Prezentacije brodolomi

8/11/2019 Prezentacije brodolomi

1/115


2/115


3/115


4/115

xIstraivanja su se odvijala tijekom 4 sezone

xSaznanje o CokaCitetu see u vrijeme odp rije 20-akg odina.


5/115

x2001. godine na usjecima

uzdignute stijene su naenidijelovi brodax Otkrivena su 24 rebra, te 2

kojenasto zasjeenaxPreko svih rebara nalazi se 5

okomitih debljih dasakaijix Tona konstrukcija broda se josne zna


6/115

V

ia

;


7/115


8/115

JARBOL ILI POTPORANJ

PALUBE


9/115

BRODSKI TERET

x Pretean dio teretaine izduene amforeza vino tipa DresseC

2-4(javjaju se dosredine 2.st.)

x Razlika u izvedbi iveliini

x Bile su smjetene uspremitu broda


10/115

RODOVSKA A M FO R A TIPAAM FO R A KINGSHOLM 117


11/115

SIGILATNA

ZDJELA SPEATOM

POKLOPACURNE


12/115

M ALIKERAM IKIVR


13/115

LONI S DVIJE RUICE


14/115


15/115


16/115

x Plia bikonina zdjela s dva puta

urezanim grkim sCovima 0 PA (istonakeramika)x UComak sigiCate (zapadnopodrijetCo)

x Dno neke stakCene boce id ase

x StakCena aa na nozi s bruenimukrasom (takvih je aa naeno uantikoj Cuci u Zatonu)


17/115

TARIONIKx Naen u sklopu brodax ig M M A R SECVNDI


18/115

M ETALNI N ALAZI

x Dva oCovna: dio ispusta cijevi i veakvadratina pCoa

x Tri brinanapredmeta: bronana cijevte 2posudex Pronaen i oCovni dubinomjer kojem supomorci mjeriCi dubinu mora i kvadtetudna


19/115


20/115


21/115

M arta kaCebota


22/115


23/115

2700.g. B.C.: u Grapevoj pilji dokumentiran

dokaz plovidbe; na komadu keramike urezanoblik lae.


24/115

J adranska obala

Otoci paralelno prate linije planina:

Transgresija (izdizanje) razine mora za 100 m Sinklinale (udubljenja) postaju morski kanali

Antiklinale (uzvienja) postaju otoci

Zatita od vjetrova i povoljna morska struja


25/115


26/115

Grci na jadranu

734.g.B.C. bitka kod Krfa

Grci tjeraju Liburne s Krfa Naseljavanje prvih kolonija (Korkira, Issa,

Pharos, Tragurium...)


27/115

opf** _ . .

7 CHjubljonaSLOVENIA

s>.

v--.

xBl*lavair~ * . Po droimka

}

ZA >r j

*2' i 5i.- - D Q ^ i 2 f T '

.Rijeka o ir : ^

: j -v' i. ')-:.- '- T *" ?'*

K a r l o va c* " * ' ,. * S isakO-gc Pfw Oirv. Pijfgt .,

v

ovar - t VOJVODINAYUG0 SlAVIAp;.) .. J. Osijek ivwo rtl -

Oo(oc oP? J ^ n rW.iUtY H0fr#C0'

R r * d bnosj.NL ._ *

3

.f*.SI o v o c s Kj Brod

| Ncicod Cof


28/115

Rimsko carstvo 4.st.B.C. Rimljani posjeduju zapadnu obalu J adrana Za dominaciju nad J adranom potrebna im je i istona

obala 59.g.B.C. Cezar postaje prokonzul dobiva Galiju i

Ilirik Ilirik postaje provincija Dalmacija u koju senaseljavaju rimski graani: Parentiuma(Pore),Pole(Pula), Senie(Senj), J adera(Zadar),Scradone(Skradin), Salone(Solin), Narone(Vid),

Epidauruma(Cavtat)... Gradovi postaju politika i trgovaka sredita sapristanitima

1.st. Gradovi dobivaju status kolonija


29/115

Germama

Noricum

GalliaCisalptnaAguitama

Gallaeoaet Astuna

Roma

H I S P A N I ALusitama

NurTMdiamf W

AfrKa

Numidtasup,


30/115


31/115

rLAS HOTEL ODI

NACIONAL'tfrPAftments R af:jl? d..

EJ d.o.o.


32/115

SOBRA

i f~|

> : l .

