ULGUD AN NALPUFl

NAN A D A a f N BABLUY

Stories f ram Far Places

Summer Institute of Linguistics, Inc. Translators Publishers

1985

Translated by F x a n c i s Poligon ,

and Len Newel1

Funds for the production of t h i s publication were provided by the United Nations International Childrens Emergency Fund (UNICEF).

Published in cooperation with

, Bureau of Elementary Education and

f n s t f t u t e of ~ational Language of the

Mi nlstry of ducati ion, Culture and Smrts Manila, Philippines

Additional copies of this publication are available from:

Book Depository P . O . Box 2270 Manila 2801

A Storybook in Eastern Ifuga0

39.21-885-3.4C 54.150P-856048B ISBN 971-18-0009-8

\ Printed i n the philippines IBASOZ. LI

PAUNANG SALITA Ang isang katangiang masasabi tungko l sa

Pilipinas ay- an9 pagkakaroon n i t o ng iba't ibang pangkat etniko na nag-aanqkin nq kani-kani'lang wikang katutubo. Gayon man, ito'y hindf naging balakid sa pag-unlad ng bansa, bagkus nagpatibay pa nga sa pagbubuklod at pag kakaisa ng- mga mamamayan t u n g o sa pagkakaroon ng isang diwang p a n l a h a t .

Ang a k l a t na i to ay i s a sa s e r y e ng ganitong u r i ng mga babasahing inihahanda para sa Higit na ikalilinang ng mga kaalaman, kakayahan, kasanayan, pagpapahalaga a t

'pagmamahal sa sariling w i k a ng mga mag-aaral. Sinikap na malakipan arig ak la t mg a

paksanp inaatslsng nagdudulot ng mala;? a t makabuluhang kapakinabangan sa mga gagamit nito. Ss paghahanda ng mga ito. isinaalang-alang ang mga pangkalahatang layunin ng bansa. Isinaalang-alang d i n ang mga pangkasalukuyang pangangailangan *g W a mag-aaral sa pagpapalawak a t pagpapayaman ng kani lang , talasalitaan, paglinang ng kakayahang gumamit ng wikang garnitin a t wastong pagsulat ni to . May i n i l a k i p ding mga pagsasanay - na inaakalang makatutulong sa mabfsang pag-aaral ng w i k a . Matitiyak na ganap na nilang natutuhan at nauunawaan ang wika kung ito'y buong katalinuhan na nilang natatalakay sa klase a t naiuugnay o nagagamit sa tunay na buhay.

laqagalak ang Ministri ng Edukasyon, Kultura a t fsports sa pagkasulat ng a k l a t na ito tag lay ang matapat na hangarin a t mithiing la10 pang mapataas ang u r i ng edukasyon ng mga mag-aaral at nanq makasulat din sila sa pamamagitan bg pag-aaral ng sariling w i k a . A t inaasahan d i n sa gayon, ang madalianq pagkatuto ng bawat mag-aaraf ng w i k a n g pambansa.

\

. Wada anu han gayang, ya hay ugalina ya

un gy mangana'anap h i onona ya inumonah

abigabigat. Ya hin'alina ya waday ongol an

uqaw at an amin nan wangwang ya nunmatdu'. A t

henen gayang, ya imbigbigatnan umuy

umana'anap h i inumona, mu mi'id ah

inahmupana. Ya la'tot ya muntugung h i

inuwawna, ya alyonay do'ol d i udumnah

nun'atoy ya nahnotday matagu.

Ya numpattu' an nimnomnonomnom h i a tona ,

an umuy mun'anap h i uminumana, mu mi'id ah

ninomnomnah mabalin h i atona. A t impadehna

mah an umuy manganap, mu mid o lognan bumataan

t i un miyohvahay hodohdana. A t nuniohop h i n a n

hapang d e n ayah'op an' ayiw t a way atonan

h u m d o h d a t i magadyuh an matoy.

Ya unat munwingngiwingngin mannig h i

inumona ya umPpenoh*a t i wada han pannuman an

nipabun eden wadanah nan inalahan, ya mid

amkamungit h* nunhitu. A t mid ita'otna, at

nun'ohop ta ihamadna ta olom ya un hay.

pune inuman nan tatagu. Ya unat goh nun 'ohop

hinan luta ya inhamadnan mannig ya waday

i t a n g h i danum h i doleppoy den pannuman.

A t ' impadahnan uy uyon d i hobatnan

urninurn. Mu naligat ti a d i patagagwuy hinan

danum an wah hunolna . A t impadahnan amin d i v

abalinana, mu mi'id ologna damdama.

A t munnornnom goh h i maphod' h i -atona. Ya

unat qoh na'amtang ya waday ninomnomna ya

alyonay unna ittuwan h i n a n ititang an batu ya

nan bungan d i ay iw. A t hiyah ne inatna, at w

nunhobatna nan bahatbat tu ' ya nun' ittunah nan - pannuman. Y a den wan mapnu, y a urninurn mahkay,

3

mu gah'in unna inat h i n a ya un mabalin mahkay

an urninurn. A t nalaan d i uwawna ya rnatagu.

