TERMOTEHNIČKI I INSTALACIONI radovi

8/4/2019 TERMOTEHNIKI I INSTALACIONI radovi

1/15

1

ELEKTROMAINSKE INSTALACIJE II DIO

TERMOTEHNIKI I INSTALACIONI radovi namreama grijanja, provjetravanja, kondicioniranjavazduha, hlaenja i razvoda plina


2/15

2

Pod termotehnikim instalacijama se podrazumijeva:- izvoenje mrea- ugradnja tijela i postrojenja

kojima se postie izmjena prirodnih svojstavavazduha unutar zgrade zagrijevanjem, izmjenom imijeanjem sa spoljnjim vazduhom, hlaenjem ilidovlaivanjem.

U ovu grupu radova se ubrajaju:

- pearski radovi, uz postavljanje pokretnih pei,

- zidanje i montaa dimnjaka i dimnjakih cijevi,

- mree i grijna tijela zagrijevana toplom i vrelomvodom, odnosno parom,

- plinski razvodi i grejna tijela,

- elektro razvodi i grejna tijela,

- proizvodna i razvodna postrojenja u oblasti grijanja

- zidanje i montaa cijevi i kanala za provjetravanje,

- tijela za provjetravanje,

-..........

- proizvodna i razvodna postrojenja u oblastiprovjetravanja,

- cijevne mree i razvodi za kondicioniranje vazduha,

- proizvodna postrojenja u zgradama za kondicioniranjevazduha

- cijevne mree i razvodi za hlaenje vazduha,

- proizvodna postrojenja za hlaenje vazduha uzgradama

Na osnovu ovakve podjele izvreno je grupisanje radova u :

- radove grijanja (pearski, zidarski i instalacioni),

- radove na razvodu plinskih mrea,

- radove provjetravanja (zidarske i instalacione) i

- radove na kondicioniranju vazduha (klimatizaciju) ihlaenje


3/15

3

TOPLOTNI KOMFOR

"Klima prostorije" odnosno klimatske karakteristike sredine u kojoj boraviovjek, mora da bude prilagodjena potrebama njegovog organizma. Samou takvim prostorijama ljudi mogu da se osjeaju ugodno i da u njima due

borave bez tete po svoje zdravlje. Zbog toga sredina mora da ispunjavaodreene uslove. To se prije svega odnosi na termike uslove kojiobezbjeuju pravilnu termoregulaciju organizma. Osjeaj toplotneugodnosti pri boravku u odreenom prostoru je posljedica, prije svega,stanja vazduha u njemu.

Toplotne senzacije koje jedna osoba ima u zatvorenimprostorijama zavise od mikroklimatskih parametara (temperature, vlanostivazduha, brzine vazduha, srednje temperature zraenja), od temperaturepoda i zidova, zatim od higijensko-fizikih uslova (ist vazduh, nivo buke,osvjetljenje, izgled prostrorije), pored fizikih aktivnosti i garderobe teosobe.

Najbolja slika o znaenju koje ima stvaranje odgovarajue klime uprostorima u kojima boravi ovjek, moe se stei kroz podatak da se urazvijenim zemljama, u svrhe obezbjeenja toplotnog komfora u ivotnim iradnim prostorijama, potroi oko 1/3 od ukupno utroene energije.

Fizioloko je svojstvo ovje jeg tijela da odrava svojutemperaturu na 37oC, to znai da postoji stalno strujanje

toplote izmeu ljudskog tijela i okolnog prostora. Razmjenatoplote izmeu ovjejeg tijela i okoline vri se na 5 naina:1. Zraenjem povrine koe (ili odjee na povrine

nie temperature (zidovi, namjetaj, i dr).2. Provoenjem sa povrine koe kroz odjeu ili na

predmete sa kojima je ovjek u dodiru.3. Konvekcijom na okolni vazduh.4. Isparavanjem vlage (znoja) sa povrine koe ili

odjee.5. Zagrijavanjem i vlaenjem vazduha u pluima

prilikom disanja.

Razmjena toplote se odrava konstantnom, a glavni regulator jekoa. Predaja toplote ljudskog tijela okolini zavisi oigledno odokoline, i to od temperature vazduha prostorije, temperaturezidova, vlanosti vazduha prostorije i brzine vazduha uprostoriji. Tijelo odaje zraenjem oko 50% ukupno odate toplotei ovi gubici zavise od temperature zraeih povrina tj. zidova.Pri relativnoj vlanosti vazduha 35% - 65%, uticaj vlanosti jekonstantan.

