MAKEDONSKI @ELEZNICITRANSPORT AD-Skopje

BROJ 23/1-1/07

ST - 36

TARIFA ZA PREVOZ NA STOKI PO PRUGITE VOREPUBLIKA MAKEDONIJA

D e l 1

USLOVI ZA PREVOZ I PRESMETUVAWE NA PREVOZNINA

Va`i od 01.09.2007 god.

S K O P J E2007 god.

2

ZA OVAA TARIFA NADLE@NI SE MAKEDONSKI @ELEZNICI TRANSPORT AD-SKOPJE

Stapuvaweto vo sila na ovaa Tarifa e objaveno vo Slu`benoto glasilo naMakedonski `eleznici Transport AD-Skopje br. 3 od 22 Avgust 2007 god.

Tarifata e podgotvena i uredena soglasnoRe{enie br. 1169/2 od 23.05.2007 od Komisija za izrabotka na Tarifi

za prevoz na stoka vo vnatre{niot soobra}aj vo sostav:

Foto GorgievStojan Malinovski

Il~e Celeski\or|i OrganxievIlija Zdraveski

Tira`: 250 primeroci

Pe~ati: Pe~atnica na M@ Transport AD-Skopje

3

S O D R @ I N A

StranaTARIFA-DEL 1-USLOVI ZA PREVOZ I PRESMETUVAWE NA PREVOZNINA

Op{ti uslovi za prevoz

^len 1 Vidovi na prevoz. Vidovi na soobra}aj. Poim i vid na pratka. Na~in na prevoz .. 9^len 2 Ograni~uvawe na prevozot................................................................................. 9^len 3 Rabotno vreme ..................................................................................................... 9^len 4 Obrasci. Tovaren list ....................................................................................... 10^len 5 Pakuvawe na stokata .......................................................................................... 10^len 6 Pora~uvawe i dostavuvawe na vagoni i tovaren pribor .............................. 11^len 7 Tovarewe i istovaruvawe na stoka ................................................................. 11^len 8 Rok na tovarewe ................................................................................................. 13^len 9 Utvrduvawe na masata i brojot na par~iwa od pratkata .............................. 13^len 10 Predavawe i priem na stokite na prevoz ....................................................... 14^len 11 Prevozen pat ....................................................................................................... 14^len 12 Sklu~uvawe Dogovor za prevoz ........................................................................ 14^len 13 Rokovi na isporaka ............................................................................................ 15^len 14 Proveruvawe i utvrduvawe na masata i sodr`inata na pratkata .............. 15^len 15 Dodatok na prevoznina ...................................................................................... 16^len 16 Privremeno smetuvawe na stokata .................................................................. 17^len 17 Carinski i drugi raboti .................................................................................... 17^len 18 Pla}awe na prevoznite tro{oci ..................................................................... 18^len 19 Avans. Pretpriemno pla}awe ........................................................................... 18^len 20 Izmena na dogovorot za prevoz ........................................................................ 19^len 21 Pre~ki pri prevozot .......................................................................................... 20^len 22 Proveruvawe na brojot na par~iwata, masata i sodr`inata na pratkata

vo upatnata stanica ........................................................................................... 20^len 23 Prrethodno izvestuvawe na prima~ot za pristignuvawe na vagonskite pratki . 21^len 24 Izvestuvawe na prima~ot za pristignuvawe na pratkata ............................ 21^len 25 Izdavawe na stokata i zemawe mostra ........................................................... 21^len 26 Rokovi za odnesuvawe na stokata .................................................................... 22^len 27 Povtorno predavawe na pratkite na prevoz (reekspedicija) ...................... 23^len 28 Pre~ki pri izdavawe ......................................................................................... 24^len 29 Utvrduvawe na gubewe ili o{tetuvawe na stokata ...................................... 24^len 30 Odgovornost na prevoznikot za nadomestok na {teta kaj povtorno

predavawe (reekspedicija) na pratka ............................................................. 24^len 31 Ograni~uvawe na odgovornosta na prevoznikot vo posebni slu~ai ............ 25^len 32 Visina na od{tetata i nadomestok poradi pre~ekoruvawe

na rokot na isporaka ......................................................................................... 25^len 33 Reklamacii ......................................................................................................... 25Presmetuvawe na prevoznina^len 34 Op{ti propisi .................................................................................................... 26^len 35 Denkovni pratki ................................................................................................. 27^len 36 Vagonski pratki .................................................................................................. 27Posebni uslovi i presmetuvawe na prevoznina^len 37 Me{ovit (kombiniran) prevoz na pratki ........................................................ 28^len 38 Prevoz na pratki na industriski prugi nadvor od javniot soobra}aj ......... 28^len 39 [inski vozila na sopstveni trkala koi ne se svrsteni

vo vagonskiot park na nekoja `eleznica ........................................................ 28^len 40 Vozila .................................................................................................................. 29^len 41 @elezni~ki vagoni za posebni nameni ........................................................... 29^len 42 Osobeni pratki ................................................................................................... 29^len 43 Prevoz na dolgi predmeti vo pove}e vagoni, dodavawe na {titni i

vmetnati vagoni, odnosno vagoni od tehni~ki pri~ini ................................. 30^len 44 Den~ani kabasti predmeti ................................................................................ 31^len 45 Me{ovit voen transport ................................................................................... 31

4

^len 46 Prevoz na opasni materii i predmeti propi{ani vo RID ........................... 31^len 47 Pridru`nik na pratka ....................................................................................... 31^len 48 Prevoz na `ivi `ivotni ................................................................................... 32^len 49 Paleti .................................................................................................................. 32^len 50 Prevoz na kontejneri ......................................................................................... 32^len 51 Pokriva~i i nosa~i (potpira~i) na pokriva~ite ........................................... 33^len 52 Ostanat tovaren pribor .................................................................................... 34^len 53 Materii i predmeti koi slu`at za za{tita na stokite od toplina i ladno .. 35^len 54 Dodavawe mraz vo tekot na prevozot .............................................................. 35^len 55 Vagoni so specijalna konstrukcija sopstvenost na prevoznikot ................. 36^len 56 Vagoni na korisnikot na prevoz i vagoni vo zakup ........................................ 36^len 57 Mar{ruten voz na ispra}a~ot .......................................................................... 37^len 58 Pratki vo posebni tovarni vozovi .................................................................. 37^len 59 Pratki vo grupa vagoni ...................................................................................... 38^len 60 Dovoz i odvoz na stoka ...................................................................................... 38^len 61 Delumno donatovaruvawe ili istovaruvawe vo tekot na prevozot ............ 38Ednoobrazni pravila za pakuvawe i natovaruvawe na odredeni vidovi na stoka . 39Mostri ................................................................................................................................ 43

5

IZMENI I DOPOLNUVAWA

Objaveno vo TTIBroj naizvest-vawe Broj Godina

Va`i od Zabele{ka

6

7

Vrz osnova na ~len 3 od Zakonot za dogovorite za prevoz vo `elezni~kiot soobra-}aj (Slu`ben vesnik br. 55 od 4 maj 2007 g.) i ~len 19, to~ka 3 od Statutot naakcionerskoto dru{tvo za transport Makedonski `eleznici Transport AD-Skopje(Slu`ben vesnik br. 58 od 11 maj 2007 g.), Upravniot odbor na Makedonski `elezniciTransport AD-Skopje, na sednicata od 20.08.2007 god., ja utvrdi i donese:

TARIFATA ZA PREVOZ NA STOKI PO PRUGITE VO REPUBLIKA MAKEDONIJA

OP[TI PROPISI

1. Tarifata se primenuva za prevoz na stoka vo vnatre{niot `elezni~ki soobra}aj.Ovaa Tarifa se primenuva i za prevoz na stoka vo me|unarodniot `elezni~kisoobra}aj, dokolku za toj prevoz ne se primenuvaat me|unarodni tarifi, kako i zaslu~ai koi ne se propi{ani so me|unarodni tarifi.

2. Za prevoz na predmeti preku prugite vo Republika Makedonija, pokraj ovaaTarifa, se primenuvaat i:

1) Zakonot za dogovori za prevoz vo `elezni~kiot soobra}aj (Slu`ben vesnikbr. 55 od 4 maj 2007 g.);

2) Propisite koi gi donesuvaat nadle`nite organi, koi se vo vrska so rabota-ta na `eleznicata i nejzinite odnosi so korisnicite na prevoznite uslugi;

3) Pravilnikot za prevoz na opasni materii so `eleznica vo vnatre{niot ime|unarodniot soobra}aj (RID).

3. Tarifata se sostoi od slednite delovi:Del 1 - Uslovi za prevoz i presmetuvawe na prevoznina;Del 2 - Klasifikacija na stokite;Del 3 - Imenik na `elezni~kite stanici na prugite vo R. Makedonija;Del 4 - Dale~inar za prevoz na stoki po prugite vo R. Makedonija;Del 5 - Patokaz;Del 6 - Cenovnik na `elezni~kite uslugi;Del 6a - Nadomestoci za dostavuvawe ili izvlekuvawe na vagoni na posebni i

industriski koloseci na prugite vo Republika Makedonija.4. Tarifata, delovi od Tarifata i nejzinite oddelni prilozi se objavuvaat vo

posebni izdanija.5. Prevozninata, dopolnitelnata prevoznina, dodatokot na prevozninata, nadomes-

tocite za sporedni pristojbi i drugi tro{oci propi{ani so Tarifata, koi nasta-nuvaat vo tekot na izvr{uvaweto na dogovorot za prevoz, se presmetuvaat sporedpropisite od ovaa Tarifa koja va`i na denot na sklu~uvawe na dogovorot zaprevoz, a vo slu~aj na povtorno predavawe, spored propisite od ovaa Tarifa nadenot na povtornoto predavawe.

6. Ako vo tekot na primenata na Tarifata se pojavat slu~ai koi ne se propi{ani, }ese izvr{i dopolnuvawe na Tarifata. Do objavuvaweto na dopolnuvaweto, prevo-zot i presmetuvaweto na prevoznite tro{oci }e se vr{at vrz osnova na posebnaspogodba pome|u Makedonski `eleznici Transport AD-Skopje i korisnikot naprevozot.

7. Po barawe na korisnikot na prevoznite uslugi, prevoznikot }e gi stavi tarifitena uvid.

8. Tolkuvawe na propisite na Tarifata dava Upravniot odbor na Makedonski`eleznici Transport AD-Skopje

9. Stapuvaweto na sila na Tarifata, odnosno nejzinite oddelni delovi i prilozi,izmeni i dopolnuvawa, kako i prestanokot na nivnoto va`ewe se objavuva voSlu`benoto glasilo na Makedonski `eleznici Transport AD-Skoje.

10. So stapuvawe vo sila na ovaa Tarifa prestanuva da va`i Tarifata za prevoz nastoka na prugite na Jugoslovenskite `eleznici, Del 1 - Uslovi na prevoz i presme-tuvawe na prevoznina (ZJ@ br. 2689/1-88 od 1 januari 1989 g.) so site izmeni idopolnuvawa.

8

9

TARIFA DEL 1

USLOVI ZA PREVOZ I PRESMETUVAWE NA PREVOZNINATA

OP[TI USLOVI ZA PREVOZ

^len 1

Vidovi prevoz. Vidovi soobra}aj. Poim za pratka. Na~in na prevoz

1. Vo zavisnost od upotrebata na prevozno sredstvo, postojat slednite vidoviprevozi:- `elezni~ki prevoz i- me{ovit (kombiniran) prevoz.

2. Prevozot na stoka vo `elezni~kiot i me{ovitiot (kombiniran) prevoz se vr{i vo:- vnatre{niot soobra}aj i- me|unarodniot soobra}aj (izvoz, uvoz i tranzit).Pod me|unaroden soobra}aj se podrazbira prevoz na stoka od Republika Makedo-nija za drugi dr`avi, od drugi dr`avi za Republika Makedonija i od drugidr`avi vo prevoz preku Republika Makedonija za drugi dr`avi, bez ogled na toadali prevozot se vr{i isklu~itelno so `elezni~ki ili delumno so `elezni~ki, adelumno so prevozni sredstva od druga granka na soobra}ajot.

3. Pod pratka se smeta edna ili pove}e vidovi stoka, koi se predavaat na prevoz soeden tovaren list.Pod poimot vagonska pratka se podrazbira:- pratka za ~ij prevoz ispra}a~ot bara isklu~itelna upotreba na vagoni ili- pratka koja vrz osnova na zakonot, odnosno drugi propisi i propisi na ovaa Tarifa mora da se prevezuvaat vo posebni vagoni.

4. Postojat slednite na~ini na prevoz:- redoven prevoz i- dogovoren prevoz.Pod dogovoren prevoz se podrazbira posebno dogovoren prevoz. Me|usebniteobvrski, uslovite i cenata na prevozot se utvrduvaat so poseben dogovor pome|ukorisnikot na prevozot i prevoznikot.

^len 2

Ograni~uvawe na prevozot

1. Prevoznikot mo`e potpolno ili delumno da go zapre priemot ili prevozot napratkite od i za oddelni stanici i relacii od pri~ina koja mu go onevozmo`uvaizvr{uvaweto na prevozot ili izdavaweto.

2. Sekoe prekinuvawe na prevozot, prevoznikot mora da go objavi vo site stanici navidno mesto, a prekinuvawata od po{iroko zna~ewe i preku sredstvata za javnoinformirawe.

^len 3

Rabotno vreme

1. Priem i izdavawe na stoka vo `elezni~kite stanici se vr{i vo rabotno vremeobjaveno vo stanicata.

2. So dogovor pome|u prevoznikot i korisnikot na prevoz, mo`e da se dogovori idrugo rabotno vreme.

10

^len 4

Obrasci. Tovaren list

1. Prevoznikot propi{uva i izdava obrasci koi se odnesuvaat na sklu~uvawe,izvr{uvawe ili izmena na Dogovorot za prevoz na stoka.

2. Mostri od obrascite od to~ka 1. na ovoj ~len se nao|aat vo Prilog na ovaa Tarifa.3. Spisok i ceni na obrascite za proda`ba se objavuvaat vo Tarifata Del 6.

Tovaren list

4. Испраќачот е должен на превозникот да му предаде за секоја пратка товарен лист наобразец пропишан со Конвенција за меѓународен превоз на стоки и патници (КОТИФ),односно со прописот ЦИМ кој се однесува на меѓународен превоз на стока пожелезница.

5. Товарниот лист содржи:1) место и датум на составување;2) назив на упатната станица;3) име и презиме или назив на примачот и негова адреса;4) назначување на видот, количината и тежината на стоката;5) број на вагон, а за вагоните на корисниците на превозот и дарата (кај пратките

кои ги товари испраќачот);6) име и презиме или назив на испраќачот, негова адреса, потпис и печат;7) жиг на отправната станица;8) превозни и други трошоци и9) список на исправи кои се приложуваат со товарниот лист.

6. Товарниот лист може да содржи рок на испорака и други податоци во врска сопревозот.

7. За секоја пратка се предава товарен лист, освен за стока за чие товарење, спореднејзините димензии, се потребни повеќе вагони или ако се договори поинаку.

8. Испраќачот е одговорен за точноста на податоците и изјавите кои тој ги внесува вотоварниот лист, како и за точноста на податоците и изјавите кои ги внесува превоз-никот по негово барање.Obrazecot na CIM tovarniot list (za tovareni vagoni)-CUV tovaren list (za praz-ni vagoni) i prira~nikot za popolnuvawe na ovie tovarni listovi koi }e se prime-nuvaat i vo vnatre{niot soobra}aj se posebno pe~ateni.

^len 5

Pakuvawe na stokata

1. Ако природата на стоката бара пакување и обележување, испраќачот е должен да јаспакува на таков начин што за време на превозот да се сочува од потполно илиделумно губење и оштетување, како и да се спречи нанесување штета на лица, вознисредства или на други предмети.

2. Испраќачот одговара за штетата причинета на превозникот или на други лица порадитоа што предметот воопшто не е спакуван или обележан, или е недоволно спакуванили обележан.

3. Ако во товарниот лист не е наведено дека предметот не е воопшто спакуван илиобележан, или дека не е доволно спакуван или обележан, превозникот е должен да годокаже постоењето на тие недостатоци.

4. Kaj vagonskiте pratki na jaglen, koks, ogrevno drvo, pragovi, staro `elezo i nepa-letizirani pratki na cigli i }eramidi tovareni vo otvoreni vagoni, ispra}a~ottreba da ja poprska so varno mleko povr{inata na tovarot.

5. Stokite i materiite koi se vo smisla na ~len 28 od Zakonot za dogovorite zaprevoz vo `elezni~kiot soobra}aj se prevezuvaat pod posebni uslovi, a ne se pri-maat na prevoz koga nivnoto pakuvawe ne odgovara na propi{anite uslovi, iakoispra}a~ot e podgotven da prezeme odgovornost so pi{uvawe izjava za nedovolnopakuvawe vo tovarniot list.

11

^len 6

Pora~uvawe i dostavuvawe na vagoni i tovaren pribor

1. Vagonite za tovarewe na stoka ispra}a~ot gi pora~uva vo otpravnata stanica,ozna~uvaj}i gi vo pora~kata: datumot na sakanoto tovarewe, vidot na stokata,nejzinata pribli`na masa, upatnata stanica i vidot na vagonot (otvoren ilizatvoren, so naveduvawe na brojot na oskite, a za specijalnite vagoni i odrede-nite karakteristiki). Za predmeti podolgi od 7 metri, vo pora~kata treba da senavede i nivnata dol`ina. Ako pri pora~kata na vagoni se pora~uva i tovarenpribor, potrebno e i toa da se navede vo pora~kata.Ako prevoznikot, po posebno barawe na ispra}a~ot navedeno vo pora~kata navagoni, garantira deka }e dostavi vagoni za tovarewe za odreden den i ~as,odreden den ili odreden period, se naplatuva nadomestok za garantirano dosta-vuvawe na vagoni, odnosno mu isplatuva nadomestok na korisnikot na prevozot voslu~aj na neizvr{uvawe na prezemenata obvrska. Iznosot na nadomestokot seutvrduva so poseben dogovor pome|u korisnikot na prevoz i prevoznikot.

