânviêncầnphảicórấtnhiềukhảnăng.Họđánhgiácaokiếnthứcvànỗlựccủangườikhác,vàthườngtìmđếnnhauđểđượchỗtrợvàđộngviên.Quyềnlựcliênquanđếnviệckếthợpthôngtinvàsựgiúpđỡcầnthiếtđểhoànthànhcôngviệc;điềunàycũngxuấtpháttừnhucầutìnhcảmmàmọingườiđemđếnnơilàmviệc.Ngườitakhôngthểgiớihạnquyềnlựctrongmộtvàitìnhhuốngcạnhtranh.Quyềnlựccũngchínhlàmộtphầncủacôngviệchợptác,nơimọingườigiúpđỡnhauhoànthànhmọiviệc.

ĐỘNGCƠQUYỀNLỰCCỦABANQUẢNLÝCẤPCAO

Cácnhàquảnlýcấpcaothườngđượcmôtảlànhữngngườisửdụngquyềnlựctheocáchtiêucựcvàcạnhtranh.Cácgiámđốcbímậtthànhlậpcácliênminh,vậnđộnghànhlang,giấunhẹmthôngtinvàbảovệlớpvỏbọcđểdọnđườngvàvậnđộngcholợiíchriêngcủahọ.Nhữngcuộcthảoluậncởimở,thẳngthắnvàviệctheođuổicácmụctiêuchungchỉlàsựgiảdối,làlớpvỏcheđậybênngoài.Cònnhữnglốicưxửkhôngchânthành,tranhgiànhvềngânsáchvàcácnguồnlựckhanhiếm,đấuđáchínhtrị,cácmưuđồvàhànhđộngpháhoạimớilàthật.

Trong cuộc nghiên cứu về các quan điểm chính trị của các nhóm quản lý cấp cao, KathleenEisenhardtvàJayBourgeoisđãphỏngvấncácgiámđốcđiềuhànhvàcấpdướitrựctiếpcủahọởtámcôngtymáytínhtạikhuvựcSanFrancisco.Bốncôngtycóđặctrưnglàquyềnlựccạnhtranhvàđượcxemlàtíchcựcchínhtrị,cònởbốncôngtykhác,sựđồngthuậnvàtranhluậntrựctiếpđượcxemlàchuẩnmực.

Cácgiámđốcđiềuhànhcủabốncôngtytíchcựcchínhtrịcốgắngthâutómquyềnlựcvàotayhọ.Mộtphógiámđốcđãvívon“ôngtamàraquyếtđịnhthìgiốngnhưChúatrờivậy”.Ngườikhácthìnói:“Geofflàngườiraquyếtđịnh.Ôngtađiềukhiểnmọiviệcbằngcáchchỉnhsửachứkhôngphảibằngcáchbỏphiếu”.Trongcáccuộchọphộiđồngquảntrịtạimộtcôngtycứnhưthể“súngđanglênnòng”khivịtổnggiámđốc“đánh”'vàonhữngngườikhônghoànthànhchỉtiêu.

Cácnhàquảnlýởnhữngcôngtynàythườngvậnđộnghànhlanglẫnnhautrướccuộchọp.Họsửdụngcáccuộchọp“ngoàivòngphápluật”đểcốgâyảnhhưởngđếncácquyếtđịnhtrướckhithảoluậnvớichủtịchhộiđồngquảntrị.Thayvìthànhlậpcácliênminhđặcbiệtchocácvấnđềquantrọng,họlạidựavàocácmốiquanhệcánhâncóđượctừvănphòng,cácliênkếttrướcđóhoặctuổitácđểbảovệbảnthânvàpháttriểnquyềnlợicủamình.Hậuquảlà,cáccuộchọpgiốngnhưnhữngcuộcngãgiávàmuabánhơnlàtrựctiếpmổxẻvấnđề.Cácgiámđốcđềusửdụngđếnnhữngchiêubàigiấutrongtúi

Page 107: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

áođểcạnhtranhnhau.

Cácgiámđốccủanhữngcôngtynàyđềubấtmãn,aiđócònướcgìtổnggiámđốccủamình“biếnđiđâuđótrong6tháng”.Độngcơquyềnlựccạnhtranhcũngcótácđộngtolớnđếnlợinhuậndoanhnghiệp.Mộttrongcáccôngtyđócódoanhsốsụtgiảm,mộtcôngtykháccũnghoạtđộngcầmchừngvớimứctăngtrưởngchậmvàlợinhuậnkhiêmtốn,haicôngtycònlạirơivàotìnhtrạngphásản.

Ngượclại,cáccôngtykhôngtíchcựcchínhtrịđãthựchiệnđượcviệcphânquyền.Họápdụngcáchquảnlýtheotinhthầntậpthểvìlợiíchcủadoanhnghiệp,chứkhôngvìlợiíchcủamộtbộphậnnào,vàkhôngchấpnhậnnhữngcái tôiquá lớn.Cácnhàquản lýcảm thấyviệcvậnđộnghành langtrướccuộchọpkhôngphảilàcáchsửdụngthờigianhiệuquả.Cáccuộchọpbanquảnlýcấpcaotậptrungvàocácvấnđềquantrọng,vàmọingườithayđổiquanđiểmkhibắtgặpnhữngýtưởngvàthôngtincóích.Cácvấnđềđềuđượccôngkhai:họcónhiềuđiểmbấtđồngvàmộtvàimâuthuẫngaygắt.

Cácgiámđốcnàyđềutrànđầynănglượng,tậntụyvàthànhđạt.Doanhsốcủamộtcôngtyđãtăng từ25% lên100%mỗiquý,một công tykhác tăngdoanh số lêngấpba lầnvàonăm thựchiệnnghiêncứu,còncôngtythứbađạtmứctăngtrưởngdoanhsốlên50%.Côngtythứtưchỉmớiởgiaiđoạnkhởiđộngnhưngtươnglaicóvẻrấthứahẹn.

EisenhardtvàBourgeoiskếtluậnrằngquyềnlựctậptrungvàxungđộtnảysinhtừđóđãlàmtiêutốnthờigian,bópméonhậnthức,làmmấttậptrung,tạoracácgiảiphápyếukém,vàảnhhưởngđếnviệcphânchianguồnlựcgiữacácnhóm.Mộtnhómquảntrịcấpcaocósứcmạnhhợptácđượctraoquyềnvàcókhảnăngmổxẻvấnđềđểpháttriểnvàthựchiệnmộtchiếnlượchợpnhấtnănglựctoàncôngty.

NGHIÊNCỨUVỀSỨCMẠNHHỢPTÁC

Cácnghiêncứuđãđiềutratrựctiếpvềđộnglựcvàhậuquảcủaquyềnlựctrongcáctìnhhuốnghợptácvàcạnhtranh.Cáckếtquảnghiêncứuchothấytiếnrrìnhvàảnhhưởngcủaquyềnlựckhôngphụthuộcnhiềuvàosốlượngquyềnlực,màphụthuộcvàoviệcquyềnlựcđóxảyratrongbốicảnhcạnhtranhhayhợptác.Cácmụctiêumangtínhcạnhtranhsẽlàmsuyyếukhảnăngvàsứcchốngđỡcủamọingười,vàkhiếnmọingườisửdụngcácnguồnlựcđểgâythấtvọngchonhau.Cácmụctiêumangtínhhợp tácsẽgiúpnhậnbiếtđượckhảnăngcủanhânviên, traođổicó lợivàảnhhưởng lẫnnhau,đồngthờităngcườngquátrìnhhọchỏivàpháttriểncủanhânviên.

Côngnhậnvàđánhgiá

Vớicácmụctiêumangtínhhợptác,mọingườisẽnhậnbiếtvàđánhgiásứcmạnhcủanhauvìnhậnrarằngnhữngkhảnăngnàysẽđượcsửdụngvìlợiíchchung.Mộtngườisẽcólợithếkhingườikhácmạnhmẽvàtháovát,vìkhiđó,họsẽgiúptađạtđượccácmụctiêumangtínhhợptác.Khithôngtinvà sángkiếnđượchoannghênh,nhữngngười trongnhómsẽgiúpđỡnhaunhậnbiết được cácýtưởng,thôngtin,kỹnăng,vàcáckhảnăngkháccủanhauđểcósựchuẩnbịtốthơnnhằmđạtđượccác

Page 108: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

mụctiêuvàhoànthànhcôngviệc.

Traođổivàảnhhưởnglẫnnhau

Dùquyền lựckhôngđượcphânchiacôngbằng,nhưngkhihợp tácvớinhaumọingườiđã sửdụngkhảnăngcủamìnhđểgiúpnhauthànhcông.Trongbốicảnhhợptác,cảngườicónhiềuquyềnlựclẫnngườiítquyềnlựcđềucảmthấyantâmkhikỳvọnglẫnnhau,traođổicácnguồnlựcvàcủngcốcácmốiquanhệtrongcôngviệc.Tuynhiên,trongbốicảnhcạnhtranh,ngườiítquyềnlựcđặcbiệtcảmthấykhôngantâmvàkhôngbiếtliệuhọcóthểtrôngcậyvàongườinhiềuquyềnlực,hainhómngườinàykhôngthểtraođổinănglựcvàlàmxấuđicácmốiquanhệcủahọ.Ngườicónhiềuquyềnlựccókhảnănghỗtrợngườicóítquyềnlựchơn,nhưngchỉlàmthếkhicócácmụctiêumangtínhhợptácchứkhôngphảimangtínhcạnhtranhhoặcthậmchícácmụctiêuđộclập.Trongbốicảnhhợptácmọingườikhuyếnkhíchnhau,hướngdẫnvàhỗtrợnhaunhằmnângcaonăngsuất.

Cácnghiêncứuthựcđịađãpháthiệnracácđộngcơquyềnlựctươngtựtrongcáctổchứckhácnhau,vàvớinhữngngườicùngđịavịcũngnhưcácvịlãnhđạo,vàtrongphạmvigiữacácphòngban.Trongbốicảnhhợptác,cácnhàquảnlývànhânviêntraođổicácnguồnlựccủanhauvàlàmviệchiệuquảđểhoànthànhcôngviệcđượcgiao.Vớicácmụctiêuđộclậpvàmangtínhcạnhtranh,nhàquảnlývànhânviêngiấunhẹmcácnguồnlựccủamìnhvàtiếnbộrấtíttrongcôngviệc.

Pháttriểnvàhọchỏi

NhưđãmôtảởChương2,nhânviêncócácmụctiêumangtínhhợptácsẽgiúpđỡlẫnnhauhọchỏivàtrởnênhiệuquảhơntrongviệcgiúpmọingườithànhcông.Họkhơimàocáchoạtđộngvàcáccuộcthảoluậnđểhọchỏi.Họhướngdẫnnhautrongcôngviệc,xemxétthôngtinvàcácýkiếnhỗtrợviệchọc,phảnánhvàhọctậptừkinhnghiệmcủamìnhvàđưaraýkiếnphảnhồiđểhọchỏicáckỹnăngmới.

NghiêncứuvềquyềnlựchợptáccócôngtrìnhcủaDavidMcClelland.Ôngnàychorằngtrongkhimặttiêucực,phảnxãhộicủaquyềnlựcđượcnhấnmạnhnhiềuthìmặttíchcựccủanólạicầnphảiđượcdẫnchứngbằngtàiliệu.Cácmụctiêumangtínhhợptáclànhântốquantrọnggópphầntạonênquyềnlựctíchcựctrongcáctổchức.Trongbốicảnhhợptác,nhữngngườicócùngđịavịhoặcnhữngcánbộcấptrêncóxuhướngtraođổicácnguồnlực,truyềnsứcmạnhchonhauđểhoạtđộnghiệuquảtrongcôngviệc.

TRỞNGẠIĐỐIVỚICÁCMỐIQUANHỆHIỆUQUẢCỦALÃNHĐẠO

Nhiềuôngchủvàcấpdướicủahọđãpháttriểncácmốiquanhệcởimởvàhiệuquảtrongcôngviệc.Chúngtôiđãtừngthấycạnhtranhquyềnlực,chứkhôngthấybảnthânquyềnlựcgâytrởngại.Tuynhiên,cónhữngràocảnquantrọngcảntrởviệcpháttriểngiaotiếpvàsựảnhhưởnglẫnnhaucầnthiếtchomốiquanhệsếp-nhânviên.Mộttrongnhữngràocảnnàysẽđượcthảoluậnbêndưới.

Page 109: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Ràocảngiaotiếp

Sếpvànhânviênthườngkhóthểhiệnquanđiểmvàcảmgiáccủamìnhmộtcáchcởimởvàtrựctiếpđểtácđộngtíchcựcđếnnhau.Docảmthấytrìnhđặcbiệtphụthuộcvàkhôngthểtựbảovệchínhmình,cácnhânviêngiớihạnbảnthântrongviệchỗtrợsếp.Họengạiquanđiểmcủahọcóthểđượcdùngđểchốnglạichínhhọ.Họtránhchỉtríchtrựctiếpvàcốgắnglấylòngđểđạtđượcsựưuáicủasếpvàtránhbịphạt.Cóthểhọkhôngthểhiệnrõchínhkiếncủamìnhđểtránhcảnchânsếpvàlàmsếpnổigiận.

Sếpcũngcónhữngràocảntronggiaotiếptrựctiếp.Họbuộcphảibảovệvịtrícấptrêncủamìnhvàtựkhẳngđịnhmìnhcónănglựchơncácnhânviêncấpdưới,nhấtlàkhicảmthấykhôngđượchỗtrợ.Họkhôngmuốnmấtmặtkhithừanhậnsựthiếunănglựcvàcácmốinghingờcủamình.

Nhân viên được khuyến khích tìm hiểu về quan điểm, tầm nhìn của sếp.Họmuốn biết về kếhoạch,quanđiểmvàphongcáchcủasếpđểcóthểđiềuchỉnhchophùhợp.Mặcdùrấtquantâmnhưnghọthườngchẳnghiểugìvềquanđiểmcủasếpbởisếpcủahọkhôngmuốnchiasẻcácmốiquantâm,lolắngvàcáccảmgiáckhác.Cácsếpthườngbịphântâmvàchúýđếnquanđiểmcủanhữngngườiởcấpcaohơn.

Nhânviêndễdàngđánhgiáthấpcácđòihỏiđốivớisếpcủamình.Ngườitachorằngcácsếptỏradễđãinhưvậylàđểsaikhiếnngườikháclàmviệcchomình.Họcóvănphòngriêng,thưkýriêngvànhiềutiệnnghikhác.Nhưnghầuhếtcácsếpcũngcósếpvàcũngthườngphảiđươngđầuvớinhiềuvấnđềphứctạptrongcácmôitrườngkhôngđượchỗtrợ.Vớinhữngđiềuphiềnmuộnnhưvậy,họsẽkhôngnhạycảmlắmvớinhucầucủanhânviênhoặckhôngmấynhiệttìnhgiảiquyếtcácưutưcủanhânviênmình.

Côngnhậnvàsosánh

Vớiquyềnlựctíchcực,cáclãnhđạovànhânviênnhậnbiếtvàtônvinhkhảnăngvàcácnguồnlựccủanhauđểgiúpmọingườithấytựtinvàđượctiếpthêmsứcmạnh.Tuynhiên,mộtđiềukhôngthểtránhkhỏilàmộtsốnhânviênvẫncòncảmthấytựtitrướcnhữngngườitháovátvàcókiếnthức.Việcsosánhkhônglàmnguyhạiđếnbảnthânhọ,màlàmchongườikhácbiếtvềhọhơn.Tuynhiên,cũngnêntránhxanhữngngườihayghenghét,haytạochongườikháccảmgiácthuakémvàcạnhtranhnhau.Việccôngnhậnkhảnăngcủamọingườicầnđượcquảnlýđúngcách.

1.Khôngnênnhầmlẫngiữacáckỹnăngvà thànhtíchvớigiá trịbảnthân.Vềbảnchất,conngườilàquantrọng,nhưngkhôngphảichỉvìhọcókiếnthứchaycácnguồnlực.Conngườikhôngtrởnênđạođứchơnkhicónhữngkhảnăngđượcmọingườiđánhgiácao,vàcũngkhôngtrởnênkémquantrọnghơnkhithiếucácnguồnlựccầnthiết.

Page 110: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

2.Quátrìnhcôngnhậnđượcdựatrêncácsựviệc,chứkhôngdựatrênđịnhkiến.Cácưuđiểmvàkhảnăngcủanhânviênsẽđượccôngnhậnbấtkểgiớitính,chủngtộc,tuổitác,kỹnănggiaotiếp,haytìnhtrạngsứckhỏe.Khôngphảinhữngaithuhút,ănnóilưuloátđềucónănglực.Chuyênmôncủamộtlĩnhvựcnàykhôngtựđộngchuyểnthànhchuyênmôncủalĩnhvựckhác.

3.Điểmnhấnmạnhởđâylàsựhiệplựcđểcùngnhauthànhcông.Cáckhảnăngđượccôngnhậnlànhằmmụcđíchgiúpnhómvàtổchứctrởnêntựtinhơnvàcóthểđạtđượcmụctiêu,chứkhôngphảiđểphânbiệt“thắngthua”.

4.Aicũngcógiátrị.Sựkhácnhauvềkhảnăngcủamỗingườikhônglàmảnhhưởngđếnthựctếlà tấtcảmọinhânviênđềucókhảnăng,đềuquantrọngđốivới tổchức,vàđềugópphầntạonênthànhcôngcủatổchức.Cácnhânviênhiểurằng,đểthànhcông,họphảihoànthànhtốtcôngviệcvàcốnghiếnchotổchứccủamình.

Nếuđượcthựchiệnđúngcách,việcnhậnbiếtcáckhảnăngvàcôngnhậnsựkhácnhaugiữacáckhảnăngđócóthểgiúptránhđượcsựganhtỵlẫnnhauvàtăngcườnghợptác.Việctiếtlộvàcôngnhậnkhảnăng sẽ tạo ra rất nhiều thiện chí.Ai cũng cảm thấyhài lòngvà được tưởng thưởng, vànhữngcảmxúctốtđẹpnàysẽkhiếnmọingườimuốnđượctraođổilẫnnhau,giúpđỡvàhợptáccùngnhau.

Ràocảnvềtầmảnhhưởng

Cácmốiquanhệhợptácvàhiệuquảluônđòihỏigiaotiếpvàảnhhưởnghaichiều.Giảsửphảikiểmsoátnhânviên,cácnhàquảnlýcóthểxemviệccởimởchấpnhậnảnhhưởngcủanhânviênlàdấuhiệucủasựyếukém,ngaycảkhichốngđốilàđiềutaihại.Họsẽtỏramạnhmẽbằngcáchchốnglạiviệcbịảnhhưởng.Cácnhàquảnlýthườngcốgắnggâyảnhhưởngmangtínhchỉhuy,kiểmsoát,mànếukhôngbịtrừngphạt,nhânviênsẽphẫnnộvàphảnđối.Việctruyềnđạtmộtýđịnhhợptácthayvìkiểmsoátsẽmanglạikhôngkhícởimởhơnvàsứcảnhhưởngtíchcựchơnsovớicácmệnhlệnh.

Sếpbịphântâmbởiquyềnlựccủamìnhvàkhôngnhậnrarằngmìnhphụthuộcvàonhânviên.Họchorằngkhôngnhấtthiếtphảiđểýđếnquanđiểmcủanhânviên.Mảimêvớicáckếhoạchcủariêngmình,họralệnh,yêucầusựphụctùngvàkhôngchịulắngngheýkiếncủanhânviên.

Nhiềuvịsếpchorằnghọcầnphảicónănglựctốtđểgiảiquyếtmộtloạtcácvấnđềphátsinhmànhómphảiđươngđầuvàcóthểđưaracácgiảipháptốtnhất.Nhiềuvịsếpcảmthấyphảichứngtỏmìnhluônđúng,luônởvịtríphụtráchvànắmquyềnchỉhuy.Họtrởthànhtựkỷtrungtâm,kiêucăngvàluônlàmtăngtínhbấtlựccủanhânviên.Nhânviênlạikhôngdámbàytỏquanđiểmcủamìnhvàthamgiavàoviệcgiảiquyếtkhókhănchỉvìsợbịphêbìnhvàbịcholàsai.

Tuynhiên, các sếpkhôngđápứngnguyệnvọngđượcdẫndắt củanhânviên.Cảm thấykhôngthoảimáivềuythếvàquyềnlựccủamình,họlolàmìnhquánặngtay,vàtrongnỗlựctuyệtvọngđểtỏ

Page 111: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

ramìnhlàngười“cókhảnăngthamgia”,họđãkhôngmangđếnchonhânviênnhữnghướngdẫncầnthiết.Khôngmuốnbịcholàthọcmạch,họkhôngthảoluậnđếnnhữngvấnđềcủanhânviên.Đểkhôngbịcholàquákhắtkhevàlạnhlùng,họtránhchỉtríchnhânviênvềhiệuquảcôngviệc.

Quá trình làmviệc hiệu quả giữa các nhà quản lý và nhânviên khôngdiễn ramột cách ngẫunhiên.Giốngnhưcácmốiquanhệkhác,mốiquanhệcủanhàlãnhđạocũngcóthểtốtđẹphoặcđángthấtvọng,chínhthứchoặckhôngchínhthức,cánhânhoặcchungchung,hợptáchoặccạnhtranh,xungđộttíchcựchoặcxungđộttiêucực.Cácnhàlãnhđạophảilàmviệcmộtcáchcóhệthốngđểvượtquacácràocảnnày,pháttriểncácmốiquanhệquảnlývàsửdụngquyềnlựcmộtcáchcóhiệuquả.

XÂYDỰNGQUYỀNLỰCHỢPTÁC,TÍCHCỰC

1.Đểquyềnlựccósứcmạnhmangtínhxâydựngcao,cácnhàlãnhđạophảicùngchungtayvớinhânviênpháttriểncácmụctiêumangtínhhợptác,màtrongđóhọgắnkếtvớinhauvàvớimụctiêucủanhau.(XemphầnCácbướcsửdụngquyềnlựctíchcựctrongmộttậpthể).Họcôngnhậnkhảnăngcủanhau,traođổiýkiếnvàkếthợpcôngviệc,đềcaosựđónggópcủamọingười,pháttriểnsứcmạnhvàsựtựtincủamỗingười.Tráilại,cácmụctiêumangtínhcạnhtranhkhiếnchocảnhânviênlẫnnhàquảnlýdodựkhiđánhgiácaokhảnăngcủanhau,khichiasẻcácnguồnlựcvàcùngnhaupháttriển.

Quyềnlựctíchcựccónghĩalànhânviênkhámphárakhảnăngcủanhauvàtuyêndươngsựđónggópcủamọingười,đàmphánvàảnhhưởnglẫnnhauđểtraođổicácnguồnlựcgiúpnhaulàmviệccónăngsuấthơn,đồngthờikhuyếnkhíchnhaupháttriểnvànângcaocácthếmạnh.(XemMinhhọa7.1.)

MINHHỌA7.1.Quyềnlựctíchcực

Khibắtđầu,nhânviêncóthểxácđịnhđượcnhữngkinhnghiệm,thànhcôngvàđiểmmạnhtrướckiacóliênquanđếncôngviệc.Việccùngbiếtvềkhảnăngcủanhausẽgiúpsửdụngđượcđúngngườiđúngviệcvàtậndụngtấtcảcácnguồnlựcsẵncócủanhómdễdànghơn.Thôngquanhiệmvụchung,nhânviên tiếp tụcnhậnbiếtđượccáckhảnăng.Sựchúcmừng thôngqua lờikhenngợi, cảmơnvànhữnglờichúctụngthểhiệnđượcsựđánhgiácaovàcôngnhậnnănglựclàmviệc.Cùngnhaulàmviệc

Page 112: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

cũngcóýnghĩaquantrọngđốivớiviệcpháttriểncáckỹnăng.Huấnluyện,tậphuấntạichỗ,giámhộvàcốvấnlànhữngcáchmànhânviênhọchỏivàpháttriểntrongcôngviệc.

Cácnhàlãnhđạocóthểpháttriểncácthônglệcủacôngtynhằmgiúpcủngcốvịtríquyềnlựccủamình.Đểthểhiệnsựcôngnhận,họnêutênvàtuyêndươngcáctàinăng,cácnềntảngvàthànhtíchcủanhânviêntrongcácthưngỏ,danhsáchnhânviên,hộinghịkhenthưởngvàbảngtin.Đểhỗtrợviệctraođổicácnguồnlực,côngtysửdụngcáctổdựán,cácnhómđặcbiệt,cácdiễnđànđểnhânviêncóthểlàmviệccùngnhauvàsửdụngkhảnăngcủahọđểhoànthànhmụctiêuchung.Vàocuốicácbuổihọp,nhânviênsẽphảnánhtiếntrìnhcôngviệcvàkếhoạchhoànthiệnquátrìnhcộngtác.Côngtysẽtổchứccácbuổihội thảo,khuyếnkhíchcáchoạtđộngchuyênmôn, thiết lậpcácchương trìnhkếtnối,đồngthờitàitrợcáckhóahọcnângcaokỹnăngchonhânviên.

GÂYẢNHHƯỞNGĐẾNCẤPTRÊN

Cácnhàlãnhđạocũngcólãnhđạocủahọ.Thànhcôngcủabạnởvịtrílãnhđạophụthuộcvàocảcấptrênlẫnnhânviêncủabạn.Bạnkhôngchỉ“nên”mà“cần”phảiquảnlýcấptrêncủamình.Bằngviệccủngcốvàxâydựngmốiquanhệvớisếp,nhưngkhôngphảibằngcôngsứccủangườikhác,cácnhânviênsẽtrởnêncógiátrịvàxứngđángđượcthăngtiến.Khibạnvànhómcủabạncàngđượcsếptintưởngvàbiếtđến,bạncàngđượcủnghộhơntrongviệctrởthànhmộtnhàlãnhđạogiỏi.Việcquảnlýcấptrênlàmộtkhảnănglãnhđạocựckỳquantrọng.Nềntảngđểgâyảnhhưởngđếncấptrênlàxâydựngđượcmốiquanhệcởimởvàhợptác.Nếukhôngcómốiquanhệnày,việcgâyảnhhưởngđếnsếpsẽlàviệckhókhănnhất.

Xâydựngmốiquanhệ

Tuynhiên,cũnggiốngnhưnhiềungườikhác,sếpcủabạncóthểkhônghiểuđượcgiátrịcủasứcmạnhhợptáchoặckhôngbiếtcáchpháthuynó.Bịmắckẹttrongcácquytrìnhkỹthuật,nhiềuvịsếpcónhữngýtưởngkhôngđúngvềvaitròlãnhđạovàkhôngchắcchắnvềcáchsửdụngquyềnlựcvàthẩmquyềntheohướngtíchcực.Họmongchờnhânviêntự“hợptác”vàkhôngnhậnrakhókhăncủaviệcthiếtlậpmộtmốiquanhệlãnhđạohợptácvàhiệuquả.

Thậtsailầmkhichorằngchỉcócácsếpmớiphảitựchịutráchnhiệmxâydựngmốiquanhệlãnhđạovìhọmuốncó lươngcaovàcácđặcquyềnđặc lợikhác.Việcphát triểncácmốiquanhệchânthành,hữuíchtrongcôngviệcđểmọingườicảmthấyđangcùngchungchítuyếnvàgiaotiếpcởimở,thẳngthắnvớinhaulàmộtviệclàmđầytháchthức.Vìquáquantrọngvàphứctạp,nênvaitròlãnhđạokhôngchỉthuộctráchnhiệmcủasếp.Cácnhânviênvàcácnhàquảnlýphảicùngnhauthựchiệnđiềuđó.Cóthểsếpcủabạnthựcsựcầnbạnhỗtrợđểpháthuymộtmốiquanhệhợptácmạnhmẽ,quađóbạncóthểcóảnhhưởngđếnsếpcủamình.

Cùngvớiviệcphảnhồilạinhữnglờiđềnghịcủasếp,bạncóthểchủđộngxâydựngmốiquanhệđókhinhậnraáplựcmàsếpđangphảigánhchịu.Hãychắcchắnrằngbạnhiểurõcácmụctiêuvàưu

Page 113: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

tiêncủasếp,bàytỏđượcnguyệnvọngcủariêngbạn,chứngtỏchosếpthấylàbạnvàsếpcóthểcùngnhauthànhcông,chỉracáchbạnpháttriểnmụctiêuchung,đồngthờithảoluậnvớisếpvềnhữngviệcbạnvàsếpcóthểlàmđểhỗtrợnhautrongtươnglai.Chứngtỏchosếpthấybạnbiếtơncôấydùrấtbậnrộnnhưngvẫndànhthờigiangặpgỡbạn.

Sẽrấtnguyhiểmnếubạntựlàmviệcđómộtmìnhđểnổitrộihơnsếphoặcphơibàyđiểmyếucủasếp.Bạnmongcóđượclợiíchtừviệcpháthuycácmốiliênkếthợptácmạnhmẽ,nơicóthểgâyảnhhưởngđếnsếpcũngnhưbịảnhhưởngbởicôta.

Cácbướcsửdụngquyềnlựctrongnhóm

Cácmụctiêuhợptác

Lãnhđạogiúpđỡtừngnhânviênhiểurằngmụctiêucủacôấylàphảiphùhợpvớilãnhđạovàcácđồngnghiệpcủamình.Nhânviêncầnbiếtrằngmìnhcũngsẽthànhcôngkhingườikhácđạtđượcmụctiêucủahọ.Chương6đãđềcậpđếncácbướccơbảnđểtăngcườngsựtươngthuộcmangtínhhợptác.Cácmụctiêuhợptácquantrọngsẽđặtnềnmóngchocáchoạtđộngsau.

Côngnhận

Lãnhđạoyêucầucácthànhviêncủanhómxácđịnhkhảnăngvànguồnlựccầnthiếtđểnhómhoànthànhnhiệmvụvàđạtđượcmụctiêu.Họphảitiếtlộkhảnăng,kiếnthứcvàthànhtíchcủabảnthânmình-nhữngthứcóthểgiúpnhómhợptáccùngnhauvàđạtđượccácmụctiêuchung.Tấtcảmọithànhviêntrongnhómđềubiếtvàđánhgiáđúngkhảnăngcũngnhưthànhtíchcủanhau.

Traođổi

Các thành viên trong nhóm nhấnmạnh cách thức sử dụng khả năng của nhau để hoàn thànhnhiệmvụcủanhómvàđápứngnguyệnvọngcủamình.Họthốngnhấtcáchthứcnàolàhiệuquảnhấtđểcóthểphốihợpvàtraođổinănglựccủamìnhmộtcáchkịpthời,côngbằngvàhiệuquả.Cácnhânviênphảithôngbáochonhaubiếtkhinàocầnđếncácnguồnlựccủanhau.Đểđảmbảocôngbằng,mọingườiđềuphảichovànhận.Cácnguồnlựcđượccungcấptheocáchmàngườinhậnkhôngcảmthấymìnhbịxemthường,phảigiúpnhaucảmthấyrằnganhtacũngcónhữnggiátrịquantrọngvàcóthểdựavàongườikhácđểđượchỗtrợ.

Catụng

Lãnhđạogiúpnhómănmừng“nhữngchiến thắngnhỏ” trongquá trìnhhoàn thànhnhiệmvụ.Lãnhđạovàcácthànhviêntrongnhómphảiluônbộclộlòngbiếtơnvàđánhgiáđúngvềnhau.Họtìmranhiềucáchphùhợpđểbộclộniềmvuiđượcngườikhácgiúpđỡvàđượcgiúpđỡngườikhácmàkhôngcầnphảinóirabằnglời.Họtổchứcnhữngbữaăntrưacùngnhau,chơithểthao,dạtiệc,cáccuộcđibộđườngdài,vànhiềucáchkhácđểhọcóthểănmừngnhữngthànhtíchchungđạtđược.

Page 114: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Pháttriển

Thôngquathànhcôngvàthấtbại,cầnnhấnmạnhđếnviệcpháttriểnvàchọnlọccáckhảnăng.Thànhcôngsẽđượcphảnánhđểhìnhthànhsựtựtin.Cácsaisótkhôngđượcđổlỗichocánhânnàovàcũngkhôngđượcbỏqua.Lãnhđạovàcácthànhviênnhómthuthậpdữliệudựatrênhiệuquảcôngviệcvànhữngthứđúngracóthểlàmtốthơn.Họđưarakếhoạchthựctiễnđểhoànthiện.Tuynhiên,họtránhápdụngcáctiêuchuẩnhoànhảo;vànhậnrarằngcácsaisótvừacóthểtránhđượcvừalàcáchhiệuquảđểhọchỏi.

Đốiphóvớivịsếpquáquắt

Đôikhi,sếpkhôngđủlơđãngvàkhôngchúýđếnnhucầupháttriểncácmốiquanhệlãnhđạo,màcòntựchomìnhlàtrungtâm,khóchịuvàluônganhtỵ.Thậtkhôngmaykhicómộtngườisếpkhóchịu,haycạnh tranh,và luônkhaokhátquyền lực,nhưngđócũng là sựkhôngmaychungcủanhiềungườikhác.BaphầntưcácgiámđốcthànhcôngcủabacôngtynằmtrongdanhsáchFortune100nóirằnghọcóítnhấtmộtvịsếpquáquắttrongsuốtsựnghiệpcủamình.

Cáchhọđươngđầuvớinhữngvịsếpđóthểhiệnrằngchẳngcógiảiphápnàolàdễdàng.Chỉcómộtvàigiámđốcdámcôngkhaitháchthứcsếp,vàcàngítngườicóthểthayđổiđượcsếphoặckhiếnchocôngtyhạbệôngta.Nghĩrằngviệccảitổôngtalàmộtviệckhókhăn,nênđasốvẫnchấpnhậnsếplàsếp.Họtựnhủrằngtìnhhuốngnàykhôngkéodàilâuvàcốgắnglàmtốtcôngviệccủamìnhvàtựbảovệmình.Thayvìcốgắnghợptáchoặccạnhtranh,họtìmcáchthuhẹpmứcđộphụthuộcvàgiảmthiểuthiệthại.

Cácgiámđốcnàylàmviệcxungquanhsếp,thayvìlàmcùngvớisếp.Khicầnphảinóichuyệnvớiôngta,họsẽchờđếnlúcôngtavuivẻ.Họsẽlàmquenvớithóiquencủasếp;nếuôngtakhôngthíchbấthòa,họsẽcốgiảmthiểuđiềuđó.Nhiềungườichobiếthọphảihọccáchđươngđầuvớinhữngđiềubấtlợivàkiênnhẫnvớingườikhác.Họpháthiệnrakiểungườilãnhđạomàhọkhôngmuốntrởthành.Họbiếtơncáchlãnhđạođầytiêucựcđóvàtựnhủbảnthânphảisửdụngquyềnlựcđểđónggóptíchcựcchocôngty.

Quyềnlựcmangtínhhợptáclàtrọngtâmcủavaitròlãnhđạohiệuquả.Vaitròlãnhđạokhôngchỉđơnthuầnlàkhiếnngườikhácthihành,màcòngiúphọcảmthấymuốnhoànthànhcácnhiệmcụcầnđượchoànthành.Cácnhàlãnhđạokhôngđoạtquyềnlựctừtaynhânviên,màgiúpnhânviêntrởnênmạnhmẻhơn.Khiđó,họsẽcùngnhau trở thànhmột lực lượng thốngnhất,năngđộngđể làmđượcnhữngviệcbìnhthườngvàcảnhữngviệckhácthường.

CreatedbyAMWord2CHM

Page 115: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

TÂMLÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠOàPhầnIII.HỢPTÁCVỚINHAU

Vấnđềlớnnhấtcủagiaotiếplàảotưởngrằngviệcđóđãhoàntất.

Chương8.GIAOTIẾPHIỆUQUẢ

Page 116: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

GEORGEBERNARDSHAW

PeterDruckerkếtluậnrằngkiếnthứclànguồnlựccóýnghĩaduynhấthiệnnay,nóthaythếvịtrícấpbậcvà trở thànhnền tảng chính củaquyền lực trong cácdoanhnghiệp.Ngàynay, kiến thứcvàquyềnlựcngàycànglanrộngkhắpdoanhnghiệp.Cácnhânviênphụcvụkháchhànglàngườihiểuthấuđượckháchhàngcầngì,cácchuyênviênmáytínhsửdụngkiếnthứcđểtạoracáchệthốngtraoquyềnchonhữngnhânviênnàyđểhọđápứngcácnhucầucủakháchhàng.Đểápdụngkiếnthứcvàocôngviệc, các nhân viên và chuyên viên máy tính bắt buộc phải trao đổi và làm việc cùng nhau. TạiNUMMI,cáckỹsưcôngnghiệpphảihọccáchlàmviệcvớinhânviênbộphậnsảnxuấtđểcảitiếnchấtlượngsảnphẩm.Tấtcảnhữngviệcnhưsửdụngcôngnghệ,pháttriểnsảnphẩmmới,vàcắtgiảmchiphísảnxuấtđềucầncósựtraođổivàhợptáccủatấtcảmọingườithuộccácchuyênmônkhácnhau.

Việcgiaotiếpcóvaitròquantrọngđốivớinhiệmvụcấpbáchtrongtấtcảcácnhiệmvụ:chuẩnbịđểdoanhnghiệpthíchứngvớisựthayđổivàhọchỏiđượccácphươngpháplàmviệchiệuquảhơn.RobertD.Haas, tổnggiámđốccủaLeviStrausskhuyêncácquảnlýrằng,“hãynghenhiềugiốngnhưnói”bởivìcầncó“sựgiaotiếphaichiều”đểtạora“tầmnhìn,địnhhướngvàhiểubiếtchungvềcácgiátrị,đạođứcvàcáctiêuchuẩn”cầnthiếtđểtraoquyềnchonhânviên.

Nềnkinhtếdựatrênthôngtinđãkhiếnchogiaotiếptrởnênquantrọnghơn.Điệnthoại,đườngtruyềnfaxvàcáchệthốngmáytínhđãthúcđẩytạoranềnkinhtếtoàncầu.WalterWriston,CựuchủtịchhộiđồngquảntrịcủaCiticorp,đãviết,“Toànthếgiớihiệnbịtróivàonhautrongmộtthịtrườngđiệntửđơnlẻđangdichuyểnvớitốcđộánhsáng.Chẳngcònchỗnàođểtrốn”.

Việcnhậnragiátrịcủagiaotiếpkhôngcónghĩalàđạtđượcsựgiaotiếphiệuquảngaytứcthì.Trên thực tế, sựbùngnổcáckênh thông tinvàgiao tiếpđã làmtăng thêmkhókhănchoviệc truyềnthôngtinqualại.Cácnhàchínhtrị,lãnhđạodoanhnghiệp,cácchủcôngtygiảitrí,cáclãnhđạotôngiáo,cácnhàquảngcáovàngườibánhàngsửdụngtivi,radio,điệnthoại,máyfaxvàthưtínđểgiaotiếpvàthuyếtphục.Docóquánhiềuthôngđiệptruyềnquacáckênh,mọingườibắtđầungheítđi.

Mặcdùcácnhàquảnlýdànhphầnlớnthờigiantrongngàyđểchủđộnggiaotiếptrongcáccuộchọpvàtrongcáccuộcgặpmặtkhôngchínhthức,gặpquađiệnthoạihoặctrênmạng,hoặcquathưtínvàbáocáo,nhưngnhânviêntừlâuđãphànnànvềviệcthiếugiaotiếp.Nhânviênmuốncảmthấygắnkếtnhiềuhơnvớinơilàmviệcvàtrởthànhmộtphầncủanguồnthôngtinvàgiaotiếp.Làmcáchnàođểcácnhàquảnlýhoặccácnhàlãnhđạovànhânviêngiaotiếpvớinhaumộtcáchcóhiệuquả?

Ràocảnlớnnhấttronggiaotiếptạinơilàmviệclàyếutốtâmlý:họsốngtrongsợhãi,loâu,phiềnmuộn,mongướcviễnvôngvànhữngmốiquanhệkhôngchânthành.Cáckỹnăngkỹthuậtcủaviệcdùngtừvàchọnđúngkênhgiaotiếpcũngrấtquantrọng,nhưngcáckhảnăngmangtínhquyếtđịnhtronggiaotiếpliênquanđếnviệctựtrangbịkiếnthứcvàtựchấpnhận,cũngnhưkhảnăngthiếtlậpcácmốiquanhệhợptáchiệuquảvàđặtmìnhvàohoàncảnhcủangườikhác.

Page 117: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

TẠO ĐIỀU KIỆN ĐỂ MỌI NGƯỜI NÓI CHUYỆN VỚI NHAU: CÔNG TY DELTADENTALPLANOFMASSACHUSETTS

TừkhitáchrakhỏicôngtyBlueCross-BlueShieldvàonăm1987đểhoạtđộngđộclập,CôngtyDeltaDental Plan ofMassachusetts đã làmviệc cật lực để trở thành công ty chất lượng toàn diện.ThomasRaffio,Phóchủtịchcấpcaophụtráchhoạtđộngcủacôngty,môtảcáchthứcmàcôngtyđãpháttriểnmộttổchức,nơimọingườigiaotiếpvớinhauđểcóthểgiaotiếpđượcvớikháchhàng.

Tầmnhìncủacôngty,“DeltaDentalPlanlàmộttổchứchướngđếnkháchhàng,trongđómỗicánhâncamkếtmangđếnchấtlượnghoànhảothôngquatinhthầnlàmviệctậpthểvàvaitròlãnhđạotíchcựctrongmộtmôitrườngtươnghỗ,năngđộngkhơigợiniềmtựhàocủacôngty”.Từnăm1987,consốcáckháchhàngthânthiếtkhôngngừnggiatăng,doanhsốpháttriểnnhiềutrươngmụcđượcgiữlại,tổngchiphígiảmvàdựtrữtănglên.Tổngchiphíđượctínhbằngphầntrămdoanhthuđãgiảm18%từ1987đếnnăm1991.

Năm1990,Deltatựhàotuyênbố“cungcấpchấtlượngdịchvụtốtnhấtchomọikháchhàng”vàcamkết“Đảmbảochất lượnghoànhảo”.Deltacamkếtkháchhàngsẽ tiếtkiệm10%chiphínhasĩthôngthường,trảlờitấtcảcácthắcmắctrongngàyhoặcngàylàmviệchômsau,85%yêucầutậpthểsẽđượcxửlýtrongvòng15ngày,khôngkêđơnbấthợplý,kháchhàngmớisẽđượccấpmộtthẻnhậndiệnhoànchỉnhtrongvòng15ngàykểtừngàythamgia,vàcáccôngtysẽnhậnđượcbáocáochuẩnhàngthángtrongvòngmườingàyđầutiêncủathángkếtiếp.MỗibảncamkếtghirõsốtiềnmàDeltasẽhoànlạichokháchhàngnếucôngtykhônggiữđúnglờihứa.

TinhthầntậpthểvàgiaotiếphiệuquảđãgiúpDeltagiữvữngcáccamkếtcủamình.Banlãnhđạođãđưaratuyênbốsứmệnhcủacôngtyvàgiámsátcácnhómđặcbiệtkhác-cácnhómchịutráchnhiệmpháttriểnsảnphẩmmới,hệthốngthôngtinmớiđểnângcấpdòngthôngtin,vàcáccamkếtdịchvụ.Mộtnhómđặcbiệtđãpháttriểnhệthốngtổchứcmớichocácnhómcóchứcnănghoạtđộngchéo.Mộtvàivídụcụthểsẽminhhọacáchhoạtđộngcủacácnhómcóchứcnănghoạtđộngchéonày.

Cácnhómhoạtđộngđãnângcaođộchínhxácvàtốcđộnhậpthôngtinvềcácyêucầu,khiếunại.Vídụ,saukhixemxétcácmôhìnhxửlýkhiếunạicủacácbangkhác,nhómphântíchhoạtđộngpháttriểnmộthệthốngcóthểgiảmbớtsốlượngkhiếunạichờxửlý,giảmbớtđượcmộtkhâuvàrútngắnthờigianxửlýkhiếunại.Hiệntại,DeltađangcốgắnggiảmthiểuchiphíxửlýkhiếunạiởtấtcảcácDeltaPlan-cácchinhánhnàyhiệncódoanhthuhơn15triệuđô-la.

HộiđồngthiếtkếđãthiếtlậpchuẩnchocácquytrìnhcủamìnhđểnắmgiữđượckháchhàngmớisovớiNgânhàngMutualofOmaha,Xerox, IBM,CôngtyBảoHiểmPaulReverse,vàODSHealthPlan.CôngtyđãápđặtcáctiêuchuẩnDeltalêncácquytrìnhquantrọngngangbằnghoặccaohơnsovớicáccôngtyđạtchuẩn.Côngtyđãnângcấpthứhạngcácbiệnpháptốtnhấtcủamìnhlênítnhất10%.

Page 118: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Saukhi thiết lập tiêuchuẩnchobộphậndịchvụkháchhàngquađiện thoại,dựa trêncáckháiniệmnhómdịchvụkháchhàngcủaFederalExpressvàL.LBean,hộiđồngthiếtkếđãthànhlậpcácnhóm,mỗinhómcómộtnhómtrưởngtháovát,mộttrợlýtrựcđiệnthoạivàmộttrợlýphụtráchnghiêncứu.Vănphòngđượcthiếtkếlạiđểtạođiềukiệnthuậntiệnchoviệcgiaotiếpbêntrongvàgiữacácnhómnày.Cácnhómnàycóthểđiềuthêm“nhómdựbị”vàogiờgọicaođiểm.Kếtquảlàsốlượngcuộcgọiđượcgiảiđáptrongvòngmườigiâytănglên100%màkhôngcầnbổsungnhânviênhaytăngchiphí.Mứctỷlệ85%củacôngtycaohơnnhiềusovớimứctiêuchuẩncaonhất45%trongngànhbảohiểm.

Hộiđồngtiếpthịbaogồmnhânviênbênkhâuđiềuhành;mộtnhómsẽquyếtđịnhtiềnphạttrongtrườnghợpcungcấpdịchvụthấtbại;cácnhómkháccamkếtchấtlượngtạiDelta.Vàtinhthầntậpthểvàgiaotiếphiệuquảsẽkhôngngừngnângcaochươngtrìnhchấtlượng.Cácnhómđãphântíchnguyênnhâncủaviệcbồithườngkhicungcấpdịchvụthấtbạivàtiếnhànhcácbướccầnthiếtđểgiảmmứctiềnphạt.Cácnhómxácnhậnvàmôtảmọihoạtđộng-cáchtrảlờiđiệnthoại,xửlýkhiếunạivàquảnlýcácmốiquanhệ.Cácnhómhoạtđộngchéophântíchdữliệuvàthôngbáopháthiệncủahọvềđiểmmạnhvàđiểmyếuđốivớicôngty.Sauđó,cácnhómhànhđộngsẽđượcthànhlậpđểtiếnhànhcôngviệcđàotạo,nângcấpchuẩn,cảitiếnkhôngngừngvàchỉracáccôngcụchỉbáochínhđểbiếnDeltathànhmộtcôngtymạnhhơnluônchămsóccảkháchhànglẫnnhânviêncủamình.

GIAOTIẾPĐÒIHỎIPHẢICÓSỰPHỐIHỢPTỪHAIPHÍA

Deltanhậnrarằnggiaotiếphiệuquảliênquanđếnquátrìnhtraođổiliêntụcgiữacácbên.Côngtyđãthànhlậpcácnhómđểhỗtrợcholượngthôngtingiữacácnhânviênvớinhauvàgiữanhânviênvàbanquảnlý.CácnhàlãnhđạotạiDeltabiếtrằngnếumuốnnhânviênnghelời,họphảilắngnghenhânviên.

Lãnhđạokhôngthểtựgiaotiếp.Chodùlờilẽcólịchsựhaythuyếtphụcđếnmấy,nhàlãnhđạokhôngthểgiaotiếpnếungườikháckhôngmuốnnghe.Mặcdùchỉmộtbênnói,nhưnggiaotiếpvẫnđòihỏisựthamgiacủahaiphía.

Giaotiếpnghĩa làgửi thôngđiệptừngườinàyđếnngườikhác.Mộtngườicốgắngchongườikhácbiếtvềsuynghĩ,cảmnhậnhoặcniềmtincủamình.Quátrìnhgiaotiếpchínhxácchỉxảyrakhicósựphùhợpgiữathôngđiệpngườigửimuốngửivàthôngđiệpngườinghethựcsựnhậnđược.Dùđượcđịnhnghĩamộtcáchđơngiản,nhưnggiaotiếphiệuquảlàđiềukhóthựchiệnđược.

Hoạtđộnggiaotiếplàmộtphầnkhôngthểthiếucủaconngườivàcácmốiquanhệcủahọ.Khiđanglắngnghesếpthìchúngtakhôngthểlắngnghemộtaikhác.Sếpcóquyềnđốivớichúngtavàcóthểchỉđạochúngta.Nhưngsếpcủachúngtakhônggiốngbấtkỳmộtvịsếpnàokhác.Ôngtacóuytínvàphongcáchriêngmàchúngtaphảixétđến.Cònchúngtathìcókinhnghiệmlàmviệcvớiôngta,điềuđócóthểcủngcốuytíncủaôngtahoặcthửtháchchúngtađánhgiávềôngtalầnnữa.Chúngtacó

Page 119: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

nhữngnỗiâulovàphiềnmuộncủariêngmình:ôngấysẽphảnứngnhưthếnàovớicácquyếtđịnhcủachúngtasaukhivềnhàtốinay?Nhữngtháiđộnhưchorằngphảiduytrìcôngviệcnàyhoặcnêntìmđếnmộtcôngviệckháccũngsẽtácđộngđếnhoạtđộnggiaotiếpcủachúngta.

