Strategijski Marketing Pristupni

7/26/2019 Strategijski Marketing Pristupni

1/20

Razumevanje marketing koncepta

SADRAJ

UVOD........................................................................................................................................2

1. POJAM MAR!"#$%A.......................................................................................................&

1.1 De'ini(anje marketing koncepta.......................................................................................&

2. !VO)U*#JA MAR!"#$%A..............................................................................................+

&. MAR!"#$% AO M#RO # MARO POS)OV$# S#S"!M..........................................,

-. UPRAV)JA$J! MAR!"#$%OM....................................................................................12

+. PR#M!$A MAR!"#$%A $A PR#M!RU *oca/*o0a # $ike OMPA$#JA............1+

+.1. Primer *oca *o0a kompanije....................................................................................1+

+.2. Primer $ike kompanije..............................................................................................1

A)JU3A..........................................................................................................................14

)#"!RA"URA.........................................................................................................................25

A0ek(an6ar Mitrovi7 1


2/20


UVOD

Marketing8 i0i kako je jo9 nazivaju8 nova era u po(0ovnoj orijentaciji pre6uze7a u SAD

po:inje rani; +5/i; go6ina i9ta.Prakti:no (vako u pre6uze7u morao je 6a (;vati 6a potro9a:i ne kupuju proizvo6e8 nego 6a

kupuju kori(ti. ato marketing mora 6a uti:e na (ve kratkoro:ne i 6ugoro:ne p0an(ke

aktivno(ti pre6uze7a.



3/20


1. POJAM MAR!"#$%A

Re: marketing ang0o(ak(on(kog je porek0a i ne mo>e (e a6ekvatno preve(ti na na9

jezik. Ovaj pojam na(tao je o6 6ve eng0e(ke re:i@ market 9to zna:i tr>i9te i pre'ik(a ing8 koji

(e mo>e preve(ti na vi9e na:ina. !timo0o9ki po(matrano8 Marketing upu7uje na pojam tr>i9ta8

a0i je to ipak mnogo 9iri i komp0ek(niji 'enomen o6 tr>i9ta.

Mnogi ekonomi(ti raz0i:iti; zema0ja :ini0i (u napore 6a termin marketing preve6u na

(voj jezik. Me?utim8 i pore6 (vi; na(tojanja8 mo>e (e re7i 6a nije =i0o zapa>eniji; u(pe;a. #

ko6 na( je =i0o (0i:ni; poku9aja prevo?enja ovog termina8 no8 u tome (e nije u(pe0o. Po(0e

mnogo poku9aja8 6o90o (e 6o zak0ju:ka 6a u na9em jeziku nema a6ekvatnog izraza8 pa je

marketing ko6 na(8 kao i u ce0om (vetu pri;va7en u izvornom o=0iku i zna:enju. Pojam

marketing ima vi9e zna:enja@ marketing kao ekonom(ki proce(8 kao po(0ovna koncepcija8 kao

po(0ovna 'unkcija8 kao nau:na 6i(cip0ina it6.

Marketing je vr0o 9irok pojam i (a(toji (e o6 :itavog niza e0emenata8 kao 9to (u@1

marketing je po(0ovna aktivno(t8 marketing je (kup me?uzavi(ni; po(0ovni; aktivno(ti8 marketing je koor6iniraju7a8 integra0na 'unkcija u proce(u kreiranja po(0ovne po0itike

pre6uze7a8 marketing je trgovin(ki 'enomen marketing je ekonom(ki 'enomen8 marketing je proce( promena i0i tran('er v0a(ni9tva proizvo6a8 marketing je proce( pri0ago?avanja ponu6e i tra>nje8 marketing je po(0ovni (i(tem it6.

1.1 Definisanje marketing koncepta

Mnogi mi(0e 6a je marketing (amo pro6aja i propagan6a. "o nije ni9ta :u6no8 po9to (mo

(vako6nevno o=a(uti og0a(ima (a tv/a i ra6ija8 0etcima koje primamo putem po9te i pro6ajnim

porukama. #pak (u pro6aja i propagan6a (amo vr; marketin(kog 0e6enog =rega. "u (e ra6i

(amo o 6ve marketin9ke 'unkcije8 koje :e(to :ak ne igraju k0ju:ne u0oge.

Dana( je potre=no razumeti marketing ne (amo u (tarom zna:enju pojma / pro6ati8

ve7 u novom zna:enju / zadovoljiti potrebe kupca. Ako zapo(0eni u marketingu 6o=ro

o=ave (voj po(ao i (;vate potre=e kupca8 razvijaju proizvo6 koji omogu7ava natpro(e:nu

1 Dr Bratislav B. Prokopovi, "Osnovi Marketinga", PP "Proincom", Beograd, 2006. godine



4/20


vre6no(t o6re?uju mu cenu i tr>i9no komuniciraju (a njim / (ve na u(pe9an na:in. "o 6ovo6i

i 6o u(pe9ne pro6aje. Stoga vi6imo 6a pro6aja i og0a9avanje pre6(tav0jaju (amo 6eo 9ireg

marketin9kog mik(a / niza tr>i(ni; mera8 koje zaje6no 6e0uju pri0ikom uticaja na tr>i9te.

Marketing 6e'ini9emo kao 6ru9tveni i uprav0ja:ki proce(8 pomo7u koga kompanije i poje6inci

6o=ijaju ono (to im je potre=no i 9ta >e0e8 tako 9to (tvaraju8 nu6e i me?u(o=no razmenjuju

proizvo6e koji imaju vre6no(t.2

De'inicija marketinga je (koro ono0iko8 ko0iko i autora knjiga o toj o=0a(ti. Va>no je

nag0a(iti 6a 6ana( na marketing ne g0e6amo prven(tveno kao na niz 'unkcija koje je potre=no

'aktogra'(ki nau:iti. Va>nije je 6a 6o?e 6o proce(a razumevanja8 6a imamo kontakt (a

trzi9nim o60ukama i zato 6e'inicija i ka>e 6a (e ra6i o uprav0ja:kom proce(u. Sve tr>i9ne

'unkcije (u (amo ono0iko 6o=re8 ko0iko i; mo>emo i(kori(titi 6a njima uti:emo na tr>i9te.

ato8 moramo 6ono(iti tr>i(ne o60uke. Poznavanje marketin9ki; 'unkcija i po6(i(tema koji

uti:u na nji; nam o0ak9ava 6ono9enje o60uka8 jer nu6i pog0e6 na to 9ta (e 6oga6ja na tr>i9tu i

kako naj=o0je mo>emo 6o(e7i po(tav0jene marketin9ke ci0jeve. Marketing mena6>er8 (toga8

mora pore6 poznavanja marketinga imati i o6re?ena pre6znanja o o6re?enom tr>i9tu 6a =i

mogao na njemu i u(pe9no ra6iti.

2. !VO)U*#JA MAR!"#$%A

Marketing Bnova eraC po:inje rani; +5i; go6ina ava (u9tinu marketing orijenta.

2 ttp!stk.ed#.rss$stem%lesliterat#ra&'a&pri(emni&ispit&marketing.pd)* prist#pl(eno

2+.02.2016. god.