2. Pri pora~uvawe na vagoni za pratki koi vo `elezni~kite vagoni se prevezuvaatdirektno vo stranstvo, vo pora~kata treba da ja navede izleznata grani~nastanica, kako i upatnata stanica i zemja.

3. Za priemot na nara~kata, prevoznikot mu izdava na nara~atelot pismena potvrda.4. Za pora~aniot vagon, stanicata mo`e da bara i garancija (kapar) koga vagonite gi

pora~uvaat fizi~ki lica, no najmnogu do iznosot na vagonska denguba za 24 ~asa.5. Stanicata e dol`na da go izvesti ispra}a~ot najdocna 2 ~asa-kaj poedine~nite

pratki, odnosno 6 ~asa-kaj pratkite sostaveni od pove}e vagoni, za vremeto kogapora~anite vagoni }e bidat postaveni na mestoto za tovarewe, odnosno mestoto naprimopredavawe.

6. Ispra}a~ite koi postojano tovarat pogolem broj vagoni, mo`at da sklu~at spogodbaso otpravnata stanica za na~inot na nara~uvawe i dostavuvawe na vagoni, kako ina~inot na me|usebnoto izvestuvawe.

7. Primopredavaweto na vagoni i tovaren pribor pred tovareweto i po zavr{enototovarewe pome|u otpravnata stanica i ispra}a~ot se vr{i pismeno. Vo taa pri-lika zadol`itelno se utvrduvaat sostojbata, denot i ~asot na primopredavawetona vagonite i tovarniot pribor.

8. Po barawe na ispra}a~ot, prevoznikot }e dostavi svoi pokriva~i i drug tovarenpribor samo ako gi ima na raspolagawe. Sredstvata za pricvrstuvawe na pokriva-~ite gi nabavuva ispra}a~ot.Za upotreba na `elezni~ki tovaren pribor se naplatuva nadomestok propi{an voTarifata, Del 6.

^len 7

Tovarewe i istovaruvawe na stoka

1. Ispra}a~ot pred tovareweto na stokata }e utvrdi dali se dostaveni soodvetnivagoni spored vagonskata pora~ka. Ako dostavenite vagoni ne se vo sklad sobaraweto, ispra}a~ot mo`e da go odbie priemot na vagonite.So prifa}aweto na ponudenite vagonite za tovarewe, ispra}a~ot gi prifa}a ipropisite na ovaa Tarifa.

2. Donesuvaweto na stokata na stanica poradi tovarewe vo vagoni mo`e da zapo~netoga{ koga pora~anite vagoni se postaveni na mestoto za tovarewe.

3. Za tovareweto na stokata koe go vr{i ispra}a~ot, mora sam da obezbedi sredstvaza obezbeduvawe i pricvrstuvawe na tovarot i da go obezbedi od pridvi`uvawepri prevozot pri {to mora da se pridr`uva na propisite na ovaa Tarifa.Ispra}a~ot odgovara za {tetata koja }e mu ja napravi na prevoznikot so nepra-vilno tovarewe na stokata.

4. Ako stokata, koja spored propisite na ovaa Tarifa ili po spogodba so prevoznikote dol`en da ja natovari ispra}a~ot, popatno mora da se pretovari ili tovarotmora da se popravi poradi nepropisno tovarewe, pomestuvawe na tovarot, defektna vagonite itn., tro{ocite i {tetata koi }e nastanat poradi toa, kako ivagonskata denguba poradi zadr`uvawe na vagonite najdolgo za 48 ~asa jaoptovaruvaat pratkata ako e vinoven ispra}a~ot za tie tro{oci.Ako vo vagonot e tovaren predmet za ~ij pretovar e potrebno osobeno vnimanie ilistru~nost, prevoznikot mo`e da go povika ispra}a~ot sam da go izvr{i pretovarotili mo`e od nego da go pobara potrebnoto upatstvo.

12

5. Ako ispra}a~ot sam ja tovarel pratkata vo zatvoren vagon, prevoznikot e dol`enpo zavr{enoto tovarewe vo prisustvo na ispra}a~ot da stavi na site otvori navagonot plombi i zatvora~i. Brojot na postavenite plombi i nivnite oznakiprevoznikot zadol`itelno gi zapi{uva vo tovarniot list vo soodvetnata rubrika.Vo ovaa prilika, ispra}a~ot mo`e da postavi i svoi plombi, odnosno zatvora~i, anivniot broj go vpi{uva vo tovarniot list vo soodvetnata rubrika.Drumskite motorni vozila i sandaci so rezervni delovi tovareni vo otvorenivagoni ispra}a~ot e dol`en da gi zaklu~i i plombira so sopstveni plombi, i toana na~in koj onevozmo`uva otvorawe na vratite ili kapacite na motorot,baga`nikot ili sandakot bez o{tetuvawe na plombite.Koli~inata na stavenite plombi ispra}a~ot ja vpi{uva vo tovarniot list vosoodvetnata rubrika.O{tetenite drumski vozila koi ne mo`at na siguren na~in da se zaklu~at iplombiraat (vrati, prozorci, baga`en prostor i prostor za motor) moraat da bidatpokrieni so pokriva~ na korisnikot na prevozot ili prevoznikot. Pokriva~otmora da se plombira so `elezni~ka plomba.Prevoznikot e dol`en, pred stavaweto na plombite, da gi otstrani od sitevrati i otvori site dotoga{ni plombi.Kaj vagonskite pratki prevoznikot ne gi proveruva: sostojbata, kvalitetot na paku-vaweto i za{titata na stokata od pomestuvawe.

6. Stokite koi se primaat na prevoz uslovno (~l. 28. od Zakonot za dogovorite zaprevoz vo `elezni~kiot soobra}aj) se tovarat spored propisite na Pravilnikot zaprevoz na opasni materii so `eleznica vo vnatre{niot i me|unarodniot soobra}aj(RID).

7. Vagonite mo`at da se tovarat najmnogu do granicata na tovarewe na vagonite.Granica na tovarewe na vagon pretstavuva masa koja ne smee da se pre~ekori vovrska so tehni~kata konstrukcija na vagonot i najnepovolnoto optovaruvawe pooska i dol`en metar na prevozniot pat na pratkata.Pregledot na dozvolenite optovaruvawa po oska na oddelni prugi se nao|a vo Da-le~inarot za prevoz na stoka po prugite vo Republika Makedonija (Tarifa, Del 4).Prevoznikot e dol`en vo tovarniot list da go vpi{e podatokot za granicata natovarewe vo toni i delovi od tonot i pred po~etokot na tovareweto da go izvestiispra}a~ot za toa. Presmetanata granica na tovarewe vo kilogrami se zaokru`uvasekoga{ na desetina od tonot ponisko (na pr. 14.290 kg se zaokru`uva na 14,2 т).

8. Ako poradi pre~ekoruvawe na granicata na tovarewe na vagonot kaj pratkata eistovaren pretegot, po barawe na prevoznikot, ispra}a~ot e dol`en da dadeupatstvo za postapka so istovareniot preteg, i toa preku otpravnata stanica ilineposredno na onaa popatna stanica vo koja e istovaren pretegot. Ako bara da seizdade istovareniot preteg vo taa stanica, odnosno otpravi ponatamu ili prevezenazad kako posebna pratka, ispra}a~ot so upatstvo }e prilo`i i propisnopopolnet tovaren list (spored ~l. 61 od ovaa Tarifa).Koga ispra}a~ot bara istovareniot preteg da se donatovari na nekoja drugapratka, }e se postapi vo smisla na ~l. 61 od ovaa Tarifa.

9. Za le`ewe na pretegot vo otpravnata stanica nad eden den, a vo nekoja popatnastanica nad 2 dena, se naplatuva le`arina propi{ana so Tarifata, Del 6.Rokovite po~nuvaat da te~at od 00,01 ~asot sledniot den od denot koga odispra}a~ot e pobarano upatstvo za postapuvawe so pretegot.

10. Ako vagonot od koj e istovaren pretegot mora povtorno da se vaga poradi utvrdu-vawe na masata na pratkata, }e se naplati nadomestok i za ova povtorno vagawe.

11. Za postavuvawe ili izvlekuvawe na pratka tovarena na vagon na ili od posebenindustriski kolosek, na prevoznikot mu se naplatuva poseben nadomestok propi-{an vo ovaa Tarifa, Del 6.Za pratka na prazni vagoni na korisnikot na prevozot ili vagoni vo zakup,prevoznikot ne naplatuva nadomestok za dostavuvawe ili izvlekuvawe naprazni vagoni na ili od industriski kolosek.Ako vagonite na prevoznikot, korisnikot na prevozot ili vagonite vo zakup sepostaveni poradi tovarewe, a ne se natovarat na industriskiot kolosek, prevoz-nikot naplatuva nadomestok za izvlekuvawe na praznite vagoni.

13

^len 8

Rok na tovarewe

1. Rokot na tovarewe na stokata koja ja tovari ispra}a~ot iznesuva 6 ~asa.Za stoki vo mar{rutni vozovi na ispra}a~ot i stoki na ~ija sostojba vlijaatvremenskite uslovi poradi {to se ote`nuva nivnoto tovarewe, rokot na tovareweiznesuva 10 ~asa.Ispra}a~ot i prevoznikot mo`at da dogovorat i drugi rokovi na tovarewe soDogovorot za prevoz.

2. Rokot na tovarewe te~e od ~asot koga ispra}a~ot e izvesten deka vagonite sepostaveni na mestoto za tovarewe, odnosno od po~etokot na rabotnoto vreme nastanicata ako vagonite se postaveni i ispra}a~ot e izvesten pred po~etokot narabotnoto vreme na stanicata.Ako vagonot e nara~an za odreden ~as, rokot za tovarewe te~e od ~asot zakoj se nara~ani.Ako rokot na tovarewe na stokite ne e iste~en do krajot na rabotnoto vreme nastanicata, prodol`uva so po~etokot na sledniot raboten den na otpravnatastanica.Dokolku rokot na tovarewe iste~e vo rabotnoto vreme na stanicata, vagonskatadenguba se smeta od ~asot na istekot na rokot do ~asot koga natovareniot vagon sepredade na prevoz, pa i za vremeto koga stanicata ne raboti.Ako vagonot ne mo`e da se postavi za tovarewe zatoa {to korisnikot na prevozotporano postaveniot vagon za tovarewe, odnosno istovar ne go tovarel, odnosnoistovaril, rokot na tovarewe te~e od ~asot koga vagonot bil podgotven zapostavuvawe.Pre~kite od prethodniot stav prevoznikot gi utvrduva i vpi{uva vo odredenarubrika na kniga za primopredavawe na vagoni, koja ispra}a~ot mora da japotpi{e.Dokolku vagonot go postavuva korisnikot na prevoz so sopstvena vle~a, soposebna spogodba mo`e da se utvrdi potrebnoto vreme za postavuvawe na vagonoodmestoto na primopredavawe na mestoto na tovarewe.

3. Rokot na tovarewe se prodol`uva za tolku vreme za kolku prevoznikot od soobra-}ajni ili drugi pri~ini go popre~uva tovareweto.

4. Za pre~ekoruvawe na propi{aniot rok na tovarewe se naplatuva vagonska denguba,propi{ana vo Tarifata, Del 6.

^len 9

Utvrduvawe na masata i brojot na par~iwa od pratkata

1. Pri priem na prevoz na vagonski pratki, prevoznikot }e gi utvrdi masata i brojotna par~iwata od pratkata koga ispra}a~ot svoeto barawe za utvrduvawe na masatai brojot na par~iwa na pratkata go vpi{al vo tovarniot list (rubrika-Izjavi“),osven ako spravite za vagawe koi im stojat na raspolagawe ne se dovolni, akoprirodata na stokite ili soobra}ajnite priliki go onevozmo`uvaat vagaweto iliako Tarifata propi{uva presmetuvawe na prevozninata po par~e edine~na masa isl. Prevoznikot masata }e ja utvrdi i bez barawe ako ne e ozna~ena vo tovarniotlist. Ako masata ne mo`e da se utvrdi vo otpravnata stanica, vagaweto }e seizvr{i vo prvata popatna stanica na prevozniot pat, koja raspolaga so soodvetnavaga.Prevoznikot mo`e, vrz osnova na posebna spogodba so korisnikot na prevozot, daja utvrdi masata na vagonskata pratka na vaga na korisnikot na prevozot.Utvrdenata masa prevoznikot ja vpi{uva vo tovarniot list i ja zaveruva so `ig navagawe.Za utvrduvawe na masata i brojot na par~iwa, prevoznikot naplatuva nadomestokpropi{an vo Tarifata, Del 6.

2. Prevoznikot po barawe na ispra}a~ot }e ja utvrdi i masata na praznite vagonisekoga{ koga soobra}ajnite priliki i spravi za vagawe toa go dopu{taat.

3. Utvrdenata masa i brojot na par~iwa vo otpravnata stanica prevoznikot givpi{uva vo site primeroci od tovarniot list.Ako masata se utvrduva vo popatna ili upatna stanica, prevoznikot koga }e dobieizvestuvawe za vagaweto }e go povika ispra}a~ot da go podnese duplikatot odtovarniot list poradi vpi{uvawe na utvrdenata masa.

4. Prevoznikot }e go odbie baraweto od ispra}a~ot za utvrduvawe na brojot napar~iwata kaj vagonskite pratki kaj koi, so ogled na prirodata na pratkite,na~inot na pakuvawe i tovarewe na vagonot, broewe ne mo`e da se izvr{ineposredno po izvr{enoto tovarewe.

14

^len 10

Predavawe i priem na stokite na prevoz

1. Ispra}a~ot gi predava stokite na prevoz vo rabotnoto vreme na otpravnatastanica, na mesta koi se odredeni za toa.

2. Ako pratkata so lesnorasipliva stoka i `ivi `ivotni, vo redovniot prevozispra}a~ot ne gi predade na prevoz vo vreme koe prevoznikot go odredil za priemporadi otpravuvawe so odreden voz, prevoznikot }e ja primi na prevoz vosledniot voz odreden za prevoz na vakvi pratki. Rokot na tovarewe poradi ova nese prodol`uva. Vo vakov slu~aj se presmetuva vagonska denguba od ~asot naistekot na rokot za tovarewe do ~asot na mo`noto otpravuvawe na pratkata sovozot odreden za prevoz na vakvi pratki.

3. Predavaweto na stokite na prevoz, koi gi tovari prevoznikot, ispra}a~ot edol`en da go zavr{i istiot den vo rabotno vreme na stanicata. Ako vo ovoj roksite stoki navedeni vo tovarniot list ne se predadeni, ako tovarniot list inegovite prilozi ne se predadeni ili ne se pravilno popolneti, ili akoispra}a~ot ne gi platil frankiranite iznosi, prevoznikot naplatuva le`arina zadoneseniot predmet koja e propi{ana so Tarifata, Del 6.

^len 11

Prevozen pat

1. Prevoznikot go vr{i prevozot na pratkite po redovniot prevozen pat.2. Ispra}a~ot mo`e da go odredi prevozniot pat:

1) kaj pratki na `ivi `ivotni;2) ako po zavr{enoto transportno ograni~uvawe na redovniot prevozen pat

pratkata mora da ja preveze po drug (pomo{en), a ne po redovniot prevozenpat;

3) ako na propi{aniot prevozen pat e dozvolena pogolema granica natovarewe na vagonot od granicata na tovarewe na redovniot prevozen pat;

4) ako na propi{aniot prevozen pat nema soodvetna vagonska vaga, a ispra-}a~ot bara utvrduvawe na masata;

5) ako stanicata na carinewe ne se nao|a na redovniot prevozen pat napratkata;

6) ako se postigne posebna spogodba.3. Vo slu~aite navedeni vo to~ka 2, prevozninata se presmetuva spored tarifnoto

rastojanie za prevozniot pat koj go odredil i vo soodvetna rubrika od tovarniotlist go vpi{al ispra}a~ot.

^len 12

Sklu~uvawe dogovor za prevoz

1. Dogovor za prevoz e zaklu~en koga prevoznikot gi primi stokite na prevoz sotovarniot list i go potvrdi priemot na stokite so potpis i so stavawe na datum-ski `ig na otpremnata stanica na prevoznikot vo soodvetni rubriki vo tovarniotlist.

2. Dopolnitelniot list koj e sostaven del na tovarniot list se `igosuva na istna~in kako i tovarniot list.

3. Za predadeni pratki na `ivi `ivotni i lesno rasiplivi predmeti pri potvrdu-vawe na priemot, pokraj datumot, se stava i ~as na priemot na pratkata.

4. Duplikat na tovarniot list ne se izdava po vtorpat. Po barawe na ispra}a~ot,otpravnata stanica }e izdade potvrda za priem na pratkata na prevoz, a zaizvr{enata usluga }e naplati nadomestok propi{an vo Tarifata, Del 6.

15

^len 13

Rokovi na isporaka

1. Превозникот е должен да ја превезе стоката во договорениот рок (рок на испорака).2. Ако рокот на испорака не е договорен, превозникот prevozot }e go izvr{i vo rokot

na isporaka koj se sostoi od:a. rok na otoprema ................................................................ 1 (eden) denb. prevozen rok za sekoi zapo~nati 250 km ....................... 1 (eden) denc. dopolnitelen rok:- za pretovaruvawe na stoki poradi promena na prevozno sredstvo ............................................................2 (dva) dena

3. Ако не е договорено поинаку, рокот на испорака почнува да тече од полноќ поприемот на стоката за превоз, а за леснорасипливата стока и за живите животнипредадени претпладне, од 12 часот истиот ден.

4. Рокот на испорака не тече за време на задржување на пратката, кое настаналопоради:1) проверување на содржината и тежината на пратката ако со ова проверување е

утврдена неточност на податоците во товарниот лист;2) дејства на царинските или други органи;3) измени на договорот за превоз извршени по барање на испраќачот;4) посебните дејства во врска со пратката (хранење и поење на живите животни,

додавање мраз и сл.) и5) други причини кои го спречуваат почетокот или продолжувањето на превозот ако

нема вина на превозникот за тоа.5. Превозникот може да бара продолжување на рокот на испорака поради причи-ните

наведени во to~ka (4) од овој член само ако причината и траењето на задржувањетона пратката ги впишал во товарниот лист.