Tiếcthay,nhiềulãnhđạođãbỏquamộtthựctếlàcầnphảicóhaingườimớigiaotiếpđược.Họnóivàkhipháthiệnranhânviênkhônghiểu,họquaysangbuộctộinhânviên.Họphànnànrằngmọingườiđềumuốnbiếtthôngtinnhưngchẳngaithèmnghecả.Nhưngcũnggiốngnhưhầuhếtnhữngkhókhănkháctrongcácdoanhnghiệp,điềunàykhôngchỉđơnthuầnlàdomọingườikhôngcốgắng.Việcthiếuđộnglựcchỉlàmộttrongsốrấtnhiềunguyênnhângâyracácvấnđềtronggiaotiếpkhôngphùhợp.Giaotiếpkhônghiệuquảlàmộtdấuhiệu,còngiaotiếpkhôngphùhợplạicórấtnhiềunguyênnhânđằngsaunó.

Cácmụctiêuhợptácvàmộtđịnhhướngchungsẽlàđiềukiệnđểđạtđượcgiaotiếphiệuquả.Đếnmộtlúcnàođókhilãnhđạovànhânviênhiểunhau,thểhiệnsựquantâmvàtôntrọngnhaunhưcáccánhân,vàthểhiệnhọmuốngiúpnhautheođuổicácmốiquantâmvàcácmụctiêucủamìnhthìhoạtđộnggiaotiếpmớicóthểcởimởvàhiệuquảhơn.Conngườicóxuhướngchuẩnbịnhiềuhơnđểcốgắnghiểunhauvàkhôngchophépcácnỗisợhãivàloâulàmhọphântâm.

Việcpháttriểnmộtmốiquanhệhợptácmạnhmẽlàyếutốcựckỳquantrọngchohoạtđộnggiaotiếphiệuquả.Sovớibốicảnhcạnhtranh,mọingườitrongbốicảnhhợptácluônthểhiệnquanđiểmmộtcáchcởimở,sẵnsànglắngnghequanđiểmcủangườikhácvàtậptrungvàovấnđềđó;họbiếtthôngcảm,tựnhiênvàmạnhmẽ.Đốivớicácmốiquanhệcạnhtranh,ngườitanghingờđộnglựccủangườikhác,luônmuốnchứngtỏmìnhđúng,nỗlựcđòihỏisựưutiên,cốgắngkiểmsoátvàthựcthiquanđiểmcủamình,đồngthờiđánhgiávàphánxétngườikhác.Khôngchỉnghĩsaivàhiểunhầmlẫnnhau,họtrởnênkhôngđángtin,khiếnchogiaotiếptrongtươnglaitrởnênkhókhănhơn.

Mộtsốnhàlãnhđạotừchốiýnghĩrằngconngườicầncácmốiquanhệmạnhmẽvàhợptácđểgiaotiếpvàphốihợpvớinhau.Họcốgắngloạibỏnhữngbậntâmvềcácmốiquanhệ.Mọingườiđềuđượcmongđợiphải lý trívàcó tổchức.Họphảiđủchínchắnđểgiao tiếpnhằmhoàn thành tráchnhiệmcủamình,bấtkểtrongmốiquanhệnào.Nhưngviệcđòihỏitỏralạnhlùngkhôngcónghĩalàphảithayđổibảnchấtconngười,họchỉđặtcácbậntâmvềmốiquanhệtrongvòngbímậtkhikhôngthểthảoluậnvềnó.Mặcdùmọingườicảmthấyhoàinghivàbịlạclốinhưngkhôngcócáchtrựctiếpnàođểđưacácvấnđềvềmốiquanhệrathảoluậnđểhọcóthểcảithiệngiaotiếp.Tháiđộ“cứngđầu”chorằngphảilạnhlùngvàkhôngđểcátínhvàcácmốiquanhệgâycảntrởgiaotiếphóaralạilàmộtýtưởngphithựctế.

SỰPHỨCTẠPVÀCÁCRÀOCẢN

Bêncạnhviệcpháttriểnmốiquanhệhợptác,tôntrọnglẫnnhau,giaotiếpcũngđòihỏicáckỹnăngnhạycảmvàsựquyếttâm.Chodùcảhaibêncùngcởimởvàhợptácthìviệcgửithôngđiệptừ

Page 120: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

ngườinàyđếnngườikháccũnglàviệcphứctạp.

Việcgiaotiếptưởngchừngnhưlàmộthànhđộngđơnlẻnhưnglạichứađựngnhiềuphần.Đểthểhiệnsựnghingờcủamìnhvềđềxuấtxemxétlạihệthốngđánhgiácôngviệc,thànhviêncủanhómđặcbiệttrướchếtphảicốgắngbiếnlinhcảm,suynghĩvàthôngtincủamìnhthànhcáctừngữ,cửchỉvàcáchdiễnđạtmàcôấytinsẽtruyềnđạtchínhxácđượcđiềuđó.Sauđó,côấysẽcólờinóivàhànhđộngphùhợpvớinhữngdựđịnhđócủamình.Cácđồngnghiệptrongnhómđặcbiệtcủacôấysẽdùngcáckýhiệungônngữhoặcphingônngữnàyđểgiảimãthôngđiệpđónhằmhiểuđượccácýkiếnphảnbáccủacôta.

Vậy cần những gì để có thể giao tiếp?Người gửi sẽmã hóa thông điệp bên trong, chọn lựaphươngtiệnhoặckênhđểgửithôngđiệpđi.Ngườinhậnphảinhậnvàhiểuthôngđiệptheođúngýđịnhcủangườigửivàphảnứnglạivớinó.

Việcmãhóa,gửivàgiảimãkhôngphảilàviệcdễdàng.Vídụ,thànhviêntrongnhómđặcbiệtkiacóthểhiểusaimốibậntâmcủacôấy;côấythựcsựlolắngrằngcácnhàquảnlývànhânviênsẽkhôngthểthảoluậncácmâuthuẫntrongcôngviệcmộtcáchcóhiệuquả,nhưngđãmãhóalolắngcủamìnhthànhýkiếnphảnđốirằngmôhìnhđánhgiákhôngkháchquan.Sauđó,cácthànhviêntrongnhómđặcbiệtbắtđầutranhluậnvềnhữngưuđiểmcủacáchệthốngđánhgiákhácnhau.

Tiếngồnvàcácràocảncũngxuấthiệntrongkênhgiaotiếp.Cóthểcôấyđãnóiquánhỏkhiếnchoquảnlýkhôngthểngheđượchoặcnóiquálớnđếnnỗinhữngngườingồigầnchỉtậptrungvàoviệcđiềuchỉnhtheoâmlượngđó.Tiếngthìthầmcủacácthànhviênkháchoặccáctiếngồnbênngoàicũngcóthểlàmphântâm.

Việcgiảimãcũngcóthểdẫnđếngiaotiếpsai.Cácthànhviêntrongnhómđặcbiệtcóthểhiểutheonhiềucáchkhácnhauvềnhữngđiềuđượcnóira.Khimộtthànhviênnóirằngviệcđánhgiákhôngkháchquan,mọingườisẽnghĩanhtachorằngmôhìnhđượcđềxuấtđókhôngđượcnghiêncứucụthể.Nếuanhtacườikhiđưarathôngđiệpcủamình,mọingườisẽchorằnganhtakhôngnghiêmtúc;nhưnganhtacườilàđểthểhiệnsựcởimởvàbiếtđiều.

Giaotiếpphingônngữ-nhữngcửchỉ,biểuhiệnnétmặt,dángđiệu,âmlượng-lànhữngyếutốdễdẫnđếngiảimãsaivàhiểusai.Nhưngchúngtalạirấthaydựavàocáckýhiệuphingônngữnàyvàthườngchấpnhậnchúngnhưthôngđiệpthựcsựkhichúngmâuthuẫnvớithôngđiệpbằnglời.Mặcdùýđịnhlàđểchocácvấnđềbănkhoăncủamìnhđượcxemxétthấuđáonhưngnụcườicủacôtalạinóilênrằngmọingườicó thểkhôngcầnbận tâmđếnnhữngvấnđềnày:Kếtquả làcôấyrờicuộchọpmangtheosuynghĩrằng,chodùmìnhđãrấtnhiệttìnhvàhòanhãkhiđưaramộtvấnđềquantrọng,nhưngcácthànhviênkhácđãkhôngquantâmgìđếncôhaysựđónggópýkiếncủacô.

Khôngcógìngạcnhiênkhinhiềungườithanphiềnvềsựthiếugiaotiếpcũngnhưnóirấtnhiềuvềtầmquantrọngvàýnghĩacủaviệcgiaotiếp.Ngaycảvớinhữngmốiquanhệhợptácmạnhmẽthựcsự

Page 121: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

khôngđượcpháttriểnđầyđủtrongnhiềutổchức,hoạtđộnggiaotiếpcóthểkhôngchínhxácvàbịthờơ.

NHỮNGCÁIBẪYGIAOTIẾPĐỐIVỚILÃNHĐẠOVÀNHÂNVIÊN

Cácnhàlãnhđạocónhiềucạmbẫytronggiaotiếphiệuquả,vídụ,họtinrằngvìhọlàlãnhđạonênngườikhácsẽnghevàhiểuhọ.Cácnhàlãnhđạoởvàovịtrícóquyềnđòihỏisựchúýcủanhânviên-nhữngngườisẽbịquởtráchhoặctrừngphạtnếukhôngnghevàhiểuýcủalãnhđạo.Mọingườicóthểkhônghiểurằngviệcgiaotiếpđòihỏiphảicósựphốihợptừhaiphía,nhưngcácnhàlãnhđạophảilàngườiđặcbiệtnhạycảmvềvấnđềnày.Nhưngcácnhânviênlạithườngliênminhvớinhauđểpháhỏnggiaotiếp.

Tínhkiêucăngcủalãnhđạo

Cácnghiêncứuluônđưarabằngchứngchothấyrằngcácnhàlãnhđạonóinhiềunhấttrongcáccuộchọpvàcácbốicảnhkhác.Họthoảimáinhảyvàogiữacuộcnóichuyện,thậmchíngắtlờingườikhác,thaothaokhingườikhácđangsuynghĩ,vàtìmcáchđiềukhiểncuộcnóichuyện.Mặcdùsựđiềukhiểnnàychothấyhọđangthamgiathảoluận,nhưngđiềuđódễkhiếnmọingườihiểurằnglãnhđạokhôngquantâmđếnviệclắngnghengườikhác.Làmsaohọcóthểngheđượckhicứthaothaobấttuyệtnhưthế?

Nóimộtcáchkháiquáthơn,cácnhàlãnhđạothườngkhôngquantâmđếnviệchiểurõquanđiểmcủanhânviên.Họtậptrungvàoquanđiểmvàcảmnghĩcủariêngmình,vàchorằngcácnhânviênnàythiếunghiêmtúcđốivớicácvấnđềtrướcmắt.Ngượclại,cácnhânviênlạirấtchúýtheodõisếpvìbiếtrằnghọphảiđiềuchỉnhvàphảnứnglạivớicácquanđiểmvàkếhoạchcủasếp.

Tuynhiên,việccácnhàlãnhđạocứnóivàcácnhânviêncứquantâmkhôngcónghĩalàgiaotiếpđódiễnrahiệuquả.Cácnhàlãnhđạothườnghạnchếthôngđiệpcủamìnhvìkhôngmuốnđểlộsựyếukémvàsợhãi.Cácnhàlãnhđạocảmthấyphảicónghĩavụthểhiệnnănglựccủamìnhnhưngkhôngmuốnthểhiệncácmốinghingờvàbậntâm.Họcũngkhôngmuốncómốiquanhệquágầngũihayriêngtưvìsợrằngnhânviênsẽkhôngtôntrọnghọhoặckhiếnhọkhóthihànhkỷluậtvớibạnbè.

Cácnhàlãnhđạoluônmuốnthểhiệnmìnhlàngườiphụtráchvàquảnlýcôngviệc.Nhưngảnhhưởngmangtínhquảnlýhayépbuộcsẽgâyraoán tráchvàđấuđánhauđểgiànhquyềnkiểmsoát.Cảmthấycạnhtranh,nhânviênsẽchốnglạicácýkiếncủalãnhđạo.

Việcgiao tiếpgiữa lãnhđạovànhânviêncó thểđánhgiámột cách rõ ràng.Lãnhđạokhôngngừngtìmkiếmcácvấnđềđểgiảiquyếtvàcácsaiphạmđểsửachữa.Nhiềunhânviênchorằngchỉnênlàmphiềnlãnhđạokhicóvấnđềcầnbáocáo.Lãnhđạođượcnhắcnhởthườngxuyênrằnghọnênkhenthưởngcácthànhtíchcủanhânviên.Tuynhiên,xuhướngđánhgiávàphánxétnàylạigâytrởngạichogiao tiếp.Nhânviêncốgắng tìmkiếmcơhội tốtnhấtđể thểhiệnhànhđộngcủamìnhvà tựvệtrướcnhữnglờiphêphán.Lãnhđạonhanhchóngtìmralỗivàkiếmaiđóđểbuộctộithayvìgiảithích

Page 122: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

quanđiểmcủamìnhmộtcáchđầyđủvàcảitiếnphươngphápđểngănchặnphátsinhlỗitrongtươnglai.

Sựlảngtránhcủanhânviên

Nhânviênkhiếnsếpgiaotiếpkém.Họkhôngmuốnđưaracácvấnđề“nóng”vìlorằngsếpsẽbựctứcvàđổlỗichongườiphátbiểu.Cótầmnhìnngắnhạn,nhânviênhyvọngrằngcácvấnđềsẽtựgiải quyết bằng cách này hay cách khác; trong khi ấy, họ thụt đầu lại, nhận lương, và nếu nhưmọichuyệntrởnêntồitệhơn,họđitìmcôngviệckhác.

Mặcdùđượckhuyếnkhíchchỉracácvấnđềchosếp,nhưngnhânviênthườngkhôngđánhgiáđúngnhữngáplựcmàvịsếpđóphảichịu.Cuộcsốngcủasếpcóthểtươivuivàgiàucóhơncuộcsốngcủahọnhiều,nhưngtrongnhiềudoanhnghiệp,sếpluônthủthếtrướccácđốithủcạnhtranhvàcácmốinguy,thànhlậpliênminhđểtựbảovệ,vàđươngđầuvớivịsếpkhótínhcủariênghọ.Nhiềuvịsếpcòncảmthấybịvâyhãmbởinhữngrắcrốivàvấnđềtiêucực.Bởivìhọđãđầutưnhiềunămvàocôngty,nênmộtbướcđisailầmcóthểphảitrảgiárấtđắt.Vànhiềuvịsếpcảmthấyáplựckhicốgắngkiềmchếtâmtrạngthấtvọngcủamìnhvìsợnhânviênsẽlolắng.

Nhânviênkhônghề thực tiễnkhichorằngsếpphảihiểuđượcýkiến,cảmgiácvànhững thấtvọngcủanhânviên.Họnóivớinhau,“Nếumuốngiúptôi,bàấysẽphải làmgìđó”.Tuynhiên,nhàquảnlýđóthậmchícònkhôngbiếtcónhânviênđangnổigiận,nóigìđếnviệcbiếtđượcnguyênnhâncủacơngiậnđó.Vịsếpđócóthểchorằngnhânviênphảilàngườiđầutiênpháthiệnnếucóvấnđềnàođóxảyra.Khiđốimặtvớimộtvấnđề, lãnhđạothườngcảmthấyhọphảicóngaygiảiphápđểchứngtỏmìnhcónănglực,ngaycảkhivấnđềđóđángđượcnhiềungườixemxétkỹlưỡng.

Lãnhđạovànhânviêngiúpnhau tránhcáccuộcgiao tiếpcởimởvà tránh tiếpxúcnhau.Tuynhiên,tâmtrạngthấtvọngsẽkhôngmấtđi.Họdaydứt,bópméovàlàmảnhhưởngđếncácmốiquanhệtrongcôngviệcvàkhôngtinrằnghọcóthểtintưởnglẫnnhauvàcùngphevớinhau.

LÃNHĐẠOBẰNGDẪNCHỨNG

Đốimặtvớinhucầucấpbáchcủaviệcgiaotiếpvànhữngkhókhăntrongviệcthựchiện,nhiềunhàlãnhđạođiđếnkếtluậnrằngđóchínhlàvấnđềhọcầnphảinhậnbiếtvàđiềuchỉnh.Họsẽnhắcnhởcácnhânviênvềtầmquantrọngcủagiaotiếp,yêucầunhânviêncảithiệnkhảnănggiaotiếpcủamìnhvàcungcấpcáckhóađàotạovềkỹnănggiaotiếp.Nhưnghànhđộngmạnhmẽnhấtmàngườilãnhđạocóthểlàmlàthayđổihànhvicủachínhmìnhbằngcáchthểhiệnsựquantâmvàkhảnănggiaotiếp,đặcbiệthơnlàchứngtỏrằngmìnhbiếtlắngnghenhânviên.

Mộtvịgiámđốcnọđãtìmcáchđểmọingườihiểurằngôngtamuốngiaotiếphaichiều.“Chuyênmôncủatôilàmarketingnhưnglạiđượcpháiđilàmdựánvitínhhóađầutiênmàcôngtychúngtôiđãnỗlựcthựchiện...Tôiphảiđốimặtvớimộtnhómnhânviêntoànnhữngngườiđammêmáytínhvàsẵnsàngcáchmạnghóahoạtđộngcủahọ.Cóthểsựngudốtđãcứutôibởivìlàmcáchnàocóthểbốtrí

Page 123: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

côngviệckhimàtôichẳngbiếtgìcả?Dùgìđinữa,tôiđãnóinhưthếnày,“đểtôinóivớicácbạnbađiều:Thứnhất,cácbạnđangcómộtlãnhđạokhônghềbiếtgìvềmáytínhnhưnglạibiếtrấtnhiềuvềmarketing,chínhvìvậycảhaichúngtađềucórấtnhiềuđiềuphảihọchỏilẫnnhau.Thứhai,tôikhônghềengạikhinóirằnghìnhkhôngbiếtvàhỏinhữngcâuhỏingốcnghếch,vàcácbạncũngnênnhưthế.Thứba,khôngnênlolắngquánhiềuvềkhácbiệtcủachúngta.Hãytínhtoánxemchúngtacóthểlàmgìđểthiếtlậphệthốngnàyvàtrongkhichúngtalàmđiềuđó,hãyứngdụngnghệthuậtmarketingđượcđúckếthaimươinămchotươnglai”.

Thayvìyêucầumọingườithamgiacáckhóađàotạovềgiaotiếplãnhđạonênlàmgươngvàthayđổihànhvicủamình.Họthamgiacáckhóahọcchínhquyvềkỹnănggiaotiếpvàchứngtỏrằngmìnhđangthựchànhnhữngkỹnăngnàyvàocôngviệc.Họứngdụngcáckỹnănggiaotiếphiệuquảngaycảtrongnhữngtìnhhuốngkhókhănkhicầnphảiquảnlývàđốimặtvớicáccuộckhủngkhoảngvàxungđột.

Nhàlãnhđạobiếtlắngnghenhânviênsẽkhiếnchonhânviêndễdànglắngnghevàthấuhiểulãnhđạohơn.Thậtmỉamai,cáchtốtnhấtđểlãnhđạothểhiệnrõquanđiểmcủamìnhlàphảithấuhiểuquanđiểmcủanhânviên:Việclặplạimộtthôngđiệpsẽlàmcảntrởhoạtđộnggiaotiếp.Việclắngnghesẽlàmgiảmnghingờcủanhânviênvàkhiếnhọkhôngcònchorằnglãnhđạoquákiêucăngvàgiảvờbiếtquánhiều.Khilãnhđạothểhiệnquanđiểmcủamìnhvàlắngnghe,nhânviênsẽtậptrungchúývàothôngđiệpcủalãnhđạo.

ĐẶTMÌNHVÀOHOÀNCẢNHCỦANGƯỜIKHÁC

Việcgiaotiếphiệuquảlàmộtmônnghệthuậtphứctạpđượcxâydựngdựatrênnhiềukỹnăng.Đểtrởthànhmộtngườigiaotiếpgiỏilàmộtquátrìnhnỗlựclâudài.Ngườigiaotiếphiệuquảlàngườihiểurõbảnthânmình,chấpnhậncảmgiáccủamìnhvànângcaokỹnăngđểthểhiệnbảnthânmộtcáchtrựctiếpvàrõràng.Họthắngthắnvàđángtinbởivìgiaotiếpkhônglờiđãcủngcốchogiaotiếpbằnglờicủahọ.

Cólẽ,khảnănggiaotiếpquantrọngnhấtlàkhảnăngnhậnchứkhôngphảikhảnănggửi.Việchọccáchtiếpnhậnquanđiểmcủangườikháclàrấtcầnthiếtchohoạtđộnggiaotiếp.Việcđặtmìnhvàohoàncảnhcủangườikhácgiúpbạnbiếtlắngnghevàthấuhiểuthôngđiệpcủahọcũngnhưgiúpbạnmãhóavàchuyểntảithôngđiệpcủamình.

Kếtquảnghiêncứuchothấyđượcsứcmạnhcủaviệctiếpnhậnquanđiểm.Việcthểhiệnsựamhiểuvềthôngđiệpcủangườikhácbằngcáchdiễnđạtlạicácquanđiểmcủahọsẽgópphầntạonêngiaotiếphiệuquả,pháttriểncácmốiquanhệ,khảnăngraquyếtđịnh,vàquảnlýmâuthuẫn.Việchiểuđượcquanđiểmcủangườikhácgiúphọcảmthấyđượchiểuvàđượcchấpnhậnhơn,cũngnhưgiúpngườitiếpnhậnquanđiểmđótrởnêncởimởvàýthứchơn.Việctiếpnhậnquanđiểmsẽkíchthíchsựpháttriểntrítuệ,lậpluận,nhậnthứcvềcácmụctiêuvànguyệnvọngcủangườikhác,vànhạycảmđối

Page 124: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

vớinhiềucảmgiáckhácnhau.

Việctiếpnhậnquanđiểmcủangườikhácgiúptruyềnđicácthôngđiệpchínhxác.Nhàlãnhđạonàocóthểdựđoánđượcphảnứngcủangườikhácvớicácthôngđiệpbằnglờivàkhônglờilàngườicóthểgiaotiếpmộtcáchhiệuquả.Họdiễnđạtthôngđiệpđểngườinghecóthểgiảimãnóđúngvớiýđịnhcủahọ.

Yếutốchínhtronggiaotiếp

Hànhđộnggửi Mốiquanhệ Hànhđộngnhận

Tựtrangbịkiếnthức Hợptác Chămsócngườikhác

Tựchấpnhận Côngnhậnlẫnnhau Ngừngnói

Ngônngữkhônglờiđồngnhất

TôntrọngHiểu,nhưngkhôngphánxét

Hỏiđểtiếpnhậnquanđiểm

Ngônngữthôngthường Tiếpnhậnquanđiểm

Đốiđầu Cởimở Phỏngvấn

Sửdụng“Tôi”,“củatôi”trongcâunói

“Bạnthậtquantrọng”“Tôihiểuđiềubạnmuốnnóilà”

Cácchiếnlược

Việcdiễnđạtlạicácthôngđiệpkhônglờivàbằnglờithểhiệntháiđộchủđộnglắngnghe.Điềuđónhắcnhởngườigửirằngngườingheđangthamgiavàcốgắngđểhiểuanhta.Ngườinghebắtđầubằng“Tôihiểuđiềubạnmuốnnói là...”hay làmộtcâu tương tự.Bằngcáchphảnhồichínhxác lạithôngđiệpđóngườinghesẽchứngtỏđượcsựquantâmcủamìnhđếnngườikháccũngnhưthểhiệnđượckiếnthứccủaanhta.

Cũngcónhiềucáchđơngiản,phổbiếnđểthểhiệnnỗlựctiếpnhậnquanđiểm,vídụnhưgậtđầuhaynói,“Tôihiểu,tôiđãhiểuýcủaanh”.Tuynhiên,cácphươngphápnàydễbịlạmdụngvàmấtđitácdụngcủanó.Ngườigửithôngđiệpcóthểkếtluậnrằng,thayvìlàmchovấnđềtrởnênhấpdẫnhơn,cáigậtđầuđólànỗlựcnhằmxoadịuvàtốngkhứsạchcácmốibậntâmcủaanhta.

Việctiếpnhậnquanđiểmlàmộtnhiệmvụphứctạpvàđầythửthách.Mộtngườiphảigạtđicácvấnđềvàbậntâmcủamìnhđểtậptrungvàocácvấnđềvàbậntâmcủanhânviên.Sauđó,côtaphảithậtchúýđếncácthôngđiệpbằnglờivàkhônglờiđó,đồngthờiquyếtđịnhcáchmãhóathôngđiệpcủangườigửi.Côtaphảixácđịnhđượccáchsửdụngtừngữvàtínhiệukhônglờicủangườigửicũng

Page 125: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

nhưnộidungmàngườigửimuốnnói.Sauđó,côtaphảimãhóahiểubiếtcủamìnhvàtruyềnđạtlạichongườinghe.Chẳngcógìngạcnhiênkhimọingườidựavàocáigậtđầuvàsựchấpthuậnđểthểhiệnviệctiếpnhậnquanđiểm!

Khókhăncủaviệctiếpnhậnquanđiểmđượcthểhiệnrõtronggiaotiếpgiữacácnềnvănhóakhácnhau.Nếungườigửithôngđiệpđếntừmộtquốcgiavànềnvănhóakhácthìviệcxácđịnhcáctínhiệungônngữvàphingônngữnàosẽđượcdùngđểgiaotiếplàđiềuđặcbiệtkhókhăn.Liệugậtđầuhaykhẽnói“Vâng”cónghĩalàđồngý?Haylàsẵnsàngxemxétýkiến?Làmongmuốntrởthànhbạn-ngườikhôngbaogiờcôngkhaibàytỏsựbấtđồng?Việchọccáchlàmviệcvớinhữngngườicónềnvănhóakhácnhauđòihỏirấtnhiềunỗlựctiếpnhậnquanđiểmđểbiếtđượccáchthứchọtruyềncácthôngđiệp.

Cáccánhântrongmộtnềnvănhóacókhảnăngdựđoánchínhxáccáchthứcsửdụngtừngữvàcửchỉcủamọingười.Tuynhiên,kiểugiaotiếptươngđốidễdàngnàycóthểdẫnđếnảotưởngvềnhậnthức.Mọingườitrongmộtnềnvănhóacũngcóthểcónhiềucáchkhácnhauđểtruyềntínhiệuchomộtthôngđiệp,nhưngvìcholàgiốngnhaunênhọkhôngbaogiờkiểmtralạisựhiểubiếtcủamìnhvàtựgâyracảmgiáchiểulầm.

Việcdiễnđạtlạimộtthôngđiệpcũngcóthểđượcthựchiệnkhôngđúngcách.Ngườitacóthểápdụngtrongnhữngtrườnghợpkhônghợplý,nhưkhithôngđiệpđórấtthẳngthắnvìkhôngchứađựngnhiềutìnhcảm.Vídụ,“Tôihiểunhữnggìbạnmuốnnóilàbạnchỉmuốnlấychomìnhmộtlynước”hiếmkhihiệuquả.Mốinguyhạilớnhơnchínhlàsựphảnhồitrởthànhmộtcôngthức.Ngườinghebắtđầuvới“Nhữnggìtôingheanhnóilà...”vàsauđóchỉviệclặplạitừngtừcủangườigửithôngđiệp.

Việcchứngtỏrằngbạn-ngườilãnhđạo-đãtiếpnhậnquanđiểmcủanhânviêndườngnhưtrởnênquátốnthờigianvàphứctạpđốivớinhữngnhàlãnhđạođãchịuquánhiềuáplực.Nhưngviệctiếpnhậnquanđiểmphảnánhnhữngthửtháchcủaquátrìnhgiaotiếp.Nókhôngphảilàmộtyêucầumới,màlàmộtphầnkhôngthểthiếunếumuốntrởthànhnhàlãnhđạobiếtgiaotiếp.Nhữnggìtưởngchừngnhưtốnthờigiancóthểsẽgiúptiếtkiệmthờigiannếuxétđếnkếtquảcuốicùng.

Vaitròcủaviệctròchuyệnriêngđốivớiviệctiếpnhậnquanđiểm

Tròchuyệnriênglàcáchhiệuquảđểhiểuđượcquanđiểmcủangườikhác.Hầuhếtcáccuộctròchuyệnriêngdiễnranơicôngsởđềumangtínhthânmật:ngườigiámsátyêucầunhânviêngiảithíchnhữnggìđãxảyratrongcatrựctối.Nhữngcuộcnóichuyệnchínhthứchoặcphỏngvấnthườngđượcdùngtrongtuyểndụnghoặckhigiảiquyếtnhữnglờithanphiền.

Hầuhếtcáccuộctròchuyệnriêngnêndiễnragiữalãnhđạovànhânviên.Nhữngcuộctròchuyệnkhôngchínhthức-khilãnhđạolắngnghevàcốgắngđặtmìnhvàohoàncảnhcủanhânviên-cóthểgiúpnhânviênthểhiệnsựhứngthú,nỗisợhãivàcácvấnđềcủacôta.Cácnhàlãnhđạocóthểmuốnbiếncácbuổitròchuyệnriêngvớitừngnhânviênthànhmộthoạtđộngthườngxuyêntạinơilàmviệc.

Page 126: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Cáccuộctròchuyệnriênggiúpcácnhàlãnhđạochứngtỏđượcrằnghọquantâmđếnnhânviên.Cáccuộctròchuyệnriênggiúpphávỡcáckhuônmẫuvànhầmlẫnđểmọingườicùnghiểuvềnhucầuvàquanđiểmcủanhau.Cáccuộctròchuyệnriênglàmchokiếnthứcvềđộnglựcthúcđầytrởthànhcụthểvàcóích.Nhânviênnóivềnhucầuthànhđạt,nhucầukhẳngđịnhvànhucầuquyềnlựccủamình,vàcáimàhọđangcốgắngđểđạtđượcchúng.Đâulànhữngthứmàhọthấycógiátrịtrongcôngviệccủahọvàlàmcáchnàođểgiatăngcácphầnthưởngnày?

Giốngnhư“quản lýbằngcáchđi lạikhắpcông ty”,việcnhấnmạnhđếnhình thức tròchuyệnriêngmìnhlànhấnmạnhđếnsựthấuhiểuvàýkiếnphảnhồitíchcực.Cáccuộctròchuyệnriêngcũnggiúpkhámpháracácvấnđềvàcáckhókhăn.Nhânviênxácđịnhcácbốirốivàtrởngạicảntrởhọlàmviệccónăngsuất.Lãnhđạovànhânviênsẽcùngtìmcáchvượtquanhữngràocảnnày.

Cácnhânviêncũngnêntròchuyệnriêng.Nhiềunhàlãnhđạosửdụngnhữngbữaăntrưađónggóisẵnvànhữngphiênhọphỏi-đápđểtruyềnđạtcácquanđiểmvàưutiêncủahọ.Việccácnhânviênthayphiênnhauđốichấtcóthểcủngcốniềmtinvàgiúpkhámpháracácphươngpháphiệuquảđểlàmviệccùngnhau.

Hướngdẫncáchtròchuyệnriêng

Mộtcuộctròchuyệnthànhcôngđòihỏimọingườicảmthấycóthểhồitưởngthôngtinmộtcáchtínhxácvàsẵnsàngtiếtlộnó.Khôngcómộtcôngthứcthầnkỳhayconđườngđượcvạchsẵnđểđiđếnthànhcông.Việctròchuyệnriêngđòihỏinhiềukỹnăngphứctạpcóđượctừkinhnghiệm.Hãynhớrằngkỹnăngtrọngtâmlàhãyđặtmìnhvàohoàncảnhcủangườikhácvàthểhiệnđềunàychongườiđóthấy.Bạnđanglắngngheđểhiểu,chứkhôngphảiđểđánhgiáhayphánxét.

Trongphầnđầu,ngườihỏicầncốgắngthiếtlậpmộtkhôngkhítôntrọng,cởimởvàtintưởng.Côấynênchỉramụcđíchcủacuộctròchuyệnvàcácquyluậtcănbảnvềcáchsửdụngthôngtinhaycáchthứcbảomậtthôngtinđó.Côấythểhiệnsựnồngnhiệtvàquantâmđếnngườikhácvàkhuyếnkhíchngườiđóthểhiệnnhữngđiềumàanhtalolắngvềcuộctròchuyện.

Trongphầnthứhai,hãybắtđầubằngcáchđặtcâuhỏivàlắngnghe.Cụthểlàngườiđượchỏisẽmuốn hỏi những câu hỏimang tính gợimở và được tập trung vào vấn đề cần trò chuyện.Cuộc tròchuyệnđókhôngphảilàlúcđểngườihỏinóivềcácquanđiểmcủamình,màlàlắngnghequanđiểmcủangườiđượchỏi.Cácquanđiểmvàđánhgiáchungđềucóýnghĩaquan trọng,nhưngchúngcầnđượchỗtrợbằngnhữnglýluậnvàkinhnghiệmcầnthiếtđãđưađếncáckếtluậnđó.Ngườihỏiyêucầunêuracácvídụvànhữngtìnhhuốngcụthểđểcóthểhìnhdungđượccácyếutốkhiếnngườiđượchỏicónhữngcảmgiácvàchínhkiếnđó.Trongsuốtcuộctròchuyện,ngườihỏiphảithểhiệnsựlắngnghevàphảnhồilạicảmgiáccủangườiđượchỏi.

Trongphầnkếtthúc,ngườihỏicảmơnvềsựcởimởcủangườiđượchỏivàtổngkếtnhữnggìmàcôấyhiểuđượcsaubuổitròchuyện.Côấynhấnmạnhlạimụcđíchcủacuộctròchuyệnvàtáikhẳng

Page 127: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

địnhcáchsửdụngvàbảomậtthôngtinđó.

CHIẾMĐƯỢCNIỀMTIN

Cácnhà lãnhđạocó thể tậncáchđể tạoniềm tin,nhưngkhông thểđòihỏiđượcđiềuđó.Họtruyềnđạtcácgiátrịcủamìnhvàđểchonhânviênbiếtmìnhlàngườinhưthếnào.Họbámsátcácýtưởng củamình. Họ hành động nhiều hơn cả việc “nói về buổi nói chuyện”; họ “dẫn dắt buổi nóichuyện”.Họgiànhlấycáccơhộiđểthểhiệntầmnhìncủamìnhvàtruyềncảmhứngđểmọingườicùnglàmviệcvớinhau.Cáchgiaotiếpthẳngthắnvànhấtquánsẽgiúpxâydựngđượclòngtin.

Cácnhàlãnhđạocũngnênnhớrằng,bằngcáchlắngnghecẩnthậnvàđặtmìnhvàohoàncảnhcủanhânviên,họcũngsẽxâydựngđượclòngtin.Vànhânviênsẽđáplạisựtôntrọngvàquantâmcủalãnhđạo.Họsẵnsànggiảiquyếtcáckhókhănvàxâydựngnênmộttổchứcxứngđángvớilòngtrungthànhcủahọ.

Nếucăncứvàoáplựchoànthànhcôngviệcvànhucầuđánhgiákếtquảhoạtđộng,thìviệctiếpnhậnquanđiểmvàlàmgươngtốttronggiaotiếpsẽthiếtthựcnhưthếnàođốivớicácnhàlãnhđạo?Cácnhàlãnhđạocũngphảiđươngđầuvớicácnhânviêncóchấtlượngcôngviệckém,từchốicácyêucầucủanhânviênvàđưarađánhgiákếtquảcôngtác.Đôikhi,cácnhàlãnhđạocũngnênđưaraphánxét,nhưngnhânviêncũngkhôngcầnphảithủthếkhilãnhđạođánhgiávàphêphánmình.Cácnhàlãnhđạophảitạoramôitrường,nơimọingườicảmthấyđượcchấpnhậnvàcóthểbộclộcácýtưởngvàcảmnghĩcủamình.Cácchươngtiếptheosẽkhámphácáchbàytỏsựtứcgiậnvàcáccảmgiáckháccủalãnhđạovànhânviên,cũngnhưcáchquảnlýcácxungđộttheohướngtíchcực.

CreatedbyAMWord2CHM

Page 128: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

TÂMLÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠOàPhầnIII.HỢPTÁCVỚINHAU

Nhữngngườiduytrìđượckhảnăngnhìnthấycáiđẹpsẽkhôngbaogiờgià.

Chương9.CẢMXÚCVÀSỰTHỂHIỆNCẢMXÚC

Page 129: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

FRANZKAFKA

JackWelch,tổnggiámđốcđiềuhànhcủaGeneralElectric(GE),đãkhámpháragiátrịcủaviệcgiaotiếpcởimởtrongmộttổchức.ChìakhóadẫnđếntươnglaicủaGElà“sựsẻchia,tintưởngvàcởimởđốivớicácýtưởng.Mộttháiđộluônsẵngsànglắngnghe,tranhluậnvàsauđóchọnranhữngýtưởngtốtnhấtvàthựchiệnchúng”.ĐốivớiGE,“lợithếtolớncủacôngty...(phảilà)nhưmộtphòngthínghiệmdànhchocácýtưởng.Chúngtôiđãtìmrađượccáccơchếđểchiasẻnhữngbiệnpháptốtnhấttheocáchtintưởngvàcởimởvớinhau”.

Sựgắnbócủaôngvớihìnhthứcgiaotiếpcởimởđượcdựatrênlogickinhdoanhchứkhônghềdựatheocảmtính.ÔngtatrởnênkhéttiếngnhưNeutronJackvìđãtáicấutrúcvàthuhẹpquymôcủaGEbằngcáchcắtgiảmnhânviênnhưngvẫnduytrìđượccáctrụsở.Cươnglĩnhcủaônglàngườilãnhđạophảiđốimặtvớithựctếvàlựachọnduynhấtcủahọlàphảilàmchủđượcvậnmệnhcủamình,nếukhông,ngườikhácsẽlàmđiềuđó.Phươngpháplàmchủvậnmệnhcủabạntrongmôitrườngtoàncầuluônthayđổivàđầybấttrắcnàythậtđơngiản:Hãytrởthànhnhàcungcấpsảnphẩmcógiátrịcaonhấttrênthịtrườngcủamình”.

Welchủnghộviệcsửdụngquyềnlựcvàsựcứngrắn.Thựcra,nhânviên“khôngthíchcácnhàquảnlýyếuđuối,bởicácnhàquảnlýyếuđuốicủathậpniên70và80phảicầnđếnhàngtriệunhânviênđểđảmnhậncôngviệccủahọ”.Sailầmlớnnhấtcủaônglà“khôngpháttriểnnhanhhơnnữa.Việcnhổtừngsợitócsẽđauhơnnhiềusovớiviệcnắmgiậtmộtcáibấtthìnhlình.Dĩnhiên,bạnkhôngmuốnphávỡmọithứhoặcthửtháchtổchứcđóquámức-nhưngbảnchấtconngườisẽngănbạnlại.Bạnmuốnđượcyêuthích,muốnđượcnhìnnhậnlàngườibiếtlýlẽ.Vìthế,bạnkhôngnêndichuyểnnhanhnhưbạncóthể.Ngoàiviệccảmthấyđauđớnhơn,bạncònphảitrảgiábằngsựcạnhtranh”.

Ôngtađãtừngkhuyêncácnhàlãnhđạorằnghọphải“vừacứngrắnvừamềmmỏng.Bạnphảichứngtỏkhảnăngđưaranhữngquyếtđịnhcứngrắnvàkhókhăn-đóngcửanhàmáytướcđoạthoặccảntrở-nếubạnmuốncóđượcsựtínnhiệmkhicốgắngápdụngcácgiátrịônhòa.Chúngtacắtgiảmviệclàm,loạibỏcơchếquanliêuvàbịchếnhạobằngmộtvàitêngọimới,nhưngkhichúngtanóivềcácgiátrịônhòa-nhữngthứnhưsựngaythẳng,côngbằng,đốidiệnvớithựctế-ngườitalạilắngnghe...Trướckhithựcsựbắttayvàothànhlậptinhthầnlàmviệctậpthểkhắpcôngty,bạnphảilàmcáccôngviệcxâydựngđầykhókhăn.Tháobỏcáclớpchephủ.Nhổsạchcỏdại.Cạosạchcácbụigỉ”.

Giờđây,GeneralElectricđãthựcsựquétsạchhếtcáclớpgỉsét.Welchđangxâydựngtươnglaicủacôngtydựatrênsựtintưởngvàtôntrọnglẫnnhau.Nhữngkẻchuyênquyền,cácvịtaitomặtlớn,nhữngtên“bạochúa”-nhữngngườiluônépbuộcngườikhácthayvìtruyềncảmhứng-hoặcphảithayđổihoặcphảirađibởi“phảitốnnhiềunămmớixâydựngđượcniềmtinvàsựtôntrọng,nhưnglạirấtdễdàngpháhủynó...Càngngàychúngtôicàngcắtgiảmnhữngvịtrívôtíchsựvàthưởngchonhânviêndựatrênnhữnggìhọcốnghiến-chấtlượngcủacácýtưởngvàkhảnăngthựchiệnchúng,thayvì

Page 130: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

dựatrênnhữnggìhọkiểmsoát”.

Welchhiểurằng“niềmtinlàsứcmạnhtolớnchomộttổchức.Mọingườisẽkhôngcốgắngnếuhọkhông tin rằngmìnhđượcđối xử côngbằng - nghĩa là khôngđánhgiá kiểu chung chungvàmọingườiđềuthựcsựcốgắng.Cáchduynhấtmàtôibiếtđểtạoraniềmtinnhưthếlàhãythểhiệngiátrịcủabạnvàsauđódẫndắtcuộcnóichuyện.Bạnphảithựchiệnnhữnggìmìnhđãhứasẽthựchiệnbằngmộttháiđộkiênđịnh,nhấtquán”.

NhưngWelchkhôngchorằngniềmtinlàthứtìnhcảmnhạtnhẽo“TôicómốiquanhệrấttốtvớiBillBywater,chủtịchCôngđoànQuốctếcủaCôngnhânNgànhĐiện.Tôituyệtđốitintưởnganhta,nhưnganhtabiếtrằngtrongmộtsốvấnđề,tôisẽchiếnđấuđếncùngvàanhtacũngthế.Anhtamuốntuyểnthêmthànhviênchocôngđoàn.Tôisẽnói“Khôngđờinào!Chúngtôicóthểmangđếnchongườilaođộngmọithứgiốngnhưanhvàthậmchícònhơnthếnữa.Anhtabiếtvịtrícủatôi,vàtôibiếtvịtrícủaanhta.Khôngphảilúcnàocũngđồngývớinhau,nhưngchúngtôitintưởngnhau”.

Welchnhậnrakhôngcósựmâuthuẫnnàogiữaviệctrởnêncứngrắnvàtrởnênnhiệttìnhđốivớimọingười.Để tạora“mộtmôi trường,nơimàmỗingườiphảiđưaramộtý tưởng tuyệtvờicho tổchức,chúngtasẽkhôngthểchấpnhậnnhữngphongcáchquảnlýcấmcảnvàhămdọa”.Cầnphảicócácmốiquanhệkhăngkhít,nơicácýtưởng,cảmxúcvàgiátrịđượctruyềnđạtchonhau.“Nếukhôngthườngxuyênnghĩcáchgiúpmọingườigiatănggiátrị,bạnsẽkhôngcólấymộtcơhội.Vậygiảiphápthaythếởđâylàgì?Lãngphíchấtxám?Nhữngconngườikhôngtậntâm?Mộtlựclượnglaođộngluôngiậndữhoặcchánnản?Điềuđóchẳngcóýnghĩagìcả”.

Bấtkỳmộtcôngtynàođangcốgắngthamgiacuộcchơitrongthậpniên90đềuphảitìmcáchthuhútsựthamgiacủatừngnhânviênriênglẻ.Liệuchúngtacóthànhcôngtrênconđườngmìnhđangđihaykhông,chỉcóthờigianmớitrảlờiđượcnhưngtôitinchắcrằngđâylàconđườngđúng”.

CÁCGIÁTRỊVÀCẢMXÚCTRONGDOANHNGHIỆPTINHGỌN

Cáctổchứcphảicótínhkỷluậtvàphươngphápquảnlýcứngrắnđểcóthểthànhcôngtrênthịtrườngđầycạnhtranhnày.Welchvàcáclãnhđạokhácnhậnrarằng,dùbanđầunhấnmạnhđếnviệctăngnăngsuấtcủamọingười,nhưngthựcra,côngtycầnphảipháttriểnmộtmôitrườngtintưởnglẫnnhau,nơimọingườiđượcthểhiệnmìnhmộtcáchtrọnvẹnvàpháttriểncácmốiquanhệcởimở.

Welchchorằng“mỗidoanhnghiệpđềucầncácgiátrị,nhưngdoanhnghiệptinhgọncầnđiềunàynhiềuhơnhết.Khibạnvứtbỏhệthốnghỗtrợtừcácnhânviênvàcáccấpquảnlýkhác,mọingườicầnphảithayđổithóiquenvàkỳvọngcủamìnhhoặcnếukhông,áplựcsẽnhấnchìmhọ.Tấtcảchúngtôiđềulàmviệcchămchỉhơnvànhanhnhẹnhơn.Nhưngnếuchúngtôikhôngtạonhiềuniềmvuihơnnữa,sựbiếnđổiđósẽchẳngcótácdụng.Cácgiátrịlànhữngthứgiúpmọingườiđịnhhướngchínhmìnhvượtquasựthayđổiđó”.

Doanhnghiệptinhgọnphảithoátkhỏicáckhuônmẫutruyềnthốngchorằngdoanhnghiệpcólý

Page 131: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

trí,trưởngthànhvàcóphongcáchkinhdoanhlàphảibiếtđènéncảmxúc.Ngườitathườngchorằngcảmxúclàthứphảntácdụng,chỉnênthểhiệncảmxúcởcácbữatiệcxãgiaosaugiờlàmviệchoặccácbuổichiataytrướclúcnghỉhưu,vàcácbuổitổngkếtsứmệnhcôngtyvàcôngviệcnhóm.

Nhưngcảmxúckhônggâycảntrởchohànhđộnghiệuquả.Chínhsựđènénvàcácphươngphápnguyhạikhácđốivớicảmxúcđãngăncảnconngườivàcôngviệccủahọ.Nhânviênnổigiậnvìkhôngcócáchhợplýnàobộclộđượccảmxúccủamìnhvàtrởnênbạolực,thậmchíbắngiết,đểhảgiậnvàtrảthù.

Cácmốiquanhệquyềnlựchợptáclẫnnhauvàcáckỹnănggiaotiếphiệuquảsẽgiúpkiểmsoáttốtđượctìnhcảm.Chươngnàysẽkhámphásựlantỏacảmxúctrongcáctổchứcvàcáchtạoragiátrịcủaviệccởimởvàkiềmchếcảmxúc.Tìnhcảmkhôngchỉxảyra,màphảipháttriểntừcáchmọingườinghĩvàhiểuđượccáctrảinghiệmcủamình.Tìnhcảmkhôngdẫndắthànhvi,nhưngmọingườiđượclựachọncáchcảmnhậnvàthểhiệntìnhcảm.Việcthểhiệntìnhcảmsẽcủngcốtưduyhợplý,năngsuấtvàsángtạo.

THỰCTIỄNCỦACẢMXÚC

Lãnhđạovànhânviênđềucócảmxúcmạnhmẽchodùmuốnhaykhông.Việctậptrungvàolýtríchỉlàmchotìnhcảmtrởthànhthứyếu,khiếnmọingườikhôngthểkiểmsoátđượcchúngmộtcáchtíchcực.Thậtvôlýkhimongđợimọingườichỉnênlýtrímàkhôngcóchúttìnhcảmnàotrongcôngviệc.

Trongcácdoanhnghiệp,lãnhđạovànhânviêncảmthấyđượchỗtrợ,gắnkết,đượctiếpthêmsứclựcnhưngcũngcảmthấylolắng,côđơnvàbựcdọc.Mộtsốngườilấylàmhàohứngkhithayđổi,cònmộtsốkhácthìânhậnvềnhữngmấtmát.Cảmxúclàphảnứngbêntrongđốivớicáctrảinghiệm.Khigặpphảisựchốngđối,timtađậpnhanhhơn,nănglượnggiatăng,tacảmthấymuốnkhóc,muốntrốnchạyhoặcchiếnđấu.Khiđượcchấpthuận,timtađậpchậmhơn,tacóđượccảmgiácấmápyênổnvàđầynănglượng,vànhiệttìnhgiúpđỡngườikhác.Cảmxúclàthứbêntrongnhưngluôntìmcáchthểhiệnrabênngoài.

Nhữngngườitheothuyếtvị laidựđoánrằngnhânviênsẽpháigặprấtnhiềusựnhàmchánvàđơnđiệutrongcôngviệc.Côngnhânsẽchỉnhấnnútđểvậnhànhcáccôngnghệvàchờđợihếtcalàm.Tháchthứcđốivớihọchínhlàlàmcáchnàođểsửdụngthờigiannhànrỗi.Cáchnàychẳngmấyhiệuquả.Ítaiphànnànrằngcôngviệccủahọquáchậmrãihoặchọcóquánhiềuthờigianthưgiãnvàrảnhrỗi.

Sựthayđổinhanhchóng,diễnraliêntụcsẽđánhthứccáccảmxúcmạnhmẽ.Mọingườilorằngcôngtyđangđánhmấtthịphầnvàhọcóthểmấtviệc.Nhữngngườikhácthấyphấnkhíchkhinghĩđếnviễncảnhgiatăngdoanhsố.Mộtvàicôngnhânnghingờvềkhảnăngsửdụngthànhthạocôngnghệmớitrongkhinhữngngườikhácrấtháohứcđượcsửdụng.Nhânviêntrongmộtvàidoanhnghiệpcảmthấyđượctraoquyềnvàđoànkếtđểđốiđầuvớithửtháchlàphảilàmviệchiệuquảhơn;nhânviêncủacác

Page 132: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

côngtykhácthìthấychánnảnvàthoáichívìbịchiarẽvàkhôngtậptrung.Mộtvàinhàquảnlýnổigiậnkhithấybanquảnlýcấpcaodựtínhtáicơcấudoanhnghiệp,ngườikhácthìanlòngkhithấycuốicùngcácnhàquảnlýcấpcaocũngcamkếtthayđổi.Thựcra,mộtngườicóthểcócảhaicảmxúc,vuisướngvàlolắng,lạcquanvàbiquankhiđốimặtvớisựthayđổi.

