Tiểu Bộ Kinh Tập V.pdf

7/27/2019 Tiu B Kinh Tp V.pdf

1/320

MC LC KINH TIU B - TP V

5. CHUYN TIN THN C PHT (II)(Jtaka)

CHNG I (Mt Bi K)01. PHM KUSANLI

121. Chuyn Thn Cy C Kusa (Tin Thn Kusanli)122. Chuyn K Ngu (Tin Thn Dummendha)123. Chuyn Ci Cn Cy (Tin Thn Nangalisa)124. Chuyn Tri Xoi (Tin Thn Amba)125. Chuyn Ngi N L Kathaka (Tin Thn Kathaka)126. Chuyn Tng Ca Kim (Tin Thn Asilakkhana)127. Chuyn Ngi N L Kalanduka (Tin Thn Kalanduka)128. Chuyn Con Mo (Tin Thn Bilra)129. Chuyn K ThLa (Tin Thn Aggika)130. Chuyn NB-la-mn Kosiya (Tin Thn Kosiya)

02. PHM ASAMPADNA

131. Chuyn K Vong n (Tin Thn Asampadna)132. Chuyn Ng Dc Lc (Tin Thn Pancagaru)133. Chuyn La Chy (Tin Thn Ghatsana)134. Chuyn Thin Qun (Tin Thn Thnasodhana)135. Chuyn Nguyt Quang (Tin Thn Candbha)136. Chuyn Con Thin Nga Vng (Tin Thn Suvannahamsa)137. Chuyn Con Mo (Tin Thn Babbu)

138. Chuyn Con Cc K (Tin Thn Godha)139. Chuyn C Hai Mt Tht Bi (Tin Thn Ubhatobhattha)140. Chuyn Con Qu (Tin Thn Kka)

03. PHM KAKANTAKA

141. Chuyn Con Cc K (Tin Thn Godha)142. Chuyn Con Ch Rng (Tin Thn Sigla)143. Chuyn Chiu Sng NhMt Tri (Tin Thn Virocana)144. Chuyn Ci ui B (Tin Thn Nanguttha)145. Chuyn Con Vt Radha (Tin Thn Radha)146. Chuyn Con Qu (Tin Thn Kaka)147. Chuyn o Vi Mu (Tin Thn Puppharatta)148. Chuyn Con Ch Rng (Tin Thn Sigl)

149. Chuyn Cy Mt L (Tin Thn Ekapanna)150. Chuyn Thanh Nin Sanjiva (Tin Thn Sanjiva)

CHNG II (Hai Bi K)04. PHM DALHA

151. Chuyn Li Gio Gii Cho Vua (Tin Thn Rjovda)152. Chuyn Con Ch Rng (Tin Thn Sigla)153. Chuyn Con Heo Rng (Tin Thn Skara)154. Chuyn Con Rn (Tin Thn Uraga)155. Chuyn Nhy Mi (Tin Thn Gagga)156. Chuyn Hong TC Tm Thu Phc (Tin Thn Alnacitta)

KINH TIU BKhuddaka Nikaya

The Short PassagesHa ThngThch Minh Chu & Gio STrn Phng Lan Dch Vit

Page 1 of 320Kinh Ti u B - Tp V


2/320

157. Chuyn Cng c (Tin Thn Guna)158. Chuyn Con Nga Suhanu (Tin Thn Suhanu)159. Chuyn Con Cng (Tin Thn Mora)160. Chuyn Con Ngng Xanh Sm (Tin Thn Vinlaka)

05. PHM SANTAHAVA

161. Chuyn n S Indasamnagotta (Tin Thn Indasamnagotta)

162. Chuyn Mi Thm Giao (Tin Thn Santhava)163. Chuyn Vua Susma (Tin Thn Susma)164. Chuyn Chim Diu Hu (Tin Thn Gijjha)165. Chuyn Con Chut Rng (Tin Thn Nakula)166. Chuyn B-la-mn Upaslha (Tin Thn Upaslha)167. Chuyn Trng Lo Samiddhi (Tin Thn Samiddhi)168. Chuyn Chim Diu Hu (Tin Thn Sakunagghi)169. Chuyn o SAraka (Tin Thn Araka)170. Chuyn Con K Nhng (Tin Thn Kakantaka)

06. PHM THIN PHP

171. Chuyn Thin Php (Tin Thn Kalyna Dhamma)172. Chuyn Ni Daddara (Tin Thn Daddara)173. Chuyn Con Vn (Tin Thn Makkata)174. Chuyn Con Vn La Di (Tin Thn Dubhidamakkata)175. Chuyn nh L Mt Tri (Tin Thn diccupatthma)176. Chuyn Mt Nm u (Tin Thn Kalya - Mutthi)177. Chuyn Cy Tinduka (Tin Thn Tinduka)178. Chuyn Con Ra (Tin Thn Kacchapa)179. Chuyn B-la-mn Satadhamma (Tin Thn Satadhamma)180. Chuyn Kh Cho (Tin Thn Duddada)

07. PHM ASADISA

181. Chuyn Hong TV ch (Tin Thn Asadisa)182. Chuyn Con Voi Thin Chin (Tin Thn Sangmvacara)183. Chuyn Tn Thc (Tin Thn Vlodakka)184. Chuyn Ngi Luyn Nga Giridanta (Tin Thn Giridanta)

185. Chuyn Tm Bt Tnh (Tin Thn Anabhirati)186. Chuyn Vua Mang Sa ng (Tin Thn Dadhivhana)187. Chuyn Bn V p (Tin Thn Cantumatta)188. Chuyn STLai Ch Rng (Tin Thn Shakottuka)189. Chuyn Tm Da ST(Tin Thn Shacamma)190. Chuyn GiGii (Tin Thn Slnisamsa)

08. PHM RUHAKA

191. Chuyn TSRuhaka (Tin Thn Ruhaka)192. Chuyn Thin NSiri v Klakanni (Tin Thn Siriklakanni)193. Chuyn Hong TLin-Hoa (Tin Thn Cullapaduma)194. Chuyn K Trm Ngc (Tin Thn Manicora)195. Chuyn Hn Ni p (Tin Thn Pabbatupatthara)

196. Chuyn Con Nga Bay (Tin Thn Valhassa)197. Chuyn Bn - Th (Tin Thn Mittmitta)198. Chuyn Con Vt Rdha (Tin Thn Rdha)199. Chuyn Ngi Gia Ch (Tin Thn Gahapati)200. Chuyn Gii Hnh Tt Lnh (Tin Thn Sdhusla)

09. PHM NATAMDAIHA

201. Chuyn Nh T Tri Buc (Tin Thn Bandhangara)202. Chuyn Tnh Nghch Ngm (Tin Thn Kilisla)203. Chuyn Tu Tp TTm (Tin Thn Khandha -Vatta)204. Chuyn Con Qu Viraka (Tin Thn Viraka)



3/320

205. Chuyn C Sng Hng (Tin Thn Gangeyya)206. Chuyn Con Nai Ni (Tin Thn Kurungamiga)207. Chuyn Vua Assaka (Tin Thn Assaka)208. Chuyn Con C Su (Tin Thn Sumsumara)209. Chuyn Con Chim Mi (Tin Thn Kakkara)210. Chuyn Con Chim G M (Tin Thn Kandagalaka)

10. PHM BIRANATTHAMBAHAKA (m C thm)

211. Chuyn Chng Trai Somadatta (Tin Thn Somadatta)212. Chuyn Thc n Tha (Tin Thn Uchitthabhatta)213. Chuyn Vua Bharu (Tin Thn Bharu)214. Chuyn Con Sng y (Tin Thn Punna-Nadi)215. Chuyn Con Ra (Tin Thn Kachapa)216. Chuyn Con C (Tin Thn Maccha)217. Chuyn Ngi Bn Rau (Tin Thn Seggu)218. Chuyn Ngi Li Bun La o (Tin Thn Ktavnija)219. Chuyn ng Ch Trch (Tin Thn Garahita)220. Chuyn TSDhammadhaja (Tin Thn Dhammaddhaja)

11. PHM KSVA

221. Chuyn Tm Y Vng (Tin Thn Ksva)222. Chuyn Con Kh Cllanandiya (Tin Thn Cllanandiya)223. Chuyn Thc n i ng (Tin Thn Puta-Bhatta)224. Chuyn Con C Su (Tin Thn Kumbhila)225. Chuyn Cao Tnh Kham Nhn (Tin Thn Khanti-Vannana)226. Chuyn Con C (Tin Thn Kosiya)227. Chuyn Con Bn Phn (Tin Thn Gthapna)228. Chuyn B-la-mn Kmanita (Tin Thn Kmanita)229. Chuyn Du S Palyi (Tin Thn Palyi)230. Chuyn Du S Palyi ThHai (Tin Thn Palyi)

12. PHM UPHANA

231. Chuyn Chic Giy (Tin Thn Uphana)232. Chuyn Khng c Hng Dn (Tin Thn VinTthna)

233. Chuyn Mi Tn (Tin Thn Vikannaka)234. Chuyn Nng Asitbh (Tin Thn Asitbh)235. Chuyn Vn S Vaccha-Nakha (Tin Thn Vaccha-Nakha)236. Chuyn Con C (Tin Thn Baka)237. Chuyn Thnh Sketa (Tin Thn Sketa)238. Chuyn Mt Ch(Tin Thn Ekapada)239. Chuyn Con Nhi Xanh (Tin Thn Harita-Mta)240. Chuyn Vua Mahpingala (Tin Thn Mahpingala)

13. PHM SIGLA(Ch Rng)

241. Chuyn Vua Ch Rng Sabbadtha (Tin Thn Sabbadtha)242. Chuyn Con Ch (Tin Thn Sunakha)243. Chuyn Nhc S Guttila (Tin Thn Guttila)

244. Chuyn Ly Dc (Tin Thn Viticcha)245. Chuyn Kinh Php Mn Cn Bn (Tin Thn Mlapariyya)246. Chuyn Li Ph Bng (Tin Thn Telovda)247. Chuyn Hong TPdanjali (Tin Thn Pdanjali)248. Chuyn Th D Cy Kimsuka (Tin Thn Kimsukopama)249. Chuyn Con Kh Slaka (Tin Thn Slaka)250. Chuyn Con Kh (Tin Thn Kapi)

CHNG III14. PHM SANKAPPA

251. Chuyn Dc Tm (Tin Thn Sankappa)



4/320

252. Chuyn Mt Nm M (Tin Thn Tilamutthi)253. Chuyn Vua Rn Manikantha (Tin Thn Manikantha)254. Chuyn Con Nga Qu n Cm Go (Tin Thn Kundaka-Kucchi-Sindhava)255. Chuyn Con Vt (Tin Thn Suka)256. Chuyn Ci Ging C (Tin Thn Jarudapna)257. Chuyn Ngi Hu Cn Gmani-Canda (Tin Thn Gmani-Canda)258. Chuyn i Vng Mandaht (Tin Thn Mandaht)259. Chuyn n S Tirta-Vaccha (Tin Thn Tirta-Vaccha)260. Chuyn SGi Ca Ci Bng (Tin Thn Duta)

15. PHM KOSYA

261. Chuyn Hoa Sen (Tin Thn Paduma)262. Chuyn Bn Tay Mm Mi (Tin Thn Mudupni)263. Chuyn Tiu Dc Tham (Tin Thn Culla-Palobhana)



5/320

CHNG I (Mt Bi K)5.01 PHM KUSANLI

121. CHUYN THN CY C KUSA (Tin Thn Kusanli)

Hy cho mi ngi ...,

Cu chuyn ny khi K Vin, bc o Skvmt ngi bn chn tht ca ng Cp C c. Ccthn hu, bn b quen bit, cc thn tc ca ng Cp C c ngn chn ng:

- Tha i trng gi, ngi ny khng ngang bng, khng hn Trng gi v th sanh, dng h, tisn, ng cc. Trng gi chchi thn vi ngi y.

Cp C c tr li:

- Tnh bn thn chnn da vo sso snh thp hn, bng nhau hay cao hn.

Trng gi khng nghe li can ngn, v i vlng m Trng gi lm thn trng, mi ngi y lm

qun l gia sn ca mnh. Mi vic xy ra nhtrong chuyn Tin thn Klakanni (s83). Nhng trongtrng hp ny, khi Trng gi tng thut svic xy n cho nh mnh ln bc o S, Ngi ni:

- Ny gia ch, mt ngi bn chn tht khng bao ginh hn. y, so lng tnh bn nm khnng bo v tnh bn. Mt ngi bn chn tht bng mnh hay km hn mnh phi c xem l cao hn.Tt c ngi bn y sgii quyt gnh nng, skh khn dnh cho mnh. Nay chnh nhngi bnchn tht ca mnh m gia ch cu c ti sn ca mnh. Thu trc, bn b chn tht cuc cungin ca mt thn cy.

i vy xong, theo li yu cu ca vy, bc o Skcu chuyn qu kh

-ooOoo-

Thuxa, khi vua Brahmadatta tr v Ba-la-ni, B-tt sanh lm v thn mt khm c lau kusa trongcng vin ca vua. Trong cng vin y gn ni tm vua thng ngi, c mt cy mc, thn cycao thng, cnh l sum su, rt c vua a thch. Ti y sanh ra mt thn cy, trc kia l mt ngvua c uy quyn ln. B-tt l bn thn vi thn cy y..

Lc by gi, vua sng trong lu i c mt ct tr chng , nhng cy ct y b lung lay. Tnh trngy c bo ln vua. Vua cho gi thmc v bo:

- Ct trc nht chng lu i ca trm b ln, hy ly mt cy ct khc, c li cng rn thay vo.

Tp thmc vng theo li vua, i tm mt cy thch hp, nhng cha tm c. Hi vo cng vin,thy cy c mlin n yt kin vua. Khi vua hi c tm c cy no thch hp khng, h tha:

- Tu i vng, chng ti thy, nhng khng dm n cy y.

c vua hi v sao, h tha:

- Chng ti khng tm thy mt cy no khc nn i vo cng vin. Ti y tr cy im lnh cavua, chng ti khng tm thy cy no khc. Nhng chng ti khng dm n cy im lnh y.



6/320

- Hy n cy y v lm tr ct cho lu i ca trm. Trm s trng mt cy im lnh khc.

Cc ngi y vng li, em theo cng thn, i n cng vin, dng l vt cng cho cy, trnh thncy bit ngy mai sn cy, ri i v. N thn cy bit c s vic ny suy ngh: Ngy mai, nh ca ta b hy hoi, ri m cc con, ta si u by gi?

N thn cy khng tm thy ch cn i, phi cng con trn lng ri khc. Cc thn rng, bn b thn

thch ca n thn cy y, ti hi nguyn do. Sau khi nghe s vic, thy mnh khng c phng tin g chn tay cc ngi thmc li, lin m n thn cy y v bt u khc. Lc by giB-tt i n thmn thn cy, bit c s vic lin ni:

- Chlo ngh, ta s khng cho cht cy. Ngy mai, khi thmc n, ta s c cch i ph.

Ngy hm sau khi tp thmc n, B-tt ha lm con cc k n trc thmc, chui vo gia r cacy im lnh, lm cho cy y nh trng rng, cc k leo ln chnh gia cy, chui ra khi u thn cyri nm xung, lc u qua li. Ngi t trng thmc thy vy, ly tay p vo thn cy v ni:

- Cy ny trng rng, khng c li. Ba qua, khng nhn k, chng ta lm l cng dng.