A0ek(an6ar Mitrovi7


5/20


Pre6uze7a (u po(ta0a (ve(na zna:aja potre=e i >e0je potro9a:a i o(nivaju o6e0enja za

i(tra>ivanje tr>i9ta . Vremenom (e potvr6i0a i(pravno(t marketing koncepta koji pru>a mnogo

9iri pog0e6a o6 proizvo6ne i pro6ajne orijentacije. Marketing 'i0ozo'ija pru>a (ta=i0an i

6ugoro:an ra(t pro6aje i pro'ita. Marketing vi9e nije 6opun(ka akvtino(t koja 6o0azi po(0e

pro6aje ve7 g0avna aktivno(t koja o60u:uje (ta i ko0iko prozivo6iti.

$aji(pravnija tvr6nja o marketingu je 6a on u (e=i ima e0emente inter6i(cip0inarno(ti8

a0i i 6a je pravo autor(tva pre (vega u ekonom(koj teoriji8 jer (u prva pre6avanja iz o=0a(ti

marketinga =i0a na temu 6i(tri=ucije ro=e. !vo0ucija marketinga o6vija0a (e u (0e6e7im

'azama@&

proizvo6na orijentacija8 pro6ajna i0i komercija0na orijentacija8

marketing orijentacija i kontro0a marketinga.

o6 proizvo6ne orijentacije akcenat je =io na ra(po0o>ivo(ti kva0itetni; (irovina i na =0izini

izvora energije8 a ne na kriterijumu ra(po0o>ivi; i =0i(ki;8 ve0iki; tr>i9ni; po6ru:ja. O(novno

je =i0o 9to vi9e proizve(ti8 a o p0a(manu (e ma0o razmi90ja0o. #90o (e na i6eju 6a tre=a

ra(po0agati takvim pro6ajnim o(o=0jem koje 7e =iti u (tanju pro6ati ono 9to je proizve6eno.

U pro6ajnoj orijentaciji 6o0azi 6o zaokreta i pa>nja po:inje 6a (e pok0anja

potro9a:ima. Po:inju oz=i0jnija komercija0na i(tra>ivanja u o=0a(ti i(tra>ivanja tr>i9ta8organizuju (e pro6ajne (0u>=e po pre6uze7ima8 pok0anja (e zna:aj kva0itetu pro6ajni;

ka6rova. Razvija (e op9te pri;va7eno mi90jenje 6a 6i(tri=utivna mre>a tre=a =iti (po(o=na za

u(0u>ivanje potro9a:a u potpuno(ti.

3 Dr Bratislav B. Prokopovi, "Osnovi Marketinga", PP "Proincom", Beograd, 2006. godine,

strana -.

A0ek(an6ar Mitrovi7 -


6/20


Slika 2.1. Evolucija marketinga4

U 'azi orijentacije na marketing po:inju 6a (e 6eta0jno razra?uju i(tra>iva:ki programi8 a

njima rukovo6i nova i 6ominantna 'unkcija u pre6uze7u tj. marketing. Revo0uciju uorganizaciji pre6uze7a 6ono(i :injenica 6a rukovo6i0ac marketinga po(taje najo6govornija

'unkcija u pre6uze7u. Po(0ovnu po0itiku i po(0ovnu orijentaciju (a6a vo6i marketing8 kao i

i6eje o novom proizvo6u8njegovom kreiranju8 6i(tri=uciji8 pre6(tav0janju i i(poruci

potro9a:ima. Marketing po:inje i zavr9ava (e potro9a:em.

aza kontro0e marketinga pre6(tav0ja ku0minacionu 'azu u razvoju marketinga a njen

je moto 6a pre6uze7e koje je pri;vati0o koncepciju marketinga tre=a razviti u pre6uze7e

ttp!.ratko./i'p&content#ploadsMarketing&

kriptaakonomskiak#ltet.pd)* prist#pl(eno 24.02.2016 # 22!00.



7/20


marketinga. Stoga (e (matra 6a marketing 'unkcija ne tre=a =iti (amo 6ominantna nego i

o(novna 'unkcija u pre6uze7u. Prema tome8 marketing =i tre=ao 6a preuzme ce0okupni

mena6>ment pre6uze7a i time kontro0i9e (ve o(ta0e 'unkcije u pre6uze7u.

"eoreti:ari marketinga (u mi90jenja 6a 7e u =u6u7no(ti u(0e6iti jo9 je6na razvojna 'aza

u marketingu8 u kojoj =i koncepcija marketinga 6e0ova0a i na (amo 6ru9tveno ure?enje.

Po(toje =itne raz0ike izme?u marketinga i pro6ajne orijentacije. Ovu raz0iku mo>emo

(ag0e6ati na (0e6e7oj (0ici.

Slika 2.2. Razlika izmeu prodajne i marketing orijentacije5

- ttp!.ratko./i'p&content#ploadsMarketing&kriptaakonomskiak#ltet.pd)*

prist#pl(eno 24.02.2016 # 22!20.



8/20


&. MAR!"#$% AO M#RO # MARO POS)OV$# S#S"!M

Marketing kao po(0ovni (i(tem mo>emo po(matrati (a mikro i makro a(pekta. Mikro (i(tem

marketinga (e o6no(i na poje6ina:na pre6uze7a i (a(toji (e o6 inputa8 proce(a i outputa.#nputi ovog (i(tema (u proizvo6 i u(0uga8 cena8 6i(tri=ucija i promocija8 koji (e zaje6ni:kim

imenom nazivaju e0ementima marketinga i0i (kra7eno -P8 prema ovim izrazima na eng0e(kom

jeziku.

Slika 3.1. Elementi marketinga (4P !

Proce(i (u raz0i:ite aktivno(ti koje (e u okviru marketinga kao 'unkcije u pre6uze7u o6vijaju."o (u i(tra>ivanje tr>i9ta8 p0aniranje8 promotivne aktivno(ti8 o(mi90javanje novi; proizvo6a za

tr>i9te8 po(tpro6ajne u(0uge kupcima8 kre6itiranje kupaca i raz0i:iti a6mini(trativni po(0ovi.

Outputi (u za6ovo0javanje potre=a i >e0ja kupaca uz eEka(no kori97enje re(ur(a.Mikro

(i(tem marketinga je po6 uticajem okru>enja u kojem (e na0azi. "aj uticaj mo>e =iti pozitivan8

a0i i negativan. Pozitivan je ako 6r>avne in(titucije a6ekvatno regu0i9u (ve o6no(e na tr>i9tu8

(timu0iraju 'er konkurenciju8 poma>u ma0om =izni(u 6a u(pe9no po(0uje i =u6e generator

6 ttps!sveomarketing#.%les.ordpress.com201301marketing&mi.(pg

A0ek(an6ar Mitrovi7 +


9/20


kreiranja novi; ra6ni; me(ta8 po6r>ava izvoznike 6a =u6u konkurentni na ino(tranim

tr>i9tima i (0i:no.