Phầnlớncảmxúctrongcáctổchứcđềubịchegiấu.Nhữngcảmxúcđóluônhiệndiệnnhưnglạilàmravẻnhưkhôngcó.Nhânviênchegiấucảmgiáctứcgiậnđốivớisếpvìsợsẽảnhhưởngđếnsựnghiệpcủamình.Mộtnhânviênkhôngmuốnlàmphiềnđồngnghiệpbằngviệckểvềsựbấtmãncủamình.Giảvờlàmviệcvuivẻ,nhưnghọlạicảmthấykhôngđượctôntrọngvàbịđánhgiáthấp.Bênngoàimọingườicóthểcườinóinhưngbêntronglạiđangđùngđùngnổigiận.Kếtquảlàmọingườikhôngbiếtchắcvềtâmtrạngcủanhau.

Nhữnghànhvithểhiệnsựthiếuquantâmhaythiếucảmxúccóthểbắtnguồntừnhữngcảmxúcmạnhmẽ.Người tahaynóinhiềuvềcáchmọingườimuốnđơngiảnhóavấnđềvà“cưỡingựaxemhoa”màkhôngphảicốnghiến.Họlàmviệccàngítcàngtốtvàkhôngquantâm.Tuynhiên,nhữngcảmxúcmạnhmẽthườngkhiếnhọbịtêliệt.Chorằngmìnhkhôngthểcốnghiến,họsửdụngnănglượngcủamìnhtrongsựbántínbánnghivàlolắngvềnhữngrủirocủaviệctiếtlộsựbấtancủamình.Hayviệctintưởngvàođồngnghiệpđãlàmgiảmgiátrịvàgạtbỏcácýtưởngcủahọ,họgiậnsôilênvàtựrútluikhỏicôngviệcnhưmộtcámtrảthùthầmlặng.

Tìnhcảmcóvai tròquan trọngchocácdoanhnghiệpvìcácdoanhnghiệpquan trọngđốivớichúngta.Làmviệcchocácdoanhnghiệpkhôngphảilàmộttrảinghiệmngọtngàomàtacóthểlựachọntùyý.Bạolực,khủnghoảngvàđìnhcôngđánhthứccáccảmxúcmạnhmẽ,vàcáchoạtđộngthườngngàycũngthế.Cácnhucầuvềthànhđạt,khẳngđịnhvàquyềnlực,nhucầupháttriểnthànhnhữngngườivữngvàngvàtựtinsựtựnhậnthứcvềbảnthânnhưnhữngngườicốnghiếnchoxãhộivàchogiađình,tấtcảđềuphụthuộcvàocôngviệccủachúngta.Chúngtagắnbóvớinghềnghiệpvàdoanhnghiệpcủamình,vàđiềuđótrởthànhmộtphầntrongýthứcvềcátínhcủachínhmình.Chúngtaphảiđươngđầuvớicácmốiquanhệphứctạpvớinhữngngườicùngđịavị,vớinhânviênvàcấptrêncủamình.Thựcra,khicộngđồngcủamìnhcàngbịchiacắtvàgiađìnhđìnhcàngtrởnênlytán,chúngtacàngmongchờvàocôngviệcvàcácmốiquanhệtrongcôngviệccủamình.Càngđầutưnhiều,chúngtacàngcónhiềucảmxúcmạnhmẽhơn-chúngcóthểlàmtăngsứcmạnhcủatahoặclàmtasuyyếu.

Mặcdùkiên trì nỗ lực,mọingườivẫnkhông thể từchốihoặcgạtbỏcảmxúccủamình.Tuynhiên,cáckhuônmẫuvànhucầuchegiấutìnhcảmcủachúngtathểhiệnrằngconngườikhôngcókỹnăngkiểmsoáttìnhcảmtrongcôngviệc.Mọingườidànhquánhiềucôngsứcchocáchànhđộnggiảvờvàphòng thủnhưnglạiquá ítchoviệcbộc lộ tìnhcảmtíchcực.Nhữngnhàquản lývàchuyênviênthànhđạtnhất thườngcảmthấylúngtúngtrongviệcnhậnbiếtcảmxúccủamình,nóigìđếnviệc thểhiệnnó.Họquaylưnglạivớicảmxúcvàcácvấnđềcủaconngười,đồngthờiquaylưnglạivớicácmốiquanhệđểtậptrungvàonhũngthứmàhọtinlàhọlàmđược,nghĩalà,làmcáccôngviệccụthể.

Page 133: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

NhưngWetchnhắcnhởchúngtarằngnhữngnhàlãnhđạocótầmnhìnhạnhẹpnhưthếkhôngthểhoànthànhđượcthửtháchđộngviênmọingườitrongdoanhnghiệp.

Cácnhàlãnhđạodoanhnghiệpbắtđầuđánhgiáđúngthựctếvàsứcmạnhcủacảmxúc.Họnhậnrarằngcácnhucầuhiệntạiđòihỏimọingườiphảidồnhếttâmtrícủamìnhvàocôngviệc.Đểnhânviêncóthểlàmđượcnhữngviệcphithường,họphảikhuyếnkhíchnhânviênsuynghĩvềlâudài,biếtchấpnhậnrủirovàbềnbịvượtquacáctrởngại.Mộttấmséctiềnlươngvàmộtmậtmãcánhânmỗinămchỉđơngiảnlàkhôngđủđốivớimọingười.Họcầnđượccôngchúngnhậnbiết,đượccatụngnhưthầnđồngvàủnghộnồngnhiệtnếuhọcóýđịnhtiếptụccốnghiếnthậtnhiềuchocôngviệc.

Welchchorằnglãnhđạonênđặt“tiêuchuẩncaohơnkhảnăngmàmọingườicóthểlàmđược.Tiêuchuẩnchoviệchoànthànhcôngviệcmàchúngtasửdụnglà:Hãygiỏinhưnhữngngườigiỏinhấttrênthếgiới.Khôngthểkhácđược,mọingườitìmcáchđạtđượcđiềuđó.Họmơmộng,vươntớivàtìmkiếm.Bíquyếtởđâykhôngphảilàtrừngphạtngườithấtbại.Nếuhọcótiếnbộ,chúngtanênkhenthưởng-ngaycảkhihọchưađạtđượcmục tiêu.Nhưngnếukhôngđặt ra tiêuchuẩnđủcao,bạnsẽkhôngbaogiờkhámpháraconngườicóthểlàmđượcgì”.Trảiquacácquátrìnhvậnđộngkhôngđemlạidịchvụkháchhàngvượttrội,cácsảnphẩmmới,haygiúpcắtgiảmchiphícầnthiếtđểduytrìtínhcạnhtranh,tinhthầntậpthểhăngsay,cóđộngcơvàđầycảmxúclànhữngyếutốcầnthiếtđểdoanhnghiệptồntạivàpháttriển.

CỞIMỞVÀKIỀMCHẾ

LờikhuyêncủaWelchvàcácnhàlãnhđạokhácvềsựgiaotiếpcởimởhơntrongdoanhnghiệplàmộtphầnmởrộngcủacuộcvậnđộngtrongxãhộihướngđếnsựcởimởvàchânthật.Cácnhàtâmlýtrịliệuvàcácnhànghiêncứutâmlýgiađìnhđãkhuyênconngườinênthểhiệntìnhcảmcủamìnhcởimởhơnvìđólàchìakhóacủahạnhphúc.Khảnăngcảmnhậncũngquantrọngđốivớiconngườigiốngnhưkhảnăngsuynghĩvàhànhđộng.Việcthểhiệntìnhcảm,thậmchílàsựbựctứcvàcáugiận,cóthểnângcaokinhnghiệm.Việcdồnnéntìnhcảmbêntrongsẽgâynguyhạiđếnconngườivàcácmốiquanhệcủahọ.

Cácnhàlãnhđạongàynaymuốncácnhânviêncảmthấyhàilòngvềcôngtyvàquantâmđếncácsảnphẩmvàkháchhàngcủahọcũngnhưquantâmlẫnnhau.Cácnhómtiếptụccáccuộchànhtrìnhkhaihoangđểtốngđinhữngràocảndoconngườitạora.Thôngquacáccuộcthileonúivàvượtsông,cácthànhviên trongnhómcó thể tiết lộbản thânđúngvớibảnchấtconngườimình.Cáchoạtđộng tánthưởngđangngàycàngđượcchấpnhậnởnhiềudoanhnghiệp.

Bảnthânviệcbộclộcảmxúclàviệclàmgiátrịvàcóýnghĩaquantrọng.Mọingườisẽcảmthấydễchịuhơnsaukhikểchonhaunghevềnhữngthấtvọngcủamình.Việcnóichuyệnsẽkhônglàmthayđổithựctếlànhânviênkinhdoanhđãđểmộtmấtdoanhthu,nhưngnógiúpanhtaduytrìđượcquanđiểmvềcôngviệc.Anhtacũngcảmthấyvuihơnnhiềukhiănmừngmộtđơnhàngcùngvớicácđồng

Page 134: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

nghiệpthayvìtậnhưởngmộtmình.

Việcnóivềcáccảmxúcsẽgiúpxâydựngđượcniềmtinvàsựcảmthônglẫnnhau,làmnềntảngchonhữngmốiquanhệtíchcựcnơilàmviệc.Mọingườibiếtvềnhaunhưnhữngcánhânriênglẻ,đồngthờihiểuđượccáckếhoạchvàsuynghĩcủanhau.Việcbộclộtìnhcảmgiúpnhậnbiếtđượccácvấnđềvàtập trungtìmcáchgiảiquyết.Mọingườisẽ tiếpxúcvớinhauvànhậnbiếtđượcnhữngkhókhăntiềmẩncóthểpháhủycácmốiquanhệcủahọ.

Cáclãnhđạođangdựavàocảmgiácvàtrựcgiácđểraquyếtđịnh,khôngchỉdựavàocáckỹthuậtphântích.Họphảicócảmnhậnđúngvềquyếtđịnhđósaukhihoặcthậmchíbấtkểcáchphântíchhợplýcủavấnđề.Mộtvịhiệutrưởngtrườngđạihọcnóirằngôngtacảmthấymìnhphảicùngsátcánhvớiđộicủamìnhkhitấtcảmọingườiđềuđồngý,ngoạitrừbảnthânông.Tuynhiên,thựctếchothấy,quyếtđịnhđóluôntỏrakhônghiệuquảvìôngtađãkhôngtuântheotrựcgiáccủamình.

Cảmgiáclàcửasổchocuộcsốngnộitâmcủaconngười.Bằngcáchchiasẻcảmxúc,mọingườibiếtđếnkinhnghiệmvàsuynghĩcủanhau.Họnhậnracáchbảnthânmìnhhiểuvàphảnứngđốivớicácsựviệc.Nhữngngườihiểunhausẽcókhảnăngđoánđượccáchngườikhácsẽphảnứngvớicáctìnhhuống,chỉcầnmộtsựbộclộtìnhcảmnhỏcũngcóthểtiếtlộrấtnhiềuđiềuvềmộtngười.

Tuynhiên,khôngdễmởrộnggiátrịcủacáccảmxúcmởchogiớidoanhnghiệp.Nhiềunhàquảnlýrùngmìnhkhihìnhdungviệcmọingườithẳngthắnbộclộcảmxúccủabảnthân.Họtinrằngsựcởimởnhưvậysẽchỉlàmtăngthêmnhữngthứvốndĩđãlộnxộnvàgâychiarẽtạinơilàmviệc.Họcảmgiácrằnghọvànhânviêncóquá ítkiến thứcvà thực tiễnđểbộc lộcảmxúcmộtcách trực tiếpvàmangtínhxâydựng.

Vấnđềkhôngphảilàlựachọngiữaviệccởimởhaykiềmchếcảmxúc,cũngkhôngphảigiữalýtríhaytìnhcảm.Lãnhđạovànhânviêncóthểvừarộngmởcảmxúcvừakiềmchếnó.Lãnhđạovànhânviênphảikiểmsoátcảmxúccủamìnhmộtcáchlýtrívàhiệuquả.Họphảibiếtlựachọncáchthểhiệnvàđốimặtvớicảmxúccủamìnhvàcácmụcđíchđểchocáclựachọnkhácnhauđềutrởnênhữuích.Bướcđầutiênlàsựthấuhiểuvềcáchconngườipháttriểncảmxúc.

TƯDUYVÀCẢMXÚC

Mộtquanniệmsailầmnhấtthườngthấykhichorằngcảmxúcvàsuynghĩlàhaithứtáchrờivàkhácbiệtnhau.Conngườisuynghĩbằngbộnãovàcảmnhậnbằngcontim.KểtừthờiFreud,cácnhàtâmlýhọcđãtranhluậnrằngconngườithườnglýtríhóacảmxúccủamình:họnóirằngcácýtưởngvàsuynghĩdẫndắthànhvicủahọ,nhưngthựcracảmxúcvàướcmuốnmớithựcsựdẫnđường.

Suynghĩvàcảmxúckhôngtáchrờinhaumàphảigắnbómậtthiếtvớinhau.Cáchthứcconngườiphântíchvàhiểumộtsựviệcsẽảnhhưởngrấtnhiềuđếncáchphảnứngvàcảmnhậncủahọvềnó.Nếutinrằngmộtđồngnghiệpđangnóivớingườikhácvềbệnhtìnhcủahọlàvìanhtalolắngchosứckhỏecủahọ,thìhọsẽphảnứngtheomộtcách.Nhưngnếutinrằnganhtatungtinđồnđểkhiếnhọtrôngốm

Page 135: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

yếu,họsẽphảnứnghoàntoànkhác.Cácsựviệcvànhữngngườikháckhôngtrựctiếpgâyratìnhcảmcủachúngta;chínhcáchchúngtanghĩvềngườikhácvàphântíchhànhđộngcủahọmớithựcsựtạorađiềuđó.Bởicóthểthayđổisuynghĩ,nênchúngtacũngcóthểthayđổitìnhcảmcủamình.

Thôngthườngcáccảmxúc,đặcbiệtcảmxúccủangườikhác,dườngnhưchỉxuấthiệnvàcóthểdễdàngbịgạtbỏnhưnhữngtrảinghiệmphilý,vànếumaymắn,chúngsẽnhanhchóngquađi.“Hẳnnhânviêncủatôisángnaybướcchântráiracửavàtuầntớianhtasẽchẳngnónggiậnđếnmứcđó”.Nhưngcảmxúcpháttriểntừcáchconngườinghĩvềnhữnggìmìnhtrảiqua.Mộtkhihiểuđượclýlẽđằngsaucáccảmxúc,ngườitasẽhiếmkhixemchúnglàbấthợplývàđiênkhùng.

Sựnổigiậnkhôngđộtnhiênđếnvớiaiđómàpháttriểntừnhữngsuynghĩ(Minhhọa9.1.).Cáchconngườiphântíchmộtsựviệcảnhhưởngrấtnhiềuđếntìnhcảmcủahọđốivớisựviệcđó.Mộtnhânviênkhibịsếpyêucầuởlạitrễvàbỏlỡbuổihòanhạccủacontraicóthểtrởtrêngiậndữnếuchorằngsếphẳncóthểdễdàngdựtínhtrướccôngviệcvàlênkếhoạchkhácđi.Tuynhiên,nhânviênđósẽchỉthấyhơiphiềnnếuchorằngcôngviệclàmthêmnàylàcầnthiếtvàkhôngthểđoántrướcđược.Thựcra,nhânviênđósẽrấtcảmkíchnếucôấyđượcsếpđếnbùbằngthờigiannghỉphépkhicontraicôấyốm.

MINHHỌA9.1.Cảmgiácnổigiận

Sựkiện Suynghĩ Cảmxúc

Sựphiềnmuộn

Cóchủývà

khôngcólýdo

chínhđáng

Nổigiận

Khôngcóchủý

hoặccólýdo

chínhđáng

Phiềnhà

Mớiđây,chúngtôibắtđầumộtcuộchọpvềxâydựngtinhthầntậpthểbằngcáchyêucầubanhânviênnữtrongnhómthảoluậnvềcảmgiáchiệntạicủahọvànhữngđiềuẩnđằngsauchúng.Sarahnóivềnhững thấtbạicủacôấy, rằngcôấykhông thể tiếnxahơn trênconđườngsựnghiệp.Cuộcsốngngoàicôngviệcrốtcuộccũngtốtđẹp,nhưngcôấylolắngvềtươnglai.Làmcáchnàocôấycóthểbiếncôngviệcnàythànhmộtsựnghiệplâudài?Georgiatiếtlộrằngcôấyđangbậntâmđếncuộchọpđánhgiácôngviệcsắptới.Côấycórấtnhiềuvấnđềvàmâuthuẫnvớisếpcủamình.Vớiquánhiềuhyvọngvàlosợvềkếtquảđánhgiácôngviệc,côấycảmthấyhồihộp,chờđợingàytrọngđại.Marlene,nhânviênmới,thìchorằngcôấycảmthấythấtvọngvìcôấyvànhómkhôngcótiếntriểnnàotrongcácdựánđặcbiệtcủahọ.Côấykhôngthíchphảicốbậnrộnvớinhữngcôngviệcnhỏnhặtvàkhôngđề

Page 136: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

xuấtthựchiệnnhữngdựándàihạnđểtạosựkhácbiệtchodoanhnghiệp.Côấychánphảidậptắtngọnlửanhiệttình.Đâycóphảilàcôngviệcgiúpcôấygâytácđộngđếntoàndoanhnghiệpkhông?

Mặcdù thân thiện với nhau, làmviệc bên cạnhnhau, và cùngnhóm.Nhưngba người phụnữkhôngchiasẻtìnhcảmvớinhau.SarahvàGeorgiakhôngmuốnlàmngườikhácnảnlòngkhiđánhgiáthấphọ.VìlàngườimớinênMarlenecảmthấybấttiệnkhithểhiệncácmốibậntâmcủamình,côấykhôngmuốnlàmbừa.

Saukhithảoluậnvềcảmxúccủanhauvànhữngđiềuẩnđằngsaunó,họđãnhanhchóngnhậnraviệckhôngtraođổicảmxúcđãgâythấtvọngvàảnhhưởngxấuđếncôngviệccủahọnhưthếnào.Họđã cùng nhau tìm kiếm các phương pháp để có thể giúp nhau giải quyết các vấn đề. Họ cho rằngGeorgiađãquáthựctếkhihyvọngsẽgiảiquyếtđượcquánhiềumâuthuẫntrongmộtcuộchọpđánhgiácôngviệc,vàđãđềcửcácdiễnđànkhácđểcôấythảoluậnvấnđềvớisếpcủamình.Họcũngxemxétlạicácnỗlựcchungđểkiểmsoátmâuthuẫnvớisếpmộtcáchcởimởvàhiệuquảhơn.HọkhuyếnkhíchMarlenetiếnlênvàđảmnhậnnhiềuviệchơnvìhọcũngmuốntácđộngđếntoàndoanhnghiệp.Việcchiasẻcảmxúcđãdẫnđếnnhữnghànhđộngchunghiệuquả.

TẠOCẢMXÚC

Cảmgiácxuấtpháttừnhữnggìtatrảiquavàcáchtanghĩvềchúng.Mặcdùcóvẻnhưđóchỉlàmộtbướcduynhất,nhữngviệcpháttriểncảmxúctrởnênphứctạphơnnhiềuvàcóthểđượcmôtảnhưmộtquátrìnhgồmnămbước:

1.Mọingườithuthậpthôngtinvềnhữnggìđangdiễnrathôngquacácgiácquancủamình.Họthấy,nghe,sờmó,nếmvàngửiđểxácđịnhdiễugìđangdiễnrabênngoài.Thôngtinnàymôtảnhữnggìcóvẻnhưsắpxảyra,nhưnglạikhôngđưaraýnghĩagì.Họthấysếpkhéphờmắtnhưnglạikhôngthểlýgiảiđượcđiềuđó.

2.Mọingườidiễngiảithôngtinđểxácđịnhýnghĩacủanó.Sựdiễngiảinàydiễnrabêntrong;cácsựviệcvàconngườibênngoàikhôngthểquyếtđịnhđượccáchhọdiễngiảichúng.Họtinrằnghànhđộngkhépmimangýnghĩalàsếpbuồnvàcôđơn,haycôấycảmthấybựcbộivànổigiận.Chínhhọlàngườiquyếtđịnhýnghĩacủasựviệcđódựatrênthôngtin,cácýkiếnvàgiảđịnhcủariêngmình.

3.Mọingườicóphảnứngbên trongdựa trênsựdiễngiảinày.Khi thấysếpđi lạiquanhvănphòngmàkhôngcười,họsẽhiểuđiềuđócónghĩalàcôtađangđắmchìmtrongsuynghĩvềcáchđểbộphậnđócóphảnứngtốtnhấtvớiquyếtđịnhcắtgiảmngânsáchmớiđượctổnggiámđốcđưara.Hoặchọcóthểkếtluậnrằngcóthểdocôấychorằngnhânviêncủamìnhkhôngđủquantrọngvàcógiátrịđểlưutâmđến,hoặcrằngcôtađangtứcvềcáchxửlývấnđềmáybơmbịhư.Cáchdiễngiảivềhànhvicủasếpsẽảnhhưởngđếnphảnứngbêntrongcủamọingười;họcóthểvuimừngkhinghĩcôtasẵnsàngđươngđầuvớivấnđềngânsách,vànảnlòngkhichorằngcôtakhôngquantâmhoặclấylàmtứcgiậnrằngcôtakhôngthảoluậnvấnđềmáybơmđểhiểuđượcvaitròcủahọtrongtìnhhuốngnày.

Page 137: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

4.Họquyếtđịnhbộclộcảmxúccủamìnhrangoài.Cảmxúctạoranănglượngvàtìmcáchthoátrangoài.Họđềxuấtcáckếhoạchhànhđộngvàcácmụctiêutứcthìđểbộclộcảmxúc.Sựbiếtơnđốivớisếpkhiếnmọingườithấymuốnmỉmcườivàkhuyếnkhíchcôấy,cảmgiácbịxemthườngsẽkhiếnhọ thanphiềnvớiđồngnghiệpvềvịsếpkiêucăngcủamình,vàsự tứcgiậnkhiếnhọmuốnđiuốngrượuhaytậncáchquênđicôngviệcvàvịsếpđó.

5.Mọingườithểhiệncảmxúccủamình.Họmỉmcườivàcườito,caucóvànhănnhó,tángẫuvàphànnàn.Họkiếmsếpđểnóichuyện,hoặclàmviệcchămchỉđểtránhmặtcôta.Họcảmthấysungsướngkhihoànthànhnhiệmvụmớihaytựbảovệđượcbảnthânmình.Họủrũvàtìmkiếmcáccơhộinghềnghiệpkháctrongcácmẩuquảngcáotuyểnngười.

Marlenethấyđồngnghiệpcủamìnhtránhtròchuyệnvàgiaotiếpbằngmắtvànghehọcàunhàu.Dựavàothôngtinnày,côấykếtluậnrằnghọđangtứcgiậnvàkhôngmuốnlàmviệcvớicácdựánđặcbiệthoặckhôngmuốntraođổivềcảmnghĩcủahọ.Côấycảmthấynảnchívàbịcảntrở.Côấyquyếtđịnhthểhiệncảmnghĩcủamìnhbằngcáchkhônglàmphiềnđếnđồngnghiệp.Côấytựlàmchomìnhbậnrộnbằngcáchtìmđếnnhữngcôngviệcnhỏnhặt.Thấycôấybậnrộn,SarahvàGeorgialạichorằngcôấyổnvàrằnghọkhôngnênquấyrầyvàlôikéocôấyvàonhữngcảmgiácchánnảncủahọ.Kếtquảlàhọcànghiểulầmvàcôngviệccàngkhônghiệuquả.

BỘCLỘCẢMXÚC

Cảmxúccầnphảiđượcthểhiện.Việccốchegiấuvàgiữchúngtronglònglàmộtcôngviệckhókhănvàrấtkhóthựchiệnmộtcáchtrọnvẹn.Sựkìmnénsẽkhiếnmọingườikết luậnrằngngườiđókhôngcótínhđộclập,khôngthểảnhhưởngđếnvậnmệnhcủamìnhvàlàmhaomònsứckhỏethểchất.Cáccảmxúcđượcchiasẻmạnhmẽbằngngữđiệu,nétmặtvàchuyểnđộngcủacơthể.Hànhđộngtránhmặtaiđósẽtruyềnđirấtnhiềuýnghĩa.Việccốgắngchegiấucảmxúchiểnnhiênsẽgâyrarấtnhiềusuydiễn.SarahvàGeorgiakhôngmuốnthểhiệnsựchánnản,nhưngMarlenetựrútrakếtluậnvềcảmnghĩcủahọvànhữngđiềuẩnsauđó.Vấnđềkhôngphảilàcónênthểhiệntìnhcảmrahaykhông,màlàthểhiệnnónhưthếnào.

Mọingườicónhiềucáchđể thểhiệncảmxúc.Cácmốiquanhệảnhhưởngrấtnhiềuđếnviệcchiasẻcảmxúc.Thựcra,mọingườinhậnthấydễkiểmsoátnhữngđiềuhọlàmhơnsovớikiểmsoátcáchhọnghĩvềcáctìnhhuốngcảmxúc.Trongmộtnghiêncứuvềsựnổigiận,ngườitapháthiệnthấyconngườicóxuhướngchửinhưtátnướchoặctrừngphạt,nhưngcũngnóichuyệnvớingườiđómộtcáchkhôngthùđịch,nóivớingườikhácđểhiểuvềquanđiểmcủahọ,bànluận,tungtinđểtrảthùvàtrút sựbựcdọcvàongười khác.Conngười tuyệt nhiênkhôngđược lập trình sẵn theomột cáchđểđươngđầuvớisựbựcdọcvànhữngcảmxúckhác;họcónhiềulựachọn.

Làmcáchnàomọingườicóthểthểhiệncảmxúcmộtcáchtrựctiếpvàcởimở?Làmcáchnàohọcóthểbàytỏcảmxúccủamìnhtheocáchcóthểkhiếnngườikhácbộclộcảmxúccủahọ?Việctạora

Page 138: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

cácmốiquanhệhợptác,nơimọingườiđánhgiácaokhảnăngcủanhau,lànềntảngđểbộclộcảmxúcmộtcáchtíchcực.Khithấymìnhởcùngphevớinhauvàđượctôntrọng,mọingườisẽtinrằnghọcóthểchiasẻnhữngedè,nghingờcũngnhưniềmvuicủamình.Cáckỹnănggiaotiếpcủaviệcthểhiệnsựcảmthôngvàquantâmđếnquanđiểmcủanhaucũngchínhlànềntảngđểbộclộcảmxúcmộtcáchkhéoléo.

Cáckỹnănggiaotiếp

Mộtkỹnăngcơbản,nhưnghaybịlãngquên,làxácđịnhcảmxúcđólàcủachínhbạn.Hãysửdụngcáchnóinhânxưngnhư“Tôi”,“chínhtôi”,hay“củatôi”đểthểhiệnrằngbạnsởhữuvàcótráchnhiệmđốivớicảmxúcđó.Bạnthểhiệnđượcbảnthânhìnhđangcảmthấyvuivẻ,tứcgiậnhaycôđơn.Nhữngcáchnóinhânxưngchothấyrằngbạnđãdiễngiảiđượccáchànhvigâyracảmxúccủabạn.Việcxácđịnhcảmgiáctheocáchnàysẽtruyềnđạtmộtcáchrõràngvàtránhđổlỗichongườikhácvềnhữngcảmxúcchomình.

Cảmgiáccầnphảiđượcxácđịnh,thườngbằngcáchđơngiảnlàgọitênnó.“Tôicảmthấybịbẽmặt”.“Tôicảmthấytựhàovềthànhtíchcủamình”.“Tôicảmthấybốirối”.Ngườitacóvôvàncáchxácđịnhcảmxúcthôngquahìnhthứcdiễnđạtbằngngôntừ.“Tôicảmthấyvuinhưnắnghạngặpmưa”.“Tôicảmthấynhưmộtngàyuám”.

Ngườitadùngcáccâumôtả:“Tôicảmthấygiốngnhưđượctiêmmộtmũiadrenalin”.“Tôicảmthấygiốngnhưbịđấmvàobụng”.Ngườitacũngxácđịnhcảmgiácnàokhiếnhọmuốnlàmnhưvậy.“Tôitứcgiậnđếnmứccóthểhétlênđược”.“Tôicảmthấymuốnômbạnthậtchặt”.Việcthừanhận,gọitênvàmôtảcáccảmgiáclàkỹnăngcơbảnđểthểhiệncảmxúc.

Giaotiếpphingônngữ

Dángđiệu,ngônngữcơthể,biểuhiệnnétmặt,căngthẳng,giaotiếpbằngmắt,cửđộngtayvàcơthể,vàcácđiệubộ,ngữđiệutốcđộvàkhoảngdừngtronglờinói,khoảngcáchkhônggianvàtiếpxúc,tấtcảđềuthểhiệnsựgiaotiếp.RalphWaldoEmersonđãviết,“Khiđôimắtnóilênmộtđiềunhưnggiọngnóilạithểhiệnđiềukhác,mộtngườithựctếsẽdựavàongônngữcủađôimắt”.Việcsếpgạtbỏđềxuấtsẽkhiếnchongườichuẩnbịnó tứcgiận.Sựvắngmặtcủamộtnhânviên trongbữatiệccủacôngtysẽkhiếnchođồngnghiệpcủaanhtabốirối.Nhưnghìnhthứcgiaotiếpphingônngữcóthểsẽđượclýgiảitheonhiềucáchrấttráingượcnhau.

Ngườitathườngnóivàtinrằng“hànhđộngthểhiệnnhiềuhơnlờinói”.Ngườitaướctínhhơn65%ýnghĩaxãhộicủamộtthôngđiệpđượcgiaotiếpthôngquacácgợiýphingônngữvàkhôngquá35%đượcthểhiệnbằnglời.Sựnhănnhócheđimộtlờixinlỗi.Việcthểhiệnsựgiậndữkèmtheonụcườisẽgâybốirốivàlàmgiảmđicảmxúc.Hìnhthứcgiaotiếpphingônngữlàchìakhóađểthểhiệncảmxúcmộtcáchđầyđủvàchínhxác.

Cácgợiýphingônngữrấtmạnhmẽnhưngkhôngrõràngvàmơhồ.Nụcườithườngthểhiệnsự

Page 139: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

chấpthuận,quantâmvàyêuthíchđốivớingườikhác,nhưngnódườngnhưcũngcóthểlàsựtựmãn,khinhmiệtvàkhôngtôntrọng.Giaotiếptrựctiếpbằngmắtthườngđượccholàsựquantâmhaycamkếtđốivớiaiđó,nhưngcóthểđượchiểulàcáchápđảovàlàmchoaiđóbốirối.

Cáccánhân,cácnhómxãhộivàcácnềnvănhóacócácquytắckhácnhauvềcáchsửdụnggiaotiếpphingônngữ.Khoảngcáchxãhộiởmộtsốnềnvănhóalàbiểuhiệncủasựtôntrọng;ởmộtsốnềnvănhóakháclại làsựhiếuchiếnhaysợhãihoặctháiđộcáchbiệt.Ởmộtsốnhóm,việcchạmvàonhaulàdấuhiệucủasựấmáp,nhưngởcácnhómkhác,đólại làsựápđặtquyềnlực(powerplay).Hànhđộngcụpmắtcóthểthểhiệnsựtônkínhnhưngđốivớingườikhácđólàsựthờơ.

Cónhiềucáchđểthểhiệncảmxúcmàkhôngcầndùnglờinói.Cóthểbiểuhiệnniềmhạnhphúcbằngcáchlahét,nhảylên,khóclócvàbiểuhiệnrạngrỡ.Sựtứcgiậncóthểđượcthểhiệnbằngcáchlahét,nhảylênnhảyxuống,khóclóc,imlặng,đòihỏivàquắcmắtlên.

Sứcmạnhcủacácthôngđiệpphingônngữphảiđượctruyềnđiđểhỗtrợchoviệcbộclộcảmxúctrựctiếpbằnglời.Nguyêntắcchínhlàlàmchocácthôngđiệpphingônngữtrởnênthốngnhấtvớicácthôngđiệpngônngữ.Từngữsẽđượcdùngđểlàmrõvàthểhiệncáccảmxúc.Mộtnhàlãnhđạomỉmcườikhinóivớimộtnhânviênrằngôngtathíchcôngviệccủacôấy.Mộtnhânviênnghiêmmặtvàđứngthẳngkhibiểuhiệnsựtứcgiậndobịxúcphạm.

Bàytỏ

Việccôngkhaivàtrựctiếpthểhiệnsựtứcgiậnđốivớimộtngườisếpquátquắt,thểhiệntìnhcảmđốivớikháchhàngmới,thểhiệnsựquantâmđốivớimộtđồngnghiệpđanglolắng,haysựphiềnmuộnđốivớimộtnhânviênbịáplực,cóthểkhôngphảilàhànhđộngkhônngoanhaythựctế.Ngaycảkhicóthểbộclộtrựctiếp,chúngtacũngnênbộclộcảmxúc,đặcbiệtlàsựtứcgiận,mộtcáchgiántiếpđểchúngkhôngđiquámức.

Dướiđâylàcácphươngphápgiảitỏacảmxúc:

-Tậpthểdục:Nhữnghoạtđộngmạnhmẽvànăngđộngnhưchạy,bơilội,nhữngmônthểthaodùngvợtvàđibộnhanhđềucóích.Lahét,gàothét,khóclóc,némcácđồvậtvàđấmvàogốigiúpgiảiphóngnănglượng.

-Nóichuyệnvớingườikhác:Conngườidànhrấtnhiềuthờigianđểtâmsự,phànnàn,vàngồilêđôimách.Khingườikháclắngnghe,vídụnhưnóichuyện,sẽgiúpgiảmbớtsứcmạnhcủacảmxúc.

-Thayđổitrạngtháisuynghĩ.Saukhichorằngmìnhkhôngmuốncảmnhậnquámạnhmẽ,hãytìmcáchnhìnnhậnsựthấtbạiđólàthứbạncóthểchịuđược.Đừngcốgiữsuynghĩrằngngườikhácnêncưxửcôngbằngvàđúngmứchơn.Nêntậptrungthưgiãnthayvìtìmcáchtrảthù.

Đôikhilãnhđạovànhânviênphảitựkiềmchếnhữngphiềnmuộnvàtứcgiậncủamình.Họcóthểkếtluậnrằngviệcbộclộcảmxúctrựctiếplàkhôngkhônngoanvàcóthểkhôngcócáchhợplýđể

Page 140: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

giántiếpnhậnrađiềuđó.Mặcdùvậy,nhìnchung,họthườngbàytỏđểgiảmáplựccủacảmgiáctiêucựcthayvìgiữtronglòngvàmangmộtnỗihậnthù.

THAYĐỔICẢMXÚC

Cảmxúccóthểthayđổiđược.Hãythayđổicáchlýgiảicủamộtsựviệc,cảmgiáccũngsẽthayđổi.Cảmgiáclàthứcóthậtvàquantrọng,vàconngườicólýdochonhữngcảmgiáccủamình.Tuynhiên,sựbiệnminhcủahọcóthểmắcsailầmdothôngtinkhôngđầyđủhoặcdothànhkiến.Lãnhđạovànhânviênphảithườngxuyênđốimặtvớicáchlýgiảicủamìnhvềmộtviệcvàthayđổicảmnghĩvềđiềuđó.

Kiểmtracáccáchlýgiải

Nhữngthôngtinchưahoàntấtvàsailầmsẽdẫnđếnhiểusaivàhànhđộngtiêucực.Cácnhânviênkhôngnhậnrarằngsếpcủahọvừađượctincongáicôấyphảitrảiquamộtcaphẫuthuậtnguyhiểm.Với thông tinnày,cácnhânviêncó thểphân tích,phảnứng theo tìnhcảm,vàcưxửkháchơnnhiềukhinhìnthấyhànhđộngcụpmắtvànétránhcủacôấy.Thôngtinhiếmkhihoànchỉnh.Nhânviênkhôngthểthấyđượcnộitâmcủalãnhđạovàbiếttấtcảnhữngthôngtinvàcáchthứcmànhàlãnhđạođóđangdiễngiảivàquyếtđịnhcáchtruyềnđạtcảmxúccủacôấy.

Sựdiễngiảicóthểsaisótbởicácmốiquanhệcạnhtranh.Ngườitakếtluậnrằngnụcườicủađốithủlàkhôngantoànvàlờiđềnghịgiúpđỡcủaanhtalàtròlừabịp.Cáckiểuthểhiệntìnhcảmgiántiếpcũngdẫnđếncáchdiễngiảisai.Nhưchúngtađãbiết,hìnhthứcgiaotiếpphingônngữrấtcósứcmạnhnhưngdễbịhiểusai.Bấtkểnhữngrắcrốinày,mọingườithườngnhanhthôngtinrằngcáchdiễngiảicủahọlàđúngvàcảmxúccủahọđãđượccânbằng.

Nhậnracácmốinguycủaviệcđưarakếtluậndựatrênnguồndữliệugiớihạn,cáclãnhđạovànhânviêntìmkiếmthôngtinđểđánhgiásựviệcmộtcáchthựctếhơn.Họhỏiđồngnghiệpcủamìnhliệuanhtacónhậnrađãcắtnganghọbalầntrongcuộchọpvớisếp?Liệuanhtacómuốnámchỉrằngquanđiểmcủaanhtaquantrọnghơnquanđiểmcủahọ?Anhtacóbiếtrằnghànhđộngcủaanhtađãchuyểntảithôngđiệpđókhông?Khicóđượccâutrảlờichonhữngcâuhỏinày,lúcđóhọsẽhiểurõhơnđểquyếtđịnhliệuhọcóbịxúcphạm,cũngnhưmứcđộthấtvọngvàgiậndữcủahọ,vàcáchnênphảnứng.

Việckiểmtracácýđịnhvàcảmxúccủangườikhácgiúpconngườikiểmtralạisuynghĩvàlậpluậncủabảnthânmình.Tạisaokếtluậnrằngđồngnghiệptìmcáchlàmbẽmặthọtrướcmặtsếpbằngcáchcắtnganglờihọ?Điềuđócóthểlàdongườiđồngnghiệpđóthựcsựquálolắngbởivìanhtacảmthấysếpđangbuộctộianhtavềcácsailầm.

Niềmtinvàomộtaiđóảnhhưởngrấtnhiềuđếnlậpluậnvàcáccảmxúc.Nếucácnhânviênkếtluậnrằngsếpcủahọkiêucăngngạomạn,hànhđộnglướtquavănphòngmàkhôngthèmnhìnaicủacôtacàngcủngcốchoquanđiểmđó.Nếuchorằngvịsếpmớiđangtìmcáchgâyấntượngbằngcáchtạo

Page 141: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

ranhữngthayđổilớn,họcóthểkếtluậnrằngvịsếpđóđangcốgắngtìmxemcáchnàolàtốtnhấtchobộphậncủahọvàlấylàmbiếtơnvìcóđượccôấy.Việckiểmtracácdiễngiảicóthểgiúpmọingườithấyđượcsựcầnthiếtphảithayđổicácgiảđịnhcủamình.

Tháchthứccácgiảđịnhkhôngthựctế

Ngoài niềm tin vào nhữngngười cụ thể, những giả định chung chungvề bản thân chúng ta vànhữngngườikháccũngảnhhưởngđếncácdiễngiảivàcảmxúc.Đôikhi,nhữnggiảđịnhnàykhôngthựctếvàgâyrasựchánnảnvàtứcgiậnthườngxuyên.Nhưngnhữnggiảđịnhnàycũngcóthểthayđổiđược.

Việccảmthấybấtmãn,thấpkémvàtứcgiậnlàđiềutựnhiênvàkhôngthểtránhkhỏi,nhưngmộtsốngườilạithấybảnthânmìnhchánnảnvàtứcgiậnthườngxuyên.Sựchánnảnvàtứcgiậndườngnhưlàhaitrạngtháitráingượcnhau,nhưnglạicómốiliênhệmạnhmẽvớinhau.Sựkhácbiệtchủyếulànhữngngườichánnảncóxuhướngtựbuộctộimình,cònngườihiếuchiếncaođộlạibuộctộingườikhác.

Nhữngngườichánnảnkhôngchỉthấycôđơntrongmộtvàingày,màcảmthấykémcỏihàngtuần,hàngtháng.Họcảmthấyumênhưthểkhôngcửđộngđược.Nhữngngườinổigiậncóthểlừadốivàthờơvớibạnbè,vàđồngthờicótâmtrạnglolắng.

Nhữnggiảđịnhkhôngthựctếẩnđằngsaucảmxúcchánnảnsâusắc.Chúngdẫnđếnviệcdiễngiảicácsựviệcnhưsựmấtmátvàlàmgiảmđikhảnăngxửlýchúng.Nhữnggiảđịnhthôngthườngbaogồm:

-Tôilàngườitốt;mọingườiyêuquývàtôntrọngtôi.Nếuhọkhônglàmvậy,hẳntôilàngườixấu.

-Tôicóthểlàmmọithứmộtcáchhoànhảo.Nếukhônglàmvậy,tôilàngườivôdụng.

-Bởivìhiệntạiđangthấychánnản,nêntôisẽluônchánnảnvàkhôngbaogiờthấymãnnguyện.

Nhữngngườiluônbựcdọccũngsửdụnggiảđịnhđểdiễngiảicácsựviệcnhưnhữngmấtmátvàmọingườiquáchìmđắmtrongtrạngtháithấtvọngkhôngđúngnênkhôngcảmthấythỏamãn.Nhữnggiảđịnhthôngthườngbaogồm:

-Nhữngngườitứcgiậnvớitôiđềuhànhđộngkhôngđúngvàbấtcông.

-Mọilờichỉtríchchỉđểbiếntôithànhkẻngungốcvàyếuhèn,cáitôicủabảnthânvàsựtôntrọngcủaxãhộibuộctôiphảiphảnkháng.

-Tôicóquyềnđượccógiờnghỉtrưacủariêngmình(ghếriêng,haybấtkỳthứgì),vàbấtkỳaixâmphạmvàoquyềnnàycũngđềusaitráivàkhôngcònlàngườiđánggiánữa.

Nhânviênnênhiểuđượcnhữnggiảđịnhcủariêngmình,nênnhậnrarằngchúngảnhhưởngđến

Page 142: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

cáchdiễngiảicủahọvềcáctìnhhuống,nênxácđịnhgiảđịnhnàogâyracảmgiácchánnảnhaygiậndữquámức,loạibỏnhữnggiảđịnhnàyvàthaythếchúngbằngnhữngthứhợplýhơn.Khinhậnramìnhđangcócáchdiễngiảisailầm,mọingườisẽnhậnthứcđượcnhữnggiảđịnhkhôngthựctế.Sauđó,họcóthểpháttriểnnhiềugiảđịnhhữuíchhơn,vàtựmâuthuẫnvớichínhmìnhchođếnkhichấpnhậnnó.Mọingườihọchỏi từnhữnggiảđịnhsai lầm;họcóthểthaythếchúngbằngcáchhọchỏinhữnggiảđịnhkháchữuíchhơn.Nhữnggiảđịnhmangtínhxâydựngbaogồm:

-Mặcdùlàngườitốt,nhưngtôisẽlàmnhữngđiềukhiếnngườikháctứcgiậnhoặcthấtvọng.

-Nhữngngườinổigiậnvớitôilànhữngngườitrântrọngtôivàmốiquanhệcủachúngtôi,đồngthờimuốngiảiquyếtcácvấnđềvàlàmchomốiquanhệcủachúngtôimạnhmẽhơn.

-Sựchỉtríchvàýkiếnphảnhồitiêucựccóthểgiúptôitựnhậnthứchơnvàtạođộngcơđểcảithiệnnănglựcvànângcaocáckỹnăngcủamình.

-Thậttuyệtnếutôicóthểsửdụnggiờnghỉtrưamộtcáchyêntĩnh(khôngaidùngghếcủatôi,khôngaicảnđườngtôi)nhưngtôicũngdễdàngchấpnhậnsựphiềntoáicủacáchànhđộnggiánđoạn.

Hãynhớrằngviệctựkiểmtramình,đánhgiácácgiảđịnhcủabảnthânvàpháttriểnnhữnggiảđịnhcótínhchấtxâydựngđòihỏiphảicósựchânthànhsâusắcvànỗlựckhôngngừng.

CẢMXÚCTRONGNHỮNGTỔCHỨCHOẠTĐỘNGHIỆUQUẢCAO

JackWelchvàcácnhàlãnhđạokhácđánhgiárằngconngườicầnphảicómôitrườngcởimởvàtintưởngđểtìmđượchướngđivàđốimặtvớicácnhucầuvàáplựclớncủadoanhnghiệpngàynay.Ngườitacóthểtìmthấynhữnggiátrịtolớnkhichiasẻsựthấtvọngcủahọ,traođổinhữnglinhcảmvàcùngnhauănmừngchiếnthắng.Sựtintưởngvàtôntrọnglẫnnhaukhôngchỉlàđiềutốtđẹpmàcònlàđiềucầnthiếtnếudoanhnghiệpmuốnđộngviênmỗicánhânnỗlựcmangđếngiátrịcaochokháchhàng.

Tiếcthay,mọingườiđãnỗlựctậpluyệnrấtnhiềuđểkiềmchếthayvìthểhiệncáccảmxúc.Cácmốiquanhệcủahọquágầngũi,lạnhlùngvàmangtínhcạnhtranhnênkhôngthểmanglạihiệuquảnhưchúngđángcó.Họthểhiệncảmxúcmộtcáchgiántiếpkhiếnngườikhácbốirốivàmơhồ.Mọingườikhôngchắcliệuđồngnghiệpcủamìnhcótứcgiậnhaynảnlòng.Họcảmthấybịxúcphạmkhisếptrởnênsẵnsàngtrừngphạtkhinổigiận.

Nhưngviệcbộclộsựchánnản,tứcgiậnvàcáccảmgiáckhácmộtcáchkhéoléocóthểgiúpxácđịnhvàgiảiquyếtđượcvấnđề.Lãnhđạovànhânviêntinrằng,nếunỗlựccùngnhau,họcóthểđươngđầuvàgiảiquyếtđượccácxungđộtcủamình.Phần4môtảnhữnglợiíchvaquytrìnhsửdụngcácquanđiểmkhácnhauđểgiảiquyếtvấnđềvàquảnlýxungđộttrêntinhthầnxâydựng.

Page 143: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

CreatedbyAMWord2CHM

Page 144: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

TÂMLÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠO

Côngcụtrítuệcầnthiếtchocôngviệccủatươnglailàkhảnăngxácđịnhcácvấnđề,nhanhchóngxửlýcácdữliệuliênquan,đưarakháiniệmvàtáitổchứcthôngtin,tiếnhànhcácbướcdiễn giải và quy nạp với thông tin, đặt ra những câu hỏi khó về nó, thảo luận với đồngnghiệpnhữngkếtquảđạtđược,hợptácđểtìmragiảiphápvàsauđóthuyếtphụcngườikhác.

ROBETB.REICH

Cáctổchứcvàcácnhóm,ngaycảnhữngngườiđãđặtnềnmóngchonhữngmụctiêuhợptácvàquyềnlựcchung,vàđãpháttriểncácquytrìnhcũngnhưcáckỹnănggiaotiếpvàbộclộcảmxúc,cũngkhôngthểtránhkhỏiđốimặtvớicácràocản.Nhữngvị trívàquanđiểmtráingượcnhausẽcảntrởviệcđạtđượccácquyếtđịnh,sựchánnảnvàcáugiậncónguycơgâychiarẽmọingười.Đâykhôngphảilànhữngcảntrởkhôngtránhkhỏimàcóthểlàcơhội.Chương10sẽchothấyvaitròtolớncủaviệcthảoluậncácquanđiểmtráingượctrêntinhthầnxâydựngđốivớiviệctìmhiểucácvấnđềvàđưaracácgiảiphápkhảthichocácvấnđề.Chương11môtảcáchthứcmàcácthảoluậncởimởvềcácxungđột(hướngđếncácgiảipháphợptácvàcùngcólợi)giúpbiếnxungđộtthànhmộtsứcmạnhvôcùngtíchcựcbằngcáchcảithiệncácquytrìnhvàcủngcốcácmốiquanhệtrongcôngviệc.

Tháchthứctolớnđốivớinhiềudoanhnghiệplàpháttriểncácnhómtựquản.Cáckhảnăngtranhluậnvàphảnbiện,cũngnhưcácmụctiêuhợptác,giaotiếpvàkiểmsoátcảmxúc,sẽgiúpcácnhómquảnlýchínhmình.Chương12chothấycáchthứcmàcácnhàlãnhđạovànhânviêncóthểthỏathuậnnhiệmvụvàchịutráchnhiệmlẫnnhauđểđạtđượckhảnăngtựquản.

Chương10.RAQUYẾTĐỊNHChương11.QUẢNLÝMÂUTHUẪNChương12.HƯỚNGĐẾNCÁCNHÓMTỰQUẢN

CreatedbyAMWord2CHM

PhầnIV.TẬNDỤNGCÁCVẤNĐỀVÀCÁCRÀOCẢN

Page 145: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

TÂMLÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠOàPhầnIV.TẬNDỤNGCÁCVẤNĐỀVÀCÁCRÀOCẢN

Sựtrungthànhđốivớimộtquanđiểmcứngrắnchưabaogiờphávỡsựmộtdâychuyềnhayphóngthíchmộttâmhồn.

