Procesy Poznawcze Program

7/26/2019 Procesy Poznawcze Program

http://slidepdf.com/reader/full/procesy-poznawcze-program 1/6

Marek KowalczykInstytut Psychologii UAM

KOGNITYWISTYKA 2016

PROCESY POZNAWCZE

WYKŁAD

1. Poprzedzanie (priming) jako narzędzie testowania hipotez dotyczących reprezentacji

i procesów poznawczych. Priming semantyczny, asocjacyjny, afektywny. Wyjaśnienia primingusemantycznego i asocjacyjnego: hipoteza rozprzestrzeniającego się pobudzenia, priming związany zoczekiwaniami.

słowa kluczowe: bodziec poprzedzający, bodziec testowy, priming asocjacyjny, semantyczny,

afektywny; rozprzestrzeniające się pobudzenie

2. Wyjaśnienie primingu semantycznego w modelach reprezentacji rozproszonych. Hipotezawskazówki łącznej. Główne ustalenia w badaniach nad primingiem semantycznym i asocjacyjnym.

słowa kluczowe: wskazówka łączna, model lokalistyczny, reprezentacja rozproszona

3. Priming powtórzeniowy. Stanowisko „abstrakcjonistyczne” i „egzemplarzowe” w wyjaśnianiu primingu powtórzeniowego. Potęgowe prawo uczenia się i zapominania. Priming powtórzeniowy jako efekt wzbudzenia reprezentacji (Anderson). Priming powtórzeniowy jako efekt uczenia się powiązań bodziec – reakcja. Teoria rywalizacji egzemplarzy (Logan).

słowa kluczowe: dostępność reprezentacji, wzbudzenie, egzemplarz, proces algorytmiczny

4. Pamięć sensoryczna. Techniki badania pamięci sensorycznej: sprawozdanie częściowe,maskowanie wsteczne, ocena czasu utrzymywania się obrazu – trwania dźwięku.

słowa kluczowe: pamięć sensoryczna, pamięć krótkotrwała, sprawozdanie częściowe i całkowite,

maskowanie wsteczne, efekt negatywnej zależności pamięci sensorycznej od czasu trwania bodźca,

efekt przyrostka, efekt modalności

5. Uwaga selektywna w spostrzeganiu: główne ustalenia empiryczne i spór o ich interpretację. Teorie „wczesnej” (Broadbent) i „późnej” selekcji (Deutschowie, Norman, Duncan), propozycjekompromisowe (Treisman, Johnston). Model kontrolowanego przetwarzania paralelnego (Pashler).Bierne i aktywne mechanizmy selekcji w koncepcji Lavie. Wczesna selekcja w świetle wyników

badań psychoneurofizjologicznych.

słowa kluczowe: uwaga selektywna i podzielna, identyfikacja percepcyjna, wczesna selekcja, późna

selekcja, hipoteza osłabiacza, prezentacja dychotyczna, technika podążania, efekt synonimu, efekt

przyjęcia towarzyskiego, efekt Stroopa; filtr selekcyjny, zasoby (środki analizy percepcyjnej),

obciążenie percepcyjne, obciążenie pamięci roboczej

6. Endogenne i egzogenne wyznaczniki selekcji uwagowej. Bodźce przyciągające uwagę imechanizmy celowego kierowania uwagi. Funkcjonowanie mechanizmu „orientacyjnego” i„zarządczego” w koncepcji Posnera. Koncepcja Corbetty i Shulmana. Rola nastawienia w„automatycznym” przyciąganiu uwagi. Mechanizmy kierowania uwagi i przyciągania uwagi w

modelu Cowana. Zjawisko „mrugnięcia uwagowego” i jego implikacje teoretyczne.

słowa kluczowe: automatyczne przyciąganie uwagi, nastawienie, mrugnięcie uwagowe, habituacja



