Populacyjny Program Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania

Raka Szyjki Macicyw woj. pomorskim

Lek. Łukasz Balwicki

częstość raka szyjki macicy w Polsce

• Zachorowalność w Polsce – 13,1/100 000 kobiet (około 4000 kobiet rocznie)

• Umieralność – 6,8/100 000 kobiet (około 2000 kobiet rocznie)

• Umieralność najwyższa w Europie wśród 17 krajów biorących udział w badaniu Eurocare

Zatoński i wsp. Krajowy Rejestr Nowotwrów,2002

czynniki ryzyka raka szyjki macicy

• Infekcje wirusem brodawczaka ludzkiego – HPV (typy wysokoonkogenne – 16, 18, 31, 45)

• Duża liczba partnerów seksualnych• Wczesny wiek rozpoczęcia współżycia

• Szczyt zachorowalności na raka inwazyjnego 45-55 r.ż, rzadko przed 40 r.ż. Szczyt rozpoznań raka nieinwazyjnego – 35 r.ż.

• Duża liczba porodów• Niski status społeczny i ekonomiczny• Palenie papierosów

• Wieloletnie stosowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych• Zakażenie wirusem HIV, immunosupresja.• Stany zapalne narządów płciowych (rzęsistki, chlamydia, wirus

opryszczki)

profilaktyka raka szyjki macicy

PROFILAKTYKA

PIERWOTNA

ROFILAKTYKA

WTÓRNA

Zapobieganie zakażeniom HPV

- immunizacja

- zmniejszenie ekspozycji na HPV

badanie

SKRYNINGOWE

rak szyjki macicy

Jest unikalnym nowotworem do prowadzenia profilaktyki wtórnej

• szyjka macicy jest dostępna badaniom

• posiada dobrze opisane stany przedrakowe

• stany przedrakowe można łatwo wyleczyć

cytologia

Badanie cytologiczne pozwala na wykrycie zmian przedrakowych lub raka szyjki macicy w stadium klinicznie bezobjawowym.

Badanie polega na pobraniu wymazu z części pochwowej szyjki macicy oraz ocenie go pod mikroskopem.

50% kobiet chorujących na raka szyjki macicy nigdy nie miało wykonanego wymazu cytologicznego

10% chorych nie miało wykonanego wymazu w ciągu ostatnich 5 lat

Każdego roku 30% kobiet z rakiem szyjki macicy jest błędnie oceniana na podstawie fałszywie negatywnego wyniku wymazu cytologicznego

cytologia

cel badania przesiewowego

• Jest wykrycie choroby we wczesnym stadium

• Obniżenie umieralności i chorobowości

• Zmniejszenie skutków zdrowotnych, społecznych i finansowych choroby

Skryning a zachorowalność

Ogólnopolski Program Profilaktyki Raka Szyjki Macicy

• Finansowany przez Ministerstwo Zdrowia, organizowany przez NFZ

• Badanie wykonywane co 3 lata

• Wiek kobiet 25 – 59 lat

• Etap podstawowy – diagnostyczny – pogłębiony

• Wystandaryzowana metoda pobierania cytologii – szczoteczka Cervex – Brush

• SIMP – System Informatyczny Monitorowania Profilaktyki

• WOK i COK

• Reklama społeczna

informacje podstawowe

• 2,2 mln mieszkańców woj. pomorskiego

• kobiety stanowią - ok. 51 % społeczeństwa

• kobiety w wieku 25-59 lat - ok.563 tyś.

• woj. pomorskie - 5,9% powierzchni kraju, 5,8% ludności kraju

OBJĘCIE POPULACJI PROGRAMEM PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY w %Polska z podziałem na województwa (dane z 01.02.2008)

DOLNOŚLĄSKIE 13,72

KUJAWSKO-POMORSKIE 15,42

LUBELSKIE 17,92

LUBUSKIE 11,48

ŁÓDZKIE 16,85

MAŁOPOLSKIE 10,9

MAZOWIECKIE 11,48

OPOLSKIE 19,57

PODKARPACKIE 8,12

PODLASKIE 17,44

POMORSKIE 22,47

ŚLĄSKIE 12,8

ŚWIĘTOKRZYSKIE 11,22

WARMIŃSKO-MAZURSKIE 24,87

WIELKOPOLSKIE 6,61

ZACHODNIOPOMORSKIE 24,3

RAZEM 14,18

OBJĘCIE POPULACJI PROGRAMEM PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY w %woj. Pomorskie z podziałem na powiaty (dane z 01.02.2008)

BYTOWSKI 17,42

CHOJNICKI 33,76

CZŁUCHOWSKI 37,69

GDAŃSKI 20,08

KARTUSKI 27,85

KOŚCIERSKI 28,04

KWIDZYŃSKI 24,85

LĘBORSKI 6,75

MALBORSKI 18,66

NOWODWORSKI 18,66

PUCKI 24,39

SŁUPSKI 11,73

STAROGARDZKI 28,99

TCZEWSKI 14,25

WEJHEROWSKI 25,39

SZTUMSKI 17,47

GDAŃSK 24,24

GDYNIA 22,53

SŁUPSK 16,05

SOPOT 9,07

RAZEM 22,47

Wyniki dodatnie w 2007

Liczba badań, w których stwierdzono nieprawidłowe

komórki nabłonka płaskiego1 029

nieprawidłowe komórki nabłonka płaskiego nieokreślonego

zaznaczenie (ASC – US)425

nieprawidłowe komórki nabłonka płaskiego nie można

wykluczyć SIL (ASC- H)70

LSIL – zmiany śródnabłonkowe stopnia niskiego obejmujące

koilocytozę (HPV) i możliwość CIN 1 (dysplazja małego

stopnia)

402

HSIL – zmiany śródnabłonkowe stopnia wysokiego mogące

odpowiadać CIN 2, CIN 3/ CIS (dysplazja średniego i dużego

stopnia)

122

- rak płaskonabłonkowy 10

Wyniki dodatnie w 2007Liczba badań, w których stwierdzono nieprawidłowe komórki

nabłonka gruczołowego 67

nieprawidłowe komórki nabłonka gruczołowego o (AGC): kanału

szyjki (endocerwikalne) 44

nieprawidłowe komórki nabłonka gruczołowego o (AGC):

endometrioidalne 3

nieprawidłowe komórki nabłonka gruczołowego o (AGC):

nieokreślone13

nieprawidłowe komórki gruczołowe, prawdopodobnie nowotworowe:

endocerwikalne6

nieprawidłowe komórki gruczołowe, prawdopodobnie nowotworowe:

endometrioidalne0

gruczolakorak – adenocarcinoma endocervcale in situ (ACIS) 0

gruczolakorak – adenocarcinoma kanału szyjki 1

gruczolakorak – adenocarcinoma endometrioidalne 0

gruczolakorak – adenocarcinoma pozamaciczny 0

- gruczolakorak – adenocarcinoma – inny 0

kontakt

Wojewódzki Ośrodek Koordynujący Populacyjny Program Profilaktyki

i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy w Gdańsku

www.zdrowiekobiety.org

wok@zdrowiekobiety.org

80 - 952 Gdańsk, ul. Dębinki 7

tel: +48 58 735 83 03, fax: +48 58 349 15 48

Wysyłka materiałów promocyjnych:

Michał Brzeziński

tel. 501 762 172

e-mail: mbrzezinski@zdrowiekobiety.org