MARKTWAIN

Trảiquathửtháchcủanhữngkhókhăntriềnmiên,PeterJohnsonhiểurarằngcáctổchứckhôngcòncóthểchỉdựavàokhảnăngchuyênmônvàquyềnhànhđểđưaraquyếtđịnhvàhyvọngmọingườisẽchấpnhậnchúng.Họphảilôikéonhữngngườicóquyềnlợiliênquanthamgiavàoquyếtđịnhđóthôngquađốithoạimởvàsửdụngsựxungđộtcủacácquanđiểmđốilậpđểđưaracácquyếtđịnhhiệuquảvàđượcchấpthuận.

JohnsontừnglàmquảnlýNhàmáyđiệnBonnewille(BPA)-đượcxâydựngvàvậnhànhlướiđiện15.000dặmgiữaCanada,bốnbangcủavùngTâyBắcvàCalifornia.BPAcótruyềnthốngđángtựhàovìđãgópphầnvàosựpháttriểnkinhtếxãhộicủavùngnày.Mộtnhânviênhồitưởng:“ThậttựhàokhilànhânviêncủaBonneville,bởichúngtôiđãlàmđượcrấtnhiềuđiềutuyệtvời”.

Vàođầuthậpniên80, thếgiớicủaBPAthayđổinhưngJohnsonvàcôngty thìkhông.Johnson“xemxungđộtvớingườingoàicôngtylàđiềuphiềntoáimàtôihầunhưphảitìmmọicáchđểnétránh.Tôiđãcóquánhiềuviệcphảilàmmàlạithiếusựgiúpđỡcủacácnhàmôitrường,cácchínhtrịgia,cácmốiquan tâmđặcbiệt,hoặccôngchúng thamgiabình luậnvềnhữngquyếtđịnhcủa tôivàcanthiệpvàocôngviệccủatôi”.NhưngnhữngngườibịảnhhưởngbởicácquyếtđịnhcủaBPAlạiđangđòihỏi“bằngmọicáchcóthể-vậnđộnghànhlangđểtướcđoạtquyềnlựccủaBPA,khởikiệnBPA,haynhắmvàocácthanhtracủaBPA-nênphươngphápgiađìnhtrị(thefather-knows-bestapproach)trongviệcraquyếtđịnhhoàntoànkhôngthểchấpnhậnđược”.

Hóaraviệcthuhútđốithủbằngcácphươngphápchânthật,hoànchỉnhđãgiúpBPAcóđượcnhữngquyếtđịnhtốthơn.Bằngviệclắngnghecácmốiquantâmcủamọingườivàtìmcáchcóđượclờikhuyêncủahọvềcáchhòahợpnhữngkhácbiệtlớntrongquanđiểmvànhucầutráingượcnhau,cáchoạtđộngcủachúngtôisẽkhôngbịgiánđoạnnghiêmtrọng.Ngượclại,bằngcáchđểmọingườithamgiavàoquátrìnhraquyếtđịnh,chúngtôicóđượcthẩmquyềnvàtínhhợppháp,tránhnhữngvụkiệntốnkémvàcáccảntrởvềmặtchínhtrị,vàtìmragiảiphápsángtạochocácvấnđềnangiải”.

Nhưngviệcđạtđượcquátrìnhraquyếtđịnhhiệuquảvàcởimởhơnnàylàmộtviệcđầythửtháchvàkhókhăn. Johnsonvànhữngngườikhác tạiBPAphải “từbỏ tháiđộcổ lỗ sĩ,đốimặtvớinhữngnỗisợhãi tronglòng,vàhyvọngrằngnhữngngườingoàicuộccũngđanglàmnhưthế”.ViệcnhậnrarằnghọcầnphảithayđổixuấtpháttừnhữngkhókhănđedọađếnsựhiệndiệnvàvaitròcủaBPAởvùngTâyBắc.

Chương10.RAQUYẾTĐỊNH

Page 146: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Khi BPA thông báo kế hoạch xây dựng một đường truyền dẫn nối các nhà máy phát điện ởMontanavớivùngTâyBắcTháiBìnhDương,ngườidânởMontanađãnổigiận.Họphávỡcáccuộchọpnhằmhủybỏkếhoạchnày.NhânviênBPAkhôngdámtựnhậnmìnhởngoàiđườngvàđilạibằngcácphươngtiệnítbịchúý.Mộtcảnhsátcơđộnggâysựchúýcủacácthanhtradựánbằngcáchchĩamũisúngvàohọ.“Nhữngconbọcánhcứng”đãtháoốccácđườngdâytảiđiệnđểlàmchochúngđổsậpxuống.

ĐãxuấthiệntranhcãitrongnộibộBPAvềcáchphảnứnglạivớithựctếmớimẻnày.Cácluậtsưchorằngvấnđềliênquanđếncôngchúngbắtbuộcphảitiếtlộtrướcnhữngtàiliệuquantrọng,phávỡmốiquanhệluậtsư-kháchhàng,làmmấtđitínhlinhhoạt,tạoraảnhhưởngvôlýđốivớinhữngngườibênngoài,vàkhiếnchocôngtyyếuthếtrướccácvụkiện.JackRobertson,trợlýcủaJohnsonphụtráchcácvấnđềđốingoại,khuyênôngtarằngsựphảnđốibênngoàiyêucầuBPAphảichịutráchnhiệmsẽkhônghềgiảmđi,đồngthờicácáplựcchínhtrịcóthểlàmtêliệtcôngty.

Johnsonquyếtđịnhrằngcôngtyphảitìmcáchkiểmsoátcácmốinguytừviệcdínhdángđếncôngchúng.NhưngquyếtđịnhcủaJohnsonvẫnkhôngchấmdứtđượcsựtranhcãitrongnộibộBPA.MặcdùJohnsonnóirằngcôngtyluôncởimởvớicácvấnđềliênquanđếncôngchúng,nhưngmộtvàibộphậnđãchốngđốivànhắcnhởmọingười rằngBPAcó thểđưa raquyếtđịnhcuối cùng.MộtngườibênngoàiđãhỏithắngJohnson,“Ôngđanghướngđếnđâuvậy?Chúngtôikhôngthấyôngdẫndắtđượccâuchuyện”.

JohnsonphảikiểmsoátđượccuộctranhcãitrongnộibộBPAtrướckhivấnđềvềsựthamgiacủacôngchúngtrởnênxácthựcvàlanrộngkhắpcôngty.Ôngtakhởixướngmộtcuộcràsoátlạichínhsách,nhữngchỗmàtronghainămquatoàncôngtyđãtranhcãivàcânnhắcvềsựcầnthiếtcủaviệclôikéocôngchúng.Côngtyđưaranhữngphầnthưởngđểkhuyếnkhíchviệcthuhútcôngchúng;nhânviêncủaBPAđượchọccáchnóivàviết.

ĐểđáplạicuộckhủnghoảngtạiMontana,BPAbắtđầumộtchươngtrìnhmàởđómọiýkiếnđềuđượclắngnghevàđượchồiđápmộtcáchcởimở.KếtquảlàBPAđãđưacácđườngdâytảiđiệnrakhỏinhữngvùngđấtnôngnghiệpmàumỡvàphíasaubìarừng,ứngdụngcáckỹthuậtđặcbiệtđểmọingườiítnhìnthấycácđườngdâyđiệnhơn,vàbồithườngchocộngđồngdâncưđịaphươngđểbảotrìđườngsá.

MộtcuộckhủnghoảngđãtrôiquanhưngBPAchỉmớibắtđầuchặngđườngthayđổi.BPAbắtđầuphụchồiuytín-thậmchícácphươngtiệntruyềnthôngđãnângcôngtylênthànhđiểnhìnhchosựtựcảitiến-saukhicôngbốbáocáovềtiếntrìnhthuhútcôngchúngcủacôngty.Báocáođókếtluậnrằngcôngtyđãtừng“kiêucăng,vôtìnhvàkhôngcólòngtrắcẩn”.BPAđínhkèmvớibáocáomộtláthưthừanhậnthiếusótcủacôngtyvàmôtảchitiếtcáchthứcmàcôngtysẽlàmđểcảithiệnđiềunày.Côngchúngkhôngmongđợisựhoànhảo,nhưnghọghétcayghétđắngtínhkiêucăngvàtựmãn.

Page 147: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

JohnsonvànhữngngườikháctạiBPAđangphávỡthóiquenbánhàngtheokiểunhồinhét.Nó“khôngcònphùhợpkhicốđánhbóngnhữngthứBPAđãlàm.Côngviệchiệnnaylàphảicởimởvàchânthậtđểmọingườicóđượcthôngtinđầyđủ”.Côngtychopháthànhthôngtinvềcôngtyvàđưaranhữngcảnhbáo,khôngchỉcónhữngbáocáokỹthuậtkhóhiểu.

Nhưngcácđốithủcứngrắn-nhữngngườiủnghộngườinộpphí,cácnhàmôitrườnghọc(đôikhiđượcxemnhưnhững“gãđiênrồ”)-đềukhôngbịthuyếtphục.Họmuốnnóichuyệnvớibanlãnhđạocấpcaovàlênkếhoạch.Johnsonđồngý,và“đólàkhimọithứtrởnênthựcsựthúvị”.

Ngaybuổilàmviệcđầutiênđãgặpphảibầukhôngkhícăngthẳng.Johnsonlolắngrằngcáccuộchọpcóthểbịnổtung,nhữngngườichốngđốitỏraranhmãnhvànghingờ.Johnsonphảirấtcốgắngđểkhôngphảnứngquácứngnhắc,ngaycảkhicácsựthậtbịhiểusai,ôngtavẫncốgắngchứngtỏmìnhlàngườiquảquyết.Khicáclãnhđạocủacôngtyvànhữngngườichốngđốinhậnrahọcóthểtraođổithẳngthắnvềcácvấnđề,bầukhôngkhícăngthẳngđóbiếnmất.Chẳngbaolâusau,họthấythoảimáivàthíchthúvớinhữngtranhluậncủamình.Họchỉranhữnglolắngtrướckhichúngtrởthànhvấnđềlớnvàcóítxungđộthơntừviệchiểusaivàthôngtinsai.Điềuquantrọngnhấtlàchúngtôibắtđầutintưởngvàtôntrọnglẫnnhau”.

ViệchọccáchlôikéomọingườivàsửdụnghìnhthứctranhluậnđểđưaracácquyếtđịnhđãmanglạikếtquảtốtđẹptrongviệcpháttriểnmộtmứcphígiúpchonhàmáynhômTâyBắcvậnhànhvàsửdụngđiệncủaBPA.SựsụpđổđiệnhạtnhântạiHệthốngCungcấpĐiệnCôngcộngWashingtơnđãkhiếnBPAphảichitrảchobanhàmáykhôngcònsảnxuấtđiện,kháchhàngcủacôngtyđãphảnđốimứcphítăng304%giữanhữngnăm1980-1984.Khôngcóngànhnàobịảnhhưởngnặngnềhơnngànhnhôm.Trongnămnăm,giáđiệntănggấptámlần.CácnhàmáynhômphảichuyểnđếnvùngTâyBắcđểtậndụngnguồnđiệnrẻtừcácđậpnướcliênbang.Họlấyđiệntừdòngchảycủaconsuốivàsẵnsàngngưnghoạtđộngvàogiờcaođiểmđểcắtgiảmchiphí.

Khôngchỉcóchiphítăngvọt,giánhômtrênthếgiớiđãsụtgiảmmộtcáchthảmhại.Ngànhcôngnghiệpsửdụng30%sảnlượngcủaBPA,tạora640triệuđô-ladoanhthuhàngnămvàsửdụng9.000laođộngởvùngbịảnhhưởng,đãbịđedọa.NhữngkháchhàngchịuáplựclớncủaBPAdọasẽkiệnbấtkỳsựphágiánàocủangànhnày.Johnsoncảmthấyvôvọng,đặcbiệtkhingườitacầuxin,“Anhphảilàmgìđóchứ”,vàhàngtrămsinhviênđãviếtthưcầuxinôngtađừnglấyđicôngviệccủachamẹchúng.

Nhữngthảoluậnbanđầuvớicộngđồngvàđoànthểchỉmanglạikếtquảkhôngđángkể.Đểmởrộngmạnglướihơn,mộtnhómcốvấngồm75ngườitừcácngànhphụcvụcôngcộng,chínhquyềnđịaphương,chínhquyềnbang,cácnhómlợiíchcôngcộng,cáccôngđoàn,côngtynhôm,vàcáccôngdânđãđượcthànhlập.Cáctờrơinóivềnhữngvấnđềcủangànhđượcphátcho15.000người.Vàrồiđộtnhiên,vấnđềkhôngcònvôvọngnữa.Saumộthộinghịchuyênđềvàotháng4năm1985,nơitấtcảcác

Page 148: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

chuyêngiavàthànhviêncộngđồngđềuđượcphátbiểu,đãcómột“sựthốngnhấtngầmgiúpíchchongànhcôngnghiệpnhômvàsẽgiúpíchchotấtcảnhữngngườiđangngồitrongphòngnày.Cuốicùng,chúngtôicũngđãvượtrakhỏitranhcãi;chúngtôinhấttrívớinhaulàcókhókhăn,vàsẵnsàngtraođổivềcácgiảipháp”.Họtinrằnghọsẽđạtđượcmộtgiảiphápcólợichocảhai.

CácnhânviênBPAđưaramộtloạtcáclựachọn,tổchức13cuộcgặpgỡcôngchúngvới4.600ngườithamdự.Lựachọnđượcủnghộnhấtlàmộtmứcgiágiúpneogiáthànhcủađiệnvàogiáthànhcủanhôm,mộtýkiếnmàkhiđượcđặttrongmôitrườngđầychốngđốivàtranhchấphẳnsẽkhólòngthựchiệnđược.Nhưnggiờđây,nhữngngườiphảnđốiđãcóđủsựkhâmphụcđốivớitiếntrìnhđếnmứckhôngcònchốngđốicácbuổinóichuyệnvềgiánữa.KếtquảcủamứcgiálinhhoạtđólàcáclòluyệnkimvẫnhoạtđộngvàBPAcóđược200triệuđô-la-mứcdoanhthumàhọkhólòngcóđượcnếukhônglàmnhưthế.“Từđótrởđi,chúngtôibiếtrằngchúngtôicóthểđưaranhữngquyếtđịnhcógiátrị”.

BàihọclớncủaJohnson:“Đốivớinhữngngườicóquyềnlợiliênquanbênngoài-nhữngngườiđangcóảnhhưởngđángkểtrongmọilĩnhvựccủacôngty-xungđộtlàđiềukhôngthểtránhkhỏiLựachọnduynhấtlànétránhhaytậncáchchếngựnó”.

“Nhữngngườigiảiquyếtmâuthuẫnbằngcáchkêugọicácbênthứbathamgiathayvìtìmcáchchếngựchúngsẽcócơhộixemxétnhiềukhảnăngmớivàthửnghiệmcácýtưởngmớilạtrongkhôngkhísôinổicủacuộcđốithoại.Trongkhingườikhácđanglúnsâuvàobấtđồngvàtranhchấp,thìnhữngconngườikhônngoanbiếtkêugọisựthamgiacủacôngchúngđãkịpnghĩramộtthỏathuậnvàduytrìđượcdựánđó.Nóitómlạihọhẳnsẽđưarađượcnhữngquyếtđịnhtốthơnvàtìmthấyđượcnguồnlợithếcạnhtranhmới”.

DƯỚISỨCÉPCỦASỰTHAYĐỔI

BPAcủaJohnsonphảiđưaraquyếtđịnhhiệuquảnhằmđươngđầuvớinhữngthayđổivàcơhộimớixuấthiện.Thựcra,côngtyphảinghĩramộtphươngphápraquyếtđịnhmớiđểlàmgiatăngtínhhợpphápvàquyềnlựccủamìnhđồngthờitìmcáchđểcácquyếtđịnhđóđượcchấpnhận.Johnsonvàcácnhàlãnhđạokháckhámphárarằngnhữngđốithoạimởvàtranhluậntrongcôngtycũngnhưvớinhữngngườibênngoàilàchìakhóađểgiảiquyếtvấnđề.Cáccôngtyđiệnvàtàinguyênthiênnhiêncầncósựgiúpsứccủacácnhàmôitrườnghọc.Cáccôngtyphụcvụngườitiêudùngcũngđưakháchhàngvàokếhoạchmarketing,đồngthờimờicáckỹsưvàcácchuyêngiasảnxuấtthiếtkếvàpháttriểncácsảnphẩmmới.BPAđãsửdụnghìnhthứctranhluậntrongnộibộcôngtyđểpháttriểnchươngtrìnhđónggópýkiếncủacôngchúng,từđósửdụnghìnhthứctranhluậnvớinhữngngườicóquyềnlợiliênquanđểđưaracácquyếtđịnhcóchấtlượngvàđượcchấpthuận.

Nhữngvấnđềphứctạp,khókhănngàynayđòihỏiphảicósựcânnhắccủanhữngngườicóquanđiểmvàtầmnhìnkhácnhau.Cácsảnphẩmmớiphảicóýnghĩađốivớibộphậnsảnxuấtvàmarketing.

Page 149: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Việcđồngthờicắtgiảmchiphívàduytrìchấtlượngsảnphẩmkhôngnênphóthácmàphảiđượcthựchiệnbởimọingườiởmọicấpbậctrongcôngty.Đểcảithiệndịchvụkháchhàng,khôngchỉcónhânviêntiếpxúcvớikháchhàngmỉmcườinhiềuhơn,màcácnhàđiềuhành,cácchuyêngiađàotạo,cácchuyêngiacôngnghệmáytính,cácgiámsátviên,vànhânviêncũngphảicùngmanglạinhiềugiátrịhơnchokháchhàng.

Việc raquyếtđịnhhiệuquả, luônquan trọng,giờđây trởnênvôcùngcần thiếtđểcácdoanhnghiệppháttriểntrongmôitrườngkinhdoanhhỗnloạnvàthayđổinhanhchóngnày.Nếukhôngcókhảnănggiảiquyếtvấnđề,doanhnghiệpsẽbịkiểmsoátvàthaotúngbởicácđiềukiệnmới.Đểlàmăncólãivàđượccatụng,doanhnghiệpphảiđưaranhữngquyếtđịnhcứngrắnđểchuẩnbịchotươnglai.Mộtsốdoanhnghiệpđã“phátphì”vàtrởnênvôkỷluậtkhithốnglĩnhđượcthịtrườngvàđạtđượcbiênlợicao.Khithịtrườngthayđổi-nhưbảnchấtvốncócủanó-cácdoanhnghiệpnàykhôngkịpchuẩnbịđểthayđổithóiquencẩuthảcủamìnhvàđiềuchỉnhchophùhợpvớihoàncảnhmới.

Việccảmnhậnvàxácđịnhvấnđề,hìnhthànhvàđánhgiácácbiệnphápthaythế,đồngthờilựachọnvàthựchiệncácquyếtđịnhlànhữngbướcchínhđểgiảiquyếtvấnđề.Cácnhómvàcáctổchứccóthểdaođộngtrongbấtkỳbướcnào.Cácvấnđềkhôngđượcdựđoánđủsớmđểđưaraphảnứnghợplý;vấnđềđượcphánđoánsaisẽdẫnđếnápdụnggiảiphápsai,giảipháphợplýđầutiên-thườngtheocáchtruyềnthống-đượcchấpnhậnmàkhôngcânnhắccáckhảnăngkhác;rủirođượcgiảmthiểuvìmọingườinghiễmnhiênchấpthuận,nhữngngườiphụtráchthựchiệngiảiphápnàykhônggắnbógìvớinó.Tuynhiên,mọingườivẫncóthểtránhđượcviệcraquyếtđịnhtheođịnhkiến.

ViệcBPAđầutưđểhìnhthànhcácmốiquanhệtươnghỗvớinhữngngườicóquyềnlợiliênquancủacôngty,côngnhậnkhảnăngvàgiátrịcủahọvàpháttriểncáckỹnăngđểtruyềnđạtvàkiểmsoátcảmxúc,đãmanglạikếtquảkhiđươngđầuvớisựsụpđổcóthểxảyratrongngànhcôngnghiệpnhôm.Trongcácmốiquanhệhợptác,cởimở,mọingườiluônthôngbáochonhauvàhànhđộngnhưcácthiếtbịcảnhbáosớm.Họcảmthấytựdonghĩracácgiảiphápmớivàphávỡcáclềthóicũ.Họtrựctiếpđánhgiácácrủiro,tránhđưaraquyếtđịnhrụtrèhoặcquáphóngkhoáng.Đểnhậnratiềmnăngcủacácmốiquanhệnày,lãnhđạophảikhuyếnkhíchvàtiếnhànhthảoluậncácquanđiểmđốilậptrêntinhthầnxâydựng.

Việctranhluậncóýnghĩarấtquantrọngđốivớicáctổchứcvàcácnhómđểmổxẻcácvấnđềvà raquyếtđịnh.Khidoanhnghiệpcản trởcáccuộc thảo luậnmởvềcácquanđiểmvàýkiến tráingượcnhau,cáccánhânsẽcảmthấychánnảnvàdoanhnghiệpsẽchịuthiệthại.Khiviệctranhluậngiúpđưaracácýtưởngvàthôngtin,doanhnghiệpđósẽxácđịnhvànắmbắtđượccácvấnđềmộtcáchđầyđủ,đồngthờitổnghợpcácquanđiểmđểtạoranhữnggiảiphápmớicógiátrị.Mọingườicónhiềukhảnăngđểtổnghợpcácýkiếnvàquanđiểmkhácnhau,đồngthờicóthểsuynghĩvềcácvấnđềmộtcáchlinhhoạtvàphứctạphơn.Mặcdùmongmuốnnétránhtranhcãicóthểmạnhmẽ,nhưngviệctranhluậntrêntinhthầnxâydựngđãchứngtỏlàchìakhóamởrasứcmạnhcủaviệcraquyếtđịnhtrong

Page 150: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

tổchức.

LỰACHỌNCỦALÃNHĐẠO

Cácnhàquảnlýluônđượcnhắcnhởrằnghọnênkhuyếnkhíchsựthamgianhiềuhơn,dânchủhơn,đồngthờiítchuyênquyềnvàđơnphươnghơn.Hãykêugọisựthamgiacủanhânviênđểhọcảmnhậnđượckhảnănglàmchủcácquyếtđịnh.Điềunàyđãtrởthànhcươnglĩnhcủanhàquảnlýhiệnđại.Cácnhàlãnhđạomuốnnắmbắtđượctấtcảcácquanđiểmcủanhânviênđểxácđịnhvấnđềvàđưaragiảipháp.Tuynhiên,sựtậptrungquámứcvàoviệclựachọncáchthamgiađãlàmlumờđivấnđềquantrọngvềcáchthứckêugọinhânviênthamgiađểcùngvớilãnhđạođưaracácquyếtđịnhthànhcông.

Nhânviênthamgiacùngvớilãnhđạobấtkểlãnhđạocómuốnhaykhônghoặcbấtkểcáchtổchứcsựthamgiađó.Ngaycảởnhữngcôngtychuyênquyềnnhất,ngườiđứngđầukhiđưaracácquyếtđịnhquantrọngvẫncầncóthôngtintừngườikhácvàcầnsựtuânthủcủamọingườiđểthựcthicácquyếtđịnh.Lãnhđạocóthểquyếtđịnhnhưngnếungườikháckhôngtuântheo,quyếtđịnhđósẽchẳngcótácdụng.

Trongcáchệthốngdânchủvàcởimởnhất, lãnhđạovẫnđóngvai tròtrungtâmtrongviệcraquyếtđịnh.Lãnhđạophảihiểuvàgắnkếtvớicácquyếtđịnhquantrọngcũnggiốngnhưnhữngngườithựchiệnchúng.Ngườilãnhđạokhôngthểnóivớitổnggiámđốc,kháchhàngvàcôngchúngrằnghọkhôngủnghộmộtquyếtđịnhquantrọngchỉvì“độicủatôiđãđưaraquyếtđịnhđó”.Ngaycảkhikhôngphảilàsựlựachọncủamình,cácnhàlãnhđạocũngphảitinrằngquyếtđịnhđócóthểthựchiệnđượcvàcóthểbảovệnó.

Việcraquyếtđịnhvềnhữngvấnđềquantrọnglàviệcmàlãnhđạovànhânviêncóthểđạtđượckếtquảtốtnhấtkhihợptáccùngnhau.Cónhiềulựachọnliênquanđếnviệcainênlắngnghevàainênthamgiacuộchọp.Tuynhiên,cáchhọphảnứngkhithảoluậncácvấnđề,xácđịnhkhókhăn,nghĩracácphươngánkhácnhau,cũngnhưlựachọnvàthựchiệngiảipháp,thườngcótầmảnhhưởnglớnhơn.Nếukhôngcósựtraođổihiệuquảnày,ngaycảkếhoạchkỹlưỡngnhấtcũngcóthểdẫnđếnnhữnggiảipháptồitệvàgâythấtvọngchocảlãnhđạovànhânviên.

TIỀMNĂNGCỦAVIỆCRAQUYẾTĐỊNHTẬPTHỂ

Cáccuộchọpcủabanquảnlý,củacácphòngbanvàcácphiênhọpkhácsẽđượctổchứcđểhỗtrợcácnhàđiềuhànhvàcácnhàquảnlý.Thôngthường,cácnhàquảnlýthảoluậncácvấnđềphátsinhvớingườikhácvànhậnýkiếnphảnhồitrướckhihànhđộng.Nhữngvấnđềquantrọngnhấtsẽđượcthảo luận liên tục, trongđómọingườibày tỏýkiến,cungcấp thông tin,vàđưaracácđềxuất theonhiềucáchkhácnhau.

Nhưngsựtrôngcậyvàoviệcraquyếtđịnhtậpthểnàycóíchchăng?Việcđểnhiềungườicùngthảoluậncácvấnđềcóthểlàmchoquyếtđịnhđượcchấpnhậnhơnnhưngíthiệuquảhơn.Liệumọi

Page 151: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

ngườicógiatăngáccảmvềnhauhayvượtquađượcđiềuđó?Nhiềunghiêncứuchỉrarằngthảoluậnnhómvàtráchnhiệmnhómcótiềmnăngđángkểtrongviệcgiảiquyếtcácvấnđề.

Cáccuộchọpnhómmangđếnnhiềucơhộiđểnângcaokhảnăngphân tíchvà tạoracácgiảiphápsángtạo.Mọingườicóthểthửthách,sửachữasailầmvàthànhkiếncủanhaumộtcáchhợplý,cungcấphàngloạtthôngtinkhácnhaumàkhôngmộtcánhânnàocóthểcóđượchoặccóthểghinhớđầyđủ,đồngthờikếthợpcácýtưởngvàquanniệmvớicácgiảiphápmớichưađượcxemxéttrướcđây.

Cùngvớicácgiảiphápvềchấtlượng,cácnhómcóthểtạorasựgắnkếtđểtheođuổi.Nhữngngườitựnguyệngắnbóvớimộtquyếtđịnhsẽchốnglạinhữngâmmưuthuyếtphụchọhạthấpnỗlựccủabảnthânvàtuântheocácyêucầuđểđượctrợgiúp.Khikhuyếnkhíchvàthuyếtphụcngườikhácvềgiátrịtrongquyếtđịnhcủamình,họsẽcủngcốđượccamkếtcủabảnthân.

Cácnhàquảnlýkhôngphảilànhữngngườixửlýthôngtincóđầuócđơngiản.Họcóthểvượtrangoàikhuônkhổ,sửdụngcác tiêuchíkhácnhau,và tìmkiếmthêmthông tinxungđột.Cácnhómtổchứctốtđãtạoracácsảnphẩmmới,cácchiếnlượcmớivàcáchệthốngphânphốidịchvụmới.Cácnhómchínhlàcácphươngphápthựctiễnđểdoanhnghiệpứngphóvớinhữngthayđổinhanhchóng.

Tuynhiên,cũngcónhiềucáibẫyngăncảncácnhómnhậnratiềmnăngcủamình,đồngthờikhiếnhọbấtmãnvàlàmviệckhônghiệuquả.Cáccánhâncóthểngăncảnviệctraođổithôngtinvàviệctạoracácýtưởng,củngcốthànhkiếnlẫnnhau,đồngthờilàmgiảmđinănglượngvàsựgắnbó.Việckêugọimọingườigắnkết thànhmộtnhómkhônghẳnsẽmang lạicácquyếtđịnhhiệuquả.Đốivớicácnhómmổxẻvấnđềmộtcáchthấuđáovàđưaracácgiảipháp,họphảithànhthạocáckỹnăngvàquytrìnhtranhluậntrêntinhthầnxâydựng.

GIÁTRỊCỦAVIỆCTRANHLUẬN

Hànhđộngnétránhtranhluậnsẽdẫnđếnnhiềuthấtbạinghiêmtrọng.TổngthốngJohnF.KennedyvàcáccốvấncủaôngtađãbuộccácchuyêngiachínhsáchđốingoạiphảichegiấunghingạicủamìnhvềchínhsáchxâmchiếmCuba.SựxâmchiếmVịnhPigsvẫnlàvếtnhơtrongchínhsáchđốingoạicủaHoaKỳ.Vớibàihọckinhnghiệmtừvấnđềnày,KennedyđãnhấnmạnhđếnviệctranhluậnvềcuộckhủnghoảngtênlửatạiCuba,vàhànhđộngđóhiệnvẫnđểlạiấntượngtốtvềông.

ViệckiềmchếtranhluậnđãgópphầngâyrathảmhọaChallengervàođầunăm1986.Cáckỹsưvàcácnhàquảnlýrõràngđãkhôngthảoluậncácquanđiểmđốilậpcủahọvềvấnđềantoànkhiláitàuconthoitrongthờitiếtlạnhgiá.ViệcchiếctàunổtungsauvàigiâycấtcánhđãlấyđimạngsốngcủanhiềungườivàpháhủynỗlựcchinhphụckhônggiancủangườiMỹ.

Việckhôngthảoluậncácquanđiểmđốilậpcũnglàyếutốchínhgópphầntạoracácvụvachạmmáybaythươngmại.Thànhviêncủaphihànhđoànthườngcóthôngtingiúpngănngừacácvụvachạm,nhưnglạingạiđốimặtvớicơtrưởng.

Page 152: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Cácnhàđầutưvàcáccổđônglớnđãtranhluậnvớinhaurằngbangiámđốckhôngcóđượcsựđộclập,canđảmvàcácthôngtinđểthửtháchbanquảnlý,và,hậuquảtấtyếulàkhôngbảovệđượcquyềnlợicủacáccổđôngmộtcáchchínhđáng.HaroldS.Geneen,nguyêntổnggiámđốccủaITT,chorằngtrướcđây,bangiámđốcthườngxuyênkhôngbảovệđượccáccổđôngvàhiếmkhihànhđộngchođếnkhicôngtygầnnhưphásản.Hiệnnay,bangiámđốcđangdầntrởnênquyếtđoánhơn.

Cáigiácủaviệctranhluậnkhônghiệuquảkhôngchỉgiớihạntrongcáctaihọahaytrongphònghọp.Nhânviênthườngtránhthảoluậntrựctiếpvớisếpvềcácquanđiểmvàlolắngcủamình,đồngthờitiếptụclàmviệckhônghiệuquả.Cácnhàquảnlýthìcholànêngiảvờđồngý,chegiấuthôngtin,vàkhôngkiểmtranhữngquyếtđịnhkhôngphùhợp.Hoặclàhọquấynhiễu,đấutranhvàxâydựngcácliênminhđểvịtrícủahọđượcchấpthuậnnhằmcảithiệnhìnhảnhcủabảnthân.Aimạnhmẽ,xảoquyệtvàkiêntrìhơnsẽthắng,nhưngquyếtđịnhcủahọcóthểsai.

Sựđadạngvềconngười,quanđiểmvàcácý tưởng là lợi thếquan trọngđốivớimộtdoanhnghiệp.Tuynhiên,khôngchỉđơngiảntranhluậnrộngrãilàcóthểgiúpíchchoviệcraquyếtđịnh.Việctranhluậntrêntinhthầnxâydựngvàcácđộnglựccùngcácbướcthựchiệncủanóđãđượcxácđịnh.Chínhcáchtranhluậncótínhxâydựngnàymanglạilợithếchodoanhnghiệp.(XemMinhhọa10.1)

MINHHỌA10.1.Độnglựctranhluậnmangtínhxâydựng

NHỮNGĐỘNGLỰCTRANHLUẬNMANGTÍNHXÂYDỰNG

Việcpháttriểncácmốiquanhệhợptácđặtnềnmóngchoviệcthảoluậncácquanđiểmđốilậptrêntinhthầnxâydựng.Nhưngcáclãnhđạovànhânviênphảicókỹnăngđểvậndụngquanđiểmcủamìnhnhằmtìmhiểukỹcácvấnđềvàđưaracácgiảipháphiệuquả.Đốivớicáccuộctranhluậnhợptác,mangtínhxâydựng,mọingườitranhcãivềlậptrườngcủamình,đặtcâuhỏivàtìmhiểuvềcácquanđiểmđốilập,kếthợpcácýkiếntráingược,vàđạtđượcthỏathuậnxứngđángvớisựcamkếtchung.

Page 153: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Khẳngđịnhvàgiảithíchlậptrườngcủabạn

Khibắtđầuphảnđốimộtvấnđềnàođó,nhữngngườiraquyếtđịnhcầnphảikhẳngđịnhvàgiảithích lập trườngvàýkiếncủamình.Họxácđịnh lập trườngcủamình,đồng thờidùngcácsựkiện,thôngtinvàgiảthuyếtnângcaogiátrịcholuậnđiểmcủamìnhvàđưaramộtcấutrúchợplýkếtnốicáccơsởlậpluậnnàyđểđiđếnkếtluậncuốicùng.Họchiasẻthôngtinmới,trìnhbàyýkiếnvàlậpluậncủamình.Khitrìnhbàychitiết,họsẽhiểuđượcquanđiểmcủamìnhđầyđủhơn.Thôngthường,mọingườihaytựđềcaoquanđiểmcủamình,xemquanđiểmcủahìnhlàưuviệt,vàmuốnchứngminhýkiếncủamìnhlà“đúng”vàrằnglậptrườngcủamìnhnênđượcngườikhácchấpnhận.

Khi tranh luận bắt đầu, những người khác áp đặt và giải thích các quan điểm của họ.Nhữngngườiđềxuấtcóthểcảmthấychánnảnvàbảovệquanđiểmcủamình,đồngthờipháttriểncáctranhluậncủamìnhmộtcáchhoànchỉnhvàmạnhmẽhơn.Họlặplạithôngtincũvàbổsungthôngtinmới,trìnhbàythêmnhiềuýkiếnvàcủngcốlậptrườngcủamình.

Đặtcâuhỏivàhiểucácquanđiểmđốilập

Trongsựbấtđồngcủacácýkiếnvàquanđiểmtráingượcnhau,mọingườicóxuhướngtìmkiếmvàbácbỏcáctranhluậncủangườikhác.Họphêbìnhvàchỉracácđiểmyếuvàđiểmmạnhcóthểcótrongcáctranhluậnđó.Họbácbỏcácphảnbiệnvàbổsungchitiết,nhưngđồngthờitrởnênnghingờvềsựsángsuốtvàđúngđắntrongquanđiểmcủamình.Cácýkiếnvàtínhhợplýcủangườikháckhiếnhọtựngẫmliệuquanđiểmbanđầucủahọcóíchvàcóđúngđắnnhưhọtưởnghaykhông.Họtránhcảmgiácchorằngvìđólàmộtkhókhănnêncầnphảicósựtuânthủ.

Mọingườitrởnênnghingờvềtínhhợplệcủacácluậnđiểmbanđầucủamình.Vớimâuthuẫnthuộcnhậnthứcnày,họchủđộngtìmkiếmthôngtinmới.Họđọcnhiềutàiliệuliênquan,thuthậpthôngtinmớivàtìmkiếmthôngtintừngườikhác.Họđặtcâuhỏivớinhữngngườichủtrìđểlàmrõcáclậptrườngvàdiễngiảilạicáctranhluậncủamìnhđểcóthểhiểuthấuđáohơnquanđiểmđốilậpđó.

Dohiếukỳ,họxemxétvàđánhgiácáctranhluận,lậpluận,vàsựkiệnhỗtrợchocácquanđiểmthaythế.Họcóthểchấpnhậnquanđiểmcủađốithủ,dựđoáncáchthứccácđốithủsẽnghĩvềcácvấnđềtươnglai,vàxácđịnhcáchlậpluậnmàhọthíchsửdụng.

Hợpnhấtvàtạoracácgiảipháplựachọn

Việcdiễngiảivàtìmkiếmkhiếnmọingườicởimởvàhiểubiếtvềvấnđề.Họtiếpcậnvấnđềtheonhiềuquanđiểmkhácnhauvàkhôngcứngnhắcgiữriênglậptrườngcủamình.Khiraquyếtđịnh,ngườitathườngdùnglốilậpluậnquynạpvớicácthôngtinsẵncóđể“nhảyvọt”đếnkếtluận.Kếtluậnnàyphảiđượcgiữlạiđểthămdòvìcónhữngthôngtinvàýkiếnmớicóthểdùngđểxemxétvàcảithiệncáckếtluận.

Đốivớicáctranhluậncótínhxâydựng,ngườiraquyếtđịnhsẽtổnghợpcácýkiếnvàsựkiện

Page 154: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

khácnhauthànhcácquanđiểmmới.Họcảmnhậnđượccácmôhìnhvàcáchthứcmớiđểhợpnhấtcácýtưởng.Họhợpnhấtthôngtinvàlậpluậncủangườikhácthànhcủamìnhvàhìnhthànhnêncáctháiđộvàđánhgiámới.Họpháttriểnlậptrườngphùhợpvớicácquanđiểmkhácnhauvàápdụnglốitưduychínchắnhơn.

ĐồngývàDodự

Cácđộng lực này đã được chứngminhgiúp tạo ra các thỏa thuậnvà giải pháp cải tiến, chấtlượngcao.Sựphatrộnvàxungđộtcủacácthảoluậnsẽhìnhthànhcácquanđiểmmớimàtrướckiachưađượcxemxét.Cácquanđiểmnàysẽkếthợpvớitranhluậnvàchínhkiếncủanhiềungườimộtcáchcóchọnlọc.

Việctranhluậnkhuyếnkhíchmọingườisửdụngcácphươngpháplậpluậnđầyđủvàhiểurõhơnvềvấnđề.Việcgiatăngsốlượngvàchấtlượngcácýtưởngvàcácmứcđộkhuyếnkhíchcaohơnđãhỗtrợchosựsángtạo.

Tranhluậnlàyếutốcầnthiếtchosựthamgiathànhcông,trongđómọingười“sởhữu”vàcảmthấygắnbóvớicácquyếtđịnh.Mọingườihàilòngvàcảmthấyhọđãđượclợitừviệcthảoluận.Họtậnhưởngsựsungsướng,cảmthấyphấnkhíchbởinhữngtháchthứccủaxungđột,vàpháttriểntháiđộtíchcựcđốivới trảinghiệmđó.Họgắnkếtvớicácthỏathuậnvàlậptrườngmớibởihọhiểuđượcmứcđộliênquancủamìnhvớicácquyềnlợivàquanđiểmcủabảnthân,vàtạisaolậptrườngđượcsửdụnglạiưuviệthơnsovớilậptrườngbanđầucủahọ.

Sựtranhluậnmangtínhhợptáccũngnuôidưỡngtìnhbạnthânthiếtđểcủngcốcamkếtvớilậptrườngcủanhóm.Mọingười thểhiệnđầyđủquanđiểmcủamình, lắngngheýkiếncủanhau,vàtậnhưởngkhôngkhíphảnbácsôinổi.Họcảmthấyhài lònghơnvềbảnthânvàvềcácthànhviênkháctrongnhóm.

Phầnthưởngcóđượctừxungđộthợptáctronggiảiquyếtvấnđềthựcsựrấtđadạng.Nómanglạinhiềuthứhơnlàchỉchứngminhaiđúnghaylậptrườngcủangườinàonổi trộihơn.Nhữngcuộctranhluậncótínhchấtxâydựngsẽkíchthíchtrínão,hìnhthànhnêncácgiảipháphữuhiệuvàcủngcốcácmốiquanhệcôngsở.

SỬDỤNGCÁCNHÓMBIỆNHỘ/BÊNHVỰC

Cácnhàquảnlýthườngkhuyếnkhíchtranhluậnbằngcáchyêucầutấtcảmọingườitựdophátbiểucảmnghĩ.Việcxâydựngcácnhómbiệnhộvàgiaochohọnhữngvịtríkhácnhaulàmộtphươngphápthấuđáo,rõràngđểpháttriểnhìnhthứctranhluậnmangtínhhợptácvàxâydựngnhằmphântíchvấnđềvàđánhgiácácgiảiphápthaythế.

CácbướcchínhđượcmôtảtrongMinhhọa10.2.gồm:

-Giaiđoạn1:Cầnxácđịnhđượcvấnđềđủquantrọngđểđảmbảothờigianvàcácnguồnlực

Page 155: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

cầnthiếtđểkhámphámộtcáchthấuđáo.Cácdoanhnghiệpđãsửdụngcácnhómbiệnhộđểquyếtđịnhliệu cónênmua lạimột công ty khác, hoặcxâymớimột nhàmáyhoặc sửa chữanhàmáyhiện tại.Khôngnênxemxétkỹcácvấnđềđơngiản,khôngquantrọngmàhãydànhthờigian,sựchúývàocácvấnđềcóýnghĩahơn.Việcchútrọngvàocácvấnđềkhôngquantrọngcóthểgâymấttinhthầnvàchánnản.Sửdụngcácquytrìnhđơngiảncủanhómbiệnhộđểbắtđầumổxẻnhữngvấnđềlớnhoặcgiảiquyếtnhữngvấnđềítquantrọnghơn.

-Giaiđoạn2:Cácnhómbiệnhộđượchìnhthànhvàmỗinhómđượcgiaomộtgiảiphápthaythếchính.Cácnhómcóđượcthờigianvànguồnlựcđểtìmracácdữliệu,thôngtin,dẫnchứngvàcáclýdohỗtrợchogiảiphápthaythếcủamình.Họlênkếhoạchvềcáchtrìnhbàytranhluậncủamìnhđểmọingườicóthểnhậnthứcđúngvềcácưuđiểmtronglậptrườngcủahọ.Mụctiêucủahọkhôngphảichiếnthắngtrongcuộctranhluậnbằngcáchlàmchomọingườichấpnhậnlậptrườngcủamình,màhọvẫnmuốntrìnhbàycácýkiến tranh luậncủamìnhmộtcáchmạnhmẽvà thấuđáođể lập trườngđóđượcxemxétnghiêmtúc.

-Giaiđoạn3:Cácnhómtrìnhbàycác tranhluậnvàquanđiểmcủamìnhmộtcáchđầyđủvàthuyếtphục.Trongcáccuộctranhluậntựdo,họpháttriểnýkiếntranhluậncủariêngmình,biệnhộcholậptrườngcủamình,bảovệnótrướcsựbácbỏvàcáctranhluậnđốilập.Họghichúvàtháchthứccácsựkiệnvàlậpluậnkhôngphùhợp.

-Giaiđoạn4:Cácnhómlắngnghevàtrìnhbàylậptrườngcủanhaumộtcáchcởimở.Họdiễngiảilạilậptrườngvàcáctranhluậncủanhauđểthểhiệnrằnghọcóchúývàhiểurõ.Xuyênsuốtcuộctranhluận,họluônghinhớmụcđíchcủamìnhlàgiúpnhómpháttriểnmộtlậptrườngmạnhmẽnhất.

-Giaiđoạn5:Cácnhómcùngnhauphấnđấuđểtạoramộtquyếtđịnhhợpnhất.Cácnhómphụbỏquavịtríđượcgiaocủamình,vàsửdụngtấtcảcáccơsởlậpluậnvàcáctranhluậnđãđượcxácđịnh,đạtđếnthỏathuậnchungvềquytrìnhhànhđộnghiệuquảnhất.Họthayđổitưtưởngvìtínhhợplývàvìcácdẫnchứng,chứkhôngphảivìngườikhácmạnhhơnhaytranhluậntotiếnghơn.Quyếtđịnhđóphảnảnhđượcsựđánhgiáchunghiệuquảnhấtcủahọ.

-Giaiđoạn6:Toànthểnhómtiếpcậnvớibanquảnlývànhữngngườikhácđểđềxuấtvàthựchiệnquyếtđịnhcủamình.Việcraquyếtđịnhtrongmộtdoanhnghiệpliênquanđếnnhiềuthứhơnlàchỉcầncócâutrảlờiđúng.Cácquyếtđịnhkhôngphảilàtrògiảiôchữ;chúnglàmộtphầncủaquátrìnhlàmviệcvàquảnlý.Giảiphápđóphảiđượcchấpthuậnvàứngdụng,tầmảnhhưởngcủanóphảiđượcđánhgiávànhữngvấnđềmớiphảiđượcxácđịnh.

-Giaiđoạn7:Nhómphảnánhcáchsửdụngxungđộtcủamìnhđểđưaraquyếtđịnh.Mặcdùcácnhómbiệnhộcóthểnhiệttình,hàohứng,vàđánggiá,nhưnghọkhôngdễchịuchútnào.Rấtdễquaytrởlạitrạngtháiđặctrưnglàcốgắngthốngtrịvà“chiếnthắng”bằngcáchkhiếncholậptrườngcủamộtngườiđượcchấpthuận.Cácthànhviêntrongnhómcóthểdễdàngtinrằnghọthamgiavàocuộctranh

Page 156: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

luậnđểchứngtỏrằngmìnhđúngvàngườikhácsai.Họphảitựnhắcnhởmìnhmìnhrằngvấnđềkhôngphảilúcđầuaiđúngmàlàcuốicùngcảnhómđềuđúng.

Quytrìnhcủacácnhómbiệnhộnênđượcsửdụngmộtcáchhiệuquảvàlinhhoạtđểphùhợpvớivấnđềvàhoàncảnh.Quyếtđịnhđầutưpháttriểnmộtdòngsảnphẩmmớicóthểđángđượcnghiêncứusâuvàthảoluậnliêntụchàngtuầntrướckhimọingườicảmthấyđãđượcthôngtinđầyđủvàtựtinvềmộtquyếtđịnh.Nhưngcácnhómbiệnhộcóthểđượcápdụngkhoảng20phútđầucủacuộchọpđểgiúpmọingườisuynghĩvềnhữngvấnđềquantrọnghaygiảiquyếtmộtvấnđềnhỏ.Vídụ,thayvìchỉhỏimọingườitrongcuộchọpthườngkỳvềviệccôngtycónênhưởngứngtheochiếndịchgiảmgiácủacôngtyđốithủ,banquảnlýsẽápdụnghìnhthứcnhómbiệnhộđểthảoluậnvàđưaraýkiếnđểtìmracáchgiảiquyếtchocảtậpthể.

MINHHỌA10.2.Cácnhómbiệnhộ Phảnánh

Ứngdụng

Page 157: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

7

Hợpnhất

Page 158: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

6

Diễngiải

Page 159: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

5

Trìnhbày

Page 160: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

4

Phảnđối

Page 161: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

3

Chọnlựa

Page 162: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

2

1

CÁCQUYTRÌNHTRANHLUẬNMANGTÍNHXÂYDỰNG

Trongbốicảnhhợptác,cácnhàquảnlývànhânviêncầnphảihướngđếnviệcthảoluậncởimởvềcácýkiếnđốilậpbêncạnhcácnhómbiệnhộ,họcóthểchuyểnsangcácphươngphápkhácđểpháttriểnnhữngcuộctranhluậnmangtínhxâydựngnày.

Nhấnmạnhbốicảnhhợptác

-Camkếtmộtnhiệmvụchung:Nhữngngườiraquyếtđịnhmuốncómộtquyếtđịnhhiệuquảnângcaođượctầmnhìnchungcủanhómvàdoanhnghiệp.Việctranhluậncóthểgiúphọtạoragiảiphápgiúpđẩymạnhcácquyềnlợichungmộtcáchhiệuquảnhất.

-Chiasẻphầnthưởng:Nhữngngườiraquyếtđịnhnhậnrarằnghọsẽđượctưởngthưởngtheomứcđộthànhcôngcủanhóm.Phầnthưởngvềtàichính,cácđánhgiá,vàuytínsẽđượctraochothànhcôngcủanhóm,chứkhôngphảichomộtcôngviệcđộclậpnào,choviệcchứngtỏmìnhgiỏihơnngườikhác,hoặcchứngminhrằngaiđóđúng.Khiphầnthưởngthànhcôngđượcchiasẻ,việcchiasẻtráchnhiệmtrongthấtbạisẽđượcchấpthuận.

-Chuyểntảinhữngkỳvọnghợptác:Nhữngngườiraquyếtđịnhthểhiệnđượcrằnghọcamkếttìmramộtgiảiphápgiúpmanglạilợiíchchotấtcảmọingười.Nhữngnỗlựctheođuổimụctiêucánhânbằngcôngsứccủangườikháccầnphảiđượcngănchặn.

-Thểhiệnsựchúýđếnbảnthân:Nhữngngườiraquyếtđịnh tinrằnghọđượccôngnhậnvàđượctôntrọngnhưnhữngcánhânriênglẻngaycảkhingườikhácphêpháncácýkiếncủahọ.Họtôntrọnglắngnghequanđiểmcủangườikhác,vàphêbìnhcácýkiếnnàythayvìtấncôngvàonguồnđộnglựchaytínhcáchcủamộtcánhânnàođó.Nêntránhxúcphạmhaysửdụngcácẩnýtháchthứctínhchínhtrực,tríthôngninhvàđộngcơcủangườikhác.Việctraođổicácmốiquantâmvàsựtánthànhluôndiễnrasonghànhvớisựphảnđốiquanđiểmhiệnthờicủangườikhác.