*aS

S.^ t=tS obra M ljet, J Hrvatska


33/115


34/115


35/115

IVieiKO.VlCMMetkoyJ iatWBS%P J pe

w4 :Otok>Mljet

Mljet, Hrvatska **?


36/115

o b D - GovedariB 'V 02010 Tele Atlas

Image 2010 GeoEyeDatumi slika:_kol. 25 2009, q 42*48*28 23^S 17*24*04 27" I podizanje Om

9, .

S -301UG oogle %p J J

Vis ina pogleda 5.85 km


37/115

Nalazite

100 m od obale

32-46 m dubine

Nalazite: 26x8 m irine Ostaci rasprostraneni keramike do 50 m

dubine


38/115

\


39/115


40/115


41/115

Rimska brodska konstrukcija

Kobilica sa pramanom i krmenom statvom

Rebra Oplata

Paluba s nadgraem(nikad pronaeno)


42/115

Slika spajanja dasaka


43/115


44/115

Brod kod Mljeta

39 m dubine u morskom mulju

Dio kobilice u obliku drvene grede sauvan

Vrsta drveta rebara: borovina

Rebra su vezana za kobilicu avlima

Pod rebrima pronaene daske oplate vezanesistemom utora i klinova

Vanjski dio obloen olovnim limom konstrukcija: brod velik oko 20 m nosivosti 100 t


45/115

Slika navis onerarie


46/115

Brodska oprema

Bigoti

Sidro s motivom astragala(od 2. st B.C dodanas niti jedno ovakvo sidro nije naeno naJ adranu)


47/115


48/115

,Ilv \ ..

-' w, v> H iuM


49/115


50/115

Brodski teret

Keramiko posue: Zdjele

tanjuri Amfore

Lucerne


51/115


52/115

d C bi ilj k d k


53/115

Nenad Cambi, Biljeke o podmorsko-arheolokim nalazima na J adranu, HRZ,

2009., 134-142.T V .

1 1

l i "im**

Z b o r n i k r a d o v a n z n a k s j e c a n j a n a M a r i j a J


54/115

J adran - bogat raznovrsnimarheolokim nalazima

rezultat brodolomaali, postoje i drugi razlozi!

TT7n7T T 3lT 7r l? ^ T n


55/115


56/115


57/115

piratstvo -uvijek


58/115

p jprisutna opasnostmornarima

ali, brodovi nisupotapani tijekompiratskih napada

dragocjeni i ljudi nabrodu i teret

poslanici kraljica

Teuta (230. pr. K.)odbila rimskezahtjeve za

prestankomniratct

/ p .

i


59/115

arheo nalazi:

pojedinanipredmeti ili malegrupe predmeta

sidra, amfore,ulomci keramike

sidra * bacana da

zaustavepomicanje brodanoenog vjetrom,

da sprijee. 1 i i


60/115

brodski teret,

oprema * bacani umore radi lakeplovidbe

amfore, fragmentiposuda * bacani sbroda nakon oluje


61/115

Apoksiomen - naen kod Velih Orjula,

zajedno s ostacima slomljenih amfora ii

ne mora znaiti da se dogodio brodolom!


62/115

ne mora znaiti da se dogodio brodolom!0ne mora biti da svi ti predmeti i kip pripadajuzajedno!

sluajevi kada surazni vrijedni

predmeti bacanipreko palube izreligioznih razloge

(tj. praznovjerja)

Juvenal (1./2. st.)


63/115

mnogo primjera rtava prinesenihDiomedu u svetitima na istonomJadranu (Palagrua i Punta Planka);

posue je prinoeno za rtvu * urezi simnnnm ii inol n


64/115


65/115

obeanje u zamjenu za sretni povratak -bogovi

i heroji su bili putnikova posljednja nada


66/115

1

POLUOTOK URONJEN U MORE

Podmorska arheologija june Istre u anticiIZLOBA- IDA KONCANI UHA


67/115

n GRADOVI SRANGOMMUNICIPIJ AI KOLONIJA

# NASELJA

LUKE I PRISTANITA

GOSPODARSKOSTAMBENI OBJEKTI

KAMENOLOMI


68/115

Plovidba je od prapovijesti do danas predstavljala posebanizazov i nosila sa sobom velike opasnosti.

Histri - vjeti moreplovci (prikaz bitke na nezakcijskojbronanoj situli 500.god. pr. Kr)

Prvi arheoloki ostaci koji govore o plovidbi potjeu izvremena osnivanja grkih kolonija u 4. st. pr. Kr., kada nasjeverozapadnoj obali Jadrana nastaje grki emporij Atri, rimskaAdria, po kojoj je Jadran dobio ime.