Vidimo dakle, da toplotni komfor ne zavisi samo odtemperature vazduha prostorije, ve, najveim dijelom, od

srednje temperature zidova. Istraivanja su pokazala damaksimalni komfor obezbjeuje temperaturu unutranjostiprostorije un = 19

oC to odgovara temperaturi zidova od 17 oC,pa se u proraunima za odreivanje potrebne energije, trebaraunati sa ovim temperaturama.

Klimatizacija

Kompleks postupaka kojima se izlae vazduh, pomoutehnikih ureaja radi postizanja eljenog stanja u strogoodreenim granicama naziva se klimatizacija. Parametri kojikarakteriu stanje vazduha koje bi trebalo da klimatizovaniureaji prilagode uslovima ugodnosti ovjeka su:

- temperatura- vlanost vazduha- brzina (promaja)- atmosferski pritisak

- ujednaenost u skupu prostorija sa istom namjenom- osjeaj zraenja od strane zidova i obratno- vlana povrina- koliina mikroba- razni mirisi- jonizacija i dr.

U cilju postizanja potrebnih uslova danas se u sistemima zaklimatizaciju masovno primjenjuju sljedei postupci:

-odravanje odreene ujednaene temperaturevazduha zagrijavanjem ili hlaenjem prema spoljnimuslovima,

-preiavanje vazduha koje podrazumjevaodstranjivanje mirisa, praine, mikroba i sl.,

-vlaenje ili suenje vazduha.

Odreeno stanje vazduha, ureaji za klimatizaciju morajuautomatski ostvariti pomenutim postupcima nezavisno odspoljanjih meteorolokih uslova. Prema zahtjevima rada,sistemi za klimatizaciju se dijele na tri vrste:

1. Za klimatizaciju u zimskim periodima.U njima se vri preiavanje, zagrijavanje i izmjena vazduha.

2. Za klimatizaciju u ljetnjem periodu.

U njima se vri preiavanje, hlaenje, vlaenje, odnosnosuenje, i izmjena vazduha.

3. Sistemi za potpunu klimatizaciju.U njima se vre sve funkcije navedene pod takom 1. i 2..


4/15

4

Potpuna klimatizacija se primjenjuje u pozoritima, naroitim

javnim ustanovama, velikim robnim kuama i drugimobjektima gdje se ona smatra potrebnom. Za stambene

prostorije klimatizacija se jo uvjek smatra kao luksuz, ali segrade manji ureaji koji ne vre punu klimatizaciju ali ipakomoguavaju:

- hlaenje ili zagrijavanje vazduha- provjetravanje prostorija djeliminom ili potpunom

promjenom vazduha u prostoriji.

Koliina vazduha u prostoriji po osobi, najmanje

Sa zabranjenimpuenjem

Sa puaimaSpoljna

temperatura

m h3/

-15 10 15-10 13 20+5 16 24

0-26 20 30Preko 26 15 23

Koliina vazduha kojeg treba mijenjati u klimatizovanimprostorijama odreuje se normama, koje se u pojedinimzemljama donekle razlikuju, i kao tipine, za proraune

najmanjih koliina vazduha potrebnih po osobi na as uzavisnosti od spoljanje temperature data je u tabeli

POTREBNA ENERGIJA ZA OBEZBJEENJE

TOPLOTNOG KOMFORA

Projektovana (normirana) unutranja temperatura vazduha (tu)odreuje se na osnovu sanitarno-higijenskih potreba koje trebada zadovolji mikroklima u prostoriji i zavisi od namjeneprostorije. Na osnovu iskustva i injenice da organizam lakepodnosi nie temperature u svojoj okolini dolo se do saznanjada, u najveem broju sluajeva, za projektovanje postrojenjagrijanja, kao unutranju temperaturu, treba odabrati nekuvrijednot iz intervala 16 C do 22 C. Koja e se temperaturaodabrati zavisi od vrste aktivnosti koja se u prostoriji obavlja. Zastambene prostorije i kancelarije uobiajena je temperatura od20-22 C mada se iz razloga tednje energije, u novije vrijemepreporuuju za stepen ili dva stepena nie temperature. Zaprostorije u kojima se ljudi ne zadravaju dugo (stepenita, WC-ii garae), projektne temperature unutranjeg vazduha su nie iiznose od 10-18 C.

POTREBNA ENERGIJA ZA OBEZBJEENJE

TOPLOTNOG KOMFORA

Pri odreivanju potrebne snage za obezbjeenjeoptimalnog toplotnog komfora moramo imati na umu optezakonitosti koje vae za prostiranje toplote, poto setoplotna energija sa ureaja na okolni prostor prenosizraenjem i konvekcijom, a prenos toplote kroz zidoveprostorija vri se provoenjem.