Ri anh ta bi, y khinh bi vi cy to ln m khng chc y. Nh vy, n thn cy nhB-tt,vn lm ch chca mnh. V nhiu thn cy thn hu quen bit t hp chc mng nng. N thncy hi lng vi v thn cho nng tr x, gia cc v thn y, nng tn thn cng c ca B-tt:

- Tha ch thn, chng ta c phc c, c quyn lc ln, nhng vi tr tu chm chp, khng bitphng tin ny. Cn v thn khim tn ca cy c lau, vi tr thng minh ca mnh, cho chng talm ch ngi nh ca chng ta. Tht vy, chng ta cn phi lm bn vi cc v bng ta, hn ta, v thuata. Tt c cc v, ty theo sc mnh ca mnh, c th cc bn thot khi au kh, v an tr trong hnhphc.

Sau khi tn thn tnh bn, n thn cy ni bi k ny:Hy cho tt cBng, hn hay thua ta,Lm ht sc ca mnh,Trong thi hon nn nNhta c gip Nhthn cy c lau!

Do vy, nhng ai mun gii thot khi au kh, chphn bit bn bng ta hay hn ta, hy lm bn vinhng bc c tr d a v ra sao.

Nh vy, n thn cy thuyt php cho ch thn vi bi k ny. Nng sng cho n trn i, v sau cngvi v thn ca cy c lau, mng chung ri i theo nghip ca mnh.

-ooOoo-

Sau khi ni ln php thoi ny, bc o Snhn din Tin thn nhsau:

- Thi y, nthn cy l nanda, cn thn cy c lau l Ta vy.

-ooOoo-



7/320

122. CHUYN K NGU (Tin Thn Dummedha)

Kngu c danh xng ...,

Cu chuyn ny, khi Trc lm, bc o Skv-b-t-a. Trong Chnh php ng, cc T-kheo ni vc c ca -b-t-a:

- Ny cc Hin gi, khi -b-t-a nhn ln tthn chi sng ti thng ca NhLai vi gng mtsng nh trng rm, thn vn ton ba mi hai tng tt v tm mi vp ca bc i nhn sngta rng mt tm, vi ho quang chi sng ca c Pht, phng ra chiu tngi vng, tng cp mt.-b-t-a khng hoan h v khi lng ganh ght. -b-t-a khng chu ni nhng li tn thnc Phty Gii, nh, Tu, Gii thot, Gii thot tri kin v cng ganh ght hn.

Bc i Sn v hi:

- Ny cc T-kheo, nay cc ng ngi hp y v ni ln vn g?

Khi dc bit vn trn, bc o Sni:

- Ny cc T-kheo, khng phi chnay khi nghe li tn thn v ta, -b-t-a mi sanh lng ganhht. Lc trc, -b-t-a cng nhvy ri.

i vy xong, bc o Skcu chuyn qu kh.

-ooOoo-

Thuxa, khi vua Ma-kit- tr v thnh Vng X, B-tt sanh ra lm con voi trng, y dungsc tuyt ho. V y cc tng nh vy, nh vua phong n ln a v vng tng. Trong mt ngyl, thnh phc trang hong ton b nh thnh ph ch Thin, vua ng ln vng tng c trangim p , i din hnh khp thnh ph vi uy lc ca bc i vng. Qun chng, ng ch ny chkia, thy thn hnh dung sc tuyt p ca vng tng, lin tn thn:

- i dung sc! i c ch! i dng i uyn chuyn lm sao! i cc tng c thnh tu, mt con voiton trng nh vy xng ng thuc v vua Chuyn lun.

Nh vua nghe li tn thn vng tng, khng th chu ng ni, khi tm ganh ght v suy ngh:Hm nay ta s qung n xung vc thm ca ni v chm dt mng sng ca n. Nghvy, vua chogi ngi ni n v hi:

- Con voi ny c ngi hun luyn nh th no?

- Tha i vng, n c kho hun luyn!

- N khng c kho hun luyn, n c hun luyn d.

- Tha i vng, n c kho hun luyn!

- Nu n c kho hun luyn, ngi c th cho n leo ln nh ni Vepulle khng?

- Tha c, tu i vng.



8/320

- Vy hy i ln.

Sau khi t mnh xung voi, vua bo ngi ni ngi trn lng voi leo ln nh ni Vepulla. Ri vua ccc i thn vy quanh cng tro ln nh ni, bo con voi ng bn bvc thm v ni:

- Ngi ni con voi ny c ngi kho hun luyn, vy hy bo n ng ba chn. Ngi ni ngi trnlng voi v ni:

- Ny bn, hy ng ln ba chn.

V vi ci gy thc, ngi y lm du cho con voi. Ri vua ni:

- Hy lm cho n ng vi hai chn trc.

Bc i Sgihai chn sau ln, v ng hai chn trc. Vua truyn:

- Hy ng vi bn chn sau.

Con voi gihai chn trc ln v ng vi hai chn sau. Vua truyn:

- Hy ng vi mt chn.

Con voi gic ba chn ln v ng mt chn!

Bit rng con voi khng th ng xung, vua ni:

- Nu c, hy bo n ng gia h khng.

Ngi ni voi suy ngh: Khp ci Dim-ph- (n ) khng c con voi no c hun luyn kho

nh con voi ny, khng nghi ngg na, ng vua mun lm con voi ri xung vc thm v git n.

V vy ngi ni ni thm vo tai con voi:

- Ny bn thn, vua mun bn ri xung vc thm v git bn. N khng xng ng vi bn. Nu bnc sc mnh bay ln h khng v cho ti ngi trn lng, hy bay trn h khng v Ba-la-ni.

Bc i sy thn lc v y, ngay lc y, ng trn h khng. Ngi ni tha:

- Tha i vng, con voi ny y thn lc v y, khng tng xng vi mt ngi ngu si yu kmnh i vng. Con voi ch xng ng vi mt v vua y cng c v hin tr. Nu nhng ngi c

cng c yu km nh i vng lm ch con voi nh th ny, h s khng bit c c tnh ca n.V vy h s mt con voi y v hy dit mi danh vng cn li.

Ni nh vy xong, ngi trn lng voi, ngi ni c bi k:

K ngu c danh xng,Tmnh gy nguy him,em hi n cho mnh,em hi cho ng khc.



9/320

Sau khi thuyt php khin trch vua, ngi ni ni:

- Nay i vng hy ng y, xin t bit.

Ngi ni v voi cng bay ln h khng v Ba-la-ni, v ng trn h khng gia sn chu ca cungvua. Ton thnh no ng c ln, mi ngi u la to:

- Con voi qu n vi vua chng ta ngang qua h khng v ang ng trn sn chu vua.

H mau chng trnh ln vua hay. Vua lin i khi cung in v ni:

- Nu cc qu vn v li ch cho chng ti, th hy h xung t.

Con voi lin ng xung t. Ngi ni leo xung, nh l vua v khi c hi tu n, ng ta trli:

- T Vng X n.

V ng ta tng thut tt c s vic. Vua ni:

- Cc bn thn, cc bn n y tht l mt vic p va lng.

Nh vua hn hoan, truyn lnh trang hong thnh ph, t con voi vo a v vng tng, chia tonquc thnh ba phn. Mt phn cho con voi, mt phn cho ngi ni, v mt phn vua gi li cho mnh.T , ton ci Dim-ph- u nm vo trong tay vua. Vua tr thng i nc Dim-ph-,chuyn tm lm cc cng c nh b th v.v... ri i theo nghip ca mnh.

-ooOoo-

Thuyt php thoi ny xong, bc i Snhn din Tin thn:- Thi y vua nc Ma-kit- l -b-t-a, vua Ba-la-ni l X-li-pht, ngi ni voi l nanda,v con voi l Ta vy.

-ooOoo-

123. CHUYN CI CN CY (Tin Thn Nangalisa)

Kngu ni hn ch...,

Cu chuyn ny, khi K Vin, bc o SkvTrng lo Lludyi (Udyi khkho). Theo truyn

thuyt, khi ni, Trng lo y khng bit ci g thch ng, ci g khng thch ng: Trong trng hpny, nn ni ci ny, trong trng hp ny, khng nn ni ci ny. Nu chc lhi im lnh, Trnglo ni ln im g. Ngang qua cc ng i, ti cc ng ng dn chng ng, nu l l tang,Trng lo ni li ty him vui. Mt hm, ti Chnh php ng, cc T-kheo khi ln cu chuyn:

- Ny cc Hin gi, Lludyi khng bit ci g thch ng, ci g khng thch ng.

Bc o Sn v hi:



10/320

- Ny cc T-kheo, nay cc ng ngi t hp ang bn lun vn g?

Khi bitti cu chuyn, bc o Sni:

- Ny cc T-kheo, khng phi chnay Lludyi ni li n n, khng bit ci g nn ni, ci g khngnn ni. Thutrc, vy cng nhvy ri. Vy lun lun ngu n.


-ooOoo-

Thutrc, khi vua Brahmadatta tr v Ba-la-ni, B-tt sanh ra trong mt gia nh B-la-mn giu c.n tui trng thnh B-tt i hc Takkasil, trthnh mt v S trng c danh ting nhiu phngBa-la-ni v B-tt dy ngh cho nm trm thanh nin B-la-mn.

Lc by gi, trong cc thanh nin B-la-mn y, c mt thanh nin n n hay ni li ngngn, v bntnh n n nn khng hc nghc. Thanh nin y hu h B-tt, lm mi cng vic nh ngi nl. Mt hm, vo bui chiu, sau khi n xong, B-tt ang nm ngh trn ging, thanh nin y n xoa

bp tay chn v lng ngi. Khi anh ta lm xong nh i, th B-tt ni:- Ny con thn, chm cao chn ci ging ln.

Thanh nin y chm c mt chn ging ln cao, cn chn kia khng tm c chm ging, anhta dng bp v ca mnh lm chm ging v tri qua mt m nh vy. Vo bui sng thc dy,B-tt thy vy lin hi:

- Ny con thn, con ngi lm g y?

- Tha S trng, con khng tm thy chm ging nn dng bp v thay vo v ngi y.

B-tt cm thy xc ng, suy ngh: N l ngi th gi rt ch thnh ca ta, nhng so vi cc thanhnin B-la-mn, n l a n n, khng th hc c ngh, vy ta hy gip cho n trthnh ngi ctr. Ri B-tt suy ngh: Nay c phng tin ny, ta sa thanh nin B-la-mn ny i nht ci v l.Khi n v, ta s hi: Hm nay con thy g lm g? Chc n s tr li: Hm nay con thy ci ny, lmci ny; ri ta s hi: iu con thy, con lm, ging ci g? N s dng v d, tm l do ni: Con thynh th ny ... iu y khin n ni v d v l do mi hoi. Vi phng tin ny ta c th lm cho ntrthnh ngi c tr. Nghvy, B-tt ku anh ta li v ni:

- Ny con thn, bt u t hm nay, con hy i lm ci v l, v ti ch con i, con thy ci g, n cig, ung ci g, nhai ci g, lc v con hy bo co cho ta bit.

Anh ta vng theo li dy. Mt hm anh ta i vo rng lm ci v l cng vi cc thanh nin B-la-mn khc, anh ta thy mt con rn. Khi v anh ta bo co li:

- Tha S trng, con c thy con rn.

- Ny con thn, con rn ging ci g?

- N ging cn cy.



11/320

B-tt ni:

- Tt lm, ny con thn, cc v d con trnh by rt hp l, con rn tht ging nh ci cn cy.

Ri B-tt suy ngh: Cc v d do thanh nin ny trnh by rt hp . Ta c th lm cho ngi nythnh ngi c tr.

Li mt ngy khc, thanh nin B-la-mn ny thy con voi trong rng, v i v tha:

- Tha S trng, con c thy con voi.

- Ny con thn, con voi ging ci g?

- N ging nh ci cn cy.

B-tt suy ngh: Ci vi voi ging nh cn cy. Ci ng voi cng vy. Ngi ny phn tch mt cchngu si, khng th ni nh vy. Nghvy B-tt gi im lng.

Ri mt hm c mi i n ma, anh ta v tha:

- Tha S trng, hm nay con c n ma.

- Cy ma ging ci g?

- Tha, ging ci cn cy. Anh ta ni.

V S trng suy nghN ni cng c mt phn ng, nn gi im lng. Li na, mt hm c micng mt s thanh nin n ng cc vi sa ng v ung sa, khi v anh ta tha:

- Tha S trng, hm nay chng con c n sa ng v ung sa.

Khi c hi v sa ng v sa ging ci g, anh ta tr li:

- Tha, ging ci cn cy.

V S trng suy ngh: Thanh nin B-la-mn ny khi ni: con rn ging ci cn cy, vy l kho. Khin ni: con voi ging nh ci cn cy, v lin hn ci vi, l ni mt cch gng p. Khi n ni cyma ging nh ci cn cy, vy cng l ni hi gng p. Cn sa ng v sa lun lun mu trng, lytheo hnh dng vt chng c t vo, vy ci v d n ni hon ton khng th chp nhn. Takhng th dy cho k ngngn ny hc c.

Nghxong, B-tt ni ln bi k:

K ngu ni hn ch,Ti chkhng hn ch,N khng bit sa ng,Cng khng bit cn cy,N nghl sa ng,Ging nhci cn c .



12/320

-ooOoo-

Sau khi nghe php thoi ny, bc o snhn din Tin thn nhsau:

- Thi y, thanh nin ngngn l Lludyi, v Strng c danh nhiu phng l Ta vy.

-ooOoo-

124. CHUYN TRI XOI (Tin Thn Amba)

Ny ngi hy tinh tn ...

Cu chuyn ny, khi ti K Vin, bc o Skvmt B-la-mn lm y cc nhim v. Theotruyn thuyt, con trai mt thng gia X V hin dng tm tr cho Chnh php v xut gia lm y cc nhim v. Vy lm tt cc bn phn i vi Strng, i vi Gio th, cc nhim v vnung, nh hp B-tt, nh tm v.v... hon ton y trong mi bn nhim v quan trng v tm minhim v nh. Vy thng hay qut tinh x, qut phng ring, hnh lang, con nga n tinh x,em nc cho nhng ngi kht. Dn chng hoan h v svn ton nhim v ca v ny nn cngdng nm trm phn n hng ngy cho chng Tng v em li li dng danh vng ln cho tinh x.

hv ny, nhiu ngi c thoi mi lc tr trong tinh x.

Ri mt hm, cc T-kheo hp Chnh php ng, btu cu chuyn:

- Tha cc Hin gi, T-kheo tn y, thnh tu cc nhim v ca mnh, to nn li dng danh vngln. Chnhmt mnh ngi y, nhiu ngi tc lc tr.

ThTn n v hi cc T-kheo ang ngi ni vn g, v khi c bit vn y, bc o Sni:

- Ny cc T-kheo, khng phi chnay T-kheo ny lm y nhim v. Thuxa, chnhmt mnhngi y, nm trm n si hi tri cy c cung cp cc tri cy do ngi y em li.