Uticaj okru>enja mo>e =iti i negativan8 a to (e 6e9ava ako (u pore(ka optere7enja

pre6uze7a preve0ika8 ako (e (timu0i9e i nepotre=an uvoz ume(to izvoza8 ako regu0acija tr>i9ta

nije eEka(na8 ako (e po0itika up0i7e u o6no(e na tr>i9tu8 ako je mo6e0 privatizacije 6r>avni;

pre6uze7a nea6ekvatan8 ako (e to0eri9e korupcija i (0i:no.

Marketing kao po(0ovni (i(tem na makro nivou mo>e u(pe9no 'unkcioni(ati je6ino u

okru>enju koje ima (ve =itne karakteri(tike (avremene tr>i9ne ekonomije. $ave97emo u

(a>etoj 'ormi koje (u to karakteri(tike. "r>i9na ekonomija je u (u9tini (i(tem u kojem 0ju6i

(0o=o6no =iraju kojim 7e (e aktivno(tima =aviti8 zavi(no o6 tra>nje i ponu6e na tr>i9tu8 kao i

(voji; v0a(titi; mogu7no(ti. "o je =itna raz0ika o6 (i(tema g6e je iz=or aktivno(ti o6re?iva0a

tra6icija i (i0a8 kao u ro=ov0a(ni9tvu i 'eu6a0izmu i0i pak centra0izovano p0aniranje8 kao u

=iv9im komuni(ti:kim zem0jama.

U (vakom 6ru9tvu po(toje tri =azi:na ekonom(ka pitanja@

1. Fta proizvo6itiG

2. ako proizvo6iti8 o6no(no koju te;no0ogiju i organizaciju primenitiG

&. ako ra(po6e0iti po(tignute rezu0tateG

$a (va tri nave6ena pitanja8 u (i(temu tr>i9ne ekonomije8 o6govor (e mora tra>iti na tr>i9tu i

zavi(i o6 o6no(a ponu6e i tra>nje. "o je izuzetno =itna karakteri(tika tr>i9ne ekonomije8 koju

ni je6an pret;o6ni ekonom(ki i 6ru9tveni (i(tem nije imao. U ovom (i(temu8 6ak0e8 (vako ima

9an(u 6a (voja znanja i (po(o=no(t poka>e i va0orizuje na tr>i9tu i na taj na:in o=ez=e6i (e=i i

(vojoj poro6ici egzi(tenciju. Pri tome nije =itno 6a 0i (e ra6i o uvo?enju pro(tog Ezi:kog ra6a8

nau:nog otkri7a8 u(0uge prevoza i0i =i0o koje 6ruge aktivno(ti za kojom po(toji tra>nja na

tr>i9tu.Ve0ika pre6no(t tr>i9nog (i(tema je u tome 9to (e putem me;anizma cena regu0i9u

o6no(i ponu6e i tra>nje8 =ez potre=e 6a (e =i0o ko u to up0i7e. Ako8 na primer8 po(toji ve0ika

potre=a 0ju6i za gra?evin(kim materija0om8 a njega nema 6ovo0jno8 cene 7e =iti vi(oke i to 7e

privu7i mnoge 6a u?u u proizvo6nju i ponu6u ti; proizvo6a8 po9to im (e pru>a 9an(a 6a

o(tvare vi(ok proEt. a6a ponu6a gra?evin(kog materija0a 6o(tigne nivo koji je ve7i o6

tra>nje8 cene 7e opa(ti8 a on6a 7e neki o6 proizvo?a:a morati potra>iti nove mogu7no(ti na

tr>i9tu8 po9to im konkurencija ov6e vi9e ne 6ozvo0java 6a o(tvaruju proEt. Ve0iki =roj

proce(a8 (0i:ni; ovom primeru8 o6vija (e na tr>i9tu putem ovakvog (amoregu0i9u7eg

5 Pro). dr 7esna Ba/i 8odovi, Osnovi marketinga, konomski )ak#ltet #

ara(ev#, 2012. godina, str. 6.



10/20


me;anizma. $a taj na:in (e (ve 0ju6(ke potre=e mogu za6ovo0jiti8 uz raciona0no kori97enje

re(ur(a. Smatra (e 6a po(toje :etiri tzv. Hkamena/teme0jcaI tr>i9ne ekonomije =ez koji; ona

ne mo>e 'unk/cioni(ati. O=ja(ni7emo i; ukratko8 po9to (u to i(tovremeno i najzna:ajnije

karakteri(tike ovog (i(tema.

Prvi je privatno vlasnitvo8 kao 6ominiraju7i o=0ik (vojine u 6ru9tvu. em0ji9te8 ra6 i

kapita08 kao o(novni 'aktori proizvo6nje8 moraju =iti prete>no u privatnom v0a(ni9tvu8 (a

mogu7no97u 6a (e kupuju na tr>i9tu po cenama koje zavi(e o6 o6no(a ponu6e i tra>nje.

S0o=o6no mo>emo zak0ju:iti 6a tr>i9na ekonomija ne mo>e 'unkcioni(ati kao (i(tem =ez

privatnog v0a(ni9tva na6 'aktorima proizvo6nje. iv9e komuni(ti:ke zem0je8 pa i =iv9a

Jugo(0avija8 poku9a0e (u 6a (tvaraju neku vr(tu tr>i9ne ekonomije8 =ez 6ominiraju7eg

privatnog v0a(ni9tva8 a0i ni(u u(pe0e. Raz0og je je6no(tavan. Sve te zem0je (u zanemari0e

:injenicu 6a je u 0ju6(koj priro6i prven(tveno =riga o v0a(titim intere(ima8 pa zatim o

6rugima. Samo u u(0ovima privatnog v0a(ni9tva 0ju6i mogu 6a o(tvaruju (voje 0i:ne intere(e

na prvom me(tu8 a0i na taj na:in i(tovremeno 6oprino(e razvoju 6ru9tva kao ce0ine. ogati

poje6inci8 putem pore(kog (i(tema8 poma>u re9avanju (ocija0ni; pro=0ema (iroma9ni; i

za6ovo0javanju =rojni; zaje6ni:ki; potre=a 6ru9tva8 makar to i ne >e0e0iK "aj Eni

(amoregu0i9u7i me;anizam A6am Smit; je nazvao Hnevi60jiva rukaI.