1. ~ a y tam; nin d i gayang h i abigabigat?

2. Anaad n i n ta umuy umana'anap nan gayapg hi

danum?

3 . Mu heden gun ayan nan gay,ang an rnun'anap

h i danum ta mid ah'upana, ya hay qunna n in

inat?

4. Hay i n a t nan gayang an nanginum h i d i n

danum h i n a n pannuman an adagwi?

5 . Y a t a l 'on un nan madadawoh an i h t i m a ya

hay purnbalinana "in?

1. Manganap h i 'onona.

2. Ugaw a t mi ' i d danum,

3. Gun munnomnom.

4 . Nun'ittuwanah batu ya bunga.

5 . Pumhodan.

W a han ohay algaw anu, ya irnmuy h i

Kunihun Bas8ul'ul ya umamlolamlong ya

mumbagtun alyonay un oha h i y s n nalmu an

ma'abbilah ya un nan udumna, an m i q i d ah ohah

animal h i nangabak ay hfya. Y a alyonay,

Narnamah un omenghah ten odol'u, at mi'id ahan

ah ohan da'yuh mangabak ay hallin. At wada

mah d i ohan dagyuh mamhod an mi'yapput ay

ha" in?

Mu hay nambal enen inalina, ya hi

Ba'lullul. An alyonay, Ten mid ah ohah tun

ni@yibbal h i mamhod, at un ha' 'in d i

mi'yapput ay het'a. Ya alyon anu Kunihuy,

He' 'a ya immnannung an un'a mahanul. He' 'a , ya

nalogoy'a an umadap, a t a d i ahan mabalin hi

u n a a mi'yapput ay ha1'in. Ya alyon Ba"uI1ul

di, Heten alyot ya bolon hanul. A t e t e l ' a tan

mun'apput.

A t nundadaandan mangetewlan den natuleh

hinan pangetewwanda, ya unat goh enteggadan

tumagtag, at h i ~ u n i h u ya t imagtag, ya heden

tumagtaganda ya munbintil nan lutah aton nan

kunihun tumagtag a t mun'ahabuagan h i

Ba' lul lul, Ya .nunwingih Kunihu ya mun'alin

alyonay, nay pagarnulam ya anggay ya nan

ipatalih5u 'un tun luta, mu agad itutulidmu

ti tuwalid mi 'yabbakWan ha1 in. Ya tembal

Bamlul'ul an alyonay, Heten pi'yapputa' ay

he1 'a, ya itutuluytaat an umuy. Mu bo'on ad

ugwan d i pang ipa * annungan hinan pumbagtuam t a

awnid atamanta nan pang ipogpoganta.

Ya heden kunihu ya binataananah

Ba'*ulmul an immadagwi ya alyonay, Hay wadan

n i n Bag'ul*ul? Y a na'amtang ya alyon han

k u n i h u y , Hay maphod h i ato-' ya-molo'a' h i

na'amtang ti kahup ya un umalih B a l * u l * u l , ya -

hay ' i n i l a ' ya adi paeqabak ay h a w i n darndama.

A t nolo* henen kunihu , ya nata130'an. Mu

' heden bal lul'ul ya agguyna i n t a ' ta1dog, an un

gun umu'umuy, Y a palpaliwana ya inah ' upanah

den nolo1an nan kunihu an magadyuh hinan

9

pogpog d i pangita'doganda. Ya unat goh . tinnigna nan kunihun nonollo' an ongo l d i

angguludna, ya a lyon Bat'ul'ud d i , Okod hiya

ti alyonay un mangabak.

Ya unat goh na'amtang ya inatamanah den

n i t u l a g an pangitaldonganda. Y a timma'dog h i

B a U u l ' u l ya mun'alf an alyonay, Namnomom d i

umabakam, Kunihu, t i ten magadyuh an

ma'abakta.

Ya nabannangon h i Kunihu ti dengngolna

d i n alin Ba"ul'u1. A t hiya ya nalannaQ'uy ya

entc "anan tumagtag , mu hay atonan tumagtag

ya punnaudona ahan, mu mid mabalinan umabak

ti h i Ba' tultul, ya wagwah d i h nan natulag an

pang ita udaganda. '

Hay ibalinan di mlabagtu ya

barain hi angunuhna,

1. Heden ohay algaw h i innnayan Kunihun

B a " u l v u l , ya hay ngadan nin d i i n a l i n

kunihuh aatna?

2. Bay namhod nin an ni'yapput ay Kunihu?

3 , Ya unat nun'apputda, ya anaad t a na'abak

h i Kunihu?

4 . A t hay . nangabak mah?

5 . ~ t ' h a y aat mah nin nan umat ay Runihun

mumbag tu?