-ooOoo-

Thu xa, khi vua Brahmadatta tr v Ba-la-ni, B-tt sanh ra trong mt gia nh B-la-mn phng bc, v khi n tui trng thnh, ngi xut gia lm vn sc vy quanh vi nm trm n ssng di chn ni.

Thi y, ni Hy-m (Tuyt Sn), mt nn hn hn khc nghit xy ra, ch ny ch kia nc ungb thiu ht, cc loi th khng c nc ung cm thy kh cc. Mt v trong s nhng ngi tu khhnh y, thy cc loi th au kh v kht nc, n mt cy lm thnh ci mng, cht chiu tt cnc ung ng y ci mng v cho chng ung nc.

Cc loi th tp hp rt nhiu, v trong khi cho chng ung nc, ngi tu kh hnh khng c th gii hi tri. Du khng c thc n, vy vn cho chng ung nc. n th suy ngh: V ny v chochng ta ung nc, khng c th gi hi qu. V khng c thc n, vy tr thnh mi mt. Vychng ta hy giao c vi nhau nh sau: Bt u t hm nay, nhng ai n ung nc, hy ty theo scmnh, hi cc loi tri cy v em li cng dng v tu kh hnh.

T v sau, mi con mi th, hi cc loi tri ngt nh xoi, o, mt v.v... em n cho v tu kh



13/320

hnh ng y hai trm nm mi c xe. Nh vy, nm trm v kh hnh n ung y , v c d dnh na. Thy vy, B-tt ni:

- Nh vy ch nhmt ngi lm y nhim v nn c cung cp tri cy v.v... s lng cho ccv tu kh hnh khc. Tht vy, chng ta cn phi lun tinh tn lm thin s.

Ni vy xong, B-tt c bi k:

Ny, ngi hy tinh tn,Bc hin tr khng nn,Xem qu ca tinh tn,Xoi c n tha thch.

-ooOoo-

Sau khi kphp thoi ny, bc o Snhn din Tin thn:

- Lc by gi, v tu khhnh lm y nhim v l T-kheo, v bc o Shi chng l Ta vy.

-ooOoo-

125. CHUYN NGI N L KATHAKA (Tin Thn Kathaka)

N ni nhiu, i ngn ...,

Cu chuyn ny, khi K Vin, bc o Skvmt T-kheo ni khoc lc. (Chuyn ny ging nhchuyn ktrc).

-ooOoo-

Thuxa, khi vua Barhmadatta tr v Ba-la-ni, B-tt l mt nh triu ph giu c v b vtriu phsanh mt con trai. Cng trong ngy y, mt ngi n t sanh mt con trai. Hai try ln ln cng tuivi nhau. Khi con trai v triu ph hc vit, con trai ngi n t mang tm g cng xin hc vit lun vicu ch. Ri n hc hai hay ba cng ngh, ln ln n tr thnh mt thanh nin n ni gii, p trai vc t tn l Kathaka.

Khi lm qun l cho cc kho trong nh triu ph, anh ta suy ngh: Nhng ngi ny s khng bt talm qun l cc kho sut i c. Nu thy ta c li g, h snh ta, tri ta, ng du vo ta, cho tan ca bn n l. Ti bin a, c ngi triu ph l bn ca triu ph ny, ta s vit th, nhn danhngi triu ph cm i n y, v ni: Ta l con ca triu ph, la di v triu ph bin a ly congi ca ng ta, hng hnh phc v sng an lc sut i.

Nghvy, anh ta ly giy v vit th nh sau: Ti gi ngi con trai ca ti tn l Kathaka n vibn. Tht l xng ng nu hai gia nh chng ta kt lm sui gia vi nhau: Con ca ti ly con ca bn.Do vy, hy g con gi ca bn cho con trai ca chng ti, cho n sng ti y, v khi no c chi tisn. Vit xong, anh ta ng trin ca ngi triu ph, em theo nhiu tin bc, o qun, hng thmv.v.... a n bin a, nh l v triu ph v ng ch. Ngi triu ph hi:

- Ny con thn, con tu li?

Anh ta p:



14/320

- T Ba-la-ni.

- Con l ai?

- L con v triu ph Ba-la-ni.

- V mc ch g, con n y?

Lc by giKathaka a bc th v ni:

- ng xem bc th ny ri s r.

Ngi triu ph c th xong ri ni:

- Nay mi tht l ta sng cuc i mi.

ng hoan h g con gi v xy dng cho anh ta. c tn qu nh vy, Kathaka trthnh kiu ngo.i vi cc mn n nh cho, n cng ... v cc loi vi hng c em li, anh ta ch trch nh

sau:

- Chng nu cho nh th ny, nu n cng nh th ny. i! Tht l nhng ngi bin a.

Anh ta ch trch nhng ngi thdt vi, v nhng ngi thkhc:

- Vi bn cht ca ngi sng bin a, nhng ngi ny khng bit dt y. Chng khng bit chnhng, khng bit b hoa.

Khi thy vng ngi n l, B-tt hi:

- Ta khng thy mt Kathaka, n i u? Hy cho i tm n khp ni.

Mt trong nhng ngi i tm kim n ti chy, thy Kathaka, nhn din c anh ta, nhng khng l tng tch ca mnh, v i v trnh vi B-tt. B-tt nghe tin nh vy, lin ni:

- N lm mt vic khng phi, ta si em n trv.

Sau khi xin php vua, ngi ra i vi mt s ty tng ln. Khp ni, mi ngi u bit v triu ph i rabin a. Kathaka nghe tin B-tt n lin suy ngh: Khng c l do g khc v triu ph n. Chnhv ta. Nu ta chy trn, th sau khng th trvc. Anh ta nghra phng k. Ta hy i n ngch, lm bn phn mt ngi n l, v lm vui lng ng ch ca ta. Bt u ty, gia hi chng,

anh ta ni nh sau:

- Nhng k ngu khc, v ngu si, khng bit cc cng c ca cha m, khi cha mn, h khng hu h,li ngi n vi cha m. Cn chng ti, khi cha mn, chng ti em li bt, ng nh, chn a, qut vnc ung. Nh vy, chng ti ht lng hu h cha m. Cho n khi cha mi i tiu tin, chng ticng em li bnh nc.

Tt c mi bn phn phi lm ca ngi n li vi ch, Kathaka u trnh by r. Sau khi dycho m ty tng nh vy, Kathaka tha vi ng cha v:



15/320

- Tha cha thn: con nghe tin cha ca con sp n thm cha. Cha hy sa son cc mn n loi cng vloi mm. Cn con em theo qu tng, con si n cha con.

Nhc ph chp thun:

- Tt lm, ny con.

Kathaka em theo nhiu qu tng i vi mt s gia nhn, nh l B-tt, v dng qu tng. B-tt nhnqu tng, i x vi anh ta rt thn tnh. Khi n gin sng, ngi cho dng tri, i vo ch kn giiquyt mi bc bch ca thn. Kathaka ngn nga ty tng ca mnh, li t cm bnh nc, i n gnB-tt, v sau khi lo hu h xong, anh ta qu xung chn B-tt v tha:

- Tha ng ch, ng ch cn ti sn bao nhiu con xin dng , xin chlm cho danh gi con mt i.

B-tt bng lng vi bn phn y ca n v ni:

- Chshi, khng c g nguy him n vi ngi t li ni ca ta c.

B-tt an i anh ta, ri i vo thnh ph bin a v c tip n long trng. Cn Kathaka lun lunlm bn phn ca ngi n l. Mt thi, khi B-tt ngi thoi mi, ngi triu ph bin a tha vingi:

- Tha i triu ph, khi nhn c th ca ngi, ti g con gi ca ti cho con trai ngi.

B-tt dng li thn i thch hp ni v Kathaka, khin cho ngi triu ph ht sc hn hoan. Nhng ty tri, B-tt khng th ng vo mt ca Kathaka!

Mt hm, B-tt cho gi c con gi ca v triu ph v ni:

- Ny con thn, hy tm v bt gip chy trn u ta.

C con gi n bt gip. B-tt ni li thn i vi ngi con gi ang ng v hi:

- Con ta i vi con, khi vui khi bun, x s c tt p chng? Hai con sng c hoan h, ha hp vinhau khng?

- Tha cha thn, anh con khng c li g khc. Ch c tt hay ch bai n thi.

- Ny con thn, n lun lun c tnh xu y. Nhng cha s ch cho con mt cch lm cho chng concm ming. Con hy hc thuc cch ta ch trong gin, khi no con ta mming ch bai, con hy

ng trc mt chng con v ni ln cch ta ch.

Ni vy xong, B-tt dy cho c hc thuc lng bi k v li vi ngy, ri i tr v Ba-la-ni.Kathaka mang theo nhiu n loi cng v mm, i tin a ng ch mt chng ng, cng dngnhiu ti sn, nh l ri trv.

T khi B-tt i v, Kathaka li cng sanh lng kiu mn. Mt hm, khi con gi v triu ph em limt mn n rt ngon, mang mung n v mi chng n, Kathaka bt u ch trch mn n. C linc ln bi k m B-tt dy:



16/320

N ni nhiu, i ngn,Khi n xsl,Vy strlui,V ph hoi tt c,Vy Ka-t-ha-ka,Hy n mn ny gp!

Kathaka suy ngh: i thi! Chc v triu ph ni cho nng bit tn ta v k li ton b cu chuynri!

T tri, anh ta khng dm ch bai mn n, cng khng dm kiu mn v vi h mnh, anh ta ncc mn c em n. Ri v sau, khi t trn, anh ta i theo nghip ca mnh.

-ooOoo-


- Thi y, Kathaka l T-kheo ni i ngn, cn v triu ph Ba-la-ni l Ta vy.

-ooOoo-

126. CHUYN TNG CA KIM (Tin Thn Asilakkhana)

Cngng mt svic ...,

Cu chuyn ny, khi ti K Vin, bc o S kvmt B-la-mn gii on tng ca kim ticung vua Kosala. Nghe ni v ny khi c ngi thca vua em kim li, chngi cy kim cng cthni ln tng ca cy kim. Khi c li dng ttay ca ngi no, v ny ni cy kim ca h ctng tt, im lnh. Khi khngc li dng ttay ca ngi khc, v ny ch trch cy kim ca hc tng xu.

Th ri c mt ngi th lm cy kim xong, b n vo trong bao vi bt tiu mn ri em cy kimdng vua. Vua cho gi ngi B-la-mn v bo thcy kim. Khi v B-la-mn rt cy kim ra v ngi,bt tiu vo lmi khin v ny mun ht hi. Khi vy ht hi, lmi va chm vo li kim v b ctt lm hai. Cu chuyn lmi ca vy btc chng T-kheo bitn. Mt hm, cc T-kheo taChnh php ng btu cu chuyn:

- Ny cc Hin gi, ngi gii on tng kim ca vua, trong khi on tng cy kim, b chttlmi.

Bc o Sn v hi:

- Ny cc T-kheo, cc ngang ngi hp v bn vn g?

Khi c nghe vn y, bc o Sni:

- Ny cc T-kheo, khng phi chnay B-la-mn y ngi cy kim v b chtt mi. Thuxa, vycng b nhvy ri.

i xong bc o Skcu chuyn qu kh.



17/320

-ooOoo-

Thuxa, khi vua Brahmadatta tr v Ba-la-ni, c ngi B-la-mn gii on tng ca kim. (Tt cging nh cu chuyn hin ti). Vua truyn gi nhng ngi gii phu, bo h gn mt ci mi gi vomi vy v cho vy lm vic li. Vua Ba-la-ni khng c con trai, ch c con gi v mt ngi chutrai, v th vua nui dng c hai bn cnh vua cho n ln. V h ln ln gn nhau, h sanh tm luyni nhau. Vua cho gi cc vi thn v ni:

- Chu trai ca ta s lm vua t nc ny. Sau khi g con gi, ta lm l qun nh cho n.

Sau khi ni vy, vua li suy ngh: Chu ta l con chu ta ri. Hy ci cho n mt cng cha ca v vuakhc, ri lm l qun nh. Ta s g con gi ta cho mt v vua khc. Nh vy con chu ca ta snghn v chng ta s lm ch c hai vng quc. Sau khi bn bc vi cc vi thn, vua nghcn phiphn ly hai ngi y, nn cho chu trai sng mt ni, v cho con gi sng mt ch khc. By gichai c mi su tui, v ht sc luyn i nhau. Hong t suy ngh: Dng phng tin g ta c th btcc con gi ca cu ta khi cung vua?. Ri chng nghra mt phng k, bo mi mt b thy bi, vcho b mt gi mt ngn ng tin vng. Ba hi:

- Ti phi lm g?

- B lm cch no cho ti c nng. B hy by cho mt mu k, nhvy ti em c cng cha rakhi nh.

- Tha, ngi c. Ti si n hu c vua v ni nh sau: - Tha i vng, cng cha b ma qum nh, i khi no ma qu bi khng , vo ngy y, ti s chcng cha ln xe, em theo nhiungi tay cm v kh, vi mt s ty tng ng c a n ngha a, ti y, trong mt vng trn cba php, sau khi t mt ngi cht nm trn ging pha di, ti st cng cha nm pha trn y,v vi mt trm l tm bnh nc thm, ti s lm cho ma qu ri cng cha. Ni vy xong, ti sacng cha n ngha a. Trong ngy chng ti i n, xin ngi i n sm mt cht, cm theo mt tbt tiu vi mt s ty tng ca ngi mang v kh cm tay vy quanh leo ln xe. Khi n ngha a, ngi

hy cho u xe vo mt pha cng, ri a nhng ngi c v kh vo trong rng ngha a. Cn ngi tmnh i n ch c vng trn ba php v nm trn y, che ph li nh ngi cht. Ri ti n chy,tri mt ch nm nh trn ngi, v bo cng cha nm ln. Khi y, ngi s b ht tiu vo l mi ht hiba ln. Khi ngi ht hi, chng ti s b cng cha li v chy trn. Khi y ngi n, hy an i cngcha ri em cng cha v nh.

Hong t chp thun, cho l mt mu chc tuyt iu.

Ba thy bi i n trnh vua vn y v vua chp thun. Ri b ni chuyn ring vi cng cha vnng cng chp nhn. Ngy ra i, b tin cho hong t bit, v i n ngha a cng vi mt on tytng ng c. Vi mc ch lm cho h shi, b bo cc ngi bo v:

- Khi ta t cng cha ln ging, ngi cht ging di ht hi v t chic ging di i ra, nthy ai trc s bt ngi y. Hy ht sc coi chng.

Hong t n trc, v nm trn ch dn. B thy bi cng cha i n ch vng trn c baphp, dn cng cha chshi, v t nng trn ging. Trong lc y, hong t b bt tiu vo l miv ht hi. Khi hong t va mi ht hi, b thy bi b cng cha li, ht mt ting rt ln ri chytrc hn ai ht. Khi b ta chy, khng mt ngi no dm ng li, tt cu qung b v kh mangtheo v chy thot thn.



18/320

Hong t lm tt c mi vic nh bn t trc v em cng cha i v tr x ca mnh, cn b gi iv trnh vua mi vic xy ra. Nh vua suy ngh: T trc, ta c dng dnh cng cha cho nri. Chng nh bchn b trong cho sa.

