1 UVOD

M

alo je arhitekata koji su poput Le Corbusiera u sebi otjelotvorili nade i

razocarenja industrijeskog doba, a jo je manje onih koji su u tolikoj mjeri razbjesnili i zaprepastili svoje savremenike. Sarkazam i kvaliteta pratili su Le Corbusiera skoro itavog ivota i postao je jedan od rijetkih arhitekata, ije je slavno i nadaleko poznato ime bilo sastavni dio svakodnevnog ovota obinih ljudi. Izmeu njegovog prvog projekta 1906-1907. godine i posthumnih objekata , njegovi radovi koji se neprekidno prozeu kroz est decenija, ne prestaju da zadivljuju. Le Corbusier je projektova 75 objekat u 12 zemalja i 42 velika urbanistika plana. Pored ovog za sobom je ostavio i 8 000 crtea, vie od 400 slika i fodografija i 44 skulpture. Pored obimne poslovne korespodencije, napisoa je 34 knjige ukupne duine 7 000 strana i na stotine novinskih lanaka. Le Corbusier je dostgao punoljetnost u periodu kada su automobili i avioni postajali uobiajeno prijevozno sredstvo, tako da je on bio jedan od prvih profesionalnih arhitekata koji su radili na nekoliko kontinenata istovremenom, nametnuvi se kao meunarodno priznat arhitekt ispred svih ostalih. Taj razvijeni prijevozni sistem, i ta tehnologija omoguili su mu da se nadopunjava kulturom i arhitekturom mnogobrojnih drava s raznovrsnih kontnenata, i prenosei ta saznanja i utiske na svoje objekte iskljuivo na stambene objekte, a posebno individualnog tipa stanovanja. I kao takav zauzima istaknuto mjesto u modernoj umjetnosti, kao arhitekt, slikar i pisac koji je presudno utjecao na suvremenu svjetsku arhitekturu.

1

2. BIOGRAFIJA

C

harles-Edouard Jeanneret, poznatiji kao Le Corbusier,

vicarski arhitekt, no pored arhitekture bavio se i urbanizmom, dizajnom, takoer je bio jednim djelom pisac i slikar. Roen je 1887. godine u vicarskoj, a u svojim tridesetim postao je Francuski graanin gdje je najvie i radio. Takoer je vano spomenut i to da ej bio jedan od pionira Moderne arhitekture

Rodio se u obitelji umjetnika: njegov otac je bio slikar i graver brojanika na satovima, a mati muziar. Njegov talenat je veo rano izaao na povrinu, samim time poeo je rano slikati i uiti graverski obrt. Sa etrnaest godina poeo je pohaati umjetniku kolu, ali uskoro se posvetio arhitekturi. Zanimale su ga vizualne umjetnosti pa je studirao u La Chaux-de-Fonds Art School. Njegov uitelj arhitekture u Art School je bio arhitekt Rene Chapallaz, koji je imao utjecaja na njegove najranije radove.

Slika 1. Le Corbusier Od 1906. posveuje se iskljuivo arhitekturi, ivi skromno, putuje po svijetu, u Italiji prouava tamonju arhitekturu.

GRAVER osoba koja se bavi zanatom graviranjem, raznih simbola i natpisa an razne materijale

2

U Njemaku dolazi 1910. Godine, gdje mu je osnovi cilj bio da proiri svoja znanja o armiranom betonu. Tad se je desio njegov prvi kontakt s der deutches werkbud-om odnosno BAUHAUS-om, te vodeim ljdima bauhaus-a ( Walter Gropius i Mies van der Rohe), tkoer je proveo jedan odreen period u Berensovom ateljeu. Godine 1917. trajno se nastanjuje u Parizu i sa kasnijim dugogodinjim suradnikom Amadeo Ozefantom izdaje manifest kubizma koji postaje osnov purizma. Godine 1929. godine postaje suosniva asopisa za estetska pitanja. Godine 1921. s roakom Pjerom anreom otvara atelje u kojem radi do 1965. godine. Od 1923. gradi zgrade diljem svijeta (Francuska, vicarska, Njemaka, Rusija, Juna Amerika, Alir ...). U prisilnoj izolaciji je od 1939, odnosno od poetka Drugog svjetskog rata. Godine 1941. objavljuje u Parizu "Atinsku povelju" a 1944. "Tri ljudska ureenja". Radi i projektira od zavretka Drugog svjetskog rata pa sve do smrti, od infarkta 27. kolovoza 1965. godine u Francuskoj.