Drugi Hkamen/teme0jacI tr>i9ne ekonomije je profit8 kao meri0o u(pe9no(ti i

Hpogon(ko gorivoI(vakog u:e(nika na tr>i9tu. V0a(nici uvek te>e 6a iz (voga kapita0a izvuku

9to vi9e proEta8 =ez o=zira kojim =izni(om (e =avi0i. O6no( o(tvarenog proEta i u0o>enog

kapita0a o(novno je meri0o u(pe9no(ti (vakog po(0ovnog po6u;vata i najzna:ajniji kriterijum

za kontro0u ra6a mena6>era o6 (trane v0a(nika

ProEt je i(tovremeno i o(novni motiv za a0okaciju re(ur(a8 o6no(no8 (e0jenje kapita0a

iz o6re?eni; =izni(a u 6ruge i0i iz je6nog regiona u 6rugi8 zavi(no o6 kretanja cena. Ma6a

mnogi (matraju 6a je o(novni ci0j (vakog pre6uze7a u tr>i9noj ekonomiji i mak(imizacija

proEta8 9to nije ta:no. Poznati autor Ru((e00 Acko' (matra 6a je proEt neop;o6an za op(tanak

(vakog pre6uze7a8 a0i nije raz0og za njegovo po(tojanje. Pre6uze7e ima 6ruge ci0jeve i z=og

toga Acko ka>e 6a tvr6iti kako je proEt ci0j pre6uze7a8 zna:i i(to kao i tvr6iti 6a je ci0j (vakog

:oveka 6a u6i9e vaz6u;K ez vaz6u;a :ovek8 kao ni pre6uze7e =ez proEta8 ne mo>e >iveti8 a0i

on ima 6ruge ci0jeve u >ivotu. Ma6a je proEt je6na o6 o(nova tr>i9ne ekonomije8 tre=a

nag0a(iti 6a po(toje mnoge aktivno(t ikoje (e ne o=av0jaju uz proEt kao meri0o u(pe;a. =og

toga mnoge organizacije (e=e nazivaju neproEtnim. "o (u ;umanitarne8 o=razovne8 ku0turne i

6ruge in(titucije8 kojim proEt nije ci0j nji;ovog po(tojanja8 a0i ni meri0o u(pe;a.



11/20


Sloboda izboraje tre7i o(nov na kojem (e =azira tr>i9na ekonomija. Svako ima

mogu7no(t 6a (am o60u:i na koji na:in 7e va0orizovati (voja znanja i (po(o=no(ti na tr>i9tu i

tako o=ez=e6iti (voju egzi(tenciju. "o je veoma =itna karakteri(tika tr>i9ne ekonomije i u(ko

je povezana (a 6emokratijom8 kao ci0jem (vi; civi0izovani; 6ru9tava. Mnogi (matraju 6a =ez

6emokratije nema tr>i9ne ekonomije8 a0i 6a ni =ez tr>i9ne ekonomije nema 6emokratije.

Dijapazon iz=ora (vakog poje6inca je veoma 9irok8 konkretna o60uka zavi(i o6 inte0ektua0ni;

i p(i;o0o9ki; karakteri(tika8 kao i materija0ni; mogu7no(ti. "ako8 na primer8 po(toje 0ju6i koji

imaju pre6i(poziciju 6a =u6u pre6uzetnici. Pre6uzetnicima (e nazivaju (vi oni koji o(nivaju i

razvijaju nova pre6uze7a8 pri;vataju7i rizik (a >e0jom 6a o(tvare o6re?ene ci0jeve uz proEt.

Drugi8 opet8 vi9e vo0e 6a (voj novac povere pre6uzetnicima i tako o(tvare proEt. Oni (e

nazivaju inve(titorima. Mnogi 0ju6i (u veoma 6o=ri mena6>eri8 a0i nemaju pre6uzetni:kog

6u;a. Oni pro6aju (voja znanja i (po(o=no(ti v0a(nicima pre6uze7a i tako o=ez=je?uju (voju

egzi(tenciju. $aravno8 ve7ina ra6i za 6ruge i 6o=iva p0atu. itno je8 me?utim8 6a (vi imaju

punu (0o=o6u iz=ora i 6a (voje o60uke mogu menjati u toku >ivota ko0iko go6 puta >e0e.

Po(0e6ica (0o=o6e iz=ora je (vako6nevno o(nivanje ve0ikog =roja novi; pre6uze7a8 a0i i

propa6anje po(toje7i;. $eka i(tra>ivanja (u pokaza0a 6a u pro(eku o6 15 novoo(novani;

pre6uze7a propa6neK "o ipak ne za=rinjava mnogo8 po9to (e veoma =rzo o(nivaju nova

pre6uze7a. $i(u retki (0u:ajevi 6a poje6inci pre nego 9to u(peju u =izni(u8 imaju iza (e=e ve7i

=roj proma9aja i =ankrot(tava. "re=a znati 6a tr>i9ni (i(tem =ogato nagra?uje u(pe9ne8 a0i i

(urovo ka>njava one koji ni(u u (tanju 6a u(peju. =og toga je izuzetno zna:ajna u0oga

6r>ave u vo?enju (ocija0ne po0itike.

ona:no8 :etvrti8 a0i ne i najmanje va>an Hkamen/teme0jacI tr>i9ne ekonomije je

konkurencija. Mo>e (e (0o=o6no kon(tatovati 6a je najve7a pre6no(t tr>i9ne ekonomije kao

(i(tema upravo u :injenici 6a =or=a izme?u pre6uze7a koja (u konkurenti na tr>i9tu 6ovo6i 6o

kontinuiranog po=o0j9anja kva0iteta proizvo6a i u(0uga8 (ni>enja cena8 =o0jeg za6ovo0jenja

potre=a i >e0ja potro9a:a. Svi znamo 6a (e onaj ko ima monopo0(ki po0o>aj na tr>i9tu ne7e

tru6iti 6a u:ini vi9e za (voje kupce nego 9to mora. Je6ino pojava konkurencije 7e ga pri(i0iti

6a (e pri0ago?ava potre=ama potro9a:a8 ponu6i =o0ji kva0itet i ni>e cene.



12/20


-. UPRAV)JA$J! MAR!"#$%OM

Uprav0janje marketingom pre6(tav0ja proce( kojim (e pokre7e i u(merava marketing

aktivno(t organizacije u ciju za6ovo0javanja potre=e potro9a:a8 privre6e i 6ru9tva

proizvo6ima i u(0ugama uz o(tvarivanje 6o=iti. Uprav0janje ja 6inami:an proce(

pri0ago?avanja promenama.

Uprav0janje marketingom je kontinua0an proce( koji (e (a(toji iz p0aniranja8

imp0ementacije i kontro0e. P0aniranje je 6e'ini(anje mi(ije8 ci0jeva i za6ataka. #mp0ementacija

je (provo?enje programa. ontro0a je 'aza u kojoj (e meri o(tvarenje p0an(ki; o60uka i

e'ika(no(t imp0ementacije

Proce( uprav0janja marketing aktivno(tima (a6r>i (0e6e7e + 'aze@,

1. Ana0izu tr>i9ni; mogu7no(ti

2. ormu0i(anje ci0jeva

&. De'ini(anje ponu6e

-. Stvaranje e'ika(ne organizacione ku0ture i imp0ementacija p0anova

+. ontro0a o(tvareni; rezu0tata.

Marketing mena6>eri p0aniraju na =azi g0o=a0ni; ci0jeva koji (u 6e%ni(ani u (trate9kim

p0anovima pre6uze7a. "o je njima o(novna orijentacija8 a0i oni imaju i (0o=o6u 6a o6a=eru

naj=o0ju marketing (trategiju8 (a:ine 6eta0jne p0anove8 organizuju i kontro0i9u (ve potre=ne

aktivno(ti.