Podsjetimo se da se intenzitet prostiranja toplote ilitoplotni fluks provoenjem kroz homogeni zid povrine -S,

debljine -l, na ijim stranama vladaju uniformne temperature1 i 2 i iji je koeficijent toplotne provodnosti , moe izrazitikao: ili gustina toga fluksa:

[ ]Wl

SW )(

21

=

=

221)(

m

W

lw

Gustina toplotnog fluksa koji konvekcijom prelazi sa

jedne sredine na zid moe se izraziti:= un (un - 'pov)

ili sa spoljanje povrine na okolinu:

= sp (''pov - sp)

pa je gustina ukupnog toplotnog fluksa prolaza toplotekroz zid:

odnosno, za sluaj vieslojnog zida:

w

w

spun

spun

lw

11++

=

=

++

=

n

i spi

i

un

spun

lw

1

11

Klin

i spiun

=

++=1

11

1

K - koeficijent prolaza toplote kroz vieslojni zid.

Za odreivanje toplotnih gubitaka prostorije (kojeureaj za zagrijavanje mora nadoknaditi) Q = w S t,potrebno je poznavati spoljnu temperaturu sp,odrediti najpogodniju unutranju temperaturuprostorije un, zatim dimenzije prostorije (S), kao isvojstva materijala od kojih su zidovi izraeni, dabismo mogli odrediti koeficijent prolaza toplote K.


5/15

5

Pri proraunu toplotnih gubitaka, na osnovu iskustva, kaonajpogodnije mogu se smatrati sljedee vrijednosti:

un = 20 W/m2 o

Cun = 7W/m2 oC - za vertikalne zidove (ili horizontalni

zid, za prolaz toplote odozdo ka gore)sp = 5W/m

2 oC - horizontalni zid i prenos toploteodozgo ka dolje (pod),

K = 5 W/m2 oC - spoljna vrata sa 1 staklom,K = 4,5 W/m2 oC - prozor sa 1 staklom,K = 3 W/m2 oC - spoljanja vrata sa 2 staklaK = 2.5 W/m2 oC - prozor sa dva stakla.

Pri odreivanju potrebne snage za obezbjeenje optimalnogtoplotnog komfora, sem odreivanja gubitaka koji nastaju: krozspoljanje zidove, pregradne zidove, plafon, pod, prozore i vrata i

koji se izraavaju kao:Wo = K S (un - sp)

moraju se uzeti u obzir i dodatni gubici koji se izraavaju u % odWo. Ovi dodatni gubici uzimaju u obzir:

ZU - dodatak koji uzima u obzir mogui prekid zagrijavanja

ZA - dodatak za izjednaenje temperature hladnih spoljnihzidova,

ZH - dodatak koji uzima u obzir geografski poloajprostorije,

ZW - dodatak koji uzima u obzir uticaj vjetra.


6/15

6

33,849 kW

Povrine i toplotni gubici kroz pojedineelemente neizolovane kue

Povrine i toplotni gubici kroz pojedineelemente izolovane kue

10,930 kW

Cijevne i kanalske mree

Navikli smo se da razliitost izmeu cijevi (krunog presjeka)i kanala (etvorougaonog presjeka) pored oblika utvrujemoi kroz razliku u dimenzijama (za velike presjeke skloni smoda kaemo da su kanali).

Po namjeni meu njma ne bi trebalo da bude razlike, ali vaiprihvaeno pravilo da se kroz cijevi proputaju teni, a krozkanale gasoviti fluidi (kada je grijanje u pitanju) i pored togato je poznato da je kruni presjek optimalan za protok svihvrsta fluida.

Po poloaju i cijevi i kanali mogu zauzimati vertikalan(usponski vodovi) ili horizontalan poloaj (bilo da surazvodni vodovi etane grane ili prikljuci na usponskevodove


7/15

7

Sistem centralnog radijatorskog grijanja pripada sistemucijevnih mrea

Sistem kombinovanog radijatorskog i solarnog grijanjasa dva kotla (na vrsto gorivo i elektrinog)

Kada se cijevna mrea sastoji iz dvije uporedne cijevi: dovodne iodvodne, razvod se naziva dvocijevni a dvije uporedne cijevi se

vode i po vertikali i po horizontali.Kada se cijevna mrea obrazuje razvodom jedne cijevi iz koje sedovodi zagrijani fluid koji protie kroz grejno tijelo da bi se odmahzatim, neto ohlaen, vratio u istu cijev i neposredno zatimsakupljen u zajedniku cijev vratio na dogrijavanje u kotlovskopostrojenje, razvod se naziva jednocijevnim . Hlaenje fluida uprotoku kroz grejna tijela utie na njihovo dimenzionisanje, takoda poslednje tijelo u nizu, i pored toga to su mu potrebeodavanja toplote iste, zahtijevati vee dimenzije od prvog u nizu.