6. Рокот на испорака е запазен ако пред неговото истекување примачот е известен запристигнувањето на пратката и ако стоката се подготви за издавање, а за пратката закоја не е потребно известување - ако пред истекот на рокот за испорака, стоката еподготвена за издавање.

^len 14

Proveruvawe i utvrduvawe na masata i sodr`inata na pratkata

1. При приемот на стоката на превоз, превозникот има право да провери дали праткатаодговара на податоците во товарниот лист и дали се исполнети посебните услови запревоз на таа стока.

2. Масата и содржината на пратката превозникот може да ги провери во попатнастаница само ако тоа го бараат сообраќајните, царинските или други прописи.

3. Превозникот е должен, по барање на испраќачот кој е впишан во товарниот лист, даги утврди масата и бројот на парчињата ако инструментите за вагање кои стојат нарасполагање се доволни, а природата на стоката и сообраќајните околности гоовозможуваат тоа.

4. Ако масата не може да се утврди во отправната станица, тоа се прави во прватапогодна попатна станица.

5. Превозникот е должен утврдената маса и бројот на парчињата на пратката да гивпише во товарниот лист и да го завери со потпис и печат.

6. Во поглед на стоката која ја натоварил испраќачот, податоците во товарниот лист,кои се однесуваат на масата и бројот на парчињата, служат како доказ konпревозникот само во случај кога превозникот ги утврдил масата и бројот напарчињата и тоа го потврдил во товарниот лист. Тие податоци во товарниот листможат, по потреба, да се докажуваат и на друг начин.

7. Ако се утврди дека стварниот кусок на масата или бројот на парчињата не одговарана податоците во товарниот лист, или ако превозникот не ги заверил тие податоци,тие не можат да служат како доказ против превозникот, а особено ако вагоните му сепредадени на примачот со исправни оригинални пломби.

16

8. Ако при предавањето на пратката на примачот со проверката се утврди помалаколичина на пратката и на масата од став 1 на овој член, превозникот не може дабиде ослободен од плаќање на надоместок за настанатата штета.

9. За утврдenata маса и бројот на парчињата, корисникот на превозот ја плаќадоговорената превознина.

10. За неточно именување на стоката, кое влијае на висината на превознината, како и заразлика во маса над 2%, превозникот има право, покрај наплатената превознина, данаплати уште и двоен износ на разликата од превознината.

11. Ако поради неисправни, неточни или непотполно впишани податоци или изјави вотоварниот лист се превезува пратка со стока која е исклучена од превоз или праткасо стока која се превезува под посебни услови, а тие услови не се исполнети или секршат прописите за безбедност на сообраќајот, или вагоните се преоптоварени(претег), превозникот е должен целата пратка, односно вишокот да го истовари напрвата станица, каде што е можно, на трошок и на ризик на испраќачот и да гоизвести за тоа.

12. Во случајот од to~ka 11 од овој член, превозникот има право да бара трикратен износна превознината, како и надоместок на штета која настанала поради тоа.

13. Кога е во прашање стока која поради својата природ, редовно губи во масата припревозот, превозникот одговара само за оној дел, кој без разлика на должината напоминатиот пат, ги преминува следните граници на губење:

1) 2% од масата - за течност или стока предадена на превоз во влажна состојба, какои за следната:-свинска четина; -лепак свеж;-дрво за боење, стругано или мелено; -масти;-дрво слатко (госпино растение); -отпадоци од кожа;-тутун во лист, свеж; -печурки свежи;-тутун сечен; -зеленчук свеж;-хмељ; -риби сушени;-коњски влакна; -рогови и папци;-корења; -сапун и цврсти масла;-кора; -сол;-коски цели и мелени; -тресет;-кожа преработена; -јаглен и кокс;-кожа сурова; -овошје, свежо или сушено;-крзна; -волна;

-животински жили;2) 1% од масата-за друга стока

14. Превозникот не може да се повика на ограничување на одговорноста од to~ka 13 одовој член ако носителот на правото докаже дека губењето не настанало порадипричина која повлекува природно губење во тежината на стоката, како и во случај нацелосно губење на стоката.

^len 15

Dodatok na prevoznina

1. Za neto~no imenuvawe na stokite i masata, prevoznikot pokraj redovnata pre-voznina gi naplatuva i slednite dodatoci:

a) dvoen iznos na razlikata vo prevozninata od otprавnata do upatnata sta-nica pome|u prevozninata presmetana vrz osnov na neto~no imenuvawe nastokite, koi vlijaat na visinata na prevozninata, kako i za razlikata vomasata над 2% i prevozninata koja bi se presmetuvala koga odnosnotoimenuvawe би bilo ispravno, potpolno i to~no;

b) dvoen iznos na prevozninata za izvr{eniot prevoz od otpravnata stanicado stanicata vo koja e utvrdena nepravilnosta, kako i nadomestok na {tetakoja nastanala poradi toa ako poradi neispravno, neto~no ili nepotpolnovpi{ani podatoci ili izjava vo tovarniot list se prevezuva pratka sostoki koi se isklu~eni od prevoz ili so stoki koi se prevezuvaat podposebni uslovi, a tie uslovi ne se ispolneti ili se kr{at propisite za bez-bednost na soobra}ajot, ili se pre~ekori granicata na tovarewe (preteg).Ako prevozot ne zapo~nal, se presmetuva samo nadomestok za nastanatitetro{oci (vagawe, vagonska denguba i dr.) i eventualno nastanata {teta.

17

2. Ako kaj pratkite istovremeno nastapil slu~aj naveden vo to~ka 1 pod a) i b), doda-tok na prevoznina se presmetuva samo spored propisite od to~ka 1 pod b).

3. Dodatok na prevoznina se presmetuva spored prevozniot stav za utvrdena masa napratkata i ja optovaruva pratkata.

4. Iznosot na dodatokot na prevozninata, nadomestok na {teta koja nastanala, kako iosnovot za negova naplata, prevoznikot }e gi navede vo tovarniot list.

5. Vo opravdani slu~ai, prevoznikot mo`e da se otka`e od naplata, odnosno da givrati naplatenite dodatoci na prevozninata.

^len 16

Privremeno smestuvawe na stokata

1. Stoka koja ne mo`e da se preveze bez odlagawe, prevoznikot po barawe naispra}a~ot ja prima na privremeno smestuvawe ako za toa ima mo`nosti.Prevoznikot ne prima na privremeno smestuvawe lesnorasiplivi stoki, `ivi`ivotni, stoki so golema vrednost i stoki propi{ani so RID.

2. Za stokite primeni na privremeno smestuvawe, prevoznikot izdava potvrda sozabele{ka deka }e ja primi na prevoz koga }e bide vo mo`nost da ja preveze.Ispra}a~ot na seto toa dava soglasnost vo tovarniot list vo soodvetna rubrika,koj mu go predava na prevoznikot.

3. Za privremeno smestuvawe na stoki se naplatuva le`arina soglasno so Tarifata,Del 6.

4. Prevoznikot po barawe na ispra}a~ot }e dade pod zakup zemji{te ili magacin akoraspolaga so niv. Zakupninata za vakvo smestuvawe na stokite ja odreduvaprevoznikot.

5. Za stoka primena na privremeno smestuvawe vo smisla na to~ka 1, prevoznikotodgovara kako ~uvar do priemot na prevoz, dodeka za stoka smestena spored propi-site od to~ka 4, prevoznikot ne odgovara.

^len 17

Carinski i drugi raboti

1. Ispra}a~ot ili prima~ot, odnosno negoviot polnomo{nik dol`en e za pratkitekoi se carinat vo `elezni~ki vagoni, kontejneri i `elezni~ko-carinski skla-di{ta da gi podnese site dokumenti potrebni za izvr{uvawe na carinskiteraboti, i toa vo rok od 2 ~asa ako se carinat pratki vo izvoz, odnosno vo rok na 3~asa ako se carinat pratki vo uvoz. Ovoj rok se smeta:

1) od ~asot na izvestuvawe za pristigawe ako se uvozni, odnosno pratki voizvoz ako se carinat vo popatna stanica;

2) od ~asot koga se smeta deka prima~ot e izvesten za pristigawe na pratkataako pratkite vo uvoz se carinat vo upatna stanica;

3) od ~asot na zavr{enoto tovarewe ako pratkata vo izvoz se carini vootpravnata stanica.

2. Ako zaradi nepotpolni, neispravni ili neto~ni ispravi potrebni za izvr-{uvawena carinskite i drugi raboti pratkata se zadr`i vo prevoz podolgo od odredeniotrok, prevoznikot }e naplati le`arina ili vagonska denguba.

3. Baraweto za prisustvuvawe pri vr{eweto na carinskite raboti, ispra}a~ot mo`eda go vpi{e vo tovarniot list vo soodvetna rubrika.Vo baraweto od prethodniot stav, ispra}a~ot mo`e da go odredi i na~inot na kojsaka da bide izvesten za pristignuvaweto na predmetite vo stanicata kade {totreba da se izvr{at carinskite i drugi raboti. Ako ispra}a~ot ne odredil na~inna izvestuvawe, prevoznikot }e go izvesti na na~in koj }e go izbere samiot.

4. Prevoznikot vedna{ po predavaweto na uvoznite carinski predmeti na carinar-nicata }e go izvesti prima~ot, odnosno negoviot polnomo{nik za pristignuvawetoi predavaweto na predmetite na carinarnicata.

5. Za izvr{uvawe na carinskite raboti, kako i za promena na stanicata na carinewe,prevoznikot naplatuva nadomestok propi{an vo Tarifata, Del 6.

18

^len 18

Pla}awe na prevozni tro{oci

1. Ispra}a~ot koj gi prezema vrz sebe prevoznite tro{oci ili eden del od prevoz-nite tro{oci (prevoznina, dopolnitelna prevoznina, dodatok na prevoznina, na-domestoci za sporedni uslugi i drugi tro{oci nastanati vo tekot na izvr{uvawena prevozot) dol`en e toa da go ozna~i vo tovarniot list vo soodvetna rubrika.

2. Ispra}a~ot odnapred gi pla}a prevoznite tro{oci za dolunavedenite stoki:1) lesnorasiplivi stoki;2) stoki so nezna~itelna vrednost i3) `ivi `ivotni.

Za stokite od ovaa to~ka prevoznikot mo`e isklu~itelno, vrz osnova na posebnaspogodba, da mu odobri na ispra}a~ot prevoznite tro{oci da gi plati prima~ot.

3. Ako iznosot na prevoznite tro{oci koi gi prezema da gi plati ispra}a~ot, nemo`e to~no da se utvrdi pri predavawe na stokite na prevoz, prevoznikot mo`eda bara od ispra}a~ot da dade kako garancija iznos koj prib-li`no odgovara naovie tro{oci. Za dadeniot iznos kako garancija, prevoz-nikot izdava priznanica.Prevoznite tro{oci od prethodniot stav na ovaa to~ka prevoznikot }e gi pres-metuva vo rok od 30 dena po istekot na rokot na isporaka i }e mu izdadefrankaturna smetka na ispra}a~ot, a ispra}a~ot treba da ja vrati priznanicata.

4. Nadomestocite za sporedni uslugi kako {to se: vagonska denguba, le`arina,proveruvawe na masata, izvestuvawe za pristignuvawe, odvoz na pratki vo upatnastanica, istovaruvawe na vagon na otvorena pruga ili prevezuvawe vo krugot naista upatna stanica predizvikani so nekoe delo koe mu se pripi{uva na prima~otili so nekoi negovi barawa, mora sekoga{ da gi plati prima~ot.

^len 19

Avans. Pretpriemno pla}awe

1. Najmaliot iznos na avans so koj pratkata mo`e da se optovari propi{an e voTarifata, Del 6. Pratkite na prazni vagoni na korisnikot na prevoz i vagoni vozakup, kako i prazni kontejneri ne mo`at da se optovarat so avans.

2. Ispra}a~ot koj saka da ja optovari pratkata so avans }e go vpi{e kako svoe barawevo soodvetna rubrika vo tovarniot list iznosot samo so brojki i }e go prilo`i votovarniot list vo poseben plik, popolneta uplatnica na iznosot na avansot.Pokraj toa, ispra}a~ot }e ja vpi{e svojata adresa i brojot na tekovnata smetkadokolku ja poseduva.

3. Duplikatot na tovarniot list na koj e vpi{an iznosot na avansot i zaveren sopotpis na blagajnikot i so stani~en `ig so datum mu slu`i na ispra}a~ot kakodokaz deka pratkata e optovarena so avans.

4. Pla}aweto na avansot, prima~ot mo`e da go vr{i so gotovi pari.5. Naplateniot iznos na avansot vo gotovi pari upatnata stanica mu go ispra}a na

ispra}a~ot po po{ta vo rok od 3 dena.6. Prevoznikot po barawe na ispra}a~ot, vrz osnova na stokite koi gi primil na

prevoz, treba da mu isplati pretpriemno pla}awe. Najgolemiot iznos na pretpri-emnoto pla}awe od pratka e propi{an vo Tarifata, Del 6.Za pratkite od ~len 18, to~ka 2 na ovaa Tarifa, za prazni vagoni na korisnikot naprevoz i vagoni vo zakup, kako i za pratki kaj koi se vr{i povtorno predavawe naprevoz (reekspedicija) ne se isplatuva pretpriemno pla}awe.Iznosot na pretpriemnoto pla}awe ispra}a~ot mora da go vpi{e vo soodvetnarubrika na tovarniot list samo so brojki.

7. Za iznosot na avansot i pretpriemnoto pla}awe ozna~en vo tovarniot list,prevoznikot naplatuva provizija propi{ana vo Tarifata, Del 6.Со договор може да биде предвидено правото на испраќачот издавањето напратката на примачот да го услови со исплата на одреден паричен износпретприемно плаќање.

19

^len 20

Izmena na dogovorot za prevoz

1. Ако не е издаден товарен лист што се пренесува, испраќачот има право, покрајобврската за надоместок на трошоците, да го измени договорот за превоз и одпревозникот да бара да:1) му се врати стоката во отправната станица;2) се запре попатно превозот на стоката;3) се одложи издавањето на стоката;4) се издаде стоката на некој друг примач;5) се издаде стоката во некоја друга упатна станица;6) се врати стоката во отправната станица;7) се наплатат од него паричните износи наместо од примачот, а за кои во товарниот

лист е означено дека ќе ги плати примачот;8) се оптовари стоката дополнително со претприемно плаќање или износот на

претприемното плаќање да се зголеми или намали, или да се откаже оддополнителната исплата.

2. Барањето за измена на договорот за превоз, како и потврдата за прием на барањетомораат да бидат во писмена форма.

3. Примачот има право да го измени договорот за превоз ако испраќачот во товарниотлист означи дека примачот има право да располага со пратката или ако испраќачотму го предаде дупликатот од товарниот лист. Vo toj slu~aj, prima~ot mo`e da bara:

1) stokata popatno да se zapre;2) izdavaweto na stokata da se odlo`i;3) stokata da mu se izdade na nekoj drug prima~;4) stokata da se izdade vo nekoja druga popatna stanica;5) stokata da se vrati vo otpravnata stanica.

4. Ако е издаден товарен лист што се пренесува, со стоката предадена на превоз можеда располага само овластен имател на товарен лист што се пренесува, и тоа подуслов да ги исполни сите обврски кои произлегуваат од товарениот лист што сепренесува.

5. Имателот на товарниот лист што се пренесува, под услови од to~ka 4 на овој член,има право да го измени договорот за превоз и да бара:1) превозот да запре;2) стоката да се издаде во некоја друга упатна станица или3) стоката да се врати во отправната станица.

6. Барањето за измена на договорот за превоз, како и потврдата за прием на барањетомораат бидат составени во писмена форма.

7. Превозникот може да одбие да изврши измена на договорот за превоз ако:1) измената на договорот не е можна во моментот кога барањето пристигнало во

станицата која треба да ја изврши измената;2) со измената на договорот за превоз би дошло до нарушување во сообраќајот;3) измената на договорот е спротивна на царинските или други прописи;4) во случај на измена на договорот во упатната станица вредноста на стоката не би

ги покрила трошоците за превоз до новата упатна станица, освен ако износот затие трошоци се плати веднаш или се преземе гаранција.

8. Ako so izmenata na dogovorot za prevoz se bara pratkata da zapre vo nekojapopatna stanica ili da se zadr`i vo upatnata stanica, prevoznikot za sekoe zapi-rawe, odnosno zadr`uvawe }e si naplati vagonska denguba, odnosno le`arina.Vo slu~aj na zapirawe na pratkata i nejzinoto zadr`uvawe podolgo od 24 ~asa,prevoznikot mo`e predmetite da gi istovari i da gi stavi na le`ewe ili mu gipredade na {pediterot ili na javno skladi{te, na tro{ok i odgovornost na ispra-}a~ot, odnosno na prima~ot.

9. Ako so izmena na dogovorot za prevoz pratkata mu se vra}a na ispra}a~ot vootpravnata stanica, pokraj nastanatite nadomestoci za sporedni uslugi (potvrdaza priem, vagarina itn.), za vagonskite pratki u{te se presmetuva i vagonskadenguba, i toa od ~asot na dostavuvawe na vagonot za tovarewe,, pa do vra}awe napraznite vagoni, a najmalku nadomestok za otka`uvawe na vagon po dostavuvaweto.

10. Ako so izmena na dogovorot za prevoz se menuva upatnata stanica, prevozninatasekoga{ se presmetuva odvoeno (kr{eno), i toa: do stanicata smeneta so izmenatana dogovorot na prevoz i od stanicata smeneta so izmenata na dogovorot na prevozdo novata upatna stanica.

20

11. Za izvr{uvawe na izmenata na dogovorot za prevoz, prevoznikot naplatuva pokrajnastanatite tro{oci i nadomestok za izmena na dogovorot za prevoz propi{an voTarifata, Del 6.