$akon zavr9ene 'aze p0aniranja (0e6i organizovanje (vi; potre=ni; marketing

aktivno(ti. Pri tome moramo kao po0azi9te uzeti 6e'ini(ane ci0jeve pre6uze7a. "o je 0ogi:no8

po9to =ez 6e%ni(ani; ci0jeva ne mo>emo p0anirati8 a =ez p0anova nema ni potre=e za

u(po(tav0janjem =i0o kakve organizacije. Do=ra organizacija (0e6i (u9tinu marketin9ke

koncepcije8 a to je za6ovo0javanje potre=a i >e0ja ci0jni; (egmenata potro9a:a.

+ ttp!.ratko./i'p&content#ploadsMarketing&

kriptaakonomskiak#ltet.pd)* prist#pl(eno 01.03.2016. god. # 1-!1.



13/20


Pre6uze7a pro0aze kroz vi9e 'aza u proce(u razvoja (voje organizacije marketinga i

tako po(tepeno 6o0aze 6o >e0jenog nivoa koji je u (k0a6u (a njegovom mi(ijom i vizijom.

o0iko je to zna:ajno8 pokazuje primer Merkur o(iguranja koje je jo9 6avne 14,. go6ine u

%razu pokrenu0o H#n(titut za pomo7 (tarim8 =o0e(nim i za ra6 (a ne(po(o=nim 0icimaI. "a

mi(ija (e pretvori0a u %0oz'iju i viziju 6ru9tva koja i 6ana(8 nakon 21& go6ina8 i jo9 uvek

(0e6i za6ovo0jenje potre=e (vakog poje6nica kroz pa>0jiv o6a=ir >ivotni;8 z6rav(tveni;

i o(iguranja o6 nezgo6e.

U po:etnoj 'azi (e organizacija marketinga (vo6i i(k0ju:ivo na operativnu pro6aju

proizvo6a i u(0uga. "a 'aza (e na(toji 9to pre prevazi7i pa 6o0azi 6o kom=inovanja pro6aje (a

o6re?enim kreativnim aktivno(tima marketinga8 kao 9to (u i(tra>ivanje tr>i9ta8 promocija i

o(mi90javanje novi; proizvo6a i u(0uga. Organizacija (e zatim u(avr9ava u(k0a?ivanjem (a

(vakim proizvo6om i u(0ugom iz ukupne ponu6e pre6uze7a na tr>i9tu.

e0jeni nivo kva0iteta organizacije marketinga je pre0azak na regiona0ni i (egmentni

mo6e08 po9to (e na taj na:in pre6uze7e naj=o0je pri0ago?ava (peci%:no(tima potre=a i >e0ja u

(vakom regionu i (egmentu unutar njega. #mati na naj=o0ji na:in organizovanu marketing

'unkciju u pre6uze7u ipak nije 6ovo0jno u (a6a9nje vreme izuzetno =rzi; promena na tr>i9tu i

ve0ike konkurencije u gotovo( vim tr>i9nim (egmentima.

$ove te;no0ogije8 kao 9to (u internet8 e/mai08 mo=i0ni te0e'oni i (0i:ne8 vo6e ka

(tvaranju novi; =izni(a."r>i9ta (e (a6a menjaju =r>e nego marketin9ke aktivno(ti pre6uze7a8 a

potro9a:i (u =o0je in'ormi(ani8 pa (amim tim i u =o0joj pregovara:koj poziciji. Uvo?enje

novi; te;no0ogija u(0ovi0o je i pojavu pro6aje u(0uga i proizvo6a putem interneta8 na primer.

U6o=no(t i ugo6no(t kupovine putem interneta u(0ovi0e (u 6a kupci ne >e0e vi9e 6a i; neko

u=e?uje za9to je neki pro6ukt i0i u(0uga =o0ji8 nego >e0i (am8 na =azi ponu?eni; in'ormacija8

6oneti o60uku. One %rme koje to ne (;vate8 ne(taju iz =izni(a. onkurent(ka =or=a izme?u

pre6uze7a je po(ta0a tako (na>na 6a je ponu6a ve7ine proizvo6a i u(0uga ve7a o6 potra>nje.

Primera ra6i8 ponu6a putni:ki; automo=i0a je 2+L ve7a o6 potra>nje8 a na tom tr>i9tu ne

mo>e op(tati proizvo?a: koji proizvo6i manje o6 &55.555 automo=i0aK

=og nave6eni; :injenica genera0ni mena6>eri pre6uze7a8 a0i i mena6>eri (vi;

'unkcija u pre6uze7ima8 moraju marketin9ki razmi90jati i o60u:ivati8 po9to je to po(ta0o

pre6u(0ov za 6ugoro:ni op(tanak na tr>i9tu.

Pore6 p0aniranja i organizovanja8 kako na nivou pre6uze7a kao ce0ine tako i na nivou

marketinga kao 'unkcije8 kontro0a je tre7a =itna 'aza u proce(u uprav0janja. U (u9tini8

kontro0a je proce( ocjenjivanja rezu0tata po(0ovanja8 i pre6uze7a u ce0ini i (vi; njegovi;



14/20


'unkcija i aktivno(ti. $aravno8 ocenjivanje (e vr9i (a ci0jem 6a (e upore6e p0anirani i

o(tvareni rezu0tati i izvr9e (ve potre=ne korektivne aktivno(ti uko0iko (u o(tvareni rezu0tati

gori o6 p0anirani;.

ontro0a marketinga je (amo 6eo ukupne kontro0e na nivou pre6uze7a i ima za ci0j 6a

(e u(tanovi u kojoj meri (e u(pe9no rea0izuju (ve marketin9ke aktivno(ti. Uko0iko (e u(tanovi

6a u o6re?enim marketin9kim aktivno(tima ima o6(tupanja o6 p0anirani; ci0jeva8 potre=no je

utvr6iti uzroke i pre60o>iti na:ine nji;ovog otk0anjanja. Ako pre6uze7e u0a>e zna:ajna

(re6(tva u promociju8 tre=a (aznati e'ekte toga u o6no(u na in'ormi(anje potencija0ni; kupaca

i pove7anje pro6aje. na:ajna je i kontro0a proizvo6a i u(0uga8 koji moraju =iti u (k0a6u (a

>e0jenim kva0itetom i za6ovo0jiti potre=e i >e0je kupaca. # kana0i 6i(tri=ucije8 kao i %zi:ka

6i(tri=ucija8 moraju (e kontro0i(ati (a a(pekta mogu7i; kon9ikata izme?u kana0a koji (e

kori(te8 optimizacije za0i;a i tro9kova.

va0itet kontro0e u pre6uze7u (e mo>e zna:ajno po=o0j9ati primenom koncepta

ce0okupne kontro0e kva0iteta B"MC. Ovaj koncept za;teva 6a (e ne kontro0i9e (amo kva0itet

proizvo6a i u(0uga8 nego i kva0itet ra6a (vi; zapo(0eni; u pre6uze7u8 po:ev o6 vr;a

mena6>menta 6o portira.. Proce(i p0aniranja i kontro0e (u povezani z=og toga 9to p0anovi

pokazuju 9ta tre=a izvr9iti8 a kontro0a pokazuje 6a 0i je to izvr9eno na za6ovo0javaju7i na:in.

na:ajno je napomenuti 6a8 pore6 kontro0e unutar pre6uze7a8 po(toje i o6re?ene

in(titucije izvan pre6uze7a koje vr9e kontro0u (a raz0i:iti; a(pekata."o (u8 na primer8

in(titucije za kontro0u cena pre6uze7a koja imaju monopo0(ku poziciju na tr>i9tu8 in(titucije

za kontro0u kva0iteta proizvo6a i u(0uga8 razni in(pekcij(ki organi8 in(titucije koje (e =rinu 6a

konkurencija na tr>i9tu =u6e 'er i korektna8 komore8 (u6ovi i (0i:no. Po(toje i o6re?ene

me?unaro6ne in(titucije kontro0e koje (ve 6r>ave i pre6uze7a u njima tre=a 6a po9tuju. "akva

je6na in(titucija je8 naprimjer8 Svet(ka trgovin(ka organizacija BN"OC8 koja na(toji 6a

o=ez=e6i 'er konkurenciju na me?unaro6nom nivou i uki6anje (vi; vi60jivi; i nevi60jivi;

=arijera za (0o=o6nu trgovinu.