Khẳngđịnhvàgiảithíchlậptrườngcủabạn

-Phát triểncácquy tắcvề tínhcởimở:Mọingườicầnđượckhuyếnkhíchbộc lộcácquanđiểm,nghingờ,bấtổn,vàlinhcảmcủamình.Khôngnêngạtbỏcácýkiếnbởivìlầnđầuchúngcóvẻlạthường,khôngthựctếhoặckhôngpháttriển.Việckhẳngđịnhquyềnphảnbácvàtựdophátbiểusẽlàmgiảmđilosợbịtrảthùvìđãnóira.

-Địnhhìnhcácquanđiểmđốilập:Cùngvớicácnhómbiệnhộ,mộtngườicóthểđượcphâncônglàmngườiphảnđốikịchliệt-đảmnhậnvaitròđánhgiáquantrọngbằngcáchtấncôngnhữnggì

Page 163: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

cóvẻlàgiảiphápcủanhóm.Cácnhàquảnlýcóthểchủđộngtìmcáchkhuyếnkhíchcácquanđiểmkhácnhauvàtrấnanmọingườirằnghọkhôngnênkhăngkhănggiữvữnglậptrườnghiệntạicủamình.Việcđòihỏiđưaraquyếtđịnhtheosựnhấttríchungsẽkhuyếnkhíchmọingườithamgiađầyđủvàkhuyếnkhíchnhữngngườicònengạinóirasuynghĩcủamình.Việcbỏphiếutheođasốcóthểbịbiếnchấtthànhcácnỗlựcđạtđượcđasốphiếuvàbuộcngườikhácphảituântheoquyếtđịnhđó.

-Hợpnhấtcácthànhviênkhôngđồngnhất.Nhữngngườikhácnhauvềnềntảng,chuyênmôn,quanđiểm,cáchnhìnvàvịtrítrongtổchứcthườngcóxuhướngbấtđồngquanđiểm.Nhữngngườicósuynghĩđộclậpvànhữngngườibênngoàiphòngbanvàtổchứcsẽgiúpchotranhluậntrởnênphùhợphơn.Vídụ,PacificGas&Electricchorằngkhôngchỉcócácnhàmôitrườngcảntrởmộtsốdựáncủahọtrongthậpniên70,màchínhhọđãhọchỏiđượctừnhữngngườinày.Hiệntại,côngtyđangtìmcácđốithoạivớicảbêntronglẫnbênngoàicôngty.

Đặtcâuhỏivàhiểuquanđiểmđốilập

-Đặtcâuhỏi:Trongmâuthuẫnmangtínhhợptác,mọingườimuốntrựctiếpngheýkiếntranhluậnvàlậpluậncủanhau.Họkhámphácácquanđiểmđốilậpvàcốgắnghiểuđượctínhhợplývàcơsởlậpluậnhỗtrợchochúng.Họtránhảotưởngvềsựhiểubiết.

-Tiếnhànhnghiêncứu:Ngườiraquyếtđịnhtìmđọccácbàibáovàdữliệumàbênchốngđốiđang sửdụngđểbảovệchoquanđiểmcủamình.Họđi thămcáchiện trườngvàphỏngvấnnhữngngườiđangtintưởngvàápdụngcácquanđiểmđốilậpđó.

-Ảnhhưởngvàchịuảnhhưởng:Ngườiraquyếtđịnhcốgắnggâyảnhhưởnglẫnnhaunhưngtránhchơitrội.Việctranhluậnđòihỏimọingườiphảithuyếtphục,thôngbáovàkhiếnchocuộcthảoluậntrởnênhấpdẫnvàthuhútsựthamgiacủamọingười.Mọingườicóniềmtinvàsẵnsàngtranhluậnmạnhmẽcáclậptrườngcủamìnhđểthuyếtphụcngườikhác,nhưngtránhtháiđộđànápvàépbuộc.Họnênnói,“Tôimuốnbạnxemxétđiềunàymộtcáchnghiêmtúc”và“Bạncóthểnhậnthấyđiềunàyrấtthuyếtphục”chứkhôngphảilà“Bạnphảichấpnhậnđiểmnày”và“Bạnkhôngcònlựachọnnàokhácngoàiđồngý”.Đólàquátrìnhchovànhận,khôngphảilàsựthốnglĩnhhaybịđộng.

-Thểhiệnsựhiểubiết:Ngườiraquyếtđịnhliêntụcđặtmìnhvàohoàncảnhcủangườikhácđểhiểuđượccáctranhluậntráingược.Họthểhiệnsựhiểubiếtcủamìnhbằngcáchdiễngiảithậtchínhxáccácýkiếntráingượcvàtheođó,thểhiệnsựcôngnhậnvàquantâmđếnngườikháctrongkhitranhluận.

Kếthợpvàtạoracácchọnlựa

-Đấutranhchocácgiảiphápmangtínhhợptác,“cùngthắng”:Ngườiraquyếtđịnhnóirằng,“Tấtcảchúngtađềucùngthamgiavàoviệcnày”và“Hãyxemxétmộtgiảiphápcólợichotấtcảmọingười”,chứkhôngphải là“Tôiđúng,anhsai”.Người raquyếtđịnh tránh tìmkiếmngười thắng,kẻthua,thayvàođó,tậptrungvàomộtgiảipháphiệuquảchokhókhănchung.

Page 164: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

-Kếthợpcácýtưởng:Thayvìgiảđịnhrằngchỉcóhaigiảiphápvàrằngchúngđốingượcnhau,nhữngngườicóxungđộthợptácsẽtìmcáchhợpnhấtcáclậptrường,ýkiếnvàcơsởlậpluậncủatấtcảcácbênđểtạoramộtchuỗicácquyếtđịnhkhảthi.

-Sửdụngnhữngluậnchứnghợplý:Mọingườilậpluậnlogic,lắngnghemộtcáchcởimởvàthayđổiquanđiểmcủamìnhkhithấyquanđiểmcủangườikháccósứcthuyếtphục.Họkhôngcònsuynghĩgiảnđơnnhư“đúnghoặcsai”mànhậnthứcrằngphảiliêntụchợpnhấtcácdẫnchứngvàýkiếnmớikhicóđượchiểubiếtsâuhơnvànhữngkếtluậnhợplýhơn.

Đồngývàdodự

-Lựachọnmộtgiảiphápchấtlượngcao:Quyếtđịnhđóphảicủngcốtầmnhìnchungvàlợiíchchungcủacảnhómvàcủadoanhnghiệp,chứkhôngphảivìnólàquyếtđịnhcóquyềnlựcnhất.

-Ứngdụnggiảipháp:Giảiphápkhảthinhấtsẽchẳngcótácdụngnếumọingườikhôngcósựchuẩnbịvàkhôngthểứngdụngnó.

Phảnảnhvàhọchỏi

-Đánhgiáviệc thựchiệnvàcáchiệuquảcủagiảipháp:Nhữnggiảipháp thànhcôngđượcthựchiệnđúngnhưdựđịnhvàđạtđượckếtquảđúngvớimongđợi.

-Hãychuẩnbịlàmmớithôngquanhiềutranhluậnhơn:Mộtgiảiphápcóvẻhiệuquảtrongtuầnnàynhưnglạikémhiệuquảtrongtuầnkếtiếp;mộtgiảiphápđượccholàdễứngdụnghóarachẳngdễchútnào.Mộtchukỳxungđộthợptáccóthểhợpnhấtcácthôngtinvàquanđiểmmới.

-Thảoluậntiếntrình:Ngườiraquyếtđịnhcungcấpthôngtinphảnhồichonhauvàxácđịnhcácđiểmmạnhcũngnhưnhữngđiểmcầncảithiệnđểgiảiquyếtcácvấnđềtươnglaimộtcáchhiệuquảvàthựctếhơn.

-Cùngnhauchúcmừng:Việcsửdụngmâuthuẫnđểraquyếtđịnhlàmộttháchthứcnhưngphầnthưởngcủanóthậtđánggiá.Mọingườinhậnrakhảnăngvànỗlựccủamình,chấtlượngcủagiảipháp,vàniềmtinvàocácmốiquanhệcủamình.Họcùngnhauănmừngthànhcông.

Cáckháiniệmtruyềnthốngchorằnglãnhđạođứngngoàicuộctranhluậnvàđưaracácquyếtđịnhcứngrắnđangngàycàngtrởnênsailệch.Cácnhàlãnhđạokhôngđứngtáchrời,màphảithamgiavàoquátrìnhchovànhậncủaviệcraquyếtđịnhtậpthể.Thayvìravẻlàngườiđứngđầu,họđịnhhìnhviệcthamgiađểmọingườitrongvàngoàidoanhnghiệpbộclộquanđiểmcủamìnhmộtcáchcởimở,đồngthờicùngtìmhiểuvấnđềvàđưaracácgiảiphápphùhợpvớicácquanđiểmkhácnhau.Lãnhđạokhôngtìmcáchđểchứngtỏrằnghọđúng,màphảitạoramôitrườngvàsựtraođổicầnthiếtđểdoanhnghiệpvàcácnhómphấnđấuchogiảipháptốtnhấtcóthể.

Để trở thànhngười cókhảnănggiảiquyếtkhókhănmột cáchhiệuquảdưới áp lực thayđổi,JohnsoncủaBPAcùngvớicácnhàlãnhđạokhácvànhânviênphảiloạibỏnhữngquanniệmlỗithời

Page 165: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

rằngcácýkiếnxungđộtnênđượcchegiấu.Họphảitinrằnghọcóthểtậndụngđượccácquanđiểmđadạngcủamình.Chương11sẽchỉrarằngnhìnchungxungđộtcóthểlàđộnglựchếtsứctíchcựctrongcácdoanhnghiệp,nhưngđểđượcnhưvậycácnhàlãnhđạophảigiúpquảnlýxungđột.

CreatedbyAMWord2CHM

Page 166: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

TÂMLÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠOàPhầnIV.TẬNDỤNGCÁCVẤNĐỀVÀCÁCRÀOCẢN

Yếutốsợhãilàvấnđềlớnnhấtkhichúngtamớibắtđầuquátrìnhbiếnđổichấtlượng.TôichorằngkhôngcócôngtynàoởMỹlạikhônggặpphảivấnđềnày.Trừkhicôngtyđóđangthamgiavàoquátrìnhbiếnđổichấtlượng,nếukhông,tôichorằng,yếutốsợhãicủahọlàcựckỳlớn.Đólàcáchmàtấtcảchúngtađềuđượcđàotạođểđiềuhànhmộtcôngty.Tháiđộthườnggặplà“Hoặclàbạnlàmtheocáchcủatôihoặclàkhông”.

JOHNWALLACE,TỔNGGIÁMĐỐC,CÔNGTYWALLACE

GiảithưởngChấtlượngQuốcgiaMalcolmBaldridge,năm1990

Điểmnhấnmạnhởnhữngchươngtrướcvềgiátrịcủaquyềnlựcvàsựtôntrọnglẫnnhau,cácmốiquanhệhợptác,sựcởimở,vàkhảnăngthảoluậncácquanđiểmđốilậpmangtínhxâydựngcóvẻđángaoước,nhưnglạiquáxarờithựctếtạinhiềudoanhnghiệp.Làmcáchnàocóthểthamgiatranhluậntrêntinhthầnxâydựngtrongcácdoanhnghiệpkhimọingườiđềuhiếuchiếnvàkhôngsẵnsàngthathứ?Nhómsảnxuấtchorằngnhómcôngnghệlànhữngngườikiêucăngvàcóđầuóchẹphòi;cònnhómcôngnghệthôngtinthìchorằngnhómsảnxuấtđầycạnhtranhvàhiếuchiến.Nhânviênthấysếpquárụtrè,sếpthìthấynhânviênquáthụđộng.

Nhữngđịnhkiếnnàyxuấtpháttừviệckiểmsoátmâuthuẫnkhônghiệuquả.Nhữngngườiởbộphậnsảnxuấtkếtluậnrằngnhómcôngnghệthôngtintỏrakiêucăngvìnhómnàyhaygạtđivấnđềcủanhómsảnxuấtvàtìmcáchápđặtcácgiảiphápcôngnghệcủachínhmình.Nhữngngườitrongnhómcôngnghệthôngtinchorằngcácnhânviênsảnxuấtlàíchkỷvìhaygàolênyêucầucủamìnhvàkhiếnchocácnhânviênkháctrởnênngớngẩn.Nhânviênthấysếprụtrèvìôngtakhôngđưaracâutrảlờithẳngthắnchovấnđềcủahọ.Sếpthấynhânviênthụđộngvì,khihọkhôngphànnàn,họlạikhôngtuântheonhữngchỉdẫncủaôngta.

Cáchgiúpgiảmthiểutháiđộtiêucựcvàsựhiếuchiếnnàylàmọingườiphảikiểmsoátxungđộtcủamìnhmộtcáchcởimởvàcốgắngtìmragiảipháptíchhợpgiúpchotấtcảtrởnênhiệnquảhơn.Cácnhânviênthuộchệthốngthôngtinnếubiếtlắngnghevàkếthợpýkiếncủabộphậnsảnxuấtvàoquátrìnhthiếtkếcáchệthốngmáytínhsẽkhôngbịcholàngạomạn.Cácnhânviênbộphậnsảnxuấtnếunói ranhữngphiềnmuộncủamìnhmộtcách trực tiếp,khôngphànnàn sẽkhôngbịxem làhiếuchiến.Nhânviênvàsếpthảoluậncácmâuthuẫnmộtcáchthẳngthắnvàtrêntinhthầnxâydựngsẽbắtđầuxemnhaunhưnhữngngườicởimởvàcónănglực.Thôngquaviệckiểmsoátmâuthuẫn,mọingườicóthểpháttriểnvàduytrìcácmốiquanhệhợptác,nơihọkếthợpcácquanđiểmkhácnhauđểgiảiquyếtvấnđề.

Chương11.QUẢNLÝMÂUTHUẪN

Page 167: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

NHUCẦUQUẢNLÝXUNGĐỘT

Lãnhđạovànhânviêncómộtlựachọn:Hoặclàkiểmsoátxungđộthoặclàđểxungđộtkiểmsoáthọ.Hoặclàhọđảmtráchxungđộthoặclàxungđộtsẽđảmtráchhọ.Quánhiềutổchứcvàcácnhómchỉlonétránhxungđộtđếnmứchọcảmthấychánnảnvàlúngtúng,đủlấylạiđủnănglượngvàcanđảmđểgiảiquyếtnhữngxungđộtchenngangcáccôngviệckhẩncấp.Họkhôngchỉchánnản,màcònbiquanvềviệctìmracáccáchhợplýđểgiảiquyếtnhữngphiềnmuộncủamình.Họphảilàmviệcđểchegiấucảmxúcvàkếtluậnrằngcácthànhviêntrongnhómquáthiểncậnhoặcquávôtâmđểthảoluậnnhữngvấnđềđanggâychiarẽhọ.

Lãnhđạođượckhuyênrằnghọphảiđươngđầuvớithựctếđểthànhcông.Họkhôngđủsứcđểgiảvờrằngthịtrườngđangthuhẹpdần,nhữngkháchhàngkhônghàilòng,vàlựclượnglaođộngbấtbìnhsẽbiếnmất.Cácxungđộtchínhlàphươngtiệnđểđốiđầuvớithựctại.Thôngquaxungđột,doanhnghiệpsẽduytrìđượcmốiquanhệvớikháchhàng,vàduytrìmốiquanhệcủalãnhđạovớinhânviên.Xungđộtsẽgiúpxácđịnhđượccácvấnđề,tạođộnglựcđểkhámpháchúng,vàlàphươngtiệnđểtìmđếngiảipháp.Chínhnhờthôngquaxungđộtmàmọingườimớicóthểđạtđượcthỏathuận,thốngnhấtvàcôngbằng.Xungđộtkhôngphảilàmộtphầncủavấnđềmàlàmộtphầncủagiảipháp.

Tuynhiên,việcnétránhxungđộtvẫncósứchấpdẫnrất lớn.Khônglẽxungđộtđósẽtựgiảiquyết?Tạisaophảichấpnhậnrủirođểtỏramìnhlàngườihayphànnànvàtìnhcảmquámức?Nhữnglờilẽđãnóikhônglấylạiđượccóthểsẽkhiếnchomốiquanhệvốndĩmongmanhtrởnêntrầmtrọngkhôngcứuvãnnổi.Không lẽcácbên thamgiaxungđộtsẽnản lòngdướiáp lực?Có lẽhọsẽphảncông.

Tuynhiên,việc tìmcáchné tránhxungđột thường làmchoxungđột leo thang,khiếnchomọingườiyếuđuối.Saukhihìnhthànhtháiđộbấtmãnvàáplực,nhữngtừngữtứcgiậnđượctuônravàcuộcchiến“tôiđúng,anhsai”sẽbắtđầu.Khiphươngpháp“thắng-thua”nàylàmtăngthêmgánhnặngvànghingờ,mọingườimộtlầnnữalạichuyểnsangnétránh.Việcnétránhvàgiatăngxungđộtkhôngphảilàhaicáchtiếpcậntráingượcnhưcácphươngphápgiảiquyếtmâuthuẫntheokiểuthaythế,hỗtrợ.

Khôngphảikhitinrằngngườikhácđangkiêucăng,hiếuchiến,edèhaythụđộngthìmọingườimớiphảikiểmsoátxungđột.Cácmốiquanhệkhôngphảiởtrạngtháitĩnh,màhoặcítnhiềuđượchợpnhất,hoặcítnhiềutrởnênđángtincậy.KurtLewinphântíchtrạngtháihiệntạicủamộtmốiquanhệgiốngnhưviệccânbằngcácnguồnlựcthúcđẩytheocácchiềuhướngtráingượcnhau.Việcchiasẻthànhcôngcủamộtnhiệmvụđãhoàntất,cómộtbuổitốicùngnhau,sửdụngcácquanđiểmtráingượcnhauđểgiảiquyếtvấnđềsẽgiúptạođượcsựthốngnhấtnhiềuhơn.Tuynhiên,luôncósứcmạnhẩnsaucácmốiquanhệ.Nhữngmốinghingờvềviệcngườikháccóthựcsựquantâm,thắcmắcvềviệcvìsaongườiđógầnđâykhônggọiđiện,mộtsựcoithườngkhôngcóchủý,khônghoànthànhmộtdựán,sẽ

Page 168: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

khiếnmọingườitrởnênxacách.Việcquảnlýxungđộtgiúpmọingườiđươngđầuvớicáclựclượngpháhoạivàtạorasứcmạnhcótínhxâydựng.

Nhữnggiảđịnhchorằngsựhòahợpcóthểchiếmưuthếvàrằngxungđộtcóthểnétránhđượcđềukhôngcótínhthựctế.Việcquảnlýxungđộtđượcxâydựngdựatrênthựctếrằngbấtmãnvàtranhluậnlàkhôngthểtránhđượcvàcóthểxuấthiệnởkhắpnơi.Ngườitanhậnrarằngsẽcóhiểulầm,nghingờ,bấtkínhvàthậmchícảtháiđộngạomạn.Nhưngquảnlýxungđộtlàviệclàmlýtưởngvìnómanglạihyvọngđượcsửdụngcáckhókhănđểthayđổivàcảithiện,đểchúngtacảmthấythoảimáivàtựtinrằngcóthểcùngnhauđươngđầuvớinhữngkhókhăntrongtươnglai.

CÓTHÁIĐỘTÍCHCỰCVỚIXUNGĐỘT

Việcquảnlýxungđộtgiúpnhấnmạnhcáchthứcmàvaitròlãnhđạođươngthờiđãvượtrakhỏicáckỳvọngvốncóđốivớicácnhàlãnhđạo.Ngườitanghĩrằngcácnhàlãnhđạothựcthivaitròquyếtđịnhcủahọbằngcáchgiảmthiểuxungđộtvànhanhchóngloạibỏnó.Nhiệmvụcủahọlàpháttriểnmộtbộphậnphát triểnhàihòavàhiệuquả;họphảican thiệpvàomọixungđộtvà tìmragiảiphápnhanhchónggiúpbộphậnđókhôiphụctínhhiệuquả.Hiệnnay,cácnhàlãnhđạophảitraoquyềnchonhânviênđểhọtrởthànhmộtnhómhiệplựcvàkhuyếnkhíchcácquanđiểmtráingượcnhauđểđưaracácquyếtđịnh.Họphảisửdụngcácthấtbại,phànnànvàxungđộtkhácđểgiảiquyếtvấnđềvàcảitiến.Việcquảnlýxungđộtlàmộtphươngpháplãnhđạovừacứngrắnvừamềmmỏng.

Việchướngđếncáchtiếpcậncởimởvàtíchcựchơnđốivớixungđộtđòihỏiphảithửtháchnhiềugiảđịnhtruyềnthốngvàpháttriểncácgiátrị,biệnphápvàkỹnăngmới.Thayvìđóngvaitròlàngườiphánquyết,lãnhđạophảilàngườitrunggianhòagiảigiúpnhânviênthảoluậncácvấnđềvànhữngđiềubuồncháncủahọmộtcáchthoảimáivàcùngnhautìmragiảipháp.Thayvìlẩntránhvàtungtinđồnvềnhữngngườicóvaitròchínhđểtranhthủđượcsựủnghộcủalãnhđạo,cácnhânviênphảiđốixửvớinhaumộtcáchchânthành,cởimở,cânnhắccảmgiácvàquanđiểmcủanhau,vàxemxétcáchcầnthayđổi.

Mặcdùviệctrởthànhmộttổchứccótháiđộtíchcựchơnđốivớixungđộtlàđiềukhókhăn,nhưngcũngkhôngthểquayvềvớihệthốngkiểmsoáttheolệnh.Việcbánhàngtheokiểuthuyếtphục(tellandsell)khôngtạođượcniềmtinvàđộnglựccầnthiếtđểcóthểvượtquacáctháchthứchiệntại.Nhânviênkhólòngchấpnhậncáchgiảiquyếtxungđột theokiểuchuyênquyền,độcđoán.Họmuốncùngthamgia,muốncótiếngnói,muốnđượclắngnghevàđượctôntrọng.Họmuốncảmthấyđượcquantâmtrướckhiquantâmđếncôngty.Xungđộtsẽcàngtăngkhicácchuyêngiađượcyêucầuhợptácvớicácnhómđặcbiệtvàcácnhómpháttriểnsảnphẩmmới,vàkhilựclượnglaođộngcàngtrởnênđôngđúcvàđadạng.Khôngcógiảiphápthaythếnàothựctiễnngoàiviệcphảihọchỏiđểquảnlýcácxungđộtmộtcáchhiệuquảhơn.

Việcphát triểncácmốiquanhệhỗtrợ,giaotiếpđầyđủ,kiểmsoátcảmxúcvàgiảiquyếtcác

Page 169: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

quanđiểmtráingượcđểtạoragiảipháp,tấtcảđềugópphầnquảnlýxungđộttrêntinhthầnxâydựng.Việcquảnlýmộtxungđộtcũnggiốngnhưlàmmộtbàikiểmtravà,nếuxửlýtốt,nósẽcủngcốcácmốiquanhệvàtáikhẳngđịnhkhảnăng.Nhưngviệcquảnlýxungđộtcóthểlàbướckhởiđầu.Mộtxungđộtđượcquảnlýkémsẽgâyranghingờvàthấtbạitronggiaotiếp;nónhấnmạnhnhucầuđốivớicácmốiquanhệhợptácmạnhmẽtrongcôngviệc;nótạorađộnglựcthayđổi;vàcóthểlàbướcđầutiêntrongcuộchànhtrìnhxâydựngkhảnăngquảnlýxungđột.

LÝTHUYẾTXUNGĐỘTHỢPTÁC

Mộtlýthuyếtxungđộtcóích,hợplýsẽrấtquantrọngđểphỏngđoánđượctháiđộvàcáchtiếpcậnhiệnđại,đồngthờihiểuđượccáchcảithiệnviệcquảnlýxungđột.Thậtkhôngmay,mọingườicónhiềulýthuyếtkhácnhau,vàthườngsailệchvềxungđột.

Cáclợiíchcủaxungđộthợptác

-Xácđịnhvấnđề:Việcthảoluậncácvấnđềlolắngsẽgiúpxácđịnhđượccácmốiquanhệcạnhtranh,chấtlượngyếukém,chiphívượttrội,bấtcôngvànhiềuràocảnkhácđốivớitínhhiệuquả.

-Cảithiệncácgiảipháp:Việctranhluậncácquanđiểmtráingượcsẽgiúphiểurõhơncácvấnđề,tìmkiếmthôngtinvàsựthấuhiểu,thốngnhấtcácýkiếnđểtạoragiảiphápphùhợpvớicácquanđiểmkhácnhaucủamọingười.

-Thúcđẩynăngsuất:Xungđộtđượckiểmsoátsẽlàmgiảmthờigiantiêutốnvàoviệcnghiềnngẫmvàlàmđilàmlạicáccôngviệc,đồngthờigiúpsửdụngcóhiệuquảhơncácnguồnlực.

-Thúcđẩysựsángtạo:Mọingườigiữvữngquanđiểmvàhiểuđượchàmýcủamìnhthôngquathảoluậnvàlắngnghe.Họtrởnênsángtạohơnkhikhámphácácgiảiphápthaythếvàhợpnhấtcácquanđiểmkhácnhau.

-Quảnlýviệcthayđổivàcảitiến:Xungđộttạođộnglựcđểtháchthứcvàthayđổicácquytrình,côngviệc,vàcấutrúclỗithờicủachúngta.

-Giảmcáclolắngthườngngày:Nhânviêngiảitỏacăngthẳngvàáplựcthôngquacáccuộcthảoluậnvàgiảiquyếtvấnđề.Họcảmthấytựtinrằngđãcùngnhauđốimặtvớikhókhănvàcácmốiquanhệcủahọtrởnênmạnhmẽvàcởimở.

-Giatăngnhậnthức:Mọingườibiếtđượcđiềugìkhiếnhọvàngườikhácthấybựcmìnhvàtứcgiận,vàđiềugìlàquantrọngđốivớihọ.Khibiếtđượcđiềumàngườikhácsẵnsàngchiếnđấuđểbáovệ,mọingườisẽduytrìmốiquanhệvớinhau.

-Hỗtrợchosựpháttriểncánhân:Cácnhàquảnlývànhânviênbiếtđượcmứcđộảnhhưởng

Page 170: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

màphongcáchcủahọtạorađốivớingườikhácvànhữngkhảnăngmàhọcầncóđểpháttriển.

-Củngcốsựtựnhậnthức:Việcthểhiệnsựchánnảnvàcáccảmxúcquantrọngsẽgiúpmọingườinhậnthứcvàđềcaogiátrịcủachínhmình.Việcngườikháclắngnghevàhồiđápcáccảmxúcsẽxâydựngđượctínhtựtôn.

-Thúcđẩysựtrưởngthànhvềmặttâmlý:Mọingườitiếpnhậnquanđiểmcủangườikhácvàítxemmìnhlàtrungtâmhơn.Họthấytựtinvàmạnhmẽ,cóthểgiảiquyếtkhókhănbằngcáchđốiđầutrựctiếpvớichúng.

-Tạo sự phấn khích và thú vị trong hoạt động tương tác: Nhân viên thích sự động viên,khuyếnkhíchvàthamgiavàoxungđột,vàđócóthểlàsựthayđổithúvịthoátkhỏinhịpsốngđơngiản.Nókhuyếnkhíchmọingườithamgiakhámphávàđánhgiáđúngcácmốiquanhệphứctạpcủamình.

Địnhnghĩaxungđột

Cólẽýtưởnggâycảntrởnhấtđếnsựhiểubiếtchínhlàviệcchorằngxungđộtxuấthiệnvìmọingườicómốiquantâmtráingượcnhau.Rõràng,xungđộtcónghĩalàmọingườiđanghànhđộngchốnglạinhau,mongmuốncủangườinàylạikhôngtươngthíchvớimongmuốncủangườikhác;mụctiêucủahọlàcạnhtranhnhau,nhữnggìngườinàyđạtđượcthìngườikhácphảitrảgiá.Điềutốtnhấtcóthểđạtđượclàmộtsựthỏahiệp,nơimộtngườiphảitừbỏmộtđiềugìđóđểnhậnđượcmộtđiềukhác.

Mộtđịnhnghĩahữuíchhơnnhiềulàxungđộtbaogồmcáchànhvikhôngtươngthích,mộtngườican thiệp,gâycản trở,hoặcbằngcáchnàođókhiếnchohànhđộngcủangườikhác íthiệuquảhơn.Tranhluậnlàmộtdạngxungđộtđặcbiệt,nơimàviệcđềxuấtcácgiảiphápchọnlựakhácnhausẽcảntrởviệcđạtđượcmộtquyếtđịnh.Nếuxéttrongphạmvicáchoạtđộngkhôngtươngthíchthayvìcácmụctiêu,việcđịnhnghĩaxungđộtcóvẻnhưnhỏbévàhànlâm,nhưngnólạicóýnghĩathựctiễnrấtlớn.

Nhữngngườicócácmốiquantâmmangtínhhợptácvàtươngthíchnhaucũngcóthểxungđộtvớinhaukhitranhluậnđểtìmracáchtốtnhấthoànthànhcácnhiệmvụchung,phânchiaquyềnlợivàgánhnặngcủanỗlựcchung,vàxácđịnhcáchhọsẽđốixửvớinhau.Cácthànhviêntrongnhómđặcbiệtđềumuốntăngkhảnăngsinhlợicủadoanhnghiệp,nhưngmộtsốngườilạimuốntiếpthịsảnphẩmngaylúcnày,cònmộtsốkhácthìmuốncảitiếnnó.Họcóthểtứcgiậnchorằngngườikháckhônglắngngheýkiếncủahọmộtcáchcẩnthận.Trongcácdoanhnghiệp,phầnlớnxungđộtxảyrakhimọingườicócácmốiquantâmmangtínhhợptác.Mọingườicóthểđạtđượcmụctiêucủamìnhkhingườikháccũngđạtđượcmụctiêucủahọ;họphảicùngnhauthànhcông.

Việcchorằngxungđộtdựatrêncácmốiquantâmtráingượcnhausẽdẫnđếnviệcđánhgiáxungđộtnhưmộtcuộcchiếnđểphânđịnhxemýchívàquyềnlợicủaaisẽthốnglĩnh.Chúngtaphảiđấu

Page 171: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

tranhđểchiếnthắng,hayítnhấtlàkhôngbịthua.Việcchorằngphầnlớncácmụctiêuđềumangtínhhợptácsẽdẫnđếnviệcxemxungđộtnhưmộtvấnđềchungcầnđượcgiảiquyếtvìlợiíchchung,khiđómọingườisẽcàngcókhảnăngchorằngxungđộtđómangtínhxâydựngvàrằngmọingườisẽcảithiệnkhảnănggiảiquyếtxungđộtcủamình.

Sựcầnthiếtcủaviệcquảnlýxungđộtđểđạtđượcchấtlượngtoàndiện

“Nếubanquảnlýmuốngiúpchúngtôirakhỏivũnglầynày,hãylắngnghechúngtôi,pháttriểnmộtkếhoạchhànhđộngcụthể,giảiquyếtvấnđề,phâncôngcôngviệc,cóđượcnhữngthiếtbịcầnthiếtchocôngviệc,khiđóchúngtôisẽnỗlựcđểxứngđángvớiđiềuđó.Ngượclại,nếunhậnthấycósựtrìhoãn,tháiđộhạcốnhưthườngxảyratrướcđâychúngtôisẽcòntồitệhơnrấtnhiềusovớibâygiờ.Banquảnlýsẽbịmangtiếnglàkhôngđượctintưởng,đạođứcchắcchắngiảmsút,vàmộtvàingườitrongsốchúngtôichắcchắnsẽcảmthấymìnhthậtngungốc.

Chúngtôihyvọng-không,chúngtôiđòihỏibanquảnlýphảitrungthực.Banquảnlýphảilắngnghenhữngđiềuchúngtôicầnnói,dùchochúngcóvẻtrầntụchaylốlăngđếnmứcnàotạithờiđiểmđó.Suychocùng,nhữngđiềuđóphảiđủquan trọngmớikhiếnchúng tôiưu tiênnhắcđến,vàbanquảnlýnênchânthànhgiúpchúngtôigiảiquyếtnhữngvấnđềvàxungđộtchắcchắnphátsinh”.

JoeCampau_thợmáy,nóivềnỗlựcthúcđẩyvấnđềquảnlýchấtlượngtoàndiệntrongcôngty.

Cácphươngpháphợptácvàcạnhtranh

Lýthuyếtxungđộthợptácvừanhẹnhàngvừamạnhmẽ.Nómangđếnmộthìnhthứcquanhệmàcácđốitáccạnhtranhmuốnthiếtlậpcũngnhưnhữnghànhđộnghỗtrợchocácmốiquanhệđó.Khitinrằngmụctiêucủamìnhlàhỗtrợnhau(“Chúngtôicùngthamgiavàovấnđềnày”,“Chúngtôicùngbơihoặccùngchìm”),màngườicamkếtthúcđẩynhauvàgiúpnhaulàmviệchiệuquảhơn,(“chúngtôitintưởngvàdựavàonhau”).Khiđó,họsẵnsàngxemxétýkiếncủanhauđểkếthợpchúngthànhmộtgiảiphápcácbêncùngcólợi.Họsửdụngxungđộtđểlàmtốtcôngviệcvàcủngcốmốiquanhệcủamình.

Các nghiên cứu cho thấy xung độtmang tính hợp tác sẽ nâng cao giá trị củamọi người, tăngcườngmốiquanhệcủahọ,đạtđượcthỏathuậnvàhoànthànhcôngviệc.Xungđộtmangtínhhợptáclàmộtcáchthựctếđểhợpnhấtcácnhucầucủaconngườivàcácyêucầucủacôngviệc.(XemMinhhọa11.1.)

MINHHỌA11.1.Lýthuyếtmâuthuẫnmangtínhhợptác

Page 172: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Ngượclại,cácmụctiêumangtínhcạnhtranhtạoranghingờrằngmọingườisẽđềcaolợiíchcủariêngmìnhbằngcôngsứccủangườikhácvàcảntrởlẫnnhau.Sựnghingờcủahọsẽcảntrởviệctraođổithôngtinvàcácnguồnlực,đồngthờixuyêntạcnộidunggiaotiếp;mọingườithườngcốtránhthảoluậntrựctiếpvàtrongtrườnghợpbắtbuộcthảoluận,tìmcáchchiếnthắngđểápđặtýkiếncủamìnhvàtránhbịthua.Sựnétránhnàyxenlẫnvớixungđộtleothangsẽảnhhưởngđếnnăngsuất,giatăngáplực,vàsuygiảmđạođức.(XemMinhhọa11.2.)

MINHHỌA11.2.Lýthuyếtmâuthuẫncạnhtranh

Cácmụctiêucạnhtranhkhiếnchoviệcquảnlýxungđộttrởnênrấtkhókhănvàcóthểdẫnđếncáccuộcchiếngâysuyyếuvớicácmụctiêucạnhtranh,mọingườinghingờrằnglợiíchcánhânsẽdẫnđếnsựbấtmãnlẫnnhau.Họngờvựckhingườikhácquantâmđếnsuynghĩvàphiềnmuộncủamình,họsợbịđùacợt.Mặcdùthườngtránhnémâuthuẫn,đặcbiệtlàvớicấptrênvànhữngngườicóquyềnhànhcóthể“thắng”vàápđặtcácướcmuốncủahọ,nhưngtronglònghọvẫncảmthấythấtvọngvềnhữngvấnđềđó.Nếuquyếtđịnhđươngđầuvớinhữngngườichủtrì,họthườngcưxửmộtcáchcứng

Page 173: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

rắn,ápđảo,khiếnmâuthuẫncàngtăngthêm.Chodùhọchọncáchnétránhhayđươngđầuvớixungđột,cácđốithủ-mặcdùcóthểchorằnghọđãchiếnthắngtrongngắnhạn-cuốicùngthườngcảmthấymìnhđãthuavàchỉhyvọngngườikháccònthuanhiềuhơnmình.

LỰACHỌN

Thànhcôngtrongviệcquảnlýxungđộtđòihỏiphảiđưaracáclựachọnthôngminh.Mộtvàixungđộtnhỏnênđượcbỏqua.Cầnphảirấtnhạycảmtrongviệcnhượngbộvàđiềutiếtnhữngvấnđềkhôngquantrọngđốivớimộtngườinhưnglạicóýnghĩađốivớingườikhác.Nêntránhcácxungđộtkhácbởiconngườikhôngcóthờigian,cáckỹnănghaycácmốiquanhệđểđạtđượcđàmphánhiệuquả.

Việchiểuđượcxungđộthợptácsẽgiúpđưarađượclựachọnthôngminh.Cómộtphươngphápkhảthiđốivớicácxungđộtquantrọngcóthểgiúpcảithiệntínhhiệuquảvàcácmốiquanhệ.Sựhiểubiếtvềxungđộthợptáckhiếnchogiảiphápthaythếvềđàmphánthắng-thua,mangtínhcạnhtranhtrởnênrõrànghơn.Khôngphảitấtcảcáccuộcđàmphánxungđộtđềugiốngnhau:đàmphánthắng-thuacónhữngđộngcơvàhậuquảkhácbiệtsovớicácđàmphánmangtínhhợptác.Cácnghiêncứukhẳngđịnh-điềumàcácquảnlýlãoluyệnnhấtđềubiết-rằngphươngpháphợptáccóíchhơnnhiềubởitrongdoanhnghiệpvàtronggiớikinhdoanh,“gieonhânnàogặtquảnấy”.

Nếugiảiquyếtxungđộtmàlạitạoramộtngườithuacuộccónghĩalàbạnkhôngchỉcókẻthù,màchínhthỏathuậnđạtđượcđócũngcókẻthù,bởivìkẻthuacuộckiacóthểsẽchuẩnbịkỹcàngđểlậtđổchiếnthắngcủabạnvàthỏathuậnđó.JeanSartređãviết,“Mộtkhibiếtđượcnộidungchitiếtcủa chiến thắng, bạn sẽ khóphânbiệt nóvới thất bại”.Không cónghiên cứunàođưa ra đượcdẫnchứngchothấyhoạtđộngcạnhtranhdiễnrahiệuquả.Thànhcôngtrongđàmphánđểgiảiquyếtxungđộtxuấtpháttừviệchiểuđượcmongmuốncủangườikhác,mongmuốncủabạn,vàchỉchongườikháccáchđạtđượcnhữnggìhọthậtsựmuốntrongkhibạnđạtđượcnhữngđiềubạnmuốn.

CÁCGIAIĐOẠNQUẢNLÝXUNGĐỘTHỢPTÁC

Việcđàmphánxungđộtmộtcáchhiệuquảđòihỏiphảicótínhbềnbỉ,kỹnăng,vàsựkhéoléocũngnhưkiếnthứcvềxungđộthợptác.Cácgiaiđoạnnàycũngtươngtựnhưởphầntranhluậnmangtínhxâydựng.

Khẳngđịnhvàgiảithíchquanđiểmcủabạn

Hoạtđộngđàmphánbắtđầukhicóítnhấtmộtngườitrựctiếpnóirằngcómộtxungđộtanhtamuốnthảoluậnvàgiảiquyếtvìlợiíchchung.Nhữngngườicùngthamgiavàoxungđộtđóngồilạivớinhauđểnhậndạngxungđộtđó.Mỗibênmôtảhànhđộngcủanhauvànêulýdovìsaoanhtalạikếtluậnrằnghànhvicủangườikhácgâycảntrởvàlàmphiềnđếnmình.Thayvìkếttộivàđánhgiá,họcùngchiasẻcácnhậnthứcvàcảmgiáccủanhau.Họnhậnrarằnghọkhôngphảilàngườiđọcđượcsuynghĩcủangườikhác,màcầncócácthôngtintrựctiếpvềcảmgiácvàniềmtincủanhau.Thayvìxem

Page 174: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

xungđộtđólàcuộcchiếnthắng-thua,họxácđịnhnólàvấnđềchungcầngiảiquyết.Chẳngaithuakhicùnggiảiquyếtmộtvấnđềchung.

Điềuquantrọnglàphảitậptrungvàocácnhucầu,cảmgiácvàcácmụctiêu,chứkhôngchỉmôtảlậptrườngcủamộtaiđóNhữngngườiđàmphántrêntinhthầnhợptácsẽtrìnhbàylýdovìsaohọđềxuấtgiảiphápcủamìnhvàlợiíchcủanótrongviệcđạtđượccácnhucầuvàcủngcốcácmốiquanhệ.Họkhôngchorằngbởivìcáclậptrườngvàđềxuấtkhôngtươngthíchnêncácmụctiêuvàlợiíchcơbảncũngkhôngtươngthích.Họtìmkiếmcácgiảiphápgiúpcủngcốnhucầucủacảhaiđểcùngnhaucamkếtgiảiquyếtxungđộtđó.Họnhậnrarằnghọsẽđạtđượcnhiềuthứhơnnếugiảiquyếtbằngđàmphánthayvìtiếptụcxungđộtđó.

Đặtcâuhỏivàhiểuđượcquanđiểmtráingược

Khinhữngngườichủtrìbổsungcholậptrườngcủamình,họlắngngheđểbiếtthêmvềnhucầu,cácmốiquantâmvàcảmgiáccủangườikhác.Họtranhluậnđểchứngtỏcáchthứcmàđềxuấtcủahọcóthểđápứngnhucầucủacảhai.Họphêbìnhnhữnggiảipháptráingượcvàchỉranhữngđiểmchưaphùhợp.Họđặtcâuhỏi“Tạisao?”và“Tạisaokhông?”đểhiểuđượcbảnchấtẩnsaucácquanđiểmvàđềxuấtcủamình.Họnhậnrarằngmộtlợithếcủaxungđộtlàđươngđầuvớiquanđiểmcánhân,độcđáocủacácđồngnghiệpvàbạnbèhọ,vàxácđịnhcácđiểmgiốngvàkhácnhaucủachúng.Đểđạtđượcthỏathuậncólợichocácbên,nhữngngườiđàmphánphảiduytrìsựđánhgiáchínhxácvềquanđiểmcủachínhhọvàcủangườikhác.

Sựthấuhiểunàygặpphảinhiềuràocảnquantrọng.Chúngtacóthểđánhgiásaiđộngcơcủangườikhácvà cườngđộ cảmxúcmàanh ta thểhiện trướcxungđột đó.Chúng ta có thểphóngđạinhữngđiểmkhácbiệtvàhạthấpnhữngđiểmgiốngnhaucủachúngta.Hơnnữa,nhữngngườiđangcómâuthuẫnthườngcảmthấyngườikháckhônghiểulờimìnhvàhọphảilặplạicácýkiếntranhluậncủahọởcấpđộmạnhhơnvàlớnhơn.Họtrởnênkhôngkhoannhượnghoặctừbỏbởivìngườikháckhônglắngnghehaytôntrọnghọvàdođókhôngthểđạtđượcthỏathuậnphùhợpvớihọ.

Kỹnănggiao tiếpcủaviệcđặtmìnhvàohoàncảnhcủangườikhácbằngcách trìnhbàychínhkiếnvàlậpluậncủangườikhácsẽgópphầnđángkểvàoquátrìnhquảnlýxungđộttrêntinhthầnhợptác.Ngườikhácsẽnhậnrarằngbạnđangcốgắnghiểuanhtavàsẽcungcấpchobạnýkiếnphảnhồivàthôngtinbổsungđểbạncóthểtiếpnhậnquanđiểmđótốthơn.Ngườikháccũngcósựchuẩnbịhơnđểngừngtranhluận,lắngnghevàxemxétcácquanđiểmcủabạn.Khiđó,haibênđàmphánsẽởvàovịtrítốthơnđểpháttriểncácgiảipháphiệuquả.

Hòahợpvàtạoracácchọnlựa-Khôngcóhìnhthức“đánhđổi”

Thôngquathảoluậnmở,cácbênđàmphánsẽđạtđượcsựhiểubiếtchungvềxungđộtđóđểcùngnhauđưaracácgiảipháplựachọncóthểthúcđẩycácmụctiêuchung.Nhưngviệctạoracácgiảiphápsẽgặpphảinhữngràocảnrấtlớn.

Page 175: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Cólẽcáchthườnggặpnhấtlàcốđịnhtheođềxuấtnguyênthủycủabạnnhưthểđólàgiảiphápduynhấtcóthểthỏamãncácyêucầucủamình.Khicảhaingườihayhainhómđềukhăngkhăngtrungthànhvớiquanđiểmvà/hoặcsuynghĩcủamìnhvấnđềphátsinhởđâythườngđượcđịnhnghĩa là“cáchcủaanhhaycáchcủatôi”.

Tươngtự,cómộtxuhướngsửdụngsựđánhđổi,nghĩalànếumộtngườicàngnhậnđượcnhiềuthìngườikiacàngnhậnítđi,điềunàythườngđượcđikèmbởimộttầmnhìnngắnhạn.Tuynhiên,giảiphápđánhđổi thựcsựhiếmkhixảy ra,đặcbiệtvề lâudài.Banquản trịvàngười laođộngcócácquyềnlợicạnhtranhnhauvềvấnđềgiảiquyếtchếđộlươngbổng,nhưngcảhaisẽcólợitừmộtmốiquanhệmạnhmẽhơn,màtrongđóhọhợplựcđểcắtgiảmchiphí,cảitiếnchấtlượng,giảiquyếttranhchấp,vàtăngcườnganninhchocôngty.Cảbanquảnlýlẫnngườilaođộngđềumuốnmứclươngcôngbằngđểgiatăngsựgắnkếtcủamọingườivớicôngty.Nóichung,mộtngườiđạtđượcnhiều,nhữngngườikháccũngđạtđượcnhiều.

Sựđánhgiávộivãcũngcảntrởviệchìnhthànhcácgiảiphápthaythế.Mộtsốngườiluônsẵnsàngtấncôngngayvàonhữngmặthạnchếcủaýtưởngmớinàomàngườikhácdodựkhôngđộngnãovàkhôngdámđềxuấtvìsợbịbácbỏ.

Đểtạoracácgiảiphápthaythếvàvượtquanhữngtrởngạinày,cácbênđàmphánphảiđộngnãovàđưaracàngnhiềulựachọncàngtốt.Càngnhiềuýtưởngthìkhảnănglựachọnđượcmộtýtưởngtốtsẽcàngcao.Sauđó,họđánhgiácácýtưởngtheomứcđộcólợichocácbên.

Cácbênđàmpháncóthểgộpcácýtưởnglạivớinhauvàđềxuấtnhữngthỏathuậntrọngói.Họđạtđượcthỏathuậnđốivớinhiềuvấnđềcùnglúcđểtấtcảmọingườicóthểnhậnrarằngcóítnhấtmộtvàiýtưởngmàhọquantâmđangđượcbảovệvàpháttriển.Tươngtự,cácbênđàmpháncóthểđạtđượcthỏathuậnvềnhữngvấnđềkhácnhau,màtrongđógiảiphápchomộtvấnđềcóliênquanđếngiảiphápchovấnđềkhác.

Hướngdẫnquảnlýxungđột

Nuôidưỡngbốicảnhhợptác

-Pháttriểntháiđộthựctếchorằngviệchợptácvớinhauđòihỏiphảicósựquảnlýxungđột.

-Tậptrungvàoviệccộngtáccùngnhauđểgiảiquyếtxungđột.

-Tìmracácgiảiphápcảhaibêncùngthắng.

-Tínhtoánthiệthạicủaviệcduytrìxungđộtvàlợiíchcủaviệcgiảiquyếtnó.

Khẳngđịnhvàgiảithíchlậptrườngcủabạn

-Sắpxếpthờigianvàđịađiểmđểthảoluậnvềxungđột.

Page 176: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

-Xácđịnhcácýtưởngvàcảmgiácđằngsaucácquanđiểm,lậptrường.

-Cứngrắnđốivớivấnđề,mềmmỏngvớiconngười.

Đặtcâuhỏivàhiểuvềquanđiểmtráingược

-Đặtcâuhỏi.

-Đặtmìnhvàotrườnghợpcủangườikhác.

-Thểhiệnsựtôntrọngvàthừanhậnkhibạnphảnđốiquanđiểmđốilậpđó.

-Tôn trọngquy tắcvàngcủaxungđột trongviệc sửdụngphươngphápmàbạnmuốnngườikhácsửdụng.

Hợpnhấtvàtạoracáclựachọn

-Cùngnhauxácđịnhvấnđề.

-Mạnhmẽtrongviệcthúcđẩynhucầucủanhau,nhưnglinhhoạttrongcáchlàm.

-Độngnãođểđưaracáclựachọn.

Đồngývàdodự

-Đồngývớimộtlựachọn.

-Táikhẳngđịnhthỏathuận.

Phảnảnhvàhọchỏi

-Phảnhồivàhỗtrợlẫnnhau.

-Ănmừng.

Nhữngcáibẫycầntránh

-Xemxungđộtlàmộtvấnđềcầnphảiđổlỗichoaiđó.

-Chorằngmỗixungđộtlàmộttrậnchiếnphảichiếnthắng.

-Chỉtậptrungvàonhữnggìbạncần.

-Thểhiệnýnghĩalà“chúngtôichốnglạihọ”.

-Tựnhậntráchnhiệmmộtmìnhđểgiảiquyếtxungđộtđó.

-Chorằngngườikhácphảicótráchnhiệmgiảiquyếtxungđộtđó.

-Lớntiếnglặplạicáctranhluận.

-Gâybấtngờvàlấnát.

-Rađònđauđốivớingườiđứngđầuvàsauđóbỏchạyđểtránhbịphảnđòn.

-Quởtráchmọisựlơlà.