2

7. Mechanizmy hamowania w uwadze. Priming negatywny. Hamowanie powrotu. Teorie primingu negatywnego: wyjaśnienie inhibicyjne, teoria wydobycia śladu epizodycznego,integracyjna propozycja Tippera.

słowa kluczowe: priming negatywny, hamowanie reprezentacji, ślad epizodyczny, hamowanie

powrotu, hamowanie latentne, hamowanie odruchu wzdrygnięcia

8. Uwaga skierowana na miejsce i na przedmiot. Metafory uwagi skierowanej na miejsce: światło punktowego reflektora (Posner), obiektyw o zmiennej ogniskowej (Eriksen i St. James). Rolagrupowania percepcyjnego w dystrybucji uwagi. Badania nad poprzedzaniem przestrzennym,rywalizacją reakcji, funkcjonowaniem osób z zespołem jednostronnego pomijania.

słowa kluczowe: poprzedzanie przestrzenne, zespół jednostronnego pomijania, wygaszanie, grupowanie percepcyjne

9. Uwaga podzielna. Badania nad nabywaniem sprawności oraz wykonywaniem czynnościrównoczesnych. Teoria modułów uwagi (Allport), zasobów (Kahneman), zasobów specyficznych

(Navon i Gopher, Wickens). Czynności limitowane zasobami i danymi. Psychologiczny okresrefrakcji i koncepcja „centralnego wąskiego gardła” w przetwarzaniu. Zasoby w architekturachneurokognitywnych CAPS.

słowa kluczowe: uwaga podzielna, zasoby, moduły, psychologiczny okres refrakcji, centralne wąskie

gardło, reguła, system regułowy

10. Przeszukiwanie pola wzrokowego. Teoria integracji cech (Treisman i Gelade), teoria podobieństwa (Duncan i Humphreys), model kierowanego przeszukiwania (Wolfe).

słowa kluczowe: przeszukiwanie efektywne i nieefektywne, proste (ukierunkowane przez pojedynczą

cechę) i koniunkcyjne, równoległe i szeregowe, cechy priorytetowe, mapa cech, mapa lokalizacji, związek iluzoryczny

11. Czujność. Wyniki badań nad przedłużoną koncentracją uwagi i ich główne wyjaśnienia. Teoriadetekcji sygnałów.

słowa kluczowe: zjawisko pogarszania się czujności wraz z upływem czasu wykonywania zadania

(vigilance decrement), pobudzenie, sygnał, szum, d’, β

12. Od „pamięci krótkotrwałej” w modelu modalnym do współczesnych teorii pamięciroboczej. Model modalny w świetle wyników badań. Wielosystemowa pamięć robocza (model

Baddeleya). Aktywacyjny model pamięci roboczej (Cowan, Oberauer). Ile elementów może objąćognisko uwagi?

słowa kluczowe: pamięć krótkotrwała, pamięć robocza, pętla fonologiczna, szkicownik wzrokowo-

przestrzenny, centralny system zarządczy, bufor epizodyczny, ognisko uwagi, obszar bezpośredniego

dostępu

13. Procesy i systemy pamięci. Badania nad zachowaną pamięcią w amnezji i nad pamięcią utajonąu ludzi bez amnezji. Koncepcja wielu systemów pamięci trwałej. Pamięć semantyczna i pamięćepizodyczna. Fenomenologia stanów pamięci. Metoda rozszczepienia procesów.

słowa kluczowe: amnezja następcza, amnezja wsteczna, pamięć deklaratywna, pamięćniedeklaratywna; pamięć semantyczna, pamięć epizodyczna, test bezpośredni, test pośredni,

rozszczepienie zadań, rozszczepienie procesów



3

14. Wyjaśnienia procesualne rozszczepień pomiędzy wskaźnikami pamięci. Hipoteza przetwarzania sprzyjającego transferowi. Model powiązania elementu z kontekstem. Model SAC.

słowa kluczowe: test percepcyjny, test pojęciowy; priming percepcyjny, priming pojęciowy;

przypominanie sobie (recollection), poczucie znajomości (familiarity)