69/115

177. pr Kr., Rimljani osvajaju glavni histarski grad Nezakcij,nakon ega dolazi do rimske vojne prevlasti u Istarskimkrajevima.

Od sred. 1. st. pr. Kr. zapoinje romanizacija stanovnitva

istarskoga poluotoka.Glavna sredita rimske uprave i vojno - politike vlasti

podjeljena su na tri kolonijalna podruja:

1. ager pulske kolonije

2. ager poreke kolonije3. ager transke kolonije.


70/115

Ager Pulske kolonije- prostor od Rakog zaljeva na istoku,Barbana, minja, Kanfanara i Limske drage na sjeveru doLimskog kanala na zapadu.

Poreki ager- sjeverno od Limskog kanala.

Takva teritorijalo-gospodarska podjela omoguila je brzoukljuenje Istre u sferu rimske trgovake ekonomije.

Trgovalo se razliitim proizvodima kao to suzaini, ulje, vino,masline, konzervirano voe, riblje preraevine, stoarski i ostali

poljoprivredni proizvodi.


71/115


72/115

LUKE I LUICE

Istona istarska obala: luka antikog Plomina (Flanona), zaljeviRabac ili Prtlog luka antikog Labina (Alvone),uvala Krnica, Rakizaljev.

Luka Vinjola- vana za mjesnu razmjenu dobara.

Velika Vinjola- pristan od pravilnih blokova u koji su uzidane

gotovo cijele amfore tipa lambolja II.


73/115

Ta i veiji

umber.

Boljev>)

190 rjeKraj DrageV

Ruii

Martinski' V*yreari*

'iRipenda

Verfeana i-*Ripenda

* f-m*Mareljariif^

w~MJk\J V ^a b i n ,

Karta

w . - ' -v /, * * " #K,*J S-4 > " . v > \ .

J ^ Puntera ^ 'i Bart.ci V \ 1

' f

I ,.. C


74/115

Luka antikog Nezakcija (strateka luka pulskog agera)-pretraivanjem zaljeva Budava otkriveno je vie ulomakarimske keramike, ali od konstrukcije lukobrana nema ni traga.(postoji mogunost da je mulj prekrio kamenu konstrukciju

lukog ureaja)Medulinski zaljev kod Pomera- otkriveno rimsko pristanite.

Ono je bilo dijelom stambenog sklopa vile.

-pronaeni nalazi koji se prepisuju sjevernoitalskim i egejskim

radionicama od 1. do kraja 2. st. po. Kr.-rimska bronana udica- kontinuitet bavljenja ribarstvom


75/115


76/115


77/115


78/115

Poluotok Viula-istrauju se ostaci potopljenih dijelova sklopa antikog

ljetnikovca.

-utvreno je postojanje nekoliko graevinskih sklopova

te ostaci veeg antikog pristanita. Pristanite je

najmanje tri puta pregraivano.

-utvren vremenski kontinuitet koritenja od 1. do 5. st.,

s tim da je u 2. st. pristanite bilo najvie u uporabi.


79/115


80/115

Arheoloki nalazi iz podmorja Viule.

Archaeologicalftnds fro m the toaters o f Viula .


81/115

Zaljev antike Pule (jugozapadna strana istarskog poluotoka)

-duboko uvuen zaljev s izvorom pitke vode-najvanija toka na pomorskom trgovakom putu od

juga prema Akvileji i obratno

-toan smjetaj luke danas se temelji iskljuivo na

pretpostavkama. ( A. Gnirs-na mjestu ondaenjegArsenala)

-razlog pretpostavkama gore je neposredna blizina

Foruma koji je uz luku morao biti najvaniji dio grada, a

u ijoj su se blizini iza gradskih bedema iskrcavali

trgovaki tereti. Brodovi su bili zatieni od vjetrova.


82/115


83/115

Cijela zapadna istarska obala svojom je razvedenou ipristupanou omoguavala sigurnu plovidbu, sidrenje tenesmetan razvoj trgovine.

Uza strateki vene i velike luke, postojao i itav niz manjih

operativnih luica koje su se nalazile u sklopu gospodarskihzdanja razasutih uzdu itave obale.

(luica maritimne vile u uvali Valbadon, operativna luicakeramikog proizvodnog sredita u Faani, rt Sv. Grgura- ostacirimske vile).