5 . Bumain h i angunuhna,

UfiGUD AM HAY M T DICK W B L - m

-PA NAB P-

Hidin penghana anu ya wada han unga an

h i Dick Whittington d i ngadana, an n u n h i t u h

nan it'ittang an babluy h i d i ad England. Ya

agogohgoh ti nguhu an nun'umu'utun an

munligat ti mid onona. Ya nan tatagun

n u n h i t u n den babluy ya nun'awotwotda, an

munligatdan munhabal hi piltaguanda, mu

t a w 'on ya adi umda damdama, A t inyal 'allanan

mi'id ologdan mamadang eden nguhu. A t h i Dick

ya agogohgoh an huminahinaang. Ya nun'apat'i

gina'una, ya rn i ' id ah mahalin hi punhapulanah

mun'olog h i tanudnah pi'taguana.

Ya tae'on un naligat d i punligatana, mu

gun rni'yam'amlong damdarnah abigabigat ya

nalateng goh an unya . A t hiyah ne dimmalat h i

nabadangana . Hay wah nomnomnah ahigbiqat ya

alyonay, Olom ya umangunuh at waday ah' upa'

h i maphod h i haad'u at olom ya ha* 'in

mumpaptog hinan tatagu, Ya nan umu'uddum ya

waday mangiliondah malpuh nan ongol an Babluy

ad London; an gun mangulgud h i aat d i

amaphodan nen babluy an nalpuwanda. A t h i

Dick, ya manoh1a ahan h i nangngolana ti

alyonday, An amin nan tataguh d i ya

adadangyanda ya ma'ahhalimunda, ya gunda

mun'arn'amlong an bumahbah, ya ma'abbehtada,

Ya nan udumnan umalin mangili ya inulgudday,

Nan kulhad London ya nun'abalitu'an,

Ya alyon D i c k d i , Gulat h i unna' umuy

enen ongol an babluy, ya hay ato' ya un'u

le'don an amin ad London ya inurnmala' hinan

b a l i t u ' at hiyay i l a l u * h i mun'olog hinan

mahapu 1 ' u .

Ya alyon daden tatagun nun'ulgud d i ,

Immannung an amin hanan inulgudmi,

<

Mu nan udumnan ungunga ya g u ~ d a immuy h i d i d

London at iniladay aatna. A t kikkikiyanda

hiya ti iniladan agguy imrnann,ung hanan

na'ulgud, Ya hay i n a l i d a ya alyonday, Rodom, .I

Dick, t a awnid dumu'duWoy nan hu'im, ti

d a m m i ya dugdu'*oy . .. mi ya un he*'a. A t ad i

mabalin ay he0ah umuy munle'le'od ad London.

Ya aiyon D i c k h i nomnornnay, Makulug 'kan

alyonay, Anuud nin ya un'u olog an umuy

munle ' lelod ad London? C

Y a wada han ohay algaw ya t i n n i g Dick

han ongol an kaleaa an guyudon nan walun

ovlongol an kabayu an mapmaphod di tigawna ya

na'allaltian h i doqol an kengkeng. Ya

ma'laphod h i donglon nan gangoh nan kengkeng

ta way adida humigaah. Ya heden kalesa ya

inta'dognah nan nigadyuh ay D i c k . Ya

muntamlamlong ti mid ah tintinnignah urnat

hinan kabayun na'alqaltian. A t immuy neheggon

ay dida ta hamadonan dcngdonglon nan

ul-'ulgudonda ya ma ' am' amlong ti dengngolnan

ad London di umayanda.

Ya immuy niyappad hinan tawan d i kalesa

t a ibagbaganay a a t d i ad London. Ya unat goh

lempahnan hinamad nan inalida, ya i n f u l i d n a n

immuy eden ad bagin den kalesa t a ibaganah un

m b a l i n .ta miqyuy ay d i d a .

. Mu heden ad kalesa ya adina abuluton. Mu

unat gob dengngolnay aat D i c k hi inulgud nan

tatagu an mid ihinana ya munligat h i

pangngalanah onona ti h iya ya nguhu, a t

nuiTWinnomnom ya alyonay, Olom ya h i d i ad - London ya marnanghan d i l i g a t n a . A t alyonay,

Mabalin an mi'yali'a,

Naligat h i D i c k h i i t n u d ti adagwi ya

nappuhi goh nan ktilha. A t do'ol d i algaw h i

nundalanahda, ya gunga immiyan hinan '

ahdomanda. Ya heden kalesa ya ongol ya

madardgt d i nilugan ti dogod d i kahon ah ayiw

ya nan numbinoqob'on an nun' a ' uyun, , at

madamot h i dumalanana. A t hene han tagun

mang i m u h h u ya gun pumi taw ta' haltmunana nan

kaqesa. Y a gun goh mi1pitaw h i ~ i c k ta

bumadang hinan way mahapul hinan rialigat an

dalan ,

\

Ya unat goh palpadiwanda ya inuhdunganda ,

nan babluy ad London. Ya unat goh magadyuhdah

d i , ya mun*amnamlong h i Dick k,i alyonah

nomnomnay, Olom mahkay ya neheggon' ya madadyu

nan kulhd a t nalakah owon an adf umat h i d i n

enengwami .