Slika 2. Le Corbusier

3

3. DOSTIGNUA I INOVACIJE

L

e Corbusier je svojim djelom Pet principa armiranog betona iz

1915. godine postavio naela moderne arhitekture: Slobodno prizemlje objekta sa stupovima - prvi kat za garae ili poslovne prostore; Maksimalno ostakljenje - ako je proelje slobodno zato ne staviti to vie prozora; Slobodno proelje - proelja se isto tako mogu varirati po potrebi; Slobodan tlocrt - fiksni su samo stupovi, pregradni zidovi se mogu stavljati proizvoljno; Ravan krov - krov vie nije beskoristan, moe biti prepun zelenila.

Slika 3. Pet principa Takav projekt Le Corbusier naziva dom-ino jer je smatrao da se takve obiteljske kue trebaju slagati poput ploica u igri domino; na taj nain rijeio bi se problem poveane potrebe za jeftinim stanovima u gradovima.

Slika 4. Domino kua

DOMINO Drutvena igra s malim ploicama, koje se meusobno slau po odreenim pravilom.

4

Pet principa Le Corbusier je potpuno primjenio u gradnji velikih armirano-betonskih zgrada, ali i stambenih kua iznimne ljepote kao to su Vila Stein i Vila Savoy. Corbusierov nain miljenja i metode projektiranja bit e poticaj velikom broju arhitekata 20.st., a takav nain gradnje bit e nazvan funkcionalistikom arhitekturom.

Slika 5. Zlatni rez

Le Corbusier se eksplicitno koristio zlatnim rezom u kreiranju sistema mjerila arhitektonskih proporcija. On je vidio taj sistem kao nastavak duge tradicije Leonarda da Vincia, njegovog Vitruvijskog ovjeka , te svih drugih koji su koristili proporcije ljudskog tijela u elji da poboljaju izgled i funkciju arhitekture kao takve. Uz zlatni rez, Le Corbusier se bazirao na sistemu ljudskih mjera (proporcija), Fibonaccijevim brojevima, i na dvostrukoj mjeri. Odveo je Leonardovu ideju o zlatnom rezu unutar ljudskih proporcija, do ekstrema. Uz Le Corbusiera, drugi arhitekti su se takoer koristili njegovim modulorom.

ZLATNI REZ- Matematiko- strukturalni pojam, najvie s evee za umjetnost i iznosi 1.61803... FIBONACCIJEV BROJ predstavlja niz brojeva, kod kojeg ej svaki slijedei broj zbir predhodna dva broja

5

Slika 6. Modulor Opisao ga je kao harmoninu i univerzalnu skalu mjera koja je primjenjiva i u arhitekturi i u mnogim drugim tehnikim rjeenjima. Le Corbusier je primjenio Modulor u mnogim svojim projektima, primjerice na obiteljskoj kui u Parizu, na kapeli Notre Dame du Haute, na stambenoj zgradi Unit d' habitation u Marseillesu, i mnogim drugim.

6

4. STAMBENA ARHITEKTURA

S

va svoja saznanja, znanje te principie moderne arhitekture kojima je i

bio tvorac, integrisao je ponajvie u svoje stambene objekte iskljucivo individualnog tipa. Ono ta najvie karakterie njegove stambene objekte jesu: KROVNI VRTOVI- posebno tokom letnjeg perioda, mogu

unaprediti mikroklimu rezidencijalnih, komercijalnih i javnih objekata. Njihova prednost je to pored vizuelnog efekta, obezbeuju i preicavanje vazduha proizvodei kiseonik. Znaaj je prisutan i sa psiholoko-sociolokog aspekta, jer stanovnitvo urbanih gradskih zona esto lako gubi kontakt sa prirodom. Krovne bate i vrtovi nain su da se arhitektura spoji sa prirodom, da se grubi i hladni graevinski materijali oplemene ivim i toplim, da se krute i grube forme zamene mekim i blagm. ak i kada su samo djlovi krova pokriveni zelenom povrinom, objekat poprima znatno prijatniji izgled. Najstariji primer krovnih bata su visei vrtovi Bavilona, koji se ubrajaju u sedam svetskih uda. Le Corbusier je prvi arhitekta koji je sistematski uveo zelene krovne povrine u arhitekturu XX. stoljea, te su inili sastavni dio svakog njegovog projektnog rjeenja. Isticao je protivno je logici ostaviti urbane dijelove prosotora ne neiskoritenim i ignorisati komunikaciju sa zvijezdama . SLOBODNE ETAE- zidovi vie nisu nositelji objekta i