12. Tro{ocite vo vrska so izmenata na dogovorot za prevoz i propi{aniot nadomestokispra}a~ot, odnosno prima~ot e dol`en da gi plati pri podnesuvawe na barawetoza izmena na dogovorot za prevoz. Ako vo taa prilika ne mo`e da se utvrdi iznosotna site tro{oci koi bi mo`ele da nastanat vo vrska so izmenata na dogovorot zaprevoz, prevoznikot }e bara od ispra}a~ot da zalo`i soodveten depozit.

^len 21

Pre~ki pri prevozot

1. Ако при превозот на стоката настанат пречки кои можат да се отстранат со превозпреку помошен пат, стоката се превeзува до упатна станица преку тој помошен патбез наплата на поголема превознина од утврдената во договорот.

2. Ако пречката при превозот не настанала по вина на превозникот, рокот на испоракасе смета според стварно употребениот превозен пат.

3. Ако ne e mo`en понатамошен превоз поради настанатите пречки или од другипричини, испраќачот може да го раскине договорот за превоз, но е должен напревозникот да му плати превознина за извршениот превоз, како и трошоцитепредвидени со оваа Тарифа ако овие пречки, односно други причини не настанале повина на превозникот.

4. Испраќачот може однапред да даде упатство во товарниот лист ако случајно сепојави пречка при превозот.

5. Ako pre~kata pri prevozot prestane pred da pristigne upatstvoto od ispra}a~ot,prevoznikot ja ispra}a pratkata vo upatnata stanica ne ~ekaj}i go upatstvoto odispra}a~ot, za {to go izvestuva.

6. Dokolku pratkata se prevezuva so pridru`nik, prevoznikot }e go izvesti nego zapre~kite pri prevozot poradi koi pratkata ne mo`e ponatamu da se preveze.Ako pridru`nikot na pratkata e ovlasten da dava izmeni na dogovorot za prevoz,prevoznikot }e go izvesti samo pridru`nikot za pre~kite pri prevozot poradi koine e mo`еn ponatamo{en prevoz. Isto taka, prevoznikot }e go izvesti samo pri-dru`nikot za nemo`nosta na izvr{uvawe na negovite upatstva.

7. Za izmenite na dogovorot za prevoz koi se davaat vrz osnov na izve{tajot zapre~ki pri prevozot, prevoznikot ne naplatuva nadomestok za izmena na dogovorotna prevoz.

^len 22

Proveruvawe na brojot na par~iwata, masata i sodr`inata na pratkata vo upatnatastanica

1. Ispra}a~ot, odnosno prima~ot mo`e da bara prevoznikot pri izdavawe na predme-tite да ги proveri masata i brojot na par~iwa.Prevoznikot po barawe na ispra}a~ot, odnosno prima~ot }e ja utvrdi masata napolnite i praznite vagoni vo upatnata stanica ako toa e mo`no so ogled nasoobra}ajnite priliki, prirodata na stokata i postoewe na vaga. Baraweto zaproveruvawe na masata na praznite i polni vagoni, kako i brojot na par~iwa voupatnata stanica ispra}a~ot gi vpi{uva vo tovarniot list vo soodvetna rubrikapri predavawe na pratkata na prevoz, a prima~ot pismeno go dostavuva naupatnata stanica pri izdavawe na predmetite.

2. So cel pravilno da se primenuva Tarifata, prima~ot mo`e da bara od prevoz-nikot proveruvawe na sodr`inata na pratkata ako vo tovarniot list vo soodvetnarubrika e pogre{no navedena, pa vo vrska so toa Tarifata e primeneta pogre{no.Ova proveruvawe prima~ot mo`e da go bara ako prethodno go otkupi tovarniotlist i ako nieden del od pratkata ne e odvezen od stanica.

3. Poradi proveruvawe na brojot na par~iwata, masata i sodr`inata, rokot na odne-suvawe ne se prodol`uva.Site tro{oci za proveruvawe na sodr`inata na pratkata gi podnesuva prima~ot.

21

^len 23

Prethodno izvestuvawe na prima~ot za pristignuvawe na vagonskite pratki

1. Prevoznikot e dol`en da go izvesti prima~ot za vremeto na pristignuvawe,najdocna 6 ~asa pred pristignuvawe na kompleten mar{ruten voz na ispra}a~otili grupa na vagoni na istovarnoto mesto.

2. Kaj poedine~ni vagonski pratki, prevoznikot e dol`en da go izvesti prima~ot naj-docna 2 ~asa pred predvidenoto vreme na pristignuvawe na poedine~nite pratki.

3. Za prethodno izvestuvawe na prima~ot za pristignuvawe na pratkata, prevoznikotne naplatuva nadomestok.

^len 24

Izvestuvawe na prima~ot za pristignuvawe na pratkata

1. Prevoznikot go izvestuva prima~ot za pristignuvawe na pratkata {tom }e ja pod-gotvi za izdavawe. Denot na pristignuvawe mora da se ozna~i na tovarniot list sostani~en `ig so datum vo soodvetnata rubrika.Za pristignuvawe na pratkata, prima~ot se izvestuva so prepora~ano pismo, potelefon, po telefaks, po teleks so telegrama ili pismeno po pat na raznesuva~.Pri izvestuvaweto na prima~ot se ozna~uva rokot vo koj pratkata mora da seodnese i prevoznite tro{oci koi treba da gi plati.

2. Izvestuvaweto se smeta za izvr{eno:1) ako se vr{i po telefon, po telefaks ili teleks-po zavr{eniot razgovor,

odnosno po predavaweto na telefaksot ili teleksot;2) ako se vr{i po telegrafski pat-12 ~asa po predavaweto na tele-gramata vo

po{ta;3) ako se vr{i so prepora~ano pismo-24 ~asa po predavaweto na izvestuva-

weto vo po{ta;4) ako se vr{i po pat na raznesuva~-neposredno so predavawe na izvestuva-

weto.3. Prevoznikot i korisnikot na prevozot mo`at so posebna spogodba da gi odredat

na~inot i vremeto na izvestuvawe.4. Za izvestuvawe na prima~ot za pristignuvawe na pratka, prevoznikot naplatuva

nadomestok propi{an vo Tarifata, Del 6.

^len 25

Izdavawe na stokata i zemawe mostra

1. Stokata se izdava vo stanicata od mesta koi se odredeni za toa.2. Prima~ot mo`e da go odbie priemot na stokata i po priemot na tovarniot list i

po pla}aweto na prevoznite tro{oci sè dodeka ne se postapi сpoред negovotobarawe za utvrduvawe na gubitok ili o{tetuvawe na stokata. Ako pri izdavawe nastokata nedostasuva edno ili pove}e par~iwa navedeni vo tovarniot list, prevoz-nikot e dol`en po barawe na prima~ot da sostavi zapisnik za izviduvawe.

3. Stoka predadena na prevoz so oznaka "ostanuva vo stanica" mo`e da mu se izdadena prima~ot toga{ koga }e go doka`e pravoto na raspolagawe. Kako dokaz za pra-voto na raspolagawe slu`i, vo prv red, duplikatot na tovarniot list, koj prevoz-nikot go zadr`uva koga ja izdava stokata.

4. Prima~ot mo`e da odredi izvestuvaweto za pristignuvawe na pratkata, kako i sa-mata stoka da se izdade na drugo lice vrz osnov na negovoto polnomo{no ako pret-hodno predade na upatnata stanica pismena izjava za toa na propi{an obrazec.

5. Ako ispra}a~ot bara, prevoznikot }e mu izdade potvrda za toa dali i kogapratkata e izdadena na prima~ot. Za izdavawe na potvrda za priemot iliizdavaweto na stokata, prevoznikot naplatuva propi{an nadomestok od Tarifata,Del 6, kako i po{tenskite tro{oci vo vrska so pribirawe na podatocite idostavuvawe na potvrdata na ispra}a~ot.

22

6. Primopredavaweto na vagonot i tovarniot pribor, pred i po izvr{enotoistovaruvawe pome|u upatnata stanica i prima~ot se vr{i napismeno. Vo taaprilika se utvrduvaat denot i ~asot na primopredavaweto, kako i sostojbata navagonot i tovarniot pribor.Pred istovaruvaweto, upatnata stanica i prima~ot ja utvrduvaat sostojbata soplombite ili drugite zatvora~i (i gi sporeduvaat so vpi{anite podatoci vo sood-vetnata rubrika od tovarniot list) i nadvore{niot izgled na tovarot. Brojot naskinatite plombi i nivnite oznaki, stanicata gi vpi{uva vo soodvetna rubrika odtovarniot list.Po izvr{enoto istovaruvawe na predmetite, prima~ot e dol`en na prevoznikot damu gi vrati is~istenite vagoni.Ako prima~ot ne go is~istil vagonot, a toa go izvr{il prevoznikot, tro{ocite za~istewe se naplatuvaat od prima~ot.Ako so sanitetski, veterinarni, fitosanitetski ili so drugi propisi e predvide-no posebno ~istewe, zadol`itelna dezinfekcija ili miewe na vagonot po istova-ruvaweto so ogled na stokite koi vo niv se prevezuvale, dezinfekcijata, miewetoi posebnoto ~istewe gi vr{i prevoznikot so naplatuvawe na nadomestocipropi{ani vo Tarifata, Del 6.

Zemawe mostri od stokite

7. Zemaweto na mostri od stokite pred otkupuvawe na tovarniot list mu se dozvolu-va na prima~ot ako ispra}a~ot vo soodvetnata rubrika od tovarniot list dal sog-lasnost za toa, odnosno ako ovaa soglasnost dopolnitelno ja dostavi po pismenpat.Prima~ot i podnesuva na upatnata stanica pismeno barawe za zemawe na mostra.Ova mo`e da go napravi po priemot na izvestuvaweto za pristignuvawe na prat-kata. Poradi zemawe mostra, rokot na odnesuvawe na stokata ne se prodol`uva.

8. Prima~ot go obezbeduva potrebniot materijal za zemawe mostri (vre}i, obvivki,{i{enca, konop, vosok za pe~ati itn.).Pri zemaweto na mostri kaj obvitkanite stoki, mo`e da se otvorat najmnogu 10par~iwa od edna pratka, a masata na zemenite mostri ne treba da bide pogolemaod 3 kg po pratka.

9. Mostri od stokite mo`at da se zemaat samo vo prisustvo na `elezni~ki rabotnik,koj vo soodvetnata rubrika od tovarniot list "Ozna~uvawe na stokata" mora da jazapi{e zabele{kata "Zemena mostra od stokata" i koli~inata na zemenata sto-ka. Zapi{anata zabele{ka vo soodvetnata rubrika od tovarniot list ja potvrduvaovlasteno lice so potpis i pe~at.

10. Za zemawe mostra se naplatuva nadomestok propi{an vo Tarifata, Del 6.

^len 26

Rokovi za odnesuvawe na stokata

1. Rokot za odnesuvawe na stokata koi gi istovara prima~ot iznesuva 6 ~asa.Rokot za odnesuvawe na `ivi `ivotni iznesuva 2 ~asa.Me|utoa, za pratkite na mar{rutnite vozovi na ispra}a~ot i pratkite na stokitena ~ija sostojba vlijaat vremenskite uslovi, poradi {to e ote`nato nivnoto ist-ovaruvawe, rokot za odnesuvawe iznesuva 10 ~asa.Prima~ot i prevoznikot mo`at da dogovorat i drugi rokovi za odnesuvawe na sto-kata so Dogovorot za prevoz.

2. Rokovite za odnesuvawe na stokite koi gi istovaruva prima~ot po~nuvaat da te~atod ~asot koga se smeta deka izvestuvaweto za pristignuvawe na stokata e izv-r{eno, odnosno koga vagonot e postaven na mesto za istovar, no najrano od po~eto-kot na rabotnoto vreme na stanicata ako vagonot e postaven na mesto za istovar iprima~ot izvesten pred po~etokot na rabotnoto vreme na stanicata.Ako pratkata e upatena so oznakata "ostanuva vo stanica" ili ako prima~ot seotka`al od izvestuvawe, rokot za odnesuvawe na stokata po~nuva da te~e od ~asotkoga pratkata e podgotvena za izdavawe.Ako rokot za odnesuvawe na stokata ne istekol do krajot na rabotnoto vreme nastanicata, se prodol`uva so po~etokot na sledniot raboten den na upatnatastanica.Dokolku rokot za odnesuvawe na stokata iste~e vo rabotnoto vreme na stanicata,vagonskata denguba se presmetuva od ~asot na istekot na rokot do ~asot kogaprazniot vagon }e i se vrati na stanicata, pa i za vreme koga stanicata ne raboti.

23

3. Prevoznikot i prima~ot mo`at da dogovorat i pokratki rokovi za odnesuvawe.4. Vo rok za odnesuvawe na predmetite ne se smeta:

1) vremeto potrebno za raboti koi gi vr{at carinski, veterinarni i druginadle`ni organi na upravata;

2) vremeto na zadocnuvawe na istovaruvaweto koe go predizvikal prevozni-kot.

5. Ako vagonot ne mo`e da se postavi za istovaruvawe zatoa {to korisnikot naprevozot porano postaveniot vagon za natovaruvawe, odnosno istovaruvawe ne gonatovaril ili istovaril, rokot na istovaruvawe te~e od ~asot koga vagonot epodgotven za postavuvawe.Prevoznikot ovie pre~ki gi utvrduva i vpi{uva vo odredena rubrika na knigata zaprimopredavawe na vagonite, a prima~ot mora da ja potpi{e.Prima~ot e dol`en da plati vagonska denguba i za site vagoni koi se zadr`ani vopopatna stanica ili ~ekaat vo upatna stanica po negova vina.Dokolku postavuvaweto na vagon na mesto za istovar go vr{i korisnikot na prevozso sopstvena vle~a, so posebna spogodba mo`e da se utvrdi potrebnoto vreme zapostavuvawe na vagon od mestoto na primopredaawe na mestoto na istovaruvawe.

6. Za pre~ekoruvawe na propi{aniot rok za odnesuvawe na predmetite se naplatuvavagonska denguba, odnosno le`arina propi{ana vo Tarifata, Del 6.

7. Vo opravdani slu~ai, prevoznikot mo`e da se otka`e od naplatata na vagonskadenguba i le`arina.

8. Prevoznikot }e mu ovozmo`i na prima~ot smestuvawe na istovarenite stoki navagonski pratki na stani~no zemji{te ako ima mo`nost za toa, i toa so propi{annadomestok. Za vaka smestenite stoki na stani~no zemji{te, prevoznikot ne odgo-vara.Ako rokot za odnesuvawe e pre~ekoren za pove}e od 24 ~asa, prevoznikot mo`e natro{ok i rizik na prima~ot da gi istovari stokite i da gi stavi na privremenosmestuvawe ili da gi predade na {pediter, na javno skladi{te ili na drugprevoznik poradi dostavuvawe na prima~ot.

^len 27

Povtorno predavawe na pratkite na prevoz (reekspedicija)

1. So soglasnost na prevoznikot, prima~ot mo`e pristignatata pratka povtorno da japredade na prevoz vo upatna stanica pred odnesuvaweto (povtorno predavawe) poduslov pratkata celo vreme da bila na ~uvawe kaj prevoznikot i povtorno da epredadena na prevoz vo sostojba vo kakva {to pristignala vo stanicata napovtornoto predavawe.Prethodnite tro{oci na prevozot na reekspediranata pratka moraat da bidat pla-teni i ne mo`at da ja optovaruvaat pratkata kako avans.Reekspedicija na uvozni pratki pretovareni na stranski prugi od eden vopove}e vagoni e dozvolena samo za celata grupa vagoni, za ista upatna stanica i zaist prima~.Pratkata mo`e povtorno da se predade na prevoz ako vo smisla na Zakonot zadogovorite na prevoz vo `elezni~kiot soobra}aj i drugi va`e~ki propisi seispolneti site uslovi za ponatamo{en prevoz vo nova upatna stanica.Ispra}a~ot e dol`en vo soodvetnata rubrika od tovarniot list da ja vpi{e zabe-le{kata "povtorno predavawe, bez promena na tovarot, pristignuvawe br. __".

2. Rokot za povtorno predavawe na prevoz na pratka vo vnatre{niot soobra}aj i zauvozna carinska pratka koja od stanicata na povtornoto predavawe na prevoz seupatuva na carinewe vo druga carinska stanica, kako i rokot za koj ne se presme-tuva vagonska denguba za pratki kaj koi se vr{i samo promena na carinskata sta-nica ili od carinskata stanica se upatuva na carinsko smestuvawe vo druga stani-ca pod carinski nadzor, iznesuva 3 ~asa. Rokot za povtorno predavawe na prevozna uvozna carinska pratka koja po carineweto }e bide povtorno predadena naprevoz iznesuva 3 ~asa. Vo site slu~ai, rokot za povtorno predavawe na prevozpo~nuva da te~e od ~asot na izvr{enoto izvestuvawe za pristignuvawe na prat-kata.Za izvr{uvawe na povtorno predavawe na pratkata na prevoz, prevoznikotnaplatuva nadomestok propi{an vo Tarifata, Del 6.

24

^len 28

Pre~ki pri izdavawe

1. Пречка при издавањето на пратката постои ако:1) примачот не може да се пронајде;2) примачот го одбие приемот на пратката;3) товарниот лист не е откупен во предвидениот рок;4) издавањето го забранил надлежен орган.

2. Превозникот е должен, без одлагање и на најбрз начин, да го извести испраќачот запречката при издавањето на пратката и да побара упатство од него.

3. Ако упатството на испраќачот не пристигне во примерен рок или ако не може да сеизврши упатството, или ако не е можно да се извести испраќачот, превозникот имаправо стоката да ја смести привремено, на трошок и на ризик на испраќачот, и во тојслучај превозникот одговара како чувар.

4. Во случајот од to~ka 3 од овој член, превозникот има право да ја предаде стоката нашпедитер или на јавно складиште на трошок и на ризик на испраќачот со тоа штоодговара за нивниот избор.

5. Превозникот е должен без одлагање да го извести испраќачот за дејствата одto~ka 3 и 4 од овој член.