Sau mt thi gian, vua cho chu trai tr v vng quc v t cng cha ln lm hong hu. Ngi chuvua, sng ha hp vi cng cha v tr nc ng php. Ngi i thn gii on tng kim vn hucn vua mi. Mt hm, vi thn ny hu vua ng gia tri nng, keo dn mi gi ca vy chy ra

v ci mi gi ri xung t. Vi thn xu hng dy ci mt xung. Vua ci v ni:

- Ny S trng, ch . Nhy mi l tt i vi ngi ny, l xu i vi ngi kia. Khanh v nhymi nn bt mi. Cn ta nhnhy mi c vv c c vng quc.

Ni xong vua c bi k ny:

Cngng mt svic,Vi ngi ny l tt,Vi ngi kia l xu,Khng tt cho tt c,

Cng khng xu tt c.

Nh vy vi bi k ny, vua k s vic c, v trn i lm cng c nh b th v.v... ri i theo nghipca mnh.

-ooOoo-

Vi bi thuyt php ny, bc i Snu r khng c vn hon ton thin hay hon ton c nhthian ngh. Ri bc o Snhn din Tin thn:

- Lc by gi, vi thn gii an tng kim l v gii on tng kim ngy nay, cn Ta l ngichu vua c vng v.

-ooOoo-

127. CHUYN NGI N L KALANDUKA (Tin Thn Kalanduka)

Dng h, tr xanh ...,

Cu chuyn ny, khi ti K Vin, bc o Skvmt T-kheo ni khoc. y, c hai chuyn (hinti v qu khu ging chuyn Tin thn Kathaka s125).

-ooOoo-

y, ngi n l ca triu ph Ba-la-ni tn l Kalanduka. Sau khi chy trn v ly con gi ngitriu ph bin a, anh ta sng ti y vi mt on ty tng ng o. V triu ph Ba-la-ni thy vnganh ta khng bit anh ta i u, bn sai con vt qu ca mnh i tm Kalanduka. Con vt bay ch ny,ch kia v n tn th trn y.

Lc by gi, Kalanduka mun i chi di nc, em theo nhiu vng hoa, hng thm, thuc xoa,cng nhiu n loi cng v loi mm, n con sng, leo ln thuyn vi con gi ngi triu ph vchi gin trong nc. Ti a phng y, khi ang chi trn sng, cc gia ch thng ung sa trn vimt loi thuc cay, khi ngm mnh trong mt thi gian khi b cm lnh. Nhng khi Kalanduka ny



19/320

ung mt ngm sa, li sc ming v nh sa ra. Khi nh sa ra anh ta khng nh trong nc, li nhtrn u ngi con gi v triu ph. Con vt i n bsng, u trn cnh cy sung, nhn xung v nhndin c Kalanduka, thy anh ta nh trn u con gi triu ph lin ni:

- Ny n l Kalanduka, hy nhth sanh v v tr ca anh. Chngm bm sa, sc ming ri nh trnu con gi nh triu ph c tn ngng, c c hnh v y th sanh. Hy bit lng kh nng camnh.

Ni xong con chim vt c bi k:

Dng h, tr xanh,Tuy l chim rng,Ta hiu c stht,Skhin ngi bt anh,Hi Ka-lan-du-ka,Hy ung sa i thi!

Kalanduka nhn ra con vt, sn s t co mnh lin ni:

- Ny ng ch, hy n y, ng chn hi no?

Con vt ngh: y khng phi v li ch cho ta. N ni vy nhng trong tm n ch mun vn c git tathi. Bit vy, vt ni:

- Ta khng cn g anh.

N lin bay ln, n Ba-la-ni, k li cho v triu ph s vic nh nhn thy. V triu ph ni:

- la o lm mt vic khng phi.

V ng cho ngi em anh ta v Ba-la-ni, bt anh ta sng lm ngi n l nh c.

-ooOoo-

Sau khi ni ln php thoi ny, bc o Snhn din Tin thn:

- Lc by gi, Kalanduka l T-kheo ny, cn v triu ph Ba-la-ni l Ta vy.

-ooOoo-

128. CHUYN CON MO (Tin Thn Bilra)

i yu cChnh php ...,

Cu chuyn ny, khi ti K Vin, bc o Skvmt T-kheo la o. Khi tnh la o ca T-kheo ny c trnh ln bc o S, Ngi ni:

- Ny cc T-kheo, khng phi chnay n l nhvy. Xa kia n cng la o nhvy ri.

i xong, bc o Skli cu chuyn qu kh.



20/320

-ooOoo-

Thuxa, khi vua Brahmadatta tr v Ba-la-ni, B-tt sanh ra lm con chut, thng minh sng sut,vi thn hnh to ln, ging nh heo con, c vy quanh vi vi trm con chut, sng trong rng. Ccon ch rng lang thang ch ny ch kia, thy n chut lin suy ngh: Ta hy la di n chut ny vn tht chng. Nghvy, n lin n khng xa hang cc con chut y, ng ln mt chn, mt hng vmt tri v hng gi, ngi gi, ht gi vo.

B-tt i tm n thy con ch rng, suy ngh: y l mt sinh vt c gii hnh, bn i n gn nv hi:

- Tha Tn gi, Tn gi tn g?

- Ta tn l Dhammika (Chnh php).

- Sao Tn gi khng ng ln bn chn, m chng mt chn thi?

- Nu ti ng bn chn, th tri t khng th chni. Do vy ti chng mt chn.

- V sao Tn ging, li h ming?

- Ti khng n g khc, ti chn gi m thi.

- Ti sao Tn ging v hng mt pha mt tri?

- Ti nh l mt tri.

B-tt nghe n ni nh vy, suy ngh: y l mt sinh vt c gii hnh. T v sau, bui sng vbui chiu, B-tt cng vi n chut, i ti hu con ch rng. Khi n chut hu xong, trn ng i

v, con ch rng bt con chut sau cng n tht, nut n xong, chi ming ri ng nh c.Dn dn, n chut t i. Cc con chut khc suy ngh: Lc trc, ci hang ny khng th cha chngta. Chng ta ng khng c k h, nay lng lo. Nh vy, ci hang cha khng y. V sao li nh thny? Chng trnh s vic ln B-tt bit. B-tt suy ngh: Do l do g cc con chut dn dn t i?.Nghi ngcon ch rng, B-tt li nghTa s th n xem. Khi n hu con ch rng. B-tt nchut i trc, cn mnh i sau cng. Con ch rng nhy ln cha chut. B-tt thy n nhy n vmnh, lin quay thn mnh v ni:

- Tn gi ch rng, nh vy l shnh gii cm ca ngi khng ng Chnh php. Vi mc ch lmhi nhng k khc, nh ngi hnh tr phi php bu xu ngn cChnh php.

Ri B-tt c bi k:

Ai yu cChnh php,B mt lm iu c,Dng lng gtCc loi sinh vt khc,Gii cm k nh vyc gi hnh con mo.



21/320


22/320

- Ny Tn gi thla Bhradvja, y khng phi l ci chm trn u do thin php ca ng to nnm chnh do nhn duyn ci bng (tham n) ng to nn.

Ri chut cha c bi k ny:

Ci chm trn u nyKhng do cngc to,

Ci chm trn u nyDo duyn ci bng to,m ngn tay lm g?Va ri, k thla!

-ooOoo-

Khi bc o Sni php thoi ny xong, Ngi nhn din Tin thn:

- Lc by gicon ch rng l T-kheo ny, cn cha n chut l Ta vy.

-ooOoo-

130. CHUYN NB-LA-MN KOSIYA (Tin Thn Kosiya)

Hy n nh ni...,

Cu chuyn ny, khi K Vin, bc o Skvmt ngi n b X-V. Nghe ni, nng l vmtB-la-mn csc lng tin. Nhng nng hnh c gii, theo c php, ban m hnh t hnh, cn banngy khng lm cng vic g, cgi bau m nm rn. Ngi B-la-mn hi nng:

- Hin th au lm sao?

ng tr li:

- Ti b gi hnh.

- Hin th mun g?

- Mun n bo, bnh ngt,cc mn n c bit nhcho, mn n c du v.v...

ng mun g ngi B-la-mn u em li cho nng, v ng ta lm tt c mi cng vic nhmtngi n l. Khi v B-la-mn c mtnh, th nng nm ngh. Khi v B-la-mn i ra ngoi, nngsng vi cc tnh nhn.

V B-la-mn suy ngh: Gi hnh h thn v ta khng c triu chng chm dt. Nghvy, v B-la-mn em hng, vng hoa i n K Vin, nh lbc o S ri ngi xung mt bn. Bc o Shi:

- Ny B-la-mn, sao my lc ny khng thy mt ng?

V B-la-mn tha:



23/320

- Bch ThTn, nB-la-mn vcon b gi hnh h. Con phi tm bchn, du v.v... v cc mn nc bit cho vcon. Nay thn nng bo tt, v mu da nng sng ti. Nhng bnh v gi khng ctriu chng chm dt. V con sn sc vcon nn khng c chi n y.

Bc o Sbitc c hnh ca nB-la-mn, lin hi:

- Ny B-la-mn, do tng cht cha nhiu i, ng khng nhli ca cc bc hin tr ni vi ng

thi xa. Cn phi lm nhng thuc ny, thuc ny i vi chng bnh ca ngi n b nm nhvy.

i vy xong, theo yu cu ca v B-la-mn, bc o Skcu chuyn qu kh.

-ooOoo-

Thuxa, khi vua Brahmadatta tr v x Ba-la-ni, B-tt l mt v B-la-mn sanh ra trong mt gianh rt cao qu, i hc tt c ti nghTakkasil v trthnh mt bc S trng c danh ting nhiuphng. Cc thanh nin hong tc v cc thanh nin B-la-mn ti kinh phn ln n hc ngh tB-tt.

Mt B-la-mn tnh thnh hc ba tp V- v mi tm hc minh vi B-tt; vy c t vochc va chBa-la-ni, hng ngy hai ln i n B-tt. Vvy l n B-la-mn c c gii, theoc hnh. (Tt c cu chuyn ging nh cu chuyn hin ti). Khi B-tt hi v c nghe: Do nhnduyn ny ... con khng c chi nghe thuyt ging, B-tt bit n gia ch ny la o v B-la-mn,bn ngh: Ta s ni mt phng thuc thch hp vi chng bnh ca n B-la-mn. V vy, B-tt nivi v B-la-mn y:

- Ny c sthn, bt u t hm nay, chcho n B-la-mn bchn, sa, cc v ngt v.v... Hy ly nmloi tri cy v phn b, b chng vo trong mt ci ni bng ng mi, khin chng thm nhim mica ng, ri cm si dy thng hay cy roi my v ni: y l mn thch hp vi bnh ca b, hyung thuc ny hoc ng dy lm cc cng vic cho xng vi cc mn b n. Sau , hy c ln bik ny. Nu vng khng chu n ung, hy ly dy thng hay cy roi my nh b ta vi ci, hoc nm

tc ko i, hoc ly ci chnh nh, th no b ta cng dy v lm cng vic.

Ngi B-la-mn ni:

- Lnh thay!

V nh c nghe ni, khi v nh, vy lm mn thuc v ni vi b v:

- Ny hin th, hy ung thuc ny!

- Ai ni lm thuc ny?

- Bc S trng, hin th .

- Hy em i, ti khng ung u.

Thanh nin B-la-mn ni:

- Ngi khng thch ung sao?



24/320

Vy cm si dy v ni:

- Hoc l ung thuc ny thch hp vi bnh ca ngi, hoc l lm cng vic cho xng ng vi mnn c cung cp.

Ri vy c bi k:

Hy n nh ni,hy ni nh n,Ngi khng lm c hai,C ni v cn,Hi ny Ko-si-ya.

Nghe vy, n B-la-mn Ksiya shi, v bit c s can thip ca v S trng. Ta khng th la oc na. Sau , nng lin ngi dy lm cc cng vic. V lng knh trng bc o S, nng t b chnh v trthnh c gii c.

-ooOoo-

Khi nghe chuyn xong, nB-la-mn nhn thy c Pht hiu c hnh ca mnh, bn s hi vkhng dm phm ti na.

Sau khi kcu chuyn ny, bc o Snhn din Tin thn:

- Ngi chng v ngi vthi y l ngi chng v ngi vhin ti, cn v Strng l Ta vy.

-ooOoo-



25/320

5.02 PHM ASAMPADNA

131. CHUYN K VONG N (Tin Thn Asampadna)

Nu ngi ny ngi kia ...

Cu chuyn ny, khi ti Trc Lm, bc o s k v-b-t-a. Lc by gi, cc T kheo tiChnh php ng, khi ln cu chuyn :

- Tha cc Hin gi,-b-t-a khng bitn, khng bit cngc ca NhLai.

Bco Si n v hi :

- Ny cc T kheo, nay cc ng ngi hp y bn vn g?

Khi c nghe vn y, bco Sni :

- Ny cc T kheo, khng phi chnay -b-t-a mi v n. Trong qa kh, ky cng v n

nhvy ri.

i xong bco Skcu chuyn qa kh.

-ooOoo-

Thuxa, trong nc Ma-kit- Vng X, khi mt v vua Ma-kit- ang tr v, B-tt l mt vtriu ph c gia sn tr gi tm trm triu, tn l Sankha. Ti Ba-la-ni, mt triu ph tn l Piliya cngc gia sn tr gi tm trm triu. Hai vy l bn thn vi nhau. Trong thi y, v mt l do no , triuph Piliya gp i nn v tt c gia sn u b mt sch. Tr thnh ngho tng, khng ni nng ta,Piliya on bit triu ph Sankha l ch c th nhcy c lin em vra khi Ba-la-ni, i bnVng X tn tr x ca triu ph Sankha. Khi triu ph Sankha thy Piliya, lin ra n v ni:

- O bn thn ca ti n.

- V ng i x vi bn rt knh trng. Sau khi cho bn vi ngy, mt hm ng hi:

- Ny bn, bn n c mc ch g?

- Ny bn, i nn xy n cho ti. Tt c ti sn u mt sch. Hy gip ti!

- Lnh thay ny bn, chshi.

Sankha mkho bc, cho bn bn trm triu ng tin vng, ri chia tt c gia sn cn li ca mnh, kc vt ni, vt chm, ng sn, bt ng sn, thnh hai phn v cho bn mt na. Piliya em ti sn y iv Ba-la-ni v sng ti y.

Sau mt thi gian, mt tai nn tng tn vi triu ph Sankha. ng tm ch nng ta v suyngh: Ta gip rt nhiu cho bn ta. Ta cho bn na gia sn. Thy ta, bn s khng t chi. Ta hyi n bn ca ta. Nghvy, hai vchng ng i n Ba-la-ni, ri Sankha ni vi v:

- Ny hin th, tht khng thch hp nu b i b vi ti gia ng xa th ny. B hy i n sau. Ti



26/320

nay ti s cho xe n vi mt ngi ty tng a b vo thnh cho ng php, hy chti y.

Sau , Sankha ngi vtrong mt nh tr, t mnh i vo thnh, n nh triu ph v bo tin chobit:

- Bn ca ngi tn l triu ph Sankha t Vng X n.

Khi thy Sankha, Piliya t ghng dy, khng n mng thn mt, ch hi:

- Bn n y c mc ch g?

- Ti n thm bn.

- Hin nay bn u?

- Cho n nay, ti cha c ch. Ti vti ti nh tr v n y.