Page 177: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

-Giảvờlắngnghe.

-Sửdụngtranhluậncủangườikhácđủđểcủngcốcholậptrườngcủamình.

-Chorằng“cáchcủaanhhaycáchcủatôi”.

-Sửdụngcáchsuynghĩđánhđổi“hoặckhông/hoặc”.

-Dọnđườngthànhcông.

-Khaokhátchiếnthắng.

Đồngývàdodự

Nhữngthỏathuậnhiệuquảsẽđápứngđượclợiíchquantrọngvàchínhđángcủahaibên.Trongphạmvicóthể,thỏathuậnđócònthỏamãnnhucầucủacácbênvàhòagiảinhữnglợiíchđốilập.Cácbênđàmphánphảicókhảnăngvàcamkếtápdụngcáchgiảiquyếtđó.Chodùgiảiphápđócódễchịuđếnmứcnào,nócũngsẽkhônggiảiquyếtđượcxungđộtnếucácbênkhôngtuânthủ.Thỏathuậnđóphảibềnvữngvàgiúpchocácbênđàmphángạtbỏxungđột lạiphíasau,hoàn thànhcôngviệcvàchuẩnbịđểhợptácvềsau.Việcxúctiếnthànhcôngthôngquacácbướcưutiênnàylàđiềurấtquantrọngđểđạtđượccácthỏathuậnnày.

Đúngra,xungđộtnênđượcgiảiquyếtdựatrênnềntảngcủatiêuchuẩnkháchquan.Cácđềxuấtđượcđánhgiádựatrêntiêuchuẩncôngbằng,hiệuquả,giátrịcộngđồngvàgiátrịkhoahọc.Chúngcóthểquyếtđịnhviệcsửdụngtiêuchuẩncôngbằng,trongđóphầnthưởngđượcphânchiadựatrênnỗlựcđónggópcủatừngngười.Sauđó,chúngđánhgiácáclựachọnvàraquyếtđịnhdựatrênnguyêntắccôngbằng.Khikhôngcóthỏathuậnnàovềnguyêntắccóthểthựchiệnđược,mọingườicóthểđồngývớicácphươngphápkhácnhưthayphiên,rútthămhoặcđểngườikhácquyếtđịnh.

Thỏa thuậnđóphảikhẳngđịnhđượcrằngxungđộtsẽkết thúc,phảimô tảđượccáchmàmọingườicầncưxửkhácbiệttrongtươnglai,quyđịnhcáchìnhthứcđượcápdụngnếumọingườikhôngtuântheothỏathuận,vàxácđịnhsốlầnthảoluậngiảiphápđóđểxemliệucóthểtiếnhànhcácbướctiếptheonhằmcảithiệnmốiquanhệđó.Họsẵnsàngmởrộngcáccuộcđàmphánnếugiảipháphiệntạiđượcchứngminhlàkhônghiệuquả.Họghinhớmộtđiềurằngcácđàmphánchỉđạtđượcthànhcông,ởmứcđộtốiđacóthể,khicảhaibênđềuđạtđượcnhữnggìhọthựcsựmuốn.

Phảnảnhvàhọchỏi

Nhữngngườichủtrìsẽphảnhồilạicáccuộcđàmpháncủamìnhđểbiếtthêmvềcáchhọtiếpcậnvớixungđộtvàmốiquanhệcủahọ.Bằngviệcbỏquaýkiếnkhácthườngrằnghọnêntìmcáchkiểmsoátxungđộtcủamìnhmộtcáchhoànhảo,họtìmcáchlàmtăngsựnhạycảmvàcải thiệnkhảnăngcủamình.Họtraochonhauýkiếnphảnhồivàhỗtrợcầnthiếtđểxemxétvàsửdụngcácýkiếnphảnhồiđó.Họănmừngthànhcôngvà lênkếhoạchthayđổinhữngthiếusót.Họnhậnraviệchọc

Page 178: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

cáchquảnlýxungđộttróibuộchọvớinhautrêntinhthầnhợptácnhưthếnào.

HÒAGIẢIXUNGĐỘT

Cácnhàquảnlýbịđẩyvàovaitròhòagiảicácxungđộtcủanhânviên.MộtcuộcđiềutramớiđâyđượcthựchiệnbởiAccountempts,mộtchinhánhcủaRobertHallIntemational,Inc.,đãpháthiệnrarằngcácvịphóchủtịchvàgiámđốcnhânsựcủa100trongsố1000côngtylớnnhấtnướcMỹđãphảibỏrarấtnhiềunỗlựcvàthờigianđểgiảiquyếtxungđộtcủanhânviên.Nhữngngườiđiềuhànhnóirằnghọđãtiêutốn9,2%thờigiancủahọđểnỗlựcgiảiquyếtcácxungđộtcủanhânviênvànhữngkhókhăndoxungđộtđógâyra.Cókhihọcòntiêutốnnhiềuthờigianhơnđểdànxếpcácxungđột.

Những người hòa giải có nhiều chiến lược đặc biệt. Xung độtmang tính hợp tác đưa ra haiphươngphápmạnhmẽ,tổnghợpmàcácnhàquảnlývànhữngngườikháccóthểgiúpmọingườithảoluậnvàquảnlýnhữngkhácbiệtcủahọ.Phươngphápđầutiênlàgiúpcácthànhviênđangxungđộtpháttriểnmộtbốicảnhhợptác,trongđóhọhiểurằnghọđangcónhữngmụctiêuquantrọng,liênquantíchcực.Phươngphápthứhailàgiúpđỡcácthànhviênđangxungđộthọcđượccácchiếnthuậtđàmphánhợptác.

Côngnhậncácmụctiêuhợptác

Đốivớimộtxungđộtkhógiảiquyếtđangdiễnra,mọingườithườngđánhđổicáclợiíchhợptácđểnhấnmạnhđếnlợiíchcạnhtranhcủamình.Họđấutranhđểxemaisẽlàngườithắngcuộctrongtrậnchiếnvàaiđượcxemlàngườiquantrọngvàcógiátrịhơn.Tuynhiên,trongthếgiớicôngviệc,họthựcsựcầncôngviệchiệuquảcủanhauđểcóthểhoànthànhtốtcôngviệccủamình;họcầntôntrọngnhauđểcóthểcảmthấytựtinvàthànhcôngtrongcôngviệc.Ngaycảviệckhôngthểquảnlýxungđộtmộtcáchhiệuquảkhikhôngcó lãnhđạocũngnhấnmạnhđượccácmụctiêuhợptác.Mọingườicầncónhauđểhọchỏicáchquảnlýxungđột.Mỗingườiđềusẽnhậnđượcnhiềuthứkhicảhaicùnghọcđượccáchđươngđầuvớixungđộthiệntạivàcácxungđộtkhác.Cácnhucầuchungvềquảnlýxungđộtsẽràngbuộchọvớinhautrêntinhthầnhợptác.

Bêncạnhviệcnhắcnhởcácbênthamgiaxungđộtvềcácmụctiêuhợptáccủamình,cácbênhòagiảicóthểtăngcườngbốicảnhhợptácbằngcáchyêucầuhọđánhgiámụctiêuvàmứcđộphụthuộclẫnnhau.Cácbênthamgiaxungđộttránhthảoluậnvềxungđộthiệncóvàxemxétmốiquanhệcủamình.Cácbướcđánhgiáquátrìnhtươngthuộcnàybaogồm:

1.Ngườiđứngđầuliệtkêcácmụctiêuvànguyệnvọngchínhcủamìnhmộtcáchđộclập.Nhữngđiềunàycóthểmangtínhtoàncầu,“đểcảmthấyđượctôntrọng”,haycụthể,“đemđếnnhiềunhiệmvụhơn”.Việchọccáchquảnlýxungđộtcầnphảicósựthamgiacủacảhaingười.

2.Họcùngsuynghĩcáchgiúpnhauđạtđượcmụctiêucủamìnhvàcáchcóthểthamgiavàocôngviệccủanhau.Họphảiđánhgiácáctiềmnănghơnlàcânđonghànhvi thựcsựcủabảnthân.Tránhbuộctộinhaulàkhônggiúpđỡlẫnnhauđạtmụctiêu.Xem“nhữngthấtbại”nàylàcáchkhảthiđểhọ

Page 179: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

cóthểthamgiavàocôngviệccủanhau.

3.Họđàmphánvàđạtđượccácthỏathuậnvềcáchgiúpnhauđạtđượcmụctiêu.Nhữngthỏathuậnnàycầnphảicụthểvàcóthểthựchiệnđược;chúngphảicôngbằngvàđượccácbênchấpthuận.Côngtáctheodõihiệuquảnênđượccôngnhậnvàkhenthưởng,đồngthờicácviphạmphảibịxửlý.

Bêntrunggianhòagiảicóthểgiúpnhữngngườiđứngđầuhiểurằng,mặcdùcónhữnghoạtđộngkhônggiốngnhau,họvẫncónhiềumụctiêuchung.Họcũngcóthểthấyrằnghọđangápđặtcácgiátrịkhácnhaulêncácmụctiêuvàcóthể“thôngđồng”đểmọingườiđềuđạtđượcnhữngthứmàhọxemlàmụctiêuquantrọngnhấtcủamình.Họcóthểlậpcôngthứcchonhữngmụctiêuthứyếumàđòihỏicảhaiphảihợptácvớinhauđểđạtđược.

4.Cácbên thamgiasẽphảnảnhdựa trêncáchoạtđộngnàyvà thảo luậnnhữnggìhọđãhọcđược.Họcầnphảinhậnthấymộtcáchcụthểcáchmàcảhaicóthểtiếnxahơnkhigiúpđỡlẫnnhauthayvìđốiđầunhau.Họcũngcóthểthảoluậnphạmviđàmpháncácthỏathuậncủamìnhvìlợiíchcácbên.Họbắtđầuđưavàothựctếnhữngquytrìnhvàcáchthứcđãđạtđượcđểquảnlýnhữngkhácbiệtcủamình.Họcùngnhauđạtđượcthỏathuậnvềcáccáchlàmviệccôngbằngvàhiệuquảthôngquaxungđột.Họcónhữngdẫnchứngcụthểvềgiátrịvàkhảnăngcủamìnhđểhọccáchquảnlýnhữngkhácbiệtmộtcáchhợptácvàhiệuquả.

Bên trunggianhòagiảiyêucầucácbên thamgiaxungđộtbỏquaviệc thảo luậnvềxungđộttrướcmắtđểtậptrungvàomốitươngquanhợptácnhiềuhơn.Tuynhiên,đâykhôngphảilàcáchđểtránhnécácvấnđềxungđột,màlàchuẩnbịchonó.Mọingườiđượcyêucầuthảoluậnlàmcáchnàohọcóthểsửdụngxungđộthiệntạiđểtăngcườngmốiquanhệvàcácmụctiêuhợptáccủamình.

Hướngdẫncácchiếnlượcđàmphánhợptác

Mộtbốicảnhhợptácmạnhmẽsẽhỗtrợchứkhôngđảmbảoxungđộthiệuquả.Nhữngngườidẫnđầuvẫnphảitìmkiếmcácgiảipháp.Việckhuyếnkhíchvàtruyềnđạtcácchiếnlượcđàmphánhợptáccóthểgiúpnhữngngườiđứngđầugiảiquyếtđượccácvấnđềcụthểtrướcmắtvàhạnchếcảmgiáccạnhtranh.

Phầntrướcmôtảnhữngkỹnănghợptácchínhcủalậptrườngphứctạp,tìmkiếmvàthểhiệnsựhiểubiếtvềquanđiểmcủangườikhác,tạoracáclựachọnvàquyếtđịnhcáchgiảiquyết.Nhữngngườihòagiảiđưaracácchiếnlượcvàthúcđẩynhữngngườiđứngđầusửdụngchúng.Nhữngngườiđứngđầucũngcùngnhaunghiêncứuvàthảoluậncácchiếnlượcxungđột.

1.Cácbêncóxungđộtđọcmộtđoạnngắnmôtảtừngchiếnlượcxungđộtvàcùngnhauthảoluậncácchiếnlượcnày.

2.Họxácđịnhhànhvinào“giống”vàhànhvinào“cóvẻgiống”đểcóthểhiểucụthểvàchínhxáchơn.

Page 180: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

3.Họxácđịnhcáchànhviliênquanmàhọtinsẽhữuíchchomình.

4.Họthảoluậnđểcùngnhấttrínênsửdụngnhữngchiếnlượcnàykhiđươngđầuvớixungđộttrướcmắt.

5.Vàocuốimỗiphiênhọp,họphảnảnhđểxácđịnhmứcđộmàhọđãsửdụngvàkhôngsửdụngcácchiếnlượcxungđộthợptácnày.Ngườitrunggianhòagiảisẽgiúphọtậptrunggiúpđỡnhauhọccáchsửdụngcácchiếnlượcnàyhợplýhơnvàthườngxuyênhơn.

Nếuhợplývàcósẵnthờigiancũngnhưnguồnlựcchophép,ngườihòagiảicóthểcungcấpmộtchươngtrìnhhuấnluyệnchonhữngngườiđứngđầu.Vídụ,họcóthểpháttriểnkhảnănghiểurõvềnhucầupháttriểncáckỹnăngxungđộthợptácvàbảnchấtcủachúng,quansátmôhìnhhànhvicủaxungđộthợptác,thảoluậntínhhiệuquảvànhữnglợiíchcủaphươngphápnày,phâncôngthựchànhđàmphánhợptác,đồngthờitiếpnhậnýkiếnphảnhồivàhỗtrợđểtiếptụchọchỏi.

Phảnhồivàhọchỏi

Cácnhàlãnhđạomuốntruyềnsứcmạnhchonhânviênbằngcáchđểhọpháttriểncáckỹnănggiảiquyếtcácxungđộttrongtươnglai.Việcthiếumôhìnhchung,cũngnhưáplựccầnphảiđạtđượcthỏathuậnchovấnđềcấpbách,sẽgâycảntrởviệchọchỏinày.Lýthuyếtxungđộthợptácđemđếnsựhiểubiếtchungchonhữngngườihòagiảivàcácbêncóxungđột.Nhờvậyhọcóđượcýtưởngchungvềcáchthảoluậnnhữngkhácbiệtcủahọvàcóthểcungcấpýkiếnphảnhồichonhau,đồngthờihỗtrợcảithiệncáchgiảiquyếtcácxungđộthiệntạivàtươnglai.

PHÂNXỬ

Phânxửlàmộtgiảiphápthaythếchocáccuộcđàmphán.Hầuhếtcácnhàlãnhđạochọnhìnhthứcxửphânkhôngchínhthứcđểgiảiquyếtxungđộtcủanhânviên.Hìnhthứcphânxửdườngnhưhiệuquảhơnhòagiảivàphùhợpvớiquanđiểmcủacácnhàlãnhđạovềvaitrògiảiquyếtvấnđềvàraquyếtđịnhcủahọ.Tuynhiên,hìnhthứcphânxửkhôngchínhthứcnàythườngđượctiếnhànhtheocáchrútngắnvàkhônghiệuquả.

Ngườitrọngtàiphảiđảmnhậnvaitròtrunglậpđểquenthuộcvớicácvấnđềvàcácquanđiểmđốilập,đồngthờixemxéttấtcảcácbằngchứng.Sauđó,trọngtàiđưaraphánquyếtvềcáchgiảiquyếtxungđộtđó.Tiếntrìnhnàybaogồm:

1.Cácbêncóxungđộtđồngýsẽtôntrọngquyếtđịnhcủatrọngtàisaukhicóđượccơhộitrìnhbàyquanđiểmcủamìnhvềxungđộtđó.

2.Cảhaibênđưaralậptrườngcủamìnhvàcáchmàhọmuốnxungđộtđượcgiảiquyếtđểtậptrungvàoquátrìnhthảoluậnvàraquyếtđịnh.

3.Cảhaitrìnhbàyquanđiểmvàcácbằngchứnghỗtrợcủamìnhmàkhôngbịcắtngang.Mỗibênđềucócơhộingangnhautrìnhbàytrườnghợpcủamình.

Page 181: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

4.Họbácbỏvàđưarabằngchứngchốnglạicáctranhluậnvàbằngchứngcủabênkia.Họcốgắngthuyếtphụctrọngtàithôngquacácdữkiệnvàlậpluận.

5.Cảhaibênđưaratuyênbốkếtluận.

6.Trọngtàisẽcôngbốquyếtđịnhvàcơsởhợplýcủakếtluậnđó.

Việcphânxửnêndiễnramộtcáchtựnguyện.Haicôngtyđồngýyêucầumộttrọngtàiquyếtđịnhvềmộttrườnghợpviphạmhợpđồngvàtuântheoquyếtđịnhđó.HainướcđồngýđểTòaánThếgiớigiảiquyếtxungđộtlãnhthổ.Nhưngtrongphạmvicácdoanhnghiệp,nhânviênthườngchorằnghọphảinhờđếnsựphânxửcủasếp.Hệthốngcấpbậctruyềnthốngmangđếnchocácnhàquảnlýnhiệmvụvàquyềnhạnđượcgiảiquyếtcácxungđộtvàđảmbảohợptáctốtđẹp.Thựcra,saukhinétránh,việcđệtrìnhlêncấptrêncólẽlàcáchphổbiếnnhấtđểgiảiquyếtxungđộttrongcácdoanhnghiệp.

Nhưngcácnhàquảnlýhiếmkhiđượcchuẩnbịđểphânxửmộtcáchhiệuquả.Họluôncóđịnhkiến,mangđếnmộttháiđộmạnhmẽvàthànhkiếnđốivớicácbêncóxungđộtcũngnhưxungđộtcủahọ.Cảmthấykhôngcóthờigianđểtiếnhànhcácbướcphânxửhoànchỉnh,cácnhàquảnlýthườngrútngắnbằngcáchraquyếtđịnhsaukhingheýkiếncủamộtbên.Họbỏquaquátrìnhchuẩnbịcáclậptrườngvìtốnthờigian,vàbácbỏtranhluậncủacácbênvìsợxảyratranhcãi.

Nhân viên cũng thường không có sự chuẩn bị.Họ tức giận nhưng không chắc chắn vì sao vàkhôngbiếtcầncógiảiphápnào.Ngaycảkhibiếtrõ,họcóthểcảmthấyxấuhổkhôngdámtrìnhbàylậptrườngcủamìnhvàthảoluậnnóvớinhàquảnlý.Họvẫntrungthànhvớilậptrườngcủamình,vàkhiđiềuđókhôngđượchoàntoànchấpnhận,họcảmthấymấtmát,buộctộiquảnlýkhôngcôngbằngvàtừbỏcôngviệc.

Việcphânxửthườngbịlạmdụng,cònviệchòagiảithìkhôngđượctậndụngtrongnhiềudoanhnghiệp.Mặcdùcảhaicáchđềucóthểdẫnđếnnhữnggiảipháptồivàlàmsuyyếucácmốiquanhệ,nhưngviệcđàmphánmangtínhhợptácsẽmangđếnnhiềucơhộitrựcdiệnđểtrìnhbàyvàthấuhiểuquanđiểmcủangườikhác,đểtạoracácgiảiphápthaythếmớivàđồngthờiđạtđượcthỏathuậnmàmọingườitinlàcôngbằngvàhiệuquả.Cáccuộcđàmphánvàhòagiảicũngđemlạinhiềucơhộihơnđểthựchànhvàhọchỏinhữngkỹnăngphứctạptrongquảnlýxungđột.

Pháttriểntháiđộtíchcựcđốivớixungđột

Việcphát triểntháiđộtíchcựcđốivớixungđộtđòihỏiphảiphábỏlốisuynghĩcũchorằngxungđộtnghĩa làcạnh tranhkhông thể tránhkhỏi.Mọingười thườngđánhgiácác thànhviên“mạnhmẽ”lànhữngngườihiếuchiến,cứngđầu,kiêucăng,đầuóchẹphòi,vàquyếttâmchiếnthắng.Họnhìnnhậncácthànhviên“yếu”lànhữngngườiquáthụđộng,ùlì,yếuớtkhôngcởimởvàsợmấtmặttrongxungđột.Mặcdùsẵnsàngtrựctiếpthamgiagiảiquyếtcácvấnđềvàcáckhácbiệtcủamình,nhưnghọchorằngngườikhácquyếttâmgiànhchiếnthắnghoặccốtìnhnétránh.Nhữngtháiđộvàgiảđịnhnàysẽgâykhókhănchoviệctạoraxungđộthiệuquả.Mặcdùviệchọchỏicáchquảnlýmâuthuẫnsẽgiúp

Page 182: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

íchngaycảkhiđốithủkhôngsẵnsàngthayđổi,nhưngtácđộngmạnhmẽnhấtxuấthiệnkhimọingườicùngnhauhọccáchquảnlýxungđột.

Cácbênxungđộtcóthểhợptáccùngnhauđểgạtbỏnhữngýkiếnvàthóiquenxungđộtcạnhtranhnhằmtạoramộtnhómhoặcmộttổchứccóxungđộthợptác.Việcthảoluậncáclợiíchcủaxungđộthợptácvàcáigiámàcácbênphảitrảchocácxungđộttiêucựccóthểthuyếtphụchọrằnghọnênđầutưvàoviệccảithiệncáckhảnăngđốinghịchcủamình.Sauđó,họcóthểnghiêncứuxungđộthợptácđểhiểuđượclàmcáchnàonótrởthànhgiảiphápthaythếđểcóthểnhìnnhậnxungđộtnhưmộtcuộcchiếnmangtínhhợptácđốivớicáclợiíchxungđột.

Mọingườicóthểcôngkhaicamkếtquảnlýcácxungđộtcủamìnhmộtcáchcởimởvàhợptác.Họnhậnrarằnghọkhôngthểbiếnđổicáccáchlàmviệcquađêm,nhưngthểhiệnmộtcáchđángtincậyrằnghọcóđộngcơhọchỏicácphươngphápquảntrịxungđộthợptác.Bằngcáchnày,cácthànhviêntrongđộikhôngcònxemnhaunhưnhữngngườikiêucănghaythụđộngnữamàtinrằnghọđềulàngườithắngthắn,cởimở,nhanhnhạyvàcũngmuốnquảnlýnhữngkhácbiệtcủamình.

Họcầntheodõicamkếtnàycùngvớihànhđộngđểbốtrícáckỹnăng,quytrìnhvàgiátrịhợptácmộtcáchhợplý.Tậpthểđósẽxácđịnhquytắcthảoluậncácxungđộtvàcácvấnđề,phânchiatiềnthưởngvàcácphầnthưởngkhác,đồngthờiphụtráchcôngviệcđàotạođểgiúpmọingườiquảnlýxungđộttrêntinhthầnhợptác.Họnhấttrírằnghọcóquyềnnóirasuynghĩcủamìnhvàphảnđốilẫnnhau.

Việccácnhàlãnhđạovànhânviêncùngnhauhọccáchgiảiquyếtxungđộtlàmộtviệclàmsángsuốt,làmộtđầutưthiếtthực.Nhưchúngtasẽthấyởchươngkếtiếp,việchọchỏinàyrấtquantrọngtrongquátrìnhtraoquyềnvàtựquản.

CreatedbyAMWord2CHM

Page 183: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

TÂMLÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠOàPhầnIV.TẬNDỤNGCÁCVẤNĐỀVÀCÁCRÀOCẢN

Kẻbạongượcthườngtừchốilàmviệcvìlýdochung,vàlosợvềcácđốithủmộtcáchbệnhhoạn.Ôngtakìmhãmmọisựnổitrội,loạibỏnhữngcôngdântốt,cấmđoánviệchọchành,kiểmsoátnhấtcửnhấtđộngcủacôngdân,kìmkẹphọtrongsựphụctùngbấttận,muốnhọlàmquenvớisựkhúmnúmvàhènnhát.

Chương12.HƯỚNGĐẾNCÁCNHÓMTỰQUẢN

Page 184: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

ARISTOTLE

Côngtygiađìnhcủachúngtôiđãchuyểntừcấutrúccấpbậcphứctạpsanghìnhthứctổchứcnhómtựquản.Cũnggiốngnhưnhiềucôngtykhác,chúngtôinhậnrarằngcầnphảitạoracácphươngpháplàmviệcmớiđểtồntạivàpháttriểntrongmôitrườnghỗnloạnvàđòihỏinày.Thayvìchỉlàmviệcchămchỉhơn,chúngtôiphảitìmcáchlàmviệcthôngminhhơnđểcóthểkhôngngừngcảitiếnchấtlượngdịchvụchonhữngkháchhàng lớn tuổivànhữngngườibị thiểunăng trí tuệ,vàđồng thờicắtgiảmchiphí.

Ngaytừđầu,côngtychúngtôiđãnhấnmạnhđếntinhthầnlàmviệctậpthểvàquảnlýxungđột.Cácnhânviênđềuhyvọngđượcyêucầugiảiquyếtnhữngkhókhăntrongnhómđặcbiệt,đồngthờixácđịnhcácvấnđềvàtìmkiếmgiảipháptrongcácnhómcốvấn.Cáckháchhàngmàhọphụcvụcóhộiđồnggiámsátđểquảnlýnhàcửavàcócácnhómđểthúcđẩyviệchọctập.Nhânviênđượctiếpcậncácquytrìnhvềkhiếunại,cácchínhsáchmởcửavàcáckhóahuấnluyệnquảnlýxungđột.Tuynhiên,cũnggiốngnhưnhiềucôngtykhác,chúngtôicũngnhậnrarằngconđườnghướngđếncácnhómtựquảnlàviệclàmkhókhăn,đầyxungđộtnhưngvôcùngphấnkhíchvàtựdo.

Việcthayđổimộttổchứcsẽmanglạinhiềuphiềntoái.Mọingườivẫntiếptụclàmcôngviệccủamìnhvàquảnlýnhữngkhókhănxảyđến,nhưnggiờđây,họcũngphảihọccáchvậnhànhtheochếđộmới.Sẽcónhữnglỗilầmvàđịnhhướngsaitrongviệcchuyểnsangcáchlàmviệcmới,chúngcầnphảiđượcxácđịnhvàhiệuchỉnh.

Việctựquảnlàmộtcôngviệcđặcbiệtthửtháchvìmọingườikhôngchỉphảicónhiềunhiệmvụhơn,màcònsẵnsàngchịutráchnhiệmvềnhữngthấtbạivàsẵnsàngđiđầutrongviệcsửachữachúng.Họkhôngchỉhợptáctốtvớicácđồngnghiệp,màcònpháttriểncácmốiquanhệtốtđẹp,cởimở,địnhhướngtranhluậntíchcực.Cóvẻdễdànghơnkhiđểngườikháclàmcôngviệccủahọthayvìđốiđầuvớimộtthànhviêntrongnhómđểrồinghingờrằngquyếtđịnhcủaanhtachỉlàmộtgiảiphápthếchỗtạmthời.Cácnhómthườngdễdàngđổlỗichonhómkhácvềcáckhókhăn,thayvìgiảiquyếtnhữngcăngthẳngvàxungđộttrongnộibộmình.

Mọingườiđãrờibỏcôngtychúngtôibởivìhọkhôngnhậnthấyđượclợiíchcủaviệctựquản.Mặcdùđượcđảmbảoviệc làmvàkhông cắt giảm lương, nhưnghọ cảm thấykhông thể chấpnhậnnhữnggìmìnhchứngkiếnkhibịmấtquyềnlựcvàđịavị.Mộtsốnhânviênhồitưởng“nhữngngàytươiđẹpđãqua”khichỉlolắngvềcôngviệccủamìnhvàcóthểrơitrởlạivàomạnglướiantoàncủasếp.

Cácnhàlãnhđạocũngphảisẵnsàngthayđổi.Họpháttriểncáckhóađàotạovàhỗtrợcáckỹnănglàmviệcnhóm.Họphảihọccáchkhuyếnkhíchócsángkiến,hỗtrợmọingườingaycảkhicósaisót,vàyêucầumọingườiphảichịutráchnhiệm.Cầncónhiềucôngviệchơnđểlàmrõvàtruyềnđạttầmnhìnvàsứmệnhcủacôngtychúngtôi.Cácnhómphảisuynghĩlạiđịnhhướngcủamình-xácđịnhnơimàhọsẽđi,đồngthờipháttriểnsựtựtinvàcácnguồnlựcđểđạtđượcđiềuđó.

Page 185: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Cáchệthốnglựachọn,đánhgiávàkhenthưởngđượcđiềuchỉnhđểnuôidưỡngcácđộinhómtựquảntrêntinhthầnhợptác.Cácxungđộtvẫntiếpdiễnđốivớinhữngngườiraquyếtđịnh.Vấnđềnàonhómnêntựquyếtđịnhvàvấnđềnàonênđượcthảoluậnvớicácnhómkhácvàvớicácnhàlãnhđạokhác?

Khôngcókếhoạchgiảnđơnnàođể“bỏqua”haymộtkếhoạchhiệnhữunào trởnên tựđịnhhướng.Việchướngđếnhìnhthứctựquảnđòihỏicácnhàlãnhđạovànhânviênphảicókiếnthứctâmlýđángkể,sựnhạycảmvàcáckỹnănglàmviệchiệuquảcùngnhau.

TIỀMNĂNGCỦACÁCNHÓMTỰQUẢN

Cáccôngtyởmộtsốnướcđangápdụnghìnhthứccácnhómtựquản.Năm1990,gầnnửatrongsố1000côngtycủatạpchíFortunechobiếthọđangápdụngcácnhómtựquản,vàthậmchícònnhấnmạnhrằnghọđanglênkếhoạchgiatănghìnhthứcnày.Thườngxuyênlàmviệcởnhàxưởng,cácnhómnày traochocôngnhânphạmviquyềnhànhđángkểđểhọquyếtđịnhcáccôngviệchàngngàycủamình.

Họcó thểquyếtđịnh tiếnđộcôngviệc,phânchia laođộng,nghỉngơi, tuyểndụngvàđào tạonhânviênmới.Thôngthường,cácthànhviêntrongtổcôngtáccócácnhiệmvụphụliênquanvớinhauđòihỏisựtươnghỗ,cáckỹnăngkhácnhaucầnthiếtđểhoànthànhcôngviệc,vàcácýkiếnphảnhồicũngnhưviệcđánhgiákếtquảhoànthànhcủacảnhóm.

Sựchuyênmônhóacầnthiếttốithiểulàquytắccơbảncủacácnhómlàmviệctựquản.Cácnhânviênđượcmongđợisẽlàmviệchiệuquảhơnmàkhôngcầnđếnsựgiámsátbênngoàivàtựđảmnhậnnhữngvấnđềnộibộcủamình.Vềcơbảncáchlàmviệctựquyếtkhôngcầngiámsátlàrấtđángkhíchlệvà tạođượcsựhài lòng,điềunàykhiếnchonhânviêncàng làmchủvà tựhàovềcôngviệccủamình.Kếtquảđượcmongđợilànângcaonăngsuấtnhóm,tăngcườngsứckhỏetinhthầnvàcắtgiảmchiphí.

Hìnhthứctựquảnsovớicôngviệctruyềnthống

TexasInstrumentsl,Xeroxvànhiềucôngtythànhcôngkháctinrằngsựđầutưđángkểcủahọđãđượccácnhómtựquảnđềnđáp.Nhữngnhómcótráchnhiệmquyếtđịnhcácvấnđềưutiêncủamình,phânchiacôngviệcvàpháttriểncáckhảnăngđãđượcpháthiệnlànhữngnhómcókhảnănggiảiquyếtcácnhiệmvụvàcácvấnđềcủatổchức,đồngthờikêugọisựthamgiacủanhânviênvàcóđượccamkếtcủahọ.

Wall,Kemp,JacksonvàClegnhậnrarằngcácnhómlàmviệctựquảntạinhàmáymớicủamộtcôngtybánhkẹocủaAnhđãcótầmảnhhưởnglâudàiđốivớimứcđộhàilòngvềcôngviệccủanhânviên.Mộtnhàmáymớiđượcthiếtkếchophép8đến12ngườilàmviệcchungnhóm,tấtcảđềuphảithựchiệnhếtcáccôngviệccầnthiếtchohoạtđộngsảnxuấtkẹo.Họcùngnhauphânchiacôngviệc,đạtmụctiêusảnxuấtvàthỏamãncáctiêuchuẩnvềchấtlượngvàantoànsứckhỏe,giảiquyếtcácsựcố

Page 186: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

tạinhàmáy,ghilạicácdữliệusảnxuấtvàohệthốngthôngtincủacôngty,tổchứcgiờnghỉngơi,đặthàngvàthuthậpnguyênvậtliệu,phânphốithànhphẩmđếncácnhàkho,kêugọisựhỗtrợvềkỹthuật,đàotạonhânviênmới,vàthamgiavàoquátrìnhtuyểnchọn.Mỗinhómsảnxuấtphảichịutráchnhiệmvềdòngsảnphẩmcủanhómmình.Ngoàicácbuổithảoluậnkhôngchínhthức,họcònphảichínhthứcgặpmặtmỗituầnmộtlần.Khôngcógiámsátviênvìcácnhómlàmviệcđảmnhiệmtấtcảcácchứcnănggiámsát.

Cáckếtquảchothấy,khisosánhvớicácnhómkiểmsoáttạicáccơsởtrongcùngcôngty,cácnhómtựquảnđãcónhữngtácđộngcụthể,thayvìchungchung,đếntháiđộvàkếtquảcủacôngty.Rõràngcáccôngnhânrõràngđãđánhgiácaocácnhómnàyvàthểhiệnmứcđộthamgiavàhàilòngvềcôngviệc.Côngtycũngđượclợivìkhôngcầnphảithuêcácgiámsátviên.Tuynhiên,ngườitathấycácnhómtựquảnkhôngcảithiệnđộnglựclàmviệcvàsựgắnkếtvớitổchức,kếtquảcôngviệchoànthànhhaytốcđộthaythếnhâncông.Trênthựctế,cácnhómtựquảncótốcđộthaythếnhâncôngcaohơn.Cácnhàquảnlýcũngchianhiềuáplựchơntrongviệcgiámsátcácnhómnày.

Cácnghiêncứukhácchỉrarằngcácnhómtựquảncóthểcóảnhhưởngtíchcựcđếntháiđộvàhànhvi.CohenvàLedfordthựchiệnmộtcuộcsosánhcẩnthậnđốivới50nhómtựquảnvà50nhómquảnlýtheocáchtruyềnthốngtrongmộtcôngtytruyềnthông.Cácnhómtựquảnthểhiệnmứcđộhàilòngvềcôngviệc,xãhội,vềnhómvàtăngtrưởngcaohơnsovớicácnhómquảnlýtruyềnthống.Cácnhómtựquảnđượccácnhàquảnlýđánhgiáhiệuquảhơncácnhómtruyềnthống.

Ngườitanhậnthấycácnhómtựquảncảithiệnđượcnăngsuấtsựcamkết,tháiđộcủacôngnhânvàsựantoàn,nhưngnhữngnhómnàylạigiatăngáplựclêncácnhàquảnlý.

Nhữngphântíchsaunghiêncứuchothấycácnhómtựquảnvànhữngcanthiệptươngtựcóthểcải tiếnnăngsuấtvà tháiđộnhưngnhững tácđộngnày thườngkhiêmtốnvàphức tạp.Cácnhómtựquảncótiềmnăngnhưngkhôngphảilàliềuthuốctrịbáchbệnhhaynhữngquyđịnhkhôngtránhđược.Cácnhómnàynênđượcsửdụngmộtcáchhợplývàđượcquảnlýhiệuquảđểxứngđángvớitổchứcvàcácnhânviên.

Khảnăngtựquản

Việcchophépnhânviêntựquảncácnhómcủariêngmìnhkhôngcónghĩalàhọcóthểlàmđiềuđómộtcáchhiệuquả.Giốngnhưcácnhàquảnlý,cáccôngnhâncũngcầncósựkhuyếnkhích,hướngdẫn,phảnhồi,vàcáchỗtrợkhácđểquảnlýchínhbảnthânhọvàcôngviệcmộtcáchhiệuquảvớitưcáchmộtđội.Cácnhómtựquảnhoạtđộngkémcóthểcảntrởhoặclàmgiảmócsángtạovàsựtựquảncủacáccánhân.Nhânviênphảipháttriểncáckỹnănglãnhđạochínhmình.

Cácnhómtựquảncầnnhữngmụctiêumangtínhhợptácvànhữngtranhluậncótínhxâydựngđểhoạtđộnghiệuquả.MộtnhàmáysảnxuấtởvùngTrungTâyđãápdụngmôhìnhnhómtựquảntrongvòng5nămvàcảmthấyrất thúvịkhisửdụngthuyếthợptácđểphântíchcácnhómcủamình.Năm

Page 187: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

trămbốnmươinhânviênthuộc65nhómthamgiavàocuộcnghiêncứuđãthểhiệncácchứcnăngsơnvàlắpráp.Cácnhómcótráchnhiệmlậpkếhoạch,quảnlý,antoàn,chiphímuabán,điềutratainạn,vàchấtlượng,vàtấtcảcácnhómtổchứchọphàngtuầnvớisựhỗtrợcủatrưởngnhóm.

Ngườitanhậnthấycácnhómcómụctiêuhợptáccaothườngthảoluậncácquanđiểmđốilậpmộtcáchcởimởvàkhéo léo.Cácnhómcócácmục tiêuhợp tácvà tranh luậnmang tínhxâydựngđượccáctrưởngnhómcủahọvàcácgiámsátđánhgiálàcẩnthậnhơn,hiệuquảhơn,vàsángtạohơnsovớicácnhómcócácmụctiêucạnhtranhvàđộclập,vàcóítthảoluậnmởđốivớicáclậptrườngtráingược.

Cácthànhviêntrongnhómtựquảnlýphảilàcácnhàlãnhđạovàcầnphảicócácýtưởngvàkỹnăngđãđượcđềcậpởnhữngchươngtrước.Họphảinỗlựcđểnhậnracáchtươngthuộctrêntinhthầnhợptácvàhọcóthểcùngbơihoặccùngchìm.Cáckỹnănggiaotiếphaichiềuvàviệcquảnlýcáccảmxúcmạnhmẽsẽgópphầntạoranănglựctựquản.Cácthànhviêntrongnhómcầnphảithảoluậncácquanđiểmtráingượccủamìnhmộtcáchcởimởvàquảnlýxungđộtmộtcáchkhéoléo.Cácphầntiếptheosẽthảoluậncáchthứcmàcácnhómtựquảncóthểđápứngđượcnhữngtháchthứccủaviệchợptácvớicácnhómkhác,đàmphán tráchnhiệmhợp lý,vàduy trì tráchnhiệmcủachínhmìnhvàcủangườikhác.

TỰQUẢNTRONGTHẾGIỚITƯƠNGTHUỘC

Mộtkhókhăn lớn trongviệc làmchocácnhóm tựquảnhoạtđộngcóhiệuquả là,mặcdùcóquyềntựquyếtvà thậmchíđôi lúcđượcgọi làcácnhómtựtrị -nhưnghọvẫnphụthuộcnhiềuvàodoanhnghiệp.Thựcra,cácnghiêncứuđãminhchứngrằnghọthửtháchvàlàmnảnlòngcácnhàquảnlý.Đểcácnhómtựquảnhoạtđộngcóhiệuquả,doanhnghiệpphảithayđổicácgiátrị,kỹnăngquảnlývàhệthốngkhenthưởngcủamình.

Hìnhthứctựquảntứclàcácnhómtựđịnhhướngchomìnhvàlàmviệcvớirấtnhiềuquyềntựquyết.Họcảmthấychịutráchnhiệmvềvậnmệnhcủamình,tựraquyếtđịnh,gặtháithànhcôngvàchịutráchnhiệmvềthấtbại.Mọingườitinrằnghọcóthểtạorasựkhácbiệt.Tuynhiên,cácnhómtựquảnkhôngthểchỉlàm“việccủamình”.Cácdoanhnghiệpquáphụthuộcvềđiềuđó.Hìnhthứctựquảnđòihỏicácmốiquanhệtươnghỗ,chứkhôngphảisựđộclậpvàđộcđoán.

Nhữngngườiđềxuất theoxuhướng tựquảncho rằng sự tựdo trongviệc tựquyết sẽ có tínhkhuyếnkhíchrấtcao.Cácnhânviênmuốnthoátkhỏisựnhàmcháncủanhữngcôngviệclặpđilặplạivàsựthúcépphảilàmnhữngđiềuđượcsaibảo.Họtìmthấygiátrịtrongviệcraquyếtđịnhvềcôngviệcriêngcủamình,vềcáchhọlàmviệcvàchàođóncáccơhộiđểhìnhthànhcảmgiáctựtinvềhiệuquảcủabảnthân.

Tuynhiên,cơchếtựquyếtvàtựquảnlýkhôngkhiếnchomọingườitinrằngcôngviệccủahọsẽtrựctiếpmanglạithànhcông.Ítaitrongcôngtycóảotưởngrằnghọcóthểtựmìnhtạoranhữngảnh

Page 188: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

hưởnglớn.Nếutinrằngngườikháckhôngcóhoặckhôngsẵnsàngchiasẻcácthôngtincầnthiết,họsẽkhôngcóđượccảmgiácmạnhmẽvàtrànđầynănglượng.Nếutinrằngngườikhácđangnétránhtráchnhiệmvàlườinháchọsẽkếtluậnrằngthậtphícôngkhiphảilàmviệcvấtvả.

Trướckhimọingườitrongdoanhnghiệpquyết tâmlàmviệcchămchỉ,họmuốnđảmbảorằngmụctiêucủahọcógiátrịvàquantrọng,vàrằnghọcóđủnănglựcđểhoànthànhđiềuđó.Họmuốnbiếtcôngviệccủahọquantrọngđốivớikháchhàngvàđồngnghiệp,vàrằnghọsẽđượccungcấpcácnguồnlựccầnthiếtđểthựchiệntốtcôngviệc.

Việcnhậnthứcvềtínhtươngthuộctrongdoanhnghiệpđãgiúpnhấnmạnhđếnsựpháttriểncácnhómtựquản.Nhómđósẽtinrằnghọcóthểhoànthànhcácmụctiêubằngcáchkếthợpkiếnthứcvànănglượngcủacáccánhânđểtạoracôngviệcchung,hiệuquả.Nhưngviệctraothêmquyềntựquyếtchocácnhómkhôngtrựctiếpkhiếnhọcảmgiácrằngmình“cóthểlàmđượcđiềuđó”.Cáccánhânvàcácnhómkhácsẽảnhhưởngđếnviệcliệucácnhómcótinrằngmụctiêucủahọcógiátrịhaykhông,hoặcliệuhọcóđượcphươngtiệnđểđạtđượcthànhcônghaykhông.

Việctựquảnđòihỏinhiềunỗlựckếthợpcủalãnhđạovànhânviên.Cácnhàlãnhđạogiúpnhânviênđánhgiárằngnỗlựccủahọsẽcógiátrịvàsẽđượcđềnđáp,rằnghọcókhảnăngvàcácnguồnlựcđể thànhcông.Theođúngkhuônmẫuthìcácnhàquản lýsẽ từbỏquyền lựcvàkhông thamgia.Nhưngtrênthựctế,cácnhàlãnhđạophảikhôngngừnghợptácvớicáccánhânvàcácnhómđểtrởthànhnhómtựquản.

Cầncósựhỗtrợđángtincậytừbanquảnlýcấpcaođểhướngđếnhìnhthứctựquản.Cảlãnhđạolẫnnhânviênphảitựtinvàcamkếtthựchiệncôngviệctựquản.Sựhỗtrợtừbanquảnlýcấpcaosẽgiúpcácnhómtinrằngnỗ lựccủahọsẽđượccôngnhậnvàđượcđánhgiácao.Họsẽcó thểcóđượccácnguồnlựcđểhoànthànhnhiệmvụvàsựchấpthuậncầnthiếtđểứngdụngcácđềxuấtcủamình.

Cáccánhânphảicảmthấyđượctraoquyềnvàcóthểquảnlýbảnthânmìnhtrongcácnhóm,cácnhómphảitựquảnlýmìnhtrongbốicảnhcủacácnhómkhácvàtrongtoànbộdoanhnghiệp.Việctựquảnkhôngcónghĩalàđòihỏiquyềntựtrịtừngườikhácmàphảipháttriểncácmốiquanhệhợptác,traoquyềntrongdoanhnghiệp.Khiđó,mọingườisẽcảmthấyđượcđịnhhướngvàcónănglựcđểcóthểthànhcôngvàgâyảnhhưởng.

TRAOĐỔITRÁCHNHIỆM

Việctựquảnchophépcácnhómchịutráchnhiệmvớithànhcôngcủamình.Lãnhđạokhôngthểchỉtraoquyềntựquảnchonhânviên,nhânviêncũngkhôngchỉchấpnhậnđiềuđó.Họphảicùngthamgiavàotiếntrìnhđàmphánvàđốithoạilâudài.

Thôngthường,cácnhàquảnlýchorằngnhânviênsẽphảilàmhếtsứcmình.Họsẽquyếtđịnhviệcgìcầnlàmvàcáchthựchiệnchúng;sauđó,họsẽhướngdẫnvàdụdỗnhânviênthựcthiquyết

Page 189: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

địnhcủamình.Họtintưởngvàoviệcchỉbảonhânviênnhữngviệccầnlàm,cònnhânviênthìtrôngđợiđượcchỉbảo.Bằngcáchgiámsátnhânviên,họcóthểbiếtđượcmìnhcónênđưaranhữngchỉdẫnhoànchỉnhthêmhaykhông.Cácnhàquảnlýthườngxuyênkiểmtracôngviệccủamìnhvàhướngdẫnnhânviêncáchđiềuchỉnhđể thíchứngvớinhữngtìnhhuốngngoàidựđoán.Họcónhiềucơhộiđể“quảnlýởtầmvimô”.

Tronghìnhthứctựquản,cácnhàlãnhđạophảisẵnsànggiúpđỡnhânviênamhiểutoànbộnhiệmvụvàcáchgắnkếtnóvớinhữnggìdoanhnghiệpđangcốgắngthựchiện.Cácnhàlãnhđạophảinóirõvềkếtcụcmongmuốncủadựánvàtheocáccáchcụthểhỗtrợchocôngviệccủacáccánhânvàcácnhómkhác.Nhânviênkhôngthểthíchứngvớihoàncảnhvàsửdụngkhảnăngsángtạocủamìnhmộtcáchhiệuquảnếukhônghiểurõvềcácmụcđíchcuốicùngcủacôngviệc.

Lãnhđạocũngphảigiúpnhânviêngắnkếtnộibộvớinhiệmvụcủahọvànhậnthấyđượcgiátrịđốivớidoanhnghiệpvàđốivớichínhhọkhithựchiệnthànhcôngcácnhiệmvụđó.Họsẽkhôngcòncóthểtrấnanmìnhthôngquanhữnglầnkiểmtrathườngxuyênrằngcôngviệccầnthiếtđangđượcthựchiện.Lãnhđạophảitinrằngnhânviêncóthểtrởnêngắnbóvàsauđóhợptácvớihọđểđạtđượcđiềuđó.

Nhânviêncũngphảipháttriểncáckỹnăngđểđảmnhậntráchnhiệmvàtáikhẳngđịnhrằngcácquảnlýcóthểtintưởngởhọ.Thôngthường,nhânviêntậptrungvàocácnhiệmvụcụthểcủamìnhvàthườngxuyênnhậnýkiếnphảnhồicủasếpvềtiếnđộcôngviệc.Họcũngđượcđảmbảorằngsếpsẽthamgiavàhướngdẫnhọtrongtrườnghợpcôngviệckhôngđượcthựchiệnđúngcách.Vớihìnhthứctựquản,nhânviênphảicótầmnhìndàihạn.Họphảilaođộngđểđảmbảorằnghọhiểuđượcnhiệmvụcủamìnhvàcách thứcmàhọdựđịnhsẽhỗ trợchocôngviệccủangườikhácvàcho tầmnhìncủadoanhnghiệp;tinrằnghọcóthểhoànthànhđượcnhữngnhiệmvụđó,vàkiênnhẫndùkhôngnhậnđượcýkiếnphảnhồitrựctiếptừsếpvềtiếnđộcôngviệc.

Cáchànhđộngmàlãnhđạovànhânviêncóthểtiếnhànhđểnângcaohiệuquảcủatráchnhiệmbaogồm:

1.Lãnhđạovànhânviênthảoluậnvềcáchthứcmànhiệmvụnhómcủahọcóthểbổsungvàthúcđẩychiếnlượckinhdoanhcủadoanhnghiệp.Nhânviênbiếtrằngbanquảnlýcấpcaomuốnhọphảithànhcông.Họcảmthấyđangcùngbướcvớimọingườitrongdoanhnghiệpvàtinrằngthànhcôngcủahọcóảnhhưởngquantrọng.

2.Lãnhđạohỗtrợviệc traođổivềtầmquantrọngcủahìnhthứcnhómtựquảnvớiviệcphâncôngnhânlựcvàngânsách.Cácthànhviêntrongnhómtinrằnggiữahọcónhữngkhảnăngriêng,cónguồntàichính,thôngtinvàkiếnthứcđểthànhcông.Họcócảnănglựckỹthuậtlẫnkhảnănggiaotiếpđểđiềuphốivàlàmviệccùngnhau.Họtựtinrằngcóthểthươnglượngđểđạtđượcnhữngnguồnlựcmàhọthựcsựcầncó.

Page 190: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

3.Cácthànhviêntrongnhómthảoluậnvềnhữngthànhtích,trảinghiệmvàkhảnăngtrướckiacủamình,vàmặtkhácbộclộđượcthếmạnhcủabảnthân.Họchỉravànhậnthấyđượccáchthứcmàcáccánhânsửdụngkhảnăngcủabảnthânvàonhiệmvụnhóm.Bằngcáchđánhgiásơbộvềnhữngđiềumànhiệmvụyêucầu,nhómsẽxácđịnhđượccáchứngdụngcáckỹnăngchuyênmôn,tàichínhvàcácnguồnlựckháccủamìnhvàocôngviệc.