Ya unat goh Pnunatsmda, -ya endenol D i c k

heden tagun nangiyuy ay hiyah ffi, ya alyonay, 'i -

Okod ayu ten umuyal. A t inlam'uynan umuy

m u n l e t l e R d ti pohdonan ihamad nan kulhan nan

ongol an babluy ad London an d i n dengngolnan

inalidah. un imrnannung an urnipanoh ' a ti' -

Ya manu ay nityuy hi Dick ad London ya

t a tigona nen nabalitu'an an k u l h a n den

babluy ya nan tatagun un hay behtay

ang ' anghadonda, Nu agogohqoh ti nibahhaw nan

dengngolnan inulgudda, ti.hay p n n i g n a h nan

kulha ya nun'agalut ya nan tqtagu ya

inyal'allanan.na'agwotwotda ya un hiya, A t

.adina kulugon h i un hiyah de babluy ad

London. A t intutuluynan gun muntitid ya'gun

mundadyuh nan numbino'ob'on an kulha ti

penhodnan manganap,hinan na'ulgud an

dengngolnan urnipanohq ah aat ad 'London.

19

Ya unat goh dimmaladalan ya ia* tot ya

nablay ti agguyna inta ' ta' dog, ya munhinaang

goh, ya urnoyo'oyag an mah'aw ti nahdom. Y a

mid umayanah umiyanana at un mah nolo' hinan

p i n g i t d i kulhah nan puun d i ayiw, A t .un

timmu'al h i Dick enen nahdom'ti nan

hinaangna, ti agguy nangan . h i nowod, ya

mun'aphung d i matanah lugwa ti nan aat d i

publigatana,

Ya unat goh nabiggat h i h e l h e l o n g ya

i y a l f a l l a n a n mah'aw ya iyal'allana goh d i n

hinaangna. Ya dololday ta taguh maluh ya

impadah Dick an nunwadaw h i way namihit. Mu

nan tatagu ya undaat goh gun Jauhan hiye ya

mid mamba1 h i alyona ya adida goh wingiyon

henen agogohgoh an ung'ungngan mangedon h i

lubungda.

Ya h i Dick ya inyal'algawnan umuy

manganap h i bornom laanah pihhud way ila'unah

onona, mu mi'id ah ohah mumpabo'lan hiya. Ya

ammuna 'atog - h i ayna umana'anapan h i

bomo'laana ya gun ma'ung'ung an urnuphat. Ya

wa ay atog t a nan mahdoman malgom hinan

p i n g i t d i kulha ya nolov h i d i . Y a wa ay ta

bumangon hinan hefhe longan gun mangluy at mid

binahnan dumalan.

- . ~b h i Dick ya intulidnan anuhan an

ullulodyon an mundaldallanan hinan kulha'n

wadan naA o' 'ongol an mun'aphod an baluy. Ya

hinialina ya tinnigna han mataban babhin

pimmitaw an hay tarnuna ya tagalan munhaang.

Ya t i n n i g D i c k henen tagala, ya

wumigwiwigwig d i hu'ina an magadyuh an

m a t u ' ' in. A t alyon D i c k di, Mabalin an -. * .

badanqa* helBa?

Ya tembal den tagala ya pinahiwnah Dick

an, alyonay, Ammunakkay dan an un'a udot

napayad ya naBung'ungBa, at mid abalinam.

Ya heden punhapitanda-ya limmahun heden

ad ba luy , an hi Mr. Fitzwarren. Ya tinnignan

mi 'haphapit heden . tagalanah nan na ' ung ' ung an

unga ya agogbhgoh d i pannigna. Y a

iyal'aflu'nan bagan hi D i c k an alyonay, Ngadan

d i mahapulmun unga?

Y a tembal Dick an alyonay, H a w i n ya

nidugah d i ligat'u, an dinuway algaw un

immana' anap h i puntamua' t a way angana ' , ya

mi'id ah inah'upa', ya ten la'tot ya adial

umdan mangitulid eten hinaang'u.

22

Mu h i Fitzwarren ya rna'ahhimo an tagu,

a t inggohgohanah D i c k . A t enehgopnah de han

unga t a pinanganah maphod. Ya inalinan Dick

ta middurn an mi'tamuh nan tagalan munhaang. *

Mu unat gah dengngol nan tagalah ne, ya

a d i n a pohdon t i iyod'odnay panukatandan h i y a .

A t impaligatnah D i c k eden pi'tamuanah d i . Ti b

hay gun aton den babain ibbanan tagala ya

gunna ibungobungot hiya ya gunna goh bainon.

Mu h i D i c k ya unna ene 'edpol ti heden babai

aplapunah an amin h i tamuna. Y a hay oha goh I

h i iyabohol den apuna ya?. nan panadyoran Mr-,

Fitzwarren ay Dick.