njegove teine. Tlocrt se vie ne prilagoava zidovima , ve njihovu funkciju zamjenjuju stupovi. Tlocrti su slobodniji i otvoreniji, omoguavajui koritenje skoro svakog centimetra etae. PROIRENI PROZORI Budui da zidovi nisu vie nosivi

elementi, ta omoguuje primjenu velikih prozorskih povrina, koji su se mogli razvit od jednog kraja objekta do drugog, omoguavajui veliki dotok svjetlosti, stvarajui boravak ugodnijim i zdravijim.

7

5. OBJEKTI

L P

e Corbusier je uradio veliki broj objekata, gdje svaki objekat ima svoju

pricu. Objekti su iskljuivo od istih geometrijskih oblika, koja je ujedno bila i vodea metodologija u XX. stoljeu, koju su slijedili pored Le Corbusiera i pripadnici kole Bauhaus. Njegovi principi i nain rada, odnosno cjelokupni pristup arhitekturi jasno je vidljiv na slijedecim objekata koji su ujedno i najpoznatiji , kako njegovi tako i kompletnog perioda.

5.1 VILO SCHWOB

osljednja graevina koju je Le Corbusier podigao u La O-de-Fonu. Ovaj

ogromni hangar, strukture napravljene od betona i drveta na strmom zemljitu, ima krov koji podsjea na festivalsko pozorite Hajnriha Tesenova, koje je Le Corbusier vidio u Helerau, ali je mladi arhitekta za ovo djelo takoer traio savjet i od Ogista Perea. Radikalnija je od svih njegovih ranijih projekata i predstavlja kako vrstu rekapitaulacije viegodinje obuke, tako i nagovjetaj njegovog prelaska na apstrakciju dvadesetih godina XX. stoljea . Na ovom objektu odustao je od kue u oblku kocke te je rekao da e ova kua imati fasade u francuskom stilu sa terasama, ali od armiranog betona.

Slika 7. Vila Schwob Tlocrt

8

HANGEAR- skladite za avione

Jednostavna kockasta graevina sa polucilindrinim ekstenzijama predstavlja arhitektonsko konano odbacivanje domaih i klasinih oblika koje je iskoristio u svojim ranijim radovima. Spoljanjost, svojim betonskim elementima koji su zamijenili drvene komponente odomanskih konstrukcija, zadrava crtu istambula. Meutim unutranjost objedinjuje reference uzete iz nekoliko razliitih izvora inspiracije i vodi ih korak dalje. Slika 8. Vila Schwob -eksterijer

Redoslijed soba, od ulaza do dnevne sobe u dva nivao, protorije su rasporeene oko atrijuma. Dnevna soba je pravi centralni dio kue. Nalazi se na mjestu gdje se ukrtaju uzduna osa koja vodi od ulaza do vrha i poprena osa. Ova posljednja povezuje sobu za zabavu sa trpezarijom u prizemlju. Dvije spavae sobe na spratu formiraju slovo U oko centralne praznine predvorja kuhinja je okrenuta prema spolja, uz spoljni zid, a kupatila na spratu su smjetena izmeu spavaih soba i stepenita.

Slika 9. Vila Schwob interijer1

Slika 10. Vila Schwob interijer2

9

5.2 VILA LA ROCHE JEANNERET

K

ua u nizu, projekotvana 1923. godine za Raula La Rocha i Albera

Jeannereta u praiskom pregrau Otej, oznaila je za Le Corbusiera koji je vodio rauna o razvoju evropse avangarde, prekretnicu u arhitektonskom razmiljanju. Ovaj objekat ustvari obiljeava momenat kada Le Corbusier poinje da obraa panju na rad svojih evropskih savremenika. Meutim, uprkos ovoj injenici, on je posato nepriajteljski nastrojen prema velikom dijelu njemake arhitekture, iako je podravao vajmarsku kolu Bauhaus u vrijeme njenog zatvaranja. Na osvonu izlobe Bauhausa 1923. godine u Parizu, ponovno je razmotrio principe po kojima je do tada osmiljavao stambene jedinice. Poto je prouio njihove kontra-kompozicije izmijenio je projekat za vilu, tako ta je male prozore zamijenio mnogo veim prozorima. Kua je pretvorena u kola velikih, ravnih povrina koje su ili vrste ili zastakljene ,a konvencionalni prozori se sada pruaju ka uglovima sobe ili zgrade.