4.Cácthànhviêntrongnhómthamgiacáckhóahọc,đọcsáchbáo,vàtraođổicácýtưởngđểcóthểcậpnhậtkiếnthứcchuyênmôncủamình.Việcđọcsách,thamgiahộithảo,vàphảnảnhdựatrênkinhnghiệmsẽgiúppháttriểncáckỹnănggiảiquyếtmâuthuẫnvànhữngvấnđềphátsinhtrongnhóm.

5.Nhữngcuộchọpthườngkỳ,khoảngcáchgiữacácvănphòng,thưđiệntửvàhệthốngmáytínhsẽgiúpcácthànhviêntrongnhómtraođổithôngtinvàgiữliênlạcvớinhau.

DUYTRÌTRÁCHNHIỆM

Việctựquảnlàcôngviệcđòihỏinhiềuhơncảviệcnhậntráchnhiệmvànhữnglờikhenngợikhithànhcông.Mọingườiphảitựchịutráchnhiệmvềnhữngsaisótvàthấtbại;họcầnphảiđiđầutrongviệcgiảiquyếtcácrắcrốicủamình.Mặcdùtránhhìnhthứcquảnlývimô,nhưngcácnhàlãnhđạovẫnmongđợingườikháclàmtốtcôngviệcvàxửlýnhữngkếtquảkhôngchấpnhậnđược.Cácthànhviêntrongnhómcũngcầnphảiđốiđầunhaukhikhôngđạtđượckếtquảmongđợi.

Ngượclạivớiquanniệmphổbiếngắnkếtviệchợptácvớisựhàihòavàtưtưởng“sốngvàcứsống,”hànhđộnghợptácvớinhauđòihỏiphảicósựđốiđầu.Trongbốicảnhhợptác,cácthànhviêntrongnhómđềumuốnmọingườiphảihoànthànhcôngviệcmộtcáchhiệuquả,bởiđiềuđósẽgiúpmọingườihoànthànhđượccácmụctiêuchungcủanhóm.Anhcànglàmtốtcôngviệccủamìnhthìngườikháccàngthuậntiệnhơn.Cácthànhviêntrongnhómủnghộnỗlựccủanhauvàkhenngợilẫnnhaukhithànhcông.Tuynhiên,khimộtngườikhônglàmtốtcôngviệc,cácthànhviênkhácsẽbấtmãnvàtìmcáchthayđổicáchlàmkhôngphùhợpnày.

Sựđốiđầunhưthếsẽnângcaolợiíchtậpthể.Trongtìnhhuốngđốiđầuhiệuquả,lãnhđạovàcácthànhviênnhómsẽchínhthứcduytrìđượctráchnhiệmcủamọingười trongviệc thựchiệncácnhiệmvụđượcgiao.Họkhôngápđặtýmuốncủamìnhvàtỏrachuyênquyền.Họcũngtìmcáchpháttriểnnhữnglợiíchcủangườibịđốichất.Họmongmuốnanhtathànhcôngvàsẽcộngtácđểanhtacóthểlàmđượcđiềuđó.Việcgiữchânmộtnhânviênvớicôngviệc,chodùanhtakhônghoànthànhtốtcôngviệcđó,cóthểlàmgiảmsựtựtinvàkhảnăngpháttriển.Nhânviênkiasẽcảmthấychánnảnvìkhônghoànthànhcôngviệcvàthànhđạt,anhtacóthểcảmthấybịtáchbiệtvàbịđánhgiáthấpvìmọingườikhôngtôntrọngnhữnggìanhtađãcốnghiến.

Cáchlàmviệctheohướnghợptáckhiếnchoviệcđốiđầuxảyrathườngxuyênhơn.Trongbốicảnhcạnhtranh,mọingườisẽthựcsự“ápđảo”vàcókhảnănggiành“chiếnthắng”khiđốithủcủahọlàmviệcvụngvề.Trongbốicảnhhợptác,mọingườimongđượclợitừviệcgiúpđỡ,dỗngọt,vàyêu

Page 191: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

cầungườikháchoànthànhcôngviệc.Trongbốicảnhhợptác,mọingườicóđiềukiệnđểthảoluậnlolắngcủamìnhvớinhauhơnsovớibốicảnhcạnhtranh.Nhữngcộngsựchânchínhvànhữngngườisếpcótinhthầnủnghộlànhữngngườisẽnóichochúngtabiếtkhinàochúngtalàmviệckhônghiệuquảvàsẵnsànggiúpchúngtapháttriển.

Đốiđầuvớicáccánhânvàcácnhóm

Mặcdùtránhtrườnghợpquytráchnhiệmchonhau,nhưngnhómvẫnphảiyêucầucáccánhânchịutráchnhiệm.Theosựphâncônglaođộngvàphânchiavaitrò,họđãđượcgiaochonhữngcôngviệccụthể.Nhữngngườikhônghoànthànhnhiệmvụsẽbịxửlývànguyênnhângâyrađiềuđósẽbịmổxẻ.Nhómđóphảicótráchnhiệmchungkhilàmviệcvớicáccánhân,giúploạibỏcácràocản,vàcungcấpnguồnlựcchocánhânvànhómthànhcông.Cáccánhânthườngkhônghoànthànhtốtnhiệmvụvìhọcảmthấykhôngđượchỗtrợhoặckhôngđượcthôngtinđầyđủ.Nhữngcánhântiếptụctừchốithựchiệnnhiệmvụcủamìnhsẽbịtrừngphạtvàsathải.

Mỗithànhviêntrongnhómsẽphảibáocáohoạtđộngcủamìnhvớinhómvàphảithểhiệntráchnhiệmcủabảnthânmình.Thànhtíchcánhânsẽđượcsosánhvớinhữngkỳvọngvềvaitròvàcôngviệcđượcgiao,vàvớinhữngđónggópđốivớinhómđãgiámsát.Cáccánhânhoànthànhnhiệmvụcủamìnhsẽđượccôngnhận.Nhómsẽxửlýnhữngcánhânkhônghoànthànhtốtnhiệmvụcủamìnhvàcó thểquyếtđịnhkhuyếnkhíchvà trợgiúp,hoặccảnhcáo,hoặckhiển tráchvàxửphạtcánhânđó.Trongnhữngtrườnghợpkhókhăn,nhómsẽkêugọinhàquảnlýcủamìnhcùngthamgiađểtìmragiảipháp.

Làmviệcnhómhợptáckhôngcónghĩalàtấtcảmọingườiđềuđượckhenthưởngvàkhôngaibịxửphạt.Mặcdùtrọngtâmlàkhuyếnkhíchsángkiếnvàhọchỏitừnhữngsailầm,nhưngcácnhàquảnlýcầnphảixửlýnhữngnhómkhônghiệuquả,khôngbaochebằngcáchkhenthưởnghọ.Nếumộtnhómtiếptụclàmviệcthiếunăngsuất,quảnlýcầnphảiyêucầunhómđógánhchịuhậuquả.Cácnhàquảnlýtránhđổlỗichomộtvàingườimàphảibắtcảnhómchịutráchnhiệm.

Đốiđầuhiệuquả

Việcđốiđầuhiệuquảđòihỏiphảitạoratìnhhuốngcảhaicùngthắng.Nhữngngườiđốiđầuvớinhaucầnphảitậptrungvàocácmụctiêuhợptácngaycảkhingườibịđốiđầukhônglàmvậy.Họthểhiệnsựkiênnhẫnvànguyêntắcxungđộthỗtrợđồngthờiquảnlýxungđộttrêntinhthầnxâydựng.

Họnhắcnhởcánhânđóvìsaonhiệmvụcủaanhtalạiquantrọngvàmứcđộphụthuộccủacácthànhviênkhácvàocôngviệcđócủaanhtanếumụcđíchcủanhómlàđạtđượcthànhcông.Họlàmviệcvớianhtađểxácđịnhnhữngkhókhănvàtạođiềukiệnđểanhtahoàntấtcôngviệcđúnghạn.Họthểhiệnmongmuốnđượcgiúpngườiđóthànhcôngvàmangđếnnhữngcầnthiếtchothànhcôngđó.

Vớitinhthầnkỷluật,họkhôngchophépmìnhđilệchđườngvàgâycảntrởchonhữngdựđịnhhợptáccủamình.Họkhôngphêphánnhânviênvớitưcáchcánhân,cũngkhôngnghingờvềnhữngdự

Page 192: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

địnhcủaanhta.Họcôngnhậnnhữngđónggópkháccủaanhtavàkhẳngđịnhrằnganhtađượctôntrọngvàđánhgiánhưmộtcánhânriênglẻ.

Trởthànhngườicóýthứctựquản

Đặtnềnmóng

-Xâydựngcácmụctiêuhợptác.

-Nuôidưỡnggiaotiếphaichiều.

-Bộclộvàquảnlýcảmxúc.

-Tranhluậncácquanđiểmtráingượctrêntinhthầnxâydựng.

-Quảnlýxungđộthiệuquả.

-Pháttriểncácmốiquanhệhợptác,hiệuquảvớicácnhómkhác.

-Thểhiệnsựhỗtrợđángtincậycủabanquảnlýcấpcao.

Nângcaotráchnhiệm

-Lãnhđạovànhânviênthảoluậncáchthứcmànhiệmvụcủanhómcóthểbổsungvàthúcđẩychiếnlượckinhdoanhcủadoanhnghiệp.

-Nhânviênphảihiểuđượccácmụctiêuvàmụcđíchtrongnhiệmvụcủamìnhvàtrởnêngắnkếtvớinhữngđiềuđó.

-Lãnhđạohỗtrợviệctraođổibằngviệcphânbổnhânlựcvàngânsáchchonhóm.

-Cácthànhviêntrongnhómxácđịnhthànhtích,kinhnghiệmvàthếmạnhcủamình.

-Họsửdụngcácphươngpháphọctậpchínhthứcvàkhôngchínhthứcđểxâydựngkhảnăngcủamình.

-Nhânviêncảmthấyrằnghọđượctraoquyềnvàcónguồnlựcđểthànhcông.

-Nhómphải lênkếhoạchvềcáchứngdụngcáckỹnăngvànguồnlựcđểđạtđượccácmụctiêu.

-Nhữngcuộchọpthườngkỳ,khoảngcáchgiữacácvănphòng,thưđiệntửvàhệthốngthôngtinsẽgiúpcácthànhviêntrongnhómtraođổithôngtinvàgiữliênlạcvớinhau.

Chịutráchnhiệm

-Mỗinhânviênphảithểhiệnnhữngđónggópcủamìnhđốivớinhóm.

-Nhómphảitổchứcănmừngnhữngđónggópcủacánhânvàthànhcôngcủanhóm.

-Lãnhđạovànhânviênphảixửlýcáckếtquảkhôngchấpnhậnđược.

Page 193: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

-Họgiúpngườibịxửlývượtquatrởngạivàcungcấpcácnguồnlực.

-Nhấnmạnhđếntinhthầnhaibêncùngthắng.

-Họtáikhắngđịnhviệcđónnhậncánhânbịxửlýđónhưmộtcánhânđộclập.

-Họsửdụnghìnhthứcđốiđầuđểtạoramộttậpthểhợptácmạnhmẽhơn.

THIẾTLẬPDOANHNGHIỆP“CÓKHẢNĂNGTHỰCHIỆN”

Trongnhiềudoanhnghiệp,mọingườingàycàngđượckỳvọngsẽlàmviệctốtmàkhôngcầncónhiềusựgiámsáttrựctiếp.Họphảisửdụngcáctiếnbộkỹthuậtvàmáytínhđểcóđượcthôngtinkịpthờivàtựmìnhhoànthànhcácnhiệmvụquantrọng.Cácnhàquảnlýcấptrung-hiệnnayđượccholàítcầnđến-đãbịsathảivớisốlượnglớnkhicácdoanhnghiệpquyếtđịnhthuhẹpquymôhoạtđộngvàcắtgiảmchiphí.Thách thứcđặt ra làphảihình thànhvănhóa“cókhảnăng thựchiện” trongdoanhnghiệp,nơicácnhânviêncóthểtựquảnlýchínhmình.

Cơhộiđượctựquảncóthểlànguồnđộnglựccaotruyềncảmhứngchonhânviên.Nógiảiphónghọrakhỏisứcépcủahệthốnghànhchánhvàhệthốngcấpbậctruyềnthống.Nhânviênphẫnnộvớihìnhthứcquảnlývimôvàkhôngmuốntrởthànhnhữngcontốt.Họmongchờthửtháchvàquyềntựquyếtđểpháttriểnkhảnăngvàchứngminhgiátrịcủamình.Hìnhthứctựquảnxâydựngcamkếttrongnộibộmàcáctổchứctinhgọncầncóđểvượtquacácthửtháchhiệnnay.

Tuynhiên,việcchỉtríchhệthốngcấpbậcvàvẽnênmộtbứctranhđậmnétvềtươnglaicủahìnhthứctựquảnđượccholàdễdànghơnsovớiviệc thựchiệnnó.Cácnhàquảnlý thườngđổlỗichonhữnghànhđộngchốngđốithayđổi;họquáquenvớiviệckiểmsoátngườikhácnênkhóthayđổi.Họdễdàngnóibằngngônngữcủahình thức tựquảnnhưng lạigiấunhẹm thông tinvàcan thiệpđể táikhẳngđịnhquyền lựccủamình.Lãnhđạo thanphiền rằngnhânviênmuốncó tráchnhiệmnhưng lạikhônglãnhtráchnhiệmkhichấtlượngcôngviệcvàdịchvụkhôngđượctốt.Nhânviênnóivềcácthửtháchcủacôngviệcnhưnglạikhôngdámgánhchịuthấtbạicóthểxảyra.

Hìnhthứctựquảnhiệuquảđòihỏinhiềuthứkhácngoàiviệccácnhàquảnlýsẵnsàngchoquavànhânviênsẵnsàngchấpnhậntráchnhiệm.Cácnhàquảnlýkhôngchỉđơngiảntừbỏquyềnlựcmàcònphải thựchiệnmộtkhảnăng lãnhđạomới.Việc traoquyền tựquảnđểnhânviên tựđưaracácquyếtđịnhkhôngcónghĩalànhânviênsẽcókhảnăngtựquảnlýchínhmình.Đượchuấnluyệnvàđịnhhướngtheohệthốngcấpbậc,nhàquảnlývànhânviênđềukhôngđượcchuẩnbịđểđốimặtvớinhữngcamkhổcủahìnhthứctựquản.

Doanhnghiệp“cókhảnăngthựchiện”làdoanhnghiệphướngđếnhànhđộng;cầnphảicóhànhđộngđểtạoradiềunày.Điểmítđượcnhậnbiếtlàkiếnthứccũnggópphầntạoranhữngvấnđềcóthểgâyảnhhưởngđếntiếnđộ.Hìnhthứctựquảnbaohàmnhiềuýnghĩahơnviệcvắngmặtcácnhânviên

Page 194: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

giámsáttrựctiếphaychophépmọingườitựkiểmsoát,bởivìnhânviênphảiquảnlýchínhmìnhvớicáccánhânvàcácnhómkháctrongdoanhnghiệp.Lãnhđạokhôngchỉđểmọichuyệnxảyramàcầnphảihợptácvớicáccánhânvàcácnhómđểhọtiếpnhậnnhiệmvụ.Lãnhđạovànhânviêncầnđốiđầuvàchịu tráchnhiệm lẫnnhaucũngnhưchúcmừng thànhcôngchungcủamình.Nhânviêncầnnhiềuquyềnhơnđểhướngđếnhìnhthứctựquản.Họvàlãnhđạocầnphảicótâmlýtốtvàkhéoléo.

CreatedbyAMWord2CHM

Page 195: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

TÂMLÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠO

Nếungồitrênlớpnệmêm,anhtasẽngủquên.

PhầnV.TRỞTHÀNHNHÀLÃNHĐẠO

Page 196: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

RAPLPHWALDOEMERSON

Cácnhà lãnhđạovànhânviênphải tìmhiểu liệudoanhnghiệpcủamìnhcó thíchứng tốtvớinhữngthayđổinhanhchóngvềcôngnghệvàtrênthịtrường.Việcnghiêncứuvềtâmlýhọclàyếutốcơbảnnhấtbởinógiúpconngườipháttriểncácphươngpháphợptácmạnhmẽ,xungđộttíchcựcđểhọcóthểápdụngđượccácphươngphápmới,ứngdụngcáccôngnghệmới,đồngthờipháttriểncácsảnphẩmvàdịchvụmới.Chương13môtảcáchthứcmàcácnhânviêncóthểhọctậpvàứngdụngtâmlýhọcđểtăngcườngcácmốiquanhệhợptáccủamình.Họđầutưvàonăngsuấttươnglaibằngcáchxâydựngmộttổchứccótinhthầnhọchỏi.Chương14sẽchỉraýnghĩacủaviệchọchỏithuậtlãnhđạovàtinhthầnlàmviệctậpthểtrongviệcgiúpcácdoanhnghiệpsẵnsàngđốiphóvớinhữngbấtổntrongtươnglai.Tầmnhìnchungcóthểgắnkếtcáccánhâncóphongcách,quanđiểm,mụctiêukhácnhauđểhọtinrằnghọcóthểcùngnhauđạtđượcgiátrịtiềmnăngcủacôngviệc,phụcvụkháchhàng,đồngthờicóđượcviệclàmvàcuộcsốngđảmbảohơn.

Chương13.TRỞTHÀNHMỘTDOANHNGHIỆPCÓTINHTHẦNHỌCHỎIChương14.CHUẨNBỊCHOTƯƠNGLAI

CreatedbyAMWord2CHM

Page 197: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

TÂMLÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠOàPhầnV.TRỞTHÀNHNHÀLÃNHĐẠO

Ngườinàochụplấyđuôimèosẽhọcđượcnhanhhơn44%sovớingườichỉbiếtđứngnhìn.

Chương13.TRỞTHÀNHMỘTDOANHNGHIỆPCÓTINHTHẦNHỌCHỎI

Page 198: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

MARKTWAIN

Những nhà quản lý như Ralph Strayer của Công ty Thực phẩm Johnsonville (như đã nêu ởChương2)pháthiệnrarằnghọcầnphảihướngdẫnđểtrởthànhlãnhđạo.Cáogiáoviêncũngtrởthànhcác lãnhđạodoanhnghiệp.Từnămhọc lớpsáu,RosemarieB.Grecođãbiếtchắc rằngmìnhsẽ trởthànhgiáoviên.NhưngkhilàmthưkýtạiNgânhàngFidelityởPhiladelphiađểgiúpđỡgiađìnhvàcótiềnđónghọcphíđạihọc,côấykhôngbiếtrằngcôngviệcdạyhọccủamìnhsẽđượcthựchiệntrongmộtngânhàng.Vàonhữngnămcuốithậpniên60khicôấybắtđầucôngviệc,vàhiệnđanglàtổnggiámđốccủamộtngânhàngtrịgiá5,7tỷđô-la,cáckỹnănggiảngdạycủacôtavềviệcthiếtlậpcáctiêuchuẩn,traođổicácgiátrịvàtruyềnđạtkiếnthứcđãchứngtỏcógiátrịtrongviệcthúcđẩymộtvănhóachungvàmangđếnchomọingườisựtựtincũngnhưcáckỹnăngđểđốiphóvớimộtthịtrườngđầybiếnđộng.

Trongbathángđầulàmthưký,côấyđãhọctấtcảnhữnggìmìnhcóthểvềhoạtđộngngânhàng,vớicuốnsổđầycácghichú.Vìkhôngcóchươngtrìnhđàotạochínhthứcnêncôđãxungphongđàotạochocácnhàquảnlýmớituyểndụngbằngnộidungtrongsáchcủamình.Côdạyhọcvàđượctrảlươngchođiềuđó;côkhôngnềhàkhidạychonhữngngườicóthunhậpcaogấphaithunhậpcủamình.Khitìmđượcmộtcôngviệcdạyhọc,côquyếtđịnhxinnghỉviệcởđây.Mộtvịphóchủtịchđãnhấtquyếtmờicôtiếptụcđàotạochonhânviêntrongbộphậncủaôngtavàđãtănglươngchocô.Côcònđượchỗtrợhọcphíchochươngtrìnhgiáodụcmàmìnhđangtheohọc.

Hainămsau,côtrìnhlênsếpmộtbảnđềxuấtliệtkênhữngchươngtrìnhđàotạomàngânhàngcầncó.Vìkhôngđược thôngbáo trực tiếpnêncôrấtngạcnhiênkhingânhànggiới thiệumộtvàiýtưởngcủacôchocácnhàquảnlýcấpcao.Khiđốichấtvớisếp,ôngtathừanhậnlàđãdùngbútxóađểthaytênôngtavàotrongbảnđềxuấtcủacôvìchorằngđềxuấtcủacôsẽkhôngđượcnhânviênthựchiệnnếuđượcđưaratừngườiởvịtríthấpquátrongbộmáyquyềnlực,vàchắcrằngcômuốnýtưởngcủamìnhđượcứngdụng.Grecobốirối,sốc,vàtứcgiận.

Saukhiđạtbằngdanhdựvềgiáodục,côđảmnhậncôngviệcđàotạochocácnhânviêngiaodịch.Đểchuẩnbịviếtcẩmnanghướngdẫn,đầutiêncôdạycangàyvàcađêmđểbiếtvềnhữngviệcquantrọngcủakếtoán,nhânviênvậnhànhmáy,vànhânviênphụtráchsổsách.Khipháthiệnthấycácnhânviêngiaodịchkhônghiểurõtầmquantrọngtrongcôngviệccủahọ,côđãthiếtkếramộtđoạnphimthểhiệnmứcđộtươngthuộcvàtầmquantrọngcủamỗicôngviệcvàmỗilĩnhvực.Đoạnphimvànhữngcuốncẩmnangđãgiúptiếtkiệmchiphítừmứckhôngchấpnhậnđượcxuốngđếnmứccóthểquảnlýđược.Sếpcủacôchỉđơngiảnnói,“Côđãđúng”vàtrảmứclương10.000đô-lađúngnhưcôđềnghịtrướcđó.

Vàođầuthậpniên70,ngânhàngđốimặtvớitrìnhtrạngphânbiệtgiớitính,cácvụkiệnphảnđốithuộcvềgiaicấp.Quanhiềubiếncố,côđãtrởthànhgiámđốcnhânsự.Cônhanhchónghànhđộngđể

Page 199: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

thayđổivănhóadoanhnghiệp.Bướcthayđổiđángngưỡngmộnhấtcủacôlàsathảivịgiámđốcđãgạchtêncôkhỏibảnđềxuấthuấnluyệnnămnào.Ôngtavẫnkhôngthayđổiđườnglối,nhânviênôngtavẫnnảnlòngvàluônsợnhưkhiôngtacònlàmsếp.Độngcơcủacôkhôngphảiđểbáothùmàlàluôn“làmnhữnggìcầnlàmchongânhàng”.

Khingânhàngcắtgiảmnhânviên,côcươngquyếtrằngphụnữsẽkhôngphảichịuthôiviệcmộtcáchbấtcông,chodùcácquảnlýdâychuyềnphảnđốisựcanthiệpcủacô.Mộtgiáoviênkỳcựuđãtừngnóivớicô,“Họkhôngphảithíchnhữnggìbạnnói,họchỉhọctừnhữnggìbạnlàmthôi”.Đốivớicácgiátrịcủaviệcdạyhọc,ngườigiáoviênvàngườilãnhđạophảicó“camkếtvữngvàngđốivớiviệcthựcthilẽphải-vàkhảnăngpháttriểnmộtlớpdathứhaitrênmặt”.Mộtthậpkỷsau,ngânhàngđượcvinhdanhlàmộttrong50doanhnghiệptốtnhấtdànhchocácnhânviênnữ.

Năm1978,mộttổnggiámđốcmớicủangânhàngbổnhiệmGrecolàmgiámđốcchinhánh.Khicôbảorằngmìnhchưatừngchovaybaogiờ,ôngtanóirằngcôcóthểhọckinhdoanh,nhưngcôcần“dạymọingườicáchthayđổi”.Theokếtquảmộtcuộckhảosát,cácchủdoanhnghiệpđánhgiángânhàngnàykémhơnsovớicácngânhàngđốithủ.Côvàmộtnhómnhỏđãxácđịnhmụctiêuvàcáctiêuchuẩnhoạtđộngcùngvớimộtchươngtrìnhkhuyếnkhíchđểđạtđượccácmụctiêuđó.Côcầnsựcamkết.Nhữngngườikhôngchấpnhậnkếhoạchmớiđãrađivớitâmtrạngthùhằn.Banămsau,cuộcđiềutrachobiếtngânhàngđãtrởthànhngânhàngđượckháchhàngyêuthích.

Vàotháng12năm1988,ngânhàngđốidiệnvớimộtcuộckhủnghoảng,vìđiềunàymàGrecophảivậndụnghếtmọikinhnghiệmvàhiểubiếtcủamình.Khibắtđầuđảmnhậnvaitròtạmthời,côđãnhậnđượcmộttinkhủngkhiếp.Nợbấtđộngsảnvàtranhgiànhquyềnlựctạicôngtymẹđãkhiếnchovịtổnggiámđốcđángkínhvàphóchủtịchhộiđồngquảntrịphảirađivàngânhàngđứngtrướcnguycơbịmualại.“Tôithấyrằngnhữngvịgiámđốcnàycầnđượcanủi,khuyếnkhíchvàhầuhếtmọingườicầnđượcdẫnđường.Tôihứavớihọrằngngânhàngsẽantoàn,tốtđẹpvàgiaochohọmộtnhiệmvụcựckỳquantrọng-thuyếtphụckháchhàngcủachúngtôirằnghọđãlựachọnđúngđắnkhigiaodịchvớichúngtôi”.Phảimấthàngtháng,côgặpgỡmọingườitừsángsớmđếntốimịt,khẳngđịnhdịchvụvớikháchhàngvàtôntrọnglẫnnhau.

Nhânviênngânhàngthốngnhấtvàcôđượctiếncửlàmtổnggiámđốcmớicủangânhàng.Tháng9năm1990,cômộtlầnnữađóngvaitròtạmthờitrongtiếngnhạc“HailtotheChief”vớibóngbayvàhàngtrămkhuônmặtmỉmcười.Nhiềungườitrongsốhọcôđãbiếtquagầnnửacuộcđờimìnhvà22nămtạiFidelity.Cônóivớihọrằnghọđãgiúpcôcóđượcvịtrímớinày.Côcũngthấyrằngcôđãdạyhọtấtcảcácbàihọcmàmìnhcóthể.Sáuthángsau,côtrởthànhchủtịchkiêmtổnggiámđốccủamộtngânhàngởthànhphốkhác.“Điềuđầutiêntôilàmlàmuachomìnhmộtcuốnsổ.Vàtôilạibắtđầu”.

HƯỚNGĐẾNMỘTTỔCHỨCLUÔNHỌCHỎI

Họchỏiđểlãnhđạolàmộtcôngviệcdiễnrathườngxuyênchứkhôngphảichỉđểthànhthạomột

Page 200: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

vàikỹthuậthaycácnăngkhiếubẩmsinh.Grecovàcácnhàlãnhđạokháccũngphảihọchỏi.Đểtrởnênđángtin,họphảilãnhđạobằngcáchlàmgươngđểpháttriểnconngườivàdoanhnghiệp.Họyêucầu,hỗtrợvàkhuyếnkhíchnhânviênhoànthiệnđểmọingườicũngchấpnhậnrủirovàhọctập.

Mối liênhệgiữaviệchọchỏivàkếtquảhoạtđộngcủadoanhnghiệpngàycàng rõ rệt.Theotruyềnthống,thếgiớihànhđộngvàkiếnthứcluônđốingượcnhau.Giáodụcvàđàotạonghềđượctiếnhànhtronglớphọcvàtrongcácbuổihộithảoxarờihoạtđộngthựctếcủacáccuộchọpvànhàxưởng.Hiệnnay,nhucầuđápứngvớicácthayđổivềcôngnghệvàthịtrường,cũngnhưnhucầucảitiếnkhôngngừngngàycàngcaovàrõràngđếnmứcmànhiềulãnhđạovànhânviênđềumuốntrởthànhcáctổchứcluônhọchỏi.

Khôngchỉbiếtđượccácýtưởng,“cáctổchứcluônhọchỏi”ápdụngýtưởngvàohànhđộngđểcảithiệnkếtquảcôngviệc.Họđàosâuphântíchcácvấnđềvàthuthậpcácdữliệucógiátrị,tạoragiảipháp,ứngdụnggiảiphápchấtlượngcao,tậphợpthôngtinvềhiệuứngcủanó,chỉnhsửavàtáiứngdụng.Họvượtrangoàicácgiớihạnđểhìnhthànhtiêuchuẩnvềcáchmàcácdoanhnghiệpthànhcônghoànthànhmụctiêucủamình,đồngthờixácđịnhcáchcácdoanhnghiệpnàycóthểpháttriểncácquytrìnhhiệuquảhơnnữa.

Cácdoanhnghiệphọchỏi luônbiết tậndụngnhữngsai lầmcủamình.Boeingđãchỉđịnhmộtnhómnhânviêncấpcao,gọilàProjectHomework(TráchnhiệmDựán),đểsosánhsựpháttriểncủahaidòngmáybayrắcrốilà737và747vớihaidòngthànhcônghơnlà707và727.Nhữngbàihọcnàyđãđemđếnsựpháttriểncủahaidòngmáybay757và767-haidòngthànhcôngnhất,khônghềmắclỗikhicấtcánhtronglịchsửmáybayBoeing.

VIỆCHỌCHỎITRONGDOANHNGHIỆPTINHGỌN

Đểcạnhtranhtrongmôitrườngngàynay,toàndoanhnghiệp,khôngchỉlàmộtcôngtyđơnlẻhaymộtphòngbansảnxuấtnào,bắtbuộcphảitiếtkiệmvàlàmviệchiệuquả.Yếutốquyếtđịnhviệccảithiệngiátrịkháchhàngtrongkhicắtgiảmchiphílàtinhthầnlàmviệcnhóm,khôngchỉởnhàxưởngmàcòngiữabộphậnsảnxuất,nhàcungcấpvànhàphânphốitiếpthị.Khiđó,yếutốquyếtđịnhviệchợptáchiệuquảnàylàphảihọchỏicùngnhau.

Trongdoanhnghiệptinhgọn,cácnhóm,cácbộphận,vànhữngcôngtytáchbạchvềmặtpháplýnhưnglạiphụthuộclẫnnhauvềmặthoạtđộng,cùngnhauphântíchsựchuyểnđộngcủagiátrịvàhợptáccùngnhauđểđảmbảođemđếngiátrịtốiđachokháchhàng.Nhưngquánhiềunhàquảnlýtậptrungquámứcvàolĩnhvựcriêngcủamìnhmàquênđểýđếndònggiátrịvànhucầulàmviệccùngvớicácbộphậnkhác.Đểcóthểsảnxuấtramộtchiếcxehơisangtrọnggầngiốngnhau,nếuToyotachỉmấtmộtgiờthìMercedez-Benzphảimấtđếnbagiờ,nguyênnhânchủyếulàdobộphậnkỹsưkhôngtraođổivớinhau.Hậuquảlàcầnquánhiềulaođộngtrongkhâupháttriểnvàíttậptrungđếnkhảnăngsảnxuấttronggiaiđoạnthiếtkếvàpháttriển.

Page 201: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Doanhnghiệptinhgọncũngbịcảntrởbởinhiềucôngtyđốiphóvớisựsuygiảmcủathịtrườngbằngcáchtựbảovệmìnhthayvìpháttriểntoàndoanhnghiệp.NissanởAnhđãphảigặprấtnhiềurắcrốikhigiớithiệuchiếcPrimeracủamìnhbởicácnhàcungcấpchínhkhôngđồngýphânphối.Thayvìtrừngphạtnhữngnhàcungcấpnày,Nissanlạimượnmộtvàikỹsưgiỏinhấtđểcảitiếnquytrìnhcủamình.Hainămsau,nhữngnhàcungcấpnàytrởthànhnhữngđốitáctốtnhất,hiệuquảnhấtcủacôngtykhiramắtchiếcMicra.

UnipartGroupcủaAnh,mộtcôngtycontáchratừRovervàonăm1987,đãthànhlậpĐạihọcUnipartđểcácbộphậnvàphòngbancủacôngtyhướngdẫnchonhaunhữngbiệnpháptốtnhất.Bộphậnsảnxuấtcácphụtừngôtôđãdạychocácbộphậnkháccácnguyêntắcsảnxuấttinhgọn.Khoacôngnghệthôngtin-mộtphầncủacôngtyhệthốngthôngtin-đãnângcấpcáckỹnăngvềthôngtinthôngquaUnipart.Cáctrưởngkhoatrởthànhgiámđốckinhdoanh.JohnNeil,tổnggiámđốc,chorằng“Tầmnhìncủachúngtôilàxâydựngmộtdoanhnghiệptinhgọntốtnhấtthếgiới.Điềuđócónghĩalàkhôngngừnghòanhập...họchỏi,thànhcáchệthốngraquyếtđịnhcủacôngty”.

Tinhthầnlàmviệctậpthểlànềntảng

Việchọchỏicáckhảnăngvàsựnhạycảmvềtâmlýhọcđểlàmviệcchungnhómlànềntảngđểtrởthànhmộtdoanhnghiệptinhgọn.Cácnhómgiúpphảnánhdựatrêncácsaisótvàhọchỏitừkinhnghiệm.Cácnhómgiúpnhaucảmthấytựtinrằngmìnhcóthểgiảiquyếtcácxungđộtcủabảnthân.CácthànhviêntrongnhómProjectHomeworkcủaBoeingphảithuthậpvàphântíchnhữngthôngtinphứctạp,đồngthờitranhluậnvàkếthợpnhiềuquanđiểmđểđưarađềxuấtcủamình.Sauđó,họphảithôngbáovàthuyếtphụccáckỹsưứngdụngcácđềxuấtcủamình.

DeltaDentalPlan(đềcậpởChương8)vànhiềudoanhnghiệpkhácđặtratiêuchuẩnđểhọchỏitừnhữngcôngtycóbiệnphápứngdụngtốtnhất.Họxácđịnhcáccôngtyđãpháttriểnđượccácquytrìnhthànhcôngngaycảkhihoạtđộngởcácngànhkhácnhau,đồngthờiphỏngvấnvàquansáthọlàmviệc.Nhưngviệcđặtratiêuchuẩnđòihỏiphảicótinhthầnlàmviệctậpthể.Phảicầnnhiềungườiđểxácđịnhđượcnhữngcôngtythànhcông,thấuhiểuquytrìnhcủahọ,vàcảitiếnnhữngquytrìnhđóchophùhợptìnhhuốngcủariêngmình.Sauđó,cácphòngbanvàcácnhómphảisẵnsàngnhậnthứcvàứngdụngcácquytrìnhmới.

Cácnhânviêntiếpthịhọcvềsảnxuấtvàcácchuyêngiasảnxuấthọchỏivềtiếpthịthôngquaviệcthảoluậncácvấnđềvàcùnggiảiquyếtcácrắcrối.Cácnhàquảnlýtrẻphảisẵnsànglắngnghevàquan sát nếuhọ có lợi từ chuyênmôncủanhữngngười cókinhnghiệmhơn.Cácmục tiêuhợp tác,quyềnlựccủanhau,sựgiaotiếphaichiều,quảnlýcảmxúcvàxungđộtvàviệcsửdụngcáctranhluậnmangtínhxâydựngđềulànhữngthứcầnthiếtđểtruyềnsứcmạnhchonhữngngườilàmviệccùngnhaunhằmhỗtrợchodoanhnghiệpthíchnghivàhọchỏi.

Bằngcáchgiúpđỡmọingườihọccáchlàmviệccùngnhau,nhà lãnhđạosẽcóđượcsứcảnh

Page 202: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

hưởngmạnhmẽvàlâudài.Vớinhữngmốiquanhệnhómmạnhmẽ,nhânviênsẽcónhiềucơhộiđểhọchỏicácýtưởng,ứngdụngcácchươngtrìnhmới,vàhọchỏichuyênmônlẫnnhau.Họcùngthamgiavàomôhìnhhọctậpvàcảitiếnkhôngngừng.

Họchỏiđểtrởthànhnhàđiềuhành

Cóquánhiềuthứphảihọcđểtrởthànhmộtnhàlãnhđạohiệuquả.Trongcácnghiêncứuvớisáutậpđoànlớn,191nhàđiềuhànhthànhcôngđượchỏivềnhữngsựkiệnlớnđãtạosựkhácbiệttrongcáchquảnlýcủahọ.Họđãđưaratổngcộng616sựkiệnvà1.547bàihọc.Cáckhảnăngtâmlývềsựtựtinvàhợptácvớingườikháclànhữngyếutốquyếtđịnhđốivớisựpháttriểncủahọ;họhọcđượcnhữngkhảnăngnàythôngquakinhnghiệmphongphúvànhiềunămsuyngẫmcủabảnthân.

Trongcuộchànhtrìnhđểtrởthànhnhàđiềuhànhthànhcông,nhữngngườiđượcphỏngvấnnóirằnghọđãhọcmộtbàihọcđắtgiálàkhócóthểtựmìnhquảnlýmọithứ.Họphảitừbỏtưtưởngrằngmìnhcóthểthànhthạomọilĩnhvựcvàtrởthànhmộtthuyêngia,đồngthờicũngnhậnrarằnghọcóthểgâyảnhhưởnglớnhơnbằngcáchgiúpngườikháchoànthànhnhiệmvụ.

Vìbiếtrằngmìnhkhôngcóchuyênmôn,vàthườngkhôngcóquyềnđểchỉbảomọingườiphảilàmgì,họrènluyệnkhảnănghiểuvềquanđiểmcủangườikhác-mộtkhảnăngchophéphọkhuyếnkhíchvàhướngdẫnnhânviêncủamình.Họđãbiếtcáchthươnglượngxungđộtvàđốimặtvớinhânviên.Donhucầuthúcép,họnhậnrarằnghọcầnphảitruyềnsứcmạnhchonhânviênvàpháttriểnnhânviênnếumuốnvượtquacácthửthách.

Họđãhọccáchthấuhiểuquanđiểmcủanhàđiềuhành-ngườihiểurõvềdoanhnghiệpvàcótưduychiếnlược.Họmởrộngtầmhiểubiếtcủamìnhrằngmộtdoanhnghiệpphảicóphảnứngvớikháchhàng,cácđốithủ,cácquyđịnhcủachínhphủ,vàcáccổđôngđểtrởthànhmộtdoanhnghiệpthànhcông.Cáckinhnghiệmsẽgiúphọcủngcốkỹnăngchuyênnghiệpcủabảnthân,xâydựngvàsửdụngcáchệthốngtổchứcvàhệthốngkiểmsoát,vàtìmkiếmcácphươngphápsángtạođểgiảiquyếtvấnđề.Họphảiđốimặtvớisựmơhồcủaviệcquảnlý,đặcbiệttrongbốicảnhcôngviệcchungtạitrụsởdoanhnghiệpmàkhôngcómụctiêurõràng.

Việctựtrangbịkiếnthứcvàsựtựtinlànhữngbàihọcđượcđánhgiácao.Vịtrítiênphongkhiếnchocácnhàđiềuhànhnàyphảiđểýđếnlýdotạisaohọlạihàohứngvềcôngviệccủamình.Họkhôngchỉđảmtráchmộtcôngviệc,màcòntinvàonhữnggìmìnhđangthựchiện.Việcvượtquađượccáctìnhhuốngthùđịchkhiếnhọtinrằnghọcóthểtồntạivàtrởnênmạnhmẽ,cứngrắnkhicầnthiết.Họcóthểđươngđầuvớinhữngtìnhhuốngnhậpnhằng,nhanhchóngtăngtốcđểđốiphóvớinhữngvấnđềmớitrongcácnhiệmvụmới,vàxửlýcáctìnhhuốngngoàitầmkiểmsoátcủamình.Họkiênnhẫnvượtquakhókhănvàtựchịutrìnhnhiệmvềsựnghiệpcủamình.

Tuynhiên,sựtựtincủahọkhôngđượcphéptrởthànhbảntínhkiêungạo;họđãbiếtrằngphải

Page 203: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

luônghinhớgiớihạncủamìnhvànhữngđiềumìnhchưabiết.Chodùkhắtkhe,họcũngphảihọccáchđểtrởthànhngườitìnhcảm,tránhbiếnngườikhácthànhcôngcụchomụcđíchcủariêngmình.

Họcquacôngviệc

Nhữngtháchthứctrongcôngviệckhiếnnhữngngườiđượcphỏngvấnphảivậndụngcácnguồnlựcbêntrong,đạtđượcsựthấuhiểuvàthửnghiệmcácphươngpháplãnhđạomới.Việcđảmnhiệmmộtnhiệmvụđặcbiệtvớingânsáchvàthờigianhạnhẹplàcáchhữuíchgiúpcácnhàđiềuhànhphảisuynghĩnhưcácnhàlãnhđạo-nhữngngườithànhlậpvàkhuyếnkhíchmộtnhómđểthựchiệnnhữngđiềuphithường.Việcchuyểntừdâychuyềnsảnxuấtsangvịtrícốvấncũnggiúphọthoátkhỏivịtrícủanhữngngườichỉlàmnhữngcôngviệckỹthuậthữuhình.

Việcbắtđầutừhaibàntaytrắngđòihỏihọphảixâydựngđượcđiềugìđótừconsốkhông.Cácnhàđiềuhànhphảitìmhiểuvềcácdoanhnghiệpbằngcáchtựlậpnênnhữnggìcủariêngmình,baogồmviệctựtuyểndụngvàđàotạonhânviên.Việcxửlýmộtdoanhnghiệpđanggặprắcrốithựcsựlàmộttrảinghiệmpháttriểnquantrọng.Cácnhàquảnlýphảitỏranghiêmkhắcvàcókỷluậtđểtấncôngvàocácvấnđềđangđẩydoanhnghiệpđếnbờvựcphásản.Họphảigầydựnglại.

Họđãhọcđượccáchlàmviệcvớisếpvànhữngngườikhác.Cónhiềuthứđángđểhọctừviệcquansátcậncảnhmộtnhà lãnhđạo thành thạo trongviệcphát triểnmộtnhómđểhoàn thànhcôngviệc.Nhưngviệcđươngđầuvớimộtvịsếpkhókhăn,quáquắtkhiếncácnhàđiềuhànhnàytrởnênđángmếnvàđángkínhtrọnghơnkhilàmviệcvớicấpdưới.Ngaycảviệcthuatrậntrongcuộcchiếnquyềnlựccũnggiúpcácnhàđiềuhànhnàynhậnragiớihạncủabảnthânvàtựthuhẹpnhữngmơướcviễnvôngvềsựnghiệpvàsựthăngtiến.

Việcsuyngẫmvềnhữngsailầmvàtaihọacóthểrấtcóích,đặcbiệtkhimọingườicóthểhiểuđượcnhữnglýdotiềmẩnbêntrong.Vídụ,họtrởnênđềcaotínhhủyhoạicủaviệcđốixửbấtcôngvớingườikhácbởivìhọmuốngiấuthôngtinvàmuốnngườikhácthấtbại.Họnhậnragiớihạncủabảnthânmình,vàdonhucầuphảiphụthuộcvàongườikhác,họphảipháttriểncácmốiquanhệtôntrọnglẫnnhau.

Ràocảnđốivớiviệchọchỏi

Bấtkểviệcnhấnmạnhđếnmộttổchứcluônhọchỏi,nhưngnhiềunhàquảnlývànhânviênvẫntiếptụctậptrungvàhoànthànhcôngviệcmàkhôngcầnbiếtvềnhucầuxâydựngvàduytrìcácmốiquanhệcầnthiếtchosựtiếnbộkhôngngừng.Họnhậnraviệcchiasẻthôngtinvàgiảiquyếtnhữngrắcrốitrongcôngviệclàđiềuhếtsứcchínhđángvàhữuích;trìnhđộhọcvấnvàkinhnghiệmcủahọđãmanglạikhảnăngvàsựtựtintrongcôngviệc.Tuynhiên,họnhậnraviệcchiasẻcảmxúcvềcáchmọingườiđanglàmviệccùngnhaulàviệclàmkhókhănvàbịcảntrở.

Việcnhấnmạnhđếncáchquản lýkhókhănmangtínhngắnhạnnàysẽcàng làmtăngsựchểnh

Page 204: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

mảngđốivớicácmốiquanhệ.Cácnhàquảnlývànhânviênthườngcảmthấynhưbịaiđógísúngvàođầubắtnặnrachữtrước5giờ,phảihoànthànhdựánvàothứsáuvàphảicólợinhuậnvàocuốiquýnày.Áplựccạnhtranhtrênthươngtrườngcùngvớiáplựccủanhàđầutưvềcổphiếucóthểkhiếnchocácđịnhhướngngắnhạnnàycàngtrởnênquantrọnghơntrongthờiđạithờinay.Từquanđiểmnày,việcdành thờigianđểmọingườibày tỏ cảmgiácvớinhauvàphànnànvềnhữngxungđột củahọdườngnhưthừathãi,vàcólẽhơiđiênkhùng.Tuynhiên,vềlâudài,việcthảoluậnvềcáchthứcđểmọingườicóthểtăngcườnggiaotiếpvàtinhthầnlàmviệctậpthểngàycànghiệuquảlàmộtsựđầutưkhônngoan.

ChristArgyrischorằngtrìnhđộchuyênmônsẽcủngcốcácgiátrịvàniềmtinchorằngcácvấnđềgiữacáccánhânvớinhaulà“khôngthểthảoluậnđược”.Mặcdùđãcamkếtcởimởvàhợptác,nhưngcácnhàquảnlýlạihànhđộngđểthựcthisựkiểmsoátđơnphương,đểchiếnthắng,vàđểchegiấucáccảmxúc.Sựkhácbiệtgiữahànhđộngvàýtưởnglàmộtthôngđiệphaimặttróibuộccảnhàquảnlýlẫnnhânviên.Nhânviênâmmưuđểchocácnhàquảnlýduytrìảotưởngvềsựthamgiavàhợptác.Việcphảnảnhrộngrãivànóivềcáccảmxúcsẽgiúpphơibàysựganhtịvàmụcđíchkiểmsoátcủacácnhàquảnlý,phơibàyranhữnghànhđộnglừadốicủanhânviên,vàlàmchotấtcảmọingườiđềuxấumặt.Quảnlývànhânviênđềucósựgiảdốinghiêmtrọnggiữalýtưởngvàthựctiễn,nhưngchínhsựkhácbiệtđóđãkhiếnhọkhôngtiếnhànhđượccáccuộcthảoluậnnhằmgiảmthiểuđiềunày.

Sựđịnhhướngmangtầmngắnhạncùngvớinỗilosợxúcphạmngườikhácvàbịxúcphạmsẽtạoraphươngpháptiếpcậntheokiểu“nếunókhôngvỡ,đừngsửanó”đốivớicácvấnđềgiữacánhânvớinhau:Hãyhyvọngrằngmọingườisẽlàmviệccùngnhauvàrằngmọivấnđềsẽtựphânloạichínhnó.Nếucácmốiquanhệbùngnổvà côngviệckhôngđượchoàn thànhchúng ta sẽ cốgắngnhặtnhạnhnhữngmảnhvỡ,thuêmộtcốvấn,vàdànhtrọnngàycuốituầnchocôngtácxâydựngnhóm.Nhưngkhiđó,sựnghingờvàtứcgiậncóthểcaođộđếnmứcviệctìmhiểuvàgiảiquyếtcácvấnđềbêntrongsẽchỉgâymệtmỏivàtốnthờigian.Nhómđócóthểsalầyvìkhôngcócácphươngtiệnthựctếđểtựđịnhhướngchínhmình.

Nhânviênđôikhipháttriểncácmốiquanhệcótínhhợptácvàhọchỏicao.Cácyêucầuđặtracủamộtnhiệmvụkhẩncấpcùngvớisựđồngcảmgiữamọingườiđượccholàđủ.Tuynhiên,trongthếgiớichiarẽvàđầynghingờnày,ngàycàngcầnđếncácnhàlãnhđạođểgiúpmọingườihọccáchlàmviệchiệplựccùngnhau.

Sựkhônghiệuquảvềmặttâmlývàlãnhđạosaiđường

Nhữngtháchthứctrongcôngviệcvàviệcphảnánhcóthểgiúpcácnhàquảnlýtrởthànhlãnhđạo.Thấtbạitrongviệcsửdụngkinhnghiệmđểpháttriểncáckỹnăngcộngtácvớiđồngnghiệp,các

Page 205: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

cấptrênvàcấpdướicóthểlàmộttaihọa.Cácnguyênnhânchínhkhiếnlãnhđạothấtbạivàkhôngđạtđượctiềmnăngcủamìnhbaogồm:

1.Khôngnhạycảmvềngườikhác.

2.Lạnhlùng,xarờivàkiêungạo.

3.Khôngđángtin.

4.Đammêquyềnlựcvàmạnhtayđểpháttriểnbảnthânmình.

5.Khôngthừanhậnkhókhăn.

6.Khôngphânquyềnvàxâydựngđộinhóm.

7.Khôngcókhảnăngtuyểndụngvàpháttriểnnhânviên.

8.Khôngcókhảnăngsuynghĩrộngvàmangtínhchiếnlược.

9.Khôngthểthíchnghivớicấptrêntheophongcáchkhác.

10.Quáphụthuộcvàocấptrênhoặcngườihướngdẫn.