6. Za postoewe pre~ki pri izdavawe na stoki, upatnata stanica vedna{ }e goizvesti ispra}a~ot preku otpravnata stanica i od nego }e pobara upatstvo.Ispra}a~ot mo`e da opredeli vo tovarniot list vo soodvetna rubrika, voslu~aj na pre~ki pri izdavaweto, predmetot da se vrati vo otpravnata stanica bezprethodno izvestuvawe.

^len 29

Utvrduvawe na gubewe ili o{tetuvawe na stokata

1. Ако превозникот или носителот на правото утврдат или се посомневаат дека постоиделумно губење или оштетување на стоката подготвена за превоз, превозникот едолжен веднаш да состави записник за увид и да ја утврди состојбата, а по потреба,и тежината на стоката, како и причината и висината на штетата, ако е тоа можно,наведувајќи го и времето кога и под кои околности се случила штетата.

2. Превозникот му издава на носителот на правото примерок од записникот за увид.3. Ако е можно, превозникот е должен губењето или оштетувањето на стоката да ги

утврди во присуство на носителот на правото, а по потреба, и во присуство на еденили повеќе вешти лица или сведоци.

4. Ако при увидот извршен по барање на носителот на правото не се утврди никакваштета, или се утврди само штета која веќе ја признал превозникот, носителот направото е должен да ги надомести настанатите трошоци.

^len 30

Odgovornost na prevoznikot za nadomestok na {teta kajpovtorno predavawe (reekspedicija) na pratka

Ako kaj pratkata koja e povtorno predadena na prevoz (reekspedicija) se utvrdidelumno gubewe ili o{tetuvawe na stokata vo novata upatna stanica, se pretpos-tavuva (pod uslov pratkata celo vreme od pristignuvaweto do povtornoto preda-vawe da bila na ~uvawe kaj prevoznikot i povtorno da bila predadena na prevozvo sostojba vo kakva pristignala vo stanicata na povtornoto predavawe) deka ovojdelumen gubitok, odnosno o{tetuvawe na predmetite nastanalo za vreme na voze-weto na posledniot dogovor za prevoz.

25

^len 31

Ograni~uvawe na odgovornosta na prevoznikot vo posebni slu~ai

Koga drumski vozila, ma{ini ili zemjodelska mehanizacija se prevezuvaatneobvitkani ili nedovolno obvitkani, ispra}a~ot e dol`en delovite koi mo`atlesno da se otstranat posebno da gi navede vo odredena rubrika na tovarniot list"Ozna~uvawe na stokata", odnosno vo dopolnitelniot list so zaverka na pre-voznikot.

^len 32

Visina na ot{tetata i nadomestok poradi pre~ekoruvawe na rokot na isporaka

1. Ако носителот на правото докаже дека поради пречекорувањето на рокот на испоракапретрпел штета, вклучувајќи го и оштетувањето, превозникот е должен да ја платидокажаната штета, но најмногу до трикратен износ на превознината.

2. Во случај на губење на стоката, не може да се бара надоместok на штета порадипречекорување на рокот на испорака.

3. Во случај на делумно губење на стоката, надоместокот на штетата од to~ka 1 на овојчлен не може да биде поголема од трикратниот износ на превознината за делот напратката кој не е изгубен.

4. Во случај на оштетување на стоката, кое не настанало поради пречекорување нарокот на испорака, се плаќа надоместокот на штетата од to~ka 1 на овој член,зависно од случајот, и покрај платениот надоместок на штета од член 68 од Zakonotza dogovorite za prevoz vo `elezni~kiot soobra}aj.

5. Вкупниот надоместок на штета предвиден во to~ka 1 на овој член, заедно сонадоместокот на штетата од член 68 од Zakonot za dogovorite za prevoz vo`elezni~kiot soobra}aj, не може да биде поголем од износот кој би требало да сеплати во случај на целосно губење на стоката.

6. Барањето за надоместок на штета во случај на пречекорување на рокот на испоракамора да се достави најдоцна во рок од 15 дена од денот на издавањето на стоката.

7. Ако барањето за надоместок на штета не се достави во рокот од to~ka 6 од овојчлен, превозникот повеќе не е одговорен за таа штета.

^len 33

Reklamacii

1. Prevoznikot e dol`en na imatelot na pravoto да mu go vrati pove}e naplateniotiznos i da mu ja nadomesti nastanatata {teta (poradi o{tetuvawe, potpoln ilidelumen gubitok i za pre~ekoruvawe na rokot na ispraka na pratkata) dokolku japredizvikal po svoja vina, a pomalku naplateniot iznos i {tetata (predizvikanana lica, na drugi predmeti, na voznite sredstva, uredite i postrojkite), koja japredizvikal korisnikot na prevoz, ima pravo dopolnitelno da ja naplati odkorisnikot na prevoz.

Vra}awe na pove}e naplateni prevozni tro{oci

2. Prevoznikot po slu`bena dol`nost mu gi vra}a na imatelot na pravoto pove}enaplatenite prevozni tro{oci.Prevoznikot (kontrolata na prihodi) prethodno go izvestuva imatelot na pravotoza pove}e naplateniot iznos na prevoznite tro{oci. Po priemot na "Izvestuva-weto za pove}e naplatenite prevozni tro{oci", imatelot na pravoto e dol`envo rok od {est meseci od denot na pla}aweto да mu podnese na prevoznikot, pokrajizvestuvaweto:

1) duplikat na tovarniot list, frankaturna smetka (ako bil dostaven) i drugidokumenti koi slu`at kako dokaz za plateni prevozni tro{oci, dokolkuprevoznite tro{oci gi platil ispra}a~ot;

2) tovaren list (list 1) i drugi dokumenti za izvr{enoto pla}awe na prevoz-nite tro{oci ako prevoznite tro{oci gi platil prima~ot;

3) ime, prezime, adresa, ime i broj na smetkata na koja treba da se izvr{iuplata.

Imatelot na pravoto mo`e da mu podnese reklamacija na prevoznikot (kontrola naprihodi) vo pismena forma, so barawe za povrat na pove}e plateni prevoznitro{oci.

26

Naplata na pomalku plateni prevozni tro{oci

3. Prevoznikot ima pravo dopolnitelno da gi naplati tro{ocite na prevozot koipropu{til da gi naplati ili gi naplatil vo pomal iznos otkolku {to imal pravo.Poradi naplata na pobaruvawa od stav 1 na ovaa to~ka, prevoznikot pismeno gopovikuva korisnikot na prevoz da go plati pomalku naplateniot iznos. Ako koris-nikot na prevozot ne go podmiri pobaruvaweto vo rok od 30 dena od denot na dos-tavuvaweто na pismeniot poziv, prevoznikot ima pravo da bara naplata preku sud.

Ostanati pobaruvawa od dogovorot za prevoz

4. So reklamacijata za naplata na drugi pobaruvawa nastanati vrz osnov nadogovorot za prevoz (gubitoci, o{tetuvawa, nadomestoci poradi pre~ekoruvawe narokot na isporaka), treba da prilo`i:

1) tovaren list (list 1), odnosno duplikat na tovarniot list (list 4);2) site drugi ispravi koja ja doka`uvaat opravdanosta na reklamacijata, kako

i dokazi za vrednosta na predmetite vo mestoto i vo vremeto na nivnotopredavawe na prevoz (zapisnik za izviduvawe, naod na sudski ve{tak,faktura i dr.).Obrazlo`enata reklamacija se podnesuva do `elezni~koto transportnopretprijatie.

5. Ispravite koi se podnesuvaat so reklamacijata mo`at da se dadat i vo prepis ilifotokopija, no pred isplatata na pobaruvaweto ispravite moraат da se podnesatvo original.

6. Pravoto na podnesuvawe na reklamacija od lice koe ne go izvr{ilo pla}aweto,odnosno koe ne e imatel na pravoto za pobaruvawe, se utvrduva so soodvetniva`e~ki ispravi kako {to se: upatnica (cesija), polnomo{no i sl. Prevoznikotmo`e da bara potpisite na ovie ispravi da bidat zavereni.

PRESMETUVAWE NA PREVOZNINA

^len 34

Op{ti propisi

1. Prevoznina se smeta samo prevoznata cena za edna pratka, a se presmetuvaposebno za sekoja pratka.Pod poimot prevoznina se smeta i dodatokот na prevozninata.

2. Prevozninata, dodatokot na prevozninata, nadomestokot za sporedni pristojbi iostanatite tro{oci presmetani vo tovarniot list prestavuvaat prevozni tro{oci.

3. Prevozninata, dokolku ne e na drug na~in propi{ano, za vagonski pratki se pres-metuva vrz osnova na:

1) Na~in na prevoz (redoven i dogovoren);2) Vid predmeti (tarifna klasa vo koja pripa|aat);3) Masa na pratkata za koja se pla}a prevoznina (presmetkovna masa);4) Tarifno rastojanie;5) Vid, tip i sopstvenost na vagonot.

4. Masata na pratkata opfa}a, dokolku so tarifata na drug na~in ne e propi{ano, sè{to e predadeno na prevoz zaedno so stokata.

5. Kako osnova za presmetuvawe na prevoznina slu`bi presmetkovnata masa koja seutvrduva vrz osnova na:

1) Stvarnata masa;2) Zgolemenata masa, dokolku zgolemuvaweto e propi{ano so Tarifata;3) Edine~nata masa;4) Najmalata masa .

6. Tarifnoto rastojanie, kako i uslovite za primena se navedeni vo Dale~inarot zaprevoz na stoki na M@ Transport AD-Skopje po prugite vo Republika Makedonija(Tarifa, Del 4).

7. Prevoznite stavovi se propi{ani vo Tarifata, Del 6, a nadomestocite za spo-redni uslugi vo Tarifata, Del 6 i Del 6a.

27

8. Ako za presmetuvawe na prevozninata treba da se zgolemi ili namali prevozniotstav za odreden procent, taka zgolemeniot ili namaleniot prevozen stav sezaokru`uva na 0,50 den.

9. Za pratka koja se sostoi od pove}e stoki koi pripa|aat vo razli~ni tarifni klasi,prevozninata se presmetuva za sekoj od tie stoki po tarifnata klasa vo kojapripa|aat stokite, a vkupnata prevoznina se zaokru`uva za 0,50 den.

10. Ako prevozninata, presmetana spored op{tite propisi, treba da se zgolemi ilinamali za odreden procent, iznosot na zgolemuvawe ili namaluvawe se dodava,odnosno odzema od taa prevoznina i taka dobienata prevoznina se zaokru`uva na0,50 den.

11. Prevoznikot naplatuva nadomestoci za sporedni uslugi, za posebni raboti iizdatoci povrzani za izvr{uvawe na dogovorot za prevoz, koi gi vr{i za smetkaili vo ime na korisnikot za prevoz, odnosno za upotreba na sredstva zaprevoznikot potrebni pri prevozot, apropi{ani vo Tarifata -Del 6 i Del 6a.

12. Presmetanata prevoznina, dodatokot na prevozninata, poedine~nite nadomestociza sporedni uslugi i ostanatite tro{oci se zaokru`uvaat na 0,50 den.Zaokru`uvaweto na 0,50 den. se vr{i na sledniot na~in:

- do 0,25 den. - na 0 denari;- od 0,25 den do 0,75 - na 0,50 den.;- od 0,75 den do 1,00 - na 1 denar nagore.

^len 35

Denkovni pratki (Se izostavuva.)

^len 36

Vagonski pratki

1. Za stokite koi se prevezuvaat kako vagonski pratki postojat 3 tarifni klasi.2. Vo sekoja tarifna klasa postojat 4 prevozni stava, i toa: 10 т, 15 т, 20 т i 25 т.3. Masata koja slu`i za presmetuvawe na prevozninaта se zaokru`uva za sekoи

zapo~nati 100 kg na 100 kgr nagore.

Presmetuvawe prevoznina

4. Za presmetuvawe na prevozninaта se primenuva prevoznиот stav koj odgovara napresmetkovnata masa na pratkata.

5. Najmala presmetkovna masa za presmetuvawe na prevoznina, dokolku ne e propi-{ano na drug na~in so Tarifata, iznesuva:

a) za upotreben vagon najmalku 5000 kg po oska;b) za primenet prevozen stav- 10-tonski najmalku za 10.000 kg:- 15-tonski najmalku za 15.000 kg:- 20-tonski najmalku za 20.000 kg:- 25-tonski najmalku za 25.000 kg.

6. Ako presmetkovanata mаsa na vagonskata pratka koja ja odreduva primenata naodredeniot prevozen stav se nao|a pome|u dva najmali presmetkovni masi, prevoz-ninata se presmetuva za presmetkovnata masa po prevozniot stav za pomalatapresmetkovna masa, dokolku so prevozniot stav za pogolemata masa po najmalatapresmetkovna masa za taa pogolema masa ne se dobie poevtina prevoznina.

Vagonski pratki vo redoven prevoz

7. Prevozninata se prevezuva spored prevoznite stavovi navedeni vo Tarifata, Del6.

8. Ako vagonska pratka vo redoven prevoz, po barawe na ispra}a~ot, vpi{ana votovarniot list, se prevezuva vo vozovi za prevoz na patnici, prevozninata sepresmetuva spored propisite za vagonski pratki vo redoven prevoz i se zgolemuvaza 100%.

28

Vagonski pratki vo dogovoren prevoz

9. Vagonskite pratki vo dogovoren prevoz se primaat na prevoz samo vrz osnova naposeben dogovor pome|u prevoznikot i korisnikot na prevozot.

Vagonski pratki na stoki koi se vo razli~ni tarifni klasi

10. Ako masata na oddelni stoki koi se vo razli~ni tarifni klasi ne se navedeniposebno vo tovarniot list (vo rubrika-"Masa vo kg"), prevozninata se presmetuvaza vkupnata prevozna masa na pratkata po tarifnata klasa na stokata koja vo taapratka najvisoko tarifira.

11. Dokolku masite na oddelnite predmeti se posebno navedeni vo tovarniot list,prevozninata se presmetuva posebno za sekoi predmeti (ili za sekoja grupa napredmeti koi pripa|aat vo ista tarifna klasa) vrz osnova na nivnata stvarnamasa zaokru`ena na 100 kg nagore, va`e~kata tarifna klasa i prevoznite stavovikoi odgovaraat na vkupnata presmetkovna masa na pratkata.

POSEBNI USLOVI I PRESMETUVAWE NA PREVOZNINA

^len 37

Me{ovit (kombiniran) prevoz na pratki (Se izostavuva.)

^len 38

Prevoz na pratki na industriski prugi nadvor od javniot soobra}aj (Se izostavuva.)

^len 39

[inski vozila na sopstveni trkala koi ne se rasporedenivo vagonskiot park na nekoja `eleznica

1. [inski vozila na sopstveni trkala se primaat na prevoz pod uslov prevoznikotda ja utvrdi nivnata sposobnost za soobra}aj. Ovaa sposobnost prevoznikot japotvrduva so izdavawe na posebna potvrda koja mora da bide vpi{ana vorubrikata "Prilozi" i prilo`ena so tovarniot list.

2. Ispa}a~ot mo`e po svoj izbor da bara odreden na~in na prevoz (redoven ilidogovoren) pod uslov da mo`e toj prevoz da se izvr{i imaj}i gi predvidtehni~kite i drugite uslovi za eksploatacija.

3. Postavuvawe na {inski vozila na sopstveni trkala, kako i nivno simnuvawe odkoloseci vr{i ispra}a~ot, odnosno priema~ot.

4. [inskite vozila na sopstveni trkala koi se dvi`at na sopstven pogon se primaatna prevoz pod posebni uslovi, koi se utvrduvaat za sekoj slu~aj posebno.

5. Lokomotivi, tenderi i motorni vagoni treba da imaat ovlasteno i stru~no lice,koe }e gi pridru`uva, a koe go odreduva ispra}a~ot. Pridru`noto lice se gri`iza podma~kuvawe i drugi tehni~ki i stru~ni opslu`uvawa na voziloto.

6. Osven lokomotivi, tenderi i motorni vagoni, mo`e da se pratat i ostanati {inskivozila koi se prevezuvaat na sopstveni trkala. Ispa}a~ot koj saka da go koristiova pravo e dol`en toa da go vpi{e vo rubrikata "Izjava" vo tovarniot list.Ako prevoznikot se slo`uva da vr{i podma~kuvawe, tro{ocite ja tovaratpratkata.

7. Pridru`nikot mora da patuva vo voziloto koe go pridru`uva ako go dozvoluva toakonstrukcijata na voziloto, vo sprotivno potrebno e da se obezbedi posebenpatni~ki ili tovaren vagon.

8. Prevozninata se presmetuva za sekoe prazno vozilo za sopstvenata masa navoziloto zaokru`ena na 100 kg nagore, no najmalku za 10.000 kg po tarifna klasa iprevozniot stav koj odgovara. Pri utvrduvawe na prevozniot stav, ne se primenuvapropisot od ~l. 36, t. 5 pod a.

9. [inskite vozila na sopstveni trkala mo`at da bidat natovareni so nekoipredmeti, dokolku prevoznikot go dozvoluva toa. Ako takvoto vozilo e natovarenoso predmeti, prevozninata se presmetuva za vkupnata stvarna masa na voziloto ipredmetite zaokru`eni na 100 kg nagore, no najmalku za 10 000 kg bez primena na~len 36, t. 5 pod a. Ako voziloto i natovarenite stoki se vo razli~ni tarifniklasi, se primenuvaat propisite za presmetuvawe na prevoznina za vagonskipratki za stoki koi se vo razli~ni tarifni klasi.

29

^len 40

VOZILA(Se izostavuva.)

^len 41

@elezni~ki vagoni za posebni nameni

Se prevezuvaat vrz osnov na poseben dogovor pome|u korisnikot i prevoznikot.