15/20


+. PR#M!$A MAR!"#$%A $A PR#M!RU *oca/*o0a # $ike

OMPA$#JA

5.1. Primer "oca ola" kompanije

*oca *o0a je najpri(utniji =ren6 u

i(toriji tr>i9ta. Svakog 6ana8 0ju6i u 255 zema0ja

9irom (veta popiju oko 182 mi0ijar6e =oca o6

582+0 ovog napitka. Marketing za i re0evantno(t. *oca *o0a8 koja

je na(ta0a 1,,&. go6ine8 u(pe9no je o6r>a0a

re0evantno(t (vog =ren6a preko 155 go6ina. U

255&. pri;o6i (u 6o(tig0i 21 mi0ijar6u 6o0ara.

Prvi pre6(e6nik ove kompanije8 A(a

*an60er8 uveo je mnoge o6 taktika marketinga koje 6ana( pre6(tav0jaju utvr?ene principe. U

ci0ju pri6o=ijanja novi; potro9a:a8 o69tampao je kupone na kojima (e nu6i0a 6egu(tacija *oca

*o0e. Da =i =ren6 u:inio prepoznat0jivim8 6e0io je apotekarima koji (u pro6ava0i ovaj

napitak zi6ne :a(ovnike8 ka0en6are i vage (a 0ogotipom *oca *o0e. %o6ine 1,45.

anga>ovao je prvu poznatu 0i:no(t za kompaniju8 umetnicu8 i06u *0ark. $a vr;uncu

ma(ovnog og0a9avanja putem te0evizije8 *oca/*o0a je =i0a maj(tor za "V (potove u trajanju

o6 &5 (ekun6i. )egen6arne propagan6ne poruke e0im 6a (vetu kupim koka/ko0u i 0o=ni

Joe %reen rangirane (u kao 6ve naj=o0je rek0ame o6 (trane :a(opi(a A6verti(ing Age.

*oca/*o0a je o(voji0a tako?e i prekomor(ke zem0je. "okom Drugog (vet(kog rata8

voj(ka je (0a0a ovaj napitak vojnicima u !vropi i Aziji i (voj imi6> *oca/*o0a je utvr6i0a kao

op9teameri:ki napitak. "okom vremena8 u kompaniji (u (;vati0i potre=u za 0oka0nim

o(e7ajem u (vakoj zem0ji g6e (e *oca/*o0a pro6ava0a. Prema tome8 iako 9irom (veta kao

(voje o=e0e>je kori(te crveni i =e0i ta0a( (0ova8 kompanija kori(ti raz0i:ite propagan6ne

agencije u raznim zem0jama 6a =i =ren6 no(io i 0oka0no o=e0e>je. $a primer8 u 0oka0nimverzijama rek0ame 0o=ni Joe %reen kori97eni (u poznati (porti(ti iz ti; krajeva8 poput

A0ek(an6ar Mitrovi7 1-


16/20


'u6=a0(ki; zvez6a. #(to tako8 u (potovima u Fpaniji8 *oca/*o0a je pome9ana (a vinom8 9to

ukazuje kako ovaj proizvo6 kori(te u toj zem0ji.

*oca/*o0a pro6aje tako?e i 9irok (pektar =eza0ko;o0ni; pi7a raz0i:iti; uku(a u raznim

zem0jama. Po(etioci muzeja ove kampanije u At0anti mogu 6a pro=aju ove napitke/o6 ;0a6ne0u=enice BinaC8 6o veoma gorkog =i0jnog =eza0ko;o0nog napitka B#ta0ijaC8 (ve 6o

okrep0juju7eg =eza0ko;o0nog pi7a o6 ?um=ira BJu>na A'rikaC. %o6ine 255-. kompanija je

0an(ira0a gazirani napitak (a uku(om piva u Japanu.

*oca/*o0a (a6 6ve ve7ine zara6e o(tvaruje izvan Sje6injeni; Dr>ava. )ak9e je

na=rojati zem0je u kojima je nema Mijamar8 u=a i Sirija. U (vim 6rugim uk0ju:uju7i i

ne(ta=i0na tr>i9ta kao 9to (u Paki(tan8 am=o6>a8 )i=erija8 im=a=ve i o0um=ija *oca/

*o0a je omi0jeni potro9a:ki artika0. U (tvari8 =ren6 je to0iko jak i u(ta0jen 6a (e :ak i

antiameri:ka ra(po0o>enja o6 11. (eptem=ra i ka(nije ni(u o6razi0a na pro6aju. Vre6no(t

=ren6a *oca/*o0a pora(0a je (a Q,84+ mi0ijar6i 6o0ara u avgu(tu 2551. na 58-+ mi0ijar6i

6o0ara u avgu(tu 255&. BPore?enja ra6i8 vre6no(t konkurent(kog =ren6a Pep(i/*o0a izno(i

(amo 118, mi0ijar6i 6o0araC. *oca/*o0a o(taje najve7i (vet(ki =ren6 zauzev9i ponovo u 255&.

prvo me(to na 0i(ti =ren6ova koju je (a:inio u(ine((Neek(.

Uprko( (vojoj mo7noj poziciji8 *oca/*o0a mora 6a na(tavi 6a razvija (voj marketing.

$a primer8 e'ika(no(t (potova na te0eviziji opa6a z=og 'ragmentacije me6ija i kori97enja

(re6(tava poput "#VO/a kojim (e e0imini9e propagan6a. Spotovi koji (u 6o(peva0i 6o 5L

Amerikanaca po:etkom Q5/i; go6ina8 u 255-. 6o(peva0i (u (amo 1+L (tanovnika. "ako

novac koji je ranije tro9i0a na te0eviziju *oca/*o0a (a6a tro9i na nove aktivno(ti. U ve0ikoj

=ritaniji8 na e= (ajtu *oca/*o0e@ mTcokemu(ic.at po(etioci mogu 0ega0no 6a 6on0oa6iraju

preko 2+5.555 pe(ama.