Ya wada anu han imbaluy ~ i t z w a r r e n &

balahang an hi'Alice, Ya wa han ohay algaw ya

immuy hinan kuhhina ya tinnighah D i c k an

punhaplat de han babain apuna. ~k immuyna

imbaag ay amanah de han na'at ti inilanan

mi * id ah imbahhaw ~ i c k hinan tamuna ya

inilana goh an un gangayna an un palewahan ne

han apuna. Ya unat. goh ininnilan amanah nen < .

nalat, ya winalninganah den munhaang t a adina

ipidpidwah nen inatnan Dick. rnahkay. A t

natugun mahkay henen apuna ti tuma'ot, a t

maphod mahkay di p i ' tamuan Dick.

Mu wada damdamay ohah ina t nen apuna ti

impilahhinah Dick hinan baun baluy an

nido'lan d i don*o. Ya hgden ihinanah d i ya un - tumutu'al, h i a'uga'ugab ti ipatu'al nan

doq'o, A t hay wah nomnornna ya alyonay, Adyu'a

, h i un way indatdah pihhu t a nguminaa' h i puha

ta way mampap hinan doWo.

Ya l a ' tot ya waday itang h i hinayupnah

p i h h u , at immuyna inla'uh puhana, ya

inyanamutnan deh nan ihinana ya hinalimunanah

d e n puhana, Ya henen puha ya maphod an

madanopap h i do"o, at unna palpaliwan ya

napuh d i n do' '0, an nurnpatoy nan puhan D i c k

Whi t t i n g t o n . A t malenbgop mahkay h i

a'uga'ugab.

A t h i D i c k ya ibilangnah d e han puhana

h i paddungnay ibana, ti anggay hiya hi

pi'ligwana. Ya nginatnanah nen puha t a h i

G a l i t , Ya wa ay t a nan mahdom h i alpahan d i

tamun Dick ya inhihi'alnay aat Galit ti

homehennood an mun'a'amang h i umatamanah

dolada. Ya w a ay ta umatam hi Dick ya

ma1 'amlong an manamun hiya an gun mungngeew

h i Galit ti munlungdayah un ahup an umanamut,

Ya hay a a t d i alomandah nan mahdom ya

munheggonda an umat hinan nahamad an

nun1 igwa.

Ya wada han ohan slgaw ya inayagan. Mr.

Fitswarren an amin nan tagalana ya inalinan

diday, Waday pohdo' a,n ibagal ay dagpu ti nan

pupul'un mungngadan h i unicorn; ya ipadehnah

ma 'et -an umuy hinan udumnan babluy an

munlalu, Ya nakalgaan hi numbinoloblon hi

mila1u. Hay pohdo' ya an amin ayu ya mumpadon

ayuh nan malgom b i mabalin an mila'uh

ginavuyu ta nangamung d i ' d ~ ~ d o ' ~ o l d i

ganansanah nan laiun d i ipadonah un

mumbungngad henen pupul. '

*

A t an amin nan tagalana ya ongol d i

immarnlongandan alybnday immannung kan hela an

ma'ahhimo* henen apuda ti agguyna nalfwan

d i d a . A t an aminda ya nun'ipadonday hinohhah

nan gina'udan iqiddumdah nan. kalqa. ~n anggay

h i D i c k h i mi ' i d d i pi'padona ti mi1 id

am'amungit hi qina-'unaat mid pilyallalina, At

munlungdaya, mu adinn ipav innila, ti gu la t

unda innilaon an mid d l abalinana a t bumain.

Mu nan imbaluy Mr. Fitzwarren y a I inimrnatunaqa an nunlungdayah Dick damdama, Ya

inalinay, Bay pi'padonau mah D i c k

Whi ttington?

Ya h i dick ya inul'ullayna atog an

nambal an. alyonay, Mi ' i d d i p i * padon' u.

Ya dengngol Fitzwarren henen inalina ya

alyonay, Maphod _hi un waday pitpadonmu. .

. Ya tembal D i c k ya alyonay, Mu mid

anggay han puhan wan ha ' ' in.

Ya inalin Fitzwarren d i , Kan undan adi

mabalin an henen puha ya nitpadonmu? Ta olom

at ya hiyay way pumbalinanah awnih mavat I h i

p,umbangngadan tun pupul?

Ya ma 'a l lungdayah D i c k , at ul'ulodyonan

umuy hinan nihinana.

Ya unat goh dimmatong h i d i , ya mun'am'amlong

gOh h i Galit an manamun hiya. Ya i n n a l Dick

heden puha ya inodnanan imbangngad. + Ya u n a t

goh indat ~ i c k h i Galit ay M r . Fitzwarren, ya

e n l o t Galit an rnungngeew ti manighiga h i

D i c k . A t mun'aphung d i matan D i c k h i lugwa,

ya pini'piqnay u l u n Galit ya alyonay, Agguy'u

he"a hiniganan, ti manu ay ya ta olom at ya

ah'upam hay way nahamad d i panlimunan h e U a

ya un nan inatlu.

Ya an amin- nan tagala ya abatlandah D i c k -

an hay puhay ipadona.

