grupa aProcesy egzogeniczne ...................................................

imię i nazwiskoPoniższy test składa się z 13 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. ...................Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie 25 punktów. klasa

1. Przyporządkuj poniższym definicjom właściwe terminy. (0–2 p.)

rozpad ziarnisty, eksfoliacja, zamróz, uwęglanowienie, utlenianie

a) Rozpuszczanie minerałów wskutek działania na skały kwasu węglowego, utworzonego w wyniku rozpuszczenia tlenku węgla(IV) w wodzie.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) Wietrzenie spowodowane znacznymi zmianami temperatury powierzchni skał.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

c) Proces zachodzący w wyniku powtarzającego się zamarzania i rozmarzania wody wypełniającej pory skalne.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

d) Rozsypanie się skały na pojedyncze ziarna mineralne wskutek utraty spoistości między minerałami.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Oceń intensywność poszczególnych rodzajów wietrzenia w strefie równikowej, wpisując obok nich literę M (mała intensywność) lub literę D (duża intensywność).

(0–1 p.)

a) Wietrzenie fizyczne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) Wietrzenie chemiczne. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

c) Wietrzenie biologiczne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. Zaznacz w poniższych zdaniach prawdziwe informacje. (0–3 p.)

Górny odcinek rzeki odznacza się dużym / małym spadkiem. Mimo że w korycie jest więcej / mniej wody niż w pozostałych odcinkach, to płynie ona z mniejszą / większą prędkością. Zachodzi tu intensywna erozja boczna / wgłębna, prowadząca do pogłębiania się łożyska / dna rzeki i kształtowania meandrów / doliny V-kształtnej.

4. Na podstawie analizy fotografii wykonaj polecenia. (0–2 p.)

a) Podaj nazwę formy terenu przedstawionej na fotografii.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) Wyjaśnij ich genezę tej formy.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5. Zaznacz zestaw zawierający wyłącznie nazwy form krasu powierzchniowego. (0–1 p.)

a) Mogot, żłobek krasowy, misa martwicowa, polje.b) Żebro krasowe, uwał, polje, mogot.c) Polje, uwał, stalaktyt, studnia krasowa.d) Lejek krasowy, komin krasowy, draperia, uwał.

6. Podaj nazwy elementów doliny rzecznej oznaczonych na schemacie literami A–C. (0–1 p.)

A. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7. Zaznacz prawidłowe dokończenie zdania. (0–1 p.)

Proces polegający na wygładzaniu i polerowaniu podłoża skalnego przez fragmenty skalne znajdujące się w dolnej części masy lodowej toa) egzaracja.b) detersja.c) detrakcja.d) deflacja.

8. Na podstawie poniższej fotografii wykonaj polecenia. (0–2 p.)

a) Podaj nazwę formy terenu przedstawionej na fotografii.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) Wyjaśnij genezę tej formy.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9. Podkreśl nazwy akumulacyjnych form fluwioglacjalnych. (0–1 p.)

sandr, pradolina, morena czołowa, kem

10. Uzupełnij poniższe definicje właściwymi terminami. (0–4 p.)

a) Wywiewanie cząstek mineralnych z powierzchni zbudowanych z luźnych skał.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) Drobne piaszczyste grzbiety, rozdzielone równoległymi, niewielkimi obniżeniami, ułożone prostopadle do kierunku wiania wiatru.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

c) Wydma o nieregularnym kształcie powstająca na obszarach o zmiennych kierunkach wiania wiatru.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

d) Ostre grzbiety skalne oddzielające bruzdy korazyjne.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11. Wpisz obok zdania prawdziwego literę P, a obok zdania fałszywego – literę F. (0–4 p.)

a) Wybrzeże zarośnięte lasem przystosowanym

do bytowania w słonej wodzie to wybrzeże

mangrowe. …..

b) Do rozwoju rafy koralowej potrzebne jest

zasolenie na poziomie 15–20‰. …..

c) Piaszczysty wał wystający ponad poziom morza,

powstający daleko od brzegu to rewa. …..

d) Wysokość wału brzegowego na wybrzeżu

Bałtyku waha się od 1 do 3 m. …..

12. Na podstawie analizy mapy wykonaj polecenia. (0–2 p.)

a) Podaj nazwy typów wybrzeży, których występowanie oznaczono na mapie literami A–C.