U drugom planu, raspored prostorija kue, iju komunikaciju predstavlja rampa koja vodi na galeriju slika, uraena je kao arhitektonska promenada . Ovdje je Le Corbusier prvi put sproveo ideju koju je dobio razgledavajui Akropolj u Atini pozornicu za sveane povorke. Rampa nudi pogled koji se pria u tri pravca: prema gore, horizontalno i prema dolje. Kada se ide uz stepenice sa ulazne strane vidi se predvorje u punoj irini i otkriva se njegova prostorna povezanost sa trpezarijom. Kada se doe na ist visinu sa kronjama drvea izmeu kojih je kua postavljena, nagib vodi do galerije slika iji zaobljeni zid daje potporu stepenitu koje vodi do terase an krovu. Galerija nudi dobro osvjetljeni ambijent za platna kubista i purista koje su Le Corbusier i Ozenfan kupovali za La Rocha

Slika 11. Tlocrti10

Slika 12. vila La Roche Jeanneret prostor Nove osnovne metode rada isprobane na ovoj kui pokazuje da je Le Corbusier napustio konstruktivni racionalizam Ogista Perea, koji je jo vidljiv kod dom-ino kue, i da se latio preureennja prostorija koje nemaju nikakvu strukturnu funkciju. Neregularnost kue je opravdana injenicom da se svadi dio die zajedno sa susjednim u skladu organskim proporcijama; unutranjost se protee i odreuje oblik spoljanjosti ta formira razliite izboine. Ovaj tip izvedene kompozicije, gdje je plan generator koji odreuje sadraj kue, podjea na pristup francuskih racionalista 19. stoljea. Ipak , neregularnost je ublaena prisustvom osnovnog principa koji regulie odnose izmeu razliitih komponenti graevine. Dok je novi prostor osmiljen i postavljen iznutra, proporcije graevine i spoljanjih otvora su definisane regulacionim linijama uz pomo zlatnog presjeka, koji takoe prepisuje dimenzije i mjesto svakog elementa.

Slika 13. Vila La Roche- Jeanneret unutranjost11

REGULACIONA LINIJA- linija koja odvaja privatnog od javnog u smislu namjene

5.3 OBJEKTI U WEISSENHOFU

U

Stuttgartu su Le Corbusierove ideje naile na svoje evropske

istomiljenike na izlobi koju je 1927. godine organizovao Bauhaus, ta se pokazalo veoma utjecajnim u narednom periodu. Ova industrija koja se bavila pobsoljanjem odnosa izmeu umjetnosti i industrijeske proizvodnje , za izlobu je izgradila Die Wohnung , eksperimentalni kompleks, na obroncima Weisenhoffa. Ludwig Mies van der Rohe, je radio na glavnom planu, a vodeu ljudi njemake arhitekture , poev od Waltera Gropiusa i brae Taut do Petera Behrensa , bili su pozvani da projektuju graevine za njih. U ovoj operaciji se javnost otro protivila, kao i konzervativni kritiari koji su projekat vidjeli kao arapsko selo koje je u potpunoj suprotnosti sa svim njemakim tradicijama u grevini.

Slika 14. Weisenhoff situacija12

DIE WOHNUNG- Njemaka rije za stan

KUA CITROHAN

Le Corbusier i Pierre Jeannere su obijica izgradili kuu Citrohan i kuu u niz na kojima su eksperimentisali sa rjeenjima za ekonomian stambeni prostor. Stuttgartska kua Citrohan , reprezentativna jedinica Naselja je najrazraeniji tip stambene jedinice koji je Le Corbusier razvio od 1920. godine . Poloaj prozora je naroito inovativno rjeenje i omoguava da se procijeni visina svakog sprata zhvaljujui pilotisu u zadnjem zabatu i da se zamisli funkcija koja se moe dati sobama, zahvaljujui zastaknjenim dijelovima na prednjoj starni i prozorima razliitih proporcija.1. 2. 3. 4. Terasa Mezanin Glavna etaa Nisko prizemlje sa pilotisima