15. Wydobywanie informacji z pamięci i zapominanie. Rola zgodności kontekstu kodowania iwydobywania oraz obciążenia wskazówek wydobycia. Wydobycie w modelach SAM-REM i ACT-R. Zapominanie w wyniku wydobywania. Pamięciowe efekty intencjonalnego tłumienia skojarzeń.Kierowane zapominanie.

słowa kluczowe: siła śladu pamięciowego, informacja o elemencie i o kontekście, obciążenie

wskazówki (cue load), interferencja asocjacyjna (competitor interference), hamowanie, interferencja

związana z wykonywaniem testu pamięciowego (output interference), zapominanie pod wpływem

podpowiedzenia części elementów (part-set cuing inhibition)



4

ĆWICZENIA

1. Pamięć, uwaga i pamięć robocza – przegląd problematyki zajęć i bilans otwarcia: co już

wiemy.

2. Zadanie Stroopa jako narzędzie badania uwagi selektywnej, procesów automatyzacji i

kontroli poznawczej.

słowa kluczowe: interferencja, facylitacja, automatyzacja, kontrola, hamowanie

Nęcka, E., Orzechowski, J., Szymura, B. (2006). Psychologia poznawcza. Warszawa: Wyd. Nauk.PWN. (s. 241-245, 251-252)

materiały

3. Pamięć sensoryczna a pamięć krótkotrwała. Eksperyment Sperlinga.

słowa kluczowe: pamięć sensoryczna, pamięć krótkotrwała, sprawozdanie częściowe i całkowite,

maskowanie wsteczne

Nęcka, E., Orzechowski, J., Szymura, B. (2006). Psychologia poznawcza. Warszawa: Wyd. Nauk.PWN. (s. 285-287, 340-343)

4. Pamięć krótkotrwała a pamięć długotrwała. Argumenty na rzecz rozróżnienia systemów pamięci krótkotrwałej i długotrwałej. Właściwości wyrazów oraz pozycja wyrazów na liście a ichodtwarzanie dla różnych warunków kodowania i odtwarzania.

słowa kluczowe: pamięć krótkotrwała, efekt pierwszeństwa, efekt świeżości

Nęcka, E., Orzechowski, J., Szymura, B. (2006). Psychologia poznawcza. Warszawa: Wyd. Nauk.PWN. (s. 326-333, 344-346, 414-415)

6. Pamięć krótkotrwała a pamięć długotrwała (II). Dynamika wydobywania elementów z listy wswobodnym odtwarzaniu. Geneza efektów pierwszeństwa i świeżości. Długotrwały efekt świeżości.Wyjaśnienie efektu świeżości w modelach zakładających wydobywanie kontekstu. Rola wskazówekwydobycia przy odtworzeniu bezpośrednim.

słowa kluczowe: efekt sąsiedztwa (contiguity effect), efekt bliskości semantycznej (semantic

proximity effect), odstęp czasowy pomiędzy ekspozycjami kolejnych elementów (interpresentation

interval), odstęp czasowy pomiędzy zakończeniem prezentacji listy a odtworzeniem (retention

interval)

materiały

7. Teoria podwójnego kodowania.

słowa kluczowe: imagen, logogen, efekt wyższości obrazu

Nęcka, E., Orzechowski, J., Szymura, B. (2006). Psychologia poznawcza. Warszawa: Wyd. Nauk.PWN. (s. 80-86)



5

8. Pamięć krótkotrwała: procedura Browna-Petersonów. Hipoteza odróżnialności śladu pamięciowego.

słowa kluczowe: interferencja proaktywna, uwalnianie od interferencji proaktywnej, odróżnialność

śladu pamięciowego


materiały

9. Przeszukiwanie pamięci krótkotrwałej: eksperyment Sternberga. Czas reakcji jako wskaźniksposobu przeszukiwania pamięci krótkotrwałej. Wielofazowy model przeszukiwania. Model

przetwarzania równoległego w zadaniu Sternberga.