Cirkulacija vode u cijevnoj mrei, a vazduha u kanalima ostvarujese razlikom u temperaturi, tako da topliji fluid potiskuje hladniji,pa se stoga i na radijatorima napojni vod prikljuuje sa gornje, apovratni sa donje strane radijatora.

U sluaju vee duine u mreu se ugrauju potisne pumpe koje sepo pravilu postavljaju u okviru kotlovskog postrojenja.


8/15

8

Podno grijanjeSistem podnog grijanja se instalira ispodpoda. Vrua voda cirkulie kroz cijevispecijalno izraene za ovu namjenu,pretvarajui pod u efikasan, nisko

temperaturni radijator.Prednosti ovakvog sistema su viestruke.Osim izuzetne ugodnosti hodanja potoplom podu, najvea prednost je ta tose kod podnog grijanja toplotaravnomjernije rasprostire krozprostoriju (vidi crte) to rezultira manjimutorokom toplotne energije potrebne dabi se postigla eljena temperatura. Ovimse naravno postiu znaajne utede usvim trokovima vezanim za nabavkuenergenata.

Odravanje sistema podnog grejanja je svedeno na minimum - nema vie curenjaventila i radijatora, niti potrebe njihovog farbanja, ime se takoe ostvaruju odreeneutede.Osim toga, podno grejanje ne zauzima nikakav prostor, volumen apsolutno cijeleprostorije vam je na raspolaganju.

1. Dovod vode iz vodovodne mree2. Razvod hladne i tople vode3. Podna instalacija za grijanje stambenih prostorija4. Segment instalacije za topljenje snega i leda ispred garae5. Solarni kolektor koji po sunanom vremenu moe da zagrijeva

dodatne segmente sistema

Grejna tijela

Po namjeni grejna tijela slue da zagriju prostoriju u koju sepostavjaju odavanjem pristigle toplote kroz cijevnu mreu.

Ovaj zadatak grejna tijela mogu da obave:zraenjem (radijacijom),strujanjem (konvekcijom),provoenjem (konducijom)-sprovoenjem.

Po poloaju, nezavisno od naina na koji zagrijavajuprostorije, grejna tijela mogu biti:-slobodno postavljena u odnosu na ostale djelove zgrade,-djelimino ugraena u djelove zgrade,-potpuno ugraena u zidove, tavanice ili podove


9/15

9

(na primer, radijatori na noicama, povezani jedino sa cijevnom rnreom -usponskim vodovima), to posleduje najboljim termotehnikim rezultatima -najveim odavanjem toplote, ali istovremeno i loim higijenskim posledicama

- taloenjem praine koja, pogotovo kod visokih temperatura grejnih tijela,sagorijeva i vazduh ini neprijatnim za udisanje.

-slobodno postavljena

(u uloine ispod prozora na primer) sa zaklonlma - "maskama" najeepostavljenim sa estetskim pretenzijama koje manje ili vie utiu na ukupnoodavanje toplote (najece oduzimajui im jedan dio), uz nedovoljnodokazanu povoljnost sa higijenskog stanovita; esto ak i suprotnuoekivanoj ali uvijek sa oteanim nainom ugradjivanja, tj. sloenijimpostupkom izvoenja radova, i

-djelimino ugraena u djelove zgrade

-potpuno ugraena u zidove, tavanice ili podovekoji sa stanovita unutranje organizacije prostora pruaju najveemogunosti, oblikovno sasvim iskljuuju svoje uee u rjeavanju prostora,a higijenski posmatrano, mane iskazuju samo ako su ugraena u pod ukojem se razvijaju temperature iznad 300C, tako da uzrokuju sagorijevanjepraine i fizioloki neprijatan osjeaj kod korisnika.

Po poloaju, grejna tijela koja prostor zagrijevaju zraenjem, moguse nalaziti bilo gdje u prostoriji, na primer, na suprotnom zidu odfasadnog, uz naglasak na injenicu da poev od mjesta na kojem se

nalaze opada temperatura vazduha u prostoriji, sve do najudaljenijetake, gdje je i najmanja. Grejna tijela koja prostor zagrijevajustrujanjem uslovljena su poloajem kada strujanje ne izazivajusopstvenim agregatom (na primer, ventilatorom kod vazdunoggrijanja) koji strujanje usmerava i dimenzionie sopstvenomsnagom. Kod vazdunog grijanja ventilator pored toga jo iusmerava topli vazduh poloajem peraja na reetkama ili svojimpoloajem. Ukoliko se strujanje, medjutim, postie prirodnim putem,poloaj grejnih tijela vezan je za mjesta prodora hladnog vazduha uprostoriju -nain na koji se zagrijevanjem tek prodrlog hladnogvazduha obezbjedjuje njegovo prirodno kruenje po prostoriji.Polozaj grejnih tijela najpovoljniji je u takvim uslovima zagrijevanjauz otvore na fasadnom zidu (uz prozore, vrata, izloge i slino.