84/115


85/115

Na podruju oko Barbarige utvren je vei broj rimskihgospodarskih zdanja:

-gospodarski sklop kod Dragonere- ostaci velikog mula,graenog od velikih monumentalnih blokova.

Dalje se uz obalu nastavljaju luice i pristanita u uvali Lakua, uuvali Mari, Kolone, uvala Sv. Pavla, Rovinj i Val Saline.


86/115


87/115

Uvala Mari-antika luka operativna infrastruktura

-otkrivena 3 lukobrana na dubini od 3 m.

-lukobran je zatvarao uvalu i titio je od utjecaja zapadnih

vjetrova, a vjerojatno sluila i za prihvat veih trgovakihbrodova

-na kopnu u neposrednoj blizini otkrivene i dvije rimskegospodarske vile i ostaci uljare. Moe se pretpostaviti da su u

ovoj luci pristajali trgovaki brodovi radi pretovarapoljoprivednih proizvoda.


88/115


89/115

Na otoju Brijuni Poznata su antika zdanja u uvali Vergie, uuvali Dobrika, na brdu Kolci, u zaljevu Sv. Nikole i na otoiiVanga.

Uvala Vergije (Veliki Brijuni)- sklop maritimne vile s hramovima,

portikom i termalnim dijelom.Juni mul od velikih kamenih blokova poloenih na kamen ivac.(izgradnja tek od 4. st.)

Na sjevernoj strani obale nalazilo se malo luko postrojenje s

ostacima mula te s dijelovima potopljenih zdanja ikanalizacijskim sustavom.


90/115

[MahjBniun

Krasnica

Kof&tjrru.ie:

A dr ia ti c M ed it er ra nea n


91/115

Arheoloki nalazi iz

po dm or ja uva le Verig e n a

Velikom B rijunu.

Archaeologicalf tnds fromVerige cove on the island o f

Veliki Brijun.


92/115

Na podruju porekog agera, sjeverno od Limskog kanala,brodovi su pristajali u luci Vrsara, Valkanela, Mulindrije, Sv.Eleutrija kod Porea, porekoj luci, uvali Sv. Martina, Valeti,Tarskoj uvali, pa sve do ua Mirne, odakle je trgovaki putvodio u unutranjost poluotoka.

Prema sjeverozapadu na prostoru transkog agera pristajanjeje bilo mogue u uvali Sv. Antun kod Novigrada, u Lovreici, uSv. Ivanu Kornetskom, Katoru, Sipru...


93/115

Luka Savudrija (Silbio, Silbio, Silbonis)Nalazi se na najvanijoj plovidbenoj ruti, a svojomvelianstvenou (lukobrani, svjetionik) i stratekim poloajemsmatra se jedinstvenim spomenikom takve vrste antikog

graditeljstva na Jadranu.-bila je posljdnja sigurna luka prije konanog pristajanja u jednoj

od luka transkog zaljeva ili Akvileji.

-uz dva velika lukobrana u unutranjosti zaljeva nalazilo se manje

pristanite sa zdanjima na obali.-Tabula Peutingeriana i pisani podaci Anonimnog Ravenjanina(kozmografija) : Izvor iz kojeg se spominje Silbo.


94/115

fCetore

No?ed

r7;Volpanja; Crven Vrh

sjg&ni>aKanegra

Adriatic

Sea

CsrtiiKl

Karta Satelit Hit

Luka Savudrija

Bay


95/115

Kl

More Map I Sitellite Earth


96/115

Klana

L'amie

i-rton r.'.i

Motovun/tinada1

' KarojbaJf*r TLovran

poj- 4lb jh>4:.

Tmjanfrr ; As

Sveti PetaV.V-Sum,/

Vrsar

Puna!*-

Vodn jan

C taM incaii

V *

as z e x- . -Kanfanarj/ ' . ' f t * {


97/115

Sidra

Sidra spadaju u inventar osnovne brodske opreme, njihpronalazimo i tamo gdje nema tragova brodoloma, poput luka isidrita.

Rani tipovi kamenih sidara

Poznati su trapezoidni i kvadratni kameni oblici s dvije ili trirupe. Kroz jednu rupu se provukao konop, dok su u ostalerupe bili usaeni nailjeni drveni kolci. Poznati su primjercinalaza trapezoidnog sidra s dva otvora otkrivenog u vanjskomdijelu uvale Stoja kod Pule, te nalaz djelomino sauvanog sidra

kvadratnog oblika s tri rupe iz podmorja kod rta Kaval.