- y, khng c chcho bn. Hy ly mt t go, nu ti mt ch no , n xong ri i. ng ti

thy mt bn na.

Ri ng sai mt ngi n l:

- Hy cho bn ta mt lon go c nhiu tru v gi vo mt gc vi.

Ngi ta nghe rng ngy trc n c c go tt chy mt ngn c xe v sau khi cho snggo, cht y kho. Tn Piliya ngy trc c bn cho bn trm triu ng ti sn v i v khngbit n, nay tn i cp ch cho bn n nhn mt lon go nhiu tru! Theo lnh ch, ngi n longmt lon go tru trong mt ci gi ri i n B-tt. B-tt suy ngh: Con ngi phi nhn ngha ny,c ta cho bn trm triu ng, nay ch cho ta mt lon go tru, khng bit ta c nn nhn hay

khng?. Ri B-tt suy ngh: Ngi bn c v n ny ph vtnh bn vi ta, khi ta gp nn. Nu takhng nhn lon go tru qu t, ta s ph vtnh bn. K m lo ngu si khng nhn vt cho t i, s phhoi tnh bn. Nhng ta, nhch ngc cn gin v lon go tru do n cho, s duy tr c tnh bn.

Do vy Sankha ct vo vt o lon go c cho v t lu i bc xung i n nh tr. VSankha hi:

- Ny ng, ng nhn c g?

- Ny hin th, triu ph Piliya, bn ca chng ta, cho mt lon go tru v ui chng ta i.

B vni:

- V sao ng li nhn? V no c xng ng g vi bn trm triu ng ti sn?

Ri b vkhc, B-tt ni:

- Ny hin th, chkhc. V sph vtnh bn nn ta nhn duy tr tnh bn. Sao b li su mun?

Ni xong B-tt c bi k ny:

Nu ngi ny ngi kia



27/320

Khng c cho cht g.Vi k ngu si, tnh bni n ch ti enDo vy ta vn nhnLngc na phn tru.Ta khngtnh bnV ta b hy dit,

Ta mun tnh bn nyMi mi c trng cu.

Tuy nghe ni vy, b vtriu ph vn khc. Trong lc y, mt ngi n l do triu ph Sankha chotriu ph Piliya, i ngang qua ca tr, nghe ting khc ca b triu ph, lin i vo nh tr. Thy ng bch ca mnh, anh ta nh l di chn h, khc than v hi:

- Tha ng b ch, ng chn y c vic g?

Triu ph k li tt c s vic. Ngi n l ni:

- Tha ng b ch, hy s vic nh vy. Chlo ngh.

Sau khi an i c hai ngi, anh ta a h v nh mnh dng nc thm hai ngi tm ra, mi hncm v tin cho cc ngi n l khc bit:

- ng ch b ch c ca cc bn n.

V anh ta bo hn thm. Mt vi ngy sau, anh ta hp ton th n l cng i n sn chu vua, to rating vang ln. Vua cho gi h vo v hi c vic g. H trnh ln vua ht tt c s vic. Vua nghe lica h xong, lin cho mi hai vchng triu ph n v hi triu ph Sankha:

- C ng s tht chng, ny i triu ph, khanh cho triu ph Piliya bn trm triu ng tin vng?- Tha i vng, khi bn ti i n Vng X, v t lng tin vo ti, ti khng cho ton th ti snca ti, nhng ti chia tt cng sn v bt ng sn ca ti thnh hai phn ng u v cho bn timt na.

Vua hi triu ph Piliya:

- C ng s tht chng?

Piliya tr li:

- Tha i vng, ng s tht.

- Cn khi bn ca ngi n t lng tin vo ngi, ngi c lng cung knh tn trng bn ngikhng?

Piliya im lng.

- C phi ngi bo mt lon go tru vo mt gc o v cho bn ca ngi chng?



28/320

Nghe ni vy Piliya vn gi im lng. Sau , nh vua hi kin cc nh thn nn x tr th no. Cuicng, khi quyt nh xong, vua ra lnh:

- Hy i ly tt c ti sn trong nh ca triu ph Piliya giao cho triu ph Sankha.

B-tt tha:

- Tu i vng, ti khng mun gia sn ca ngi khc, ti ch xin nhn ti sn trc y ti cho.

Nh vua giao gia sn theo yu cu ca B-tt. Sau khi nhn li gia sn mnh cho, B-tt cng vion n l vy quanh i v Vng X, gy dng cnghip, v trn i lm cc cng c nh b thv.v..., ri i theo nghip ca mnh.

-ooOoo-


- Lc by gi, triu ph Piliya l -b-t-a, cn triu ph Sankha l Ta vy.

-ooOoo-

132. CHUYN NG DC LC (Tin Thn Pancagaru)

Nghe theo li khuyn tt ...,

Cu chuyn ny, khi ti K Vin, bc o Skvscm dca cc c gi ca Ma vng (Mra)ti cy bng Ajapla ca Ngi chn d.

Bc o Sc bi kinh btu vi nhng li ny:

Rc rsng, chngn,i, bt lc v tham,Ngay ti y, o SThi chng bay tn lon,Chng khc bay tn lon,Chng khc g bng ri,Tan tc trc gi thi!

Sau khi ThTn c xong bi kinh, cc T-kheo hp ti Chnh php ng, btu cu chuyn:

- Tha cc Hin gi, trong khi cc con gi ca Mra tto ra hng trm thin sc i n vi mc ch,

cm d, bc Chnh ng gic vn khng thm mmtnhn. i, Pht lc tht l vi diu!

Bc o Si n v hi:

- Ny cc T-kheo, cc ng ngi hp y v bn vn g?

Khi nghe vn y, bc o Sni:

- y cc T-kheo, tht khng c g vi diu n u Ta khng nhn cc con gi ca Mra, khi Ta chng



29/320

c Ton Gic v on tn tt c cc lu hoc. Trong thi qu kh, khi Ta ang tm o B-, khiang cn cc kit s, Ta cng quyt khng nhn cc thin sc ha hin n nhvy v do schngy, Ta tc i vng quc.


-ooOoo-

Thuxa, khi vua Brahmadatta tr v Ba-la-ni, B-tt l em trai t ca mt gia nh c mt trm anhem. Tt c cu chuyn mo him ca ngi cn c din ty y cng nhTin thn Telapatta(s 96). Lc by gidn chng tr thnh Takkasil dng vng quc cho B-tt ang nh tr ngoithnh. v sau khi ngi c lm l qun nh phong vng, dn chng trang hong thnh ph nh thnhph ch Thin v trang hong cung in ca vua nh cung in ca Thin ch Indra (tc l Sakka hay Thch).

Khi y B-tt vo thnh, i ngang qua hnh lang ln trong cung vua, ng ln vng ta lm bng chubu vi diu, di mt lng trng c ging cao, v ngi xung vi vp siu phm ca v Thinch.

Cc i thn, B-la-mn, gia ch v.v... cc hong t trong vng tc, tt cu trang sc lng ly, ngbao vy xung quanh. Trong khi y mi su ngn v n, p nh cc Thin n, rt gii vn ma, ht,y sc p tuyt trn, biu din cc iu ma, cc bi ht v cc loi n, cho n khi ton cung invang di ting ht, ting n, ging nh lng i dng vang di ting sm st. B-tt ngi nhn cnhhuy hong lng ly ca mnh, v suy ngh: Nu ta nhn thin sc huyn ha ca cc n D-xoa y, th ta mnh chung ri. Nhta khng nhn chng, nn mi c cnh huy hong lng ly ny. Nhnghe theoli khuyn ca cc v c Gic Pht, nn ta mi t c kt qu ny. Sau khi suy nghnh vy, ngini ln li cm hng vi bi k:

Nghe theo li khuyn tt,Kin tr, khng lay ng,

Tip tc con ng,Khng c g shi.Ta khng mun i voChcm dD-xoa,Nn ta c an ton,Khi sshi ln.

Nh vy, bc i Sthuyt php vi bi k ny, ri ngi tr v quc ng php, v trn i lm cccng c nh b th v.v... cho n khi mng chung, ngi i theo nghip ca mnh.

-ooOoo-

Sau khi kphp thoi ny xong, bc o Snhn din Tin thn:

- Lc by gi, Ta l hong ti n Takkasil v tc vng quc.

-ooOoo-

133. CHUYN LA CHY (Tin Thn Ghatsana)

Ti chc an n ...,



30/320

Cu chuyn ny, khi ti K Vin, bc o Skvmt v T-kheo. T-kheo ny ly mt ti thinqun tbc o S, i n bin a an cma ma ti mt tr x trong rng gn mt ngi lng nh.Trong thngu, khi i vo lng kht thc, ci chi l b chy, b mt mi v khng c ch tr n, T-kheo ni cho cc v h tr bit, hp:

- Tha Tn gi, hy yn tm. Chng ti slm chi l li cho Tn gi.

Ban u hn ni vy, nhng ba thng tri qua, h vn cha lm. V khng c tr xthch hp, T-kheo y khngtc kt quti thin qun. Ngay c mt tia nh sng cng khng khi ln cho vy.

Khi an cma ma xong, vy i n K Vin nh lThTn v ngi xung mt bn. Bc o Stipn T-kheo y thn mt v hi:

- Ny T-kheo, ti thin qun ca ng c thch hp khng?

T-kheo y trnh ln ThTn bit vtr xca mnh. Bc o Sni:

- Thuxa, ny cc T-kheo, ngay cc loi bng sanh cng bitc tr xca mnh, khi thch hpth chng sng, khi khng thch hp th chng tb tr xy i n chkhc trc khi tr xan lcca chng trthnh nguy him. V nu loi bng sanh cng bit nhvy, v sao ng li khng bittr xthch hp hay khng thch hp cho mnh?

i vy xong, theo li yu cu, bc o Skcu chuyn qu kh.

-ooOoo-

Thuxa, khi vua Brahmadatta tr v Ba-la-ni, B-tt sinh lm con chim. Khi n tui trng thnh,t c dung sc ti thng, lm vua cc loi chim, li trong rng, sng vi n chim ty tng,nng ta mt cy ln. Cy y c nhiu l sum su, vi cc cnh l vn ra trn mt h nc, v nhiucon chim sng trn cc cnh cy lm cho phn ri trong nc.

By gic con rn cha tn Canada sng trong h nc y. N suy ngh: Nhng con chim ny lm riphn trong h nc ca ta. Vy ta hy lm cho la t trong nc chy ln thiu ri cy v ui chngi. Trong cn nng gin, con rn cha i ban m trong khi tt cn chim ang nm ng. u tinn lm cho nc h si; k lm cho khi bc ln v phun cao hn cy tht nt. B-tt thy la tnc phun ln, lin gi by chim:

- Ny cc bn chim, nc thng hay dp tt la. Nay chnh nc t chy. Chng ta khng thyc. Chng ta si tm ch khc.

Ni xong, B-tt c bi k:

Ni chn c an n,Ti y, rn ni ln,Chnh gia lng nc,La ty chy ln,Nay khng nn tr Ti cy mc trn t,H bay tn cc phng,



31/320

H ny rtng s.

Sau , B-tt em cc con chim nghe theo mnh bay i tm ch khc. Cn nhng con chim khng ngheli B-tt vn li, u b thiu chy.

-ooOoo-

Sau khi kphp thoi ny, bc o Sging Bn stht. Cui bi gingy, v T-kheo chngc qu-la-hn v Ngi nhn din tin thn:

- Lc by gimy con chim nghe theo li B-tt l hi chng ca c Pht, cn vua loi chim l Tavy.

-ooOoo-

134. CHUYN THIN QUN (Tin Thn Thnasodhana)

Nhng ai cn c tng ...,

Cu chuyn ny, khi ti K Vin, bc o Skv li gii thch rng ri ca v Tng qun Chnhhp X-li-pht (Sariputta), ti ca thnh Sankassa lin hn mt vn do bc i Sthuyt ging

vn tt. Cu chuyn qu khc knhsau:

-ooOoo-

Thuxa, khi vua Brahmadatta tr v Ba-la-ni, B-tt mnh chung trong rng ni:

- Phi tng phi phi tng.

Cc v tu kh hnh khng tin li gii thch ca v tu tay v li dy ca v o S. V vy B-tt

t ci tri Quang m trv, v ng trn h khng c ln bi k ny:

Nhng ai cn c tng,Chng cngi c th;Nhng ai khng c tng,Chng cngi c th,Hy tb c hai,tc lc thin chng,Khng cn cc unhim.

Nh vy B-tt thuyt php, tn thn v t ca ngi v i ln ci Phm Thin. Khi y, cc v tu hnhkh hnh cn li tin v tu tay.

-ooOoo-

Sau khi kphp thoi, bc o Snhn din Tin thn:

- Lc by giv tu tin l X-li-pht, cn vi Phm Thin l Ta vy.

-ooOoo-

135. CHUYN NGUYT QUANG (Tin Thn Candbha)



32/320

Nguyt quang v nht quang ...,

Cu chuyn ny, khi K Vin, bc o Skvli gii thch mt vn ca trng lo X-li-phtti ca thnh Sankassa.

-ooOoo-

Thu trc, khi vua Brahmadatta tr v Ba-la-ni, B-tt vo lc mnh chung trong rng, tr licc cu hi ca cc t vi cc ch: nh sng ca mt trng, nh sng ca mt tri, ni xong, ngisanh ln Quang m thin.

By giv tu tay gii thch li ca bc o S, cc v kh hnh khng tin tng vy. Cho nnsau , B-tt t Quang m thin xut hin xung, ng trn h khng v c ln bi k:

Nguyt quang v nht quang,Ai tu vi tr tuVi thin khng tm ny,c sanh Quang m thin.

Nh vy, B-tt dy cho cc v tu kh hnh hiu v tn thn c hnh ca v tu tay, ri trli ciPhm Thin.

-ooOoo-


- Lc by gi, v tu tay l X-li-pht, cn i Phm Thin l Ta vy.

-ooOoo-

136. CHUYN THIN NGA VNG (Tin Thn Suvannahamsa)

c g, hy bit l ...,

Cu chuyn ny, khi tr K Vin, bc o SkvT-kheo-ni Thhullanand (Nand Mp). Mt namcsX V mun cng dng ti cho chng T-kheo-ni bo ngi girung:

- Khi no cc T-kheo-ni n, hy cho mi T-kheo-ni hai hay ba nhnh ti.

Tkhi y tri, cc T-kheo-ni thngi n nh ngi y, hay ra ng rung ly ti, Mt hm,vo mt ngy l, trong nh ngi y ti khng cn na. T-kheo-ni Thullanand n nh ngi y vi

mt sty tng v hi:

- Tha ng c ti khng?

- Tha ni s, ti khng c. Ti em v dng ht ri. Ni shy i ra ngoi ng.

ghe ni vy, Thullanand i ra ngoi ng, khng chngc lng tham, mang ti vqu nhiu.gi girung tc gin:

- V sao cc T -kheo-ni khng bit va , em ti i qu nhiu v ?