Po dimenzijama grejna tijela zavise od poloaja prostorije koja sezagrijeva prema stranama sveta (zbog spoljnjeg zagrijevanja ilihladjenja), izolacione vrijednosti pregrada prema spoljnjem iliunutranjem negrijanom prostoru i duine spojnica ili razdjelnica otvorau pregradama kroz koje se javlja prodor spoljnjeg potisnutog hladnogvazduha (vjetra). Sve ovako sraunate vrijednosti hladjenja (postupakkojim se ovo dokazuje naziva se proraunom toplotnih gubitaka)iskazuju potrebnu povrinu grejnog tijela za poznato odavanje toplote,njegove jedinice (m1 ili m2) zagrijevne povrine, to predstavlja osnov zadimenzionisanje grejnih tijela.Prethodno pomenuti zakloni utiu na poveanje dimenzija grejnih tijela

od 10 do 40%, to predstavlja ne samo investicioni ve i eksploatacionitroak. Medjutim treba naglasiti da se postavljanjem zaklona samo saeone povrine grejnog tijela njegovo dejstvo moe poveati i za 10%.U praksi je ovo saznanje korieno postavljanjem metalnih (najeealuminijumskih) tabli ispred radijatora, uz napomenu da tako obrazovanizakloni ne utiu na pogoranje uslova odravanja i ienja.

Po obliku grejna tijela mogu biti lankasta ili ploasta, pri emu ulankasta tijela uvrtavamo i cijevne zmije i registre. Oigledno je dasu lankasta tela nastala ne samo po tradiciji korienja cijevnog razvoda zazagrijevanje, ve i iz razloga ostvarenja relativno velike zagrjevne povrine naukupno malom prostoru koje tijelo zaprema, iako: Grejne povrine orijentisaneprema prostoriji vie odaju toplotu zraenjem nego one koje su okrenute jednadrugoj jer se zraenja medjusobno ponitava. Zbog toga zidni radijatori sravnim povrinama i paneli vie zrae toplotu nego viestubni iroki radijatori,kao i visoka grejna tijela vie nego niska.

Po materijalizaciji, u ovom delu analize grejnih tijela, razlikuju se dvaosnovna tipa: grejna tela sa prirodnim i prinudnim opticajem vazduha.O prvim treba samo toliko rei da, ve vie puta objanjavano potiskivanjetoplog vazduha hladnim, iz donjih u gornje slojeve u prostoriji, obezbedjujekruenje i odgovarajuu izmjenu zagadjenog vazduha (o emu ce biti rijekod provjetravanja); dok kod drugog tipa ovo kruenje, istog ili suprotnogpoloaja podsticaja, biva prinudno pobudjivano ventilatorima. Uzroci zauvodjenje prinudnog pobudjivaa mogu biti razliiti: poev od udaljenostipoloaja grejnog tijela do mjesta koje treba zagrijavati, preko visokopostavljenog zidnog ili plafonskog greijaa ili ulazne reetke koja ovo iziskuje,sve do potrebe za dvonamjenskim koricenjem (za grijanje zimi iprovjetravanje ili hlaenje ljeti).

U odnosu na mjesto korienja primjenjuju se sledea grejna tijela:

a) sa zraenjem i prirodnim strujanjem vazduha:- u stambenim zgradama: radijatori i konvektori svih vrsta (osim onih

ugradjenih u pod) a u WC-ima i kupatilima jo i vertikalno postavljenecijevi (po cijeloj visini prostorije) pogreno nazvane cevnim registrima isve vrste ugradjenih tijela u gradjevinske elemente zgrade;- u poslovnim zgradama: kao u stambenim a pored toga jo i cijevnezmije i registri (u manje znaajnim prostorijama) i konvektori ugradjeni upod; a u- industrijskim zgradama: cijevne zmije i registri (pre svega zbog

jednostavnog ienja i odravanja).b) sa prinudnim strujanjem vazduha:- u stambenim zgradama: sobni zagrijevai i ohlaivai vazduha i manjizidni zagrijevai vazduha;- u poslovnim zgradama: kao u stambenim a jo pored njih i plafonski iuniverzalni podni zagrijevai vazduha, a u- industrijskim zgradama sve vrste zagrijevaa vazduha.