98/115


99/115


100/115


101/115

ga


102/115

Najei dokaz o poloaju brodoloma na morskom dnu jeskupni nalaz amfora.

U amforama se uvalo i prevozilo maslinovo ulje, vino, ribljiproizvodi, konzervirano voe, mirisna ulja i sredozemni zaini.

O podrijetlu amfora saznaje se iz znanstvenih kemijskih analizasadraja, ukoliko je sauvan; prepoznavanjem igova koji suesto bili utisnuti u amfore; te morfolokih obiljeja amfora.

Osim toga dobivamo i podatke o kretanju brodova te njihovojtrgovakoj ruti.


103/115

Am f o r a u Aqu a r iu m u F o r t Ve ru d e la p r i j e t r a jn e po h r a n e u AM I .

Amp h o r a a t t h e Aq u a r iu m F o r t Ve ru d e la be f o r e pe rma n e n t d e pos i ti o n in A M I .


104/115

U podmorju june Istre pronaeni su razliiti tipovi i obliciamfora od ega je najvei broj amfora italskog podrijetla.

Poznate su jo amfore proizvedene u maloazijskim, egejskim,hispanskim, afrikim i drugim sredozemnim radionicama koje

su odailjale svoje proizvode na trite.Vino i ulje se osim u amforama prevozilo i uvalo u velikimkeramikim posudama - dolijama.


105/115

Ra zliit i t ipovi am fora iz podm orja jun e Istre.

Various types of amphoras fro m south Istrian ivaters.

Podvodni nalazi amfora u akvatoriju J-I obale


106/115

Podvodni nalazi amfora u akvatoriju J I obaleIstre

U Narodnom muzeju Labin smjeten je vei broj amfora sraznih podvodnih arheolokih nalazita. Pohranjeno je 26 cijelihamfora, 8 dijelom oteenih amfora i 47 raznih ulomakaamfora.

Veina navedenih amfora potjee s dva najpoznatija podvodnaarheoloka nalazita toga dijela Istre, s rta Praarica u Rakomezaljevu i iz uvale Koromano,dok su ostali nalazi amfora veinombez popratne dokumentacije.


107/115


108/115

Nalazite kod rta Praarica

Najistureniji dio kopna na zapadnoj strani Rakog zaljeva. 1986.g. otkrio ronilac - amater Ivan Zupi

Izronjene sveukupno 32 cijele ili djelomino oteene amfore.

Sve amfore pripadaju tipu Lamboglia 2, te su datirane u 1.

stoljee pr. Kr. i poetak 1. stoljea.Na rukama i obodima amfora nalaze se 4 razliita iga, a na

ramenima 5 urezanih grafita.

Nisu pronaeni drveni ostaci brodske konstrukcije, pa je teko

ustvrditi da li se radilo o brodolomu.


109/115

Osim na rtu Praarica, u Rakome zaljevu jo u gotovo svakojuvali pronalaze se ulomci amfora. Svi podvodni nalazi popraenisu i kopnenim nalazitima, tako da se uz gotovo svaku uvalu nakopnu pronalaze mnogobrojni ulomci rimske keramike iostalog sitnog arheolokog materijala.


110/115

Nalazite u uvali Koromano

J-I obala poluotoka Ubac, nasuprot uvale Tunarica.Dui niz godina devastirali su razni ronioci - amateri.

Veina keramikih ulomaka pronaena je na dubini izmeu 13 i20 m.

Otkriveni ulomci pripadaju kasnoantikim amforamasjevernoafrike provenijencije tipa keay IV, te ulomcimapalestinskih amfora.

Pronaene i dvije tegule, jedan vr te nekoliko ulomaka

brodskog posua.Nisu pronaeni ostaci broda.


111/115


112/115

Zapadna obala Istre- pliina Buje kod Umaga

Antiki brodolom iz 2. st. pr. Kr. - ostaci broda koji je prevoziogrko - italske amfore.

Zatitno istraivanje vodio dr. sc. Mario Jurii

Nalazite zauzima povrinu 22xl4m, a nalazi se na dubini od

samo l5m.U povrinskom sloju brodoloma pronaenol20 polomljenih

amfora, a mogui je i drugi red amfora pa i itava brodskakonstrukcija.

Nalazite je zatieno eljeznim kavezom


113/115


114/115


115/115

Documents

Prezentacije brodolomi