słowa kluczowe: przeszukiwanie równoległe, sekwencyjne, wyczerpujące, kończące się w momencie

odnalezienia

Anderson, J. B. (1998). Uczenie się i pamięć: integracja zagadnień. Warszawa: Wyd. Szkolne iPedagogiczne. (s. 208-211)


10. Systemy pamięci roboczej w modelu Baddeleya: właściwości, funkcje, współdziałanie.

Wielosystemowy model Baddeleya a aktywacyjny model Cowana.

słowa kluczowe: centralny system zarządczy (wykonawczy), szkicownik wzrokowo-przestrzenny,

pętla fonologiczna, bufor epizodyczny, efekt podobieństwa fonologicznego, efekt zakłócenia przez

dźwięki mowy (i pewne inne), efekt długości słowa, tłumienie artykulacyjne

Nęcka, E., Orzechowski, J., Szymura, B. (2006). Psychologia poznawcza. Warszawa: Wyd. Nauk.PWN. (s. 274-276, 345-346, 349-358)

Orzechowski, J., Piotrowski, K.T., Balas, R., Stettner, Z. (red.) (2009). Pamięć robocza. Warszawa:Wydawnictwo SWPS Academica. (s. 25-37)

#Eysenck 211-223

11. Metody badania pamięci roboczej.

słowa kluczowe: zakres pamięci roboczej, przełączanie, przeszukiwanie pamięci, zadanie n-wstecz,

generowanie sekwencji losowych, zadanie podwójne

Orzechowski, J., Piotrowski, K.T., Balas, R., Stettner, Z. (red.) (2009). Pamięć robocza. Warszawa:Wydawnictwo SWPS Academica. (r. 3)

12. Procesy kodowania a wydobywanie informacji z pamięci trwałej. Teoria poziomów

przetwarzania. Eksperyment Craika i Lockharta.

słowa kluczowe: poziomy przetwarzania, powtarzanie podtrzymujące, powtarzanie opracowujące

(pogłębiające), efekt autoreferencji

Nęcka, E., Orzechowski, J., Szymura, B. (2006). Psychologia poznawcza. Warszawa: Wyd. Nauk.

PWN. (s. 333-340)#Eysenck 223-227



6

13. Procesy kodowania a wydobywanie informacji z pamięci trwałej. Czynniki wpływające nazapamiętywanie. Zasada specyficzności kodowania. Rozpoznawanie a odtwarzanie. Kiedyodtwarzanie jest lepsze od rozpoznawania: eksperyment Tulvinga i Thomsona. Pamięć zależna odkontekstu i stanu.

słowa kluczowe: rozpoznawanie, odtwarzanie, wskazówki dostępu, efekt specyficzności kodowania,obciążenie wskazówki, interferencja proaktywna i retroaktywna, efekt zależności od nastroju, efekt

zgodności nastroju



materiały

#Eysenck 234-237, 242-245, 584-590

14. Wydobywanie informacji z pamięci deklaratywnej w świetle założeń architektury

kognitywnej ACT-R.

słowa kluczowe: aktywacja bazalna, aktywacja źródłowa, szum, efekt wachlarza


materiały

15. Długotrwała pamięć robocza. Pamięć prospektywna. Pamięć prospektywna a pamięć

retrospektywna. Składnik prospektywny i retrospektywny w przypominaniu sobie intencji.Determinanty sukcesu pamięci prospektywnej: charakter wskazówek, właściwości wykonywanegozadania, interakcja wskazówek i zadania. Wpływ pamięci prospektywnej na wykonywanie bieżącegozadania.

słowa kluczowe: długotrwała pamięć robocza, krótkotrwała pamięć robocza, grupowanie; pamięć

prospektywna, zadania związane z czasem, zadania związane ze zdarzeniem


materiały

#Eysenck 315-324

15. Test zaliczeniowy.

#literatura nieobowiązkowa

Documents

Procesy Poznawcze Program