CÙNGNHAUNGHIÊNCỨUVỀTÂMLÝ

Việcđểtựdo,hoạtđộngmộtcáchmáymóc,vàcứngnhắctuântheocácquytrìnhlỗithờihiệnkhôngcònđượcchấpnhậnnữa.Lãnhđạovànhânviêntìmhiểuvềcáckháiniệmtâmlýđểcóthểphântíchcácphươngpháplàmviệchiệntạicủamìnhvàpháttriểncácphươngpháphiệuquảhơn.Họnângcaohiểubiếtvềtâmlýhọc,tăngcườngtinhthầnlàmviệctậpthể,vàhướngđếnmộttổchứchamhọchỏi.Họtìmhiểuvềcácýtưởngbằngcáchápdụngchúngvàocácmốiquanhệcánhân,vànhờápdụngcácýtưởngnàynênhọđãhọchỏiđượcchúng.GiốngnhưAristotleđãviết,“Đốivớinhữngthứphảihọctrướckhilàm,chúngtahãyhọcbằngcáchthựchànhchúng”.

Sựphảnhồilàcầunốiquantrọnggiữahànhđộngvàýnghĩ.Cácýtưởngtrongsáchvởcóthểgiúplãnhđạovànhânviênhiểunhau,đồngthờihiểuvềcácmốiquanhệcủanhauvàlênkếhoạchlàmviệchiệuquảhơn.Tuynhiên,họphảithửnghiệmcácýtưởngvàquytrìnhnày,phảnánhvàhọchỏi,vàthửlạilầnnữa.Sauđó,họcóthểmởrộnghiểubiếtvềtâmlýhọccũngnhưkhảnănglãnhđạovàlàmviệcvớingườikhác.Nếukhôngcóthựcnghiệm,cáckháiniệmtrongcuốnsáchnàysẽmãichỉlàkháiniệmtrừutượng.Nếukhôngcósựphảnhồi,họsẽkhôngsửdụngtrảinghiệmcủamìnhđểcảithiệnnănglựccủabảnthân.

Việcứngdụngtâmlýhọcđểpháttriểncácmốiquanhệphảilàmộttiếntrìnhchungcủahaibên.Sẽrấtrủironếuchỉcómộtmìnhnhânviênkểvềcảmxúcvàcácmốiquanhệcủamình.Côtacóthểbịxemlàhiếuchiếnhoặcbịnghilà“đanggiởtrò”vàcóýđịnhkhửaiđó.Mộtngườikhôngthểtựtrìnhkiểmsoátxungđột,điềunàyđòihỏiphảicảhaingườithamgiavàoxungđột,vàđòihỏiphảicóhai

Page 206: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

ngườigỡrối.Lãnhđạocầnphảikhuyếnkhíchcùngthảoluậnđểmọingườicóthểnóichuyệncởimởvàtrựctiếpnhằmnângcaohiểubiếtchungvềcácvấnđềvàcùngcamkếtchosựpháttriểnvềsau,đồngthờitránhhiệntượngnóixấuvàbímậthìnhthànhcácliênminhchiarẽ.

Lãnhđạovànhânviênnênphấnđấuđạtđượccáchtiếpcậntừngbướcvàliêntụcđốivớicácmốiquanhệ,thayvìcácgiảiphápnhanhchóngtạmthời.Họnhậnthứcđượcnhữngkhókhănvàphứctạpđểhợptácmộtcáchcóhiệuquả,đồngthờihiểurằngsẽcónhiềuthấtbại,hiểulầmvàxungđộtkhôngthểtránhkhỏi.Bảnthânnhữngđiềunàykhôngphảilàtrởngạilớn,thựcra,khiđượcthảoluậnđúngcách,cácxungđộtsẽgiúphọhiểunhauhơn,pháttriểncácphươngpháplàmviệchiệuquảhơn,vàkhiếnhọcảmthấyđoànkếtvàcùnghướngđếntầmnhìncủamình.

Ứngdụngcáckháiniệmtâmlýhọc

Lãnhđạovànhânviêncóthểsửdụngcáckháiniệmcủatầmnhìnchung,cácmụctiêuhợptác,hỗtrợlẫnnhau,giaotiếphaichiều,quảnlýcảmxúcvàxungđột,vàtranhluậnmangtínhxâydựngđểtậptrungvàonhữngkhíacạnhquantrọngtrongcôngviệccủamình.Họhiểurằngviệcthảoluậncáckháiniệmtâmlýhọcsẽgiúphọđitrênconđườngđãvạchsẵn,kiểmtracácmốiquanhệ,pháttriểnlợiíchchung,vàcủngcốnănglực.

Lãnhđạovànhânviêncónhiềucáchphảnảnhdựatrênkinhnghiệmlàmviệccùngnhau.Họcóthểhoàntấtbảngcâuhỏiđiềutra,phỏngvấnlẫnnhau,vàsửdụngcáchìnhthứcquansát.Họcóthểthảoluậnvềcácdữliệuvàxácđịnhkếhoạchhànhđộngsaucuộchọp,khiđinghỉcuốituần,haykhimâuthuẫnphátsinh.Cóthểchínhthứchóacơcấuđóvàquyđịnhthờigianhoặcđểtựphát.Họcóthểthựchiệnđiềunàyvớicácnguồnlựccủariêngmình,hoặcmờicốvấntừbộphậnnhânsựcủacôngtyhoặcmờingườibênngoàitrợgiúpchomình.Cáchtiếnhànhcụthểphụthuộcrấtnhiềuvàonhữngcânnhắcthựctiễncũngnhưphongcáchvàmongmuốncụthểcủahọ.Điềuquantrọngởchỗmọingườiphảitạoracácdữliệuhợplệ,cóíchvàcùngnhaunhậnthứcvềnhữngthànhcôngvàtrởngạicủamình.Sauđó,họcóthểănmừngchiếnthắngvàvượtquacácgiớihạnvàxungđộtđểtăngcườngcácmốiquanhệnơicôngsởcủamình.

Cácđiểmmạnhvàđiểmyếu

Ngườitathườngchorằngmộtdoanhnghiệpphảitậptrungvàocácnhượcđiểmcủamình,nhưthểcóthểhọcđượcđiềugìtừcácsailầmvàhạnchế.Nhưngconngườihoànthiệnbằngcáchnhậnbiếtđượcthànhtíchvàkhảnăngcủamình.Họýthứcvềnhữnggìhọcókhảnănglàmđược,vàsựkiêntrìcầncóđểđạtđượcthànhcông.Sựtựtincànglớnthìcàngđemlạichohọnhiềunănglượngđểtheođuổimụctiêu,đểtrởnêníttựvệvàcàngcónhiềukhảnăngnhậnthứcđượcnhữngnhượcđiểmcầncảithiện.Họtinhọđangđiđúnghướngvàtintưởnglẫnnhau.Thànhcôngđemlạithànhcông.

Cácnhómcùngnhauănmừngthànhcôngcủamình.NhưlờiRennZaphiropoulos,chủtịchkiêmtổnggiámđốccủaVersatecđãnói,“Nếubạncóýđịnhthưởngchoaiđó,đừnggửithư.Hãytổchứcăn

Page 207: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

mừng”.Cảmgiácthànhcôngchungvàchúcmừnglẫnnhaukhiếnchothànhcôngđócóýnghĩahơn,vàcủngcốđượcsựtintưởngvànănglựcnhóm.Việcchiasẻchiếnthắngsẽvuihơnrấtnhiềusovớiviệctựănmừngmộtmình.BryanTrottierđếntừđộikhúccôncầuPittsburghnóirằng,“Khibạnchơitrongmộtđội,sẽrấtkhácsovớinhữngmônthểthaocánhân.Bạnchơitennis,giànhngôivôđịchvàbiếtrằngmìnhvừađạtđượcđiềugìđó.Nhưngkhibạnnhìnvàomắtcácthànhviêntrongđộivàcóthểchiasẻcảmxúc,thìđóchínhlàthứmàbạnkhôngthểdiễntảđược”.Lãnhđạovànhânviêncầnphảitrựctiếpđốimặtvớicácđiểmyếucủamình.Họtránhđổthừacáccánhânvàchiasẻtráchnhiệm,đồngthờitìmcáchkhắcphụcđiềuđó.Mặcdùtránhbuộctội,họvẫnphảiduytrìtráchnhiệmcủanhau.Họcónhiệmvụchunglàphảigỡbỏcácràocảnvàtạoracácnguồnlựcchothànhcôngcủacánhânvàcủanhóm.

LẬPCHƯƠNGTRÌNHCHOVIỆCHỌCHỎIKHÔNGNGỪNG

Lãnhđạovànhânviêncầnphảiphântíchđểhiểuvềtìnhhuốngvàcácvấnđềcủamìnhthayvìnhanhchóngđưaragiảipháp.Họmuốnbiếtthêmvềquákhứ,khôngphảiđểbắtlỗimàđểphântíchvàhiểurõlýdotạisaovấnđềlạiphátsinh.Họsửdụngcácthôngtinvàlậpluậnsẵncóđểnghiêncứusâuvềcácvấnđề,hiểurõcácmốiquanhệcủamình,đồngthờixácđịnhđượccácràocảnvàtrởngại.Họsosánhcáckỹnăngvàcácmốiquanhệhiệntạicủamìnhvớicáclýtưởngcủatầmnhìnchung,mụctiêuhợptác,cáckỹnănggiaotiếpvàxungđột.Họnângcaotầmhiểubiếtchungvềcácđiểmmạnhvàđiểmyếucủamình.Khiđó,họmớisẵnsàngpháttriểnvàứngdụngcáckếhoạch.Họsửdụngcáckỹnăngvềtâmlývàpháttriểnsựtựtincủamìnhmộtcáchtrọnvẹn.

Đánhgiákếtquảcôngviệc

Nhiềudoanhnghiệpdựavàođánhgiákếtquảcôngviệcnhưmộtcôngcụchínhđểpháttriểnnhânviên.Lãnhđạovànhânviênphảixemlạicácdữliệu,thôngtin,vàcáckếtluậnvềkếtquảcôngviệc,xácđịnhvấnđềphátsinh,vàlênkếhoạchđểcảithiện.Đánhgiákếtquảcôngviệcđòihỏiphảicócácmốiquanhệhợptácgiữalãnhđạovànhânviên.

Hoạtđộngđánhgiákếtquảcôngviệcsẽlànềntảngđểhọchỏivàgiảiquyếtvấnđề,nhưngnókhôngtạoramôitrườngvàsựtươngtáccầnthiết.Nhânviênnàocảmthấymìnhcócácmụctiêuhợptácvàcóthểthảoluậncácquanđiểmđốilậpcủamìnhvớilãnhđạothìsẽcảmthấymìnhđãhọctậpđượctừkếtquảđánhgiácôngviệc,cónhiềuđộnglựchơnđểthựchiệntốtcôngviệc,vàchấpnhậnhơnđốivớihệthốngđánhgiánày.Đốivớihoạtđộngtươngtácmangtínhcạnhtranh,nétránhxungđột,việcđánhgiákếtquảcôngviệcsẽgâyrasựnảnchí,khiđóngaycảviệcđánhgiákếtquảcôngviệctốtkèmtheotănglươngcũngkhôngkhôiphụcđượcsựtựtincủahọ.Cũnggiốngnhưtrongnhiềubốicảnhkhác,việchọchỏitừkếtquảđánhgiácôngviệcphảiđượchỗtrợbởicácđộngcơtươngtáchiệuquả.

Page 208: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Thuthậpthôngtin

Cónhiềucáchđểthuthậpthôngtin.Điềuquantrọnglàlãnhđạovànhânviêncóthểthảoluậnvềcácquanđiểmcủamình,đạtđượcthỏathuậnvềkếhoạchchonhóm,vàtạođộnglựcchonhauđểcủngcốđiềuđó.

Cácbảngcâuhỏilàcáchíttốnkémđểkhẳngđịnhcáchnhìnnhậncủamọingườivềtầmnhìncủanhóm,cácmụctiêuhợptácvàviệcquảnlýxungđột.Tuynhiên,cácbảngcâuhỏichỉhỏivềnhữngnộidungmangtínhkháiquát,vàmọingườicóthểsửdụngnhiềucáchkhácnhauđểrútrakếtluận.Thangđánhgiácủahọcũngkhácnhau,thangđiểm“rấtnhiều”thìkhôngthểnàodànhchotấtcảmọingười.Cácbảngcâuhỏiđưaracáckếtluậnchungchung,chứbảnthânchúngkhôngcócáctìnhtiếtvàhànhviđằngsauchúng.

Phươngphápphỏngvấnchophépmọingườigiảithíchnhữnghànhvivàtìnhtiếtẩnđằngsaucácnhậnthứcvànộidungkháiquátcủahọvềcácmốiquanhệ.Phỏngvấnlẫnnhauchophépgiaotiếphaichiều,vàchiasẻhiểubiết.Tuynhiên,cáccuộcphỏngvấnđòihỏiphảicósựđàotạo,kỹnăngvàthờigian,vàkếtquảcủanóthườngkhótổngkếtvàhồiđáp.(XemChương7phầntổngquátvềcáckỹnăngphỏngvấn).

Phươngphápquansátmôtảtháiđộthựcsựcủamọingười.Mộtthànhviêntrongnhóm,mộtnhânviêncủanhómkhác,haymộtnhânviêntưvấnbênngoàibáocáovềnhữnggìmàhọthấyđangdiễnratrongnhóm.Nhómđósẽcóđượcbứctranhrõnéthơnvềcáchoạtđộngthựcsựđangdiễnra.Khônggiốngnhưphươngphápphỏngvấn,phươngphápquansáttậptrungvàocáchànhvicôngkhai,vàkhôngtrựctiếpnóivềcáchmọingườisuynghĩvàcảmnhậnvềnhau.

Lãnhđạovànhânviêncóthểvẽnênchândungchonhómcủamình.Mọingười,dùhợptáchayriênglẻ,sẽvẽnênbứctranhcủanhóm-mộthìnhảnhđạidiệnchonhóm,hoặcquyếtđịnhnhómgiốngvớihìnhảnhloàivậtnào.Phươngphápnàycóthểlàmộtphươngphápvuinhộnđểcóđượccáinhìntổngquátvềnhóm,nhưngkhôngđưarachứngcứtrựctiếpvềcáchànhvihaycảmxúc.

Đôikhisựbảomậtlạicóích.Mọingườihoànthànhbảngcâuhỏihaythamgiaphỏngvấnvớisuynghĩrằngchỉcócácđiểmsốcủanhómmớiđượccôngbốrộngrãi,vàcáccâutrảlờicủariênghọsẽkhôngliênquangìđếnnhữngđiểmsốnày.Sựbảomậtnàycóthểgiúpmọingườibộclộcảmxúcvàniềmtinthậtsựvìmọingườisẽlosợviệcviệcbộclộcôngkhailàhànhđộngquárủiro.Trongtrườnghợpbảomậtđượcmở rộng, thì nó cầnphải đượcbảovệ.Tuynhiên,mọingườinên làmviệc theohướngtraođổitrựctiếpcáccảmxúcvàýkiếnphảnhồi.Nhờvậy,mọingườisẽhiểurõvềnhauhơnvàgiảiquyếtcácvấnđềmộtcáchhiệuquảhơn.Sựbảomậtcóthểvẫnđượcduytrì:mọingườisẽkhôngtiếtlộvớingườingoàinhữngsựkiệncóthểlàmxấuhổlẫnnhau.

Cácđiểmmạnhvàsựhữuíchcủanhữngphươngphápnàysẽbổtrợchonhauvàcóthểsửdụng

Page 209: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

cùngnhau.Vídụ,saukhitraođổivềkếtquảcủabảngcâuhỏi,mọingườiphỏngvấnlẫnnhauđểhiểurõvềsuynghĩcủanhau.Sauđó,trongmộtcuộcthảoluậnchung,họkếtnốinhữngquansátcủahọvềcáchmàhọnhìnthấynhómlàmviệc.

Thảoluậnmở

Thảoluậnmởlàchìakhóađểphảnánhvàhọchỏi.Tấtcảcácnhânviên,bấtkểmứcđộquyềnlựchayuytín,đềuđượcthểhiệnýkiếnvàcảmxúccủamình,cũngnhưcácthôngtinvàlậpluậnđằngsauchúng.Họkhôngchỉnóiravàkhẳngđịnhchínhmình,màcònsửdụngcáckỹnănggiaotiếpđểgiúpngườikhácbộclộdànhhọ.Họchúýlắngnghevàdiễngiảinhữngnhậnxétcủanhauđểchắcchắnrằngmìnhhiểuđượcvấnđề.Họtránhgâyáplựcđểbắtmọingườituântheohoặctránhsửdụngcácliênminhđểbảovệcácnhómnhỏ.Toànđộiphảitựphântíchvềđộimìnhvàđạtđượcsựđồngthuậnvềcácđiểmmạnhvàvấnđềcủađộimình.

1.Tổchứcthờigianvàđịađiểmhợplý.Cáccuộchọpthườngxuyên-mườiphútcuốicuộchọp,buổitổngkếtnửanămmộtlần-sẽxâydựngđượcsựphảnhồi.Lãnhđạovànhânviênkhôngmuốngâybấtngờchonhau,màlựachọntìnhhuốngkhicảhaibênđềucónănglượng,thờigianvàsựcởimởđểthảoluậnvấnđề.

2.Đờimìnhvàohoàncảnhcủangườikhác.Lãnhđạovànhânviênhỏivà tìmhiểuvềquanđiểmcủanhauđểđánhgiáđầyđủđượctầmquantrọngcủavấnđề,hiểurõtấtcảcácmặt,vàpháttriểncácgiảipháphiệuquảchotấtcảcácbên.Họngừngbảovệquanđiểmcủamìnhđể lắngnghequanđiểmcủangườikhác,vàthểhiệnsựhiểubiếtcủamìnhvềquanđiểmvàtranhluậncủangườikhác.

3.Xácđịnhcácvấnđềmộtcáchcụthể.Mọingườigiảiquyếtcácxungđộtcụthểdễdànghơngiảiquyếtnhữngquytắcchungchungvànhữngýtưởnglớn.Họxácđịnhcáchànhvicụthểvàbámchắcvàovấnđềvàkhókhănchínhmàkhôngcầnđưaranhữngvấnđềvôhìnhgâykhókhănvàbốirối.Họtránhlàmchệchsangcácvấnđềbênlềdoviệcthảoluậnmangtínhcánhân,bộclộsựphẫnnộhaycốgắnggiữthểdiện.

4.Môtảcácnhận thứcvàcảmgiácvềhànhvicủanhau.Cầnnhấnmạnhđếnviệc traođổithôngtinvàtầmhiểubiết,chứkhôngphảiđánhgiá.Mọingườinóivềcảmnhậnvàphảnứngcủamìnhđốivớinhómvàcácthànhviêntrongnhómvàmôtảnhữnggìkhiếnhọđưarakếtluậnđó.Họsửdụng“Tôi”và“củatôi”đểnhấnmạnhrằnghọđangnóivềquanđiểmcủamình.

5.Giảmthiểusựgánghépvàphánquyết.Nhữngtừngữgánghéptrừutượngcóxuhướnggâybốirối,mangtínhđánhgiávàkhiếnngườiđókhôngthểlàmgìđược.Nhữngngườicảmthấymìnhđangbịđánhgiáthườngtrởnênthủthếvàhẹphòi.Nhữnghànhvicụthểđicùngvớiquyềnsởhữurõràngsẽítđedọavàcóíchhơnsovớiviệcphântích.Vídụ,thayvìnói“Anhđangépbuộctôiđó”,hãynói“Tôilấylàmphiềnvàcảmthấybịcoithườngvìtrongmộtgiờanhđãbalầnyêucầutôiphảiđưachoanhbảnbáocáođótrongngàyhômnay”.Mọingườithểhiệncảmxúcmộtcáchtrựctiếpthayvìnói

Page 210: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

bónggióhayđánhgiá.

Phảnhồi

Lãnhđạovànhânviêncórấtnhiềucáchđểcungcấpýkiếnphảnhồichonhau:

1.Mỗingườiđềucómột tờgiấygắntrên tường.Họsẽviết lên tờgiấynhữngđiềuhọmuốnngườiđó:(a)bắtđầulàm,(b)khônglàmnữa,(c)tiếptụclàm.

2.Mọingườiđềucùngtrảlờicáccâuhỏinhưtrên,nhưngthayvàođólàgửinộidungtrảlờiđếnchongườiđótrongmộtphongbì.

3.Mỗingườinhậnxétcáchmìnhđánhgiákếtquảcôngviệccủabảnthântrongnhóm,vàngườikhácsẽxácnhậnhoặcphủnhậnnhữngnhậnxétđó.

4.Lãnhđạovànhânviênhoànthànhbảngcâuhỏi,kếtquảsẽđượcphântíchvàcôngbốđểmọingườixácnhậnhoặcphủnhậnđánhgiáđó.

5.Mỗingườiyêucầunhậnđượcýkiếnphảnhồiđểxácđịnhlĩnhvựcnàomìnhlàmhiệuquảvàlĩnhvựcnàocònyếu.

6.Mỗingườiđềnghịnhữngđiềungườikhácnênlàmđểcảithiệnkếtquảthựchiệncôngviệccủanhóm.

Lênkếhoạchvàứngdụng.

Mộtsựphỏngđoánchung,thấuđáolànềntảngchoviệcpháttriểncáckếhoạchhànhđộngvàthựchiệncáckếhoạchđó.Thayvìgắnvớicáclậptrườngbanđầu,nênsửdụngcácquanđiểmđốilậpđểtạoracácgiảipháphiệuquả,cóthểứngdụngđược.Nhữngýtưởng,thôngtinvàlậpluậntốtnhấtđượckếthợpđểtìmraphươngphápcảithiệncácmốiquanhệ,đồngthờinênlựachọnmộtgiảiphápcóthểđềcaoquyềnlợicủamọingười.Tráchnhiệmứngdụnggiảiphápđóđượcchiasẻđểtấtcảnhânviênđềubiếtcáchhànhđộngnhằmgiatăngsứcmạnhcủanhóm.

1.Nhậnbiếtlợiíchcủaviệcgiảiquyếtkhókhănvàcáigiáphảitrảkhikhônglàmđượcđiềuđó.Phảicầncóhaiđộicùngthamgiavàotìnhhuống,vàcũngcầncócảhaiđểthoátrakhỏinó.Khimọingườiđềunhậnrađượcnhữnglợiíchvàcáigiáphảitrả,hoạtđộngthảoluậnsẽcókhảnăngmanglạikếtquảvàhướngđếnviệcứngdụngcácgiảipháp.

2.Sửdụngtranhluậnmangtínhxâydựng.Lãnhđạovànhânviênđềxuấtnhiềukhảnăngkhácnhau, tránhchorằngphải làphươngphápcủangườinàyhayngườikhác,vàphảibiếtkếthợpcácýtưởng.Họbổsungchitiếtchocácquanđiểmvàýkiếnđốilập.Họtìmcáchhiểunhauvàhiểuvềlợiíchcũngnhưcáigiáphảitrảchocácquátrìnhhànhđộngkhácnhau.Họhòahợpcácquanđiểmđểtạo

Page 211: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

racácgiảiphápđượcchấpnhậnvàcólợichocácbên.

3.Quảnlýcảmxúc.Sứcmạnhcủacảmxúccóthểbịsửdụngkhôngđúngcách.Mộtsốngườisửdụngsựtứcgiậnđểápđảo.Khibịxửlý,họchorằnghọchỉtứcgiậnvàkhôngcầngiảithíchgì.Họyêucầungườikhácphảithayđổihoặctiếptụcđốimặtvớitháiđộthùđịch.Nhưngviệcnóivềcáccảmxúc,làmrõýđịnhcủangườikhác,giảimãcácsựkiện,vàlênkếhoạchvềcáchhợptáctrongtươnglaisẽgiúpthayđổicảmxúc.

4.Phấnđấucảitiếnkhôngngừng.Cácmốiquanhệcầnthờigianđểpháttriển,vàmộtsốvấnđề giữa các cá nhân với nhau không dễ giải quyết.Mục tiêu đặt ra là cải tiến thông qua thảo luậnthườngxuyênthayvìnhanhchónggiảiquyếttấtcảcácvấnđềvàngaylậptứctrởthànhmộtđộithànhcôngtrọnvẹn.Sựphảnhồivàtraođổicởimởnênđượctiếnhànhthườngxuyênnhưmộtphầncủacôngviệc.Việctraođổicởimởchínhlàbằngchứngthuyếtphụcrằngtoànđộiđangpháttriển.Họcatụngnhữngthànhtíchnhỏbécũngnhưnhữngthànhtíchlớn.Khinhậnthứcđượcnhữngđiểmyếucủamình,họcảmthấytựtinrằngmìnhcóthểđốimặtvớicácđiểmyếuđóvàcóthểhoànthiệnhơnbằngkinhnghiệm.

Đadạngnhânviênvàcácmốitươngtácphứctạpcủahọbiếncácdoanhnghiệpthànhcácphòngthínghiệmtâmlýđểhọchỏikhôngngừng.Hoặclàpháttriểnhoặclàsuytàn,cácdoanhnghiệpcóthểtrởnênhiệuquảhơnhoặcíthiệuquảhơn;lãnhđạovànhânviênhoặclàcủngcốcácmốiquanhệcủamìnhhoặcđểchochúngtrượtdài;cáccánhâncóthểhoặcantâmhơnhoặcbấtanhơn.Việcpháttriểncácmốiquanhệhọchỏikhôngphảilànỗlựcchỉxảyramộtlần,màlàmộtquátrìnhkhôngngừng.Việcứngdụngtâmlýhọccùngnhaukhôngchỉgiúphọchỏiđượcnhữngýtưởngquantrọngmàcònpháttriểnkhảnăngđểmọingườilàmviệccùngnhaumộtcáchhiệuquảvàđầysángtạo.Cácmốiquanhệcởimở,hợptác,mạnhmẽvàcótháiđộtíchcựcvớixungđộtlànềntảngđểtrởthànhmộtdoanhnghiệpluônhọctập,làmviệcđúngvàlàmđúngviệc.

CreatedbyAMWord2CHM

Page 212: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

TÂMLÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠOàPhầnV.TRỞTHÀNHNHÀLÃNHĐẠO

Ngườinàokhôngápdụngnhữngphươngphápchữatrịtiêntiếnsẽphảiđónnhậnnhữngtaiươngmới.Vìthờigianlànhàcảicáchlớnnhất.

NGÀIFRANCISBACON

Cácnhàlãnhđạovàdoanhnghiệpcủahọđốimặtvớimộttháchthứctolớn:Làmthếnàochuẩnbịchotươnglaikhitươnglailàthứkhôngthểdựđoánđược.Cácnhàkinhtếhọcvànhữngngườitheothuyếtvịlaiđưaracácdựđoánvìhọđượcyêucầulàmthế,nhưngsựthậtlàkhôngaicóthểbiếtđượcsảnphẩmhaydịchvụnàosẽđượcđánhgiácaovàcácdoanhnghiệpsẽhoạtđộngnhưthếnào.Cácdựđoánđãmấtđiđộtincậycủachúng.Khôngcònnhiềungườivànhiềudoanhnghiệptựtinrằngmìnhbiếtđiềugìsẽdiễnratrong5nămkếtiếp.

Mặcdùsẽcónhiềuthayđổivềkinhdoanhvàcácdoanhnghiệp,nhưngcácdoanhnghiệpvẫnphảiđemđếngiátrịchokháchhàngvàđảmbảonhữngngườicóquyềnlợiliênquanđượctồntạivàpháttriển.Họsẽphảicảitiếnbởinhữnggìkháchhàngthấycógiátrịhiệnnaycóthểsẽkhôngcòngiátrị.

Trớtrêuthay,sựhoàinghivàthayđổinhanhchóngđãkhiếnmọingườiquaytrởlạivớinhữngcáicơbản.Mọingườicàngngàyđượcnhìnnhậnnhưnguồnlựclớnnhấtcủadoanhnghiệp.Côngnghệmớinhất,mộtchiếnlượctiếpthịmớinhất,vàsảnphẩmbánchạynhấtnhanhchóngtrởnênlỗi thời.Mọingườikhôngchỉsảnxuấtrahànghóavàdịchvụ,màcònpháttriểncácsảnphẩmmớimàkháchhàngtrongtươnglaisẽcầnđến.

Cácdoanhnghiệpkhôngchỉđòihỏitàinăng,nănglượng,vàsựgắnbódàilâucủacáccánhân,màcòncầnphảilàmviệccùngnhau.Mộtnhómcùngnhauhợpnhấtcácpháttriểncôngnghệmới,lắngnghekháchhàng,vàkếthợpcácquanđiểmđểcảitiếnvàchuẩnbịđểdoanhnghiệpphụcvụkháchhàngtrongtươnglai.Hiếmcóngườinào,dùtàigiỏivàchămchỉđếnmấy,cóthểmộtmìnhlàmđượcnhữngđiềuphithườnghoặcthậmchínhữngđiềubìnhthườngchodoanhnghiệp.

Sựthayđổinhanhchóngcũngtáikhẳngđịnhnhucầucơbảnđốivớithuậtlãnhđạo.Cácdoanhnghiệpvàcộngđồngđầynghingờ,chiarẽđềucầnđếncácnhàlãnhđạo.Làmviệcnhómkhôngphảilàgiảiphápthaythếchovaitròlãnhđạo.Đókhôngphảilàlựachọngiữaviệcđượclãnhđạohaytựlãnhđạo.Cáccánhâncảmthấyđượctruyềnsứcmạnhvàcácnhómtrởnêncónănglựctựquảnnhờvaitròlãnhđạohiệuquả.

Chúng tôimuốnbạn có thể sửdụng cácquy trìnhvàkhái niệm tâm lýnhưđãmô tảởnhữngchươngtrướcđểthỏamãnnhucầulãnhđạo.Chúngtakhôngthểdựđoánđượccácphươngpháplãnhđạohiệuquảtrongtươnglaibởilựclượnglaođộngvàcácyêucầutrongcácdoanhnghiệpsẽthayđổi.

Chương14.CHUẨNBỊCHOTƯƠNGLAI

Page 213: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Tuynhiên,cácnguyêntắcvềmộttầmnhìnchung,vềgiátrịcủacácmụctiêuvàquyềnlựchợptác,nhucầuvềgiaotiếpcởimởhaichiều,sựcầnthiếtcủaviệcquảnlýxungđột,vàviệcsửdụngtranhluậnđểgiảiquyếtvấnđềsẽtiếptụclànhữnghướngdẫnhiệuquả.

HỌCCÁCHLÃNHĐẠO

Họchỏiđểlãnhđạolàmộtsựđầutưvàotươnglaicủacácnhàquảnlývàdoanhnghiệpcủahọ.Tuynhiên,việctrởthànhlãnhđạolàmộthànhtrìnhkhôngngừngnghỉđểpháttriểnbảnthânvàpháttriểnnhóm.JohnKotterđãkếtluậnrằngcầnphảimất10đến20nămđểcóđượcmộtnhàlãnhđạogiỏi.

Cácnhàlãnhđạosẽđạtđượctâmlývữngvàngkhilàmviệcvớinhiềukiểungườidướinhucầuvàsứcépcủacácdoanhnghiệphiệnnay.Họkhôngmongđợisẽgiảiquyếtđượcnhữngtháchthứccủaviệclãnhđạohoànhảo,nhưngcamkếthọchỏikhiyêucầungườikhácpháttriểnchínhhọvàdoanhnghiệpcủahọ.Khôngaiđượcsinhralàđãbiếtphát triểnđượcmộtmụctiêuthiết thực, truyềncảmhứngvàmộttầmnhìnchung,biếtnuôidưỡngsựthốngnhấttrêntinhthầnhợptác,giaotiếphiệuquả,quảnlýcáccảmxúcvàxungđột,sửdụngtranhluận,vàrấtnhiềukhảnăngtâmlýkháccầnthiếtchomộtnhàlãnhđạohiệuquảthờinay.

Kếthợpkinhnghiệmvàcácýtưởngtâmlýhọc

Chỉcókiếnthứcsáchvởthôithìkhôngđủđểtrởthànhmộtnhàlãnhđạocókhảnăngtâmlý.Mộtnhàquảnlýđãnóivềđiềuđónhưsau,“Mụctiêuduynhấtmàtôiđãtừngcókhicònđihọclàhọcthậtgiỏivàđạtđiểmcaoởtấtcảnhữngviệcmìnhlàm.Nhưngcôngviệclàmộtcúvachạmđộtngột.Khicònđihọc,nếuđạtđược86điểmtrongmộtbàikiểmtra,điềuđócónghĩalàtôibiếthầuhếtcáccâutrảlờiđúng.Nhưngđốivớicôngviệc,tôinhậnrarằngviệcbiếtđượccáccâutrảlờiđúngchỉlà10%củacuộcchiến;90%cònlạichínhlàlàmviệcvớimọingười.Chúngtakhônghọcđiềunàyởtrường”.

Tuynhiên,chỉcókinhnghiệmkhôngthôithìsẽkhôngđủđểhọccáchlãnhđạo.Cầnphảicócácýtưởnghữuíchđểxácnhậnvàrútrabàihọckinhnghiệm.MarkTwainđãtừngviết,“Chúngtanêncẩnthậntrongviệcchỉrútrachomìnhsựlọclõitừcáikinhnghiệmmàmìnhcóđược-vàrồichỉdừnglạiởđó;đểchochúngtađừnggiốngnhưconmèolỡngồitrêncáinắplònóng.Nósẽkhôngbaogiờtáiphạmnữa-vàđiềuđótốtthôi;nhữngđiềuđócũngkhiếnnóchẳngbaogiờdámngồitrênnắplòlạnhcả”.Cácnhàquảnlýcầnápdụngnhữngýtưởngtâmlýphùhợpvàphảnánhnhữnggìđãtrảiquađểtrởthànhnhàlãnhđạohiệuquả.

Lãnhđạocầnsángsuốtđểhiểuđượccácýtưởngtâmlývàphảilàngườiđángtincậyvàlinhhoạttrongviệcứngdụngchúng.Córấtnhiềukiếnthứctâmlýkhitrởthànhlãnhđạo.Thuậtlãnhđạokhôngphảilàmộtloạtcáckỹthuật,bởivìlãnhđạolàmộtnghệthuậttrìnhdiễn.Cácnhàlãnhđạophảihiểuvềchínhmìnhvàđượcnhânviênhiểuđểcóthểtuântheo.Họpháttriểndựatrênkhảnăngvàmởrộngsựnhạycảmcủamình,họtựgiảiquyếtmộtvàigiá trịvàthóiquencủabảnthân;họphát triểnnhữngcáchlàmviệcmới.

Page 214: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Cácnhómpháttriểnlãnhđạo

Thuậtlãnhđạoquantrọngđếnmứckhôngthểphómặcchomayrủihaymộtchươngtrìnhhuấnluyệnbanămmộtlần.Ýkiếnchorằnglãnhđạolàdobẩmsinhrấthayđượcdùnglàmlýdongụybiệnchosựthấtbạicủacácdoanhnghiệptrongviệccơcấuvàhỗtrợviệchọccáchlãnhđạo.Việcápdụngtâmlýhọcđểtrởthànhmộtnhàlãnhđạohiệuquảlàcôngviệcphứctạpvàquýgiáđếnmứcmộtngườikhôngthểthựchiệnmộtmìnhđược.

Cácnhómbiếthọchỏichínhlàphươngtiệnquantrọngđểứngdụngtâmlýhọcvàtrởthànhmộtngườilãnhđạo.Trongnhữngnhómnày,cácnhàquảnlýđốidiệnnhauđểđưaranhữngcâuhỏithôngminh,giảiquyếtvấnđềmộtcáchsángtạo,canđảmchấpnhậnrủiro.Cácnhàquảnlýcầnsựhỗtrợcủangườikhácđểthửnghiệmcácphươngpháplãnhđạomớivàhọchỏitừnhữngtrảinghiệmcủahọ.

Trongcácnhómpháttriểnlãnhđạo,mọingườisẽcónhữngbuổithảoluậnchuyênmôn,trongđóhọnóichuyệnmộtcáchtrựctiếpvàchânthànhvềcáctháchthức,nhữngthấtbạivàcơhộicủavaitròlãnhđạo.Họnóichuyệnbằngnhữngthuậtngữngàycàngcụthểvàchínhxácvềbảnchấtcủaconngườivàtinhthầnlàmviệctậpthểvàcáchđểứngdụngcácýtưởngtâmlýhọc.Họsửdụngngônngữchung,chuẩnxácđểmôtảcácýtưởngnày,phânbiệtmộtbiệnphápvàưuđiểmcủanósovớicácbiệnphápkhác,đồngthờihợpnhấtcácýtưởngvàcáccáchtiếpcận.Thôngquaviệctraođổi,giảithíchvàchỉdẫn,họnângcaođượchiểubiếtvàkỹnăngcủamìnhvềnghệthuậtlãnhđạovàtinhthầnlàmviệctậpthể.

Cácnhàlãnhđạocùngnhaulênkếhoạchvàcáchoạtđộngđểnângcaonănglựccủanhânviêncủahọvàchínhbảnthânhọ.Họchiasẻvuibuồnvàhọchỏitừkinhnghiệmcủangườikhác.Khiđặtýtưởngđúngchỗ,họhiểubiếtrõhơnvàcóđượcsựkhíchlệcầnthiếtđểthửnghiệmcáckếhoạchphùhợpvớinhânviênvàvới tìnhhuốngcủahọ.Cáccuộc thảo luậnvề tínhhiệuquảcủanhữngnỗ lựctrướcđósẽchohọbiếtđượccáchđiềuchỉnhkếhoạchchophùhợpvớihànhđộngtrongtươnglai.

Lãnhđạoquansátvàđưaraýkiếnphảnhồilẫnnhau.Hầuhếtcácquảnlýđềunghingờvềtầmảnhhưởngcủahọđốivớinhânviênvàtinrằngnhânviênkhôngmuốnthẳngthắnvàchânthành.Cácnhàquảnlýcóthểđếnthămnơilàmviệccủanhauvàđưaramộttầmnhìncóhiểubiếtvềcácđộngcơcủanhómvàthuật lãnhđạo.Cầnphảicùngnhauquansátvàphảnhồiđểnhấnmạnhrằngmọingườiđanggiúpnhauhọctập.Cácnhàquảnlýcầnđượctôntrọngvàkhichỉranhữngthiếusótvàrắcrối,họnhậnrarằngmọingườiđềucónhữngđiểmmạnhvàđiểmyếu,cũngnhưnhữngngàythuậnlợivànhữngngàykhókhăn.

Lãnhđạonênsuynghĩtheohướngpháttriển,đolườngthànhcôngvàtinvàonhữngchiếnthắngnhỏ.Họkhôngthểhyvọngnhanhchóngtrởthànhmộtnhàlãnhđạothànhcôngrựcrỡ.Họsẽphảitrảiquatrạngtháichánnản,thấtbạimàkhôngđượcphépthoáichí.

Lãnhđạophảicóđượctầmnhìnlâudài.Conngườikhôngtựnhiênbiếtcáchhợptácvớinhauvà

Page 215: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

quảnlýxungđộtcủahọ.Phảimấtnhiềunămhọmớitrởnênkhéoléovàthànhthạo.Điểmmấuchốtlàphảithíchthúvớiquátrìnhtrởthànhmộtnhàlãnhđạo,chứkhôngphảichánnảnvềnhữngđiềukhônghoànhảo.Việcnuôidưỡngvàcảithiệnkhôngngừngchínhlàkhẩuhiệucủahọ.

Lãnhđạophảitậntụynhưnglinhhoạt.Họphảiluôntinrằngmìnhmuốncủngcốcácphươngphápcủamìnhnhưngphảiphảnứngnhanhvớinhữngthayđổivàđịnhhướngmới.Họlàmviệcđểhợpnhất,vídụ,hoạtđộngnhómtrêntinhthầnhợptácvớimộttrọngtâmmớivềcảitiếnchấtlượng.

Cùngvớisựhỗtrợtừcácnhàquảnlýcócamkếtvớivaitròlãnhđạo,cácnhàlãnhđạo,nhưđãđềcậpởChương13,ngàycànglôikéonhânviênthamgiavàoquátrìnhtìmhiểuvàápdụngcácýtưởngtâmlýhọc.Họcùngphấnđấuđểmọingườikhắpcôngtyđềugắnkếtxâydựngmộttổchứcphụcvụkháchhàngvàchínhhọ.

XÂYDỰNGÝTHỨCCHUNG

Lãnhđạolànhữngnhàtâmlýhọc.Họhànhđộngdựatrênnhữngýtưởngvềnhữnggìdẫndắtvàđộngviênmọingười,nhữnggìmàmọingườimuốnvàcáchlênkếhoạchđểđạtđượcđiềuđó,nhữnggìtốtđẹpvàhiệuquả,nhữnggìkhôngtốtđẹp,khônghiệuquả,vàcáchmàmọingườinênbộclộcảmxúccủamình.Họpháttriểnđượccáckỹnăngđểhiểumọingườivàtruyềnđạtcácýtưởngvàmụctiêucủamình.Mặcdùliêntụcứngdụngvàcảitiếnýtưởngcủamình,nhưnghọhiếmkhilàmrõcácýtưởngnàymộtcáchchi tiết.Thực ra,những lý thuyếtẩndụvềconngườiphức tạphơnnhiềusovớinhững lýthuyếthiệnhữucủamôntâmlýhọcchínhquy.

Nhữngý tưởng tâmlýhọcđượcđềcậpđến trongcuốnsáchnàysẽgiúpcủngcốcácniềmtinchung:Sựủnghộcủaxãhộilàyếutốquantrọngđốivớiviệcgiảiquyếtáplựcvàhạnhphúccủacáccánhân,việcgắnkếtcácđộngcơvànhucầucủaconngườisẽtạonênsựgắnkết,việctăngcườnggiaotiếpsẽđemlạilợiíchchocácmốiquanhệvànângcaonăngsuất,vàcầnphảicóniềmtinđểhợptáccùngnhau.Nhưngquá trìnhnghiêncứuvề tâmlýhọcđã thanh lọcnhữngniềmtinnày.Sự tin tưởngkhôngchỉtồntạiởđó,trongcácmốiquanhệ,cácmụctiêuhợptác,nơimàmọingườitinrằnghọđangcùngmộtphíasẽgiúpmọingườipháttriểnniềmtin.Việcquảnlýxungđộtvìlợiíchcủanhaugiúpconngườithoátkhỏisuynghĩchorằngcácđồngnghiệpkiêucăngvàkhôngđángtinđểnhậnrahọlànhữngngườiđángtincậy.

Nghiêncứuđãlàmrõsựnhầmlẫnchorằnglàmviệctrêntinhthầnhợptácvàxungđộtlàhaihànhđộngtráingượcnhau.Nhữngngườicómụctiêuhợptácsẽxungđộtvớinhauvềnhữngbiệnpháptốtnhấtđểđạtđượcmụctiêucủamình-mộtcáchcôngbằngvàhiệuquảđểphânchialaođộngvàchiasẻlợiíchdocôngviệcchungmanglại.Thậtđángngạcnhiên,cácmụctiêumangtínhcạnhtranhđềunhấnmạnhđếnxungđộtvàviệcnétránhxungđột.

Nhânviêntrongcácdoanhnghiệpcórấtnhiềuđiểmbấtđồngvớinhau.Thậtkhôngmay,nhữnggìhọthựcsựthốngnhấtvớinhauchínhlànênnétránhxungđột.Nhưngxungđộtsẽkhôngbịgạtđivà

Page 216: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

biếnmất.Kếtquảcủaviệcnétránhxungđộtlàmọingườicảmthấychánnảnvàbấtlựcvìkhôngcócáchnàogiảiquyếtcácphiềnmuộn.Doanhnghiệpđósẽphảihứngchịuhậuquảtừnhữngquyếtđịnhyếukémvànhữngvấnđềkhôngđượcgiảiquyết.Khôngcógiảiphápthaythếnàolàthựctiễn,rõràngđốivớiviệcquảnlýxungđột.Nhưngnóđòihỏingườilãnhđạophảicanđảmmớicóthểtạoramộttổchứccótháiđộtíchcựcvớixungđột.

Việcứngdụngkiếnthứctâmlýcũngđòihỏiphảicólýlẽthôngthường.Giátrịcủaxungđộtcởimở,mangtínhhợptáckhôngcónghĩalàkhôngnênnétránhmộtxungđộtnào.Việcchorằngsựủnghộcủaxãhộilàrấtcầnthiếtkhôngcónghĩalàmọingườilúcnàocũngtìmkiếmđiềuđó.Sựtincậykhôngchỉđơngiảnlàmởrộngra,màmọingườiphảicùngnhaupháttriểnvàđạtđượcnó.

Chúngtôimuốnbạnxâydựngcácýtưởngđượcthảoluậntrongcuốnsáchnàyđểnângcaohiểubiếtvàsựnhạycảmcủabạnđốivớiconngườivàcácmốiquanhệcủaconngười.Nhữngýtưởngnàyrấtsốngđộng,vàcầnđượcchọnlựavàmởrộngdướigócđộcủanhữngnghiêncứuvàthựctiễnmới.Cácý tưởngtâmlýđềumangtínhcánhân.Mỗichúngtahiểuvàápdụngchúngtheocáchcủariêngmình.Nhưngnhữngýtưởngnàycũngcóthểđượcchiasẻ.Tiềmnăngthựcsựcủachúngđượcnhậnthấykhilãnhđạovànhânviêncùngnhaunghiêncứuvàứngdụng.

Tươnglai làđiềuthúvịvàkỳlạ.Sựcạnhtranhmạnhmẽcủathịtrườngquốctếbộclộnhữngtiềmnăngvànhữngmốiđedọangoàisứctưởngtượngcủachúngta.Nhữngxáotrộntronggiađình,sựchiarẽtrongcácdoanhnghiệpvàcộngđồng,vàsựnghingờđốivớicácnhàlãnhđạođãtạoranhữngkhókhăn,làmmấtkhảnăngphảnhồicủachúngta;chúngcònkhiếntađềcaonhữngnhucầucơbảnvềkhảnănglãnhđạotàigiỏithậtsự.

Mặcdùcóthểkhôngduytrìđượcsựlạcquannhưngcầnphảicóhyvọng.Chúngtacóthểmộtlầnnữacamkếtsửdụngcácýtưởngtâmlýhọcnhằmcủngcốchocácmốiràngbuộcchungđểđươngđầuvớinhữngkhókhănvàcơhội.Nhưngtrướchết,chúngtacầnnhữngnhàlãnhđạocanđảm,thíchthửnghiệmvàcótinhthầnhợptácđểchỉrarằngchúngtacóthểcùngnhautạorasựkhácbiệtnhưthếnào.

CreatedbyAMWord2CHM

Page 217: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

LờigiớithiệuLờimởđầuPhầngiớithiệuPhầnmột.TÂMLÝHỌCĐỂLÃNHĐẠOTHÀNHCÔNG

Chương1:CácmụctiêutrọngđiểmcủabạnChương2:TìmhiểuvềtâmlýhọcPhầnhai.ĐƯARAMỘTĐỊNHHƯỚNGCHUNG

Chương3:CamkếtlãnhđạoChương4:XâydựngcamkếtcủanhânviênChương5:Phát triểntầmnhìnvàmụcđíchchungPhầnba.HỢPTÁCVỚINHAU

Chương6:HợptácvàcạnhtranhChương7:CácmặtcủaquyềnlựcChương8:Giao tiếphiệuquả

Chương9:CảmxúcvàsựthểhiệncảmxúcPhầnbốn.TẬNDỤNGCÁCVẤNĐỀVÀCÁCRÀOCẢN

Chương10:RaquyếtđịnhChương11:QuảnlýmâuthuẫnChương12:HướngđếncácnhómtựquảnPhầnnăm.TRỞTHÀNHNHÀLÃNHĐẠO

Chương13:TrởthànhmộtdoanhnghiệpcótinhthầnhọchỏiChương14:Chuẩnbịchotươnglai---//---

TÂMLÝHỌCDÀNHCHOLÃNHĐẠOPSYCHOLOGYFORLEADERS

(Quảnlýhiệuquảhơnnhờcáchthứctạorađộnglực,xungđộtvàquyềnlực,UsingMotivation,Conflict,andPowertoManageMoreEffectively)Tácgiả:

DEANTJOSVOLD-MARYM.TJOSVOLD

Ngườidịch:THANHHẰNG

Hiệuđính:CAMTHẢO

NHÀXUẤTBẢNTỔNGHỢPTP.HỒCHÍMINHTINHVĂNMEDIAChịutráchnhiệmxuấtbản:NGUYỄNTHỊTHANHHƯƠNG

Biêntập:NGUYỄNVĨNHTRUNG

Thiếtkếbìa:MAIQUẾVŨ

NHÀXUẤTBẢNTỔNGHỢPTP.HỒCHÍMINH62NguyễnThịMinhKhai,Q.1,TPHồChíMinh

Tel:(84.8)38225340-38296765-Fax:(84.8)38222726Email:[email protected]:www.nxbhcm.com.vu

MỤCLỤC

Page 218: TÂM LÝ HỌC DÀNH CHO LÃNH ĐẠOdulieu.tailieuhoctap.vn/books/ky-nang-mem/ky-nang-lanh-dao/file_goc... · Đôi khi, các nhà tâm lý học tự giới hạn mình trong phạm

Liênkếtxuấtbản:CÔNGTYCỔPHẦNTINHVĂN

19zNguyễnHữuCảnh,P.19,Q.BìnhThạnh,TP.HồChíMinhTel:(84.8)38407837-38407847-Fax:(84.8)38409693

Email:[email protected]:www.bwportal.com.vu

In2.000cuốn,khổ16cmx24cm.IntạiCôngtyCPInThanhNiên,62TrầnHuyLiệu.Q.PhúNhuận.TP.HồChiMinh.Sốđăngkýkếhoạchxuấtbản:159-10,CXB129-05,THTPHCM.Theoquyếtđịnhsố:289/QĐ-THTPHCM-2010,doNXBTổnghợpTP.HồChíMinhcấpngày05/04/2010.Inxongvànộp

lưuchiểuquýIInăm2010.

CreatedbyAMWord2CHM