Mu h i Alice ya alyonay, Taqlongkay,

Dick, ya ad i 'a bumain t i hiyah ne rnabalinam. . Ya adi'a numonomnom ay G a J i t ti halimunan nan

.,

mun'endog hinan pupul , ya olom at ya hay

pumbangngadan nen pupul ya he1 ' ay way

gahatna. Ya tat'on damdama ta idata ' h e B 'ah

pihhum a t nginaam goh d i ohah puha.

Ya unat goh impadeh nan pupul ya

inyal'allan Dick an sunlungdaya ya umingon

goh, ya anggay da Alice an hin'aman Mr.

Fi,tzwarren hi way abalinanan mangal'alu" ay

hiya. Ya henen tagalan munhaang ya abohlana,

an iyaliallanay atonan D i c k . Ya la'tot ya

himmigah D i c k - an adi pa' 'edpol.

, ,

Ya unat goh nabayag hi papannodanda ya

mi'id ah mumbangngad h i d i n pupul an h i

Unicorn. Ya waday <ulgud an nangalih un

numpa"1n d i ongol an puo* . A t 'h i Dick ya

kintmiyol an muhtutuyun nangipiyuy gy Galit "

hinan adagwin babluy.

L

Ya wa han ohay algaw- ya inyal'allan nan

tagalay atonan mamohol ay - D i c k an paligatona,

at ninomnom D i c k an lumayaw, Mu helehlong an

agguyda numpangabangon at mid mannig. A t

nuntqltalemaan h i Dick hinan gina'una, ya

impiiugna ya limmayaw ta mi i d ah taguh .

bumangon an mannig ay hiys.

Ya unat goh binataananah den n i h i n a n a -ya . . intaqdogna ya inurnbun hinan ongol an batu.

(Mu ad ugwan ya nginatnandah nen inumbunana

nun'eblay h i Dick eden batu h i na'amtang ta

nomnomonay d a l a n h i ,pange1wana.

dengngolnah kengkeng di himba'an. A t nidugah

d i immogyatana, ti henen dengngolna ya ay

ihunay un himmapit. A t ihamhamadnan donglon

d i alyona ya hay i n a l i n nen hapit ya alyonay,

!4umhangngadwa Dick Whittington, t i mumpitluy

apiliam an mumpapto' ad London. Y a impidwanan

mangalih, klumbangngadla Dick Whittington ti

mumpitluy apiliam an mumpapto' ad London,

Ya alyon D i c k h i nomnomnay, Ha' ' i n anuy

mabagtuh mumpapto' ad London an a lyon han

dengngol'u. Ya g u l a t ta ha ' 'in d i mumpapto'

- ad London, at ta0on ya inanuha' nan ato'aton

den babain munhaang an ta t * o n un n a l i g a t d i

a t o n a n rnummandal ay ha"in. H a " i n ya nonong

ya un'u iyu'uloy t a nangamung d i angunuhnah

unna' mumpapto'. A t mumbangngada' at hinan

nihina' t i ten h e l h e l o n g an aqguy na'agwa'ah.

Y a gulat t a punnaudo' a n umuy a t umatama' ya

agguy bimmangon nan tagalan munhaang at adia '

inni laon.

Y a hiyah ne ay ihunay pidwan di ayan -

Dick Whittington h i d i ad London. A t

inlat'uyna ya punnaudonan mumbangngad. Ya

unat goh irnrnatam h i dolada ya maptut di

hodohdana ya gun munpagpag di puhuna. Mu

heneat ta agg* bimmangon nan tagalan

munhaang at agguyna i n i l ah un limmayaw h i

D i c k .

Ya palpa~iwan Dick ya gun maluh di

dumminqgu ya alyonah nornnomnay , Anaad udot ta

namag ya mumpaptoga' ad London? Y a mun'od'od

hinan tamuna ya alyonay, I n i ya way ibahhsw'u

ya i y a l ' a l l a n nan tagalan mangpaligligat ay

ha' * in.

Ya wada han ohay algaw ya humbangngad

- din mun'endog- hinan ,pupul ya mundenoldan amin

d i n tagalan Fitzwarren ya ma"ammamlongda. Ya

h i Fitzwarren ya inayaganan amin nan tagalana

t a donglonday ulgudon nan mun ' endog hinan ,'

pupul; Hu h i D i c k ya namulingan d i odolna ti

- hay tamurta atog ya hiyay mun'ulah hi banga ya

an amin nan nappuhin mahapul h i kuhhina, at

mid lugalnan mun i h u ya nonong ya impadehnen

immuy hinan nangayaganda. Ya manu ay agguy

nun'ihu ya un nunhonan nan tagala hiya.