Slika 15. Osnove kue

Slika 16. Prostorni prikaz

13

PILOTIS- Su vertikalni nosai poput stupova , slue za podizanje objekta od zemlje

KUA U NIZU Kua u nizu spaja dvije zasebne simetrine stambene jedinice koje su spojene nizom pilotisa i prozorom postavljenim du cijele zgrade. Dijametrino suprotstavljanje irokom otvorenom prostoru kue Citrohan i mnogim drugim djelovima Naselja, ona predsatvlja eksperimentalno ureenje prostora koje uvodi razliite dnevne i none upotrebe. Dnevni boravak se nou pretvara u prostor za spavanje, a spartanska uteda none verzije kue, ije spavae sobe nisu mnogo voe od spavaih kola u vozu, izazvala je mnogo sarkastinih komentara.

Slika 17. Tlocrt (prizemlje i etaa)

Slika 18. Aksonometrija

Slika 19. Meusobni odnos

14

5.4 VILA STEIN

L

e Corbusierova Villa Stein u Grachesu iz 1927. godine, je konkretan primjer

primjene modularnog sistema na arhitekturu. Njen pravokutni tlocrt, visina, i unutarnja struktura blisko aproksimiraju zlatnom rezu. Le Corbusier je smjestio sistem harmonije i proporcija u centar svoje filozofije dizajna, smatrao je da je matematiki poredak svemira blisko vezan za zlatni rez i Fibonaccijev niz. Villa Stein je graevina na izoliranom prostoru, okruena vrtovima, sa odajama za poslugu uz eljezna pristupna vrata. Kockasti dojam je razbijen samo s ovalnim oblicima, inspiriranih prozorima velikih prekoatlantskih luksuznih brodova. Meutim, i dalje preovladava klasini princip u oba oblika. Vertikalno ureenje prostora je prilino isto i logino. Tlocrt ima takoer kvadratni oblik zlatnog reza. Proelje vile je pljosnato i dizajn prati metodu koja definira prostiranje i lokaciju prozora, proelje je takoer u zlatnom rezu. Unutranjost vile je projektirana pratei naela, odnosno proporcije postavljene u Moduloru. Zbog njene jednostavnosti izvana, neki kritiari je usporeuju sa zatvorenom kutijom u prostoru. Meutim upravo to to se Le Corbusier strogo drao odreenih proporcija, te su proelja i tlocrti u zlatnom rezu, vilu ini ugodnu oku.

Slika 20. Vila Stein tehniki

15

Fasada ove kue, smjetena unutar paralelopipeda, je ravna i odreena regulacionom osnovom zasnovanom na zlatnom presjeku, ta odreuje proporcije i poloaj prozora. Sa druge strane zbog svoje providnosti batanske fasade otkriva sloeno meusobno djelovanje unutranjih djelova i stazu koja povezuje terase jednu sa drugom i sa vrtom i ima izlaz na spoljno stepenite. Kua se zasniva na geometrijskoj mrei, koja se sastoji od neizmjeninih irokih i uskih povrina u rasterima 5m i 2.5 m u ritmu A B A B A , prisutni ritam ne obiljeava, odnosno ne predstavlja simetriju ve ravnoteu, ovaj princip koristio je i Andrea Palladio jo u doba renesanse na svojoj vili Malcontenta .

Slika 21. Vila Stein

Slika 22. Vila SteinPARALELOPIPED- geometrijski oblik (prizma s osnovom paralelograma)

16

Vertikalni raspored soba je jasan i logian. U prizemlju se nalaze garaa i uslune prostorije oko velikog hodnika iza kog se dolazi do gorenjg sprata preko dva stepenita, iji e se poloaj promijenit u toku faze planiranja. Ispred glavnog ulaza nalazi se istureni trijem, koji je simetrian sa sporednim ulazom iznda koga se nalazi balkon. Na drugom spratu smjeteni su salon i kuhinja. Trpezarija je zaobljenom pregradom odvojena od dnevnog boravka, koji, zajedno sa galerijom koja vodi u predvorje, izlazi na vrt sa velikom zaklonjenom terasom. Na treem sprastu, na kojem se nazale spavae sobe, najvie se primjeuje razdvojenost dvaju domainstava, jer su tu smjetena dva odvojena apartmana sa povezanim spavaim sobama i dodatnim sobama ije ureenje pokazuje da je Le Corbusiervjet dizajner kunog prostora i podsjea na kue francuskih arhitekata 18. stoljea. Posljednji sprat se skoro u potpunosti sastoji od krovnih terasa, od kojih se na manju izlazi kroz pravougaona staklena vrata koja gledaju na ulicu,a na veu terasu okrenutu prema vrtu dolazi se stepenitem koje se nalazi izmeu spavaih soba.