33/320

ghe ni vy, cc T-kheo-ni thiu dc cng bc bi phin mun; v cc T-kheo nh nghe cc T-kheo-ni y ni cng bc bi v phin mun khng km. Sphin mun ca chNi c cc T-kheotrnh ln ThTn r. ThTn ph bnh T-kheo-ni Thullanand v ni:

- Ny cc T-kheo, mt ngi c lng dc ln xskhng thn i, khng lm va ngay c m sanh ramnh, khng gy c lng tin i vi nhng ngi cha tin, khng th lm tng trng lng tin canhng ngi c lng tin; khng to nn cc li dng cha c to nn. V i vi li dng c

ri, cng khng thduy tr c. Cn ngi t dc c thlm khi ln lng tin ngi cha c lng tin,c th lm tng trng lng tin vi nhng ngi c lng tin, to nn cc li dng cha c tonn, v i vi li dng c ri vn c thduy tr c.

Vi phng php y, bc o Sthuyt gio thch hp cho cc T-kheo y v ni:

- Ny cc T-kheo khng phi chnay Thullanada mi c tham dc ln, trong qu khThullanandcng c lng dc ln nhvy ri.

i vy xong, bc o Skchuyn qu kh.

-ooOoo-Thuxa, khi vua brahmadatta tr v Ba-la-ni, B-tt sanh ra trong mt gia nh B-la-mn. Khi ntui trng thnh, h ci cho B-tt mt ngi v t mt gia nh ngang hng. Vi ngi vy, B-tt c c ba con gi u tn l Nand. Khi B-tt mnh chung, vv cc con gi phi i n vi ccgia nh khc.

B-tt ti sanh lm con ngng tri vng c tr nhc cc i trc. Khi con ngng tri vng n tuitrng thnh, thy thn th to ln ca mnh, vi lng vng che thn, vi sc p tuyt trn, n hngtm tm hiu: Ta tu mng chung m n y?

Bit c mnh t loi ngi n, B-tt hiu: Nay n B-la-mn v cc con gi ta u?. c bithang lm thu cho ngi khc v sng mt cch kh khn, B-tt suy ngh: Trong cc lng bngvng trn thn ta hin nay, nu ta cho h mt ci lng bng vng ca ta, th vi lng vng y, vv cccon gi ta s sng hnh phc. V vy, B-tt i n ch hv u trn cy x ngang chnh. N B-la-mn v cc con gi thy B-tt, lin hi:

- Tha ngi, ngi tu n?

B-tt tr li:

- Ta l cha cc con. Ta mnh chung c sanh lm con ngng tri vng. Ta n thm cc con. Btu t nay cc con khng cn phi lm thu cho ngi khc v sng mt cch kh snh vy na. Ta

s cho cc con mi ln mt ci lng vng ca ta. Cc con bn lng y v sng hnh phc.

Ni xong, B-tt cho h mt ci lng vng v bay i. T vi cch thc ny, B-tt tip tc i n vmi ln cho h mt ci lng vng. V cc n B-la-mn c sng sung tc v hnh phc. Mt hm, nB-la-mn ni vi cc con gi:

- Ny cc con, tm ca loi sc sanh kh m tin c. Mt ngy no , cha cc con c th khng ny, vy khi no cha cc con n, chng ta hy nh tt c lng vng v ly cc lng y dnh.



34/320

Cc c gi khng chu, lin ni:

- Lm nh vy cha chng con sau n.

Tuy vy n B-la-mn, v lng ham mun qu ln, mt hm, thy con ngng tri vng n, b ku conngng n gn b, vi hai tay bt gi ngng v nh tt c lng. Nhng cc lng ca B-tt c c iml nu b nh ln bng sc mnh ngoi mun ca mnh, th chng tr thnh nh lng con c thng.

By giB-tt xe hai cnh ra, nhng khng c th bay c. N B-la-mn qung B-tt vo mt cithng ln v cho B-tt n y. Theo thi gian, cc lng ca B-tt c mc ln, nhng chng tonmu trng. Vi cnh c mc li, B-tt v chca mnh, v khng bao gitrli na.

-ooOoo-

Sau khi kcu chuyn qu khny, bc o Sli ni:

- Ny cc T-kheo, Thullanand khng phi nay mi c ham mun ln. Thu trc nng cng c hammun ln ri. Lng ham mun ln ca nng lc y lm cho nng mt vng, cng nh lng ham munln ca nng hm nay lm cho nng mt ti. Cng nhThullanand, chnh v nng, chng T-kheo cn

li khngc ti. Do vy, nu c nhiu, phi bit lng va ; nu c t, phi bng lng vi nhn c. Chmong mi nhiu hn.

Ri bc o Sc bi k:

c g, hy bit,Qu tham l c php,Do bt cha ngng tri,Bao nhiu vng tiu ht.

i xong, bc o Sdng nhiu phng tin chtrch ri t ra hc gii: T-kheo-ni no n ti, phib ti a a ngc.

i xong php thoi, bc o Snhn din Tin thn:

- Lc by gi, nB-la-mn l Thullanand, ba ngi con gi y l ba ch em ca nng, v con ngngtri vng l Ta vy. (Cu chuyn ny c ni n trong Lut tng, tp IV).

-ooOoo-

137. CHUYN CON MO (Tin Thn Babbu)

Ti ch, cho mt mo...,

Cu chuyn ny, khi ti K Vin, bc o Skvmt hc gii lin hn m ca Kn. X-v cmt ncs, c bit qua ngi con gi, tn l Knmata (m ca Kn). Ncsny chng quD lu, mt Thnh t. B g con gi cho mt ngi n ngng giai cp th sanh ti mt ngilng khc. V mt vi cng vic, Kn i n nh m. Chng ca Kn, sau mt vi ngy, sai mt ngia tin rng chng mun Kn hy v. Kn nghe li a tin, hi m:

- Tha m, con c nn i vngay khng?

B m ni:



35/320

- Con y lu nhvy, sao con c thvtay khng?

Ri b m btu lm bnh. Lc by gi, mt T-kheo kht thc i n nh ncsy. B mi vyngi, v cng dng bnh y bt. Vy ra i, li ni vi mt ngi khc n kht thc, v b m cngcng dng ngi y nhvy. Vy ra i li ni vi mt ngi khc na, v b m cng dng, chon bn ngi cngc cng dng nhvy. V vy, bnh c lm ra u ht sch. V Kn gingi a tin thhai, ri thba. n ln gi ngi a tin thba, ngi chng nhn: Nu nng khng

v, ta sly vkhc.

Ln thba cng v l do y, Kn khngi vc. Chng Kn ly mt ngi vkhc. Kn nghe tiny lin ng khc.

Bc o Sbitc nguyn do, vo bui sngp y, cm y bt, i n nh m ca Kn, ngi trnch son sn v hi m ca Kn:

- V sao, Kn ny li khc?

Khi c nghe ni l do, bc o San i m ca Kn, thuyt php thoi xong, tchng dy v i

vtinh x. Cu chuyn bn T-kheo, ba ln nhn ly bnh nh m Kn v tnh ngn chn vic Kni v, c chng T-kheo bitn. Mt hm, cc T-kheo, hp ti Chnh php ng, btu nichuyn:

- Ny cc Hin gi, bn T-kheo trong ba ln n bnh do m ca Kn nu lm trngi vic Kni v, do nguyn nhn y, ngi con gi b chng rung b, khin cho i ncssu mun.

Bc o Sn v hi:

- Ny cc T-kheo, nay cc ng ngi hp ti y ang bn vn g?

Khi c nghe vn trn, bc o Sni:

- Ny cc T-kheo, khng phi chnay bn T-kheo mi n ti vt ca m Kn, khin b y sinh sumun. Thutrc, h cng lm nhvy ri.


-ooOoo-

Thuxa, khi vua Brahmadatta tr v Ba-la-ni, B-tt sanh ra trong gia nh mt ngi tho vkhi n tui trng thnh, trthnh tinh xo trong ngh. Trong nc Ksi, ti mt th trn, c mt nhtriu ph rt giu. S tin ct gi ln n bn trm triu ng tin vng. Vv triu ph mnh chung, v

v qu luyn i ti sn nn ti sanh lm con chut sng trn ng ti sn. Nh vy, dn dn tt c gianh i n hy dit. Ngi chng cng cht. Ngi lng trthnh hoang ph v vng ngi.

Lc y B-tt ang o v o d ti ngi lng c. Ri con chut y i tm n, thy B-tt nhiu ln,khi ln tm luyn i, nghnh sau: Ti sn ln ca ta v cb hy dit. Ta sn tiu ti sn cngchung vi ngi ny!. Nghvy, mt hm n ngm trong ming mt ng tin vng v i n B-tt,B-tt thy n, lin ni ln li thn i:

- Ny bn, c g khin bn n y vi ng tin vng?



36/320

- Ny ng ch, tin ny ng ch tiu dng cho mnh v em tht cho ta.

B-tt chp nhn ni:

- Tt lm!

Ri ly ng tin vng i v nh, dng mt na mua tht v em n cho con chut. Con chut ly thtem v hang ca mnh v n tht tha thch. Ty tri, vi cch thc ny, hng ngy n em ncho B-tt mt ng tin vng, v B-tt li cung cp tht cho n. Mt hm con chut b mt con mobt c. N ni:

- Ny bn, chgit ta.

- V sao? Ta nay ang i mun n tht. Ta khng th khng git my c.

- Trc ht hy ni cho ta bit ngy no bn cng i hay chi hm nay thi.

- ngy no ta cng i c.

- Vy nu bn mun n tht hng ngy, xin hy th ta ra.

Con mo ni:

- My nhy.

V n th con chut ra. Ty tri, con chut chia thnh hai phn tht, mt phn cho n, mt phncho con mo. Mt ngy kia, n b mt con mo khc bt, n cng ha tng t v c th ra. Tytri chng chia tht thnh bn phn, v chng n. Ri mt con mo khc bt n, n cng ha tng tv c th ra. Gi li ha, chng chia tht thnh nm phn v n. Con chut, v n t, b mt mi v tr

thnh m yu, gy cm. B-tt thy con chut nh vy, bn hi: - Ny bn, sao bn m yu th?

Khi c bit l do, B-tt ni:

- Lu nay sao bn khng ni vi ti? y, ti s bit vic g nn lm.

B-tt an i con chut, ri lm mt ci hang bng pha l trong sut, em n v ni vi con chut:

_ Ny bn, hy vo trong hang ny m nm. Vi nhng ai n y, hy da nt chng vi nhng li thtl c c.

Con chut vo trong hang nm. Ri mt con mo n v ni:

- Hy em tht cho ta.

Con chut ni vi n:

- i con mo c c kia, sao ta li em tht cho my? Hy vn tht cc con mo con ca my i!

Con mo khng bit con chut nm trong hang bng pha l, qu tc gin, lin dng sc mnh nhy n bt con chut, qu tim n p mnh vo ci hang bng pha l, b vkhin hai con mt li ra. Nh



37/320

vy, con mo cht v ri xung ti mt ch kn. Cng vi cch thc y, bn con mo u cht.

Ty tri, con chut khng cn shi na v hng ngy em cho B-tt hai ba ng tin vng. Nhvy dn dn n cho B-tt tt c ti sn. C hai sng vi nhau cho n trn i vi tnh thn i khngchia r, ri khi mng chung i theo nghip ca mnh.

Khi bc o S k cu chuyn qu kh ny xong, vi danh ngha bc Chnh ng Gic, Ngi ni ln

bi k:

Ti chcho mt mo,Mo thhai hin ra,Ri mo thba, bn,Tt c con mo cht,V chm hang gng ny.

-ooOoo-

Sau khi bc o Skphp thoi ny, Ngi nhn din Tin thn:

- Lc by gi, bn con mo l bn T-kheo y, con chut l m ca Kn, v ngi tho l Tavy.

-ooOoo-

138. CHUYN CON CC K (Tin Thn Godha)

Kngu c ch g...,

Cu chuyn ny, khi ti K vin, bc o Skvmt ngi la o. Cc chi tit cu chuyn cnging nhTin thn Bilra s128.

-ooOoo-

Thuxa, khi vua Brahmadatta tr v Ba-la-ni, B-tt sanh ra lm con cc k. Lc by gimt v tukh hnh chng c nm Thng tr, sng trong mt chi l ti mt khu rng, gn mt ngi lng bina. Nhng ngi lng hu h v tu kh hnh rt knh trng vy. B-tt sng trong mt g mi ti cuicon ng i kinh hnh ca v tu hnh. Sng ti y, B-tt hng ngy hai ba ln i n v tu kh hnh,nghe nhng li lin hn php, lin hn ngha, v nh l v tu kh hnh ri i v tr x ca mnh.

Sau mt thi gian, v tu kh hnh y bo tin cho nhng ngi trong lng bit mnh s ra i. Khi v tu khhnh c gii c ny ra i, mt v tu kh hnh gi di n ti am tht y. B-tt suy ngh: y l vc gii hnh v cng i n vy vi cch thc nh trc. Mt hm, trong ma nng hn, mt cndng tri ma khi ln, nhng con kin mi t nhng g mi b ra; v cc con cc k cng b ra nchng. Nhng ngi trong lng i ra bt nhiu con cc k, nu chng, xo trn chua ngt ri cngng cho v tu kh hnh. V tu kh hnh n tht cc k, tham m v ngon, lin hi:

- Mn tht tht l ngon ngt, l tht g vy?

Khi c tr li l tht cc k, vy suy ngh: C con cc k ln thng n vi ta. Ta s git n ntht. Nghvy vy em li son cho nu, bchn, mui... cc mn gia v, chng mt bn, cmmt ci v ly o che li, ri ngi ti ca chi l chB-tt n vi mt dng iu ht sc an tnh.



38/320

B-tt i ra, suy ngh: Vo bui chiu, ta si n v tu kh hnh. Khi ang i n, B-tt thy scdin ca ngi tu kh hnh ny i khc, lin suy ngh: Ngi tu kh hnh ny ngi vi dng iukhc vi ngy trc. Hm nay, vy ang nhn ta vi cp mt nh mun nut sng ta v suy ngh: ta sbt n.

Con cc k l hin thn ca B-tt, v ng trong gi di v tu kh hnh, ngi c mi tht cc k, suyngh: Ngi tu kh hnh di tr ny hm qua c n tht cc k, b tri buc bi lng tham v, hm

nay n chta n gn ly vnh ta, nu v n ta. Nghvy, B-tt khng i n gn n na, v trlui ch khc.

Ngi tu kh hnh bit rng B-tt khng ti na, lin ngh: Chc con cc k ny bit ta mun git nnn n khng n, nhng du n khng n, lm sao n thot c?. Nghvy, vy rt v v nm vocon cc k nhng ch trng ci chp ui ca con cc k, B-tt chy mau vo g mi, th u ra t mtl khc, v ni:

- Ny k bn tc gi di kia, ta i n gn ngi v ta nghngi l k c gii hnh. Nay ta bitngi l k gi di. Mt ki n cp nh ngi th xut gia lm g?

Sau khi ch trch ngi tu kh hnh y, B-tt c bi k trong Php c (394):

K ngu c ch g,Bn tc vi da d,Ni tm y phin no,Ngoi mtnh bng sung?

Nh vy, sau khi ln n k tu kh hnh gi di, B-tt lin i vo g mi. Cn ngi tu kh hnh c cbi ch khc.

-ooOoo-

Sau khi kli php thoi ny, bc o Snhn din Tin thn:

- Lc by gi, ngi tu khhnh gi di l k la o ny, ngi tu khhnh c gii c trc l X-li-pht v con cc k l Ta vy.

-ooOoo-

139. CHUYN C HAI MT THT BI (Tin thn Ubhatobhattha)

t h, o bmt...

Cu chuyn ny, khi Trc Lm, bc o Skv-b-t-a. Lc by gi, ngi ta nghe ni ccT-kheo ti Chnh Php ng btu ni chuyn:

- Tha cc Hin gi, nhmt que ci tngha a, b chy hai u, gia b dnh phn, khng thdnglm ci rng, cng khng thdng lm ci lng, cng vy, -b-t-a c xut gia trong Gio phpdn n gii thot nhng c hai mtu tht bi, c hai mt b vt b, l ti sn ti gia bon tn,v Sa-mn hnh khng vin mn.

Trong lc y bc o Si n v hi:



39/320

- Ny cc T-kheo, cc ng nay ang ngi hp v tho lun vn g?

Khi c nghe vn trn, bc o Sni:

- Ny cc T-kheo, -b-t-a khng phi chnay mi gp tht bi c hai mt, thuxa, cngtht bi nhvy ri.


-ooOoo-

Thuxa, khi vua Brahmadatta tr v Ba-la-ni, B-tt sanh ra lm mt thn cy. Lc by gi, ti mtngi lng nhng ngi cu c ang sng, c mt ngi cu c mang theo li cu, cng vi a con train mt m nc m cc ngi chi li thng bt c. Anh ta i ch ny ch kia qung li cu.Li cu mc vo mt khc cy ang n kn trong nc. Ngi nh c khng th ko li cu ln. Anhta suy ngh: Li cu ny chc mc vo con c ln. Ta hy bo a con trai i v nh, bo cho m nbit. Nghvy anh ta ni vi a con:

- Con thn, hy i tin cho m bit chng ta cu c con c ln, v ni vi m hy tm cch gy s vihng xm gi hnh, v th s khng ai n i chia phn c ca ta c.

a con ra i, cn anh ta li, ko li cu nhng v st dy, bn o ngoi trn b, i xungnc. V say m tm bt con c nn anh ta va chm vo khc cy, b h hai con mt. Mt tn n trm lycp ci o anh ta trn b. Trong cn au n, anh ta ly tay bt hai con mt m t nc i ln, run ryi tm ci o.

Trong lc y, vanh ta hunh hoang vi nh: Ta s lm cho khng mt ai n i chia phn. Nghvy, cheo mt l tht nt trn mt tai, ly l ni bi mt con mt, m trong nch mt con ch, v in gi ngi hng xm. Mt ngi bn ni vi ch:

- Chao i! eo l tht nt vo tai ca bn, bi mt con mt, m mt con ch nha con thn yu, bni t nh mnh n nh ngi ta, bn in ri sao?

- Ta khng in. Ngi khng c l do g li mng ta, nhic ta? Nay hy i n thn trng, ta s lmcho ngi b pht tm ng tin v ti mng nhic ta.

Sau khi ci v nh vy, c hai cng i n gp ngi thn trng. Nhng sau khi cuc ci v c giiquyt th chnh vngi nh c b pht. Ngi ta tri v nh chi ch tr tin pht. Khi v thncy thy s vic xy ra cho vngi nh c lng, v s bt hnh xy ra cho ngi nh c trongrng, va ng trn nhnh cha ba ca thn cy, v thn cy va ni:

- Ny bn cu c i, vic c bn lm di nc v trn cn, c hai u tht bi.

Ni vy xong, v thn c bi k:

Mt m, o b mt,Ci v, vbnh,Hai vic u hhng,Di nc v trn cn.

-ooOoo-



40/320


- Thuy, ngi cu c l -b-t-a, cn v thn l Ta vy.

-ooOoo-

140. CHUYN CON QU (Tin Thn Kka).

Tm thng bchn ng...,

Cu chuyn ny, khi ti K Vin, bc o Skvmt v STrng c danh. Cc chi tit ca chuynsc ktrong Chng mi mt, Tin thn Bhaddasla (s465).

-ooOoo-

Thuxa, khi vua Brahmadatta tr v Ba-la-ni, B-tt sanh lm con qu. Mt hm, v c vn t t cavua i tm trong mt con sng ngoi thnh, sau thoa nc thm, eo vng hoa, mc o p ri ivo thnh. C hai con quang u trn lu cnh ca thnh, mt con ni vi con kia:

- Ny bn, ti si i tin trn u ngi B-la-mn ny.

Con kia can:

- Chlm nh vy, v B-la-mn ny c quyn th, chng ta khng nn gy hn th vi ngi c quynth. Ngi ny phn n c th st hi tt c loi qu.

Nhng n cng quyt:

- Ti khng th khng lm c.

- Nu khng nghe ti, ri bn sc nm mi.

Ni vy xong con qu kia bay i. Khi ngi B-la-mn i n di lu canh, con qu lm ri phn trnu ng nh lm ri mt trng hoa. V B-la-mn phn n v nui lng hn th vi loi qu.

Lc by gi, mt n tc thu p v phi la gia nng. Ti ca ny n ngi gi la ri nggt. Bit n khng , mt con d lng di i n n la. Ngi n t thc dy, thy con d bn uii. Ln th hai, ln th ba, khi ngi n tang ng nh vy, con d li n n la. Ngi n t, sau baln ui con d, suy ngh: Con vt ny tip tc n, n ht na phn la, s thit hi nhiu cho ta, nay tas chn con d n n la. N ng dy ly que la nh con d. Lng con d bt la. Con vt vi thnb chy, chy tht mau n mt kho cha c gn mt chung voi dp tt la, v ch thn vo kho

cha c lm cho kho c chy ln, v t, bt chy qua chung voi. Khi chung voi b chy, lng voi bchy, v nhiu con voi b vt thng thn. Cc thy thuc voi khng th no cha cc con voi lnhbnh, bo cho vua bit. Vua hi v c vn t t:

- Ny S trng, cc thy thuc khng th cha tr cc con voi lnh bnh. Khanh c bit th thuc nokhng?

- Tha i Vng, thn bit.



41/320

- Cn ly thuc g?

- Tha i Vng, cn ly mqu.

Vua ni:

- Vy hy git qu v em mqu li.

Ty tri h git cc con qu nhng khng tm c m. Ti ch ny ch khc, h cht thy quthnh ng. Mt ni shi ln khi ln trong loi qu. Lc by giB-tt sng vi tm mi ngn conqu vy quanh ti mt khu rng ln dng lm bi tha ma. Mt con qun, bo cho B-tt bit v s shi khi ln cho loi qu. B-tt suy ngh: Ngoi ta ra, khng c mt ai c th gii ta s shi khiln cho b con ta. Ta s gii ta s shi khng khip y. Ri B-tt hng nim mi Ba-la-mt, cao lng t B-la-mt, bay mt mch n cung vua, vo ca s mln, v n np di chic ngai cavua. Lc by gimt ngi mun bt con qu, nhng vua va i vo cung ngn anh ta li. Bc i Sngh mt mt lt, ri nim lng t Ba-la-mt, v t di chic ngai i ra, tha vi vua:

- Tu i Vng, mt v vua tr v quc khng nn i theo cc dc v.v... Khi cn lm vic g, phi

quan st, v r bit ton b vn , ri mi lm. Nu v vua lm mt vic khng c kt qu th khngnn lm, v cng vic y a n shi hoc cht chc cho mi loi. V c vn t t b hn th xi gic ni lo: V cc con qu khng c m.

Khi nghe ni vy, vua rt bng lng vi B-tt, cho B-tt ngi trn gh bng vng, ti y B-tt cxoa i cnh vi nhng loi du c nu trm ln ngn ln, ri cho B-tt n cc mn tht ngon dnhcho vua, c ng trong cc bt a bng vng. Sau khi cho B-tt ung nc c an lc, vua nivi bc i S:

- Tha bc Hin tr, ngi ni cc loi qu khng c m? V l do g chng khng c m?

B-tt ni:- V l do sau y:

Vi ting ni ln vang dy c cung in, B-tt thuyt php qua bi k ny:

Tm thng b chn ng,B thgii lm hi,Do vy khng c m,B con qu chng ti.

Nh vy, sau khi ni ln l do ny, bc i Sdy vua nh sau:

- Tha i Vng, cc v vua chlm nhng vic g m khng quan st, khng bit r ton b vn .

Nh vua vi tm t tha mn, cng dng B-tt c vng quc. Nhng B-tt khng nhn vng qucca vua, dy vua gi Nm gii, v xin vua chlm cho mi loi chng sanh shi.

Vua xc ng trc nhng li ny nn ban lnh tha cht cho mi loi, v c bit vua thng xuyn bth cho cc loi qu. Mi ngy vua bo nu su u go ri nm gia v thm ngon v b th cho by qu.Ring bc i Sc ban cc thn ch mnh vua dng.



42/320

-ooOoo-

Sau khi kphp thoi ny xong bc o Snhn din Tin thn:

- Lc by gi, vua Ba-la-ni l nand, v vua loi qu l Ta vy.

-ooOoo-



43/320

5.03 PHM KAKANTAKA

141. CHUYN CON TC K (Tin Thn Godha)

Giao du vi kc...,

Cu chuyn ny, khi ti Trc Lm, bc o SkvT-kheo phn bi. Chuyn ny ging nhchuyntrong Tin thn Mahihmukha (s26).

-ooOoo-

Thu trc, khi vua Brahmadatta tr v Ba-la-ni, B-tt sanh lm con cc k. Khi n tui trngthnh, B-tt sng trong mt ci hang ln trn bsng, vi vi trm con tc k khc vy quanh. B-ttc mt con. Con tc k c ny lm bn vi mt con k nhng, sng thn mt vi n, v thng i nm qun ly n. S thn mt y c bo ln cho cc k cha bit. Cc k cha cho gi con mnh ln vni:

- Ny con thn, con thn tnh vi ch khng ng thn tnh. Con k nhng thuc gia nh h tin, khng

nn lm thn vi chng. Nu con lm thn vi con k nhng y, ton b gia nh cc k s lm nn. Btu t nay con chthn mt vi n.

Tuy vy, cc k con vn thn vi bn nh trc. B-tt ni i ni li nhiu ln nhng khng th ngncn s thn mt ca con mnh vi con k nhng. B-tt suy ngh: Rt c th, v con k nhng ny, sshi s khi ln cho chng ta. Khi s shi y khi ln, ta phi tm con ng chy trn. Ri B-ttbo o mt l thng gi pha bn cnh hang c li thot khi cn.

Con cc k c dn dn ln vi thn hnh to ln. Cn con k nhng vn c thn th nh nh xa. Khicon cc k m cht con k nhng hn n, con k nhng c cm gic nh b hn ni nng. Con knhng b mt mi, suy ngh: Nu con cc k m hn ta nh vy vi ngy na, th ta cht mt. Vy tahy m mu vi mt ngi thsn st hi gia nh cc k ny.

Mt hm, nhn c cn dng ni ln gia ma h, nhiu con kin mi bay ra, v cc con cc k t chny ch kia b ra n mi. Mt ngi thsn cc k, cm cuc o hang cc k, i vo rng vinhng con ch. Con k nhng thy ngi, lin ngh: Hm nay, ta s tha mn nguyn vng ca mnh.N lin b n, nm khng xa v hi:

- Tha ng, ng vo rng lm g?

Ngi thsn y ni:

- bt cc con cc k.

- Ti bit mt ci hang c hng trm con cc k, hy em la v rm n.

Ri n dn ngi thsn n y v ni:

- Hy b rm vo ch ny, t la xng khi, t cc con ch xung quanh. ng hy cm mt ci vln, p cc con cc k chy ra, git chng v vun thnh ng.

Ni vy xong, n ngh : Hm nay, ta s thy k th i bi b chy, ngh vy xong, n n nm mt



44/320


45/320

Ni vy, anh ta ly mt ci v, theo con ng ng cng, i ra khi thnh, n bi tha ma, cm ci v vnm xung gi b cht. Lc by giB-tt vi cc con ch rng n vy quanh ngi y. Thy ngiy, B-tt ni:

- Ngi ny khng cht. Ta s quan st k lng hn.

B-tt i n pha di gi, ngi mi thn th, bit ng s tht l ngi y cha cht, lin suy ngh:

Ta s lm cho n xu h, lin i n, cn u ci v v ko. Kn chi y khng thy B-tt n, cnm cht ci v li! B-tt lin n gn anh ta v ni:

- Hi ng kia, nu ng cht th khi ta ko ci v, ng s khng nm cht ly. Chnh v vy, ta bit ngcha cht.

Ri B-tt c bi k:

Nhvy, kh bit ngi,Khi ngi nm gi cht,Khi ta ko gy ngi,

Ngi khng th chic gy,Do vy ta bitc,Nh ngi cha tht cht!

Nghe ni vy, kn chi y ng dy, ly gy nm B-tt v ni:

- Con vt ny bit ta cha cht.

Cy gy nm khng trng. Ngi n chi y ni:

- Hy i i, ln ny ngi thot khi tay ta.

B-tt quay li v ni:

- Ny con ngi kia, phi, ta thot tay ngi. Nhng ngi khng th thot c mi su a ngc nhtrong i a ngc.

Ni vy xong, B-tt bi. Kn chi y khng c mt cht g, i ra khi bi tha ma. Sau khi tmtrong mt vng nc, anh ta i vo thnh theo con ng i ti trc.

-ooOoo-


- Lc by gi, kn chi l -b-t-a, cn con ch rng cha l Ta vy.

-ooOoo-

143. CHUYN CHIU SNG NHMT TRI (Tin Thn Virocana)

Vi c no nt by...,



46/320

Cu chuyn ny, khi tr Trc Lm, Bc o S k v-b-t-a ng vai tr bc Thin ThGayssa.

Khi thin chng bin mt, li dng v danh vng b tiu tan, -b-t-a nghn mt phngtin xin bc o Schp nhn cho nm php. Khi b tchi, vy lin ph ha hp Tng, bi nGaysisa vi nm trm t ca hai bc Thnh tca c Pht. Nhng tny mi xut giakhng bao lu nn khng thin xo trong Php v Lut. Vy lm cc Tng sring bit vi hi chngny, trong mt gii xring.

Bc o Sbitc tr ca nhng ngi ny n thi thun thc lin gi hai tu tay n .Khi thy hai v ny, -b-t-a rt hoan h, thuyt pht sutm, v suy ngh: Ta s lm theo uynghi c ca Pht, bt chc bc Thin Th ni vi hai v tu tay:

- Tha Hin gi X-li-pht, chng T-kheo khng hn trm, thy min, hy thuyt php cho chng T-kheo. Lng ta au mi, ta snm nghchc lt.

i vy xong, -b-t-a i nm ngh. Hai tu tay thuyt php cho cc T-kheo, lm h gicng vo, vqu, v em tt ci vTrc Lm.

Koklika thy tinh x trng khng, lin i n gp -b-t-a, v ni:

- Ny Hin gi -b-t-a, hi chng ca Hin gi b ph v, hai vi tca ThTn lmcho tinh x trng khng v i ri. Cn Hin gi th vn nm ngh.

i vy xong, Koklika lt thng y ca -b-t-a, vo ngc -b-t-a vi gt chn, gingnhng mt ci nm vo bc tng, khin cho mu tro ra tming vy. T tri, -b-t-abau lun. Bc o Shi v Trng lo:

- Ny X-li-pht, khi ngn, -b-t-a lm g?