Ya unat goh na'amungdan amin, ya un atog

anu nipingpingngit hi D i c k an inumbun hinan

dugu. Ya tinnigna han lamehaan ya waday

nunqipatang an do'ol h i luyu an nunvapnuh

palata ya b a l i t u ' . Ya wada goh d i nunmipatang

hinan dotal an nan nanginan batu an miyammah

hengheng unu nan udumnan nanginan g i n a 'u. Y a

h i D i c k ya ihamhamadnan mannig hi un wadah

G a l i t an imbangngadda. Mu mi' i d , at

inyal'allanan munlungdaya. A t immuy an

nede'op hinan duguh d i n inumbunana ta adi

mattig, Mu tan 'on ya inhamadnan ingaon din

alyon den mun'endog hinan pupul an h i

Unicorn.

Ya henen mun'endog hinan pupul ya

inulgudnay na'na'at ya alyonay, Nan pupul

tu'un h i Unicorn ya n a t a k t a k hinan baybay t i

waday dinamurnih ongol an puo'. A t agguy ami

imrnuy hinan babluy an alyonmih ayanmi ti

nun'ilayaw dammih nan dalluyun at mid

inilamih wadanmin de han gagwan d i baybay. Ya , ,

heden puo' ya natapituy nangibiafahana, ya

unat goh inugawna t a pimmatal d i n bunut ya

unmi inilan neheggon amih nan p i n g i t n a . Y a

unat goh immatam amih pingitna ya ininnilamin

hakup d i Barbary nan wadanmi, an nunhituwan

nan tataqun ngadanday Moors an din aqguymi

t i n t i n n i g h i d i n hoppopna an anggay ad ugwan.

Ya dida ya maphad h i nangipah i 'urnandan -

d a m m i an mid al'ali ya nuntilamumin amin din

kinalgami. Ya mundenol ami ti d o l d o " o l d i

nunla'udah nan ingnginami ya un din udumnan

babluy an gunmi nunla'uan. Mu wada han \

35

nidugdugah an umipanoh'a ya un h e t e n

inulgud'u at ihamadyun mangngol ta ulgudot d i

aatna,

Heden na'at, Ya unat goh nalpah an

inlaqumin amin, ya waday impaad han alin

mumpapto' eden babluy an alyonay un ami umuy

an umiyan h i dolana, A t hiyay immayanmin

immiyan , mu nahamad d i inatdan nang ipahi ' urn

ay da'mi. Ya- h i d i h nan d o l a n nan ali ya

na'al'altian hinan numbina'ob'on an

nuntangina. Ya daden alin himbaluy ya

numpinangngeldan inumbun hinan nabagtun

umbunanda. Ya unat goh na'amtang ya

lndadaanday numbino*oblon an do'ol h i ma'an. *

Mu nidugah an rnanoh'a ami ti unat goh

indadaan din tagaladay ma'an an inyalidan

da'rni, ya nidugah d i d o w o n burnanne'wangdan

amin h i n a n dolan d i a-l i , ya punf igallawda d i n

A t binaganmi didan himbaluy an alyonroi,

Anaad ta anuhanyu nan umat hitun umipahiga?

Ya tembal nan a l i n alyonay, Agguymi

hiniganan an manganap h i atonmin mamatoy

hinan doquo, mu un mid mabalinanmin mamogpog,

Ya enedbal'un inaliR d i , Un ay waday mamogpog

hinan doHo, ya idat'uy gadwah nan mahapul'u.

Mu n a l i g a t ahan ti mi'id inahqupa' h i mangat

ta nangamung ad ugwan.

Ya unat goh dengngol~uh nen inalin nen

ali ya nidugah an impa'amlonga*,

A t inali' ay hiyay, G u l a t ay ta

immannung an idatrnuy gadwah nan mahapulmu, ya

waday idat'uh mamogpog h inan do"o. Ya

nuntulag amih nahamad ya un'u honogon d i ohah

nan tagu' ta umuyna alan d i n puhan Dick

Whittington an wah nan pupul .

Ya unat goh inyalinan enehg0.p hi Galit

ya hederi nangdon ay hiya ya adi pa'ippa'ud an

umaligwah ti pohdonan pudugon nan dou 'on

dengngolna an umanini innangun amin hinan

kuwaltun den baluy. Ya unat goh impogonan de

han nangdon ya immuy an numpudugna d i n do"o.

Ya unat goh na'amtang ya numpatoynan amin d i n

doW*on inahlupanah nan kuwaltun den baluy. Ya

immuyna nun1anap an amin hinan dugu t a

hodonay w a y bumuhu'.

Ya heden a l i ya ongol d i immamlongana,

A t dempap'uh den puha ya indatlun den'

ahawana, Mu tumalot. Mu unat goh intudum d i

atonan mami'pim hi ulun Galit ya inatna goh,

at heden puha ya mi'ligwan hiya.