Grijalice

Grijalice su najstariji tipovi elektrinih konvektora, sastoje se od jednog ilivie otpornika smjetenih u kutiju od perforiranog lima. Princip rada je

jednostavan i prost; vazduh u prostoriji zagrijava se u dodiru sa grijaimtijelim - grijaim elementom i zidovima grijalice zbog razlike u gustini vazduhazagrijanog u grijalici i hladnog u prostoriji dolazi do strujanja vazduha i na tajnain se prostorija vrlo brzo zagrijava do eljene temperature u onolikoj mjerikoliko je regulatorom dozvoljeno. Ovi aparati vrlo brzo zagrijavaju prostorijuali isto tako pri njihovom iskljuivanju prostorija se vrlo brzo i ohladi, jer jeakumulator u prostoriji vazduh, dok zidovi ostaju relativno hladni.Usavravanje ovih aparata ide u smjeru poboljanja cirkulacije vazduha, izamjenom perforiranog lima limenim ploama svijetlih i glatkih povrina saciljem da se pobolja emitovanje toplote zraenjem.

Danas su uglavnom koriste dvije verzije ovih aparata:-Pokretni aparati- uglavnom je predvien za dopunsko zagrijavanje i zbog

svoje pokretljivosti mogu se upotrebiti u razliitim prostorijama,-Zidni stabilni aparati- predvieni bilo za stalno ili dopunsko zagrijavanje

prostorija, npr. grijalice za kupatila itd..


10/15

10

Panelno grijanjePanelno grijanje, izvodi se tako to se posebna vrsta panela postavlja

na zidove i/ili tavanicu prostorije. Uobiajena izrada ovih panela jesljedea:

-sloj poliuretana, debljine oko 8 mm;-sloj za grijanje prikljuen na napon od 24 V;-dekorativni dio, tkanina ili plastika koja ujedno predstavlja i

povrinu unutranjih zidova prostorije.Optimalno zraenje kod ovih panela je na rastojanju 3-4 m, i tada

je konvekcija vazduha skoro neprimjetna. Temperatura povrine panelaiznosi 35-37 C to je priblino temperaturi ljudskog tijela pa se praktinoizvor toplote ne osjea.

Gubici pri ovakvom grijanju, pri pretvaranju elektrine energije utoplotu su praktino zanemarivi jer predstavljaju gubitak u transformatorukoji transformie napon sa 220 V na 24 V. Ovaj gubitak iznosi 1-3%.

Regulacija temperature u prostoriji vri se termostatski, a eljenatemperatura u prostoriji postie se 10-ak minuta poslije ukljuenja, a moeda varira sa 2 C, to znai da temperatura ostaje skoro konstantnaodnosno moe da varira u prostoriji od 18-22 C.

Radijatori sa tenouPostoje konstrukcije radijatora sa uljem i sa vodom, a poznati su podoptim nazivom uljni ili vodeni radijatori. Tijelo ovih radijatora sastoji se

od elinog lima, u donjoj zoni radijatora postavlja se elektrini grija.Danas su to uglavnom cijevni grijai. Ulje ili voda, pri ukljuenjuelektrinog grijaa, zbog razlike u temperaturi, cirkulie u radijatoru i takose zagrijava cio plat radijatora.

Ovi radijatori koriste dva fenomena konvekcije. Fluid sezagrijava u kontaktu sa cijevnim grijaem i predaje svoju toplotu tijeluradijatora, vazduh cirkulie sa spoljne strane tijela radijatora i prihvatatoplotu sa zidova radijatora. Ovi fenomeni konvekcije daju dvije znaajneprednosti ovim radijatorima. I to, poto vazduh ne dolazi u dodir saelektrinim grijaem nego samo sa tijelom radijatora, ne sui ga, aizbjegnut je i rizik sagorjevanja praine. Inertnost metalne maseradijatora i tenosti u njemu, onemoguavaju nagle promjenetemperature u prostoriji.

Izduvne grijalice -kaloriferiIzduvne grijalice su jedna od varijanti suvih konvektoras tom razlikom to one imaju grijae smjetene u jednojkutiji a u njihovoj pozadini u istoj kutiji se nalaziventilator, koji duva svje vazduh na grijae i prostire gau visinu poda. Pogodnost ovog rjeenja sastoji se u

tome to se topao vazduh izbacuje u nie djeloveprostorije, tako da korisnici imaju osjeaj toplote odmahi ne moraju da ekaju da se itava prostorija zagrije.