A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) Wyjaśnij genezę wybrzeża oznaczonego na mapie literą A.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13. Podaj przykład wpływu atmosfery na rzeźbę terenu.(0–1 p.)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

grupa bProcesy egzogeniczne ...................................................

imię i nazwiskoPoniższy test składa się z 13 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. ...................Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie 25 punktów. klasa

1. Przyporządkuj poniższym definicjom właściwe terminy. (0–2 p.)

wietrzenie insolacyjne, wietrzenie solne, wietrzenie ilaste, utlenianie, uwadnianie

a) Proces pęcznienia kryształków soli obecnych w porach i szczelinach skalnych.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) Proces pęcznienia i kurczenia skały pod wpływem wody.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

c) Proces zachodzący wskutek przyłączenia cząstek wody do minerału.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

d) Oddzielanie się fragmentów skały o grubości od kilku milimetrów do kilkunastu centymetrów wskutek zmniejszenia jej spójności wynikającego z nierównomiernego nagrzewania się.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Oceń intensywność poszczególnych rodzajów wietrzenia w strefie zwrotnikowej wpisując obok nich literę M (mała intensywność) lub literę D (duża intensywność). (0–1 p.)

a) Wietrzenie fizyczne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) Wietrzenie chemiczne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

c) Wietrzenie biologiczne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . .

3. Zaznacz w poniższych zdaniach prawdziwe informacje. (0–3 p.)

W środkowym biegu rzeki ilość niesionej przez nią wody maleje / wzrasta. Jednocześnie wzrasta / maleje spadek rzeki, a tym samym prędkość wody oraz jej siła transportowa. Dlatego woda niesie znacznie większe / mniejsze okruchy niż w górnym / dolnym biegu rzeki. Prędkość wody jest największa przy dnie / w nurcie rzeki. Na skutek erozji bocznej powstają meandry / ławice.

4. Na podstawie analizy fotografii wykonaj polecenia.(0–2 p.)

a) Podaj nazwę nacieku przedstawionego na fotografii.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) Wyjaśnij genezę tej formy.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5. Zaznacz zestaw zawierający wyłącznie nazwy form krasu podziemnego. (0–1 p.)

a) Mogot, żłobek krasowy, misa martwicowa, polje.b) Polje, uwał, stalaktyt, studnia krasowa.c) Stalagnat, komin krasowy, draperia, misa

martwicowa.d) Żebro krasowe, uwał, polje, mogot.

6. Podaj nazwy elementów doliny rzecznej oznaczonych na schemacie literami A–C. (0–1 p.)

A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .

7. Zaznacz prawidłowe dokończenie zdania. (0–1 p.)

Proces polegający na żłobieniu podłoża na skutek zdzierania materiału skalnego przez czoło nasuwającego się lodowca to

a) egzaracja.b) detersja.c) korazja.d) detrakcja.

8. Na podstawie analizy fotografii wykonaj polecenia. (0–2 p.)

a) Podaj nazwę formy terenu przedstawionej na fotografii.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) Wyjaśnij genezę tej formy.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9. Podkreśl nazwy erozyjnych form fluwioglacjalnych. (0–1 p.)

rynna polodowcowa, pradolina, oz, morena czołowa.

10. Uzupełnij poniższe definicje właściwymi terminami. (0–4 p.)

a) Rodzaj transportu eolicznego polegający na odrywaniu się na chwilę od podłoża materiału skalnego.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) Rysowanie, polerowanie, ścieranie i drążenie skał przez twarde ziarna mineralne, unoszone przez wiatr.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

c) Głazy i okruchy skalne o ściętych i wypolerowanych powierzchniach.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

d) Rozległe zagłębienia powstałe w wyniku wywiewania przez wiatr dużych ilości piasku na obszarach pozbawionych roślinności.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11. Wpisz obok zdania prawdziwego literę P, a obok zdania fałszywego – literę F. (0–4 p.)

a) Część morza między lido a wybrzeżem nosi

nazwę kosy. …..

b) Plaża jest elementem linii brzegowej, który

nieustannie zmienia swoje rozmiary. …..

c) Do wybrzeży limanowych zalicza się m.in.

ukraińskie wybrzeże Morza Czarnego. ….

d) Rafę barierową oddziela od brzegu platforma

abrazyjna. …..

12. Na podstawie analizy mapy wykonaj polecenia. (0–2 p.)

a) Podaj nazwy typów wybrzeży, których występowanie oznaczono na mapie literami A–C.

A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

C. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) Wyjaśnij genezę wybrzeża zaznaczonego na mapie literą A.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13. Podaj przykład wpływu hydrosfery na rzeźbę terenu. (0–1 p.)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .