Predavanje8 Amortizacija i Porezi

PREDAVANJE 8

AMORTIZACIJA I POREZI

AMORTIZACIJA Dio vrijednosti koju stalno sredstvo

upotrebom u nekom razdoblju IZGUBI i

PRENESE na novi proizvod ili uslugu..

Element trokova proizvodnje.

Amortizacija se raunovodstveno evidentira godinje prije oporezivanja dobiti

- pokazuje uticaj vremena i koritenja sredstava na njihovu vrijednost u

finansijskim izvjetajima

- odgovara dijelu godinje vrijednosti koritenog sredstva u proizvodnji tokom ivotnog vijeka

ZADACI AMORTIZACIJE

Da pokae intenzitet i iznos troenja stalnog sredstva

Da odredi vrijednost stalnog sredstva koja je prela na proizvode

Da osigura sredstva za obnovu istroenih stalnih sredstava

Stalna sredstva se moraju

amortizirati ako se:

Koriste u proizvodnji ili za sticanje dobiti

Imaju vijek trajanja dui od jedne godine

Istroe, propadnu, zastare ili izgube na vrijednosti usljed prirodnih nepogoda

Ne uskladite ili investiraju

STALNA SREDSTVA

OPIPLJIV OBLIK mogu se vidjeti ili dodirnuti, sredstva u obliku stvari

Graevinski objekti: zgrade, saobraajni objekti, hidrograevinski objekti, rudnici

Oprema: maine, ureaji, instalacije, krupni alat i inventar, transportna sredstva

Zemljite: za poljoprivredne i industrijske svrhe (zemljite nema odreeni ivotni vijek pa se ne amortizuje)

STALNA SREDSTVA

NEOPIPLJIV OBLIK Stalna sredstva u obliku prava i dugoronih razgranienja

Prava: patent, licenca, model, ig, uzorak, lizing

Osnivaka ulaganja: u istraivanje, izradu studija, investiciono tehnike dokumentacije

Goodwill: razlika izmeu trine i knjigovodstvene vrijednosti preduzea ili dijela vea trina nego knjigovodstvena

Uee poslovni udjeli preduzea u drugim preduzeima (udjeli, dionice i obveznice)

VRSTE AMORTIZACIJE

Fiziko troenje usljed fizike upotrebe tj. koritenja sredstva

(sredstvo se istroilo, vie nije za upotrebu, ne moe se upotrebljavati)

Ekonomsko troenje (rabaenje)

zastarijevanje stalnog sredstva usljed

napretka nauke i tehnike (sredstvo je

proizvodno sposobno, ali nam se ne isplati)

POETAK I KRAJ AMORTIZACIJE

Amortizacija poinje kada imovinu stavimo u upotrebu, bilo da se radi o poslu ili za

stvaranje dobiti.

Amortizacija moe poeti kada je imovina klasificirana za odreenu upotrebu iako se jo ne koristi.

Amortizacija prestaje kada su trokovi stavljanja imovine u upotrebu podmireni ili

imovina prestaje biti koritena.

KONCEPTI AMORTIZACIJE

Prilagoeni osnovni trokovi zakonite promjene originalnih osnovnih

trokova koji se koriste da se prorauna amortizacija

Osnovni trokovi ili neprilagoeni trokovi inicijalni trokovi nabavke zajedno sa carinama, porezima,

transportom i trokovi potrebni da bi se imovina stavila u upotrebu


Knjigovodstvena vrijednost - vrijednost amortizirane imovine prikazana u

periodinim obraunima

- originalna fakturna vrijednost imovine

umanjuje se za amortizaciju

- predstavlja iznos kapitala investiranog u

imovinu koji mora biti otpisan u budunosti kroz raunovodstvo

(Knjigovodstvena vrijednost)k=

Osnovni troak - Skj=1 (vrijednost) amortizacije)j


Trina vrijednost iznos plaen od strane kupca prodavau za imovinu

- priblino je jednaka sadanjoj vrijednosti vlasnikove imovine,

ukljuujui vremensku vrijednost novca ili profit


Period povrata -- broj godina kroz koji e trokovi biti raunovodstveno otplaeni.

-- Obino korisni vijek za klasine metode amortizacije

-- Klasa imovine za opte sisteme amortizacije

-- Klasa vijeka trajanja za alternativne sisteme

amortizacije

Stopa povrata Procenat za svaku godinu ubrzanog perioda povrata koji se koristi za

proraun godinjeg amortizacionog odbitka.


Ostatak vrijednosti (S) Procijenjena vrijednost imovine na kraju korisnog vijeka.

-- oekivana prodajna vrijednost imovine kada vie nije produktivna

-- kod klasinih metoda amortizacije koristimo procijenjeni ostatak vrijednosti

-- kod modificarin ubrzanih metoda amortizacije,

ostatak vrijednosti se izjednaava sa nulom


Korisni vijek -- Oekivani (procijenjeni) period vremena

tokom kojeg e imovina biti koritena u trgovini, radu ili za sticanje dobiti; ponekad koristimo i

izraz amortizacioni vijek .

METODE AMORTIZACIJE

SISTEMI OBRAUNA AMORTIZACIJE

Vremenski sistem

Metod ravnomjerne amortizacije

Metod progresivne amortizacije

Metod degresivne amortizacije

Funkcionalni sistem

Kombinovani sistem

Vremenski sistem amortizacije

Temelje se na duini ekonomskog vijeka koritenja stalnog sredstva.