- Bch ThTn, -b-t-a thy chng con, lin ni: Ta slm theo uy nghi c ca Pht, ri btchc bc Thin Th v lm vo nn ln.

Bc o Sni:

- Ny X-li-pht, khng phi chnay -b-t-a mi bt chc Ta v gp nn. Thu xa, kycng gp nn nhvy ri.

Ri theo li Trng lo yu cu, bc o Skcu chuyn qu kh.

-ooOoo-

Thuxa, khi vua Brahmadatta tr v Ba-la-ni, B-tt sanh ra lm con s t c lng di v tr hangKancana (Vng) trong ni Hy-m. Mt hm, s t hang Vng i ra, dui thn nhn bn phng, rngting rng ca loi s t xong, lin nhy i tm mi. S t git mt con tru ln, n phn tht tt nht, ixung mt ci h ung y bng nc trong nh pha l, ri i v hang.

Mt hm mt con ch rng hp tp i tm mi, thy s t, khng th chy trn c, ri xung chntrc mt s t v nm xung. S t hi:



47/320

- Ny ch rng, ngi mun g?

Con ch rng ni:

- Tha ngi, con mun hu h di chn ngi.

S t ni:

- Tt lm, hy n hu ta. Ta s cho n phn tht ngon.

Ni xong s tem con ch rng v hang Vng. Ty tri, con ch rng n phn tht cn li ca cccon th do s t git. Sau mt thi gian, ch rng trthnh to ln. Mt hm, ang nm trong hang, st ni:

- Ny ch rng, hy ng trn chp ni nhn, khi thy cc con voi, nga, tru ang i di chn ni, hcon no ngi mun n tht, hy n ni: Con mun n tht con ny.

Ch rng nh l v leo ln chp ni, nhn cc con th, h thy con no n mun n tht, n lin i vo

hang Vng v bo cho s t bit:

- Tha ngi, c mi ri.

S t lp tc nhy i, v du l con voi ang trong thi k pht dc, s t cng lp tc git n, tmnh n phn tht ngon v cho ch rng phn cn li. Ch rng n tht y bng, ri i v hang nmng. Sau nhiu ngy qua, ch rng tr thnh kiu mn. N suy ngh: Ta cng l con th c bnchn. V sao, ngy li ngy, ta sng nh loi khc nui dng? Bt u t nay, ta s git cc con voiv.v... v n tht. Ta s bo s t ni vi ta: Tha ngi ch rng, c mi. Ta s git con voi tt v ntht. Nghvy, n i n bn s t v ni:

- Tha ngi, lu ngy, ti n tht cc con voi tt do ngi git. Nay ti mun n tht voi do ti git. Tis nm trong hang Vng ti ch ngi nm. Cn ngi xem c con voi no i di chn ni, th ngi nti v ni: Tha ngi ch rng, hy bt mi.

N yu cu con s t chmin cng khi cho php n lm vic ny.

S t ni:

- Ny ch rng, kh nng git cc con voi thuc gia nh s t. i ch rng khng c kh nng gitvoi. Cha thch lm nh vy. Hy sng v n tht cc con voi do ta git.

Tuy s t ni nh vy, ch rng khng mun t b nh, vn tip tc yu cu. Su t khng th ngnchn, cui cng chp thun v ni:

- Vy hy vo ch ca ta v nm ti y.

Sau khi bo ch rng nm trong hang Vng, s t nhn thy con voi pht dc di chn ni, lin nca hang v ni:

- Tha ngi ch rng, hy b t mi.



48/320

Con ch rng i ra khi hang, dui thn, nhn bn hng, h ln ba ln, nhy ln v ngh: Ta s cntrn u con voi ang pht dc, nhng n li ri xung chn voi. Con voi gichn phi ln, p trnu con ch rng, nghin nt xng u thnh bt. Ri vi ci chn, con voi p nt thn ch rng lmthnh mt ng, i i tin trn y, v rng ln ri i vo rng. B-tt thy s vic nh vy lin ni lnbi k:

Vi c no nt by,

Vi u b vtan,Vi xng sn gy nt,Nay ngi mtu.

-ooOoo-

Sau khi ni bi k ny, bc o Snhn din Tin thn:

- Lc by gi, con ch rng l -b-t-a, cn con stl Ta vy.

-ooOoo-

144. CHUYN CI UI B (Tin Thn Nanguttha)

i thn la sinh nht...,

Cu chuyn ny, khi tr ti K Vin, bc o Skv t khhnh ca cc tu st mng jivaka. Lcby gi, cc du st mngang sng hnh t khhnh khc nhau sau lng K vin. Mt sln T-kheothy h hnh tr cc t khhnh phc khc nhau nhtinh tn ngi chm hm, lc qua lc li nhdi,nm da trn gai, nng thn vi nm ng la, lin hi ThTn:

- Bch ThTn, do t khhnh ny, c g tt chng?

Bc o Sni:

- Ny cc T-kheo, do t khhnh ny, khng c g tt c. Cc bc Hin tr thuxa, nghrng dokhhnh ny sc g tt hn ln. V vy, hem la sinh nht vo rng, nhng h khng thy c g lilc tnhng php th la v.v... h bn dng nc dp tt la y. Nh ly mt ti thin qun tutp v c cc Thng tr v cc Thin chng, ht cu cnh Phm thin gii.


-ooOoo-

Trong thi qu kh, khi vua Brahmadatta tr v Ba-la-ni, B-tt sanh ra trong mt gia nh B-la-mnphng bc. Ngy B-tt sanh, cha mt ln ngn la sanh nht v nui dng la y. Khi B-ttc mi su tui, cha m ngi ni vi con:

- Ny con, chng ta gn gi ngn la sanh nht ca con. Nu con mun sng trong gia nh, hy hcba tp V-, nu con mun ln Phm thin gii, hy ly ngn la, c i Phm thin n sng vt c cu cnh Phm thin gii.

B-tt ni:



49/320

- Con khng thch i sng gia nh.

Ngi cm ly la, i vo rng xy dng mt chi am v sng trong rng thla. Mt hm, B-tt ccng mt con b ti mt lng bin a, bn dt con b y n chi am vi nh: Ta s cng dng vthn la n tht con b. Ri B-tt suy ngh: y khng c mui. Thn la khng thn tht mkhng c mui. Ta sem mui lng v v cng dng thn la n c mui.

B-tt ct con b ti y v i n lng tm mui. Trong khi B-tt i, nhiu ngi thsn i n tichy, thy con b, git n, nu tht n, v vt li ui, ng chn v da ri mang theo tht cn li v rai. V B-la-mn trv, ch thy ui v.v... suy ngh: Thn la ny khng th h tr gia sn ca chnhmnh, chc khng th h tr ta c. Phi sn sc ngn la v ch ny, ty khng tng trng mtiu tt g cho ta.

V vy, B-tt mt ht mi nguyn sn sc ngn la. B-tt ni:

- Tha thn la, nu ngi khng c th h tr gia sn ca ngi, lm sao ngi h tr ti c? Tht khngcn, ngi phi t bng lng vi nhng vt ny vy.

B-tt qung ui vo la v.v... v c bi k ny:

i thn la sanh nht,Thn la khng gi tr,Ta chcng ci ui,Hy xem l nhiu vy,Cc loi tht xngngHin nay khng c na,Ngi hy vui chp nhnChb phn ci ui!

Ni vy xong, bc i S ly nc dp tt la, ri xut gia lm n s, chng c cc Thng tr v ccThin chng, v t cu cnh ci Phm Thin.

-ooOoo-

Sau khi kphp thoi ny xong, bc o Snhn din Tin thn:

- Thi y, V khhnh dp tt ngn la l Ta vy.

-ooOoo-

145. CHUYN CON VT RADHA (Tin Thn Radha)

Radha, em khng bit...

Cu chuyn ny, khi K Vin, bc o Skvsi luyn ngi vc. Cu chuyn hin ti scktrong Tin thn Indriya (s423). Bc o Sgi T-kheo y vo ni:

- Khng thcanh ginnhn. Du c sp t scanh gi, cng khng thcanh gic nnhn.Thuxa, ng c sp t scanh gii vi nnhn y nhng khng thc; th nay lm sao ngcanh ginng?



50/320


-ooOoo-

Thuxa, khi vua Brahmadatta tr v x Ba-la-ni, B-tt sanh ra lm mt con vt. Mt B-la-mn Ksi, nhn B-tt v em ca B-tt nh con trong nh v nui dng c hai. B-tt c t tn lPotthada v vt em tn l Rdha. Vca v B-la-mn y hnh t hnh v c gii.

Mt hm v B-la-mn y ra i v mt vi cng vic, ng ni vi anh em con vt:

- Ny hai con thn, nu n B-la-mn, m ca hai con, hnh c hnh, hy ngn chn li.

B-tt ni:

- Tha vng, ny cha thn. Nhng nu khng ngn c m, con s im lng.

Nh vy, sau khi giao n B-la-mn cho cc con vt trng coi, v B-la-mn lin i ra. T ngy ngichng ra i, v B-la-mn bt u hnh t hnh, v ngi i vo, ngi i ra khng dt. Thy hnh ng

ca n B-la-mn nh vy, Radha ni vi B-tt:

- Tha anh, cha chng ta c ni: Nu m chng con hnh c hnh, hy ngn chn li. Ni vy xong, chachng ta ra i. Nay m chng ta hnh c hnh, chng ta hy ngn chn.

B-tt ni:

- Ny em thn, em ni ton nhng li ngu si. Du c bng n nhn m i, cng khng th an ton c,vy chlm.

Ni vy xong, B-tt c bi k:

Radha, em khng bitNa m my ngi n?Em ni khng suy ngh.NB-la-mn yChthiu tnh ngi vi vi chng ca mnh.

Sau khi trnh by nh vy, B-tt khng cho Radha ni vi n B-la-mn. n na m, n B-la-mnhnh t hnh tha thch. Khi B-la-mn v, ng hi Potthapada:

- Ny con thn, m con nh th no?

B-tt thnh tht k cho v B-la-mn r tt c mi vic v ni:

- Tha cha thn, sao cha cn lin h vi ngi c gii nh vy?

Ri B-tt tha thm:

- Tha cha thn, nay con ni li lm ca m chng con ri, chng con khng cn c thy na.



51/320

Ni vy xong, B-tt nh l chn v B-la-mn, v cng vi Radha bay vo rng.

-ooOoo-

Sau khi kphp thoi, bc o Sthuyt ging Bn Stht, v cui bi thuyt ging, v T-kheo luyni ngi vcc an tr vo qu Dlu. Bc o Snhn din Tin thn:

- V B-la-mn v nB-la-mn thi y l hai ngi hin ti, Radha l nanda v Potthapada l Tavy.

-ooOoo-

146. CHUYN CON QU (Tin Thn Kaka)

Cchng ta mt mi...,

Cu chuyn ny, khi ti K Vin, bc o Skvnhiu T-kheo ln tui. Nghe ni khi cc T-kheo ycn l cs, h l nhng ngi in ch giu c, ti sn ln, l bn thn vi nhau, mt d mt lng vinhau lm cc cngc. Sau khi nghe Bc o Sthuyt php, h ni:

- Chng ta ln tui, i sng gia nh c ngha g i vi chng ta? Chng ta hy xut gia trongGio php hon thin ca c Phtchm dtau kh.

Ri h cho cc con trai v con gi tt c gia sn ca h v xin xut gia. Khi bc o Scho xut gia,h khng lm ng Sa-mn php nhbc xut gia. H khng thng hiu Chnh php v ln tui.Ging nhkhi cn lm cs, h lm mt xm nh l bn cnh ngi tinh x, v cng nhau y. Khi hi kht thc, h khngi n chno khc hn nh nhng ngi con, ngi vca mnh v n ung tiy.

gi vc ca mt trong nhng v ny l ngi ch h tr tt c cc v Trng lo ln tui. Do vy

nhng ngi cn li em theo n m mnh kht thc c, ngi ti nh ch h cngn ung, vicc mn c-ri, canh, do ngi ch h cngng. Mt hm sau khi ngi v cy nhum bnh vcht, cc Trng lo ln tui i vtinh x, m cnhau i qua i li bn tinh x v khc:

- i, ngi ncsttay cho ta cc v ngon ngt mnh chung.

ghe ting h khc, cc T-kheo n hi hp li chy v hi:

- Tha cc Hin gi, v sao cc Hin gi khc?

H ni:

- Vca ngi bn chng ti t tay cho cc v ngt mnh chung. B y l ngi ch h ln cachng ti. Ty chng ti khngc gp b y na. V l do y, chng ti khc.

Thy h c tm trng bt xng nhvy, cc T-kheo ti Chnh php ng btu ni chuyn nhsau: - Tha cc Hin gi, do l do ny, cc Trng lo T-kheo ln tui m cnhau i qua i li mkhc.

Bc o Sn v hi:



52/320

- Ny cc T-kheo, nay cc ng ngi hp y, ang bn cu chuyn g?

Khi c nghe cu chuyn trn, bc o Sni:

- Ny cc T-kheo, khng phi chnay cc ngi y i qua i li khc nnhn y cht; trong qu kh,khi nnhn y sanh lm con qu v cht trong bin, h cng hng hi tt cn bin cu n. Ri hc thn bin cu tnh mng.


-ooOoo-

Thuxa, khi vua Brahmadatta tr v x Ba-la-ni, B-tt sanh ra lm v thn bin. C mt con qucng vi tm mi trn bbin. Lc by gisau khi lm l cng ng thn rn vi sa, cm, c, tht,ru v.v... ngi ta bi. C hai u say ru. Chng ngi trn ven bin n a v chng bt utm. Khi mt ngn sng o n cun con qu mi v nhn chm n xung bin, th mt con c p conqu mi v n tht. Con qu trng khc than v ni:

- Vti cht ri.Nhiu con qu khc nghe ting khc than ca n u bu li hi:

- Sao bn than khc vy?

Con qu trng ni:

- Bn gi ti ang tm trn ven bin, th b sng cun i ri.

Tt c con qu khc u ku to v khc rng. Ri chng suy ngh: Nc bin ny v chng ta ai c kh

nng hn? Chng ta hy tt nc lm cho bin kh cn v cu bn gi chng ta. Nghvy, chng htnc y ming ri nh ra ngoi. Khi c hng bng cht v nc bin, chng bay ln trn t lin ngh. Hm ca chng mt mi, ming kh cng, mt ngu, mt v bun ng, chng gi ln nhau:

- Ny cc bn, chng ta ly nc bin em nh ra ngoi. Nhng ch nc chng ta ly ra li y ncli ngay, chng ta khng c th lm cho bin kh cn c.

Ni vy xong, chng c bi k:

Cchng ta mt mi,Ming chng ta kh cng,Ctt cn nc bin,

Bin ln li y trn.

Ni nh vy xong, tt c con quy bt u tn thn con qu mi:

- i! Hnh dng p nh th, ting du ngt nh th, nn bin cp mt nng!

Khi chng ang ni nhm nh nh vy, thn bin hin ln vi hnh dng khng khip khin chng bchy. Nhvy, chng c an ton.

Page 52 of

Documents

Tiểu Bộ Kinh Tập V.pdf