^len 42

Osobeni pratki

1. Pratki koi go prekora~uvaat tovarniot gabarit, dozvolenoto optovaruvawe pooska ili po dol`en metar, ili ne gi ispolnuvaat propi{anite tehni~ki normi i voprevozot mu pri~inuvaat posebni te{kotii na prevoznikot zaradi {to moraat dase prezemat posebni tehni~ki i za{titni merki, kako i kontejneri ~ija visina i{iro~ina pre~ekoruvaat 2,438 m (8 angliski stapki), se primaat na prevoz samovrz osnova na poseben dogovor pome|u korisnikot na prevozot i prevoznikot. Soposebniot dogovor se utvrduvaat obvrskite na korisnikot i na prevoznikot zaceliot prevozen pat, uslovite na prevozot, procentot na zgolemuvawe na prevoz-ninata, kako i posebnite tro{oci za uslugata.

2. Ispra}a~ot koj saka da predade na prevoz osobena pratka potrebno e prethodno daja prijavi kaj prevoznikot neposredno ili preku otpravnata stanica. Pismenaprijava treba da podnese pred namerata za prevoz, i toa najdocna:

1) 10 dena za osobeni pratki, koi se prevezuvaat vo vnatre{niot soobra}aj;2) 30 dena za osobeni pratki, koi se prevezuvaat vo me|unarodniot soobra}ajot

3. Pismenata prijava treba da sodr`i:1) Koga e vo pra{awe osobena pratka koja go prekora~uva tovarniot profil:

a) Adresata, odnosno imeto i sedi{teto na ispra}a~ot;b) Denot na tovarewe na pratkata;v) Otpravnata i upatnata stanica, a kaj izvoznite osobeni pratki iizleznata grani~na stanica, carinskata stanica i upatnata zemja;g) Mestoto na istovar i eventualno ozna~uvaweto na industriskiotkolosek;d) Vidot na tovarot i ozna~uvaweto na negovite horizontalni ivertikalni proekcii so site karakteristi~ni podatoci za dol`inata,{iro~inata i visinata na tovarot;|) Masata na tovarot;e) Te`i{teto na tovarot ako toa ne e vo sredinata na vagonot.

So pismenata prijava potrebno e da se prilo`at i numerirani crte`i vo koi seozna~eni merkite, koi go pretstavuvaat tovarot vo dol`inski i vodoramen presek,kako i site potrebni popre~ni preseci. Ovie crte`i treba da bidat izraboteni vorazmer 1:25, i toa po mo`nost na hartija koja dozvoluva kopirawe so osvetluvawe.Vo crte`ot treba da bidat obele`ani kriti~nite to~ki na pratkata.

2) Koga e vo pra{awe osobena pratka na {inski vozila na sopstveni trkala,pokraj podatocite od odredbite pod a), b), v) od potto~ka 1) na ovaa to~ka,u{te i:

a) vidot na vozilo i negovata masa;b) vkupnata dol`ina na voziloto;v) masata na voziloto po dol`en metar;g) brojot na oskite i dozvolenoto optovaruvawe po oska;d) rastojanieto pome|u krajnite oski, odnosno sto`erot na vrtlivata podno{ka;|) Rastojanieto pome|u oskata vo vrtlivata podno{ka;e) Najgolemata dozvolena brzina vo km/~as;`) Najmaliot polupre~nik na sviok preku koj mo`e voziloto da pomine.

3) Koga se vo pra{awe ostanati osobeni pratki, se podnesuvaat podatocispored propisite od podto~ka 1) od ovaa to~ka bez podnesuvawe na crte`i.

30

4. Pokraj prevozninata presmetana spored op{tite tarifni propisi za vagonskipratki, se presmetuva i dodatok za prevoz na osobena pratka. Dodatokot sepresmetuva za cel prevozen pat taka {to presmetanata prevoznina se zgolemuva:

1) za osobeni pratki vo vnatre{niot soobra}aj, izvoz i uvoz:1.1. Za 60 % koga se prezema edna od slednite tehni~ki za{titni merki:- Smaluvawe na brzinata na vozot za osobeni pratki, koja pre~ekoruva

tovaren gabarit vo {irina ili pre~ekoruva dozvoleno optovaruvawe pooska, odnosno po dol`en metar pri {to e potrebno da se propi{at pogolembroj na bavni vozewa preku oddelni kriti~ni mesta na prugata (tuneli,mostovi, propusti, svrtnici itn.);

- Prevoz samo po den poradi zadol`itelen pregled na prugata neposredno popominuvawe na vozot so osobena pratka;

- Zadol`itelna pridru`ba na `elezni~ki stru~ni organi, vagonsko--tehni~ki ili grade`ni struki za osobeni pratki koi ne go pre~ekoruvaattovarniot gabarit, no pridru`bata e potrebna poradi prirodata na tovaroti posebniot vid na obezbeduvawe;

- Prevoz na lokomotivi koi ne se sopstvenost na M@ Transport AD-Skopje nasopstveni trkala vo studena sostojba so pridru`nik koj go obezbeduvakorisnikot na prevoz, koi se prevezuvaat vo sostav na redovnite vozovi soograni~ena brzina so 60 km/~as.

1.2. Za 30% ako se prezemat tehni~ko-za{titni merki od to~kata 1.1., no tie sepomali i za prevoz na lokomotivi na sopstveni trkala i sopstvena vle~navle~a, koi ne se sopstvenost na M@ Transport AD-Skopje i koga se preve-zuvaat kako lokomotivski voz so personal na korisnikot na prevozot.

2) Za osobeni pratki vo tranziten soobra}aj,za 30% za site slu~ai navedenivo to~ka 1).

5. Presmetaniot dodatok na prevoz na osobeni pratki, spored propisite na t. 4 odovoj ~len, ne se zgolemuva nitu se namaluva spored drugi tarifni propisi.

6. Dokolku prevoznikot za organizacijata za prevoz na osobena pratka ima i posebnitro{oci, tie se presmetuvaat spored stvarnite tro{oci i se naplatuvaat odkorisnikot na prevozot kako dodatok za prevoz na osobena pratka.

^len 43

Prevoz na dolgi predmeti vo pove}e vagoni, dodavawe na{titni i vmetnati vagoni, odnosno vagoni od tehni~ki pri~ini

1. Ako se:a) Predmeti koi poradi svojata dol`ina se tovarat na dva ili pove}e vagoni;b) Se dodavaat prazni {titni vagoni zaradi obezbeduvawe na natovarenite

predmeti;v) Se dodavaat prazni vagoni poradi povrzuvawe na vagonite na koi se nao|a

tovarot(vmetnati vagoni).g) Se dodavaat prazni vagoni snabdeni istovremeno so avtomatski kva~ila,

poradi prevoz na predmeti natovareni vo vagoni so avtomatski kva~ila, sesmeta deka sekoj vagon od pratkata, vklu~uvaj}i go i prazniot vagon, deka seednakvo optovareni. Prevozninata se presmetuva posebno za sekoj vagon poop{tite tarifni propisi vo zavisnost od vidot, tipot i sopstvenosta navagonite.

2. Ako se izvr{i redoven ili vonreden pretovar na pratkata i se pretovari vo takvivagoni taka {to pove}e ne e potrebno dodavawe na vagoni od to~kata 1 od ovoj~len, prevozninata se presmetuva direktno od otpravnata do upatnata stanicanezavisno od izvr{eniot pretovar.

3. [titnite i vmetnatite vagoni ne smeat da bidat optovareni so natovarenitepredmeti.

4. Pratkite kaj koi se upotrebuvaat eden ili pove}e vagoni od to~ka 1 na ovoj ~len sepredavaat na prevoz so eden tovaren list.

5. Nadomestocite za sporedni uslugi se presmetuvaat posebno za sekoj vagon, osvennadomestokot za izmena na dogovorot za prevoz i reekspedicijata, koi treba da sepresmetuvaat od pratka, a ne od vagon.

31

^len 44

Den~ani kabasti predmeti (Se izostavuva.)

^len 45

Me{ovit voen transport

1. Pod me{ovit voen transport se podrazbira prevoz na lu|e i voena oprema.Me{ovit voen transport se sostoi od najmalku 2 vagona od koj edniot e za prevozna lu|e.Presmetuvaweto na prevozninata za me{an voen transport se vr{i sporedop{tite tarifni propisi vrz osnova na vidot na stokata, vidot i tipot vagon(obi~ni ili specijalni) i sopstvenosta na upotrebenite vagoni (sopstvenost na`eleznicata, korisnikot na prevozot ili pod zakup).Za upotreben patni~ki vagon, prevozninata sekoga{ se presmetuva za masa od25.000 kg po prva tarifna klasa.

2. Ako za prevoz na me{ovit voen transport se bara poseben voz, prevozninata nemo`e da bide pomala od prevozninata presmetana za masa od 500.000 kg po prvatarifna klasa i 25-tonski prevozen stav za odnosnoto rastojanie.

^len 46

Prevoz na opasni materii i predmeti propi{ani vo RID

Ispra}a~ot e dol`en za sekoja pratka na opasni materii i predmeti navedeni voRID da mu predade na prevoznikot posebni ispravi za prevoz i upatstvo zaposebnite tehni~ko-za{titni bezbednosni merki, koi moraat da se prezemat priprevozot.Za eksplozivni materii i predmeti, radioaktivni i otrovni materii koi se pri-maat na prevoz samo ako se ispolneti uslovite propi{ani vo RID, ispra}a~ot edol`en da mu predade na prevoznikot (pokraj isprava od prethodniot stav) iposebno odobrenie izdadeno od soodvetnite dr`avni organi. Odobrenie od pret-hodniot stav ne e potrebno pri prevoz na eksplozivni materii i predmeti zavoeni potrebi za koi ima voeno obezbeduvawe.Ispravite za prevoz se predavaat so tovaren list i moraat da sodr`at:- podatoci za sodr`inata na pratkata;- izjasnuvawe na ispra}a~ot deka se ispolneti uslovite za prevoz na

odnosnite opasni materii ili predmeti;- naziv, odnosno ime i adresa na ispra}a~ot i priema~ot;- ozna~uvawe deka so ispravata za prevoz mu e predadeno na prevoznikot

upatstvoto za posebni merki za bezbednost pri prevozot i odobrenie zaprevoz.

- Potpis i pe~at na ispra}a~ot.

^len 47

Pridru`nik na pratka

1. Ako pratkata kaj koja e zadol`itelno pridru`uvawe i ima pridru`nik, ili akoprevoznikot odobri pridru`uvawe pri prevozot na tovarni vozovi, sekoj pridru`-nik }e kupi vozen bilet za vtora klasa za patni~ki voz, a pri prevoz vo vozovi zaprevoz na patnici vozen bilet za upotrebenata klasa i vid voz. Voznata ispravamora da glasi do upatnata stanica na pratkata, mora da bide vpi{ana vo tovarenlist, kako i imeto na pridru`nikot vo rubrikata "Izjava".

2. Dokolku pridru`nikot ne mo`e da se smesti vo vagon so pratkata, a nema drugimo`nosti za prevoz, prevoznikot e dol`en po barawe na ispra}a~ot da obezbediposeben patni~ki ili tovaren vagon za prevoz na pridru`nikot.Prevozninata se presmetuva posebno za sekoj vagon spored op{tite tarifnipropisi vrz osnova na prose~nata masa na predmeti, koja pripa|a na edenupotreben vagon, vklu~uvaj}i go i vagonot za pridru`nikot.Podatocite za dodadeniot vagon i prevozninata se vpi{uvaat vo odredenarubrika vo tovarniot list.

3. Pridru`nicite na {inskite vozila na sopstveni trkala, pridru`nicite navagoni-ladilnicite so specijalni uredi za proizvodstvo na struja i pridru`-nicite na pratkite na golemite kontejneri-ladilnici se prevezuvaat besplatnoako patuvaat na vozilata-vagonite, koi gi pridru`uvaat.

32

^len 48

Prevoz na `ivi `ivotni

@ivi `ivotni se primaat na prevoz samo ako toa ne e vo sprotivnost so veteri-narno-sanitetskite propisi.

^len 49

Paleti

Za pratkite kaj koi stokite se tovareni na paleti, prevozninata se presmetuvaspored op{tite propisi za presmetuvawe za masata koja se utvrduva so odzemawena darata na paletite od bruto-masata na pratkite Masata na paletite koja seodzema od bruto-masata na pratkata ne smee da bide pogolema od 15% od neto-masata na tovarenite predmeti. Kaj pratkite so predmeti koi razli~no tarifi-raat, delot na masata na paletite koj e pogolem od 15% od neto -masata na stokatase dodava na masata na stokata koja e pogolema, odnosno dokolku se ednakvimasite na stokite, toga{ se dodava na masata na stokata, koja tarifira najskapo.Dokolku ispra}a~ot vo rubrikata "Masa vo kg" vo tovarniot list ne ja vpi{e sop-stvena masa na paletite, prevozninata se presmetuva za vkupnata bruto-masa napratkata.

^len 50

Prevoz na kontejneri

Op{ti propisi

A. Poim i vid kontejneri

1. Ovie propisi se primenuvaat za prevoz na kontejneri-sopstvenost na prevoznikotili korisnikot na prevoz.

2. Pod poimot „kontejner“ se podrazbira otvoren ili zatvoren sandak ili sad kojslu`i kako pomo{no sredstvo za prevoz na predmeti, koi se:

- od traen karakter;- osobeno graden taka {to da ovozmo`uva prevoz na predmeti so edno ili so

razli~no transportno sredstvo, bez pretovarawe na predmetite;- snabden so uredi koi ja olesnuvaat manipulacijata;- so kapacitet najmalku od 1 m3 i ~ii dimenzii ne preo|aat dol`ina od 12,192

m (40 angliski stapki), {iro~ina i viso~ina od 2,438 m (8 angliski stapki).Poimot "kontejner" opfa}a i pomo{en pribor i oprema na kontejnerot poduslov da se prevezuva so nego.

3. So ogled na goleminata, kontejnerite se delat na:a) mali kontejneri, ~ija zafatnina e od 1 m3 do 3 m3;b) sredni kontejneri, ~ija zafatnina e pogolema od 3 m3, a dol`inata pomala

od 6 iv) golemi kontejneri, ~ija zafatnina e pogolema od 3 m3, a dol`ina 6 m ili

pogolema.

4. Malite kontejneri, so ogled na zafatninata, se delat na:a) kategorija "A" so zafatnina od 1 m3;b) kategorija "B" so zafatninat od nad 1 do 2 m3;v) kategorija "C" so zafatninata od nad 2 m3 do 3 m3.

5. Golemite kontejneri, so ogled na dol`inata se delat na:a) kategorija 10-~ija dol`ina e 10 angliski stapki (2,990 m);b) kategorija 20-~ija dol`ina e 20 angliski stapki (6,058 m);v) kategorija 30-~ija dol`ina e 30 angliski stapki (9,125 m);g) kategorija 40-~ija dol`ina e 40 angliski stapki (12,192 m).

33

B. Mali i sredni kontejneri

Kontejneri-sopstvenost na prevoznikot

6. Za prevoz na stoki vo kontejneri-sopstvenost na prevoznikot, prevozninata sepresmetuva:

a) spored op{tite propisi za presmetuvawe na prevoznina, za stvarnata masana natovarenata stoka;b) ako vo tekot na prevozot stokata od kontejner se pretovari vo vagon,prevozninata se presmetuva kako da e prevozot izvr{en so vagon na celiotprevozen pat, dokolku toa e popovolno za korisnikot.

7. Stvarnata masa na natovarenata stoka se utvrduva so odzemawe na sopstvenatamasa na kontejnerite od bruto-masata vpi{ana vo rubrikata "Masa" vo tovarniotlist ili utvrdena so vagawe.

8. Ispra}a~ot vo tovarniot list, pokraj voobi~aenite podatoci, treba da gi vpi{e islednite podatoci:- vo rubrikata "Ozna~uvawe na stoka", vidot i kategorijata na kontejnerot(mali, sredni), kapacitetot i ostanatite zna~ajni karakteristiki na kontej-nerot i brojot na predadenite kontejneri na prevoz;- vo rubrikata "Masa", sopstvenata masa na kontejnerot.

Kontejneri-sopstvenost na korisnikot na prevoz

9. Za prevoz na stoki vo kontejneri-sopstvenost na korisnikot na prevozot, va`atpropisite za prevoz na stoka vo kontejneri-sopstvenost na prevoznikot vo to~ka 6,7, i 8 od ovoj ~len.

10. Za prevoz na prazni kontejneri-sopstvenost na korisnikot na prevozot, prevozni-nata se presmetuva spored op{tite propisi za presmetuvawe na prevozninata.

V. Golemi kontejneri

11. Ovie propisi se odnesuvaat na univerzalnite i specijalnite golemi kontejneri od10,, 20,, 30, i 40,-sopstvenost na prevoznikot ili na korisnikot na prevozot.

12. Na eden vagon mo`e da se natovarat pove}e golemi kontejneri, prazni ili natova-reni, ili prazni i tovareni zaedno, pod uslov da ne e vo sprotivnost so propisiteza tovarewe na vagon, a kaj carinski pratki da mo`e bez pre~ki da se vr{icarinski pregled.

13. Pokraj voobi~aenite podatoci, vo tovarniot list za sekoj kontejner posebnomoraat da bidat vpi{ani podatoci za sopstveniot broj na kontejnerot predaden naprevoz i podatoci spored propisite od to~ka 4 od ovoj ~len.

14. Prevozninata za golemi kontejneri se presmetuva vrz osnova na Tablicata odTarifata, Del 6 za tovareni, odnosno za prazni kontejneri vo zavisnost odkategorijata za sekoj kontejner posebno. Par na kontejneri od 10' i sekoj ponata-mo{en zapo~nat par vo edna pratka se smeta kako kontejner od 20'.

^len 51

Pokriva~i i nosa~i (potpira~i) na pokriva~ite

Pokriva~i i nosa~i na pokriva~ite-sopstvenost na prevoznikot

1. Po barawe na ispra}a~ot, prevoznikot }e dostavi pokriva~i i nosa~i napokriva~i dokolku raspolaga i pod uslov da ne postoi opasnost stokata predadenana prevoz da se o{teti.

2. Ispra}a~ot e odgovoren za o{tetuvawata na sekoj vid ili gubewe na pokriva~ite inosa~ite na pokriva~ite, sè do nivnoto vra}awe na prevoznikot, dokolku donivnoto o{tetuvawe ne do{lo po vina na prevoznikot ili dokolku o{tetuvawetone nastanalo od nivno prirodno abewe.