Slika 23. Vila Stein aksonometrija

17

5.5 VILA SAVOYE

D

vije godine nakon ta je izgraena Vila Stein, ciklus prustikih kua se

zavrio spektakularnom vikendicom Pieara Savoye, za koju ej Le Corbusier imaoa izuzetno velikoduan budet . Na valikom zemljitu okruenom umom i sa pogledom na dolinu Sene, ova vila je savren primjer slobodne upotrebe pet taaka (principa)

Slika 24. Vila Savoye

Strogo funkcionalna spolja, ova vila je podignuta na pilotise iznad prostornog travnjaka. Pristup automobilom nije mogao biti direktniji jer se mjesto za parkiranje nalazi izmeu pilotisa, u podnoju kue. Kriva linija se ponavlja u obliku polukrunog staklenog zida kod ulaza. Spavae sobe za poslugu i garaa su smjetene iza ovog funksionalnog prialza, koji kao da izvre oblik ulazng dvorita pariskih palata. Kada uu kroz stakleni zid posjetioci imaju dvije opcije: stepenite i rampa, ta daje orginalno prostorno rjeenje svojstveno ovoj kui. Rampa se iri od travnjaka do neba kao velianstvena arhitektonska promenada , pruajui se od ulaza do apartmana na drugom spratu i kroz njega sve do terase na krovu.

18

a) a) Prizemlje b) I sprat c) II sprat

b)

c )

Slika 25. Tlocrti svih etaa

Poslije dugog proraunavanja stan je unutar prizemne kvadratne osnove rasporeen u obliku slova L, ta jasno razdvaja zajednike prostorije od spavaih soba. Dnevna soba se moe smatrat pokrivenim dijelom velikog salona, ije dvije treine ini veranda koju dugaak horizontalni prozr, poput pregrade od svijetlosti, otvara prema pejzau. U tri spavae sobe ulazi se iz hodnika odvajajui na taj nain glavno kupatilo. Valovit paravan, kao neka figura sa puristikih slika, obavija spoljnu prostoriju smjetenu na krov Ova jedinstvena graevina ije pojedine odlike podsjeaju na mostove i palube, dok raspored spavaih soba i njihovih prateih elemenata kupatila i plakara- podsjea na velianstvene pariske palate iz 18. stoljea.Stanarima ovog prostora garantuje se senzualni uitak: veliki prozor u dnevnoj sobi otvara se kao klizna vrata da bi spojio verandu i enterijer. Svijetlo kupatilo sa vrhunskim osvjetljenjem prosto tjera an odmor.

19

Slika 26. Presjeci i fasade Le Corbusierovi prostorni eksperimenti neraskidivo su povezani sa pojedinim arhitektonskim tradicijama iz prolosti. Oni takoer uljuuju prozrane materijale bijelih kua u pregraima Pariza i komponente kao ta su elini prozorski okviri tipini za male fabrike , gdje se vidi jasna veza s Bauhausom. Stoga su njegove kue u kontrastu i sa palatama od klesanog kamena i sa kuama od bruenog kamena u predgraima. Pored ulaza nalazi se domarova kua koja ej u izrazitom kontrastu sa luksuznom vilom i svjedoi o Le Corbusierovom istraivanju ekonominog stambenog prostora.