*;ri( )oe8 izvr9ni 6irektor marketinga u kompaniji *oca/*o0e8 o=ja(nio je kako ona

o(taje na vr;u@ $e tre=a nika6 iz6ati o(novne vre6no(ti =ren6a8 a0i mo>ete 6a ra6ite na tome

6a te vre6no(ti u:inite aktue0nim i re0evantnim. Ako ne umete 6a (e o=ratite 6ana9njim

0ju6ima8 pretvori7ete (e u (taru ikonu. )oe je opi(ao iterativne korake u pokretanju nove

propagan6ne kompanije@ Po(toji (trategija komunikacije koju >e0ite 6a primenite. "e(tirajte

njenu vre6no(t i o6jek ko6 potr9a:a. On6a to o(novno znanje o>ivite pomo7u propagan6e.

Potom (e vratite potro9a:ima i ponovo i; te(tirajte.

Rezu0tati najnoviji; promena u marketingu *oca/*o0e jo9 ni(u poznati8 a0i 255&. go6ine8pre6(e6nik kompanije Doug0a( Da't u o=ra7anju inve(titorima rekao je 6a je 6okazano 6a



17/20


*oca/*o0a *o. ima najja:i i naj(veo=u;vatniji (i(tem marketinga i 6i(tri=ucije u (vetu i (a

*oca/*o0om8 prvim =eza0ko;o0nim pi7em u (vemiru8 ni ne=o nije granica.

5.!. Primer "ike" kompanije

ompanija $ike (e pojavi0a 14Q2.

go6ine. Prvo=itno poznata po6 nazivom 0ue

Ri==on Sport(8 kompanija (e 'oku(ira0a na

(tvaranje o=u7e za tr:anje vi(okog kva0iteta8

koja je po(e=no 6izajnirana za (porti(te o6

(trane (porti(ta. O(niva: P;i0ip nig;t

verovao je 6a te;ni:ki 6o=ro o(mi90jena o=u7aza tr:anje mo>e =iti proizve6ena po

konkurentnim cenama uko0iko (e uveze iz

ino(tran(tva. Po(ve7enje kompanije 6a

6izajnira inovativnu o=u7u za one koji (e oz=i0jno =ave tr:anjem pomog0a 6a (tekne ku0tne

(0e6=enike me?u potro9a:ima u Americi. Do 14,5. go6ine8 $ike je po(tao vo6e7i proizvo?a:

(port(ke o=u7e u Sje6injenim Dr>avama.

O6 (amog po:etka8 u marketing kompanijama ove kompanije pojav0jiva0i (u (e vo6e7i

(porti(ti kao promoteri. Prvi o6 nji; trka: Steve Pre'ontaine8 pojavio (e 14&. go6ine.

$jegov opu9ten (tav o6govarao je 6u;u kompanije. Marketing kompanije u kojima (e

pojav0juju (porti(ti koji po=e?uju imaju (mi(0a. $ike je uo:io pirami6u uticaja 6a na iz=or

proizvo6a i =ren6a uti:u pre'erencije i pona9anje ma0og procenta vr;un(ki; (porti(ta.

Pojav0jivanje pro'e(iona0ni; (porti(ta u propagan6nim kompanijama za $ike pokaza0o (e

e'ika(no i e'ektivno.

$ike je 14,+. go6ine u (vojoj kompaniji anga>ovao ta6a =eka po:etnika Majk0a

D>or6ana kao (vog g0avnog promotera. #ako po:etnik u $A 0igi8 ovaj =ek je =io

per(oni'ikacija vr;un(ke igre. ompaniji $ike (e ovaj anga>man i(p0atio@ mo6e0 ko9arka9ki;

patika Air Jor6an =ukva0no je po:i97en (a po0ica8 $ike je (amo tokom prve go6ine

pri;o6ovao preko 155 mi0iona 6o0ara. D>or6an je 6oprineo izgra6nji p(i;o0o9kog imi6>a

=ren6a $ike. P;i0ip nig;t je rekao@ Sport je (rce ameri:ke ku0ture8 tako 6a oko nji; ve7 ima

puno emocija. !mocije je uvek te9ko o=ja(niti8 a0i ima ne:eg in(pirativnog ka6a g0e6amo

(porti(te koji pomeraju granice mogu7eg. $e mo>ete mnogo o=ja(niti za Q5 (ekun6i8 a0i ka6a

prika>ete Majk0a D>or6ana8 ne morate ni9ta re7i.



18/20


$ike je 14,,. go6ine emiotovao (voju prvu propagan6nu kompaniju U:ini to BJu(t

Do #tC. ampanja je traja0a me(ec 6ana8 ko9ta0a je 25 mi0iona 6o0ara i (a(toja0a (e o6 ukupno

12 "V (potova / u kojoj (u Amerikanci o;ra=rivani 6a (e aktivnije =ave (portom. ampanja

je po6(tica0a generacije (port(ki; entuzija(ta 6a te>e (vom ci0ju =i0a je to priro6na

mani'e(tacija (tava kompanije $ike o (amopotvr?ivanju kroz (port. U kompaniji (u (e

pojav0jiva0e i poznate 0i:no(ti i o=i:ni 0ju6i. Me?u ovim 6rugima pojavio (e Na0t Stack8

o(am6e(etogo6i9nji trka: na 6uge (taze8 koji je (vakog jutra tr:ao preko mo(ta %o06en %ate.

S0ogan Ju(t Do #t pojavio (e na ekranu i prikazan je Stack kako u ;0a6no jutro tr:i =ez majice.

%ovore7i u kameru koja ga je zumira0a 6ok je tr:ao8 Stack je rekao@ )ju6i me pitaju kako

po(ti>em 6a mi zu=i ne cvoko7u na ;0a6no7i. $akon pauze8 Stack je 6ao prozai:an o6govor@

O(tav0jam i; u (vom ormanu.

a6a je $ike po:eo 6a pro9iruje (voje po(0ovanje i na !vropu8 utvr6io je 6a njegove

propagan6ne poruke u ameri:kom (ti0u (matraju (uvi9e agre(ivnim. #mi6> =ren6a (matran je

(uvi9e pomo6nim. U kompaniji (u (;vati0i (a moraju 6a u:ine autenti:nim (voj =ren6 u

!vropi kao 9to (u to u:ini0i u Americi. "o je zna:i0o 6a tre=a (tvoriti kre6i=i0itet u o6no(u na

evrop(ke (portove8 a po(e=no na 'u6=a0. $ike je po(tao (ponzor om0a6in(ki; 'u6=a0(ki; 0iga8

0oka0ni; k0u=ova i reprezentacija. Va>no je =i0o 6a potro9a:i vi6e 6a (porti(ti kori(te 6ati

proizvo68 a po(e=no oni koji po=e?uju. Do ve0ikog o=rta 6o90o je 144-. go6ine8 ka6a je

reprezentacija razi0a Bje6ini naciona0ni tim za koji je $ike imao (ponzor(tvoC o(voji0a

Svet(ki kup. Ova po=e6a omogu7i0a je kompaniji 6a potpi9e ugovor i (a 6rugim timovima

koji po=e?uju8 a 255&. go6ine pri;o6i iz prekomor(ki; zema0ja prvi put (u prema9i0i pri;o6e

o(tvarene u SAD. $ike je te go6ine po prvi put o(tvario pro6aju vre6nu 15 mi0ijar6i 6o0ara.