3. Stavawe i simnuvawe na pokriva~ite i nosa~ite na pokriva~ite vr{i ispra}a~ot,odnosno prima~ot.

34

4. Pokriva~ite i nosa~ite na pokriva~ite koga se koristat za pokrivawe na stokatase prevezuvaat besplatno vo masa do 10% od stvarnata masa na natovarenitepredmeti ako nivnata masa e posebno navedena vo tovarniot list. Ako masata napokriva~ite i nosa~ite na pokriva~ite pominuva 10% od stvarnata masa nastokata, vi{okot na masa se dodava na nezaokru`enata masa na stokata. Akopratkata se sostoi od stoki koi razli~no se tarifiraat, vi{okot na masa sedodava na nezaokru`enata masa na onie stoki ~ija stvarna masa e najgolema, a akostvarnite masi se isti, toga{ se dodava na masata koja od taa pratka najskapotarifira.

5. Ako kaj pratkite kaj koi ispra}a~ot ne baral zvani~no vagawe i ne e posebnonavedena masata na pokriva~ite ili nosa~ite na pokriva~ite, prevozninata sepresmetuva za bruto-masa na pratkata.

6. Za upotreba na pokriva~i-sopstvenost na prevoznikot, se naplatuva nadomestok zaupotreben pokriva~ propi{an vo Tarifata, Del 6.

7. Pri otpravuvawe na pokriva~ite i nosa~ite na pokriva~ite zaedno so stokata,ispra}a~ot vo tovarniot list mora da vpi{e vo rubrikata "Ozna~uvawe na stoka"zborot pokriva~, odnosno nosa~ na pokriva~, koli~ina i sopstvenik. Vo rubrikata"Masa vo kg", sopstvenata masa na pokriva~ite i nosa~ite na pokriva~ite.

Pokriva~i i nosa~i na pokriva~ite-sopstvenost na korisnikot na prevozot

8. Za pokriva~ite i nosa~ite na pokriva~ite-sopstvenost na korisnikot na prevozot,va`at za presmetuvawe na prevozninata na predmetite uslovite od to~ka 4 i 5 odovoj ~len.

9. Za prevoz na pokriva~i i nosa~i na pokriva~i, koi se ispra}aat vo nekoja stanicaza da se upotrebat za natovaruvawe na pratki, prevozninata se presmetuva sporedop{tite propisi za prevoznina.

10. Za pokriva~i i nosa~i na pokriva~i-sopstvenost na korisnikot na prevozot, ispra-}a~ot e dol`en, pokraj podatocite od to~ka 4 na ovoj ~len, da go navede u{te iimeto i domicilnata stanica.

11. Pokriva~ite i nosa~ite na pokriva~ite koi bile upotrebeni kaj vagonski pratki,se prevezuvaat vo vra}awe do prvobitnata otpravna stanica ili do nekoja drugastanica so naplata od 50% pod slednite uslovi:

1) Vra}aweto mora da sleduva vo rok od 3 meseci;2) Ispra}a~ot da ja vpi{e vo tovarniot list vo rubrikata "Ozna~uvawe napredmeti" slednata zabele{ka "upotrebeno za pratka" po tovaren list broj_____ od data ______ od stanica _______za stanica ______, izdadena na den_____.

^len 52.

Ostanat tovaren pribor

Ostanat tovaren pribor-sopstvenost na prevoznikot

1. Kako ostanat tovaren pribor se smetaat slednite predmeti: {tici, skele,podlogi,polici, lanci, nogari, ja`iwa, klinovi, kako i drugi sli~ni predmeti koi slu`atza smestuvawe, pricvrstuvawe vo odnos na obezbeduvawe na tovarot na ili vovagonot. Na barawe na ispra}a~ot, prevoznikot }e dostavi ostanat tovaren pribordokolku raspolaga so nego.

2. Ostanatiot tovaren pribor koga se koristi za prevoz na stoka se prevezuvabesplatno vo masa do 10% od stvarnata masa na tovarenata stoka ako e posebnonavedena posebno vo tovarniot list. Ako masata na ostanatiot tovaren priborpominuva 10% od stvarnata masata na stokite, vi{okot na masata se dodava nanezaokru`enata masa na stokata. Ako pratkata se sostoi od stoki koi razli~notarifiraat, vi{okot na masa se dodava na nezaokru`enata masa na onie stoki ~ijastvarna masa e najgolema, a ako stvarnite masi se isti toga{ se dodava na masatakoja od taa pratka najskapo tarifira.

3. Ako za pratkite ispra}a~ot ne baral zvani~no vagawe i ne e posebno navedenamasata na ostanatiot tovaren pribor, prevozninata se presmetuva za bruto-masana pratkata.

4. Za upotreba na ostanat tovaren pribor-sopstvenost na prevoznikot, se naplatuvanadomestok za upotreben ostanat tovaren pribor propi{an vo Tarifata, Del 6.

5. Pri otpravuvaweto na ostanatiot tovaren pribor zaedno so stokata, ispra}a~ot votovarniot list mora da se vpi{e vo rubrikata "Ozna~uvawe na stokata" zborot

35

ostanat tovaren pribor, koli~ina i sopstvenik. Vo rubrikata "Masa vo kg",sopstvenata masa na ostanatiot tovaren pribor.

Ostanat tovaren pribor-sopstvenost na korisnikot na prevozot

6. Za ostanatiot tovaren pribor-sopstvenost na korisnikot na prevozot, za presmetu-vawe na prevozninata se primenuvaat propisite od to~ka 2 i 3 od ovoj ~len.

7. Za prevoz na ostanat tovaren pribor, koj se ispra}a vo nekoja stanica za da seupotrebat kaj pratki, prevozninata se presmetuva spored op{tite propisi zapresmetuvawe na prevoznina.

8. Za ostanatiot tovaren pribor-sopstvenost na korisnikot na prevozot, ispra}a~ote dol`en, pokraj podatocite od to~ka 5 na ovoj ~len, da gi navede u{te i imeto nasopstvenikot i domicilnata stanica.

9. Ostanatiot tovaren pribor koj bil upotreben kaj vagonski pratki, se prevezuva vovra}awe do prvobitnata otpravna stanica ili do nekoja druga stanica so naplataod 50% pod slednite uslovi:

1) Vra}aweto mora da sleduva vo rok od 3 meseci;2) Ispra}a~ot da ja vpi{e vo tovarniot list vo rubrikata "Ozna~uvawe na sto-

kata" slednata zabele{ka "upotrebeno za pratka spored tovaren list broj____ od datum _____ od stanica _____za stanica ____, izdadena na den_____".

^len 53

Materii i predmeti koi slu`at za za{tita na stokite od toplina i stud

1. Ovie propisi se primenuvaat za materii i predmeti, koi ja pratat vagonskatapratka i slu`at za nejzina za{tita od toplina i stud za vreme na prevoz so`eleznica, dokolku ne slu`at za redovno pakuvawe, odnosno za za{tita na sto-kata od gubewe i o{tetuvawe.Predmeti za za{tita od toplina ili stud se smetaat: mraz i suv mraz, seno, slama,treset struganici, delovi od hartija, drvena volna, pernici od slama, postaveni inepostaveni pokriva~i, kako i site drugi sli~ni predmeti, koi slu`at za odr`u-vawe na odredena temperatura.

2. Ispra}a~ot gi naveduva vo tovarniot list, vo rubrikata "Ozna~uvawe na stokata",vidot na ovie materii i predmeti, a vo rubrika "Masa", masata na materijata ipredmetite, koi slu`at za za{tita na stokata od toplina i stud.

3. Predmetite za za{tita od toplina i stud, osven mraz, se prevezuvaat koga se sostokata pri {to se prevezuvaat bezplatno vo koli~ina najmnogu do 10% odstvarnata masa na tovarenata stoka. Me|utoa, koli~inata na mraz ne e ograni~ena.Taa ne se presmetuva vo 10% i se prevezuva besplatno vo koli~ina koja eneophodno potrebna za za{tita na stokata od toplina za celo vreme na prevozot.Ako masata na predmetite za za{tita na stokata (osven mrazot) pominuva nad 10%od masata na stokata, vi{okot na masata se dodava na nezaokru`enata masa nastokata. Ako pratkata se sostoi od stoki koi razli~no tarifiraat, vi{okot namasata se dodava na nezaokru`enata masa na stokata koja vo taa pratka najskapotarifira.

4. Ako za pratkata ne e barano zvani~no vagawe na masata na predmetite za za{titana stokata i ne e odvoeno posebno navedeno vo tovarniot list, prevozninata sepresmetuva za vkupnata masa na pratkata.

5. Granicata na tovarawe ne smee da bide pre~ekorena poradi upotreba na materiii predmeti, koi slu`at za za{tita na stokata od toplina i stud.

6. Za prevoz na materii i predmeti koi slu`at za za{tita na stokata koga se preve-zuvaat posebno od stokata, prevozninata sekoga{ se smeta spored op{tite propisiza presmetuvawe na prevoznina.

^len 54

Dodavawe mraz vo tekot na prevozot (Se izostavuva.)

36

^len 55

Vagoni so specijalna konstrukcija-sopstvenost na prevoznikot

1. Kako vagoni so specijalna konstrukcija se smetaat slednite vagoni:1) vagoni so termi~ka izolacija (izotermi~ki vagoni so postojano vgradeni

aparati za ladewe ili greewe, vagoni-ladilnici);2) vagoni-cisterni za prevoz na gas (plin), te~nosti;3) vagoni na katovi (dvokatni) za prevoz na avtomobili;4) vagoni so spu{ten (vdlabnat) pod;5) vagoni so uredi za avtomatski istovar so pomo{ na gravitacija ili

vozdu{en pritisok;6) ma{ini za ladewe bez prostor za tovarewe.

2. Za prevoz na stoki vo vagoni od prethodnata to~ka, prevozninata se presmetuvaspored op{tite propisi za presmetuvawe na prevoznina i taka presmetanatanezaokru`ena prevoznina se zgolemuva za 30%.

3. Za prevoz na gas (plin) vo cisterni i vagoni so ma{ini za razladuvawe bez pros-tor za tovarewe, prevozninata se presmetuva za sopstvenata masa na upotrebenitevagoni spored op{tite tarifni propisi i taka presmetanata nezaokru`ena pre-voznina se zgolemuva za 30%.

^len 56

Vagoni na korisnikot na prevozot i vagoni vo zakup

Op{ti uslovi

1. Vagoni na korisnikot na prevozot se smetaat vagonite koi se rasporedeni vovagonskiot park na koja bilo `eleznica na ime na nekoe pretprijatie ili drugopravno ili fizi~ko lice. Ovie vagoni treba da bidat oble`ani so znakot "P".

2. Vagonite na korisnikot na prevozot mo`at da se tovarat samo so stoka, koja epredvidena vo dogovorot za rasporeduvawe na vagonite vo vagonski park. Dokolkuvo toj pogled vo dogovorot ne e posebno odredeno, vagonite mo`at da se upotrebatza sekoja vid stoka za koja se sposobni. Ispra}a~ot e odgovoren za posledicite koibi nastanale poradi nepridr`uvawe na ovoj propis.

3. Ispra}a~ot zadol`itelno mora da gi vpi{e slednite podatoci vo tovarniot list:1) kaj praznite vagoni, vo rubrikata „Ozna~uvawe na stoka“ zabele{kata

prazen vagon na korisnikot na prevozot, odnosno prazen vagon daden vozakup;

2) kaj tovarenite vagoni, vo rubrikata Ozna~uvawe na stokata“ zabele{katanatovareno vo vagon na korisnikot na prevozot, odnosno natovareno vovagon daden vo zakup.

4. So tovarniot list za natovaren vagon, ispra}a~ot mo`e da prilo`i tovaren listza vra}awe ili za ponatamo{no otpravuvawe na prazen vagon a vo tovarniot listza tovaren vagon vo rubrikata "Izjava" ja pi{uva zabele{kata "Tovaren list zaotpravuvawe na prazen vagon-prilo`en".

5. Pravo na predavawe na vagoni na korisnikot na prevoz rasporedeni vo `elez-ni~ki vagonski park ima samo sopstvenikot koj e nazna~en na vagonite. Dokolku sepojavi drug ispra}a~ na prazni ili natovareni vagoni, treba vo otpremnatastanica zaedno so tovarniot list i pismeno ovlastuvawe od sopstvenikot navagonite.

Prazen vagon

6. Za prevoz na prazni vagoni na korisnikot na prevozot i vagoni dadeni vo zakup voredoven soobra}aj, prevozninata se presmetuva vrz osnova na sopstvenata masa navagonot zaokru`ena na 100 kg nagore, no najmalku za 10.000 kg po prevozen stav kojodgovara i tarifnata klasa koja odgovara od klasifikacijata i taka presmeta-nata nezaokru`ena prevoznina se namaluva za 70%.

7. Za prevoz na prazni vagoni na korisnikot na prevoz i vagoni dadeni pod zakup kogase upatuvaat od istovar na ~istewe, od ~istewe na tovarewe, od ~istewe ili

37

istovaruvawe vo rabotilnica ili se vra}aat od rabotilnica, za presmetuvawe naprevozninata se primenuvaat uslovite od to~ka 6 od ovoj ~len.Uslov za primena na prethodno navedenoto e, korisnikot na prevozot vo tovar-niot list da go vpi{e brojot na tovarniot list od prethodno izvr{eniot prevoz.

Natovaren vagon

8. Za prevoz na stoka vo obi~ni vagoni na korisnikot na prevozot i vagoni dadeni vozakup (zatvoreni ili otvoreni), prevozninata se presmetuva spored op{titetarifni propisi za presmetuvawe na prevoznina i taka presmetana nezaokru`enaprevoznina se namaluva za 20%.

9. Za prevoz na stoka vo specijalni vagoni, prevozninata se presmetuva sporedop{tite tarifni propisi za presmetuvawe na prevoznina i taka dobienatanezaokru`ena prevoznina se namaluva za 30% za vagoni na korisnikot naprevozot, a za specijalnite vagoni dadeni vo zakup za 20%.

10. Za prevoz na gas (plin) vo cisterni i vagoni so ma{ini za razladuvawe bezprostor za tovarewe-sopstvenost na korisnikot na prevoz, prevozninata sepresmetuva za sopstvenata masa na upotrebenite vagoni spored op{tite tarifnipropisi i taka presmetanata nezaokru`ena prevoznina se namaluva za 30%, a zavagoni dadeni vo zakup se namaluva za 20%.

^len 57

Mar{ruten voz na ispra}a~ot

Op{ti uslovi

1. Pod mar{ruten voz na ispra}a~ot se podrazbira prevoz na najmalku 500.000 kg naist vid stoka tovarena vo pove}e vagoni ili prevoz na prazni vagoni nakorisnikot na prevoz ili vagoni vo zakup. Mar{rutniot voz na ispra}a~ot sepredava na prevoz so eden tovaren list.Odobrenie za otpravuvawe na mar{ruten voz dava prevoznikot, koe treba da bidevpi{ano vo soodvetna rubrika od tovarniot list

2. Ispra}a~ot e dol`en so tovarniot list da prilo`i i popolnet dopolnitelen listvo onolku primeroci kolku {to e tovarniot list.Dopolnitelniot list go izgotvuva ispra}a~ot i istiot treba da gi sodr`i podato-cite od tovarniot list koi se potrebni za prevoznikot i drugite organi na upra-vata mostrata.Pokraj osnovnite podatoci za ispra}a~ot, prima~ot, otpremna stanica, upatnastanica, broj na tovaren list i vid na stoka, vo dopolnitelniot list treba dabidat vpi{ani i podatoci za brojot na vagonite, nivnata dara, neto-tovarena masai podatoci za eventualno upotreben tovaren pribor.

3. Izmena na dogovorot za prevoz mo`e da se dade samo za cel mar{ruten voz.

Presmetuvawe na prevozninata

4. Vkupnata presmetkovna masa ne mo`e da bide pomala od 500.000 kg i e potrebno dabide zadovolen uslovot najmalku 5.000 kg po oska za natovaren vagon, odnosno10.000 kg za prazen vagon.

5. Presmetuvawe na prevozninata za tovaren mar{ruten voz na ispra}a~ot se vr{ispored op{tite tarifni propisi vrz osnova na vidot na stokata, vidot i tipot navagon (obi~ni ili specijalni) i sopstvenosta na upotrebenite vagoni (sopstvenostna `eleznicata, korisnikot na prevozot ili pod zakup).

6. Presmetuvaweto na prevozninata za prevoz na prazni vagoni na korisnikot naprevozot i vagoni vo zakup se vr{i vrz osnova na nivnata dara spored op{titetarifni propisi.

7. Nadomestocite za sporedni uslugi se presmetuvaat posebno za sekoj vagon, osvennadomestokot za izmena na dogovor za prevoz i reekspedicija, koi treba da sepresmetuvaat od pratka, a ne od vagon.

^len 58

Pratki vo posebni tovarni vozovi

1. Posebni tovarni vozovi se voveduvaat samo so poseben dogovor pome|u ispra}a~oti prevoznikot.

38

2. Dokolku vo pogled na presmetuvawe na prevozninata so poseben dogovor ne edogovoreno na drug na~in, prevozninata se presmetuva posebno za sekoja pratkaspored op{tite tarifni propisi kako {to e navedeno vo ~len 57, to~ka 5.

3. Prevozninata za poseben tovaren voz ne mo`e da bide pomala od prevozninatapresmetana za masa od 500.000 kg po prva tarifna klasa i 25-tonski prevozen stavza odnosnoto rastojanie.

^len 59

Pratki vo grupa vagoni

1. Grupa vagoni (prazni ili tovareni so ist vid stoka) se primaat na prevoz samo soprethodno odobrenie na prevoznikot, koe treba da bide vpi{ano vo soodvetnarubrika od tovarniot list.Pratki vo grupa vagoni se predavaat na prevoz so eden tovaren list.

2. Dokolku e odobren prevoz na grupa vagoni, i toa pove}e od 4 vagoni, ispra}a~ot edol`en so tovarniot list da prilo`i i pravilno popolnet dodaten list.