Termoakumulaciono zagrijavanje

Termoakumulaciono zagrijavanje (TA) prostorija jenajrasprostranjeniji nain zagrijavanja, jer pokazujeodreene prednosti kako sa stanovita korisnika tako i sastanovita distributera elektrine energije. Poznato je daelektrina energija ima neka specifina svojstva kao:

-ne da se akumulisati - posebno ne u veim koliinama,-potronja joj je promjenjiva zavisno od doba dana kao i

godienjeg doba,

-cijena energije zavisi i od ukupnog tzv. vrnogoptereenja mree.Proizvodjau elektrine energije je u interesu da se

dijagram optereenja to vie izravna, te u periodamamanjeg optereenja, da bi stimulisao potronju, daje niutarifu, to se povoljno koristi kod termoakumulacionogzagrijavanja.

1.5

t(h)2412

312

Q(kW)

32- dnevna potreba

1-dnevna predaja2 1

1-akumulaciono

jezgro

3- omota2- grija

Statiki termoakumulacioni ureaji

Kod ovih ureaja predaja toplote vri se zraenjem sa spoljnihpovrina i prirodnom konvekcijom. Zbog toga oni imajuakumulaciono jezgro sa velikom akumulacionom moi (velikimtoplotnim kapacitetom), npr. magnezitne opeke.Temperatura jezgra, a time i akumulisana energija u jezgru,mogu se regulisati pomou termostata.

Dinamiki termoakumulacioni ureaji

Konstruktivno, dinamike pei su izvedene sa znatno boljomtoplotnom izolacijom nego statike, tako da mnogo manji diotoplote predaju zraenjem sa spoljnih povrina. Akumulisanatoplotna energija u jezgru u toku noi, emituje se posebnimventilatorom ugraenom u samoj pei. Skica presjekadinamike termoakumulacione pei (TA pe) data je na slici

1- akumulacionojezgro2-grija3

5 -ventilator5

4-omota3- termoizolacija

4

1

2


11/15

11

Solarno grijanje 1. solarni kolektor2. termostat zaukljuivanje/iskljuivanje pumpe3. duplostepeni sabirnik4. toplotna cijevna spirala

5. pumpa za vezu sabirnika sakolektorom6. bojler za toplu vodu7. jednosmerni ventil8. cjevovod9. cjevovod10. pumpa11. nepovratni ventil12. kotao13. pumpa14. vod za radijatore15. grejna tela (radijatori)16. povratni ,cjevovod (riklauf)17. sigurnosni lonac18.cjevovod19. ventil20. topla voda21. i 22. potroai tople vode

Kolektori postavljeni na povrini kosih krovnih ravni, koji usebi sadre cijevne zmije sposobne da toplotnu energijusunca koriste za zagrijevanje vode (1), funkcioniu tako to

termostat (2) automatski ukljuuje ili iskljuuje napojnupumpu (5) koja obezbedjuje dodatnu toplotu osnovnomizvoru toplote - kotlu (12). Kotao naime obezbjedjujepotrebnu toplotu nezavisno od akumulacije sunane toplote.Spiralne cijevi (4) u izolovanom grejnom sudu (3) zagrijevajutoplu vodu kako za potrebe bojlera (6), tako i za potrebegrejnih tijela (15) cjevovodima (20) za potronu toplu vodu,odnosno (9) za grijanje. Kao to je iz prikazane eme vidljivoiz ovog zagrijevnog suda izvodi se jo jedan cevovod (8)usmeren na kotao (12) u kojem se dogrijeva na temperaturupotrebnu za zagrijevanje prostorija. Konano cevovod (18)izvodi se iz grijaa za sluaj da iz njega treba ispustiti vodu.

Jasno je vidljivo da cjevovod (9) ne moze, zbog nedovoljnetemperature, da zagreva grejna tijela, ve se odmah iznadnepovratnog ventila (11) ukljuuje u osnovni usponski vod izkotla (14) u kome voda treba da je toliko vrela da, razblaenavodom iz solarnog grijaa, dostie zadovoljavajuutemperaturu za zagrijevanje. Na osnovu svega prethodnoreenog vidi se da se, koricenjem solarne energije,organizuje pomoni sistem, eventualno zadovoljavajui zapotrebe zagrijevanja potrone vode, dok je za zagrijevanjeprostorija koristan iskljuivo kao dodatni izvor toplote.

Nesporno je da, u podrujima sa znaajnim brojem sunanihdana i u zgradama sa velikom potronjom tople vode(hotelima, bolnicama i sI.), ovaj sistem ima vrijednost, iopravdava investiciona ulaganja.