Ya heden ihawan d i a l i ya nidugah d i

imamlongana , ya alyonay , Hiyah t e na' ahhahad

an animal an amin hitun luta ti nalakay

atonan mamatoy hinan dotwo, mu tam'on h i un

mabungot h i n a n d o W o mu rnatma*ullay h inan

tagu. A t taB'on h i un gadwah nan mahapulmi

* t e n puha, mu maqinnilan mapla'an h e t e n pols

animal ti rlan a a t n a . A t da'mi okod an

manalimun ay h i y a ,

- Ya h i Galit ya nataynan ta mi'hinad

Barbary, Ya ad ugwan an . t e n immanamuta' , at

ten inyalim ay Mr. Dick Whittington nan polat

nan puhana, an b a l i t u ' , ya gambang, ya nan

nanginan batun miyammah - gina ' u . Ya mi ' i d ah

umat hitun inyali' d i inyalin d i udumnan

pupul hitun ad London,

Ya unat goh lempah - nan mun'endog hi

pupul an himmapit, ya dindinongdan amin d i n

na'amung. Y a h i Mr. Fitzwarren ya alyonay,

Ma'ah tu, Mr. Dick ~hittington.

A t bimmuhu' hi D i c k an nalpuh 'nan duguh

d i n n i ' l iwudana . Ya immuy an mangngal h i d i n

baginan nidugah an umipa'adangyan.

Ya alyon Fitzwarren d i , A d ugwan, ya mid

ah ohah inilal h i bidugah d i inadangyana ya

un hel'a, Nidugah an do'doaUol d i

inadangyanmu ya un hai 'in. A t hay nahamad h i

ituguntun hewla, ya pohdo' an heten

inadangyanmu ya hiyay gun mangipadenol ay

he1 ' a at ihamadmuy atom an mangipapto' .

4 1

Mu h i D i c k ya nabetot,hi amanoh'aana

eden dengngolna. Ya unat goh nalpah' h a d i y a

h i M r . ~itzwarren ya endenolnan amin h a d i n . tagalana a t impiyapongna d i n bag idan indat

nan mun'endog hinan pupul. -

. Ya h i D i c k ~ h i t t i ' n ~ t o n ya ngimmina - mahkay h i ginavuna ta umuy mun' ihkol ya

palpaliwan ya gun naluh d i tawon ya immilog

hi Dick ya maphod an unga. Ya d i d a n Alice

Fitzwarren d i mumpohhodan an munqengha.+ Ya

unat goh immilogda ya mun'ihawada. Ya an amin

nan mun'a'ulay an tatagud London ya immuyda

ni'yamung eden kasalda.

Ya da Mr. Whittington an himbaluy ya

rna'laphod d i itaguanda. Mu h i ~ i c k ya adina , .

alvalliwan din nunligligatanan inanu'anuhanah

din a'ungtungngana. Ya enemdamnan amin d i

ligat at rna'ma'ullay ya matahhimo* h i n a n

nun'awotwot an tatagu. . A t hiyay numbalin h i -

apun nan g l i c e h i ad London, ya hiya qoh d i

numpitlun nurmiyul eden ongol an babluy. Y a

adiha al'alliwan nan badanq din kengkeng d i

himba'an ya din puhanan h i Galit, ti .d iday

dimmalat h i imrnadangyanana.

I . Ngadan han nguhun n u n h i t u h ' nan it' ittang

an babluy ad England an agogohgoh?

2. Hay aat n i n d i tatagun den ni'babluyana?

3 . Mu unat goh dengngol Dick di u l g u d hi aat

d i amaphod ad London, ya hay ninomnomna?

4. Hay fnat mah nin D i c k an immuy ad London?

5 . Mu unat goh immuy h i D i c k Whittington ad

London t a urnuyna hamadon 'din nalulgud an

dengngolna, ya hay hopap d i na 'a t ay hiya?

6. Ya heden nanganuhan D i c k an manganap h i

puntamuana, ya hay ngadan nen tagun tinnigna?

t 7 . Ya heden pivhapitan D i c k h i d i n tagala, ya

hay na'at nin?

8, Ya ufiat goh limmahun han ad baluy, ya hay

inatha ay D i c k Whi ttington?

9, Ray ngadan nin nen adangyan an nangayag .ay

'Dick?

10. Ya unat goh niddum h i D i c k an miltamuh

nan tagala, ya hay gunna aton nin ay hiya? +

11. ~a'tot goh ya nilahhin h i D i c k hinan

baluy an dopol d i do0o an umipatu9nl ay

hfya. Mu ngadan nin d i i n a t D i c k ?

12. Hay nungngadan Dick mah hinan puhana?

1 3 . Hay dimmalat nin hi pinurnhodan D i c k ?

14. Hede nanganuhan D i c k an amin hinan

ligatnah din hopapna, ye unat hay angunuhna

ya hay na * a t ay hiya?

-1:

1 . Hi D i c k ~hittington:

3. Pohdonan umuy tigon.

4. Nunlugan h i ongol an kalesa.

5. Nun]-igat ti nablay ya munhinaang.

6. Din mataban tagalan munhaang. r'

7. ~ i m m a h u h nan a,d baluy.

8. Inggohgohhana ta inayaganad mi @ tamu.

9. Fitzwarren.

1 0 . Aboholana.

11, Ngiminah puha.

1 3 . PQla8 d i puha.

1 4 . Binurnhod an nidugah d i inadangyana.