Primjenjuju se kod izraunavanja amortizacije stalnih sredstava iji vijek koritenja najvie ovisi o utjecaju:

- prirodnih i tehnikih faktora, kao i

- ekonomskom zastarijevanju stalnog

sredstva

Vremenski sistem amortizacije

Kao osnovu za obraun uzima vrijeme tj. predvieni vijek trajanja stalnog sredstva

Tokom navedenog vremena N sredstvo se moe amortizirati uvijek u jednakim iznosima (metod ravnomjerne amortizacije),

u iznosima koji kontinuirano rastu (metod

progresivne amortizacije) ili kontinuirano

opadaju (metod degresivne amortizacije)


Najjednostavniji i najcie koriteni metod

Iznosi amortizacije, a to znai i stope su jednake iz godine u godinu

A1 = A2 = A3 = ... = AN %a1 = %a2 = %a3 = ... = %aN Moramo procijeniti konani ostatak

vrijednosti (raunovodstvenu vrijednost na kraju N-te godine) S

Nabavna cijena sredstva (fakturna cijena sa dodanim zavisnim trokovima nabavke) Na


Ak = ( Na - SN ) / N

Ak = [( Na - SVN ) %a] / 100

%a = 100 / N

Otpisana vrijednost na kraju k-te godine

Ak* = k Ak (1 < k < N)

Neotpisana (raunovodstvena) vrijednost na kraju k-te godine

RVN = Na - Ak*


Godinji iznosi amortizacije rastu iz godine u godinu, kao i stope.

A1 < A2 < A3 < ... < AN %a1 < %a2 < %a3 < ... < %aN %ak+1 - %ak = %a

Razlikujemo:

- obraun amortizacije pomou razliite (rastue) stope na istu osnovu

- metod dijelova

Metod rastue stope

Stope amortizacije rastu a osnova ostaje ista

Ak = [( Na - SVN ) %ak] / 100

Progresivna amortizacija je jednostavna kada imamo zadanu neku stopu amortizacije

i razliku izmeu godinjih stopa. Problem nastaje onda kada imamo samo %a

Tada stopu amortizacije u prvoj godini raunamo preko formule:

%a1 = 100 / N + %a (1 - N)


Otpisana vrijednost u nekoj godini se rauna pomou formule:

Ak* = k/2 [2A1 + (k-1) A]

A = [( Na - SVN ) %a] / 100

Navedene formule se koriste i kod progresivne i kod degresivne amortizacije.

Kod progresivne amortizacija %a e biti pozitivno, a kod degresivne negativno.

Isto tako, A e biti kod progresivne amortizacije pozitivno, a kod degresivne

negativno.

Metod dijelova

Drugi metod koji koristimo kod progresivne amortizacije je metod dijelova. Kod

navedene metode stalno sredstvo tretiramo

kao amortizacijsku cjelinu sastavljenu od

veeg broja (n) dijelova. Svake godine otpisujemo odreeni broj dijelova.

Na kraju vijeka trajanja stalnog sredstva amortiziramo sredstvo u potpunosti.

SVN = 0

Metod dijelova Bitno je utvrditi:

- broj dijelova

- vrijednost svakog pojedinog dijela

Da bismo dobili progresivnu amortizaciju prve

godine amortiziramo najmanji broj dijelova (1

dio), i svake godine taj broj poveavamo za jedan, tako da zadnje godine amortiziramo

najvei (N) broj.

Broj dijelova = 1 + 2 + ... + N

Vrijednost jednog dijela = Na / broj dijelova

Ak = k vrijednost jednog dijela

POREZI Porez je finansijska naplata, ili druga

nametnuta obaveza, koju svaki pojedinac

ili preduzee mora plaati dravi.

Porezi su najizdaniji dio javnih prihoda.

Osnovni cilj ubiranja poreza je finansiranje budeta i propisanih nadlenosti drave i njenih jedinica (javna dobra, odbrana,

zatita svojine i prava graana, javni red i mir, obrazovanje, zdravstvo, infrastruktura i

slino).

VRSTE POREZA

1. Porez na dohodak rauna se kao funkcija bruto prihoda umanjenih za zakonski

dozvoljene trokove

2. Porez na imovinu - rauna se kao funkcija vrijednosti imovine koja se posjeduje;

nezavisna je od prihoda firme

3. Porez na dodanu vrijednost PDV -

obraunava se na ponudu proizvoda i usluga (17%); nezavisan je od bruto

prihoda ili profita; bitan u inenjerskim studijama kao dodatni troak

POREZI OSNOVNA NAELA 1. Finansijsko izdanost poreza - dovoljno za pokrie javnih prihoda

elastinost poreza - sklad sa konjukturnim kretanjima u privredi

2. Ekonomsko-politiko izvor poreznog izvora - forme oporezivanja treba da budu racionalne i da se

ne mijenjaju kako ne bi dolo do poremeaja u privredi.

porezi treba da budu stimulativni

3. Socijalno-politiko openitost poreza - svi graani duni su da snose poreski teret

ravnomjernost poreza - poreske obaveze se rasporeuju prema ekonomskim mogunostima obaveznika

4. Administrativno-politiko odreenost poreza - osnovni elementi poreza: obveznik, osnovica, stopa,

oslobaanja i olakice, obraun i naplata.

ugodnost plaanja - rokovi za plaanje poreza prilagoavaju se obvezniku

Documents

Predavanje8 Amortizacija i Porezi