MATERIJAL

Cjelokupna cijevna mrea i grejna tijela identini su onimakod toplovodnog grijejanja. lzuzetak ini sunevi kolektor, jednostrano zastakljen panel a koji se ugradjuje cijevniregistar kroz koji protie voda, sa pet ostalih strana zatvoreni zaptiven tako da nema toplotnih gubitaka.

IZVOENJE RADOVA

Postavljanje kolektora na krov, pod uglom koji seproraunava u zavisnosti od polozaja krovne ravni premasuncu, jedini je posebni rad na ovoj instalaciji.

Instalacioni radovi provjetravanjaKao kod instalacionih radova grejanja, tako se i kodprovetravanja radovi dele na one koji obuhvataju iskljuivogradjevinske elemente zgrade a odnose se na prirodnoprovetravanje i to:

- pokretne pregrade (vrata, prozori) putem kojih se spoljnjivazduh uvodi u zgradu i na taj nain obezbjedjuje potrebnaizmjena zagadjenog vazduha sveim.

- nepokretne pregrade (prije svega fasadne, proputajuspoljanji vazduh pod pritiskom obezbjeujui minimalnoprovjetravanje)

- dimnjaci ili kanali, odnosno okna (provjetravanje se vripo osnovu razlike pritisaka vazduha u stubu od mjestaizvlaenja do mjesta isputanja)- prostorije u unutranjostizgrade blokirane

Prinudno provjetravanje sa kanalskim razvodom iventilatorima koji prinudno pokreu vazduh.

- lokalno

- centralno

aspiraciono (isisno) , potisno i kombinovanoprovjetavanje

Materijal za kanalsku mreu sastoji se od istihelemenata od kojih se sastoji i materijal za izradulimenih kanala za vazduno grijanje, sa tom razlikomto se u ovom sluaju ne javljaju termika naprezanja.Iz ovog razloga se daleko vie koriste graevinski kanalinego to je sluaj kod vazdunog grijanja.


12/15

12

- zagaivanje kanala pri provjetravanju kuhinja filtri

- isputanje upotrebljavanog (esto i zagaenog)

vazduha vri se po pravilu u atmosferu i to nanajviem dijelu zgrade najdalje mogue od mjesta nakome se uzima vazduh

Osnovni tipovi ventilatora

aksijalni (propelerni) 80% radijalni (centrifugalni) 60-70%

Filtri : uljni i suvi izuzetno filtri sa vodenom zavjesom.

Nivo buke bezumnost.


13/15

13

KLIMATIZACIJA

Split sistemi

(zidni,podplafonski,multisplit sistemi)koriste senajee u stambenimprostorima;ekonomini,pouzdani i prije svegakorisni za zdrav i ugodanzivot

Prozorski klima uredjaji najee se koriste u manjimposlovnim prostorima(kancelarije, kiosci i drugi prostoriu kojima boravi manji broj ljudi)

Kanalski klima ureaji su najpraktiniji za veestambene i poslovne prostore (klimatizacija vie prostorijaistovremeno jednim ureajem).Postavljaju se iznadsputenih plafona, ili se "sakrivaju" na drugi nain.

0.252 calories = 1 Btu (British Thermal Unit)=1055,05585 J

1Btu/hr = 0,293 W (watts) 1Wh=3,413 BtuPRIBLIZNO ODREDJIVANJE SNAGE KLIMA UREDJAJA

U ZAVISNOSTI OD OSOBINA PROSTORA


14/15

14

Kompresor slui da postupkom sabijanja (kompresije)rashladnog gasa, istom promijeni agregatno stanje izgasovitog u teno.

Kako je hlaenje proces oduzimanja toplote, gasu seda bi se kondezovao mora oduzeti toplota. Sabijenigas od strane kompresora dovodi se u kondenzator ukojem se hlaenjem vazduhom ili vodom kondenzujeu teno stanje, a zatim protie kroz regulacioni ventil

iji je zadatak da mu pritisak smanji na propisani.Nakon toga rashladni fluid protie kroz glatku iliorebrenu cijevnu zmiju preko koje odaje hladnou,odnosno prima toplotu zagrijanog vazduha, prostorijikoja se hladi da bi se zatim vratio u vidu gasa i cijeliproces ponovio.

1. kompresor

2. kondenzator

3. regulacini ventil

4. ispariva5. komora hladnjae

6. motor

7. elektrina sklopka

8. automatska sklopka9. radilica kompresora

v. cijev pod pritiskom

f. kondenzovani fluid

t.. cijev sa tenou z

hladjenje

karter sa uljem za

kompresor podmazivanje

3

ematski prikaz rashladnog postrojenja sa kompresorom


15/15

Documents

TERMOTEHNIČKI I INSTALACIONI radovi