Slika 27. Vila Savoye

Slika 28. Vila Savoje

20

6. ZAKLJUAK

N

a osnovu istraivakog rada na datu temu Le Corbusier stambena

arhitektura-, prikazali smo veliinu i doprinos jednog takvog intelektualca , koji je ostavio neizbrisiv trag, kako na arhitekturu XX. stoleja , tako i na cjelokupno drutvo. Stavljao je nove trendove, koje su mnogi arhitekti tog doba preuzimali i koristili, ali i dan danas se mnogi, dre ovog Le Corbusierovog pristupa arhitekturi, koji je bio revolucionaran . Njegov rad najbolje se oituje na stambenoj arhitekturi, kojoj se posvetila i najvea panja u XX. stoleju , gdje su pored Le Corbusierovih radovi , znaajni radovi kole Bauhaus. Prema velikom dijelu njemake arhitekture bio je neperijateljski nastrojen, podravao je samo kolu Bauhaus u vrijeme njenog zatvaranja. Prvi direktni kontak s Bauhausom ostavrio je 1927. godine na projektu uglednog naselja Weissenhof, gdje je glavni nadzornik cjelokupnog koncepta bio upravo Ludwig Mies van der Rohe, predstavljen kao voa tadanjeg Bauhausa. Ideologija je bila skoro ista da kua ima samo svoju osnovnu namjenu, nita vie, te kue su bile u uskoj vezi s prirod i to na dva pristupa: analitiki, koji zagovara nagalaavanje razlike izmeu kue i pirode; te dijalektiki pristup koji predstavlja ulazak prirode u kuu. Slinost Bauhausa i Le Corbusiera primjetna je i sa funkcionalno estetskog aspekta, gdje se eksterijer sastoji od kubinih formi, koje su ispunjene velikim i mnogobrojnim staklenim povrinama,ta su omoguili novi materijali, tehnologija i novi pristup u konstruktivnom sistemu , zamjena zidova s stupovima, pored ovog tu su jo i ravni krovovi, te krovne terase, ta i jeste karakteristika modernog pokreta. Kod modernog pokreta nema mase nego volumena, a razlika izmeu toga jeste to to je masa jedan zatvoren prostor oblikovan u arhitekturu koja u svojoj osnovnoj zadai nema akcenat na unutranji prostor, dok volumen povezuje eksterijer i enterijer. Spomenuti arhitekti su zagovarali da se stambeni prostor razvija na racionalnom nivuo, odnosno Bauhaus je bio uvjeen da kua i njena oprema moraju biti povezane na racionalnom nivou, te da je priroda objekta odreena onim emu ona slui. Karakteristike Le corbusierovih objekata je ta da njegovi tlocrti nisu oieni, ali su ipak dobro promiljeni i racionalni, drao se koncepcije dom-ino koju je sam osmislio. On kuu smatra i tako je i zove maina za stanovanje , prostori su bili racionalni i komforni , te luksuz u njegovim stambenim kua, predstavljen je luksuznom dispozicijom unutarnjeg prostora. Njegove kue u tlocrtima su rijetko simetrine , a stepenite je uvijek bilo periferno izvueno, izraen je sistem otvorenog tlocrta, samo su kuhinja i kupati fiksi, ostalo sve je otvoreno i transformativno, uglavnom zahvaljujui DOM-INO sistemu. Kada se osvrnemo na kue koje je sagradio u ovih deset godina, Le Corbusier je izdvojio etiri kompozicije. On je stvorio donekle jednostavan, slikovit, uzbudljiv stil vile La Roche sa veoma pomplikovanom prizmom Citrohan kue,ta ga je, s druge starne, dovelo do duhovne satisfakcije i veoma lakog, praktinog, lakog za kombinovanje stila svih dom-ino tipova. Sinteza svega navedenog je Vila Savoye, koja ilustruje veoma velikoduan tip,ija spolajnjost dokazuje arhitektonsku volju, a unutranjost zadovoljava sve funkcionalne potrebe. Ona ostaje kao manifest koji e 1965. godine biti prvo od Le Corbusierovih djela zavedeno za njegova ivota kao histrijski spomenik.21

7. LITERATURA1. http://en.wikipedia.org/wiki/Le_Corbusier 2. Le Korbizje autor an Luj Koen , 2006 3. Le Corbusier autor -Kenneth Frampton , 2001 4. Arhitektura 20. stoljea autor -Petera Gssela i Gabriele Leuthuser, 2007

SADRAJ22

1. UVOD....................................................................................................................................1 2. BIOGRAFIJA........................................................................................................................2 3. DOSTIGNUA I INOVACIJE............................................................................................4 4. STAMBENA ARHITEKTURA...........................................................................................7 5. OBJEKTI..............................................................................................................................8 5.1 VILA SCHWOB.........................................................................................................8 5.2 VILA LA ROCHE JEANNERET...........................................................................10 5.3 OBJEKTI U WEISSENHOFU...................................................................................12 5.4 VILA STEIN ...............................................................................................................15 5.5 VILA SAVOYE...........................................................................................................18 6. ZAKLJUAK......................................................................................................................21 7. LITERATURA....................................................................................................................22

23