3. Izmena na dogovor za prevoz mo`e da se dade samo za cela grupa, za ist prima~ iza ista upatna stanica.

4. Prevozninata se presmetuva spored op{tite tarifni propisi kako {to e navedenovo ~len 57, to~ka 5 i 6.

5. Nadomestocite za sporedni uslugi se presmetuvaat posebno za sekoj vagon, osvennadomestokot za izmena na dogovor za prevoz i reekspedicija, koi treba da sepresmetuvaat od pratka, a ne od vagon.Isklu~itelno od stav 1 na ovaa to~ka, za pratka vo grupa vagoni koja od tehni~kipri~ini ne mo`e da se razdvoi, nadomestokot za pre~ekoruvawe na rokot zaistovar se presmetuva poedine~no za sekoj vagon od grupata, za celo vreme dodekacelata grupa vagoni ne se istovari.

^len 60

Dovoz i odvoz na stoka

(Se izostavuva.)

^len 61

Delumno donatovaruvawe ili istovaruvawe vo tekot na prevozot

1. Delumno donatovaruvawe na vagonski pratki mo`e da se vr{i:1) poradi donatovaruvawe na istovaren preteg od nekoja prethodna pratka vo

popatna stanica po upatstvo na ispra}a~ot;2) poradi podobro iskoristuvawe na vagonot na celiot prevozen pat po

barawe na korisnikot na prevozot.2. Vo pogled na raspolagawe so pretegot (koj e istovaren od nekoja pratka),

ispra}a~ot mo`e da bara:a) dotovaruvawe vo nekoja sledna pratka;b) vra}awe vo otpravnata stanica;v) izdavawe vo stanica vo koja e istovaren delot na stokata;g) otpravuvawe za ista ili nekoja druga stanica.

3. Za pretegot od to~ka 2 (koj e istovaren od nekoja pratka), prevozninata sepresmetuva:- za baraweto pod a) za vkupna masa na pratkata vklu~uvaj}i ja i masata na

donatovareniot preteg od otpravnata do upatnata stanica. Pri barawe nadotovaruvawe na preteg, ispra}a~ot vo tovarniot list na pratkata so kojabara da se otpravi i pretegot, vo soodvetnata rubrika od tovarniot list javpi{uva zabele{ka "baram donatovaru-vawe na preteg od kg vo stanica________";

- za baraweto pod b), spored op{tite propisi za presmetuvawe na prevoz-ninata, taa se zgolemuva za 100%, pri {to ispra}a~ot mora da podnesepopolnet tovaren list;

- za barawata pod v) i g), spored op{tite propisi za presmetuvawe na prevoz-ninata, pri {to ispra}a~ot e dol`en vo otpravnata stanica da podnesepopolnet tovaren list so vpi{ana masa na pretegot poradi sklu~uvawe na

39

dogovor za prevoz. Stanicata tovarniot list }e go dostavi vo stanicata kojago istovarila pretegot poradi izdavawe na pratkata ili ponatamo{nootpravuvawe.

4. Za izvr{eno dotovaruvawe na pretegot se presmetuva nadomestok za natovaru-vawe. Za zadr`uvawe na vagon vo koj se vr{i dotovaruvawe na preteg se presmetu-va vagonska denguba, no najmnogu za 24 ~asa.

EDNOOBRAZNI PRAVILA ZA PAKUVAWE I TOVAREWENA ODREDENI VIDOVI NA STOKA

Podolu navedenite stoki, `eleznicata gi prima na prevoz, samo ako se ispolneti propi-{anite uslovi za pakuvawe i tovarewe.

RE

DE

NB

RO

J

VID NA STOKA PROPISI ZA PAKUVAWE ITOVAREWE

1 2 3

1. Velosipedi, motorcikli i sl. Cvrst za{titen ram. Sekoe vozilo mora da bidedobro pricvrsteno vo ramot. Po potreba vozilotomo`e dopolnitelno da se za{titi od site strani sobranoviden karton ili so druga podloga kojaodgovara. Dokolku sedloto i upravuva~ot str~i odramot ili pakuvaweto, moraat da bidat obezbede-niso za{titna obvivka koja odgovara.Pogonskoto gorivo vo sadovite na prevoznite sred-stva koi slu`at za niven pogon ili rabota na niv-nite posebni uredi (na pr. uredi za ladewe), akoslavinata e pome}u motorot i sadovite na motorenvelosiped i velosiped so pomo{en motor, ~iirezervoari sodr`at pogonsko gorivo e zatvorena priprevozot, a natovareni se vo vertikalna polo`ba iobezbedeni od prevrtuvawe, ne se primenuvaatpropisite na RID.

2. Boi, ako ne se navedeni vo RIDklasa 3

Boi, moraat da bidat spakuvani vo vre}i, buriwaili sandaci koi se nepropustlivi za prav (spre-~enoe rasturawe), a se natovaruvaat vo zatvoreni vagoni.

3. Buriwa i drugi sadovi, prazni,koi bile popolneti so nagrizu-va~ki (korozni) ili smrdlivite~nosti, a ne se navedeni voRID.

Buriwata i drugite sadovi moraat da bidat nad-vore{no suvi i dobro zatvoreni.

4. Keramidi, cigli, blok-cigli. Keramidi, cigli ili blok-cigli se natovaruvaat nasoodvetna paleta. Tovarot na paletata mora da bideizravnet so rabot na paletata. a) Tovarot na paletata se obvitkuva vo termo- tunel so podebel termosobira~ka PVC-folija.

Folijata, vo tunelot se zavaruva od site strani. b) Tovarot se obmotuva so avtomatska rotaciona ma{ina za obmotuvawe na paletizirani pratki ili ra~no rastegliva (elasti~na) plasti~na folija so najmala {irina od 380 mm i najmala debelina od 0,025 mm. Rabovite na folijata mora da bidat sostaveni ili preklopeni.Vo vagonot, paletite se natovaruvaat edna do druga(bez me|uprostor) i moraat da bidat osigurani odpridvi`uvawe i prevrtuvawe.

5. Cve}e, prirodno. Cvrsti korpi od trska, vrbovi granki ili kartonska

40

kutija .6. Drven i retorten jaglen, retor-

ten grafit (melen ili vo zrno) isa|i, ako ne se sve`o `areni.

Jaglen i sa|i, moraat da bidat spakuvani vo takviobvivki koi se nepropuslivi za prav (spre~enorasturawe).

1 2 3

7. Drumski motorni vozila (avto-mobili, kamioni i sl.)

Vozila se primaat na prevoz samo ako prozorite ivratite zatvoreni, zaklu~eni i plombirani. Akotakvite vozila se o{teteni ili ako prozorite ivratite nemo`at da se zatvoraat ili zaklu~at,moraat da se pokrijat so pokrivka, so toa {to pok-rivkata se plombira so `elezni~ki plombi. Sanda-ci so rezervni delovi koi lesno mo`at da se otu|atbez vidlivi o{tetuvawa na vozilata, moraat da bi-dat zatvoreni so ~eli~na lenta i smesteni vo plom-birana kabina na pre-voznoto sredstvo. Dokolku nepostoi mo`nost da se smestat vo kabinata, moraatda se pricvrstat za podot na vagonot. So sekojsandak treba da se stavi spisok (specifikacija) nasodr`inata.Vozilata ~ii sadovi sodr`at pogonsko gorivo, mora-at da se natovarat i smestat vo vertikalna polo`bana trkala i da se obezbedat od prevrtuvawe. Pricv-rstuvaweto na vozilata od nedozvoleno pridvi`u-vawe so klinovi, gredi~ki i so vrzuvawe za vagonotmora da se izvr{i pred prevozot soglasno so Pra-vilnikot RIV, Propisi za natovaruvawe na vagoni.Za pogonskoto gorivo koe se nao|a vo zatvoreni po-mo{ni sadovi, pod uslov da se dobro pricvrsteni naovie vozila i dokolku slavinata e pome|u motorot isadot da e zatvorena, a elektri~niot spoj prekinat,pri prevozot ne se primenuvaat propisite od RID.

8. Elektri~ni bojleri Elektri~ni bojleri se pakuvaat vo kutii od brano-viden karton so soodvetna izdr`livost. Vo kutija-ta, predmetot se obezbeduva od pridvi`uvawe soprofilirani stiropor-vlo{ki, vlo{ki od brano-viden karton ili so kombinirani vlo{ki. Kutijatamora da bide vidno ozna~ena so znaci vo propi{anidimenzii i toa: ~ador, dve strelki, ~a{a.

9. Formaldehid vo rastvor (for-malin), smrdlivi uqa i amo-wakvo rastvor.

Ovie materii moraat da bidat spakuvani vo jaki,potpolno nepropuslivi sadovi, a se natovaruvaat vozatvoreni vagoni.Praznite sadovi koi bile polneti so ovie materiimora da se predadat na prevoz vo is-pravna sostojbai ne smeat da propu{taat nikakov miris.Vo tovarniot list mora da se ozna~i nivnata pret-hodna upotreba.

10. \ubriva od pozicija 4600 na Kla-sifikacijata na stoka od ovaaTarifa Del 2.

\ubrivata mora da bidat pakuvani vo vre}i koi gospre~uvaat nivnoto rasturawe, a se natovaruvaat vozatvoreni vagoni.Me|utoa, prirodni minerali fosfati (trikalcium-fosfat), potoa Tomasova zgura i Tomasovo bra{nose prevezuvaat vo rasturena sostojba vo otvorenivagoni, so toa da ispra}a~ot na svoj tro{ok gi obez-bedi otvorite na veratite, podot i stranicite navagonot od rasturawe na stokata.

11. Igra~ki i mali kr{livi stoki. Ramovi od letvi odnatre za{titeni so slama ili sojak karton. Kr{livi mali predmeti so pogolemavrednost moraat da bidat pakuvani vo sandaci ilikutii od karton.

41

12. Jajca. Sandaci ili kutii od karton. Jajcata moraat da bi-dat za{titeni od kr{ewe so vlo{ki vo oblik najajce ili so naplasti od drvena volna ili na drugsli~en materijal.

1 2 3

13. Kristal, fajans, porcelan, stak-lena stoka, grn~arija, litograf-ski kamewa, terakota, aparati.

Sandaci, ramki, gajbi so dovolna cvrstina ili kutii{to odgovaraat od karton. Sekoj predmet mora dabide zavitkan vo slama, drvena volna ili stiropor,taka da predmetite pome|u sebe ne se dopiraat i dase spre~i nivnoto pomestuvawe.

14. Kvasec vo te~na ili cvrsta sos-tojba, osven suv pekarski kvasec(penica, germa)

Kvasecot se prima na prevoz samo vo sadovi koi setaka zatvoreni da propu{taat vozduh.

15. Loj. Loj rastopen (presuvan) mora da bide zapakuvan vosadovi {to nepropu{taat, kako buriwa, ka~iwa i sl.Vo dekemvri, januari i fevruari stopen loj mo`e dabide zapakuvan i vo vre}i.Surov nestopen (nepresuvan) loj mo`e da se pakuva ivo plasti~ni vre}i {to ne propu{taat.

16. Mermer obraboten. Mermer grubo obraboten mora po celata povr{inada bide za{titen so soodvetna obvivka i dobro pri-cvrsten so nakrsni letvi. fino obraboten mermer imermer vo plo~i mora da bide zapakuvan vo sandaci,ramki ili gajbi, dobro napolneti so slama, seno iliso drvena volna. Za umetni~ki predmeti va`i redbr. 38 od ovoj spisok.

17. Name{taj. Name{tajot mora da bide za{titen so obvivka odbranoviden karton, asura, roguzina i sl. dobro osi-guran od udari i o{tetuvawa.

18. Ogledala. Sandaci ili potpolno zatvoreni ramovi, izrabotenina na~in da nemo`e da se prevrtat ili kutii od kar-ton. Vnatre ogledalata mora da bidat za{titeni soslama, seno, drvena volna ili vlo{ki od karton.

19. Okiten (polietilen)-plasti~namasa vo oblik na granuli. Oki-rol (polistirol)-plasti~na masavo oblik na granuli.

Polietilenski vre}i so sopstvena masa (tara) 200grama. Se izrabotuvaat od okiten, t.e. providnaplasti~na masa, debelina pome|u 0,20 i 0,25 mm.Zatvorawe na vre}ite e izvr{eno so elektroot-porno varewe, a na sekoja vre}a ima vtisnat potpolnnaziv na proizveduva~ot (okiten ili okirol) i netomasa na pakuvaweto.

20. Otpadoci od volna i pamuk, ve{-ta~ka volna i pamuk, od krpi,len, konop, juta i ostanati teks-tilni vlakna.

Otpadocite treba da se spakuvani vo obvivki koi senepropuslivi za prav (spre~eno e rasturawe);

21. Pernati `ivotni. Korpi i kafezi so tolku gusti re{etki, taka da`ivinata nemo`e da izleze ili da ja izvadi glavataniz re{etkite, odnosno |ubreto nemo`e da pa|a.

22. Plo~i od kr{liv materijal,plo~i od {krilci, izrabotki odmozaik.

Sandaci ili ramovi od letvi. Ako e vo pra{aweizrabotena stoka, potrebna e vnatre{na ambala`a.

23. Plo~i od lieno `elezo. Sandaci, ramovi ili gajbi. Pokraj toa, delovi nape~ki od lieno `elezo koi str~at moraat da bidatosigurani.

24. Radijatori, rebrasti cevki. Ramovi od letvi.25. Prerabotki od ribi, rakovi,

{kolki, morski e`evi, `abi,`elki i pol`avi nameneti zaizvoz.

Sandaci i kartonski kutii vo koi se pakuvaat prera-botkite moraat da bidat cvrsto zakovani, odnosnodobro zatvoreni, a od nadvore{na strana zavrzaniso ~eli~na lenta ili so ~eli~na `ica.

42

1 2 3

26. Stoka vo rasturena sostojba (`i-tarici, me{unkasti plodovi, zej-tinesti plodovi i zejtinestisemki, meleni rudi i.t.n.)

Stoka vo rasturena sostojba mo`at da se predadatna prevoz samo kako vagonski tovar. Ispra}a~ot nasvoj tro{ok gi obezbeduva otvorite na vratite navagonite so rinfuz-uredi, podot i stranicite navagonot od rasturawe na stokata so oblo`uvawe napodot i stranicite na vagonot so soodvetna hartijaili drug soodveten materijal.

27. Sadnici, `bunovi i ostanati `i-vi bilki.

Ramovi od letvi ili obvivka od slama, rogozina,pra~ki, asura i sl. koi mora da bidat dobro vrzani.

28. [ira, neprevrieno vino, sokoviod plodovi i sli~ni te~nosti vosostojba na vriewe, vo buriwa.

Buriwata mora da imaat uredi (oddu{ci, cevki isl.) koi ovozmo`uvaat izleguvawe na gasovite.

29. Ma{ini za {iewe, elektri~niaparati, radio-aparati, fri`i-deri i sl.

Dobro pricvrsteni vo ramovi od otporno drvo ilivo jaki kartonski kutii. Ma{inite i aparatite mo-raat da bidat za{titeni so vlo{ki od branovidenkarton ili od drg podesen materijal.

30. Te~nosti vo {i{iwa i stomni. Dobro zakovani sandaci od drvo so soodvetna debe-lina i ja~ina ili jaki kartonski kutii. Sekoe {i{ei stomna mora da bidat oddvoeni eden od drugobmotani od pletena slama i so drugi za{titnisredstva koi imaat isto dejstvo. Namesto pletenaslama mo`e da se upotrebi obi~na ili seckanaslama. Osven toa, {i{iwata mo`at da se smestat ivo sandaci so pregradi, pod uslov, sandacite daimaat kapaci koi gi {titat {i{iwata.

31. Te~ni mrsnotii i ostanati les-notoplivi predmeti.

Nepropustlivi buriwa ili kanti povrzani vosandaci.

32. Te~nosti vo {i{enca (farma-cevtski proizvodi, parfimerijai sl.)

Metalni kutii, sandaci od drvo so soodvetnadebelina i ja~ina ili jaki kartonski kutii. Vo kuti-ite ili sandacite, {i{encata mora da bidat za{ti-teni so materijal za popolnuvawe koj vpiva te~nost.

33. Televizori. Televizori se pakuvaat vo kutii od branovidenkarton so soodvetna izdr`livost, so obezbeduvaweod pomestuvawe so profiliran stiropor-vlo{ki,vlo{ki od branoviden karton ili so kombiniranivlo{ki. Poradi poja~uvawe na pakuvaweto votransportnata kutija mo`e da se vmetne i drven ram.Kutijata mora da bide vidno ozna~ena so znaci vopropi{ana dimenzija: ~ador, dve strelki, ~a{a iekran.

34. Trkala od velosiped. Sandaci, ramovi, gajbi ili kutii od karton.35. Umetni~ki predmeti. Sandaci. Sekoj predmet mora vo sandakot da bide

obezbeden od pomestuvawe, a prazninite moraat dabidat ispolneti so svilena hartija ili so drugsoodveten za{titen materijal.

36. Vozduhoplovni vozila, pa i bezmotor, i nivni delovi ako se iz-raboteni od lesnozapalliv ma-terijal, ne pakuvani, odnosno pa-kuvani i osigurani so lesnoza-palliv materijal (slama, drvenavolna i sl.)

Vozila moraat da se natovarat vo zatvoreni vagoniili vo otvoreni vagoni so pokrivka. Vo sadovite namotorite ne smee da ima pogonsko gorivo.

37. Vozila na akumulatorski pogon(elektrokari, koli~ki za prevoz

Vozilata mora da bidat snabdeni so uredi koi goisklu~uvaat dovodot na elektri~nata energija vo

43

na baga`, viqu{kari i sl.) motorite i so toa go spre~uvaat pokrenuvaweto navozilata. Ispra}a~ot vo tovarniot list }e ja vpi{eizjavata deka ovoj uslov e ispolnet.

PRILOZI - MOSTRI

K - 24K - 160K - 180K - 181K - 257K - 263K - 288Kol - 23

44