Dana( je $ike 6ominantan igra: na tr>i9tu (port(ke o=u7e. $a primer8 4 o6 15 najvi9e

pro6avani; patika za ko9arku (u kompanije $ike. Svake go6ine uvo6i (totine vr(ta o=u7e za

&5 (portova u pro(eku je6an novi (ti0 o=u7e (vakog 6ana u go6ini. $ike (e mo>e (vu6a

vi6eti@ na (atovima8 na 9tapovima za go0' i na kapicama za p0ivanje.

A0ek(an6ar Mitrovi7 1+


19/20


A)JU3A

oncept marketinga jav0ja (e (re6inom +5/i; go6ina. Ume(to 'i0ozo'ije proizve6i i

pro6aj u(merene na proizvo68 pre90o (e na 6evizu o(eti i reaguj u(merenu na potro9a:e.

Ume(to 6a 0ovi marketing neguje. $e ra6i (e o tome 6a prona?ete prave kupce za (voj

proizvo6 ve7 prave proizvo6e za (voje kupce. U konceptu marketinga (matra (e 6a (u9tina

po(tizanja ci0jeva organizacije 0e>i u ve7oj e'ika(no(ti kompanije o6 njeni; konkurenata u

(tvaranju8 i(poruci i komuniciranju ve7e vre6no(ti za potro9a:e na o6a=ranim ci0jnim

tr>i9tima. Marketing je8 u (u9tini8 mo6erna teorija o uprav0janju pre6uze7em. Ona je =azirana

na po(tavci 6a proizvo6ni Bin6u(trij(kiC proce( uvek po:inje i zavr9ava (e potro9a:em8

o6no(no njegovim >e0jama8 potre=ama8 intere(ima i pro=0emima.

Marketing mora imati vo6e7u u0ogu u o60u:ivanju 9ta i ko0iko proizvo6iti po0aze7i

o6 rezu0tata i(tra>ivanja tr>i9ta o6no(no potre=a tr>i9ni; (egmenata. Po(toje =itne raz0ike

izme?u marketing i pro6ajne orijentacije pre6uze7a. Po:etna ta:ka pro6ajne orijentacije je

'a=rika8 u 'oku(u je pro6aja po(toje7i; proizvo6a8 (re6(tva pro6aje (u agre9ivna 0i:na pro6aja

i promocija8 a ci0j po(0ovanja je pro'it o6 o=ima pro6aje. $a(uprot tome8 marketing po:inje

i(tra>ivanjem za;teva tr>i9ta8 u 'oku(u (u potre=e i >e0je potro9a:a8 (re6(tvo za o(tvarenje

ci0ja je integra0ni marketing8 a ci0j po(0ovanja je pro'it kao rezu0tat (ati('akcije potro9a:a.

Marketing proce( po:inje pre nego 9to je proizvo6 proizve6en8 6ok (e pro6aja o6igrava po(0e

njegove proizvo6nje. roz pro6aju pre6uze7e u=e?uje potro9a:e 6a kupuju proizvo6e i

u(0uge koji (u im na ra(po0aganju. U marketingu8 pak8 prvo (e i6enti'ikuju potre=e

(peci'i:nog tr>i9ta / :e(to kroz i(tra>ivanja8 a on6a (e razvijaju proizvo6 i u(0uga koji 7e na

naj=o0ji na:in za6ovo0jiti ove potre=e. Marketing (e mora razumeti8 ne u (mi(0u pro6a0i (mo8

nego u (mi(0u za6ovo0javamo potre=e potro9a:a.



20/20


)#"!RA"URA

1. ;ttp@.(ema.r(repo(itorT6on0oa6marketing/vo0/--/no/-.p6'2. ;[email protected].=izp/contentup0oa6(Marketing/Skriptaa!konom(kiaku0tet.p6'&. ;ttp@(tk.e6u.r((T(tem'i0e(0iteratura/za/prijemni/i(pit/marketing.p6'-. Marketing i razvoj novi; proizvo6a iroTuki $akura BJ#*A !k(pertC $aciona0na

agencija za regiona0ni razvoj8 "rg O(0o=o6jenja ==8 aje:ar8 Sr=ija reprint iz6anje+. Dr rati(0av . Prokopovi78 O(novi Marketinga8 PP Proincom8 eogra68 255Q.

go6ine.

Q. ;[email protected](z.;rme6ia'i0e(!)JA/AV#S#*/OS$/MAR!"#$%A/5/5&/25125.p6'

. Pav0ek8 .@ Marketing u akciji u(pje9ni mo6e0i u prak(i8 1. iz6anje8 A)A8 agre=8

2552. go6ine.,. Pro'. 6r Ve(na a=i7 o6ovi78 O(novi marketinga8 !konom(ki 'aku0tet u Sarajevu8

2512. go6ine.4. ;ttp@.(0i6e(;are.net=(ckragujevacv0a6imir/(eni15. ;[email protected].=amarketing/211. ;ttp(@(veomarketingu.'i0e(.or6pre((.com251&51marketing/mi.jpg

12. ;[email protected]/co0acompanT.com;i(torT1&. ;[email protected](on'ire.com;i(torT/o'/nike1-. ;ttp@(ucce(((torT.comcompanie(nike/inc

http://www.sema.rs/repository/download/marketing-vol-44-no-4.pdfhttp://www.ratko.biz/wp-content/uploads/Marketing-SkriptaZaEkonomskiFakultet.pdfhttp://stk.edu.rs/system/files/literatura-za-prijemni-ispit-marketing.pdfhttp://www.vpsz.hr/media/files/ZELJKA-ZAVISIC-OSN-MARKETINGA-07-03-20120.pdfhttp://www.vpsz.hr/media/files/ZELJKA-ZAVISIC-OSN-MARKETINGA-07-03-20120.pdfhttp://www.slideshare.net/bsckragujevac/vladimir-senihttp://www.zeda.ba/marketing-2/https://sveomarketingu.files.wordpress.com/2013/01/marketing-mix.jpghttp://www.coca-colacompany.com/history/http://www.kicksonfire.com/history-of-nike/http://successstory.com/companies/nike-inchttp://www.sema.rs/repository/download/marketing-vol-44-no-4.pdfhttp://www.ratko.biz/wp-content/uploads/Marketing-SkriptaZaEkonomskiFakultet.pdfhttp://stk.edu.rs/system/files/literatura-za-prijemni-ispit-marketing.pdfhttp://www.vpsz.hr/media/files/ZELJKA-ZAVISIC-OSN-MARKETINGA-07-03-20120.pdfhttp://www.vpsz.hr/media/files/ZELJKA-ZAVISIC-OSN-MARKETINGA-07-03-20120.pdfhttp://www.slideshare.net/bsckragujevac/vladimir-senihttp://www.zeda.ba/marketing-2/https://sveomarketingu.files.wordpress.com/2013/01/marketing-mix.jpghttp://www.coca-colacompany.com/history/http://www.kicksonfire.com/history-of-nike/http://successstory.com/companies/nike-inc

Documents

Strategijski Marketing Pristupni